Zeszyty Naukowe Xxii
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika ZESZYTY NAUKOWE XXII Redaktor naczelny dr hab. Jamusz Gołota prof. UWM OstrOłęka 2008 1 Naukowa Rada Redakcyjna prof. dr hab. andrzej skrzypek, prof. dr hab. andrzej staniszewski, dr hab.Janusz Gołota prof. UWM, dr hab. Maria Greta, prof. Uł, dr hab. Norbert kasparek prof. UWM, dr kazimierz Parszewski, prof. WsEs, dr Jerzy kijowski, dr Zbigniew kudrzycki, dr Mirosław rosak, mgr Bernard kielak, mgr aleksandra Nowak, mgr Barbara kalinowska, Sekretarz Redakcji dr Mirosław rosak Recenzenci dr hab. Norbert kasparek, prof. UWM dr hab. krzysztof Jankowski, prof. UWM Wydawcy Ostrołęckie towarzystwo Naukowe im. adama Chętnika 07-410 Ostrołęka, ul. Parkowa 6 Punkt Informacji Europejskiej Europe Direct w Ostrołęce afiliowany przy agencji rozwoju regionu Mazowsza Północno-Wschodniego 07-410 Ostrołęka, ul. Baśniowa 14 118. publikacja OTN im. A. Chętnika Wydawnictwo zostało zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Nauki i szkolnictwa Wyższego oraz komisji Europejskiej w ramach wsparcia Europe Direct w Ostrołęce ISSN 0860 – 9608 Ostrołęka, 2008 r. 2 SPIS treści SpIS TREśCI Wprowadzenie .................................................................................................5 Dział I Region: 1. Maria Jolanta Olszewska (Warszawa) Powieści historyczne Wiktora Gomulickiego – pasje i poszukiwania .............................................. 9 2. ks.Witold Jemielity (łomża) Organizacje katolickie w parafiach dekanatu ostrołęckiego 1925 – 1939 .....................................................43 3. kazimierz Parszewski (Ostrołęka) Działania na rzecz łagodzenia bezrobocia w powiecie Ostrołęckim .. 65 4. Jerzy kijowski (Ostrołęka) Pochodzenie Kurpiów ............................................93 5. Zbigniew kudrzycki (rozogi) Wojna polsko-bolszewicka na pograniczu Prus Wschodnich i Mazowsza .....................................................103 6. Witold rzepiński (Ostrołęka) Małe i średnie przedsiębiorstwa w aktywizacji obszarów wiejskich na Kurpiowszczyźnie ........................125 7. Dariusz Budelewski (różan) Walki narodowowyzwoleńcze na ziemi różańskiej w latach 1795 – 1918 ...........................................143 8. Małgorzata Lubecka (Ostrołęka) Pozorna „odwilż” w stosunkach państwo – Kościół na przykładzie powiatu Ostrołęckiego ............................163 Dział II polska: 1. andrzej skrzypek (Warszawa) Polska dyplomacja w czasach ministra Jędrychowskiego .........183 3 2. adam Czesław Dobroński (Białystok) Dzieło mjr. Adama J. Dąbrowskiego .............................225 3. Jarosław kardas (siedlce) Konteksty kompetencji kadr kierowniczych w organizacji .........245 4. Mirosław rosak, krzysztof tomaszycki (Ostrołęka, Warszawa) Rekrutacja i selekcja pracowników w świetle kompetencji personelu ...........................................255 5. krzysztof Dąbrowski (Ostrołęka) Uwarunkowania technicznej modernizacji towarowych gospodarstw rolnych w okresie przemian .........................271 6. Cezary kozłowski (Olsztyn) Analiza rentowności kapitału własnego jako instrument zarządzania finansami firmy .....................................289 7. anna Misztal (łódź) Podatek jako element kształtujący wybór strategii przedsiębiorstwa ................................................299 Dział III Europa 1. Ireneusz Żuchowski, Ewelina Bachmura (Ostrołęka) Kobiety na rynku pracy w Unii Europejskiej – perspektywa mikroregionalna ....................................315 2. anna skrzypek (Bruksela) Europa socjalna – koncepcja socjaldemokratów ..................327 3. Wojciech Gasiński (łódź) Droga do Unii Gospodarczej i Walutowej w Europie. Od planu Wernera do Europejskiego Systemu Walutowego ........357 4. Ilona Żebrowska (Ostrołęka) Polityka handlowa po wejściu Polski do Unii Europejskiej ........373 5. Hanna kowalczyk (Ostrołęka) Polityka zatrudnienia w Unii Europejskiej........................397 6. aleksandra Nowak (Ostrołęka) Europa - wspólnota – Unia Europejska, przegląd traktatów .......407 Z życia Ostrołęckiego towarzystwa Naukowego .......................429 4 WPROWADZENIE WprowadZENIE Oddajemy do rąk Czytelnika kolejny, już XXII numer Zeszytów Naukowych Ostrołęckiego towarzystwa Naukowego im. adama Chętnika, w aktualnym od wielu lat układzie: region – kraj – Europa. Na zaproszenie zespołu redakcyjnego życzliwie odpowiedzieli za- równo samodzielni pracownicy naukowi z otaczających Ostrołękę z ośrodków naukowych: Warszawy, Olsztyna, łodzi, Białegostoku, jak i lokalni badacze z Ostrołęki, czy łomży oraz okolicznych miejscowo- ści. Zespół redakcyjny tradycyjnie udostępnia stronice wydawnictwa początkującym adeptom, by pod okiem mistrzów mogli poznawać za- sady skutecznej, przynoszącej satysfakcję trudnej pracy naukowej. Dział pierwszy otwiera temat poświęcony urodzonemu dokład- nie 160 lat temu 17 października 1848 roku w Ostrołęce Wiktorowi teofilowi Gomulickiemu, autorstwa prof. M. Olszewskiej.t radycyjnie zainteresowaniem cieszyły się zagadnienia wyznaniowe, które konty- nuuje znawca tejże problematyki na kurpiowszczyźnie ks. prof. Witold Jemielity oraz Małgorzata Lubecka. Godny podkreślenia jest fakt, że badacze piszący o sprawach lo- kalnych, czy regionalnych docierają do nowych źródeł archiwalnych. Jako przykład obok wyżej wymienionych niech posłużą prace prof. a. Cz. Dobrońskiego, który, co z satysfakcją odnotowujemy, nie po raz pierwszy gości na naszych łamach oraz dr. Z. kudrzyckiego i dr. Jerzego kijowskiego. Dość liczne, co trzeba pozytywnie adnotować, są materiały dotyczące aktualnej problematyki ekonomicznej, między 5 innymi: podatków, analizy rentowności kapitału własnego, uwarunko- wań technicznej modernizacji towarowych gospodarstw rolnych, czy zarządzania kapitałem ludzkim w organizacji. W części ogólnokrajowej już po raz kolejny z wielką satysfakcją, trze- ba odnotować artykuł prof. a. skrzypka oparty na bardzo szerokiej bazie źródłowej, nawiązujący do centralnych polskich wydarzeń historycznych. Cieszyć się trzeba, że autor zechciał zamieścić artykuł w Zeszycie OtN ujawniając nieznane fakty z historii Polski. Dział ten zawiera ponadto różnorodną tematykę ogólnokrajową, będącą naukową próbą spojrzenia na zjawiska edukacyjne, socjologiczne oraz społeczne i ekonomiczne. Wielkie nadzieje wiążemy z opracowaniami i diagnozami doty- czącymi funkcjonowania Polski w Unii Europejskiej i wykorzystania środków unijnych zwłaszcza tych na lata 2007–2013, zawarte w dziale trzecim. O ile fundusze w ramach Programów Operacyjnych Innowacyjna Gospodarka, czy Infrastruktura i Środowisko w zasadzie strategicznie zostały rozdysponowane, o tyle Program Operacyjny kapitał Ludzki i regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego, cze- kają dalej na beneficjentów.a ktualne pozostaje porozumienie zawarte między Ostrołęckim towarzystwem Naukowym i agencją rozwoju regionalnego Mazowsza Północno-Wschodniego w Ostrołęce oraz afi- liowanym przy tej instytucji Punktem Informacji Europejskiej – Europe Direct. satysfakcję przynosi tak szerokie zainteresowanie tematyką eu- ropejską i przenoszenie jej na grunt regionalny. redakcja wita młodych, początkujących autorów umieszczających swe artykuły we wszystkich działach wydawnictwa. W ten sposób za- chęca ich do wytrwałości i szczęścia w docieraniu do nowych źródeł oraz stawiania i udowadniania śmiałych tez badawczych. Wśród tej grupy autorek znalazła się też młoda przedstawicielka z Brukseli. Wyrażamy nadzieję, że XXII Zeszyt Naukowy stanowić będzie zachętę do dalszych badań naukowych, poszukiwań źródłowych, pre- zentacji wyników badań i przyczyni się do rozwoju ruchu badawczego w regionie, a dostarczone diagnozy badawcze staną się pomocne w po- dejmowaniu regionalnych decyzji ekonomicznych. Dostarczą też ko- niecznych informacji uczniom i studentom. Redakcja 6 DZIał I Region 7 8 POWieści HISTORYCZNE WIKTORA GOMULICKIEGO – PASJE I POSZUKIWANIA Maria Jolanta Olszewska Powieści historyczne Wiktora GOmUlickiego – pASjE I poszukiwania Jednak rad słucham starej pieśni Budzącej … wśród łona Czcimy pamiątkę, choć zniszczona, I sen nas wzrusza, choć się prześni Wiktor Gomulicki, Ex libris. Dorobek literacki Wiktora Gomulickiego (1848-1919) jest imponu- jący. Pozostawił po sobie liczne, zróżnicowane pod względem treści i formy utwory poetyckie, powieści, nowele, eseje, tłumaczenia dzieł znanych pisarzy obcych oraz rozprawy z zakresu historii i krytyki li- terackiej, odznaczające się nie tylko rzetelnością, ale również nowa- torstwem i erudycją 1. Jego ideą było, jak sam o tym mówił: „nie zabi- jać, lecz – wskrzeszać” 2. Do końca swego życia pozostał miłośnikiem przeszłości – historycznej i literackiej. Zrozumiałe wydaje się więc to, dlaczego Gomulicki uznał temat historyczny za szczególnie atrakcyj- ny, pozwalający nie tylko na przekaz określonego zasobu wiedzy, ale * prof. zwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego. 1 Z. Libera, Wiktor Gomulicki, 1848-1919, [w:] Obraz literatury polskiej XIX i XX w., seria IV, t. 1. , pod red. J. kulczyckiej-saloni, H. Markiewicza, Z. Żabickiego, Warsza- wa 1965, s. 281-308. 2 W. Gomulicki, Kłosy z polskiej niwy, Warszawa 1912, s. 384. 9 MARIA JOLANTA OLSZEWSKA przede wszystkim na wszczepienie odbiorcy jej ideowych podstaw. W ten sposób w jego utworach sfabularyzowana historia układała się w czytelne znaki ideologiczne. Jego powieści historyczne, choć nie pozbawione elementów pewnego nowatorstwo w tematyce i kształcie formalnym, wyrastają jednak z tradycji powieści XIX- wiecznej opartej na „wielkiej fabule” 3. Wpisują się tym samym w ważny nurt toczonych w drugiej połowie XIX wieku polemik