Vak›Flar Dergisi 32
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Vak›flar Dergisi 32. SAYI Vak›flar Genel Müdürlü¤ü Yay›nlar› Vak›flar Dergisi Hakemli Bir Dergidir YIL: 2009 32. SAYI Sertifika No: 16651 ISSN: 1011–7474 Sahibi Vak›flar Genel Müdürlü¤ü ad›na Yusuf BEYAZIT Yay›n Koordinatörü Ayd›n SEÇK‹N Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü Adnan TÜZEN Yay›n Yönetmeni Mehmet KURTO⁄LU Tashih Mehmet YILDIRAN Editör Prof. Dr. ‹lhan YILDIZ - Doç. Dr. Hüseyin ÇINAR - Yrd. Doç. Fatih MÜDERR‹SO⁄LU YAYIN KURULU Prof. Dr. Mehmet ÖZ : Hacettepe Üniversitesi Prof. Dr. A. Nezihi TURAN : K›r›kkale Üniversitesi Prof. Dr. ‹lhan YILDIZ : Karatekin Üniversitesi Doç. Dr. Hüseyin ÇINAR : K›r›kkale Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Fatih MÜDERR‹SO⁄LU : Hacettepe Üniversitesi Dr. Murat YILMAZ : K‹K Müflaviri Arafl. Gör. Mustafa Kürflat B‹R‹NC‹ : Gazi Üniversitesi Mehmet ÇET‹N : Türkiye Kalk›nma Bankas› Kültür-Sanat Müflaviri Mehmet KURTO⁄LU : VGM Yay›n Müdürü Ziya DEM‹REL : Araflt›rmac›-Yazar Murat fiENER : Baflbakanl›k Devlet Arflivleri Genel Müdürlü¤ü YAYIN DANIfiMA KURULU Prof. Dr. Hakk› ACUN : Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Fahamettin BAfiAR : ‹stanbul Üniversitesi Prof. Dr. M. Ali BEYHAN : ‹stanbul Üniversitesi Prof. Dr. Ali Fuat B‹LKAN : Uluslararas› Yunus Emre Vakf› Genel Sekreteri Prof. Dr. Ali B‹R‹NC‹ : Türk Tarih Kurumu Baflkan› Prof. Dr. Mehmet CANATAR : ‹stanbul Üniversitesi Prof. Dr. Özer ERGENÇ : Bilkent Üniversitesi Prof. Dr. Hasan Tahsin FENDO⁄LU : RTÜK Üyesi Prof. Dr. Mahmut KAYA : ‹stanbul Üniversitesi Prof. Dr. Zekeriya KURfiUN : Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Prof. Dr. ‹lber ORTAYLI : Topkap› Saray› Müzesi Baflkan› Prof. Dr. Ayfle Tükel YAVUZ : ODTÜ Mimarl›k Fakültesi Prof. Dr. M. Bahaeddin YED‹YILDIZ : Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Baflkan› Doç. Dr. Mahmut AK : ‹stanbul Üniversitesi Doç. Dr. ‹shak KESK‹N : ‹stanbul Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. A. Vefa ÇOBANO⁄LU : ‹stanbul Üniversitesi Yaz›flma Adresi: T.C. BAfiBAKANLIK Vak›flar Genel Müdürlü¤ü Kültür ve Tescil Daire Baflkanl›¤› Vak›flar Dergisi Atatürk Bulvar›. No:10 06050 Ulus / ANKARA / TÜRK‹YE Tel: (0312) 509 60 00 Faks: (0312) 324 47 22 e-posta:[email protected] - [email protected] - web: www.vgm.gov.tr Bas›m Yeri: Vak›f Sistem Matbaas› Tel: (0 312) 354 67 72 - 385 07 05 ANKARA - 2010 - II - takdim zun ve köklü bir geçmifle sahip Vak›flar Dergisi, 1938 y›l›nda bafllad›¤› yay›n hayat›n›, 32. say› ile birlikte hakemli dergi olarak U taçland›rm›flt›r. Vak›f medeniyeti ve ruhu do¤rultusunda flan›na yak›fl›r bir biçimde kendini yenileyerek ve güçlenerek yoluna devam etmektedir… Vak›flar Genel Müdürlü¤ü olarak göreve geldi¤imiz günden bu yana, vak›f ruhunun gere¤i do¤rultusunda yaln›z sosyal alanda de¤il, kültürel alanda da çal›flmalar yapmay› kendimize fliar edindik. Bu anlamda içinde yaflad›¤›m›z ça¤›n gerekleri do¤rultusunda, bilgi ve kültürün toplumsal hayat›m›zda önemli bir yeri oldu¤unun bilincinde olarak, her y›l panel, sempozyum ve kültürel toplant›lar yan›nda kitap, dergi, dijital yay›nlara a¤›rl›k verdik. Bilgi kirlili¤inin yafland›¤›, popülizmin revaçta oldu¤u günümüzde, ilmi a¤›rl›kl› ve kal›c› eserleri kültür hayat›m›za kazand›rmay› kendimize bir borç bildik… Bugüne kadar köklü bir gelene¤e sahip olan Vak›flar Dergisini akademik alanda kurumsallaflt›rmak için, hakemli dergi statüsüne bu say›m›zla birlikte tafl›m›fl bulunuyoruz… Dergimizi hakemli yaparken, akademik camiadan fikir al›flveriflinde bulunulmufl, hakemli bir dergide bulunmas› gereken tüm flartlara özen ve önem gösterilmifltir. 1938 y›l›ndan bu yana yay›nlanmakta olan ve akademik çevrenin yak›ndan tan›d›¤› Vak›flar Dergisi, baflta vak›flar ile ilgili konular olmak üzere, tarih, edebiyat, flehir kültürü, sanat tarihi ve mimari alanda yapt›¤› yay›nlarla büyük bir bofllu¤u doldurmufl, ilmi çal›flmalarda baflvurulan kaynak bir eser olmufltur. Dergimiz, gerek yaz›lar›yla katk› sunan mümtaz ilim adamlar›, gerek yay›n çizgisiyle her zaman bu alanda önemli ve özel bir yere sahip olmufl, derinli¤i, çeflitlili¤i ve kültürel birikimiyle akademik dünyan›n her zaman ilgisini çekmifltir. Dergimiz yay›nland›¤› günden bu yana tecrübesiyle her zaman bulundu¤u konumdan daha ileriye gitmek, daha güzel, kal›c› yay›nlara yer vermek heyecan› ve çabas› içinde olmufltur. Dergimiz e¤er bugün baflvurulan bir kaynak, aral›ks›z süren bir yay›n çizgisi var ise, iflte bu heyecan ve çabaya borçludur. Vak›flar Dergisi 32. say›s›yla birlikte daha heyecan verici bir say›ya imza atm›flt›r. 32. say›n›n çal›flmalar›n› yapt›¤›m›z s›rada bize fikirleriyle katk›da bulunan, toplant›lar›m›za kat›larak düflüncelerini paylaflan yay›n/dan›flma kurulunun de¤erli hocalar›na, ayr›ca dünden bugüne dergimize eme¤i geçmifl, Yusuf BEYAZIT yaz›lar›yla katk› sunmufl yazarlara teflekkürü bir borç biliyorum… Vak›flar Genel Müdürü - III - - IV - önsöz ak›flar Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan yay›mlanan sürekli bir dergi olan “Vak›flar Dergisi” 32. say›s› ile yeni bir boyuta tafl›nmaktad›r. V Bu say› ile dergi ulusal ve uluslararas› yay›n ölçütlerine göre özgün araflt›rma ve incelemeleri yay›mlamaya devam edecektir. Derginin kurumsallaflmas› yolunda baflta Vak›flar Genel Müdürlü¤ü yönetici ve çal›flanlar› ile eme¤i geçen dan›flma ve yay›n kuruluna, yaz›lar› ile dergimize katk› sa¤layan araflt›rmac›lara teflekkür ederiz. Türkiye’nin en sayg›n ve yetkin kurumlar›ndan biri olan Vak›flar Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan 1938-2008 y›llar› aras›nda yay›mlanan ve süreklilik gösteren yaklafl›k 72 y›ll›k zaman diliminde 31 say› yay›mlanm›flt›r. Bu ba¤lamda Vak›flar Dergisi yay›n süreklili¤i ve tutarl› içeri¤i ile Türkiye’de öncü konumdad›r. Dergi arkeoloji, epigrafi, mimari, sanat tarihi, sosyoloji, flehircilik, tarih vb. çeflitli alanlarda uzmanlaflm›fl akademisyen ve araflt›rmac›lar›n yazd›¤› makaleleri ile bilimsel çal›flmalarda baflvurulan önemli bir kaynakt›r. Bugüne kadar Vak›flar Dergisi’ne çok say›da alanlar›nda öncü ve yetkin bilim insan› katk› sa¤lam›flt›r. Bu araflt›rmac›lar aras›nda M. Akok, E. H. Ayverdi, Ö. L. Barkan, S. Eyice, A. Gabriel, D. Kuban, H. B. Kunter, B. Lewis, Z. Oral, K. Otto Dorn, T. Öz, F. Taeschner, O. Turan, H. Uzunçarfl›l›, A. S. Ülgen, S. Ünver ilk akla gelen isimlerdir. Vak›flar Dergisi’nin ilk say›dan bafllayarak bafll›ca amac› ülkemizde tafl›n›r ve tafl›nmaz kültür varl›klar›na dikkat çekmek, Vak›f medeniyetini tan›tarak günümüzle iliflkilendirmek, tarihsel de¤eri olan bilgilere yer vermek, bir baflka deyiflle disiplinler aras› bu alandaki çal›flmalar› desteklemek olmufltur. Derginin kimi say›lar›nda Türkçe’nin yan› s›ra yabanc› dillerde yay›n tan›t›mlar› yap›larak, tercüme eserlere de yer verilmifltir. Bu ba¤lamda Vak›flar Dergisi’nin 1938 y›l›nda ç›kan ilk say›s›na içerik aç›s›ndan bakt›¤›m›zda 21 farkl› makale ve araflt›rman›n varl›¤› gözlenmektedir. Dergiye olan yo¤un ilgi nedeniyle ilk 10 say›s› bitti¤inden, 2006 y›l›nda yeniden t›pk›bas›m› gerçeklefltirilerek 30 say›n›n dijital ortama aktar›m› yap›lm›flt›r. Vak›flar Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan yay›mlanan bu dergi d›fl›nda birçok genel ve monografik kitaplar›n da bas›m› gerçeklefltirilmifltir. ‹lk yay›nlar aras›nda Divri¤i Ulu Camii kitab›n›, son yay›nlar aras›nda ise Mimar Kemalettin’i konu alan çal›flma örnek verilebilir. Kurumun ileriye dönük gerçeklefltirmeyi tasarlad›¤› birçok proje bulunmaktad›r. 2003 y›l›ndan beri ivme kazanan tafl›n›r ve tafl›nmaz kültür varl›klar›n›n restorasyon çal›flmalar› ile çok say›daki mimari eser yeniden kimlik kazanm›flt›r. Ayr›ca tafl›nabilir vak›f eserleri de son y›llarda Anadolu’nun birçok kentinde hizmete sunulan Vak›f Müzeleri arac›l›¤› ile sergilenerek ziyaretçileri ile buluflmufltur. Bu say›dan itibaren yeni bir anlay›fl ile yay›mlanacak olan Vak›flar Dergisi, tafl›n›r ve tafl›nmaz kültür varl›klar›n›n tan›t›m›, onar›m› ve kullan›m›na iliflkin bilimsel araflt›rma ve incelemelerinizi beklemektedir. Bu say›m›zda; hakem incelemesinden geçen yaz›lar, “‹nceleme Araflt›rma” bölümünde, proje, tan›t›m, kitap tan›t›m› vb. yaz›lar ise “Di¤er Yaz›lar” bölümünde yay›nlanm›flt›r. Dile¤imiz en k›sa sürede dergimizin ulusal ve Editör uluslar aras› yay›n indekslerinde taranarak yeni bir aç›l›ma yönelmesidir. - V - -VI - içindekiler I. ARAfiTIRMA VE ‹NCELEME YAZILARI Dr. Olcay AYDEM‹R - Murat SAV Fatih’te Bulunan Klasik Bir Osmanl› Yap›s›: Medresesinin Rehberli¤inde Haydarpafla Külliyesi . .1-20 Suzan BAYRAKTARO⁄LU Türk Hal›lar›nda Görülen Mimari Tasvirler . .21-36 Nilgün ÇEVR‹ML‹ Nevflehir Hac› Bektafl Müzesindeki Madeni Tekke Eflyalar›ndan Bir Grup Teber . .37-64 Yrd. Doç. Dr. fievki DUYMAZ Uluborlu Alâeddin Camii . .65-90 Ali KILCI Balkanlardaki Osmanl› Baldeken Türbeleri Hakk›nda Bir De¤erlendirme . .91-142 Yrd. Doç. Dr. Mustafa Murat ÖNTU⁄ Uflak’ta Ahîlik ve Ahî Kurumlar› . .143-154 Doç. Dr. Zeynel ÖZLÜ Istabl-› Âmire’de (Has Ah›r) Bulunan Hayvanlar ve Beslenmeleri Üzerine Baz› Notlar) . .155-172 Yrd. Doç. Dr. Demet ÖRNEK Türk El Sanatlar›ndan “RAHLE” . .173-180 Yrd. Doç. Dr. Tülay ZORLU Do¤u Karadeniz Ahflap Camilerinde Restorasyon Dernekpazar› Taflç›lar Köyü Camii ve Medresesi Örne¤i . .181-212 II. D‹⁄ER YAZILAR Dror ZE’EV‹ Osmanl› fier’i Mahkemesi Kay›tlar›n›n Ortado¤u Sosyal Tarihi Aç›s›ndan Kullan›m›: Yeniden De¤erlendirme . .215-230 Prof. Dr. Orhan Cezmi TUNCER Korunmas› Gerekli Vak›f Tafl›nmazlar›n›n Onar›mlar› ve Bir Öneri . .231-234 Yrd. Doç. Y›lmaz ÖZCAN Vakfiye Defterlerindeki Kat’› Etiketler . .235-240 Halil ‹brahim SEZER Bugünden Düne ve Yar›na Bir Yolculuk Ankara Vak›f Eserleri Müzesi .