DOCSLIB.ORG

Wspomnienia Polskiego Wygnańca

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Wspomnienia Polskiego Wygnańca NAUKOWA SERIA WYDAWNICZA August Antoni Jakubowski – kim był? co o nim „CZARNY ROMANTYZM” wiemy dziś? – czy wystarczy poprzestać na mar- ginalnej informacji, że był synem Antoniego Mal- czewskiego, pisał wiersze i zmarł śmiercią samo- Żywimy nadzieję, że czytelnik dzisiejszy, żyjący bójczą mając niespełna 22 lata? w XXI-wiecznej cywilizacji, wyjaławiającej świat Redaktorzy książki odpowiadają na te pytania z dziwności, tajemnicy, a więc i z poezji – chętnie w obszernym wstępie do jego The Remembrances of a Polish Exile, opublikowanych po raz pierwszy sięgnie po pozycje z Naukowej Serii Wydawniczej Któremuż Amerykaninowi nie zabiło ze współczuciem serce na myśl „Czarny Romantyzm”. Lektura proponowanych w Filadelfii w 1835 roku; snują fascynującą opo- o smutnym i tragicznym losie Polski? Nie możemy nawet najbardziej po- książek dostarczy okazji do snucia refleksji eg- wieść o życiu i twórczości zapomnianego XIX- zystencjalnej i filozoficznej, ukierunkowanej na bieżnie spojrzeć na jej historię, nie doznawszy wrażenia, że podziwiamy -wiecznego poety, który wyemigrował do Stanów zgłębienie istoty świata i człowieka oraz być może dole narodu dzielnego i wielkodusznego, a także głęboko dotkniętego nie- Zjednoczonych Ameryki i napisał tam pierwszą umożliwi przeżycie całej skali uczuć romantycz- szczęściem. Jej historia jest niewiele więcej niźli zapisem rozkwitających w języku angielskim historię literatury polskiej. nych, a przede wszystkim melancholii i grozy. i więdnących nadziei, wielu walk o wolność i konwulsji złamanego ducha. Zarówno poezja Jakubowskiego, zasilająca egzy- Czarny romantyzm to literatura wyrosła z od- Myślimy o owocach jej geniuszu z czcią, gdy przyjdzie nam zastanowić się, stencjalno-katastroficzny nurt liryki romantycz- nej, jak i proza wspomnieniowa (w niniejszym czucia demonicznej obcości świata i jego zła. To jak jasną gwiazdą na firmamencie intelektu mogłaby się ona stać, gdyby siły literatura będąca efektem wyobraźni uwolnionej wydaniu w języku oryginału i w tłumaczeniu na jej wielkich umysłów nie zostały okaleczone ręką ucisku. z racjonalistycznych schematów poznawczych. j. polski) zaświadczają o wartości pozostawionego Wyobraźni więc rozjątrzonej, z pasją atakującej przezeń dorobku piśmienniczego. niewytłumaczalną zapamiętałość losu w bez- William Buell Sprague, Krytyczne wydanie Wspomnień polskiego wy- względnym miażdżeniu człowieka i uporczywie Uwagi wstępne gnańca przywraca pamięć nie tylko o polskim mierzącej się z niedocieczoną tajemnicą życia. romantyku, którego losy są częścią dramatycz- Utwory wyrosłe z ducha romantyzmu, usiłujące nych dziejów polistopadowej emigracji, ale także dotknąć irracjonalnej strony bytu i duszy ludzkiej, o artyście, który wniósł oryginalny wkład do kul- nie straciły do dziś swej głębi i siły poznawczej, Jest taki czas w naszym życiu, kiedy wszystkie myśli biegną w przeszłość tury polskiej i amerykańskiej. a co za tym idzie i walorów estetycznych. Redak- w poszukiwaniu duchowej strawy. Mroczny to moment, zdarza się to bo- cja Serii „Czarny Romantyzm” wyraża nadzieję, wiem tylko wtedy, gdy przestajemy zachwycać się wspaniałością chwili Z Recenzji prof. dr hab. Ireny Jokiel [UO, Opole] że zainteresuje ona ambitniejszego Czytelnika, obecnej lub nadziejami na przyszłość. Czas ten zbyt szybko nastąpił w życiu który ma świadomość, że jego człowieczeństwo wygnańców. Dla wędrujących i samotnych jedynym skarbem są wspomnie- ujawnia się przede wszystkim w żywym odczuciu Starannie opracowane dwujęzyczne wydanie nia. Jako iż sądzę, że mogą one być dla niektórych ciekawe, postanowiłem nieustannej potrzeby usensownienia egzystencji, Wspomnień polskiego wygnańca Augusta Anto- w napięciu myśli usiłującej zgłębić mroczną ta- podzielić się nimi z czytelnikami. niego Jakubowskiego jest z jednej strony warto- jemnicę bytu. August Antoni Jakubowski ściowym uzupełnieniem naszej wiedzy o losach August Antoni Jakubowski, Exile a Polish of polskiego wygnańca / The Remembrances Wspomnienia i dorobku Emigracji Polistopadowej, z drugiej Redaktorzy serii Czarny Romantyzm Przedmowa natomiast wpisuje się we współczesną tendencję, aby do historii literatury amerykańskiej włączać teksty również naturalizowanych w USA autorów Wspomnienia polskiego obcojęzycznych. wygnańca Z Recenzji dra hab. Marka Wilczyńskiego, prof. UG [Gdańsk] August Antoni Jakubowski August Antoni The Remembrances of a Polish Exile KBF KBF wschód–zachód wschód–zachód ISBN 978-83-64081-08-8 Wspomnienia polskiego wygnańca Jakubowski Book.indb 1 2014-06-03 11:22:07 KATEDRA BADAŃ FILOLOGICZNYCH „WSCHÓD – ZACHÓD” WYDZIAŁ FILOLOGICZNY UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU WYDAWNICTWO ALTER STUDIO Jakubowski Book.indb 2 2014-06-03 11:22:07 August Antoni Jakubowski Wspomnienia polskiego wygnańca The Remembrances of a Polish Exile Wydanie polsko-angielskie Przekład, wstęp, redakcja tomu Jarosław Ławski i Piotr Oczko Białystok 2013 Jakubowski Book.indb 3 2014-06-03 11:22:07 NAUKOWA SERIA WYDAWNICZA „CZARNY ROMANTYZM” REDAKCJA SERII Jarosław Ławski (Przewodniczący) Marcin Bajko, Grzegorz Czerwiński, Anna Janicka, Krzysztof Korotkich, Grzegorz Kowalski, Dariusz Kukiełko, Marek Olesiewicz, Iwona E. Rusek, Michał Siedlecki, Łukasz Zabielski RADA REDAKCYJNA Halina Krukowska – Przewodnicząca (UwB), Alina Kowalczykowa (IBL PAN), Elżbieta Nowicka (UAM), Wojciech Gutowski (UKW), Maria Kalinowska (UW, UMK), Michał Kuziak (UW), abp Edward Ozorowski (UwB), Leszek Libera (UZ), Marek Nalepa (URz), Mikołaj Sokołowski (IBL PAN), Jolanta Sztachelska (UwB), Włodzimierz Szturc (UJ), Zbigniew Kaźmierczak (UwB) Recenzenci tomu: prof. dr hab. Irena Jokiel (UO, Opole) prof. dr hab. Marek Wilczyński (UG, Gdańsk) Bibliografia, nota, ilustracje: dr Łukasz Zabielski Streszczenie: dr Jacek Partyka, mgr Małgorzata Biergiel Korekta tekstu polskiego: dr Łukasz Zabielski Korekta tekstu angielskiego: dr hab. Piotr Oczko Redakcja techniczna: Marek Olesiewicz Praca naukowa finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2012-2017. © Copyright by Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2013 Na okładce wykorzystano fragment obrazu Thomasa Cole Widok z góry Halyoke, Northampton, Massechusetts po burzy, 1836. ISBN 978-83-64081-08-8 Druk: Wydawnictwo Alter Studio 15-082 Białystok ul. Świętojańska 8, lok. 5 tel. 85 732 01 88 www.alterstudio.com.pl Jakubowski Book.indb 4 2014-06-03 11:22:08 Portret nieznanego młodzieńca z początku XIX wieku. Zbiory prywatne Jakubowski Book.indb 5 2014-06-03 11:22:11 City Hall, Albany, USA Jakubowski Book.indb 6 2014-06-03 11:22:11 SPIS TREŚCI Jarosław Ławski, Piotr Oczko Nie tylko „syn Malczewskiego” – August Antoni Jakubowski w Ameryce . 11 Aneks ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 51 Łukasz Zabielski Zasady wydania ����������������������������������������������������������������������������������������59 August Antoni Jakubowski I. Wspomnienia polskiego wygnańca ����������������������������������������������������61 Dedykacja ����������������������������������������������������������������������������������������������62 W.B. Sprague, Uwagi wstępne ��������������������������������������������������������������63 Przedmowa ��������������������������������������������������������������������������������������������65 Szkic o poezji polskiej ��������������������������������������������������������������������������66 Historyczny szkic o oświacie w Polsce. .81 Polscy kochankowie ������������������������������������������������������������������������������89 Przyczyny emigracji Polaków. .95 Odezwa Komitetu Polskiego w Paryżu do polskich emigrantów . .99 Dodatek zawierający krótką wzmiankę o Ukrainie i Podolu ��������������101 August Antoni Jakubowski II. The Remembrances of a Polish Exile. .107 Dedication . .108 W.B. Sprague, Introductory remarsks . .109 Preface. 112 Essay on Polish Poetry ������������������������������������������������������������������������ 113 Historical sketch of education in Poland. .125 The Polish Lovers . .131 The causes of the emigrations of the Poles . .137 Address of the Polish Committee in Paris, to the Polish Emigrants . .140 Appendix, containing a short notice of Ukraine and Podolia . .142 Bibliografia (opracował Łukasz Zabielski) ��������������������������������������������147 Noty o Autorach . .151 Summary. .153 Zusammenfassung . .155 Indeks nazwisk . .157 Jakubowski Book.indb 7 2014-06-03 11:22:11 Strona tytułowa wydania z 1835 roku Jakubowski Book.indb 8 2014-06-03 11:22:11 Wiersz dedykacyjny z wydania z 1835 roku Jakubowski Book.indb 9 2014-06-03 11:22:12 Thomas Cole, Widok z góry Halyoke, Northampton, Massachusetts po burzy, 1836 Jakubowski Book.indb 10 2014-06-03 11:22:12 Jarosław Ławski (Białystok) Piotr Oczko (Kraków) NIE TYLKO „SYN MALCZEWSKIEGO” – AUGUST ANTONI JAKUBOWSKI W AMERYCE Brethren and friends, have not these unfortunate men already found a place in your generous sympa- thies, in your charitable regards? William Buell Sprague1 Zapomniany Podolanin August Antoni Jakubowski jest postacią niezwykłą już choćby z tego powodu, iż wydał pierwszą w Stanach Zjednoczonych Ameryki książkę o polskiej literaturze, w której zamieścił przekłady fragmentów i całych utworów pisarzy tak znamienitych, jak Antoni Malczewski, Adam Mic- kiewicz, Tymon Zaborowski. Jest postacią tragiczną – młodym polskim patriotą, uwięzionym przez Austriaków, przewiezionym do twierdz w Brnie i Trieście, a potem pod- stępnie deportowanym – nie bez udziału niechętnej emigrantom polskim Francji
Load more

Recommended publications
  • Network Map of Knowledge And
    Humphry Davy George Grosz Patrick Galvin August Wilhelm von Hofmann Mervyn Gotsman Peter Blake Willa Cather Norman Vincent Peale Hans Holbein the Elder David Bomberg Hans Lewy Mark Ryden Juan Gris Ian Stevenson Charles Coleman (English painter) Mauritz de Haas David Drake Donald E. Westlake John Morton Blum Yehuda Amichai Stephen Smale Bernd and Hilla Becher Vitsentzos Kornaros Maxfield Parrish L. Sprague de Camp Derek Jarman Baron Carl von Rokitansky John LaFarge Richard Francis Burton Jamie Hewlett George Sterling Sergei Winogradsky Federico Halbherr Jean-Léon Gérôme William M. Bass Roy Lichtenstein Jacob Isaakszoon van Ruisdael Tony Cliff Julia Margaret Cameron Arnold Sommerfeld Adrian Willaert Olga Arsenievna Oleinik LeMoine Fitzgerald Christian Krohg Wilfred Thesiger Jean-Joseph Benjamin-Constant Eva Hesse `Abd Allah ibn `Abbas Him Mark Lai Clark Ashton Smith Clint Eastwood Therkel Mathiassen Bettie Page Frank DuMond Peter Whittle Salvador Espriu Gaetano Fichera William Cubley Jean Tinguely Amado Nervo Sarat Chandra Chattopadhyay Ferdinand Hodler Françoise Sagan Dave Meltzer Anton Julius Carlson Bela Cikoš Sesija John Cleese Kan Nyunt Charlotte Lamb Benjamin Silliman Howard Hendricks Jim Russell (cartoonist) Kate Chopin Gary Becker Harvey Kurtzman Michel Tapié John C. Maxwell Stan Pitt Henry Lawson Gustave Boulanger Wayne Shorter Irshad Kamil Joseph Greenberg Dungeons & Dragons Serbian epic poetry Adrian Ludwig Richter Eliseu Visconti Albert Maignan Syed Nazeer Husain Hakushu Kitahara Lim Cheng Hoe David Brin Bernard Ogilvie Dodge Star Wars Karel Capek Hudson River School Alfred Hitchcock Vladimir Colin Robert Kroetsch Shah Abdul Latif Bhittai Stephen Sondheim Robert Ludlum Frank Frazetta Walter Tevis Sax Rohmer Rafael Sabatini Ralph Nader Manon Gropius Aristide Maillol Ed Roth Jonathan Dordick Abdur Razzaq (Professor) John W.
    [Show full text]
  • Anthology of Polish Poetry. Fulbright-Hays Summer Seminars Abroad Program, 1998 (Hungary/Poland)
    DOCUMENT RESUME ED 444 900 SO 031 309 AUTHOR Smith, Thomas A. TITLE Anthology of Polish Poetry. Fulbright-Hays Summer Seminars Abroad Program, 1998 (Hungary/Poland). INSTITUTION Center for International Education (ED), Washington, DC. PUB DATE 1998-00-00 NOTE 206p. PUB TYPE Collected Works - General (020)-- Guides Classroom - Teacher (052) EDRS PRICE MF01/PC09 Plus Postage. DESCRIPTORS Anthologies; Cultural Context; *Cultural Enrichment; *Curriculum Development; Foreign Countries; High Schools; *Poetry; *Poets; Polish Americans; *Polish Literature; *World Literature IDENTIFIERS Fulbright Hays Seminars Abroad Program; *Poland; Polish People ABSTRACT This anthology, of more than 225 short poems by Polish authors, was created to be used in world literature classes in a high school with many first-generation Polish students. The following poets are represented in the anthology: Jan Kochanowski; Franciszek Dionizy Kniaznin; Elzbieta Druzbacka; Antoni Malczewski; Adam Mickiewicz; Juliusz Slowacki; Cyprian Norwid; Wladyslaw Syrokomla; Maria Konopnicka; Jan Kasprowicz; Antoni Lange; Leopold Staff; Boleslaw Lesmian; Julian Tuwim; Jaroslaw Iwaszkiewicz; Maria Pawlikowska; Kazimiera Illakowicz; Antoni Slonimski; Jan Lechon; Konstanty Ildefons Galczynski; Kazimierz Wierzynski; Aleksander Wat; Mieczyslaw Jastrun; Tymoteusz Karpowicz; Zbigniew Herbert; Bogdan Czaykowski; Stanislaw Baranczak; Anna Swirszczynska; Jerzy Ficowski; Janos Pilinsky; Adam Wazyk; Jan Twardowski; Anna Kamienska; Artur Miedzyrzecki; Wiktor Woroszlyski; Urszula Koziol; Ernest Bryll; Leszek A. Moczulski; Julian Kornhauser; Bronislaw Maj; Adam Zagajewskii Ferdous Shahbaz-Adel; Tadeusz Rozewicz; Ewa Lipska; Aleksander Jurewicz; Jan Polkowski; Ryszard Grzyb; Zbigniew Machej; Krzysztof Koehler; Jacek Podsiadlo; Marzena Broda; Czeslaw Milosz; and Wislawa Szymborska. (BT) Reproductions supplied by EDRS are the best that can be made from the original document. Anthology of Polish Poetry. Fulbright Hays Summer Seminar Abroad Program 1998 (Hungary/Poland) Smith, Thomas A.
    [Show full text]
  • Zanikanie I Istnienie Niepełne
    Zanikanie i istnienie niepełne W labiryntach romantycznej i współczesnej podmiotowości NR 3108 Zanikanie i istnienie niepełne W labiryntach romantycznej i współczesnej podmiotowości pod redakcją Aleksandry Dębskiej-Kossakowskiej Pawła Paszka Leszka Zwierzyńskiego Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2013 Redaktor serii: Studia o Kulturze Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska Recenzent Jarosław Ławski Spis treści Wstęp (Leszek Zwierzyński, Paweł Paszek) . 7 ROMANTYCZNE ZAŁOŻENIE – W STRONĘ PODMIOTOWOŚCI NOWOCZESNEJ Leszek Zwierzyński „Ja” poetyckie Słowackiego – próba ujęcia konstelacyjnego . 15 Lucyna Nawarecka Ja – Duch. O podmiocie Króla-Ducha . 53 Agata Seweryn Słowacki i świerszcze . 65 Dariusz Seweryn Maria bez podmiotu. Powieść poetycka Antoniego Malczewskiego jako utwór epicki . 83 PODMIOTOWOŚĆ I EKSCES Włodzimierz Szturc Pisanie jest doszczętne – Antonin Artaud . 113 Kamila Gęsikowska Doświadczenie postrzegania pozazmysłowego – przypadek Agni Pilch . 129 Magdalena Bisz „Ja” psychotyczne – „ja” twórcze. O Aurelii Gerarda de Nervala . 145 6 Spis treści PRZEKROCZENIA: NOWOCZESNOŚĆ I PONOWOCZESNOŚĆ Magdalena Saganiak Bourne. Podmiotowość znaleziona na marginesie, czyli o meta- fizyce w sztuce masowej . 169 Tomasz Gruszczyk We wstecznym lusterku. Konstytuowanie podmiotu w prozie Zyg- munta Haupta . 191 Paweł Paszek Modlitwa i nieobecność. Poe-teo-logia Ryszarda Krynickiego . 211 Alina Świeściak Przygodne tożsamości Andrzeja Sosnowskiego . 235 Indeks nazw osobowych . 249 Wstęp Niniejsza książka stanowi próbę (cząstkową, ograniczoną)
    [Show full text]
  • Antoni Malczewski – Duch Romantyczny Zanurzony W Tradycji
    Colloquia Litteraria UKSW 1/2016 BARBARA STELMASZCZYK ANTONI MALCZEWSKI – DUCH ROMANTYCZNY ZANURZONY W TRADYCJI. O MARII Gdy w 1825 roku trzydziestodwuletni Antoni Malczewski opubli- kował poemat Maria, to swym debiutem wpisywał się w trwający od pewnego czasu ferment dyskusji nad młodą poezją polską. Po- jawił się bowiem na warszawskiej scenie literackiej jako nieznany autor zaledwie w trzy lata po tym, jak sympatycy romantycznych tendencji powitali ze szczególną atencją innego barda romantycznej muzy, pochodzącego z Litwy Mickiewicza. W trwającym wówczas twórczym fermencie (choć noszącym charakterystyczne dla czasów przełomu cechy niepewności ustaleń, kontrowersyjnych sądów i pate- tycznych uogólnień) Mickiewicz wybijał się stopniowo na czołowego poetę romantycznego. Debiutując kilka lat przed Malczewskim to- mem Ballad i romansów (1822), poprzedzonym (co istotne) autorską przedmową teoretyczną O poezji romantycznej, otwierał nową epokę poezji polskiej. A przynajmniej składał w tej intencji interesujący projekt w postaci tomu poetyckiego o manifestacyjnie romantycz- nym charakterze w tematyce i w formie. Drugi tom Mickiewicza, o rok późniejszy, zawierający Grażynę oraz II i IV część Dziadów, ugruntowywał siłą rzeczy pierwszorzędną pozycję poety z Litwy na romantycznym parnasie. Warto dodać, iż także jego liczne poje- dyncze wiersze, jak prowokacyjna Oda do młodości, Pieśń Filaretów czy Żeglarz, stawały się stopniowo swoistym stemplem romantyzmu w wersji Mickiewiczowskiej. Słusznie zwrócił uwagę Bogusław Dopart, że w kontekście doko- nań młodego Mickiewicza rok 1825 nie był dla autora Marii szczęśliwą datą debiutu. Według Doparta był to debiut niefortunnie ulokowany 55 SZKICE – ROZPRAWY – INTERPRETACJE w czasie, gdyż Maria okazywała się utworem przedwczesnym i osa- motnionym, pozostającym w cieniu szkoły litewskiej, podczas gdy głos tzw. szkoły ukraińskiej (Józef Bohdan Zaleski, Seweryn Gosz- czyński, Michał Grabowski) zauważono później i dołączono (Moch- nacki) do tej grupy twórców również Antoniego Malczewskiego z jego poematem.
    [Show full text]
  • The Unique Cultural & Innnovative Twelfty 1820
    Chekhov reading The Seagull to the Moscow Art Theatre Group, Stanislavski, Olga Knipper THE UNIQUE CULTURAL & INNNOVATIVE TWELFTY 1820-1939, by JACQUES CORY 2 TABLE OF CONTENTS No. of Page INSPIRATION 5 INTRODUCTION 6 THE METHODOLOGY OF THE BOOK 8 CULTURE IN EUROPEAN LANGUAGES IN THE “CENTURY”/TWELFTY 1820-1939 14 LITERATURE 16 NOBEL PRIZES IN LITERATURE 16 CORY'S LIST OF BEST AUTHORS IN 1820-1939, WITH COMMENTS AND LISTS OF BOOKS 37 CORY'S LIST OF BEST AUTHORS IN TWELFTY 1820-1939 39 THE 3 MOST SIGNIFICANT LITERATURES – FRENCH, ENGLISH, GERMAN 39 THE 3 MORE SIGNIFICANT LITERATURES – SPANISH, RUSSIAN, ITALIAN 46 THE 10 SIGNIFICANT LITERATURES – PORTUGUESE, BRAZILIAN, DUTCH, CZECH, GREEK, POLISH, SWEDISH, NORWEGIAN, DANISH, FINNISH 50 12 OTHER EUROPEAN LITERATURES – ROMANIAN, TURKISH, HUNGARIAN, SERBIAN, CROATIAN, UKRAINIAN (20 EACH), AND IRISH GAELIC, BULGARIAN, ALBANIAN, ARMENIAN, GEORGIAN, LITHUANIAN (10 EACH) 56 TOTAL OF NOS. OF AUTHORS IN EUROPEAN LANGUAGES BY CLUSTERS 59 JEWISH LANGUAGES LITERATURES 60 LITERATURES IN NON-EUROPEAN LANGUAGES 74 CORY'S LIST OF THE BEST BOOKS IN LITERATURE IN 1860-1899 78 3 SURVEY ON THE MOST/MORE/SIGNIFICANT LITERATURE/ART/MUSIC IN THE ROMANTICISM/REALISM/MODERNISM ERAS 113 ROMANTICISM IN LITERATURE, ART AND MUSIC 113 Analysis of the Results of the Romantic Era 125 REALISM IN LITERATURE, ART AND MUSIC 128 Analysis of the Results of the Realism/Naturalism Era 150 MODERNISM IN LITERATURE, ART AND MUSIC 153 Analysis of the Results of the Modernism Era 168 Analysis of the Results of the Total Period of 1820-1939
    [Show full text]
  • R O Z P R a W Y Antoni Malczewski Jako Magnetyzer
    ROZPRAWY ROCZNIKI HUMANISTYCZNE Tom LXVI, zeszyt 1 – 2018 DOI: http://dx.doi.org/10.18290/rh.2018.66.1-2 EMILIANO RANOCCHI ANTONI MALCZEWSKI JAKO MAGNETYZER OPOWIADANIE ZDARZENIE PRAWDZIWE MICHAŁA MODZELEWSKIEGO W KONTEKŚCIE LITERATURY O MAGNETYZMIE Ostatni rozdział krótkiego i nieszczęśliwego życia Antoniego Malczewskiego jest bardziej udokumentowany, niż poprzedzający go pięcioletni pobyt poety za granicą, z którego nie dotarły do nas prawie żadne dokumenty z pierwszej ręki. Zachowanych kilka listów poety do przyjaciół i innych osób bliskich oraz nieco liczniejsze i dokładniejsze świadectwa z drugiej ręki sprawiają wrażenie lepszej znajomości tego okresu. Każdy jednak, kto głębiej interesował się kolejami życia wołyńskiego poety, zdaje sobie sprawę, jak bardzo znajomość ta jest względna, ileż tu luk i niedomówień. Przedmiotem rozważań niniejszego opracowania będzie opowiadanie pt. Zdarzenie prawdziwe pióra Michała Modzelewskiego, stryjecznego brata Zofii Rucińskiej – kobiety, z którą Malczewski związał się w ostatnim okresie swo- jego życia. Według przypuszczenia pierwszego wydawcy, Jacka Zaorskiego1, następnie przyjętego przez Halinę Gacową2, tekst opowiadania miał być w isto- cie oparty na francuskojęzycznym oryginale pióra samego Malczewskiego. Ów tekst nie zachował się, nie znamy też okoliczności jego powstania, w ogóle jego Dr Emiliano Ranocchi – Dipartimento di Lingue e letterature, comunicazione, formazione e so- cietà, Uniwersytet w Udine (Włochy); e-mail: [email protected] 1 J. Zaorski, Nieznane materiały do biografii Antoniego Malczewskiego, „Prace Polonistyczne” 19(1963), s. 107-125. Oryginał opowiadania zachowuje się w AGAD, Arch. Publ. Potockich, sygn. 309. 2 „Maria” i Antoni Malczewski. Compendium źródłowe, oprac. H. Gacowa, Wrocław 1974, s. 258. 10 EMILIANO RANOCCHI istnienie stanowi li tylko rozsądną hipotezę badawczą, której nie mamy zamiaru tutaj obalać3.
    [Show full text]
  • Pogran Ic Za Ja Koprzestrzen Ie … Konfl Ik T
    doi: 10.15584/tik.2017.10 POGRANICZA JAKO PRZESTRZENIE… I KONTEKSTY NR 7 (12) /2017 KONFLIKTÓW: ZŁO KONIECZNE? TEMATY Romantyzm poza wektorem „wpływu”. Model amerykańsko-polskiego rezonansu kulturowego1 Jarosław Ławski Uniwersytet w Białymstoku Romanticism outside the vector of „influence”. Model of American-Polish cultural resonance Abstract: The author of the article considers Polish-American literary and cultural POGRANICZA PRZESTRZENIE… JAKO relations from the 18th century to the times of romanticism. He notices that those relations fall into the model impossible to describe by the traditional models using the category of “influence” [Harald Bloom] or postcolonial dependence. The basis for American-Polish relations is the idea of freedom, fight for freedom and even a pecu- ZŁO KONIECZNE? KONFLIKTÓW: liar cult of freedom of both nations. The personifications of this common relation are the heroes of fight for freedom of Poland and the United States, namely Kazimierz Pułaski and Tadeusz Kościuszko. As the author notices studies on these relations lead to the conclusion that apart from dependence relations between historical and cultural phenomena in intercultural relations others may be observed. Thus, I describe American-Polish relations as a realization of a certain model called „the model of resonance, circulation and transmission” of values, patterns, common ideas. As the researcher indicates the model of this type also shapes postromantic relations between the United States and Polish culture, which may also be observed on the basis of studies on reception of such writers as James F. Cooper, August Antoni Jakubowski, Margaret Fuller, Ralph Waldo Emerson, Henryk Sienkiewicz, Karol Wojtyła, Czesław Miłosz. Key words: Polish and American culture, romanticism, influence, model of cultural resonance, circulation and transmission, freedom Słowa kluczowe: kultura polska i amerykańska, romantyzm, wpływ, model kul- turowego rezonansu, cyrkulacji i transmisji, wolność Nie lubię genialnego wieku dziewiętnastego.
    [Show full text]
  • Romantic Poetry 1 Romantic Poetry
    Romantic poetry 1 Romantic poetry Romanticism, a philosophical, literary, artistic and cultural era[1] which began in the mid/late-18th century[2] as a reaction against the prevailing Enlightenment ideals of the day (Romantics favored more natural, emotional and personal artistic themes),[3][4] also influenced poetry. Inevitably, the characterization of a broad range of contemporaneous poets and poetry under the single unifying name can be viewed more as an exercise in historical The Funeral of Shelley by Louis Edouard Fournier (1889); the group members, from left compartmentalization than an attempt to right, are Trelawny, Hunt and Byron to capture the essence of the actual ‘movement’.[citation needed] Poets such as William Wordsworth were actively engaged in trying to create a new kind of poetry that emphasized intuition over reason and the pastoral over the urban, often eschewing consciously poetic language in an effort to use more colloquial language. Wordsworth himself in the Preface to his and Coleridge's Lyrical Ballads defined good poetry as “the spontaneous overflow of powerful feelings,” though in the same sentence he goes on to clarify this statement by In Western cultural context romanticism substantially contibuted to the idea asserting that nonetheless any poem of of "how a real poet should look like". An idealized statue of a Czech poet value must still be composed by a man Karel Hynek Mácha (in Petřín Park, Prague) repesents him as a slim, tender “possessed of more than usual organic and perhaps unhealthy boy. However, anthropological examination proved sensibility [who has] also thought long that he was a man of a strong, robust and muscular body constitution.
    [Show full text]
  • Stars That Shine for a Stray Boat — About Journeys of Jan Lechoń
    Stars that shine for a stray boat — about journeys of Jan Lechoń Monika Urbańska During 57 years of Jan Lechoń’s life 26 passed on journeys, emigration and constant mental travel. Thanks to the help of Anna Jackowska the wife of Tadeusz Jackowski and Leon Schiller’s sister, Lechoń travels to Italy (in 1925) and a year later to Geneva — this journey saved him at the time of se- vere depression, trips to Prague, Berlin, London, Brussels, and then a long stay in Paris covering years 1930–1940. He worked there as a Polish cultural attaché but he came many times on a vacation to Jackowska and his belo- ved Wronczyn. Wronczyn was the place of an idealized happiness not only a source of physical and spiritual rest but also the inspiration and strength, a sign of what Lechoń jokingly called himself ‘Leszek wronczyński’1. With the onset of World War II and the situation of France in 1940 Lechoń left Paris in a hurry and rush and since the summer of 1941 he stopped in Rio de Janeiro a place mentally foreign to him. He departed quickly and wil- lingly mainly because of that fact. In August 1941 he sailed to the U.S. and soon resided in New York. Period in Paris is summarized by friends and acquaintances of the poet as the time of his glamorous popularity among the elite: intellectuals, po- liticians and artists. Being a part of such better world gives Lechoń fulfill- ment. As time goes by he begins to dwell in more and more beautiful and spacious premises situated in good locations2.
    [Show full text]
  • Katarzyna Michalik Uniwersytet Jagiellon´Ski
    Katarzyna Michalik Uniwersytet Jagiellon´ski • ROMANTYCZNEGO BOHATERA WE˛DRÓWKA DO KRESU – POWIES´CI POETYCKIE (EPOPEICZNE?) WCZESNEGO ROMANTYZMU1 Ach! wskażę ja wam, wskażę do łez powód smutny, Stokroć on istotniejszy, chociaż mniej okrutny; Spojrzyjcie tylko sami na te klęski nowe, Walące się na piękną ojców waszych mowę. [……………………………………………] Przebóg! cóż to za słowa? jakież dzikie brzmienia, Kłócą się z złotym dźwiękiem sarmackiego pienia? Tu głos surmy wśród lutni przebija się tonu, I po lirycznych strofach pędzi brodacz Donu, Tam się w wdzięczną balladę cała Smorgoń wpycha, Tu jakiś gruby Kaszub po sielankach wzdycha; Puszy się dziki Pińczuk w rzewnym triolecie, Hajdamak w epopei, a Turek w sonecie!2 1 Już na wstępie wypada zaznaczyć, iż niniejszy szkic, również ze względu na ograniczenia formalne, nie stawia sobie za cel całościowego spojrzenia na dzieje recep- cji Zamku kaniowskiego czy też Marii, a jedynie przywołanie i prześledzenie motywacji oraz argumentacji wypowiedzi, których autorzy widzieli w tychże utworach realizację nowego typu epopei. Przy badaniu romantycznej świadomości genologicznej i estetycznej w zakre- sie pojmowania terminu epopeja równie istotne są głosy tych, którzy romantyczne powie- ści poetyckie czytają jako nowożytną realizację poematu bohaterskiego, jak i tych, którzy dostrzegają w nich odrębną, korzystającą z epopeicznych motywów i środków wyrazu, wy- powiedź literacką. W tym zarysie nacisk położony zostanie przede wszystkim na pierwsze z wyżej wymienionych. 2 F. Morawski, List drugi. Do romantyków, [w:] Poezja polska 1800-1830, wybór i oprac. Z. Libera, Warszawa 1984, s. 225. — 15 — Katarzyna Michalik List drugi. Do romantyków, cytowany i przywoływany zwykle w kontekście sporów przełomu romantycznego, pojawia się w niniejszym szkicu ze wzglę- du na ostatni wers przytoczonego wyżej fragmentu.
    [Show full text]
  • 9783653068351.Pdf
    The Autobiographical Triangle Cross-Roads. Studies in Culture, Literary Theory, and History Edited by Ryszard Nycz Volume 14 Małgorzata Czermińska Critical revised edition and translation by Jean Ward The Autobiographical Triangle Witness, Confession, Challenge Bibliographic Information published by the Deutsche Nationalbibliothek The Deutsche Nationalbibliothek lists this publication in the Deutsche Nationalbibliografie; detailed bibliographic data is available in the internet at http://dnb.d-nb.de. The Publication is funded by Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Poland as a part of the National Programme for the Development of the Humanities. This publication reflects the views only of the authors, and the Ministry cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Critical revised edition and translation by Jean Ward Printed by CPI books GmbH, Leck Cover Design: © Olaf Gloeckler, Atelier Platen, Friedberg Cover photograph: © Izabela Szymańska ISSN 2191-6179 ISBN 978-3-631-67427-7 (Print) E-ISBN 978-3-653-06835-1 (E-PDF) E-ISBN 978-3-653-70860-6 (EPUB) E-ISBN 978-3-653-70861-3 (MOBI) DOI 10.3726/b15550 Open Access: This work is licensed under a Creative Commons Attribution Non Commercial No Derivatives 4.0 unported license. To view a copy of this license, visit https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ © Małgorzata Czermińska, 2019 Peter Lang – Berlin · Bern · Bruxelles · New York · Oxford · Warszawa · Wien This publication has been peer reviewed. Reviewer: Adam Dziadek www.peterlang.com For my husband Jurand and our sons: Michał, Adam and Jan Translator’s Foreword Many of the literary works discussed in this book have not been translated into English.
    [Show full text]
  • Colloquia Litteraria Półrocznik Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego W Warszawie
    colloquia litteraria półrocznik instytutu filologii polskiej uniwersytetu kardynała stefana wyszyńskiego w warszawie wydawnictwo naukowe uksw warszawa 2016 Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Instytut Filologii Polskiej rada redakcyjna: Ewa Bieńkowska (Francja), Gerardo Cunico (Włochy), Irena Fedorowicz (Litwa), Grażyna Halkiewicz-Sojak, Teresa Kostkiewiczowa, Krzysztof Koehler, Piotr Mitzner, Andrzej Tyszczyk, Jan Zieliński (Szwajcaria) redaguje zespół: Bernadetta Kuczera-Chachulska (redaktor naczelny), Tomasz Korpysz, Małgorzata Łukaszuk, Ewa Szczeglacka-Pawłowska, Ewangelina Skalińska (sekretarz redakcji) redaktor językowy: Jan Falkowski redaktor tematyczny: Ewa Szczeglacka-Pawłowska korekta redaktorska: Mirosława Łątkowska projekt okładki: Mateusz Chachulski wykonanie okładki i łamanie: Wojciech Bryda adres redakcji: Instytut Filologii Polskiej ul. Dewajtis 5, 01-815 Warszawa tel. 22 561 89 97 e-mail: [email protected] ISSN 1896-3455 Wersja papierowa jest wersją pierwotną czasopisma Druk i oprawa: DjaF – drukarnia cyfrowa i offsetowa ul. Kmietowicza 1/1, 30-092 Kraków tel. 12 636 32 40, www.djaf.pl SPIS TREŚCI * * * ......................................................... 5 SZKICE – ROZPRAWY – INTERPRETACJE Romantyzm jako kontynuacja (wobec literatury i kultury czasu I Rzeczypospolitej) Bernadetta Kuczera-Chachulska, Aksjologia romantyzmu wobec literatury staropolskiej (Wprowadzenie do problemu) ............................................. 7 G r a ż y n a H a l k i e w i c z - S o j a k, Średniowieczne inspiracje w poezji Cypriana Norwida ........................ 11 J a n Z i e l i ń s k i, Od późnego Woronicza do wczesnego Wittgensteina. Kariera Pieśni o Wiklefie i Wiklefa w XIX-wiecznej Polsce ...................................... 29 To m a s z C h a c h u l s k i, Mickiewicz i Trembecki – jeszcze raz (Już się z pogodnych niebios…) ............................ 45 B a r b a r a S t e l m a s z c z y k, Antoni Malczewski – duch romantyczny zanurzony w tradycji.
    [Show full text]