Podwożenie Ognia Co Lepsze: Koła Czy Gąsienice? Artylerzyści Zdają Się Nie Mieć Tego Dylematu

Marcin-07.indd 1 TYGODNIK ognia Podwożenie czy na gąsienicach? czy nagąsienicach? nakołach Inwestować wartylerię peryskop (785) 12 lutego 2012 NR 7(785)12lutego Trudne rozmowy o służbie podoficerów Trudne osłużbiepodoficerów rozmowy i szeregowych www.polska-zbrojna.pl Prawo donormalności strona 22 strona strona 13 strona

TADEUSZ WRÓBEL zdobył Singapur Malajów Tygrys jak, O tym strona 59 strona INDEks 337374IssN0867-4523 Wydawniczy konferencji w Berlinie Wydawniczy wBerlinie konferencji WojskowyRelacja zorganizowanej przez Instytut Czas nanową strategię Cena 4zł

IssN 08674523 (w tym 8%VAT) (wtym strona 8 strona 2012-02-03 11:43:18 2 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012

pawel_7_2012.indd 2 2012-02-03 12:17:05 /i Sw ONA iw di O STU FOT.

POZNAŃ 2011 ideolo Do imienin Walentego czeka nas męczące interludium MArek SArjuSZ-WOlSki w liturgii nawykowych konfrontacji intelektualnych Polaków. Golono, wyzwolono, zajęto radycyjnie, w połowie stycznia, kiedy śpiących, trzech walczących”. Przyjęła się także sięciolecia bohatersko-propagandową wersję cichną kłótnie wokół hucpy hipokryty wersja „Czterech smutnych”. Bo też czwórka sto- dziejów. Nie mogą liczyć jednak na po- Ti zaprzańca Jerzego Owsiaka, mura- jąca na warcie (dwóch Polaków i dwóch Rosjan) wszechne względy dla swych uczuć. Te wymi stolicy kondominium wstrząsa rytualna nie dokonuje entuzjastycznych aktów strzelistych, paliły się podczas spontanicznej dekapitacji awantura o różnice między wyzwoleniem a za- jak na większości podobnych monumentów. Są „Krwawego Feliksa”, uzurpatora placu Ban- jęciem. Czy o zwycięstwie serwilizmu wobec przygnębieni. Pustym wzrokiem patrzą w ziemię. kowego. To był dowód, że warszawska ulica Rosji nad klientyzmem wobec Niemiec może- Profesor Stanisław Ilnicki zdiagnozowałby u nich odróżnia ofiarę frontowych żołnierzy od kro- my mówić jako o wyzwoleniu? W żadnym nie tylko posttraumatic stress disorder. czących w ślad dywizji NKWD, które pilno- wypadku! Na osobny pogląd pozwalamy wy- Opowiadał mi przed laty Jerzy Waldorff, wały zarówno wyzwalających (zajmujących), łącznie Władysławowi Szpilmanowi, pamię- że defilada 6 Dywizji Piechoty, która po wal- jak i wyzwalanych (zajmowanych). tając, że miał on osobisty profit z wkroczenia kach ulicznych i potyczkach, zaiste nielicują- Im dalej od wojny, tym więcej przybywa kom- czerwonej zarazy do wspomnienia po mieście. cych z terminem „obrona Festung War- batantów i pomnikowych waśni. Oto w Kędzie- Ostatnia rocznica pozyskała dodatkową ener- schau”, przypominała pogrzeb: „To szli żoł- rzynie-Koźlu powstał pomysł upamiętnienia gię z tymczasowo usuniętego pomnika Brater- nierze przerażeni, przygnębieni, smutni”. 135 lotników, którzy polegli w 29 strąconych nad stwa Broni, prowokującego inskrypcją: „Chwa- Może zatem Stefan Momot zaprojektował miastem bombowcach 15 Armii Powietrznej ła bohaterom Armii Radzieckiej, towarzyszom pomnik właśnie pod wpływem tamtego zasę- USAF. Ale potomkowie tych, którzy w nalotach broni, którzy oddali swe życie za wolność i nie- pionego przemarszu? I dlatego żarliwie bro- na Kandrzin-Cosel ginęli w 1944 roku, powie- podległość narodu polskiego. Pomnik ten wznie- nił swego dzieła w 1992 roku, kiedy miał być dzieli, że nie może być mowy o wyzwalaniu mia- śli mieszkańcy Warszawy. 1945”. zniszczony jako relikt komunizmu. sta przez Amerykanów, bo należało ono wów- Naturalnie mieszkańcy Warszawy żadnego Drążenie podziemnej kolei sprawiło, że czas do Niemiec. W dywanowych nalotach ginę- pomnika w 1945 roku nie wznosili. Ich wyobraź- „smutnych” trzeba było zdemontować. Po za- li także mieszkańcy oraz jeńcy pracujący w fa- nię organizowały w owym czasie usuwanie gru- kończeniu budowy mają wrócić. Przeciw po- bryce syntetycznej benzyny, na którą czekał zów po ostatnim zwycięstwie moralnym tudzież nownemu sąsiedztwu protestuje wspólnota Wehrmacht. Za co dziękować? ekshumacja licznych ofiar umiłowania ojczyzny mieszkaniowa z ulicy Targowej 81 oraz Komitet Jest jednak dobre wyjście! Pamiętamy, jaką oraz cywilnej publiczności, która (tak jak Miron Społecznego Sprzeciwu „Nie dla Czterech Adam Mickiewicz znalazł pociechę dla chłopa, Białoszewski) mimowolnie zaproszona została Śpiących!”, którzy pragną „desowietyzacji któremu nie udało się przekonać baby, że ich su- do czynnego uczestnictwa w triumfie. Wiadomo, Warszawy”. Ich przywiązanie do sformuło- ka nie była ogolona, ale ostrzyżona? „On się pu- kto go postawił i w jakim celu. Ulica szybko wania „zajęcie miasta” jest emocjonalnie ścił aż do Zgierza i tam przystał za żołnierza”. ochrzciła nowość mianem „Pomnik czterech uzasadnioną reakcją na panującą przez dzie- Narodowe Siły Rezerwowe czekają. n

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 3

pawel_7_2012.indd 3 2012-02-02 13:17:51 armia 13 | Włodzimierz Kaleta Podwożenie ognia Co lepsze: koła czy gąsienice? artylerzyści zdają się nie mieć tego dylematu. 18 | BogusłaW PolitoWsKi Bez wahania nacisnę spust rozmowa z podporucznik Pauliną monteWKą o tym, czy łatwo jest kobiecie oficerowi służyć w afganistanie. 27 | artur gołaWsKi Kadra na rozdrożu

DZyńSKi/DPi mON Wojsko od lat czeka na nowoczesny system zarządzania danymi żołnierzy. J Nę cie J 32 | eWa PtaK-najduCh Nasze 24 godziny... . m A t jakie wrażenia ma cywil po dobie spędzonej z żołnierzami FO pułku rozpoznawczego? strona Piotr BernaBiuk 34 | BogusłaW PaCeK Reforma w sutannie 22 zmiany w wojsku nie ominą również kapelanów. Prawo do militaria 35 | maCiej szoPa W krainie Leoland normalności o świętoszowskich symulatorach leopardów. 38 | PaWeł hensKi Rekordowy staruszek O czym rozmawiali szeregowi Być może leciwe B-52 w przyszłości staną się i podoficerowie z przedstawicielami zaawansowanymi samolotami walki radioelektronicznej. resortu obrony? 42 | tadeusz WróBel Bojownicy boga tu o maorysach w nowozelandzkiej armii. BezPieCzeŃstWo 52 | roBert Czulda Projekty pod kreską hiszpanie tną wydatki – także na wojsko. 56 | miChał jaroCKi Arktyczny niedźwiedź Komu uda się zarobić na złożach surowców naturalnych na arktyce? 58 | andrzej jonas Ostrożnie z lekarstwami jak wyleczyć zainfekowaną wirusem kryzysu zadłużeniowego strefę euro? WojnY i PoKoje 59 | tadeusz WróBel Działa Singapuru generał Yamashita nie tylko pobił Brytyjczyków, lecz także ich upokorzył. 65 | WojCieCh KÖnigsBerg Węgierska ucieczka „Ponurego” gdy podporucznik jan PiWniK przekraczał ze swym oddziałem granicę polsko-węgierską, miał już w głowie gotowy plan działania. 68 | andrzej garliCKi Roma locuta...

DOD głos w dyskusji o wyroku sądu okręgowego dotyczącym

S . u S wprowadzenia stanu wojennego. t FO strona horYzontY GrzeGorz Janiszewski 69 | jaCeK szustaKoWsKi Szarża na boisko 49 o tym, jak kawalerzyści założyli drużynę piłkarską. Rezerwista 76 | andrzej FąFara Pani minister słucha Czym nas zaskoczy minister sportu? w systemie 82 | mariusz janiCKi trzeba się dogadać internet nie jest światem równoległym, którym rządzą Zatwierdzone przez rosyjską Dumę inne prawa. zmiany w systemie mobilizacyjnym mają przyciągnąć do wojska

4specjalistów. POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 4 2012-02-03 12:07:35

DYREKTOR REDAKTOR NACZELNY Marek SarjuSz-WolSki, tel.: +4822 684 53 65, 684 56 85, faks: 684 55 03; CA MON 845 365, 845 685, faks: 845 503; [email protected], Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa ZASTĘPCA DYREKTORA SEKRETARZ REDAKCJI „POLSKI ZBROJNEJ” Wojciech kiSS-orSki, tel.: +4822 684 02 22, CA MON 840 222; [email protected] REDAKTORZY PROWADZĄCY katarzyna PietraSzek, tel.: +4822 684 02 27, CA MON 840 227; joanna rochoWicz, tel.: +4822 684 52 30, CA MON 845 230; aneta WiśnieWSka, tel.: +4822 684 52 13, CA MON 845 213; [email protected], [email protected] KIEROWNICY DZIAŁÓW anna DąbroWSka, anDrzej FąFara, Małgorzata SchWarzgruber, taDeuSz Wróbel, tel.: +4822 684 56 04, CA MON 845 604; ppłk artur gołaWSki, tel.: +4822 684 03 55, CA MON 840 355 wrocław PUBLICYŚCI d Od WARSZAWA: Piotr bernabiuk, Paulina glińSka, . u S

t Marek Pielach, krzySztoF PłaWSki, Maciej SzoPa, Piotr zarzycki, Ważny element FO tel.: +4822 684 52 44, CA MON 845 244; BYDGOSZCZ: krzySztoF WileWSki, tel.: +4852 378 52 00, CA MON 415 200; Z elewami, żołnierzami NSR oraz rodzinami poszkodowanych GDYNIA: toMaSz goS, tel.: +4858 626 24 13, CA MON 262 413; KRAKÓW: MagDalena koWalSka-SenDek, poza granicami kraju spotkał się we Wrocławiu szef MON. tel.: +48 725 880 221; JACek SzuStAkOWSki, tel.: +48 725 880 220; WROCŁAW: boguSłaW PolitoWSki, tel.: +48 725 880 224 inister Tomasz Siemoniak roz- że już niedługo z żołnierzy NSR bę- szansę rozpocząć dopiero wtedy, WSPÓŁPRACOWNICY mawiał 28 stycznia 2012 ro- dą powstawały zwarte pododdziały. gdy podejmą służbę zawodową. In- M robert czulDa, zbignieW FurMan, anDrzej garlicki, ku ze 191 żołnierzami służby przy- Elewi zadawali też pytania mini- teresowało go też, czy wydłużony januSz grochoWSki, PaWeł henSki, MariuSz janicki, gotowawczej do Narodowych Sił strowi. Szeregowego Jacka zostanie maksymalny czas służby DoMinik jankoWSki, anDrzej jonaS, Marcin kaczMarSki, Rezerwowych w Centrum Szkolenia Koleśnika interesowało, czy jest dla szeregowych. WłoDziMierz kaleta, WłoDziMierz kalicki, zDziSłaW kryger, Michał liPa, Michał nita, toMaSz otłoWSki, WalDeMar rezMer, Wojsk Inżynieryjnych i Chemicz- możliwe, aby żołnierze NSR mogli We Wrocławiu minister spotkał się Marcin rzePka, henryk Suchar, Piotr Wołejko, krzySztoF nych. Podkreślił, że NSR stanowią nosić na rękawach mundurów wy- także z rodzinami żołnierzy po- WojcieWSki ważny element systemu bezpie- różniające ich emblematy. Szere- szkodowanych w operacjach poza FOTOREPORTER czeństwa państwa, a armia daje gowy Jacek Korzelecki pytał nato- granicami kraju: majora Leszka eWa korSak, tel.: +4822 684 52 29, CA MON 845 229 młodym ludziom możliwość rozwo- miast, czy żołnierze NSR będą mo- Stępnia, oficera Wyższej Szkoły DZIAŁ GRAFICZNY ju zawodowego oraz stabilizacji ży- gli podwyższać kwalifikacje Oficerskiej Wojsk Lądowych, oraz Marcin DMoWSki (kierownik), PaWeł kęPka, Monika SieMaSzko, ciowej, kontaktu z najnowocze- w przeznaczonych dla nich szko- starszego plutonowego rezerwy tel.: +4822 684 51 70, CA MON 845 170 śniejszą techniką, a także satys- łach podoficerskich, czy też edu- Janusza Raczego, podoficera z Bo- FOTOEDYTOR fakcję ze służenia krajowi. Dodał, kację podoficerską będą mieli lesławca. (POLI) n anDrzej WitkoWSki, tel.: +4822 684 51 70, CA MON 845 170 OPRACOWANIE STYLISTYCZNE renata groMSka, Małgorzata Mielcarz, Zmiany w prokuraturze Nowa logistyka urSzula zDunek, tel.: +4822 684 55 02, CA MON 845 502 BIURO REKLAMY I MARKETINGU aDaM nieMczak (kierownik), anita kWateroWSka (tłumacz), Prezydent powołał pułkownika JERZEGO ARTYMIAKA ozpoczął się cykl spotkań służą- na naczelnego prokuratora wojskowego. MagDalena Miernicka, alekSanDra ogłoza, Małgorzata Rcych nadzorowi nad funkcjono- SzuStkoWSka, elżbieta toczek, tel. +4822 684 53 87, 684 51 80, astąpi on na tym stanowisku ge- prokuratury powszechnej z zachowa- waniem wojskowych oddziałów go- 684 04 00, faks: +4822 684 55 03; [email protected]

Prawo do normalności TADEUSZ WRÓBEL Jak hiszpańska armia radzi sobie z kryzysem gospodarczym Trudne rozmowy o służbie podoficerów O tym jak, Tygrys Malajów i szeregowych strona 22 zdobył Singapur strona 59 Projekty pod kreską strona 52 Znerała Krzysztofa Parulskiego. niem swojej odrębności i stanowisk spodarczych. „Wchodzimy w nową ja- www.polska-zbrojna.pl

TYGODNIK NR 7 (785) 12 lutego 2012 INDEks 337 374 IssN 0867-4523 (w tym 8% VAT) ZDJĘCIE Wniosek o powołanie nowego szefa żołnierzy prokuratorów. Jednym kość logistyki sił zbrojnych, której Cena 4 zł NA OKŁADCE prokuratury wojskowej skierował do z argumentów szefa MON jest po- z ogromnym zainteresowaniem przy- boguSłaW PolitoWSki resortu obrony prokurator generalny trzeba wysyłania prokuratorów na glądają się inne kraje”, mówił generał peryskop REDAKTOR WYDANIA Andrzej Seremet. Minister Tomasz misje – lepiej, żeby do Afganistanu brygady Jan Dziedzic, szef Zarządu Podwożenie ognia strona 13 Inwestować w artylerię na kołach joanna rochoWicz czy na gąsienicach? Artylerzyści chcą mieć oba rodzaje. ss N 08674523 Siemoniak 27 stycznia 2012 roku trafiali ci, którzy noszą mundury. Planowania Logistyki – P4 Sztabu I Marcin-07.indd 1 2012-02-03 08:31:02 poparł kandydaturę Artymiaka: „To „Cieszę się, że ten argument podzie- Generalnego WP, 30 stycznia 2012 KOLPORTAŻ I REKLAMACJE osoba bardzo dobra na ten czas, bo la prokurator generalny”. roku na konferencji po spotkaniu tOPLOGiStiC, ul. Skarbka z Gór 118/22, 03-287 Warszawa, Naczelnej Prokuraturze Wojskowej Minister przyznał też, że wobec per- w 15 Wojskowym Oddziale Gospo- tel.: +4822 389 65 87, +48 500 259 909, faks: +4822 301 86 61; [email protected] potrzeba spokoju i stabilności. Jest spektywy zmian szczególnie zależy mu darczym w Szczecinie. Podkreślił, że przygotowany merytorycznie do na utrzymaniu stabilności i rzetelności DRUK WOGi pozwalają zdjąć administra- Drukarnia trans-Druk spółka jawna, sprawowania nowej funkcji”. śledztw prowadzonych przez prokura- cyjny ciężar z barków dowódców. kraśnica k. konina Na konferencji prasowej szef turę wojskową, zwłaszcza smoleńskie- Kolejne spotkania odbędą się: 23 lu- Numer zamknięto: 03.02.2012 r. MON mówił, że zgadza się z mini- go. Szczegóły propozycji reform znajdą tego w 22 WOG w Olsztynie, 6 mar- Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze odzwierciedla strem sprawiedliwości i prokurato- się w projekcie ustawy, którą przygoto- ca w 34 WOG w Rzeszowie, 7 marca stanowisko redakcji. Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca. Zastrzega sobie prawo do skrótów. rem generalnym, iż prokuratura woj- wuje na zlecenie premiera minister w 35 WOG w Krakowie i 23 marca Egzemplarze tygodnika w wojskowej dystrybucji wewnętrznej są skowa powinna zostać włączona do sprawiedliwości. (AG) n w 2 WOG we Wrocławiu. (ATD) n bezpłatne. Informacje: CA MON 840 400

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 5

Marcin-07.indd 5 2012-02-03 10:05:53 SZcZecin Tuzin w korpusie Republika Chorwacji została dwunastym krajem członkow- skim Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego. Notę akcesyjną w tej sprawie podpi- sał 30 stycznia 2012 roku w Ko- szarach Bałtyckich w Szczecinie podpułkownik Tihomir Zebec, szef Departamentu Żandarmerii w Sztabie Generalnym Republiki Chorwacji. „Podpisanie dokumentu podkre- śla wysiłki Chorwacji zmierzają- ce do zacieśnienia relacji z NATO”, powiedział generał broni Rainer Korff, dowódca korpusu. Podkreślił również wkład Chorwacji w rozwój Wielonarodo- wego Batalionu Żandarmerii Wojskowej Sojuszu Północno- atlantyckiego, który będzie przy- łączony do korpusu po osiągnię- ciu pełnej gotowości operacyjnej. Jak zapewniał podpułkownik Zebec, akcesja do korpusu to ważne wydarzenie dla chorwac- kich sił zbrojnych. (ATU) n

UzU pełnienie sprzętu pancernego przez rzekę Szefostwo geografów Kwisę. Otóż oficerem tym był po- Do trzech szefostw podporządkowanych szefowi Sztabu Myślę, że warto uzupełnić informa- rucznik Marek Wilk, absolwent cje, które zawarł Pan Marek Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Generalnego Wp dołączyło 1 lutego 2012 roku czwarte Sarjusz-Wolski w swoim felietonie Pancernych z 1982 roku, dowódca – Szefostwo Geografii Wojskowej. „Koniunktury honorowe” w 5. nu- 4 Kompanii Czołgów 10 Pułku Czoł- merze POLSKi ZBROJneJ, w któ- gów. Ćwiczenia odbyły się 6 czerw- ieruje nim pułkownik jedynczymi stanowiskami geo- rym napisał o samobójstwie oficera ca 1986 roku na poligonie w Żaga- KAndrzej Merski. Zgodnie grafów w rodzajach sił zbrojnych na poligonie w drugiej połowie lat niu i uczestniczyła w nich 10 Dywi- z decyzją ministra obrony Szefo- tworzy komponent – geografię osiemdziesiątych. Został on zruga- zja Pancerna z Opola. Ja też brałem n stwo geografii Wojskowej zastą- wojskową. Wkrótce zostaną pod- ny przez przełożonych za przepro- w nich udział. wadzenie nieudanej przeprawy Podpułkownik JAN FRANKóW piło dwa oddziały geograficzne porządkowane mu cztery wojsko- usytuowane w Zarządzie analiz we jednostki geograficzne i wtedy Wywiadowczych i Roz- szef geografii wojsko- Klasy bardziej opłacalne poznawczych – P2 wej uzyska bezpo- d 1 lutego 2012 roku szeregowi rozporządzenie – miesięczny doda- SgWP. Podpo- średni wpływ na Oi podoficerowie, którzy mają tek motywacyjny, którego wysokość rządkowanie sze- ich funkcjono- w opinii służbowej ocenę bardzo do- ustala się z wykorzystaniem mnożni- fostwa bezpo- wanie, zwłaszcza brą oraz odpowiednią do zajmowa- ków tak zwanej kwoty bazowej, wy- nego stanowiska klasę kwalifikacyj- noszącej teraz 1523 złote. Dodatek średnio szefowi na działalność ną, więcej zarobią. Minister obrony motywacyjny za klasy wlicza się do SgWP nadało produkcyjną. podwyższył im bowiem – nowelizu- podstawy wymiaru emerytury i ren- właściwą rangę Do grudnia jąc 27 stycznia 2012 roku stosowne ty. (ag) n geografii wojsko- 1996 roku wej jako odrębne-odrębne- w Sztabie gene- podwyżki dla żołnierzy mu komponentowi ralnym Wojska Pol- Mnożnik dotychczasowy Klasa Nowy mnożnik (kwota) wykonującemu zadania pro- skiego istniał Zarząd ToTo- (kwota) dukcyjne i udzielającemu wspar- pograficzny, a następnie do 2000 III klasa 0,07 (105 złotych) 0,02 (30 złotych) cia geograficznego wszystkim ro- roku Oddział Topograficzny. In- II klasa 0,10 (150 złotych) 0,06 (90 złotych) dzajom sił zbrojnych. stytucje te wywodzą się z przed- Szefostwo wraz z jednostkami wojennego Wojskowego Instytu- I klasa 0,17 (255 złotych) 0,12 (180 złotych) geograficznymi, komórkami i po- tu geograficznego. (gOL) n klasa mistrzowska 0,27 (405 złotych) 0,2 (300 złotych)

6 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Marcin-07.indd 6 2012-02-03 12:21:29  DRAWSKO POMORSKIE. Ćwi- czenia certyfikujące „Odwód ’12”, sprawdzające gotowość do wyko- WSKI nywania zadań w czasie XI zmiany NI e PKW w Afganistanie, przeszli żoł- WI ś nierze kompanii odwodowej 1 Ba- talionu 12 Brygady Zmechanizo-

OSŁAW wanej.  GDYNIA. Współpracy pol- Ar skich i amerykańskich sił morskich

FOT. j FOT. dotyczyły rozmowy oficerów Mary- narki Wojennej z przedstawicielami US Navy. Dyskutowano między Odszedł generał innymi o realizowanym na całym świecie, w całości finansowanym Generał Henryk SzumSki, były szef Sztabu przez Stany Zjednoczone, progra- Generalnego Wojska Polskiego, został ugodzony nożem mie „Mil to Mil”, obejmującym głów- przez swojego syna. zmarł w wyniku odniesionych ran. nie sferę szkoleniową.  KIELCE. Wyzwania stojące przed CIMIC były Krzysztof S. został zatrzymany 71 lat. Szefem Sztabu Generalnego jednym z tematów odprawy szefów 30 stycznia 2012 roku zaraz po zda- Wojska Polskiego był od marca 1997 komórek współpracy cywilno-woj- rzeniu, do którego doszło w domu do września 2000 roku. W latach skowej jednostek Wojsk Lądowych, generała w Komorowie pod Warsza- 2000–2005 zasiadał w Radzie Bez- zorganizowanej w Centrum Przygo- wą. jak informuje Prokuratura Rejo- pieczeństwa Narodowego. Wcześniej towań do Misji Zagranicznych. nowa w Pruszkowie, sprawca, który dowodził między innymi 12 Dywizją  MIĘDZYRZECZ. Pięciodniowy w przeszłości leczył się psychia- Zmechanizowaną, 16 Dywizją Pan- kurs adaptacyjny w 17 Wielkopol- DOD trycznie, usłyszał zarzut zabójstwa. cerną, a także Śląskim okręgiem skiej Brygadzie Zmechanizowanej US Generał Henryk Szumski miał Wojskowym. (atU, PaP) n przeszło 59 żołnierzy, którzy pod FOT. koniec 2011 roku podpisali kontrakty na pełnienie służby. Lądowanie ŻONIE oraz RODZINIE i BLISKIM  WARSZAWA. Z okazji Dni Armii na brzuchu tragicznie zmarłego Iraku weterani misji irackiej 2 Ma- gen. broni HENRYKA SZUMSKIEGO zowieckiego Pułku Saperów spo- szefa Sztabu Generalnego WP w latach 1997–2000 tkali się z ambasadorem republiki wyrazy głębokiego współczucia i szczere kondolencje Iraku w Polsce Saadem Jawadem Kindeelem i irackim attaché obro- składa ny generałem pilotem Saadonem minister obrony narodowej tomaSZ SiemoNiaK F. Abdullahem.  WARSZAWA. i kierownictwo resortu obrony narodowej. W czasie odprawy kierowniczego personelu nawigatorów naprowa- dzania, która odbyła się w Cen- RODZINIE i BLISKIM trum Operacji Powietrznych, gene- tragicznie zmarłego rał dywizji Jan Śliwka, dowódca Samolot szkoleniowy Orlik gen. broni HENRYKA SZUMSKIEGO COP, wręczył gapy nawigatorskie lądował awaryjnie na wojskowym szefa Sztabu Generalnego WP żołnierzom, którzy w 2011 roku lotnisku w radomiu. w latach 1997–2000 uzyskali klasy nawigatorów lub je trakcie podejścia do lądowania wyrazy głębokiego współczucia podwyższyli.  WROCŁAW. Zmia- Wpo wykonaniu lotu szkolnego i szczerego żalu ny w pragmatyce służbowej i refor- załoga stwierdziła, że nie można wy- składają ma systemu emerytalnego były głównymi tematami spotkania żoł- puścić podwozia. Po zużyciu paliwa żołnierze i pracownicy Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. nierzy Wyższej Szkoły Oficerskiej piloci wylądowali awaryjnie na pasie Wojsk Lądowych imienia Tadeusza zapasowym, przy czym zachowali Kościuszki z przewodniczącym obowiązujące procedury: między in- Z ogromnym smutkiem przyjąłem wiadomość o śmierci Konwentu Dziekanów Korpusu Ofi- nymi przed przyziemieniem wyłączy- generała broni HENRYKA SZUMSKIEGO cerów Zawodowych pułkownikiem li silnik. Załogę samolotu stanowili – byłego szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Mnożnik dotychczasowy Marianem Babuśką.  ZEGRZE. Klasa Nowy mnożnik (kwota) dwaj doświadczeni piloci instrukto- oraz członka Rady Bezpieczeństwa Narodowego (kwota) Szkolenie w specjalnościach: eks- rzy z 42 Bazy Lotnictwa Szkolnego RODZINIE i BLISKIM ploatacja systemów łączności, roz- III klasa 0,07 (105 złotych) 0,02 (30 złotych) w Radomiu. Nic im się nie stało, a sa- Pana Generała poznanie i zakłócenia radiowe od- II klasa 0,10 (150 złotych) 0,06 (90 złotych) molot doznał niewielkich uszkodzeń. składam było w Centrum Szkolenia Łączno- Przyczyny incydentu ustala Państwo- wyrazy głębokiego współczucia i żalu. ści i Informatyki 43 podchorążych I klasa 0,17 (255 złotych) 0,12 (180 złotych) wa Komisja Badania Wypadków Lot- StaNiSłaW KoZiej, szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Wojskowej Akademii Technicznej. klasa mistrzowska 0,27 (405 złotych) 0,2 (300 złotych) niczych. (aD, PaP) n

POLSKA ZBrOjNA Nr 7 | 12 LUTegO 2012 7

Marcin-07.indd 7 2012-02-03 15:10:11 SPOTKANIA  

Z ARMIĄ tego czasu nie stało się nic równie przełomo- wego. „Cieszyłbym się, gdyby nasi politycy śmielej zmierzali w kierunku integracji europejskiej”, podsumował Gertz. Temu właśnie zagadnieniu poświęcony był DROGA DO SOJUSZU ostatni i w opinii wszystkich najciekawszy pa- nel seminarium zatytułowany „W poszukiwa- niu strategii bezpieczeństwa Unii Europej- skiej”. Z odważnym projektem reform Unii wystąpił profesor Krzysztof Miszczak, dyrektor Biura Pełnomocnika Prezesa Rady Mi- nistrów do spraw Dialogu Międzynarodowe- DROGA DO SOJUSZU go. Przekonywał, że aby Unia mogła być glo- DROGA DO SOJUSZU balnym graczem, konieczna jest doktryna mi- litarna. Wspólna strategia już nie wystarczy, ponieważ nie jest to, w przeciwieństwie do DROGA doktryny, dokument wiążący prawnie. UE potrzebuje też jasnego określenia obszaru

DŁUGA DROGA KORSAK interwencji i zwiększenia swoich zdolności DO SOJUSZU DO SOJUSZU A ekspedycyjnych. W obliczu topniejących . ew t budżetów obronnych należy zacząć między FO innymi od wspólnego dowództwa operacyj- Marek Pielach, Berlin nego (jeśli uda się do niego przekonać Bry- tyjczyków).

WOJSKOWY INSTYTUT DŁUGA DROGA WYDAWNICZY Czas na nową DOstrategię SOJUSZU uaktualnienia Z tezą o nieaktualności obecnej strategii Rozwój współpracy polsko-niemieckiej i integracji europejskiej wojskowej Unii Europejskiej zgodziła się dok- będzie możliwy dopiero wówczas, gdy Unia upora się tor Claudia Major, analityk w Niemieckim WOJSKOWY INSTYTUT WYDAWNICZY z kryzysem ekonomicznym. Instytucie Polityki Międzynarodowej i Bezpie- czeństwa. Przypomniała, że obecny dokument o główny wniosek z seminarium, będą z nich korzystać. Co ciekawe, o niezado- z 2003 roku przygotowała mała grupa kierowa- które zorganizowaliśmy w Berlinie. walającym tempie współpracy mówili sami na przez Javiera Solanę. Nie był on szeroko „Dziś mamy te same problemy – ni- Niemcy. Bernhard Gertz z Europejskiej Or- konsultowany. ski budżet, konieczność zmniejszania ganizacji Związków Żołnierzy EUROMIL „W 2013 roku ta strategia będzie miała dzie- armii, jej uzawodowienie”, mówił przyznał, że zdaje sobie sprawę z tego, że sięć lat i w kręgach politycznych już mówi się podpułkownikT Frank Ennen, oficer łączniko- Angela Merkel i Donald Tusk mają teraz pil- o koniecznych zmianach lub jej rozszerzeniu”, wy Bundeswehry, kiedy porównywał armie niejsze potrzeby niż rozwój sił zbrojnych, ale mówiła doktor Major. Oceniła jednak, że niemiecką i polską na seminarium „Sojuszni- nie zmienia to faktu, że Eurokorpus oraz kor- szybko raczej do tego nie dojdzie, ponieważ cza obrona w Europie: polsko-niemiecki team- pus w Szczecinie powstały bardzo dawno, a od gdyby państwa Unii Europejskiej usiadły dziś play pomiędzy Wojskiem Polskim a Bundes- przy jednym stole, na jaw wyszłyby głębokie -wehrą”. Przez trzy dni na zaproszenie Wojsko- różnice między nimi, które jeszcze bardziej od- wego Instytutu Wydawniczego i Europäische C oMM enT dalałyby perspektywę współpracy. Akademie za jednym stołem zasiadło kilka- Dominik Jankowski, analityk z Biura Bez- dziesiąt osób – polityków, wojskowych, na- Jadwiga pieczeństwa Narodowego, problem widział ukowców i dziennikarzy. także w tym, że wspólna polityka bezpieczeń- ZakrZewska stwa nie budzi społecznego zainteresowania. Śmielej z integracją Nastąpił również wyraźny spadek zaufania Zbigniew Włosowicz, wiceminister obrony ało prawdopodobne jest, żeby NAtO w tym między państwami, na co odpowiedzią jest re- narodowej, przypomniał fakty, które zawsze Mdziesięcioleciu odgrywało główną rolę gionalizacja polityki zagranicznej krajów przywołuje się w ramach podobnych dyskusji: w światowej polityce. Przykładem są operacje członkowskich. że tworzymy wraz z Niemcami Wielonarodo- „Świt odysei” i „Zjednoczony obrońca” na teryto- Z tezą tą zgodził się profesor Zdzisław wy Korpus Północno-Wschodni w Szczecinie, rium Libii. Sojusz będzie raczej występował Najder. Ocenił, że CSDP (wspólna polityka mieliśmy wspólną grupę bojową w 2010 roku w różnych rolach – czasem zostanie liderem, bezpieczeństwa i obrony) jest „artykułem luk- a czasem tylko udzieli partnerom wsparcia. i będziemy mieli kolejną w 2013. Ocenił, że susowym”, nie tylko dla społeczeństwa, lecz Priorytetami NAtO do 2020 roku są zapewnie- choć inicjatywy zmierzające do zmniejszenia nie bezpieczeństwa swoim członkom oraz dyna- także dla polityków. Ci ostatni zajmują się kosztów zakupu sprzętu i prowadzenia operacji miczne zaangażowanie poza obszarem trakta- ostatnio tylko bezrobociem i długami. Dlatego – pooling and sharing oraz smart defence – są towym, aby zminimalizować zagrożenia. też, zdaniem profesora, bez zawarcia paktu fi- wprawdzie, jak dyplomatycznie ujął, „dalekie skalnego jakikolwiek postęp w dziedzinie roz- JAdwigA ZAKRZewSKA od praktycznych ram”, musi jednak przyjść ta- jest wiceprzewodniczącą sejmowej woju europejskiej polityki bezpieczeństwa nie ki czas, kiedy zarówno Polska, jak i Niemcy Komisji Obrony Narodowej. będzie możliwy. n

8 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Marcin-07.indd 8 2012-02-03 12:23:39 USA Wielkie cięcie FOT. us d Od FOT. Pentagon przedstawił plan zmniejszenia wydatków na obronę w następnej pięciolatce. Cięcia sięgną 259 miliardów dolarów. Gazeta „Army Times” podała, że zostanie zredukowana liczebność sił zbrojnych. Do 2017 roku wojska lądowe zmniejszą się z 570 do 490 tysięcy żołnierzy, a korpus piechoty morskiej o 20 tysięcy, do 182 tysięcy. Zostaną też zamknięte kolejne bazy wojskowe. Mniej będzie zamówień na nowe okręty. CBS News podał, że Amerykanie wycofają ze służby siedem krążowników i część okrętów wsparcia. Zamierzają jednak utrzymać jedenaście lotniskowców. Rozwiązaniu ule-- gnie siedem eskadr, w tym pięć latających na szturmowych A-10. W US Air Force pozostaną 54 eskadry taktyczne. Służbę zakończy 24–27 potężnych transportowców C-5A Galaxy i 65 najstarszych C-130 Hercules. Niepewna jest również przyszłość samolotu C-27J Spartan. (W) Problemy z F-35 Pentagon zawiesił loty 15 myśliwców F-35 wykorzystywanych do testów i wstępnego szkolenia, poinformował Reuters. USA. Okazało się, że spadochron spadochronem trzeba zatem wysłać Sukces Rafale w fotelach pilotów jest źle złożony, co do Anglii i czekać na zamiennik. stanowi istotne zagrożenie dla ich ży- Sekretarz obrony Leon Panetta ogło- INDIE. W ostatnim dniu stycznia na produkcję cia. „Maszyny muszą czekać na prze- sił kolejne spowolnienie w budowie władze Indii ogłosiły rozstrzygnięcie pozostałych 108 my- pakowanie spadochronów, a to potrwa myśliwców. Chodzi o to, żeby dać przetargu na 126 średnich wieloza- śliwców przez Hindustan co najmniej dziesięć dni”, stwierdziła więcej czasu na testy, co pozwoli daniowych samolotów bojowych. Aeronautics Ltd. Laurie Quincy, przedstawicielka uniknąć późniejszego kosztownego Zwyciężył francuski myśliwiec Ra- To niejedyny w ostatnim czasie suk- Lockheeda Martina. usuwania usterek. Pentagon jest zde- fale, który w ostatniej fazie rywalizo- ces francuskiej zbrojeniówki na ryn- Jeszcze trzy F-35 z wadliwymi spado- terminowany kontynuować program wał z Eurofighterem Typhoonem. ku indyjskim. Na początku stycznia chronami znajdują się na linii produk- F-35, mimo że dawno przekroczono Wartość transakcji to 8,4 miliarda rząd w Nowym Delhi podpisał z fir- cyjnej tej firmy. Pentagon wraz z LM zakładane koszty i terminy. Pierwot- euro. Agencja Associated Press po- mą Thales kontrakt o wartości mi- wydali oświadczenie, że winę ponosi nie maszyny miały trafiać do wojska dała, że w zakładach Dassault Avia- liarda euro dotyczący modernizacji tion wyprodukowanych zostanie 18 51 myśliwców Mirage 2000H. Rów- brytyjska firma Martin Baker produ- już od 2015 roku, tymczasem Depar- igaj kująca fotele katapultowane. Z powo- tament Obrony zadecydował, że do- indyjskich Rafale, które mają być nocześnie zamówił dla nich w kon- du źle przygotowanych procedur mon- stawy pierwszych seryjnych 179 sa- dostarczone w ciągu trzech lat. W ra- cernie MBDA 490–500 pocisków tażu w niewłaściwej kolejności skła- molotów F-35 nastąpią po 2017 roku. mach kontraktu Francuzi dokonają powietrze-powietrze Mica za 950

dano czasze spadochronów. Moduł ze (PK) n transferu technologii, który pozwoli milionów euro. (WW) n F damian FOT.

POLsKa ZBROjna nR 7 | 12 LuTegO 2012 9

Marcin-07.indd 9 2012-02-03 10:42:53 WIELKA BRYTANIA Niszczyciel na południe FOT. us navy FOT. Władze w Londynie okazują planowane od dawna i ma charak- skimi myśliwcami. Jest to 48 poci- począł zaskakujący argentyński de- czujność w sprawie sporu z Argen- ter rutynowy. HMS „Dauntless” za- sków woda-powietrze Sea Viper sant na wyspy. W 74-dniowym kon- tyną o Falklandy. 31 stycznia mini- stąpi patrolującą obecnie wody oraz mający zasięg kilkuset kilome- flikcie zginęło 255 żołnierzy brytyj- sterstwo obrony ogłosiło, że w koń- wokół Falklandów fregatę HMS trów radar Sampson. Agencja AFP skich i 649 argentyńskich, a Lon- cu marca w rejon Wysp Falklandz- „Montrose”. zwróciła uwagę, że w czasie, gdy dyn odzyskał nad nimi kontrolę. kich, do których rości sobie prawa Brytyjskie media uważają wysłanie niszczyciel będzie przebywał na Tymczasem emerytowany szef szta- Argentyna, zostanie wysłany nowo- nowoczesnego okrętu za sygnał dla spornym archipelagu, jako pilot bu generalnego generał sir Mike czesny niszczyciel rakietowy typu władz w Buenos Aires. W artykule śmigłowca ratowniczego ma tam Jackson ostrzegł, że cięcia w armii 45 HMS „Dauntless”. „Royal Navy w „The Telegraph” zacytowano opi- służyć przez sześć tygodni wnuk spowodowały, iż siły zbrojne Wiel- jest stale obecna na południowym nię anonimowego marynarza, że królowej Elżbiety II, książę William. kiej Brytanii nie byłyby już zdolne Atlantyku od wielu lat”, powiedział jednostka dysponuje uzbrojeniem Media przypomniały też o zbliżają- do odbicia Falklandów, gdyby Ar- jej rzecznik. Podkreślił, że wysłanie wystarczającym do tego, by pora- cej się 30. rocznicy wojny o Falklan- gentyńczycy ponowili inwazję i opa- niszczyciela w tamten rejon było dzić sobie ze wszystkimi argentyń- dy, którą 2 kwietnia 1982 roku roz- nowali tamtejsze lotniska. (WR) n

rozpoczną się 27 lutego i potrwają Zaproszenie dla jankesów Bez zmian do 9 marca. Weźmie w nich udział około 200 tysięcy Koreańczyków Możliwe, że niedługo na Filipinach znowu będą REPUBLIKA KOREI. Admirał i 2,1 tysiąca Amerykanów. Manewry amerykańskie bazy wojskowe. Robert Willard, szef Dowództwa „Foal Eagle” zaplanowano natomiast Pacyfiku, powiedział, że planowane od 1 marca do 30 kwietnia, z udzia- FILIPINY. Władze w Manili ujaw- w Azji i na Pacyfiku. W listopadzie cięcia wydatków i zmniejszenie li- łem około 11 tysięcy amerykańskich niły 27 stycznia 2012 roku plany 2011 roku podczas wizyty prezydenta czebności sił zbrojnych USA nie wojskowych. Ze strony południowo- zwiększenia amerykańskiej obecno- Baracka Obamy w Australii ogło- zmienią w znaczący sposób wielko- koreańskiej może być to równowar- ści wojskowej na terytorium Filipin, szono, że w przyszłości w Darwin bę- ści i roli amerykańskich wojsk sta- tość dywizji lub mniejszej jednostki. podała AFP. Do 1992 roku istniały dzie stacjonować 2,5 tysiąca marines. cjonujących na Półwyspie Koreań- Miejscowe media informowały, że tam bazy USA. W opublikowanym w grudniu 2011 ro- skim, podała agencja Yonhap. We- daty i skala ćwiczeń były długo roz- Albert del Rosario, szef dyplomacji, ku artykule o przyszłości US Navy szef dług ustaleń między Seulem i Wa- ważane ze względu na skomplikowa- wyjaśnił, że Filipińczycy chcieliby operacji morskich admirał Jonathan szyngtonem powinno to być około ną sytuację w regionie po śmierci więcej wspólnych ćwiczeń i rotacyjnej Greenert wspomniał natomiast o sta- 30 tysięcy żołnierzy. północnokoreańskiego dyktatora obecności większej liczby żołnierzy cjonowaniu pewnej liczby jednostek ty- USA i Korea Południowa uzgodniły Kim Dzong Ila. Ostatecznie posta- (w ostatnich czasach było ich około pu Littoral Combat Ship w Singapurze, też szczegóły dorocznych dwustron- nowiono, że terminy manewrów i ich 600). Nie wskazał zagrożenia ze stro- a także o czasowym rozmieszczaniu na nych manewrów wojskowych, poda- wielkość będą podobne do tych ny Chin jako powodu zacieśniania Filipinach i w Tajlandii samolotów pa- ła AFP. Ćwiczenia „Key Resolve” w 2011 roku. (WW) n więzi militarnych z dawną metropolią trolowych P-8A Poseidon. kolonialną. Niemniej jednak napo- Chińskie ministerstwo spraw zagra- wszystkie państwa Unii Europejskiej mknął o „sporach terytorialnych”. Do- nicznych w stonowany sposób zare- Ostrzeżenie powinny stosować od 20 sierpnia tyczą one wysp na Morzu Południo- agowało na plany Manili i zaapelowa- 2011 roku. KE ostrzegła, że jeśli re- wochińskim. Należy dodać, że filipiń- ło o zwiększenie wysiłków na rzecz UE. 26 stycznia 2012 roku Komi- akcja rządów Niemiec i Holandii skie siły powietrzne i marynarka wo- „pokoju i stabilizacji” w regionie. sja Europejska ostrzegła Holandię będzie w ciągu dwóch miesięcy nie- jenna są w katastrofalnym stanie. Tymczasem znany z nacjonalistycz- i Niemcy, aby podjęły działania na zadowalająca, skieruje sprawę do Ofertę Manili przyjęto w Waszyngto- nych poglądów dziennik „Global Ti- rzecz przestrzegania europejskiego Europejskiego Trybunału Sprawie- nie z zadowoleniem, gdyż USA wła- mes” zasugerował, że Pekin w rewan- prawa o zamówieniach sferze obron- dliwości z wnioskiem o nałożenie śnie z powodu rosnącej potęgi Chin żu powinien nałożyć na Filipiny sank- nej, podał Defense News. Chodzi kar finansowych na oba państwa. zamierzają zwiększyć swą obecność cje ekonomiczne. (WRT) n o dyrektywę 2009/81/EC, którą (WW) n

10 POLsKa ZBROJna nR 7 | 12 LuTegO 2012

Marcin-07.indd 10 2012-02-03 10:42:37 Zbliżenie Wyrzuceni dyplomaci KANADA. Gazeta „The Golobe Jeffrey’a Paula Delisle’a. Wojsko- INDIE–MALEZJA. Oba kraje and Mail” poinformowała 31 stycz- wego oskarżono o to, że od kilku lat zamierzają poszerzyć współpracę nia, że władze w Ottawie wydaliły przekazywał tajne informacje doty- wojskową, poinformował portal ROK 1997 pracownika rosyjskiego konsulatu czące bezpieczeństwa obcemu pań- Defense News. Na przełomie stycz- w Toronto Dmitrija Gierasimowa. stwu. Kilka dni po zatrzymaniu De- nia i lutego z kilkudniową wizytą Ani kanadyjskie ministerstwo spraw lisle’a kanadyjskie ministerstwo Włodzimierz KALeTA, przebywał w Kuala Lumpur do- zagranicznych, ani ambasada Rosji spraw zagranicznych zażądało, aby podpułkownik: wódca indyjskich sił powietrznych nie chciały potwierdzić tej wiado- Kanadę opuściły cztery spośród 106 „Marynarka Wojenna nie ma nowo- generał Norman Anil Kumar mości. Tydzień wcześniej dziennik osób personelu dyplomatycznego ro- czesnych okrętów. Z braku paliwa nie Browne. Spotkał się tam z szefem napisał, że nakaz opuszczenia Kana- syjskiej ambasady w Ottawie. Byli to wychodzą one w morze. Czy Mary- Sił Obrony generałem Tan Sri Da- dy otrzymał attachè wojskowy puł- asystent attachè wojskowego podpuł- narka ma szansę przerwać ten im- to’ Sri Zulkifeli bin Mohd Zinem kownik Siergiej Żukow. kownik Dmitrij Fedorczatenko, pas?” i dowódcą lotnictwa generałem Tan Ich odwołanie wiąże się z aferą attachè Konstantin Kołpakow oraz Sri Dato’ Sri Rodzali bin Dau- szpiegowską, która wybuchła po pracownicy administracyjno-tech- JAn TomKo, dem. W programie były też wizyty komandor podporucznik: aresztowaniu w połowie stycznia ofi- niczni Tatiana Stiekłowa i Michaił w bazach lotniczych Gong Kedak „Dobry marynarz powinien przejść cera wywiadu marynarki wojennej Nikiforow. (W) n i Subang. szkolenie w każdych warunkach at- Od 2008 roku w Malezji indyjscy in- mosferycznych i o każdej porze roku. struktorzy przez dwa lata pomagali Niestety, limity i oszczędności spra- w szkoleniu malezyjskich pilotów wiają, że okręty nie wychodzą w mo- i personelu technicznego w obsłudze Większy budżet rze. Wszystkie załogi odbyły szkolenie nowych rosyjskich myśliwców Su- teoretyczne, którego tematem było -30MKM. Indie pomogły stworzyć W 2012 roku budżet wojskowy Ukrainy przygotowanie okrętu do wyjścia ośrodek szkoleniowy dla pilotów w morze i do walki”. tych maszyn w Gong Kedak. Wspól- osiągnie równowartość 2 miliardów nie szkolą się też podwodnicy z obu romAn PoLAK, pułkownik: dolarów, czyli 1,1 procent produktu „Priorytetem w przyszłej pięciolatce państw. Podobno Malezyjczycy są jest radykalne zwiększenie nakładów ponadto zainteresowani zakupem od krajowego brutto. na modernizację sił zbrojnych. Za kil- Indii naddźwiękowych pocisków raka lat przestanie istnieć problem kietowych Brahmos. (WR) n UKRAINA. W 2012 roku Ukraina lionów hrywien, czyli około 185 mi- mieszkań dla kadry. W wyniku popra- zaplanowała budżet obronny w wyso- lionów dolarów (cztery razy więcej wy struktury etatowej (zmniejszenie kości 16,4 miliarda hrywien. Ozna- niż w 2011 roku). Generał porucznik liczby oficerów na rzecz podoficerów) Masakra cza to, że tegoroczne wydatki na Iwan Marko, dyrektor departamen- w wojsku nastąpi realny wzrost upo- obronę mają wzrosnąć w stosunku do tu finansowego w ministerstwie sażeń”. cywilów minionego roku o 30 procent, donosi obrony, powiedział, że zostanie wy- AndrzeJ KArKoSzKA, SUDAN POŁUDNIOWY. Zbroj- rosyjski serwis Lenta.ru, powołując remontowanych i zmodernizowa- sekretarz stanu w mon: na grupa zaatakowała 28 się na ukraińską agencję Gołos. nych 21 samolotów, pięć śmigłow- „Nastąpiły spore ograniczenia etato- stycznia 2012 roku bezbron- W ciągu kilku ostatnich lat na finan- ców, 40 silników lotniczych i 612 we. Sam musiałem przejść przez nych pasterzy w regionie Tonj sowanie sił zbrojnych i kompleksu pojazdów. Najważniejsza jest mo- trudny okres, kiedy w moim pionie Wschodni w stanie Warrap, wojskowo-przemysłowego Ukraina dernizacja treningowych samolotów trzeba było skreślić 70 etatów. I to był podał serwis BBC News. Za- wydawała średnio 0,8 procent PKB odrzutowych Aero L-39 Albatros, przykry skutek mojej działalności”. mordowała 74 osoby z ple- rocznie. Tymczasem w krajach Eu- bojowych MiG-29 i Su-25 oraz opra- mienia Luac Jang, w tym 45 ropy Wschodniej ten wskaźnik wy- cowanie trenażerów do pierwszych JAroSłAW KoPeĆ, major: kobiet i dzieci. Do szpitali nosi około 1,3 procent. Kijów zamie- dwóch typów. Poza tym 54 miliony „Sypią się koszary. Dowódcy działają trafiło 72 rannych, dziewięć dolarów resort przeznaczy na budo- rza zmniejszyć biurokrację, a zaosz- na zasadzie straży pożarnej. Inaczej osób zaginęło. Skradziono ty- czędzone pieniądze przeznaczyć na wę korwety, a 13 milionów dolarów nie można, kiedy ma się do wyboru, siące sztuk bydła. zakupy nowego sprzętu oraz moder- na wielofunkcyjny system rakietowy czy wydać najpierw pieniądze na Nyandeng Malek, gubernator nizacje już posiadanego. Znaczne Sapsan. Będą też fundusze na propro-- szkolenie, jedzenie czy remonty”. Warrap, uważa, że napastnicy środki zostaną też przeznaczone na gram samolotu transportowego pochodzili ze stanu Unity, ale prowadzenie badań nad rozwojem An-70 i systemy dowodzenia. (KP)n STAniSłAW BABiAK, pułkownik: nie jest pewna, czy byli nimi technologii. „Dawniej było raczej nie do pomyśle- planujący rabunek uzbrojeni Agencja Interfax podała, że na zaku- nia, aby żołnierz zawodowy napisał cywile, czy też członkowie ja- py przewidziano 1 miliard 479 mi- do dowódcy prośbę o zapomogę. To kiejś milicji. Według Alisona byłby dyshonor. Codzienność mocno Mananiego Magaya’i, zweryfikowała poczucie godności. Bo południowosudań- nie do pomyślenia jest, by żołnierz za- skiego ministra wodowy pod koniec miesiąca nie spraw wewnętrznych, miał na chleb”. sprawcami masakry byli uzbrojeni przez rząd w Char- KAzimierz WĘGrzYn, tumie milicjanci. Nie wymie- podsekretarz stanu w mon: nił jednak nazwy ich organi- „Czego wojsko najbardziej potrzebu- zacji. (W) n je? Pieniędzy!”

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LuTegO 2012 1 1

Marcin-07.indd 11 2012-02-03 12:26:39 AFGANISTAN Wcześniejszy odwrót rancji O F m O FOT.

Afgańscy politycy i analitycy uznali za błąd decyzję francuskiego rządu o wcześniejszym wycofaniu żołnierzy z Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpie- czeństwa, poinformowała 28 stycznia AFP. Uważają oni, że negatywnie wpłynie to na morale pozostałych koalicjantów, na czym zyskają talibowie. Prezydent Nicolas Sarkozy postanowił, że francuski kontyngent wojskowy opuści Afganistan do końca 2013 roku. W tym roku jego liczebność zmniejszy się o tysiąc żołnierzy, (teraz jest ich 3,6 tysiąca). Decyzja zapadła po tym, gdy jeden z afgańskich wojskowych zastrzelił w bazie w prowincji Kapisa czterech Francuzów, a kilkunastu ranił. (W) n

Wielka parada swą potęgę militarną. Pierwszą jest 16 lutego, dzień urodzin Kim Dzong Ila. Pływająca baza KOREA PÓŁNOCNA. Trwają Przeważa jednak opinia, że defilada USA. Dowództwo Centralne, od- wsparcie operacji w Libii. Zmiana przygotowania do wielkiej parady odbędzie później, ponieważ 15 kwiet- powiadające za działania na Bli- planów oznacza, że okręt zostanie wojskowej, która odbędzie się w Pjon- nia przypada setna rocznica urodzin skim Wschodzie i w części Azji, przerobiony na pływającą bazę pierw- gjangu, podała 30 stycznia 2012 roku założyciela państwa Kim Ir Sena, zgłosiło zapotrzebowanie na pływa- szoliniową i będzie mógł służyć jako agencja Yonhap. Nie ma pewności, ja- a dziesięć dni później świętowane bę- jącą bazę dla sił specjalnych, poin- stacja dokująca dla szybkich łodzi ty- ką okazję wykorzystają północnoko- dzie osiemdziesięciolecie powstania formował dziennik „Washington pu Mark 5 Zodiac oraz Rigid Hull In- reańskie władze, aby zademonstrować sił zbrojnych. (WT) n Post”. W związku z tym US Navy za- flatable Boat. proponowała, żeby przebudować sta- Przebudowa „Ponce” ma zostać ry okręt desantowy USS „Ponce”, ukończona jak najszybciej, tak aby który w marcu 2012 roku, po 41 la- odmieniony okręt trafił w rejon Zato- Katastrofa Tomcata tach służby, miał zostać wycofany. ki Perskiej zanim nadejdzie lato, by IRAN. Samolot myśliwski F-14 sów monarchii). Po powstaniu repu- Ostatnią jego misją bojową było być blisko w razie konfliktu. (PŁ) n Tomcat rozbił się 26 stycznia koło bliki islamskiej amerykańsko-irańskie wioski Karavend w prowincji Busher, kontakty wojskowe zostały zerwane, poinformowała agencja FARS. W re-- co spowodowało problemy w użytko-- żołnierzy, a 25 zostało rannych. Rebe- n Naloty odwetowe gionie tym znajduje się pierwsza irań-- waniu uzbrojenia z USA. (WR) lianci stracili około 20 ludzi. ska elektrownia atomowa. W katastro- PAKISTAN. 1 lutego 2012 roku Lotnictwo pakistańskie uderzyło też fie zginęli dwaj piloci. Przyczyną były odrzutowce zaatakowały rebelian- na pozycje rebeliantów koło Mamo- prawdopodobnie problemy technicz- tów na pograniczu z Afganistanem, zai na terytorium plemiennym ne. Iran kupił F-14 w USA w latach podał serwis BBC News. Nalot Orakzai. Według strony rządowej siedemdziesiątych XX wieku (za cza-- w rejonie Jogi na terytorium ple- zabito tam co najmniej tuzin tali- miennym Kurram był odwetem za na- bów i sześciu Uzbeków. Jeden pad talibów na posterunek wojsk rzą- z wojskowych ujawnił, że celem dowych z poprzedniego dnia. W star- ataku byli lokalni przywódcy rebe- ciu tym zginęło co najmniej ośmiu liantów. (WW) n

12 POLSKa ZBrOjna nr 7 | 12 LuTegO 2012

Marcin-07.indd 12 2012-02-03 10:44:07 Redaktor działu aRtuR goławski

Stoimy przed dylematem: włodzimieRz inwestować w artylerię na kołach kaleta czy na gąsienicach? Artylerzyści chcą mieć oba rodzaje. Podwożenie ognia ińSK i K RZEJ AN d FOT.

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 1 3

pawel_7_2012.indd 13 2012-02-03 10:21:12 peryskop podwożenie ognia

Dany mają zasięg prawie dwa razy większy niż Raki. Nie muszą więc działać bezpośrednio w ugrupowaniu żołnierzy.

eorganizacja jednostek Wojsk Lądo- działa w jednej jednostce powinny mieć taką na podwoziu czołgu pływającego PT-76 oraz wych nie byłaby pełna bez zmian samą trakcję jak jej zasadnicze uzbrojenie przedłużonym kadłubie BWP-1. Aspiracje strukturalnych w artylerii, a przede i wyposażenie. artylerzystów były jednak większe. Chcieli wszystkim bez jej znaczącej moder- Do lat dziewięćdziesiątych w armii pol- mieć działa nieustępujące parametrami zesta- nizacji. Sami artylerzyści musieli skiej królowały gąsienice. Tuż przed 1990 ro- wom ogniowego wsparcia najnowocześniej- rodpowiedzieć sobie na pytanie, na jakich kiem w Wojskach Lądowych było między in- szych armii zagranicznych. platformach chcą mieć systemy ogniowe: ko- nymi pięć dywizji pancernych (obecnie jed- Na początku lat dziewięćdziesiątych po- łowych czy gąsienicowych? na) uzbrojonych w ponad dwa tysiące czoł- wstał projekt samobieżnego systemu artyle- Spory na ten temat żołnierze „królowej gów (obecnie 900: T-72, PT-91 i Leopard ryjskiego z działem 155-milimetrowym. Pla- broni” w Wojskach Lądowych toczą od koń- 2A4). Dlatego nowe działa samobieżne też nowano ustawić je na zmodernizowanym ca lat osiemdziesiątych, kiedy to zaczęto miały być na gąsienicach. A przynajmniej podwoziu czołgu T-72. Rozwój polskiej ar- szybkie i zakrojone na dużą skalę wycofy- większość z nich. matohaubicy zależał jednak od ilości pienię- wanie starych, w większości mocno wyeks- dzy, jaką dysponowały Wojska Lądowe, ploatowanych dział ciągnionych. Wpływ na Gąsienice Górą a z tym nie było w latach dziewięćdziesiątych decyzje podejmowane przez specjalistów Brak pieniędzy na modernizację sprawiał, najlepiej. Długo szukano też partnerów mię- z Szefostwa Wojsk Rakietowych i Artylerii że jako platformy pod nowe systemy ogniowe dzynarodowych do współpracy przy projek- (SWRiA), pomijając kwestie finansowe, wybierano to, co było pod ręką. Dlatego mię- cie, odwoływano przetargi, zmieniano dane miały wtedy obowiązująca doktryna, orga- dzy innymi 122-milimetrową samobieżną taktyczno-bojowe przyszłego działa. W re- nizacja oraz wyposażenie sił zbrojnych. We- haubicę produkowaną w Polsce na licencji ra- zultacie dopiero na przełomie XX i XXI wie- dług do dziś obowiązujących poglądów dzieckiej pod nazwą Goździk umieszczono ku powstał projekt armatohaubicy Krab.

14 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012

pawel_7_2012.indd 14 2012-02-03 10:22:29 SZOPA MAciEJ FOT.

coMM ent

Radosław MaRzec

ziałania pancerniaków w brygadzie wspiera Dsześć moździerzy o kalibrze 120 milimetrów (w brygadach zmechanizowanych zastąpiły je moździerze 98-milimetrowe) oraz sześć wyrzutni przeciwpancernych pocisków rakietowych Spike. Z niecierpliwością czekamy na bardziej mobilne

i LEWSK samobieżne moździerze 120-milimetrowe. W jed-

/cOMBAT cAMERA DOSZ cAMERA /cOMBAT nostkach pancernych, takich jak nasza, byłoby Z najlepiej, gdyby na gąsienicach były nie tylko moź- Wi SZTOF dzierze, lecz także ważniejsze systemy artyleryj-

KRZ y skie czy rakietowe. Pokonywałyby trudny teren tak chANOWic

FOT. jak czołgi i bojowe wozy piechoty, skuteczniej KO Za dwa lata do brygad zmechanizowanych trafią wspierając działania żołnierzy. n 120-milimetrowe samobieżne moździerze Rak, Podpułkownik RADOSłAW MARZEc do niedawna był JANUSZ których wieże mają automatycznie ustawiać się szefem artylerii 10 Brygady Kawalerii Pancernej.

FOT. w kierunku strzelania.

Kraba zaprojektowano na gąsienicach. „Dziś różnica między ceną haubicy na wietrzną (waży około 18 ton) przez średnie Równolegle z tym projektem na początku lat platformie kołowej a ceną działa na gąsieni- samoloty transportowe, takie jak Hercules. dziewięćdziesiątych powstała koncepcja cach nie jest już aż tak duża”, przyznaje puł- Przygotowaną do walki haubicę Krab, mającą umieszczenia dalekosiężnego działa na samo- kownik Marek Skubiszewski, szef Oddziału ważyć ponad 52 tony, trudno będzie oderwać chodzie ciężarowym. Przez kilkanaście lat jed- Uzbrojenia SWRiA. „Bardzo drogie są mię- od ziemi. nak z projektem, nazwanym Kryl, nic się nie dzy innymi centralne systemy pompowania „Podstawową platformą bojową Wojsk Lą- działo. Dopiero w 2006 roku w Hucie Stalowa kół najnowszych generacji. Choć, trzeba dowych w najbliższym czasie będzie trans- Wola rozpoczęto przygotowania do budowy przyznać, koszty utrzymania i eksploatacji porter Rosomak”, nie ma wątpliwości gene- nowej broni, będącej mariażem francuskiej ar- działa na kołach są znacznie niższe”. rał broni Zbigniew Głowienka, dowódca maty Caesar z kołowym podwoziem produko- Czas użytkowania obu systemów ognio- Wojsk Lądowych. „Cały świat idzie obecnie wanym w fabryce Jelcz-Komponenty. Haubice wych jest mniej więcej taki sam: 25–30 lat. ku kołowym środkom walki”. na kołach mają trafić do pułków artylerii oraz Platforma z działem na kołach może jednak jednostek uzbrojonych w Rosomaki. Będą przejechać 100 tysięcy kilometrów, na gąsie- Koła „boga wojny” wspierać żołnierzy na misjach. nicach – najwyżej 25–30 tysięcy. Według ekspertów w ciągu najbliższych Istotną zaletą dział na kołach były niewy- „W praktyce większość platform gąsieni- 20–30 lat zasadniczym rodzajem działań sokie koszty, często nieznacznie odbiegające cowych już po pokonaniu około 2,5 tysiąca żołnierzy armii NATO będą misje. Opera- od ceny tradycyjnej haubicy holowanej i jed- kilometrów wymaga wymiany części cja w Afganistanie pokazała, jak skuteczne nocześnie dwa, trzy razy mniejsze niż ogniw”, twierdzi pułkownik. w konflikcie asymetrycznym może być w przypadku dział na gąsienicach. Z czasem Samobieżny i lekki Kryl ma jeszcze jedną wsparcie artylerii. Dlatego wydaje się, to się jednak zmieniło. zaletę: może być przewożony drogą po- że w przyszłości przydatne staną się głównie

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 1 5

pawel_7_2012.indd 15 2012-02-03 10:23:29 peryskop podwożenie ognia

działa umieszczone na platformach koło- rzutu tego typu sprzętu przez takie samoloty wych, które będzie można przerzucić w na- uznano za jeden z priorytetów. kazany rejon działania drogą powietrzną. Nie Siły ekspedycyjne uzbrojone w kołowe znaczy to jednak, że artylerzyści powinni już wozy bojowe powinny być wspierane przez myśleć o wymianie Krabów, które w 2012 ro- równie mobilną i zdolną do transportu po- ku zaczną trafiać do jednostek, na Kryle, ma- wietrznego artylerię. Kryle mają w przyszło- jące wchodzić do wyposażenia armii dopiero ści wejść do wyposażenia między innymi po 2018 roku. Zwłaszcza że nie potwierdził 12 i 17 Brygady Zmechanizowanej, które bę- się zapowiadany przez wielu ekspertów dą mieć docelowo po 300 Rosomaków, oraz zmierzch pancernych kolosów. Czołgi udo- do 21 Brygady Strzelców Podhalańskich wodniły swą skuteczność podczas wojny (BSP), gdzie trafi 216 tych pojazdów. w rejonie Zatoki Perskiej, wspierają też z po- wodzeniem nacierających żołnierzy w trud- ZZa pleców nym afgańskim terenie. Poza tym w naszej Najważniejszym efektem przemian w arty- armii liczba batalionów ciężkich (z wozami lerii jest maksymalne przybliżenie środków bojowymi na gąsienicach) ma być zbliżona artyleryjskiego wsparcia do walczących żoł- do liczby batalionów uzbrojonych w trans- nierzy. Dziś pojedyncze działa i inne środki portery kołowe. ogniowe mogą z dużą precyzją niszczyć waż- Artylerzyści w dyskusji: koła czy gąsieni- ne cele bez obawy rażenia ogniem własnych ce, są zwolennikami złotego środka. „Potrze- żołnierzy. bujemy zestawów artyleryjskich na różnych „Kiedy na polu walki przeważają działa- podwoziach”, twierdzi pułkownik Jarosław nia asymetryczne, prowadzone często w re- Wierzcholski, szef SWRiA WL. jonach zurbanizowanych, umiejętności sku- Aby wyjaśnić, dlaczego, trzeba najpierw tecznego wykorzystywania przez dowódców i uporządkować fakty. Do lat osiemdziesiątych ognia artylerii oraz innych środków ognio- ubiegłego wieku wśród artylerzystów i dowych stały się ważne jak chyba nigdy do- TOWSK POL i wódców dominowało przekonanie, że o prze- tąd”, uważa generał brygady Franciszek wadze ogniowej w boju decyduje liczba dział Kochanowski, szef Centrum Doktryn AW oraz zapasy amunicji do nich. W wojnach i Szkolenia w Bydgoszczy, były szef Wojsk XX wieku artyleria nie strzelała, ale kryła Rakietowych i Artylerii WL oraz dowódca ł BOGUS

ogniem. Dziesiątki, a często setki dział „biły” 1 Mazurskiej Brygady Artylerii przeformo- FOT. nieprzerwanie nawet godzinami, zasypując wanej w 2010 roku na 11 Pułk Artylerii. mają działa czy inne wspierające ich środki pociskami cały rejon obrony batalionu o sze- Jakie znaczenie dla skuteczności ognia ogniowe”, mówią anonimowo, bo bez zgody rokości pięciu i głębokości trzech kilome- artylerii może mieć jednak rodzaj podwozia przełożonego, podwładni podpułkownika trów. Do ostrzeliwania potrzeba było wago- dział? Dowódcy z 17 BZ uważają takie roz- Tomasza Biedziaka, dowódcy 1 Batalionu nów amunicji. Przy takiej doktrynie precyzja ważania za akademickie. Artyleria, bez Zmechanizowanego 17 BZ. „Najważniejsze, ognia nie była ważna, podobnie jak mobil- względu na to, czy na kołach, czy na gąsie- by ostrzał był skuteczny, precyzyjny i możli- ność dział. Do ich przegrupowania wystar- nicach, ma skutecznie wspierać pododdziały wy do przeprowadzenia w każdej sytuacji czały konie lub samochody. we wszystkich sytuacjach bojowych. „Żoł- bojowej”. Kres starego myślenia o roli artylerii nierza w boju nie interesuje, jakie podwozie Podwozie samobieżnych dział jest istotne, w walce nastąpił w 1991 roku, gdy świat zo- gdy weźmiemy pod uwagę przeznaczenie ar- baczył na ekranach telewizorów, jak precyzyj- coMM ent tylerii oraz miejsce, jakie zajmuje ona nie ogień artyleryjski prowadzili z dużych od- w strukturach WL. Najwyżej w hierarchii ległości Amerykanie podczas pierwszej woj- Marek stoi artyleria pułkowa, z reguły przeznaczona ny w rejonie Zatoki Perskiej. Co najmniej ToMaszycki do dalekiego wsparcia ogniowego walczą- czterokrotnie (do 40–60 kilometrów) wydłu- cych wojsk, czyli wyposażona w działa i wy- żyła się donośność dział. Wzrósł zasięg rakiet rzutnie rakietowe mogące prowadzić ogień wystrzeliwanych z wyrzutni (nawet do 300 ki- owoczesna artyleria musi mieć możliwość na odległość 60, 120, a nawet 150 kilome- lometrów) oraz ich precyzja. Do masowego N„patrzenia” głęboko w teren. W przeszłości, trów. Tu nie ma szczególnego znaczenia, na kiedy w trakcie strzelań artyleryjskich wychodzi- użycia weszła amunicja umożliwiająca raże- ła mgła, ograniczająca widoczność do 100– jakim podwoziu zostały one umieszczone. nie pojedynczych celów, nawet w ruchu, –200 metrów, z reguły je przerywano. Teraz „Samobieżne Kraby, które będą mogły z niespotykaną wcześniej dokładnością. Na w podsystemie rozpoznawczym artylerii znajdą prowadzić ogień na odległość ponad 40 kilo- przykład pocisk artyleryjski Excalibur trafia się między innymi nowoczesne przyrządy dal- metrów, a amunicją specjalną do 60 kilome- w cel znajdujący się w odległości 50 kilome- mierczo-rozpoznawcze. Rodzaje ognia artylerii trów, zapewnią elastyczność ogniową”, mówi trów z odchyleniem najwyżej 10 metrów. będzie można dopasowywać coraz bardziej ela- Jerzy Kociałkowski, zastępca szefa SWRiA. Choć w większości armii wciąż preferowa- stycznie, a podział wyrzutni czy moździerzy we- „To znaczy, że będą mogły być wykorzysty- no gąsienice, w latach dziewięćdziesiątych dług rodzajów podwozia będzie miał znaczenie wane zarówno do bezpośredniego, bliskiego, najwyżej przy planowaniu przerzutu sprzętu dro- w wojskach lądowych zapanowała na świecie gą powietrzną. n jak i dalekiego wsparcia artyleryjskiego dzia- moda na kołowe pojazdy bojowe. Najlepiej łających pododdziałów. Dlatego działa na gą- o masie bojowej do 20 ton, bo tyle może Generał dywizji MAREK TOMASZycKi sienicach mają trafić nie tylko do pułków ar- udźwignąć C-130 Hercules, a zdolności prze- jest szefem szkolenia WL. tylerii, lecz także do jednostek przygotowy-

16 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012

pawel_7_2012.indd 16 2012-02-03 10:24:16 Zasięg Langust (do 40 kilometrów) wskazuje, że będą ustawiane w sporym oddaleniu od stanowisk pytania do pierwszorzutowych. Jarosława wierzcholskiego

Wskazana różnorodność Polska Zbrojna: Według pierwszego arty- Polska Zbrojna: na jakim podwoziu będą lerzysty Wl działa i inne środki ogniowe powin- te systemy? ny być zarówno na kołach, jak i gąsienicach. Dla- jarosłaW WierZcholski: Wciąż nie ma czego? decyzji. W większości dywizjonów artylerii lufowej jarosłaW WierZcholski: To najbardziej w klasycznym systemie dowodzenia stosuje się ze- racjonalne z punktu widzenia potrzeb ogniowego stawy Topaz. Elementy systemu dowodzenia i kie- wsparcia wojsk w walce. rowania ogniem umieszczone są też na nieopance- rzonych samochodach, przede wszystkim na honke- Polska Zbrojna: systemy ogniowe na ko- rach. W planowanym do wprowadzenia zautomaty- łach są jednak tańsze. Zmieni Pan zdanie, gdy zowanym systemie dowodzenia Azalia, kompaty- trzeba będzie oszczędzać? bilnym z Topazem, wóz dowódczo-sztabowy został jarosłaW WierZcholski: Artylerzy- zbudowany na zmodernizowanym podwoziu od sa- stom bardziej od roztrząsania tego dylematu są mobieżnej armaty 2S1, nazwanym też lekkim pod- potrzebne nowoczesne zautomatyzowane sys- woziem gąsienicowym. n temy dowodzenia i kierowania ogniem artylerii Pułkownik JAROSłAw wiERZchOLSKi oraz moździerzy. Z nimi wsparcie udzielane jest szefem wojsk rakietowych i artylerii przez nas będzie jeszcze skuteczniejsze. wojsk Lądowych.

wanych do obrony kraju. Kraby przewidziano ba zatem takiej precyzji, jak w wypadku po- ma automatycznie ustawiać się w kierunku między innymi dla 10 Brygady Kawalerii cisków wystrzeliwanych z innych nośników. strzelania i być automatycznie zasilana poci- Pancernej”. Zasięg Langust (do 40 kilometrów) wskazu- skami, powinien w krótkim czasie i z dużą Artylerzyści są przekonani, że działa te je, że będą ustawiane w sporym oddaleniu od precyzją niszczyć cele znajdujące się zarów- sprawdziłyby się również w jednostkach stanowisk pierwszorzutowych, a ich znaczna no w odległości do 10 kilometrów, jak i nie- uzbrojonych w Rosomaki. mobilność pozwoli uniknąć ogniowej odpo- mal przed nosem walczących. wiedzi przeciwnika. Pancerniacy działają z reguły w trudnym Krab, Kryl, langusta Odchodzenie od działań liniowych powo- terenie. Czy nie okaże się on czasem nie do Nie będzie też miało większego znaczenia, duje, że batalion może być rozmieszczony na pokonania dla Raków? gdzie zostaną ustawione kołowe wyrzutnie kilku kilometrach kwadratowych, ale równie „Musiałby to być szczególnie trudny te- rakietowe Homar, które mają trafić do artyle- dobrze może prowadzić działania na znacz- ren”, mówi major sławomir kula, dowódca rzystów w 2015 roku. Ich zasięg to 150 kilo- nie większym obszarze, w samodzielnych 1 Dywizjonu Artylerii w 23 Pułku Artylerii, metrów i więcej. Wyrzutnia na kołach zawsze grupach taktycznych oddalonych od siebie w który od 1 stycznia 2012 roku zmieniła się znajdzie trakt czy drogę, aby dojechać na sta- o wiele kilometrów. Jak w tej sytuacji ugru- 23 Śląska Brygada Artylerii. „Nie pamiętam, nowisko ogniowe. Dotychczas bateria czy pować artylerię? Na prawym skrzydle czy na aby 152-milimetrowe samobieżne haubice dywizjon artylerii potrzebowały dość znacz- lewym? A może z tyłu? Dlaczego nie bezpo- Dana, które mamy, nie dotarły we wskazany nego obszaru na rozstawienie dział oraz cza- średnio w ugrupowaniu walczących? Do nie- rejon, choć są na kołach”. su na tak zwane „dowiązanie terenu”, zorga- dawna polska armia nie dysponowała żadny- Dany mają zasięg prawie dwa razy więk- nizowanie dowodzenia, kierowania ogniem mi środkami wsparcia ogniowego mogącymi szy niż Raki. Nie muszą więc działać bezpo- oraz logistyki. skutecznie działać, tak jak BWP-1, bezpo- średnio w ugrupowaniu żołnierzy. Gdyby się Nafaszerowany elektroniką Krab będzie średnio wśród żołnierzy. To się jednak wkrót- jednak zdarzyło, że Rak zostałby daleko mógł celnie strzelać z każdego niemal miej- ce zmieni. w tyle za walczącym pododdziałem, jego sca, gdzie się zatrzyma. Podobnie jak Kryle, ogień nie byłby już skuteczny. które mają wspierać brygady dysponujące CzeKająC na raKa „Moździerz (program Rak) umieszczono na uzbrojeniem na kołach. Już za dwa lata do brygad zmechanizowa- Rosomaku”, mówi pułkownik kociałkowski. Kołowe są też wyrzutnie rakietowe Langu- nych trafią 120-milimetrowe samobieżne „Takie Raki dostaną kompanie wsparcia bry- sta w pułkach artylerii. Ich atutem jest możli- moździerze. Dla żołnierzy prowadzących gad wyposażone w te pojazdy. Ale powstaje wość niszczenia przeciwnika ogniem po- bezpośrednio walkę nie jest już zupełnie obo- również wersja na gąsienicach, która trafi do wierzchniowym, czyli dziesiątkami pocisków jętne, na jakim podwoziu będzie wspierający jednostek wyposażonych w wozy bojowe na spadających na wskazany obszar. Nie potrze- ich system. Moździerz Rak, którego wieża podwoziu gąsienicowym. n

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 1 7

pawel_7_2012.indd 17 2012-02-03 12:31:29 na celowniku Bez wahania nacisnę spust

Bez wahania nacisnę spust

18 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 18 2012-02-02 15:02:09 Z podporucznik Pauliną Montewką o konsternacji, jaką wywołuje w Afganistanie kobieta oficer, rozmawia BogusłAw Politowski

POLSKA ZBROJNA: Kobieta oficer szko- braku akceptacji i że będę wręcz izolowana. ląca żołnierzy to chyba w Afganistanie coś Gdyby tak się stało, miałam wyjście awaryj- wyjątkowego. ne: zajęłabym się współpracą z Amerykana- PAULINA MONTEWKA: Faktycznie, mało mi w bazie. Na wszelki wypadek przed misją kobiet żołnierzy koalicji bezpośrednio współ- dużo czytałam o afgańskich tradycjach i kul- pracuje z żołnierzami armii afgańskiej. Za to turze. Nie chciałam już na wstępie popełnić słyszałam tu o kobietach, które były dowód- jakiejś gafy. cami plutonów bojowych. POLSKA ZBROJNA: Jakie były pierwsze POLSKA ZBROJNA: Musiała Pani chyba wrażenia z pobytu w afgańskich kosza- bardzo się uprzeć, żeby dostać to stanowi- rach? sko. PAULINA MONTEWKA: Pojechaliśmy PAULINA MONTEWKA: Musiałam prze- tam z polskimi oficerami poprzedniej zmia- konać wielu przełożonych, nie tylko w jedno- ny, którzy mieli nas przedstawić afgańskim stce. O tym, że moja kandydatura została dowódcom jako swoich następców. Nadszedł wreszcie zaakceptowana, przesądziły chyba moment spotkania. Na twarzach miejsco- moje wyniki w dowodzeniu oraz doświad- wych wyższych dowódców zauważyliśmy czenie zdobyte na misji w Kosowie. konsternację. Dowodzący nimi major przy- witał się jednak ze wszystkimi, w tym ze POLSKA ZBROJNA: Do Gardez trafiła mną. Zaproponował herbatę. To był znak, że Pani w połowie października. Dlaczego nie jest źle. właśnie tam? PAULINA MONTEWKA: Trafiłam do ma- POLSKA ZBROJNA: Afgańczycy niż- łej amerykańskiej bazy Lightning, jednej szych stopni nie byli już tak mili? z czterech w miejscowości Gardez. Jestem PAULINA MONTEWKA: Zauważyłam, że w grupie 39 Polaków stacjonujących tutaj. problemów z moją obecnością nie mają ofi- Mój zespół to stosunkowo nowa komórka, cerowie od porucznika wzwyż. Niżsi stop- działa od ponad roku. Z dziesięcioma kolega- niem przyjęli mnie chłodno. Starałam się zami stanowimy zespół specjalistów do spraw wsze wysoko upinać włosy, zakładać na nie szkolenia piechoty I-METT (Infantry-Mobile chustkę i chować je pod hełmem, ale to nie- Education and Training Team). 25 rodaków wiele pomagało. Początki były trudne. Raz szkoli afgańskich artylerzystów, a trzech peł- na przykład popełniłam błąd, bo w ich bazie ni funkcję oficerów łącznikowych. Całość zdjęłam hełm i nie zakryłam włosów. Na- treningów koordynują oficerowie amerykań- tychmiast poczułam na sobie wrogie spojrze- scy. Obok naszej bazy znajduje się duża jed- nia. Na szczęście nasza rola nie polega na in- nostka armii afgańskiej (ANA). Każdego dywidualnym nauczaniu żołnierzy, lecz na dnia jeździmy tam i uczymy Afgańczyków pomaganiu afgańskim instruktorom. Rozma- wojskowego rzemiosła. wiamy tylko z nimi i ze względu na ich auto- rytet wszelkie uwagi przekazujemy im nie POLSKA ZBROJNA: Gdy któregoś dnia w trakcie zajęć, przy żołnierzach, lecz w cza- zjawiła się tam kobieta oficer z Polski, nikt sie przerw, z dala od ich podwładnych. o nic nie pytał? PAULINA MONTEWKA: Amerykańscy POLSKA ZBROJNA: W końcu zaakcepto- dowódcy, gdy dowiedzieli się, że w kraju je- wali kobietę oficera z Polski? stem dowódcą plutonu piechoty, byli trochę PAULINA MONTEWKA: Przełomowy był Bez wahania SK i zdziwieni, ale nie mieli żadnych zastrzeżeń. dla mnie moment, gdy zaakceptował mnie

Ow Nie ukrywam, że na pierwsze zajęcia szef ich instruktorów. Gdy pozostali instruk- z Afgańczykami jechałam pełna obaw. Po- torzy zauważyli, że ze mną rozmawia i pierw- w POLit wszechnie wiadomo, że w ich kulturze kobie- szy się wita (kobieta nie ma prawa pierwsza

gu SłA ty mają niewiele do powiedzenia, a czymś wyciągnąć ręki) oraz usłyszeli, że o coś mnie

. BO zupełnie nagannym jest to, aby kobieta wyda- pyta, a ja odpowiadam merytorycznie, barie- t nacisnę spust FO wała mężczyznom polecenia. Obawiałam się ry między nami pękły.

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 1 9

Monika-07_2012.indd 19 2012-02-02 15:02:27 na celowniku Bez wahania nacisnę spust SK i Ow w POLit gu SłA . BO t FO W kulturze afgańskiej jest czymś zupełnie nagannym, aby to kobieta wydawała mężczyznom polecenia.

POLSKA ZBROJNA: Zdaje się, że te kon- POLSKA ZBROJNA: Podobno w czasie W listopadzie 2011 roku na minę pułapkę takty stały się nawet sympatyczne. zajęć strzeleckich nie czujecie się bezpiecz- wjechał tam jeden z pojazdów, i dwóch mło- PAULINA MONTEWKA: Szkolimy do- nie... dych żołnierzy amerykańskich zginęło. wódców drużyn. Kurs zawsze trwa osiem PAULINA MONTEWKA: Było wiele wy- tygodni. Zaczyna się od nauki czytania padków, że żołnierz ANA miał w ręku zała- POLSKA ZBROJNA: Szkolenie nie trwa i pisania. Dopiero później przekazujemy dowaną broń i kierował ją nagle w stronę in- jednak całą dobę. Co robicie po godzi- wiedzę ogólnowojskową. Gdy skończył się struktorów koalicji. Dlatego na zajęcia strze- nach? pierwszy turnus, w którym uczestniczy- leckie jeździmy całą grupą. Nasi kierowcy PAULINA MONTEWKA: Czas wolny sta- łam, po uroczystej promocji wielu żołnie- cały czas pozostają w pojazdach. Strzelcy ramy się wykorzystać efektywnie. Mamy bar- rzy podchodziło do mnie i prosiło o wspól- siedzą w wieżyczkach i nas ubezpieczają. dzo dobre kontakty z Amerykanami. Wiele ne zdjęcie. Łamaną angielszczyzną zwra- Gdy podczas zajęć mamy coś do omówienia się od nich uczymy. Ostatnio wykonywali- cali się do mnie „maam”, zwrotem stoso- z instruktorami, podchodzi do nich tylko jed- śmy na przykład ich strzelania kwalifikacyj- wanym w armii amerykańskiej, co znaczy na osoba z tłumaczem. Pozostali dyskretnie ne, do ich tarcz i według ich warunków. „proszę pani”. ja ubezpieczają. Bardzo dbamy o bezpieczeń- Strzelaliśmy ze swojej broni i pokazaliśmy, stwo. Gdy prowadzimy zajęcia, nikt nie może że jesteśmy w tym całkiem dobrzy. POLSKA ZBROJNA: Szkolenie ludzi, któ- podchodzić. Nawet samochód afgańskiej ob- rzy od dziecka obcują z bronią i mieszkają sługi nie może się zbliżyć, jeśli go nie spraw- POLSKA ZBROJNA: Gdyby inna polska w kraju, gdzie od wieków trwa wojna, nie dzimy. Tu jest wojna. Zaufanie jest bardzo kobieta chciała przyjechać w kolejnej jest chyba trudne. ograniczone. Dzisiaj ktoś w afgańskim mun- zmianie na to samo stanowisko, odradzi jej PAULINA MONTEWKA: Nie jest też ła- durze może się do nas uśmiechać, poklepy- Pani? twe. Ci mężczyźni znają się na broni, ale wać, a jutro strzeli w plecy. PAULINA MONTEWKA: Wręcz przeciw- głównie na różnych modelach kałasznikowa. nie – zachęcę. Są jednak trzy warunki. Po- My uczymy ich obsługiwać broń amerykań- POLSKA ZBROJNA: Stacjonujecie winna znać dobrze język angielski i miejsco- ską. Oni doskonale potrafią strzelać z granat- w dość spokojnej okolicy. we zwyczaje oraz mieć doświadczenie do- ników. W trakcie strzelania z RPG-7 na PAULINA MONTEWKA: Na szczęście nie wódcze. Taka kandydatka musi również pa- 70 strzelających, którzy podobno nigdy zdarzyły się jeszcze bezpośrednie ostrzały miętać, że nie jest to misja bezpieczna. wcześniej granatnika nie mieli w ręku, tylko naszej bazy. Wiemy jednak, że celem talibów Wskazana jest bardzo duża odporność psy- jeden żołnierz spudłował. jest zakłócanie spokoju w mieście Gardez. chiczna na ciągły stres.

20 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 20 2012-02-02 15:03:06 POLSKA ZBROJNA: Dlaczego znalazła POLSKA ZBROJNA: Czym są te misje dla się Pani w wojsku? młodego oficera? PAULINA MONTEWKA: Od dziecka PAULINA MONTEWKA: W naszej ar- chciałam być pilotem. Niestety, noszę oku- mii, jeśli ktoś chce się rozwijać, awanso- lary, i to mnie dyskwalifikowało. Marzenia wać, musi jeździć na misje. Dzięki nim

o mundurze jednak pozostały. Gdy ukoń- można nabrać doświadczenia, poznać no- sku

czyłam studia na kierunku administracja woczesne technologie i systemy dowodze- J i prawo amerykańskie, zaczęłam pracować nia. Pobyt w strefie wojny to również w kancelarii adwokackiej. Siedzenie za sprawdzenie samego siebie. Ktoś, kto bywa biurkiem szybko mnie znudziło. W 2006 tylko na poligonach w kraju, może mówić

roku dostałam się na roczne studium ofi- o sobie, że jest mistrzem świata i okolic polska-zbrojna.pl

cerskie w Wyższej Szkole Oficerskiej w walce i taktyce, ale będzie tak sądził tyl- o wo Wojsk Lądowych we Wrocławiu. 8 wrze- ko dopóty, dopóki nie trafi na wojnę. Ona

śnia 2007 roku zostałam oficerem. Spełni- to zweryfikuje. Jeszcze łam swoje marzenia. POLSKA ZBROJNA: O kobietach mó- POLSKA ZBROJNA: Dowodzenie pluto- wi się: słaba płeć. Jest Pani na wojnie, nem w kompanii zmechanizowanej to dla w każdej chwili może dojść do kontak - młodej kobiety trudne zajęcie. tu ogniowego. Czy byłaby Pani zdolna PAULINA MONTEWKA: Trafiłam do nacisnąć spust, gdyby widziała prze- wspaniałej kompanii w brygadzie w Barto- ciwnika? szycach. Spotkałam tam podoficerów, którzy PAULINA MONTEWKA: Na szczęście nie bardzo mi pomogli. Wtedy była jeszcze za- byłam w takiej sytuacji. Mogę więc odpowie-

sadnicza służba wojskowa. Miałam kilku- dzieć tylko teoretycznie. Gdyby ktoś zagrażał więce J dziesięciu podwładnych i kilka bojowych wo- mnie lub moim kolegom, bez wahania naci- zów piechoty BWP-1. Pierwsze tygodnie by- snęłabym spust. ły dla mnie okresem próby. Podwładni brali mnie na litość albo stawiali opór. Poddali się, POLSKA ZBROJNA: Gdy spotyka się Pa- gdy zobaczyli, że nic nie skutkuje. ni z koleżankami z liceum, przeważa temat ciuchów i gotowania, czy też rozmowa POLSKA ZBROJNA: Nie miała Pani mo- schodzi na BWP-1 i pobyt na misji? mentów zwątpienia? PAULINA MONTEWKA: Przyznam, że PAULINA MONTEWKA: Najlepszym te- koleżanki bardzo często pytają, co robię stem był dla mnie pierwszy poligon. Listo- w wojsku. Ciągle muszę im wyjaśniać, co to pad, zimno jak diabli, spałam po trzy godzi- są bewup, transzeja czy miniberyl. Po powro- ny na dobę. Wtedy upewniłam się, że woj- cie z Afganistanu chyba jednak nie będę opo- sko to jednak moje miejsce, że podjęłam do- wiadać, co to znaczy być na wojnie. Tego nie brą decyzję. da się wytłumaczyć.

POLSKA ZBROJNA: Misja w Kosowie POLSKA ZBROJNA: A rozmowy z kole- miała być kolejnym sprawdzianem? żankami oficerami? PAULINA MONTEWKA: Po dwóch la- PAULINA MONTEWKA: Zazwyczaj za- tach dowodzenia chciałam jakiejś odmiany, czynamy od babskich spraw. W końcu jednak nowych doświadczeń. W 2009 roku zgłosi- schodzimy na wojsko, sprawy służbowe, poli- łam chęć wyjazdu na misję do Kosowa. gon. Podobnie jak mężczyźni przesiąkamy Wyjechałam w marcu 2010 roku. Zostałam żołnierską robotą i staje się ona najważniej- tam szefem zespołu łącznikowo-monitoru- szą częścią naszego życia. n jącego numer 6. Podlegała mi strefa albań- ska. Nasz teren działania stanowiło miasto i 30 wiosek. Tam było bezpieczniej niż WIZYTÓWKA w Afganistanie. Mieliśmy tylko broń krót- ką, a kamizelki kuloodporne zakładaliśmy Podporucznik sporadycznie. Paulina Montewka POLSKA ZBROJNA: Po półrocznej misji ochodzi z Siedlec. Od jesieni 2007 roku jest Pdowódcą plutonu zmechanizowanego w Kosowie i urlopie powrót do dowódczej w 20 Bartoszyckiej Brygadzie Zmechanizowanej. rzeczywistości nie był chyba łatwy? Po powrocie z misji w Afganistanie chce ukoń- PAULINA MONTEWKA: Wróciłam do czyć kurs porucznikowski i awansować, po czym jednostki w styczniu 2011 roku, ale na krót- w miarę szybko ukończyć etap sztabowy kariery, ko. Rozpoczęły się przygotowania do misji aby znów wrócić do kompanii i dowodzenia. My- w Afganistanie, które trwały pół roku. śli o studiach podyplomowych. n

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 2 1

Monika-07_2012.indd 21 2012-02-02 15:03:27 sprawy żołnierzy prawo do normalności

a spotkaniu ministra Tomasza czynę tego zniesmaczenia usunąć. O restruk- wienia przedstawicielstwa podoficerów na Siemoniaka z reprezentacją pod- turyzacji możemy powiedzieć, że to już chyba szczeblu centralnym. Wyraził nadzieję, że oficerów i szeregowych obie strony koniec. Chyba, bo jesteśmy przed nowym pla- spotkanie nie posłuży tylko uspokojeniu na- złożyły cenne deklaracje i wyjaśni- nem dla sił zbrojnych na lata 2013–2022, strojów, ale zapoczątkuje też dyskusję o mo- ły sobie liczne kwestie. Niektóre i pewne zmiany znów mogą nastąpić”. delu służby podoficerów i szeregowych. We- nz nich najwyżsi przełożeni przyjęli do wiado- dług niego powodem ubiegłorocznych odejść mości i późniejszego rozpatrzenia. Najważ- gra w klasy do cywila były nie tylko sprawy płacowe, lecz niejsze jednak, że rozmowy przebiegały w at- Chorąży marynarki Eugeniusz Marci- także ambicjonalne: „Dla nas kariera to jedy- mosferze otwartości, nie było owijania w ba- niak, zastępca przewodniczącego Kolegium nie prestiż, bo jak można mówić o jej robie- wełnę. Zaplanowana na dwie godziny dys- Mężów Zaufania Korpusu Podoficerów Za- niu, gdy różnica uposażenia między najniż- kusja trwała cztery. To dobry początek, bo wodowych, podziękował za wcielenie w życie szym a najwyższym stopniem podoficerskim minister obiecał kontynuowanie dialogu ośmioletniego już bez mała pomysłu ustano- wynosi jedynie 600 złotych?”. z żołnierzami. Szef MON przyznał, że dowiaduje się o ab- surdalnych historiach między innymi z kore- Piotr BernaBiuk spondencji otrzymywanej od żołnierzy. Oce- nił, że nie może być tak, iż biją głową w mur z powodu biurokracji i bezduszności przeło- żonych lub instancji kadrowych: „Żołnierz, który ma dom i rodzinę 300 ki- prawo lometrów od jednostki, i znalazł tam stanowisko, pisze, że z nikim w sprawie przenosin nie może się dogadać przez dwa lata. Uznaje więc, że jego los nikogo nie obchodzi. Wiele do normalności należy poprawić w myśleniu dowódców minister obrony zachęcał: „od szeregowego i w ich zapleczu, żeby pamiętali, iż człowiek jest najważniejszy, że powinno się go poważ- do generała – każdy ma takie same prawo, nie traktować”. by wskazywać, co jego zdaniem w wojsku Zdegustowani pod murem działa źle lub jest jakimś absurdem”. Minister powiedział, że więcej decyzji powinni podejmować bezpośredni dowódcy: „Chcę, by ich kompetencje w wielu sprawach znacząco się zwiększyły. Duża liczba odejść do cywila było ostatnio efektem takiego właśnie walenia głową w mur”. Szef Sztabu Generalnego WP generał Mieczysław Cieniuch zachęcał żołnierzy, by otwarcie mówili o ważkich zagadnieniach: „Mamy system meldunków o nastrojach, kłopotach, oczekiwaniach. Niektórzy mówią, że docierające do nas treści są preparowane, wygładzane, a minister na końcu otrzymuje dane niepełne lub nieprawdziwe. Dzisiaj jest okazja, żebyście przekazali ministrowi rze- czywiste informacje”. Nie znaczy to jednak, że generał zgodził się z opinią o zniekształcaniu wiadomości docie- rających do szczebla ministerialnego. Zapew- nił, że zmiany nie powstają w jego gabinecie: „Najpierw te informacje podpisuję i wysy- łam, a dopiero później czytam, by nie kusiło mnie, żeby w nie ingerować”. Zupełnie serio dodał: „Brak rozwiązania zgłaszanych proble- mów może skłaniać was do myślenia, iż pewne treści nie są nam znane”. Posłużył się przy tym przykładem: „Doskonale wiemy, że cią- głe zmiany strukturalne, restrukturyzacje, no- welizacje i tony papierów powodują ogólną niechęć do służby, że jesteście tym zdegustowani. Zastanawiamy się, co zrobić, by przy-

22 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Marcin-07.indd 22 2012-02-03 11:52:37 Chorąży Marciniak poprosił ministra będzie się w roku 2020 – to spowodowało, że jedynie temu, by żołnierze więcej zarabiali, o ulepszenie modelu służby podoficerów. Po- zdobywanie klas spotkało się z nikłym zainte- ale by podnosili poziom wyszkolenia: „Nie służył się przykładem klas kwalifikacyjnych resowaniem środowiska. Do egzaminów przy- możemy doprowadzić do tego, że ktoś od i wiążących się z nimi dodatków motywacyj- stąpiło tylko dwa procent żołnierzy! A prze- razu dojdzie do klasy mistrzowskiej w dwa nych: cież klasy miały motywować do lepszej służ- czy trzy lata. Wtedy dostanie 300 złotych „Wprowadzone przepisy, a w szczególności by. Z pomocnikami dowódców, którzy są od- miesięcznie więcej, ale nie będą to pienią- sposób przeprowadzania egzaminów, zmargi- powiedzialni za wyszkolenie podoficerów, dze uczciwie zarobione. Trzeba się temu nalizowanie wiedzy specjalistycznej, zignoro- możemy przygotować takie zasady uzyskiwa- przepisowi przyjrzeć, ale nie oczekujcie, że wanie żołnierzy, którzy kiedyś, przed 2003 nia i potwierdzania klas, które zadowolą prze- naszym głównym celem będzie to, żebyście rokiem, mieli nawet klasy mistrzowskie, a już łożonych i naszych kolegów”. więcej zarobili”. nigdy nie uda się im tego potwierdzić, bo Generał Mieczysław Cieniuch przypo- Generał zgodził się, że czekanie na pierw- pierwszy egzamin na klasę mistrzowską od- mniał, iż klasy specjalistów nie mają służyć szych specjalistów klasy mistrzowskiej do i mON yńSKi/d P ęd Z J N cie J . m A t FO

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 2 3

Marcin-07.indd 23 2012-02-03 11:52:45 sprawy żołnierzy prawo Do normalności

2020 roku (bo tyle zajęłoby zdawanie egzami- nów) to za długo. Nie dotrwa do tego czasu najstarsze pokolenie podoficerskie, w którego imieniu wystąpił starszy chorąży sztabowy Witold Dudek. Mąż zaufania z Wojsk Spe- cjalnych zaprzeczył, by najbardziej doświad- czeni podoficerowie chcieli zdobywać klasy na skróty. Wyjaśnił na swoim przykładzie: „Klasę mistrzowską specjalisty uzyskałem w 2002 roku. Inni dziś z mojego doświadcze- nia korzystają. Jeśli mielibyśmy zdobywać klasy od nowa, to nikt nie byłby w stanie zwe-

ryfikować naszych umiejętności, bo to my je- i MON steśmy specjalistami, my egzaminujemy innych. Jeśli mamy zaczynać od zera, to jest to chyba nieuczciwe”. yńSKi/d P ęd Z

Ustawa pragmatyczna N ie J

Tematem budzącym najwięcej emocji były . MAC t

koncepcje zmian w ustawie pragmatycznej, FO o których mówił przedstawiciel Departamen- tu Kadr MON Michał Korczak. Stwierdził, Dyskusja w ważnym składzie że zmiany dotyczące przebiegu służby są od- inister Tomasz Siemoniak również pomocnicy do spraw pod- Cieniuch, doradca ministra ge- powiedzią na oczekiwania korpusów podofi- Mspotkał się 27 stycznia oficerów dowódców różnych nerał broni rezerwy Waldemar cerskiego i szeregowych: w Centrum Konferencyjnym MON szczebli. W dyskusji nad istotny- Skrzypczak oraz przedstawiciele „Przewidujemy między innymi zaszerego- w Warszawie z reprezentacją no- mi sprawami związanymi ze służ- departamentów i instytucji, któ- wo wybranych organów przedsta- bą wojskową w korpusach, sku- rzy prezentowali nowe rozwiąza- wanie podoficerów do trzech grup stopni: wicielskich korpusów szerego- piających 80 procent żołnierzy, nia systemowe, odpowiadali na podoficerów młodszych, podoficerów i pod- wych i podoficerów Sił Zbrojnych uczestniczyli szef Sztabu gene- pytania uczestników i wyjaśniali oficerów starszych (odpowiednio w grupach: RP. W spotkaniu uczestniczyli ralnego WP generał Mieczysław ich wątpliwości. n kapral–plutonowy, sierżant–młodszy chorą- ży, chorąży–starszy chorąży sztabowy). Mia- łoby to umożliwić awans na stanowisku przy- że proponowane trzy stopnie awansowe nie Korczak przyznał, iż wprowadzona rok te- pisanym do danej grupy, bez konieczności je- sprawdziłyby się w reprezentowanym przez mu zasada, by oceniać również sposób opi- go zmiany, a jednocześnie zdobywanie kolej- niego rodzaju sił zbrojnych: niowania, niewiele zmieniła: nych kwalifikacji zawodowych i stabilizację „Mamy kilka innych rozwiązań, przez lata „Chcemy więc, żeby system opiniowania, służby”. wielokrotnie przedstawianych. Powołanie ze- konsultowany ze Sztabem Generalnym i do- Generał Cieniuch ostrzegł, że po sześciu społu złożonego z mężów zaufania i pomoc- wódcami rodzajów sił zbrojnych, był czytelny. latach od wprowadzenia możliwości awanso- ników do spraw podoficerów, który by je do- Dostosujemy go do procesu planowania służ- wania bez zmiany stanowiska może się zda- pracował, byłoby świetnym wyjściem”. by, uwzględnimy wyprzedzenie oceny sytu- rzyć, że 90 procent podoficerów młodszych Również chorąży Eugeniusz Marciniak acji kadrowej w jednostce wojskowej, w ro- uzyska stopień plutonowego, a pozostali postulował, aby udział w opracowaniu zmian dzajach sił zbrojnych i na szczeblu MON”. utkną w szarżach kaprala i starszego kaprala, w ustawie pragmatycznej, dotyczących tożsa- Kadrowiec zapowiedział, że żołnierze zy- bo wielkiej rotacji kadr przy stutysięcznej ar- mości rangi stanowiska ze stopniem wojsko- skają możliwość sprecyzowania w arkuszu mii czynnej nie będzie. wym, wzięli członkowie nowo powstałego opinii oczekiwań służbowych. Na przykład, Kolejnym novum w przepisach pragma- Kolegium Mężów Zaufania Korpusu Pod- jeśli jednostka będzie restrukturyzowana, tycznych ma być możliwość wyznaczenia żoł- oficerów Zawodowych oraz pomocnicy do- a oni nie zechcą przejść do innego garnizonu, nierza na niższe stanowisko, co miałoby wódców rodzajów sił zbrojnych do spraw będą mogli poprosić o zachowanie stopnia sprzyjać stabilizacji kadr w garnizonie czy podoficerów. i przeniesienie na niższe stanowisko. jednostce. Gdyby taki przepis obowiązywał, Proponowane jest też umożliwienie odby- w przypadku likwidacji stanowiska żołnierz opinia i awans wania przez pół roku służby w rezerwie ka- mógłby pozostać w jednostce i objąć na wła- Nowy system opiniowania to zdaniem drowej dla szeregowych i podoficerów, co po- sne życzenie niżej zaszeregowaną posadę. Michała Korczaka kolejne wyjście na- zwoli im zaczekać na zwolnienie lub utworze- Postulat ten jest zgodny z oczekiwaniami przeciw oczekiwaniom korpusu podoficer- nie stanowiska, na jakie mają być wyznacze- żołnierzy. skiego. Dotychczasowy system jest kryty- ni. Jeśli podoficer lub szeregowy zostaną kowany przez żołnierzy, między innymi ze skierowani na szkolenie, okres służby w re- mamy pomysły względu na złożoność opiniowania i postę- zerwie kadrowej będzie dla nich równy czaso- Podoficerowie przypomnieli kierownictwu pującą inflację w ocenach (przełożeni wi trwania tego szkolenia. MON, że potrzebę zmian w pragmatyce zgła- wzdragają się przed złą oceną podwład- szają od dawna. Starszy chorąży sztabowy nych, by ich nie skrzywdzić). Były jednost- spóźnienie to narUszenie Andrzej Wojtusik, pomocnik do spraw pod- ki, gdzie prawie wszyscy uzyskiwali opinie Podoficerowie i szeregowi usłyszeli, że bę- oficerów dowódcy Wojsk Lądowych, uznał, bardzo dobre. dzie mniej podstaw do zwolnienia żołnierza

24 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Marcin-07.indd 24 2012-02-03 11:52:53 ze służby zawodowej. W tej chwili ustawa prag- Zapewne dobrą wiadomością dla 2348 ko- podniesienia stopni etatowych miał wątpli- matyczna przewiduje 25 takich przyczyn. Pro- biet żołnierzy była informacja, iż w Siłach wości: ponowane jest zlikwidowanie możliwości zwol- Zbrojnych RP wszyscy, niezależnie od płci, „Jeśli byśmy wam dali wyższe grupy, to nienia żołnierza, który dwukrotnie w dwóch ko- będą mieć dostęp do wszystkich stanowisk. po zakończeniu służby w szkole podoficer- lejnych latach dostał ocenę niedostateczną na skiej nie mielibyście dokąd pójść. A dodat- sprawdzianie z wychowania fizycznego, a także nie PrześPij 12 lat ków do pensji jest już tyle, że trudno nad nina skutek niezłożenia w terminie oświadczenia O realiach służby w korpusie szeregowych mi zapanować. Zgadzam się jednak, że nale- o stanie majątkowym. Spóźnienie się z oświad- mówili starszy szeregowy Tobiasz Morański ży znaleźć rozwiązanie dla instruktorów czeniem będzie traktowane jedynie jako naru- i szeregowy Krzysztof Grabiec. Pierwszy szkół podoficerskich. Wyższych, oczekiwa- szenie ustawy o dyscyplinie. z nich powrócił do, jak by się wydawało, nych przez nich zarobków nie możemy im Spełnieniu oczekiwań żołnierzy ma służyć przesądzonej, sprawy dwunastoletniego limi- zapewnić poprzez podnoszenie stopni, lecz wprowadzenie urlopu ojcowskiego w wymia- tu służby w tym korpusie. Podkreślił, iż żoł- za sprawą zwiększenia stawek uposażenia. rze dwóch tygodni. Będzie można z niego sko- nierze, w których armia sporo zainwestowała, Inaczej zepsujemy strukturę kadrową sił rzystać w pierwszym roku po narodzinach po- po zwolnieniu muszą często zaczynać życie zbrojnych. Nie będziemy wiedzieli, kto jest tomka lub po adoptowaniu dziecka (pod wa- od nowa. A szansa przejścia do korpusu pod- ważniejszy, a kto mniej ważny”. runkiem, że ma ono nie więcej niż siedem lat). oficerskiego, mimo że zaszły w tym zakresie Chorąży Roman Dziakowicz z 33 Bazy Dowódca zostanie zobligowany do skiero- zmiany na korzyść, nadal jest niewielka. Lotniczej zwrócił uwagę na utrudniające ży- wania do wojskowej komisji lekarskiej żołnie- Generał Cieniuch przypomniał, iż w paź- cie przepisy mundurowe, które zmuszają do rza przebywającego na zwolnieniu lekarskim dzierniku 2011 roku wydał wytyczne dla do- wielokrotnego przebierania się, w zależno- ponad trzy miesiące. Nie będzie to dotyczyć wódców wszystkich szczebli, by z każdym ści od regulaminowej potrzeby i niekiedy kobiet w ciąży. szeregowym, który odsłużył sześć, siedem lat, w krępujących miejscach: odbyli rozmowę o planach na przyszłość, „Panie ministrze, drugą skórą żołnierza Panie i szeregowi a następnie przygotowali procedurę postępo- powinien być mundur polowy. Aby tak się Młodszy chorąży Jolanta Martyniuk, wania, sporządzili notatkę i umieścili ją stało, potrzebny jest jeden pana podpis”. przedstawicielka Rady do spraw Wojskowej w aktach personalnych żołnierza: „Nie ma Generał brygady Dariusz Łukowski za- Służby Kobiet, zwróciła między innymi co czekać do dwunastu lat, bo wtedy jest za pewnił, iż przepisy rozsądniej rozstrzygają- uwagę na umundurowanie nieprzystosowane późno. Albo żołnierz zdecyduje się na karie- ce kwestię używania munduru polowego są krojem i rozmiarami do kobiecych sylwetek. rę, zacznie o nią zabiegać, albo się z nim po- już w przygotowaniu. Być może zgrabna dziewczyna w stroju za żegnamy”. dużym o dwa numery budzi wesołość, ale wsPólne zadanie problem nie jest śmieszny. Podobnie jak elita ucieka Po spotkaniu minister obrony Tomasz kwestia osobnych toalet, pryszniców czy po- Na forum poruszono też kwestię szkolenia Siemoniak nie krył satysfakcji: mieszczeń socjalnych. personelu technicznego obsługującego statki „To dobry moment, by prowadzić dysku- Generał brygady Dariusz Łukowski, za- powietrzne. Podoficerowie alarmowali, że nie sję, bo szykujemy nowelizację ustawy prag- stępca szefa Inspektoratu Wsparcia Sił ma dziś żadnej zachęty, by fachowcy pracujący matycznej. Umówiliśmy się, że zespół pod- Zbrojnych, zapewnił, że są to po dwadzieścia lat na płycie oficerów i szeregowych przygotuje reko- kwestie już formalnie rozwią- Rozmowy na tak lotniska przechodzili do szkół mendacje do zmian w prawie. Pytania czy zane. „Jeśli gdzieś nadal wy- podoficerskich, przekazać wie- wypowiedzi podoficerów i szeregowych nie stępują tego typu trudności, wysokim szczeblu dzę. Tracą wówczas wszelkie są przejawem postawy roszczeniowej, ale wynikają jedynie z niewłaści- muszą odbywać dodatki. Nie ma więc w szko- troski o siły zbrojne. To budujące. Wszyst- wego podejścia do sprawy się w atmosferze łach i centrach pełnej obsady kim nam zależy, aby wojsko się rozwijało konkretnych ludzi”. Generał instruktorów, poziom szkole- i żeby poza ważnymi, istotnymi, kosztowny- poprosił, żeby informować go otwartości, bez nia kuleje, a bezpieczeństwo mi przedsięwzięciami w centrum uwagi by- o takich przypadkach. owijania latania jest zagrożone. Najpro- li ludzie, coraz lepiej czujący się w armii „Damskich” kłopotów na w bawełnę ściej zostać instruktorem takiej i efektywniej przygotowani do służby”. spotkaniu zgłoszono jednak osobie, która kończyła kurs Minister przyznał, że oczekiwania są nie- więcej. Dotyczyły one zarów- w centrum szkolenia, poszła małe. Podwyżka o 300 złotych, którą naj- no spraw bytowych, jak i wy- do jednostek i po trzech latach bardziej odczują podoficerowie i szeregowi, nikających z ustawy pragma- z niewielkim jeszcze dorob- bo procentowo dostaną najwięcej, jest do- tycznej czy obniżenia stopni kiem, wróciła do Szkoły Pod- brze przyjmowana. Ich zdaniem wyzwa- podoficerskich. Wykształcony ratownik me- oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie. niem dla kierownictwa MON jest jednak dyczny – a to mocno sfeminizowana specjal- Jak mówił chorąży Andrzej Wojtusik: walka z biurokracją, gąszczem przepisów. ność – o wysokich kwalifikacjach jest tylko „Nie mamy czym zachęcić pierwszej ligi „Szeregowi potrafili dokładnie wyrecy- kapralem, a dyplomowana pielęgniarka podoficerskiej do pracy w szkołach, bo tam tować przepis składający się z liczb, nume- z wyższym wykształceniem i specjalizacją są za nisko zaszeregowane posady. Nasza rów, artykułów i paragrafów oraz ustępów, może zostać tylko starszym kapralem czy elita ucieka do korpusu oficerskiego albo który paraliżuje działania czy jest absur- plutonowym. Ponadto na stanowiskach śred- do cywila. I zabiera cały dorobek, całą dem. Przepisów jest zbyt wiele, jednak nie niego personelu medycznego wymagane są wiedzę”. tylko w wojsku, lecz także całym naszym specjalizacje. Nie organizuje ich jednak woj- Szef Sztabu Generalnego zgodził się, że życiu. Na zmianach na lepsze zależy więc sko, więc osoby chętne szkolą się na własny instruktorzy w szkołach podoficerskich po- wszystkim, ale dokonanie tego jest niezwy- koszt w cywilu. winni być szczególnie doceniani, ale co do kle trudne”. n

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 2 5

Marcin-07.indd 25 2012-02-03 11:52:57 Goniec parlamentarny Redaktor: piotR zaRzycki edycja 60. e-mail: [email protected]

Misje na celowniku W ostatnim roku działalności wojsk koalicji polski kontyngent w afganistanie ma liczyć około tysiąca osób. czasu charakter działań naszych nu wycofania wojsk”, poinformo- żołnierzy będzie się zmieniał z bojo- wał szef sztabu. W pierwszym, wego na szkoleniowy. czesław do końca bieżącego roku, siły Mroczek zapewnił, że redukcja kon- iSaF mają pełnić wiodącą rolę tyngentu oraz jego zadań już się za- w zapewnianiu bezpieczeństwa częła, a termin wycofania to koniec w afganistanie, administrowania 2014 roku. posłowie dopytywali, czy w tym kraju i jego rozwoju. jest on realny. W drugim – przez cały rok 2013 „W dużej mierze zależy to od po- – tę rolę mają przejąć służby go- stępów w szkoleniu afgańskich służb spodarzy. W trzecim, w 2014 ro- bezpieczeństwa, co jest celem mi- ku, siły iSaF mają głównie spra- sji”, wskazał wiceminister. „350 ty- wować nadzór nad szkoleniem sięcy funkcjonariuszy i żołnierzy afgańskich oddziałów. we BeR afgańskich daje nadzieję na dotrzy- od października 2012 roku nasz manie tego terminu. niedawno prze- kontyngent będzie stopniowo R . ARtu t kazaliśmy afgańczykom odpowie- zmniejszany. W ostatnim roku dzia- FO Generał Mieczysław cieniuch ocenił, że sytuacja w afganistanie jest dzialność za miasto Ghazni i zoba- łalności wojsk koalicji ma liczyć wciąż niestabilna. czymy, jak sobie z tym poradzą”. około tysiąca osób. Generał cieniuch ocenił, że sytu- posłowie byli ciekawi, czy jedenastu międzynarodowych granicę z Kosowem. W wyniku za- acja w afganistanie jest wciąż niesta- w związku z redukcją kontyngentu Woperacjach poza granicami mieszek rany odniosło kilkunastu bilna. Za najniebezpieczniejszy wciąż i planowaną akcją „oczyszczenia” polski utrzymujemy około 2,7 tysią- niemieckich żołnierzy. uznawany jest rejon wschodni, a więc prowincji Ghazni nie warto zwięk- ca żołnierzy i pracowników wojska. Wiceminister poinformował, że i prowincja Ghazni. Duży wpływ na szyć liczby żołnierzy Wojsk Spe- ich zadania zrelacjonował 25 stycz- Siły powietrzne ponownie wydzielą sytuację polityczno-militarną cjalnych i szkoleniowców kosztem nia na spotkaniu z sejmową Komisją kontyngent lotniczy orlik do patro- w afganistanie mają fatalne stosunki wojsk konwencjonalnych (postulat obrony narodowej czesław lowania nieba nad litwą, Łotwą Waszyngtonu z islamabadem, ponie- Renaty Butryn, po). Zastanawiali Mroczek, sekretarz stanu w mon. i estonią. W ramach tej natowskiej waż większość zaopatrzenia dla się też, jak kształtuje się poparcie mówił o tradycji udziału Wojska operacji taki dyżur przypada pola- wojsk koalicji iSaF dostarczana jest lokalnej społeczności dla działań polskiego w tego typu przedsięwzię- kom co dwa lata. W 2012 roku od przez terytorium pakistanu. koalicji (pytanie Stanisława ciach i ich głównych celach. 27 kwietnia do 31 sierpnia do misji problemem są też nasilające się Wziątka, SlD). Szczegółowo o działaniach na- wystawimy cztery myśliwce miG-29 zamachy samobójcze. ostatnio za- „Zwiększenie liczby komando- szych kontyngentów opowiedział ge- i do stu żołnierzy. notowano również większą liczbę sów nie jest możliwe ze względu na nerał Mieczysław cieniuch. Szef ataków afgańskich żołnierzy i poli- konieczność utrzymania ich zdolno- Sztabu Generalnego Wp zapewnił Redukcja cjantów na żołnierzy koalicji. ści do prowadzenia operacji w kra- o spokojnym przebiegu służby pola- kontyngentu W jednym z takich zdarzeń poległo ju”, wyjaśnił generał cieniuch. ków w Kosowie i o tym, że niedaw- Spotkanie posłów z przedstawi- czterech Francuzów. przyznał, że nie wiemy, jak miejsco- ne incydenty, do których tam doszło, cielami kierownictwa mon zdomi- wi odbierają naszą obecność miały związek ze zbliżającymi się nowały sprawy kontyngentu afgań- tRzy etapy w afganistanie. „potwierdzono na- wyborami parlamentarnymi w Ser- skiego. Wiceminister i generał pod- „Dowódca iSaF generał john tomiast, że spada poparcie społeczne bii. Serbowie próbowali zablokować trzymali obietnicę, że z upływem R. allen nakreślił trzy etapy pla- dla działań talibów”. (pZ) 

26 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 26 2012-02-03 12:07:11 decyzji ministra obrony pozwalającej two- Artur GołAwski rzyć ten system. Doszliśmy do rozdroża. Gdy otrzymamy informacje od komórek testują- cych prototyp, ustalę z kierownictwem De- partamentu Informatyki i Telekomunikacji MON, co robić. Niezależnie od tego, jak da- Kadra lej potoczy się projekt, wiele się nauczyliśmy, zwłaszcza w kwestiach eksploatacyjnych. Będziemy wiedzieli, czego wymagać od na rozdrożu ewentualnego wykonawcy nowego systemu”. Migracja Danych Gdyby zbudowanie nowoczesnego systemu W czasie tworzenia Kadry pojawiły się wspomagającego zarządzanie żołnierzami dwie główne trudności: importowanie danych z kilku programów z rodziny Spirala-K1 oraz było proste, już byśmy go mieli. zapewnienie wymiany danych o klauzulach „poufne” i „zastrzeżone”. Na początku lat dziewięćdziesiątych twór- worzenie systemu Kadra trwa od cjonalności. Kadry nie należy porównywać cy Spirali-K1 uznali, że podstawą skutecznej około czterech lat, choć pomysł z systemami firmowymi, obsługującymi ra- działalności kadrowej jest dostęp do aktual- wspomagania zarządzania żołnie- chunki klientów sieci telefonii komórkowej nych danych ewidencyjnych. Wyszli z założe- rzami z wykorzystaniem nowych czy systemem PESEL. To rejestry ewidencyj- nia, że przepisy będą się zmieniać, ale zasady technologii ma niemal dziesięcio- ne, które nie muszą spełniać wymogów ewidencjonowania pozostaną takie same. letniąT historię – wywodzi się z okresu prac ochrony informacji niejawnych, bardziej ry- Mieli rację, ale dziś o wspomaganiu pracy nad nową ustawą pragmatyczną. Dyrektor gorystycznych od wymogów ustawy o ochro- kadrowej przez Spiralę-K1 nie ma mowy Departamentu Kadr MON w latach 2000– nie danych osobowych. Nie musi ich akredy- – nie wskaże ona żołnierzy o jakich specjal- –2006, generał dywizji Zbigniew Jabłoński tować służba ochrony państwa, nościach siły zbrojne będą sądził, że poprzednik Kadry, system Perso- firmy nie pytają Służby Kontr- Kadry nie należy potrzebowały za rok, nie nel, przygotowywany jako praca badawczo- wywiadu Wojskowego czy zasugeruje, kogo na jakie -rozwojowa przez firmę Oracle, wejdzie do Agencji Bezpieczeństwa We- porównywać stanowisko można awanso- eksploatacji jeszcze w 2006 roku (wtedy to wnętrznego o zgodę na zmia- z systemami wać, a kogo zwolnić, nie dokonano jego odbioru, a minister obrony nę oprogramowania, sprzętu firmowymi, pomoże w sporządzeniu Radosław Sikorski polecił zacząć jego i lokalizacji stanowisk admini- opinii służbowych, plano- wdrażanie). strowania. obsługującymi waniu urlopów, nie podpo- Do dziś jednak kadrowcy posługują się kil- Dotychczas odbyły się trzy rachunki klientów wie, komu dać medal lub koma programami z rodziny Spirala-K1, odbiory technologiczne Kadry. sieci telefonii odznaczenie. z których każdy ma własną bazę danych. W trakcie ostatniego komisja Ponieważ Spirala-K1 Opracowali je informatycy z DK i Centrum uznała, że system spełnił około komórkowej, czy jest wielopoziomowa, Informatyki SGWP z użyciem archaicznej dwóch trzecich oczekiwań systemem PESEL zdarza się, że na różnych już technologii. Spirala-K1 wymaga wymia- funkcjonalnych. Do wytypowa- szczeblach dopisano te sa- ny plików o klauzuli „poufne” na nośnikach nych do testowania jednostek me dane, więc teraz nie- między poszczególnymi użytkownikami. oprogramowanie dotarło na które informacje o żoł- płytach CD i w sierpniu 2011 nierzach się dublują (nie Dwie trzecie funkcji roku ruszyła eksploatacja prób- dotyczy to danych perso- „Gdyby zbudowanie Kadry było proste, na, mająca pokazać, co trzeba nalnych i o pełnionej już byśmy ją mieli”, ocenia generał brygady udoskonalić lub dodać. Testy funkcji). Możliwe było Artur Kołosowski, dyrektor Departamentu miały zacząć się wcześniej, ale odbiory wy- zatem nawet obsadzenie dwoma żołnierza- Kadr MON, absolwent Wydziału Cybernety- kazały niezadowalający poziom funkcjonal- mi jednego stanowiska. Kłopotów w migra- ki WAT. Ubolewa nad tym, że pracownicy ności. cji danych do systemu Kadra nastręczają komórek kadrowych nie dysponują nowocze- „Po każdym odbiorze przeprowadzaliśmy także skróty (na przykład w Spirali-K1 na- snym narzędziem, które zapewniłoby wgląd wiele modyfikacji”, tłumaczy podpułkow- zwa jednostki wojskowej w historii przebie- w aktualną sytuację kadrową, precyzyjne pla- nik Cezary Winiarski z Oddziału Ewiden- gu służby żołnierzy może zawierać tylko nowanie potrzeb rekrutacyjnych i edukacyj- cji Żołnierzy Zawodowych Departamentu dwadzieścia znaków). nych, tworzenie zestawień według setek za- Kadr MON. „Uwzględnialiśmy przy tym W Departamencie Kadr MON nie chcą danych parametrów czy wystawianie bez- także pojawiające się zmiany w przepisach jednak proponować kadrowcom w jednost- błędnych dokumentów zgodnie z obowiązu- pragmatycznych”. kach weryfikowania poprawności wpisów jącymi wzorcami. Kadra to system okienkowy, taki jak apli- o żołnierzach – do sprawdzenia byłoby co Wobec przyjętych w centrali resortu am- kacje pakietu Office, więc nie powinno być najmniej sto tysięcy teczek akt personal- bitnych założeń Kadra okazała się trudna do kłopotów z jego opanowaniem. nych. Najczęściej występujące błędy powin- wykonania. W Polsce nikt dotąd nie wdrożył Generał Kołosowski czeka na opinie użyt- ny być więc wykryte i automatycznie popra- systemu niejawnego o takim zakresie funk- kowników na piśmie: „Minęły cztery lata od wione w trakcie migracji danych.

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 2 7

Marcin-07.indd 27 2012-02-03 12:37:15 Informatyzacja Kadra na rozdrożu

Kłopot z niejawnością wywodzi się stąd, jest stanowisk w jakimś stopniu wojskowym, temy budowały lub budują większe zespoły. że początkowo Spirala-K1 miała klauzulę co powoduje konieczność przeniesienia żoł- Nasze RCZPI musi także utrzymywać i two- „tajna”, co wynikało wprost z ustawy nierza do innej grupy. Każdy taki przypadek rzyć równolegle inne systemy, zwłaszcza do- o ochronie informacji niejawnych. Sztabow- wpływa na funkcjonowanie Kadry i jej uży- wodzenia czy – bardziej newralgiczne – fi- cy i służby ocenili, że na postawie danych w teczność. To także pokazuje, z jakimi trudno- nansowe, a ma około 80 specjalistów (w tym niej zawartych można odtworzyć etaty jedno- ściami spotykają się projektanci systemu. informatyków) oraz personel administracyj- stek. W 2011 roku Zarząd Organizacji i Uzu- Gdyby kadrowcy polegali na automaty- ny. Trudno pozyskać informatyków z jedno- pełnień SGWP wydał nowe etaty dla więk- zmie działania modułu prognozowania służ- stek – jest ich tak niewielu, że dowódcy nie szości jednostek, co stanowiło dla części by, mogliby krzywdzić ludzi. Dlatego – je- zgadzają się na trans- z nich okazję do obniżenia śli Kadra zostanie wdro- klauzuli etatu do poziomu Paradoksem jest to, żona – jej użytkownicy „zastrzeżone”. powinni mieć pewien sto- Drogę do szybkiego że do opóźnień pień swobody w podej- i skutecznego wdrożenia w tworzeniu Kadry mowaniu decyzji o lo- Kadry do eksploatacji przyczyniła się... sach żołnierzy. próbnej przetarli twórcy systemu SEW on-line polityka kadrowa Mało rąk z Biura Ewidencji Osobo- w siłach zbrojnych do pracy wej WP. Podpułkownik w połowie minionej Paradoksem jest to, że Winiarski przyznaje: do opóźnień w tworze- „Skorzystaliśmy z ich do- dekady niu Kadry przyczyniła świadczeń i wiemy, jak się... polityka kadrowa można uruchomić Kadrę w siłach zbrojnych w systemie MIL-WAN”. w połowie minionej dekady. Po wdrożeniu no- Tylko wej ustawy pragma- o żołnierzach tycznej, ograniczeniu li- Prototyp Kadry składa czebności wojska, bo- się z 14 modułów wspoma- omie na rynku pracy gających najważniejsze dla informatyków i za- procedury kadrowe. Są wśród nich te odpo- przestaniu na pięć lat kształcenia wiadające za rozkazy kadrowe, ocenę sytu- podchorążych w Wojskowej Akade- acji kadrowej, modelowanie przebiegu służ- mii Technicznej została garstka pro- by, karty opisu stanowisk, ewidencję, decyzje gramistów w mundurach.

administracyjne. Resortowe Centrum Zarządzania MAKSyM © yeMeLyANOv/FOtOLiA FOt. Podpułkownik Robert Czarkowski, star- Projektami Informatycznymi szy specjalista Oddziału Informatycznych (RCZPI) przydzieliło do projektu Systemów Zarządzania Zasobami w DIiT ośmiu programistów (stan aktu- MON, ocenia, że najtrudniejsze było opraco- alny) – każdy odpowiada za wanie modułów ewidencji i działalności ka- jeden moduł funkcjo- drowej. Są one powiązane ze sobą: wydanie nalny lub dwa. decyzji kadrowej powinno automatycznie ak- W innych pań- tualizować ewidencję żołnierza. stwach ta- Fundamentem systemu jest moduł ewiden- kie sys- cyjny, bo jeśli nie ma precyzyjnej wiedzy o żołnierzu, nie można wydać poprawnych, dotyczących go rozkazów personalnych, decyzji administracyjnych oraz prognozo- wać jego dalszej służby. Bez prawidło- wej ewidencji nic niewart jest moduł modelowania przebiegu służby. Moduł ogólnych modeli przebiegu służby w czasie ostatniego odbioru uznany został za kompletny. Umożliwia on zbudowanie ścieżek rozwoju żołnierzy, a także może być wykorzystany do prognozowania przebiegu służby. Zmian, które wynikają z realiów służby, może wymagać zaś moduł do tworzenia modeli po eksploatacji próbnej. Czasami zdarza się bowiem, że w danej grupie osobowej brak

28 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Marcin-07.indd 28 2012-02-03 11:58:34 fery, a i zaszeregowanie stanowisk nie zachę- kadrowców do sprawnego poruszania się cjach (miejscach wprowadzania danych). To ca do zmiany przełożonych. w informatyzowanym obszarze. pokazuje skalę wyzwań w całym resorcie: Podpułkownik Czarkowski sądzi, że: „Je- skoro w wojskowej jednostce budżetowej ma- Pilot do megasystemu śli dobrze przygotujemy ten system informa- my średnio około 30 instalacji, to przy 248 Kadra powstaje także jako system przej- tyczny i uporządkujemy zawarte w nim dane, dysponentach budżetowych pieniędzy ściowy Zintegrowanego Wieloszczeblowego to ich przenoszenie do nowego systemu mo- wszystkich stopni docelowy ZWSI RON mu- Systemu Informatycznego Resortu Obrony że być mniej kłopotliwe”. si mieć około siedmiu tysięcy instalacji i ty- Narodowej, by zalgorytmizować procedury Już teraz do wdrożenia do eksploatacji luż użytkowników co najmniej trzeba będzie kadrowe, wyeliminować problemy, jakie użytkowej przygotowywane są moduły ZWSI przeszkolić. można napotkać w czasie wdrożenia mega- RON. Pilotażowa wersja megasystemu od Jak twierdzi Krzysztof Piskulski z DIiT systemu (na przykład z jakością danych) 1 stycznia jest testowana w 2 Wojskowym MON, problemem jest nie tyle zbudowanie czy przygotować Oddziale Gospodarczym. Zastępuje w pionie takiego systemu, ile przeniesienie do niego głównego księgowego osiem starych syste- danych z tych eksploatowanych obecnie. mów w 161 instala- Do końca 2018 roku ma się zakończyć fa- za prototypowania poszczególnych modułów i podsystemów ZWSI RON, a do eksploatacji powinny trafić podstawowe moduły: zinte- growana ewidencja ilościowo-wartościowa, ewidencja kadrowa, płace oraz rachunko- wość finansowa i zarządcza, pracujące w jed- nolitym środowisku informacyjnym i techno- logicznym. W kolejnym etapie, do 2025 roku, prace informatyków będą koncentrowały się na wprowadzeniu do użycia pozostałych modułów: wspomagania planowania finansowo-rzeczowego, strategicznego wspomagania eksploatacji uzbrojenia i sprzętu wojskowego, zarządzania nieruchomościami, a tak- że resortowej hurtowni danych. Fachowcy z zagranicy Przedstawiciele DIiT MON odwiedzali re- sorty obrony Finlandii oraz Niemiec, gdzie podglądali, jak sojusznicy radzą sobie z wdrażaniem podobnych systemów zarzą- dzania zasobami. Przekonali się, że tam tak- że procesy są bardzo złożone i że oni rów- nież napotykają takie trudności, jak nasz resort obrony. Podobnie jak nasi fachowcy, oni także rozpoczęli prace od modelowania procesów (przekładali język Tylko dla żołnierzy ustaw na postać graficzną przebie- System kadra ma objąć tylko gu procesów w organizacji, będą- żołnierzy, bo taki zasięg cą podstawą do określania wyma- podmiotowy określa decyzja ministra obrony. dane gań na systemy informatyczne), o pracownikach wojska borykali się ze zmienianymi wy- będą przetwarzane jedynie maganiami funkcjonalnymi, or- w kwestiach związanych ganizacyjnymi i technicznymi, z medalami i odznaczeniami, tworzyli systemy modułowe. co kadrowcy w jednostkach Czas wykonania tych projek- uważają za uchybienie. tów i tam mierzony jest w latach, choć zaangażowano w nie więcej ludzi i przeznaczono na ten cel więk- sze kwoty niż u nas. Czy poradzimy sobie z tak skomplikowa- nym przedsięwzięciem, skoro z tworzeniem systemu informatycznego do zarządzania ka- drami zmagamy się od dziesięciu lat? Na wniosku o realizację pracy badawczo-rozwo- jowej Personel widnieje data 26 kwietnia 2002 roku. n

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 2 9

Marcin-07.indd 29 2012-02-03 09:59:40 wojska lądowe Chemia z antykwariatu

30 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012

pawel_7_2012.indd 30 2012-02-03 12:05:40 KURIER wEtERana Redaktor: MAŁGORZATA SCHWARZGRUBER edycja 58. e-mail: [email protected]

ARTUR GOŁAWSKi Karta weterana Będzie dokumentem potwierdzającym prawo do korzystania na przykład z ulg komunikacyjnych.

i przedstawić zaświadczenie wydane o rozmiarze wojskowej przepustki. przez dowódcę jednostki, w której BEO wP ma doświadczenie w po- ostatnio służył lub służy albo woj- dobnych pracach: to tu są personali- skowego komendanta uzupełnień zowane karty tożsamości wydawane właściwego ze względu na miejsce żołnierzom kierowanym do służby zamieszkania (lub właściwego kie- za granicą. rownika archiwum wojskowego) Czytelne i proste wzory legity- oraz dodać zaświadczenie z Krajo- macji weterana dla żołnierzy i by- wego Rejestru Karnego. łych żołnierzy są określone w odpo- Gdy zechce się ubiegać o status wiednim projekcie rozporządzenia weterana poszkodowanego, musi do- MOn. Znajduje się on od 16 stycz- łączyć do tych dokumentów: proto- nia 2012 roku w uzgodnieniach kół powypadkowy albo decyzję międzyresortowych, bo sama usta- o stwierdzeniu choroby zawodowej; wa dotyczy także funkcjonariuszy orzeczenie komisji lekarskiej służb mundurowych podległych mi- o związku uszczerbku na zdrowiu nistrowi spraw wewnętrznych i pre- z wypadkiem na misji lub chorobą mierowi. Dlatego na razie nie moż- nabytą podczas misji; decyzję admi- na zamówić czystych kart do pro- nistracyjną o przyznaniu świadczeń dukcji legitymacji. odszkodowawczych albo prawomoc- Jeśli uzgadniający nie wniosą zany wyrok sądu przyznający odszko- strzeżeń, żołnierska legitymacja dla dowanie. w trakcie prac legislacyj- weterana będzie koloru zielonożółte- o wejściu w życie ustawy o wetera- „n„nie będziemy specjalnie wyko- nych nikt tej dość uciążliwej proce- go cieniowanego, a legitymacja dla Pnach działań poza granicami pań- rzystywać tych 60 dni. Jeśli będzie to dury nie zakwestionował. weterana poszkodowanego jasnonie- stwa, czyli od 30 marca 2012 roku, możliwe, wydamy decyzję i legity- bieskiego cieniowanego. Znajdą się z upoważnienia ministra obrony, dy- mację niezwłocznie”. HOlOGRAM MOn na nich wizerunek orła z godła pań- rektor Departamentu Spraw Socjal- Legitymacje będą wysyłane na stwowego, hologram z napisem nych MOn powinien zacząć wydawa- ZŁóż WniOSEK adres wskazany przez weterana. Mi- „MOn”, napisy informacyjne w ję- nie legitymacji potwierdzających sta- Uzyskanie decyzji jest sprawą nister powierzył DSS MOn prowa- zykach polskim i angielskim oraz tus weterana oraz weterana poszkodo- kluczową – bez niej nie ma mowy dzenie rejestru wydanych legityma- personalia weteranów. Karty będą wanego. Ustawa daje mu na to „do 60 o wydaniu legitymacji, która będzie cji. w resorcie oszacowano, że ich ważne z dowodem tożsamości. dni”, licząc od dnia wydania ostatecz- dokumentem potwierdzającym pra- posiadaczami może zostać do 95 ty- Projekt rozporządzenia Departa- nej decyzji administracyjnej o przywo weterana poszkodowanego do sięcy żołnierzy, byłych żołnierzy ment Prawny MOn konsultował znaniu konkretnej osobie statusu wete- korzystania na przykład z ulg komu- i pracowników wojska. z Konwentem Dziekanów Korpusu rana lub weterana poszkodowanego. nikacyjnych. Legitymacje na zakupionych u ze- Oficerów Zawodowych wP, Funda- Pułkownik Sławomir Filipczak, aby uzyskać decyzję o statusie, wnętrznego dostawcy kartach przy- cją Servi Pacis, Stowarzyszeniem dyrektor DSS, tłumaczy, że organ zainteresowany musi wystąpić gotowywać mają pracownicy Biura Rannych i Poszkodowanych w Mi- nadający status musi mieć czas na z wnioskiem do ministra (trafi on na- Ewidencji Osobowej wP. Zajmą się sjach poza Granicami Kraju, Stowa- wykonanie obowiązków nałożonych stępnie do DSS jako komórki resortu tym, gdy otrzymają nową drukarkę rzyszeniem Kombatantów Misji Po- ustawą i rozporządzeniem. właściwej do spraw weteranów) do personalizacji plastikowych kart kojowych OnZ. 

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 3 1

Monika-07_2012.indd 31 2012-02-03 10:33:46 bliżej wojska Nasze 24 godziNy…

Ewa Ptak-Najduch Nasze 24 godziny… w pułku zakładali się, że sobie nie poradzimy. To nas nakręca, żeby wytrwać do końca.

czasie XX Finału Wielkiej mnie skupienie i powaga, z jaką żoł- ki, budujemy bazę przejściową. Je- Orkiestry Świątecznej Pomo- nierze lustrują pierwszą przeszkodę my. W życiu nic nie smakowało mi cy wylicytowałyśmy bon na – metalowy most nad rzeką, który tak jak bigos z puszki, którym czę- udział w zajęciach dzienno- musimy przejść. Dwóch wysuwa się stuje mnie jeden z żołnierzy. Dowód- -nocnych 9 Warmińskiego do przodu. Dają znak, że droga wol- ca ustala hasło. Żołnierze zajmują Pułkuw Rozpoznawczego. Wręczył nam go puł- na. Jeden wbiega na most, przebie- stanowiska. Jest inaczej niż w fil- kownik Wiesław Marszałek. W ustalonym ga na drugą stronę i dopiero wtedy mach. Nie ma biegania po lesie wcześniej dniu stawiłyśmy się, by towarzyszyć zwalnia tego, który został. Reszta z bronią w ręku i krzykiem na ustach. żołnierzom w dobowym szkoleniu z rozpozna- obserwuje okolicę. Wbiega następ- Jest za to spokój, cisza. Nawet nie zania i obserwacji. ny. I tak po kolei. Most pokonany uważam powrotu zmiany warty. 18 stycznia, godzina 7 rano. Podoficer dy- bez strat. żurny informuje: Na pamiątkę W drodze poznaję kolejne znaki, Leżak ze śniegu „Za dziesięć minut zbiórka”. „dobówki” pokazywane ruchem lub układem Zmiana ról. Kaśka i ja trafiamy Na apelu stajemy w szeregu ze zwiadow- dostaję rąk: „stać”, „iść”, „rozproszyć się”. do grupy patrolującej. Koleżanka cami. Dowódca kompanii podaje plan dnia. od dowódcy Nagle żołnierze znikają w zaro- dzieli się wrażeniami. Zawsze po- kompanii Czekają nas zajęcia w terenie leśnym. Wyj- krzesiwo. Chcę je ślach. Szperacze sprawdzają teren. dziwiała żołnierzy, ale kilka godzin ście za dwie godziny. Przechodzimy do sali, nosić w torebce, Znów znak, że ruszamy. Maszeruje- jazdy w stanowisku strzeleckim żeby przygotować plecaki. Pakujemy śpiwór, obok błyszczyka. my kilkanaście minut, a ja już czuję Skorpiona pozwoliło jej przekonać karimatę, skarpetki na zmianę, czapkę, ręka- większość mięśni. Codzienne biega- się na własnej skórze, co znoszą na wiczki, suchy prowiant i wodę. Kolejna nie w szpilkach nie poprawia jednak co dzień strzelcy pokładowi: zbiórka i komenda: kondycji. Trochę to zabawne, że je- „Być oczami wozu patrolowego „Pani Ptak do grupy pierwszej, pani stem tu, z nimi. Pewnie zastanawia- i obsługiwać jednocześnie broń to Pawlik – grupa trzecia”. Zaskoczenie. Ra- ją się, co tu robi panna z biura z po- wysiłek nie tylko fizyczny, choć za- zem byłoby raźniej. Bez sprzeciwu jednak malowanymi paznokciami. Ich miny kwasy od obracania karabinem wykonujemy polecenie. Kaśka trafia do gru- mobilizują mnie, by iść bez słowa. w wieży murowane, ale też psy- py zmotoryzowanej, ja – do piechoty. Pokażę im, że dam radę. Albo samej chiczny. «Szpaku», którego miejsce sobie to udowodnię. zajęłam, opowiadał mi na patrolu głuchoniemi Około południa osiągamy cel. o swojej pracy. Uświadomił, ile „W prawo zwrot… naprzód marsz”. Idzie- Dowódca ustala drogi ewakuacji, w prawdziwej walce by ode mnie my w ciszy, obserwując otoczenie. Zaskakują rozstawia czujki. Maskujemy pleca- zależało. Szacunek!”.

32 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012

pawel_7_2012.indd 32 2012-02-03 12:40:59 Około 3.30 na ranem pada deszcz ze śnie- giem. Temperatura wzrasta i ziemia zaczyna parować. Ubrania i buty robią się mokre. Palce u stóp kostnieją z zimna. Po głowie pałęta się natrętna myśl: co ja tu robię? Ła-  jam się za głupotę. I jeszcze za to zapłaci- Być oczami wozu patrolowego łam! Pewnie będę chora. i obsługiwać Zasypiam. Niemal natychmiast budzi jednocześnie mnie ból pleców, wstrząsa mną zimno. Nie broń to wysiłek nie tylko fizyczny, wiedziałam, że kiedy przebywa się długo na lecz także mrozie, potrzeba oddawania moczu staje się psychiczny. częstsza. Aby nie musieć co trochę wstawać, postanawiam, że będę mniej pić. To zły po- mysł. Nie ma nic gorszego niż odwodnienie. Brak wody pogarsza stan umysłu. Kaśka też skarży się na zimno. Nie za- snęła ani na chwilę. Wspieramy się: „Prze- cież damy radę”. Śmiejemy się na wspo- mnienie żołnierskich zakładów, że się pod- damy. To nas nakręca. Obiecujemy sobie, że w piątek rano przyjdziemy do pracy jako zwycięzcy. A to, że nie poprosimy o odwie- zienie do domu, będzie formą naszej „ob- cinki”. ch (3)

dU Godzina 6:30. Jeszcze ciemno. Dostaje- AJ

-N my sygnał, że za pół godziny wracamy do koszar kompanii. Pozostałe grupy opuściły P TAK A Padła komenda: „Pani Ptak do grupy pierwszej, pani Pawlik już posterunki i punkty obserwacji. My do- – grupa trzecia”. piero pakujemy obóz. Powinnyśmy się cie- FOT. Ew FOT. szyć, że to prawie koniec, ale zwijanie się Kaśka komplementuje też kierowcę wozu wają umiejętności, które mogą się im przydać też nie jest proste. Zziębnięte palce odma- i dowódców. Zaskoczyło ją pierwsze przy- w walce”. wiają posłuszeństwa. Ruchy są spowolnio- spieszenie po „kontakcie z przeciwnikiem”. Do zaangażowania w ćwiczenia skłania ne. Jestem wykończona. „Nie boję się szybkiej jazdy, ale to, co perspektywa kary za wykrycie źle zamasko- Paweł robił ze Skorpionem na oblodzonej, wanych: dziesięciokilometrowy powrót po Krzesiwo porytej kołami polnej dróżce... mistrzostwo ćwiczeniach do koszar, bieg z plecakiem i ra- Wreszcie koszary. Ogrzewanie, bieżąca świata! Dzięki siniakom nie zapomnę tej diostacją. Z pewnością chce jej uniknąć każ- woda, toaleta: cywilizacja! Koniec przygody. jazdy przez kilka dni. Moi dowódcy to zaś dy ze zwiadowców. Zwyciężyłyśmy! To nasze 24 godziny w le- prawdziwi fachowcy! Wprowadzenie w sy- sie, zimą! tuację taktyczną i ogólnie prowadzenie za- Pewnie będę chora Żałuję, że nie mam zdjęć nas, dziewczyn, jęć pozwoliły mi nadążać za tym, co Wracamy z patrolu. W czasie mojej nie- w akcji. Tym razem nie byłam tam, by je ro- się dzieje. A dynamika ćwiczeń jest niesa- obecności Kaśka uczestniczyła w rozpozna- bić, ale by wziąć udział w szkoleniu. Wspo- mowita”. niu terenu i w budowaniu bazy. Jest pod wra- mnienia z niego na długo zostaną w pamięci. Około godziny drugiej w nocy ruszam żeniem tego, że zwiadowcy potrafią z nicze- Jestem tego pewna. z żołnierzem na patrol. Jedziemy quadem. go zrobić coś. Pomagała im nie tylko dlatego, Na pamiątkę „dobówki” dostaję od dowód- Mamy określić położenie grup, które z baz że gdy stała w miejscu, to marzła, ale też z te- cy kompanii krzesiwo. Chcę je nosić w toreb- przejściowych udają się do miejsca ustalo- go powodu, że chciała czuć się przydatna. ce, obok błyszczyka. Chyba wygraweruję so- nego przez zastępcę dowódcy kompanii. Podziwia chłopaków za umiejętność orienta- bie na nim datę 18–19.01.2012 na pamiątkę Przed wyjściem z koszar dowodzący tymi cji w terenie: tego wydarzenia. grupami dostali mapy. Teraz mają dotrzeć „Aby się nie zgubić, potrzebowałabym Pracuję w pułku od ponad roku. Wydawało do celu i prowadzić obserwację terenu zaj- przywiązać się sznurkiem do kogoś. Oni pomi się, że znam już specyfikę jednostki. Tym- mowanego przez przeciwnika. trafią w całkowitej ciemności, niezauważeni czasem nie miałam zielonego pojęcia, co to Kilkakrotnie wjeżdżamy w leśne dróżki, przez nikogo, przejść kilka kilometrów i tra- znaczy pułk rozpoznawczy i dlaczego jego wypatrując zwiadowców. Zastanawiam fić bezbłędnie do miejsca, gdzie ma stanąć żołnierze są zwiadowcami. Teraz, kiedy się, co ich motywuje do wielogodzinnego nasza baza!”. w planie szkolenia pojawi się „dobówka”, bę- leżenia w śniegu. Żołnierz, z którym jeżdżę, Po drugim patrolu robi się mroźno. Zaczy- dę już wiedziała, co ich czeka. Ja zostanę twierdzi, że to perspektywa zostania wysła- nam się bać, że nie dam rady i zacznę narze- w biurze, z komputerem, centralnym ogrze- nym na misję. kać. Do szczęścia brakuje mi tak niewiele waniem i silną motywacją, oni wyjdą w te- „Nie przyszli do wojska, by siedzieć za – łóżka i kołdry. Ależ zmieniają się moje ren, bez względu na pogodę i porę dnia. Tym biurkiem. Na każdym takim szkoleniu naby- priorytety. różni się praca od służby. n

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 3 3

pawel_7_2012.indd 33 2012-02-02 13:05:15 bez morału bez morału bez morału

Bogusław Pacek Reforma w sutannie Jeśli wprowadzono istotne zmiany w wojsku, to muszą one nastąpić i w szeregach kapelanów.

ołnierzom i pracownikom Dotychczas nikt nie podejmował tematu duszpasterstw prawosławnego wojska słowa „konsolidacja” i ewangelickiego. A one także długo nie zaznały zmian. Ewangelicy ma- i „integracja” kojarzą się róż- ją trzech dziekanów rodzajów sił zbrojnych. U prawosławnych pracuje aż nie. Jedni z nadzieją oczekują pięciu dziekanów. Razem jest ośmiu pułkowników i czterech podpułkowni- sensownych zmian uspraw- ków, a tylko po jednym majorze, kapitanie, poruczniku i podporuczniku. Żniających polską armię. Inni się ich oba- Podobne proporcje mają ewangelicy. wiają. Są to szczególnie ci, których może Nie oceniam, czy liczba kapelanów jest adekwatna do liczby wiernych dotyczyć utrata etatu albo przeprowadzka obydwu wyznań w armii. Skoro jednak prawosławne parafie działają do innego garnizonu. Zmiany dotykają w Ciechocinku czy Białej Podlaskiej, to widać, że są tam, gdzie funkcjo- sporą liczbę ludzi związanych z resortem nują cerkwie, a nie jednostki wojskowe. Ten- obrony. Większość chyba to rozumie, ale dencja do utrzymywania się etatów głównie i oczekuje, aby były one przejrzyste i wynikały z logiki potrzeb i za- oficerów starszych stopniowo winna ulegać dań. To wrażliwy czas, kiedy szczególnie ci, których może ugodzić zmianie we wszystkich duszpasterstwach, ostrze reformy, rozglądają się czujnie, czy wszędzie i wszyscy trakto- zgodnie z kierunkami rozwoju całego woj- wani są sprawiedliwie. ska. Oczekiwanie, że na czele każdego Dyskusje i wątpliwości nie omijają nikogo, również ordynaria- z trzech duszpasterstw w przyszłości będzie tów i kapelanów wojskowych. Gdy napisałem kiedyś, że w profe- stał generał też chyba należy zweryfikować. sjonalnej armii czas zastanowić się nad trochę inną rolą kapelanów, Zdecydowana redukcja liczby etatów z lam- rozpętała się burza. Życie pokazało jednak, że zmiany były ko- pasami nastąpiła w sztabach i wojskach. nieczne. W 2011 roku w katolickim ordynariacie zamknięto para- Czekają nas dalsze zmiany w urzędzie mini- fie w Ciechanowie i Ełku oraz zmieniono strukturę kurii polowej stra i sztabie generalnym. – zredukowano znacznie liczbę etatów oficerskich i zlikwidowano Co na to duszpasterstwa? Kiedy pojawiła się dwa oddziały. Biskup polowy zniósł pięć dekanatów oraz obniżył informacja o budowie wojskowej cerkwi pięć pozostałych etatów dziekanów i jednego wikariusza biskupie- w Warszawie, natychmiast rozpoczęła się żywa go. Ze służby zrezygnowało dziesięciu kapelanów, pod koniec tego dyskusja w internecie. To prawda, że powstanie roku do cywila odejdzie kolejnych sześciu, w tym trzech pułkowni- cerkwi było planowane od kilku lat, ale w cza- ków. W 2012 roku planowana jest redukcja następnych parafii sach, kiedy wszyscy oglądają każdy grosz dwa w tych garnizonach, gdzie nie ma wojska. Wciąż jednak w ordyna- razy, zanim go wydadzą, to trudna decyzja. generał dywizji riacie jest siedmiu kapelanów grekokatolików. I choć nikt nie ocze- Mam nadzieję, że te słowa o duszpaster- BOguSłAw PAceK kuje rewolucji, zapewne to nie koniec reformy, bo jeśli wprowadzo- stwach zostaną odebrane jako pochylenie się jest radcą ministra no istotne zmiany w wojsku, to muszą one następować i w szere- nad kolejnym problemem, a nie atak na kole- obrony narodowej. gach kapelanów. gów – żołnierzy w sutannach. n

34 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 34 2012-02-02 14:56:12 Redaktor działu TADEUSZ WRÓBEL

MAciEj SZopA

W krainie na/isw O Leoland iw

Zanim czołgista wystrzeli pierwszy prawdziwy pocisk, udi O T FOT. usmc FOT. musi opanować do perfekcji tę umiejętność na symulatorze. s FOT.

Marcin-07.indd 35 2012-02-03 10:11:23 przegląd W krainie leoland

hangarze 10 Brygady Kawale- dzenia rzeczy niedostępnych dla sie- gów Leopard 2A4. Kosztuje tyle, ile 17 rii Pancernej obok Leopardów dzących w wirtualnych czołgach żoł- godzin jazdy i prowadzenia ognia stoi pięć wielkich ciemnozie- nierzy. Całą sytuację mogą też oglą- przez cztery Leopardy. Biorąc pod lonych kontenerów. Ustawione dać z góry, na komputerowej mapie, uwagę, że urządzenie jest czynne pięć w prostokąt na sali wykłado- na której poruszają się symbole razy w tygodniu po kilkanaście godzin, wej,W w której znalazły się również projektor, ta- wszystkich jednostek biorących jest to z pewnością dobra inwestycja. blica i krzesła, służą do przeprowadzania poty- udział w ćwiczeniach. Możliwa jest „Żołnierze powinni opanować nie- czek pancernych. To połączony w sieć AGPT również obserwacja poczynań czołgu zbędne umiejętności do perfekcji, za- (Ausbildungsgerät Gefechtssimulator Panzer- z zewnątrz. Dowódca jest dla ćwiczą- nim zaczną szkolić się na prawdzi- truppe), czyli w wolnym tłumaczeniu: „symu- cych kimś w rodzaju boga. Decyduje wych poligonach”, mówi generał bry- lator walki pododdziałów pancernych”. Symulator na przykład o awariach bądź uszko- gady Cezary Podlasiński, dowódca aGPt to produkt dzeniu pojazdów, o wprowadzeniu na 10 Brygady Kawalerii Pancernej. imitacja czołgu niemiecki, pole bitwy dodatkowych zagrożeń al- „Załogi i dowódcy są tu obecni przeznaczony AGPT składa się z centrum sterowania sy- dla załóg bo przeciwników, a nawet o zmianie niemal bez przerwy”, mówi sierżant mulacją i czterech stanowisk imitujących czołgi czołgów leopard pogody. Woźniak. „Jeden pluton wchodzi do typu Leopard 2A4. Załoga zajmuje w nich 2a4. Kosztuje symulatorów i się szkoli, a drugi czę- miejsca przypominające prawdziwe stanowiska tyle, ile 17 nie tylko sto siedzi już w tym czasie przed godzin jazdy bojowe. Wewnątrz jest tak samo ciasno jak i prowadzenia dla leopardów ekranem projektora i ogląda poczyna- w prawdziwym czołgu, a wszystkie urządzenia ognia przez Symulator AGPT to produkt nienia kolegów, analizuje ich błędy i nie- rozmieszczone są w podobnych miejscach. cztery leopardy. miecki, przeznaczony dla załóg czoł- które błyskotliwe posunięcia”. „Trenujemy tutaj wszystko, od ćwiczeń ogniowych, w których dowódca i działonowy muszą się doskonale porozumiewać, po taktykę pola walki”, opowiada sierżant Ryszard Woźniak, starszy instruktor Ośrodka Szkolenia Leopard. „To właśnie możliwość tworzenia taktycznych scenariuszy jest główną zaletą AGPT”. W trakcie ćwiczeń załogi wszystkich czterech czołgów widzą się i mają taką łącz- ność między sobą, jaką mieliby w prawdziwych pojazdach. Możliwe jest zatem nie tylko treno- wanie obsługi urządzeń jednego wozu, lecz tak- że dowodzenie jednym plutonem na szczeblu taktycznym. „Kierownikiem ćwiczeń zawsze jest dowód- ca kompani”, opisuje sierżant. „To on przychodzi do centrum przed swoimi żołnierzami i mówi nam, w jakich sytuacjach chciałby przećwiczyć jeden z jego plutonów. Moim zadaniem jest wprowadzenie do systemu opisy- wanej przez niego sytuacji taktycznej”. awaria na rozkaz Potyczki, patrole, przemarsze i inne zadania wykonywane są na wirtualnym poligonie, kwa- dracie 25 na 25 kilometrów. Mapa tak zwanego Leolandu, z miasteczkami, wsiami, polami i lasami, jest przyklejona do jednej ze ścian konte- nera z centrum sterowania symulacją. Na innej znajduje się kilka ekranów, na których dowód- ca i obsługujący symulator podoficer mogą ob- serwować wszystkie działania ćwiczących żoł- nierzy. „Możemy słyszeć komunikaty między zało- gami ćwiczących pojazdów albo podglądać to, co wybrany członek załogi ma na swoim pery- skopie”, mówi sierżant Woźniak. „Można skontrolować, czy wyznaczone sektory obserwacji są we właściwy sposób omiatane przez peryskopy. Widzimy też, jak prowadzą ogień działonowi”. Oprócz tego mają możliwość wi-

36 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Marcin-07.indd 36 2012-02-03 12:43:31 na przykład skuteczność prowadzenia ognia i wykonywanie zadań przynosi sporą satys- Wirtualne treningi przez działonowych i dowódców czołgów. fakcję. AGPT (Ausbildungsgerät Gefechtssimulator Możliwe jest także obejrzenie filmu z przepro- Na zestawie wyposażonym w cztery stano- Panzertruppe) – symulator walki przeznaczony dla wadzonych ćwiczeń. To tak zwane after action wiska mogą szkolić się nie tylko załogi i do- pododdziałów pancernych. review – przegląd po akcji. wódcy plutonów. Możliwe jest stworzenie AAT (Ausbildungsanlage Turm) – symulator wieży czołgowej do szkolenia ogniowego „To jedyny symulator w Polsce, na którym czołgów z wirtualnymi załogami i włączenie i indywidualnego w przedziale bojowym Leoparda. można szkolić się nie tylko z obsługi pojazdu, ich do łańcucha dowodzenia jako podkomend- ASPT (Ausbildungsgerät Schiessimulator ale także z taktyki”, tłumaczy sierżant nych. W takim wypadku prawdziwe załogi Panzertruppe) – symulator systemów ogniowych Woźniak. „Nie ma bowiem znaczenia, czy czołgów dowódców plutonów siedzą w trzech wojsk pancernych. ćwiczyć na nim będą dowódcy plutonów kontenerach, a w czwartym jest sam szkolący Śnieżnik – symulator polskiej produkcji, i kompanii Leopardów, czy jakichkolwiek in- się dowódca kompanii. przeznaczony do szkolenia drużyn piechoty i ich nych czołgów”. Do symulatorów dopuszczani są także mło- dowódców. Może być także wykorzystany do Dlatego na trening na AGPT przyjeżdżają dzi kandydaci na żołnierzy Narodowych Sił indywidualnego szkolenia strzeleckiego. podchorążowie Wyższej Szkoły Oficerskiej Rezerwowych. „Ćwiczymy różne tryby działa- Ekran i salka wykładowa służą także żołnie- Wojsk Lądowych. Zwykle zabawiają w Świę- nia, więc trudno narzekać na nudę”, mówi sze- rzom, którzy kończą ćwiczenia. Dowódca mo- toszowie kilka dni i od rana do wieczora siedzą regowy elew Piotr Piotrowski i przyznaje, że że tu przeprowadzić analizę działań podko- w symulatorach. Wyjeżdżają bardzo zadowole- początkowo niezbyt cieszył się z przydziału do mendnych. Na podstawie wydruku z arkusza ni. A to dlatego, że, po pierwsze, mają okazję wojsk pancernych. Teraz coraz bardziej zaczy- kalkulacyjnego możliwe jest też zapoznanie się dowodzić w środowisku zbliżonym do realne- na go to wciągać. W załodze Leoparda ma być z najróżniejszymi statystykami, pokazującymi go, a po drugie, szkolenie jest urozmaicone ładowniczym. n

Cyfrowy symulator AGPT to potężna sieć komputerowa. estaw składa się aż z 62 odrębnych nieniu symulacji. Oprogramowanie dla Zkomputerów. Jedne obsługują pery- AgPt działa na bazie systemów Win- skopy i odpowiadają za obraz, inne zaj- dows XP i Linux. Niewykluczone, że mują się komunikacją i dźwiękami. w przyszłości zostanie ono sprzężone W każdym kontenerze jest też host, z oferowanym Wojsku Polskiemu syste- który nadzoruje pracę wszystkich spię- mem VBS i czołgiści będą mogli współ- tych w jedną siec urządzeń. Dzięki te- pracować w czasie rzeczywistym z pod- mu nie ma mowy o błędach czy spowol- oddziałami z całej Polski. n i (3) K ZARZ yc PiOtR . PiOtR t FO

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 3 7

Marcin-07.indd 37 2012-02-03 12:03:54 technika RekoRdowy staRuszek

Paweł Henski Rekordowy staruszek dowództwo uderzenia strategicznego us air Force ogłosiło 2012 rokiem B-52.

Grupa maszyn B-52 w bazie Sił Powietrznych Minot w Północnej Dakocie.

amerykańskiej bazy Kadena w Japo- „H” był najnowszym modelem B-52, lżej- tions Technology) dotyczący istotnych zmian nii 11 stycznia 1962 roku wystarto- szym od poprzednich wersji, z nowymi, wy- w elektronice i systemach komunikacji. wał bombowiec B-52H z ośmiooso- dajniejszymi silnikami. Zakłady Boeinga Bombowce zostaną wyposażone w nowe bową załogą. Tak rozpoczęła się w latach 1961–1963 zbudowały 102 egzem- komputery i kolorowe wyświetlacze LED operacja „Perski dywan”, której ce- plarze B-52H. W połowie 2009 roku w służ- z ruchomymi mapami oraz cyfrowy system zlem było pobicie rekordu w najdłuższym locie bie pozostawały jeszcze 94. Dziś jest ich tyl- łączności zarówno wewnętrznej, jak i ze- bez tankowania w powietrzu. Trasa wiodła ko 76, ale do „emerytury” jeszcze im dale- wnętrznej na bazie łącza Link 16, radiostacje przez Tokio, Fort Worth w Teksasie oraz Wa- ko, ponieważ amerykańskie siły powietrzne wykorzystujące protokół internetowy oraz szyngton, a punktem docelowym była amery- planują utrzymać je w służbie nawet do połączenia satelitarne. kańska baza Torrejón w Hiszpanii. Lot trwał 2040 roku. I wciąż będą należały do najważ- CONECT pozwoli na wysyłanie i odbiera- 21 godzin – B-52H pokonał 20 116 kilome- niejszego uzbrojenia w arsenale USAF dzię- nie w czasie rzeczywistym cyfrowych da- trów. Pobił tym samym 11 rekordów świata, ki zakrojonemu na szeroką skalę programowi nych dotyczących misji i celów na ziemi. między innymi długotrwałości lotu, dystansu modernizacji. Zapewni to załodze bombowca komunikację i prędkości przelotowej dla samolotów z napę- z innymi samolotami w powietrzu oraz dem klasy „C”. Poprzedni rekord należał do la- Nowa łączNość ośrodkami dowodzenia na ziemi, dzięki cze- tającej cysterny KC-135. Amerykańscy do- B-52H są sukcesywnie modernizowane mu w pełni będzie ona uczestniczyła w sie- wódcy byli zachwyceni możliwościami nowe- i modyfikowane. W 2005 roku rozpoczął się ciocentrycznych operacjach armii amery- go bombowca, a załodze osobiście pogratulo- wart 500 milionów dolarów program kańskiej. Co więcej, już w czasie lotu na da- wał prezydent John F. Kennedy. CONECT (Combat Network Communica- ny cel będzie mogła otrzymywać dane doty-

38 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012

pawel_7_2012.indd 38 2012-02-03 10:25:23 przesyłu danych MIL-STD-1760. Kolejny etap programu, który ma zakończyć się w 2015 roku, zakłada montaż takich samych szyn w luku bombowym. Dzięki temu B-52 będą mogły przenosić w nich bomby JDAM, LJDAM, nowe konwencjonalne pociski manewrujące o niskiej wykrywalności AGM-158 JASSM (Joint Air-to-Surface Standoff Missile), bomby o małym prze- Atomowa pięść kroju (small diameter bomb) oraz minia- SAF planują wydać 800 milionów dolarów turowe, niekierowane cele pozoracyjne Una opracowanie i wdrożenie nowych, uzbro- ADM-160 MALD (Miniature Air-Laun- jonych w głowice atomowe, rakiet skrzydlatych. ched Decoy). W ten sposób wykorzystany Pociski oznaczone jako LRSM (Long Range zostanie cały udźwig. W ramach programu Stand-off Missile) mają mieć własności stealth SWING samoloty będą wyposażane w uni- lub tak zwaną niską wykrywalność oraz duży za- wersalny interfejs uzbrojenia, który ułatwi sięg. Ich wprowadzanie do służby ma rozpocząć integrację najnowszych broni. się po 2020 roku. LRSM zastąpią 375 starzeją- cych się rakiet AGM-86B ALCM (na zdjęciu), któ- Od marca 2010 roku B-52 mogą przeno- re mają zostać wycofane do 2030 roku. sić na pylonach podskrzydłowych samoste- rujące cele pozoracyjne Raytheon ADM- -160B MALD, które wyglądają jak mała ra- nowoczesne zaprocentowałaby poprawą kieta. Mają zasięg około 920 kilometrów osiągów, bardziej wydajną pracą, a co naj- i mogą utrzymywać się w powietrzu przez ważniejsze – uprościłaby obsługę samolo- 45 minut. MALD symuluje różne cele, na tów przy mniejszych kosztach eksploatacji. przykład samolot myśliwski Być może udane programy albo bombowy, i w ten sposób wymiany napędu w takich uaktywnia obronę przeciwlot- Pięćdziesiąt samolotach, jak KC-135R niczą przeciwnika. B-52H na lat temu czy C-5M, skłonią USAF pylonach podskrzydłowych B-52H pobił do rozpoczęcia podobne- może przenosić do 18 sztuk go, jeśli chodzi o B-52. takich celów. 11 światowych Nie wiadomo również, W 2012 roku firma Raythe- rekordów w locie czy USAF nie powrócą do on ma dostarczyć USAF koncepcji zmodyfikowania MALD w wersji do prowa- non stop części B-52 do prowadze- dzenia walki radioelektronicz- nia walki radioelektronicznej, oznaczonej jako ADM- nej. Program SOJ (Stand- -160C MALD-J, który może -Off Jamer) był rozpoczy- zakłócać radary na określo- nany już dwa razy i tyleż nym obszarze lub tylko wybrany radar czy razy kasowany ze względu na ograniczenia system przeciwlotniczy. ADM-160C, po- w wydatkach na obronę. Koncepcja zakła- dobnie jak rakietami HARM, można znisz- da przekształcenie B-52 w zaawansowany czyć wybraną stację radarową. Załoga B-52 samolot walki radioelektronicznej dalekie- czące nowych misji i naprowadzać uzbrojenie będzie mogła w trakcie lotu programować go zasięgu. Maszyna mogłaby oślepiać na nowe cele. dany pocisk MALD-J tak, aby określić jego z dużego dystansu nawet najbardziej za- W 2011 roku zakończył się okres ewalu- profil działania. awansowane systemy radarowe oraz lokali- acji i testów systemu CONECT. W połowie zować, klasyfikować i zakłócać sygnały ra- 2012 roku rozpocznie się jego wstępna pro- Na tym Nie koNiec diowe. Wyposażenie samolotu w najnow- dukcja, a montaż pierwszych osiemnastu Projekt radaru pokładowego w B-52H sze urządzenia elektroniczne wiązałoby się B-52H powinien zakończyć się w 2014 roku. powstał w latach sześćdziesiątych XX wie- jednak z instalacją nowych generatorów W czerwcu 2006 roku ruszył wart 150 mi- ku, a ostatnią modernizację przeszedł w la- prądu i zapewne wymianą całej instalacji lionów dolarów program integracji broni pre- tach osiemdziesiątych. USAF nie zamierza elektrycznej. cyzyjnej następnych generacji SWING opracowywać nowego radaru od podstaw, B-52H oraz B-2 są jedynymi bombowcami (Smart Weapons Integration Next Genera- lecz rozważa zaadaptowanie jakiejś istnie- w arsenale USA o tak zwanej podwójnej tion). Od 2008 roku bombowce mogą prze- jącej już konstrukcji. Urządzenie musi być zdolności, czyli mogącymi przenosić zarów- nosić zasobniki celowniczo-nawigacyjne Li- przystosowane do działania w warunkach no broń atomową, jak i konwencjonalną. tening II i same oznaczać cele dla bomb na- wojny atomowej. Instalacja nowego radaru Traktat z Rosją o ograniczeniu strategicznych prowadzanych laserem, takich jak LJDAM planowana jest na lata 2016–2018. arsenałów atomowych zakłada, że do lutego (Laser Joint Direct Attack Munition). Wciąż otwarta pozostaje kwestia, czy 2018 roku USA zredukują liczbę „atomo- Na razie B-52H mogą przenosić bomby B-52H zostaną wyposażone w nowe silni- wych” B-52 do 40 sztuk. Pozostałe 36 bom-

kierowane tylko na pylonach podskrzydło- ki. Dotychczasowe Pratt & Whitney TF33 bowców będzie mogło przenosić już tylko (2) USAF

wych, które zostały wyposażone w szyny są już od dawna przestarzałe. Wymiana na broń konwencjonalną. n FOT.

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 3 9 39

pawel_7_2012.indd 39 2012-02-03 10:26:29 konferencja BezBronna zBrojeniówka

Oczywiście rodzi to pytanie, którego niestety w trakcie tej dyskusji nie zadano – czy resort obrony może wybierać produkty gor- sze lub droższe od zagranicznych tylko dlatego, że pochodzą z Polski? To dylemat fikcyj- ny, jeśli chodzi na przykład o pojazdy takiej klasy jak Rosmaki albo optoelektronikę, bo to możemy zrobić w kraju dobrze i taniej niż inni. Armia ma jednak czasem szersze spek- trum zamówień. Co wtedy? Naturalną reakcją w przypadku rozwinię- tego państwa byłoby kupowanie w kraju tylko tego, co jest najlepsze dla armii i jedno- czesne polityczne wspieranie eksportu. Wojciech Łuczak, wiceprezes Agencji Lot- i iewSK niczej Altair, zwracał uwagę, że w rolę lobby- stów firm zbrojeniowych nie boją się wcho- w wiś N dzić prezydent Stanów Zjednoczonych ani prezydent Francji. Ten ostatni każdą wizytę łA . JAROS

t zagraniczną zaczyna od pytania: „Co sądzi-

FO cie o naszych myśliwcach Mirage?”. I eksperci, i przedstawiciele zbrojeniówki zgodnie Marek Pielach uznali, że to rola, w którą boją się wejść polscy politycy. W stosunku do firm zbrojeniowych panuje bowiem atmosfera podejrzliwo- ści, a każde spotkanie wojskowego z przed- Bezbronna stawicielem takiego przedsiębiorstwa traktowane jest tak, jakby z założenia miało prowa- zbrojeniówka dzić do korupcji. Polscy producenci broni marzą o eksporcie, tarcza dla Polski Usprawnić można także nasze instytucje. ale niełatwo im przetrwać nawet na krajowym rynku. „Jesteśmy jednym z niewielu krajów bez agencji do spraw uzbrojenia, w której urzędo- lobalny rynek zbrojeniowy to 1,3 ście, rentowność kontraktów dla polskiej ar- waliby dyrektorzy poszczególnych progra- biliona dolarów. 53 procent mają mii wynosi dwa, trzy procent. Ta liczba zszo- mów”, mówił Łuczak. „Oni nadzorowaliby w nim Stany Zjednoczone, nasz kowała prowadzącego dyskusję prezesa Fun- dany sprzęt od rozpisania przetargu aż do je- udział nie przekracza jednego dacji Pułaskiego Zbigniewa Pisarskiego, go zezłomowania. Niezbędna byłaby także procenta – od przywołania tych który żartował: „W sektorze non-profit to współpraca wojskowych z konstruktorami. Gstatystyk zaczął swoje wystąpienie w debacie działamy my”. Oni gotowi są bowiem codziennie wysłuchi- „Polski przemysł obronny jako filar polityki wać, jak sprawuje się ich produkt na przykład bezpieczeństwa RP” prezes Bumaru Edward Politycy się boją w trudnych warunkach Afganistanu i jak Nowak. Oczywiście wszyscy zebrani O ciężkiej doli polskiej zbrojeniówki mó- można go jeszcze ulepszyć”. 19 stycznia w Warszawie w sali konferencyj- wił także Piotr Wojciechowski, prezes Na co jeszcze powinni zwrócić uwagę po- nej biblioteki przy ulicy Koszykowej mówili WB Electronics, firmy, która większość litycy? o niedawnym sukcesie jego firmy, jakim jest dochodów czerpie z eksportu. Przypomi- „Obrona przeciwlotnicza i przeciwrakieto- dostawa wozów WZT-3 dla Indii za 275 mln nał, że duże zagraniczne kontrakty nie wa to największe wyzwanie, jakie stoi przed dolarów. Zawieranie zyskownych kontraktów podpisują się same i od razu. Ten proces Siłami Zbrojnymi RP”, mówił Andrzej zagranicznych nie jest jednak codziennością może zająć nawet siedem lat. Firma musi Kiński, redaktor naczelny miesięcznika „No- ani dla Bumaru, ani dla zdecydowanej więk- cały ten czas nie tylko przetrwać, lecz tak- wa Technika Wojskowa”. „To, co pojawia się szości polskich firm. że wytworzyć kolejną generację produk- na naszych łamach, to co mówi prezes „Dzisiaj Bumar eksportuje około 15 pro- tów, aby być konkurencyjną za następne Nowak, promując «Tarczę dla Polski», jesz- cent produkcji”, przyznał prezes Nowak. kilka lat. Wniosek z tego, że nie ma eks- cze do końca nie przebiło się do świadomości „Chciałbym, żeby eksportował jedną trzecią, portu bez stabilnych zamówień z kraju, polityków. Nie dotarło do nich, że Polska mo- a marzeniem jest połowa”. przy czym zakup sprzętu to tylko pierw - że być wykonawcą takiego systemu”. Polska zbrojeniówka jest bowiem wciąż szy krok. Prawdziwe pieniądze do firm Problem w tym, że w takich rozważaniach uzależniona od rynku krajowego i głównego płyną w konsekwencji jego wieloletniej w grę wchodzą nie tylko polska polityka, lecz odbiorcy, jakim jest Ministerstwo Obrony eksploatacji. Dla polskich firm zbrojenio- także polityka Stanów Zjednoczonych, całe- Narodowej. Teoria ekonomii mówi, że kiedy wych tak ważne jest więc, aby każdy prze - go NATO i Rosji. Sztandarowy projekt pol- wielu sprzedawców rywalizuje o jednego na- targ, który organizuje MON, wygrywały skiej zbrojeniówki może więc już na zawsze bywcę, ceny produktów spadają. I rzeczywi- one, a nie konkurenci zagraniczni. zostać tylko na papierze. n

40 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Marcin-07.indd 40 2012-02-03 10:06:55 Mor s kie  klechdy

Maciej Szopa O postrachu Okinawy Pierwszy amerykański samolot pokładowy wystartował z pancernika „Texas”. iedy mówi się o wyścigu w budo- USS „Texas” rozpoczął karierę od inter- tan pancernika Nathan Twining docenił nowe wie drednotów – pancerników wencji w ogarniętym wojną domową Meksy- możliwości i wkrótce potem wykorzystał po- wyposażonych w działa wielkiego ku. W maju 1915 roku jego załoga wzięła kładową maszynę do korygowania ognia swo- kalibru, deklasujących poprzednie udział w akcji ratowania pasażerów z tonące- jej artylerii. Skuteczność prowadzonego w ten Kkonstrukcje – najczęściej wymienia się dwie go holenderskiego liniowca „Ryndam”. Na sposób ostrzału oceniono na dwa razy większą czołowe potęgi morskie początku XX wieku: okręcie zamontowano pierwszą w historii od dotychczasowej. Wkrótce po tych doświad- Wielką Brytanię i ambitnie rozwijające się US Navy artylerię przeciwlotniczą. Początko- czeniach pancerniki amerykańskie zostały Niemcy. Rzeczywiście, kraje te znajdowały wo składały się na nią zaledwie trzy wyposażone w wodnosamoloty. się na czele morskiego wyścigu zbrojeń, jed- armaty kalibru 76 milimetrów. W 1919 roku „Texas” wszedł w skład Floty nak po drugiej stronie Atlantyku rosła trzecia Ich ogień koordynowany był Pacyfiku. W latach międzywojennych unik- siła, która za kilkadziesiąt lat miała zacząć do- przez centralę wyposażoną nął złomowania i przeszedł gruntowną moder- minować na morzach i oceanach. Stany Zjed- w dalmierze, co także było no- nizację. W tym czasie stracił charakterystycz- noczone, zgodnie z doktryną morską opraco- winką techniczną. Po przystą- ne kratownicowe maszty przypominające waną przez wielkiego teoretyka wojen mor- pieniu USA do I wojny świato- dwie wieże Eiffla. Zyskał za to między inny- skich admirała Alfreda Thaylera Mahana, wej „Texas” wszedł w skład mi radar. wykorzystały szansę, jaką dała im historia. Już eskadry, która wzmocniła W czasie II wojny światowej „Texas” pły- cztery lata po wodowaniu pierwszego na świe- brytyjską Home Fleet na wał po obu największych oceanach świata. Ja- cie drednota, brytyjskiego HMS „Dread- Morzu Północnym. ko jeden z najstarszych pancerników eskorto- naught”, ich stocznie opuściły dwie Od tej pory wał konwoje oraz – przy okazji desantów na jednostki tego typu: USS „South Ca- Okinawie, w Afryce i w Normandii – służył rolina” i USS „Michigan”. Od tej po- jako pływająca bateria. W Normandii pory co roku marynarkę wojenną jedynkował się z artylerią nadbrzeżną zasilały dwa okręty nowej, Cherbourga i został kilka razy trafiony doskonalszej klasy. ciężkimi pociskami wystrzeliwanymi z tam- W roku 1914 stocznie tejszej twierdzy. Niewielkie uszkodzenia od- opuściły pancerniki niósł też w wyniku ataków kamikadze. Łącz- „New York” i „Texas”, na- nie okręt w latach 1941–1945 wystrzelił leżące do piątego pokolenia 4,3 tysiąca pocisków głównego kalibru. Więk- amerykańskich drednotów. szość na Okinawę. W trakcie ich projektowania po raz pierwszy W 1947 roku przestarzały i zużyty okręt zerwano z tradycją montowania dział artylerii pancerniki niemieckie nie miały szans na rów- nie nadawał się już do służby, od wycofania głównej kalibru 305 milimetrów. Amerykanie ną walkę na morzu. „Texas” pełnił służbę kon- z niej uratowała go jednak nazwa. Władze zdecydowali się na kaliber o dwa cale większy wojową, był też wykorzystywany do blokady Teksasu otrzymały bowiem pancernik w pre- – 356 milimetrów. Potem artylerię udoskona- niemieckiej floty wojennej. We wrześniu 1917 zencie. Musiały zapłacić tylko 225 tysięcy lano dzięki zastosowaniu na pancernikach roku, po przejściu drobnych napraw w Nowym dolarów za przyholowanie go z Baltimore do wież trójdziałowych zamiast dwudziałowych. Jorku, okręt wpłynął na mieliznę i musiał wró- Houston. USS „Texas” został flagową jed- W 1919 roku projektanci posunęli się jeszcze cić do stoczni na kilka miesięcy. nostką stanu i ustawiono go nieopodal po- dalej i wprowadzili standard 406 milimetrów Już po zakończeniu I wojny światowej z pomnika bitwy pod San Jacinto. Bitwy, w któ- – nieosiągalny przez lata dla żadnej ze świato- kładu tej jednostki wystartował pierwszy rej Teksańczycy pokonali Meksykanów wych marynarek wojennych. w dziejach US Navy samolot. Ówczesny kapi- i uzyskali niepodległość. n

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 4 1

Monika-07_2012.indd 41 2012-02-03 10:31:53 tadeusz wróbel Bojownicy Boga Tu Znaczący odsetek żołnierzy nowozelandzkich stanowią Maorysi, rdzenni mieszkańcy wyspiarskiego państwa na antypodach.

42 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Marcin-07.indd 42 2012-02-03 10:07:16 Bojownicy Boga Tu

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 4 3

Marcin-07.indd 43 2012-02-03 10:07:42 ubernatorem generalnym Nowej oskarżenia, że sympatyzują oni z Burami. Zelandii od 31 sierpnia 2011 roku Ostatecznie zabiegi Seddona o oficjalny jest Maorys Jeremiah „Jerry” zaciąg Maorysów nie powiodły się, ale nie- Mateparae. Jest on reprezentan- którzy z nich, często z mieszanych rodzin, tem brytyjskiej królowej Elżbiety II wstąpili do armii pod angielskimi nazwi- skami i walczyli na południu Czarnego Gw krajach, w których jest ona głową pań- Tradycyjne stwa. Gubernator Mateparae jest emeryto- Lądu. maoryskie wanym generałem porucznikiem. Ma za so- Sprawa służby wojskowej rdzennych powitanie bą 38 lat służby. Na emeryturę odszedł mieszkańców Nowej Zelandii powróciła po 24 stycznia 2011 roku jako szef nowoze- wybuchu I wojny światowej. Ciągle istniały landzkich Sił Obrony. Wcześniej był dowód- jednak takie problemy, jak w trakcie wojny cą wojsk lądowych. burskiej. Część przywódców plemiennych Generał Mateparae nie jest jedynym Ma- odniosła się do hasła wzywającego do wal- orysem, który zrobił błyskotliwą karierę ki za „króla i ojczyznę” z dystansem. Król wojskową. W 1978 roku generał major Te Rata stwierdził na przykład, że pozo- Brian Matauru Poananga został szefem stawia kwestię zaciągu indywidualnej de- sztabu generalnego sił zbrojnych Nowej Ze- cyzji członków swej społeczności, a on sam landii – był to pierwszy rodowity mieszka- nikogo nie będzie zmuszał do służby niec tego kraju na takim stanowisku. Karie- wojskowej. rę wojskową rozpoczął w 1939 roku – po- Niemniej jednak znaleźli się ochotnicy. dobnie jak brat, zaciągnął się do Królew- Kontyngent Krajowców (Native Contin- skich Sił Powietrznych Nowej Zelandii. Za- gent) wypłynął w lutym 1915 roku z Wel- taił jednak, że ma dopiero 15 lat. Walka Współczesne nowozelandzkie siły zbrojne czerpią swą tradycję z dwóch nurtów – anglosaskiego i maoryskiego o róWnoupraWnienie Współczesne nowozelandzkie siły zbrojne czerpią swą tradycję z dwóch nurtów – anglosaskiego i maoryskiego. W czasach, kiedy generał Poananga zaczynał karierę wojskową, maoryscy żołnierze musieli jednak ciągle przełamywać uprzedzenia raso- we wobec ludzi pochodzenia pozaeuropej- skiego. Z pewnością dzielność i poświęce- nie, jakie wykazywali na polach bitew, nie pozostały bez wpływu na walkę Maorysów o równouprawnienie. Po raz pierwszy pomysł włączenia Ma- orysów w szeregi nowozelandzkiej armii pojawił się po wybuchu w 1899 roku wojny brytyjsko-burskiej na południu Afryki. Ta- ką propozycję przedstawił ówczesny premier Richard Seddon. Gotowość stanięcia na czele jednostki maoryskiej wyraził par- lamentarzysta Wiremu Pere, sam z pochodzenia Maorys. Inicjatywa ta spotkała się z chłodną reakcją władz brytyjskich, które nie chciały wykorzystywać tubylczych żoł- nierzy w „wojnie białych ludzi”. Odmienne zdanie miał w tej kwestii Joseph Cham- berlain, sekretarz do spraw kolonii (ojciec Arthura Neville’a Chamberlaina, premiera Wielka Brytanii w latach 1937–1940). Z drugiej strony, choć Maorysi byli dzielnymi wojownikami, a jednym z ich najważniejszych bóstw jest bóg wojny Tu, nie spieszno im było do walki. Wśród spo- rej części ich społeczności bardzo żywa by- ła pamięć o krzywdach doznanych kilka- dziesiąt lat wcześniej z rąk brytyjskich ko- lonizatorów. Jednocześnie pojawiały się

44 POLSKA ZBROJNA NR 47 | 2212 SLutegtycZNOiA 2012 2012

Marcin-07.indd 44 2012-02-03 10:08:10 Współczesne nowozelandzkie siły zbrojne czerpią swą tradycję z dwóch nurtów – anglosaskiego i maoryskiego lington na Bliski Wschód. Żołnierze au- stralijscy i nowozelandzcy wzięli udział w zakończonej klęską aliantów bitwie o Gal- lipoli. Jednostka maoryska licząca 477 żoł- nierzy, w tym 16 oficerów, wylądowała tam 3 lipca 1915 roku. Po ewakuacji w grudniu sił alianckich, pozostało tam zaledwie dwóch oficerów i 132 żołnierzy. Po wycofaniu z Gallipoli nastąpiła reorga- nizacja – z Maorysów utworzono batalion pionierów w Dywizji Nowozelandzkiej. W kwietniu 1916 roku jednostka przybyła do Francji, gdzie walczyła do końca wojny. Ist- nieją rozbieżne dane co do liczby żołnierzy, którzy przewinęli się przez ten czas przez batalion – Maorysów mogło być od 2227 do 2688, a mieszkańców wysp na Pacyfiku od 346 do 458. Spośród saperów 336 poległo w boju, a 734 zostało rannych. Należy też pamiętać, że żołnierze pochodzenia maoryskiego służyli też w innych jednostkach. Cena za waleCzność Znacznie większy odzew znalazły wśród Maorysów apele o wstępowanie do wojska po wybuchu II wojny światowej. Szacuje się, że w latach 1939–1945 we wszystkich rodzajach sił zbrojnych służyło ich około 16 tysięcy. Najsławniejszą jednostką był maoryski 28 Batalion Piechoty, który w składzie d (2) 2 Dywizji Nowozelandzkiej wyruszył na

AN d O wojnę 2 maja 1940 roku. Walczył on

RAL i w Afryce Północnej, kontynentalnej Grecji i na Krecie, a później we Włoszech, gdzie . AuSt t w lutym i marcu 1944 roku uczestniczyli FO

POLSKAPOLSKA ZBROJNA ZBROJNA NR NR 4 7| |22 12 S tycLutegZNiAO 2012 4 5

Marcin-07.indd 45 2012-02-03 10:09:11 w krwawych szturmach na Monte Cassino. schwytany i, podobnie jak 49 innych zbie- Maorysi na stałe zadomowili się w no- Jednym z żołnierzy był Te Moananui-a- gów, zamordowany. wozelandzkich siłach zbrojnych, ale po za- -Kiwa Ngarimu. W 1943 roku został od- kończeniu II wojny światowej nie tworzono znaczony pośmiertnie Krzyżem Wiktorii. WeWnętrzne z nich odrębnych jednostek. Brali udział Był pierwszym Maorysem, któremu przy- bijatyki w walkach we wszystkich konfliktach, znano najwyższe brytyjskie odznaczenie Maorysi walczyli nie tylko z żołnierzami w jakie była zaangażowana Nowa Zelandia wojskowe. Z ponad 3,6 tysiąca żołnierzy, Osi. Oficjalne źródła długo milczały na te- – w Korei, na Malajach i Borneo oraz którzy służyli przez lata w batalionie 618– mat starć, często krwawych, z Amerykana- w Wietnamie. Maoryskich żołnierzy nie –649 poległo, 1710–1712 było rannych, mi, ponieważ część żołnierzy z USA, zabrakło też w kontyngentach wojskowych a 267 trafiło do niewoli. zwłaszcza ci pochodzący z południa, nie w misjach pokojowych Organizacji Naro- Maorysi służyli też w nowozelandzkim skrywała swych rasistowskich poglądów. dów Zjednoczonych oraz w operacjach sta- i brytyjskim lotnictwie. Jeden z pilotów Jedną z najbardziej znanych utarczek jest bilizacyjnych. Coraz więcej z nich kończy- myśliwskich, sierżant Bert Samuel Wipiti, tak zwana bitwa na Manners Street, którą ło szkoły oficerskie i obejmowało wysokie w grudniu 1941 roku zestrzelił pierwszy ja- stoczono 3 kwietnia 1943 roku na ulicach stanowiska dowódcze. n poński bombowiec nad Singapurem. Inny Wellingtonu. Szacuje się, że biło się wów- maoryski lotnik, sierżant Porokoru Potapu czas ponad tysiąc żołnierzy. Do kolejnej Pohe, w marcu 1944 roku wziął udział dużej bójki maorysko-amerykańskiej do- w wielkiej ucieczce jeńców ze Stalagu szło w tym mieście 12 maja 1945 roku Luft III, Sagan (Żagań). Został jednak w okolicy kabaretu Mayfair na Cuba Street. Po raz pierwszy pomysł włączenia Maorysów w szeregi nowozelandzkiej armii pojawił się po wybuchu w 1899 roku wojny brytyjsko-burskiej na południu Afryki

46 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Marcin-07.indd 46 2012-02-03 10:10:04 Żołnierze maoryskiego 28 Batalionu Piechoty walczyli w Afryce Północnej i Europie.

Nowa Zelandia ma niewielkie profesjonalne siły zbrojne. Ich żołnierze są szkoleni do działań w trudnych warunkach klimatycznych i terenowych. ce (2) ce FOR ALANd de FeN ew Ze d, N AN d O RAL i . AuSt t FO

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 4 7

Marcin-07.indd 47 2012-02-03 10:10:52 opowieści starego poligonu

Jan KudelsKi Strach w kabinie Mogłem nie jeść, nie spać, mogli mi nawet nie płacić, a i tak bym latał.

a Po-2 uczyłem się lotów kaleczyliśmy latać w 1951 roku o nie ręce, więc w ka- w Dęblinie jako binach zawsze wkła- podchorąży. To była daliśmy rękawiczki. Ntak delikatna maszyna, że przed Łut szczęścia po- lotami zalecano nam wkładać mógł mi uniknąć trampki, byśmy nie niszczyli po- wypadku już jako szycia. Na takim samolocie, już pilotowi śmigłowca jako oficer, rozbiłem się w Glino-- SM-2. Pewnej zimy jecku, na północ od Warszawy. Po-- broniliśmy przed leciałem tam na ćwiczenia z jed- naporem kry drew- nostkami lądowymi. Miałem lądo- nianego mostu na wać na prowizorycznym lądowisku. Wiśle w Dęblinie. Wydzielona grupa żołnierzy wybie- Trzema śmigłow- rała pole do lądowania i umieszcza-- cami woziliśmy ła na nim znak z białego płótna, saperów, którzy wielką literę T. Owego dnia żołnie-- zrzucali ładunki rze wyłożyli literę odwrotnie niż na-- na lód, aby go leżało, czyli z tylnym wiatrem. skruszyć. Latali- Podszedłem do lądowania pewnie, śmy wtedy w nocy. Teren bo „pociak” nie miał dla mnie tajemnic. Nie Wkrótce zostałem wzywany przed oblicze oświetlały reflektory, ale i tak było dość ciem- zmieściłem się na łące – miałem duży przelot, komisji wypadkowej. Przyznałem się, że mia- nawo. Nic dziwnego, że kolega, pilot jednego postanowiłem więc poderwać się i przejść na łem przelot, bo siadałem z dużym wiatrem. z SM-2, się pomylił. Przekazał mi przez radio, drugi krąg, by spróbować powtórnego lądowa- Członkowie komisji obarczyli winą służbę bym przy moście poleciał w prawo, bo tam nia. Znowu się nie udało. Wpadłem w topole, startową, która źle wyłożyła literę T. znajdziemy dogodne miejsce do postawienia ściąłem wierzchołki i spadłem razem z samo- Do lotnictwa poszedłem z wielkiego zami- miny. Gdy byliśmy już blisko celu, wybuchł lotem na werandę pałacyku, w majątku po łowania. Mogłem nie jeść, nie spać, mogli mi ładunek leżący na lodzie przed nami. A prze- nieistniejącej już cukrowni. nawet nie płacić, a i tak bym latał. I przez to cież tam miało być pusto! Mój Po-2 stracił skrzydła, ja zaś miałem ra- uzyskiwałem duże naloty, na czym cierpiała Gdybym znalazł się tam dwie sekundy nę na nodze, bo uszkodzony kadłub przebił moja rodzina. Zdarzało mi się nawet wykonać wcześniej, wybuch uszkodziłby naszą ma- cholewę buta. Głową uderzyłem w tablicę dziesięć godzin lotów jednego dnia. Na komi- szynę i kąpalibyśmy się w lodowatej Wiśle. przyrządów, pękła mi chrząstka przegrody no- sji weryfikacyjnej, zdenerwowany, powiedzia- Tymczasem skończyło się na potężnej daw- sa, twarz zalała krew. Straciłem przytomność. łem jednak coś, co obraziło jej członków, i zo- ce strachu.  Odzyskałem ją, gdy żołnierze dowozili mnie stałem przeniesiony na śmigłowce. Podpułkownik w stanie spoczynku do szpitala w Ciechanowie. Sanitariuszki za- W lataniu na wiropłatach wyszkoliłem się pilot JAN KudeLSKi latał w wojsku do 1971

KudeLSKieg O prowadziły mnie w szpitalu do łazienki, abym bodaj jako trzeci polski oficer. Pierwsze śmi- roku. Później przez 20 lat był kontrolerem lotniczym. Na Po-2, Jak-12, Sm-1, Sm-2 i mi-4

ANA się obmył. Niedługo wyszedłem ze szpitala, głowce naszego wojska były toporne, w kabi- bo poważniejszych ran nie odniosłem. nie wystawały różne śruby i pokrętła. W czasie wylatał ponad 7 tysięcy godzin.

. ARchiwum J . ARchiwum Starych i młodych wiarusów poligonowych prosimy o nadsyłanie wspomnień t FO

48 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 48 2012-02-03 10:33:09 Redaktor działu małgoRzata schwaRzgRubeR

gRzegoRz Janiszewski

Rezerwista w systemie Zachodzące od 2008 roku zmiany w armii Federacji Rosyjskiej wymusiły reformę systemu naboru i szkolenia rezerw.

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 4 9 49

pawel_7_2012.indd 49 2012-02-02 13:06:19 rosja rezerwista w systemie

iększa profesjonalizacja rosyj- Podstawową zasadą nowych regulacji szego nieuzasadnionego zerwania, rezerwi- skiej armii oraz przejście na miało być odstąpienie od przymusowego sta musiałby zwrócić otrzymane pieniądze. system stałej gotowości bojo- nadawania przydziałów mobilizacyjnych Równolegle do zmiany w prawie wprowa- wej spowodowały, że trady- i zastąpienie go systemem dobrowolnych dzano zmiany organizacyjne. W 2010 roku cyjne sposoby uzupełniania kontraktów, określających warunki służby wyłączono mobilizację ze szczebla brygad, stanóww osobowych na czas wojny czy sytu- w rezerwie. Projektodawcy, deputowani Du- które dotychczas utrzymywały skadrowane acji kryzysowych stają się coraz bardziej my: kosmonauta pilot pułkownik rezerwy pododdziały zasilane w razie potrzeb żoł- anachroniczne. Niż demograficzny sprawił, Musa Manarow oraz były dowódca Lenin- nierzami rezerwy. Wiązało się to z prze- że coraz mniej poborowych opuszczających gradzkiego Okręgu Wojskowego generał ar- kształceniem ich w jednostki stałej gotowo- koszary może być uwzględnianych w proce- mii Igor Puzanow nie ukrywali, że ich kon- ści bojowej, zdolne do użycia w ciągu kilku sie mobilizacji. cepcja jest wzorowana na rozwiązaniach godzin. amerykańskich. Rezerwiści mieli być opła- Na wzór amerykański cani za samo pozostawanie w gotowości. Obawy geNerałów Opracowywanie nowego modelu tworze- Wynagrodzenie (w odróżnieniu od dotych- Zmiany te wywołały obawy o jakość nia rezerwy mobilizacyjnej zaczęło się wraz czasowego) byłoby „konkurencyjne”. Pro- kształcenia rezerwistów. Przewodniczący z reformami ministra obrony Anatolija jekt zakładał też odstąpienie od dotychcza- stowarzyszenia związków oficerów rezer- Sierdiukowa. Latem 2008 roku w Dumie sowej praktyki formowania oddziałów skła- wy generał pułkownik Jurij Bukriejew, Państwowej ruszyły prace nad „Projektem dających się wyłącznie z rezerwistów. Mie- mimo że poparł ideę stworzenia nowego zmian do ustaw Federacji Rosyjskiej doty- liby się oni szkolić razem z żołnierzami za- systemu powoływania i szkolenia rezerw, czących utworzenia mobilizacyjnych re- wodowymi na przeznaczonych specjalnie o wprowadzonych zasadach wypowiadał się zerw ludzkich”. Toczyły się one w komi- dla nich stanowiskach. sceptycznie. sjach z udziałem przedstawicieli mini- Wynagrodzenie za samą tylko gotowość „Rezerwistów można przygotowywać sterstw: obrony narodowej, spraw we - do pełnienia służby miało wynosić od 5 do w pododdziałach nie w pełni rozwiniętych wnętrznych, finansów oraz Federalnej 14 tysięcy rubli miesięcznie (około 500– mobilizacyjnie, jak miało to miejsce w cza- Służby Bezpieczeństwa. Ich rezultatem –1400 złotych). Za okres ćwiczeń należała- sach ZSRR”, mówił generał „Niezawisimoj miało być opracowanie systemu pozyski- by się pełna pensja, jaką otrzymuje na takim Gazetie”. „Z takich pododdziałów jednak wania rezerw mobilizacyjnych oraz two- stanowisku żołnierz zawodowy. Za zwięk- zrezygnowaliśmy. Teraz, wnioskując po wy- rzenia na czas wojny niezbędnych organów szonymi poborami miała iść większa odpo- powiedziach kierownictwa ministerstwa i instytucji w nowych warunkach socjalno- wiedzialność. Jeśli doszłoby do naruszenia obrony, nie wiadomo, kto ma szkolić rezer- -ekonomicznych. warunków kontraktu albo jego wcześniej- wistów. Jeżeli będą z nich formowane bry-

Podstawową zasadą nowych regulacji miało być odstąpienie od przymusowego nadawania przydziałów mobilizacyjnych i zastąpienie go systemem dobrowolnych kontraktów.

50 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012

pawel_7_2012.indd 50 2012-02-02 13:09:34 gady, z oficerami również rezerwistami, to wyszkolenie pododdziałów nie będzie wy- Partyzanci przy żniwach sokie. Takich oficerów trzeba dopiero uczyć. System przygotowania rezerwistów Rezerwiści ze względu na słabą jakość powinien być przemyślany, a na razie nie wyszkolenia i wyposażenia są nazywani „partyzantami”. jest”. Związku Radzieckim rezer- szkoliły się w ramach organizo- rąk do pracy. Rezerwiści powoły- Sceptycy podkreślają również kwestie fi- Wwistą był każdy mężczy- wanych kilka razy do roku ćwi- wani byli również do likwidowa- nansowe związane z nowym systemem. zna, który odbył zasadniczą czeń. Część z nich pokrywała się nia skutków klęsk żywiołowych W rosyjskim budżecie obronnym na 2011 służbę wojskową albo skończył z terminami prac polowych. Mię- i katastrof, między innymi w elek- rok na mobilizacyjne przygotowanie rezerw tak zwany „fakultet wojskowy” dzy innymi z tego powodu przy- trowni atomowej w Czarnobylu. poza armią przeznaczono 6,7 miliarda rubli, na wyższej uczelni cywilnej. Do działy mobilizacyjne mieli kierow- System ten przetrwał zasadniczo tej kategorii zaliczano również cy prawie wszystkich samocho- niezmieniony do dzisiaj, a rezer- to jest półtora raza więcej niż rok wcześniej. pielęgniarki i absolwentki filologii dów ciężarowych wykorzystywa- wiści ze względu na słabą jakość Eksperci uważają jednak, że to za mało. Ge- obcych. Z rezerwistów formowa- nych w czasie żniw czy wykop- wyszkolenia i wyposażenia nazy- nerał Jurij Nietkaczew, były dowódca ro- no odrębne pododdziały, które ków, bo na roli ciągle brakowało wani są „partyzantami”. n syjskiej 14 Armii i profesor nauk wojskowych, twierdzi, że jest to kropla w morzu, jeśli uwzględnić fakt, że część tych środków związane powinny być również kilkadziesiąt trzebni są w jednostkach stałej gotowości. zostanie oddana DOSAAF (Ochotnicze To- razy wyższe”. Poborowi ze względu na krótki okres służby warzystwo Współpracy z Armią, Lotnic- Wydaje się jednak, że sumy te nie będą nie mają natomiast niezbędnego doświad- twem i Flotą – rosyjska organizacja przy- tak wysokie. W planach jest wypłata około czenia i wiedzy. sposobienia obronnego) oraz że będzie 167 milionów rubli dla około pięciu tysięcy przeprowadzany eksperymentalny nabór re- żołnierzy, w tym 400 oficerów. Rezerwiści OdświeżOne kOtlety zerwistów do armii. mieliby służyć przede wszystkim w bazach We wrześniu 2011 roku projekt ustawy „Na sformowanie brygady zmechanizo- przechowywania sprzętu. W każdej z nich zmieniającej dotychczasowy system mobili- wanej piechoty, składającej się z rezerwi- byłoby sześciu żołnierzy i kilku pracowni- zacyjny został przyjęty w pierwszym czyta- stów (około 4,5 tysiąca ludzi) oraz na wy- ków wojska. Część etatów mundurowych niu przez Dumę. Określono w nim zasady płatę żołdu i wyszkolenie potrzebne będzie mieliby zająć rezerwiści na kontraktach, za- pełnienia służby przez rezerwistów. Mają to minimum miliard, dwa miliardy rubli na znajomieni ze sprzętem i techniką wojsko- być przede wszystkim byli żołnierze zawo- rok. W Rosji niezbędne jest kilkadziesiąt ta- wą. Na stanowiskach tych nie opłaca się za- dowi. Podstawowymi kryteriami naboru ma- kich brygad. To znaczy, że wydatki z tym trudniać żołnierzy zawodowych, którzy po- ją być długość dotychczasowej służby, kate-

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 5 1 51

pawel_7_2012.indd 51 2012-02-02 13:07:05 rosja rezerwista w systemie

goria i wiek. Podoficerowie i chorążowie oprzeć wrażeniu, że powołanie docelowo Wydatki na obronność nie mogą mieć więcej niż 42 lata, oficero- niecałych dziewięciu tysięcy żołnierzy nie Hiszpanii to zaledwie wie młodsi – 47 lat, a starsi 57. Kandydaci może wprowadzić istotnych zmian w syste- 7 miliardów euro. na rezerwistów muszą być obywatelami mie mobilizacyjnym milionowej armii. Cho- Zdaniem ekspertów Rosji, odbyć służbę i posiadać stopień woj- dzi raczej o niedopuszczenie do utraty wy- to zdecydowanie za mało, aby skowy. soce wykwalifikowanych specjalistów do utrzymać siły zbrojne Każdego miesiąca rezerwiście wypłacano obsługi sprzętu i wyposażenia. Znaczenie w dobrej kondycji. by połowę sumy należnej na takim samym z pewnością mają też koszty – nie do unie-  stanowisku w służbie czynnej, jednak bez sienia przez budżet obronny gdyby objęto dodatków stanowiących sporą część pensji systemem wszystkich, czy choćby więk- rosyjskiego żołnierza. Po planowanych na szość rezerwistów. Planowane zmiany mają 2013 rok znacznych podwyżkach uposażeń zapewnić utrzymanie w gotowości sprzętu kwota ta ma zostać zmniejszona do 10 pro- i wyposażenia potrzebnego jedynie w stanach cent pensji. Za czas ćwiczeń należałoby się zagrożenia, do którego obsługi nie trzeba za- 100 procent wynagrodzenia (zniesione mają trudniać na stałe specjalistów, a tym samym być limity czasowe odbywa- odciągać ich od bieżącej służ- nia ćwiczeń przez rezerwi- Powołanie by w jednostkach stałej goto- stów). wości. Z takiej rezerwy ko- Ministerstwo liczy na dziewięciu tysięcy rzystać będzie w przyszłości przyciągnięcie specjalistów, rezerwistów nie nie tylko wojsko. Będą z niej z którymi będzie zawierać spowoduje istotnych korzystać także inne służby kontrakty: pierwszy na trzy mundurowe, które już dzisiaj lata, następne na pięć lat. zmian w systemie narzekają na brak poboro- Szacunkowa liczba żołnie- mobilizacyjnym wych – przede wszystkim mi- rzy, z którymi planuje się za- nisterstwo sytuacji nadzwy- wrzeć kontrakty, to 4,3 tysią- milionowej armii czajnych. ca w pierwszym roku działa- Zasady te wydają się rów- nia nowego systemu, stop- nież korzystne dla rezerwi- niowo zwiększana do 8,6 ty- stów. Dla specjalistów z wą- siąca w roku 2014. Koszty skich wojskowych dziedzin, służby jednego rezerwisty czy też byłych żołnierzy za- określono na 100 tysięcy rubli rocznie. Plan trudnionych w sektorze państwowym, moż- ma być wprowadzany etapami. Pierwszy, liwość otrzymywania dodatkowo niemałych trzyletni ma być realizowany tylko w siłach pieniędzy może okazać się atrakcyjna RobeRt Czulda zbrojnych, następne etapy będą dotyczyły i prawdopodobnie ministerstwo obrony nie również wybranych służb mundurowych. będzie narzekać na brak kandydatów. Projekt ustawy przewiduje powoływanie re- Dzisiejszy system szkolenia żołnierzy re- zerwistów również w wypadku katastrof zerwy wywodzących się ze służby zasadni- i klęsk żywiołowych (co ma odciążyć pod- czej, którzy w przyszłości mają być zalicza- oddziały regularne używane do tych zadań). ni do „resursu mobilizacyjnego” jest nie- Projekty pod kreską Ustawa ma zostać uchwalona jeszcze przed efektywny i nie zapewnia właściwego ich zaplanowanymi na marzec wyborami prezy- przygotowania. Rolę „resursu pierwszej ka- Nowy rząd Hiszpanii musi denckimi. tegorii” przejmą więc prawdopodobnie Oprócz „nowej” rezerwy nadal będzie zwalniani ze służby żołnierze i podoficero- sobie poradzić z cięciami funkcjonować „stara”, nazwana w projekcie wie kontraktowi. Profesjonalnie wyszkoleni finansowymi w wojsku. ustawy „resursem mobilizacyjnym”. W jej po kilku, kilkunastu latach służby zachowa- skład mają wejść zwalniani ze służby żoł- ją gotowość do podjęcia działań, przy mini- ryzys gospodarczy nękający Hiszpa- nierze, którzy nie podpisali kontraktu. Nie malnych – w porównaniu do rezerwistów nię nie omija także ministerstwa będą oni otrzymywać pieniędzy za pozosta- wywodzących się ze służby zasadniczej obrony, które w ostatnich kilku la- wanie w gotowości, mają rzadziej uczestni- – nakładach na ich szkolenie. n tach miało już paru szefów. Ostat- czyć w ćwiczeniach, a w razie stanu zagro- nim, od 2008 roku, była Carme żenia lub wojny będą mobilizowani w dru- Kapitan GRZEGORZ JANiSZEwSKi KChacón Piqueras. Złośliwi zauważają, że za- giej kolejności. jest absolwentem wydziału Prawa Uniwersytetu pisze się ona w historii tylko dlatego, że była imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz pierwszą kobietą na tym stanowisku, a objęła je studiów podyplomowych w dziedzinie prawa w siódmym miesiącu ciąży. Trudno wymienić ObOpólne kOrzyści europejskiego na tej uczelni. Jest doktorantem Po reformach z lat 2008–2010 opracowa- w wyższej Szkole Studiów Międzynarodowych jej zawodowe sukcesy, choć też trzeba przynie nowego systemu tworzenia rezerw mo- w Łodzi, gdzie pisze pracę na temat zaangażowa- znać, że na tle socjalistycznego gabinetu pre- bilizacyjnych w Rosji było konieczne. Jest nia Bundeswehry w misje zagraniczne. miera José Louisa Zapatery nie wyróżniła się interesuje się także tematyką obronności to również element procesu stopniowego w RFN i innych państwach regionu, negatywnie. podnoszenia gotowości do działania jedno- szczególnie miejscem sił zbrojnych w społeczeń- W obecnym konserwatywnym rządzie hisz- stek rosyjskiej armii. Trudno się jednak stwie w czasach transformacji. pańską politykę obronną ma wyprowadzić na

52 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012

pawel_7_2012.indd 52 2012-02-02 13:08:59 US d Od

Projekty pod kreską FOT.

prostą ekspert od zarządzania Pedro Morenés, wi się nieoficjalnie, że stworzyły one deficyt ża na łamach „Jane’s Weekly” David Ing, przy- mający wieloletnie doświadczenie w dziedzinie w wysokości 35 miliardów euro. To olbrzymia pominając, że to właśnie ta partia wysłała hisz- bezpieczeństwa. W latach 2000–2002 był se- suma – łączny budżet obronny wojsk tego pań- pańskich żołnierzy do Iraku, by w ten sposób kretarzem stanu, a wcześniej sekretarzem stanu stwa, ścinany od trzech lat, to rocznie raptem wzmocnić pozycję Hiszpanii na arenie między- do spraw obronności (1996–2000). Jest też 7 miliardów euro. narodowej. Lewica pospiesznie ich wycofała, związany z przemysłem zbrojeniowym. Przed co żołnierze odebrali jako hańbę – świat uznał nim dużo pracy. Krótko przed odejściem po- Koniec wydawania bowiem, że Madryt uciekł z Iraku. przedniego szefa resortu ministerstwo obrony Hiszpanie liczą, że konserwatywny rząd Trudno jednak nie przyznać socjalistom opublikowało tak zwaną zieloną księgę, w któ- Mariano Rajoya wyprowadzi kraj z kryzysu. pewnej racji. Niegospodarność to jedno, a wy- rej opisano między innymi programy moderni- Pełni nadziei są wojskowi, z których wielu górowane plany, które przyczyniają się do zacyjne sił zbrojnych. Ocena była druzgocąca: traktowało rządy lewicy jako smutny okres obecnego deficytu w wojskowej kasie, to dru- z dokumentu wynika, że ministerstwo jest na w historii ich państwa. Częste zmiany w mini- gie. Ambitne modernizacje ludowców dały im „granicy upadku”, a projektów nikt nie kontro- sterstwie, a pod koniec kadencji powierzenie re- popularność, ale z powodu rozłożenia płatności luje. Według autorów analizy nowy rząd musi sortu minister Chacón Piqueras, przypadko- na raty część rachunków musieli płacić następ- szybko opracować jasne zasady zakupu sprzętu wej osobie, niezwiązanej z wojskiem, utwier- cy – rząd José Luisa Zapatery. Gabinetowi i uzbrojenia, a także poprawić funkcjonowanie dziły ich w tym negatywnym przekonaniu. Rajoya przyjdzie więc nie tylko naprawiać błę- ministerstwa i sił zbrojnych. Teraz ma być inaczej, bowiem Partia Ludo- dy lewicy, lecz także zapłacić za szastanie pie- Konieczne jest również dokładne przyjrze- wa zawsze dbała o wojsko. „To ludowcy prze- niędzmi przez konserwatystów sprzed kilku lat. nie się każdemu z realizowanych programów. prowadzili gruntowny program modernizacji sił Partia Ludowa nie będzie mogła już wpro- Nowy rząd musi liczyć się z wydatkami, a mó- zbrojnych w najnowszej historii kraju”, zauwa- wadzać wielomiliardowych programów mo-

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 5 3 53

pawel_7_2012.indd 53 2012-02-02 13:11:17 hiszpaNia projekty pod kreską

chcesz ESPANA

zamówić d E

prenumeratę? AR mAdA AS y FUER FOT. Pierwszą ofiarą może paść czołg Leopard 2E. Teraz słychać, że Hiszpania nie potrzebuje aż 219 takich kosztownych maszyn.

dernizacyjnych. Przed nią co najwyżej ratowa- Największym wyzwaniem dla hiszpańskiego nie resztek dawnej siły. Na razie jeszcze nie rządu jest jednak znalezienie pieniędzy na sfi- wiadomo, co zamierza nowa ekipa rządząca, nansowanie strategicznego projektu moderniza- gdyż sprawami obronności nie zajmowano się cyjnego marynarki wojennej, czyli wielozada- w trakcie kampanii wyborczej. Również po niowego lotniskowca „Juan Carlos I”. Ten naj- wygraniu wyborów ani Rajoy, ani minister większy w historii floty Hiszpanii okręt (wy- Morenés nie przedstawili konkretnego planu. porność niemal 30 tysięcy ton) od 2010 roku Stwierdzili jedynie, że więcej pieniędzy na bez- jest w służbie, ale nie wszystkie należności wy- pieczeństwo na pewno się nie znajdzie. Rząd nikające z wartego 360 milionów euro kontrak- ma niewielkie pole manewru – narzucone przez tu zostały spłacone. W tym przypadku nie moż- Unię Europejską reguły pomocy są surowe na już mówić o wstrzymaniu projektu. Na pew- i Rajoy nie będzie mógł nawet ustalić wysoko- no opóźni się finalizacja innego: czterech okrę- ści deficytu budżetowego Hiszpanii, bo o tym tów podwodnych typu S-80. Obecnie mówi się decyduje obecnie Bruksela. Madryt musi zaci- o czterech latach opóźnienia; pierwsza jednost- snąć pasa, by nie przekroczyć limitu 4,4 procent ka w 2015 roku, ostatnia trzy lata później. wyznaczonego na następny rok. Spodziewać Łatanie dziury budżetowej prawdopodobnie należy się dalszych cięć, mimo że, zdaniem będzie wymagać poświęceń ze strony wojsk lą- ekspertów, wspomniane 7 miliardów euro na dowych. Pierwszą ofiarą może paść czołg Le- obronność to i tak zdecydowanie za mało – nie opard 2E (wersja 2A6 z elementami pancerza tylko na modernizację, lecz także na utrzyma- na wieży z 2A5), jeden ze sztandarowych pro- Napisz nie sił zbrojnych na odpowiednim poziomie. jektów Partii Ludowej, która szczyciła się tymi maszynami w 2003 roku, kiedy zaczęto dostar- lub zadzwoń Szukanie oSzczędności czać je do jednostek. Teraz słychać, że Hiszpa- W obliczu cięć finansowych konieczne jest nia nie potrzebuje aż 219 takich kosztownych do nas ograniczanie zamówień na nowe uzbrojenie. Na maszyn. Nowy rząd będzie musiał zdecydować, razie mówi się, że Madryt zdecyduje się na 38 czy obciąć zamówienie do zaledwie 50–100 (a nie 45) nowoczesnych śmigłowców NH90, czołgów. Byłoby to łatwiejsze, gdyby poprzed- [email protected] które mają trafić do służby w 2013 roku. Pro- nikom udało się sfinalizować umowę z Arabią blem z podpisaną w 2006 roku umową polega Saudyjską, która chciała kupić od 200 do 270 tel. 22 68 40 400 na tym, że dotychczas producent dostał zaled- czołgów Leopard 2E za 3 miliardy euro. Osta- wie 106 milionów z 1,3 miliarda euro. Poprzed- tecznie Saudyjczycy wybrali 200 czołgów Le- ni rząd starał się zmniejszyć koszty, niestety opard 2A7, które mają otrzymać z Niemiec. – bezskutecznie. Z tym wyzwaniem przyjdzie Najdroższym projektem hiszpańskich sił po- zmierzyć się nowej ekipie. Sprawa jest o tyle wietrznych jest jednak zakup 87 nowoczesnych skomplikowana, że choć zmniejszenie zamó- odrzutowców Eurofighter Typhoon za sumę wienia to więcej pieniędzy w budżecie, ale też 12 miliardów dolarów. Pomimo trudności fi- niemożliwy do uniknięcia cios we własny prze- nansowych rząd zapowiedział zapłacenie w cią- www.polska-zbrojna.pl mysł – tylko dwa pierwsze śmigłowce NH90 gu kilku tygodni raty w wysokości 309 milio- powstaną we Francji. pozostałe miały zostać nów euro. Do końca 2012 roku trzeba będzie na zbudowane w Hiszpanii. ten cel znaleźć jeszcze 400 milionów euro. n

54 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012

pawel_7_2012.indd 54 2012-02-02 13:11:56 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 5 5 55

pawel_7_2012.indd 55 2012-02-03 12:08:21 zagrożenia arktyczny niedźwiedź

Michał Jarocki arktyczny niedźwiedź w grze o arktyczne złoża rosja nie jest jeszcze gotowa do otwartej konfrontacji morskiej.

edług amerykańskiej agencji nie jest objęty jurysdykcją żadnego państwa. dziesiąt procent należących do tego kraju za- naukowo-badawczej U.S. Spory terytorialne między członkami tak zwa- sobów gazu ziemnego oraz dziewięćdziesiąt Geological Survey Arktyka nej arktycznej piątki (Danii, Kanady, Norwe- procent złóż węglowodorów. Spełnienie rosz- kryje około 25 procent świato- gii, Rosji oraz Stanów Zjednoczonych) dowo- czeń terytorialnych Rosjan pozwoliłoby im wych zasobów gazu ziemnego dzą jednak, że przyjęte rozwiązania prawno- zwiększyć bazę surowcową o miliardy ton. iw ropy naftowej, a także duże pokłady metali -międzynarodowe są nieskuteczne. O wiele trudniejszym zadaniem może się szlachetnych, takich jak złoto czy srebro. Spo- Do głównych obszarów spornych zalicza się okazać rozpoczęcie wydobycia – żadne pań- rym wyzwaniem w nadchodzących latach mo- Grzbiet Łomonosowa, który przebiega pod stwo arktycznej piątki nie jest do tego tech- że okazać się nie tylko dokładne określenie biegunem północnym, a rozciąga od wybrzeży nicznie przygotowane. Kolejnym wyzwaniem wielkości tych złóż, lecz także opracowanie Kanady do Rosji. Zdaniem Moskwy jest on będzie opracowanie systemu transportu surow- technologii wydobycia surowców. Łatwiejsze przedłużeniem syberyjskiego szelfu kontynen- ców oraz militarnego zabezpieczenia złóż. powinno być wytyczenie nowych szlaków że- talnego, co umożliwia rozszerzenie rosyjskiej Trzeba ponadto zrobić to tak, żeby wszystko glugowych między Azją a Europą. Przejścia wyłącznej strefy ekonomicznej o ponad milion się opłacało. północno-zachodnie i północno-wschodnie kilometrów kwadratowych. Dla Rosjan ważne jest przejście północno- mogą w przyszłości stać się głównymi trasami -wschodnie. Ewentualne uczynienie z niego handlowymi pomiędzy dwoma kontynentami. Apetyt Rosji nowej drogi handlowej pomiędzy Azją a Euro- Polityczny status Arktyki może sprawić, że Rosyjskie tereny arktyczne rozciągają się od pą może przynieść spore korzyści finansowe. korzystanie z jej surowców będzie utrudnione. Karelii na zachodzie kraju po Półwysep Czu- Oczywiście trzeba dużo zainwestować w in- Prawo międzynarodowe mówi, że region ten kocki na wschodzie. Znajduje się tam osiem- frastrukturę. Rozbudowana musi zostać sieć

56 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 56 2012-02-02 15:01:10 wadzenie ich do służby pozwoli Moskwie na

tudi O zapewnienie stałej przepustowości przejścia Usa północno-wschodniego nawet wówczas, gdy jego wody pokryje gruba warstwa lodu. Do itARium S itARium dyspozycji Kremla pozostają także lodołama- Kanada OceAN cze należące do kontrolowanych przez pań-

ARKtycZNy mi L RAF.

g stwo koncernów energetycznych. grzbiet Rosja Większym problemem może okazać się to, Łomonosowa że Rosjanie nie mają platform wiertniczych zdolnych do pracy w niesprzyjającym klima- Biegun Północny cie północnej Arktyki. Brak jest też informacji na temat postępów prac rozwojowych nad tego typu konstrukcjami. W sierpniu 2011 roku do grenlandia eksploatacji złóż gazowych Sztokman na Mo- dania rzu Barentsa skierowano jednostki „Polarnaja Zwiezda” oraz „Siewiernoje Sijanie”. Nie ule- islandia Finlandia ga wątpliwości, że zdobyte przez nie doświad- szwecja czenia mogą w przyszłości zaprocentować. noRwegia aspekt militarny Uwagę obserwatorów zwróciło sformowa- powiedzi premiera Władimira Putina ma to nie przez Rosjan dwóch brygad arktycznych. nastąpić do 2014 roku. Rozlokowane zostały one w pobliżu miasta Pomimo planów złożenia drugiego wniosku Pieczenga, niedaleko granicy z Finlandią można podejrzewać, że Moskwa nie traktuje i Norwegią. Według oficjalnych zapowiedzi, ONZ jako instytucji, która może decydować ich zadaniem jest ochrona w regionie rosyj- o ostatecznych rozstrzygnięciach. Powszechny skich interesów energetycznych. Trudno jed- jest bowiem pogląd, że ani rosyjski wniosek, noznacznie ocenić takie posunięcie. Należy ani też dokumenty przygotowywane przez in- pamiętać, że należąca do arktycznej piątki ne państwa arktyczne, nie będą zawierać wy- Norwegia ze względu na ograniczone aspira- starczających dowodów potwierdzających cje terytorialnie oraz skłonność do politycz- słuszność ich roszczeń. Wiele wskazuje na to, nych kompromisów stanowi relatywnie nie- że niebawem oenzetowska komisja może zo- wielkie zagrożenie dla interesów Moskwy. stać zasypana takimi dokumentami. Sytuacja Decyzję o sformowaniu jednostek należy jest na rękę Moskwie, gdyż gwarantuje, że więc interpretować jako reakcję na podobne Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych o prawie morza ustanawia przynajmniej w ciągu kilku najbliższych lat posunięcia ze strony takich państw, jak Kana- komisję do spraw granic szelfu nie zapadną żadne decyzje w tej sprawie. da oraz Stany Zjednoczone, a także dowód na kontynentalnego, do której adresowane to, że Kreml poważnie traktuje arktyczne zło- mogą być żądania dotyczące zmiany Forum regionalne ża. Wydaje się jednak, że Rosjanie zdecydują długości wyłącznych stref ekonomicznych

. u N Alternatywą dla ONZ mogą okazać się wie- się na użycie wojska wtedy, gdy zawiodą dzia- zainteresowanych państw. t

FO lonarodowe organizacje regionalne, wśród łania prawno-międzynarodowe oraz instytucje których decydującą rolę odgrywa Rada Ark- Rady Arktycznej. Rosja nie jest bowiem goto- arktycznych portów, aby mogły one świadczyć tyczna. Założona w 1996 roku organizacja wa do otwartej konfrontacji morskiej. usługi przepływającym statkom handlowym. oprócz arktycznej piątki skupia Finlandię, Można podejrzewać, że w najbliższej przy- Istotne będzie również dysponowanie odpo- Islandię i Szwecję. Ma szansę stać się głównym szłości rosyjska polityka wobec Arktyki obli- wiednią liczbą nowoczesnych lodołamaczy. forum, na którym Rosja będzie rozgrywać czona będzie na zachowanie status quo, czyli Najważniejszym aktem prawa międzynaro- w najbliższej przyszłości arktyczną politykę. utrzymanie sytuacji, w której żadne z państw dowego, na podstawie którego mogą być roz- Równy status wszystkich państw członkow- nie dysponuje prawem do eksploatacji dna patrzone rosyjskie roszczenia, jest konwencja skich powoduje jednak, że najlepszym rozwią- morskiego. Podejście Moskwy zmieni się za- Organizacji Narodów Zjednoczonych o prawie zaniem jest odwlekanie decyzji. Jeden z zapi- pewne wówczas, gdy będzie ona gotowa do morza z roku 1982. Dokument ten ustanawia sów deklaracji z Ottawy powołującej radę do rozpoczęcia wydobycia. Jej działania będą oenzetowską komisję do spraw granic szelfu życia mówi, że wszelkie rozstrzygnięcia na fo- wtedy polegać na marginalizowaniu znaczenia kontynentalnego, do której adresowane mogą rum tej organizacji muszą być podejmowane prawa międzynarodowego i prowadzeniu od- być żądania dotyczące zmiany długości wy- jednogłośnie. Innymi słowy, Rosja ma możli- wiertów tam, gdzie Rosjanie uznają to za tech- łącznych stref ekonomicznych zainteresowa- wość blokowania wszelkich wspólnych posta- nicznie możliwe i ekonomicznie opłacalne. nych państw. W 2001 roku odwołały się do nowień pozostałych państw członkowskich. Prawdopodobnie wykorzystany zostanie też niej rosyjskie władze, aby potwierdzić swoje Rosyjskie lodołamacze są stare i podatne na twardy argument w postaci sił zbrojnych. Mo- aspiracje terytorialne. Komisja uznała jednak awarie. Dopiero w lipcu 2011 roku wicepre- że to doprowadzić do zaostrzenia sytuacji poli- rosyjski wniosek za słabo przygotowany i po- mier Siergiej Iwanow ogłosił podjęcie decyzji tycznej w regionie, a w dalszej perspektywie leciła uzupełnić zgłoszenie dokładniejszymi o budowie do 2015 roku sześciu nowocze- skutkować nawet starciami bojowymi o ma- wynikami badań dna morskiego. Według za- snych nuklearnych okrętów tego typu. Wpro- łym stopniu natężenia. 

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 5 7 57

Monika-07_2012.indd 57 2012-02-02 15:01:31 protokół protokół dyplomatyczny dyplomatyczny protokół dyplomatyczny

Andrzej jonAs

Ostrożnie z lekarstwami Z dziećmi i lekarstwami należy postępować bardzo ostrożnie. I jedne, i drugie mogą być nie tylko błogosławieństwem.

biznesie zdarza się, że żony w sankcje, zapewniający takie zachowania państw, które uchronią spółka córka pożera w przyszłości przed popadnięciem w kłopoty podobne do dzisiejszych. spółkę matkę. Per- Projekt „wypączkował” z Unii, ale nie stał się jej wewnętrznym pra- spektywa taka pojawi- wem wskutek braku zgody Londynu. Przybrał więc formę traktatu mię- ła się ostatnio w poli- dzypaństwowego zawieranego przez członków Unii Europejskiej, ale nie- Wtyce europejskiej. Unia fiskalna, dziecko jako poza nią. Unii Europejskiej, zrodzone, by ratować Wspomniana groźba pożarcia matki właśnie z tego wynika. Eurosie- matkę, była o krok od przystąpienia do demnastka mogłaby bowiem przyjmować postanowienia zobowiązujące zjadania rodzicielki. Wizja wyjątkowo po- do określonych zachowań sygnatariuszy unii fiskalnej, ale równocześnie nura, choć w biznesie w takim akcie nie członków Unii Europejskiej. Rodziłyby się problemy wynikające z po- ma niczego złowrogiego. dwójnej lojalności. Która miałaby prawo pierwszeństwa? Która jest waż- Strefa euro, zainfekowana wirusem kry- niejsza? zysu zadłużeniowego, wciąż jeszcze nie Zrozumiałe jest, że Polska chce być obecna przy procesie uzgodnień zastosowała skutecznego lekarstwa. W to- dotyczących unii fiskalnej, choćby ze względu na perspektywę naszego ku poszukiwań stosownej terapii odkryto, dołączenia do strefy euro. Równocześnie dostrzegliśmy jednak, wraz że potrzeba nie tylko potężnej dawki wita- z Grupą Wyszehradzką i instytucjami Unii Europejskiej, zagrożenie dla min, czyli pieniędzy, ale także dyscypliny. niej samej ze strony unii fiskalnej, która mo- Bez obu tych środków siedemnastce groziła klasyczna epidemia – roz- głaby rozsadzić ją od środka swymi decyzja- przestrzenianie się choroby z kraju do kraju, w coraz większym wymi, czyli de facto pożreć. miarze i coraz ostrzejszej formie. Najbardziej drastyczne były konwul- Znalezione rozwiązanie ma, niestety, cha- sje w Grecji. Później pojawiły się również w Hiszpanii, Portugalii, rakter prowizoryczny. Gradacja spotkań na Irlandii i Włoszech. Zatrzymanie lawiny stało się koniecznością. szczycie (numer 1 – Unii Europejskiej, Oczywiście po odrzuceniu absurdalnej, hamletowskiej alternatywy, 2 – unii fiskalnej, 3 – strefy euro) oraz ko- rzekomo stojącej przed strefą euro: istnieć bądź nie istnieć. Nieprzyja- nieczność uzgadniania porządku dnia konfe- ciele europejskiej integracji zacierali ręce i twierdzili, że projekt ten od rencji niższej na konferencji wyższej może początku był fałszywy. Kulminacją tego fałszu jest właśnie euro, okazać się fikcją, zabiegiem jedynie formal- a kryzys jest tego najlepszym dowodem. Mówili też, bardziej subtel- nym. Owca będzie cała, ale wilk pozostanie nie, ale z nieszczerym zapewnieniem, że rozpad strefy euro nie będzie głodny. Wtedy jedyną wartością kompromisu oznaczał katastrofy dla Unii. brukselskiego będzie formalne potwierdzenie Trudności ze znalezieniem i zastosowaniem terapii wynikają oczy- gotowości do ochrony Unii Europejskiej wiście stąd, że finał najwspanialszego projektu w historii Europy, ja- przed jej latoroślami. kim jest Unia, jest wciąż niezdefiniowany. Rozdarty między ego- Wiadomo od zawsze, że z dziećmi i lekar- izmem a solidarnością, między ideami a pieniędzmi. Unia fiskalna to stwami należy postępować bardzo ostrożnie. pomysł doraźny na rozwiązanie problemu, ale bynajmniej nieprosty. I jedne, i drugie mogą być nie tylko błogosła- Aby pojawiły się rezultaty, trzeba zbudować system prawny wyposa- wieństwem. n

58 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 58 2012-02-03 10:33:29 Redaktor działu II WOJNA ŚWIATOWA MNIeJ chluby pOd leNINO andRzej fąfaRa

Tadeusz WRóbel Działa Singapuru Japończykom wystarczył tydzień, aby zdobyć Singapur – największą brytyjską bazę na dalekim Wschodzie.

Marcin-07.indd 59 2012-02-03 10:12:56 II WOJNA ŚWIATOWA DzIAłA SINgApuru

Usuwanie gruzu po japońskim nalocie na brytyjską bazę wojskową w Singapurze. 17 stycznia 1942 roku eum AL wAR mu S AL wAR . im PeRi t FO

trategiczne zalety położenia Singa- w Azji Południowo-Wschodniej. W okresie od nadbrzeżnych, bo te skupione w centrum połu- puru nigdy nie budziły wątpliwości. drugiej połowy lat pięćdziesiątych XIX wieku dniowego wybrzeża wyspy nie zapewniały już Wyspa leży u południowych wybrze- do wybuchu I wojny światowej zbudowano bezpieczeństwa. Na wschodnich i zachodnich ży Półwyspu Malajskiego, od które- tam 12 fortów. Połowę z nich wzniesiono na jej krańcach postanowiono ulokować nowe ba- go oddziela ją wąska cieśnina Johor. leżących u południowych wybrzeży głównej terie artylerii nadbrzeżnej. Miały chronić SNa południu znajduje się długa na 105 kilome- wyspy małych wysepkach Sentosa i Pulau przed atakiem od strony Morza Południowo- trów i szeroka na 16 kilometrów Cieśnina Sin- Brani, które tworzyły naturalną przystań, Kep- chińskiego. gapurska, której wschodni kraniec stanowi wyj- pel Harbour. W 1921 roku brytyjski komitet W chwili wybuchu wojny twierdza dyspono- ście na Morze Południowochińskie. Jej połu- zajmujący się obroną zamorską zdecydował, wała 13 bateriami artylerii nadbrzeżnej, które dniową granicę wyznacza Archipelag Riau, że Singapur będzie główną bazą Royal Navy znajdowały się na wyspach Singapur (6), Sento- a wschodnią cieśnina Malakka, przez którą na Dalekim Wschodzie. Przystanie, doki sa (3), Pulau Tekong (2) i Pulau Brani (1) oraz można wydostać się na Morze Andamańskie. i składy z wielomiesięcznymi zapasami pali- na półwyspie w Pengerang (1), na północny Nic dziwnego, że tym terytorium zainteresowa dla okrętów zbudowano w centrum pół- wschód od Pulau Tekong. Baterie podporząd- wali się Brytyjczycy. W 1819 roku Kompania nocnego wybrzeża wyspy. Tyle tylko, że te nie kowano dwóm dowództwom artylerii – Changi Wschodnioindyjska wydzierżawiła jego połu- stacjonowały tam na stałe. Od zachodu cieśni- i Faber. 29 ciężkich dział artylerii nadbrzeżnej dniową część na osadę handlową od sułtana Jo- nę Johor zamykała grobla łącząca Singapur robiło wrażenie, ale jeśli chodzi o ich użycie, horu, a pięć lat później odkupiła wyspę. z Malajami. był pewien szkopuł. Zgodnie z założeniami W 1826 roku Singapur stał się częścią Straits W okresie międzywojennym podjęto szeroko miały one razić cele lądowe. Ich kąt ostrzału Settlements, jak nazwano brytyjskie kolonie zakrojone prace modernizacyjne fortyfikacji w poziomie wynosił około 360 stopni. Dobudo-

60 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Marcin-07.indd 60 2012-02-03 12:12:59 Rozmieszczenie baterii, lotnisk i jednostek w lutym 1942 roku, a także kierunki ataków japońskich i miejsca większych starć tudi O itARy S itARy . gRAF mi L t FO 11. Sphinx – 2 x 152 milimetry Singapurskie baterie 12. Tekong – 3 x 234 milimetry 13. Pengerang – 2 x 152 milimetry Baterie nadbrzeżne 1. Pasir Laba – 2 x 152 milimetry Baterie AMTB 2. Buona Vista – 2 x 381 milimetrów 1. Belayar – 2 x 76,2 milimetra 3. Labrador – 2 x 152 milimetry 2. Siloso Point – 1 x 76,2 milimetra 4. Siloso – 2 x 152 milimetry 3. Pulau Hantu – 1 x 84 milimetry 5. Connaught – 3 x 234 milimetry 4. Berhala Reping – 2 x 2 57 milimetrów 6. Serapong – 2 x 152 milimetry 5. Changi Outer (Palm) – 2 x 2 57 milimetrów 7. Silinsing – 2 x 152 milimetry 6. Pulau Sajahat – 2 x 2 57 milimetrów 8. Johore – 3 x 381 milimetrów 7. Ladang – 1 x 76,2 milimetra 9. Beting Kusah – 2 x 152 milimetry 8. Calder Harbour – 2 x 2 57 milimetrów 10. Changi – 2 x 152 milimetry 9. Tanjong Johore – 2 x 84 milimetry

wane później na stanowiskach 152-milimetro- możliwość zaatakowania od lądu, z Półwyspu batalionów. Problemem były też ich poziom wych dział betonowe osłony, które miały chro- Malajskiego. Brytyjska generalicja była przeko- wyszkolenia i wyposażenie, zwłaszcza brak nić obsługi, ograniczyły jednak te zdolności. nana, że warunki naturalne – dżungla i bagna – czołgów. Kąt ich ostrzału wynosił od 202 do 338 stopni. oraz rzadka sieć dróg czynią ten wariant niewy- Kolejną słabą stronę Singapuru stanowiła Pełne 360 stopni miały tylko działa 234-mili- konalnym. obrona powietrzna, w teorii priorytetowa. Na metrowe. Innym problemem była amunicja. Dowództwo wojsk Brytyjskiej Wspólnoty wyspie były aż cztery lotniska, ale znajdowało W brytyjskim arsenale dominowały pociski Narodów, które miały bronić Singapuru i Mala- się na nich niewiele samolotów, w dodatku przeciwpancerne, brakowało za to odłamkowo- jów, utworzono w 1920 roku. W okresie mię- przestarzałych (myśliwce Brewster F2A Buffa- -burzących. dzywojennym na półwyspie funkcjonowały tyl- lo czy dwupłatowe lekkie bombowce Vickers ko niewielkie garnizony w Kuala Lumpur, Pe- Vildebeest). 8 grudnia 1941 roku na singapur- Twierdza, jakich mało nang, Seremban i Taiping. Dopiero dowodzący skich lotniskach bazowało siedem eskadr, Inwestycje w system obrony Singapuru do- tam w latach 1935–1939 generał major Wil- w tym trzy myśliwskie z 46 Buffalo. Dopiero konane w latach dwudziestych i trzydziestych liam Dobbie ostrzegł, że nie da się obronić Sin- w styczniu 1942 roku do Singapuru dostarczo- XX wieku uczyniły wyspę jednym z najbar- gapuru bez utrzymania półwyspu. no 51 Hurricane’ów, przerzucono tam również dziej ufortyfikowanych miejsc na Ziemi (była Problemem, który sygnalizowano władzom 24 pilotów. Utworzono z nich dwie nowe eska- określana jako „Gibraltar Dalekiego Wscho- w Londynie, była niedostateczna liczba piecho- dry, a trzecią, latającą dotąd na Buffalo, wypo- du”). Brytyjczycy skoncentrowali swe wysiłki ty w stosunku do mającej ponad 110 kilome- sażono w nowe samoloty. na tym, aby zapewnić wyspie jak najlepszą trów linii brzegowej wyspy. W momencie wy- W grudniu 1941 roku Singapuru broniło obronę od strony morza. Długo bagatelizowano buchu wojny w twierdzy stacjonowało tylko 11 sześć pułków artylerii przeciwlotniczej.

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 6 1

Marcin-07.indd 61 2012-02-03 12:56:27 II WOJNA ŚWIATOWA DzIAłA SINgApuru

Zagrożenie ze strony Japonii spowodowało, rzucono przeciw desantom. Zniszczenie tych że Brytyjczycy zaczęli rozbudowywać swe siły jednostek zapewniło Japończykom panowanie stacjonujące na Malajach. 8 grudnia 1941 roku na morzu. głównodowodzącemu tamtejszymi wojskami generałowi porucznikowi Arturowi Ernestowi KlęsKa za KlęsKą Percivalowi podlegało miał dziesięć brygad Również na lądzie alianci ponosili klęskę za (sześć indyjskich oraz po dwie australijskie klęską. Ich jednostki były słabo wyposażone i malajskie). W sumie 47 batalionów piechoty, i wyszkolone, bez doświadczenia bojowego, siedem pułków artylerii polowej, dwa przeciw- a przyszło im się zmierzyć z weteranami wojny pancernej oraz kilka innych jednostek. Razem w Chinach. Na Brytyjczykach zemściło się też 87–89 tysięcy żołnierzy wojsk lądowych. Lot- przekonanie, że malajska dżungla jest nie do nictwo alianckie dysponowało w pierwszej linii przebycia. Japończycy, pokonawszy leśne duk- około 160 samolotami, w tym 60 myśliwcami. ty marszem lub na rowerach, pojawiali się na Przybycie do Singapuru 2 grudnia, kilka dni tyłach kolejnych brytyjskich pozycji obronnych, przed wojną, pancernika „Prince of Wales” które od przodu były atakowane przez czołgi. i krążownika liniowego „Repulse” wraz z czte- Morale obrońców osłabiało również okrucień- rema niszczycielami wywołało euforię wśród stwo, z jakim wróg traktował jeńców. mieszkańców wyspy. Na początku stycznia 1942 roku na Malajach Siły inwazyjnej japońskiej 25 Armii pod do- pojawiła się indyjska 45 BP, która wkrótce zo- wództwem generała porucznika Tomoyukiego stała zniszczona. Między 13 stycznia a 5 lutego Yamashity szacowane były na 60–70 tysięcy w Singapurze wylądowały kolejne jednostki żołnierzy. Wraz jednostkami brytyjskiej 18 DP i dodatkowe wsparcia bojowego, logi- pułki artylerii. 22 stycznia dosła- stycznymi i personelem lot- Japończycy wzięli no tysiące dodatkowych Hindu- niczym mogło być ich po- do niewoli około sów, w tym 44 BP. Przypłynęli nad 120 tysięcy. W skład ar- 80 tysięcy też kolejni żołnierze z Australii. mii wchodziły 5 i 18 DP Posiłki nie poprawiły jednak sy- oraz Dywizja Gwardii Ce- Brytyjczyków, tuacji na froncie. W styczniu sarskiej. W razie potrzeby z których wielu 1942 roku głównodowodzący mogła dołączyć do nich 56 nie oddało w trakcie wojsk brytyjskich na Dalekim DP, ale ostatecznie wysłano Wschodzie generał Archibald ją do Birmy. Japońskim atu- bitwy nawet jednego Wavell stwierdził, że jego siły są tem była 3 Grupa Pancerna strzału rozbite i zdemoralizowane. Roz- żołnierzy. Percival podzielił wyspę na trzy sek- – cztery pułki wyposażone kazał odwrót do prowincji Johor, tory. Obronę zachodniego powierzono australij- w czołgi średnie lub lekkie. który eufemistycznie nazwano skiej 8 DP, której podporządkowano indyjską Razem co najmniej 150 wo- wycofaniem. 44 BP. Pozycje na północy obsadzono żołnie- zów. Zgrupowanie miało też Obrona południa Malajów rzami III Korpusu. Na styku z Australijczykami 12 tysięcy rowerów. okazała się niewykonalna i ostat- rozmieszczono 11 DP, a na wschód od niej bry- Generał Yamashita, któ- ni żołnierze generała Percivala tyjską 18 DP. Dowódca indyjskiej dywizji miał ry podczas pobytu w Niem- wycofali się z półwyspu 31 w rezerwie 8 BP, a rezerwę sektora stanowiła czech zaznajomił się z koncepcją blitzkriegu, stycznia 1942 roku. Saperzy wysadzili groblę 6/15 BP. Południa, włącznie z rejonem Changi, postanowił dopasować tę niemiecką strategię łączącą wyspę ze stałym lądem. Zniszczono też broniły malajskie 1 i 2 BP, Brygada Straits Set- do warunków malajskich. Przeszkolił swoje instalacje bazy morskiej, która znalazła się na tlements Volunteer Force oraz jednostki for- wojska na chińskiej wyspie Hainan, która miała pierwszej linii frontu. Po stronie aliantów na teczne, indyjska 12 BP stanowiła zaś odwód do- podobne ukształtowanie terenu i klimat co Ma- Malajach zginęło ponad 50 tysięcy żołnierzy. wództwa twierdzy. W Singapurze były też jed- laje. 25 Armii nie wzmocniono kolejnymi jed- Straty w III Korpusie były tak duże, że zdecy- nostki saperów oraz artylerii przeciwlotniczej. nostkami, bo japoński wywiad uważał, że siły dowano o połączeniu 9 i 11 DP. Wcześniej po- W ocenie historyków Percival popełnił błąd, brytyjskie na Malajach nie są zbyt duże. Poza dobnie postąpiono z częścią zdziesiątkowanych gdy zdecydował się na statyczną obronę wzdłuż tym Japończycy posiadali ponad 500 samolo- batalionów oraz 6 i 15 BP. całego wybrzeża. tów, o wiele lepszych niż alianci. Generał Archibald Wavell w czasie stycz- 8 lutego 1942 roku japońska artyleria otwo- 8 grudnia 1941 roku ich dywizje wylądowa- niowej wizyty w Singapurze dowiedział się, że rzyła ogień wzdłuż cieśniny Johor. Wcześniej ły na wschodnim wybrzeżu Syjamu oraz nieda- nie ma ani umocnień, ani szczegółowych pla- Japończycy przez kilka dni przeprowadzali sil- leko Kota Bharu na północy Malajów. Za prze- nów obrony od północy. Ponoć generał ne ataki lotnicze na rejon Changi na wschodzie. łomowy moment kampanii malajskiej uchodzi Percival zwlekał z budową linii obronnych, Tam też 7 lutego, na wysepce Pulau Ubin, wy- zatopienie 10 grudnia przez japońskie lotnictwo uważając, że będzie to miało zły wpływ na mo- sadzono desant żołnierzy z Dywizji Gwardii pancernika „Prince of Wales” i krążownika rale żołnierzy i cywilów. On sam, już po woj- Cesarskiej. Faktyczne uderzenie nastąpiło na „Repulse” niedaleko Kuantanu na Morzu Połu- nie, tłumaczył się brakiem siły roboczej. sektor australijski w rejonie plaży Sarimbun. dniowochińskim. Okręty nie miały osłony lotni- Pozycje broniącej tej części wyspy 22 BP roz- czej, bo poprzedniego dnia Brytyjczycy stracili Blef tygrysa ciągnięte były na długości około 14,5 kilometra. na zaatakowanych lotniskach w Singapurze Szacuje się, że na początku lutego w Singa- Choć był to trudny bagnisty teren, porośnięty znaczną liczbę samolotów, a te, które ocalały, purze stacjonowało 85–90 tysięcy alianckich lasami namorzynowymi, to Yamashita dzięki

62 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Marcin-07.indd 62 2012-02-03 12:13:51 /II WOJNA ŚWIATOWA DZIAłA SINgApuru

Radość Japończyków po zdobyciu większość wyspy. Wobec postępów wroga na Singapuru nie miała granic. zachodzie Brytyjczycy wycofali się w nocy z 12 na 13 lutego także ze wschodniej jej części. Ich siły utrzymywały jeszcze południowe krań- ce Singapuru, ale po utracie magazynów brako- wało żywności i paliwa. Niebawem zaczęto od- czuwać niedostatek również wody pitnej. W szeregach alianckich narastało rozprężenie, coraz więcej żołnierzy dezerterowało. 15 lutego generał Percival zdecydował się na rozmowy o kapitulacji. Premier Winston Churchill oczekiwał walki do końca, ale Wavell, który był w Singapurze 10 lutego, po- zostawił decyzję o zaprzestaniu oporu główno- dowodzącemu obroną. KróliK Kapituluje Pierwsza delegacja brytyjska została odesła- na, gdyż główny dowódca japoński zażądał bezpośrednich rozmów ze swym brytyjskim odpowiednikiem. Na spotkaniu z Yamashitą Percival początkowo próbował negocjować, ale nie wytrzymał presji i zgodził się na bez- warunkową kapitulację. Japoński generał ble- fował, że może liczyć na posiłki i ma dużo amunicji. Aby to udowodnić, rozkazał prze- prowadzić ostrzał artyleryjski. Brytyjski do- wódca, pamiętający dzienne limity pocisków na działo z czasów I wojny światowej, uwie- rzył w ten fortel. W rzeczywistości Yamashi- ta dysponował na wyspie mniejszą liczbą żoł- nierzy niż Percival i właściwie nie miał środ- zdobytym na Malajach brytyjskim mapom wie- udało się jednak uchwycić przyczółek. Nad ra- ków, by kontynuować natarcie. Obawiał się, dział, że jest słabo broniony. Na zachodzie wy- nem Australijczycy opuścili pozycje w Kranji, że negocjacje mogą być brytyjską grą na spy znajdowała się tylko jedna bateria artylerii bo dowódca 27 BP brygadier Duncan Struan czas, by przygotować obronę lub ewakuację. nadbrzeżnej, która została wyeliminowana ran- Maxwell myślał, że taki rozkaz wydało do- Jak później przyznał, cały atak na Singapur kiem 9 lutego przez japońskie bombowce nur- wództwo zachodniego sektora. Ważna dla lo- traktował jak blef, który okazał się skutecz- kujące. sów bitwy była również decyzja generała Perci- niejszy, niż mógł oczekiwać. Obrońcy powstrzymywali wroga ogniem vala. Brytyjczyk dał się nabrać pozorowanym Yamashita nie tylko pobił Brytyjczyków, z karabinów maszynowych i moździerzy. Pod- działaniom wroga z początku lutego. W prze- ale też ich upokorzył. Do niewoli wziął około palili też rozlaną na wodzie ropę. Japończykom konaniu, że prawdziwy atak nastąpi na północ- 80 tysięcy żołnierzy, z których wielu nie od- nym wschodzie, zwlekał z wysłaniem posiłków dało w trakcie bitwy nawet jednego strzału. Australijczykom. Tymczasem dowódca zachod- Nie bez wpływu na przebieg kampanii na Zemsta zwycięzców niego sektora miał niewielkie rezerwy – jeden Malajach były też osobowości dowódców batalion piechoty i kompanię chińskich ochot- walczących stron. był rzutki W Singapurze w pierwszych Yamashita ników. i agresywny, zyskał nawet miano Tygrysa tygodniach po kapitulacji wymordowano tysiące Chińczyków. Około południa 9 lutego Japończycy zajęli Malajów. Percival uchodził za pozbawione- lotnisko Tengah. Alianci wycofywali się na go charyzmy solidnego sztabowca od „prze- wycięscy Japończycy rozkazali Chińczykom wschód. Japońskie oddziały wraz czołgami wy- kładania dokumentów. Ze względu na wydat- Zw wieku 18–50 lat stawić się w kilku miejscach wyspy. tam dokonywano selekcji. Od lądowały w rejonie Kranji. Następnego dnia ne przednie zęby nazywano go Królikiem. 18 lutego do 4 marca 1942 roku zabijano ludzi, z lotniska Kallang odleciały na Sumatrę ostat- Dla Brytyjczyków kapitulacja Singapuru którzy znaleźli się na listach tajnej policji Kem- nie brytyjskie myśliwce. 11 lutego siły alianckie była największą katastrofą w historii ich woj- peitai jako zaangażowani politycznie, wspierają- próbowały powstrzymać agresora w rejonie Bu- skowości. Miała też konsekwencje politycz- cy finansowo rząd Czang Kaj-szeka. ginęli też kit Timah. Japończycy rzucili do akcji kilka- ne. Mieszkańcy azjatyckich kolonii zobaczy- mający tatuaże wskazujące na przynależność dziesiąt czołgów i po krwawej bitwie, podczas li, że Imperium Brytyjskie nie jest niezwycię- do tajnych stowarzyszeń oraz ci, którzy opuścili której dochodziło do walki wręcz, wyparli żone. Potwierdzeniem tego była udana rekru- Chiny po 1937 roku. Japończycy przyznali się do zabicia pięciu tysięcy singapurskich Chińczy- obrońców. Brytyjskie kontrnatarcie zakończyło tacja kilkudziesięciu tysięcy spośród wzię- ków. Ci z kolei uważają, że ofiar mogło być na- się niepowodzeniem. tych do niewoli Hindusów do kolaboranckiej wet 50–100 tysięcy. Historycy są skłoni uznać, Kolejną bitwę stoczono w rejonie Pasir Pan- Indyjskiej Narodowej Armii, która walczyła że w czasie czystki zginęło 25–50 tysięcy chiń- jang Ridge na południowym zachodzie Singa- później przeciwko Brytyjczykom w Birmie skich mężczyzn. puru. 15 lutego Japończycy okupowali już i Asamie. n

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 6 3

Marcin-07.indd 63 2012-02-03 10:22:11 pożegnania pożegnaniapożegnania

Panu gen. bryg. Panu ppłk. Z głębokim smutkiem ANDRZEJOWI TUZOWI KRZYSZTOFOWI HOJNIE przyjęliśmy wiadomość, dowódcy 12 Brygady Zmechanizowanej wyrazy głębokiego współczucia i słowa że 30 stycznia 2012 roku oraz Jego NAJBLIŻSZYM wsparcia z powodu śmierci odszedł na wieczną wartę wyrazy głębokiego współczucia OJCA generał broni z powodu śmierci HENRYK SZUMSKI TEŚCIOWEJ składają wielki patriota, prawy człowiek kierownictwo, kadra i pracownicy wojska i wybitny profesjonalista. składają Dowództwa Wojsk Specjalnych. Odszedł wieloletni dowódca, żołnierze i pracownicy szef Sztabu Generalnego WP 12 Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej. i dowódca wszystkich szczebli dowodzenia, wychowawca wielu żołnierskich pokoleń. Człowiek wielkiego serca Panu płk. i ogromnej życzliwości. ROMANOWI FLADZE Nie umiera Ten, oraz Jego NAJBLIŻSZYM kto pozostaje w sercach bliskich. Żonie WIESŁAWIE wyrazy głębokiego żalu i RODZINIE Zmarłego i szczerego współczucia Wyrazy głębokiego współczucia składamy wyrazy najgłębszego z powodu śmierci współczucia. i szczere kondolencje OJCA st. chor. sztab. Cześć Jego pamięci! MARKOWI STEFAŃSKIEMU składają z powodu śmierci żołnierze i pracownicy Zarządu Planowania Klub Generałów Wojska Polskiego OJCA Rozwoju SP Dowództwa Sił Powietrznych.

składają dowództwo, żołnierze i pracownicy 2 Pułku Inżynieryjnego w Inowrocławiu. Panu kmdr. JAROSŁAWOWI REMLINGEROWI Wykładowcy Zakładu Wychowania szefowi Oddziału Zaopatrywania Fizycznego w Wyższej Szkole SESŁIiWE IWspSZ Oficerskiej Sił Powietrznych oraz Jego RODZINIE Panu mjr. rez. mgr. Wyrazy głębokiego współczucia i NAJBLIŻSZYM ROBERTOWI JĘDRYSOWI oraz szczere kondolencje w trudnych chwilach słowa wsparcia oraz Jego RODZINIE Panu płk. inż. oraz wyrazy głębokiego współczucia wyrazy żalu i szczerego współczucia ANDRZEJOWI GÓRNICKIEMU i szczere kondolencje z powodu tragicznej śmierci i Jego NAJBLIŻSZYM z powodu śmierci SYNA z powodu śmierci OJCA TEŚCIA składają składają rektor – komendant, Senat, kadra i studenci składają kadra i pracownicy wojska SESŁIiWE IWspSZ. dowództwo, kadra i pracownicy wojska „Szkoły Orląt”. 33 Bazy Lotnictwa Transportowego w Powidzu.

Panu płk. Panu ppłk. ARKADIUSZOWI SZKUTNIKOWI Drogiej koleżance GRZEGORZOWI PROSKURZE oraz Jego RODZINIE i NAJBLIŻSZYM BARBARZE GÓRNICKIEJ oraz Jego RODZINIE w trudnych chwilach słowa wsparcia wyrazy głębokiego współczucia w trudnych chwilach słowa wsparcia oraz wyrazy głębokiego współczucia oraz słowa wsparcia oraz wyrazy głębokiego współczucia i szczere kondolencje w trudnych chwilach i szczere kondolencje z powodu śmierci po śmierci z powodu śmierci OJCA OJCA MAMY składają składają składają kierownictwo, kadra i pracownicy wojska koleżanki z sekcji ewidencji ilościowo- kierownictwo, kadra i pracownicy wojska Zarządu Planowania Operacyjnego – P3 Sztabu -wartościowej 33 BLTr w Powidzu. Dowództwa Wojsk Specjalnych. Generalnego WP.

64 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 64 2012-02-03 10:14:04 Żołnierze polscy internowani na Węgrzech c NA FOT.

WOJCIECH KÖNIGSBERG Węgierska ucieczka „Ponurego”

Już w czasie internowania na Węgrzech w 1939 roku go żołnierza, co w obecnym czasie żołnie- Jan PiWniK rozpoczął działalność konspiracyjną. rzowi jest bardzo potrzebne i daje rozrywkę, by te szare dni choć w danej chwili trochę iedy podporucznik Jan wódcą, lecz także wychowawcą, rozweselić”. Piwnik (późniejszy legen- przywódcą moralnym, a nawet lek- darny „Ponury”) przekra- torem języka francuskiego. Tajne akcje czał 21 września 1939 roku W dzienniku kompanii kapral Tego typu działania szybko zyskały apro- wraz 2 Kompanią Grupy napisał: batę węgierskiego kierownictwa obozu, które Mieczysław Zacharewicz Ucieczka KRezerwy Policyjnej z Golędzinowa „Zbiórka pieniędzy polskich i wę- Jana PiWnika wysoko oceniało umiejętności organizacyj- granicę polsko-węgierską, w głowie gierskich na gitarę, z którą ma wy- była tak ne Piwnika. Podobnego zdania był węgier- miał już starannie ułożony plan dzia- stąpić na poranku żołnierskim, bezczelna ski wizytator, który przyznał, że z 16 obo- i brawurowa, łania. Po pierwsze, nie chciał dopu- urządzonym przez Kompanię że Węgrzy, zów, które odwiedził, nigdzie nie było takie- ścić do rozkładu moralnego wśród w niedzielę, kapral Kulesza nie chcąc go porządku jak w 2 Kompanii. Władze wę- podkomendnych. Po drugie, posta- Augustyn. Zebrano waluty węgier- drażnić gierskie nie miały oczywiście pojęcia o taj- nowił umożliwić ludziom przedosta- skiej i polskiej wartości 45 pengo. niemców, nych poczynaniach Piwnika. Był on jednym nie się do sojuszniczej Francji. Przygotowanie się naszych arty- zataili ten fakt. z przywódców siatki konspiracyjnej działa- W obozie internowania, który stów do poranku żołnierskiego na jącej w sąsiadujących ze sobą obozach. Czu- znajdował się w małej węgierskiej dzień 15 października 1939 roku. wał nad wyrabianiem fałszywych dowodów miejscowości Laszlomajor Piwnik Myśl urządzenia poranku podał tożsamości dla internowanych, nadzorował organizował oficjalnie zajęcia kultu- nam nasz dowódca Kompanii pod- przemycanie cywilnych ubrań, a w końcu ralne, naukowe, dbał o celebrowanie porucznik Piwnik Jan, który jak odprawiał osoby, które dzięki sprawnie dzia- świąt oraz rocznic narodowych. Dla w Grupie, tak i tu, na tułaczce, dą- łającej sieci przerzutowej przedostawały się podkomendnych był nie tylko do- ży do podniesienia ducha moralne- do Francji.

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 6 5

pawel_7_2012.indd 65 2012-02-03 12:59:17 ii wojna światowa węgierska ucieczka „Ponurego”

O prawdziwym przebiegu wydarzeń moż- na dowiedzieć się z kieszonkowego notatnika Piwnika. Na jednej ze stron widnieje nastę- pujący zapis: „28–31 stycznia 1940 roku, ostatnie dni w obozie po wyprawieniu ludzi do Francji i zlikwidowaniu kompanii. Grozi mi cytadela lub obóz karny, podobnie jak kapi- tanowi Janowi Janczyszynowi i sierżantowi Janowi Wróblewskiemu. Ja doskonale sy- muluję chorobę. Udaje mi się. Wszyscy my- ślą, że jestem ciężko chory”. I dalej: „1 lutego, godz. 16.56 odjazd do szpitala – przybywam godz. 18.30 [szpital mieścił się w Budapeszcie Msza polowa w obozie – przyp. W.K.]. 2 lutego, godz. 9.00 ucieczka ze szpitala”. Ucieczka była tak brawurowa, że władze węgierskie, nie chcąc drażnić Niemców, a może również z powodu ciągle żywej sym- patii do Polaków, zataiły ten fakt. To prawdopodobnie wtedy powstał mit mówiący o tym, że Piwnik miał być osadzony w budapesz- teńskiej twierdzy. Kierunek ucieczki „Ponurego” mógł być tylko jeden – Francja i tworzące się tam Polskie Siły Zbrojne. Z Budapesztu przedo- stał się do miejscowości Barcs położonej na Pod pozorem prowadzenia południowym zachodzie Węgier, tuż przy zajęć kulturalnych granicy z Jugosławią. Pierwszą próbę przej- c (3) Jan Piwnik organizował

NA ścia na drugą stronę podjął 5 lutego. Nie ucieczki internowanych

FOT. na węgrzech Polaków. udało mu się wskutek wzmożonej czujności strażników granicznych. Następnego dnia W kronice kompanii pod datą 25 paździer- Do końca 1939 roku tylko z 2 Kompanii spotkał w Barcs swojego znajomego nika widnieje zapis: „Kompania w tym dniu zdołało zbiec ponad 20 osób, a łącznie z są- Władysława Wajnbergera, którego nie wi- wieczorem (szarówką) wyszła na spacer siednimi obozami około 70. dział dziesięć lat. Drugą próbę podjęli w kierunku wsi. Na skraju lasku zatrzymała W styczniu 1940 roku grunt zaczął się pa- wspólnie 9 lutego. I tym razem jednak, ze się, gdzie odłączyło się lić Piwnikowi pod nogami. Sy- względu na brak łodzi niezbędnej do poko- 22 wyznaczonych szerego- Kierunek ucieczki gnały o ucieczkach dotarły do nania granicznej rzeki Drawy, akcja spaliła wych, którzy poszli w głąb la- niemieckiego przedstawiciel- na panewce. Dopiero za trzecim podejściem, sku. Reszta Kompanii powró- „PONUReGO” stwa w Budapeszcie, które 11 lutego, udało się Piwnikowi przedostać ciła do koszar. W głębi lasku mógł być tylko w węgierskim ministerstwie do Jugosławii. 22 szeregowych spotkał pod- jeden – Francja spraw zagranicznych złożyło Pierwszym przystankiem na ziemi jugosło- porucznik Piwnik Jan i prze- protest w tej sprawie. Władze wiańskiej była przygraniczna miejscowość prowadził odprawę. Celem i tworzące się węgierskie, mimo przychylne- Suhopolje. Stamtąd już następnego dnia było przeniesienie pod osłoną tam Polskie go stosunku do Polaków, nie Piwnik pojechał do Zagrzebia. W stolicy nocy, potajemnie przed wartą mogły już patrzeć przez palce przebywał przez cztery dni w schronisku węgierską, pierwszego trans- Siły Zbrojne na ten proceder. To wszystko przy ulicy Senoina. 14 lutego wyruszył po- portu ubrań cywilnych. Pod- sprawiło, że w połowie stycznia ciągiem w kierunku Włoch. Trasa wiodła porucznik Piwnik Jan wy- węgierska komenda obozu na- przez malownicze tereny i główne miasta Ita- znaczył wartę w sile ośmiu kazała rozwiązać 2 Kompanię lii: Wenecję, Mediolan, Turyn. 18 lutego szeregowych, którzy mieli za oraz rozdzielić ludzi do innych przekroczył granicę francuską i zatrzymał się zadanie obserwować, czy w pobliżu nie ma miejsc internowania. w alpejskim miasteczku Modane. osób postronnych. W razie zjawienia się oso- Dalszy etap podróży to droga przez Lyon by postronnej wartownik, który pierwszy ją Przez i dalej do Paryża. 19 lutego Piwnik zameldo- napotka, miał wszcząć rozmowę, natomiast zieloną granicę wał się w słynnych koszarach Bessières, niosący ubranie mieli w tym czasie skryć się Piwnik wraz z pozostałymi przywódcami gdzie trzy dni później złożył wszystkie doku- i dopiero na umówiony znak dalej maszero- konspiracji miał zostać przeniesiony do menty niezbędne do weryfikacji tożsamości wać. Po dojściu do skraju lasku od strony twierdzy w Budapeszcie. Tak się jednak nie oraz stopnia w Polskich Siłach Zbrojnych. Po obozu mieli się zatrzymać i na hasło «kola- stało, choć w niektórych źródłach opisują- pozytywnym zweryfikowaniu został jednym cja» przenieść ubrania do środka zakwatero- cych jego pobyt na Węgrzech jest mowa za- z tysięcy żołnierzy, których celem była walka wania Kompanii, przez tylne wejście do wo- równo o twierdzy, jak i obozie karnym w Jol- z Niemcami i wyzwolenie Polski spod hitle- zowni, które na ten czas zostało odbite”. sva na północy Węgier. rowskiej okupacji. n

66 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012

pawel_7_2012.indd 66 2012-02-02 13:16:20 p a tr o n a t

Monika-07_2012.indd 67 2012-02-03 11:21:46 różności różności różności

Andrzej GArlicki Roma locuta… Wydając wyrok w sprawie stanu wojennego, sędziowie wystąpili w roli historyków, do czego nie są przygotowani.

ytułowe zdanie, zaczerpnięte wani. Podchwycili to natychmiast biorący udział w dyskusjach medialnych od świętego Augustyna, i stwierdzili, że w 1981 roku nie było zagrożenia interwencją, bo niezawisły brzmi w pełnej wersji: „Roma sąd tak stwierdził, czyli „Roma locuta”, koniec dyskusji. locuta, causa finita”, czyli Pojawiły się też argumenty, że większość historyków także jest tego zda- „Rzym przemówił, sprawa zania. W nauce jednak nie decyduje opinia większości. Historyk analizuje do- Tkończona”. Oznaczało to, że wypowiedź stępne źródła, wpisuje wydarzenia w kontekst, sam formułuje wnioski Kościoła jest wiążąca dla wiernych. i sam za nie odpowiada. Uznanie, że może istnieć jedna obowiązująca wer- Z czasem stwierdzenie to nabrało uni- sja wydarzeń, oznacza koniec historii jako nauki. wersalnego sensu i zaczęło oznaczać każdą Przyjęcie poglądu sędziów, że nie było groźby interwencji zewnętrznej, sprawę ostatecznie rozstrzygniętą. W kon- oznacza, że stojący na czele ZSRR Leonid Breżniew, który zadecydował tekście badań historycznych taka postawa o zdławieniu „praskiej wiosny” i wkroczeniu do Afganistanu, postanowił jest niebezpieczna, ponieważ dla historyka zrezygnować z Polski, co w konsekwencji musiało oznaczać rezygnację nie ma spraw raz na zawsze rozstrzygnię- z NRD. A w konsekwencji zapewne także z zależnych od ZSRR krajów de- tych. Nie tylko z tego powodu, że zawsze mokracji ludowej. Czy naprawdę Sąd Okręgowy w Warszawie wierzy pojawić się mogą nowe źródła, lecz także w tak głęboką przemianę Leonida Breżniewa? dlatego, że każde pokolenie na nowo odczy- Nie ulega wątpliwości, że Kreml wolał, żeby generałWojciech Jaruzelski tuje przeszłość. Należy równocześnie pa- wprowadził stan wojenny i sam rozwiązał konflikt w Polsce. Profesor miętać, że jest tendencja do upraszczania Andrzej Leon Sowa, autor wydanej w 2011 roku cennej „Historii politycz- przeszłości, do przedstawiania jej w wersji nej Polski 1944–1991”, stwierdza: „Możli- czarno-białej, do formułowania prostych odpowiedzi. Wystarczy włączyć wość wojskowej interwencji sowieckiej w Pol- telewizor i wysłuchać jednej z licznych dyskusji dotyczących naszej prze- sce była zatem potencjalnym zagrożeniem, szłości, w których biorą udział zawsze ci sami posłowie i publicyści. które polskie władze musiały stale brać pod Ostatnio w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie uwagę, bez względu na bieżące sygnały otrzy- w sprawie „przestępczego związku zbrojnego”, którego uczestnicy przy- mywane z Moskwy, tym bardziej że nie był to gotowali i wprowadzili stan wojenny w Polsce, znów zaczęło być głośno jeszcze czas, kiedy kierownictwo radzieckie na ten temat. W ustnym uzasadnieniu wyroku sędzia Ewa Jethon po- zgodziłoby się na likwidację swojego impe- wiedziała, że decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego podejmowano rium zewnętrznego, którego Polska była zanie w stanie wyższej konieczności, bo nie było bezpośredniego zagroże- sadniczym zwornikiem”. Interwencja mogła nia interwencją zewnętrzną. Intencją oskarżonych było zaś zachowanie mieć zresztą różne formy, na przykład wywo- istniejącego w Polsce systemu i własnej w nim pozycji. łania w czasie odbywających się w Polsce ma- Pomińmy karkołomną konstrukcję aktu oskarżenia, stwierdzającego, newrów Układu Warszawskiego zamieszek że najwyżsi funkcjonariusze państwa utworzyli „przestępczy związek i udzielenia „bratniej pomocy” w tej sytuacji. zbrojny”, bo jeśli chodzi o twórczość prokuratorów IPN, nic nie jest już Wyrok Sądu Okręgowego jest nieprawo- w stanie nas zdziwić. Sędziowie wypowiedzieli się stanowczo i jedno- mocny, co oznacza, że jego uzasadnienie jest znacznie, odrzucili argumenty obrony o zagrożeniu interwencją ze- również nieprawomocne. To daje nadzieję hi- wnętrzną. Wystąpili więc w roli historyków, do czego nie są przygoto- storykom. Może Roma jeszcze nie locuta. n

68 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 68 2012-02-02 14:58:41 Redaktor działu ANNA DĄBROWSKA

jAceK SzuStAKOWSKi

Szarża na boisku Z wyboru są żołnierzami, z zamiłowania piłkarzami. wski O ak Swoją jednostkę promują w barwach Wojskowego T Klubu Sportowego „Kawaleria”. FOT. jacek szus jacek FOT.

pawel_7_2012.indd 69 2012-02-03 10:27:42 sport szarża na boisku

 Nie ważne, kto ile strzelił bramek w sezonie, ale jak gra cały zespół.

rzed czterema laty, kiedy sympatycy prowadzonych przez Okręgowy Związek Piłki szenie drużyny do rozgrywek. Jednostka woj- piłki nożnej w kraju nie mogli się Nożnej (OZPN) w Piotrkowie Trybunalskim, skowa nie mogła ponosić kosztów funkcjono- doczekać debiutu narodowej repre- piłkarze tomaszowskiego WKS rozegrali wania stowarzyszenia sportowego. Działacze, zentacji w mistrzostwach Europy, pierwszy mecz o punkty. Pokonali 6:0 jede- a jednocześnie zawodnicy nowego klubu oraz futbolowa gorączka udzieliła się żoł- nastkę Blasku Bielowice. Debiut sportowy ich koledzy, musieli sami uregulować należ- pnierzom 7 Batalionu 25 Brygady Kawalerii Po- zbiegł się jednak z pierwszymi kłopotami ności. wietrznej. Ich pasja nie ograniczyła się jednak organizacyjnymi. „W fazie tworzenia klubu „Za rezygnację z gry w trakcie rywalizacji tylko do kibicowania przed telewizorem. Zało- koledzy najwyraźniej zapomnieli omówić o punkty czekała nas kara tysiąca złotych”, żyli drużynę, do której szybko zgłosiło się sprawę finansów w jednostce. Pewnie wtedy tłumaczy prezes. „Za rejestrację i zgłoszenie 35 zawodników. Część z nich, aby wstąpić do by im wyjaśniono, że zmieniły się przepisy musieliśmy zapłacić trzy tysiące. W końcu Wojskowego Klubu Sportowego „Kawaleria”, i klub nie może liczyć na dotacje na zakup zdecydowaliśmy się zrobić zrzutkę, by rozli- zrezygnowała z gry w cywilnych klubach. sprzętu czy pokrycie innych opłat związa- czyć się z OZPN i dociągnąć wspólnymi siła- Chęć reprezentowania barw WKS wyraziły też nych z funkcjonowaniem wojskowej druży- mi do końca rozgrywek”. osoby, które nigdy nie brały udziału w regular- ny”, mówi sierżant Jakub Sołtysiak, obecny Najstarsi piłkarze Kawalerii, którzy służyli nych rozgrywkach. prezes WKS „Kawaleria”, jednocześnie pod- w jednostce w Nowym Glinniku, gdy jeszcze oficer z grupy obsługi technicznej 7 Dywi- nie było tam kawalerii powietrznej, pod ko- ZrZutka na roZgrywki zjonu Lotniczego. niec lat dziewięćdziesiątych grali w miejsco- Po zarejestrowaniu jednosekcyjnego klubu Problemy zaczęły się, gdy otrzymali faktu- wej drużynie Wojskowego Koła Sportowego i zgłoszeniu drużyny do rozgrywek w klasie B, rę z OZPN za rejestrację zawodników i zgło- „Skrzydła”. Działacze klubów z byłego woje-

70 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012

pawel_7_2012.indd 70 2012-02-03 10:28:06 coMM ent

Sławomir rutowicz

awodnicy żołnierze są lepiej przygotowani Zkondycyjnie do gry w futbol. Kawalerzysta praktycznie cały czas uprawia sport. Musi utrzy- mywać dobrą formę. Oprócz rocznego spraw- dzianu z wuefu musi zaliczyć marsze kwartalne, różne zajęcia taktyczne i szkolenia ogniowe. Uważam też, że łatwiej dowodzi się żołnierzami sportowcami. Kiedy miałem ich w pododdziale, nigdy nie robiłem żadnych trudności, gdy chcieli trenować lub wyjeżdżać na zawody. n

Podpułkownik SłAwOMiR RUTOwicZ jest oficerem w sztabie 25 Brygady Kawalerii Powietrznej. Społecznie trenuje drużynę młodzieżową wKS „Kawaleria” rocznika 1999.

„Prowadziliśmy rozmowy z kilkoma trene- rami”, wyjaśnia sierżant Sołtysiak. „Byli chętni, ale minimalną stawką, jakiej żądali, było tysiąc złotych. Postanowiliśmy, że dru- żynę poprowadzi społecznie nasz zawodnik, który na początku tego roku zdobył upraw- nienia instruktorskie”. Klub nieotrzymujący żadnych dotacji i ist- niejący tylko dzięki społecznej pracy działa- czy nie mógł sobie pozwolić na zatrudnienie szkoleniowca. „Przynależność do Kawalerii nie wiąże się z żadnymi korzyściami finansowymi”, dodaje prezes. „Robimy to, co lubi-

SK i my, a najważniejszy jest klimat, który udało w nam się stworzyć”.

SZUSTAKO Przede wszystkim EK

c żołnierze JA Kawalerzyści podkreślają, że przede

FOT. wszystkim są żołnierzami i najważniejsze są dla nich obowiązki służbowe, a dopiero po- wództwa piotrkowskiego, w czasach, kiedy nie udało się zakończyć debiutancki sezon na tem przyjemności. Podobnie jak piłkarze piłkarze nie mogli się wymigać od zasadni- szóstym miejscu. z angielskiego Royal Marines AFC, aby unik- czej służby wojskowej, zabiegali o przydział „Wyniki zachęciły nas do kontynuowania nąć kłopotów ze skompletowaniem pełnej je- ich zawodników do jednostki w Nowym działania”, wspomina prezes. „Nawet znaleź- denastki, choćby w sytuacji wyjazdu żołnie- Glinniku. Dzięki temu Skrzydła bez proble- liśmy trenera, który zgodził się społecznie rzy na poligon, jeszcze gdy drużyna była mów utrzymywały się na poziomie klasy poprowadzić drużynę”. w klasie B, wciągnęli do niej pierwszych okręgowej, a gdy trafił im się rocznik z kilko- Szkoleniowcem, który docenił zapał kawa- cywilów. Obecnie Kawaleria ma zarejestro- ma utalentowanymi piłkarzami – występowa- lerzystów i nie chciał, aby ze swojej pensji wanych 37 zawodników, z których 17 to żoł- ły w IV lidze. zrzucali się na jego wynagrodzenie, był nierze. Nie wszyscy mogą jednak wesprzeć Maciej Bogurat. Były piłkarz tomaszow- drużynę na boisku. Na przykład prezesa wy- Pasjonaci skiej Lechii, syn bramkarza tego klubu eliminowała z gry kontuzja, której nabawił Kawaleria trafiła na inne czasy. Nie mogła Krzysztofa, wspierał drużynę WKS nie tylko się w Afganistanie: „Miałem rekonstrukcję liczyć na żołnierzy służby zasadniczej trenerskimi radami. Wielokrotnie, kiedy stawu skokowego i na razie muszę zapomnieć i wsparcie finansowe ze strony wojska. Mu- z powodu kłopotów kadrowych nie miał kto o grze”. siała oprzeć się na pasjonatach. wejść na boisko, sam wbiegał jako zawodnik Sierżant Piotr Mostowski, wiceprezes „Nie biegają za piłką, aby lepiej wypaść na pola albo stawał na bramce. WKS, miał z kolei problemy z kolanem. sprawdzianie z wuefu. Robią to, bo to kocha- Niedawno trener znalazł pracę w Krakowie „Chętnie bym pograł, ale zdrowie po trzech ją”, uważa kapitan Ewelina Osuchowska- i w rundzie wiosennej zastąpi go Tomasz operacjach kolana nie pozwala”, twierdzi by- -Rybka, rzecznik prasowy brygady. Druży- Olczyk. ły zawodnik tomaszowskich Lechii, Pilicy

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 7 1 71

pawel_7_2012.indd 71 2012-02-03 10:29:47 sPort szarża na boisku

wy Owsianka pomocnikiem dowódcy plutonu ommentarium w kompanii wsparcia, starszy szeregowy Duła amunicyjnym, a podporucznik Jaśkowski dowódcą plutonu w drugim szwadronie. Star- Tomasz szy sierżant Adamczyk pracuje z kolei CzeChowski w sztabie 25 Batalionu Dowodzenia, a wcze- śniej przez 14 lat był żołnierzem kompanii Dobra reklama rozpoznawczej. Podziwiam chłopaków za to, że w wolnych chwilach znajdują czas, Siła zeSpołu aby potrenować, a w weekend wyjść na boisko i rozegrać niezły mecz. Trenerzy amatorskich drużyn, w których w większości grają żołnierze, mają podobne brygadzie popieramy każ- Jesienią 2011 roku w toma- szy mnie, że na misjach podpa- problemy. Szkoleniowiec Royal Marines Wdą formę uprawiania szowskiej jednostce wzbogacili- trujemy Amerykanów i coraz AFC Richard Pears żalił się na łamach ma- sportu. Z życzliwością podcho- śmy się o miniorlika, wielofunk- więcej żołnierzy w wolnych gazynu „Four Four Two”, że w przeddzień dzimy do tych, którzy utworzyli cyjne boisko do koszykówki, chwilach uprawia sport. Sojusz- meczu nie wie, jakich zawodników będzie zespół. Postanowili reprezento- siatkówki i tenisa. Mam nadzie- nicy dbają o to, aby w bazach miał do dyspozycji: „Jeden chłopak zadzwo- wać kawalerię powietrzną jako ję, że w tym roku uda nam się powstawały siłownie. Zapew- nił dziś do mnie, by powiedzieć, że jest zbyt żołnierze i sportowcy. Wybrali zrekultywować płytę na naszym niają żołnierzom miejsce do dla drużyny nazwę WKS „Kawa- boisku piłkarskim. Będą więc rozładowania stresu, a jedno- zmęczony. Od tygodnia ma manewry, a po- leria” i choć klub krótko istnie- mogli rozgrywać na nim mecze cześnie do podtrzymywania przednią noc spędził na warcie”. je, jest już dobrze znany w po- piłkarze WKS. kondycji. n Wiosną 2010 roku, gdy kawalerzyści wal- wiecie i nie tylko. Piłkarze żoł- Marzy nam się też powiększe- czyli o awans do klasy A, trzech piłkarzy nierze są dobrą reklamą także nie bazy sportowej o bieżnię Pułkownik TOMASZ z podstawowego składu było na misji dla wojska. My ich wspieramy, tartanową w Tomaszowie oraz CZEChOWSKi czasowo pełni w Afganistanie, a kilku kolejnych żołnierzy obowiązki dowódcy 25 Brygady oczywiście w miarę naszych o hale wielofunkcyjne w Nowym brało udział w akcji przeciwpowodziowej. Na możliwości. Glinniku i Leźnicy Wielkiej. Cie- Kawalerii Powietrznej. ławce rezerwowych wojskowi nie mieli żad- nego zawodnika i nie mogli przeprowadzić i Skrzydeł. Sierżant Mostowski początku przygody z piłką w Lechii zmian. Mimo to awansowali do wyższej klasy swoim doświadczeniem obiecuje starszy szeregowy Adam Nowicki. rozgrywkowej. Potem, w rundzie jesiennej se- jednak wspierać prezesa i pomagać Potem przekwalifikował się na zonu 2010/2011, kiedy w Afganistanie było podpułkownikowi Sławomirowi obrońcę. Z drużyny z Wolborza, dziesięciu żołnierzy, w tym siedmiu z podsta- Rutowiczowi w szkoleniu młodych gdzie grał w klasie okręgowej, wy- wowego składu, trener Bogurat często mar- piłkarzy WKS „Kawaleria”. ciągnął go do WKS prezes. twił się nawet, czy na boisko wybiegnie pełna Od początku z wojskowym klubem Nowicki przyznaje, że: „Najbar- jedenastka. Na szczęście w listopadzie kawa- związany jest plutonowy Jarosław dziej do gry w wojskowym klubie lerzyści wrócili z misji i wiosną WKS nie Owsianka, kapitan drużyny. „Sto- przekonał mnie jego doskonały kli- miał już kłopotów z brakiem rezerwowych. per pojechał do Afganistanu, to temat”. Atutem Kawalerii, tak jak i drużyny Royals Kawalerzyści raz ja jestem ostatnim obrońcą”, W skład drużyny wchodzą też podkreślają, Marines, jest przygotowanie kondycyjne. mówi. „Od najmłodszych lat kopię starszy szeregowy Grzegorz Giza że przede Często w końcówce meczu wojskowi potrafią piłkę, ale zanim przyjąłem barwy i szeregowy Karol Jaszczyk. wszystkim są dzięki wyprowadzaniu szybkich i składnych Kawalerii, nigdy nie grałem w żad- Wiosną w barwach tomaszow- żołnierzami akcji przechylić szalę zwycięstwa na swoją i najważniejsze nym klubie”. Trzydziestodziewię- skiego WKS zadebiutują dwaj nowi są dla nich korzyść. Inną mocną stroną WKS jest nasta- cioletni starszy sierżant Edward żołnierze: podporucznik Mariusz obowiązki wienie na grę promującą zgranie całego ze- Adamczyk to natomiast doświad- Jaśkowski i starszy szeregowy służbowe, społu. czony bramkarz. Grał w AKS Busko Norbert Duła. Pierwszy jest obroń- a dopiero potem „Nie robimy z nikogo gwiazdy i nie wy- przyjemności. Zdrój, był rezerwowym Błękitnych cą, ale może też występować jako różniamy specjalnie tych, którzy strzelają Kielce, Skrzydeł, Concordii Piotr- napastnik. Przez kilkanaście lat grał najwięcej bramek”, podkreśla prezes. „Oni ków Trybunalski, KS Mniszków w drużynach z Piotrkowa Trybunal- znaleźli się w odpowiednim miejscu na bo- i Błysku Aleksandrów Łódzki. skiego, Wolborza, Sulejowa i Klesz- isku, ale na ich gole pracowali inni zawodni- „Już miałem kończyć karierę, gdy czowa. Po rozmowie z prezesem cy. Tłumaczymy więc chłopakom, że nie okazało się, że koledzy zakładają zdecydował się przedłużyć piłkar- ważne jest, kto ile strzelił bramek, ale jak gra WKS”, wspomina sierżant. „Skorzy- ską karierę. Dwudziestoletni po- cały zespół”. stałem z ich oferty, a potem zaintere- mocnik Duła grał natomiast w ju- Wojskowi zawodnicy jesień zakończyli na sowała się mną Lechia. Po misji po- niorach Ceramiki Opoczno oraz siódmej pozycji z czteropunktową stratą do nownie wylądowałem w Kawalerii”. w tomaszowskiej Lechii. wicelidera. Wiosną awans do klasy okręgowej Piłkarze żołnierze zajmują różne uzyskają dwie pierwsze drużyny. Piłkarze Ka- Strzelec w obronie stanowiska. Starszy szeregowy walerii chcą się zrewanżować kilku zespołom Pod nieobecność Adamczyka Szambelan i szeregowy Jaszczyk za porażki w rundzie jesiennej. Liczą na drugi w drużynie z dobrej strony pokazał są kierowcami, starszy szeregowy w historii awans, a w przyszłości spotkanie to- się starszy szeregowy Krzysztof Nowicki – strzelcem, starszy szere- warzyskie z jedenastką Twardego Świętoszów, Szambelan. Bramkarzem był też na gowy Giza celowniczym, plutono- a potem Royal Marines AFC. n

72 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012

pawel_7_2012.indd 72 2012-02-03 10:30:11 kuźnia kuźniakuźnia

reklama WSKI NI e WI ś

AW ł . JAROS łuk w cenie kałasznikowa t FO uż za 300 złotych można kupić łuk, ale staniemy się posiadaczami produktu z tworzyw sztucznych, wy- Jkonanego maszynowo i mającego zupełnie inny kształt niż oryginał. Prawdziwe łuki z odpowiednio se- zonowanego drewna, wykonanego z użyciem rogów, klejów i ścięgien pochodzenia zwierzęcego, to koszt kilku tysięcy złotych. (SZP) 

staropolska cudowna brzoza sztuka wojenna zasami warto zapomnieć o współczesnej Powstanie kolejny film z udziałem Ctechnice, żeby na nowo odkryć zastosowanie naturalnych materiałów, na przykład kory brzozo- rekonstruktorów. wej. Można wykonywać z niej między innymi ple- tudio Black Stork, znane przede wszystkim cionki i kosze. Jest lekka, nie przepuszcza wilgoci, Sz nagrodzonego w uSA filmu fabularnego „Daw- stanowi więc idealny materiał do stworzenia ekwi- no temu w Iłży”, idzie za ciosem. Kolejna produkcja, punku wojskowego, na przykład kołczanu. W wyni- w reżyserii Janusza Bociana i Michała Drzewieckiego, ku suchej destylacji można uzyskać z niej mnóstwo ogłoszenie to „Szabla i koń” – fabularyzowany serial dokumen- pożytecznych substancji, między innymi środek za- talny o staropolskiej sztuce wojennej. W powstanie bezpieczający drewno, klej czy środek antysep- serii zaangażowali się między innymi autor książek tyczny. Są też tacy, którzy wierzą, że kora o Rzeczypospolitej Jacek Komuda i szablista brzozowa ma podobne właściwości jak Marcin Zabłocki. Zwiastun produkcji jest już do- aspiryna. (SZP)  stępny w internecie. (SZP) 

czas na rekonstrukcje

17 marca, 25 lutego, Warszawa Kopa Biskupia Na warszawskim grochowie od- Na górze Kopa Biskupia nieopodal Ny- będzie się inscenizacja bitwy sy odbędzie się inscenizacja patrolu pod Olszynką grochowską, jed- granicznego. Polskie legiony, weterani na z największych imprez na te- walk we Włoszech, zetrą się z niedo- renie Polski. bitkami oddziałów pruskich, tak jak w 1807 roku. 25 lutego, Chojnice toruńska Szkoła Fechtunku i Bractwo Rycerskie Herbu tur 27–29 kwietnia, Czersk z Chojnic zapraszają na II Halowe Na zamku w Czersku odbędzie się trzy- Mistrzostwa Polski w Walkach Ry- nastowieczna impreza – IV turniej na cerskich. (SZP) dworze Konrada Mazowieckiego. 

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 7 3

Monika-07_2012.indd 73 2012-02-03 11:14:27 pod ostrzałem szturmowiec austro-węgierski

Kolekcja jNEj POlsKiPOlsKi ZZBROjNEjBRO 54. Nazwa: kapral 20 Regimentu Piechoty z wyposażeniem szturmowym Datowanie: 1916–1918 Grupa: Tradycyjny Oddział C. i K. Regimentu Artylerii Fortecznej No. 2 barona Edwarda von Beschi – Twierdza Kraków

Bagnet do sztucera z temblakiem

Bijak okopowy – drewniana pałka ze stalowym zakończeniem i nabitymi na nią gwoździami

74 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 74 2012-02-02 14:55:11 Przemysław Jaskółowski Szturmowiec austro-węgierski Pod koniec 1916 roku w armii austro-węgierskiej pojawiły się oddziały uderzeniowe mające nowe wyposażenie oraz stosujące taktykę odmienną od zwyczajnej piechoty.

dea tworzenia oddzia- już pod koniec 1915 roku. Uwagę zwraca łów szturmowych natomiast brak naramienników, co rzadko, w szeregach armii au- ale jednak zdarzało się w praktyce. Spodnie stro-węgierskiej wy- układają się sztywno dzięki owijaczom za- wodziła się jeszcze pinanym na metalową zapinkę. Elementem z 1914I roku, kiedy to funkcje typowo ochronnym jest produkowany przez rozpoznawcze pełniły specjal- zakłady Berndorf hełm stalowy wzór 1916, nie do tego przeszkolone patro- na którego górze znajduje się sygnatura – li- le. Do ich zadań należało również tera „B”. rozpoznanie bojem. Zmiana wojny Uzbrojenie składa się z kilku elementów. z manewrowej na pozycyjną spowodo- Broń długa to karabinek wzór 1895 z pasem wała szybkie wyspecjalizowanie się jed- nośnym skórzanym i dwiema pojedynczymi nostek operacyjno-taktycznych. Ostatecz- ładownicami na amunicję. Bronią boczna jest nie przejęto doświadczenia niemieckie pistolet systemu Steyer wzór 1912 w kaburze z frontu zachodniego z odpowiednio uzbro- z pasem nośnym. Do walki wręcz służy ba- jonymi i wyszkolonymi oddziałami sztur- gnet do sztucera z temblakiem. Jednym z cie- mowymi, jak nazywano jednostki wyszko- kawszych elementów uzbrojenia jest bijak lone zgodnie z programem pierwotnie opra-opra okopowy – drewniana pałka ze stalowym za- cowanym przez sprzymierzeńców znad kończeniem i nabitymi na nią stalowymi Renu w sprawnym zajmowaniu pozycji nie-nie gwoździami. Tego typu broń wraz przyjaciela. Wyposażenie kaprala z 20 Puł- z kastetami stosowano w walce ku Piechoty to przykład dostosowania jed- bezpośredniej z nieprzyjacielem, nostki liniowej do potrzeb zadań specjal- gdy zajmowano okopy. nych, szczególnie do szybkiego zajmowania Dodatkowe uzbrojenie okopów nieprzyjaciela. stanowią granaty Na zdjęciu jestem ubrany w mundur wzór ręczne umieszczone 1916 w kolorze hechtgrau (niebieskosza- w dwóch workach po- rym) wykonanym ze sztruksu bez włosów łączonych ze sobą taśmą, (materiału stosowanego bardzo często noszone pod pachami. w armii austro-węgierskiej, szczególnie Mundur został wykonany na tak zwane mundury letnie) z kołnie- przez firmę WERK 33.  (6)

Z rzykiem wykładanym. Na końcach kołnie- rza zostały naszyte oznaki stopni, od któ- iewic rych w odległości ośmiu centymetrów znaj-znaj śK W następny m JA dują się jednocentymetrowe paski oznacza- nu merze: jące kolor pułkowy – w tym przypadku jest oficer jazdy polskiej eK . mAR eK to czerwień rakowa. Taki sposób oznaczania t z XVII wieku FO kolorów danej jednostki zaczęto stosować

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 7 5 75

Monika-07_2012.indd 75 2012-02-02 14:55:48

strefa sportu strefa sportu strefa sportu

Andrzej FąFArA Pani minister słucha Jeśli nasi piłkarze wyjdą z grupy w czasie Euro i jeśli na igrzyskach w Londynie liczba medali będzie odpowiednia, pani minister sportu odniesie sukces.

starych czasach po- zbędne w dzisiejszym sporcie), piękne oczy i ów niebieski pas karate shoto- wszechnej szczęśliwo- kan. Zaskoczyłaby tymi sukcesami kilka osób, mnie trochę mniej, bo pamię- ści na turnusie wczaso- tam parę niespodzianek ze strony głównodowodzących kulturą fizyczną. wym w trakcie śniada- Największą uraczył mnie dawno temu Włodzimierz Reczek, zwany nia pada pytanie: z racji mikrej postury i posiadanego stopnia naukowego Doktoreczkiem. W„Przepraszam, czy jest wśród nas ktoś z tele- Był szefem sportu w epoce gierkowskiej, czyli w czasach, gdy nasi zdoby- wizji?”. Wstaje znany z ekranu elegancki wali medale na pęczki. W trakcie igrzysk olimpijskich w Monachium zało- mężczyzna. „To wspaniale, bo w świetlicy żył się z Władysławem Komarem, że jeśli ten zwycięży, to on, drobny odbiornik się zepsuł i nie ma kto naprawić”. mężczyzna, zniesie ważącego 120 kilogramów atletę z pokoju hotelowego Czy na podobnej zasadzie Joanna na śniadanie. No i Komar wygrał. Reczek wykpił się fortelem: przyniósł Mucha została ministrem sportu? Dlatego mistrzowi śniadanie do łóżka. że kiedyś uprawiała sporty walki i ma nie- Anegdota jak anegdota, znam takich sporo. Trzeba jednak wiedzieć, że bieski pas karate shotokan? To niemożli- w czasach powszechnej szczęśliwości poczucie humoru wśród działaczy we z jednego, zasadniczego powodu. Py- partyjnych i państwowych wysokiego szczebla było rzadziej spotykane niż tanie premiera Donalda Tuska, gdy pro- woda na Saharze. wadzono rekrutację na szefa resortu ćwi- Niech więc i pani minister Mucha nas zaskoczy. Nie jest bez szans, czeń fizycznych, musiałoby brzmieć na- bo jak słyszę, spotyka się z fachowcami i pyta ich o zdanie. Wiem to od stępująco: „Czy jest wśród nas ktoś, kto Zbigniewa Bońka, który nawet został przez media obsadzony jako mini- grał w piłkę nożną?”. sterialny doradca. Boniek dementował, bo on nie lubi takich zaszerego- Żarty żartami, ale ja traktuję sprawę po- wań, bardziej mu odpowiada rola wolnego ważniej, niż mogłoby to wynikać z powyższego wstępu. Wybór mini- strzelca. Nie zaprzeczył jednak, że doszło do stra sportu był dla mnie zawsze maleńkim sprawdzianem kompetencji spotkania, na którym pani minister nie tylko kolejnych premierów. Jeśli szef rządu powierzał resort komuś przypad- mówiła, lecz także słuchała. Hm, znam mini- kowemu, jeśli widać było, że dokonał nominacji z marszu i bez zasta- strów z telewizji, więc trudno mi to sobie wy- nowienia, źle to wróżyło również decyzjom w sprawach znacznie waż- obrazić. Znam też Bońka i nie mam powo- niejszych niż sport. Przychodzi mi na myśl Jacek Dębski, szef sportu dów, by mu nie wierzyć. w rządzie AWS. Zanim został zastrzelony na polecenie gangstera Pani minister słucha, ale od tego jeszcze da- Jeremiasza Barańskiego, zajmował się głównie szukaniem haków na leka droga do dobrych ocen. Prawdę powie- swoich poprzedników, Aleksandra Kwaśniewskiego (kierował spor- dziawszy, te dobre oceny w dużym stopniu bę- tem jeszcze za komuny) i Stefana Paszczyka. Na kompetencje innego dą od pani minister niezależne. Jeśli nasi pił- ministra sportu – Mieczysława Nowickiego – składały się dawne kolar- karze wyjdą z grupy na Euro i jeśli w trakcie skie sukcesy i sympatyczny uśmiech. Odszedł z urzędu z tym samym, igrzysk w Londynie liczba medali będzie od- z czym przyszedł. powiednio duża, Joanna Mucha odniesie Pytanie, czy podobny los spotka Joannę Muchę, pozostaje otwarte. sukces. Tak zawsze było z szefami sportu. Ra- Niczego bym nie przesądzał, wszak pani minister wciąż jest jeszcze na po- dzę tylko pani minister, by pod żadnym pozo- czątku sportowej drogi. I wciąż ma szanse dorzucić jakieś sukcesy do rem nie zakładała się z mistrzem w pchnięciu swoich niewątpliwych zalet, jakimi są wykształcenie ekonomiczne (nie- kulą Tomaszem Majewskim. n

76 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 76 2012-02-02 14:57:22 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LUTEGO 2012 7 7

pawel_7_2012.indd 77 2012-02-03 12:11:19 krótka seria krótka seriakrótka seria Armata na ratunek Rekonstruktorzy z Lidzbarka Warmińskiego odtwarzający 6 Rotę Artylerii Pieszej sprzedają swoją armatę. dzenia przypomina armaty żołnierzy rosyjskiej 6 Roty Artylerii Pieszej, któ- rą wykorzystywano w walkach w 1807 roku na polach pruskiego Heilsberga. Marusia to największa armata, która w tej chwili jest używana w rekonstrukcjach bitew wojsk cesa- rza Napoleona Bonapartego z armią rosyjską. Jak wyliczył jeden z kon- ieniądze przekażą na leczenie struktorów zbigniew ramotowski, Pchorej na raka 28-letniej Urszuli pracownik 9 Pułku Rozpoznawczego, laseckiej-Sytczyk z Pieniężna. Arma- koszt jej zrobienia to około 40–50 tę Marusię według autentycznych tysięcy złotych. Osoby zainteresowa- projektów rosyjskich z 1805 roku re- ne obejrzeniem i kupnem armaty konstruktorzy robili rok. Oprócz lufy mogą dzwonić pod numer: 519 111 jest wierną repliką jednoroga i do złu- 087. (AD)  włodzimierz kaleta Wiek generała Szef indyjskich wojsk lądowych generał VILAy KuMAR Służba SIngh sądzi się z rządem. Spór dotyczy terminu jego odejścia na emeryturę.

ficjalne dokumenty resortu obro- urodzin – 1950 rok, widnieje w doku- z „motywacją” Ony zawierają informację, że oficer mencie o jego przyjęciu do Narodo-Narodo urodził się w 1950 roku, co oznacza, wej Akademii Obrony. Według rządu Miał nadzieję, że wraz ze zdjęciem że powinien zakończyć służbę w maju Indii generał miał wiele lat na to, aby 2012 roku. Zainteresowany zweryfikować te dane, skoro były munduru pozbędzie się problemów. utrzymuje natomiast, że błędne. Według ekspertów sąd naj- jest o rok młodszy, i nie wyższy może przekazać sprawę trybu- ułkownik, szef wojskowej szef odszedł pod kapelusz, w WKU chce jeszcze odejść do cy- nałowi sił zbrojnych lub sądowi komendy uzupełnień, to odwaga natychmiast potaniała. Ofi- wila. Po wyczerpaniu niższej instancji. w hierarchii armijnych cerów w komendzie poróżniła naj- ścieżki służbowej w re- O sporze z oficerem rozma- struktur nie byle kto. Wiele prawdopodobniej nominacja nowe- sorcie obrony skierował wiali premier manmohan Pmoże. Wiedzą o tym żołnierze i cywi- go szefa: nie zajął tego fotela żoł- sprawę do sądu najwyż-najwyż- Singh i minister obrony le, których szarża na takim stanowi- nierz, który był przekonany, że bę- szego. W 19 z 20 doku- arackaparambil kurien sku przyciąga niczym wyrocznia de- dzie na nim siedział, gdyż sporo mentów przedstawionych antony. Zakłopotani sytu- cydująca o zawodowej przyszłości. w to zainwestował. przez generała znajduje acją przedstawiciele rządu Dziś można usłyszeć, że pułkownik Po kilku zaledwie miesiącach od się wpis, że urodził się mówią, że źle się stało, że 10 maja 1951 roku. Jed- ogólnie szanowany generał wcale nie ukrywał, że wiele może. Jak pożegnania się ze służbą byłego nak ten wyjątek jest klu- odchodzi z wojska w atmosfe- wiele, zależało od tego, jak duży był szefa WKU zatrzymali funkcjona- czowy dla sprawy. Data rze skandalu. (W)  „datek motywacyjny” riusze Centralnego Biura Antyko- morał załatwiającego. Oficer rupcyjnego. Usłyszał kręcił ten swój fundusz Zdarza się, że żołnierz sześć zarzutów płatnej przez dziewięć lat. Nie- potrafi boleśnie protekcji. W zamian za Domowy arsenał które sprawy rzeczywi- spaść z konia, łapówki obiecywał za- 39 granatów i 13 karabinów pochodzących z czasów ście załatwił, choć czę- z którego już łatwienie pracy bądź sto warunki przyjętych wcześniej zsiadł. zmianę miejsca pełnie- I i II wojny światowej znaleźli policjanci u mieszkańca do pracy nie były tak ko-- nia służby, powołując gminy Magnuszew koło Kozienic. rzystne, jak im wcześniej obiecywał, się na wpływy w armii, Żandarmerii edług danych Komendy Woje- funkcjonariusze pojechali we wskaza- a przenoszeni żołnierze nie zawsze Wojskowej, Straży Granicznej, Wwódzkiej Policji w Radomiu ne miejsce wraz z patrolem saperów. trafiali na stanowiska, na które chcieli. a także w Policji oraz straży pożar- w mieszkaniu znaleziono także 28 pi- Żołnierze zabezpieczyli broń i przed- Dopóki jednak oficer szefował nej. Został tymczasowo aresztowany stoletów, osiem pocisków artyleryj- mioty niebezpieczne, a resztę niele- WKU, dopóty proceder „pracy za na trzy miesiące. Grozi mu nawet do skich, amunicję, bagnety, magazynki galnego arsenału przekazali policjan- motywację” przebiegał bez zakłó- ośmiu lat więzienia. Śledztwo pro- oraz zapalniki i proch strzelniczy. tom. Prokuratura Rejonowa w Kozieni- ceń. Jego podwładni doskonale wie- wadzone jest od grudnia 2011 roku, Część broni była w bardzo dobrym cach przedstawiła mężczyźnie zarzuty dzieli, czym może się skończyć dlatego na ostateczny wyrok w spra- stanie. Po otrzymaniu informacji nielegalnego posiadania broni oraz boksowanie z przełożonym, który wie trzeba będzie jeszcze trochę po- o „magazynie broni” przekazanej poli- sprowadzenia niebezpieczeństwa dla ma znajomości i wiele może. Kiedy czekać.  cji przez anonimowego rozmówcę życia i zdrowia osób. (AD, PAP) 

78 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 78 2012-02-03 11:16:47 krótka seria krótka seriakrótka seria

4 lutegO 1922 rOku PO lska Zbr O jna

Kapitan MARiAN na polach walk. Z dumą oczy polskie KOWNAcKi: patrzą na świadectwa chluby rycer- „muzeum wojska, zawdzięczając skiej naszej bogatej w świetne epizo- niezmordowanej pracy oddanego dy bojowe przeszłości, z radością mu całą duszą uczonego i obywatela oglądamy to, co stać się ma także tej miary jak dyrektor jego pułkownik jedną z najpiękniejszych kart naszej

yńSK i Bronisław Gembarzewski, rozwija historji – pamiątki z niedawno za- Z się coraz wspanialej. Jest to już na- kończonych walk o wolność, szczę-

KLuc prawdę świątynia naszej chwały na- ście i potęgę naszej umiłowanej Rze-

AN rodowej oraz tryumfów i zwycięstw czypospolitej”.  . mAR i t FO koreanki na mostku Pierwsze dwie kobiety, oficerowie marynarki wojennej, Cenne rejsy zostały dowódcami okrętów wojennych. ong Yu-jin i Ahn jącej o awansie kobiet, Czterech zwycięzców aukcji Marynarki Wojennej HHyo-ju wyznaczono w arsenale są też bomby wpłaci na konto Wielkiej Orkiestry Świątecznej pierwszymi po Bogu na głębinowe. 150-tonowych jednost- Hong Yu-jin wstąpiła do Pomocy ponad 12,5 tysiąca złotych. kach patrolowych typu floty w 2002 roku. w na- chamsuri w bazie Jin- stępnym roku, po ukoń- ajwięcej – 5,1 tysiąca złotych 20 tysięcy złotych. Rok później hae, 410 kilometrów na czeniu Akademii Koreań- N– zaoferowano za jednodniowy w kolejnej licytacji kwota za taki AHn HYo-ju południe od Seulu. Okrę- skiej marynarki wojen- rejs fregatą rakietową. Ponad rejs przekroczyła 30 tysięcy. ty uzbrojone są w dział- nej, jako pierwsza kobie- 3,1 tysiąca złotych zapłaci chętny Zwycięzca aukcji wpłacił jednak ka kalibrów od 20 do 40 ta otrzymała szlify oficer- za rejs okrętem transportowo-mi- na konto WOŚP ponad 60 tysięcy milimetrów i wielkokali- skie. Dziś w południowo- nowym, a 2550 złotych zostanie złotych. W kolejnym finale Mary- browe karabiny maszy- koreańskiej marynarce przekazane WOŚP w zamian za lot narka Wojenna wystawiała na li- nowe. według depeszy wojennej służy około 190 samolotem Bryza nad Morzem cytację rejs okrętem podwod- agencji yonhap, informu- kobiet oficerów. (wR)  Bałtyckim. Lot symulatorem kosz- nym, fregatą rakietową i lot sy- tował zwycięzcę 1725 złotych. mulatorem samolotu Bryza. Za Po raz pierwszy Marynarka Wo- aukcje zwycięzcy zapłacili w su- jenna zaoferowała na rzecz mie ponad 56 tysięcy złotych. Fortyfikacyjna gratka WOŚP licytację rejsu okrętem Łącznie od 2009 roku z licytacji turyści po raz pierwszy w tym roku wzięli udział w 2009 roku. Wówczas za wypły- przygotowywanych przez Mary- nięcie w morze okrętem podwod- narkę Wojenną zebrano około w spotkaniu z cyklu „Zwiedzamy twierdzę toruń”. nym zwycięzca zapłacił ponad 150 tysięcy złotych. (AD)  ycieczkę zorganizował Oddział takie spotkanie to nie lada gratka WMiejski PTTK wspólnie z Komi- dla miłośników fortyfikacji, tym bar- sją Opieki nad Zabytkami. turyści dziej że w tym roku zaplanowano z przewodnikiem Marianem Rochniń- tylko cztery podobne. Kolejne odbę- skim pokonali odcinek fortecznego dą się 21 kwietnia, 1 września i 3 li- lufa w kwiatach szlaku turystycznego od muzeum For- stopada. Na każde jest 50 miejsc. tyfikacji Pancernej przy ulicy Poznań- Zapisywać można się w siedzibie Wiosną w gliwicach zakwitnie czołg. skiej do Fortu XiV przy ulicy Łódzkiej. Oddziału miejskiego PttK przy ulicy Zwiedzano przede wszystkim dawne Piekary 41 lub dzwoniąc pod numer 2012 roku w różnych punktach budowle pancerne twierdzy toruńskiej. 56 622 29 21. (AD)  wmiasta rozmieszczone zostaną 22 kwiatowe aranżacje. Jednymi z większych będą balon, ptaki oraz czołg. Konstrukcje z siatki są już goto- Pomnik pamięci we, wiosną zostaną obsadzone ziele- K gLiwice Do konkursu na pomnik upamiętniający ofiary

nią i kwiatami. wybrano już lokaliza- . mZu t katastrofy pod smoleńskiem zgłoszono 94 prace.

cje dla dwóch gołębi – deptak przy FO ulicy Paderewskiego na osiedlu „chcielibyśmy uwzględnić oczekiwa- hociaż prace są zakodowane, com pozostawiono swobodę wypo- Obrońców Pokoju, oraz balonu – sta- nia mieszkańców, dlatego zachęca- cwiadomo, że pochodzą między in- wiedzi artystycznej, pod warunkiem, nie przy ulicy Hanki Sawickiej. w przy- my do głosowania, w którym z tych nymi z Polski, Rosji, Łotwy i Stanów że koncepcja zagospodarowania tere- padku czołgu miejski Zakład usług miejsc, zdaniem gliwiczan, miałaby Zjednoczonych. idea postawienia mo- nu wokół pomnika będzie harmonij- Komunalnych ma kilka pomysłów. stanąć ta kwiatowa konstrukcja”, mó- numentu na terenie smoleńskiego nie nawiązywać do otoczenia. Jednym z nich są Łabędy – okolice wi Iwona Kokowicz z Działu Zieleni lotniska to wspólna inicjatywa mini- Kolejnym etapem konkursu będzie Bumaru. Pod uwagę brany jest też mZuK. głosować można na stronie strów kultury Polski i Federacji Rosyj- posiedzenie sądu konkursowego, któ- plac Niepodległości albo teren przy www.mzuk.pl do 29 lutego 2012 ro- skiej. Konkurs na pomnik ogłosili pre- re odbędzie się 26–30 marca. Ogło- skrzyżowaniu ulic Okulickiego i An- ku. czołg ma stanąć w mieście w dru- zydenci obu krajów: Bronisław Komo- szenie wyników nastąpi z końcem te- dersa, w pobliżu jednostki wojskowej. giej połowie maja. (AD)  rowski i Dmitrij Miedwiediew. twór- goż miesiąca. (AD) 

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 7 9

Monika-07_2012.indd 79 2012-02-03 13:03:26 po służbie po służbiepo służbie Nie przegap Warto Niezłe Nie warto

  książka Fascynacja śmiercią książka Piętno Nie tylko dla fanów „Dextera”. Jeżeli nie ucieknie z Iraku, rodzina dzieciństwie bawił się w podpa- wał w gronie rówieśników i wyznaczał ją zabije, żeby zachować honor. Wlacza, zabijał zwierzęta i kroił je swoim chorym skłonnościom takie na kawałki. Zauważył, że nie może za granice, żeby nie przerodziły się obse- o się stało, że jeden z pesz- Zakochała się w pewnym muzuł- bardzo skupić uwagi na jakimś czło- sję i nie zagrażały otoczeniu. Kiedy Cmergów, po wielu godzinach maninie, który w przedziwny spo- wieku, ponieważ jego zainteresowanie jednak miasteczkiem, w którym wyczekiwania, zszedł ze stanowi- sób postanowił zdobyć jej rękę. przeradza się w obsesję i przybiera mieszkał, wstrząśnie seria brutalnych ska snajperskiego, chociaż nie Zgwałcił dziewczynę i oznajmił znamiona prześladowania. W jego morderstw, dzieciakowi może nie wykonał jeszcze zadania? Chalid, jej, że musi zostać jego żoną, po- mieszkaniu był zakład pogrzebowy, udać się okiełznać potwora. iracki Kurd, dostał wiadomość nieważ jest nieczysta. Latifa szyb- więc od wczesnego dzieciństwa nie był Chociaż „Nie jestem seryjnym mor- o narodzinach dziecka. Pędem ru- ko wyleczyła się z miłości i robiła mu obcy widok zwłok. Co więcej, po- dercą” to pierwsza książka Dana szył po stromym, śliskim wszystko, aby uniknąć magał nawet w ich balsamowaniu. Wellsa, jest napisana bardzo spraw- zboczu. Tak się spieszył, ślubu z gwałcicielem. Później obsesyjnie zaczął interesować nie i czyta się ją w mgnieniu oka. Już że po drodze zgubił buty. Wówczas okazało się, się seryjnymi mordercami. Kiedy jed- ukazał się kolejny tom tej serii, co To pozornie nieznaczące że jej rodzice wcale nie nak napisał pracę domową o jednym świadczy o profesjonalnym podejściu wydarzenie zaważyło na są tak nowocześni, jak z takich psychopatów, matka tak bar- wydawcy do czytelników, których za- losach jego rodziny, się wydawało. Kandydat dzo się zaniepokoiła, że wysłała go do fascynuje mroczna psychika pokręco- szczególnie dopiero co na męża bardzo podobał psychologa. Okazało się, że piętnasto- nego piętnastolatka. Ze względu na narodzonej córki. Okaza- się matce. latek cierpi na antyspołeczne zaburze- tematykę jest porównywana do cie- ło się bowiem, że Chalid Oporna dziewczyna zo- nia osobowości i może być niebez- szącego się ostatnio niezwykłą popu- w jednym z butów miał stała wywieziona do ro- pieczny – 95 procent seryjnych mor- larnością „Dextera”. Najczęściej pozy- kartkę ze swoimi dany- dziny w Kurdystanie, żeby derców w dzieciństwie zachowywało cje wydawane na fali popularności ja- mi. Na podstawie tych in- spokorniała. Była przerażona. Sły- się podobnie do Johna. Diagnoza oka- kiejś książki są słabym naśladownic- formacji irackie władze wydały na szała, co muzułmanie robią z nie- zała się jednak bardziej szokująca dla twem pierwowzoru. tym razem jest niego wyrok śmierci. Musiał ra- czystymi kobietami. Jej kuzynkę lekarza niż dla pacjenta. Niesamowita inaczej. Nawet jeśli kogoś zniechęca zem z bliskimi uciec z kraju. Cho- wywieziono na pustynię, oblano świadomość swojej inności pozwalała sposób, w jaki jest reklamowana ta ciaż pochodził z konserwatywnej benzyną i podpalono. Latifa za nastolatkowi trzymać potwora – jak seria, radzę sięgnąć po „Nie jestem rodziny muzułmańskiej, po wyjeź- wszelką cenę chciała stamtąd nazywał swoją drugą naturę o morder- seryjnym mordercą”.  dzie z Iraku jego najbliżsi nie prze- uciec, żeby uniknąć takiego losu. czych skłonnościach – na uwięzi. Szo- ANetA WiśNieWSKA strzegali zasad Koranu. Latifa, ANeTA WIśNIeWSKA kujące jest to, jak o sobie mówił: „Nie pierworodna Chalida, zapłaciła jestem seryjnym mordercą. Ale mógł- Dan Wells, „Nie jestem seryjnym wysoką cenę za podwójną tożsa- Latifa Ali, Richard Schears, bym nim być”. Doskonale się kamuflo- mordercą”, Znak 2012 mość religijno-narodową rodziny. „Zdradzona”, świat Książki 2011

 FiLM Nowoczesny Holmes „Sherlock Holmes: Gra cieni” to filmowy majstersztyk, gwarantujący znakomitą zabawę i obiecujący nam dalszy ciąg, który zapewne wkrótce nastąpi. obert Downey Jr., po latach uza- i niewymuszoną swobodą. z 2010 roku była zapowiedzią praw- i mrocznego dżentelmena w charak- Rleżnienia narkotykowego, które ten film podważa również prawdzi- dziwego renesansu gatunku, ale terystycznym nakryciu głowy i płasz- zachwiało jego karierą i życiem osobi- wość popularnej w świecie filmowym „gra cieni” to już arcydzieło kina roz- czu na stałe można odłożyć do lamu- stym (odbywał nawet karę pozbawie- plotki, że każdy film, w którym gra rywkowego. Reżyser Guy Ritchie zna- sa. Nowoczesny Holmes jest żywioło- nia wolności za posiadanie kokainy), Jude Law, jest skazany na finan- komicie odnowił postać najwy, zmienny jak kameleon, a swój ge- znów jest w dobrej formie. Nikt dotąd sową klapę. Jego Watson jest słynniejszego detektywa niusz wykorzystuje nie tylko do dema- nie zagrał sherlocka po prostu znakomity, a w do- wszech czasów. Misternie po- skowania złoczyńców, lecz także do Holmesa tak brawu- datku zagrany niezwykle łączył kryminalne intry- zwyczajnego mordobicia. rowo, z takim zabawnie i inteligentnie. gi z wartką akcją, an-an tym razem obaj przyjaciele z Baker dystansem Już pierwsza część cyklu gielskim humorem i efek- Street muszą pokrzyżować plany de- tami specjalnymi na świato- monicznego geniusza zła – profesora wym poziomie. Moriarty’ego, który planuje doprowa- Powszechne wyobraże- dzić do światowego konfliktu mo- nie Holmesa jako carstw. Dysponuje on umysłem rów- sztywnego nie błyskotliwym jak Holmes, a przy okazji również nieograniczonymi środkami finansowymi.  JAKuB CZARNiAK

„Sherlock Holmes: gra cieni”, dystrybucja: Warner Bros, entertainment Polska sp. z o.o.

80 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 80 2012-02-02 15:06:35 po służbie Nie przegap warto Niezłe Nie warto po służbiepo służbie

ogłosZ enie

Muzeum oręża polskiego w Kołobrzegu zaprasza na

ii seminarium Muzealnictwa Wojskowego „Muzea wojskowe w przestrzeni społecznej” 15–17 marca 2012 roku, Kołobrzeg

Tematyka seminarium:  • współpraca z lokalną społecznością i organizacjami społecznymi. • Działania muzealne: badania, konserwacja, działalność edukacyjna, wystawiennictwo – dokonania i plany. • Sytuacja współczesna i plany rozwojowe muzeów wojskowych. Zaufanie • Formy wykorzystania przez muzea wojskowe członkostwa Polski w unii wystawa na fotografii europejskiej – współpraca międzynarodowa, rozwój kolekcji. Zgłoszenia tematów wystąpień wraz ze streszczeniem należy nadsyłać do Zdjęcia, choć dokumentują zaledwie mały 20 lutego 2012 roku.

wycinek minionych 20 lat, pokazują, więcej na stronie www.muzeum.kolobrzeg.pl jak udało się zbliżyć obu armiom – polskiej i niemieckiej.

iększość zwiedzających wy- stwa czy szefowie sztabów, lecz ogłosZ enie Wstawę przystaje przed jed- także jednostki i kluby, czego wy- nym zdjęciem. Przedstawia ono mownym przykładem był ubiegło- polskie i niemieckie MiG-29 lecą- roczny koncert orkiestr polskiej ce obok siebie nad kłębiastymi i niemieckiej. chmurami. To „Mieszana eska- „Zbudowaliśmy zaufanie, a nasze dra”, jedna z 32 fotografii wybra- osiągnięcia zawdzięczamy takim nych z ponad tysiąca, a zrobio- dowódcom, jak generał broni nych przez „artystów w mundu- Tadeusz Jemioło i generał Klaus rach”, jak pułkownik Andrzej Reinhardt, którzy przerzucili ii Konferencja naukowo-szkoleniowa Śmietana, zastępca dowódcy Gar- pierwsze mosty”, przypomniał am- Pielęgniarek i Położnych nizonu Warszawa, nazwał autorów basador Niemiec Rüdiger Freiherr fotografii. Ekspozycję „Śmiałe ma- von Fritsch. organizowana przez rzenia stają się rzeczywistością”, Autorami zdjęć są żołnierze, osoby Wojskowy instytut Medyczny w Warszawie przygotowaną przez ośrodek kul- prywatne oraz instytucje doku- 24–26 maja 2012 roku tury Dowództwa Garnizonu War- mentujące codzienne współdzia- szawa ze współudziałem attaché łanie obu armii. Fotografie udo- „Holistyczna opieka obrony Niemiec pułkownika wadniają, że niezależnie od koloru Klausa-Petera Kisera, otworzył munduru odcienie żołnierskiej nad pacjentem przewlekle chorym” uroczyście ambasador Niemiec służby są takie same. Migawka Rüdiger Freiherr von Fritsch. obiektywu zatrzymała w kadrze Zdjęcia, choć dokumentują zaled- między innymi ćwiczenia Wielona- Miejsce: wDw Rynia koło warszawy wie mały wycinek minionych rodowego Korpusu Północno- 05-127 Białobrzegi, ul. wczasowa 59 20 lat, pokazują, jak udało się -Wschodniego i żołnierzy, którzy zbliżyć obu armiom i zbudować w czasie wspólnego apelu słucha- Opłata konferencyjna 550 zł między nimi zaufanie – od pierw- ją tych samych rozkazów. nr konta BgK I O/w-wa nr 52 1130 1017 0020 0716 4222 2202 szego spotkania w 1996 roku na  z dopiskiem „Konferencja pielęgniarek – Rynia 2012” Odrze na moście pontonowym, MAłgORZAtA SchwARZgRuBeR gdzie symbolicznie podali sobie Rejestracja i informacje organizacyjne ręce ówcześni ministrowie obrony ekspozycja „Śmiałe marzenia tel./faks: 22 68-16-410 Polski i Niemiec, po rozszerzoną stają się rzeczywistością” będzie e-mail: [email protected] umowę o ramowej współpracy czynna do 20 lutego w galerii podpisaną w czerwcu 2011 roku. 2. Piętro klubu Dgw w warszawie Formularz zgłoszeniowy dostępny na stronie www.wim.mil.pl Współpracują nie tylko minister- przy ulicy Niepodległości 141.

POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012 8 1

Monika-07_2012.indd 81 2012-02-02 15:06:51 prawie na pewno prawie na pewno prawie na pewno

Mariusz Janicki Trzeba się dogadać Złudzeniem niektórych internautów jest przekonanie, że sieć da się wyłączyć z praw ogólnych, a internet to kraina szczęśliwości, darmochy, wyrównywania różnic społecznych i etnicznych.

nternet stał się prawdziwym światem sności znajdują tam swoje odbicie, a przez anonimowość niektóre są jeszcze równoległym, wielkim Second Life, wyostrzone. w którym ludzie żyją, poznają się, Można i trzeba dyskutować o tym, jak powinno wyglądać w internecie pra- konwersują, handlują, uczą się, kłó- wo do własności materialnej i intelektualnej, do ochrony danych osobowych, cą, nienawidzą i kochają. Poznają do swobody wypowiedzi. Tak jak nieustannie dyskutuje się nad prawem Ikulturę, słuchają muzyki, oglądają filmy, w świecie niewirtualnym. Złudzeniem społeczności internautów, zwłaszcza zamieszczają własną twórczość, kompilują, tych „ideologicznych”, najbardziej aktywnych, jest jednak przekonanie, że da kopiują, przetwarzają. Powstaje więc pyta- się sieć wyłączyć z praw ogólnych, a internet zawsze będzie odrębną krainą, nie, czy w tym drugim świecie powinny w której będą obowiązywać inne zasady etyki, ekonomii i prawa. Że będzie to obowiązywać podobne reguły – biznesowe, kraina szczęśliwości, darmochy, wyrównywania różnic społecznych i etnicz- prawne, etyczne – jak w świecie tradycyj- nych. Nie ma darmowego lunchu – jak powiedział klasyk ekonomii. Za nym? Tego właśnie dotyczy zasadniczy wszystko w końcu ktoś musi zapłacić: państwo, okradane firmy, a w konse- konflikt, znany jako spór o regulację ACTA. kwencji ich pracownicy, twórcy, wszyscy ci, którzy coś wyprodukowali lub W świecie tradycyjnym nie da się wy- stworzyli. Ma to się stać – jak należy rozumieć niektóre postulaty – dorob- nieść ze sklepu książki, płyty, filmu, kom- kiem całej ludzkości. Co gorsza, będą się coraz bardziej wzbogacać dystrybu- puterowego programu bez zapłacenia ra- torzy nieswojej własności, niezliczeni pośrednicy udostępniający produkty chunku, ponieważ zawyje sygnał, przybie- i ich kopie, za które twórcy nie dostaną grosza. Powstaje zatem pytanie: zcze - gnie ochrona, zawoła policję i sprawa skoń- go mają się utrzymać twórcy tych „darmowych” produktów? Jak mają do czy się w sądzie. Czy w internecie ma być nich płynąć pieniądze, skoro nikt nie chce płacić, a wszyscy chcą korzystać? tak samo? Jeśli nie, to dlaczego? Internet Jeśli w internecie mają się znajdować treści poważne, a nie tylko śmieci, stał się symbolem wolności (i jest tak lanso- to autorzy wytwarzający te treści muszą gdzieś mieszkać, coś jeść i posłać wany), nieskrępowanej komunikacji między dzieci do szkoły. Nie chodzi zatem o to, aby ludźmi, kulturami. Pozwala na nieograni- odbierać internautom wolność, godzić w ich czony przepływ myśli i opinii, ale też wielu jego użytkowników schowa- prawo do wypowiedzi, do wymiany myśli, ale ło się za gardą anonimowości, która rzekomo stała się samoistną warto- o to, aby nie naruszać przy tym praw innych do ścią, pozwalającą na swobodną krytykę władzy i establishmentu, na wy- ochrony swojego dorobku, efektów ciężkiej krywanie afer i nieprawości. pracy. Możliwość korzystania z dorobku ludz- Internauci w swej masie tworzą sobie nieustannie szlachetny wizeru- kości nie powinna części tej ludzkości odbierać nek wyzwolonych obywateli, awangardy demokracji, która w realnym środków do życia. świecie jest zawłaszczana przez rozmaite układy. W takiej sytuacji, jeśli Być może przepisy ACTA wymagają głę- ktoś próbuje wprowadzać do tego świata jakieś regulacje, od razu jest bokich przemyśleń i zmian. Dyskusja jest ukazywany jako przeciwnik wolności, przedstawiciel świata możnych, wskazana, wręcz konieczna, ale problemu Autor jest niecnej władzy. A internet nie jest czymś autonomicznym wobec ustroju; regulacji w internecie nie zatupie się, nie za- komentatorem nie jest też jakąś superdemokracją. W internecie występują takie same krzyczy i nie zaskacze. Myślmy nad tym „Polityki”. patologie jak w życiu realnym. Wszystkie negatywne zjawiska współcze- wszyscy. 

82 POLSKA ZBROJNA NR 7 | 12 LutegO 2012

Monika-07_2012.indd 82 2012-02-03 10:15:35 pawel_7_2012.indd 83 2012-02-03 12:23:36 pawel_7_2012.indd 84 2012-02-03 12:20:09