Kompletan Bilten 20
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
BILTEN_20.QXD 2.9.2004 12:47 Page 1 godi{njak Istra`iva~ke stanice Petnica l Petnica Science Center Almanac petnical l l broj 20 mart 2004 besplatan primerak - free copy YU ISSN 0354-6810 2003 – prva relativno stabilna godina 2003 – a signs of stability? petni~ka geolo{ka zbirka Petnica’s geological collection arheolo{ka iskopavanja u Robajama i Ribnici archaeological excavation in Petnica vicinity druga petni~ka konferencija second students’ science conference postanite nau~no pismeniji scientific literacy for beginners vodimo vas na Povlen Mt Povlen in Petnica focus netiquette – lepo pona{anje na webu netiquette – manual for web users osnovan fond za razvoj nau~nog obrazovanja new Petnica’s Fund for science education dilema o prioritetu – nastavnici ili u~enici strategic dilemma – students or teachers BILTEN_20.QXD 2.9.2004 12:48 Page 2 Ukoliko publikaciju niste dobili direktno, a to `elite ili ste promenili adresu ili `elite da vam “Petnica” sti`e na drugu adresu, molimo vas da nas obavestite. Please, check your mailing address and inform us if there is need for any change Godi{njak Istra`iva~ke stanice Petnica Petnica 20 {tampan je zahvaljuju}i podr{ci {vajcarske organizacije za razvoj SDC BILTEN_20.QXD 2.9.2004 12:49 Page 3 Dvadeseti broj godi{njaka Petnica sam po sebi govori da smo uspeli, uprkos mnogim (prokleto te{kim i ~esto apsolutno neo~ekivanim), izazovima sa~uvati toliko retku esenciju kontinuiteta i rada. Kao i u svim brojevima revije u poslednjih dvanaest godina, odr`ali smo visok nivo sadr`aja i kvalitet {tampe, jer se jedino tako mogu dobro predtstaviti neke sjajne aktivnosti i rezultati. ^itaoce upu}ujemo da obrate pa`nju na prilog o Konferenciji nau~nih radova na{ih mladih polaznika (str 16-19), zanim- ljivu reporta`u o planini Povlen (str. 22-25), na prilog o najnovijim arheo- lo{kim istra`ivanjima u okolini Petnice (str. 26), nastavak rasprave o polo`aju nau~nog obrazovanja (str. 34-37) i na zavr{ni tekst u kome se The Petnica almanac is a raspravlja o perspektivi razvoja Istra`iva~ke stanice Petnica u svetlu sve traditional annual overview of the ve}ih zahteva za organizacijom programa namenjenih profesionalnom rich and colorful activities of the usavr{avanju nastavnika (str. 28-31). Verne ~itaoce ne moramo podse}ati Petnica Science Center. Petnica is na uvek aktuelne “`ute strane” sa popularnim li~nim vestima (str. 10-11). a unique, alternative, and future- oriented school founded by a group of unsatisfied students and located in the heart of the boiling Balkans to seek out gifted young people and help them adopt critical thinking skills, understand and accept advanced concepts in modern science and technology. Petnica Science Center is a non-government, non-profit institution which continues to exist thanks to the support and of a broad group of alumni, friends, organizations, and corporations from Serbia and abroad. English text on blue columns Osvrt na aktivnosti Istra`iva~ke More about PSC and its programs stanice u 2003. godini Godina stabilizacije in 2003 with a lot of details and A Rare Year of Stability . .4 numbers Problem informisanja srednjo{kolaca Novo u Petnici `ute strane o petni~kim programima ve}i je News from Petnica . .8 nego {to izgleda na prvi pogled Me|unarodna saradnja International Cooperation . .12 How to inform schools and Polaznici: kako dopreti do kandidata students about programs and Students in Petnica . .14 projects in Petnica Vi{e o Konferenciji spolja ali i iznutra II Konferencija radova polaznika Conference Report + list of science Petnica Students’ Conference . .16 papers prepared by participants of Da li ste bili na Povlenu? ^ak i ako Summer Science Camps 2003 jeste, po|ite na zanimljiv izlet. Petni~ka geolo{ka zbirka Petnica’s Geological Collection . .20 Prva ozbiljna arheolo{ka istra`ivanja u Srbiji obavljena su ba{ u Petnici Petnica i okolina: Povlen An interesting journey on 1400 m high Mt Povlen pre 111 godina. Na{ arheolo{ki tim Green Neighborhood: Mt Povlen . .22 nastavio je neke od tih radova Arheolo{ka iskopavanja u Podgorini The first excavation of prehistoric Intenzivni i obuhvatni programi New Archaeological Puzzles . .26 settlements in Serbia had been orga- rada sa nastavnicima dotakli su se i nized 111 years ago in Petnica. Now, nekih novih oblasti Programi obuke nastavnika young science team from Petnica Teacher Training Programs . .28 continues study in nearby area Korisne sugestije o nepisanim pravilima lepog pona{anja prilikom Aktuelno: Netiquette Many courses in various subjects. kori{}enja internet servisa Actual Tips: Netiquette . .32 Here we comment programs in ITC, Physics, Health edu., Biology Mali petni~ki dobo{ar Nau~na pismenost i nau~no Some views on the problem of obrazovanje iz ugla na{ih saradnika Little Petnica Drummer . .34 scientific literacy, future sci-tech schools, and related stories 20 brojeva Godi{njaka IS Petnica – od Priznajemo, izdali smo! ge{tetnera do elektronskog ~asopisa New Books from Petnica . .38 35 years ago in Valjevo the new 35 godina Mladih istra`iva~a type of youth organization had Organizacija Mladih istra`iva~a Srbije Young Reaserchers of Serbia . .40 been founded. Young Researchers’ nastala je u Valjevu pre 35 godina Club attracts students interested in Pogledi: pisma i komentari Science. Letters to Editor . .42 Po~etak rada Petni~kog Fonda Petnica Alumni Fund . .43 Dalji razvoj ISP suo~ava se sa novom Magare}a dilema Are teacher training programs the dilemom uslovljenom ograni~enim Dilemma about PSC’s Future . .44 kapacitetom: u~enici ili nastavnici? best solution for the PSC’s future? BILTEN_20.QXD 2.9.2004 12:50 Page 4 2003 – godina (prividne) stabilizacije Vigor Maji} ila je to relativno mirna i stabilna godina. Puno se ove programe nije platilo sve do zaklju~enja ovog teksta. Ubu- radilo, Stanica je bila ispunjena od januara do dece- du}e }emo sigurno biti znatno oprezniji u prihvatanju prog- Bmbra, programi su bili dosta dobro pose}eni, saradnici rama koji nam se nude, makar dolazili i sa najvi{eg nivoa. i u~esnici prili~no zadovoljni. Krajem godine ~ak se i uspelo Uostalom, pre`iveli smo dve decenije upravo zato {to dr`avi izdvojiti ne{to novca za obnavljanje nismo previ{e verovali! nekoliko u~ionica i sre|ivanje Resur- Sama re~ stabilnost krije u sebi koliko Iako je veliki broj kurseva i snog centra. Ipak, koliko je mudro pozitivni, toliko i negativni kvalitet. seminara za nastavnike ukazivao da verovati utiscima? Istra`iva~ka sta- Pozitivan, jer je posle previ{e dugog je ova oblast rada Stanice u nezadr- nica je navikla na neprekidna suo~a- vremena nesigurnosti i neizvesnosti `ivom vi{egodi{njem usponu, mora- vanja sa razli~itim te{ko}ama i iza- po~ela ose}ati podsticajna klima i nada u mo se podsetiti da je Petnica svoj zovima (a toga je bilo ~ak i previ{e ukupni dru{tveni razvoj u smeru ugled izgradila kroz programe rada poslednjih dvanaest godina), da je udaljavanja od histerije rata i mr`nje. No, sa u~enicima i studentima i da je tu ose}aj mira i sigurnosti delovao ne- toliko jo{ ima stvari koje valja promeniti i i samo tu Istra`iva~ka stanica suve- prirodno, pa i uznemiruju}e. [ta li popraviti da stabilnost mo`e sakrivati i rena i dovoljno konkurentna da se sprema? nespremnost za energi~an i ambiciozan mo`e ra~unati na perspektivan raz- Seminari za nastavnike obuh- razvoj koji zahteva ne male napore. voj i {irenje zone svoga delovanja u vatili su {irok spektar oblasti, tj. {kol- smeru okolnih zemalja i {ire. skih predmeta i {kolske problematike. Ono {to je pokrenuto Zato vredi ista}i da se obuhvat u~enika srednjih {kola krajem devedesetih, uspe{no je nastavljeno i poslednjih par ponovo pove}ava posle nekoliko godina stagnacije izazvane godina. Novina u 2003. godini je bio program zdravstvenog mnogim "vanpetni~kim" faktorima, pre svega politi~kim i, obrazovanja, tj. uklju~ivanje Istra`iva~ke stanice u veliki naci- konsekventno, dru{tvenim i ekonomskim tenzijama u Srbiji onalni program prevencije HIV/AIDS a kroz ~itavu seriju ali i u regionu. Tako je uo~eno da broj prijava raste i da se radionica i seminara za nastavnike gde je razra|ivan i pro- uklju~uje sve ve}i broj {kola. Osim iz Makedonije i Crne movisan novi program obrazovnog i preventivnog rada u Gore, odakle su u~enici dolazili sve vreme, sve je vi{e {kole srednjim {kolama a kao rezultat nacionalne strategije i osmi- iz Bosne i Hercegovine koje prijavljuju u~enike ali se "otva- {ljene akcije Nacionalne komisije za borbu protiv AIDS-a i raju granice" i Hrvatske i Slovenije. tima stru~njaka koji su izradili specifi~an program i priru~nik Dominantna ocena kolega i stru~nih saradnika koji su za primenu u {kolama. (op{irnije o ovome na strani 31) bili uklju~eni u pregled i izbor prijava jeste da i kvalitet kan- Serija od osam kurseva namenjenih uvo|enju nastav- didata postaje primetno bolji, mada se i dalje uo~avaju nika srednjih stru~nih {kola u upotrebu ra~unara u nastavi zabrinjavaju}e "praznine" u predznanju i iskustvu polaznika organizovana je u aprilu na zahtev Ministarstva prosvete. odre|enih programa, {to je nesumnjivo posledica kriti~no Iako su i u~esnici i naru~ioci bili veoma zadovoljni kva- lo{e opremljenosti {kola i nedovoljnog, pre svega prakti~nog, litetnim i intenzivnim radom, ostala je `alosna ~injenica da je rada u kabinetima i laboratorijama ali i zna~ajno smanjenog sve tro{kove ovih programa snosila Stanica i da Ministarstvo “nivoa entuzijazma” me|u kolegama nastavnicima. 4 Petnica 20 (2004) BILTEN_20.QXD 2.9.2004 12:50 Page 5 Godi{nja konferencija koja je u svega, u te{koj materijalnoj situaciji u [ Petnica Center decembru organizovana pod nazivom kojoj se nalaze fakulteti prirodnih i dela ] "Korak u nauku" okupila je {ezdesetak humanisti~kih nauka koji su tradicio- u~esnika letnjih programa sa zanimlji- nalno praktikovali organizovane stru~ne facts vim i originalnim radovima iz prakti~no ekskurzije studenata do Petnice.