MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY POŁCZYN- ZDRÓJ

3.1. DANE OGÓLNE

3.1.1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE

Gmina Połczyn Zdrój leży w środkowo-wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, w południowo-wschodniej części powiatu świdwińskiego, graniczy z 8 gminami: Tychowo, Barwice, Czaplinek, Złocieniec (przez jez. Siecino), Ostrowice, Świdwin, Rąbino, Białogard. Leży na styku powiatów: Świdwin, Białogard, Szczecinek i Drawsko Pomorskie. Numery na mapie odpowiadają kolejności, w jakiej powyżej wymieniono sąsiednie gminy.

21 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

Siedzibą władz jest miasto Połczyn Zdrój, największe i jedyne miasto gminy, która należy do stosunkowo dużych jednostek administracyjnych województwa zachodniopomorskiego, zajmuje 343,71 km2, w tym 7,21 km2 przypada na aglomerację miasta. Gminna sieć osadnicza to miasto Połczyn-Zdrój i otaczające je wioski, zgrupowane w 23 sołectwa: Bolkowo, Bronowo, Brusno, Buślary, Czarnkowie, Gaworkowo, Kołacz, Lipno, Łęgi, Łośnica, Nowe Resko, Ogartowo, Ogrodno, Ostre Bardo, Popielewo, Przyrowo, Redło, Sucha, Szeligowo, Toporzyk, Wardyń Górny, Zajączkowo i Zajączkówko. Teren jest czysty ekologicznie, zasobny w liczne jeziora i lasy, posiada też dobry mikroklimat co stwarza możliwość rozwoju turystyki, rekreacji i lecznictwa. W gminie Połczyn Zdrój krajobraz jest niezwykle urozmaicony. Wysokie wzgórza morenowe porośnięte lasami oraz liczne jeziora tworzą niepowtarzalne piękno krajobrazu, zwanego "Szwajcarią Połczyńską". Znaczna część gminy należy do Drawskiego Parku Krajobrazowego. Miasto Połczyn Zdrój jest jednym z najstarszych uzdrowisk w kraju. Leczy się tu schorzenia reumatyczne, ginekologiczne, choroby narządów ruchu i neurologiczne. Działają 3 szpitale uzdrowiskowe i 4 sanatoria. Największą atrakcją Połczyna Zdroju jest Park Zdrojowy o powierzchni 80 ha. Turystyka jest dla gminy Połczyn-Zdrój drugim (obok lecznictwa uzdrowiskowego) kierunkiem rozwoju, ze względu na bardzo korzystne warunki przyrodnicze. W obrębie gminy funkcjonują szlaki wędrówek pieszych, rowerowych, samochodowych i kajakowych. Mimo, że gmina Połczyn Zdrój znajduje się w obrębie Pojeziernym nie występuje na jej powierzchni duża liczba jezior. Sieć rzeczna także nie jest silnie rozwinięta, ponieważ występują tu duże obszary bezodpływowe i jest to strefa wododziałowa. Łączna powierzchnia wód powierzchniowych wynosi 443 ha (1,28% ogólnej powierzchni gminy), z tego wody stojące zajmują 56 ha, rzeki i rowy 100 ha. Obszar gminy to teren najwyższych wzniesień, jest to strefa marginalna utworów polodowcowych, a więc znajdują się tutaj źródła wielu rzek lub ich dopływów. 3.1.2. CHARAKTERYSTYKA SPOŁECZNO - GOSPODARCZA GMINY POŁCZYN- ZDRÓJ 3.1.2.1. DEMOGRAFIA Poniżej zestawiono stan mieszkańców wg sołectw i miejscowości na dzień 30.09.2003 r. Mieszkańców Mieszkańców SOŁECTWO Miejscowości miejscowości sołectwa Połczyn-Zdrój 9250 Bolkowo 208 Bolkowo 504 Tychówko 296 Bronowo 61 Bronówko 35 Brzozowica 19 Grabno 6 Bronowo 144 Imienko 12 Jaźwiny 2 Karwie 3 Skarbimierz 6 Brusno 282 Brusno Karsin 5 353 Kocury 66 Buślary 196 Przyrówko 7 Buślary Buślarki 23 654 Łężek 152 Nowe Ludzicko 276 Czarnkowie 160 Czarnkowie 178 Milice 18

22 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

Gaworkowo 114 Gaworkowo 144 Jelonki 30 Kołacz 569 Kołaczek 63 Kołacz 696 Zaborze 55 Sękorady 8 Lipno 27 Lipno 145 Kłokowo 118 Łęgi Łęgi 333 333 Łośnica 102 Łośnica 103 Łąkówko 1 Nowe Resko 10 Nowe Resko Stare Resko 87 116 Kapice 19 Ogartowo Ogartowo 214 214 Ogrodno 39 Ogrodno Ogartówko 85 168 Połczyńska 44 Ostre Bardo Ostre Bardo 277 277 Popielewo 203 Brzękowice 8 Pasieka 4 Popielewo 404 Zdroje 36 Popielewko 141 Popielawy 12 Przyrowo 67 Przyrowo 218 Dziwogóra 151 Redło Redło 1172 1172 Sucha 106 Sucha 312 Borkowo 206 Szeligowo 81 Szeligowo Gromnik 25 117 Zdropiska 11 Toporzyk 208 Dobino 74 Kłokówko 11 Nowe Borne 5 Toporzyk 849 Nowy Toporzyk 71 Gawroniec 468 Grzybnica 1 Słowianki 11 Wardyń Górny 128 Wardyń Górny Wardyń Dolny 178 344 Żołędno 38 Zajączkowo 112 Międzyborze 67 Zajączkowo Ostrowąs 28 227 Plebanówka 8 Widów 12 Zajączkówko 124 Zajączkówko Borucino 15 192 Rzęsna 53 Źródło: Materiały własne UMiG w Połczynie-Zdroju

Ludność gminy w dniu 31 XII 2003 liczyła 17 108 mieszkańców. Z danych statystycznych wynika, że liczba mieszkańców gminy sukcesywnie spada. Prognoza demograficzna na najbliższe lata nadal zakłada spadek ludności. Zmiany ilości mieszkańców gminy zestawiono w poniższej tabeli

23 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

Mieszkańcy miasta Mieszkańcy wsi Ogółem mieszkańcy gminy Rok przyrost M K Razem M K Razem M K Razem roczny osób % 1999 4551 4996 9507 4029 3931 7960 8577 8927 17504 2000 4476 4961 9437 4017 3908 7925 8493 8869 17362 - 142 - 0,81 2001 4452 4929 9381 3990 3895 7885 8442 8824 17266 - 96 - 0,55 2002 4394 4892 9286 3997 3874 7871 8391 8766 17157 - 109 - 0,63 2003 4382 4869 9251 3982 3875 7857 8364 8744 17108 - 49 - 0,29 Źródło: Materiały własne UMiG w Połczynie-Zdroju

3.1.2.2. ZATRUDNIENIE

Poniżej zestawiono dane, obrazujące stan zatrudnienia w mieście i gminie Połczyn-Zdrój. Dane te nie obejmują: - pracowników małych podmiotów gospodarczych, zatrudniających do 9 osób, - rolników indywidualnych - duchowieństwa.

Liczba zatrudnionych Gałąź gospodarki miasto wieś razem Przemysł i budownictwo 398 665 1063 Usługi rynkowe 439 52 491 Usługi nierynkowe 975 95 1070 Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, rybołówstwo i rybactwo 68 73 141 RAZEM 1880 885 2765

przem ysł i budow nictw o

usługi rynkow e

usługi nierynkow e

rolnictw o, łow iectw o, leśnictw o, rybołów stw o i rybactw o

Źródło: rocznik statystyczny województwa zachodniopomorskiego na rok 2003

Powiat świdwiński, którego część stanowi gmina Połczyn-Zdrój, charakteryzuje się wysoką stopą bezrobocia, wynoszącą 36,4% (dane na koniec 2003 r.). Wskaźnik bezrobocia dla gminy wynosi 23,4%.

Zarejestrowane podmioty: a) sektor produkcyjny: 65 b) handel: 396 c) banki: 5 d) administracja publiczna: 1 Najważniejszymi gałęziami gospodarki na obszarze gminy są: handel i usługi, przy czym nieco ponad połowę stanowią sklepy.

24 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

Ilość zarejestrowanych podmiotów gospodarczych, wskazujących handel jako jedyną lub jedną z kilku działalności wynosi w bieżącym roku 396 (dane własne UmiG w Połczynie-Zdroju). Najważniejsze przedsiębiorstwa przemysłowe to zakłady przetwórstwa żywności, przemysłu odzieżowego, przemysłu maszynowego, przetwórstwa drzewnego i rozlewnie napojów.

3.1.3. ROLNICTWO Do roku 1990 w rolnictwie dominowała gospodarka wielkotowarowa. Po rozwiązaniu PGR, znaczna część ludności wiejskiej pozostała bez pracy, co ma odzwierciedlenie w powyżej podanych liczbach charakteryzujących stan zatrudnienia. 3.1.3.1. STRUKTURA GRUNTÓW I UPRAW W gminie Połczyn-Zdrój dominują gleby, które wykształciły się z powierzchniowych utworów czwartorzędowych, a zostały wytworzone w konsekwencji ostatniego zlodowacenia. W większości występują gleby wytworzone z glin gliniastych mocnych i piasków gliniastych lekkich oraz z piasków naglinowych. Do nich należą: gleby pseudobielicowe, rdzawe i brunatne oraz gleby płowe. Na terenach obniżonych i siedliskach podmokłych wytworzyły się gleby torfowe, a w dalszej kolejności gleby murszowe i murszowate. Struktura użytkowania ziemi na obszarze miasta i gminy Połczyn-Zdrój [ha].

Użytki Grunty Nieużytki Ogółem Sady Łąki Lasy rolne orne Pastwiska i inne

Gospodarstwa 13.204 11.311 9.426 123 788 974 584 1.309 indywidualne Pozostali 21.167 7.110 5.988 93 363 666 12.483 1.574 użytkownicy Razem 34.371 18.421 15.414 216 1.151 1.640 13.067 2.883

20000

15000

10000

5000

0 użytki rolne grunty orne sady łąki pastw iska lasy nieużytki i in. gospodarstwa indywidualne pozostali użytkownicy

Źródło: Materiały własne UMiG w Połczynie-Zdroju Grunty orne klasy IIIa, IIIb, IVa i IVb stanowią 73,06% całości gruntów ornych, łąki klasy III i IV stanowią 57,77% łąk ogółem, a pastwiska klasy III i IV stanowią 70,73% ogólnej powierzchni pastwisk . Do roku 1990 w rolnictwie dominowała gospodarka wielkotowarowa. Po rozwiązaniu Państwowych Gospodarstw Rolnych, znaczna część ludności wiejskiej pozostała bez pracy. Powierzchnia użytków rolnych w gminie Połczyn – Zdrój wynosi 18421 ha, co stanowi 53,74 % obszaru ogółem. Na terenie gminy funkcjonuje 883 gospodarstw rolnych o bardzo zróżnicowanej strukturze obszarowej*:

25 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

Powierzchnia [ha] Ilość gospodarstw Udział % 1 ÷ 2 228 25,82 2 ÷ 3 109 12,34 3 ÷ 5 108 12,23 5 ÷ 7 55 6,23 7 ÷ 10 80 9,06 10 ÷ 15 97 10,99 15 ÷ 20 58 6,57 20 ÷ 30 61 6,91 30 ÷ 50 42 4,76 50 ÷ 100 27 3,06 100 ÷ 200 8 0,91 200 ÷ 300 4 0,45 300 ÷ 500 1 0,11 500 ÷ 1000 4 0,45 powyżej 1000 1 0,11 Razem 883 100 % * stan na dzień 31.05.2002 r (według danych własnych UMiG)

Średnia wielkość gospodarstwa w gminie wynosi 20,93 ha, natomiast średnie nawożenie NPK na 1 ha wynosi 105 kg. Dominującą formą powiększania wielkości gospodarstw jest dzierżawa. Nie prowadzi to do trwałego rozdysponowania zasobów Agencji Nieruchomości Rolnej, a tym samym trwałej poprawy struktury agrarnej. Stałej dekapitalizacji ulegają niezagospodarowane obiekty po Państwowych Gospodarstwach Rolnych. Niska dochodowość gospodarstw rolnych, brak kapitału na inwestowanie w gospodarstwa powodują, że obszary wiejskie pozostają obszarami depresji ekonomicznej i społecznej. Powierzchnia zasiewów wg ustaleń własnych Urzędu Miasta i Gminy w Połczynie – Zdroju wynosiła 14889 ha (stan z maja 2002 rok).

Rolnictwo w gminie posiada dobre warunki do produkcji warzyw i zakładania sadów (gleby nie są skażone metalami ciężkimi).

3.1.3.2. PRODUKCJA ZWIERZĘCA Szacunkowy stan inwentarza w gminie Połczyn – Zdrój wynosi: − bydło ogółem – 1832 szt. 9,93 sztuk na 100 ha/UR (w tym krowy) – 875 szt. 4,74 sztuk na 100 ha/UR − trzoda chlewna ogółem – 4193 szt. 22,74 sztuk na 100 ha/GO (w tym maciory) – 374 szt. 2,03 sztuk na 100 ha/GO − owce – 482 szt. 2,61 sztuk na 100 ha/UR − konie – 57 szt. 0,31 sztuk na 100 ha/UR − kozy – 139 szt. 0,75 sztuk na 100 ha/UR gdzie: UR – użytki rolne GO – grunty orne Biorąc pod uwagę dobre warunki (duża ilość użytków zielonych) należałoby zwiększać obsadę bydła, a szczególnie krów mlecznych. Zwiększanie produkcji mleczarskiej uwarunkowane jest jednak koniunkturą opłacalności. Istniejący stan rolnictwa w gminie wymaga intensyfikacji. W tym celu należy chronić i utrzymywać w wysokiej produkcyjności rolniczej przestrzeń produkcyjną. Intensyfikację w

26 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI. produkcji roślinnej należy uzyskać poprzez wprowadzenie racjonalnej struktury zasiewów, uprowadzając do upraw odmiany jakościowe gwarantujące wyższe plony i ich jakość. Polska w ostatnich latach stała się atrakcyjnym miejscem dla inwestorów agrobiznesu z wysoko rozwiniętych krajów. Powstają chlewnie liczące wiele tysięcy macior, na których zatrudnienie znajduje niewiele osób: średnio na jednego pracującego przypada 225 macior. Wielkoprzemysłowe fermy trzody chlewnej lub bydła stwarzają poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego, szczególnie te, pracujące w systemie bezściołowym. W obiektach takich istnieją problemy z prawidłowym zagospodarowaniem odchodów zwierzęcych i dobrostanem zwierząt. Gnojowica, produkowana na takich fermach w dużych ilościach, jest uciążliwym problemem nie tylko z powodu fetoru, ale i niezbędnej powierzchni rolnej do jej zagospodarowania, chcąc być w zgodzie z przepisami o ochronie środowiska. Największym obiektem hodowlanym na terenie gminy Połczyn-Zdrój jest ferma trzody chlewnej w Łęgach, należąca do firmy PRIMA – obsada 2000 stanowisk w systemie ściołowym. W pobliżu granicy gminy znajduje się ferma trzody chlewnej w Smardzku (gmina Świdwin) – 36000 szt. rocznej produkcji tuczników; jej oddziaływanie na środowisko należy uwzględniać przy planowaniu budowy nowych lub ponownym uruchamianiu nieczynnych obiektów hodowlanych.

3.1.3.3. GOSPODARSTWA AGROTURYSTYCZNE I EKOLOGICZNE Na terenie gminy istnieją bardzo dobre warunki do powstawania gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych. Prowadzenie gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych zwiększa dochody właścicieli tych gospodarstw. Obecnie w gminie Połczyn-Zdrój działa sześć gospodarstw agroturystycznych.

3.1.4. PRZEMYSŁ

Rozwój przemysłu koncentruje się przede wszystkim na takich sektorach gospodarki jak: przemysł przetwórczy, rolno – spożywczy i drzewny. Największe zakłady prowadzące działalność produkcyjną, to: − ŚWITAŁA – INTERNATIONAL – Zakład Przetwórstwa Żywności w Redle − Zakłady Przemysłu Drzewnego w Kołaczu − BROK S.A. w Połczynie Zdroju − PROSPOMASZ S.A. w Połczynie Zdroju − BODEX w Połczynie-Zdroju − KiM Czarnkowie − Huta Szkła Kryształowego „Dorota” w Toporzyku

Poza wyżej wymienionymi zakładami działają mniejsze zakłady przemysłowe. Dalszy rozwój przemysłu będzie miał istotny wpływ na zmniejszenie bezrobocia.

3.1.5. USŁUGI

Na terenie gminy Połczyn-Zdrój rozwinęły się różnego rodzaju usługi. Przy dalszym rozwoju usług podstawowych należy zapewnić niezbędne przestrzenie dla komunikacji pieszej i kołowej oraz miejsca postojowe dla samochodów. Ze względu na ograniczenia ochronne, związane z uzdrowiskowym charakterem miasta, a także z położeniem znacznej części gminy w obszarze Drawskiego Parku Krajobrazowego, obiekty usługowe winny być lokalizowane głównie w północnej części gminy.

27 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

3.1.6. RYBACTWO

Jeziora zajmują powierzchnię 357 ha i są eksploatowane przez spółki rybackie, które są ich dzierżawcami oraz przez właścicieli prywatnych. Na terenie gminy znajdują się liczne stawy, których wielkość waha się od kilkunastu arów do ponad 16 ha (powierzchnia łączna stawów jednego właściciela). Pełnią one podwójną rolę: oprócz ekonomicznej (jako pierwszo- lub drugoplanowe źródło utrzymania właścicieli), dodatkowo przyczyniają się do polepszenia retencji wód na terenie gminy. Duża część właścicieli istniejących stawów nie dysponuje jednak pozwoleniami wodno – prawnymi. W ewidencji gruntów stawy te figurują najczęściej jako nieużytki. Nie należy jednak rezygnować z wykorzystywania warunków terenowych, korzystnych dla małej retencji. Szczególnie warto wykorzystywać cieki wodne, prowadzące wodę z terenów nie wykorzystywanych intensywnie rolniczo (nie przenawożonych) do zakładania stawów pstrągowych, a także do hodowli raków, które przynoszą większe zyski.

3.1.7. ŁOWIECTWO

Na terenie gminy Połczyn-Zdrój, w związku z występowaniem dużych kompleksów leśnych, znajdują się różne gatunki zwierzyny łownej. Do najważniejszych gatunków łownych należą: jeleń szlachetny, daniel, sarna, dzik, zając, lis, borsuk, jenot, kuna leśna (tumak).Z ptactwa najczęściej występującymi gatunkami są: kaczki dzikie, dzikie gęsi, dzikie gołębie, słonki i inne. Na terenie gminy działa 5 Kół Łowieckich. Poniżej zestawiono dane Kół Łowieckich prowadzących gospodarkę łowiecką na terenie gminy Połczyn-Zdrój.

Lp. Numer obwodu Nazwa koła Numer koła

1 99 i 137 „Jeleń” Barwice 37 2 102 i 130 „Szarak” Połczyn Zdrój 34 3 135 „Oręż” Smołdzino 52 4 136 „Knieja” Góry 3 5 138, 140, 141 i 142 „Cyranka” Świdwin 43

W Nadleśnictwie Połczyn Zdrój znajdują się dwa obwody łowieckie, które spełniają role Ośrodków Hodowli Zwierzyny (OHZ). W największej ilości pozyskiwana jest zwierzyna płowa – sarna i jeleń (łącznie 398 osobników), a następnie dzik (211 osobników). Wśród zwierzyny drobnej dominuje lis, przy czym odstrzały mają raczej na celu redukcję populacji tego drapieżnika (obecnie lis uważany jest za duże zagrożenie dla zajęcy i kuropatw) niż pozyskiwanie skór. Liczne oczka wodne są miejscem odstrzału kaczek, aczkolwiek nie poluje się na nie zbyt często. Sporadycznie poluje się na słonkę, kuny i grzywacze.

3.1.8. WĘDKARSTWO Gmina Połczyn Zdrój jest atrakcyjnym miejscem dla wędkarzy, zwłaszcza lubiących łowić w rzekach, na przykład pstrągi potokowe, trocie i szczupaki. Wędkarzom udostępniane są także jeziora w krajobrazowym rezerwacie przyrody „Dolina Pięciu Jezior”. Na kilku większych jeziorach prowadzona jest gospodarka rybacka (m.in. na jeziorach: Gawrończym i Resko). Pozyskuje się tam przede wszystkim leszcze, a także płocie, liny i szczupaki. Od ubiegłego roku jezioro Resko jest łowiskiem specjalnym. Jest ono zarybiane sandaczem, szczupakiem i sumem, a także na niewielką skalę karpiem.

28 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

3.1.9. OPIEKA ZDROWOTNA

Wśród instytucji opieki zdrowotnej znajdują się: - szpital powiatowy - 2 szpitale uzdrowiskowe - 3 sanatoria - przychodnie, apteki i gabinety lekarskie.

3.1.10. OŚWIATA

Instytucje oświatowe w gminie obejmują (dane własne UmiG w Połczynie-Zdroju) : - 4 przedszkola (łącznie 340 dzieci) - 4 szkoły podstawowe (łącznie 1430 uczniów) - 2 gimnazja (łącznie 730 uczniów) - 2 zespoły szkół ponadgimnazjalnych (średnie i zawodowe, łącznie 821 uczniów).

3.1.11. LECZNICTWO UZDROWISKOWE I TURYSTYKA

3.1.11.1. LECZNICTWO UZDROWISKOWE W POŁCZYNIE-ZDROJU

Połczyn Zdrój jest uznanym leczniczo zdrojowiskiem nizinnym borowinowym. Zasoby geologiczne tego surowca obliczono na ok. 1 mln metrów sześciennych. Solanki (wody chlorkowo - sodowo - bromkowo - jodkowe) o stężeniu 7,4%, eksploatowane są w Połczynie Zdroju z głębokości 1235-1175 m. Dzięki odpowiedniemu klimatowi, naturalnym źródłom solankowym i mineralnym oraz bogatym złożom borowiny, w Połczynie Zdroju można leczyć: • schorzenia choroby układu ruchu (ortopedyczne), • choroby reumatyczne, • stany po urazach i operacjach, • schorzenia neurologiczne, w tym choroby obwodowego układu nerwowego • choroby kardiologiczne • choroby ginekologiczne w tym bezpłodność, • osteoporozę, • mózgowe porażenia dziecięce, • nerwice, • schorzenia układu oddechowego

3.1.11.2. WALORY PRZYRODNICZE I ANTROPOLOGICZNE WARUNKUJĄCE ROZWÓJ TURYSTYKI W GMINIE Jednostki o najwyższych wartościach (krajowe) - Dolina Wogry (od jeziora Kłokowo, przez Wilcze Jary, Park Zdrojowy – tereny przy zalewie) - Dolina Pięciu Jezior (ścisły rezerwat przyrody DiIPK) Jednostki o bardzo wysokiej wartości (regionalnej) - „Dolina Dębnicy” i część dolin Parsęty - dorzecze rzeki Dębnicy - Wysoczyzna Kołacz - Brusno;

29 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

- Dolina Rakonu - teren obejmuje rozległą dolinę w której usytuowane jest jez. Siecino - Wysoczyzna Brusno - Popielewo - Rejony Zajączkowa, Bronowa i Starego Reska - Tereny o bogatej rzeźbie terenu pokryte lasami (okolice Międzyborza, Buślar) Jednostki o wysokiej wartości - Dolina dolnej Wogry - Wysoczyzna moreny czołowej; Płaskowyż środkowy Jednostki o średniej wartości - Pradolina Połczyn Zdrój- Redło- Łęgi - Płaskowyż zachodni.

3.1.11.3. WYSZCZEGÓLNIONE DROGOWE TRASY WIDOKOWE

- trasy wyszczególnione w projekcie Planu Ochrony DPK: 1) Toporzyk - Połczyn Zdrój; dł. 1,2 km, drogą Nr 173 2) Gawroniec - Resko; dł. 0,3 km , drogą Nr 1082 Z 3) Toporzyk - Dobino; dł. 2,0 km, drogą Nr 1089 Z 4) Międzyborze - Połczyn Zdrój; dł. 2,5 km (aleja spacerowa Parkiem Zdrojowym- brzozowa) 5) Gaworkowo - Czarnkowie; dł. 8,5 km drogą Nr 1093Z 6) Połczyn Zdrój - Połczyńska; dł. 1,5 km drogą Nr 163 7) Ogartowo - Popielewo - Brusno – Kocury; dł 18,0 km 8) Połczyn Zdrój - Ogrodno; dł. 6,0 km drogą Nr 1094 Z 9) Ogartowo - Ogartówko; dł. 2,5 km

- inne trasy widokowe (polne, leśne) o szczególnych walorach przyrodniczo-krajobrazowych: 1) Połczyn Zdrój- Łężek- Buślarki- Zaborze – trasa przez las do Kołacza (j. Kołackie) 2) Połczyn Zdrój – Zajączkowo- Bronowo

- punkty widokowe i panoramy krajobrazowe (na których wskazane jest ustawienie wież widokowych) 1) Kłokowo- Wiatraczna Góra 2) Czarnkowie- Wola Góra - na zachodnim zboczu doliny Górnej Drawy 3) Kocury- przy drodze 4) Lipno- przy cmentarzu

- szlaki turystyczne piesze (PTTK) 1) szlak „żółty”- okrężny wokół miasta (15 km) 2) szlak leśno- widokowy DPK ( „czerwony”, „solny”) Połczyn Zdrój - Czaplinek- 38,7 km 3) szlak leśny DPK „niebieski” – Połczyn Zdrój- Czaplinek- 56,8 km 4) szlak przyrodniczy DPK „czarny” Złocieniec- Połczyn- 57 km

- szlaki rowerowe istniejące 1) ścieżka rowerowa Połczyn Zdrój- Złocieniec na nasypie nieczynnej linii kolejowej (28 km) 2) fragment regionalnego szlaku rowerowego „Greenway - Naszyjnik Północy”: Dolina Pięciu Jezior - Ogrodno - Połczyn Zdrój - Borkowo - Międzyborze - ścieżką rowerową do Słowianek

- szlaki rowerowe projektowane 1) międzynarodowa trasa rowerowa w województwie zachodniopomorskim (fragment na terenie gminy Połczyn Zdrój) 2) szlak solny (projektowany przez Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty)

30 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

3.1.11.4. INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA

Baza noclegowa Baza noclegowa jest podstawowym determinantem warunkującym rozwój turystyki. W gminie Połczyn Zdrój funkcjonuje 1518 miejsc noclegowych, w tym 200 sezonowych. Uzdrowisko Połczyn S.A. – ogółem 964 miejsc, w tym Zakłady Lecznictwa Uzdrowiskowego: „Irena”: 59 „Podhale”: 140 „Gryf”: 531 „Borkowo”: 168 Centrum IRENA: 45 Pensjonat „Izabella”: 21

HOTEL POLANIN: 77 miejsc noclegowych całorocznych Dworek „50 Dębów”: 55 miejsc noclegowych całorocznych Pokoje Gościnne „SKAUT”: 21 miejsc noclegowych całorocznych Dom Sportowy: 21 miejsc noclegowych całorocznych Kwatery prywatne (9): 37 miejsca noclegowe całoroczne (wzrost o 5 miejsc noclegowych w stosunku do roku ubiegłego) Gospodarstwa agroturystyczne (6): 45 miejsc noclegowych całorocznych (wzrost o 24 miejsca noclegowe w stosunku do roku ub) Dom Wczasów Dziecięcych: 40 miejsc sezonowych Pole namiotowe: 200 miejsc sezonowych Ośrodek Szkoleniowo - Rekreacyjny (Hotel): 30 miejsc całorocznych „Hopferówka”: 33 miejsca noclegowe

Infrastruktura rekreacyjna 1) Kąpieliska Na terenie miasta i gminy Połczyn Zdrój znajduje się 6 kąpielisk, w tym 3 strzeżone: a) basen kąpielowy w Parku Zdrojowym, ul.Sobieskiego 11 b) basen odkryty kąpielowy przy ZLU „Gryf”, ul. Solankowa 8 c) basen kryty przy ZLU „Gryf” Pozostałe 3 kąpieliska niestrzeżone są to miejsca nad wodami z których korzysta ludność miejscowa; nad jeziorami: Buślary, Kłokowo i Kołacz.

2) Inne elementy infrastruktury: a) korty tenisowe – 3 pola do gier o powierzchni ceglastej; b) ośrodki jeździeckie: - dworek „50 Dębów” w Starym Resku - Ośrodek Jazdy Konnej „Amazonka”- Połczyn Zdrój ul. Młyńska 15

3.2. WARUNKI NATURALNE

3.2.1. KLIMAT Klimat gminy wykazuje charakter przejściowy pomiędzy klimatem morskim, a klimatem kontynentalnym. Część północna powiatu pokryta przeważnie równinnymi terenami sandrowymi wykazuje cechy klimatu morskiego. Pozostała część południowa i centralna, zróżnicowana konfiguracyjnie, wykazuje cechy klimatu kontynentalnego.

31 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

Okres wegetacyjny rozpoczyna się około 5 kwietnia i kończy się w listopadzie. W okresie wiosennym przeważają wiatry suche i często mroźne z północy i wschodu, a w okresie letnim przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie, przynoszące deszcz, w okresie zimy przeważają ciepłe wiatry południowo-zachodnie i zachodnie przynoszące zmianę pogody.

3.2.2. ZASOBY NATURALNE Na podstawie materiałów znajdujących się w zasobach Głównego Geologa Województwa Zachodniopomorskiego zestawiono poniżej udokumentowane zasoby złóż kopalin zarejestrowanych.

Nazwa złoża Rodzaj Zastosowanie Zasoby Stan zagospodarowania (miejscowość) kopaliny kopaliny w tys. ton Kołacz Piasek Budownictwo 262,2 Nie eksploatowane Ostrowąs Piasek Budownictwo 668,9 Eksploatowane Borkowo Piasek Budownictwo 724,0 Nie eksploatowane Torfy lecznicze Dziwogóra Lecznictwo 112,6 Nie eksploatowane (borowina) Torfy lecznicze Borkowo Lecznictwo 380,7 Eksploatowane (borowina)

Torfy lecznicze (borowina) są eksploatowane przez Uzdrowisko Połczyn Zdrój w celach leczniczych. Na terenie gminy Połczyn Zdrój znajdują się źródła solankowe, które są wykorzystywane w lecznictwie uzdrowiskowym oraz do produkcji wód mineralnych. Na terenie gminy znajdują się złoża torfów, które ze względów środowiskowych i rolniczych nie powinny być eksploatowane. Dzikie eksploatacje kopalin spotyka się na terenie niemal wszystkich miejscowości gminy. Tereny po wyeksploatowanych dzikich wyrobiskach należy zagospodarować, ponieważ sukcesywnie wykorzystywane są jako „dzikie wysypiska”.

3.2.3. HYDROLOGIA Gmina położona jest w obrębie dwóch głównych zlewni hydrograficznych: zlewni rzek Przymorza i zlewni dorzecza Odry (pośrednio przez zlewnie Drawy i Warty). Przez gminę przebiega w układzie równoleżnikowym główny (I stopnia) dział wodny kraju. Występujące jeziora mają charakter: - rynnowy (jeziora w dolinie górnej Wogry: jez. Resko, Kłokowskie), - zastoiskowy (jez. Kołacz), - wytopiskowy (bardzo duża ilość oczek wytopiskowych znajduje się w południowej i południowo-zachodniej części gminy). Ponieważ na terenie gminy są źródliska rzek lub górne ich odcinki, dlatego mają one specyficzne cechy: a) W okresach suszy wiele górnych odcinków koryt rzecznych jest sucha. Dotyczy to nawet takich rzek jak Drawa, Mogilica, Wogra i Bliska Struga. b) Doliny rzek są wąskie, o charakterze wąwozów, mają duży spadek podłużny i są bardzo podobne do rzek podgórskich. c) Naturalna sieć rzeczna została przekształcona przez człowieka poprzez budowę stawów rybnych (na Wogrze, Dębnicy, Bliskiej Strudze) oraz bogatej sieci rowów melioracyjnych. d) z obszaru zlewni jest duży odpływ wód opadowych (100-200 mm) oraz odpływ jednostkowy, co

32 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

nie sprzyja infiltracji wody. Powierzchnia wód ogółem w gminie wynosi 357 ha,z czego wody płynące stanowią 66 ha, a stojące 291 ha. Rowy stanowią powierzchnię 78 ha. Jeziora i rzeki są przeważnie w II i III klasie czystości wód. 3.2.3.1. WODY POWIERZCHNIOWE a) rzeki Najważniejsze rzeki i ich długości Parsęta – przylega do północnej granicy gminy na odcinku 11,4 km. W obrębie gminy znajdują się wąskie fragmenty dna doliny. Wogra – rzeka o długości 17,15 km, wypływająca na wysokości 154, 5 m n.p.m. z jeziora Kłokowskiego. Zasilana jest głównie przez wody podziemne. Przepływy rzeki są nieduże i wynoszą około 0,5 m3/ s, przy średnim stanie wody. Rzeka uchodzi do rz. Dębnicy na wysokości około 60 m n.p.m., co daje spadek 7,27‰, miejscami spadek dochodzi nawet do kilkunastu promili. Dębnica – rzeka o długości 36,0 km. Na terenie gminy znajduje się 27,5 kilometrowy odcinek. Powyżej zapory (dawny młyn w Popielewie), koryto jest obwałowane i uregulowane. Poniżej rzeka przybiera półnaturalny charakter, a od wiaduktu drogi Połczyn Zdrój – Kołacz jej koryto silnie meandruje. Bliska Struga – lewy dopływ Dębnicy o długości 10 km. Źródło rzeki znajduje się na rzędnej 175 m n.p.m., a jej ujście na wysokości 64, 0 m n.p.m., co daje średni spadek około 11,1‰. Rzeka ma charakter typowo podgórski, część doliny została wykorzystana na stawy rybne. Mogilica – w obrębie gminy jest tylko górny (25,47 km) odcinek rzeki, której źródła położone są w okolicach wsi Zajączkowo na wysokości 190 m n.p.m. Zlewnia jest bardzo mała, przez co znaczny odcinek rzeki prowadzi wodę sezonowo. Bukowa – łączna długość 12,2 km, z tego 9,3 km na terenie gminy Połczyn-Zdrój. Drawa – źródliskowy odcinek Drawy znajduje się na wysokości 150,8 m n.p.m., jego długość na terenie gminy Połczyn Zdrój wynosi 5 km, z czego większość to jeziora. Rega – na terenie gminy znajduje się 4,32 km odcinek źrodliskowy tej rzeki, o efemerycznym przepływie, zależnym od opadów. Kokna – dopływ Drawy, na terenie gminy górny odcinek: 5,11 km powyżej Jeziora Gawrończego, i 0,69 km poniżej. Rakon (Rakowiec) – dopływ Drawy, na terenie gminy górny odcinek o długości 5,93 km.

b) wody stojące Pod względem powierzchni i objętości wody znaczenie mają następujące jeziora:

Nazwa jeziora Wysokość Powierzchnia Głębokość Typ n.p.m. [ha] maks. [m]

Kłokowskie 154,5 24,3 24,3 brak danych

Kołackie (Rodoniowieckie) 100,5 38,0 9,0 brak danych (Dąbrowieckie Wielkie)

Resko (Resko Górne) 144,8 50,7 5,0 sandaczowe

linowo Długie 149,2 9,0 (11,3) 5,0 szczupakowe

Krzywe 150,0 4,0 5,0 sandaczowe

Krąg 149,8 5,6 5,0 brak danych

Głębokie 145,8 8,0 5,0 brak danych

33 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

Gawroniec linowo 133,0 20,5 5,0 (Gawrończe) szczupakowe

Popielewskie 77,6 6,3 b.d. karasiowe

Małe 145,1 5,76 b.d. karasiowe

Suskie 153,1 4,2 b.d. karasiowe

linowo Barczaka 152,8 9,9 4,5 szczupakowe

Buślary b.d. 5,64 b.d. brak danych

Zimne b.d. 2,3 b.d. brak danych

Krynickiego b.d. 3,32 b.d. brak danych

Ilość jezior jest niewielka, są to głównie jeziora rynnowe, zastoiskowe lub wytopiskowe. Jeziora te mają stosunkowo małą powierzchnię zlewni, zasilane są głównie przez wody podziemnie. Oprócz jezior specyficznym elementem sieci hydrologicznej są sztuczne zbiorniki wodne jakimi są licznie występują stawy rybne. Znajdują się one w dolinie rzek: Bukowej w Bolkowie, Tychówku; Wogry w Gaworkowie; Bliskiej Strugi w Popielewie oraz Mogilicy. Wiele małych jezior bądź oczek wytopiskowych, wielkości od kilkudziesięciu metrów kwadratowych do 1,0 ha występuje głównie w południowej i środkowej części gminy w obrębie silnie pofałdowanej moreny czołowej i dennej.

c) melioracje i urządzenia wodne. Stan melioracji wg danych Z.Z.M.iU.W. w Szczecinie – Terenowego Oddziału w Świdwinie z grudnia 2003 roku, przedstawiał się następująco: Obszary zmeliorowane: − grunty orne: 4451ha, w tym zdrenowane: 3883 ha, objęte utrzymaniem: 505 ha − użytki zielone: 964 ha, w tym zdrenowane:310 ha, nawadniane: 25 ha, objęte utrzymaniem: 57 ha − razem użytki rolne zmeliorowane: 5415 ha, w tym zdrenowane: 4193 ha, objęte utrzymaniem: 567 ha. W gminie Połczyn-Zdrój działa Spółka Wodna wchodząca w Skład Rejonowego Związku Kółek Wodnych Świdwin, których zadaniem jest konserwacja melioracji szczegółowych. Część urządzeń melioracyjnych ulega dewastacji z powodu braku przeprowadzanych remontów i konserwacji. Ogółem modernizacją lub odbudową należałoby objąć urządzenia melioracyjne na 3101 ha użytków rolnych, przy czym urządzenia na 2703 ha pochodzą sprzed 1950r. Na rzekach gminy znajduje się szereg budowli, do których należą: − jazy i zastawki: 9 szt. − progi: 4 szt. − stopnie: 13 szt. − bystrotoki 4 szt.

34 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

d) zbiornik retencyjny „Połczyn Zdrój” W 2003 r. w gminie Połczyn Zdrój został oddany do użytku zbiornik przeciwpowodziowy na rzece Wogrze, która charakteryzuje się następującymi parametrami: - długość rzeki Wogry – 17,15 km; - całkowita powierzchnia zlewni rzeki – 65,7 km2; - średnioroczne zasoby dyspozycyjne zlewni – 5,2 mln m3; - przepływ średni wysoki (SWQ) – 1,55 m3/s; - przepływ średni roczny (SQ) – 0,26 m3/s. Charakterystyka zbiornika retencyjnego na rzece Wogrze przedstawia się następująco: - pojemność całkowita – 447,7 tys. m3; - pojemność użyteczna – 313,1 tys. m3; - maksymalna pojemność zalewu – 24,18 ha; - średnia głębokość – 1,85 m. W związku z budową zbiornika i zapory, zaplanowano także uruchomienie elektrowni wodnej. Podstawowe parametry planowanej do realizacji elektrowni wodnej na zaporze na rzece Wogrze z lokalizacją przy zbiorniku „Połczyn Zdrój”, to: - moc elektrowni – 9,1 kW; - moc zainstalowanych urządzeń – 6,0 kW; - max. przewidywana roczna ilość produkowanej energii – 79,7 tys. kWh. Zbiornik „Połczyn Zdrój” będzie również pełnił funkcję rekreacyjną i turystyczną (wędkarstwo).

3.2.3.2. WODY PODZIEMNE. Na przestrzeni ostatnich lat suma roczna opadów jest znacznie niższa od średniej wieloletniej. Obserwuje się drastyczne obniżenie poziomu wód gruntowych. Zjawisko to powoduje bardzo poważny problem niedostatku wody w studniach. Już obecnie obserwuje się brak wody w studniach na terenie kolonii Kołacz, Lipna, Starego i Nowego Reska, a także trudności z utrzymaniem właściwego ciśnienia eksploatacyjnego w sieci miejskiej. Wodociągi, zaopatrujące mieszkańców, eksploatowane na terenie miasta i gminy Połczyn Zdrój, można podzielić następująco:

1. Zaopatrujące mieszkańców w wodę pitną: a) stanowiące własność gminy - administrowane i użytkowane przez Spółkę Wodociągi i Kanalizacja w Połczynie Zdroju: Połczyn Zdrój, Bolkowo, Borkowo (wieś), Bronowo, Brusno, Buślary, Czarnkowie, Dobino, Dziwogóra, Gaworkowo, Gawroniec, Kołacz, Łęgi, Łężek, Międzyborze, Nowe Ludzicko, Ogartowo, Ogartówko, Ostre Bardo, Popielewo, Popielewko, Sucha, Tychówko, Wardyń Górny, Wardyń Dolny, Zaborze, Zajączkowo. - użytkowane przez podmioty gospodarcze: Redło, Łęgi, Tychówko. b) obce - stanowiące własność osób fizycznych lub prawnych, spełniające również funkcję wodociągów technologicznych: Kocury, Kołaczek, Stare Resko, Kołacz Tartak, Buślarki, Popielawy, Słowianki, Ostrowąs, Żołędno.

2. Wodociągi wyłącznie technologiczne, należące do podmiotów gospodarczych i przez nie eksploatowane.

35 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

lp miejscowość właściciel/użytkownik ilość studni uwagi 1 Połczyn Zdrój BROK 3

2 Połczyn Zdrój ZOZ 1 artezyjska

3 Połczyn Zdrój Uzdrowisko Połczyn S.A. 4* 1 artezyjska

5 Połczyn Zdrój G.S. 2 w rozlewni

6 Redło Świtała International 1

7 Toporzyk TV stacja przek. 1

8 Kołacz ZBK 1 na wysypisku

9 Ogartowo GS 1 piekarnia

10 Ogartowo 1 rozlewnia wód

11 Redło Ośrodek zdrowia 1 nieczynne

* nie dotyczy solanek leczniczych

3.2.4. OBSZARY ZDEGRADOWANE Mimo dobrego stanu środowiska przyrodniczego gminy, dostrzega się także zmiany prowadzące do obniżenia walorów przyrodniczych, turystycznych i estetycznych krajobrazu. Dokonujące się głównie przekształcenia związane są z działalnością człowieka oraz z gospodarką rolną i leśną, wydobyciem surowców mineralnych, rozwojem urbanizacji i niewłaściwym zagospodarowaniem turystycznym. Na terenie gminy Połczyn-Zdrój znajduje się cały szereg nie użytkowanych budynków gospodarczych, które ulegają dewastacji i zawaleniu, tym samym wpływają negatywnie na krajobraz. To samo dotyczy blokowej zabudowy wielorodzinnej po byłych PGR – ach. Do obszarów zdegradowanych należą: − linie energetyczne, szczególnie wysokiego napięcia, prowadzone często wzdłuż ciągów widokowych i szczytami wzgórz; − dzika zabudowa rekreacyjna; − wyrobiska kopalni żwiru i piasku oraz wysypiska śmieci; − porzucone obiekty porolnicze, zwłaszcza budynki i budowle po byłych PGR.

3.2.5. SZATA ROŚLINNA I ŚWIAT ZWIERZĘCY

3.2.5.1. LASY I ZADRZEWIENIA

Lasy w gminie Połczyn-Zdrój zajmują obszar 13.067 ha, a lesistość gminy wynosi 36,51 %. Powierzchnia lasów w gospodarstwach indywidualnych wynosi 584ha, a pozostałe to lasy państwowe i samorządowe.

W obrębie gminy Połczyn-Zdrój znajdują się tereny zawiadywane przez 5 Nadleśnictw, podlegających Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinku: − Nadleśnictwo Połczyn Zdrój, − Nadleśnictwo Świdwin, − Nadleśnictwo Białogard, − Nadleśnictwo Czaplinek, − Nadleśnictwo Złocieniec. Granice nadleśnictw nie pokrywają się z granicami gminy. Lasy mają istotne znaczenie gospodarcze i są kluczowym elementem bezpieczeństwa ekologicznego oraz mają szczególne znaczenie w ochronie środowiska naturalnego.

36 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI.

Lasy na terenie gminy reprezentują kilkanaście typów siedliskowych. Ich zróżnicowanie wynika przede wszystkim z zakresu uwilgocenia terenu oraz stopnia żyzności gleby. Są to siedliska borowe i lasowe, reprezentowane przez: − siedliska borowe: Bór suchy (Bs); Bór świeży (Bśw); Bór wilgotny (Bw); Bór bagienny (Bb); Bór mieszany świeży (BMśw); Bór mieszany wilgotny (BMw); Bór mieszany bagienny (BMb), − siedliska lasowe: Las świeży (Lsw); Las wilgotny (Lw); Las mieszany świeży (LMsw); Las mieszany wilgotny (LMw); Las mieszany bagienny (LMb); Ols (Ol); Ols jesionowy (OlJ)

Powierzchniowy udział typów siedliskowych lasów poszczególnych Nadleśnictw na terenie gminy Połczyn-Zdrój w % . Źródło: informacje, otrzymane z poszczególnych Nadleśnictw

Połczyn- Typ siedliskowy lasu Świdwin Białogard Zdrój Siedliska lasów iglastych 24 10 42,1 (Bs, Bśw, BMśw, BMw, BMb, Bb) Siedliska lasów mieszanych 37 12,9 34,4 (LMśw, LMw, LMb) Siedliska lasów liściastych 39 77,1 23,5 (Lśw, Lw, Ol, OlJ)

Nadleśnictwa: Czaplinek i Złocieniec nie dysponują lasami na terenie gminy Połczyn-Zdrój.

Ważniejsze dane gospodarcze terenów gminy, administrowanych przez poszczególne Nadleśnictwa Źródło: informacje, otrzymane z poszczególnych Nadleśnictw

Połczyn- Świdwin Białogard Zdrój Powierzchnia ogólna [ha] 9759 2181,8 525,12 W tym powierzchnia lasów [%] 92 94,9 98,2 Roczne pozyskanie drewna z terenu gminy Połczyn- 24 800 13 458 2 290 Zdrój [m3] Roczne zalesienia i odnowienia [ha] 59 9 12

Ważnym czynnikiem w rolniczym krajobrazie stanowią zadrzewienia, które wzbogacają przyrodę i odgrywają ważna rolę biocenotyczną. Lasy spełniają znaczną rolę w likwidowaniu zanieczyszczeń środowiska naturalnego. W lasach absorpcja pyłów wynosi 30÷50 % (1 ha buczyn pochłania średnio 70 ton pyłów), a także następuje absorpcja substancji gazowych (np. w olszynach do 85 % azotanów, fluoru i dwutlenku siarki). Obszary leśne powodują tłumienie fal akustycznych o 70÷90 % (w łęgach na odległość 100 m od źródła dźwięku).

3.2.5.2. ZAROŚLA I ZADRZEWIENIA ŚRÓDPOLNE

Na terenach poza ekosystemami leśnymi szczególnie ważna i bezcenną rolę odgrywają zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne, przydrożne, w obniżeniach terenowych, wzdłuż cieków oraz starodrzewy cmentarne i parkowe. Te małe ekosystemy i biocenozy stanowią ważny element stabilizacji ekologicznej krajobrazu, zwłaszcza na terenach wsi i w krajobrazie otwartym. Mają

37 MIASTO I GMINA POŁCZYN-ZDRÓJ. GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI. duży wpływ na kształtowanie krajobrazu, mikroklimatu, stosunków wodnych oraz stanowią ostoję różnych gatunków zwierząt, jako miejsce ich rozrodu i przebywania. Istotna rolę odgrywają naturalne zadrzewienia w dolinach rzek i na użytkach zielonych. Zadrzewienia te wzbogacają walory dolin tworzących ważne korytarze ekologiczne i regulują system retencyjny.

3.2.5.3. FLORA

Flora gminy Połczyn-Zdrój jest zróżnicowana i dość bogata. Występują tu skupiska roślin rzadkich, znajdujących się na terenach podmokłych oraz nad jeziorami i w dolinie rzeki Parsęty oraz innych rzek. Podczas inwentaryzacji przyrodniczej, przeprowadzonej w latach 2001 - 2002 przez służby Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody, stwierdzono występowanie na terenie gminy 44 gatunków roślin chronionych, z tego 23 gatunki podlegające ochronie ścisłej i 21 gatunków podlegających ochronie częściowej.

3.2.5.4. FAUNA

Zgodnie z regionalizacją zoograficzną (Kondracki1988), gmina Połczyn-Zdrój została zakwalifikowana do krainy południowobałtyckiej, dzielnicy bałtyckiej. Podczas wykonywania walorzyzacji przyrodniczej gminy stwierdzono wystepowanie 155 gatunków kręgowców. Stwierdzono występowanie 75 gatunków chronionych, w tym 25 gatunków wymienionych na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt, a 6 gatunków – na Europejskiej Czerwonej Liście Zwierząt. Z ryb objęto częściową ochroną gatunkową łososia oraz ochroną gatunkową strzeblę potokową i śliza. Z płazów objęto ochroną gatunkową 12 gatunków, gadów – 5 gatunków, a mianowicie: jaszczurkę żyworodną, jaszczurkę zwinkę, padalca zwyczajnego, zaskrońca zwyczajnego, żmiję zygzakowatą. Z ogólnej liczby występujących ptaków (160 gatunków), na terenie powiatu występują następujące gatunki wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt: bąk, bielik, bocian czarny, czeczotka, gągoł, kania czarna, kania ruda, kormoran czarny, kulik wielki, łęczak, orlik krzykliwy, puchacz, rybołów, świstun. Występują tu także 3 gatunki z europejskiej czerwonej listy zagrożonych wyginięciem: bielik, derkacz i kania ruda. Pod ochrona gatunkową ssaków znajduje się 14 gatunków, z których jeden wpisany jest do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt – wydra. Występują też 3 gatunki z Europejskiej Czerwonej Listy Zwierząt zagrożonych wyginięciem – gacek wielkouch, nocek duży i wydra.

38