Katalog 2020-1.Indd

ANTYKWARIATY WARSZAWSKIE

50 AUKCJA KSIĄŻEK I GRAFIKI na portalu www.secretera.pl

WARSZAWA 23-24 MAJA 2020 $8.&-$.6,Ąĩ(.,*5$),., na portalu www.secretera.pl

$5,$ A NR

$8.&-$.6,Ąĩ(.,*5$),., QDSRUWDOXZZZVHFUHWHUDSO

23.05. (sobota) RGJRG]3R]\FMH 24.05. (niedziela) RGJRG]3R]\FMH

6NáDGDQLH]DPyZLHĔID[HPSRF]WąPDLORZąLWUDG\F\MQą GRGRJRG] 6NáDGDQLH]DPyZLHĔQDSRUWDOXLQWHUQHWRZ\P ZZZVHFUHWHUDSOGRGRJRG]

2ELHNW\PRĪQDRJOąGDüSRZF]HĞQLHMV]\PXPyZLHQLXWHUPLQX ZVLHG]LELHDQW\NZDULDWXZ:DUV]DZLH SU]\XO6DQGRPLHUVNLHM UyJ5DNRZLHFNLHM RGGQLDPDMD Katalog opracował zespół Antykwariatu „Lamus”

Skład komputerowy: Dariusz Górski

Na okładce: poz. 225. J. Gielniak. Przeciw chorobom. 1960.

Fotograﬁ e: Konrad Wiślicz-Węgorowski

© ANTYKWARIAT LAMUS 2020 Niniejszy katalog, w tym wszelkie zawarte w nim opisy i zdjęcia, podlega ochronie na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jakiekolwiek kopiowanie, reprodukowanie i rozpowszechnianie katalogu w całości lub części bez uprzedniej zgody ANTYKWARIAT LAMUS stanowi naruszenie praw majątkowych zagrożone odpowiedzialnością cywilną i karną. REGULAMIN AUKCJI

1. Ceny podane w katalogu są cenami wywołania (w PLN). Ceną nabycia jest cena wylicytowana, do której Antykwariat doliczy 10% opłaty organizacyjnej. 2. W aukcji można wziąć udział przez Internet po uprzednim zarejestrowaniu się i zapoznaniu z zasadami i techniką licytacji (patrz „Instrukcja uczestnictwa w aukcji na portalu secretera.pl” znajdująca się na końcu katalogu). Na portalu www.secretera. pl można składać zamówienia przed aukcją lub uczestniczyć w aukcji online w sobotę, 23.05.2020 i niedzielę 24.05.2020 od godz. 10.00. 3. W aukcji można uczestniczyć również w sposób tradycyjny, poprzez wysłanie pisemnego zamówienia faxem, pocztą mailową lub tradycyjną. Druk zamówienia dostępny jest na stronie www.lamus.pl oraz portalu www.secretera.pl. W zamówie- niu prosimy podać numer pozycji, nazwisko autora, pierwsze wyrazy tytułu oraz najwyższą oferowaną cenę (limit) zgodnie z tabelą postąpień zamieszczoną poniżej. Niezbędne jest podanie dokładnych danych identyfikacyjnych (adresu, NIP-u i numeru telefonu) przez osoby lub instytucje składające zamówienie, a także złożenie odręcznego podpisu. W imieniu osób i instytucji składających zamó- wienie licytację przeprowadzi Antykwariat, przy zachowaniu zasady stopniowego wykorzystania limitu, w zależności od przebiegu licytacji, przebijając rywali o jedno postąpienie aukcyjne. Treść zamówienia pozostanie informacją poufną. Wielkości postąpienia: Przedział cenowy Wielkość postąpienia Do 50 PLN 5 PLN 50-200 PLN 10 PLN 200-500 PLN 20 PLN 500-1000 PLN 50 PLN 1000-2000 PLN 100 PLN 2000-5000 PLN 200 PLN 5000-10.000 PLN 500 PLN 10.000 – 20.000 PLN 1000 PLN 20.000 – 50.000 PLN 2000 PLN Od 50.000 PLN 5000 PLN 4. Zgodnie z systemem aukcyjnym, zamówienia złożone przez portal secretera.pl oraz pocztą tradycyjną będą uwzględniane dopiero w trakcie trwania licytacji, tak jak na aukcji stacjonarnej (wcześniej, przed rozpoczęciem licytacji nie pojawiają się na ekranie). W przypadku odnotowania kilku zamówień na jedną pozycję, licytacja rozpocznie się od przedostatniego pod względem wysokości limitu powiększonego o jedno postąpienie. 5. Zamówienia prosimy kierować na adres: Antykwariat „Lamus” ul. Sandomierska 23, 02-567 Warszawa. 6. Zamówienia przyjmujemy również faxem i pocztą elektroniczną, do 22 maja 2020 r. (piątek) do godz. 18.00 a także bezpośrednio na portalu internetowym www.secretera.pl do 22 maja do godz. 18.00. fax 22 848-12-58, e-mail: [email protected] 7. W zamówieniu pocztowym i elektronicznym (e-mail) prosimy o podanie sposobu realizacji zakupu: – odbiór osobisty zakupionych pozycji po uprzednim dokonaniu przelewu bankowego lub przy płatności gotówką lub kartą; – wysyłka obiektów za pobraniem pocztowym; – wysyłka obiektów po odnotowaniu płatności na koncie bankowym; – osoby zainteresowane otrzymaniem faktury prosimy o podanie numeru NIP przed aukcją. 8. Informacji przed aukcją udzielamy od poniedziałku do piątku w godz. 11.00-19.00; pod numerem telefonu: 22 848-16-39 lub pocztą elektroniczną [email protected] 9. Obiekty aukcyjne można oglądać (tylko po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym terminu) w siedzibie Antykwariatu, przy ul. Sandomierskiej 23, od 12 maja 2020 r. 10. Informacji telefonicznej o wynikach oraz kosztach wysyłki udzielamy od 27 maja 2020 r. (wcześniej telefon nie będzie działał). 11. Wszystkim osobom, które dokonały zakupu na aukcji wyślemy pocztą elektroniczną w dniach 26 maja – 1 czerwca 2020 informację o zakupie (wraz ze specyﬁ kacją, ew. kosztami wysyłki i numerem konta). 12. Zakupione obiekty aukcyjne wydajemy przy ul. Sandomierskiej 23 w Warszawie od 26 maja 2020. Warunkiem odbioru (w tym wysyłki) obiektu jest uiszczenie całości ceny wraz z ewentualnymi odsetkami, a w przypadku wysyłki – także wraz z jej kosztami. W przypadku nieodebrania zakupionego obiektu w ciągu 2 tygodni, nabywca zobowiązany jest do uiszczenia opłaty w wysokości 0,5% (pół procenta) wylicytowanej przez niego ceny za każdy dzień opóźnienia w odbiorze licząc od 8 czerwca 2020 r. Na nabywcę przechodzi ryzyko utraty, zniszczenia lub uszkodzenia zakupionego, a nieodebranego obiektu. 13. Termin płatności wynosi 10 dni od daty aukcji. Po tym terminie naliczane będą odsetki w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych od kwoty zaległości. 14. Obowiązuje odbiór osobisty. Na prośbę nabywcy zakupiony obiekt zostanie wysłany po uprzednim uiszczeniu całości należności oraz kosztów wysyłki. Instytucjom pań- stwowym wysyłamy obiekty wraz z fakturą przelewową. 15. Wpłaty prosimy kierować na konto: Antykwariaty Warszawskie LAMUS PKO BP S.A. I O/Warszawa, 00-944 Warszawa, Sienkiewicza 12/14 Nr rachunku: 19 1020 1013 0000 0802 0003 5055 16. Przy płatności kartą kredytową lub płatniczą doliczamy 1,5% do ceny nabycia tj. ceny wylicytowanej powiększonej o opłatę organizacyjną. 17. Biblioteka Narodowa, Biblioteka Jagiellońska, Muzeum Narodowe oraz inne muzea rejestrowane mają prawo pierwokupu po wylicytowanych cenach (Dz. U. 1996 Nr 5 poz. 24 ustawa z dnia 21 listopada 1996 r.). 18. Antykwariat nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady ﬁ zyczne oraz wady prawne zakupionych obiektów. 19. Antykwariat ma prawo do wycofania obiektów z licytacji bez podania przyczyny. 20. Antykwariat, w uzasadnionych przypadkach, ma prawo do przerwania lub anulowania licytacji. 21. Nabywca ma prawo do złożenia reklamacji w ciągu 14 dni od daty aukcji. 22. Uczestnik aukcji wyraża zgodę na otrzymywanie, w tym pocztą elektroniczną, korespon- dencji handlowej i marketingowej Antykwariatu LAMUS i podmitów współpracujących. SPIS TREŚCI

SOBOTA GODZ. 10.00 – ROZDZIAŁY 1-13 (DO POZ. 439) 1. Stare druki ...... 1 2. Rękopisy i dokumenty ...... 48 – rękopisy iluminowane, pieczęcie ...... 48 – 250-lecie Uniwersytetu Lwowskiego ...... 50 – królowie, znane polskie rodziny ...... 55 – rękopisy wojskowe ...... 60 – pisarze i artyści, sławni Polacy ...... 68 3. Atlasy. Mapy ...... 74 4. Widoki miast ...... 88 5. Portrety, sceny historyczne ...... 102 6. Grafi ka artystyczna ...... 115 7. Rysunki. Akwarele. Malarstwo ...... 131 8. Teki grafi czne, książki ilustrowane ...... 144 – wiek XIX ...... 144 – wiek XX ...... 153 9. Oprawy luksusowe i artystyczne ...... 165 10. Plakaty. Afi sze. Druki ulotne ...... 178 11. Albumy fotografi czne. Fotografi e ...... 189 12. Pamiątki historyczne i patriotyczne ...... 208 13. Heraldyka. Genealogia. Numizmatyka ...... 217

NIEDZIELA GODZ. 10.00 – ROZDZIAŁY 14-21 (OD POZ. 440) 14. Historia. Prawo ...... 223 15. Nuty ...... 261 16. Literatura. Wiedza o literaturze ...... 263 17. Książki dla dzieci i młodzieży ...... 291 18. Regionalia. Etnografi a. Podróże ...... 299 – góry ...... 299 – kresy wschodnie ...... 307 – varsaviana ...... 312 – regionalia polskie i obce ...... 318 19. Bibliofi lstwo. Sztuka ...... 332 20. Ekslibrisy ...... 344 21. Gospodarstwo wiejskie i domowe. Przyroda. Myślistwo ...... 348 Katalog z fotografi ami wszystkich obiektów jest dostępny na portalu www.secretera.pl Tablica I

78. Inkunabuł. Zbiór kazań. 1497. 48. J. Łaski. Statuta synodalne. 1528.

41. J. Leopolita. Pasja. 1538. 18. A. Gwagnin. Kronika Sarmacji Europejskiej. 1581. Tablica II

67. P. Skarga. Kazania. 1600. 47. St. Lubieniecki. Astronomia. 1681.

6. M. Boym. Medycyna chińska. 1682. 17. Poradnik gospodarski. 1769. Tablica III

57. Sz. Okolski. Herbarz. 1641. 54. K. Niesiecki. Korona Polska. 1728-1743.

76. U. Wyss. Wzornik renesansowego pisma. 1570. Tablica IV

85. Karta z graduału. XV/XVI w. 86. Iluminowane rękopisy ormiańskie. XVII w.

98. August III. Patent generalski. 1762. Tablica V

99. Stanisław August Poniatowski. Nadanie Orderu Orła Białego Antoniemu Krasickiemu. 1792.

108. Wacław Rzewuski. Nominacja na szarżę generała adiutanta. 1752. Tablica VI

93 . Uniwersytet Lwowski – 250-lecie nadania statusu akademii przez Jana Kazimierza. 1912.

673. W. Chomicz. Dyplom. 1946. 591. E. Zegadłowicz. Motory. Projekt autorski. 1938. Tablica VII

125. H. Sienkiewicz. Odpowiedź na artykuł Björnsona. 1907.

127. M. Konopnicka. Listy do E. Orzeszkowej. 128. J. Iwaszkiewicz. O analizie utworu poetyckiego. 1944. Tablica VIII

151. K. Allard. Mapa Anglii, Szkocji, Irlandii. 1690.

154. K. Allard. Mapa Azji. Ok. 1705. Tablica IX

136. P. Forlani. Mapa Polski. 1568.

145. R. Bonne. Polska. Teatr wojny rosyjsko-tureckiej. XVIII w. Tablica X

183. W. Hondius. Wieliczka. 1645.

162. J. B. Homann. Widoki miast śląskich. 1737-1752. Tablica XI

171. Widok Lwowa zajętego przez Austriaków po I rozbiorze (rysunek).

169. Z. Vogel, J. Z. Frey. Widok Kazimierza Dolnego.1806-1807. Tablica XII

201. M. B. Z. Stęczyński wg M. Stachowicza. Przysięga T. Kościuszki w Krakowie. 1862.

205. T. Mielcarzewicz. Mundury z czasów powstania listopadowego. Po 1831. Tablica XIII

242. Wł. Skoczylas. Dama w kapeluszu. 1910. 237. J. Pankiewicz. Most w Rouen. 1905.

243. Wł. Skoczylas. Mały Rynek w Krakowie. Akwaforta. 1911. Tablica XIV

226. J. Gielniak. Odbitka próbna z naniesioną pastą do zębów. Linoryt. 1965.

229. A. Jurkiewicz. Orkiestra podwórkowa. 1935. 240. Fr. Siedlecki. Medytacja. 1922. Tablica XV

238. W. Podoski. Zaloty. 1927. 232. B. Krasnodębska-Gardowska. Z gwiazdą. 1929.

228. Wł. Jarocki. Rybacy z Rozewia. Lata 20. XX w. Tablica XVI

307. Wł. Skoczylas. Teka podhalańska. 1921.

292. M. B. Stęczyński. Pamiątka malownicza. Rzadka seria litograﬁ i. 1852. Tablica XVII

283. W. Gerson. Hetmani polscy. 1860. 294. Rękopisy Napoleona (z ilustracjami). 1929.

291. M. B. Stęczyński. Okolice Galicyi. Komplet 80 widoków. 1847. Tablica XVIII

311. A. Szyk. Statut kaliski. 1932. 314. L. Wyczółkowski. Kraków. 12 autolitograﬁ i. 1915.

303. Ludwik Markus. 10 akwafort. Teka sygnowana przez autora. 1931. Tablica XIX

253. M. Płoński. Wędrowiec w kapeluszu. Rysunek. 251. P. Michałowski. Jeźdźcy. Rysunek. I poł. XIX w.

273. J. M. Szancer. Ilustracja do „Potopu”. 1967. 269. Wł. Skoczylas. Autoportret. Rysunek. Ok. 1912-1913. Tablica XX

278. Z. Waliszewski. Rysunek dwustronny. 1929. 255. Radziwiłłowie. Sztambuch. XIX w.

265. D. Mróz. Ilustracja do powieści K. I. Gałczyńskiego. 1955. Tablica XXI

258. A. Jurkiewicz. Tłum II (olej). 1963. 275. A. Uniechowski. Muzy (10 akwarel).

276. A. Uniechowski. Sarmaci. Akwarela. Tablica XXII

349. Plakat reklamowy. Lata 30. XX w. 352. Z. Stryjeńska. Plakat. 1939-1944.

355. J. Kulikowski. Plakat. 1944. 360. T. Gronowski. Plakat. 1957. Tablica XXIII

343. Walka o Spisz i Orawę. Ok. 1919. 346. St. Norblin. Zakopane. 1929.

347. Z. Stryjeńska. Stroje ludowe. Na Kujawach. 1933. Tablica XXIV

389. E. Hartwig. Brama Grodzka w Lublinie. 1930. 387. J. Kuczyński. Portret Józefa Piłsudskiego.

392. E. Hartwig. Wierzby. Lata 80. XX w. Tablica XXV

372. Małopolski przemysł naftowy. Album ze zdjęciami pracowników koncernu. 1933.

373. Album budowy kanału Warta – Gopło. 1936 – 1939. Tablica XXVI

406. Pas kontuszowy. XVIII w. Tablica XXVII

407. Para portretów trumiennych. XVII/XVIII w.

408. Pas przeworski. XVII w.

409. Pas siedmiogrodzki. XVIII w. Tablica XXVIII

318. Oprawa W. Kisiela. 1843. 288. A. Mickiewicz. Konrad Wallenrod. 1864.

341. Z biblioteki K. Radziwiłła. 1903-1905. 334. Oprawa M. Żenczykowskiego. 1900-1903. Tablica XXIX

557. A. Mickiewicz. Pan Tadeusz. I wydanie. 1834.

553. A. Mickiewicz. Poezye. Pięć tomów w jednym. 1832. Tablica XXX

579. J. Słowacki. Kordian. I wyd. 1834. 589. Z autografem autora. 1927.

437. K. Niesiecki. Herbarz polski. 1839-1845. Tablica XXXI

317. Album „Kraków”. Akwarele L. Piaseckiego. 1949. 319. Oprawa F. J. Radziszewskiego. 1920.

320. Wszechświat i człowiek. Oprawa F. J. Radziszewskiego. 1905-1909. Tablica XXXII

607. Przygody J. Ch. Paska. 1882. 610. Piłka nożna. 1903.

614. Powiastki dla dzieci. 1860. 575. Sherlock Holmes. Kryminały. 1908-1909. STARE DRUKI 1

STARE DRUKI

– Kamień bezaar przeciw zarazie –

1. Bauhin Caspar. De lapidis bezaar orient, et occident, cervini item et germanici ortu, natura, diﬀ erentiis, veroque usu. Basileae (Bazylea) 1613. Conrad Waldkirch, 8°, s. [12], 288, [8], tabl. ryc. 3 (drzeworyty), opr. skóra z epoki z bogatymi tłocz. na licach i grzbiecie, brzegi k. złoc. 1200,- Superekslibris Jacques’a Auguste’a de Thou (1553-1617), sławnego francuskiego biblioﬁ la, historyka i kronikarza. Posiadał on bibliotekę złożoną z 8000 tomów, zwaną Bibliotheca Thuana, na którą składały się głównie dzieła w języku łacińskim. Traktat medyczno-weterynaryjny Caspara Bauhina (1560-1614) o tzw. kamieniu bezaar, uważanym w medycynie perskiej, arabskiej i żydowskiej za panaceum na wszelkie trucizny i zarazy, a będącym kamieniem wytrącającym się w organizmach zwierząt. Omawiane są również cudowne właściwości innych kamieni wytwarzanych przez żywe organizmy, takich jak kamień Paxar wydobywany z czaszek zwierzęcych lub kamień wężowy znajdowany czasem w organizmach gadów jadowitych. Efektowna oprawa z epoki w pełną skórę, na obu okładzinach wizerunki herbów, grzbiet z bogatymi złoceniami, brzegi kart złocone. Gdzieniegdzie zażółcenia pap., poza tym stan bardzo dobry. Rzadkie. Lit.: Guigard, t. 2, s. 216-219; Encyklopedia wiedzy o książce, kol. 2338

– Na zamówienie lwowskiego księgarza –

2. [Biblia Wujka]. Biblia sacra latino-polonica vulgatae editionis auctoritate Sixti V. et Clementis VIII. Pont. Max. recognita summariis et notis theologicis, historicis, et chronologicis illustrata secundum exemplar latinum R. P. Thomae Aqu. Erhardi, Ord. S. Benedicti. Polonicum vero R. P. Jacobi Wuykii S. J. Theologi reimpressa. T. 1-2 (w 2 wol.). Vratislaviae (Wrocław) 1771. Typis Academicis, 4°, k. [18], s. 1386, k. [2]; s. 558, 524, k. [2], jednolita opr. z epoki, skóra. 1800,- E.XIII, 13. Wydanie Biblii z tekstem drukowanym równolegle po polsku i łacinie (dwuszpaltowo). Tekst polski w słynnym tłumaczeniu autorstwa księdza Jakuba Wujka (1541-1597), jezuity, wybitnego teologa i polemisty religijnego. Odbito we Wrocławiu z przeznaczeniem dla lwowskiej księgarni Karola Bogusława Pfaﬃ ego („Prostat etiam venalis Leopoli, in Bibliopolio Caroli Boguslai Pfaﬃ ”). Opr.: brązowa skóra, na grzbiecie tłocz. tytulatura. Pieczątki „W.G.” – zapewne Wiktora Gomulickiego (1848-1919), poety, powieściopisarza, eseisty, badacza historii Warszawy, jednego z wybitniejszych twórców polskiego pozytywizmu. Liczne noty własnościowe z epoki. Otarcia, na kartach przebarwienia, miejscami zagniecenia, poza tym stan dobry.

– Z rycinami Jana Ziarnki ze Lwowa –

3. [Biblia Ziarnki]. La Saincte Bible françoise, selon la vulgaire latine reveuë par le commandement du pape Sixte V. Et imprimée de l’authorité de Clement VIII... 2 STARE DRUKI

1. Przeciw zarazie. 1613. 2. Biblia Wujka. 1771.

Par Pierre Frizon... Première edition. Illustrée et ornée d’un grand nombre de ﬁ gures en taille douce... T. 1-2 (w 1 wol.). Paris (Paryż) 1621. Par Jean Richer et Pierre Chevalier, folio, frontispis (miedzioryt), k. [5], s. 583, ilustr. w tekście 28 (akwaforty); k. [2], s. 508; 509-864, [3 mylnie liczbowane], 90, k. [27], ilustr. w tekście 21 (akwaforty), portrety proroków i apostołów 23, mapy 2 (akwaforty), winietki, inicjały, ﬁ naliki (drzeworyty), opr. z elementami z epoki, skóra. 8000,- Wydanie pierwsze. Monumentalny, bogato ilustrowany katolicki przekład Pisma Świętego na język francuski, zwany Biblią Frizona (od nazwiska tłumacza) lub Biblią Ziarnki (od nazwiska ilustratora). Biblia dedykowana królowi Francji Ludwikowi XIII. Dzieło ilustrowane akwafortami znanego polskiego malarza, sztycharza i ilustratora Jana Ziarnki (ok. 1575-1630) oraz innych artystów. Ziarnko (we Francji znany jako Jean le Grain) urodził się we Lwowie, w 1596 r. jako wyzwolony mistrz był wymieniony wśród członków lwowskiego bractwa malarzy katolickich, na przełomie wieków wyjechał do Paryża, gdzie pozostał do śmierci. Był cenionym rytownikiem wykonującym portrety, widoki, sceny religijne i historyczne (m.in.: słynna rycina „Sabat czarownic”, ilustracje do „Księgi Apokalipsy”, zaślubiny Ludwika XIII z Anną Austriaczką – tzw. Karuzel Wielki). Ilustracje wykonane do oferowanej edycji Biblii stanowią jeden z najsłynniejszych cyklów ilustracyjnych w dorobku artysty. Ponad 30 rycin sztycho- wał sam Ziarnko (według katalogu A. Potockiego – 35, dokładna ich liczba jest trudna do określenia ze względu na brak sygnatur lub sygnatury drobne, często niewidoczne). Mimo długiego pobytu we Francji artysta nie zapomniał o polskim rodowodzie, dodając do nazwiska przydomki „Polonus” lub „Leopoliensis”. Opr.: na skórę naklejone dawne okładziny, na wyklejkach pap. marm. Mocne, wyraźne odbitki. Ładny egzemplarz. Lit.: A. Potocki, Katalog dzieł Jana Ziarnki malarza i rytownika polskiego z XVI i XVII wieku, Kraków 1911; St. Sawicka, Jan Ziarnko, peintre-graveur polonais et son activité a Paris au premier quart du XVIIe siècle, Paryż 1938.

– Zwycięstwo nad Kozakami –

4. Bieżanowski Stanisław Józef. Trophaeum martiale Serenissimo ac Potentissimo Principi, Joanni Casimiro, Poloniae et Sueciae Regi, Magno Duci Lithuaniae, STARE DRUKI 3

3. Biblia z ilustracjami J. Ziarnki. 1621. 5. O bezkrólewiu po śmierci Jana III. 1699.

Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Livoniae, Czernichoviae, etc. etc. etc. Domino, Dno Clementissimo. Post triplicis pro Deo, et patria, adversus immanem rebellium, et Scytharum potentiam, expeditionis, fortissimè exantlatos labores, ad perennem Suae Serenissimae Majestatis gloriam [...]. Cracoviae (Kraków) 1654. Apud Lucam Kupisz, folio, k. [12], opr. współcz., skóra. 600,- E.XIII, 129. Panegiryk poświęcony zwycięstwom wojennym Jana Kazimierza w walkach z Kozakami Chmielnickiego, napisany przez Stanisława Józefa Bieżanowskiego (1628-1693), profesora i historio- grafa Uniwersytetu Krakowskiego. Na odwrocie k. tyt. drzeworytowy herb królewski Jana Kazimierza. Egzemplarz po fachowej konserwacji (drobne uzupełnienia i wzmocnienia kart), zblaknięcia, poza tym stan dobry.

5. Bizardière Michel David de la. Histoire de la scission ou division arrivée en Po- logne le XXVII Juin M.DC.XCVII au sujet de l`éléction d`un Roy. Paris 1699. Chez Jean Jombert, 12°, k. [5], s. 261, [1], luksusowa opr. z epoki, skóra z bogatymi złoc., brzegi kart złocone. 400,- E.XIII, 156. Wydanie 1. Dzieło napisane na zamówienie Polaków, w oparciu o dostarczone przez nich materiały, stanowiące kontynuację pracy „Histoire des diètes de Pologne pour les élections des Rois”. Dotyczy niespokojnych czasów bezkrólewia po śmierci Jana III Sobieskiego i przebiegu elekcji, w trakcie której większość szlachty obrała na króla Franciszka Ludwika de Burbona księcia Conti. Przekupiona przez Rosjan mniejszość głosowała zaś za elektorem saskim Fryderykiem Augustem, który natychmiast wkroczył do Rzeczypospolitej, objął tron jako August II Sas, a po przybyciu księcia Conti do Gdańska zbrojnie zmusił go do odwrotu i rezygnacji z pretensji do tronu. Luksusowa oprawa z epoki w skórę brązową, na obu okładzinach złocone ozdobniki, grzbiet podzielony zwięzami na sześć pól, w drugim polu tytulatura, w pozostałych bogate złocenia. Drobne ubytki wyklejek, poza tym stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz. 4 STARE DRUKI

6. M. Boym. Medycyna chińska. 1682.

– Chińska medycyna dla Europejczyków –

6. Boym Michał. Specimen medicinae sinicae, sive opuscula medica ad mentem Sinensium [...] Francofurti (Frankfurt) 1682. Sumptibus Joannis Petri Zubrodt, 4°, k. [2], s. 48, 99, [8], 16, tabl. ryc. 30 (miedzioryty), ryc. w tekście (drzeworyty), opr. z epoki, skóra. 18 000,- E.XIII, 304. Wydanie 1. Zbiór komentarzy, omówień i tłumaczeń chińskich dzieł medycznych autorstwa Michała Boyma (1612/4-1659), polskiego jezuity i misjonarza, przyrodnika, kartografa, odkrywcy i lekarza. Urodzony we Lwowie Boym, wysłany przez zakon na misję do Chin, stał się wybitnym i jednym z pierwszych europejskich sinologów. Przebywał na dworze cesarza Yongli z południowej dynastii Ming i w jego imieniu posłował do papieża Innocentego X, aby uzyskać poparcie Europejczyków w rozdzierającym Chiny konfl ikcie z dynastią mandżurską. W trakcie pobytu w Państwie Środka badał tamtejszą przyrodę, co zaowocowało powstaniem pracy o chińskiej fl orze. Prowadził też studia geografi czne i przygotowywał mapy. Kontynuował również rozbudzone jeszcze w młodości zainteresowania sztuką lekarską, poznając osiągnięcia chińskiej medycyny. Wynikiem tych fascynacji był szereg prac, w których Boym opatrywał komentarzem tłumaczone traktaty chińskich uczonych i lekarzy oraz notował własne spostrzeżenia. Jego prace jako jedne z pierwszych przybliżyły Europejczykom zdobycze dalekowschodniej sztuki lekarskiej i chińską wiedzę medyczną. Zawiera: De pulsibus libros quatuor, è Sinico translatos; Tractatus de pulsibus ab erudito Europaeo collectos; Fragmentum operis medici ibidem ab erudito Europaeo conscripti; Excerpta literis eruditi Europaei in China De in- diciis morborum ex linguae coloribus et aff ectionibus. Trzydzieści kunsztownie wykonanych tablic z przedstawieniami anatomicznymi. Na przedniej wyklejce ekslibris biblioteki zamkowej w Nordkir- chen arystokratycznego rodu Esterházy. Brak jednej części (54 s.). Pęknięcia skóry wzdłuż grzbietu, drobne zabrudzenia, poza tym stan dobry. Wielka rzadkość! (Patrz tablica II)

7. Bücher Friedrich Christian. Systematis anti-fanatici in dogmatibus ﬁ dei [gne- sios] orthodoxae, de theologia in genere, religione Christiana, Scriptura Sacra, STARE DRUKI 5

8. A. Cellarius. 20 widoków polskich miast. 1659.

et articulis fundamentalibus, maxime conspicuum, fundamentum organicum [...] Vitembergae (Wittenberga) 1711. Apud Christian. Teophil. Ludovicum, 4°, frontipis (miedzioryt), k. [11], 540, [4], opr. z epoki, perg. 1800,- E. nie notuje. Rozważania religijne poświęcone podstawom wiary chrześcijańskiej i teologii napisane przez Christiana Friedricha Büchera (1651-1714), gdańskiego teologa protestanckiego, pastora przy kościele św. Katarzyny, w którym w 1687 r. pochowany został Heweliusz. Dzieło miało charakter polemiczny i było wymierzone w nowe prądy w luteranizmie, przede wszystkim w pietyzm. Na miedziorytowym frontispisie portret autora. Na przedniej wyklejce ślad po usunięciu znaków własnościowych, kilka kart wzmacnianych. Miejscami zabrudzenia i przebarwienia, poza tym stan dobry. Rzadkie.

– 20 widoków polskich miast –

8. Cellarius Andreas. Regni Poloniae, Magnique Ducatus Lituaniae. Omniumque regionum juri Polonico subjectorum. Amstelodami (Amsterdam) 1659. Apud Aegidium Janssonium Valckenier, 12°, frontispis (miedzioryt), s. [9], 605, [1], [46], tabl. ryc. 21 (miedzioryty rozkł.), winietki, inicjały (drzeworyty), opr. skóra. 5000,- E.XIV, 114-115. Z księgozbioru Jakuba Kazimierza Gieysztora. Wydanie pierwsze. Dzieło Andreasa Cellariusa (właśc. Andreas Keller, 1595-1665), holenderskiego uczonego niemieckiego pochodzenia, matematyka, kartografa i kosmografa, autora dzieł o fortyﬁ kacjach, a przede wszystkim sławnego w historii astronomii traktatu „Harmonia Macrocosmica” (1660 r.). Jego „Historia Polski”, wydana w ma- łym formacie dla potrzeb podróżujących na wzór wcześniejszych „Elzewirów”, cieszyła się ogromną poczytnością i wzbudzała zainteresowanie naszym krajem. „Autor opisuje tu najprzód ogólne granice i rozległość Polski, ludy starożytne, jakie w niej zamieszkiwały, pierwotne o kraju wiadomości, dalej rzeki, góry, ziemie, obyczaje mieszkańców, historię polską w jej początkach i dalszym postępie krótko, od Henryka dopiero obszerniej; następnie pod względem geograﬁ cznym, przechodzi prowincje i w nich województwa, w opisaniu miast wymienia także osobliwości.” (Orgelbrand). Tekst poprzedza rozkłada- na mapa Polski. Dzieło ozdobione miedziorytowym frontispisem i 20 rozkładanymi widokami miast polskich, m.in.: Biecza, Lublina, Poznania, Łowicza, Wilna, Grodna, Gdańska, Lwowa, Przemyśla, Zamościa, Smoleńska, Torunia, Elbląga, Braniewa, Królewca (większy), Pilawy i Warszawy. Jakub Kazi- mierz Gieysztor (1827-1897), księgarz, antykwariusz, publicysta, za uczestnictwo w powstaniu skazany na 12 lat ciężkich robót w Usolu (wrócił z niewoli w 1872 r., w 1880 założył w Warszawie księgarnię i antykwariat). Dzieło Cellariusa uważane jest za jeden z najlepszych opisów Polski w XVII wieku. Komplet rycin. Oprawa po konserwacji, poza tym stan dobry. Rzadkie. 6 STARE DRUKI

9. Kampanie wojenne króla Gustawa Adolfa II. 1648-1653.

– Z ryciną Jeremiasza Falcka –

9. Chemnitz Bogislaw Philipp von. Königlichen Schwedischen in Teutschland geführten Kriegs... T. 1-2 (w 2 wol.). Stettin (Szczecin) – Stockholm (Sztokholm) 1648-1653. Bey und in Verlegung Georg Rheten. In Verlegung Johannis Jansso- nii, folio, frontispis (miedzioryt), k. [6], s. 478, k. [10], portrety 2 (miedzioryty), winiety, inicjały, fi naliki (drzeworyty); frontispis (miedzioryt), k. [1], s. 11, 1046, k. [8], winiety, inicjały, fi naliki (drzeworyty), opr. z epoki pergamin, obcięcie kart malowane, dekorowane gwiazdami i rozetami. 6500,- Monumentalna historia kampanii rozpoczętej przez szwedzkiego króla Karola Gustawa i prowadzonej na terenach państw niemieckich w czasie wojny trzydziestoletniej. Jej autorem był Bogislaw Philipp von Chemnitz (1605-1678), urodzony w Szczecinie historyk, prawnik, teolog protestancki, w latach 40. nobilitowany i mianowany historykiem Królestwa Szwecji oraz nadwornym historykiem królowej Krystyny Wazówny. Dzieło prezentuje historię szwedzkiego i francusko-szwedzkiego etapu najwięk- szego konfl iktu XVII-wiecznej Europy – wojny trzydziestoletniej (1630-1648). Chemnitz skoncentrował się na działaniach prowadzonych przez króla Gustawa II Adolfa i jego wybitnego dowódcę (a po śmierci władcy w 1632 r. regenta) Axela Oxenstiernę. Szczegółowo omówił tło polityczne i przebieg działań wojennych. Frontispis t. 2 (sygn. „Falck sculp.”) rytowany przez Jeremiasza Falcka (1609- 1677), wybitnego sztycharza gdańskiego, który w latach 1649-1654 był nadwornym grafi kiem królowej Krystyny Wazówny. Opr.: perg. naturalny, tłocz. i barw. bordiurowa dekoracja na licach, w centrum których ozdobniki, tłocz. na grzbietach. T. 2 z efektowną dekoracją obcięcia bloku, barw. na niebiesko z wytłocz. i złoc. Brak 2 portretów. Drobne defekty opr. Zabrudzenia, przebarwienia, poza tym stan bardzo dobry.

10. Coxe William. Travels into Poland, Russia, Sweden and Denmark. Interspersed with historical relations and political inquiries. T. 1-3 (w 3 wol.). Dublin 1784. S. Pri- ce, R. Moncrieﬀ e, W. Colles…, 8°, s. XI, [1], 499, [1], tabl. ryc. 1 (miedzioryt); [8], STARE DRUKI 7

9. Malowane brzegi książki. 1648-1653. 10. W. Coxe. Podróż do Polski. 1784.

504, tabl. ryc. 1 (miedzioryt); [6], 479, [1], tabl. ryc. 1 (miedzioryt), opr. skóra z epoki z tłocz. i złoc., brzegi kart złoc. 3600,- E. XIV, s. 434. Pierwsze wydanie dzieła angielskiego podróżnika Williama Coxe’a (1747-1828). Opiso- wi Polski poświęcony jest tom 1 (s. 1-282). Od s. 283 do końca tomu – pierwsza część opisu podróży do Rosji, który obejmuje cały tom 2 i pierwszych 76 stron tomu 3. W dalszej części (do s. 322) opis podróży po Szwecji, a od s. 323 do końca tomu opis podróży po Danii. W każdym tomie po jednej rycinie przedstawiającej szlachcica rosyjskiego, szwedzkiego i polskiego. Oprawa w czerwony marokin, grzbiet sześciopolowy, w jednym z pól tłoczona i złocona tytulatura, w drugim numer tomu, w pozostałych odbite motywy roślinne. Na licu bordiura z motywem roślinnym, brzegi kart złocone. Nieaktualny wpis własnościowy piórem w tomie I. Przetarcia skóry, w tomie II ślady po owadach, poza tym stan dobry. Ładny egzemplarz.

11. Coxe William. Voyage en Pologne, Russie, Suède, Dannemarck etc... Traduit de l’anglais, enrichi de notes et des éclaircissemens nécessaires, et augmenté d’un Voyage en Norvège. T. 1-4 (w 4 wol.). Genève (Genewa) 1787. Barde, Manget i Ska, 8°, s. XII, 380, mapy Polski i Rosji (miedzioryty rozkł.), plan Moskwy (miedzioryt rozkł.), tabl. ryc. 2 (miedzioryt); s. 404, plan Petersburga (miedzioryt rozkł., podklejony), portrety 2 (miedzioryty); s. 393, [1], mapy i plany 5 (miedzioryty rozkł.), portret Stanisława Augusta Poniatowskiego (miedzioryt), portret (miedzioryt), tabl. ryc. 1 (miedzioryt rozkł.); s. 303, mapy i plany 3 (miedzioryty rozkł.); luksusowa opr. z epoki, płsk z bogatymi tłocz. i złoc. na grzbiecie. 1600,- E. XIV, s. 435 (inne wydania). Jedno z najważniejszych dzieł Williama Coxe’a (1747-1828), angielskiego historyka i słynnego podróżnika. Opis wyprawy odbytej po północnej Europie w latach 1784- 1786. W jej trakcie autor zwiedził przede wszystkim Polskę i Rosję, dość długo bawił w Warszawie, przyjmowany był przez króla Stanisława Augusta i polskich możnowładców. Polsce poświęcony jest tom I (s. 1-198), ozdobiony dużą rozkładaną mapą Polski (38 x 49 cm, autorstwa Tomasza Kitchina) oraz portretem króla Stanisława Augusta (tu wszyty w t. III). Tom zawiera m.in.: ciekawy opis Warszawy i towarzystwa warszawskiego, wrażenia z pobytu w gościnie u hetmana Branickiego w Białymstoku, a także opisy Grodna i Wilna. Od s. 199 opis podróży do Rosji, który obejmuje całość tomu II i początek tomu III. Potem, aż do końca tomu, opis podróży po Szwecji; IV tom poświęcony 8 STARE DRUKI

11. W. Coxe. Podróż po północnej Europie. 1787. 12. O. Dapper. Azja. 1688-1689.

12. O. Dapper. Opisanie Syrii i Palestyny. 1688-1689. STARE DRUKI 9

jest podróży po Danii i Norwegii. Rozkładane mapy Szwecji, Rosji, Danii, Kanału Kilońskiego, plany Petersburga, Moskwy, Kopenhagi, portret carycy Katarzyny II. Efektowna oprawa w zielony marokin sygnowana „Thouvenin”, półskórki podzielone zwięzami na pięć pól, w każdym polu bogate złocenia i tytulatura, wyklejki marmoryzowane, brzegi kart barwione. Przetarcia grzbietów, miejscami zażółcenia pap. Stan bardzo dobry. Piękny egzemplarz.

– Opisanie Palestyny i Syrii –

12. Dapper Olfert. Asia, oder genaue und gründliche Beschreibung des gantzen Syrien und Palestins, oder gelobten Landes. Worinnen die Landschaften Phönicien, Celesyrien, Commagene, Pierien, Cyrestica, Seleucis, Cassiotis, Chalibonitis, Chalcis, Abilene, Apamene, Laodicis, Palmyrene, etc. Neben denen Ländern Perea oder Ober-Jordan, Galiläa das absonderliche Palestina, Judäa und Idumenea… Cz. 1-2 (w 1 wol.). Nürnberg (Norymberga) 1688-1689. In Verlegung Johann Hofmanns, 4°, frontispis (miedzioryt), k. [2], s. 200, k. [2], mapa rozkł. 1 (miedzioryt), tabl. ilustr. 9 (miedzioryty, w tym 4 rozkł. widoki miast), ilustr. w tekście 9 (miedzioryty); k. [1], 400, k. [4], mapy rozkł. 7 (miedzioryty), tabl. ilustr. 22 (miedzioryty, w tym 19 rozkł.), ilustr. w tekście 25 (miedzioryty), opr. perg. z epoki, brzegi kart barwione. 16 000,- Egzemplarz z kompletem ilustracji. Niemieckojęzyczna edycja jednej z najgłośniejszych książek Olferta Dappera (1635-1689), holenderskiego lekarza, pisarza, tłumacza, autora znanych i cenionych w epoce prac historyczno-geografi cznych. Dapper rozpoczął swoją karierę publikując w 1663 r. roz- prawę historyczną o Amsterdamie, w 1665 r. wydał holenderskie tłumaczenie dzieł Herodota. W wieku 30 lat rozpoczął gromadzenie materiałów do historii i geografi i dalekich państw. Efektem podjętych badań były obszerne monografi e Afryki, Chin, Persji, Bliskiego Wschodu. Mimo, iż Dapper nigdy nie podróżował po opisywanych krajach, jego dzieła zyskały szeroki rozgłos i uznanie współczesnych, czego efektem były liczne przekłady na język angielski, francuski i niemiecki. Oferowane dzieło zawiera opis historyczno-geografi czny Syrii (część pierwsza) i Palestyny (część druga). Ozdobę pracy stanowią miedzioryty, wśród nich m.in. rozkładane widoki i plany głównych miast (Damaszek, Trypolis, Aleppo, Rama, Jerozolima, Jaff a), miedzioryty w tekście przedstawiają krajobrazy, widoki miast, zabytki architektury, kościoły, stroje, scenki obyczajowe, religijne i historyczne. Opr.: pergamin naturalny z pięcioma zwięzami, brzegi kart barwione. Ekslibris oraz wyciskane przez papier pieczęcie heraldyczne biblioteki earlów Macclesfi eld (dat. 1860). Nieznaczne zaplamienia oprawy, miejscami na kartach charakterystyczne zażółcenia. Ładny egzemplarz. Rzadkie.

13. [Elbląg]. Horn Jakob. Dissertatio medico-chimica de spiritibus acidis [...] Ienae (Jena) [1720]. Litteris Fickelscherrianis, 4°, k. [4], s. 32, inicjały, winieta (drzeworyty), bez opr. 1200,- E. nie notuje. Rozprawa chemiczna poświęcona kwasom, ich rodzajom, otrzymywaniu, własnościom i zastosowaniu. Przygotowana przez pochodzącego z Elbląga studenta medycyny Jakoba Horna, pod kierunkiem Hermanna Friedricha Teichmeyera (1685-1746), niemieckiego ﬁ zyka i botanika. Grzbiet wzmocniony pap. marm. Stan dobry.

– Przygody w haremie –

14. Fromaget Nicolas. Le cousin de Mahomet. T. 1-2 (w 1 wol.). Constantinople (właśc. Paryż) 1751. B.w., 8°, s. 204, tabl. ryc. 3 (miedzioryty); 247, tabl. ryc. 3 (miedzioryty), winietki (miedzioryty), opr. z epoki, skóra. 400,- Na k. tyt. odręcznie: „Ex Biblioteca Potulitiana” (z biblioteki Potulickich w Oborach). Kontrower- syjna powieść Nicolasa Fromageta (zm. 1759), francuskiego pisarza i dramaturga. Stylizowana na pa- miętnik ukazała się po raz pierwszy w 1742 r. i natychmiast została zakazana. Przedstawia przygody paryskiego ucznia, który ucieka z Francji i w trakcie swoich wojaży zostaje pojmany przez Turków. Traﬁ a na dwór sułtana, gdzie doświadcza licznych przygód w haremach. Dzieło łączy skandalizujące, 10 STARE DRUKI

14. Przygody w haremie. 1751. 15. Zbiór praw dla Galicji Zachodniej. 1796.

erotyczne treści z pochwałą kobiet i klas niższych, obecnie bywa odczytywane jako satyra na ówczes- ne społeczeństwo francuskie. Opr.: brązowa skóra, brzegi k. barw., na wyklejkach pap. marm. Brak. k. tyt. drugiego tomu. Drobne defekty opr., poza tym stan dobry.

15. [Galicja Zachodnia – prawo]. Zbior ustaw o karach dla Galicyi Zachodniey. Wiedeń 1796. Drukiem Józefa Hraszańskiego, 8°, k. [7], s. 365, tabela rozkł. 1; opr. z epoki skóra; oraz: Ustawy cywilne dla Galicyi Zachodniey. Cz. 1-2 (w 2 wol.). Wiedeń 1796. Drukiem Józefa Hraszańskiego, 8°, k. [4], 136; k. [2], s. 308, jednolite opr. z epoki, skóra. 1200,- Zbiór praw wydanych dla Galicji Zachodniej, ustanawiających na terenach włączonych do Austrii po- rządek prawny właściwy dla monarchii habsburskiej. Poz. 1.: E.XXXV, 98. Kodeks karny wprowadzony w 1796 r. w Galicji był rewizją obowiązującej w Austrii tzw. Józeﬁ ny. Następnie stał się podstawą tzw. Franciscany, czyli nowego kodeksu karnego ogłoszonego dla całej monarchii austriackiej w 1803 r. Część pierwsza określała zbrodnie i przestępstwa oraz odpowiadające im kary, w części drugiej zawarto zaś zasady postępowania karnego. Poz. 2.: E.XXXII, 96-97. Kodeks cywilny wprowadzony w Galicji Zachodniej w 1796 r. (w Galicji Wschodniej w 1797 r.) dla sprawdzenia użyteczności i praktyczności jego przepisów. Stał się jedną z podstaw ogłoszonego w krajach austriackich w 1811 r. Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch (Powszechnego Kodeksu Obywatelskiego), który w znowelizowanej formie obowiązuje w Austrii do dziś. Jednolite opr.: brązowa skóra, na grzbiecie tłocz. i złoc. oraz szyldziki. Pęknięcia oprawy, drobne ubytki skóry, na kartach miejscami ślady po owadach.

16. [Gdańsk – edykt przeciwko złodziejom bursztynu]. Demnach in den ver- wichenen Jahren, in dem Nehringschen Gebiethe allbereits zu unterschiedlichen mahlen, wieder die Börnstein-Diebe.... Danzig den 2. April An. 1735. Karta 37,5 x 45,5 cm. 800,- Edykt prezydenta Gdańska Abrahama Groddecka, nakładający kary (ﬁ nansowe, więzienia i cielesne) na złodziei bursztynów w rejonie Mierzei Wiślanej. Zjawisko nielegalnego wydobywania bursztynu w pasie STARE DRUKI 11

16. Gdańsk. Edykt przeciwko złodziejom bursztynu. 1735.

przybrzeżnym, rozpowszechnione w XVII–XVIII w., było uciążliwe dla cechu gdańskich bursztynników. Proceder ten uprawiany był przez ludność wiejską i rybaków z Mierzei Wiślanej, żołnierzy garnizonu miejskiego w Wisłoujściu, a przede wszystkim przez wyspecjalizowanych kopaczy bursztynu. Zjawi- sko to nasiliło się zwłaszcza w XVIII w., na co reakcją były wydawane przez Radę Miejską specjalne edykty. Kopane przez nielegalnych poszukiwaczy doły przyczyniały się także do dewastacji nabrzeża, zwłaszcza pasa wydm (w 1754 r. Rada Miejska na pewien czas całkowicie zakazała kopania bursztynu, zezwalając jedynie na jego poławianie). Dokument składany. Pęknięcia marginesów, zagniecenia i zabrudzenia pap. Tekst wyraźny, czytelny. Stan ogólny dobry. Bardzo rzadkie. Lit.: Encyklopedia Gdańska, Gdańsk 2012. Fundacja Gdańska

17. [Gospodarstwo]. Obserwacye ekonomiczne, czyli reguły gospodarskie w biegu każdego roku zachowane, z przydaniem pożytecznych wiadomości, tak dla wygo- dy gospodarzów, iak y dla ludzi rożney kondycyi, z poważnych autorów zebrane, y do druku podane. Łowicz 1769. W Drukarni J. O. Xcia Prymasa Arcybiskupa Gnieźnieńskiego, 8°, k. [1], s. 146, [2], opr. z epoki, płsk. 1500,- E.XXIII, 233. Poradnik gospodarski, zawiera m.in.: spis prac gospodarskich, które powinny być wykonane w danym miesiącu, wraz z pożytecznymi wskazówkami odnośnie ich przeprowadzania; wiado- mości o rodzajach gleb i ich użyteczności; porady odnośnie uprawiania ogrodu, przesadzania kwiatów, szczepienia drzew, hodowli koni i bydła, pszczelarstwa. Opr.: brązowy płsk, na licach pap. marm., brzegi k. barw. Dawna nota własnościowa. Otarcia i ślady zawilgocenia opr., drobne przebarwienia, poza tym stan dobry. Rzadkie. (Patrz tablica II)

– Sławna Sarmacja A. Gwagnina –

18. Gwagnin Aleksander. Sarmatiae Europeae descriptio, quae Regnum Poloniae, Lituaniam, Samogitiam, Russiam, Massoviam, Prussiam, Pomeraniam, Livoniam, et Moschoviae, Tartariaeque partem complectitur... Cui supplementi loco, ea 12 STARE DRUKI

18. Kronika A. Gwagnina (z pierwszym opisem wyprawy moskiewskiej Batorego). 1581.

quae gesta sunt superiori anno, inter serenissimum Regem Poloniae et Magnum Ducem Moschoviae breuiter adiecta sunt. Item genealogia Regum Polonorum. Spirae (Spir) 1581. Apud Bernardum Albinum, folio, k. [4], 113, [7], tabl. ilustr. 1 (drzeworyt rozkł.), tabl. genealog. 1 (rozkł.), winietka, inicjały, sygnet drukarski (drzeworyty), liczne drzeworyty w tekście, opr. współcz. pperg. 26 000,- E.XVII, 485-486. Wydanie drugie dedykowane królowi Stefanowi Batoremu (wyd. 1 ukazało się w Kra- kowie w 1578 r.). Jedno z najważniejszych dzieł historycznych Aleksandra Gwagnina (1534-1614), nobilitowanego historyka pochodzenia włoskiego, rotmistrza polskiego, uczestnika wojen z Moskwą. Dzieło zawiera w czterech częściach zarys geograﬁ i i historii Polski, Litwy, Prus, Inﬂ ant, Moskwy i Tatarii począwszy od czasów mitycznych do początków panowania Henryka Walezego. W stosunku do pierwodruku niniejsze wydanie wzbogacone jest opisem wyprawy moskiewskiej Stefana Batorego. Ozdobą pracy są drzeworyty. Na verso karty tyt. znajduje się herb Królestwa Polskie- go otoczony herbami ziem i województw, tekst ilustruje ponad 60 wizerunków królów i władców polskich (począwszy od legendarnego Lecha) oraz herbów poszczególnych ziem Rzeczypospolitej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Po karcie 36 zamieszczono słynną rozkładaną rycinę przedstawia- jącą widok Sejmu polskiego obradującego pod przewodnictwem króla, po karcie 66 rozkładaną tablicę genealogiczną królów polskich od Piasta do Batorego. Egzemplarz bardzo rzadkiego wariantu wydawniczego liczącego 113 kart (zakończonego drzeworytem przedstawiającym koronację Bolesława Chrobrego). Oprawa współczesna: półpergamin naturalny z czterema zwięzami wypukłymi, papier wyklejek marmurkowany. Proweniencja: „Ex libris M. Andreae Schwartz. 1646” (odręczny podpis na karcie tyt.). Miejscami niewielkie marginalia z epoki, obszerniejsza zapiska z epoki na ostatniej karcie. Egzemplarz po konserwacji, pomyłki w paginacji – ciągłość tekstu zachowana. Wydanie wytłoczone w Spirze przyniosło autorowi znaczny rozgłos w Europie ze względu na zawarty w nim opis krwawych represji cara Iwana Groźnego. Ładny, dobrze zachowany egzemplarz. Ważna pozycja XVI-wiecznego piśmiennictwa polskiego. Bardzo rzadkie. Lit.: W. Łysiak, Empireum…, t. 1, s. 264-265; Katalog poloników XVI wieku Biblioteki Jagiellońskiej, t. 1, poz. 1024 (wariant A z sygnetem drukarza na karcie tyt.) (Patrz tablica I) STARE DRUKI 13

19. K. J. Hartknoch. Historia Prus Wschodnich. 1684.

19. Hartknoch Krzysztof Jan. Alt- und Neues Preussen oder preussischer Historien zwey Theile. Franckfurt und Leipzig (Frankfurt i Lipsk) 1684. In Verlegung Martin Hallervorden, Buchhändlern in Königsberg [Królewiec], Druckts Johann Andreae, folio, frontispis (miedzioryt), k. [20], s. 668, k. [30], portretów 8 (miedzioryty), tabl. widoków miast 7 (miedzioryty), mapy 2 (miedzioryt rozkł.), tabl. z mone- tami 1 (miedzioryt), ryc. w tekście 86 (miedzioryty, w tym 4 całostronicowe), opr. późniejsza płsk, brzegi kart barwione. 15 000,- E.XVIII, 47. Wydanie pierwsze. Kronikarska historia Prus Królewskich i Książęcych K. Hartknocha (1644-1687), historyka prawa polskiego, nauczyciela w Gdańsku i Toruniu, wykładowcy Akademii w Królewcu. Dzieło składa się z dwóch części, w pierwszej omówiono pochodzenie, wierzenia i obyczaje dawnych Prusów, w drugiej okres rządów krzyżackich. Praca imponuje olbrzymim materiałem ikonograﬁ cznym. Otwiera ją okazały frontispis, na osobnych tablicach znajduje się osiem portretów (m.in. króla Jana III Sobieskiego), całostronicowe widoki miast, m.in.: Braniewa, Gdańska, Elbląga, Królewca i Torunia oraz dwie rozkładane mapy Prus. W tekst wkomponowano 86 miedziorytów przedstawiających widoki miast, w tym 35 mniejszych widoków miast z terenu dzisiejszej Warmii i Mazur (m.in.: Bartoszyce, Działdowo, Ełk, Frombork, Kętrzyn, Lidzbark Warmiński, Malbork, Nidzica, Pasym, Pisz, Prabuty, Węgorzewo), wizerunki wielkich mistrzów krzyżackich z ich herbami (m.in. Ulryk von Jungingen), portrety władców, uczonych (m.in. Mikołaj Kopernik), sceny rodzajowe, zwierzęta. Na stronie 350 „rycina z operowanego żołądka” (Estreicher). Ryciny do dzieła sztychowali Johann Ulrich Kraus i Johann Jakob Vogel. Nieaktualne pieczątki własnościowe. Przetarcia oprawy, fragmenty karty przedtytułowej zachowane i naklejone na czystą kartę, karta tytułowa po konserwacji, podklejona, jedna z kart nienumerowanych w kopii (przepisana ręcznie), kilka kart w tekście z podklejeniami, jedna z map z ubytkiem, kilka kart z rycinami po konserwacji (z uzupełnieniami), miejscami drobne zabrudzenia papieru.

– Przyrodnicze dzieła J. Jonstona –

20. Jonston Jan. Idea universae Medicinae practicae libris VIII absoluta. Amste- rodami (Amsterdam) 1644. Apud Ludovicum Elzevirium, 12°, k. [5], s. 759, opr. z elementami z epoki, skóra. 1500,- 14 STARE DRUKI

20. J. Jonston. Medycyna. 1644. 22. J. Jonston. O cudach przyrody. 1665.

E.XVIII, 616. Dzieło medyczne Jana Jonstona (1603-1675), lekarza, przyrodnika, polihistora, pedagoga. Jan Jonston urodził się w Szamotułach, był synem emigranta szkockiego i Polki. Po odbyciu licznych podróży osiadł w Lesznie, w czasie najazdu szwedzkiego przeniósł się do swojego majątku koło Lublina, gdzie mieszkał aż do śmierci. Zdobył europejską sławę dzięki pracom z historii naturalnej, które były tłumaczone na kilka języków. Oferowana praca przedstawia podstawy nauk medycznych, kolejne księgi poświęcone są poszczególnym zagadnieniom, m.in. higienie, rodzajom chorób i ich przyczynom, lekarstwom, zabiegom leczniczym. Opr.: zachowana w dużej części ciemnobrązowa skóra z epoki z szyldzikiem i tłocz., złoc. na grzbiecie, naklejona na współcz. skórę, brzegi k. barw. Na k. tyt. wpis własnościowy. Brak 7 k. nlb. rejestru. Stan dobry.

21. Jonston Jan. Idea universae Medicinae practicae libris XII absoluta. Editio novissima prioribus auctior et emendatior. Francofurti (Frankfurt n. Menem) 1664. Typis Joannis Gothofredi Kempﬀ er, 8°, k. [8], s. 700, opr. z epoki, skóra. 5000,- E.XVIII, 616. Dzieło medyczne Jana Jonstona (1603-1675), lekarza, przyrodnika, polihistora, pedagoga, światowej sławy autora prac z historii naturalnej (patrz poz. poprzednia). Opr.: ciemnobrązowa skóra. Na k. tyt. wpis własnościowy. Ubytki skóry opr., ślady po owadach, zbrązowienia papieru. Rzadka edycja.

22. Jonston Jan. Thaumatographia naturalis, In decem classes distincta [...] Amstelodami (Amsterdam) 1665. Apud Joannem Janssonium a Waesberge et Elizeum Weyer- straet, 12°, frontispis (miedzioryt), s. 495, [3], opr. z epoki, marokin. 500,- E.XVIII, 619. Z biblioteki arcybiskupiej diecezji Bourges (ekslibris). Jedno z wczesnych dzieł Jana Jonstona (1603-1675), lekarza, przyrodnika, polihistora (patrz pozycje poprzednie). Oferowane dzieło jest zbiorem wiadomości o interesujących zjawiskach naturalnych i cudach przyrody. Przeznaczone STARE DRUKI 15

23. Kalendarzyk polski Chodowieckiego. 1796. 24. Kalendarzyk polski Chodowieckiego. 1797.

było przede wszystkim dla młodzieży, w której miało rozbudzać zainteresowanie historią naturalną. Elegancka opr.: bordowy marokin, grzbiet dzielony zwięzami, tłocz. i złoc. ozdobniki, na wyklejkach pap. marm., brzegi kart złoc. Stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz.

23. [Kalendarzyk polski Chodowieckiego 1796]. Historisch-Genealogischer Ka- lender auf das Schalt-Jahr 1796. Enthält die Geschichte von Polen. Mit 2 Karten, 7 Bildnissen, und 6 histor. Vorstellungen von D. Chodowiecki. Berlin [1795]. Bei Johann Friedrich Unger, 24°, k. [13], s. 142, k. [156], portretów 7 (miedzioryty), tabl. ryc. 6 (miedzioryty Daniela Chodowieckiego), mapa Polski (miedzioryt rozkł.), plan Warszawy (miedzioryt rozkł.), tabl. genealog. 3, opr. z epoki, pap. marm., brzegi kart marm. 2400,- E.XIX, 48. Pierwszy z dwóch kalendarzyków poświęconych Polsce, wydanych w Berlinie w nakładzie ok. 600 egzemplarzy. Zawiera zarys historii Polski doprowadzony do śmierci króla Zygmunta Augusta, ozdobiony portretami (Stanisława Augusta Poniatowskiego, Mikołaja Kopernika, Władysława IV, Au- gusta II, Jana III Sobieskiego, Stanisława Leszczyńskiego, Tadeusza Kościuszki) oraz sześcioma scenami historycznymi autorstwa Daniela Chodowieckiego (Piast z żoną gości dwóch nieznanych podróżnych; Bolesław Śmiały karze żony rycerzy za wiarołomstwo; Krzyżacy; Wystąpienie Rafała Leszczyńskiego przeciw królowi Zygmuntowi Augustowi na Sejmie Piotrkowskim; Hetman Jan Sobie- ski dziękuje Bogu za zwycięstwo odniesione nad Tatarami w 1672 r.; Spotkanie Jana III Sobieskiego z cesarzem Leopoldem I po oswobodzeniu Wiednia w 1683 r.). W kalendarzyku znajduje się ponadto rozkładana mapa Polski oraz rozkładany plan Warszawy. Według A. Kraushara kalendarzyki z r. 1796 i 1797 są świadectwem polskości Daniela Chodowieckiego, faktem często w literaturze pomijanym. Brak grzbietu, poza tym stan bardzo dobry. Ładny, kompletny egzemplarz. 16 STARE DRUKI

25. Monumentalne wydanie dzieł wszystkich J. Kalwina. 1667-1671.

24. [Kalendarzyk polski Chodowieckiego 1797]. Almanach historique et généa- logique pour l’année commune 1797. Histoire de Pologne. Avec 6 estampes enluminées, représentant des costumes polonois et 7 sujets historiques, gravés par D. Chodowiecki. Berlin [1797]. Chez Jean Fréderic Unger, 24°, k. [14], s.138- 306, k. [77], tabl. ilustr. 13 (akwaforty, w tym 6 ręcznie kolor.), oprawa z epoki karton, brzegi kart złoc. 2400,- E. XII, 120. Francuska edycja wydanego w Berlinie kalendarzyka poświęconego Polsce, ozdobionego ilustracjami Daniela Chodowieckiego. Kalendarzyk otwiera kalendarium na rok 1797. Następnie znajduje się ciąg dalszy historii Polski, poprowadzony od 1572 r. – śmierci króla Zygmunta Augusta (pierwsza część historii w kalendarzu na 1796 r.). Tekst ozdobiony sześcioma scenami historycznymi (Wypadek podczas polowania Kazimierza Wielkiego w Przedborzu; Konrad III książę mazowiecki wyzywa na pojedynek króla Jana Olbrachta; Wielki mistrz krzyżacki na naradzie u Lutra w 1523 r.; Samuel Zbo- rowski zabija kasztelana Wapowskiego na dziedzińcu zamku królewskiego w Krakowie; „Colloquium charitativum” w Toruniu w 1645 r.; Ucieczka Stanisława Leszczyńskiego z Gdańska r. 1734) oraz sześcioma ręcznie kolorowanymi postaciami (adiutant; ułani; ułan gwardii; szlachcic; mieszczanin, chłop). Przed kartą tyt. portret Antoniego Madalińskiego. Stan dobry. Egzemplarz z kompletem rycin. Rzadka francuska edycja.

25. Kalwin Jan. Opera omnia in novem tomos digesta. T. 1-9 (w 9 wol.). Amsetlodami (Amsterdam) 1667-1671. Apud Viduam Joannis Jacobi Schipperi, folio, k. [21], s. 716, [16], 62, [2]; [4], 481, [11], 639, [17]; [6], 538, [12], 206, [6]; [6], 656, [14], 204, [8]; [6], 206, [14], 612, [12]; [12], 340, [8], 185, [11], 229, [9]; [8], 591, [21], 108, [6]; [10], 744, 59; [16], 406, [48], 268, portrety, mapa (miedzioryty), jednolite opr. z epoki, perg. 7500,- Monumentalne wydanie dzieł wszystkich Jana Kalwina (1509-1564), francuskiego reformatora religijnego, teologa, kaznodziei, głównego twórcy doktryny ewangelickiej reformowanej, inicjatora prezbiteriań- skiej organizacji struktur kościelnych. Nauka i pisma Kalwina ukształtowały wiele nurtów protestantyzmu (oprócz kalwinizmu), m.in. prezbiterianizm w Szkocji. W kolejnych tomach znalazły się: 1. Commen- tarii in libros Mosis; nec non in librum Josuae; 2. Homiliae in I. librum Samuelis, uti et Conciones in librum Jobi; 3. Commentarii in librum Psalmorum; nec non in Jesaiam; 4. Praelectiones in librum Prophetiarum Jeremiae, et Lamentationes; nec non in Ezechielis viginti capita priora; Joannis Budaei & Caroli Jonuillaei labore exceptae; 5. Praelectiones in librum prophetiarum Danielis, Joannis Budae & STARE DRUKI 17

26. Historia obrazu MB Jasnogórskiej. 1763. 27. Kazanie na rozpoczęcie sesji Trybunału.

Caroli Jonvillaei labore excerptae; nec non in duodecim prophetas minores; 6. Commentarii in quatuor euangelistas; nec non in Acta apostolorum; 7. Commentarii in omnes Epistolis S. Pauli, atque etiam in Epistolam ad hebraeos; nec non in epistolas canonicas; 8. Tractatus theologici omnes; 9. Institutionum christianae religionis libri quatuor. Epistolae atque responsa. Są to przede wszystkim komentarze do poszczególnych części Pisma Świętego (t. 1-7), w tomie 9 znalazła się zaś najważniejsza praca Kalwina „Institutio religionis christianae”, w której autor wyłożył i scharakteryzował pełen system teologiczny, tworząc tym samym podstawę wyznania ewangelicko-reformowanego. We wszystkich tomach winiety portretowe, w t. 1 całostronicowy portret Kalwina oraz mapa. Opr.: perg. naturalny z szyldzikami. Ubytki szyldzików, zabrudzenia i przebarwienia, pęknięcia opr., poza tym stan dobry.

– Historia Obrazu Jasnogórskiego –

26. Kiedrzyński Anastazy. Mensa Nazaraea abunde specialibus indesinentium miraculorum et gratiarum dapibus, illiciisque referta et liberaliter cujuscunque conditionis hominibus aperta seu historia Imaginis Divae Claromontanae a S. Luca Evangelista depictae proposita ab… [Częstochowa] 1763. Typis Claromonta- nis, 4°, k. [2], s. 386, k. [5], winietka (miedzioryt), opr. współcz. skóra z tłocz. i złoc. 700,- E.XIX, 243. Wydanie pierwsze. Dzieło opisujące historię Cudownego Obrazu i cudów doznanych za wstawiennictwem Matki Boskiej Jasnogórskiej, napisane przez Anastazego Kiedrzyńskiego, paulina, historyka zakonu, prowincjonała i przeora Klasztoru Jasnogórskiego, inicjatora wybudowania obszernej sali bibliotecznej w zachodnim skrzydle klasztoru. Nieaktualna pieczątka własnosciowa. Brak fronti- spisu, poza tym stan dobry.

27. Kocieński Józef Ignacy. Exaltacya Naywyższa Krzyża Jezusowego, Przy Ja- śnie Wielmożnym Jaśnie Wielmożnych Jmciów Panow z Siećina ná Kráśiczynie Hrabiow Krasickich, Kasztelanow Chełmskich Rogali: Przy Solenney Introdukcyi, 18 STARE DRUKI

28. Konstytucja 3 Maja. 1791. 29. A. Kordecki. Obrona Częstochowy. 1694.

Pánegirycznym Kázániem in facie Jáśnie Oświeconego Trybunáłu Koronnego w Kośćiele Lubelskim WW. OO. Dominikanow, Pokazana, y Ogłoszona. A po- tym Jaśnie Wielmożney Jmci Pani Eleonorze z Rzewuskich Hrabinyi Krasickyi Kasztelanowyi Chełmskiey. Zá Memoryáł wiekopomney słáwy, y pámięći. B.m., b.r. [1729]. B.w., folio, k. [11], winiety (drzeworyty), opr. XX w., ppł. 400,- E.XIX, 384. Kazanie wygłoszone przy rozpoczęciu sesji Trybunału Koronnego przez Józefa Ignacego Kocieńskiego. Druk dedykowany i oﬁ arowany Eleonorze z Rzewuskich Krasickiej. Na odwrocie k. tyt. winieta heraldyczna z połączonymi herbami Rzewuskich i Krasickich. Zabrudzenia, drobny ślad po owadach. Stan ogólny dobry.

28. [Konsytucja 3 Maja]. Ustawa Rządowa. Prawo uchwalone w Warszawie Dnia 3 Maja Roku 1791. B.m. [Warszawa], b.r. [1791]. B.w., s. 22, [1], poszyt, 13,5 cm, współczesna kaseta skórzana z tłocz. i złoc. 3000,- Estreicher nie notuje tego wydania. Jedno z najwcześniejszych wydań Konstytucji 3 Maja. W tym wydaniu od strony 19 następuje: ,,Deklaracja Stanów Zgromadzonych”. Jest to jedna z trzech edycji, o których nie wspomina Estreicher. Grzbiet wzmocniony taśmą, charakterystyczne zażółcenia papieru, postrzępione brzegi kart. Rzadkie. Lit.: J. Kowecki opr., Konsytucja 3 Maja 1791. Statut Zgromadzenia…, s. 70-71.

– Pierwsze wydanie w Częstochowie –

29. Kordecki Augustyn. Nova Gigantomachia, contra Sacram Imaginem Deiparae Virginis a Sancto Luca depictam et in Monte Claro Częstochoviensi apud religiosos STARE DRUKI 19

patres Ord.: S. Pauli Primi Eremitae, in celeberrimo Regni Poloniae Coenobio collocatam, per Suecos et alios haereticos excitata [...] Editio secunda. Często- chowa 1694. Typis Clari Montis Częstochoviensis, 8°, s. [8], 298, opr. późniejsza, perg. 2200,- E.XX, 87-88. Wyd. 2 (wyd. pierwsze Kraków 1658). Sławne dzieło o obronie Częstochowy ks. Au- gustyna Kordeckiego (1603-1673), prowincjała zakonu, przeora klasztoru paulinów na Jasnej Górze i jego bohaterskiego obrońcy w czasie najazdu szwedzkiego. Dzieło opisuje oblężenie klasztoru przez wojska szwedzkie między 18 listopada a 26 grudnia 1655 r. Pierwsze wydanie ukazało się drukiem na początku 1658 r., zapewniając trwałe miejsce w historii zarówno autorowi, jak i opisywanym wydarze- niom. Obok działań militarnych i dyplomatycznych Kordecki ukazał zbieżność walki narodowej z obroną religii. W XIX wieku znaczenie „Nowej Gigantomachii” podniosła entuzjastyczna wypowiedź Adama Mickiewicza w kursie literatury słowiańskiej. Opr.: perg. naturalny, na grzbiecie odręcznie wypisana tytulatura, troki materiałowe. Stan bardzo dobry. Rzadkie.

– Żydzi w Krakowie –

30. [Kraków]. Compendium Iurium Caesareo Regiae Urbis metropolis Cracoviae, quorum in sequelam judaei mercaturae ac opiﬁ ciorum exercitio, caeterisque facultatibus civicis, hac in urbe ejusque in circum ferentiis gaudere prohibentur. Cracoviae (Kraków) 1797. B.w., folio, k. [8], opr. współcz., płsk. 460,- E.XIV, 333. Zbiór dokumentów i aktów prawnych z lat 1485-1797, dotyczących ludności żydowskiej w Krakowie. Zawiera m.in. dokumenty miejskie i królewskie, przywileje oraz fragmenty konstytucji sejmowych. Opr.: brązowa skóra, na licach pap. marm. Stan bardzo dobry.

– Dzieła Ignacego Krasickiego –

31. Krasicki Ignacy. Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki przez niegoż samego opisane, na trzy księgi podzielone. Warszawa 1779. Nakładem i drukiem Michała Grölla, 8°, s. [16], 253, [2], winietka tyt. (miedzioryt), opr. kart. 1200,- E.XX, 225. Pierwsza w literaturze polskiej powieść obyczajowa. Dzieło biskupa Ignacego Krasic- kiego (1735-1801), ukończone w Berlinie zimą 1775 r., wydane drukiem wiosną 1776 r. w warszawskiej oﬁ cynie Michała Grölla. Utwór, napisany w formie relacji pamiętnikarskiej głównego bohatera, opowiada przygody młodego człowieka od dzieciństwa do wieku dojrzałego. Łączy w sobie elementy powieści obyczajowej, przygodowej (wzorowanej na „Robinsonie Crusoe” Daniela Defoe), utopijnej i edukacyjnej. Opr.: karton oklejony pap. Defekty i otarcia opr., krawędzie kilku k. uszkodzone (fachowo uzupełnione). Stan ogólny dobry.

32. Krasicki Ignacy. Pan Podstoli na trzy księgi podzielony. (Cz. I). Warszawa 1778. Nakł. Michała Grölla, 8°, k. [3], s. 302, [1], winietki i ﬁ naliki, bez opr. 1200,- E.XX, 224. Wydanie pierwsze. „Pan Podstoli” – druga (po „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach”) powieść Ignacego Krasickiego – jest jedną z pierwszych powieści napisanych w języku polskim. Akcja powieści toczy się na kresach południowo-wschodnich, a jej głównym bohaterem jest tytułowy podstoli. To „piękny obraz rządnego gospodarza i obywatela polskiego” (Orgelbrand, XV, 959). Krasicki napisał ją w tonie moralizatorsko-wychowawczym, nadając jej niemal charakter traktatu edukacyjnego. Oferowana tu część I powstała w zamiarze autora jako skończona całość. Już po jej wydaniu Krasicki zdecydował się na kontynuację, pisząc cz. II i III (nieukończona, wyd. już po śmierci autora) i planując cz. IV. Dzieło ukazało się nakładem Michała Grölla, znakomitego drukarza, księgarza, wydawcy, od- powiedzialnego za edycję większości dzieł Krasickiego. Zabrudzenia i ślady zalania papieru. Rzadkie.

33. Krasicki Ignacy. Pan Podstoli. Cz. 1-3. Warszawa 1784. Nakładem i Drukiem Mich. Grölla, Księgarza Nadwornego J. K. Mci, 8°, k. [2], s. 300, opr. z epoki płsk. 1200,- 20 STARE DRUKI

31. Pierwsza powieść obyczajowa. 1779. 32. I. Krasicki. Pan Podstoli. 1778.

E.XX, 224. Jedna z pierwszych powieści napisanych w języku polskim, druga (po „Mikołaja Doświad- czyńskiego przypadkach”) napisana przez I. Krasickiego (patrz poz. poprzednia). Oprawa podniszczona, zaplamienia początkowych kart, poza tym stan dobry.

34. [Krasicki Ignacy]. Monochomachia [!] czyli woyna mnichow. B.m. 1778. B.w. [M. Gröll], 8°, k. [21], opr. brosz. 800,- E.XX, 223. Jeden z najgłośniejszych utworów literackich Ignacego Krasickiego. Poemat napisany oktawą. Utwór ten, wymierzony przeciwko objawom sarmackiego zacofania w życiu zakonnym, uka- zał się anonimowo i prawdopodobnie wbrew woli Krasickiego. Stał się powodem ostrych ataków na twórczość i osobę biskupa, na które to ataki odpowiedział on „Antymonachomachią” (patrz poz. 36). Nalepka, sygnatury. Ubytki fragmentów k. tyt. i k. [1], zaplamienia i drobne zagniecenia.

35. [Krasicki Ignacy]. Monacho-machia [!] czyli woyna mnichow. B.m. 1778. B.w. [M. Gröll], 8°, s. 77, opr. brosz. 1200,- E.XX, 223. Wyd. 2. jednego z najgłośniejszych utworów literackich Ignacego Krasickiego (patrz poz. poprzednia). Na k. tyt. winieta drzeworytowa z wizerunkiem greckiego boga Pana. Nalepka, sygnatury, notatki i marginalia. Zabrudzenia i zagniecenia krawędzi, poza tym stan dobry.

36. Krasicki Ignacy. Anti-Monachomachia w sześciu pieśniach. B.m. [Warszawa], b.r. [1780]. B.w. [Michał Gröll], 8°, s. 74, opr. brosz. 1500,- E.XX, 220. Wydanie pierwsze. Poemat heroikomiczny napisany przez Ignacego Krasickiego w odpowiedzi na literackie polemiki wywołane drukiem „Monachomachii” (zob. poz. poprzednie). Stanowi STARE DRUKI 21

36. I. Krasicki. Anti-Monachomachia. 1780. 34. I. Krasicki. Monochomachia. 1778.

33. I. Krasicki. Pan Podstoli. 1784. 37. I. Krasicki. Zbior potrzebnieyszych wiadomości. 22 STARE DRUKI

38. E. A. Kuropatnicki. Geograﬁ a. 1786. 39. Historia naturalna węży. 1789.

rzekomą, satyryczną krytykę „Monachomachii”, powtarzając jej układ – sześć pieśni napisanych oktawą. Akcja utworu rozgrywa się w klasztorze, do którego podrzucony zostaje egzemplarz „Monachomachii”. Dzieło tłoczono półjawnie w oﬁ cynie Michała Grölla. Na k. tyt. wpis własnościowy Marcina Włodzimierza Bożydara Podhorodeńskiego. Zagniecenia, poza tym stan dobry.

37. Krasicki Ignacy. Zbior potrzebnieyszych wiadomości porządkiem alfabetu ułożo- nych. T. 1-2 (w 2 wol.). Warszawa i Lwów 1781. Nakładem i drukiem Michała Grölla, 4°, k. [2], s. 500, k. [14]; s. 599, [1], k. [112], jednolite opr. z epoki, skóra. 2400,- E.XX, 226. Wydanie pierwsze. Pierwsza nowoczesna encyklopedia polska o charakterze biograﬁ czno- -geograﬁ cznym. Długo oczekiwane dzieło, cytowano jeszcze przed jego wydrukowaniem. Na przełomie 1779/1780 niektóre artykuły ze zbioru czytano i omawiano na „obiadach czwartkowych” u Stanisława Augusta (król subskrybował aż 12 egzemplarzy). Większość zawartych w encyklopedii haseł jest autorstwa samego Krasickiego, przy ulepszaniu i wzbogacaniu tekstów współpracowali z nim najwybit- niejsi przedstawiciele polskiego oświecenia: Joachim Chreptowicz, Feliks Łoyko, Adam Naruszewicz, Krzysztof Hilary Szembek. Opr.: brązowa skóra marm., brzegi k. barw. Ubytki skóry, liczne ślady po owadach na opr. i kartach. Lit.: P. Grzegorczyk, Index lexicorum Poloniae, poz. 2577; W. Łysiak, Empireum, t. 2, s. 540-541.

38. Kuropatnicki Ewaryst Andrzej. Geographia albo dokładne opisanie królestw Ga- licyi i Lodomerii do druku podana. Przemyśl 1786. Druk A. Matyaszowskiego, 8°, s. 188, opr. współcz. skóra z czerwonymi szyldzikami i tyt. na grzbiecie. 500,- E. XX, s. 395. Wydanie pierwsze. Autor opisał Galicję i Lodomerię w podziale na cyrkuły (od my- ślenickiego do zaleszczykowskiego), „podając bogaty materiał o rękodziełach, przemyśle, handlu, życiu mieszkańców, szczególnie starannie spisał miejscowości ważne dla pamiątek historycznych, jak również mienie pojedynczych rodzin szlacheckich” (ze wstępu do wyd. 2). Zabrudzenia i zbrązowienia pap. Stan opr. bardzo dobry. Rzadkie. STARE DRUKI 23

40. O akustyce teatralnej. 1810. 43. St. Leszczyński. Głos wolny.

– O wężach –

39. Lacépède Bernard Germain de. Histoire naturelle des serpens. T. 2. Paris (Paryż) 1789. Hôtel de Thou, 4°, s. 8, 19, [1], 144, 527, tabl. ryc. 22 (miedzioryty), opr. z epoki, skóra. 600,- Jeden z tomów „Historii naturalnej” poświęcony w całości wężom, autorstwa Bernarda Germaina Étienne’a comte de La Ville-sur-Illon Lacépède (1756-1825), francuskiego przyrodnika, przyjaciela Georges’a Buﬀ ona i zwolennika jego teorii, kierownika gabinetów historii naturalnej Jardin du Roi, badacza ryb i gadów. Dzieło zawiera ogólne informacje o wężach, ich ﬁ zjologii i anatomii, jak również opisuje poszczególne gatunki węży. Tom zdobią 22 miedziorytowe tablice z przedstawieniami róż- nych gatunków węży. Opr.: brązowa skóra marm., na grzbiecie bogata tłocz. i złoc. dekoracja oraz szyldziki, na wyklejkach pap. marm., brzegi k. marm. Drobne otarcia, poza tym stan bardzo dobry.

– Akustyka w teatrze –

40. Langhans Carl Gotthard. Ueber Theater oder Bemerkungen über Katakustik in Beziehung auf Theater. Berlin 1810. Gedruckt bei Gottfr. Hayn, s. 64, tabl. ryc. 4 (miedzioryty rozkł.), 25,5 cm, opr. późniejsza, ppł. 800,- Dzieło poświęcone architekturze teatralnej – projektowaniu i rozplanowaniu teatrów pod względem praw akustyki. Opracowanie autorstwa Carla Gottharda Langhansa (1732-1808), niemieckiego architekta, jednego z głównych przedstawicieli klasycyzmu w Prusach, którego najsłynniejszym dokonaniem jest berlińska Brama Brandenburska. Na miedziorytowych tablicach schematy akustyczne i wzory rozplanowania przestrzeni teatralnej. Opr.: granatowe ppł., na licach pap. marm. Notatki, marginalia, noty dawną ręką. Stan dobry.

41. Leopolita Jan, starszy. Viviﬁ cae Passionis Christi Hystorica explanatio, cum docti- ssima applicatione ad sacriﬁ cium utriusq. testamenti. Per eximium uirum Joannem Leopoliensem Artium et Theologiae professorem, Canonicum sancti Floriani, Cathe- dralis Ecclesiae Cracovien. olim ecclesiastem ordinarium congesta et pronunciata. 24 STARE DRUKI

Jam iterum recognita et a mendis plurimis purgata. Cracoviae (Kraków) 1538. Oﬃ cina Ungleriana, 8°, k. [88], drzeworyt, opr. XIX-XX w., płsk. 3600,- E.XXI, 184. Wyd. drugie, poprawione. Rozważania i objaśnienia teologiczne pasji Chrystusa. Dzieło autorstwa Jana Leopolity (Leopoliensis) starszego (1482-1536), profesora Uniwersytetu Krakowskiego, teologa, kaznodziei. Na odwrocie k. tyt. całostronicowy drzeworyt z przedstawieniem Ukrzyżowa- nia z pejzażem miejskim w tle. Kunsztowny druk ze słynnej krakowskiej oﬁ cyny Heleny Ungler (zm. 1551), wdowy po drukarzu Florianie Unglerze (zm. 1536). Drukarnia unglerowska zasłużyła się zwłaszcza na polu druku książek w języku polskim. Spod jej prasy wyszły także pierwsze mapy Polski i Litwy autorstwa Bernarda Wapowskiego oraz pierwsze wydanie bogato ilustrowanej kroniki Marcina Bielskiego. Po śmierci Heleny warsztat przejęła drukarnia Dziedziców Marka Szarfenberga. Opr.: brązowy płsk, na licach pap. marm. Drobne otarcia opr., minimalny defekt drzeworytu, poza tym stan bardzo dobry. (Patrz tablica I)

– Słownik dla prześmiewców –

42. Le Roux Philibert-Joseph. Dictionnaire comique, satyrique, critique, burlesque, libre et proverbial [...] Lion (Lyon) 1735. Chez les Heritiers de Beringos Fratres, 8°, s. [4], 668, opr. z epoki, skóra. 360,- Z księgozbioru Aleksandra Bocheńskiego (podpisana ﬁ szka). Słownik humorystycznego i saty- rycznego języka francuskiego, stanowiący niezwykle interesujące kompendium niekonwencjonalnych, rzadkich i specyﬁ cznych zwrotów używanych dla uzyskania efektu komicznego i prześmiewczego. Autorem był Philibert-Joseph Le Roux (zm. przed 1735), francuski leksykograf i pisarz, wygnany z Francji za krytykę François de la Chaise (słynnego Père la Chaise), spowiednika Ludwika XIV. Opr.: brązowa skóra, brzegi k. barw. Fiszka informująca o okolicznościach zakupu książki przez Aleksandra Bocheńskiego (1904-2001), eseistę, publicystę, tłumacza i polityka. Drobne zaplamienia i otarcia, poza tym stan dobry.

– Głos wolny wolność ubezpieczający –

43. Leszczyński Stanisław. La voix libre du Citoyen, ou observations sur le gouvernement de Pologne. T. 1-2 (w 1 wol.). B.m. [Paryż] 1749. B.w., 8°, k. [1], s. XXXII, 196; 167, winietki (miedzioryty), winietki, ﬁ naliki, inicjały (drzeworyty), opr. z epoki, skóra. 900,- E.XXI, 222. Pierwsze wydanie francuskiego przekładu „Głosu wolnego wolność ubezpieczające- go” – najgłośniejszej rozprawy przypisywanej królowi Stanisławowi Leszczyńskiemu, a zarazem jednej z najważniejszych pozycji XVIII-wiecznej polskiej literatury politycznej. Przekładu na język francuski dokonał Solignac. „Głos wolny…”, wydany w języku polskim w Nancy ok. 1743 r., stanowi szczytowe osiągnięcie polskiej myśli reformatorskiej I połowy XVIII w. W treści autor analizuje słabości ustroju Rzeczypospolitej, wskazuje propozycje reform niezbędnych do uzdrowienia państwowości polskiej. Przedstawia jednolity system, który, przy zachowaniu wartości tradycyjnych, umożliwi funkcjonowanie odrodzonego państwa. Za niezbędny warunek dla powodzenia reform autor uznał przede wszystkim zmianę sytuacji chłopów w społeczeństwie, zapewnienie im ochrony prawnej i wolności osobistej. Na kartach tyt. obu tomów miedziorytowe winietki z ukoronowanym Orłem trzymającym szarfę z dewizą: „Elementum meum libertas”. Oprawa z epoki: skóra brązowa marmurkowana, grzbiet sześciopolowy, na szyldziku złocona tytulatura, w pozostałych polach ozdobniki, brzegi kart barwione, papier wyklejek marm. Minimalny ubytek krawędzi grzbietu, poza tym stan dobry.

44. Leszczyński Stanisław. Oeuvres du philosophe bienfaisant. T. 1-4 (w 4 wol.). Paris (Paryż) 1763. B.w., 8°, frontispis (miedzioryt), k. [2], s. LXII, 347; k. [2], s. 48, XLIX-LXXXIV, 268; k. [2], s. 400; k. [2], s. 416, winietki tyt. (miedzioryty), winietki, fi naliki (drzeworyty), jednolita opr. z epoki, skóra. 2000,- E.XXI, 220. Wyd. pierwsze. Dzieła fi lozofi czno-ustrojowe zdetronizowanego króla Polski Stanisława Leszczyńskiego (1677-1766), ojca królowej Francji, księcia Lotaryngii i Baru. W tomie 1. pomieszczono STARE DRUKI 25

44. Stanisław Leszczyński. Dzieła. 1763. 45. Geometria. Druk gdański. 1739.

wstęp wydawcy przybliżający życiorys króla oraz jego listy. W tomie 2 i 3 znalazł się traktat „Observa- tions sur le gouvernement de Pologne”, który był rozszerzeniem słynnego „Głosu wolnego wolność ubezpieczającego” oraz pomniejsze pisma ustrojowe. Na tom 4. złożyły się pisma ﬁ lozoﬁ czne i mowy. W. t. 1 portret Stanisława Leszczyńskiego jako frontispis. W t. 2. jako frontispis wklejona dodatkowa ryc. z portretem Leszczyńskiego, dat. 1764, wykonana przez L. J. Cathelina. Opr.: brązowa skóra, na grzbiecie szyldziki z tłocz. i złoc. tytulaturą i numeracją tomu, ozdobniki. Na wyklejkach pap. marm., ekslibrisy. Drobne defekty opr., poza tym stan bardzo dobry. Ładny komplet.

– Druk gdański –

45. Leutmann Johann Georg. Geometria repetita, oder kurtz-gefas[s]te gründ-lehren zu der Geometria, Trigonometria plana, und Stereometria. Nebst einer Anweisung zur Mechanica und Beschreibung einer richtigen Probier-Waage. Danzig (Gdańsk) 1739. Bey George Marcus Knochen, 8°, frontispis (miedzioryt), k. [7], s. 376, k. [19], tabl. ryc. 50 (miedzioryty), opr. późniejsza, pperg. 2400,- E.XXI, 242. Syntetyczny, podręczny wykład podstawowych zagadnień geometrii, trygonometrii i ste- reometrii z dodaniem wiadomości z zakresu mechaniki, w tym opisem mechanizmu wag. Dzieło autorstwa Johanna Georga Leutmanna (1667-1736), niemieckiego ﬁ zyka, matematyka, działającego w Legnicy. Druk z gdańskiej oﬁ cyny Georga Markusa Knocha (1695-1759), wydawcy i nakładcy działającego w Gdańsku od 1728 r., publikującego m.in. dzieła Lengnicha. Książki wydawane przez Knocha charakteryzował wysoki poziom edytorski i kunszt drukarski. Tablice ilustracyjne wprawione po tekście. Opr.: pperg. naturalny, na licach pap. marm., brzegi k. barw. Drobne otarcia pap. opr., drobne przebarwienia, zagniecenia krawędzi kilku kart, poza tym stan bardzo dobry.

– Ryciny według Rubensa –

46. [Loyola Ignacy]. Vita beati p. Ignatii Loiolae Societatis Iesu fundatoris. Romae (Rzym) 1609. B.w., 4°, tabl. ryc. 81 (miedzioryty), opr. z epoki, perg. 2800,- Żywot św. Ignacego Loyoli w obrazach. Cykl rycin zamówiony przez Towarzystwo Jezusowe w 1605 lub 1606 r., a wydany w roku beatyﬁ kacji założyciela zakonu. 79 scen z życia świętego poprzedza 26 STARE DRUKI

frontispis oraz portret Loyoli. Ich wykonanie przypisuje się Jeanowi Baptiste’owi Barbé lub Cornelisowi Galle. Autorem 19 rysunków, będących podstawą wykonania rycin, był Peter Paul Rubens. Pod każdą z ilustracji zamieszczono krótkie opisy łacińskie, których autorstwo przypisywane jest Mikołajo- wi Łęczyckiemu (1574-1653), polskiemu jezuicie, teologowi i mistykowi. Opr.: perg. naturalny, tłocz. Drobne defekty opr., zabrudzenia, na kilku tabl. ślady po owadach (na dwóch z minimalną szkodą dla ryc.), poza tym stan dobry. Rzadkie.

– Sławne dzieło astronomiczne –

47. Lubieniecki Stanisław. Historia universalis omnium cometarum, a Diluvio usque ad praesentem Annum [...] 1665 [...] Ac Theatri Cometici Exitus, Sive de Signifi catione Cometarum [...] Lugduni Batavorum [Lejda] 1681. Ex offi cina Petri vander Meersche, folio, frontispis (miedzioryt), k. [5], s. 464, k. [1], tabl. ryc. 26 (miedzioryty, w tym rozkł.), portret 1 (miedzioryt); frontispis (miedzioryt), s. 78, k. [2], opr. z epoki, skóra i perg. 10 000,- E.XXI, 434. Tom drugi wydania, zawierający ilustrowaną drugą i trzecią część pracy (brak tomu pierwszego zawierającego korespondencję autora). Jedno z najsłynniejszych polskich dzieł astronomicznych XVII w., autorstwa Stanisława Lubienieckiego (1623-1675), pisarza i działacza ariańskiego, historyka i astronoma. Książka wydrukowana po raz pierwszy w Amsterdamie w latach 1666-1668. Bezpośrednim powodem jej powstania było pojawienie się komet w 1664 i 1665 r., które wywarły na autorze ogromne wrażenie. Część druga rozprawy zawiera opis 415 komet, które pojawiły się od potopu biblijnego do 1665 r. Na wstępie dedykacja autora dla Jerzego Wilhelma i Jana Fryderyka, książąt brunszwickich na Lüneburgu oraz wiersz o kometach Michała Kirsteniusa (1592-1678), śląskie- go poety urodzonego w Brzegu. Obok opisu komet autor zamieszcza zestawienia różnych wydarzeń historycznych, jakie następowały po przelocie każdej z nich. Część trzecia zawiera dodatkowe wypowiedzi uczonych na temat komet. Ozdobę dzieła stanowią ilustracje, łącznie 26 miedziorytowych map nieba i komet (jedna tablica zdublowana, zwykle jest ich 25), portret oraz bogate frontispisy przed każdą częścią, imponujące wysokim poziomem artystycznym (wykorzystano płyty z poprzed- niego wydania) – „W europejskiej literaturze astronomicznej wieku XVII […] nie ma ani jednego dzieła o naukowym charakterze, ilustrowanego w taki sposób. Dekoracyjność rycin przewyższa nawet poziom artystyczny słynnych rycin z dzieł gdańskiego Heweliusza.” (T. Przypkowski). Ich autorami byli wybitni holenderscy malarze, miedziorytnicy i sztycharze: Maciej Scheitz, Bastiaen Stoopendael, Jan Veenhuysen, Hendrik Gerritsz, Hendrik Gerards. Przedstawione mapy nieba z naznaczonymi drogami komet ozdobione zostały wizerunkami postaci mitologicznych oraz zwierząt symbolizujących poszczególne znaki zodiaku. „Dzieło Lubienieckiego ma bezcenną wartość jeszcze dziś, może nawet większą obecnie niż w czasach, gdy zostało napisane. Pozwala ono bowiem prześledzić minione dzieje wielu znanych obecnie komet periodycznych […] ze słynną kometą, nazywaną obecnie Kometą Halleya, na czele” (A. Marks). Za swe dzieło Stanisław Lubieniecki otrzymał szczególną nagrodę, w 1802 r. wybitny selenograf Johann Schröter nazwał jego imieniem jeden z kraterów na Księżycu. Opr.: zachowane dawne oryginalne okładziny skórzane, na grzbiecie wtórnie wykorzystany pergamin z graduału. Ekslibris biblioteki słynnego włoskiego rodu arystokratycznego Valperga di Masino e di Caluso. Brak. k. przedtyt. oraz k. tyt. części powtórzonych z pierwszego wydania. Otarcia opr., blok lekko poluzowany, poza tym stan dobry. Rzadkie. Lit.: T. Przypkowski, Zainteresowania matematyczno-astronomiczne Braci Polskich [w:] Studia nad arianizmem, pod red. L. Chmaja, Warszawa 1959, s. 411-416; A. Marks, Pod znakiem komety, Katowice 1985, s. 28-29; J. Tazbir, Stando Lubentius Moriar. Biografi a Stanisława Lubienieckiego, Warszawa 2003, s. 167-181. (Patrz tablica II)

48. [Łaski Jan]. Statuta nova inclite provintie Gnesnensis tempore felicis presiden- cie Reverendissimi in Christo Patris et domini domini Joannis de Lasco Sancte ecclesiae Gnesnenis Archiepiscopi primatis legatique Nati, de consensu omnium Reverendissimorum dominorum coepiscoporum: et totius cleri: in diversis pro- vincialibus Sinodis confecta et approbata. Cracoviae (Kraków) 1528. Excussum [...] per Mathiam Scharﬀ enbergk. Expensis providi viri Marci Scharﬀ enbergk, 4°, k. [67], opr. perg. 9500,- STARE DRUKI 27

47. St. Lubieniecki. Jedno z najsłynniejszych polskich dzieł astronomicznych. 1681.

47. St. Lubieniecki. Astronomia. 1681. 46. Żywot św. Ignacego Loyoli wg Rubensa. 1609.

E.XXIX, 248. Druga część zbioru statutów synodalnych obowiązujących w prowincji gnieźnieńskiej za prymasostwa Jana Łaskiego. Zbiór opracowano z polecenia Jana Łaskiego (1456-1531), prymasa i arcybiskupa gnieźnieńskiego, kanclerza Królestwa Polskiego, twórcy słynnej kodyfi kacji prawa polskiego. Stanowi on rewizję i uzupełnienie statutów Mikołaja Trąby z 1422 r. W oferowanej części drugiej pomieszczono zrewidowane przepisy uchwalone na synodach prowincjonalnych (w części pierwszej znajdowało się ustawodawstwo synodalne z czasów Trąby). Dzieło wyszło spod prasy znanej krakowskiej ofi cyny Macieja Scharff enberga i stanowi piękny przykład wczesnej sztuki drukarskiej. Na k. tyt. duża drzeworytowa winieta przedstawiająca patronów Polski: św. Stanisława i św. Wojciecha 28 STARE DRUKI

48. J. Łaski. Statuta synodalne. 1528. 50. Magazyn Warszawski. 1784.

oraz herb Królestwa. Opr.: perg. naturalny, na licach tłocz. i złoc. plakiety o motywach renesansowych. Egzemplarz po konserwacji. Marginalia i dopiski dawną ręką. Stan bardzo dobry. Rzadkie. (Patrz tablica I)

49. Łubieński Maciej Józef. Kazanie na Seymie Ordynaryinym Warszawskim Roku Pańskiego 1754 przez [...] Kraków b.r. [1755]. W Drukarni [...] Biskupa Krakow- skiego, folio, k. [14], opr. współcz., płsk. 460,- E.XXI, 439. Na k. tyt. wyciśnięta suchym tłokiem pieczęć heraldyczna – hrabiowskie odmiany herbów Leliwa i Szaława. Kazanie sejmowe Macieja Józefa Łubieńskiego (ok. 1715-1770), kanonika i archidiakona krakowskiego, tłumacza, pisarza, dyplomaty. Opr.: brązowy płsk, na licach pł. Defekty krawędzi k. tyt., drobne zabrudzenia. Stan ogólny dobry.

50. Magazyn Warszawski pięknych nauk, kunsztów i różnych wiadomości dawnych i nowych, dla zabawy i pożytku osób oboiey płci, wszelkiego stanu i smaku. T. 1., cz. 1. Warszawa 1784. Nakładem i drukiem Michała Grölla, 8°, s. X, [6], 228, [2], tabl. ryc. 1 (miedzioryt), opr. kart. 400,- E.XXII, 30. Pierwsza część jednego z najciekawszych czasopism epoki stanisławowskiej, które po- wstało w styczniu 1784 r. z inicjatywy ks. Piotra Świtkowskiego. Ukazywało się przez dwa lata, raz na sześć tygodni. Zawierało bogaty zbiór materiałów dotyczących literatury, sztuki, poezji, nowych odkryć, wynalazków, geograﬁ i, podróży, ekonomii, medycyny, historii. Na łamach „Magazynu” ks. Świtkowski akcentował swoje racjonalistyczne poglądy i szeroko propagował idee oświecenia. W tomie m.in.: Charakter Niemców; Anna Boleyn i Henryk VIII. Król Angielski; Podróż przez niektóre Prowincye Pol- skie; Ballony lataiące. Zegluga powietrzna. Opr.: kart. oklejony pap. marm., na grzbiecie szyldzik, brzegi k. barw. Nieaktualna pieczątka własnościowa. Stan dobry.

51. Mauvillon Éléazar de. Archenholtz Johann. Histoire de Gustave-Adolphe Roi de Suède. Composée sur tout ce qui a paru de plus curieux, et sur un grand nombre STARE DRUKI 29

51. Biograﬁ a Gustawa II Adolfa. 1764. 52. Adres wydawniczy: Kalifornia. 1780.

de Manuscrits, et principalement sur ceux de Mr Arkenholtz, par M.D.M*** [pseud.] Professeur etc. Amsterdam 1764. Chez Z. Chatelain et Fils, Arkstée et Merkus, Marc Michel Rey, 4°, k. [4], X, s. 602, portret 1 (miedzioryt), mapy 4 (miedzioryty, rozkł.), plany 4 (miedzioryty, w tym rozkł.), tabl. ryc. 1 (miedzioryt), tabela 1 (rozkł.), opr. późniejsza, płsk. 1400,- Obszerna biograﬁ a Gustawa II Adolfa (1594-1632), zwanego Lwem Północy, króla Szwecji w latach 1611-1632, jednego z najwybitniejszych strategów XVII w. Przed tekstem dedykacja dla króla Szwecji Adolfa Fryderyka. Książka ozdobiona miedziorytowym portretem Gustawa Adolfa według obrazu Antona van Dycka (1599-1641) rytowanym przez Paulusa Pontiusa, jednego z najwybitniejszych sztycharzy szkoły Rubensa (ten sam sztycharz był autorem portretu królewicza Władysława Wazy, późniejszego króla Polski). Dzieło zawiera także cztery mapy (m.in.: mapę Pomorza, mapę teatru wojny na terenie Saksonii) i plany (m.in. plan bitwy pod Lipskiem i plan bitwy pod Lützen). Opr.: jasnobrązowy płsk marm., na licach i wyklejkach pap. marm. Ekslibrisy i wpisy własnościowe. Stan bardzo dobry.

– Tajnego agenta szyderstwa z Polski –

52. Méhée de La Touche Jean Claude Hippolyte. Der Orang-Outang in Europa, oder der Pohle nach seiner wahren Beschaﬀ enheit; eine methodische Schrift, welche im Jahre 1779 einen Preis in der Naturgeschichte davongetragen hat. Californien (właśc. Berlin) 1780. B.w., 8°, s. 94, bez opr. 4000,- E.XXII, 265. Ostra satyra polityczna wymierzona w Polskę i Polaków. Autor wysnuwa teorię, że jeden z gatunków małp emigrował z Ameryki do Europy i dał początek Polakom. W całej treści liczne szyderstwa z polskiego ustroju, zwyczajów, gospodarki itp. Estreicher przypisuje autorstwo pracy Jean-Claude’owi Hippolyte’owi Méhée de La Touche (1762-1826), francuskiemu tajnemu agentowi działającemu w Warszawie; podaje, że pierwsze wyd. ukazało się w 1779 r. w języku francuskim (notabene ten skrytykowany przez agenta naród kilkanaście lat później uchwalił najbardziej postępową 30 STARE DRUKI

54. K. Niesiecki. Korona polska przy złotey wolności. 1728-1743.

konstytucję w Europie). Na Zachodzie praca jest zwykle atrybuowana Karlowi Friedrichowi Benko- witzowi (1764-1807), niemieckiemu pisarzowi, choć ze względu na jego datę urodzenia wydaje się to mało prawdopodobne. Niektórzy badacze wskazują również na króla pruskiego Fryderyka II jako autora lub inicjatora publikacji. Pieczątka, nalepka własnościowa. K. tyt. lekko uzupełniona, poza tym stan dobry. Rzadkie.

53. Morawski Jan. Quaestiones de verbo incarnato ex praelectionibus [...]. Cracoviae (Kraków) 1685. B.w., 8°, k. [4], s. 177, opr. kart. 500,- E.XXII, 557. Praca poświęcona zagadnieniu wcielenia Chrystusa i jego natury, autorstwa Jana Mo- rawskiego (1633-1700), jezuity, kaznodziei, pisarza teologicznego, wykładowcy w licznych kolegiach jezuickich, m.in.: w Kaliszu, Poznaniu, Jarosławiu, Krakowie. Otarcia opr., drobne zabrudzenia, poza tym stan dobry.

– Sławny herbarz polski –

54. Niesiecki Kasper. Korona polska przy złotey wolności starożytnemi wszystkich kathedr, prowincyi, y rycerstwa kleynotami, heroicznym męstwem y odwagą naywyższemi honorami a naypierwey cnotą, pobożnością, y świątobliwością ozdobiona, potomnym zaś wiekom na zaszczyt y nieśmiertelną sławę pamiętnych w tey oyczyżnie synów podana przez [...]. T. 1-4 (w 4 wol.). Lwów 1728-1743. Druk Collegium Societatis Iesu, folio, s. [2], 284, [2], 404, [2]; [6], 759, [2]; 934; [2], 820, w tekście kilkaset drzeworytów z wizerunkami herbów, jednolita opr. z epoki, skóra. 9000,- E.XXIII, s. 128-129. Najważniejszy polski herbarz i jednocześnie najwybitniejsze dzieło Kaspra Niesiec- kiego (1682-1744), jezuity i heraldyka. Niesiecki niemal całe życie gromadził materiały genealogiczne z archiwów prywatnych i publicznych. Tom pierwszy ukazał się we Lwowie w 1728 r. i od razu wywołał ogromną burzę. Wiele osób poczuło się skrzywdzonych całkowitym pominięciem ich nazwisk lub niedostatecznym uświetnieniem ich pochodzenia. Skargi dotarły nawet do najwyższych władz zakonu STARE DRUKI 31

56. S. Okolski. Chorągiew Tryumphalna. 1644. 57. S. Okolski. Herbarz polski. 1641.

jezuitów w Rzymie. Protesty spowodowały zwłokę w wydawaniu kolejnych tomów, ukazały się one odpowiednio w 1738, 1740 i 1743 r. Herbarz ułożony alfabetycznie, zawiera drzeworytowe wizerunki herbów wraz z ich opisem, historią powstania i informacjami na temat poszczególnych rodzin. „Dzieło to nie traci na porównaniu ze współczesną światową literaturą genealogiczną, a w Polsce, w okresie upadku piśmiennictwa i nauki, było czymś zgoła wyjątkowym.” (W. Dworzaczek, PSB, t. XXIII, s. 49-50). Herbarz Niesieckiego zawiera, obok genealogii, ogromny materiał obyczajowy i genealogiczny; w Galicji „Korona” uzyskała pomocniczy charakter dowodowy przy legitymacjach szlacheckich. W t. 3 k. tyt. oraz k. nlb. uzupełnione na starym papierze. W t. 3 mocno uszkodzone s. 1-14, 73-229 (ze stratą tekstu, podklejone bibułką). Ubytki skóry opr. (w t. 2 grzbiet oprawy dorobiony), ślady po owadach, ślady zawilgocenia. Rzadkie w komplecie. (Patrz tablica III)

55. Oelrichs Johann Carl Conrad. Specimen reliquiarum linguae Sclavonicae in nominibus quibusdam regionum et locorum quae nunc a Germanis et hos inter in primis Marchiae Brandenb. et Pomeraniae possidentur. Berolini (Berlin) 1794. In Bibliopoleo Scholae Realis, 4°, s. XXIV, opr. współcz., karton. 300,- E.XXIII, 269. Szkic językoznawczy poświęcony słowiańskiej etymologii nazw miejscowych w krajach niemieckich, przede wszystkim w Marchii Brandenburskiej i na Pomorzu. Autorem był Johann Carl Conrad Oelrichs (1722-1799), historyk, prawnik, bibliograf, profesor Gimnazjum Akademickiego w Szczecinie. Stan bardzo dobry.

56. Okolski Szymon. Chorągiew tryumphalna troiaka, szlachecka, chrzescianska, swieta: na pogrzebie zacnie urodzonego iego mości pana, pana Mikołaia z Czer- twic Cetnera. W Kosciele Podkamienieckim Naswiętszey Panny Rozanca S. [...] Lwów 1644. W Drukarni Collegium Societ. Iesu u Sebastyana Nowogorskiego; 4°, k. [14], inicjały (drzeworyty), opr. współcz., pperg. 500,- E.XXIII, 308. Mowa wygłoszona na pogrzebie Mikołaja Cetnera przez Szymona Okolskiego (1580- 1653), dominikanina, opata klasztoru w Kamieńcu Podolskim i ruskiego prowincjała dominikanów, 32 STARE DRUKI

teologa, historyka i heraldyka, autora herbarza polskiego. Na odwrocie k. tyt. drzeworyt z herbem Przerowa Cetnerów. Opr.: pperg. z wykorzystaniem dawnego pergaminu. Drobne zabrudzenia i przebarwienia, poza tym stan dobry.

– Z unikatowym frontispisem –

57. Okolski Szymon. Orbis Polonus. Splendoribus caeli: Triumphis mundi: pulchritu- dine animantium: decore aquatilium: naturae excellentia reptilium, condecoratus. In quo antiqua sarmatarum gentilitia, pervetustae nobilitatis Polonae insignia, vetera et nova indigenatus meritorum praemia et arma, specifi cantur et relucent. Cracoviae (Kraków) 1641. In Offi cina Typographica Francisci Caesarij, folio, frontispis (miedzioryt), k. [6], s. 350, k. [4], s. 351-557, [1], k. [10], liczne wizerunki herbów w tekście (drzeworyty), opr. późniejsza skóra z tłocz. i złoc. 10 000,- E.XXIII, 309-311. Egzemplarz z biblioteki Celińskich z Cekowa (pieczątka). Pierwszy, najrzadszy tom trzytomowego herbarza polskiego Szymona Okolskiego (1580-1653), dominikanina, historyka i heraldyka. Tom pierwszy został ukończony w Kamieńcu Podolskim w 1640 r. i wydany u Franciszka Cezarego w Krakowie dzięki pieniężnemu zasiłkowi króla Władysława IV. Dwa kolejne tomy ukazały się w 1643 i 1645 r. Śmierć Okolskiego nie pozwoliła dokończyć tomu czwartego. Herbarz ma układ alfabetyczny według nazw herbów. Przy każdym herbie znajduje się jego drzeworytowy wizerunek: „Rysunki lepsze są i dokładniejsze jak Niesieckiego, niektóre takie, których u Niesieckiego zgoła nie ma” (Estreicher). Do wizerunków dołączone są informacje o genezie herbu, jego symbolice oraz wia- domości historyczno-genealogiczne o rodzinach używających danego herbu. Przed tekstem znajduje się efektowny miedziorytowy frontispis rytowany przez Dawida Tscheringa: „W pośrodku siedzi królowa w koronie z rozłożonymi rękoma, otoczona dokoła rycerstwem, przed nią stoi stół nakryty makatą, na której są wyrobione herby Korony i Litwy, a niżej herb ziem i województw” (Estreicher). Na verso karty tytułowej drzeworytowy Orzeł z herbem Wazów, otoczony herbami ziemi województw. Cesarz Józef II rozporządzeniem z 1782 r. uznał powołanie się na „Orbis Polonus” za wystarczający dowód posiadania szlachectwa. Uzupełniony fragment karty tytułowej (z niewielką stratą tekstu) oraz dolny margines pierwszej karty z tekstem i kilku kart na końcu, miejscami zawilgocenia i pojedyncze ślady po owadach, poza tym stan dobry. Pożar ofi cyny Franciszka Cezarego w 1641 r. zniszczył znaczną część nakładu tomu pierwszego, dlatego stanowi on dużą rzadkość antykwaryczną, zwłaszcza z umieszczonym przed kartą tytułową rytowanym frontispisem. Lit.: M. Malicki, Repertuar wydawniczy drukarni Franciszka Cezarego Starszego 1616-1651. Kraków 2010, poz. 497. (Patrz tablica III)

58. Pikulski Gaudenty. Złość żydowska przeciwko Bogu y bliźniemu prawdzie y sum- nieniu na obiaśnienie talmutystow. Na dowod ich zaślepienia, y religii dalekiey od prawa boskiego przez Moyżesza danego, rozdzielona na trzy części. Lwów 1760. W Drukarni Jana Szlichtyna, 8°, k. [10], s. 836, [17], opr. współcz. z elementami XIX-wiecznej, płsk. 2400,- E.XXIV, 276. Wyd. 2. Najsłynniejsze dzieło Gaudentego Pikulskiego (zm. 1763), franciszkanina lwowskiego, historyka-kompilatora, spowiednika i opiekuna frankistów (zwolenników ruchu mesjanistycznego Jakuba Franka). Oferowane drugie, rozszerzone wydanie zawiera m.in. materiały z dysput: kamienieckiej i lwowskiej, odbytych między frankistami a ortodoksyjnymi Żydami przed sądem konsystorskim, dokumenty związane z chrztem zwolenników Jakuba Franka. Dzieło, choć antysemickie, uznawane jest przez badaczy za cenne źródło do poznania tradycji i obyczajów Żydów polskich (J. Doktór, „Złość żydowska”, w: „Polski Słownik Judaistyczny”). Opr.: brązowy płsk, na grzbiecie naklejony fragment opr. XIX-wiecznej z tłocz. i złoc. tytulaturą. Zachowana k. tytułowa, 10 następnych kart skopiowanych na starym papierze. Zabrudzenia, poza tym stan dobry. Rzadkie.

59. [Piotr III]. [Alēthinos Kai Prōtos Poimēn], verus et primus pastor: Feyerliche Dank- Rede des hochwürdistgen Erzbischofs von Gross-Novogrod, oder Neugard an dem Flusse Wolga in West-Russland, zu Gott, und an seine versammelte Klerisey; STARE DRUKI 33

58. G. Pikulski. Złość żydowska. 1760. 60. Pokój oliwski. 1660.

auf die Abthronung Peters des Dritten Czaaren in Russland [...] Smolensko in Litthauen (Smoleńsk) 1762. B.w., 4°, s. 34, [1], bez opr. 300,- Mowa dziękczynna i hołd metropolity nowogrodzkiego i tamtejszego kleru w czasie uroczystości koro- nacyjnych cara Piotra III. Tekst w języku niemieckim, czcionka gotycka. Druk odbijany w Smoleńsku. Dawne noty. Grzbiet wzmocniony pap. marm. Zagniecenia i przebarwienia, poza tym stan dobry.

– Pokój po potopie –

60. [Pokój oliwski]. Instrumentum pacis perpetuae. Eller Instrumentet aff then Ewiga Freden, hwilken emellan Hans Kongl. Maytt. Wår Allernadigste Konung och Swer- iges Rijke, på then eena; och Hans Kongl. Maytt. och Republiken Pohlen, tillijka med thess Bundzförwanter och Krijgs Consorter såsom Hans Keyserl. Mayst. sampt Hans Durchleuchtigheet Churförsten aff Brandenburgh, pä then andre sijdan fullkommeligen är sluten och vprättad worden vthi Olive, på den 23 Dagh Apr. St. V. men underteck nadh och besegladh then 30 i samma Månadh St. Vet. på thet Åhret eff ter Christi Börd 1660. Götheborg b.r. [1660]. Tryckt hoos Amund Grefwe, 4°, k. [30], opr. współcz., pł. 800,- E.XVIII, 593. Rzadka edycja tłoczona w Göteborgu. Tekst traktatu pokojowego podpisanego między Szwecją, Polską i Brandenburgią w 1660 r. Zawarty w opactwie cystersów w Oliwie pokój kończył wyniszczający kraj potop szwedzki. Nie przyniósł w zasadzie zmian terytorialnych, uznał natomiast suwerenność Prus Książęcych (które wcześniej były ziemiami lennymi, zależnymi od Rzeczypospoli- tej), zapisaną w traktatach welawsko-bydgoskich. Szwedzi zobowiązali się też zwrócić zagrabione w Polsce zbiory biblioteczne, dzieła sztuki i archiwalia (z czego wywiązali się w niewielkim stopniu). Tekst w języku szwedzkim. Druk gocki. Opr.: czerwone pł. Drobne przebarwienia i zabrudzenia, poza tym stan dobry. Rzadkie. 34 STARE DRUKI

61. Madame de Pompadour. Prace rytownicze. 1755.

– Prace graﬁ czne metresy Ludwika XV –

61. Pompadour Jeanne Antoinette Poisson, markiza de. Suite d’Estampes Gravées Par Madame la Marquise de Pompadour d’Après les Pierres Gravées de Guay, Graveur du Roy. B.m. [Paryż], b.r. [ok. 1755]. B.w., folio, portret (mezzotinta), frontispis (miedzioryt), s. [14], tabl. ryc. 70 (miedzioryty, akwaforty), opr. z epoki, płsk. 2000,- Zbiór sztychów wykonanych przez słynną Madame de Pompadour. Jeanne Antoinette Poisson, póź- niejsza markiza de Pompadour (1721-1764), francuska mieszczka, potem szlachcianka i arystokratka, metresa Ludwika XV, mecenaska nauki, literatury i sztuk pięknych. Wspierająca i przyjaźniąca się z artystami, sama zajmowała się rytownictwem z pomocą i pod kierunkiem najwybitniejszych ów- czesnych sztycharzy i rysowników. W oferowanym dziele znalazły się przede wszystkim miedzioryty przedstawiające podobizny gemm Jacques’a Guay (1711-1793), królewskiego grawera, wykonane wg rysunków m.in. François Bouchera (1703-1770), malarza, rysownika i graﬁ ka. Wszystkie tablice sygnowane na płycie. Rytowany frontispis poprzedza portret Madame de Pompadour wg Bouchera, wykonany w technice mezzotinty przez J. Watsona (sygn. na płycie). Opr.: brązowy płsk, na grzbiecie tłocz. i złoc. tytulatura oraz ozdobniki, na licach pap. marm., brzegi k. barw. Francuskie ekslibrisy. Drobne defekty skóry grzbietu, poza tym stan bardzo dobry.

– Małe republiki Oﬁ cyny Elzewirów –

62. Respublica sive status Regni Poloniae, Lithuaniae, Prussiae, Livoniae etc. diversorum authorum. Lugduni Batavaorum (Lejda) 1627. Ex Offi cina Elzeviriana, 16°, k. tyt. (miedzioryt), s. 467, [12], opr. z epoki, perg. 1500,- E.XXVI, 263. Wydanie 2. Opis Rzeczypospolitej ze słynnej serii tzw. „małych republik”, wydawanej przez Ofi cynę Elzewirów w latach 1617-1649 w formacie kieszonkowym, ułatwiającym zabranie dzieła w podróż. Wydanie 1. ukazało się rok wcześniej bez ozdobnej karty tytułowej. W dziele sta- nowiącym kompendium wiadomości o ówczesnej Rzeczypospolitej zamieszczono m.in.: Status Regni Poloniae compendiosa descripto Stanisława Krzystanowica, fragment kroniki Marcina Kromera, fragmenty opisów Polski i Wołoszczyzny autorstwa francuskiego historyka Jacquesà Augusteà de STARE DRUKI 35

62. Regni Poloniae. Wyd. II. 1627. 63. Opis Rzeczypospolitej. Wyd. III. 1642.

Thou (1553-1617), partie dzieła Aleksandra Gwagnina (1534-1614) poświęcone Wielkiemu Księstwu Litewskiemu, Żmudzi i Prusom, rozprawę o bóstwach żmudzkich Jana Łasickiego (1534-po-1599) oraz teksty o polskim systemie prawnym, o monetach i podatkach (Salomona Neugebauera). Ozdob- na k. tyt. w miedziorycie: pod tytułem herb królewski Wazów na tronie polskim (co ciekawe zamiast snopka w środkowej tarczy błędnie położono lilię) z insygniami Orderu Złotego Runa, po bokach dwaj rycerze: polski i litewski. Opr.: perg. naturalny, pozostałości troków do wiązania. Na przedniej wyklejce ekslibris heraldyczny. Nieaktualne wpisy własnościowe. Stan dobry.

63. Respublica sive status Regni Poloniae, Lithuaniae, Prussiae, Livoniae etc. diversorum authorum. Lugduni Batavaorum (Lejda) 1642. Ex Oﬃ cina Elzeviria- na, 16°, k. tyt. (miedzioryt), s. [3], 417, [12], opr. z epoki, perg. z czerwonym szyldzikiem. 1200,- E.XXVI, 263. Wydanie 3. Opis Rzeczypospolitej ze słynnej serii tzw. „małych republik” wydawanej przez Oﬁ cynę Elzewirów w latach 1617-1649 w formacie kieszonkowym (patrz poz. poprzednia). Wszystkie wydawnictwa Elzewirów charakteryzowały się wyjątkową jakością wykonania i były niezwykle popularne i poszukiwane w ówczesnej Europie. Ozdobna karta tytułowa w miedziorycie, charakterystyczna dla wydawnictw Elzewirów: pod tytułem herb królewski Wazów na tronie polskim z insygniami Orderu Złotego Runa, po bokach tarczy „dwaj rycerze: polski i litewski” (Estreicher). K. tyt. po fachowej konserwacji, z uzupełnionymi marginesami, poza tym stan dobry.

64. Rucieński Marcin. Pogończyk na wzór strzały do celu czci Boskiey dążący, dusze ludzkie pasterskim pierścieniem oblubieńcowi niebieskiemu zaślubiaiący, 36 STARE DRUKI

65. M. K. Sarbiewski. Liryki. 1634. 66. F. A. Schmidt. Dzieje. 1766.

wyniesionemi ku górze rękami serca pobożne, do czynienia oﬁ ar przedwiecz- nemu Bogu zachęcający Woyciech S. Arcybiskup Gnieźnieński, męczennik, patron korony polskiey, przy dorocznym festu rekursie, w kościele pod Swym tytułem WW. OO. Benedyktynów klasztoru Płockiego podczas drugich prymicyi JWX. Walentego Michała na Żołtowie Żółtowskiego z Boskiego powołania [...] Warszawa 1751. W Drukarni Scholarum Piarum, folio, k. [24], winiety (drzeworyty), opr. współcz., ppł. 240,- E.XXVI, 454. Kazanie okolicznościowe wygłoszone podczas uroczystości sekundycji (pięćdziesięcio- lecia święceń kapłańskich) Walentego Mikołaja Żółtowskiego (ok. 1678-1770), opata klasztoru bene- dyktynów w Płocku. Na odwrocie k. tyt. winieta z herbem Ogończyk. Opr.: brązowe ppł., na licach pap. marm. Kolejność dwóch kart pomylona. Zaplamienia, poza tym stan dobry.

65. Sarbiewski Maciej Kazimierz. Lyricorum libri IV. Epodon liber unus alterque epi- grammatum. Antverpiae (Antwerpia) 1634. Ex Oﬃ cina Plantiniana, 12°, frontispis (miedzioryt), s. 236, k. [2], opr. z epoki, skóra. 500,- E.XXVII, 128. Zbiór liryków Macieja Kazimierza Sarbiewskiego (1595-1640), polskiego jezuity, kaznodziei Władysława IV Wazy, jednego z najwybitniejszych ówczesnych poetów europejskich, słynnego teoretyka literatury doby baroku. Tworzący w języku łacińskim Sarbiewski nazywany był sarmackim lub chrześcijańskim Horacym. Zyskał europejską sławę właśnie dzięki lirykom, których w samym XVII w. ukazało się wiele wydań (w tym w przekładzie angielskim; pierwsze tłumaczenia na język polski opublikowano dopiero w XIX stuleciu). Oprócz utworów poetyckich Sarbiewski napisał też kilkanaście prac teoretyczno-literackich, które drukiem ukazały się dopiero w XX w., ale były znane uczniom autora i krążyły w epoce w licznych odpisach. Opr.: brązowa skóra, tłocz. i złoc., brzegi k. złoc. Wśród ekslibrisów m.in. na tylnej wyklejce należący do François Michela de Verthamon, markiza de Bréau, kawalera orderu św. Ducha (również jego pieczęć heraldyczna w laku). Stan dobry. STARE DRUKI 37

67. P. Skarga. Kazania. 1600. 68. P. Skarga. Żywoty Świętych. 1598.

66. Schmidt Fryderyk August. Dzieje Królestwa Polskiego krótko lat porządkiem opisane, na ięzyk polski przełożone, poprawione i przydatkiem panowania Augusta III pomnożone. Za pozwoleniem zwierzchności. Warszawa 1766. Nakł. M. Grela, 8°, k. [6], s. 368, [3], winiety 2 (miedzioryty), opr. nieco późniejsza, płsk. 600,- E.XXVII, 224. Kompendium rocznikarskie dziejów Polski ułożone w tabelach według kolejno panują- cych. Obejmuje rubryki: przypadki znakomite, małżonki (tu również informacje o kochankach), potom- stwo, panowie jednego czasu żyjący, ministrowie, wojownicy, uczeni. Oryginał, napisany po francusku przez saskiego urzędnika Schmidta na podstawie zbiorów biblioteki Załuskich, ukazał się w Dreźnie w 1763 r. Oferowane dzieło jest dość swobodnym tłumaczeniem dokonanym przez ks. Jana Chrzciciela Albertrandiego, który dodał cały rozdział poświęcony Augustowi III. Na s. tyt. rycina, znak Michała Grölla, zaś na k. 3, przed dedykacją dla księcia Adama Czartoryskiego, rycina alegoryczna ku jego czci; obydwie ryte przez M. Keyla w Dreźnie, druga z nich dodatkowo sygnowana: „Albeltrandi inv. et del.”. Opr.: brązowy płsk, na licach pap. marm., brzegi k. marm. W dolnej partii grzbietu superekslibris literowy „L.Ł.”. Otarcia pap. opr., drobny ubytek skóry, zabrudzenia i przebarwienia kart, poza tym stan dobry.

– Dzieła Piotra Skargi –

67. Skarga Piotr. Kazania o siedmi sakramentach Kościoła s. katholickiego. Do ktorych są przydane Kazania Przygodne, o rozmaitych nabożeństwach wedle czasu, których iest wypisany na przodku Regestr. Kraków 1600. W Drukarniey Andrzeia Piotrkowczyka, folio, k. [6], s. 443, k. [4], s. 444-529, inicjały (drzeworyty), opr. późniejsza, płsk. 4600,- E.XXVIII, 147-148. Zbiorowa edycja kazań i pomniejszych dzieł najsłynniejszego polskiego kaznodziei doby kontrreformacji, księdza Piotra Skargi (1536-1612), jezuity, pisarza, kaznodziei nadwornego Zygmunta III Wazy. Estreicher wskazuje, że to wydanie można uznać za pierwszą edycję zbiorową drobniejszych pism autora. Zawarto w nim m.in.: Kazania o sakramentach, Kazania do żołnierzy, 38 STARE DRUKI

Kazania czasu wojny, słynne Kazania sejmowe, Kazania pogrzebowe (w tym te wygłoszone na pogrzebach królowych polskich Anny Jagiellonki i Anny Habsburżanki), a także krótsze dzieła nie będące kazaniami, w tym teksty skierowane przeciwko doktrynie ewangelicko-reformowanej. Autor zadedykował zbiór królowi Zygmuntowi III Wazie oraz jezuicie Andrzejowi Boboli. Pisarstwo Skargi do dziś zachwyca pięknem staropolszczyzny, bogatym, ornamentalnym stylem i kunsztowną konstrukcją retoryczną. K. tyt. w drzeworytowej bordiurze ze scenami biblijnymi i wizerunkami świętych. Na odwrocie k. tyt. całostronicowy drzeworyt z herbem królewskim Rzeczypospolitej pod panowaniem Wazów. Opr.: ciemnobrązowy płsk, na licach pap. marm. Na tylnej wyklejce notatki dawną ręką. Defekty opr., kilka kart wzmacnianych i podklejanych z niewielką szkodą dla tekstu, zabrudzenia. Rzadkie. (Patrz tablica II)

68. Skarga Piotr. Zywoty świętych Starego y Nowego Zakonu, na każdy dźień przez cały rok: wybrane z poważnych pisarzow y doktorow kośćielnych, ktorych imiona niżey są położone. Do ktorych przydane są niektore duchowne Obroki y nauki przećiw kacerstwom dźiśieyszym, tam gdźie się żywot ktorego Doktora starożyt- nego położył. K temu kazania krotkie na ty święta, ktore pewny dźień w Mieśiącu maią. Wtora czesc. [...] Kraków 1598. Z Drukarniey Andrzeia Piotrkowczyka, folio, k. [2], s. 1148, k. [6], opr. perg. 4600,- E.XXVIII, 163. Wyd. 4. Część druga monumentalnego dzieła Piotra Skargi (1536-1612), jezuity, wybitnego teologa i pisarza kontrreformacyjnego. „Żywoty świętych” były najpopularniejszym dziełem Piotra Skargi i rozsławiły jego imię w I Rzeczypospolitej. Ułożone na polecenie przełożonego polskiej prowincji jezuitów doczekały się kilkudziesięciu wydań, będąc najpełniejszym staropolskim zbiorem żywotów świętych. Przygotowane do walki z protestantyzmem, zajmowały jedno z najważniejszych miejsc w polskim piśmiennictwie kontrreformacyjnym. Do dziś zachwycają pięknem staropolszczyzny, jak też pełną uroku poetyką dawnych tekstów hagiograﬁ cznych, przepełnionych naiwnymi wątkami z apokryfów i legend. K. tyt. w drzeworytowej bordiurze ze scenami biblijnymi. Opr.: perg. naturalny, tłocz., troki materiałowe. Krawędzie części k. fachowo wzmacniane, niektóre z drobną szkodą dla tekstu. Pomnik pisarstwa staropolskiego doby kontrreformacji. Rzadkie.

– Podróże do Afryki i Azji –

69. Struys Jan Janszoon. Les voyages de Jean Struys en Moscovie, en Tartarie, en Perse, aux Indes et en plusieurs autres païs étrangers [...]. T. 1-3 (w 3 wol.). Lyon 1682. Chez C. Rey et L. Plaignard, 12°, frontispis (miedzioryt), s. [24], 455, tabl. ryc. 5 (miedzioryty rozkł.); [2], 414, [12], tabl. ryc. 6 (miedzioryty rozkł.), mapa 1 (miedzioryt rozkł.); [2], 389, [7], tabl. ryc. 14 (miedzioryty rozkł.), jednolita opr. z epoki, skóra. 1500,- Z księgozbioru francuskiego rodu de Niquet (superekslibrisy). Barwny opis trzech podróży odbytych w latach 1647-1673 przez Jana Jonszoona Struysa (1629-1694), holenderskiego odkrywcę i po- dróżnika. Celem pierwszej z opisywanych wypraw była Afryka (m.in. Madagaskar), drugiej basen Morza Śródziemnego (m.in.: miasta włoskie, Malta, Patmos, Lesbos, tereny Imperium Osmańskiego). W czasie trzeciej podróży Struys odwiedził m.in. Wielkie Księstwo Moskiewskie, skąd Wołgą dotarł na południe do Morza Kaspijskiego i powędrował dalej do Persji i Indii. Na tablicach m.in.: widoki miast, przedstawienia ludności rodzimej i interesujących wydarzeń. Opr.: brązowa skóra, na grzbiecie tłocz. i złoc. ozdobniki i tytulatura, na licach superekslibrisy heraldyczne francuskiego rodu de Niquet, związanego z Prowansją (jego członkowie w XVIII w. sprawowali różne funkcje w parlamencie Tulu- zy). Brak 4 tabl. W t. 3 ślady po owadach. Na k. miejscami zabrudzenia i przebarwienia, poza tym stan dobry.

70. Voyage en Allemagne et en Pologne commencé en 1776 [...]. Amsterdam 1784. Chez Prault, 8°, k. [2], s. 179, opr. z epoki, skóra. 400,- E.XXXIII, 350. Epistolarna relacja z podróży przez kraje niemieckie do Rzeczypospolitej, spisana przez jednego z francuskich oﬁ cerów sprowadzonych do służby w polskiej armii w 1776 r. (Estreicher). STARE DRUKI 39

69. J. Struys. Les Voyages en Moscovie, en Tartarie, en Perse... 1682.

69. Podróże po Afryce, Włoszech, Turcji, Wielkim Księstwie Moskiewskim. 1682. 40 STARE DRUKI

70. Podróż po Polsce. 1784. 71. Manieryzm w architekturze. 1597.

Od s. 76 opis ziem polskich, m.in.: Kraków, Wieliczka, podróż Wisłą z Krakowa do Warszawy, Wilno i ziemie litewskie, Gdańsk. Zawiera też uwagi o Polakach, kulturze, zwyczajach itp. Opr.: czerwona skóra, na grzbiecie szyldzik i tłocz., złoc. ozdobniki. Drobne ślady zawilgocenia krawędzi kilku kart, niewielki ubytek k. tyt. uzupełniony, poza tym stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz. Rzadkie.

– Architekt wnętrz gdańskiego ratusza –

71. Vredeman de Vries Hans. Architectura, oder Bauung der Antiquen auss dem Vitruuius, woellches sein funﬀ Collummen orden, daer auss mann alle Landts ge- breuch vonn Bauuen zu accom modieren dienstlich fur alle Bawmaystren Maurrer, Stain metzlen, Schreineren Bildtshneidren, und alle Liebhabernn der Architecturen ann dag gebracht [...] Anvers (Antwerpia) 1597. A l’Imprimerie de And. Bacx, pour Corn. de Iode, folio, frontispis (miedzioryt), k. [5], tabl. ryc. 23 (miedzioryty), opr. późniejsza, skóra. 4000,- Francuskie wydanie najważniejszej pracy architektonicznej Hansa Vredemana de Vriesa (1527-ok. 1607), niderlandzkiego architekta, inżyniera, malarza, twórcy niezwykle popularnych wzorników manie- rystycznych detali, zdobień i elementów architektonicznych, działającego również w Gdańsku, gdzie wykonał m.in. dekorację wnętrz ratusza Głównego Miasta. W edycji wykorzystano miedziorytowy frontispis użyty wcześniej w oryginalnym niemieckim wyd. z 1577 r. oraz w wyd. w języku niderlandzkim z 1581 r. (na płycie ryte obie daty, tytuł niemiecki). Tekst wewnątrz w języku francuskim. Przedsta- wienie klasycznych porządków architektonicznych z dodanymi ornamentami charakterystycznymi dla manieryzmu niderlandzkiego, m.in.: rauty, kaboszony, ornament okuciowy, hermy, rollwerki, maszka- rony. Ponadto przedstawienia konstrukcji umocnień i mostów. Dzieło w ogromnym stopniu wpłynęło na architekturę Niderlandów w ostatniej ćwierci XVI w. i inspirowane nią budownictwo innych krajów, m.in. miast polskich Prus Królewskich. Opr.: skóra zamszowa. Ubytki ostatniej k. z komentarzem, ze szkodą dla tekstu (podklejone), poza tym stan bardzo dobry. STARE DRUKI 41

72. Panowanie Zygmunta III Wazy. 1747. 73. A. de Wicquefort. Dyplomacja. 1682.

– Dzieje panowania Zygmunta III –

72. Werwing Jonas. Konung Sigismunds och konung Carl den IX:des historier, uti hwilka beskrifwes Sweriges rikes då warande oroliga tilstånd, samt desz med Dannemarck, Pålen och Ryszland förda krig, sammanskrefna af [...] och nu af des handskrift: i allment tryck med korta anmärckningar och et omständeligt register utgifna af Anders Anton von Stiernman. Cz. 1-2 (w 1 wol.). Stockholm (Sztokholm) 1746-1747. Tryckt hos Lorentz Ludwig Grefi ng, 4°, k. [18], s. 470, k. [38], portret 1 (miedzioryt rozkł.); k. [2], s. 238, k. [20], winietki, fi naliki, inicjały (drzeworyty), acc.: Bilagor Til Konung Sigismunds Och Konung Carl den IX:s Historier. Stockholm (Sztokholm) 1747. Tryckt hos Lorentz Ludwig Grefi ng, k. [2], s. 272, opr. z epoki, skóra z szyldzikiem. 1400,- E. XXXII, 392. Historia panowania Zygmunta III Wazy (króla Szwecji w latach 1592-1599) i Karola IX Sudermańskiego, napisana z wykorzystaniem bogatego materiału źródłowego. Autorem był Jonas Werwing (1640-1697), szwedzki historyk, archiwista i urzędnik. Narracja obejmuje lata 1544-1610. W przedmowie autor omawia wykorzystane druki i rękopisy (m.in.: dzieła Łubieńskiego, Piaseckiego, Łaskiego). Na końcu dodana obszerna część źródłowa z wyborem dokumentów z lat 1587-1604. W tekście liczne polonika. Przed kartą tytułową t. 1 efektowny miedziorytowy portret Zygmunta III Wazy. Opr.: brązowa skóra, grzbiet sześciopolowy, w polu 2. szyldzik. Nieaktualne pieczątki i wpisy własnościowe. Brak portretu Karola IX. Ubytek górnej krawędzi grzbietu (starannie uzupełniony), otarcia, portret naderwany. Miejscami zaplamienia i zabrudzenia kart. Stan ogólny dobry. 42 STARE DRUKI

74. Przewodnik „Delicye Ziemie Włoskiey”. Z superekslibrisem Zamoyskich. 1687.

– Podręcznik dyplomacji –

73. Wicquefort Abraham de. L’Ambassadeur oder Staats-Botschafter und dessen hohe Functions- und Staats-Verrichtungen. Franckfurt am Mayn (Frankfurt nad Menem) 1682. In Verlegung Friedrich Knochens. Gedruckt bey Johann Philipp Andreae, 4°, k. [9], s. 976, k. [35], opr. z epoki, perg., brzegi k. barw. 800,- Traktat z teorii dyplomacji autorstwa Abrahama de Wicquefort (1598-1682), pełniącego funkcję polskiego ambasadora w Hadze, a następnie reprezentującego tam księstwo Brunszwiku i Lüneburga. W 1675 r. popadł w niełaskę i został skazany na dożywotnie więzienie. W tym czasie napisał oferowane dzieło, będące pierwszym całościowym ujęciem tematu służby dyplomatycznej. Praca wydana po raz pierwszy w 1682 r. szybko zyskała uznanie i niezwykłą popularność, stając się swoistym podręcznikiem dla dyplomatów. Doczekała się też przekładów na inne języki. Autorem oferowanego tłumaczenia na język górnoniemiecki jest saski prawnik Johann Leonhard Sauter (1649-1687). Opr.: perg. naturalny. Marginalia i notatki na przedniej wyklejce w j. niemieckim. Zabrudzenia opr. Stan dobry.

– Z superekslibrisem Zamoyskich –

74. [Włochy]. Delicye Ziemie Włoskiey abo Prawdziwe i wlasne Opisanie wszystkiego co tylko w całey Włoskiey Zimiey, znayduie się do widzenia godnego kraiu. Przy tym odległość od iednego do drugiego Miasta Miasteczka, wsi, Austeryey z Wypi- saniem Drog y Gościncow co naybliższych, także Gospod co naywygodnieyszych. Tuż monety, gdzie, y na ktorym mieyscu ktora uchodzi. Kalisz 1687. W Drukarni Societ. Iesu, 12°, k. [1], s. 323, [13], opr. z epoki, skóra. 800,- STARE DRUKI 43

75. Wojna o Inﬂ anty. 1690. 77. A. Zamoyski. Zbiór Praw Sądowych. 1778.

E.XV, 126-127 (notuje pierwszą edycję). Na licu przedniej okładziny wytłoczony herb „Jelita” Zamoyskich. Siedemnastowieczny, polski przewodnik po Italii, zawierający podstawowe informacje przydatne podróżnym (odległości, drogi, gospody itp.) oraz wiadomości o najważniejszych i najciekawszych miejscach i obiektach. Pierwsza edycja ukazała się w Krakowie w 1665 r. O oferowanym drugim wyd. Estreicher pisze: „Haan notuje jakąś edycyę w Kaliszu 1687. w 12ce, ale ta dziś nie znana.” Wspomina również o egzemplarzu z Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie bez k. tyt., w formacie 24° (podana liczba stron wskazuje, że to właśnie edycja kaliska, o błędnie zidentyﬁ kowanym formacie). Opr.: brązowa skóra, tłocz. i złoc., na licu herb „Jelita”. Drobne defekty opr., część stron podklejana, zaplamienia i przebarwienia, poza tym stan dobry. Bardzo rzadkie!

75. [Wojna o Infl anty]. Arrhenius Claudius (Örnhiälm Klas). Vita illustrissimi herois Ponti de la Gardie, Exercituum Sveciae Supremi Campi Ducis, regnante Johanne III [...] Cuius occasione totius fere livoniae Historia exhibetur [...] Lipsiae (Lipsk) 1690. Apud Jo. Frider. Gleditsch, folio, frontispis (miedzioryt), k. [4], s. 216, portret (rozkł. miedzioryt Jeremiasza Falcka), tabl. genealogiczna, opr. z epoki, perg. 8000,- E.XXIII, 269. Z księgozbioru rodziny Ekeblad (pieczęć). Dzieło biografi czno-historyczne poświęcone Pontusowi de la Gardie (1520-1585), francuskiemu najemnikowi, dowódcy wojsk szwedzkich w wojnie infl anckiej z Rosją, zdobywcy Narwy, którego życie i dokonania na tle historii Liwonii (późniejszych Infl ant Szwedzkich) przedstawił Klas Örnhiälm (1627-1695), nadworny historyk Szwecji. Ozdobą dzieła jest miedziorytowy portret Pontusa de la Gardie sygnowany na płycie „1654. J.F.” Autorem sztychu był Jeremiasz Falck (ok. 1610-1677), artysta działający w Paryżu, na dworze królewskim w Sztokholmie i w Danii, w Hamburgu oraz w Gdańsku, którego umiejętności i biegłość były wysoko cenione przez współczesnych. Na k. tyt. wpis i odciśnięta w czarnym laku pieczęć heraldyczna Claesa Ekeblada starszego (1669-1737), szwedzkiego dowódcy wojskowego i polityka lub jego syna Claesa Ekeblada młodszego (1708-1781), polityka, przewodniczącego Szwedzkiej Rady Królewskiej. Zabrudzenia i drobne ubytki perg. opr., na kartach charakterystyczne przebarwienia, poza tym stan dobry. 44 STARE DRUKI

– Wzornik renesansowego pisma –

76. Wyss Urbanus. Libellus valde doctus, elegans et utilis, multa et varia scribendarum literarum genere complectens. B.m. [Zurich] 1570. Impressa per Christophorum Froschouerum, 4° (14 x 19,5 cm), k. 59, drzeworyty, opr. późniejsza, z elementami opr. dawnej, skóra i perg. 2400,- Z księgozbioru Aleksandra Czołowskiego (ekslibris). Słynny i niezwykle popularny szesnasto- wieczny podręcznik i wzornik pisma opracowany przez szwajcarskiego kaligrafa Urbanusa Wy- ssa. Pierwsze wydanie ukazało się w 1549 r. Zawiera drzeworytowe tablice przedstawiające techniki pisarskie, właściwe złożenia ręki, zacięcia pióra oraz różne kroje pisma kładzionego i kursywnego, przede wszystkim popularne w krajach niemieckich odmiany gotyku, lecz także pisma humanistyczne, np. italikę, również wzory dla alfabetu greckiego i hebrajskiego. Opr.: grzbiet brązowa skóra, na licach naklejony pergamin z dawnej opr. Na przedniej wyklejce ekslibrisy, m.in. Aleksandra Czołowskiego (1864-1944), lwowskiego historyka, antykwariusza, archiwisty, dyrektora Muzeum Historycznego Mia- sta Lwowa i lwowskiego Muzeum Narodowego. Noty. Brak k. tyt. i 3 k., które uzupełniono staranną współczesną kopią na podstawie wyd. z 1549 r. Stan dobry. (Patrz tablica III)

... „egzemplarze nakazano spalić”...

77. Zamoyski Andrzej. Zbiór Praw Sądowych na Mocy Konstytucyi Roku 1776. Przez […] ułożony, y na Seym Roku 1778. Podany. Warszawa 1778. Nakładem J.W. Zamoyskiego, w Drukarni J.K.Mci Gröllowskiey, folio, s. X, [2], 100, k. [2], s. 101-208, k. [2], s. 131, k. [2], opr. z epoki płsk. 4600,- E.XXXIV, 320-322. Wydanie pierwsze. Projekt kodyﬁ kacji prawa ziemskiego przeprowadzony (na wniosek króla) na mocy konstytucji sejmowej z 1776 r. przez Andrzeja Zamoyskiego (1716-1792), polityka, prawnika, kanclerza wielkiego koronnego w latach 1764-1767. Kodeks Zamoyskiego, przygotowany do zatwierdzenia przez Sejm w 1778 r., był największą i najpełniejszą próbą reformy prawa polskiego w schyłkowym okresie Rzeczypospolitej. Obejmował przepisy z zakresu prawa cywilnego, karnego, regulował kwestie społeczne i gospodarcze oraz przebieg postępowania sądowego. Miał oświeceniowy charakter i ograniczał między innymi poddaństwo osobiste chłopów oraz sądownictwo patrymonialne (jurysdykcję pana nad poddanymi). Spotkał się z ostrym sprzeciwem kół zachowaw- czych inspirowanych przez przedstawicieli obcych dworów – nuncjusza apostolskiego Jana Andrzeja Archettiego oraz ambasadora rosyjskiego Stackelberga. Ostatecznie, bez merytorycznej dyskusji, został obalony – „Projekt Zamoyskiego został i na sejmikach (1777) i na sejmie r. 1780 odrzucony, a egzemplarze jego nakazano spalić” (Estreicher). Brak 1 karty na pocz. i 1 tabl. rozkł. Oprawa podniszczona, ubytek skóry grzbietu. Stan ogólny dobry. Jeden z najważniejszych polskich druków prawniczych okresu oświecenia. Bardzo rzadkie.

– Inkunabuł –

78. Paludanus Petrus. Sermones thesauri novi de tempore. Argentine (Strasburg) 1497. Impressum per Martinum Flach, folio, k. [315], opr. XVI w., skóra. 15 000,- ISTC ip00527000 (Incunabula Short Title Catalogue), Incunabula Poloniae 4366. Zbiór kazań na po- szczególne święta i dni okresu liturgicznego. Wraz z kazaniami wielkopostnymi i o świętych stanowił podstawowy korpus homilii wykorzystywanych przez kaznodziejów. Autorstwo przypisywane jest Pio- trowi de Palude (c. 1275-1342), francuskiemu teologowi, patriarsze Jerozolimy, autorowi komentarza do dzieł Piotra Lombarda. Dzieło tłoczone w strasburskiej oﬁ cynie Martina Flacha (zm. 1500), było jedną z najważniejszych publikacji drukarza. Druk o typowym dla inkunabułów układzie – dwuszpaltowy, czcionką gotycką. Ozdobne inicjały wykonane ręcznie w przeznaczonych na to miejscach czerwonym atramentem. Opr.: biała skóra, na licach tłocz. renesansowa dekoracja z koncentrycznych pasów wykonanych radełkami z motywami roślinnymi i geometrycznymi. Okucia, klamry na skórzanych paskach. Na grzbiecie tytulatura wypisana ręcznie. Brak 1 k. nlb. (z incipitem). Kilkanaście początko- wych k. wzmocnionych, drobne defekty 3 początkowych kart. Niewielkie przebarwienia i zaplamienia, poza tym stan bardzo dobry. Rzadkie. (Patrz tablica I) STARE DRUKI 45

78. P. Paludanus. Sermones. 1497. 79. G. de Baysio. Dekret Gracjana. 1503.

– Postinkunabuł –

79. Baysio Guido de. Archidiaconus super decretorum volumine: cum additionibus noviter additis. Venetiis (Wenecja) 1503. Industria et impendio Philippi Pincii Mantuani, folio, k. 428 (recte 420), opr. z epoki, skóra. 9000,- USTC (Universal Short Title Catalogue) nr: 811948 (odnotowuje tylko 5 znanych egzemplarzy wydania, tylko we włoskich bibliotekach). Z dubletów biblioteki Uniwersytetu w Halle (pieczątki). Komentarze do Dekretu Gracjana, opracowane przez Guida de Baysio (zm. 1313), włoskiego kanonistę, wywodzącego się z gibelińskiego rodu szlacheckiego, archidiakona Bolonii i kanclerza Uniwersytetu Bolońskiego. Dzieło napisane ok. 1300 r., występowało często pod tytułem „Rosarium decretorum” („Ró- żaniec dekretów”), stanowiło w dużej mierze kompilację starszych komentarzy nie ujętych w zespole „Glossa ordinaria”. Dekret Gracjana był podstawowym w średniowieczu zbiorem prawa kanonicznego (choć nieoﬁ cjalnym zwodem), który wraz z komentarzami pozostawał w użyciu (także jako podręcznik do nauki prawa) do publikacji Kodeksu Prawa Kanonicznego w 1917 r. Druk dwuszpaltowy, czcionka gotycka, pozostawione miejsca na ręczne wykonanie inicjałów. Opr.: brązowa skóra, na licach dekoracja renesansowa z motywami roślinnymi, w części wykonana radełkiem. Wtórne mosiężne klamry (widoczne ślady po pierwotnych). Marginalia ręką XVI-wieczną. Drobne ubytki skóry. Ubytki krawędzi trzech początkowych k. nlb. (uzupełnione ze szkodą dla tekstu), poza tym stan bardzo dobry.

SUPEREKSLIBRISY

– Superekslibris Ignacego Potockiego –

80. Bourdaloue Louis. Sermons du Père Bourdaloue, de la compagnie de Jésus, pour le Caresme. Nouvelle édition. T. 1. Paris (Paryż) 1716. Chez de Rigaud, 12°, frontispis (miedzioryt), k. [13], s. 547, [39], winiety, ﬁ naliki (drzeworyty), opr. z epoki, skóra z szyldzikami, brzegi k. barw. 3000,- 46 STARE DRUKI

80. Z księgozbioru Ignacego Potockiego i Biblioteki Wilanowskiej.

Egzemplarz z księgozbioru Ignacego Potockiego (superekslibris) i Biblioteki Wilanowskiej Po- tockich (pieczątka heraldyczna). Kazania wielkopostne autorstwa Louisa Bourdaloue (1632-1704), francuskiego jezuity, wybitnego kaznodziei. Opr. jasnobrązowa skóra, grzbiet sześciopolowy, w polu 2. szyldzik z tytulaturą, w pozostałych tłocz. i złoc. ozdobniki, na wyklejkach pap. marm. Na licach tłocz. i złoc. superekslibrisy heraldyczne – w tarczy pod hrabiowską koroną rangową herb Pilawa Potockich oraz inicjały „I. P.” – Ignacego Potockiego (1750-1809), marszałka wielkiego litewskiego, działacza patriotycznego, pisarza, poety, historyka, dziedzica dóbr wilanowskich. Księgozbiór Ignacego Potoc- kiego oraz zbiory jego brata Stanisława Kostki Potockiego stały się podstawą Biblioteki Wilanowskiej, zorganizowanej w pałacu w Wilanowie przez Aleksandra Potockiego (syna Stanisława Kostki) w latach 30. XIX w. Ciągle rozbudowywana kolekcja przeszła wraz z dobrami wilanowskimi w ręce Branickich, a w 1932 r. na mocy darowizny Adama Branickiego stała się częścią zbiorów Biblioteki Narodowej. Na k. tyt. pieczątki Biblioteki Wilanowskiej. Stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz.

– Superekslibris dyplomaty Augusta II –

81. Rolli Paolo Antonio. Rime di … dedicate dal medesimo all’eccellenza di my Lord Bathurst. Londra (Londyn) 1717. Per Giovanni Pickard, 8°, frontispis (miedzioryt), s. 158, [1], opr. z epoki, skóra. 2000,- Z księgozbioru Karla Heinricha von Hoym (superekslibrisy). Tom poezji Paola Antonia Rollego (1687-1765), włoskiego poety i librecisty, współpracującego m.in. z Georgiem Friedrichem Händlem i Giovannim Bononcinim. Opr.: brązowa skóra, grzbiet z szyldzikiem i tłocz., złoc. ozdobnikami. Na wyklejkach pap. marm. W centrum lic tłocz. i złoc. superekslibrisy heraldyczne Karla Heinricha von Hoym (1694-1736), ambasadora Augusta II na dworze króla Francji, kawalera Orderu Orła Białego, słynnego biblioﬁ la i właściciela okazałego księgozbioru. Drobne otarcia i zabrudzenia opr., poza tym stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz. STARE DRUKI 47

81. Superekslibris Karla Heinricha von Hoym. 82. Superekslibris Stanisława Leszczyńskiego.

– Superekslibris króla Stanisława Leszczyńskiego –

82. [Skrytka w książce]. Gauchat Gabriel. Lettres critiques ou Analyse et réfuta- tion de divers écrits modernes contre la religion [...] Paris (Paryż) 1758. Chez Claude Herissant, 8°, s. XVI, kolejne strony sklejone i wycięte, opr. z epoki, skóra. 1600,- Superekslibris z herbem Stanisława Leszczyńskiego. Skrytka w książce: sklejone i wycięte po s. XVI strony tworzą prostokątną skrytkę o wymiarach 7,4 x 14,3 x 1,8 cm. Opr.: brązowa skóra marm., na grzbiecie szyldziki oraz tłocz. i złoc. ozdobniki. Na przednim licu ujęty w tłocz. i złoc. bor- diurę superekslibris z herbem Stanisława Leszczyńskiego – pod koroną królewską pięciopolowa tarcza, w polach 1 i 3 Orzeł Biały, w 2 i 4 Pogoń Litewska, w 5 Wieniawa Leszczyńskich. Na wyklejkach pap. marm. Drobne ubytki górnej krawędzi grzbietu, poza tym stan bardzo dobry. 48 RĘKOPISY I DOKUMENTY

RĘKOPISY I DOKUMENTY

RĘKOPISY ILUMINOWANE. PIECZĘCIE

83. [Dekret Gracjana] – Karta rękopisu. XIV w. Pergamin, folio, 1 k., 32,5 x 19 cm. 900,- Język łaciński. Pismo gotyckie, kładzione, w dwóch kolumnach. Ozdobne inicjały, w tym jeden z miniaturą i złoceniami, rubrykacje. Tekst z pierwszej części Dekretu Gracjana (dzielącej się na 101 dystynkcji), podstawowego w średniowieczu zbioru prawa kanonicznego. Na karcie końcowe kanony (rozdziały) z dystynkcji 41, dystynkcja 42 i jej początkowe kanony. Drobne ubytki pergaminu, zabrudzenia i spłowienia atramentu. Pismo czarnym atramentem gorszej jakości miejscami nieczytelne, rubrykacje atramentem dobrej jakości czytelne. Stan dobry. Lit.: Katalog wystawy książki i ekslibrisów, Lwów 1933

84. [Biblia] – Karta rękopiśmienna. XV w. Pergamin, folio, 1 k., 42 x 32 cm. 600,- Język łaciński. Pismo gotyckie, kładzione, w dwóch kolumnach. Ozdobny inicjał, bordiura (czerwono-niebieskie), rubrykacje. Tekst początku I Księgi Samuela (oznaczony wg dawnego systemu Księgi Królewskie I – Liber regum I). Stan bardzo dobry. Lit.: Katalog wystawy książki i ekslibrisów, Lwów 1933

85. [Graduał] – Karta rękopiśmienna z graduału z notacją. XV/XVI w. Pergamin, folio, 1 k., 37,5 x 27,5 cm. 600,- Język łaciński. Pismo gotyckie, kładzione. Notacja – neumy gotyckie, na czerwonej pięciolinii. Ozdob- ny barwny inicjał, zdobienie bordiurowe, rubrykacje. Introit na święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny: „Gaudeamus omnes in Domino, diem festum celebrantes sub honore Mariae Virginis: de cuius Assumptione gaudent Angeli, et collaudant Filium Dei.” Stan dobry. Lit.: Katalog wystawy książki i ekslibrisów, Lwów 1933 (Patrz tablica IV)

86. [Ormiańskie zdobnictwo rękopisów] – Zbiór iluminowanych ozdobników bordiurowych wyciętych z rękopisów ormiańskich. XVII w. Naklejone na 3 ark. kartonowe, 33 x 25 cm. 7000,- 19 iluminowanych winiet bordiurowych z siedemnastowiecznych ormiańskich rękopisów. Zbiór zawiera szereg niezwykle charakterystycznych elementów iluminatorstwa ormiańskiego – wizerunek arkady o półkolistym łuku, stosowany zwykle na początku tekstu lub jego części (np. księgi Pisma Święte- go); miniatury Chrystusa i postaci świętej, mocno nawiązujące swą stylistyką do sztuki bizantyńskiej; groteski skomponowane z fantazyjnej, bogatej wici roślinnej z elementami geometrycznymi, plecion- kowymi, przedstawieniami zwierząt (ptaków) i ptasich hybryd z ludzkimi głowami. Wszystkie ozdobniki utrzymane są w typowej kolorystyce z przewagą kontrastowych odcieni czerwieni i błękitu. Kartony opisane ręcznie. Stan bardzo dobry. RĘKOPISY I DOKUMENTY 49

83. Dekret Gracjana. Karta z rękopisu. XIV w. 84. Biblia. Karta rękopisu. XV w.

86. Iluminacje rękopisów ormiańskich. XVII w. 87. Zbiór pieczęci. XV-XIX w. 50 RĘKOPISY I DOKUMENTY

Lit.: Katalog wystawy książki i ekslibrisów, Lwów 1933; T. Mańkowski, Sztuka Ormian lwowskich, Kra- ków 1934 (rozdział: Lwowscy iluminatorzy rękopisów ormiańskich); J. Rydzkowska-Kozak, Ormiańskie malarstwo miniaturowe w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Warszawa – Toruń 2014. (Patrz tablica IV)

87. [Pieczęcie z XV-XIX w.] – Zbiór miejskich i rzemieślniczych pieczęci miasta Kra- kowa i okolic oraz pieczęci związanych z powstaniami narodowymi (1831-1863). Pieczęcie lakowe, papierowe i tuszowe, k. [10], pieczęci [72], średnice ok. 2–6 cm (naklejone na kartony 25 x 38,5 cm). 2400,- Główną część zbioru stanowią pieczęcie różnych cechów rzemieślniczych miasta Krakowa i Ka- zimierza (m.in.: białoskórników, brązowników, chirurgów, garbarzy, garncarzy, kramarzy, malarzy, mu- rarzy, mydlarzy, perukarzy, puszkarzy, rusznikarzy, rymarzy i uździarzy oraz zegarmistrzów i optyków). Dwie pieczęcie z XV w. (cechu pasamoników, złotników i jubilerów) oraz kilka z XVI w. (introligatorów, miechowników i rękawiczników oraz stolarzy), głównie pieczęcie z XVII-XIX w. Średniowieczna pieczęć mniejsza cechu introligatorów, a także kilka późniejszych, w tym typografów („drukarnia uniwersytecka”) i „towarzyszy sztuki drukarskiej”. Ponadto pieczęcie magistratu i rady miejskiej król. m. stoł. Krakowa z XIX w. oraz pow. wiślickiego i komory w Wawrzęczycach. Jedna tablica z tłokami z okresu Księ- stwa Warszawskiego, powstania listopadowego z województwa krakowskiego i Naczelnika m. Krakowa przy Rządzie Narodowym z 1863 r. Poza tym pieczęć Józefa Mniszcha, jako starosty sanockiego i Gwardyi województwa mazowieckiego. Pod pieczęciami krótkie informacje ołówkiem, niekiedy obszerniejsze, dotyczące odkrycia znaku cechowego oraz miejsca przechowywania (np. archiwum miejskie, zbiory krakowskiego kolekcjonera z XIX w. Józefa Pollera). Odciski przeważnie w stanie dobrym i bardzo dobrym, czytelne, kilka uszkodzonych (ukruszone bądź z ubytkami). Brak 14 odcisków (ślady po odklejeniu, niekiedy podpisy bez pieczęci). Karton współcześnie zdublowany. Rzadki zbiór.

250-LECIE UNIWERSYTETU LWOWSKIEGO

Kolekcja adresów gratulacyjnych przekazanych Uniwersytetowi Lwowskiemu z okazji jubileuszu obchodzonego uroczyście w 1912 r. Historię lwowskiej wszech- nicy przyjęto liczyć od wystawienia przez Jana Kazimierza w 1661 r. dyplomu podnoszącego kolegium jezuickie do statusu Akademii, mimo że jego tenor nie został zrealizowany wobec braku wymaganej prawem akceptacji przez Sejm (ze względu na protesty Akademii Krakowskiej i Zamoyskiej). Dopiero August III potwierdził przywilej Jana Kazimierza, zrównując Akademię Lwowską w prawach z uczelnią krakowską, a rok później papież Klemens XIII w stosownej bulli przyznał jej status uniwersytetu. W ramach uroczystości jubileuszowych odbyły się sesje okolicznościowe oraz powstały liczne utwory literackie i pieśni, które do dziś można odnaleźć w bibliotekach i zbiorach prywatnych. Związana z jubileuszem idea znacznego powiększenia Uniwersytetu Lwowskiego została przekreślona dwa lata później przez wybuch I wojny światowej.

88. [Uniwersytet Lwowski – 250-lecie nadania statusu akademii przez Jana Kazi- mierza]. Dyplom rektora i grona profesorskiego Politechniki Lwowskiej, dat. 29 V 1912, pergamin, k. 2, 40 x 29 cm, podpisy. 2000,- Podpisy rektora, profesora Tadeusza Fiedlera (1858-1933) i ponad 30 profesorów Politechniki Lwow- skiej. Tekst kaligrafowany, ozdobna bordiura z miniaturami wykonana przez znanego krakowskiego malarza Karola Tchórzewskiego (1882-1971). Stan bardzo dobry.

89. [Uniwersytet Lwowski – 250-lecie nadania statusu akademii przez Jana Kazi- mierza]. Dyplom gratulacyjny polskich towarzystw kobiecych, dat. 29 V 1912, pergamin, k. 1, 42 x 36 cm, podpisy. 2000,- RĘKOPISY I DOKUMENTY 51

88. Adres gratulacyjny od rektora i profesorów Politechniki Lwowskiej. 1912.

89. Adres polskich towarzystw kobiecych. 1912. 90. Adres Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. 52 RĘKOPISY I DOKUMENTY

Podpisy przedstawicielek różnych towarzystw, m.in.: Czytelni Kobiet, Związku Kół Polskich Ziemia- nek, Towarzystwa dla Gospodarczego Wykształcenia Kobiet (Wanda Czartoryska), Komitetu Pracy Obywatelskiej Kobiet (Maria Dulębianka, partnerka życiowa Marii Konopnickiej), Polskiego Związku Niewiast Katolickich. Ozdobny wielobarwny inicjał, tekst kaligrafowany. Stan bardzo dobry.

90. [Uniwersytet Lwowski – 250-lecie nadania statusu akademii przez Jana Kazimie- rza]. Druk gratulacyjny od Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, bez daty, pergamin, k. 1, 53 x 42,5 cm, podpisy. 2000,- Odręczne podpisy: kuratora ks. Andrzeja Lubomirskiego (1862-1953), ziemianina, III ordynata przeworskiego, działacza gospodarczego i społecznego oraz zastępcy kuratora Antoniego Małeckiego (1821-1913), profesora i rektora Uniwersytetu Lwowskiego, mediewisty, historyka literatury. Tekst drukowany, podpisano: Kuratorya Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Stan bardzo dobry.

91. [Uniwersytet Lwowski – 250-lecie nadania statusu akademii przez Jana Kazimie- rza]. Dyplom Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie, dat. maj 1912, papier, k. 2, 47,5 x 32 cm, podpisy. 2000,- Podpisy Zarządu Towarzystwa: przewodniczącego Piotra Drzewieckiego (1865-1943), przemysłow- ca, późniejszego prezydenta Warszawy; wiceprzewodniczącego Stanisława Kontkiewicza; sekretarza Seweryna Smolikowskiego (1850-1920), fi lozofa, bibliofi la, kolekcjonera i fi lantropa. Ozdobny wielobarwny inicjał (z herbem Polski), tekst kaligrafowany, pieczęć tuszowa, okrągła Towarzystwa. Stan bardzo dobry.

92. [Uniwersytet Lwowski – 250-lecie nadania statusu akademii przez Jana Kazi- mierza]. Dyplom gratulacyjny Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej we Lwowie, dat. 29 V 1912, pergamin, k. 1, 40 x 54 cm, podpisy. 2000,- Podpisy: prezesa Antoniego Małeckiego (1821-1913), profesora i rektora Uniwersytetu Lwowskie- go, mediewisty, historyka literatury; wiceprezesa Oswalda Balzera (1858-1933), wybitnego historyka ustroju i prawa polskiego; sekretarza Przemysława Dąbkowskiego (1877-1950), historyka prawa; Kazimierza Twardowskiego (1866-1938), fi lozofa, psychologa, twórcy warszawsko-lwowskiej szko- ły fi lozofi cznej; Wiktora Hahna (1871-1959), historyka literatury, bibliografa, profesora Uniwersytetu Lwowskiego, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu Warszawskiego; Rudolfa Zubera (1858-1920), geologa i podróżnika; Emanuela Macheka (1852-1930), okulisty, pioniera leczenia jaglicy. Tekst kaligrafowany, ozdobnik, inicjały. Stan bardzo dobry.

93. [Uniwersytet Lwowski – 250-lecie nadania statusu akademii przez Jana Kazi- mierza]. Dyplom gratulacyjny Związku Słuchaczów Inżynierii i Budownictwa Wodnego, Związku Studentów Architektury, Koła Mechaników, Koła Chemi- ków, Koła Geodetów, Koła Górników, bez daty, pergamin, k. 1, 44,5 x 56 cm, podpisy. 2000,- Tekst kaligrafowany. Akwarelowe: inicjał, ozdobna bordiura z miniaturami – herb Polski, herb Lwowa, monogram królewski Jana Kazimierza (sygnowane gmerkiem). Ubytki narożników, ślady po zamoco- waniu sznureczka, poza tym stan dobry. (Patrz tablica VI)

94. [Uniwersytet Lwowski – 250-lecie nadania statusu akademii przez Jana Kazimie- rza]. List gratulacyjny Towarzystwa Bratniej Pomocy Słuchaczów Politechniki Lwowskiej do Senatu Uniwersytetu Lwowskiego, dat. 29 V 1912, pergamin, k. 2, 57 x 44,5 cm, podpisy. 2000,- Kilkadziesiąt podpisów (zarząd i członkowie towarzystwa). Barwny, secesyjny inicjał i kaligrafowany nagłówek. Rękopis, karty przewiązane dekoracyjnym sznureczkiem. Stan dobry. RĘKOPISY I DOKUMENTY 53

91. Adres Towarzystwa Kursów Naukowych 94. Adres Towarzystwa Bratniej Pomocy Słuchaczów w Warszawie. 1912. Politechniki Lwowskiej. 1912.

92. Adres Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej we Lwowie. 1912. 54 RĘKOPISY I DOKUMENTY

95. Adres gratulacyjny Gremium Aptekarzy Galicji Wschodniej. 1912.

95. [Uniwersytet Lwowski – 250-lecie nadania statusu akademii przez Jana Kazi- mierza]. Dyplom gratulacyjny Gremium Aptekarzy Galicji Wschodniej, dat. 29 V 1912, pergamin, k. 1, 42 x 58 cm, podpisy. 2000,- Podpisy zarządu i członków stowarzyszenia. Ozdobny wielobarwny inicjał, tekst kaligrafowany. Ślad składania pośrodku, ślady po przepleceniu sznureczka, poza tym stan bardzo dobry.

------

96. [Uniwersytet Lwowski] – Dyplom Uniwersytetu Cesarza Franciszka Józefa I przy- znający doktorat prawa Andreasowi Ressigowi, dat. Lemberg [Lwów] 7 XII 1834. Druk ozdobny. Autografy rektora, dziekana i promotora doktoranta oraz syndyka Uniwersytetu („Joannes de Dobra Dobrzański”; „Georgius Holzgethan”; „Antonius Haimberger”; „Franciscus Rannacher”). Pieczęć Uniwersytetu woskowa w metalowej puszce na ozdobnym sznurze. Pergamin, 58,5 x 76,5 x 8 cm, ochronna metalowa tuba z epoki 62,5 x 5,5 x 16 cm. 3000,- Z odręcznymi podpisami: rektora Uniwersytetu, dr. prawa Jana de Dobra Dobrzańskiego (ok. 1780- 1836); Georga Holzgethana (1799-1860), dziekana, późniejszego rektora oraz pozostałych. Język łaciński. Druk ryt. ze stylizowanym liternictwem, ozdobnikami i cesarskim orłem. U dołu pergaminu przeciągnięty oryg. sznur w barwach cesarstwa austriackiego (czarno-żółty), zakończony metalową, okrągłą puszką zawierającą odciśniętą w wosku pieczęć uniwersytecką. Pieczęć ze śladami pęknięć, brak górnego wieczka. Całość w ochronnej metalowej tubie. Stan ogólny dobry.

97. [Uniwersytet Lwowski] – Dyplom Uniwersytetu Cesarza Franciszka Józefa I przyznający doktorat prawa dla Romana Wiktora Cisło z Tarnowa, dat. Lwów 6 VII 1901. Druk ozdobny. Autografy rektora, dziekana i promotora doktoranta RĘKOPISY I DOKUMENTY 55

96. Dyplom Uniwersytetu Cesarza Franciszka Józefa I. 1834.

(„Ludovicus Rydygier”; „Augustus Balastis”; „Alexander Eques Radwan Janowicz”). Pieczęć Uniwersytetu w wosku umieszczona w metalowej puszce na ozdobnym sznurze. Pergamin, 42,5 x 54,5 x 8 cm. 1200,- Z odręcznymi podpisami profesorów Uniwersytetu Cesarskiego we Lwowie: dr. med. Ludwika Rydygiera (1850-1920), późniejszego gen. Wojska Polskiego; dr. prawa Augusta Bálastisa i dr. prawa Aleksan- dra Radwan Janowicza (1843-1919), uczestnika powstania 1863 r. Język łaciński. U dołu pergaminu przeciągnięty oryg. sznur w barwach cesarstwa austriackiego (czarno-żółty), zakończony metalową, owalną puszką zawierającą odciśniętą w wosku pieczęć uniwersytecką. Stan ogólny bardzo dobry.

KRÓLOWIE. ZNANE POLSKIE RODZINY

98. August III (1696-1763), król Polski – Nominacja pułkownika Stefana Chardon de Rieule na stanowisko generała majora wojsk polskich. Dat. 1 grudnia 1762, w War- szawie. Pieczęć mniejsza koronna odciśnięta przez papier, bifolium papierowe, 39 x 24 cm. 5000,- Z autografem królewskim. Język łaciński. August III, król Polski mianuje generałem majorem wojsk koronnych pułkownika Stefana Chardon de Rieule (?-1785), członka loży masońskiej, pochodzącego z osiadłej w Saksonii francuskiej rodzinny hugenockiej. Za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego Stefan Chardon pełnił obowiązki dyrektora gmachów królewskich, czasowo także manufaktur. Był także autorem podręcznika przyrodniczego i kilku rozpraw z dziedziny rolnictwa. Podpisy króla i Antoniego Wyszyńskiego, kanonika przemyskiego, sekretarza pieczęci (mniejszej) koronnej. Na odwrocie notatka 56 RĘKOPISY I DOKUMENTY

z informacją o wystawieniu dokumentu za podkanclerstwa Michała Wodzickiego, biskupa przemyskiego, podkanclerzego koronnego. Uszkodzenia w miejscach złożenia, poza tym stan dobry. (Patrz tablica IV)

99. Stanisław August Poniatowski (1732-1798), król Polski – Dyplom nadania Orderu Orła Białego dla Antoniego Krasickiego, kawalera Orderu św. Stanisława, dat. Warszawa ... 1792. Autograf („Stanislaus Augustus Rex”). Bifolium, 23,5 x 38,5 cm. 5000,- Z odręcznym podpisem ostatniego króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. Język łaciński. Dyplom na Order Orła Białego dla Antoniego hr. Krasickiego (1736-1800), brata rodzo- nego Ignacego, księcia-biskupa warmińskiego i poety. Wcześniej obdarowany przez króla Orde- rem św. Stanisława Biskupa i Męczennika (nazwa cytowana w dyplomie). Wymieniony jako „hrabia św. cesarstwa rzymskiego”. Dokument bez wypisanej dokładnej daty dziennej, jak i kontrasygnaty kró- lewskiego sekretarza tudzież pieczęci koronnej. Formuła dyplomu standardowa i zgodna z nadaniami tegoż Orderu. Dyplom został wystawiony w roku wojny polsko-rosyjskiej i upadku dzieła Konstytucji 3 Maja oraz przystąpienia króla do konfederacji targowickiej w końcu lipca 1792 r. Pomiędzy lipcem (sierpniem?), a końcem listopada król nie podpisał już żadnego dyplomu na Order Orła Białego (zob. Stanisław Łoza, Order Orła Białego, Warszawa 1939, s. 62). Odbiorca dyplomu zdobył wprawdzie podpis króla, ale nie uzyskał kontrasygnaty ani też nie opieczętował go pieczęcią koronną, a tym samym dokument nie zyskał waloru prawnego, ani też nie traﬁ ł do Metryki Koronnej. Po lipcu 1792 r. król miał już ograniczoną władzę przez kontrolujących go urzędników konfederacji targowickiej, którzy zawieszali jego różne uprawnienia. Być może stanowi to przyczynę „zawieszenia dyplomu”. Znane są dokumenty nadań różnych dóbr, urzędów czy szarż dotknięte podobnymi wadami prawnymi z powodu braku podpisu (podpisów) czy też pieczęci. Wyjątkowość tego dokumentu tkwi w autentycznym królewskim podpisie. Ślady kilkakrotnego składania, poza tym stan bardzo dobry. Unikat. (Patrz tablica V)

100. Stanisław August Poniatowski (1732-1798), król Polski – List do Antoniego Borysławskiego, sekretarza legacji polskiej w Sztokholmie, dat. Białystok 19 V 1793. Autograf („Stanisław August, król”). Bifolium, 25 x 17,5 cm. 3000,- Z odręcznym podpisem ostatniego króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. Język polski. Dotyczy sprawy uregulowania zobowiązań Rzeczypospolitej wobec dyplomatów służących ojczyź- nie, w tym posła polskiego w Szwecji Jerzego Michała Potockiego, starosty tłumackiego oraz samego adresata tegoż prywatnego królewskiego listu. Pismo pełne kurtuazji i dobrych życzeń króla, co do wypłaty zaległości. List napisany przez króla w drodze na ostatni sejm Rzeczypospolitej w Grod- nie, który zatwierdził drugi rozbiór Polski! Ślady składania i zbrązowienia, poza tym stan dobry.

101. Stanisław August Poniatowski (1732-1798), król Polski – Uniwersał ... za zda- niem Rady przy boku jego Nieustaiącey, obwieszczaiący Ordynacyą względem papieru stęplowanego, dla trzymających akta publiczne, dat. Warszawa 13 XII 1776. Druk urzędowy. Autograf sekretarza wielkiego kor. („X.A.M. Sierakowski”). Pieczęć urzędowa odciśnięta przez papier (naklejona). Arkusz folio, 35 x 43,5 cm. 500,- E. XXV, 23. Z odręcznym podpisem Antoniego Macieja Sierakowskiego (1731-1781), jako sekretarza Rady Nieustającej i pisarza wielkiego koronnego. Język polski. Pieczęć króla jako przewodniczącego Rady Nieustającej (organ władzy rządowo-administracyjnej) czytelna. Stan ogólny dobry.

ZNANE POLSKIE RODZINY

102. [Sanguszkowie] – Pozew do sądu ziemskiego łuckiego przeciwko księciu Janu- szowi Zasławskiemu i jego rodzinie. Dat. Łuck 10 VIII 1583, odcisk pieczęci sądu ziemskiego łuckiego. Karta pap. o wym. 20,3 x 31 cm. 700,- Jęz. ruski. Pozew do sądu ziemskiego łuckiego przeciwko księciu Januszowi Zasławskiemu, jego żonie, księżnej Aleksandrze z Sanguszków oraz jej rodzeństwu: księciu Fiodorowi i księżniczkom: RĘKOPISY I DOKUMENTY 57

100. Stanisław August Poniatowski. List. 1793. 102. Sanguszkowie. Dokument. 1583.

101. Stanisław August Poniatowski. Uniwersał. 1776. 58 RĘKOPISY I DOKUMENTY

Mariannie i Fiodorze Sanguszkom, dzieciom księcia Romana Sanguszki, wojewody bracławskiego, hetmana nadwornego (polnego) litewskiego, starosty żytomierskiego i rzeczyckiego, w sprawie z po- wództwa księcia Janusza Zbaraskiego, wojewody bracławskiego, starosty krzemienieckiego i pińskiego, o przywłaszczenie sobie dóbr Koźlinicze (w pow. łuckim), zastawionych przez wspomnianego księcia Romana Fiodorowicza Sanguszkę za 800 kop groszy litewskich księciu Mikołajowi Zbaraskiemu, sta- roście krzemienieckiemu, ojcu wspomnianego księcia Janusza. Dobra te po śmierci księcia Mikołaja przywłaszczyła sobie wdowa po nim, księżna Anna z Zenowiczów, 1v. Sanguszkowa, matka księcia Romana, 2 v. Zbaraska, macocha powoda i babka pozwanych, zaś po jej śmierci przejęli je pozwani. Ślady składania, drobne zabrudzenia, poza tym stan dobry.

103. [Potoccy] – Zbiór 5 dokumentów i listów związanych z rodem Potockich, lata 1788-1808. Autografy („P. Potocka”; „P. St. Potocki” i inne), k. [14], koperta, różne formaty, przeważnie bifolia. 600,- Pismo odręczne Pelagii z Potockich Potockiej, kasztelanowej lwowskiej oraz Piotra St. (?) Potoc- kiego, kasztelana lubelskiego. Zespół obejmuje dwa listy ze Lwowa z 1788 r. Pelagii z Potockich (1721-1792), wdowy po Józefi e Potockim, kasztelanie lwowskim, do kasztelana trockiego Tadeusza Billewicza w sprawach fi nansowych. Ponadto list eks-kasztelana lubelskiego Piotra Potockiego do nieznanego odbiorcy we Lwowie, opisujący m.in. trudne sprawy procesowe o majątki z małżonką (Katarzyną z Parysów). Pozostałe dwa dokumenty stanowią plenipotencje do występowania przed Sądem Szlacheckim we Lwowie w procesach fi nansowych z Katarzyną z Kossakowskich Potocką. Do jednego z listów dołączono kopertę wysłaną ze Lwowa, zaadresowaną przez Pelagię Potocką. Stan dobry i bardzo dobry.

104. [Dunin-Wąsowiczowie] – Zbiór 21 dokumentów prawno-majątkowych doty- czących rodziny Dunin-Wąsowiczów w Galicji, lata 1780-1889. Autografy (m.in.: „X. Liske”; „A. Prochaska”; „O. Pietruski”; „Smolka”). Pieczęcie opłatkowe i lakowe, k. [56], luźne składki, przeważnie bifolia, ok. 39 x 25 cm. 900,- Pismo odręczne, w tym wypisy urzędowe na papierze stemplowym urzędników publicznych, m.in. z grodu przemyskiego lub sanockiego. Z odręcznymi podpisami: Ksawerego Liskego, historyka, profesora UJ i Antoniego Prochaski, historyka oraz polityków galicyjskich XIX w.: Oktawa Pietruskiego i Franciszka Smolki. Język łac. i pol. Zespół dokumentów dotyczących przeważnie spraw majątkowych Dunin-Wąsowiczów, głównie gałęzi tzw. żytomierskiej oraz niektórych rodzin z nimi spowinowaconych (m.in.: Hinków, Sławianowskich, Szyrynów i Wereszczyńskich). Dotyczy cesji majątków, sum lub wierzy- telności, spraw spadkowych, sporów przed Sądem Szlacheckim we Lwowie i Tarnowie z rewersałami sądowymi, a także wypisów z ksiąg grodzkich halickich i trembowelskich. Te ostatnie dokonywane były w 2. poł. XIX w. przez lwowskich archiwistów, znanych historyków polskich. Na uwagę zasługują m.in.: Spis ruchomości po zmarłej Wiktorii z Dunin-Wąsowiczów Bieleckiej (1792) oraz szczegółowy plan zasiewów dóbr Jawornik i Netrebka z czynszami dzierżawców. Większość dokumentów, nierzadko z załącznikami, na papierze stemplowym. Większość pochodzi z końca XVIII w. oraz pocz. XIX w. Stanowią one część spuścizny Mieczysława Dunin-Wąsowicza (1849-1913), dr. fi lozofi i, lwowskiego farmaceuty i współzałożyciela Tow. Heraldycznego oraz jego syna Jerzego Wąsowicza (1884-1950), dr. fi lozofi i, współpracownika Ossolineum i heraldyka. Znajdowały się w mieszkaniu rodziny przy ul. Rtm. Zbigniewa Dunin-Wąsowicza 29 we Lwowie. Mieczysław Dunin-Wąsowicz był współpracownikiem lwowskiego Towarzystwa Heraldycznego oraz pomagał Teodorowi Żychlińskiemu przy opracowywaniu monografi i swojej rodziny opublikowanej w t. V „Złotej Księgi Szlachty Polskiej”. Celem wykonania tej pracy musiał prowadzić badania archiwalne, czego dowodzi znajdujące się tu zezwolenie, jakie uzyskał od władz krajowych Galicji na kwerendy archiwalne sygnowane przez galicyjskich polityków. Na akcie zgonu Jana Kantego Dunin-Wąsowicza (1788) rozrysowane ołówkiem drzewo jego gałęzi ręką wspomnianego Mieczysława, a w dokumentacji dotyczącej Hermenegildy Dunin-Wąsowiczowej z Wasylkowiec na Podolu – kartki z uwagami na temat jej życia. Gdzieniegdzie podkreślenia w dokumentach ręką właściciela, który wykorzystywał je do opracowania genealogii rodziny. Stan dokumentów dobry i bardzo dobry.

105. [Czartoryscy] – Zbiór 6 dokumentów prawno-majątkowych dotyczących Konstan- tego ks. Czartoryskiego i jego rodzeństwa, lata 1834-1838. Autografy i pieczęcie, k. [10], bifolia, luźne karty, ok. 35 x 21,5 cm. 400,- RĘKOPISY I DOKUMENTY 59

105. Czartoryscy. Zbiór dokumentów. 1834-1838.

Pisma odręczne urzędników publicznych i prywatnych na papierze stemplowym, m.in. Grzegorza Kochmańskiego, justycjariusza dóbr Pełkinie. Cztery dokumenty dotyczą dóbr Pełkinie k. Jarosławia, będących własnością Konstantego ks. Czartoryskiego (1774-1860), rezydującego w Wiedniu. Stano- wią plenipotencje i umowy związane z dzierżawą dóbr. Posłużyły w formie odpisów jako załączniki w piśmie do Sądu Szlacheckiego we Lwowie o odebranie dzierżawy dotychczasowemu arendatorowi wskutek zalegania z czynszem. Ładny odcisk trzech pieczęci urzędnika ks. Czartoryskich z herbem Pogoń Litewska. Ponadto plenipotencja Marii z ks. Czartoryskich ks. Wirtemberskiej dla prawnika z 1834 r. w formie poświadczenia przez Sąd Szlachecki we Lwowie z 1836 r., a także pismo urzędowe w sprawie rozliczeń pomiędzy rodzeństwem ks. Czartoryskich. Stan dokumentów dobry i bardzo dobry.

106. [Galicyjskie rodziny szlacheckie] – Zbiór 26 dokumentów prawno-majątkowych dotyczących różnych rodzin galicyjskich, lata 1774-1906. Autografy, pieczęcie lakowe (herbowe) i opłatkowe, k. [46], różne formaty, bifolia, luźne karty. 1000,- Z odręcznymi podpisami m.in.: Konstancji Bielskiej, kasztelanowej halickiej; Wincentego bar. Doliniań- skiego; Johanna Wenceslawa hr. Sporka, prezesa Krajowej Tabuli; Józefa hr. Stadnickiego; Oswalda Balzera, późniejszego prof. UJ. Język łac. i pol. Dokumenty dotyczą różnych aktów prawnych, w tym umów majątkowych, układów z dłużnikami, procesów przed trybunałami szlacheckimi we Lwowie i Tarnowie, decyzji sądowych, plenipotencji, rekursów i wezwań sądowych (rewersałów). Ponadto wypisy z ksiąg grodzkich bełskich i przemyskich. Występują w nich m.in. rodziny: ks. Czartoryskich, Drohojowskich, Dzieduszyckich, Dzierżków, Kochanowskich, Krasickich, Krukowieckich, Matczyń- skich, Morsztynów, Niemyskich, Piaseckich, Pieńkowskich, Skrzyńskich i Wyszatyckich (gdzieniegdzie wymienione ich koligacje genealogiczne). Na uwagę zasługują: 1) komplanacja Konstancji z Bekierskich Bielskiej, kasztelanowej halickiej z J. Rożnieckim i T. Białobrzeskim w sprawie klucza lutomierskiego i bechcickiego w woj. sieradzkim (1774); 2) komplanacja rodziny Strzegockich z M. Rakowskim, za- wierająca osiem odcisków herbowych (1781); 3) umowa Zoﬁ i z Małachowskich (nieznanej herbarzom) Fryderykowej Duninowej, starościny zatorskiej, córki Andrzeja i Konstancji z Daniłowiczów, w sprawie dóbr matczynych Żurów k. Żydaczowa, w tym jej rozrachunków z kilkoma Potockimi z grona magnatów 60 RĘKOPISY I DOKUMENTY

(1794); 4) Dekret Trybunału Lubelskiego z 1749 r. w sprawie pomiędzy sukcesorami Humnickiego a sukcesorami Dzierżków (1802); 5) Plenipotencja Józefa hr. Stadnickiego dla adwokata J. Minasowi- cza (1809); 6) separacja małżeńska Józefa Listowskiego i jego żony Krystyny ze Strowskich (1833). Pieczęcie urzędowe odciśnięte w papierze i herbowe w laku (m.in.: Abdank Doliniańskich; Szreniawa Stadnickich; Trzywdar Rakowskich; Pobóg [!] Strzegockich). Większość dokumentów na papierze stemplowym dotyczy 2 poł. XVIII w. i końca XIX w. Sporadycznie wypisy z Akt Grodzkich i Ziemskich we Lwowie, jak np. z 1906 r. w redakcji Oswalda Balzera. Stan dokumentów dobry i bardzo dobry.

RĘKOPISY WOJSKOWE

WIEK XVIII

107. [Poniatowski Stanisław] – Nadanie dóbr dla rotmistrza woj. trockiego Mateusza Roemera. Rewersał listu króla Augusta II na podanie dóbr Żośle Mateuszowi Roemerowi, dat. Wołczyn 11 X 1731. Autograf („St. Poniatowski, PW PZ WXLgo”). Pieczęć podskarbiego odciśnięta przez papier. Bifolium, 34,5 x 21,5 cm. 500,- Z odręcznym podpisem Stanisława Poniatowskiego, jako podskarbiego wielkiego i pisarza ziemskiego (wielkiego) Wielkiego Księstwa Litewskiego. Język polski. Podskarbi wielki litewski przekazuje królewskie zezwolenie wydane Mariannie z Eysmontów Roemerowej na prawo przekazania dożywocia na dobrach Żośle w województwie trockim Mateuszowi Roemerowi. Żośle stanowiły starostwo niegro- dowe, o czym wzmianka w tytule dokumentu na odwrocie. Mateusz Roemer (1709-1735), właściciel dóbr w pow. wiłkomierskim i rotmistrz województwa trockiego. Tekst, w tym fragment autografu, nieco wyblakły, ale czytelny. Pieczęć z wyraźnym napisem w otoku herbem rodowym Poniatowskich (Ciołek). Ślady składania i zbrązowienia. Stan ogólny dobry.

108. Rzewuski Wacław (1706-1779), hetman polny koronny – Nominacja na szarżę ge- nerała adiutanta dla Bocka, oberszterlejtnanta (podpułkownika) w wojsku koronnym. Datowana 8 czerwca 1752, we Wschowie. Podpis wystawcy. Pieczęć sygnetowa wystawcy odciśnięta w czerwonym laku, karta papierowa, 38 x 21,5 cm. 4400,- Z podpisem hetmana Wacława Rzewuskiego. W. Rzewuski, późniejszy hetman wielki koronny i kasztelan krakowski, który jako jeden z przywódców konfederacji radomskiej został porwany wraz z bp. Kajetanem Sołtykiem, bp. Józefem Andrzejem Załuskim i swoim synem Sewerynem Rzewuskim przez posła carskiego Nikołaja Repnina w czasie tzw. sejmu repninowskiego w 1767 r. Na odwrocie niewielkie ślady dawnej konserwacji (podklejenie złożeń), poza tym stan dobry. (Patrz tablica V)

– Twierdza w Kamieńcu Podolskim –

109. Mycielski Aleksander (1723-1818), ówczesny major wojsk koronnych, służący w artylerii twierdzy kamienieckiej, późniejszy generał-major i poseł na sejm Rze- czypospolitej – „Podług przysłanego rachunku ... kapitana Bitnera należy się na tuteyszą Komendę pro ratha ...”, dat. wrzesień 1761. Autograf („Al. Mycielski, major”). Bifolium, 33 x 20,5 cm. 800,- Z odręcznym podpisem i uwagami mjr. Aleksandra Mycielskiego, ówczesnego ofi cera twierdzy kamienieckiej. W piśmie szczegółowy raport kpt. Bitnera odnośnie zaległości na rzecz ofi cerów i wy- posażenia żołnierzy twierdzy kamienieckiej w kwocie 7628 złp. Kolejne strony to opis rozdysponowania sumy 6603, przywiezionej w sześciu workach do twierdzy. Dokładny opis zawartości poszczególnych worków z podziałem na rodzaj przywiezionych monet oraz ich wybrakowanie w różnych seriach (tynfy magdeburskie, gdańskie czy pruskie). Dwie pierwsze karty sygnowane przez Aleksandra Mycielskiego autografem. Na trzeciej specyfi kacja wadliwych monet jego autorstwa. Aleksander Mycielski przez całe życie w służbie Rzeczypospolitej domagał się zwiększenia nakładów na twierdzę kamie- niecką. Ślady kilkakrotnego składania i drobne przybrudzenia, poza tym stan dobry. RĘKOPISY I DOKUMENTY 61

107. Stanisław Poniatowski. Nadanie dóbr 110. Regiment Pieszy w Garnizonie dla rotmistrza. 1731. Kamienieckim. 1763.

110. Biernawski Józef (przed 1741–przed 1781), pułkownik wojsk koronnych Regi- mentu Pieszego Najjaśniejszej Królowej, ofi cer twierdzy kamienieckiej – Tabella miesięczna odkomenderowanych Regimentu Pieszego ... w Garnizonie Kamie- nieckim, dat. marzec 1763. Autograf („J.Biernawski, pułkow.”). Pieczęć herbowa w laku. Bifolium, 31,5 x 19,5 cm. 400,- Z odręcznym podpisem Józefa Biernawskiego, pułkownika wojsk koronnych w twierdzy kamienieckiej. Zawiera spis imienny 9 ofi cerów, felczera i 6 podofi cerów wymienionego regimentu pieszego, którzy wraz z 82 gemajnami (żołnierzami) przebywali w marcu 1763 r. w twierdzy Kamieniec Podolski. Odcisk pieczęci z herbem Korczak Biernawskich w laku (prawie nieczytelny) przy autografi e. Ślady składania i uszkodzenia na krawędziach. Dokument czytelny, stan ogólny dobry.

– Konfederacja barska –

111. Bronicki Jakub Ignacy Korwin (? – 1769), marszałek konfederacji barskiej w ziemi sanockiej, późniejszy generalny regimentarz partii małopolskiej – Li- bertacja na dobra Zarszyn i Długie oo. jezuitów w Krośnie, dat. w obozie pod Targowiskami 9 VII 1768. Autograf („Jakub Korwin Bronicki SW PP Marsz. Zie. Sa. Rrz”). Pieczęć konfederacji ziemi sanockiej odciśnięta przez papier. Bifolium, 32,5 x 19,5 cm. 3000,- Z odręcznym podpisem Jakuba Korwin Bronickiego, jako skarbnika wiślickiego, porucznika pan- cernego znaku, marszałka ziemi sanockiej i regimentarza. Język polski. Uwolnienie od ciężarów wojennych dóbr Zarszyn i Długie, stanowiących własność jezuitów w Krośnie. Skierowane do wszelkiej rangi oﬁ cerów. Było efektem dania przez zakon „przyzwoitej i świetnej wyprawy” z tychże dóbr na 62 RĘKOPISY I DOKUMENTY

111. J. I. Korwin Bronicki. Dokument marszałka konfederacji barskiej ziemi sanockiej. 1768.

rzecz konfederacji barskiej ziemi sanockiej. Pisane w obozie pod Targowiskami, skąd Jakub Korwin Bronicki ruszył na czele 1500 ludzi z ziemi sanockiej na odsiecz oblężonego przez Rosjan Krakowa, gdzie stał się „duszą obrony”. Ładny odcisk pieczęci konfederacji ziemi sanockiej. W otoku tytuł pieczęci w jęz. łac., wewnątrz św. Michał Archanioł, ówczesny patron nieistniejącego już kościo- ła paraﬁ alnego w Sanoku, u dołu herb Ślepowron, rodowy marszałka z jego inicjałami w jęz. pol. „I.B. S.W. M.KONF”. Na odwrocie: „Ta libertacya z kancellaryi konfederacyi ziemi sanockiey, że jest wydana na to się podpisuie Ignacy Jedlecki, Sekretarz”. Ślady kilkakrotnego składania, poza tym stan bardzo dobry. Rzadki dokument wystawiony przez bohatera konfederacji barskiej.

112. [Konfederacja barska] – Manifest Konfederacji Barskiej 1768. Przepisał Stanisław Przyłęcki, 4°, pismo odręczne Stanisława Przyłęckiego, k. [106], 23 x 18,5 cm, opr. ppł. 4000,- Egzemplarz znajdujący się pierwotnie w księgozbiorze Biblioteki Łańcuckiej (pieczątka), traﬁ ł do niej z księgozbioru Stanisława Przyłęckiego (1805-1866), tymczasowego kierownika biblioteki Ossoli- neum, bibliotekarza Gwalberta Pawlikowskiego w Medyce, a później Augusta Potockiego w Wilanowie (obejmując tę ostatnią posadę Przyłęcki sprzedał część swoich zbiorów Potockim). Opr.: szare ppł., na licach pap. marm. Stan bardzo dobry.

WIEK XIX

113. [Saperzy] – Stan Batalionu 1go Saperów od 1go do 15go lutego 1810; Wojsko Polskie; Plac Warszawy, 1810. Arkusz, 34,5 x 40,5 cm, oraz: Batalion Saperów. Rapport z Kompanii ... Saperów od dnia ... do dnia ..., [1810]. Karta, 34,5 x 20,5 cm. 440,- Pieczęć heraldyczna: „Archiwum Familii Nowina Konopków”. Wyszczególnienie stanu kompanii saperów (3-6) – oﬁ cerów i żołnierzy znajdujących się w różnych ośrodkach: Toruniu, na Pradze, w Zamościu, Warszawie, Częstochowie, Modlinie i Serocku (ze szczegółowymi adnotacjami). Ar- kusz dodatkowy to schemat przykładowego raportu z podziałem na stopnie i miejsca. 30 III 1810 r. w Wojsku Polskim Księstwa Warszawskiego dokonano reformy jednostek saperów, przekształcając je RĘKOPISY I DOKUMENTY 63

112. Manifest konfederacji barskiej. 114. J. Wielhorski. Nominacja na lekarza Z Biblioteki Łańcuckiej. dywizji. 1815.

z istniejących kompanii w jeden zwarty batalion. Niniejsze dokumenty, tuż sprzed reformy i rozbicia oddziałów, pokazują stan ówczesny jednostki z podziałem na jeszcze inne mniejsze ośrodki oraz sposób raportowania. Ślady składania i niewielkie zagięcia, poza tym stan dobry.

114. Wielhorski Józef (1759-1817), generał dywizji Wojsk Polskich Księstwa Warszaw- skiego, minister prezydujący w Komisji Rządowej Wojny Królestwa Polskiego (1815- 1816) i senator-wojewoda – Nominacja dla Rudolfa Dołasińskiego na „lekarza dy - wizjonalnego” w 2. Dywizji Piechoty [Wojsk Królestwa Polskiego], dat. War szawa 24 II 1815. Autograf („J. Wielhorski”). Bifolium, 37,5 x 23,5 cm. 1200,- Z odręcznym podpisem generała dywizji Józefa Wielhorskiego. Nominacja, z upoważnienia JCM Konstantego Pawłowicza, wielkiego księcia, dotyczyła Rudolfa Dolasińskiego vel Dołasińskiego (1768/1770- 1827), dr. chirurgii Uniwersytetu Krakowskiego (1804) i profesora tej uczelni (1809) oraz sztabs lekarza gwardii pieszej koronnej (1794), urzędnika zdrowia 1 klasy w dywizjach Wojsk Polskich Księstwa Warszawskiego i Armii Królestwa Polskiego (dymisjonowany w 1818). Nominowany uczest- niczył w bitwach pod Racławicami, Szczekocinami i obronie Warszawy (1794) oraz kampanii w Rosji 1812 r., w bitwach pod Smoleńskiem i Możajskiem (o lekarzu Dolasińskim patrz kat. 49 aukcji Lamusa, poz. 102). Ślady składania, zbrązowienia oraz drobne uszczerbki poza tekstem, poza tym stan dobry.

115. [Nominacja na adiutanta dla Ignacego Kruszewskiego] – Rozkaz Dzienny do Woy ska Polskiego dany w Kwaterze Głównej w Warszawie Dnia 19 lutego/ 3 marca 1820. [Warszawa 1820]. B.w., k. [1], oryg. arkusz. wyd. 31,5 x 19,5 cm. 500,- Z podpisem Józefa Tolińskiego (1764–1832), generała brygady i Szefa Sztabu Głównego. W rozkazie m.in. nominacja dla Ignacego Kruszewskiego (1799–1879) do pełnienia obowiązków adiutanta gen. Z. Kurnatowskiego. Kruszewski był wychowankiem Korpusu Kadetów w Kaliszu, od 1820 r. w armii Królestwa Polskiego. W powstaniu listopadowym adiutant Naczelnego Wodza, uczestnik zna- czących bitew. Od 4 czerwca 1831 r. dowodził 5. Pułkiem Ułanów. 18 lipca awansował na pułkownika, a 1 września 1831 r. został mianowany dowódcą 3. Brygady Jazdy w II Korpusie generała Girolamo Ramorino. Przeszedł z nim kordon austriacki i później emigrował, był generałem majorem armii bel- gijskiej. Minimalne ślady po złożeniu i delikatne przebarwienia, poza tym stan dobry. 64 RĘKOPISY I DOKUMENTY

115. Nominacja dla I. Kruszewskiego. 1820. 116. W. Chrzanowski. Narada generałów. 1831.

– Narada generałów w Sztabie Głównym –

116. Chrzanowski Wojciech (1793-1861), pułkownik i szef Sztabu Głównego Wojsk Polskich w powstaniu 1831 r., późniejszy generał oraz kartograf – Pismo do gen. bryg. Giełguda, dcy 2 dywizji piechoty, dat. Warszawa 6 III 1831. Blankiet ryt. Autograf („Szef Sztabu Głównego pułkownik Chrzanowski”). Karta, 31,5 x 20 cm. 3000,- Pismo odręczne Wojciecha Chrzanowskiego, jako pułkownika Sztabu Głównego Wojsk Polskich. Za- wiera informację o wyznaczeniu gen. Giełguda przewodniczącym narady Komitetu piechoty w dn. 8 III 1831 r. w Sztabie Głównym (składającego się z pięciu generałów) w sprawie planowanej ekspedycji zbrojnej. Nadruk: „Nro ... Sztab Główny ...”. Ślady składania i podkreślenia kredką nazwisk generałów występujących w naradzie. Stan dobry.

WIEK XX

– Raport dla brygadiera Piłsudskiego –

117. Jakowicki Władysław Marian (1885-1940/1942), ówczesny lekarz i porucz- nik Legionów Polskich, późniejszy podpułkownik Wojsk Polskich i profesor USB w Wilnie, oﬁ ara represji sowieckich – Raport dla brygadiera Piłsudskiego: Do Ob.(ywatela) Bryg.(adiera) Piłsudskiego w Kołkach, dat. Lublin 15 X 1915. Autograf („Dr Jakowicki”), k. 7, 16,5 x 9,5 cm. 360,- Pismo odręczne Władysława Jakowickiego, lekarza i oﬁ cera Legionów Polskich do Józefa Piłsudskiego. Dotyczy wizytacji szpitala Legionów Polskich w Lublinie, mieszczącego się w budynkach poklasztornych RĘKOPISY I DOKUMENTY 65

117. W. M. Jakowicki. Pismo do J. Piłsudskiego. 1915.

należących do Seminarium Duchownego. Autor zdaje szczegółową relację z wizytacji, opisuje działal- ność szpitala, charakteryzuje jego personel medyczny oraz składa propozycje dotyczące możliwości polepszenia bytu placówki i jej powiększenia. List pisany w drodze do Krakowa i wysłany do Kołek nad Styrem na Wołyniu, gdzie przebywał wówczas Komendant Józef Piłsudski. Pisane niebieską kredką na kartach wyrwanych z notatnika. Drobne zagięcia, poza tym stan bardzo dobry.

– Legiony Polskie na Wołyniu –

118. [Czeremoszno] – Szkic kwaterunkowy oddziałów w Czeremosznie. 1916 r. Rysu- nek ołówkiem i kredką. Arkusz, 31,5 x 18,5 cm (naklejony na pap.). 260,- Skala 1:33.000. Dyslokacja oddziałów I Brygady w Czeremosznie i okolicach na Wołyniu oraz podod- działów II i III Brygady Legionów Polskich. Dotyczy okresu 10-16 VII 1916 r., po bitwie pod Kostiuch- nówką. Zaznaczono położenie poszczególnych pododdziałów, warunki terenowe oraz drogi w różnych kierunkach. Zażółcenia, niewielki ślad po złożeniu, poza tym stan bardzo dobry.

119. [Karasin] – Plan zakwaterowania pododdziałów legionowych, dat. Karasin 1 V 1916. Rysunek z opisem. Autograf (nieczytelny). Arkusz, 19 x 32,5 cm (naklejony na pap.). 200,- Z odręcznym podpisem (nieczytelnym) oﬁ cera Legionów Polskich. Plan kwater legionowych w Karasi- nie na Wołyniu, z 33 opisanymi obiektami. Na dzień 1 V 1916 r., kiedy oddziały I Brygady Legionów Polskich wymaszerowały już po kilkumiesięcznym odpoczynku w kierunku frontu nad Stochód, a na miejscu zostały kadrowe jednostki. Rysunek ołówkiem kopiowym na cienkim pap. Drobne zażółcenia, niewielki ślad po złożeniu, poza tym stan bardzo dobry. 66 RĘKOPISY I DOKUMENTY

118. Czeremoszno. Szkic kwaterunkowy. 1916. 120. Droga marszu I Brygady. 1916.

120. Januszajtis-Żegota Marian (1889-1973), pułkownik i dca 2 Pułku Piechoty w składzie I Brygady Legionów Polskich, późniejszy generał dywizji Wojska Polskiego – Droga marszu [I] Brygady [Legionów] z Wołczecka do Karasina na Wołyniu, [1916?]. Rysunek na druku wojskowym. Arkusz, 32 x 20 cm (naklejony na papier). 200,- Z odręcznym podpisem płk. Mariana Januszajtisa. Rysunek ołówkiem, z zaznaczeniem na zielono szla- ku marszu z Wołczecka do Karasina, gdzie I Brygada Legionów odpoczywała w okresie 10 XII 1915 – 27 IV 1916. Pochodzi sprzed bitwy pod Kostiuchnówką. Szkic na austriackim blankiecie meldunkowym, rubrykowanym wg mapy o skali 1:25.000. Zaznaczono inne miejsca i miejscowości (Maniewicze i stacja Maniewicze, Konińsk, Legionowo [obóz wojskowy], rzekę Garbach). Data „1916” pod rysunkiem do- pisana innym ołówkiem. Zażółcenia i ślady składania, poza tym stan dobry.

121. Januszajtis-Żegota Marian (1889-1973), pułkownik i ówczesny dowódca I Bry- gady Legionów Polskich – Poświadczenie nominacji na chorążego Legionów Polskich dla Karola Ludwiga, dat. poczta polowa 389, 9 XI 1916. Maszynopis. Autograf („Januszajtis, płk.”). Karta, 18,5 x 22,5 cm. 150,- Z odręcznym podpisem ołówkiem płk. Mariana Januszajtisa, jako dowódcy I Brygady Legionów Polskich (po dymisji Józefa Piłsudskiego). Kopia maszynowa rozkazu poświadczona własnoręcz- nym podpisem w ołówku. Zawiera informację o rozkazie awansowym Komendy I Brygady Legio- nów Polskich. Odbiorcą nominacji był Karol Ludwig (1894-1944), późniejszy major saperów Wojska Polskiego, zmarły tragicznie w Oﬂ agu VIB w Doessel. Ślady naturalne po kalce, poza tym stan bardzo dobry. RĘKOPISY I DOKUMENTY 67

– Polacy w Moskwie w okresie rewolucji 1917 r. –

122. [Tosio Tomasz (1882-1919), pastor kalwiński] – Dyplom dla księdza Tomasza Tosia od podopiecznych, dat. Moskwa 20 V 1917. Dyplom-laurka, akwarela, rys. piórkiem. Autografy (różne). Karta, 45 x 57,5 cm (oprawiona w ramę 59 x 68 cm). 500,- Z odręcznymi podpisami trzynastu wychowanków internatu: „Księdzu pastorowi ... Moskwa dnia za- mknięcia intern.(atu) ... X.O.X. [?]” oraz patriotycznym wierszem i osobistą dedykacją „wdzięcznej garstki chłopców”. W tym czasie w Moskwie istniało kilka internatów młodzieży męskiej oraz kilkana- ście ochronek i schronisk dla dzieci. Tomasz Tosio był pastorem kalwińskim paraﬁ i Sereje w guberni suwalskiej, podczas I wojny światowej znalazł się w Moskwie, gdzie organizował pomoc dla Polaków. Zmarł tragicznie wskutek represji władz litewskich. Akwarela (pejzaż leśny) po gruntownej konserwacji. Stan ogólny dobry. Pamiątka życia polskiego w Moskwie z okresu rewolucji oraz świadectwo patriotyzmu ewangelickiego księdza.

123. Gieysztor Aleksander (1876-1948), b. urzędnik Kolei Moskiewsko-Kazańskiej, bankowiec, ojciec prof. Aleksandra Gieysztora – Zbiór dokumentów związa- nych z próbą uzyskania odszkodowania za mienie pozostawione w Rosji po 1917 r., lata 1906-1938. Plik dokumentów, k. [36], książeczka czekowa, różne formaty. 600,- Po pokoju ryskim w 1921 r. w II Rzeczypospolitej powstawały różne inicjatywy (tutaj Urząd Likwidacyjny Odszkodowań za mienie Polaków pozostałe na terytorium b. Cesarstwa Rosyjskiego), których celem była pomoc poszkodowanym, którzy wskutek zmiany granic i wypadków wojennych, w tym konﬁ skat, utracili prywatny majątek w Rosji. Niniejszy zbiór, sporządzony przez ówczesnego urzędnika Banku Małopolskiego, wylicza sumę strat m.in. na podstawie zaświadczeń bankowych, obligacji pożyczki państwowej z 1906 r. i kwitu za skonﬁ skowane srebro. Dokumenty oryginalne w jęz. pol. i ros., w tym bankowe z lat 1916-1917 i porewolucyjne, wydane przez władze sowieckie w związku z repatriacją do Polski w 1921 r. Druki, maszynopisy oraz bruliony z notatkami starającego się o zwrot. Na uwagę zasługują: ros. książeczka czekowa Banku I.W. Junker i Ko. Aleksandra Stanisławowicza Gieysztora; trzy blankiety obligacji z 1906 r.; trzy podania do Mieszanej Komisji Rozrachunkowej z 1927 r. (z do- kładnym pouczeniem, co do wyliczenia strat) oraz pismo Banku Polskiego z 1938 r. niepozostawiające złudzeń, co do możliwości odszkodowania. Przeważnie luźne karty, w tym bifolia i kartki ze śladami składania. Stan ogólny dobry. Materiał dotyczący starań tysięcy Polaków o odszkodowanie za mienie pozostawione w Rosji po 1917 r. dotąd nie doczekał się historycznego opracowania.

– Plan deﬁ lady wojskowej w Warszawie 11 XI 1937 r. –

124. [Trojanowski Mieczysław (1881-1945), generał brygady, ówczesny Dowódca Okręgu Korpusu Nr 1] – Uroczystości wojskowe w dn. 11 listopada 1937 r. w War- szawie. Warszawa, dn. 2 XI 1937 r. Dowództwo Okręgu Korpusu Nr I. Sztab. Samodzielny Referat Ogólny ... Maszynopis powielany, s. 25, [1], 2, tabl. luzem [2], 29,5 x 21,5 cm. 300,- Tajna instrukcja wg rozdzielnika w nakładzie 68 egz. Niniejszy egz. wg przeznaczenia (podkreślenie czerwoną kredką) należał do Szefa Oddziału II Sztabu Głównego. Dokładny plan defi lady wojskowej z okazji Święta Niepodległości, przebiegającej od Al. Ujazdowskich, od Belwederu przez Plac Trzech Krzyży i Nowy Świat, z przyjęciem defi lady na Pl. Na Rozdrożu. Szczegółowy opis kolejnych marszrut i ustawień oddziałów biorących udział w defi ladzie, zbierających się na Polu Mokotowskim i ulicy Pu- ławskiej. Tablice objaśniają schematy ustawienia w dn. 11 XI 1937 r. oddziałów motorowo-pancernych na ulicy Puławskiej oraz ustawienia oddziałów na Polu Mokotowskim. Faksymilia podpisu odpowie- dzialnego dowódcy DOK. Końcowe strony zawierają funkcyjny rozdzielnik niniejszego opracowania. W prawym górnym narożniku pierwszej strony naklejona tekturka z adnotacjami na czerwono w jęz. ros. (?). Stan ogólny bardzo dobry. Rzadkie. 68 RĘKOPISY I DOKUMENTY

125. H. Sienkiewicz. Odpowiedź na artykuł Björnsona. 1907. Rękopis.

PISARZE I ARTYŚCI. SŁAWNI POLACY – Międzynarodowa polemika –

125. Sienkiewicz Henryk (1846-1916), pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla – Ręko- pis „Odpowiedzi na artykuł Björnsona”. 1907 r. Tekst zapisany na 10 kartach piórem, jednostronnie, k. ręcznie numerowane czerwonym ołówkiem. Liczne skreś lenia i poprawki w tekście, na końcu podpis pisarza. Kart 10, 29 x 23 cm. 15 000,- Odpowiedź Sienkiewicza na głośny artykuł Björnstjerne Björnsona, w którym norweski pisarz stanął w obronie ukraińskich studentów uwięzionych po zdemolowaniu przez nich kilku sal Uniwersytetu Lwowskiego (w czasie demonstracji wzywających do utworzenia uniwersytetu ukraińskiego). W artykule opublikowanym w 1906 r. w paryskim „Le Courrier européen” Björnson zarzucił władzom uczelni prze- śladowanie ukraińskich studentów i szerzej, przypisał wszystkim Polakom skłonność do tyranii i okru- cieństwa w stosunku do ludów „przyłączonych i podbitych”. Przeciw takiemu wyraźnie antypolskiemu stanowisku pisarza zaprotestował Ignacy Jan Paderewski, a oburzony Sienkiewicz opublikował w maju 1907 r. na łamach wiedeńskiego „Die Zeit” artykuł pt. „Odpowiedź na artykuł Björnsona”. Sienkiewicz, od 1902 r. honorowy obywatel Lwowa, który wyrastał wówczas na duchowego przywódcę Polaków pod trzema zaborami, żywo zareagował na krzywdzącą i niesprawiedliwą wypowiedź norweskiego pisarza. Wytknął starszemu koledze (obaj byli noblistami) brak krytycyzmu wobec tendencyjnych materiałów opisujących konﬂ ikt, które najprawdopodobniej podsunęli mu Ukraińcy (zainteresowani nagłośnieniem zdarzenia) i wręcz powtarzanie kłamstw (m.in. że uniwersytet kiedyś był rusińskim i że mniejszość ukraińska jest liczebnie większa od ludności polskiej). Niestety sam Sienkiewicz nieostrożnie w swym artykule dodał, że studenci ukraińscy w czasie głodówki otrzymywali żywność, co, niestety okazało się niezgodne z faktami. Pomyłkę pisarza skwapliwie wykorzystano i w efekcie studenci wnieśli przeciwko Sienkiewiczowi pozew o naruszenie czci, zarzucając mu podanie nieprawdziwych stwierdzeń odnośnie ich protestu. Pisarz został nawet przesłuchany przez sędziego śledczego, ale proces się ostatecznie nie odbył. Björnstjerne Martinus Björnson (1832-1910) – poeta i pisarz norweski, noblista (1903), popierający politykę Kulturkampfu Bismarcka i roszczenia Prus do Księstwa Szlezwiku i Holsztyna (ta postawa została skrytykowana przez samych Norwegów). Stan bardzo dobry. Unikat. (Patrz tablica VII)

126. Sienkiewicz Henryk (1846-1916), pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla – List dat. 23 XI 1902, pismo odręczne z podpisem „Henryk Sienkiewicz”, k. [1], 18 x 11,5 cm. 1200,- RĘKOPISY I DOKUMENTY 69

126. H. Sienkiewicz. List. 1902. 127. M. Konopnicka. Listy do E. Orzeszkowej.

Krótki liścik pisany po francusku do nienazwanej adresatki, w którym pisarz tłumaczy, że nagły wyjazd z Warszawy uniemożliwił mu osobiste podziękowanie za wspaniałą fotograﬁ ę z dedykacją. Ślad złożenia, poza tym stan bardzo dobry.

127. Konopnicka Maria (1842-1910), pisarka, poetka – Dwa listy do Elizy Orzeszkowej. Dat. 2 lutego 1879 i 2 kwietnia 1879, nadane w Warszawie. List pierwszy cztero- stronicowy, na 2 k. o wym. 20,5 x 13 cm; list drugi 7-stronicowy na 4 k. o wym. 20,5 x 13 cm. 2000,- Pisma odręczne z autografami: „Maria z Wasiłowskich Konopnicka”. Wysłane z Warszawy, do której Konopnicka przeprowadziła się po rozstaniu z mężem. List pierwszy zapoczątkowuje obszerną i regularną korespondencję z Elizą Orzeszkową, która stała się z czasem wielką przyjaciółką i powier- nicą Konopnickiej. Ich przyjaźń scementowały wspólne postępowe poglądy i zainteresowania literackie. Obie panie poznały się przed laty, w latach 1855-56, gdy jako kilkunastoletnie panienki uczęszczały do pensji sióstr Sakramentek w Warszawie. Konopnicka w liście pierwszym nawiązuje do wydarzeń sprzed lat: „Czy Ty pamiętasz Elizo, najmłodszą z koleżanek Twoich, w ostatnim roku pobytu u Sakramentek? Nie; nieprawdaż? i nie dziwi; nie oznaczała się ona niczem, chyba pustotą swoją. Otóż, ta mała pensjonarka jest dziś kobietą...[...]. Ja Cię Elizo pamiętam dobrze, miałaś cerę bladą, obﬁ te ciemne włosy...”. W następnym liście zdobywa się na wynurzenia o swoim obecnym życiu, które nie było dla niej szczęśliwe. Będąc przykładną żoną i zajmując się pospolitymi sprawami dnia codziennego, czuła się jak ptak zamknięty w klatce; tęskniła do pełnej odmiany, wiedząc, że tylko postawienie sobie „wysokiego celu” może dać jej poczucie szczęścia – stąd narodziła się w niej potrzeba pisania wierszy, „piosenek”. Stan bardzo dobry. Rzadkość! (Patrz tablica VII)

128. Iwaszkiewicz Jarosław (1894-1980), pisarz, poeta, współtwórca Skamandra, w czasie wojny w strukturach Polski Poziemnej – List do prof. Juliana Krzyżanow- skiego, dat. Stawisko 18 stycznia 1944 r. 3 strony na 2 kartkach (17,5 x 16 cm), 70 RĘKOPISY I DOKUMENTY

128. J. Iwaszkiewicz. List. 1944. 129. A. Bourdelle. Dedykacja na fotograﬁ i. 1911.

pisane ręcznie przez poetę z jego autografem. Koperta ze znaczkiem Generalnej Guberni ręcznie adresowana. 1500,- List jest rodzajem szczerej wypowiedzi Iwaszkiewicza, napisanej pod wpływem lektury pracy prof. Krzyżanowskiego o polskiej współczesnej poezji i próbie znalezienia metody jej analizy, która ma doprowadzić do zrozumienia aktu poetyckiego. Iwaszkiewicz zwraca uwagę Krzyżanowskiemu, że „stosunek [Pana] do poezji jest siłą rzeczy raczej profesorski, „polonistyczny” w ujemnem tego słowa znaczeniu i że tem samym przecenia Pan przesłanki teoretyczne naszej twórczości, zbyt mało kładąc na karb tego, co jest w poezji naprawdę (to znaczy bez żadnej frazeologii, z instynktu i modlitwy)... ale naprawdę należałoby pojąć, że świadomość w twórczości poetyckiej odgrywa zupełnie wtórną rolę. Do zrozumienia poezji nie należy pytać poetę. Oni nic nie rozumieją! Czy ja wiem dlaczego ry- mowałem „miał – biały”? Nie wiem”. Dołączono 3-zwrotkowy maszynopis wiersza J. Iwaszkiewicza z dopiskiem: „Julianowi Krzyżanowskiemu”. List wklejony do złożonego sztywnego kartonu, poniżej doklejona koperta. Stan bardzo dobry. (Patrz tablica VII)

129. Bourdelle Antoine (1861-1929), francuski rzeźbiarz. Dedykacja na fotografi i przedstawiającej popiersie Ludwika van Beethovena autorstwa A. Bourdelle’a. Paryż 1911; fotografi a czarno-biała o wym. 22 x 16,5 cm, naklejona na karton 33 x 26,5 cm. 120,- Na fotografi i odręczna dedykacja w języku francuskim dla Haliny Skwirczyńskiej, polskiej pianistki czynnej w Paryżu na początku XX w. (od 1912 r. żony Bronisława Romaniszyna, śpiewaka operowego, w latach 1919-1927 członka misji wojskowej w Paryżu oraz komisji do rokowań granicznych z Cze- chosłowacją). Antoine Bourdelle, wybitny rzeźbiarz francuski, autor m.in. pomnika Adama Mickiewicza w Paryżu. Drobne uszkodzenia i zabrudzenia kartonu, stan dobry.

130. Grydzewski Mieczysław (1894-1970), historyk, felietonista, dziennikarz, redaktor czasopisma „Skamander” oraz tygodnika „Wiadomości Literackie” – Listy do prof. Juliana Krzyżanowskiego, lata 1955, 1957-1958. Maszynopisy z dopiskami RĘKOPISY I DOKUMENTY 71

130. M. Grydzewski. Korespondencja. Lata 50. XX w. 131. M. Grydzewski. Korespondencja. Lata 60.

i autografami („M. Grydzewski”), k. [16], kopert [6], różne formaty (17,5-20,5 x 20,5-24,5 cm). 800,- Z odręcznymi podpisami Mieczysława Grydzewskiego oraz jego poprawkami i dopiskami w tekstach maszynopisów. Zespół obejmuje 15 listów, w tym 6 aerogramów oraz kartę z życzeniami. Zarówno listy, jak i aerogramy z nadrukiem redakcyjnym i adresem. Korespondencja powstała zarówno podczas pobytu adresata w Londynie, jak i wysyłana na jego warszawski adres, dotyczy m.in. zamówionych artykułów dla „Wiadomości”, kłopotów wydawniczych i nieporozumień z dostarczaniem pisma (po- ruszono sprawę możliwości legalnego otrzymywania w Polsce bezdebitowego pisma). W krótkich listach m.in.: barwne anegdoty o Sienkiewiczu, sprawa pochodzenia Józefa Rettingera oraz postępek Zdzisława Najdera wobec Grydzewskiego. Na uwagę zasługuje karta okolicznościowa z życzeniami ozdobiona winietą „Wiadomości Literackich” i odbita w Oﬁ cynie Poetów i Malarzy (14,5 x 11,5 cm). Stan dobry i bardzo dobry.

131. Grydzewski Mieczysław (1894-1970) – Listy do prof. Juliana Krzyżanowskiego, lata 1960-1961, 1968. Maszynopisy z dopiskami i autografy („M. Grydzewski”), k. [22], kopert [10], różne formaty (17,5-20,5 x 18-22,5 cm). 800,- Pismo odręczne Mieczysława Grydzewskiego. Zbiór obejmuje łącznie 11 listów i 1 kartkę pocztową. Korespondencja powstała w Londynie i dotyczy głównie spraw redakcyjnych z dołączanymi wycinkami (5). Trzy listy pisane po rezygnacji nadawcy ze stanowiska redaktora „Wiadomości” z trudnym do odczytania pismem. Szczególne miejsce zajmuje tu humorystyczny druk pt. Menu obiadu dla członków jury nagrody „Wiadomości” za najlepszą książkę wydaną na emigracji w roku 1958 z 5 XII 1959 r. (14 x 12 cm). Na pierwszej k. autografy Ferdynanda Goetla, Mieczysława Grydzewskiego, Ma- riana Kukiela, Józefa Łobodowskiego, Tadeusza Nowakowskiego, Zygmunta Nowakowskiego, Jana Rostworowskiego, Tymona Terleckiego i Kazimierza Wierzyńskiego – członków jury oraz Antoniego Bormana, „współorganizatora obiadu”. Ponadto oryginalna koperta przedwojennych „Wiadomości” z 1936 r. adresowana do prof. Krzyżanowskiego (uszkodzona). Stan ogólny dobry i bardzo dobry.

132. Sztambuch z autografami artystów, pisarzy i innych osobistości. Lata 1967- 1969, k. 44, 9,6 x 17 cm, opr. kaliko. 1200,- Sztambuch ze zbiorem znakomitych podpisów, należał do Krystyny Lewik, córki Włodzimierza, tłumacza i poety i Zdzisławy, dziennikarki Polskiego Radia. Zawiera kilkanaście wpisów, nierzadko osobistych, 72 RĘKOPISY I DOKUMENTY

132. Sztambuch z autografami artystów, pisarzy 133. Prymas Wyszyński. Nominacja. 1969. i innych osobistości. Lata 1967-1969.

134. Jan Paweł II. Dwa listy. 1979, 1981.

luminarzy kultury, sztuki i sportu. Wśród nich m.in.: 1) Antoni Marianowicz (1923-2003), poeta i dyplomata; 2) Jerzy Zaruba (1891-1971), malarz i karykaturzysta; 3) Włodzimierz Słobodnik (1900-1991), poeta i tłumacz; 4) Marian Załucki (1920-1979), poeta i satyryk; 5) Paweł Jasienica (1909-1970), pisarz historyczny; 6) Mieczysław Jastrun (1903-1983), poeta; 7) Michał Rusinek (1904-2001), pisarz; 8) Stefan Flukowski (1902-1972); 9) Leonid Teliga (1917-1970), żeglarz; 10) Tadeusz Łomnicki (1927- 1992), aktor; 11) Janina Konarska (1902-1975), wybitna graﬁ czka, żona Słonimskiego; 12) Antoni Słonimski (1895-1970), poeta i satyryk; 13) Stefan Kisielewski (1911-1991), publicysta i kompozytor; 14) Melchior Wańkowicz (1892-1974), pisarz i reportażysta. Stan dobry. RĘKOPISY I DOKUMENTY 73

133. Wyszyński Stefan (1901-1981), Prymas Polski – Nominacja ks. Romana Lisiec- kiego na kapelana Sióstr Elżbietanek w Łopiennie. Dat. Gniezno, 13 września 1969 r. Maszynopis na papierze z nadrukiem „Prymas Polski”. Autograf („+Stefan Kard. Wyszyński”) oraz pieczęć prymasa. Karta, 29,8 x 21 cm. 500,- Z odręcznym podpisem Stefana Kardynała Wyszyńskiego jako Prymasa Polski. Ksiądz Roman Lisiecki (1908-1996), nauczyciel, wyświęcony w 1953 r., przez 9 lat kapelan Elżbietanek z Łopienna (w województwie wielkopolskim), prowadzących od 1935 r. dom pomocy społecznej dla dzieci. Ślad składania, poza tym stan bardzo dobry.

134. Jan Paweł II (1920-2005), papież, święty Kościoła katolickiego – 2 listy do Marii Władyczanki, dat. 20 XI 1979, 4 XI 1981, maszynopisy, podpisy odręczne papieża: „Wujek”, papeteria, k. 2, 21 x 14 cm. 900,- Papeteria papieska z nadrukiem znaku papieskiego (klucze św. Piotra i tiara). Poz. 1 – krótkie po- dziękowanie za list oraz błogosławieństwo dla adresatki. Poz. 2 – podziękowanie za życzenia, list i zawarte w nim świadectwa. Korespondencja skierowana do Marii Władyczanki (1916-2012), doktora nauk społecznych, związanej blisko z „Iuventus Christiana” i z papieżem (o czym świadczy nieurzędowa forma podpisu „Wujek”). Stan bardzo dobry. Rzadkie! 74 ATLASY. MAPY

ATLASY. MAPY

WIEK XVI-XX

135. [Atlas – Galicja i Lodomeria] – Atlas des Roiaumes de Galicie et de Lodomerie [...] par F. J. Maire. Vienne (Wiedeń) 1790. T. Mollo et Comp., k. tyt. (51 x 33,5 cm), map 10 (miedzioryty kolorowane liniowo, rozkładane), różne formaty, opr. skóra z szyldzikiem. 4000,- Wyd. 2. Skala ok.1:250.000; mapa przeglądowa ok. 1:700.000. Atlas topografi czny Galicji opracowany po pierwszym rozbiorze Polski, kiedy jej południowa część znalazła się pod panowaniem cesarzowej Marii Teresy. Poszczególne karty autorstwa inżyniera i geografa François Josepha Maire (1738 – po 1788) w edycji Tranquillo Mollo (1767-1837). Zawiera mapę ogólną Galicji i Lodomerii (62 x 89,5 cm) kolorowaną liniowo, sygn. przez inż. L. Ch. Losy de Losenau oraz na 9 kartach mapy szczegółowe powiatów Galicji (Tarnów i Rzeszów; Dukla i Sanok; Zamość; Żółkiew, Przemyśl i Lwów; Sambor i Stryj; Brody i Brzeżany; Tarnopol i Zaleszczyki; Stanisławów; Bukowina). Ukształtowanie powierzchni odwzo- rowano metodą cieniowania, zaznaczono drogi, szlaki komunikacyjne i stacje pocztowe. Jedna z waż- niejszych wielkoarkuszowych map obejmujących część ziem polskich. Brak mapy szczegółowej rejonu Myślenic oraz Bochni i Sącza, a także połowy mapy ogólnej. Niewielkie otarcia oprawy, stan map dobry. Lit.: Centralny katalog zbiorów kartografi cznych w Polsce, z. 5: Wieloarkuszowe mapy topografi czne ziem polskich 1576-1870, Warszawa 1983, poz., poz. 25

------

136. [Polska] – „Il vero disegno seconda parte dil Regno di Polonia, dell’ecc.mo mp. Gia- como Gastaldo piamontese. In Venetia l’Anno M. D. LXVIII. Intaglia da Paolo Forlani Veronese al Segno della Colonna inmerzaria”. P. Forlani. 1568 r. 16 000,- Miedzioryt; 38,5 x 49,5 (cała pl.) Mapę opracował słynny włoski kartograf i kosmograf Republiki Weneckiej Jacopo (Giacomo) Gastaldi (1500-1565). Opublikował działający w latach 1560-1580 wenecki artysta i wydawca Paolo Forlani. Mapa wydana została jako luźny arkusz (a nie mapa atlasowa), stąd do dzisiaj zachowało się niewiele egzemplarzy. Według T. Niewodniczańskiego grupa map włoskich wydawców, omówiona w „Imago Poloniae”, t. II, poz. K4 (do tej grupy należy powyższa mapa), przetrwała dzięki zamieszczaniu ich w sztucznych atlasach rzymskiego wydawcy Lafreriego (w Polsce tylko jeden atlas w Bibliotece Książąt Czartoryskich). Mapa przycięta, dorobione marginesy ze starego papieru. Niewielki ślad pionowego złożenia (wzmocniony na odwrocie), po konserwacji. Stan ogólny bardzo dobry. Wielka rzadkość !!! Lit.: Imago Poloniae, t. II, s. 22, poz. K 4/5; katalog rapperswilski nie notuje (Patrz tablica IX)

137. [Polska] – „Poloniae, Lituaniaeq descriptio... Auctore Wenceslao Godreccio; et correctore Andrea Pograbio Pilsnensi”. A. Ortelius. 1595-1612 r. 3400,- Miedzioryt kolorowany; 37 x 48,5 (45 x 53,5) ATLASY. MAPY 75

135. F. J. Maire. Atlas Królestwa Galicji i Lodomerii. 1790.

Mapa opracowana przez polskiego kartografa Wacława Grodeckiego (1535-1591), z uzupełnieniami Andrzeja Pograbki (1540-1602), lekarza i kartografa z Wielkopolski, zaczerpniętymi z jego mapy wydanej w Wenecji w 1569 r. Zamieszczana po 1595 r. w atlasach Abrahama Orteliusa, sławnego antwerpskiego kartografa i wydawcy. Na odwrocie tekst po łacinie, poświęcony ziemiom Rzeczypo- spolitej. Równomierne pociemnienie papieru, ślad atlasowego składania. Stan dobry. Lit.: Imago Poloniae, t. II, s. 29, poz. K 7/9 i 10

138. [Polska i Śląsk] – „Polonia Regnum et Silesia Ducatus”. W. J. Blaeu. Po 1634 r. 2000,- Miedzioryt kolorowany; 41,5 x 51 (pl. 47,5 x 56) Mapa Polski i Śląska wydana w Amsterdamie przez Willema Janszoona Blaeu’a (1571-1638), czo- łowego wydawcę map i atlasów w XVII-wiecznej Europie, ucznia Tychona Brahe. Mapa ukazała się po raz pierwszy w 1634 r. w „Atlas Novus” i była zamieszczana w atlasach W. Blaeu’a w tej postaci do 1658 r. U góry herb Polski zwieńczony koroną królewską, z dwoma puttami; u dołu herb Śląska i nota wydawnicza: „Guiljelmus Blaeu excudit”. Na odwrocie tekst francuski. Ślad składania pośrodku, poza tym stan dobry. Lit.: Imago Poloniae, t. II, poz. K 80/1

139. [Polska] – „Novissima Poloniae Regni Descriptio”. J. Janssonius. Połowa XVII w. 2400,- Miedzioryt kolorowany w epoce; 43,5 x 54 (pl. 50,5 x 60) Mapa Polski, wraz z Pomorzem i Śląskiem, ozdobiona rozbudowanym kartuszem tytułowym (z Orłem oraz postaciami żołnierzy i chłopów). W prawym dolnym rogu kartusz dedykacyjny od autora mapy, Joannesa Janssoniusa (1588-1664), amsterdamskiego kartografa i wydawcy dla burmistrza Gdańska Mikołaja Pahla (1595-1649), burgrabiego królewskiego (z herbem Pahla). Na odwrocie opis Polski w języku niemieckim. Po konserwacji, stan dobry. 76 ATLASY. MAPY

137. A. Ortelius. Mapa Polski. 1595-1612.

139. J. Janssonius. Mapa Polski. Połowa XVII w. ATLASY. MAPY 77

140. N. Sanson. Mapa Polski. 1679.

140. [Polska i Litwa] – „Estats de la Couronne de Pologne...”. N. Sanson. 1679 r. 2400,- Miedzioryt kolorowany w epoce; 43 x 57,5 (pl. 45 x 59,5) Mapa obejmująca obszar Rzeczypospolitej Obojga Narodów od Bałtyku po Morze Czarne. Opracowana w 1655 r. przez Nicolasa Sansona (1600-1667), wybitnego kartografa francuskiego. Stan piąty, ze zmienioną w nocie wydawniczej datą, wydany jako mapa luźna przez syna Nicolasa Sansona – Gu- illaume’a (1633-1703). Po konserwacji, stan dobry.

141. [Polska] – „Auctior et correctior tabula chorographica Regni Poloniae...”. E. J. Dahlbergh. 1696 r. 1600,- Miedzioryt kolorowany; 29,5 x 37,5 (pl. 35,7 x 41,2) Mapa Polski opracowana w czasie potopu przez zastępcę naczelnego kwatermistrza armii szwedzkiej, E. J. Dahlbergha. Województwa zaznaczono herbami, ukazano szlaki przemarszu wojsk szwedzkich i miejsca postoju Karola Gustawa. W kartuszu tytułowym herb Rzeczypospolitej ze Snopkiem Wazów, z boku scena bitewna. Starannie sztychowaną przez L. Cordiera mapę zamieszczono w sławnym dziele S. Pufendorfa „De rebus a Carolo Gustavo Sveciae Rege gestis commentariorum”, wydanym w końcu XVII w. w Norymberdze. Po konserwacji, stan dobry. Dekoracyjna mapa.

142. [Polska i Litwa] – „Regni Poloniae et Ducatus Lithuaniae, Voliniae, Podoliae, Ucraniae, Prussiae et Curlandiae...” J. Danckerts. Ok. 1700 r. 2600,- Miedzioryt kolorowany w epoce; 49,5 x 58 (pl. 51 x 60,5) Mapa z granicami kolorowanymi liniowo oraz kolorowym kartuszem tytułowym, podtrzymywanym przez dwa amorki. Opublikowana przez Justusa Danckertsa I (1635-1701), amsterdamskiego wy- dawcę i sprzedawcę map, zamieszczona w sztucznych atlasach na rok przed jego śmiercią. Niewielkie plamki na marginesach, równomierne zażółcenie papieru, stan ogólny dobry. Lit.: Imago Poloniae, t. 2, poz. K 34/2, ilustr. 78 ATLASY. MAPY

141. E. J. Dahlbergh. Mapa Polski. 1696.

143. E. Wells. Mapa Polski. 1700. ATLASY. MAPY 79

144. J. Janvier i J. Lattré. Mapa Polski.1774.

143. [Polska] – „A New Map of Present Poland, Hungary, Walachia, Moldavia, Little Tartary...”. E. Wells. Ok. 1700 r. 2400,- Miedzioryt kolorowany; 37,2 x 51 (pl. 38 x 52) Nad kartuszem tytułowym ozdobny herb adresata dedykacji, księcia Williama Stuarta, księcia Glo- ucester. Dekoracyjny krój liter w nazwach prowincji i państw sąsiadujących z Polską. Mapa obejmuje obszar od Bałtyku do Morza Czarnego wraz z całym Krymem. Rytowana przez Beniamina Cole’a na zamówienie angielskiego kartografa i wydawcy Edwarda Wellsa (1667-1727), matematyka i geografa na uniwersytecie w Oksfordzie. Pęknięcie i naddarcie poniżej górnego marginesu oraz naddarcie przy dolnej części prawego marginesu, poza tym stan dobry. Na odwrocie mapa czysta. Rzadkie. Lit.: Imago Poloniae, t. II, poz. K 14/8 (tu stan trzeci)

144. [Polska] – „Les Royaumes de Pologne et de Prusse” J. Janvier i J. Lattré. 1774 r. 3600,- Miedzioryt kolorowany; 47 x 65 (pl. 53 x 75) W kartuszu tytułowym skomponowanym z wici roślinnych herb Rzeczypospolitej, poniżej herb Króle- stwa Prus. Na Morzu Bałtyckim legenda z czterema kolorami, odnoszącymi się do I rozbioru Polski z 1772 r. Autorem mapy był Jean Janvier, działający w latach 1746-1782 francuski geograf. Mapę wydał w Paryżu w 1774 r. Jean Lattré, jako luźny arkusz. Na odwrocie pieczątka kolekcji Barbary Piaseckiej-Johnson. Atlasowe składanie, stan dobry. Lit.: Imago Poloniae, t. 2, s. 111, poz. K 49/2

145. [Polska – teatr wojny rosyjsko – tureckiej 1787-1792] – „Théâtre de la guerre entre les Russes et les Autrichiens alliés et les Turcs...”. R. Bonne. Koniec XVIII w. 3000,- Miedzioryt kolorowany liniowo; 68 x 94,5 (pl. 74,5 x 105) Mapa obejmuje obszar Europy środkowo-wschodniej sięgający od Morza Bałtyckiego na północy, aż do wybrzeży Azji Mniejszej i basenu Morza Czarnego na południu oraz do Morza Kaspijskiego na 80 ATLASY. MAPY

wschodzie. Na mapie ukazano szczegółowo ziemie Rzeczypospolitej w najszerszych jej granicach. Mapa opracowana przez Rigoberta Bonne (1727-1795), francuskiego matematyka i kartografa, który jako pierwszy zastosował nowatorską zasadę odrzucenia zbędnych dekoracji kartuszy na korzyść wypełnienia powierzchni jak najdoskonalszą treścią. Mapa przedstawia teren wojny toczonej w latach 1787-1792 pomiędzy Imperium Tureckim a Rosją i jej politycznym sojusznikiem Austrią. W wyniku zwycięskich bitew na lądzie i morzu Rosja zachowała zajęty kilka lat wcześniej Krym, granicę swą opierając o Dniestr; zamykając front turecki mogła przerzucić swoje wojska przeciw Rzeczypospo- litej, broniącej zdobyczy Konstytucji 3 Maja. Ślady składania, zabrudzenia powierzchni, w jednym miejscu intensywniejsze, ogólny stan dobry. Bardzo rzadkie. „Imago” nie notuje. (Patrz tablica IX)

146. [Mazowsze] – „Masovie Duché et Polaquie ou sont les Palatinats de Czersk, Bielsk et Plocsko”. N. Sanson. 1741 r. 1600,- Miedzioryt kolorowany; 41,5 x 55 (pl. 43,5 x 57) Mapa Mazowsza autorstwa Nicolasa Sansona I (1600 – 1667), najważniejszego kartografa francuskiego XVII w., wydana po raz pierwszy w Paryżu w 1665 r. przez Pierre’a Mariette’a II. Rytowana przez Abrahama Peyrounin (1620-1666). Oferowana mapa wydana przez Roberta de Vaugondy w Paryżu w 1741 r. Obejmuje swym zasięgiem Płock na zachodzie oraz Brześć na wschodzie, a także Radom i Lublin na południu oraz Augustów na północy. Verso czyste. Atlasowe składanie, stan dobry.

147. [Śląsk] – „Superioris et inferioris Ducatus Silesiae in suos XVII minores principatus et dominia divisi nova tabula in lucem edita”. J. B. Homann. Po 1729 r. 2000,- Miedzioryt kolorowany; 48 x 56,5 (pl. 53 x 62,5) Mapa Śląska z małym planem Wrocławia na zwoju, podtrzymywanym przez putta w prawym górnym rogu. Rozbudowany, efektowny kartusz tytułowy z licznymi postaciami alegorycznymi. Mapa autorstwa Johanna Baptisty Homanna, ukazała się już po jego śmierci, po 1729 r., kiedy to oﬁ cyna otrzymała przywilej królewski, o czym świadczy odpowiednia nota umieszczona w kartuszu. Mapa, której pierwsze wydanie ukazało się w 1712 r., opiera się na holenderskich przeróbkach mapy J. Scultetusa, zwłaszcza na opracowaniu T. Danckertsa. Stan dobry. Mocna odbitka na grubym papierze. Efektowna, pięknie kolorowana mapa. Lit.: M. Dworsatschek. Imago Silesiae, z kolekcji T. Niewodniczańskiego, Wrocław 2002, s. 69, poz. 92

148. [Ukraina] – „Ukrania quae et Terra Cosaccorum”. J. B. Homann. Ok. 1740 r. 2200,- Miedzioryt kolorowany; 48 x 58 (pl. 53,5 x 64,5) Mapa opracowana przez Johanna Baptistę Homanna (1664-1724) w Norymberdze. Obejmuje obszar od linii Wisły aż po Don i od Moskwy na północy po Krym i Morze Czarne na południu. Ozdobny kartusz tytułowy z postaciami wojowników kozackich z szablami w dłoniach. Fragment lewego marginesu wzmocniony pap., poza tym stan dobry. Lit.: Imago Poloniae, t. II, s. 205, poz. K 97/4.

149. [Dniepr] – „Tractus Borysthenis vulgo Dniepr et Niepr dicti, à Kiovia ad Urbum Oczakow …” J. Janssonius, M. Pitt. 1680 r. 2400,- Miedzioryt kolorowany w epoce; 46,5 x 54 (pl. 58 x 66) Mapa Dniepru, ukazująca jego bieg od Kijowa do ujścia do Morza Czarnego, w trzech odcinkach umieszczonych poziomo jeden pod drugim, na jednym arkuszu. Każda mapka w innej orientacji, ozdobiona różą wiatrów. U dołu kartusz tytułowy z postaciami wojowników. Drobny ubytek pap. w miejscu składania, poza tym stan dobry.

150. [Rosja] – „Spatiosissimum Imperium Russiae Magnae…” M. Seutter. Ok. 1740 r. 3600,- Miedzioryt kolorowany w epoce; 49,7 x 57 (pl. 51 x 58,5) Mapa Rosji opublikowana przez Matthäusa Seuttera (1678-1756), obejmuje obszar od granic Polski na zachodzie aż do Kamczatki i Wysp Japońskich na wschodzie. W bogatym kartuszu tytułowym, ATLASY. MAPY 81

147. J. B. Homann. Mapa Śląska. 1729.

150. M. Seutter. Mapa Rosji. 1740. 82 ATLASY. MAPY

ze sceną składania danin przez ludy zamieszkujące imperium, umieszczono wizerunek imperatorowej Anny, panującej w latach 1730-1740, oraz jej siostrzenicy Anny z mężem Antonim Ulrykiem, których potomek wyznaczony został przez carycę na następcę tronu (liczył dwa miesiące, gdy obejmował władzę, a rok, gdy ją utracił w wyniku przewrotu pałacowego kończącego regencję znienawidzonego Birona). Stan niemal doskonały. Rzadkie w takim stanie.

– Piękne mapy K. Allarda –

151. [Anglia, Szkocja, Irlandia] – „Accuratissima Angliae Scotiae et Hiberniae Tab...”. K. Allard. 1690 r. 3000,- Miedzioryt kolorowany w epoce; 50,5 x 59,5 (pl. 52,5 x 61,5) Mapa Anglii, Szkocji i Irlandii wydana w 1690 r. w Amsterdamie przez Karela Allarda (1648-1709), holenderskiego kartografa i sztycharza, publikującego mapy o wyjątkowej urodzie. Dwa duże ozdobne kartusze: główny – z herbami, portretami pary królewskiej (Wilhelma III Orańskiego i Marii II Stu- art) i postaciami mitycznymi oraz dodatkowy – z wizerunkiem globusa w otoczeniu herbów, a także z postaciami symbolizującymi cztery kontynenty. Mapa po fachowej konserwacji. Ślady zbrązowie- nia marginesów i wzdłuż składania mapy, poza tym stan dobry. Dekoracyjna, pięknie kolorowana mapa. (Patrz tablica VIII)

152. [Hiszpania i Portugalia] – „Hispaniae et Portugaliae regna per Carolum Allard”. K. Allard. Koniec XVII w. 1500,- Miedzioryt kolorowany w epoce; 44,5 x 55,7 (pl. 52,5 x 61,5) Mapa Hiszpanii (wraz z Balearami) i Portugalii, wydana w Amsterdamie przez Karela Allarda pod koniec XVII w. Dwa efektownie kolorowane kartusze. Mapa po fachowej konserwacji z uzupełnionym nowym papierem fragmentem kartusza, uzupełnionymi niedużymi ubytkami pap. na marginesach i wzdłuż miejsca składania. Stan ogólny dobry.

153. [Europa] – „Accuratissima Europae tabula, multis locis correcta, et nuperimè edita...”. K. Allard. Ok. 1705 r. 3000,- Miedzioryt kolorowany w epoce; 50 x 58,5 (pl. 52 x 61,5) Mapa kontynentu europejskiego z Wyspami Brytyjskimi, Islandią i z zaznaczonymi wybrzeżami Afryki i Azji Mniejszej. W centrum Rzeczpospolita Obojga Narodów w najszerszych granicach. Dekora- cyjny kartusz tytułowy z personiﬁ kacją Europy. Mapa wydana w Amsterdamie ok. 1705 r. przez Karela Allarda. Mapa po fachowej konserwacji. Uzupełnione fragmenty marginesów i ubytków pap. wzdłuż miejsca składania. Efektowne kolorowanie.

154. [Azja] – „Exactissima Asiae delineatio in praecipuas regiones...”. K. Allard. Ok. 1705 r. 3000,- Miedzioryt kolorowany w epoce; 50 x 58,5 (pl. 52 x 62) Mapa kontynentu azjatyckiego, ukazująca inny niż znany dzisiaj kształt wysp, półwyspów i linii brze- gowych Dalekiego Wschodu. W lewym dolnym rogu piękny, wielopostaciowy kartusz tytułowy. Mapa wydana w Amsterdamie ok. 1705 r. przez Karela Allarda, opracowana częściowo na podstawie mapy Mikołaja Witsena (nota nad dolnym marginesem). Mapa po fachowej konserwacji. Uzupełnione nieduże fragmenty marginesów i ubytków pap. wzdłuż miejsca składania, poza tym stan dobry. Efektowne kolorowanie. (Patrz tablica VIII)

155. [Ziemia Święta] – „De Gelegentheyd van’t Paradys en’t Landt Canaan,...”. J. i H. Keur. 1748 r. 1200,- Miedzioryt kolorowany ręcznie; 30 x 44 (pl. 33 x 46,5) Bardzo dekoracyjna mapa, obejmująca tereny Bliskiego Wschodu, od Egiptu, przez Ziemię Świętą, Syrię, Cypr, Azję Mniejszą po Armenię. W treści mapy wiele miejsc opisanych w Biblii. Uzupełnieniem ATLASY. MAPY 83

153. K. Allard. Mapa Europy. 1705.

155. J. i H. Keur. Mapa Ziemi Świętej. 1748. 84 ATLASY. MAPY

156. A. P. H. Nordmann. Królestwo Polskie. 1830.

dzieła są scenki z Księgi Rodzaju (Adam w raju, stworzenie Ewy, drzewo wiadomości dobrego i złego, wygnanie z raju, arka Noego). Mapa wydana przez Jacoba i Hendrika Keur w Amsterdamie, rytował Jan van Jagen (1709-1800), holenderski graﬁ k. Na odwrocie tekst holenderski. Ślady składania, nieznaczne zabrudzenia, poza tym stan dobry.

WIEK XIX

156. [Królestwo Polskie] – „Carte du ci-devant Royaume de Pologne dans son état actuel...” A. P. H. Nordmann. 1830 r. 6000,- Miedzioryt kolorowany ręcznie; mapa wraz z suplementem, całość podzielona na 4 arkusze naklejone na płótno. Skorowidz rozcięty i naklejony na odwrocie poszczególnych arkuszy. Mapa Polski w granicach przedrozbiorowych, z zaznaczonymi granicami rozbiorów oraz aktualnymi granicami politycznymi i administracyjnymi. Mapa miała kilka wydań, publikowana w Wiedniu w Artarii od 1813 r. Po złączeniu arkuszy otrzymuje się dużą mapę w sztychowanej ozdobnej ramce o wym. 138 x 165 cm. Dołączony futerał kartonowy, oklejony pap. marm. Stan bardzo dobry. Rzadkie w komplecie, ze zwykle braku- jącymi suplementami i skorowidzem. Efektowny egzemplarz.

157. [Polska] – Das Land der Polen vor seiner ersten Theilung von 1772 und im gegenwärtigen Stande seit 1815. Hrsg. v. Joseph Edmund Woerl. Freiburg im Breisgau [ok. 1831]. In der Herder’schen Kunst u. Buchhandlung. Mapa 44 x 55 cm (litograﬁ a barwna, rozkładana), 15 x 14 cm. 700,- ATLASY. MAPY 85

157. Mapa Polski z czasów walki o niepodległość. 1831.

Mapa wydana po powstaniu listopadowym, kiedy Polacy stali się bohaterami wolnych narodów zachodniej Europy. Mapa Polski przedrozbiorowej z 1772 r. w odniesieniu do granic po 1815 r. Z uwzględ- nieniem historii walk o niepodległość 1768-1831 (obszerna lista bitew, dat i dowódców w tabeli), ze wskazaniem lokalizacji, odległości i statystyką ludności poszczególnych części Polski pod względem ogólnym, religijnym i etnicznym. W prawym górnym rogu plan Warszawy z podaną ilością domów i mieszkańców, na tle sztandarów narodowych z Orłem i Pogonią oraz nazwiska bohaterów narodowych. Podklejona płótnem w 12 sekcjach. Pudełko z epoki oklejone ręcznie barwionym kartonem, z naklejką skórzaną z tłocz. złoc. napisem „La Pologne”. Otarcia krawędzi kartonu, drobne przebarwienia. Stan mapy dobry.

WIEK XX

158. Bazewicz Józef. Atlas geografi czny ilustrowany Królestwa Polskiego. Warszawa (1907). Wyd. J. M. Bazewicz, k. tyt. (chromolitografi a), map 85 (chromolitografi e), s. 118 (druk dwuszpaltowy), [2], 30 cm, opr. wyd. pł. z tłocz. i złoc. 2400,- Mapa Królestwa Polskiego oraz 84 ozdobne mapy powiatów wykonane w chromolitografi i w zakła- dzie lit. B. A. Bukatego. Mapom powiatów towarzyszą widoki charakterystycznych miejsc, głównie z zabytkami i wizerunkami regionalnych strojów ludowych. Oprawa wydawnicza w czerwone płótno z tłoczoną i złoconą tytulaturą oraz postacią kobiecą na licu. Przebarwienia i przetarcia oprawy, w środku charakterystyczne zażółcenia oraz pojedyncze zaplamienia, kilka map z niewielkimi naddarciami. Stan ogólny dobry. 86 ATLASY. MAPY

160. Mapa samochodowa Polski. 1937/1938. 161. Mapa Wielkiego Księstwa Poznańskiego. 1908.

159. [Polska] – Mapa samochodowa Polski z planami dróg wyjazdowych z Warszawy, Krakowa, Poznania, Lwowa i Łodzi. Warszawa [1930]. Księgarnia Wydawnicza Trzaska, Evert i Michalski. Zakł. Graf. W. Cukrzyński i S-ka. (Bibljoteka Automobi- listy, No 8). Arkusz 96 x 85,5 cm, mapa 93,5 x 83 cm (kolorowa), zach. oryg. okł. brosz., 25 x 12 cm. 150,- Skala 1:1.000.000. Wydana przez wiodącą ﬁ rmę wydawniczą litografowana mapa samochodowa Polski, wykonana w Zakładach Litograﬁ cznych Feliksa Kasprzykiewicza. W części dolnej – mapy poboczne z 5 planami miast (Warszawa, Łódź, Kraków, Poznań i Lwów). Projekt okł. brosz. Tadeusz Gronowski. Niewielkie przetarcia okładek, podklejenia w miejscu złożenia, poza tym stan dobry.

160. [Polska] – Mapa samochodowa i stanu dróg w Polsce na r. 1937/38. Z marszrutami. Oprac. Dawid Wacznadze. [Warszawa 1937]. Polski Touring Klub. Zakł. Graf. W. Cukrzyński i S-ka, s. [2], 47, [1], mapki + arkusz mapy w kieszonce 97 x 83 cm (barwna, rozkładana), 25 cm, oryg. okł. brosz. 150,- Skala1:1.000.000. Mapa wydana przez Polski Touring Klub – instytucję wielce zasłużoną dla rozwoju polskiej motoryzacji. Używana jeszcze w okresie powojennym. Przygotowana przez Dawida Wacznadze, gruzińskiego kartografa osiadłego po rewolucji w Polsce. Zawiera klasyﬁ kację stanu technicznego dróg w Polsce. Mapki dodatkowe: Warszawa i okolice oraz Zagłębie Węglowe (skala 1:300.000). Broszura zawiera spis miejscowości oznaczonych na mapie samochodowej; kilkanaście tras (tu zw. marszrutami) z planami głównych ulic przejazdowych w poszczególnych miastach Pol- ski oraz tabelą odległości po drogach bitych pomiędzy ważniejszymi miejscowościami. Liczne reklamy samochodowe w tekście. Niewielkie zabrudzenia okł., mapa podklejona na odwrocie, poza tym stan dobry.

– Pruska kolonizacja –

161. [Wielkopolska] – Mapa W. Ks. Poznańskiego z oznaczeniem – prócz 146 miast – 655 wiejskich posiadłości Pruskiej Komisyi Kolonizacyjnej nabytych przez nią w 20 I. tj. od założenia 1886 r. po koniec 1906 r. z dodatkiem dóbr i lasów ATLASY. MAPY 87

królewskich i rządowych, oznaczonych tylko barwami. Sporządził i wydał Zygmunt Światopełk Słupski. Poznań 1908. Z. Światopełk Słupski. Arkusz mapy w litograﬁ i 78 x 68 cm (barwny, rozkładany), 26 x 17 cm. 200,- Skala 1:500.000. Barwna mapa gospodarcza obejmująca wielką własność ziemską Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Kolorami zaznaczono posiadłości pruskiej Komisji Kolonizacyjnej, instytucji powołanej w 1886 r. celem wykupywania z rąk polskich ziemi w Wielkopolsce i na Pomorzu Gdańskim oraz osiedlania na niej rodzin niemieckich. W tabeli wyszczególniono ziemię nabytą w obwodzie poznańskim i bydgoskim od Polaków i od Niemców. Autor osobno wymienił (w celu napiętnowania) nazwiska ostatnich polskich właścicieli, którzy sprzedali swoją ziemię. Pod ramką symbol w postaci trupiej czaszki. Mapę opracował i wydał Światopełk Słupski (1851-1928), wielkopolski literat, dziennikarz i krajoznawca. Podklejenia na odwrocie, poza tym stan dobry. 88 WIDOKI MIAST

WIDOKI MIAST

WIEK XVII-XX

162. [Śląskie miasta] – „Scenographia Urbium Silesiae”. J. B. Homann. 1737- 1752 r. 8000,- Miedzioryty kolorowane w epoce; 10 rycin, od 46 x 49 do 49 x 57 (pl. ok. 52 x 60) Dziesięć z jedenastu plansz (do kompletu brak pl. X), które składały się na cykl widoków miast śląskich, wydawanych w oﬁ cynie spadkobierców Jana Baptisty Homanna w Norymberdze w latach 1737-1752 pod wspólnym tytułem „Scenographia Urbium Silesiae”. Na każdej tablicy umieszczono zbiorczo po kilka widoków, a w całym dziele znalazły się łącznie 84 weduty miast, założeń klasztornych i zamków. Autorem rysunków był Friedrich Bernhard Werner (1690-1776). Rytownicy nie są znani, jednym z nich mógł być Johann David Schleuen (czynny w latach 1740-1774). Dzięki wierności odtworzenia precyzyjnych rysunków dzieło stanowi cenne źródło dla poznania architektury miast śląskich. Wykaz oferowanych plansz: Tablica I. Widoki miast księstwa oleśnickiego: Bierutowa, Dobroszyc, Oleśnicy, Trzebnicy, Twardogóry i księstwa brzeskiego: Brzegu, Niemczy, Oławy, Strzelina. Tablica II. Widoki miast księstwa wrocławskiego: Namysłowa, Środy Śląskiej, Wrocławia (trzy widoki), Żagania w księstwie żagańskim oraz Głubczyc, położonych w księstwie karniowskim. Tablica III. Widoki miejscowości księstwa wołowskiego: Głębowic, Lubiąża, Rudnej, Ryczenia, Ścinawy, Wąsosza, Wołowa. Tablica IV. Widoki miast księstwa nyskiego: Barda, Głuchołazów, Grodkowa, Jawornika, Nysy, Osoblahy, Otmuchowa, Paczkowa i Zlatych Hor. Tablica V. Widoki miast księstwa legnickiego: Legnicy, Lubina, Prochowic i Złotoryi oraz księstwa cieszyńskiego: Cieszyna i Karwiny. Tablica VI. Widoki miejscowości księstwa świdnickiego: Dzierżoniowa, Kamiennej Góry, zamku Książ, Sobótki, Strzegomia, Świdnicy i Kościoła Pokoju, Świebodzic. Tablica VII. Widoki miejscowości księstwa ziębickiego: klasztoru w Henrykowie, Kamieńca Ząbkowic- kiego, Srebrnej Góry, Ząbkowic, Ziębic, Złotego Stoku oraz stolicy księstwa karniowskiego Karniowa. Tablica VIII. Widoki miast księstwa jaworskiego: Bolesławca, Cieplic Zdroju, Gryfowa, Jawora, Jeleniej Góry, Kowar, Lubomierza i Lwówka. Tablica IX. Widoki Raciborza, Głogówka, Opawy, Starej Kraśnicy, Głogowa, Góry i Kożuchowa. Tablica XI. Widoki Milicza, Żmigrodu, Sycowa, Bruntál oraz panorama Karkonoszy. Po konserwacji, tablica III – miejsca złożenia wzmocnione na odwrocie pap., poza tym stan dobry. Mocne odbitki z intensywną kolorystyką z epoki. Karty luzem, bez oprawy. Rzadkie w tak dużym zespole (niemal komplet). Lit.: M. Dworsatschek, Imago Silesiae, z kolekcji Tomasza Niewodniczańskiego, Wrocław, 2002, s. 149- 153, poz. 255-265 (Patrz tablica X)

163. [Berdyczów] – „Berdyczew (G. Kijowska). Kościół i klasztor obronny XX Karme- litów“. N. Orda. 1875 r. 300,- Litograﬁ a na tincie; 19,5 x 28,5 (pl. 29 x 42) Rozległa panorama miasta od strony rzeki, z dominującą bryłą założenia karmelitańskiego, zbudowa- nego w XVIII w. według projektu znakomitego architekta Jana de Witte. Kościół i klasztor, bronione WIDOKI MIAST 89

162. J. B. Homann. Scenographia Urbium Silesiae. 1737-1752.

163. N. Orda. Berdyczów. 1875. 90 WIDOKI MIAST

164. P. Willer. Plan i widok Gdańska. 1687.

przez Kazimierza Pułaskiego, odegrały rolę obronną podczas konfederacji barskiej. Litograﬁ a powstała według rysunku Napoleona Ordy (1807-1883), który podczas wędrówek po dawnej Rzeczypospolitej sporządzał z natury szkice widoków i zabytków. Rysunki odbite w zakładzie litograﬁ cznym Maksy- miliana Fajansa w latach 1873-1883 złożyły się na monumentalny „Album widoków Polski” (seria I, plansza 30). Litografował Alojzy Misierowicz (ok. 1825-po 1900). Naderwanie dolnego marginesu podklejone, poza tym stan dobry.

164. [Gdańsk] – Plan i widok miasta. P. Willer. 1687 r. 3000,- Miedzioryt kolorowany; 52 x 60,5 (pl. 54,5 x 64) W górnej części panorama miasta od strony Grodziska z dolnego tarasu Bastionu Jerozolimskiego, ukazana dość wiernie – umocnienia, za nimi sylwetki kościołów. Na pierwszym planie przedpole miasta z szerokim traktem ku Oliwie. Poniżej panoramy plan miasta, ujętego pierścieniem fortyﬁ kacji. W prawym górnym rogu róża wiatrów, u dołu herb Gdańska i kartusz tytułowy: „Dantzig in plano Anno 1687. Peter Willer Archit. Civ. Del.” Peter Willer, budowniczy przybyły z Holandii na dwór Jana Kazimierza, pracował jako architekt w Gdańsku. Willer jest autorem rysunków stanowiących ilustracje do dzieła Rajnolda Curickego „Historyczny opis miasta Gdańska”, wydanego w 1687 r., skąd pochodzi też oferowana rycina. Na odwrocie, na prawym marginesie nieaktualna pieczątka własnościowa. Graﬁ ka po konserwacji, wzmocnione i uzupełnione masą papierową miejsca składania. Stan ogólny dobry. Piękny, stary kolor. Rzadkie. Lit.: Z. Jakrzewska-Śnieżko, Gdańsk w dawnych rycinach, Wrocław 1985, s. 25-27, ilustr.

165. [Gdańsk] – 20 widoków miasta z teki Rudolpha Genée „Danzigs alterthümliche Gebäude”. Lit. wg rys. J. Gretha. 1857 r. 2400,- WIDOKI MIAST 91

165. Album 20 widoków Gdańska. 1857.

Teka 20 litografowanych widoków Gdańska wykonanych wg rysunków Juliusa Gretha (wraz z komentarzem historycznym w języku niemieckim, s. 30). Ryciny pochodzą z dzieła Rudolpha Genée „Danzigs alterthümliche Gebäude. In artistischer und historischer Bedeutung dargestellt. (Ein erläuternder Text zu den Danziger Bauwerken in Zeichnungen von J. Greth)”, wydanego w Gdańsku w 1857 r. przez Teodora Bertlinga. Ryciny oraz tekst luzem w tece płsk (34 cm). Przetarcia oprawy, poza tym stan dobry. Wyjątkowy zbiór rycin, z których część ukazuje budowle dziś już nieistniejące.

166. [Grodno] – „Grodno. (G. Grodzieńska).” N. Orda. 1875 r. 400,- Litograﬁ a tonowana; 19,5 x 29 (pl. 30 x 43) Widok zamku „w którym się odbył ostatni Sejm”. Według rysunku z natury Napoleona Ordy (1807-1883), litografował Alojzy Misierowicz (ok. 1825-po 1900) w zakładzie Maksymiliana Fajansa w Warszawie. Pochodzi z teki „Album widoków historycznych Polski poświęcony Rodakom” (seria pierwsza, plansza 2). Drobne zabrudzenia, poza tym stan dobry.

– Rysunek F. B. Wernera –

167. [Grudziądz] – „Graudentz in Poln. Preussen”. F. B. Werner. 1727 r. 2400,- Rysunek (piórko, tusz – sepia, papier); 16 x 28,5 cm Panorama Grudziądza od strony Wisły, z opisem ważniejszych budowli w lewym górnym rogu. Rysu- nek sygnowany: „F. B. Werner delin. 1727” – jest dziełem znakomitego artysty śląskiego Friedricha Bernharda Wernera (1690-1778), który dokumentował wygląd wielu miejscowości I połowy XVIII w. Artysta zyskał sławę m.in. dzięki cyklowi największych (długości ok. 1 metra) wedut miast europejskich, w tym wielu z terenu dzisiejszej Polski, a także widoków miast śląskich (patrz poz. 162). Rysunek naklejony na karton starej oprawy, poza tym stan dobry. Rzadkość!

168. [Kamieniec Podolski] – „Plan de Kaminic.” F. F. C. d. Reibnitz. 1773 r. 1200,- Rysunek (akwarela, tusz, papier); 11,3 x 14,8 cm Widok z lotu ptaka słynnej kresowej twierdzy oraz miasta. Ważniejsze budowle opisane w lewym dolnym rogu. Rysunek sygnowany na kartuszu: „F. F. C. d. Reibnitz Anno 1773”. Obiekt opatrzony 92 WIDOKI MIAST

167. Grudziądz. Rysunek F. B. Wernera. 1727.

stemplem sławnej kolekcji: „Archives. Chasseloup. Laubat.”, której założycielem był François de Chasseloup-Laubat (1754-1833), generał inżynierii wojskowej bardzo ceniony przez Napoleona, który brał udział m.in. w oblężeniu Gdańska i innych twierdz w trakcie kampanii na terenie Polski. Ślady składania, stan dobry. Rzadkość!

169. [Kazimierz Dolny] – „Widok zamku w Kazimierzu”. Rys. Z. Vogel, ryt. J. Z. Frey. 1806-1807 r. 2600,- Akwaforta; 38,3 x 47 (pl. 44,3 x 58,8) Malowniczy widok ruin zamku w Kazimierzu Dolnym, pierwotnie gotyckiego (wzniesionego przez Ka- zimierza Wielkiego), następnie przebudowanego w stylu renesansowym. Grafi ka dokumentuje wygląd zamku na początku XIX stulecia, po zniszczeniach potopu szwedzkiego i pożarach, ale przed wysadze- niem części ruin przez wojska austriackie (widoczne zachowane jeszcze renesansowe attyki). Grafi ka sygnowana poniżej kompozycji – powstała według rysunku Zygmunta Vogla (1764-1826), ucznia Bacciarellego, profesora rysunku na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego. Artysta jako pierwszy podróżował po kraju na zlecenia króla Stanisława Augusta i dokumentował wygląd za- bytków przeszłości i rezydencji magnackich. Seria wybranych 18 akwarel została powtórzona w grafi ce przez Jana Zachariasza Freya (1769-1829), malarza i rytownika wiedeńskiego, który sprowadzony przez Adama Czartoryskiego do Puław, przez wiele lat pracował w Polsce. Efektem wspólnej pracy było wydanie pierwszego w Polsce romantycznego albumu „Zbiór widoków sławniejszych pamiątek narodowych...”, z którego pochodzi oferowana rycina. Poniżej widoku przedzielona herbem Ślepowron dedykacja Vogla dla Wincentego Krasińskiego, ojca Zygmunta, właściciela Opinogóry. Niewielki ślad zalania prawego dolnego narożnika (bez szkody dla grafi ki), po konserwacji, stan dobry. Rzadkie. Lit.: K. Sroczyńska, Podróże malownicze Zygmunta Vogla, Warszawa 1980, s. 132 (akwarela z 1792 r., obecnie w zbiorach BUW). (Patrz tablica XI)

170. [Kazimierz nad Wisłą] – „Kazimierz z strony południa”. Lit. J. F. Piwarski. 1830 r. 440,- Litograﬁ a; 15 x 22 (pl. 29 x 36,5) Romantyczny widok ruin zamku dolnego i górnego w Kazimierzu Dolnym. Rycina sygnowana i datowana przez artystę: „rysował z natury i litogr. Jan Feliks Piwarski”, „w Warszawie 1830”. Jan Feliks WIDOKI MIAST 93

168. F. F. C. d. Reibnitz. Kamieniec Podolski. Rysunek. 1773.

170. J. F. Piwarski. Kazimierz nad Wisłą. 1830. 94 WIDOKI MIAST

Piwarski (1794-1859), znakomity rysownik, litograf, pierwszy kustosz Gabinetu Rycin Biblioteki Uni- wersyteckiej w Warszawie w latach 1818-1832. Artysta zajmował się także pejzażem, w tym stron rodzinnych – Kazimierza i okolic (urodzony we Włostowicach koło Puław). Był również pionierem na ziemiach polskich tworzenia szkiców z natury, podczas licznych podróży po kraju. Charakterystyczne plamki na szerokich marginesach, stan dobry.

171. [Lwów] – „Prospect gegen Abend Der Haupt-Stadt Lemberg in Roth-Reussen Polnisch. Lwów genannt anno 1772”. Wg R. von Otto. I poł. XIX w. 5000,- Tusz, akwarela, papier; 23 x 48,5 (w świetle oprawy; karta 24,5 x 49,5) Panorama Lwowa od zachodu z czasów I rozbioru, z zaznaczonymi i opisanymi w języku niemieckim najważniejszymi budynkami. Jest to jedyna znana kopia akwareli namalowanej w 1772 r. przez Rudolfa von Otto (1735-1811), rotmistrza wojsk austriackich, zajmujących miasto 19 września 1772 r. pod dowództwem marszałka Andreasa Hadika von Futak. Oryginał pracy obecnie przechowywany jest w wiedeńskim Muzeum Wojny (praca wielokrotnie wystawiana i reprodukowana). Oferowana akwarela do 1939 r. znajdowała się w Muzeum Historycznym m. Lwowa. Eksponowana na wystawie „Mit Galicji” (Kraków, Międzynarodowe Centrum Kultury, 2014; poz. 278/9 w katalogu) oraz w Wiedniu w 2015 r. Po konserwacji, stan dobry, oprawiona w ramę 37 x 62 cm. Unikat. (Patrz tablica XI)

172. [Łódź] – „Łódź, ulica Rokicińska”. XX w. 550,- Akwaforta, akwatinta; 25 x 20 (pl. 32,5 x 24) Sygnowana ołówkiem: „Łódź – ulica Rokicińska” oraz nazwisko autora (nieczytelne – Łuniński?). Widok jednej z głównych ulic w Łodzi – Rokicińskiej (niegdyś części Szosy Rokicińskiej, którą do- starczano surowce do fabryk łódzkich). Graﬁ ka zamontowana na plecach starej oprawy. Stan dobry.

173. [Piotrków oraz Janowiec n. Wisłą] – „Urbs Piotricovia a S.R.M. Sveciae post du- arum horarum obsidium occupata, d. 23 Martij, A. 1657; Arx Ianowicz a Svecis occupata et praesidio munita d. 7 febr. A. 1656”. E. J. Dahlbergh. 1696 r. 800,- Miedzioryt; 28 x 34,5 (pl. 33 x 39,5) W części górnej graﬁ ki widok Piotrkowa Trybunalskiego, z dokładnie pokazanymi i podpisanymi zabudowaniami (na podstawie tego rysunku dokonywano ich rekonstrukcji w późniejszych czasach). W części dolnej widok Janowca nad Wisłą, z widocznym okazałym zamkiem na wzgórzu, zabudowaniami miasta i płynącą w dole Wisłą. Po drugiej stronie rzeki zarysy Kazimierza Dolnego. Rycina wykonana według rysunku Erika J. Dahlbergha, zamieszczona w dziele Samuela Pufendorfa „De rebus a Carolo Gustavo...”, wydanym w Norymberdze w 1696 r. Drobne plamki, poza tym stan dobry. Mocna odbitka.

174. [Puck] – Panorama Pucka od strony Zatoki Gdańskiej. Ryt. F. Siedlecki. Ok. 1933 r. 700,- Akwaforta; 24,5 x 32 (32,5 x 50) Sygnowana ołówkiem: „Franciszek Siedlecki” oraz na płycie „Fr. Siedlecki”. Graﬁ ka ukazująca pa- noramę Pucka od strony Zatoki Gdańskiej, w okresie międzywojennym jedynego polskiego portu (do czasu zbudowania Gdyni). Praca, jedna z ostatnich w dorobku F. Siedleckiego (1867-1934), powstała z inspiracji działalnością Ligii Morskiej i Kolonialnej. Stan bardzo dobry. Lit: Graﬁ ka Franciszka Siedleckiego w Zbiorach Muzeum Mazowieckiego w Płocku, s. 144, poz. 130, il.

175. [Puławy] – „Vue du kiosque et Gora au-delà de la Vistule” (widok parku przy pałacu). Wg B. Czernof. Po 1857 r. 1200,- Litografi a na tincie; 30,5 x 43 (pl. 44,5 x 62,5) Rycina sygnowana: „Dessiné d’après nature par Madame Czernof”; „Lith. par Arm[and] Cassagne”. Po- chodzi z albumu litografi cznego wydanego w Paryżu według rysunków Barbary Czernof pt. „Album des vues de l’Institut Alexandre du Jardin et des environs de Novo Alexandra (Puławy)...”, zawierającego 24 widoki Puław, Kazimierza i okolic. Grafi ki powstały według akwarel Barbary Czernof (z Grotenów), malarki, o której wiadomo niewiele. Wystawiała w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, WIDOKI MIAST 95

174. F. Siedlecki. Puck. 1933.

173. E. J. Dahlbergh. Piotrków oraz Janowiec nad Wisłą. 1696. 96 WIDOKI MIAST

175. B. Czernof. Puławy – widok parku przy pałacu. Po 1857.

była nauczycielką rysunku w Instytucie Wychowania Panien w Puławach. Według dostępnej literatury jest to jedyne znane jej dzieło. Litografował Armand Cassagne (1823-1907), malarz, rysownik, litograf francuski. Drobne zabrudzenia szerokich marginesów, poza tym stan dobry. Bardzo rzadkie. Lit.: Słownik Artystów Polskich, t.1, s. 408.

176. [Pułtusk] – „Pułtusk nad Narwią (Polska). Gubernia Łomżyńska.” N. Orda. 1882- 1883 r. 400,- Litograﬁ a tonowana; 19 x 28,5 (pl. 29 x 41,5) Widok renesansowego zamku biskupów płockich (obecnie Domu Polonii), gdzie mieściła się „drukarnia jedna z najdawniejszych w kraju”. Według rysunku z natury Napoleona Ordy (1807-1883), litografował Alojzy Misierowicz (ok. 1825-po 1900) w zakładzie Maksymiliana Fajansa w Warszawie. Pochodzi z teki „Album widoków historycznych Polski poświęcony Rodakom” (seria ósma, plansza 251). Graﬁ ka wklejona w stare passe-partout. Drobne zaplamienia, poza tym stan dobry.

177. [Warszawa] – „Urbs Warsavia Sedes Regum Poloniae...”. Wg rys. E. J. Dahl- bergha. 1696 r. 900,- Miedzioryt; 26 x 31,5 (33 x 38) Jeden z pierwszych wiernych planów Warszawy, z zaznaczeniem kwartałów ulic (ograniczonych do Starego Miasta). Powyżej ozdobny kartusz tytułowy z herbami oraz Wisła z licznymi statkami cu- mującymi u brzegu rzeki. Na pierwszym planie wojska szwedzkie w szyku bojowym. Rycina pochodzi z dzieła Samuela Pufendorfa „De Rebus a Carolo Gustavo...”, wydanego przez Christopha Riegla w Norymberdze w 1696 r., ukazującego wydarzenia potopu szwedzkiego. Minimalny ubytek pap. po korniku, drobne plamki na marginesach. Stan ogólny dobry. Lit.: K. Wardzińska, Dawne widoki Warszawy. Warszawa 1958, il. 6

178. [Warszawa] – „Varsovie”. Ryt. A. Coquart. 1705-1735 r. 1500,- Akwaforta kolorowana; 23 x 33,8 (pl. 27,5 x 38) WIDOKI MIAST 97

178. A. Coquart. Warszawa. 1705-1735.

179. G. P. Busch. Warszawa. Po 1751. 98 WIDOKI MIAST

180. F. Dietrich. Warszawa – widok Krakowskiego Przedmieścia. 1827-1829.

Panorama miasta, ukazanego od strony Wisły, od Pałacu Kazimierzowskiego po kościół NMP na Nowym Mieście (8 x 33,8). Powyżej plan Warszawy (z zaznaczeniem głównych budynków: Zamku Królewskiego, ratusza, katedry i Kolumny Zygmunta). Graﬁ ki wzorowane na sztychach z dzieł G. Bo- denehra (panorama) i E. Dahlbergha (plan miasta – patrz poz. poprzednia). Dodatkowo w górnych rogach ryciny umieszczono widok i plan zamku w Łowiczu. Sygnowana na płycie – rytował Antoine Coquart (1668-1707), graﬁ k i rysownik francuski. Pochodzi z dzieła kartografa Nicolasa de Fera „L’Atlas Curieux”, wydanego w Paryżu. Stan dobry.

179. [Warszawa] – „Warschau”. Ryt. G. P. Busch. Po 1751 r. 2200,- Miedzioryt kolorowany; 18 x 27 (pl. 20 x 37) Widok Warszawy od Pałacu Kazimierzowskiego do kościoła Najświętszej Maryi Panny na Nowym Mieście. W prawym dolnym rogu mało czytelna sygnatura: „Busch sculp.” (Georg Paul Busch – zm. w 1756 r., miedziorytnik berliński). Rycina wzorowana na wydanej w 1751 r. panoramie Warszawy według rysunku F. B. Wernera. Stan bardzo dobry. Rzadkie. Lit.: K. Wardzińska, Dawne widoki Warszawy. Warszawa 1958, poz. 18

180. [Warszawa] – „Widok Krakowskiego Przedmieścia ku ulicy Nowy Świat”. Ryt. F. K. Dietrich. 1827-1829 r. 800,- Akwatinta, akwaforta; 18,5 x 22 (pl. 24,5 x 34) Widok głównej ulicy ówczesnej Warszawy – Krakowskiego Przedmieścia, z kościołem św. Krzyża po prawej stronie i Pałacem Staszica w oddali. Poniżej przedstawienia tytuł po polsku i francusku WIDOKI MIAST 99

(bez sygnatur). Autorem graﬁ ki jest Fryderyk Krzysztof Dietrich (1779-1847), graﬁ k przybyły do Polski z Niemiec, który jako pierwszy w Polsce tworzył w technice akwatinty. W latach 1827-1829 Dietrich opublikował cykl 12 rycin „Widoki Warszawy”, z którego pochodzi prezentowana rycina. Stan dobry. Rzadkie. (Patrz poz. następna). Lit.: H. Widacka, Dietrichowie rytownicy warszawscy. Warszawa 1989, s.137, poz. 72. (5).

181. [Warszawa] – „Widok Pałacu Kommissyi Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji”. Ryt. F. K. Dietrich. 1827-1829 r. 800,- Akwatinta, akwaforta; 18,5 x 22,5 (pl. 27 x 37,5) Widok Pałacu Mostowskich, projektu Antonio Corazziego. Poniżej przedstawienia tytuł po polsku i francusku (rycina sygnowana dwukrotnie wizerunkiem klucza). Autorem graﬁ ki jest Fryderyk Krzysztof Dietrich (1779-1847); graﬁ ka pochodzi z cyklu 12 rycin „Widoki Warszawy”. Stan dobry. Rzadkie. (Patrz poz. poprzednia). Lit.: H. Widacka, Dietrichowie rytownicy warszawscy. Warszawa 1989, s.136, poz. 70. (3).

182. [Warszawa] – „Warszawa nad Wisłą (Polska). Gubernia Warszawska.” N. Orda. 1882-1883 r. 600,- Litograﬁ a tonowana; 19 x 28 (pl. 29,5 x 44,5) Panorama Warszawy od strony Wisły, z Zamkiem Królewskim i katedrą oraz licznymi łodziami przy brzegu rzeki. Według rysunku z natury Napoleona Ordy (1807-1883), litografował Alojzy Misierowicz (ok. 1825-po 1900) w zakładzie Maksymiliana Fajansa w Warszawie. Pochodzi z teki „Album wido- ków historycznych Polski poświęcony Rodakom” (seria ósma, plansza 247). Graﬁ ka wklejona w stare passe-partout. Drobne zaplamienia, poza tym stan dobry.

183. [Wieliczka] – „Miasto Wieliczka”. Ryt. W. Hondius. 1645 r. 4600,- Miedzioryt; 38 x 48,5 (pl. 48,5 x 65) W górnej części ryciny plan miasta Wieliczki; po stronie lewej herb Rzeczypospolitej i dedykacja dla króla Władysława IV Wazy, postacie szlachty i ludu przy obelisku „Scala trzymająca sto sążni”, z prawego boku herb Kazanowskich. Pośrodku nota wydawnicza: „Marcin German Geometra mensurant Guilliemus Hondius Haga – Batavis sculpsit et delineavit...”. W części dolnej ryciny przedstawione naziemne zabudowania kopalni soli. Rycinę wykonał, na podstawie obliczeń i rysunków szwedzkiego geometry Marcina Germanusa, nadworny sztycharz Władysława IV Wilhelm Hondius. Powstała ona na zamówienie królewskie, z inicjatywy marszałka nadwornego, żupnika wielickiego Adama Kazanowskie- go. Całość liczyła 4 ryciny poświęcone wielickim kopalniom: oferowany widok miasta oraz 3 wizerunki żup solnych. „Owe widoki zajęły trwałe miejsce, zarówno jako źródło historyczne, jak i rozdział dziejów naszej graﬁ ki, jednocześnie dzieło wyjątkowe w skali europejskiej”. Na dolnym marginesie zapiski piórem dawną ręką, po konserwacji, stan dobry. Wielka rzadkość !!! Lit.: Imago Poloniae, t. II, K 111 (notuje tylko wizerunki I i II kopalni); I. Jakimowicz, Pięć wieków polskiej graﬁ ki, Warszawa 1997, s. 28 (Patrz tablica X)

184. [Złotów oraz Drawsko Stare] – „Flatou Pomerelliae Arx...”. E. J. Dahlbergh. 1696 r. 600,- Miedzioryt; 28 x 34 (pl. 33 x 38,5) W części górnej widok zamku w Złotowie (w obecnym województwie wielkopolskim), położonego na wyspie, wówczas własności Grudzińskich (wojewoda poznański i kaliski Andrzej Karol Grudziński początkowo poparł Szwedów podczas potopu, następnie przeszedł na stronę polską – w odwecie w 1657 r. Szwedzi spalili jego zamek). Na pierwszym planie widoku rozbudowany sztafaż – wojska szwedzkie stacjonujące w ruinach miasteczka i ostrzeliwujące zamek. W części dolnej graﬁ ki plan zamku Drahim w Drawsku Starym (w obecnym województwie zachodniopomorskim). Zbudowany w śre- dniowieczu przez joannitów, w owym czasie należał do elektora Brandenburgii. Rycina sygnowana – rytował Nicolas Perelle według szkicu Erika J. Dahlbergha. Rycina zamieszczona w dziele Samuela Pufendorfa „De rebus a Carolo Gustavo...”, wydanym w Norymberdze w 1696 r. Drobne plamki, poza tym stan dobry. Mocna odbitka. 100 WIDOKI MIAST

184. E. J. Dahlbergh. Złotów oraz Drawsko Stare. 1696.

185. N. Orda. Żelazowa Wola. 1882-1883. WIDOKI MIAST 101

185. [Żelazowa Wola] – „Żelazowa Wola (Polska). Gubernia Warszawska.” N. Orda. 1882-1883 r. 400,- Litograﬁ a tonowana; 19,3 x 28,8 (pl. 28,8 x 40,4) Widok dworku w Żelazowej Woli – „miejsca urodzenia najgenialniejszego muzyka polskiego Fryde- ryka Szopena”. Według rysunku z natury Napoleona Ordy (1807-1883), litografował Alojzy Misierowicz (ok. 1825-po 1900) w zakładzie Maksymiliana Fajansa w Warszawie. Pochodzi z teki „Album widoków historycznych Polski poświęcony Rodakom” (seria ósma, plansza 249). Po konserwacji (przedarcie górnego marginesu, nieznacznie zachodzące na kompozycję, podklejone, drobne ubytki marginesów uzupełnione), nieznacznie przycięte szerokie marginesy. 102 PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE

PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE

186. August III (1696-1763), król Polski. Ryt. J. E. Nilson. Ok. 1760 r. 600,- Miedzioryt; 22 x 16 (pl. 37,5 x 22,5) Popiersie króla w owalnej ozdobnej ramie, zwieńczonej wieńcem laurowym i monogramem „AR”. Poni- żej dwie postacie alegoryczne z berłem i mieczem oraz tarczą z herbem królewskim, otoczone przez putta z atrybutami nauki i sztuki. W tle kompozycji kościół dworski w Dreźnie. Sygnatura wzdłuż dolnego marginesu – wymyślił, rysował, rytował i wydał augsburski miniaturzysta i graﬁ k Johann Elias Nilson (1721-1788), jeden z głównych przedstawicieli stylu rokokowego w tamtejszym środowisku. Stan dobry. Lit.: E. Łomnicka-Żakowska, Graﬁ czne portrety Augusta II i Augusta III Wettynów, Warszawa 1997, s. 388, poz. 50, ilustr.

187. Brühl Henryk (1700-1763), polityk saski, pierwszy minister Augusta III. Ryt. J. J. Balechou.1750 r. 5000,- Miedzioryt; 53,5 x 38,6 (pl. 54,8 x 40) Dekoracyjny portret epoki dojrzałego rokoka. Postać ministra trzymającego w ręce dokumenty, przedstawiona na tle biblioteki. Poniżej przedzielony tarczą herbową napis: „Henry Comte de Brühl Premier Ministre de Sa Majesté le Roy de Pologne Electeur de Saxe”. Sygnowany na płycie – rytował Jean Joseph Balechou (1719-1764), graﬁ k francuski, członek królewskiej Akademii Malarskiej w Paryżu. Rycina powstała według obrazu cenionego malarza francuskiego Louisa de Silvestre’a (1675-1760), profesora Akademii paryskiej, od 1716 r. pracującego na dworze w Dreźnie (w 1741 r. został nobilitowany przez Augusta III). Na odwrocie stemple kolekcjonerskie (m.in. André Barrier z 1920 r.). Drobne zabrudzenia, stan dobry. Mocna odbitka. Rzadkie. Lit.: Katalog portretów BN, t. 1, s. 150, poz. 583.

188. Jadwiga (1374-1399), święta Kościoła katolickiego, królowa Polski, pierwsza żona Władysława Jagiełły. J. F. Piwarski. 1857 r. 500,- Litografi a; 39 x 30 (pl. 63 x 45,5) Popiersie z pierścieniem w ręce, poniżej kompozycji obszerna nota: „Jadwiga Królowa... ”. Grafi ka sygnowana poniżej kompozycji: „podług Bacciarellego r. J. F. Piwarski. Lit. A. Waldow w Berlinie 1857”. Portret należy do cyklu 23 wizerunków królewskich wg obrazów Marcello Bacciarellego z Sali Mar- murowej Zamku Królewskiego w Warszawie, który planował wydać Jan Feliks Piwarski (1794-1859), malarz, grafi k, pedagog i muzeolog. Cykl „Galeria królów polskich istniejąca za czasów Stanisława Augusta w Zamku Królewskim”, publikowany od 1821 do 1857 r., nie został ukończony. Na dolnym marginesie suchy tłok. Zabrudzenia szerokich marginesów, ślady zalania, naderwania, poza tym stan dobry. Patrz także poz. 194. Rzadkie. Lit.: Katalog portretów BN, t. 2, s. 115, poz. 1649.

189. Opaliński Łukasz (1581-1654), marszałek wielki koronny, wojewoda rawski. Ryt. J. Falck. 1653 r. 2800,- Miedzioryt; 31,5 x 22,7 (przycięty do odcisku płyty) PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE 103

187. Henryk Brühl. Wg L. de Silvestre’a. 1750. 189. Łukasz Opaliński. Ryt. J. Falck. 1653.

Popiersie Opalińskiego w owalnej ramie, poniżej tablica z napisem: „Illustrissimus Dominus DNS. Lucas Comes de Bnin Opaliński...”. Grafi ka sygnowana na płycie: „D. Schultz pin.”; „I. Falck sculp.”; „G. För- sterus excud. 1653”. Grafi ka z dojrzałego okresu twórczości wybitnego polskiego grafi ka Jeremiasza Falcka (ok. 1610-1677), kiedy w latach 1647-1655 przygotował serię portretów znakomitych Polaków – świeckich i duchownych (według obrazów najlepszych ówcześnie malarzy, w tym Daniela Schultza (1615-1683). Mimo wielu podróży artysta stale współpracował z wydawcami i drukarzami gdańskimi, głównie z ofi cyną Jerzego Förstera (księgarza i wydawcy związanego z dworem Władysława IV), gdzie wydano prezentowany portret. Stan dobry. Patrz poz. 211. Lit.: Katalog portretów BN, t. 3, poz. 3761

190. Stanisław Leszczyński (1677-1766), król Polski, książę Lotaryngii i Baru; oraz: Maria Leszczyńska (1703-1768), jego córka, królowa Francji, żona Ludwi- ka XV. Para graﬁ k. Wyd. J. Chiquet. Po1725 r. 1800,- Dwie ryciny (miedzioryty, akwaforty kolorowane w epoce, złocenia); 31 x 20 (pl. 36 x 22) oraz 30,5 x 20,5 (pl. 36 x 22,2) Para graﬁ k ukazujących króla Polski Stanisława Leszczyńskiego w stroju polskim, na tle bitwy oraz jego córkę, Marię Leszczyńską, żonę króla Francji Ludwika XV. Portret króla jest dziełem Antoine’a Trouvaina (ok. 1653-1708), francuskiego rytownika, wydawcy i handlarza sztychów. Po jego śmierci płyta przeszła w ręce Jacques’a Chiqueta (ok. 1673-1721), który dodał swój adres wydawniczy oraz rozbudował napis poniżej portretu, przedzielając go tarczą herbową z Orłem Białym, Pogonią i Wie- niawą. Portret królowej także z adresem wydawniczym Chiqueta oraz informacją o ślubie z Ludwikiem XV w 1725 r. Ślady po owadach na marginesie portretu Stanisława, zabrudzenia. Stan ogólny dobry. Efektowne, mocne kolorowanie. Lit.: H. Widacka, Z króla książę, s. 78, poz. 29, ilustr. (portret króla); E. Czapski, Spis rycin, s, 192, poz. 1218 (królowa)

191. Stanisław Leszczyński (1677-1766), król Polski, książę Lotaryngii i Baru, ojciec Marii, żony Ludwika XV. Ryt. C. Leroy wg J.-B. Van Loo. Ok.1760-1777 r. 400,- Miedzioryt, akwaforta; 13,8 x 10 (portret), 18,5 x 24,2 (ramka), 25,2 x 19,2 (pl.) 104 PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE

190. Stanisław Leszczyński i jego córka Maria Leszczyńska. Wyd. J. Chiquet. Po1725.

Król w peruce i w zbroi, przepasany wstęgą Orderu Św. Ducha. Portret w owalnej ramie wspartej na cokole z napisem: „Le Roy Stanislas”, rozdzielonym kartuszem zwieńczonym królewską koroną. W kartuszu 5-polowa tarcza herbowa z Orłem Białym, Pogonią litewską oraz Wieniawą Leszczyńskich pośrodku. Portret odwrócony w stosunku do płótna Van Loo z ok. 1725 r; zamieszczony w t. 4. dzieła Dreux du Radiera (wyd. 1755-1765) „L’Europe illustré”. Oferowany egzemplarz pochodzi z wydania z 1777 r., z przydaną ozdobną akwafortową ramką, z motywami panopliów i rocaille’ów. Z lewej strony obcięty do linii odcisku płyty przydanej ramki, poza tym stan dobry. Lit.: H. Widacka, Z króla książę, poz. 70; Katalog portretów BN, poz. 5119

192. [Stanisław Leszczyński] – Mauzoleum króla w kościele św. Rocha w Nancy. Ryt. D. Collin. Po 1766 r. 1000,- Miedzioryt, akwaforta; 39,5 x 34,5 (pl. 63 x 47) Rycina sygnowana na płycie, rytował Dominique Collin według rysunku Jeana-Baptiste’a-Charle- s’a Claudota, na podstawie rzeźby Jeana-Josepha (Johanna Josepha) Söntgena, inspirowanej po- mysłem Jeana Giradeta. Efektowna rycina przedstawiająca monumentalną konstrukcję, zwieńczoną sarkofagiem, na którym znajduje się półleżąca postać króla, podtrzymywanego przez personiﬁ kację władzy. U podnóża cokołu z napisem alegorie (m.in. Justitia i Caritas) oraz panoplia. Na dole kompozycji rozbudowany tekst francuski, dotyczący budowy pomnika. Ślad złożenia, poza tym stan dobry. Bardzo rzadkie. Lit. H. Widacka, Z króla książę, poz. 87; Katalog portretów BN, poz. 5106.

193. Stańczyk (ok.1480-ok.1560), błazen nadworny Jagiellonów. Ryt. H. Redlich wg J. Matejki. 1883 r. 800,- Miedzioryt; 31 x 42,5 (pl. 49,5 x 64,5) Jedna z ostatnich prac w dorobku Henryka Redlicha (1838-1884), uznawanego za jednego z najlepszych interpretatorów dzieł Jana Matejki. Artysta pochodzenia żydowskiego, urodzony w Warszawie, wychowany we Wrocławiu, wykształcony w Dreźnie i Monachium, przez wiele lat pracował zagranicą. PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE 105

193. Stańczyk. Ryt. H. Redlich wg obrazu J. Matejki. 1883.

Współpracował z warszawskim oraz krakowskim TZSP, dla których wykonywał sztychowane reprodukcje dzieł uznanych malarzy. Miedzioryt według obrazu „Stańczyk” Jana Matejki (wystawionego po raz pierwszy w 1863 r. w Krakowie, obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie) planowano wydać w 1883 r., jednak postępująca choroba artysty uniemożliwiła te plany. Redlich wyrytował gło- wę Stańczyka oraz zaznaczył resztę kompozycji na płycie, ukończonej już po jego śmierci. Poniżej przedstawienia miedziorytowy portrecik Matejki. Znaczne zażółcenie papieru, drobne uszkodzenia, poza tym stan dobry. Lit.: Katalog portretów BN, t. 4, s. 374, poz. 5174

194. Stefan Batory (1533-1586), król Polski. Lit. J. F. Piwarski wg M. Bacciarellego. 1857 r. 500,- Litograﬁ a; 38,5 x 29,5 (pl. 62,5 x 45,7) Popiersie w prawo, w owalnej proﬁ lowanej ramie na tle prostokątnej płyciny. U góry napis: „Galerja Królów Polskich”. Sygnowany poniżej kompozycji: „podług Bacciarellego J. F. Piwarski 1857 r. Odbito w Lit. M. Fajansa w Warszawie / Ulica Długa 550”. Pochodzi z cyklu: „Galeria królów polskich istnie- jąca za czasów Stanisława Augusta w Zamku Warszawskim...” (patrz poz. 188). Na marginesie suchy tłok. Ślady zalania górnego marginesu, zabrudzenia i drobne przedarcia, stan ogólny dobry. Rzadkie. Lit.: Katalog portretów BN, t. 4, s. 387, poz. 5226

195. [Książęta pomorscy – dobrodzieje opactwa w Oliwie] – Sobiesław I, Sambor I, Mściwoj I Spokojny, Świętopełk II Wielki. Cztery portrety. Ryt. J. E. Gericke. 1749 r. 800,- Cztery miedzioryty; każdy ok. 30 x 20 (pl. 36 x 21,5) Portrety władców Pomorza Gdańskiego z dynastii Sobiesławiców: założyciela dynastii, Sobiesława I (ok. 1130-1177/1179), jego synów i następców: Sambora I (ok. 1150-1205/1207) oraz Mściwoja I Spo- kojnego (?-1220) oraz syna Mściwoja Świętopełka II Wielkiego (ok. 1190-1266). Wszyscy oni byli 106 PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE

194. Stefan Batory. Lit. J. F. Piwarski. 1857. 196. Wojna o Inﬂ anty. 1865.

fundatorami i dobrodziejami opactwa cystersów w Oliwie, gdzie zostali pochowani (Sobiesław ukazany jako fundator klasztoru, klęczący przed Matką Boską i świętym Bernardem). Ryciny sygnowane na płycie, są dziełem Johanna Ernesta Gericke, graﬁ ka działającego w latach 1744-1769. Pochodzą z dzieła Friedricha von Dregera „Codex Pomeraniae”. Stan dobry. Mocne odbitki.

------

196. [Wojna o Infl anty] – „Zdobycie Wolmaru na Szwedach przez Jakóba Potockiego r. 1601”. Wg W. Eljasza-Radzikowskiego. 1865 r. 900,- Litografi a; 47,3 x 37,7 (pl. 65 x 52,5) Scena z wojny polsko-szwedzkiej o Infl anty w latach 1600-1611 – w październiku 1601 r. wojska polskie pod dowództwem króla Zygmunta III Wazy, hetmana Jana Zamoyskiego oraz Stanisława Żół- kiewskiego rozpoczęły oblężenie twierdzy Wolmar (obecnie Valmera na Łotwie). Ostatecznie twierdza skapitulowała 18 grudnia 1601 r., ofi cerowie szwedzcy (wśród nich m.in. współdowodzący Jakub de la Gardie) dostali się do niewoli. Obraz, przedstawiający zwycięstwo Polaków, namalował w 1864 r. Walery Eljasz-Radzikowski (1841-1905), malarz krakowski, znany także jako gorący miłośnik Tatr. W 1865 r. obraz został zakupiony przez Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Krakowie, wydany w formie miedziorytu jako premia dla członków Towarzystwa. Sztychował Leo Schöninger (1811-1879). Niewielkie uszkodzenia szerokich marginesów, drobne zabrudzenia, poza tym stan dobry. Lit.: E. Świeykowski, Pamiętnik Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, Kraków 1905

197. [Bitwa o Warszawę] – Trzy dni bitwy pod Warszawą 28-30 lipca 1656 r. E. J. Dahl- bergh. 1696 r. 3600,- Zespół trzech miedziorytów o wym.: 29 x 56,5 (pl. 33 x 58,5) – dzień pierwszy; 30 x 55,5 (pl. 33 x 58) – dzień drugi; 30 x 55,5 (pl. 33 x 58) – dzień trzeci. Trzy graﬁ ki przedstawiające pola bitew, które rozegrały się pod Warszawą w dniach 28-30 lipca 1656 r. pomiędzy siłami polskimi a armią szwedzko-brandenburską. Na każdej z rycin widoczne panoramy Warszawy. Ryc. 1.: na pierwszym planie rozmieszczenie wojsk po stronie praskiej, z zaznaczeniem miejscowości (znajdujących się obecnie w granicach Warszawy, m.in.: Białołęka, Bródno, PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE 107

197. E. J. Dahlbergh. Bitwa o Warszawę (3 ryciny). 1696.

Praga, Skaryszew). Na drugim brzegu Wisły panorama Warszawy i Jazdowa. Na rycinie ukazującej dzień drugi bitwy legenda z opisem wojsk oraz spis nazwisk generałów szwedzkich i brandenburskich. Na planszy trzeciej, obok kompozycji, legenda z opisami wydarzeń. Bitwa zakończyła się zwycię- stwem Szwedów i zajęciem przez nich Warszawy. Na skutek zagrożenia odcięciem dróg ewakuacji wojska szwedzkie miesiąc później opuściły stolicę, grabiąc i wywożąc dzieła sztuki i archiwalia (wraz z biblioteką królewską). Rysunki przygotowane przez Erika J. Dahlbergha (1625-1703), malarza to- warzyszącego królowi w czasie potopu i zamieszczone w dziele Samuela Pufendorfa „De Rebus a Carolo Gustavo...”, wydanego przez Christopha Riegla w Norymberdze w 1696 r. Ryciny odbijane z dwóch płyt. Drobne rdzawe plamki, pęknięcia marginesów na zgięciach pap., poza tym stan dobry. Mocne odbitki.

198. [Bitwa morska] – „Pugna Navalis in ipsis faucibus Freti Oresund Svecos...”. E. J. Dahlbergh. 1696 r. 2400,- Miedzioryt; 30 x 57 (35 x 59,5) Pełne dramatyzmu przedstawienie bitwy morskiej, która rozegrała się 29 października 1658 r. w cie- śninie Sund na Morzu Bałtyckim (pomiędzy Szwecją a Danią). Drobiazgowo ukazane XVII-wieczne okręty wojenne. Pochodzi z dzieła Samuela Pufendorfa „De Rebus a Carolo Gustavo...”, wydanego przez Christopha Riegla w Norymberdze w 1696 r. Odbita z dwóch płyt. Stan dobry. Mocna odbitka. Bardzo efektowne.

199. [Uroczystości pogrzebowe Karola X Gustawa 3 listopada 1660 r.] – „Exequ- iae Serenissimi ac Potentiss: Principis ac Dni Domini Caroli Gustavi Svecorum Gothorum et Wandalorum Regis...”. E. J. Dahlbergh. 1696 r. 4000,- Miedzioryt odbity z 13 płyt, sklejony; 28 x 450 cm Monumentalne (ponad czterometrowe), niezwykle efektowne przedstawienie konduktu żałobnego Karola X Gustawa (1622-1660), w latach 1654-1660 króla Szwecji, w Polsce zapamiętanego z czasów potopu szwedzkiego. Pełen szczegółów wizerunek orszaku w strojach żałobnych, na tle panoramy Sztokholmu, wraz ze statkami w porcie oddającymi honorową salwę. Poniżej opis orszaku oraz spis osób biorących udział w uroczystości, powyżej herby ziem Królestwa Szwecji, całość w dekoracyjnej bordiurze. Mistrzowskiej klasy rycina pochodzi z dzieła Samuela Pufendorfa „De rebus a Carolo Gu- stavo Sueciae Rege...”, wydanego w Norymberdze w 1696 r. Po konserwacji, stan dobry. Wyjątkowe dzieło z bogatą ikonograﬁ ą. 108 PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE

198. E. J. Dahlbergh. Bitwa morska. 1696.

199. E. J. Dahlbergh. Pogrzeb Karola X Gustawa. 1696.

199. E. J. Dahlbergh. Pogrzeb Karola X Gustawa. 1696. PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE 109

200. Konstytucja 3 Maja. Ryt. F. St. Jasiński wg obrazu J. Matejki. 1892.

200. [Konstytucja 3 Maja] – „Ogłoszenie Konstytucyi 3go Maja 1791 r.” Ryt. F. Jasiń- ski. 1892 r. 2600,- Akwaforta; 36 x 63,5 (pl. 61 x 102) Ze zbioru Jana Sas-Zubrzyckiego (pieczątka). Sygnowana na płycie poniżej kompozycji: „Rytował Feliks Jasiński w Paryżu”; „Malował Jan Matejko w Krakowie” (obraz wystawiony w Sukiennicach w 1891 r.). Praca Feliksa Stanisława Jasińskiego (1862-1901), jednego z najdoskonalszych grafi ków odtwórczych w Europie. Syn powstańca 1863 r., osiadł na stałe w Paryżu w 1882 r. Cieszył się międzynarodową sławą i uznaniem, otrzymując m.in. złoty medal na wystawie wszechświatowej. Ry- cina stanowiła premię dla członków Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie za rok 1892 (jedna z czterech premii wykonanych przez artystę na zamówienie z Polski). Wykonana na podstawie fotografi i, wspólnie z Feliksem Vallottonem (1865-1925), malarzem i grafi kiem francuskim, przyjacielem i współpracownikiem. Odbita w Wiedniu. Pieczątka kolekcji Jana Sas-Zubrzyckiego (1860-1935), architekta i kolekcjonera. Charakterystyczne plamki na szerokich marginesach, poza tym stan dobry. Lit.: L. Wellisz, Félix-Stanislas Jasiński graveur, Paris 1934, s. 104, poz. 49

201. [Insurekcja kościuszkowska] – „Przysięga Tadeusza Kościuszki na Rynku w Krakowie”. Lit. M. B. Stęczyński wg M. Stachowicza. 1862 r. 2800,- Litografi a na tincie; 40 x 61,5 (pl. 53 x 71) Ze zbioru Jana Sas-Zubrzyckiego (pieczątka). Efektowna, dużych rozmiarów grafi ka ukazująca przy- sięgę Tadeusza Kościuszki na rynku krakowskim 24 marca 1794 r. – moment uznawany za początek powstania. Praca wzorowana na obrazie popularnego malarza krakowskiego Michała Stachowicza (1768-1825), jest dziełem Macieja Bogusza Stęczyńskiego (1814-1890), litografa, rysownika i pisarza. Poniżej kompozycji sygnatury (odbita w Litografi i „Czasu” w Krakowie), tytuł, faksymile podpisu Na- czelnika oraz fragment wiersza Stęczyńskiego, poświęcony bohaterowi („Wielki mężu!”). W prawym dolnym rogu czerwona pieczęć z wizerunkiem orła oraz podpis M. Stęczyńskiego wraz z drukowaną notą: „Takim znakiem moim nieopatrzonych i wszelkich rozmnożeń prawnie dochodzić będę. Nakładca i właściciel”. Jednolite zażółcenie pap., charakterystyczne plamki, naderwania marginesów (nieznacznie zachodzące na kompozycję), poza tym stan dobry. Rzadkie. (Patrz tablica XII)

202. [Poniatowski Józef] – „Bohatyrska Śmierć Xięcia Poniatowskiego w Rzece Elster pod Lipskiem, dnia 19 Października 1813.” Wyd. Artaria et Comp. w Wiedniu. I ćwierć XIX w. 1500,- 110 PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE

202. Bohatyrska śmierć Xięcia Poniatowskiego w rzece Elster. I ćwierć XIX w.

Akwaforta, ręcznie kolorowana; 32,7 x 44,8 (pl. 40 x 53,8) Książę Józef na koniu ginący w nurtach Elstery. Na obu brzegach rzeki oraz na przedstawionym w tle moście maszerujące oddziały. Poniżej tytuł w języku polskim i niemieckim, całość ujęta w dekoracyjną ramkę. Wzdłuż dolnego marginesu adres wydawniczy: „Vienne chez Artaria et Comp.” (słynne, działa- jące do dziś wiedeńskie wydawnictwo). Papier jednolicie pożółkły, poza tym stan dobry. Efektowne, mocne kolory. Rzadkie. Lit.: H. Widacka, Ikonograﬁ a księcia Józefa Poniatowskiego w zbiorach graﬁ ki Biblioteki Narodowej [w:] Rocznik Biblioteki Narodowej, t. XII-XIII, Warszawa 1979

203. [Paryż 1814] – „Souvenirs de la Grande Armée”. Wg L. Cognieta. Ok. 1831 r. 600,- Akwatinta; 31,5 x 24 (pl. 44,5 x 33,5) Ranny polski lansjer, wsparty o mur, na którym spoczywa sztandar napoleoński. W tle rozległa panorama Paryża z maszerującymi oddziałami żołnierzy. Poniżej tytuł oraz sygnatury. Graﬁ ka powstała według obrazu Leona Cognieta (1794-1880), malarza francuskiego, cenionego za obrazy o tematyce historycznej. Praca powstała po upadku powstania listopadowego i stanowiła pendant do obrazu „Praga 1831”, z przedstawieniem samotnego generała na tle płonącej Warszawy. Oba dzieła zyskały popularność dzięki powtórzeniom graﬁ cznym (wykonanym m.in. przez Jeana Pierre’a Marie Jazeta (1788-1871), ucznia i kontynuatora Philiberta Debucourta). Drobne zabrudzenia i uszkodzenia mar- ginesów, poza tym stan dobry. Lit.: Katalog zbiorów L. Gocla, t. 2, s. 215, poz. 832 (wersja z innym tytułem)

204. [Napoleon na wyspie Świętej Heleny] – „Napoleon auf St. Helena”. Ryt. F. Ran- del. Ok. 1840 r. 500,- Staloryt; 25,8 x 37,5 (pl. 36,5 x 46,5) Cesarz Francuzów w otoczeniu najbliższych przyjaciół, dyktujący pamiętniki Emmanuelowi Augustowi de Las Cases na wyspie Świętej Heleny, gdzie był na zesłaniu od 18 października 1815 r. do śmierci PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE 111

204. Napoleon na wyspie Świętej Heleny. Ryt. F. Randel. Ok. 1840.

5 maja 1821 r. Rycina sygnowana na płycie, rytował F. Randel, graﬁ k niemiecki pracujący w Berlinie w latach 40. XIX w. Po konserwacji, stan dobry.

– Zbiór oryginalnych akwarel –

205. [Wojsko polskie w roku 1831] – Mundury z czasów powstania listopadowego. 22 plansze. Akwarele wg T. Mielcarzewicza. Po 1831 r. 18 000,- Akwarele, gwasze na bibułce naklejonej na papier; 22 karty śr. o wym. 24 x 18 cm Zbiór 22 akwarel przedstawiających mundury pułków Wojska Polskiego w 1831 r. Kompozycje po- wtarzają rysunki i litografi e Teofi la Mielcarzewicza (1807-1879), rysownika i litografa poznańskiego, właściciela zakładu litografi cznego, członka Towarzystwa Sztuk Pięknych, ilustratora „Przyjaciela Ludu”. Na tablicach przedstawiono umundurowanie pułków pieszych i pułków jazdy Wojska Polskiego z cza- sów wojny polsko-rosyjskiej 1830-1831 r., m.in.: portret generała Skrzyneckiego, Pułk 4 Strzelców Kon- nych, Pułk 2 i 3 Ułanów, Pułk 3 Strzelców Pieszych, Artyleria konna Gwardii, Artyleria piesza, weterani, Legia Nadwiślańska, Mazurzy, Pułk Jazdy Ochotników Poznańskich. Każda karta z opisem w języku polskim i niemieckim oraz dodatkowymi opisami ołówkiem (na odwrocie m.in. informacja o poznańskim zakładzie litografi cznym Karola Antoniego Simona, gdzie odbito litografi e Mielcarzewicza – całość liczyła 24 grafi ki). Drobne ubytki farby i bibułki, zabrudzenia, poza tym stan dobry. Bardzo rzadkie, szczególnie w takim zespole (wg W. Łysiaka album Mielcarzewicza stanowi „niebywałą rzadkość”). Lit.: W. Łysiak, Empireum, t. 2, s. 445 (Patrz tablica XII)

206. [Powstanie styczniowe] – Bitwa powstańców pod Radomskiem 29 stycznia 1863. Lit. wyd. J. Scholz. Po 1863 r. 600,- Litograﬁ a, ręcznie kolorowana; 23,5 x 33 (pl. 32 x 42,5) Niesygnowana; p.d. adres wydawniczy: „Verlagseigenthum von Jos. Scholz in Mainz № 182” oraz „Aus dem polnischen Aufstande. Kampf im Walde von Radomsk am 29. Januar 1863”. Graﬁ ka przed- stawiająca bitwę pod Radomskiem 29 stycznia 1863 r., ukazuje walczących w lesie powstańców, 112 PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE

205. Wojsko polskie z czasów powstania listopadowego. Wg T. Mielcarzewicza. Po 1831.

strzelających do widocznych w oddali żołnierzy rosyjskich. Zabrudzenia i uszkodzenia marginesów, naddarcia podklejone, stan dobry.

207. [Powstanie styczniowe] – „Pochód na Sybir”. Wg Artura Grottgera. Ok. 1868 r. 1200,- Litografi a; 36,5 x 61,5 (pl. 50,5 x 67,5) Powstańcy 1863 r. przekraczający granicę, w drodze na zesłanie na Syberię; poniżej przedstawienia ty- tuł oraz sygnatura: „Rysował Artur Grottger”. Artur Grottger (1837-1867) był jednym z najwybitniejszych polskich malarzy i rysowników XIX stulecia, którego prace, wydawane w formie albumów, odegrały wielką rolę w krzewieniu uczuć patriotycznych. W dorobku artysty najważniejsze miejsce zajmują cykle rysunków poświęconych powstaniu styczniowemu. Grottgera fascynowała także tematyka sybiracka, której poświęcił wiele rysunków, głównie z lat 1866-1867. Już w czasie pobytu w Paryżu, krótko przed śmiercią, narysował karton „Pochód na Sybir” (obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu; tu informacja, że obraz znajduje się w kolekcji Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej). Litografował Fran- ciszek Hanfstӓngl (1804-1877), niemiecki malarz, grafi k i fotograf działający w Monachium (uczeń Aloisa Senefeldera, wynalazcy litografi i). Odręczne dopiski ołówkiem, zbrązowienie papieru, drobne uszkodzenia krawędzi.

208. [I wojna światowa] – „Le Croix de la Légion d’Honneur” (Legia Honorowa). Ryt. L. Jonas. 400,- Akwaforta; 29 x 24 (pl. 51,5 x 38) Sygnowana ołówkiem: „L. Jonas”; „28-125”. Duch cesarza Napoleona z orderem Legii Honorowej nad żołnierzami w okopach I wojny światowej. Dołączona karta z opisem w języku francuskim (plansza nr 3 z teki „Le croix”). Lucien Jonas (1880-1947), malarz francuski, oﬁ cjalny malarz armii francuskiej w czasie I wojny światowej. Zagięcia karty z opisem, stan graﬁ ki dobry.

------

209. [Stroje polskie Norblina] – Kobieta sprzedająca pomarańcze. Wg J. P. Norblina. 1818 r. 900,- PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE 113

207. Pochód na Sybir. Wg A. Grottgera. Ok. 1868.

208. L. Jonas. Legia Honorowa. I wojna światowa. 209. J. P. Norblin. Pomarańczarka. 1818.

Akwaforta, akwatinta kolorowana akwarelą; 25,2 x 16,7 (pl. 33 x 24) Grafi ka pochodzi z teki „Zbiór rozmaitych strojów polskich”, najważniejszego i najbardziej znanego dzieła Jana Piotra Norblina (1745-1830), artysty francuskiego przez 30 lat pracującego w Polsce. Wybranych 50 rysunków Norblina powtórzył w technikach grafi cznych Philibert-Louis Debucourt (1755-1822), wybitny francuski malarz i grafi k, członek Akademii paryskiej. Teka ta ukazywała się w zeszytach w Paryżu od 1818 r. Była wysoko ceniona już przez współczesnych za wartość kostiu- mologiczną i obyczajową. Stan bardzo dobry. 114 PORTRETY. SCENY HISTORYCZNE

210. Album Wileńskie. Pasek na łowach. Wg A. Zaleskiego. 1851-1852.

210. [Obrazy z pamiętników J. Ch. Paska] – Pasek na łowach. Album Wileńskie. 1851-1852 r. 2600,- Litograﬁ a kolorowana; 25 x 35,8 (pl. 40 x 53,7) Pasek na polowaniu, otoczony przez liczne zwierzęta – psy, zające, lisa, kunę, wydrę. Poniżej dekoracyjnej sceny tytuł („Spotkał mię kto nieznajomy na polowaniu…”) oraz sygnatury. Według rysunku Antoniego Zaleskiego (1824-1885), litografował Victor Adam i Eugène Ciceri (1813-1890), w paryskim zakładzie Lemerciera. Pochodzi z 2 serii poszytu 5 „Albumu Wileńskiego”. Charakterystyczne plamki na szerokich marginesach, poza tym stan dobry. Pięknie zachowane stare kolorowanie. Lit.: I. Jaworska, Album wileńskie [w:] Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, t. XX, s. 301, poz. 104. GRAFIKA ARTYSTYCZNA 115

GRAFIKA ARTYSTYCZNA

XVII – XIX WIEK

211. Falck Jeremiasz (ok. 1610-1677) – Święty Jan Chrzciciel głoszący kazanie (wg obrazu Abrahama Bloemaerta). 1661 r. 6500,- Miedzioryt; 50,5 x 62 (pl. 53,5 x 73) Sygnowany na płycie: „Bloemaert pinx. J. Falck Polonus sculp. 1661”. Praca Jeremiasza Falcka, jednego z najznakomitszych polskich sztycharzy XVII w., o międzynarodowej sławie, działającego także w Paryżu, Sztokholmie i Amsterdamie, autora wielu portretów polskich osobistości. Rycina według obrazu malarza i rytownika holenderskiego wczesnego baroku Abrahama Bloemaerta (1566-1651). Ślad składania pośrodku, drobne zabrudzenia i uszkodzenia szerokich marginesów, poza tym stan dobry. Rzadkie. Patrz poz. 9, 75, 189.

212. Norblin Jan Piotr (1745-1830) – „Aleksander Wielki w pracowni Apellesa”. 1774 r. 2800,- Akwaforta; kompozycja 21,5 x 33,8 (pl. 23,3 x 35,5) Najwcześniejsza znana praca grafi czna wybitnego malarza, rysownika i grafi ka francuskiego pochodzenia, od 1774 r. pracującego w Polsce. Grafi ka powstała pod wyraźnym wpływem kunsztu Rembrandta, którego dorobek Norblin poznał jeszcze we Francji. Jest ona grafi cznym powtórzeniem obrazu innego znanego miłośnika dorobku Rembrandta – niemieckiego malarza Christiana Wilhel- ma Ernsta Dietricha (1712-1774), pracującego w Dreźnie (nazywanego niemieckim Rembrandtem). Norblin podróżował w latach 1771-1774, wtedy zapewne poznał w Dreźnie prace Dietricha. Grafi ka „Aleksander Wielki w pracowni Apellesa”, sygnowana na płycie: „Peint par Dietrycy”, „Grávé à Varsovie par Norblin” oraz w obrębie kompozycji „Norblin fecit 1774” oraz „D. 1733” (data powstania ryciny Dietricha) – dwie ostatnie zatarte. Praca zadedykowana mecenasowi Norblina, który sprowadził go do Polski, księciu Adamowi Kazimierzowi Czartoryskiemu (w oferowanym egzemplarzu dedykacja przycięta). Znaczne zakwaszenie papieru, odbitka przycięta. Bardzo rzadkie. Lit.: P. Smolik, Jana Piotra Norblina prace rytownicze, Łódź 1934, s. 37, ilustr. (tu informacja za Hillemacherem o 7 stanach)

213. Płoński Michał (1778-1812) – „Koszykarz”. 1805 r. 1600,- Akwaforta; 29 x 22,5 (pl. 32,5 x 24,5) Sygnowana na płycie: „M. Płoński f 1805”. Najważniejsza i najbardziej znana praca Michała Płońskie- go, grafi ka, malarza i rysownika, najzdolniejszego ucznia Jana Piotra Norblina. Płoński, mistrzowsko operujący akwafortową kreską, uważany jest przez badaczy za „polskiego Rembrandta”. W swych pracach, stanowiących inspirację dla wielu polskich grafi ków XIX w., poruszał głównie tematykę ro- dzajową. W 1805 r. w Paryżu ukazała się teka grafi k „Recueil de 19 planches”, w skład której wszedł m.in. „Koszykarz” – praca stanowiąca podsumowanie dorobku artysty (pierwsze wyd. Amsterdam 1802). Tytułową postać mężczyzny obładowanego stosem koszyków na tle miasta otacza 12 scenek fi guralnych i pejzaży, powstałych pod wyraźnym wpływem sztuki Rembrandta. Ciekawostkę stanowi przedstawienie balonu w tle głównej sceny – być może jest to wspomnienie lotów organizowanych 116 GRAFIKA ARTYSTYCZNA

211. J. Falck. Święty Jan Chrzciciel. 1661.

212. J. P. Norblin. Aleksander Wielki w pracowni Apellesa. 1774. GRAFIKA ARTYSTYCZNA 117

214. Stefano della Bella. Seria siedmiu marin. 1634.

przez Jana Potockiego w Warszawie. Ślady składania, drobne zaplamienia, stan dobry. Patrz także poz. 253 – rysunek Płońskiego. Lit.: W. Tatarkiewicz, Michał Płoński, Warszawa 1926, il.

214. Stefano della Bella (1610-1664) – Seria siedmiu marin. 1634 r., wyd. XIX w. 4000,- Akwaforty; śr. o wym. 11,5 x 20,1 (pl. 13,8 x 22) Seria 7 akwafort (winno być 8) o tematyce morskiej, zadedykowana księciu Lorenzo de Medici. Na I planszy (frontispis) sygnatura: „SDB In. et F. 1634” oraz adres wydawcy „Arnoldo van Wester- hout Formis in Roma”; na planszy 2 i 5 sygnatury grafi ka (monogram wiązany). Stefano della Bella, znakomity włoski rysownik, rytownik i malarz. Wśród jego bardzo bogatej spuścizny szczególne miejsce zajmują prace z motywami polskimi – najważniejsze to przedstawienie wjazdu polskiego poselstwa do Rzymu w 1633 r. Szkice polskich postaci wykonane przez artystę jako świadka tego wydarzenia wykorzystane zostały w pierwszych trzech grafi kach z oferowanej serii. Na frontispisie wśród siedzą- cych po stronie lewej tragarzy występuje jeden z „po polsku” ostrzyżoną głową. W głębi stoją dwaj Polacy, w kołpakach z piórami. Na planszy drugiej artysta przedstawił Polaków wśród stojących i rozmawiających postaci na pierwszym planie; uwagę zwracają charakterystyczne stroje, uwiecznio- ne na rysunkach przechowywanych obecnie w Albertinie. Trzecia grafi ka z serii przedstawia grupę rozmawiających mężczyzn na tle statków – wśród nich dwóch jest ubranych w stroje polskie. Odbitki późniejsze, XIX-wieczne, z adresem stanu III. Stan dobry. Rzadkie. Lit.: M. Paszkiewicz, Tematyka polska w twórczości Stefano della Belli [w:] Rocznik Historii Sztuki, XV, 1985, s. 256-258

215. Stefano della Bella (1610-1664) – Marsz armii Władysława IV. 1645 r. 500,- Akwaforta; 10,7 x 15,6 (pl. 10,9 x 15,8) Stan I. Rycina autorstwa Stefano della Bella (1610-1664), znakomitego włoskiego rysownika, rytownika i malarza, pracującego we Florencji dla książąt Medici oraz na dworze królewskim w Paryżu. Grafi ka jest znana w polskiej bibliografi i jako marsz armii z królem Władysławem IV. Nawet w przypadku niepoprawnej identyfi kacji postaci jeźdźca znajdującego się w centralnej części pierwszego planu, najprawdopodobniej kompozycja może być powiązana z rysunkami della Belli przedstawiającymi 118 GRAFIKA ARTYSTYCZNA

215. Stefano della Bella. Pochód polskiej armii. 1645.

polskie poselstwo Jerzego Ossolińskiego lub Krzysztofa Opalińskiego. Zachowany minimalny margines, stan dobry. Lit.: Vesme-Massard 175 I/IV; J. Talbierska, Stefano della Bella, Warszawa 2001, poz. 207

216. Stefano della Bella (1610-1664) według – Słoń. 400,- Akwaforta; 8,5 x 9,8 (pl. 10 x 11,5) Rycina niesygnowana (w prawym dolnym rogu „4”), jest odwróconą kopią graﬁ ki Stefano della Belli z cyklu „Diverse Caprici” opublikowanej po raz pierwszy w 1641 r. Stefano della Bella to najwybitniejszy akwaforcista europejski XVII w., który stworzył m.in. cykle graﬁ k poświęconych wjazdom polskich poselstw do Rzymu i Paryża. Stan dobry. Lit.: J. Talbierska, Stefano della Bella, Warszawa 2001, s. 101, poz. 229, ilustr. na s. 335 (wersja pierwotna)

XX WIEK

217. Bartłomiejczyk Edmund (1885-1950) – „Lany poniedziałek”. 1933 r. 1400,- Drzeworyt na tincie; 31 x 29,8 (pl. 37 x 35) Sygnowany pod kompozycją ołówkiem: „Edmund Bartłomiejczyk, Warszawa 1933 r.”. Edmund Bar- tłomiejczyk, grafi k, profesor ASP w Warszawie, członek i w latach 1930-1936 prezes „Rytu”; zajmował się głównie grafi ką użytkową (ilustracje i układy grafi czne książek, plakaty, znaczki pocztowe) oraz artystyczną (najczęściej drzeworyty, poza tym litografi e i techniki metalowe). Nieznaczne plamki na marginesie, poza tym stan bardzo dobry. Patrz poz. następne. Lit.: M. Grońska, Nowoczesny drzeworyt polski, Warszawa 1971, s. 113, 398, II. 263

218. Bartłomiejczyk Edmund (1885-1950) – „Hucuł z Jaworowa”. 1935 r. 1000,- Drzeworyt dwubarwny; 24,5 x 24 (w świetle oprawy) Sygnowany ołówkiem: „Edmund Bartłomiejczyk 1935” oraz inicjałami na klocku. Praca jednego z najwybitniejszych graﬁ ków polskich okresu międzywojennego, profesora ASP, członka „Rytu”. Tematyka jego prac często związana była z Huculszczyzną oraz Podhalem. Ze spuścizny po rodzinie majora GRAFIKA ARTYSTYCZNA 119

217. E. Bartłomiejczyk. Lany poniedziałek. 1933. 219. E. Bartłomiejczyk. Pasterka. 1934.

220. H. Berlewi. Mechanofaktura. Lata 60. XX w. 221. St. Borysowski. Fabryka. 1933.

Henryka Dobrzańskiego Hubala (sąsiadów artysty z Kolonii Profesorskiej przy ulicy Hoene-Wrońskiego na warszawskim Ujazdowie). Stan bardzo dobry, oprawiony w ramę. Patrz poz. następna. Lit.: Edmund Bartłomiejczyk (1885-1950), katalog wystawy Warszawa 1956, s. 33, poz. 28 (tu informacja: klocki niezachowane)

219. Bartłomiejczyk Edmund (1885-1950) – Pasterka. 1934 r. 900,- Drzeworyt barwny; 21 x 19 (w świetle oprawy) Sygnowany ołówkiem: „E. Bartłomiejczyk 1934”. Bardzo rzadka praca artysty, z grupy poświęconej Huculszczyźnie. Ze spuścizny po rodzinie majora Henryka Dobrzańskiego Hubala (sąsiadów artysty z Kolonii Profesorskiej przy ulicy Hoene-Wrońskiego na warszawskim Ujazdowie). Stan bardzo dobry, oprawiony w ramę.

220. Berlewi Henryk (1894-1967) – Mechanofaktura. Lata 60. XX w. 3000,- Technika własna; 50,5 x 50,5 cm 120 GRAFIKA ARTYSTYCZNA

222. K. Brandel. Venite et videte (Przyjdź i zobacz). 1916.

Na odwrocie stempel pracowni Berlewiego: „Atelier Berlewi, Etude Chapelle Perrin Fromantin Ver- sailles”. Henryk Berlewi – wybitny przedstawiciel polskiej awangardy. Pod wpływem konstruktywizmu sformułował własną teorię mechanofaktury, czyli budowy obrazu z powtarzających się ﬁ gur geometrycznych. Członek grupy Blok (1924-1926), od 1928 r. mieszkał i tworzył w Paryżu. Stan bardzo dobry.

221. Borysowski Stanisław (1906-1988) – Fabryka. 1933 r. 500,- Akwatinta, akwaforta; 17,3 x 22,4 (pl. 22,2 x 24,3) Sygnowana ołówkiem: „Borysowski 933”. Stanisław Borysowski studiował w krakowskiej ASP oraz w jej paryskiej ﬁ lii pod kierunkiem J. Pankiewicza. Wiele wystawiał, odnosząc międzynarodowe sukcesy (m.in. srebrny medal na wystawie światowej w Paryżu w 1937 r.). Po 1945 r. związany z Toruniem, był kierownikiem Katedry Malarstwa, a następnie dziekanem Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Stan dobry. Bardzo rzadka, wczesna praca graﬁ czna artysty.

222. Brandel Konstanty (1880-1970) – „Venite et videte” (Przyjdź i zobacz). 1916 r. 900,- Akwaforta, sucha igła; 13,9 x 20,5 (pl. 27,5 x 35,8) Sygnowana ołówkiem: „K. Brandel”. Konstanty Brandel – malarz, grafi k, uczeń Wyczółkowskiego i Mehoff era. Od 1903 r. pracował w Paryżu, gdzie poznał techniki metalowe (akwaforta, sucha igła). Był jedną z wielkich indywidualności polskiej grafi ki, potrafi ł wznieść się nad realność świata, „żyjąc w świecie Muz i Syren, gdzie marzenie miesza się z rzeczywistością, gdzie ziemia staje się niebiań- ska, ... a perspektywa idzie po śladach duszy” (Fr. Siedlecki. Grafi ka polska). Zakwaszenie papieru, poza tym stan dobry. Rzadkie. Lit.: Katalog grafi ki Konstantego Brandla ze zbiorów Archiwum Emigracji Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, Toruń 2005, s. 46, poz. 82.

223. Fijałkowski Stanisław (ur. 1922) – Bez tytułu. 700,- Linoryt, bibułka; 19,5 x 18 (pl. 21,3 x 18,8) Sygnowany ołówkiem: „S. Fijałkowski” oraz „46/100”. Stanisław Fijałkowski, malarz i graﬁ k, doctor honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Uczeń Strzemińskiego w łódzkiej PWSSP, następnie GRAFIKA ARTYSTYCZNA 121

223. St. Fijałkowski. Linoryt. 224. J. Gaj. Odyseusz dla B. 1969.

jego asystent, w latach 1947-1993 związany z macierzystą uczelnią. Niezwykle ceniony przez kryty- ków i kolekcjonerów, wiele wystawiał w Polsce i zagranicą. Praca zamontowana na plecach oprawy, stan dobry.

224. Gaj Jacek (ur. 1938) – „Odyseusz dla B.”. 1969 r. 600,- Miedzioryt; 13 x 14,5 (pl. 39,5 x 26,5) Sygnowany ołówkiem: „Jacek Gaj 69”; „Odyseusz dla B.”; „III 35/50”. Jacek Gaj, grafi k i rysownik wykształcony na ASP w Krakowie (dyplom 1962 r.), profesor na Wydziale Grafi ki, uznawany za klasyka współczesnej grafi ki polskiej. Stan dobry.

225. Gielniak Józef (1932-1972) – „Przeciwko chorobom” (dedykowany Ignacemu Witzowi). 1960 r. 4000,- Linoryt na bibułce; 39,5 x 20 (pl. 60 x 33,5) Sygnowany długopisem: „J. Gielniak” oraz „Przeciwko chorobom!”; „Linoryt 1960 (dedié à Ignace Witz)”; „Niech Cię chroni, Henryczku Kochany, przed choróbskami! Skutecznie”. Twórczość Józefa Gielniaka była silnie naznaczona jego nieuleczalną chorobą oraz przeżyciami związanymi z mieszka- niem w sanatorium w Bukowcu. Powstała w 1960 r. praca „Przeciwko chorobom” uznawana jest za jedną z najważniejszych poświęconych tej tematyce. Jak pisał sam artysta: „...jako pomysł do tego linorytu posłużył mi dawny zwyczaj wykonywania drzeworytniczych znaków magicznych, tzw. cha- rakterów, które miały służyć do odpędzania zarazy, demonów i wrogów. Jest to charakter przeciwko chorobom, a w szczególności przeciwko jednej. Szkoda tylko, że nikt nie wierzy w jego skuteczność...”. Ignacy Witz (1919-1971), malarz, rysownik, wybitny krytyk sztuki, wieloletni przyjaciel Gielniaka. Drobne plamki, zagięcia bibułki na marginesach (bez szkody dla graﬁ ki), poza tym stan dobry. Lit.: I. Jakimowicz, Józef Gielniak, Warszawa 1982, poz. 11, ilustr.

226. Gielniak Józef (1932-1972) – „Improwizacja dla Grażynki I”. 1965 r. 4400,- Linoryt na bibule; 20,5 x 34 (przycięty do odcisku i zamontowany na karcie pap. 28,5 x 41) Na karcie poniżej graﬁ ki opis: „Linoryt Józefa Gielniaka „Improwizacja dla Grażynki I” 1965 r. odbitka próbna naniesiona pasta do zębów”. Praca jednego z najwybitniejszych polskich graﬁ ków 2. poł. XX w., Józefa Gielniaka. Grażyna to jego ukochana żona (w rzeczywistości o imieniu Daniela), z którą niemal całe życie mieszkał w sanatorium w Bukowcu koło Jeleniej Góry. Stan dobry. Bardzo rzadkie. Lit.: I. Jakimowicz, Józef Gielniak, Warszawa 1982, poz. 18, ilustr. (Patrz tablica XIV) 122 GRAFIKA ARTYSTYCZNA

225. J. Gielniak. Przeciwko chorobom. 1960. 227. Święta Jadwiga. 1937.

227. Goryńska Wiktoria (1902-1945) – Święta Jadwiga (Tobie ufam Boże mój). 1937 r. 1500,- Drzeworyt barwny; 40,3 x 15 (pl. 48 x 20,8) Sygnowany ołówkiem: „1937 W. J. Goryńska N◦ 12”. Wiktoria Goryńska, graﬁ czka, związana z warszawskim środowiskiem artystycznym, uczennica W. Skoczylasa. Tworzyła głównie w technice drzeworytu, prace o tematyce religijnej, animalistycznej, portretowej, sportowej oraz architektonicznej (m.in. widoki Lwowa oraz miast włoskich: Sieny i Werony). Goryńska położyła także duże zasługi dla szerzenia zagranicą wiedzy o polskiej graﬁ ce i sztuce drukarskiej. Stan dobry. Bardzo rzadkie.

228. Jarocki Władysław (1879-1965) – Rybacy z rozewskiego brzegu. Lata 20. XX w. 2800,- Akwaforta; 40 x 49,5 (pl. 49 x 64,5) Sygnowana ołówkiem: „Wład. Jarocki”. Władysław Jarocki, malarz i graﬁ k, profesor krakowskiej ASP, wielki miłośnik gór, prywatnie zięć Jana Kasprowicza. Dużą grupę obrazów i graﬁ k artysta poświęcił także Kaszubom – w latach 20. XX w. pracował we wsi Tupadły koło Rozewia (nazwa tej miejscowości na burcie łodzi). Ślady zalania dolnego marginesu, drobne zabrudzenia, poza tym stan dobry. Bardzo rzadkie. (Patrz tablica XV)

229. Jurkiewicz Andrzej (1907-1967) – „Orkiestra podwórkowa” (Koncert. Muzykanci). Ok. 1935-1937 r. 800,- Akwaforta; 27,5 x 22 (pl. 52,5 x 39,5) GRAFIKA ARTYSTYCZNA 123

230. M. Kisling. Port w Marsylii. 1950. 231. M. Kisling. Portret rudowłosej. 1947.

Andrzej Jurkiewicz – grafi k, malarz, pedagog, wykładowca na krakowskiej, a później na warszawskiej ASP. Jego „Podręcznik metod grafi ki artystycznej” do dziś pozostaje jedną z podstawowych prac dotyczących grafi ki. Oferowana praca pochodzi z wczesnego okresu, kiedy Jurkiewicz tworzył w technikach metalowych sceny rodzajowe, z charakterystycznie zdeformowanymi postaciami ludzkimi. Wzdłuż dolnego marginesu notatka ołówkiem: „Zepsuta płyta przez włożenie do kwasu azotowego...” (pozostała część napisu nieczytelna – drobny ubytek szerokiego marginesu) oraz „1931 szkolna”. Poza tym stan dobry. Patrz poz. 257-259. Lit.: M. Sitkowska, Andrzej Jurkiewicz, Katalog wystawy MNW 1980, s. 58, poz. 203, ilustr. (Patrz tablica XIV)

230. Kisling Mojżesz (1891-1953) – Port w Marsylii (duży). 1950 r. 2000,- Litograﬁ a barwna; 50 x 36,5 (pl. 64,5 x 50) Sygnowana na kamieniu: „Kisling”; „Marseille 1950”; poniżej kompozycji ołówkiem „Jean Kisling” (syn artysty), „29/150” oraz suchy tłok: „Atelier Kisling”. Mojżesz Kisling – wybitny malarz, uczeń Pankiewi- cza, po studiach zamieszkały w Paryżu, przyjaciel m.in. Chagalla i Modiglianiego. Stan bardzo dobry.

231. Kisling Mojżesz (1891-1953) – Portret rudowłosej. 1947 r. 2000,- Litograﬁ a barwna; 57 x 44,5 (pl. 75 x 54,5) Sygnowana na kamieniu: „Kisling Paris 1947”; poniżej kompozycji ołówkiem „Jean Kisling” (syn artysty), „140/150” oraz suchy tłok: „Atelier Kisling”. Stan bardzo dobry.

232. Krasnodębska-Gardowska Bogna (1900-1986) – „Z gwiazdą”. 1929 r. 900,- Drzeworyt na bibułce; 27,4 x 21,5 (pl. 31,8 x 25) Rycina powstała zapewne podczas jednego z pobytów artystki wraz z mężem, także wybitnym graﬁ - kiem Ludwikiem Gardowskim, w Szlembarku, wsi w Gorcach, ukochanej przez Tadeusza Kulisiewicza i skupionych wokół niego artystów. Praca wystawiona w 1930 r. na wystawie „Rytu”, którego aktywnym członkiem była graﬁ czka (w katalogu nr 45). Wg A. Pietrzak prace z tego okresu, ukazujące Szlembark i okolice, wyrażają pogodne i życzliwe usposobienie artystki. Stan dobry. Rzadkie. Lit.: A. Pietrzak, Mistrzyni współczesnego drzeworytu. Bogna Krasnodębska-Gardowska, Warszawa 1999, s. 31, poz. 24 (Patrz tablica XV) 124 GRAFIKA ARTYSTYCZNA

233. I. Łopieński. Portret Anny Bilińskiej. 1891. 236. J. Pankiewicz. Katedra w Rouen. 1904.

233. Łopieński Ignacy (1865-1941) – Autoportret Anny Bilińskiej-Bohdanowiczowej. 1891 r. 600,- Akwaforta; 31,2 x 24 (pl. 37,8 x 28,5) Sygnowana na płycie: „Anna Bilińska pxt.”, „Ign. Lopieński sct.” oraz wiedeński adres wydawniczy. Rycina powstała według jednego z najważniejszych dzieł w dorobku Anny Bilińskiej-Bohdanowicz (1857-1893), wybitnej polskiej malarki, działającej w Paryżu. „Autoportret”, namalowany w 1887 r., został nagrodzony złotym medalem na paryskim Salonie w 1887 r. oraz srebrnym na Wystawie Światowej w 1889 r. Na podstawie obrazu olejnego akwafortę wykonał Ignacy Łopieński – medalier, malarz, a przede wszystkim znakomity grafi k – mistrz grafi ki reprodukcyjnej. Jego prace według obrazów m.in. J. Matejki, J. Fałata, cieszyły się ogromną popularnością. Artysta położył wielkie zasługi zwłaszcza dla rozwoju techniki akwaforty. Drobne zaplamienie marginesu, poza tym stan dobry. Lit.: Miłośnicy grafi ki i ich kolekcje w zbiorach MN w Warszawie. Katalog wystawy. Warszawa 2006, poz. VI. 31

234. Mrożewski Stefan (1894-1975) – „Apokalipsa”. 1933 r. 1200,- Drzeworyt; 40,8 x 36,2 (pl. 53,2 x 47,7) Sygnowany ołówkiem: „Stef. Mrożewski Amsterdam 1933” oraz „Apokalipsa”; na klocku monogram wiązany: „MS 1933”. Stefan Mrożewski, mistrz drzeworytu, uczeń Władysława Skoczylasa, członek „Rytu” oraz Związku Polskich Artystów Graﬁ ków. Przez większą część życia mieszkał i tworzył zagra- nicą, od 1932 r. w Amsterdamie. W okresie międzywojennym tworzył głównie drzeworyty, za które był wielokrotnie nagradzany. Utrzymana w niezwykle charakterystycznym dla artysty stylu praca, pełna ruchu i dynamizmu. W lewym dolnym rogu przedstawił siebie w ogniu piekielnym oraz żonę i syna w rajskim ogrodzie. Graﬁ ka wystawiona na I Międzynarodowej Wystawie Drzeworytu Współczesnego w Warszawie w 1933 r. Znaczne zakwaszenie pap., poza tym stan dobry. Lit.: Czarodziej rylca. Katalog wystawy BN, Warszawa 2004, s. 83, poz. 101, il. 54 (tu tytuł „Sąd Ostateczny”)

235. Pankiewicz Józef (1866-1940) – Rzym – Palatyn. Ok. 1905 r. 1500,- Akwaforta; 11,8 x 25,7 (pl. 25 x 32,2) Sygnowana ołówkiem: „Pankiewicz” oraz na płycie „Pankiewicz”. Józef Pankiewicz, malarz, graﬁ k, profesor ASP w Krakowie, uznawany za pioniera graﬁ ki artystycznej w Polsce – samoistnego dzieła GRAFIKA ARTYSTYCZNA 125

235. J. Pankiewicz. Rzym – Palatyn. Ok. 1905.

sztuki, uwolnionego od funkcji reprodukcyjnej. Tworzył w technikach metalowych (akwaforty i suche igły) niewielkie prace, głównie pejzaże i widoki miast, przede wszystkim francuskich. Jego prace powstawały tylko w latach 1895-1908, potem artysta z powodu kłopotów ze wzrokiem zrezygnował z uprawiania graﬁ ki. Na dolnym marginesie sucha pieczęć paryskiej ﬁ rmy „L. Fort Imprimeur Paris”, pochodzi z teki „J. Pankiewicz – quatorze eaux-fortes…”. Płyta przygotowana została około 1900 r. podczas pierwszych podróży artysty do Włoch w latach 1898-1900. Stan dobry. Lit.: Józef Pankiewicz, życie i dzieło. Katalog wystawy MN w Warszawie 2006, s. 286, poz. 15, s. 309-310, poz. 58, ilustr.

236. Pankiewicz Józef (1866-1940) – Portal katedry w Rouen. 1904 r. 900,- Akwaforta; 20,5 x 14,8 (pl. 28 x 20,2) Sygnowana na płycie: „L’Art décoratif Pankiewicz”. Autor graﬁ ki, Józef Pankiewicz około 1904 r. często przebywał w Rouen, gdzie odwiedzał swojego przyjaciela, dziennikarza Henriego Vimarda. Widoki miasta i okolic pojawiały się w wielu pracach z tego okresu. Rycina „Portal kościoła St. Maclou w Rouen” pochodzi z grudniowego numeru pisma „L’Art Décoratif” z 1904 r., gdzie została zamieszczona jako wkładka przy artykule poświęconym akwafortom Pankiewicza (dołączono numer pisma). Stan dobry. Lit.: Józef Pankiewicz, życie i dzieło, s. 308, poz. 55

237. Pankiewicz Józef (1866-1940) – „Le Pont Corneille w Rouen”. 1905 r. 1200,- Akwaforta; 18,8 x 15,9 (pl. 32,4 x 25,2) Sygnowana ołówkiem poniżej kompozycji: „Pankiewicz” oraz na płycie „Pankiewicz”. Widok mostu i katedry w Rouen, odwrócony w stosunku do obrazu rzeczywistego. Artysta kompozycję naszkicował bezpośrednio na płytce, z natury, uzupełniając widok bogatym sztafażem – ruch miejski, przechodnie na moście. Płyta przygotowana została w 1904 r. Sucha pieczęć paryskiej ﬁ rmy „L. Fort Imprimeur Paris”. Z teki „J. Pankiewicz – quatorze eaux-fortes…”. Zakwaszenie pap., stan dobry. Lit.: Józef Pankiewicz, życie i dzieło, s. 307, poz. 52, s. 309-310, poz. 58, ilustr. (Patrz tablica XIII)

238. Podoski Wiktor (1901-1970) – Zaloty. 1927 r. 1600,- Litografi a; 31,5 x 22,4 (pl. 36 x 28) Sygnowana ołówkiem poniżej kompozycji: „W. Podoski 1927 r.”. Wiktor Podoski – grafi k, krytyk i teoretyk sztuki, uczeń Tichego i Skoczylasa, członek „Rytu”, po II wojnie światowej na emigracji w Stanach Zjednoczonych. W 1927 r. artysta przebywał w Paryżu i Monachium jako stypendysta Fun- duszu Kultury Narodowej. Uprawiał grafi kę warsztatową i użytkową, początkowo miedzioryt i litografi e, po 1926 r. głównie drzeworyt. Niemal cały jego przedwojenny dorobek oraz jego kolekcja książek 126 GRAFIKA ARTYSTYCZNA

241. W. Skoczylas. Kościół św. Wojciecha pod Lwowem. 1919.

i graﬁ ki uległy zniszczeniu w czasie Powstania Warszawskiego. Drobne uszkodzenie krawędzi (bez szkody dla graﬁ ki), poza tym stan dobry. Rzadkie. (Patrz tablica XV)

239. Siedlecki Franciszek (1867-1934) – Portret kobiety w kapeluszu (portret pani H.Z.). Ok. 1904 r. 400,- Miękki werniks, akwatinta; 19,5 x 13,5 (pl. 31,7 x 24,5) Sygnowana ołówkiem: „F. Siedlecki” oraz na płycie monogramem wiązanym „FS”. Franciszek Siedlec- ki – najwybitniejszy przedstawiciel symbolizmu w polskiej grafi ce. Po studiach w Monachium, Paryżu i Rzymie, współpracował jako ilustrator z elitarnym czasopismem „Chimera”, wraz z Z. Stankiewicz i I. Łopieńskim współtworzył Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Grafi cznych. W zakresie grafi ki artysta eksperymentował z różnymi technikami, w tym metalowymi oraz litografi ą. Na odwrocie ślady starej oprawy, stan dobry. Patrz poz. 267-268, 174. Lit: Grafi ka Franciszka Siedleckiego w Zbiorach Muzeum Mazowieckiego w Płocku, s. 74, poz. 44, ilustr.

240. Siedlecki Franciszek (1867-1934) – „Medytacja”. 1922 r. 600,- Akwaforta, akwatinta; 20,4 x 14,5 (pl. 30,2 x 21) Sygnowana ołówkiem: „Franciszek Siedlecki”. Grafi ka nawiązująca do fi lozofi i Rudolfa Steinera – procesu inicjacji (w końcowym stopniu poznania przez odpowiednią medytację można przenieść się w kosmos duchowy, aż do całkowitego zrośnięcia się z nim). Grafi ka eksponowana była na dorocznym Salonie TZSP w 1923 r., na Powszechnej Wystawie Krajowej oraz na wystawie pośmiertnej artysty. Stan dobry. Lit: Grafi ka Franciszka Siedleckiego w Zbiorach Muzeum Mazowieckiego w Płocku, s. 109, poz. 91, ilustr. (Patrz tablica XIV)

241. Skoczylas Władysław (1883-1934) – „Kościół Św. Wojciecha pod Lwowem”. 1919 r. 2800,- Sucha igła; 20 x 29,5 (24 x 34 w świetle oprawy) Sygnowana ołówkiem: „W. Skoczylas” oraz opisana ołówkiem poniżej kompozycji. Praca Władysława Skoczylasa, graﬁ ka, malarza, jednego z najwybitniejszych drzeworytników polskich. Prace artysty GRAFIKA ARTYSTYCZNA 127

244. W. Skoczylas. Brama Floriańska w Krakowie. 1912.

w technikach metalowych należą do rzadkości. Papier pożółkły, blady ślad zalania górnego marginesu (bez starty dla graﬁ ki), poza tym stan dobry. Oprawiona w ramę 42,5 x 54,5 cm. Bardzo rzadkie. Lit.: M. Sitkowska, Władysław Skoczylas. Warszawa 2015, s. 201, poz. 80, ilustr.

242. Skoczylas Władysław (1883-1934) – „Dama w kapeluszu”. 1910 r. 3200,- Akwaforta; 33,5 x 23,5 (pl. 42 x 30) Sygnowana ołówkiem pod kompozycją. Władysław Skoczylas – jeden z najwybitniejszych graﬁ ków okresu międzywojennego. Znany jako drzeworytnik, tworzył także w technikach metalowych. Stan dobry. Wielka rzadkość. Lit.: M. Sitkowska, Władysław Skoczylas. Warszawa 2015, s. 188, poz. 12, ilustr. (Patrz tablica XIII)

243. Skoczylas Władysław (1883-1934) – Mały Rynek w Krakowie. 1911 r. 3200,- Akwaforta; 24,5 x 34,5 (pl. 30 x 41) Sygnowana ołówkiem: „W. Skoczylas 1911”. Praca z wczesnego okresu twórczości Skoczylasa, kiedy to artysta poszukiwał właściwych dla siebie środków wyrazu – obok graﬁ ki w technikach metalowych, zajmował się także malarstwem, rzeźbą, projektował tkaniny. Zakwaszenie papieru, ślady starej oprawy, poza tym stan dobry. Bardzo rzadkie. Lit.: M. Sitkowska, Władysław Skoczylas. Warszawa 2015, s. 188, poz. 14, ilustr. (Patrz tablica XIII)

244. Skoczylas Władysław (1883-1934) – Brama Floriańska w Krakowie. 1912 r. 2600,- 128 GRAFIKA ARTYSTYCZNA

Akwatinta, miękki werniks; 24,5 x 29,7 (pl. 32,7 x 38,8) Graﬁ ka z wczesnego okresu twórczości artysty, kiedy tworzył w technikach metalowych widoki miast, szczególnie Krakowa. Widok przez Bramę Floriańską w kierunku ulicy Floriańskiej, z wieżami kościoła Mariackiego w oddali. Stan dobry. Bardzo rzadkie. Lit.: M. Sitkowska, Władysław Skoczylas. Warszawa 2015, s. 191, poz. 30, ilustr.

245. Weiss Wojciech (1875-1950) – Głowa dziewczyny. 1916 r. 900,- Miedzioryt; 15,8 x 11 (pl. 32,3 x 24,5) Sygnowany ołówkiem monogramem wiązanym: „WW” oraz na płycie „WW” i „1916”. Wojciech Weiss, malarz, grafi k i pedagog, studiował na krakowskiej ASP, gdzie był uczniem Jana Matejki i Leona Wyczółkowskiego oraz w Paryżu i we Włoszech. Przez 40 lat był profesorem ASP w Krako- wie. Jego spuścizna to głównie malarstwo, grafi ką zajmował się marginalnie. Zakwaszenie papieru, stan dobry. Lit.: R. Weiss, Wojciech Weiss – twórczość grafi czna, Kraków 2006, s. 43, poz. 33, il

246. Winnicki-Radziewicz Aleksander (1911-2002) – Roboty kolejowe. 1933 r. 900,- Akwatinta, akwaforta; 19 x 16,8 (pl. 27,5 x 24,3) Sygnowana ołówkiem: „A. Winnicki”. Aleksander Winnicki-Radziewicz, malarz i graﬁ k, przed wojną związany ze Lwowem, wykształcony w krakowskiej ASP (uczeń Weissa, Mehoﬀ era i Dunikowskiego). W latach 30. XX w. należał do Grupy Krakowskiej, wyznając skrajnie lewicowe poglądy (które porzucił obserwując zbrodnie radzieckie we Lwowie). Pod wpływem Nacht-Samborskiego (którego ukrywał podczas wojny i z którym się zaprzyjaźnił) powrócił do czystego malarstwa, wystawiał bardzo rzadko. Zajmował się także ilustracją książkową, plakatem. Stan dobry. Bardzo rzadkie.

------

247. Rubczak Jan (1884-1942) – Płyta miedziorytnicza do grafi ki „Wawel – widok na katedrę”. Ok. 1913 r. 1500,- Płyta miedziorytnicza o wym. 24 x 30 cm Płyta miedziorytnicza z widokiem Wzgórza Wawelskiego z katedrą. Autorem pracy jest Jan Rubczak, grafi k, malarz i pedagog, przedstawiciel postimpresjonizmu. Artysta uczył się w Akademii krakowskiej (u J. Pankiewicza), następnie w Paryżu, gdzie przez wiele lat mieszkał i pracował (tam m.in. udzielał wskazówek w zakresie grafi ki W. Skoczylasowi). Następnie związany z Krakowem, poza malarstwem zajmował się także grafi ką (przede wszystkim technikami metalowymi). Stan dobry.

------

248. Hirosada Konishi (czynny ok. 1819-1863) – Aktorzy teatru kabuki. Ok. 1852 r. 800,- Drzeworyt barwny; 23,5 x 16,3 (cała plansza) Sygnowane dzieło najważniejszego artysty pracującego w I połowie XIX w. w Osace – Konishi Hi- rosady. Praca pt. „Koi no Shiranami”, przedstawia: aktora w roli Imobuto Drushi oraz Arashi Rikaku w roli demona Nihon ; w sztuce granej w teatrze Chikugo w 1852 r. pt. „Totomigata Koi no Shiranami”. Mocne, dekoracyjne kolory. Lewy margines wzmocniony, stan dobry. Patrz poz. następne.

249. Kunisada Utagawa (1786-1864) – Aktorzy teatru kabuki (dyptyk). 1856 r. 1500,- Drzeworyt barwny; 35,5 x 49,5 (cała plansza) Graﬁ ka sygnowana po japońsku. Dzieło mistrza drzeworytu japońskiego Utagawy Kunisady, niezwykle popularnego w Japonii I połowy XIX w., który uznanie zyskał m.in. dzięki pracom poświęconym aktorom tradycyjnego teatru japońskiego – kabuki. Praca przedstawia od prawej: Kataoka Gado II jako Azuma Gengobei oraz Iwai Kumesaburo jako gejsza Koman; w sztuce granej w teatrze Nakamura w 1856 r. pt. „Oatsurae-ori Satsuma Shingata”. Mocne, dekoracyjne kolory. Stan dobry. Patrz poz. następna. GRAFIKA ARTYSTYCZNA 129

245. W. Weiss. Głowa dziewczyny. 1916. 246. A. Winnicki-Radziewicz. Roboty kolejowe. 1933.

247. J. Rubczak. Płyta miedziorytnicza do graﬁ ki „Wawel – widok na katedrę”. Ok. 1913. 130 GRAFIKA ARTYSTYCZNA

248. Hirosada Konishi. Aktorzy teatru kabuki. 250. Kunisada Utagawa. Muzycy. Ok. 1850.

250. Kunisada Utagawa (1786-1864) – Aktorzy teatru kabuki (muzycy). Ok. 1850 r. 1000,- Drzeworyt barwny; 36,5 x 25,5 (cała plansza) Graﬁ ka sygnowana po japońsku. Dzieło mistrza drzeworytu japońskiego Utagawy Kunisady, przedstawia aktorów jako: Okoma oraz Oguri Sotan (wraz z dwoma muzykami). Mocne, dekoracyjne kolory. Stan dobry. Patrz poz. poprzednie. RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO 131

RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO

251. Michałowski Piotr (1800-1855) – Jeźdźcy (trzy sylwetki). I poł. XIX w. 5000,- Ołówek, papier; 44 x 35 cm (cała karta) Rysunek jednego z najwybitniejszych polskich malarzy okresu romantyzmu. Michałowski, pochodzą- cy z zamożnej rodziny ziemiańskiej, nie wystawiał i nie sprzedawał swoich prac. Nie odbył także regularnych studiów malarskich, kształcąc się podczas licznych podróży, zwiedzając galerie i muzea. Decydującą rolę w ukształtowaniu artysty odegrał pobyt w Paryżu i zetknięcie się z twórczością Teodora Géricaulta. Prace Michałowskiego, niedatowane i bardzo rzadko sygnowane, przedstawiały najczęściej wątki batalistyczne (z nieodłączną sylwetką konia), rodzajowe (związane z pracą na wsi) oraz studia portretowe, zwłaszcza wieśniaków i Żydów. Prace artysty są dziś bardzo wysoko cenione i poszukiwane. Ze zbiorów generała Bronisława Regulskiego (1886-1961). Po konserwacji, przedarcie pap. w części dolnej (zachodzące na kompozycję) sklejone, papier pożółkły. Rysunek oprawiony w ramę. Patrz poz. następna. (Patrz tablica XIX)

252. Michałowski Piotr (1800-1855) – Jeźdźcy (dwie sylwetki). I poł. XIX w. 5000,- Ołówek, papier; 42,5 x 54 cm (cała karta) Rysunek jednego z najwybitniejszych polskich malarzy okresu romantyzmu (patrz poz. poprzednia). Ze zbiorów generała Bronisława Regulskiego (1886-1961). Po konserwacji, przedarcia pap., papier pożółkły. Rysunek oprawiony w ramę (na odwrocie starej oprawy nalepka kolekcjonerska).

253. Płoński Michał (1778-1812) – Wędrowiec w kapeluszu. Ok. 1802 r. 2000,- Rysunek (ołówek, papier); 14,5 x 11 cm Rysunek wybitnego graﬁ ka Michała Płońskiego, ucznia Jana Piotra Norblina. W latach 1801-1804 artysta przebywał w Amsterdamie, następnie w Paryżu, gdzie doskonalił technikę akwaforty, a także studiował dzieła starych mistrzów holenderskich. W całej jego twórczości, wysoko cenionej już przez współczesnych, dominujące są wpływy sztuki Rembrandta. Rysunek naklejony na tekturkę starej oprawy. Papier podklejony, po konserwacji, stan dobry. Patrz poz. 213. (Patrz tablica XIX)

254. Wizerunek św. Urszuli, patronki uniwersytetów. XIX/XX w. (?). 2400,- Akwarela, gwasz, złota farba na podrysie ołówkowym; 27 x 12 cm (w świetle oprawy) Sygnowana monogramem wiązanym: „ST” (?). Dobrej klasy akwarela, utrzymana w duchu malarstwa przełomu XIX i XX w. Wizerunek świętej Urszuli z Kolonii (zm. ok. 304 lub 451), dziewicy i męczennicy, brytyjskiej księżniczki, patronki uniwersytetów, młodzieży, nauczycieli oraz Kolonii (miejsca męczeń- skiej śmierci w towarzystwie dziesięciu służek – dziewic) oraz Anglii (miejsca urodzenia). Oprawiona w oryginalną, drewnianą ramę. Stan dobry. 132 RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO

252. Piotr Michałowski. Dwaj jeźdźcy. I poł. XIX w. (rysunek).

– Sztambuch potomków Antoniego Radziwiłła –

255. [Radziwiłłowie – Wielkopolska] – Sztambuch z wklejonymi 12 akwarelami, 16 rysunkami, 5 grafi kami i 1 fotografi ą. Kart 60, 24,5 x 31,5 cm, opr. z epoki skóra z bogatymi tłocz., brzegi kart złoc. 18 000,- Album prac związanych z rodziną (dzieci i wnuki) Antoniego Henryka Radziwiłła (1775-1833), XII ordynata na Nieświeżu, namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego, kompozytora. Prace różnego formatu, naklejone na karty albumu, w większości opisane na odwrocie tą samą ręką, zapewne w II połowie XIX w. w języku francuskim. Opisy dotyczą osób i miejsc przedstawionych oraz okoliczności powstania rysunków (w większości lata 30. XIX w.). Wśród prac m.in.: widok ratusza w Poznaniu (niesygnowany); widok bawarskiego uzdrowiska Kreuth (grafi ka wysłana w 1832 r. przez syna Antoniego – Bogusława Fryderyka Radziwiłła do narzeczonej Leontyny Clary und Aldringen); widok czeskich Cieplic (siedziby rodziny von Clary und Aldringen); portret pana Michalskiego (pracującego dla Radziwiłłów) narysowany w 1836 r. zapewne przez Luizę Sułkowską; widok berlińskiego salonu Bogusława Radziwiłła w 1833 r.; rysunki ukazujące park w Antoninach i Cieplicach; portret Jadwigi Radziwiłłówny (1841-1894), córki Bogusława Fryderyka; portret Felicji Radziwiłłówny (1849-1930), córki Bogusława Fryderyka; fotografi a portretu Wandy Augusty Ludwiki Radziwiłłówny (1813-1845), córki Antoniego Henryka, żony Adama Konstantego Czartoryskiego (fotografi a poznańskiego zakładu Augusta i Fry- deryka Zeuschnerów, działającego od 1855 r.). Poza tym w albumie liczne pejzaże, sceny rodzajowe oraz portrety (np. Joachima Haspingera, obrońcy Tyrolu w czasach napoleońskich), w większości anonimowe (kilka sygnowanych: C. Swebach, Haeberlin, Bagetti, Hensel). Dołączono cztery karty luzem (dwa rysunki i dwie akwarele) oraz obrazek pośmiertny Andrzeja Walentego Karola Radziwiłła (1821-1886). Uszkodzenia oprawy, grzbiet klejony, blok luźny, wewnątrz charakterystyczne zabrudzenia. (Patrz tablica XX) RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO 133

254. Święta Urszula. XIX/XX w. 255. Sztambuch. XIX w. (Felicja Radziwiłłówna).

255. Radziwiłłowie. Sztambuch. XIX w. (Park w Antoninach). 134 RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO

256. St. Dawski. Głowa dziewczyny. 1947. 259. A. Jurkiewicz. Rysunki.

256. Dawski Stanisław (1905-1990) – Głowa dziewczyny. 1947 r. 900,- Rysunek (tusz, papier); 36,5 x 28 cm (cała karta – na odwrocie planszy z albumu niemieckiego) Sygnowany monogramem wiązanym. Stanisław Dawski, artysta bardzo wszechstronny, odegrał zna- czącą rolę w dolnośląskim środowisku artystycznym. Po 1945 r. związany z PWSSP we Wrocławiu, której był jednym z organizatorów, a następnie rektorem. Ostatnie lata życia spędził w Warszawie. Poza obrazami olejnymi oraz graﬁ ką warsztatową tworzył rzeźby, prace w szkle i ceramice. Stan dobry.

257. Jurkiewicz Andrzej (1907-1967) – Pejzaż miejski. 1800,- Olej na tekturze; 49,5 x 69,5 cm Andrzej Jurkiewicz, grafi k i rysownik, profesor ASP w Krakowie i Warszawie; studiował na Akademii krakowskiej a w okresie międzywojennym był jedną z najważniejszych postaci tamtejszego środowiska artystycznego. Tworzył serie grafi k, głównie akwaforty przedstawiające scenki uliczne oraz grafi ki o tematyce sportowej, a także ilustracje książkowe. Jest autorem podręcznika „Metody grafi ki artystycznej”, uznawanego do dziś za niezastąpione źródło wiedzy o technikach grafi cznych. Drobne uszkodzenia krawędzi, stan dobry. Patrz poz. 229.

258. Jurkiewicz Andrzej (1907-1967) – Tłum II (biały). 1963 r. 2800,- Olej, płótno; 88 x 73 cm Sygnowany: „A. Jurkiewicz”, na odwrocie data „1963”. Obraz eksponowany na wystawie monogra- ﬁ cznej artysty w Muzeum Narodowym w Warszawie (na odwrocie nalepka wystawowa). Stan dobry. Lit.: Andrzej Jurkiewicz, katalog wystawy MN Warszawa, s. 83, poz. 40. (Patrz tablica XXI)

259. Jurkiewicz Andrzej (1907-1967) – Malarz i modelka (trzy rysunki). Ok. 1945- 1955 r. 1200,- Trzy rysunki zamontowane na jednej planszy (tusz, pióro, papier); trzy karty o wym. 29,5 x 21 cm na planszy 69,5 x 50 cm RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO 135

257. A. Jurkiewicz. Pejzaż miejski (olej).

Sygnowane tuszem: „Jur. 43 [zamazane] 6.43”; „J. 6.43” – na odwrocie drugi rysunek „Dwie kobiety przy stoliku”, sygnowany: „Jur. 65”; „Jur. 52”. Rysunki eksponowane były na wystawie monograﬁ cznej artysty w Muzeum Narodowym w Warszawie (na odwrocie nalepka wystawowa). Stan dobry. Lit.: Andrzej Jurkiewicz, katalog wystawy MN Warszawa, s. 77, poz. 80-82.

260. Karwowska-Wnuczak Julitta (ur. 1935) – „Filemon i Bonifacy” (Bonifacy i myszy). 800,- Gwasz, papier; 29,7 x 41,4 cm Sygnowany: „J. Karwowska-Wnuczak”. Julitta Karwowska-Wnuczak, ilustratorka i malarka, wieloletnia współpracowniczka wydawnictwa „Nasza Księgarnia”. Największy rozgłos przyniosły artystce ilustracje do książek o przygodach kotów: Filemona i Bonifacego (którzy byli także bohaterami niezapomnianych dobranocek z lat 70.). Ilustracja do książki Marka Nejmana i Sławomira Grabowskiego „Filemon i Bo- nifacy” (wielokrotnie wydawanej przez „Naszą Księgarnię”). Oprawiony w passe-partout z pieczątką wydawnictwa. Stan dobry.

261. Karwowska-Wnuczak Julitta (ur. 1935) – „Filemon i Bonifacy” (Filemon na łące). 600,- Gwasz, papier; 29,5 x 20,8 cm Sygnowany: „J. Karwowska-Wnuczak”. Ilustracja do książki Marka Nejmana i Sławomira Grabowskiego „Filemon i Bonifacy”. Oprawiony w passe-partout z pieczątką wydawnictwa. Stan dobry.

262. Karwowska-Wnuczak Julitta (ur. 1935) – „Filemon, Bonifacy i Szczeniak” (Filemon wśród aut). 600,- Gwasz, papier; 30,2 x 24,4 cm Sygnowany: „J. Karwowska-Wnuczak”. Ilustracja do książki Marka Nejmana i Sławomira Grabowskiego „Filemon, Bonifacy i Szczeniak” (wydawanej przez „Naszą Księgarnię”). Oprawiony w passe-partout z pieczątką wydawnictwa. Stan dobry. 136 RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO

260. J. Karwowska-Wnuczak. Filemon i Bonifacy (gwasz).

263. Lenica Alfred (1899-1977) – Kompozycja. 2. połowa lat 50. XX w. 12 000,- Olej, płótno; 48,5 x 84,5 cm Sygnowany: „Lenica”. Alfred Lenica, malarz, wykształcony w Poznaniu (także muzycznie). W czasie II wojny światowej wysiedlony z Poznania, zamieszkał w Krakowie, gdzie zetknął się z artystami awangardowymi skupionymi wokół Tadeusza Kantora (w 1965 r. został członkiem Grupy Krakow- skiej). Po 1945 r. powrócił do Poznania, od 1956 r. mieszkał i tworzył w Warszawie. Przełomem w twórczości artysty był kontakt ze środowiskiem krakowskim. W latach 50. Lenica zaczął tworzyć obrazy w duchu taszyzmu, wypracowując własny styl i technikę, eksperymentując z materią malar- ską i łącząc wpływy różnych nurtów (m.in.: informelu, surrealizmu). Jego twórczość wysoko ceniono w kraju i zagranicą (zwłaszcza po wystawie w warszawskiej „Zachęcie” w 1958 r.). Oprawiony w ramę. Stan dobry.

264. Mehoff er Józef (1869-1946) – Gotycka katedra. 1200,- Rysunek (ołówek, papier); 33,5 x 24 (w świetle oprawy) Sygnowany ołówkiem: „Józef Mehoff er”. Józef Mehoff er, malarz, grafi k, witrażysta, uczeń Władysła- wa Łuszczkiewicza i Jana Matejki, członek założyciel Towarzystwa Artystów Polskich Sztuka, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego symbolizmu. Stan dobry, oprawiony w ramę.

265. Mróz Daniel (1917-1993) – Ilustracja satyryczna do „Stadniny im. Stanisława Moniuszki” K. I. Gałczyńskiego. 1955 r. 2400,- Rysunek (piórko, tusz, papier); 17 x 18,5 (pl. 26 x 30) Sygnowany tuszem: „D. Mróz”. Ilustracja do satyrycznej powieści Konstantego Ildefonsa Gałczyń- skiego pt. „Stadnina im. Stanisława Moniuszki czyli cierpienia młodego emigranta”, stanowiącej kpinę z emigracyjnej patriotycznej tromtadracji (napisanej po powrocie z emigracji, niedrukowanej wcześniej). Rysunek zamieszczony w nr 19 tygodnika „Przekrój” (poniżej notatki edytorskie ołówkiem). Daniel Mróz, graﬁ k, scenograf, rysownik, członek Grupy Krakowskiej, wieloletni współpracownik tygodnika „Przekrój” (twórca jego charakterystycznej szaty graﬁ cznej), wybitny ilustrator (m.in. książek Lema, Mrożka, Verne’a). Stan dobry. (Patrz tablica XX)

266. Pinkas Ignacy (1888-1935) – „Jastarnia”. 4000,- Olej na tekturze; 21,5 x 26,5 (w świetle oprawy) RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO 137

263. A. Lenica. Kompozycja. 2. połowa lat 50. XX w. (olej).

Sygnowany: „Ignacy Pinkas Jastarnia”. Dekoracyjny obraz przedstawiający łodzie w Jastarni, pędzla Ignacego Pinkasa, malarza krakowskiego, w czasie I wojny światowej walczącego w szeregach Le- gionów. Artysta kształcił się w Akademii w Krakowie (uczeń Jacka Malczewskiego). Artysta malował głównie pejzaże i widoki miast (Wilna, Krakowa, Warszawy) oraz portrety. W 1933 r. przebywał w Ja- starni, gdzie powstało wiele pejzaży morskich oraz obrazów ukazujących pracę rybaków. Oprawiony w ramę 31,5 x 37 cm. Stan dobry.

267. Siedlecki Franciszek (1867-1934) – „Nocna przechadzka” (akwarela na jedwabiu). Przed 1920 r. 1500,- Akwarela, jedwab; 24 x 32,5 (w świetle oprawy) Sygnowana: „F. Siedlecki”. Na odwrocie starej oprawy nalepki wystawy TZSP w kwietniu 1920 r. (wraz z Edwardem Okuniem i Henrykiem Grombeckim) oraz wystawy pośmiertnej artysty, która miała miejsce w TZSP w Warszawie w 1937 r. (tam tytuł oraz technika). Franciszek Siedlecki – najwybitniejszy przedstawiciel symbolizmu w polskiej grafi ce. Współpracował jako ilustrator z elitarnym czasopismem „Chimera”, wraz z Z. Stankiewicz i I. Łopieńskim współtworzył Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Grafi cznych. Tworzył pod wpływem nowych prądów literackich i fi lozofi cznych dzieła przesiąk- nięte mistycyzmem. Oprawiona w ramę 38 x 48 cm. Stan dobry. Ze spuścizny po artyście. (Patrz poz. następna). Patrz poz. 239-240, 174.

268. Siedlecki Franciszek (1867-1934) – Bez tytułu (kompozycja symboliczna). Przed 1934 r. 1800,- Akwarela, gwasz, papier granatowy; 46 x 61 (cała karta) Sygnowana: „Fr. Siedlecki”. Oprawiona w ramę 50 x 65,5 cm. Stan dobry. (Patrz poz. poprzednia)

269. Skoczylas Władysław (1883-1934) – Autoportret. Ok. 1912-1913 r. 4000,- Rysunek ołówkiem; 22,5 x 18,5 (w świetle oprawy) Władysław Skoczylas należy do grona największych osobowości w sztuce polskiej okresu między- wojennego. Znakomity pedagog – w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem (1908-1917) oraz w SSP w Warszawie (1922-1934), założyciel „Rytu”, współzałożyciel „Rytmu”, inicjator powstania Instytutu Propagandy Sztuki. Oferowany autoportret artysty pochodzi z wczesnego okresu jego twór- czości, kiedy poszukiwał właściwych dla siebie środków wyrazu (w 1913 r. wyjechał do Lipska, aby 138 RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO

266. I. Pinkas. Jastarnia (olej).

w tamtejszej Akademii Sztuk Graﬁ cznych doskonalić technikę drzeworytu). W 1913 r. powstały także dwa graﬁ czne autoportrety artysty, jeden wykonany w drzeworycie, drugi w suchej igle. Szczególnie ten wykonany w technice metalowej bliski jest oferowanemu rysunkowi. Drobne zabrudzenia, poza tym stan dobry. Oprawiony w ramę 45 x 40 cm. Rzadkie. Lit.: M. Sitkowska, Władysław Skoczylas. Warszawa 2015, s. 312, poz. A9, ilustr. (Patrz tablica XIX)

270. Skoczylas Władysław (1883-1934) – Widok Kazimierza z Góry Plebaniej. 1922-1933 r. 1600,- Rysunek ołówkiem; 27,8 x 19,9 cm Niesygnowany. Dorobek Skoczylasa, obok graﬁ ki, obejmuje także akwarele oraz rysunki. Ich tematem często było ulubione miasto artystów – Kazimierz Dolny. W oferowanej pracy Skoczylas przedstawił panoramę miasta – charakterystyczne domy, kościół paraﬁ alny, w oddali ruiny zamku. Dorobione marginesy, stan dobry. Lit.: M. Sitkowska, Władysław Skoczylas. Warszawa 2015, s. 335, poz. C120, ilustr.

271. Skoczylas Władysław (1883-1934) – Kazimierz nad Wisłą. Ok. 1925 r. 1500,- Ołówek; 26,8 x 34,5 cm Niesygnowany. Przedstawia wlot ulicy Browarnej do Rynku, z malowniczymi zabudowaniami drewnianego Kazimierza oraz jego żydowskich mieszkańców. Stan dobry (patrz poz. poprzednie). RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO 139

267. F. Siedlecki. Nocna przechadzka. Przed 1920. (akwarela na jedwabiu).

268. F. Siedlecki. Kompozycja symboliczna. Przed 1934. 140 RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO

270. W. Skoczylas. Widok Kazimierza. 1922-1933. 272. J. M. Szancer. Ilustracja do bajki. 1973.

272. Szancer Jan Marcin (1902-1973) – Ilustracja do książki „Czarodziejskie miasto”. Przed 1973 r. 1400,- Akwarela, tusz, gwasz na papierze; 32,2 x 23,9 cm Sygnowana tuszem: „JMS.”; na odwrocie pieczątka wydawnictwa Nasza Księgarnia. Jan Marcin Szan- cer to jeden z najpopularniejszych polskich ilustratorów książek, szczególnie dziecięcych (wśród nich m.in.: Pinokio, bajki Brzechwy, O krasnoludkach i sierotce Marysi). Oferowana akwarela to ilustracja do 1. polskiego wydania powieści Edith Nesbit „Czarodziejskie miasto”, które ukazało się w 1973 r. nakładem Naszej Księgarni. E. Nesbit (1858-1924), jedna z czołowych angielskich pisarek dla dzieci, twórczyni powieści realistycznej. Bardzo dekoracyjna, barwna praca. Stan dobry.

– Ilustracje do „Potopu” –

273. Szancer Jan Marcin (1902-1973) – Górale ratujący króla Jana Kazimierza (ilustracja do „Potopu”). 1967 r. 1400,- Rysunek (tusz, papier); 24,8 x 17,5 cm Ilustracja do II tomu „Potopu” Henryka Sienkiewicza (wydanie 1. w latach 50., 2. 1967 r. – s. 403) autorstwa Jana Marcina Szancera. W latach 1920-1926 artysta studiował w krakowskiej ASP, następnie w jej paryskiej ﬁ lii. Pierwsze ilustracje tworzył już w latach 30., po wojnie niemal zupełnie poświęcił się tej dziedzinie sztuki. Od 1951 r. był profesorem Akademii w Warszawie. Zilustrował ponad 200 książek, głównie dla dzieci – był m.in. przyjacielem i współpracownikiem Jana Brzechwy. Jego prace, nieczęste na rynku sztuki, są wysoko cenione i poszukiwane. Stan dobry (patrz poz. następna). (Patrz tablica XIX)

274. Szancer Jan Marcin (1902-1973) – Chorągiew Sapiehy przybywająca na odsiecz Warszawie (ilustracja do „Potopu”). 1967 r. 1400,- Tusz na papierze; 24,8 x 17,7 cm Ilustracja do III tomu „Potopu” Henryka Sienkiewicza (wyd. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 149 – „Chyba nie masz takiego drugiego miasta na świecie! – zawołał jeden z żołnierzy.”). Rysunek Jana Marcina Szancera, mistrza polskiej ilustracji (patrz poz. poprzednia). Stan dobry. RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO 141

274. J. M. Szancer. Ilustracja do „Potopu”. 1967. 275. A. Uniechowski. Apollo i muzy (10 akwarel).

275. Uniechowski Antoni (1903-1976) – Apollo i muzy. 10 akwarel. 9000,- 10 rysunków (tusz, akwarela, papier); karty średnio o wymiarach 30 x 20 cm Sygnowane monogramem: „AU”. Seria ukazująca 9 muz – opiekunek sztuki i nauki w mitologii greckiej, córek Zeusa: Erato, Euterpe, Klio, Kaliope, Melpomena, Polihymnia, Talia, Terpsychora oraz Urania (a także ich przewodnik – Apollo). Pełne wdzięku prace Antoniego Uniechowskiego, jednego z najwybitniejszych polskich ilustratorów i rysowników. Jego prace wielokrotnie wystawiano i nagra- dzano; artysta zasłynął dzięki ilustracjom klasyki polskiej i światowej literatury. Stan dobry. Rzadkie. Kompletna seria. (Patrz tablica XXI)

276. Uniechowski Antoni (1903-1976) – „Sarmaci”. 4000,- Rysunek (piórko, tusz, akwarela na papierze); 36,5 x 51 cm Sygnowany inicjałami: „AU”. Szarża jazdy polskiej, piórkiem Antoniego Uniechowskiego, znakomitego, bardzo płodnego rysownika. Artysta tworzył głównie ilustracje książkowe, m.in.: do Lalki, Emancypantek, Trylogii. Lekkością i pewnością kreski, niepowtarzalnym stylem i nastrojem kompozycji zdobył ogromną popularność wśród znawców rysunku. Stan dobry. Bardzo dekoracyjne. (Patrz tablica XXI)

277. Uniechowski Antoni (1903-1976) – „Sabat czarownic”. 1800,- Rysunek (tusz, akwarela, papier); 20,8 x 29,5 cm Sygnowany monogramem: „AU”. Antoni Uniechowski, wybitny ilustrator i rysownik, w latach 20. XX w. studiował w SSP w Warszawie (pod kierunkiem Tichego i Jastrzębowskiego). Ilustrował klasykę polskiej i światowej literatury. Stan dobry.

278. Waliszewski Zygmunt (1897-1936) – „Cap martin”; Dziewczyna z kwiatami (rysunek dwustronny). 1929 r. 3000,- Tusz, papier; 22 x 30,5 (w świetle oprawy) 142 RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO

277. A. Uniechowski. Sabat czarownic. (akwarela).

279. K. Pawłowicz. Jimi Hendrix. 1974. 280. K. Pawłowicz. Pablo Picasso. 1973. (rysunek). RYSUNKI. AKWARELE. MALARSTWO 143

Dwa rysunki na obu stronach karty. Sygnowany tuszem: „Z. W.” oraz „Cap martin 929 – Pont union”; na rewersie: „Z.W. Paris”. Zygmunt Waliszewski, malarz i rysownik, przedstawiciel koloryzmu, absolwent krakowskiej ASP (uczeń Weissa i Pankiewicza). Oprawiony w ramę. Stan dobry. Lit.: J. Wolﬀ , Zygmunt Waliszewski, Warszawa 1969, s. 66, ilustr. (Patrz tablica XX)

279. Pawłowicz Krystyna (ur. 1952), doktor nauk prawnych, posłanka na Sejm – Portret Jimiego Hendrixa. 1974 r. 600,- Rysunek (ołówek, papier); 27 x 20 (w świetle oprawy) Sygnowany ołówkiem: „K. Pawłowicz 15 03 1974” oraz „Krystyna”. Portret Jimiego Hendrixa (1942- 1970), amerykańskiego gitarzysty, wokalisty, kompozytora, autora tekstów, uznawanego za najlepszego gitarzystę rockowego w historii. Narysowany w czasach studenckich przez Krystynę Pawłowicz, doktora habilitowanego nauk prawnych, posłankę, sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Oprawiony w ramę 47 x 42 cm. Stan dobry. (Patrz poz. następna).

280. Pawłowicz Krystyna (ur. 1952) – Portret Pabla Picassa. 1973 r. 600,- Rysunek (ołówek, papier); 26 x 20,5 (w świetle oprawy) Sygnowany ołówkiem: „K. Pawłowicz 28 IX 1973”. Portret Pabla Picassa (1881-1973), hiszpańskiego malarza, rzeźbiarza, graﬁ ka, ceramika, twórcy kubizmu, jednego z najwybitniejszych artystów XX w. Narysowany przez Krystynę Pawłowicz, doktora habilitowanego nauk prawnych, posłankę, sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Oprawiony w ramę 34 x 28 cm. Stan dobry. 144 TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE

TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE

WIEK XIX

281. [Epoka napoleońska]. Galeries historiques de Versailles T. IV, seria 7. Règne de Napoléon; Empire: années 1804 à 1814. Paris (Paryż) 1838, b.w., k. [5] (tyt. sekcji), tabl. ryc. 118 (staloryty), 46 x 33 cm, opr. z epoki, płsk. 4600,- Monumentalny tom z kompletem rycin poświęconych wyłącznie okresowi napoleońskiemu, z serii obra- zów historycznych w Wersalu. Kilkunastu cenionych graﬁ ków (m.in.: Aubert, Chaillet, Chavanne, Firlley, Leclerc, Skelton i Piliński) pod kierownictwem Charles’a Gavarda, przeniosło na płyty najwybitniejsze obrazy, m.in.: Davida, Langloisa, Verneta, poświęcone Napoleonowi i jego epoce. Obok słynnych bitew jak Jena, Austerlitz czy Wagram, ukazane są tereny polskie i rosyjskie, reprezentowane na 21 tablicach, np. Toruń, Ostróda, Gdańsk (trzykrotnie), Lidzbark, Malbork, Królewiec, Smoleńsk, Połock, Moskwa (pięciokrotnie). Pod tym samym tytułem znane jest wydanie z mniejszą ilością tablic oraz wydanie o mniejszym formacie. Efektowna opr. w stylu francuskim, sygnowana: „Th. Haward” (paryski introligator pracujący na początku XIX w.) – brązowy płsk ze złoceniami na grzbiecie, na licach pł., w zwierciadle przedniej okładziny wyciśnięty superekslibris z inicjałem: „H. d’A.”. Niektóre tablice z drobnymi zażółceniami, niemal wyłącznie na marginesach. Nieznacznie uszkodzony narożnik przedniej okładziny, poza tym stan dobry. Mocne, kontrastowe odbitki.

282. [Epoka napoleońska]. Vernet Carle. Campagnes des Français sous le Consulat et l’Empire. Album de cinquante-deux batailles et cent portraits. Paris (Paryż) b.r. (ok. 1860). Administration des Journaux Réunis, Le Constitutionnel et le Pays, Journal de l’Empire, k. tyt., k. [1] (spis ryc.), portret 1 (staloryt), tabl. ryc. 57 (akwaforty z miedziorytem), 47 cm, opr. późniejsza, płsk. 2000,- Album poświęcony epoce napoleońskiej, począwszy od kampanii włoskiej aż do abdykacji Napoleona. Komplet – karta tytułowa, spis tablic oraz 58 plansz: portret Napoleona (wraz z faksymile jego podpisu), 5 plansz ze 100 popiersiami marszałków, generałów i innych osobistości z otoczenia cesarza oraz 52 plansze przedstawiające bitwy i wydarzenia historyczne (każda zawiera opis wraz z datą dzienną oraz sygnatury artystów). Ryciny ukazują najważniejsze momenty historyczne tamtej epoki, m.in.: wkroczenie wojsk do Wenecji, kampanię egipską, bitwy pod Austerlitz, Jeną, Iławą, spotkanie w Tylży, bitwy pod Moskwą, Wagram, Waterloo. Jedna z rycin przedstawia Napoleona wizytującego budo- wę umocnień wokół Gdańska. Większość graﬁ k powstała według rysunków wybitnego francuskiego malarza batalisty Carle’a Verneta (1758-1836), który od 1806 r. pracował w Departamencie Wojny, oraz Josepha Swebacha (1769-1823), malarza pracującego dla dworu cesarskiego. Autorami rycin było wielu znanych graﬁ ków, przede wszystkim Jean Duplessis-Bertaux (1747-1818), uznawany za najlepszego batalistę, współpracujący przy ilustracji najważniejszych wydawnictw końca XVIII w., oraz Jacques-Joseph Coiny (1761-1829) i Edmé Bovinet (1767-1832). Opr.: granatowy płsk, na licach pap. marm. Drobne otarcia opr., na tabl. miejscami drobne rdzawe zabarwienia, poza tym stan bardzo dobry.

283. [Gerson Wojciech]. Hetmani polscy koronni i Wielkiego Xięstwa Litewskiego. Wizerunki zebrane i rysowane przez..., objaśnione tekstem historycznym przez TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE 145

281. Galeria Wersalska. 1838.

282. C. Vernet. Epoka napoleońska. 1860. 146 TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE

283. W. Gerson. Hetmani polscy. 1860-1866. 286. A. Malczewski. Marja. 1883.

Juliana Bartoszewicza. Warszawa 1860 [właśc. 1860-1866]. Nakł. Księgarni Pol. A. Dzwonkowskiego i Sp. W Druk. J. Ungra, tabl. ryc. [22] (litografi e, sygn. „W. Gerson”), s. [93], 40 cm, luźne karty i składki. 12 000,- Monumentalne dzieło Wojciecha Gersona (1831-1901), malarza i ilustratora, prezentujące zbiór por- tretów wodzów polskich. Wydawane cyklicznie w 9 zeszytach zawierających 27 portretów. Litografi e podług rysunków artysty wykonali litografowie warszawscy Henryk Aschenbrenner i W. Dümler. Biogra- my ze streszczeniami w jęz. franc. autorstwa historyka Juliana Bartoszewicza (1821-1870). W zbiorze portrety: Jan Tarnowski (1488-1561), Jerzy Radziwiłł (1480-1541), Roman Sanguszko (1537-1571), Jan Zamoyski (1541-1605), Krzysztof Mikołaj Radziwiłł (1547-1603), Jan Karol Chodkiewicz (1560-1621), Andrzej Sapieha (zm. 1621), Krzysztof Radziwiłł (1585-1640), Stanisław Rewera Potocki (1579-1667), Janusz Radziwiłł (1612-1656), Wincenty Gosiewski [Gąsiewski!] (1620-1662), Paweł Sapieha (1609- 1665), Jan Sapieha (1590-1664), Jan Klemens Branicki (1689-1771), Wacław Rzewuski (1706-1779), Hieronim Lubomirski (1647-1706), Adam Sieniawski (1666-1726), Stanisław Denhoff (1673-1728), Stanisław Chomętowski (1673-1728), Józef Potocki (1673-1751), Stefan Czarniecki (1599-1665), Feliks Potocki (1630-1702). Pod portretami umieszczono herby rodowe hetmanów oraz faksymile autografów (świadczące o poczuciu narodowym polskim największych hetmanów litewskich). Brak pięciu tablic oraz 18 stron biogramów. Dołączono kartę tytułową pierwszego poszytu (karta tytułowa do dzieła nie jest znana i nie występowała w kompletnych dziełach na rynku antykwarycznym w ostatnich latach). Karta tyt. uszkodzona na obrzeżach Niewielkie zbrązowienia na obrzeżach kart (poza wizerunkami). Gdzieniegdzie minimalne naddarcia i zagięcia krawędzi (głównie w części luźnych kart opisowych). Stan ogólny dobry. (Patrz tablica XVII)

284. Głowacki Jan Nepomucen. 24 widoków miasta Krakowa i jego okolic zdjętych po- dług natury przez... wraz z opisami historycznemi oraz plan miasta i mappa jeografi czna okręgu. Kraków 1836. Nakładem D. E. Friedleina, k. tekstu [43], tabl. ryc. 20 (winno być 24, litografi e), plan 1 (litografi a rozkł.), 15 x 23 cm, opr. z epoki, skóra z tłocz. 2800,- Wydanie pierwsze. Najgłośniejsze dzieło Jana Nepomucena Głowackiego (1802-1847), wybitnego malarza i rysownika, nazywanego przez współczesnych „ojcem krajobrazu polskiego”. Album zawiera część tekstową opracowaną przez Konstantego Majeranowskiego oraz 20 litografi i wykonanych w paryskim zakładzie Engelmanna. Litografi e przedstawiają: Brama Floriańska; Zamek Królewski od TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE 147

285. J. Lelewel. Album rytownika polskiego. 1854.

strony wschodnio-południowej; Zamek w Tęczynie; Klasztor w Tyńcu; Pałac w Łobzowie; Ruiny zamku w Ojcowie; Pustelnia św. Salomei w Grodzisku; Zamek w Pieskowej Skale; Kościół św. Stanisława na Skałce; Zamek Królewski od strony zachodniej; Kościół Katedralny na Zamku; Alwernia; Zamek w Lipowcu; Klasztor karmelitów w Czernej; Kościół św. Anny; Pałac Wielopolskich; Kościół św. Piotra; Przedmieście Stradom; Wewnętrzna część Zamku Królewskiego; Uniwersytet Jagielloński. Na końcu rozkładany „Plan miasta Krakowa w obrębie okopów”. Brak 4 tablic i kart z komentarzem do nich oraz mapy okolic Krakowa. Otarcia opr., zbrązowienia pap., plan podklejany.

285. Lelewel Joachim. Album rytownika polskiego. Poznań 1854. Nakładem Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego, s. [2], 12, [8], tabl. ilustr. 42 (miedzioryty, w tym rozkł. i ręcznie kolor.), ilustr. wklejone w tekście 3 (litografi e); 28 x 37 cm, opr. późniejsza płsk. 3600,- Pomnikowe dzieło prezentujące główną część spuścizny grafi cznej Joachima Lelewela, wybitnego historyka, numizmatyka, działacza politycznego i bibliografa. Oprócz działalności naukowej Lelewel całe życie zajmował się sztycharstwem, wykonując do swych dzieł mapy, tablice numizmatyczne, heraldyczne i paleografi czne. Wizerunki monet i medali rytował głównie z oryginałów. W przedmowie J. K. Żupańskiego przytoczony został list Lelewela z 1853 r., z charakterystyką jego prac rytowni- czych. „Atlas…” podzielony jest na cztery tematyczne części: Mapy geografi czne (11 tablic ręcznie kolorowanych); Numizmatyka (16 tablic z wizerunkami monet, w tym 3 z kolorowanymi mapkami); Polska (12 tablic z wizerunkami monet, herbów, zabytków, nagrobków królewskich oraz czterema kolorowanymi mapami Polski); „Wyciętki typografi czne” (3 tablice z wizerunkami monet zagranicznych). W części trzeciej po raz pierwszy opublikowano cztery tablice z podobiznami starych druków, które nie weszły do pierwszego wydania „Bibliografi cznych ksiąg dwojga” (1823-1826). Przetarcia oprawy, początkowe karty z niewielkimi zagnieceniami i uzupełnieniami narożników, przebarwienia papieru, niewielki ślad zalania. Rzadkie.

286. Malczewski Antoni. Marja. Powieść ukraińska z illustracyami W[ojciecha] Ger- sona. Warszawa-Lipsk [1883]. K. F. Köhler, F. Flösick, s. 101, [1], tabl. ryc. 4 (drzeworyty), ryc. w tekście (drzeworyty), 19,5 cm, opr. pł. z tłocz. i złoc. na grzbiecie i licu, brzegi kart złoc. 400,- 148 TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE

287. S. Meyrick. Historia broni w Europie. 1824. 288. A. Mickiewicz. Konrad Wallenrod. 1864.

Najsłynniejsza powieść Antoniego Malczewskiego (1793-1826), poety i podróżnika, powstała na po- czątku lat 20. XIX w. Jej osnową stały się tragiczne losy żony Stanisława Szczęsnego Potockiego, Gertrudy Komorowskiej. Dopiero po śmierci autora krytycy zwrócili uwagę czytelników na powieść i na stałe określili pozycję „Marii” jako najwybitniejszego, obok utworów Adama Mickiewicza, dzieła przedpowstaniowego romantyzmu polskiego. Edycja ilustrowana drzeworytami wg rysunków Woj- ciecha Gersona (1831-1901). Efektowna oprawa w czerwone płótno z tłoczoną i złoconą tytulaturą oraz portretem na licu, okolonym motywami kwiatowymi. Nieaktualny wpis własnościowy. Nieznaczne przetarcia i zaplamienia oprawy, miejscami zaplamienia pap., poza tym stan dobry.

– Broń i barwa w Europie –

287. Meyrick Samuel Rusch. A critical enquiry into antient armour as it existed in Europe, but particularly in England, from the Norman conquest to the reign of King Charles II, with a glossary of military terms of the Middle Ages. T. 1-3 (w 3 wol.). London (Londyn) 1824. Printed by G. Schulze, for Robert Jennings, k. [1], s. 20, [2], LXXVII, 206, tabl. ryc. 30 (w tym ręcznie kolorowane); k. [3], s. 297, tabl. ryc. 36 (w tym ręcznie kolorowane); k. [3], 147, [134], tabl. ryc. 14 (w tym ręcznie kolorowane); 40 cm, jednolite opr. z epoki, płsk. 7500,- Pięknie wydane, ogromnych rozmiarów dzieło poświęcone historii i ewolucji broni w Europie, autorstwa sir Samuela Ruscha Meyricka (1783-1848), angielskiego kolekcjonera i antykwariusza, wielkiego znawcy tematu. Meyerick omówił przede wszystkim przykłady angielskie od podboju normańskiego w 1066 r. do czasów panowania Karola II (2 poł. XVII w.). Praca była pierwszym tak systematycz- nym i wyczerpującym opracowaniem dziejów uzbrojenia europejskiego. Autor scharakteryzował nie tylko przemiany w konstrukcji i kształcie broni i zbroi, lecz także pokrótce opisał sławne europejskie kolekcje (m.in.: w Londynie, Wiedniu, Brnie, Zurychu, Berlinie, Dreźnie etc.). Dzieło zdobi 80 tablic, w tym większość kolorowanych. Wyobrażono na nich różne rodzaje uzbrojenia, portretując przy okazji władców i znanych z historii rycerzy i możnych (m.in.: królowie Anglii Ryszard I Lwie Serce, Henryk VI, Henryk VIII, cesarz niemiecki Maksymilian I Habsburg, earlowie Warwick i Pembroke, Joanna d’Arc). Ozdobą dzieła są ręcznie malowane, barwne, zdobione złoceniami inicjały otwierające TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE 149

kolejne rozdziały. Opr.: czerwone płsk, na licach pap. marm. Ekslibrisy. Drobne przebarwienia, poza tym stan bardzo dobry.

288. Mickiewicz Adam. Konrad Wallenrod. Powieść historyczna z czasów litewskich i pruskich. Z ilustracyami Antoniego Zaleskiego. Poznań 1864. Nakładem Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego, frontispis (miedzioryt), s. VIII, 80, tabl. ryc. 6 (miedzioryty), 32,5 cm, opr. luksusowa z epoki wykonana przez Franciszka Nicklausa, skóra z bogatymi złoc. i tłocz. 7000,- Najpiękniejsze wydanie powieści Adama Mickiewicza, ozdobione frontispisem i sześcioma rycinami wykonanymi przez Stanisława Łukomskiego według rysunków Antoniego Zaleskiego (1824-1885), znakomitego malarza i ilustratora, ziemianina z Litwy. Ulubionym tematem jego prac były sceny historyczne i wojenne z czasów dawnej świetności Rzeczypospolitej, był m.in. autorem ilustracji do „Pamiętników” Paska oraz wielu ilustracji do „Tygodnika Ilustrowanego” i „Kłosów”. Oferowana książka ukazała się w czasie, kiedy A. Zaleski, ukarany za udział w powstaniu styczniowym, straciwszy cały majątek, przebywał na zesłaniu w Wiatce. Po powrocie pracował zarobkowo w BJ w Krakowie przy katalogowaniu rycin. Autor rycin do dzieła, Stanisław Łukomski (1832-1867), „najważniejszy po- znański ilustrator drugiej połowy XIX wieku” (Banach), uważany jest, razem z A. Zaleskim, za twórcę specjalnego typu rycin dużego formatu, dołączanych do książek-albumów wydawanych przez Żupań- skiego w ﬁ rmowej, czerwonej ozdobnej oprawie (m.in.: Maria Malczewskiego, a także Pani Twardow- ska i Grażyna A. Mickiewicza – patrz poz. następna). Oprawa luksusowa z epoki wykonana przez poznańskiego introligatora Franciszka Nicklausa (sygnowana nalepką na tylnej karcie ochronnej), skóra w kolorze czerwonym, w zwierciadle lica złocona tytulatura zamknięta ozdobną bordiurą, w zwierciadle tylnej okładki złocone inicjały K.P. pod koroną hrabiowską oraz efektowny herb Rzeczypospo- litej na dwudzielnej tarczy z polskim Orłem i litewską Pogonią, brzegi kart złocone, papier wyklejek opalizujący. Oprawa po niewielkiej konserwacji, poza tym stan dobry. Ładny egzemplarz. Rzadkie. Lit.: A. Banach, Polska książka ilustrowana, poz. 643. (Patrz tablica XXVIII)

289. Mickiewicz Adam. Pani Twardowska. Ballada. Z ilustracyami A. Zaleskiego, wykonanemi na miedzi przez S. Łukomskiego. Poznań 1863. Nakładem Jana Konstantego Żupańskiego, s. 11, tabl. ryc. 5 (miedzioryty), 32 cm, opr. pł. z tłocz. i złoc., brzegi kart barwione. 600,- Wydanie 1 osobne. Edycja ozdobiona pięcioma miedziorytami sztychowanymi przez Stanisława Łu- komskiego według rysunków Antoniego Zaleskiego (patrz poz. poprzednia). Nieaktualne wpisy włas- nościowe. Przebarwienia i zabrudzenia oprawy, naderwanie dołu grzbietu, na kartach intensywne zażółcenia. Rzadkie. Lit.: A. Banach, Polska książka ilustrowana, poz. 635.

290. Plejada polska, wydana staraniem Bolesława Maurycego Wolﬀ a. Wydanie ozdobione drzeworytami. Petersburg 1857. Nakładem i drukiem wydawcy, s. [6], 220, tabl. ryc. 12 (drzeworyty, winno być 13), liczne ilustr. w tekście (drzeworyty, w tym całostronicowe), 27 cm, opr. wyd. pł z tłocz. i złoc., brzegi kart złocone. 420,- Antologia utworów wybitnych pisarzy polskich XIX w. Wśród utworów m.in.: W. Pola Przygody JP Be- nedykta Winnickiego w podróży jego z Krakowa do Nieświeża (do księcia Radziwiłła Panie Kochanku); S. Goszczyńskiego Sobótka (legenda góralska o obronie Tatr przed napadami Tatarów w Dolinie Kościeliskiej). „Sobótka jest jednym z pierwszych wybitnych dzieł tatrzańskich, ponieważ przynosi opisy autentycznych krajobrazów górskich i prezentuje rzeczywisty lud podhalański” (Encyklopedia Tatrzańska). Dzieło ozdobione ok. 200 drzeworytami wykonanymi wg rysunków Juliusza Kossaka, Franciszka Kostrzewskiego, Leonarda Straszyńskiego. Książka stanowi jedno z najwybitniejszych polskich osiągnięć edytorskich XIX wieku, tekst literacki i drzeworytowe ilustracje łączą się harmonijnie w artystycznie dopracowaną całość. „Jest to może najładniejsza polska książka ilustrowana stulecia” (A. Banach, s. 333). Efektowna oprawa, sygnowana nalepką: „H. Sperling Lipsk”, w czerwone płótno z tłoczeniami i złoceniami na licu i grzbiecie. Niewielkie przetarcia i przybrudzenia opr., uszkodzenia i przybrudzenia wyklejek, miejscami zaplamienia pap. Stan ogólny dobry. Rzadkie. Lit.: A. Banach, Polska książka ilustrowana 1800-1900, poz. 528. 150 TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE

289. A. Mickiewicz. Pani Twardowska. 1863. 290. Plejada polska. 1857.

291. Stęczyński Maciej Bogusz Zygmunt. Okolice Galicyi. Lwów 1847. Nakła dem Ka- jetana Jabłońskiego, s. VIII, 156, 16, tabl. ryc. 80 (litografi e, w tym 2 z tintą i 18 ręcznie kolorowanych, sygn. Lit. P. Pillera), 27 cm, opr. pperg. z tłocz. i złoc. 12 000,- E. IV, s. 379. Komplet 80 widoków, w tym 18 pięknie kolorowanych. Najważniejsze dzieło w dorobku Macieja Bogusza Stęczyńskiego (1814-1890), litografa, rysownika i pisarza. Seria zawartych w wydawnictwie grafi k jest efektem jego wędrówek po kraju, w czasie których sporządzał rysunki, dokumentujące zabytki oraz piękno polskiej przyrody. Prace swoje publikował w postaci litografi i, z któ- rych najsławniejsze tworzą oferowaną serię „Okolice Galicji”. Album zawiera widoki miejscowości, dworów i zamków, osobliwości przyrody, od Tatr po Dniestr, m.in.: panoramy Jasła, Przemyśla, Krosna, Nowego Sącza, Tarnowa, Jarosławia, Mielca, Żółkwi, Buczacza, Halicza, Sokala, Czorsztyna, Sambora. Wśród pomników przyrody znalazły się m.in.: wodospad we wsi „Zakopana” (opisanej przez Stęczyńskiego jako „znana z hamerni”), panorama Tatr, Czarny Dunajec, Wisła. Osobną grupę stano- wią widoki często nieistniejących dziś dworów i rezydencji, np. Tarnowskich w Dzikowie, Raczyńskich w Zawadzie. Widokom towarzyszą teksty zawierające informacje historyczne oraz opisy stanu aktu- alnego prezentowanych miejsc. Litografi e opatrzone tytułem oraz sygnaturami, w większości odbite w zakładzie Piotra Pillera we Lwowie, pozostałe w Instytucie Stauropigialnym. Dzieło zadedykowane w druku Aleksandrowi Konstantemu Batowskiemu (1799-1862), galicyjskiemu politykowi i bibliofi lowi. Stan dobry. Ładny egzemplarz z szerokimi marginesami i mocnymi odbitkami. Rzadkie. (Patrz tablica XVII)

292. Stęczyński Maciej Bogusz. Pamiątka malownicza. Lwów 1852. Wyd. J. Milikow- ski, tabl. ryc. 47 (winno być 48, litograﬁ e), 17 cm, opr. płsk współcz. 4800,- Niezwykle rzadka seria litograﬁ i, wydana w nakładzie 100 egzemplarzy, z widokami dawnej Gali- cji. Wiele z nich ukazuje piękno przyrody karpackiej – od Tatr (jezioro Felka, wodospad Łysianek), przez Beskidy i Bieszczady (Kamień nad Liskiem, Skały w Ciężkowicach) aż po Prut i Czeremosz. Wśród widoków szczególne miejsce zajmują przedstawienia zabytków przeszłości, z których wiele dzisiaj już nie istnieje lub zmieniło swój kształt. Artysta utrwalił m.in.: zamek w Krasiczynie, szczątki TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE 151

291. M. B. Z. Stęczyński. Okolice Galicyi. 1847.

292. M. B. Z. Stęczyński. Pamiątka malownicza. 1852. 152 TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE

293. K. Kozłowski. Album Wojska Polskiego z 1831 roku. 1887.

zamku w Dobromilu, zamek w Odrzykoniu, zamek w Dębnie, zamek w Krośnie, pałac w Łańcucie, zamek w Starym Siole, pałac w Narolu. Osobną grupę stanowią widoki miasteczek (np. panorama Stryja) lub majątków (ogród w Dukli), wraz z zabudową przemysłową (hamernia żelaza w Demnii, „Wyrobnia cukru w Tłumaczu”). Wśród widoków znalazły się także kościoły różnych wyznań – cerkiew w Strączu, klasztor Bernardynów w Leżajsku, Czerwony Klasztor w Pieninach. Trzy litografi e ukazują widoki Krakowa – Kopce Kraka, Wandy i Kościuszki. Grafi ki, średnio o wym. 8,5 x 12,5 (pl. 12 x 15,5), opatrzone są tytułami oraz sygnaturami. Rysował z natury oraz na kamieniu litografi cznym Maciej Bogusz Stęczyński (1814-1890), litograf, rysownik i pisarz (patrz poz. poprzednia). Seria „Pamiątka malownicza”, określona przez M. Opałkę jako „trudna do zdobycia”, ukazywała się w latach 1852-1853 w 6 zeszytach (2 partie po 3 zeszyty), nakładem Jana Milikowskiego (znanego lwowskiego księgarza i wydawcy). Litografi e odbijano we lwowskim zakładzie Marcina Jabłońskiego, głównego konkurenta P. Pillera. Litografi e, odbite na tincie, po konserwacji, naklejone na karty 16,5 x 20,0 cm. Stan dobry. Wielka rzadkość!!! Lit.: W. Wiśniewski, Stęczyński (1814-1890). Pierwszy miłośnik Tatr, Beskidów i Sudetów, Kraków 2006, s. 31. (Patrz tablica XVI)

293. [Wojsko polskie]. Kozłowski Karol. Album Wojska Polskiego z 1831 roku za- wierające dwanaście tablic odręcznie kolorowanych rysunku Juliusza Kossaka, Walerego Eliasza, Władysława Mottego i innych artystów. Poznań 1887. Nakładem wydawcy. Z Drukarni Dziennika Poznańskiego, s. 32, mapa 1 (litograﬁ a kolor.), tabl. ryc. 12 (cynkograﬁ e ręcznie kolor. akwarelą), 32 x 41 cm, opr. oryginalna teka ppł. 2400,- Nalepka Antykwariatu Polskiego Hieronima Wildera. Część opisowa Kazimierza Jarochowskiego zawiera zestawienie stanu poszczególnych formacji Wojska Polskiego w 1831 r., spis wszystkich bitew i znaczniejszych potyczek stoczonych w czasie powstania listopadowego oraz opis bitwy pod Iganiami. TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE 153

Tablice wykonane w cynkograﬁ i i kolorowane ręcznie akwarelą przedstawiają mundury poszczegól- nych formacji, w postaci bogatych w szczegóły scenek rodzajowych, m.in.: sztab główny, pułki konne, piesze, artyleryjskie. Autorami ilustracji są wybitni malarze: Juliusz Kossak (1824-1899), Walery Eljasz-Radzikowski (1841-1905), Władysław Leon Motty (1851-1894). Tekst w osobnej oprawie ppł. Zabrudzenia i uszkodzenia oprawy, ryciny częściowo przycięte, drobne naddarcia krawędzi, papier pożółkły. Rzadkie w komplecie. Lit.: W. Łysiak, Empireum..., t. 2, s. 442 (tu „duży Kozłowski” określony jako „szalenie trudny” do zdobycia).

WIEK XX

294. Askenazy Szymon. Rękopisy Napoleona w Polsce 1793-1795 / Manuscrits de Napoléon en Pologne 1793-1795. Wydał... Warszawa 1929. Nakładem Polskiego Antykwariatu Naukowego Hieronima Wildera, s. 117, [1], tabl. ryc. 6 (akwaforty, akwatinty), tabl. faksymiliów 17, 39 cm, oryg. okł. brosz. ze złoconym herbem Cesarstwa na licu i złoconą literą „N” pod koroną cesarską na grzbiecie, futerał ochronny wykonany w zakładzie Roberta Jahody. 4000,- Odbito w nakładzie 820 numerowanych egzemplarzy (egz. nr 689) na papierze czerpanym van Gelder Zonen ze znakiem wodnym „N”, sporządzonym specjalnie na potrzeby tego wydawnictwa. Tytuł i tekst równolegle w języku polskim i francuskim. Bibliofi lska edycja pism Napoleona Bonaparte z lat 1793- 1795 przechowywanych w zbiorach Biblioteki Kórnickiej (dokumenty napoleońskie zakupił w 1822 r. Tytus Działyński, odnalazł je jeszcze przed I wojną światową Szymon Askenazy). W 1931 r. dołą- czono do odbitego wcześniej tekstu zamówione w Paryżu ilustracje (jednak tylko do egzemplarzy autorskich). Powstało 6 tablic, wykonanych w technice akwaforty i akwatinty barwnej przez różnych autorów: 1. Portret Napoleona oraz jego marszałków oraz „Castiglione” (ryt. Michał Wilkowicz, 1930 r.); 2. Odjazd wojsk napoleońskich z Tulonu do Egiptu (ryt. S. Mrożewski, 1931 r.); 3. Przejście przez most w Arkoli (ryt. R. Collet, 1930 r.); 4. Artyleria republiki ostrzeliwująca fl otę angielską w zatoce Luiberon (ryt. P. Dubreil); 5. Clisson i Eugenia (ryt. P. Gandon, 1931 r.); 6. Clisson i Eugenia (ryt. P. Gandon, 1931 r.). Wszystkie plansze mają format folio, grafi ki sygnowane na płycie. 3 ryciny powstały według rysunków sepią Martineta, malarza i rysownika zajmującego się tematyką historyczną. Dzieło ozdobione 17 faksymiliami dokumentów. Teka wydawnicza Roberta Jahody. Futerał naddarty, pęknięty przy dolnej krawędzi grzbietu, poza tym stan bardzo dobry. Jedno z ładniejszych polskich wydawnictw bibliofi lskich. Wielka rzadkość z kompletem ilustracji. Lit. W. Łysiak, Wyspa zaginionych skarbów, s. 260-263. (Patrz tablica XVII)

295. Farrell Frederick Arthur. Poland and Danzig. Twelve etchings. London (Londyn), b.r. (1925). Vicars Bros., k. [1], tabl. ryc. 12 (akwaforty), folio, opr. wyd. teka pł. ze złoc. 9500,- Wydano w nakładzie 50 egzemplarzy. Teka zawiera widoki miast polskich: Gdyni (port); Krakowa (Rynek, Wawel od strony Wisły oraz pomnik Kościuszki); Gdańska (Targ Rybny oraz panorama); Warszawy (odbudowa mostu zniszczonego w 1915 r., Zamek Królewski z Kolumną Zygmunta); Wilna (dziedziniec uniwersytecki, katedra); Poznania (ratusz); Lwowa (panorama miasta). Akwaforty róż- nych wymiarów (śr. 20 x 30 cm na pl. 30 x 45 cm, oprawione w papierowe passe-partout, z bibułką ochronną), sygnowane i numerowane ołówkiem (nr 32/50 i 24/50 oraz suche pieczątki wydawnicze na marginesie). Grafi ki są dziełem Fredericka Arthura Farrella (1882-1935), szkockiego malarza-akwa- relisty i grafi ka, pracującego i wystawiającego w Glasgow. Podczas I wojny światowej Farrell walczył na frontach zachodniej Europy, był ofi cjalnym rysownikiem szkockiego wojska. W 1919 r. przebywał z brytyjską misją wojskową w Polsce. Plonem tej podróży była oferowana teka. Na osobnej karcie spis grafi k w języku angielskim, z krótkimi informacjami o prezentowanych miejscach. Drobne uszkodzenia passe-partout, teka z zabrudzeniami (po fachowej konserwacji). Stan grafi k bardzo dobry.

296. Grabski Władysław Jan. Trzy wieńce. Z trzema miedziorytami oryginalnemi Wacława Zawadowskiego, Franciszka Prochaski, Konstantego Brandla. Paryż 1926. Polskie Towarzystwo Przyjaciół Książki, s. 65, [5], 3 miedzioryty (objęte 154 TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE

295. F. A. Farrell. Poland and Danzig. Teka 12 widoków polskich miast. 1925.

numeracją stron), 15,5 cm, opr. skóra niebiesko-zielona, nakrapiana, z tłocz. i złoc., zach. oryg. okł. brosz. 240,- Na karcie przedtytułowej odręczna dedykacja autora, dat. 19.VIII.1926. Tomik wierszy Władysława Jana Grabskiego (1901-1970), syna premiera Władysława Grabskiego. Odbito w nakładzie 965 numerowanych egz. podpisanych przez prezydium Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Książki (Stanisława Piotra Koczorowskiego i Bronisławę Mońkiewiczównę), z czego 465 z rycinami. Oferowany egz. nosi nr 23. Drugie wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Książki w Paryżu, przygotowane pod kierownictwem artystycznym Stanisława Piotra Koczorowskiego, założyciela i prezesa TPK oraz wybitnego grafi ka Konstantego Brandla (1880-1970). Poza jego miedziorytami książka zawiera także grafi ki Wacława Zawadowskiego (1891-1982), polskiego malarza pracującego w Paryżu oraz Fran- ciszka Prochaski (891-1972), który łączył pracę dla Ministerstwa Spraw Wojskowych z twórczością artystyczną. Związany ze środowiskiem Legionów Polskich, prowadził w Paryżu atelier gromadzące wielu przedstawicieli polskiej kultury. Tu Prochaska zetknął się z Konstantym Brandlem, dzięki któremu zainteresował się grafi ką. Wewnątrz charakterystyczne plamki i drobne zabrudzenia, podkreślenia kredką, poza tym stan dobry. Rzadkie.

297. Koppens Leon. Preludja. Nicea 1945. Ofi cyna Tyszkiewicza, s. 100, tabl. ryc. 5 (akwaforty), portret 1, 16 cm, opr. pł. z sygnetem wydawniczym Ofi cyny na grzbiecie i tylnej okładzinie, oryg. wyklejki wyd. 360,- Nakład 200 egzemplarzy (egzemplarz imienny Mieczysława Broniewskiego). 37 publikacja Ofi cyny Florenckiej, 17 wydana w Filii Nicejskiej. Oferowany egzemplarz nosi nr 55 z podpisem wydawcy. Tekst złożony własnoręcznie przez Samuela Tyszkiewicza, odbity na ręcznie czerpanym, szmacianym papierze. Tom poezji Leona Koppensa, poprzedzony wstępem Juliusza Kleinera, ozdobiony pięcioma akwafortami Wandy Samson-Nebelskiej i portretem autora wg rysunku Henryka Berlewiego. Stan bardzo dobry. Lit.: M. Szypulski, Magister Samuel Typographus, s. 123; Stamperia Polacca, poz. I/54.

298. Kowalski Leon. Malowniczy Kraków. Cracovie pittoresque. Kraków 1924. Nakł. artysty, tabl. ryc. 8 (litografi e, winno być 10), 53 cm, opr. pł. współcz. 1400,- Na okładzinie teki naklejona karta tytułowa z litografi ą i odręczną dedykacją autora. Teka zawiera 8 litografi i, średnio o wym. 27,5 x 37,5 cm, naklejonych na karton, sygnowanych na kamieniu: „L. Kowalski”. Grafi ki przedstawiają najbardziej znane zabytki Krakowa: Sukiennice, Kościół Mariacki, TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE 155

298. L. Kowalski. Malowniczy Kraków. Teka. 1924.

Barbakan. Autorem prac jest Leon Kowalski (1870-1937), malarz i graﬁ k, jeden z ulubionych uczniów Jana Matejki, niemal całe życie związany z Krakowem. Decydujący wpływ na jego twórczość wywarł pobyt w Paryżu i zetknięcie z twórczością impresjonistów. Stan dobry. Lit.: M. Grońska, Graﬁ ka w książce, tece i albumie, Wrocław 1994, s. 248, poz. 330

299. Kraszewski Józef Ignacy. Dziad i Baba. Ilustrował drzeworytami E. Bartłomiej- czyk. Warszawa 1922. Wydał Ludwik Fiszer, k. [12] (drzeworyty), 18 cm, oryg. okł. brosz. z papieru czerpanego, z drzeworytami. 500,- Egzemplarz sygnowany ręcznie przez artystę. Odbito 600 numerowanych egzemplarzy na papierze dąbrowieckim; egz. nr 208. Druk ksylografi czny – całość książki (okładka, karta tytułowa, tekst i ilustracje) odbite z oryginalnych klocków drzeworytowych przez Edmunda Bartłomiejczyka (1885-1950), jednego z najwybitniejszych grafi ków okresu międzywojennego. Praca ta należy do najważniejszych w dorobku artysty, jest przykładem nowego podejścia do roli grafi ki w książce. Jak pisze M. Grońska, do dziś stanowi ozdobę zbiorów bibliofi lskich. Karty przewiązane sznureczkiem. Egzemplarz nieprzycięty. Niewielkie przebarwienia papieru, zagięcie papieru na karcie tyt., poza tym stan dobry.

300. La Fontaine Jean de. Contes et nouvelles en vers de... Illustrés par Charles Martin. T. 1-2 (w 2 wol.). Paris (Paryż) 1930. Librairie de France, s. XX, [1], 249, [6], tabl. ilustr. 27 (w tym 11 kolor.); 361, [20], tabl. ilustr. 37 (w tym 21 kolor.), 28,5 cm, opr. z epoki, płsk. 2400,- Słynne bajki La Fontaine’a w wydaniu dla dorosłych. Obszerne, dwutomowe dzieło dużego formatu, na grubym papierze, egzemplarz nr 1255 (z 3400). Wydanie zawiera 64 całostronicowe, w tym 32 kolorowe, ilustracje erotyczne. Ich autorem jest Charles Martin (1884-1934), francuski ilustrator, artysta graﬁ k, projektant mody w stylu art déco. Opr.: czerwony płsk, na licach i wyklejkach pap. marm., zachowana oryg. okł. brosz. Stan bardzo dobry. Piękny druk dla miłośników książek i erotyki. 156 TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE

300. Bajki La Fontaine’a dla dorosłych. 1930. 301. Z. Łazarski. Drzeworyty ludowe. 1921.

301. Łazarski Zygmunt. Teka drzeworytów ludowych dawnych zebranych i wydanych przez ... Warszawa 1921. Nakład drukarni Wł. Łazarskiego. 31 kart (drzeworyty, częściowo kolorowane, w tym 1 podwójny i 1 poczwórny), teka współcz. płsk (48 x 48 cm). 6000,- Wydano w nakładzie 62 numerowanych egzemplarzy! Drzeworyty ludowe odbite ręcznie z klocków należących do Zygmunta Łazarskiego w drukarni jego ojca Władysława. Zygmunt Łazarski (1885- 1943), wybitna postać polskiego bibliofi lstwa, drukarz, grafi k, członek-założyciel i aktywny działacz Towarzystwa Bibliofi lów Polskich w Warszawie, właściciel ogromnej kolekcji książek, ekslibrisów, grafi k i malarstwa (zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz, a jego zbiory uległy zniszczeniu w czasie Powstania Warszawskiego). W pełnej tece znajdowało się 66 grafi k, wykonanych z klocków pochodzących z Płazowa (obecnie woj. podkarpackie) i ze Żmudzi na Litwie, datowanych głównie na II połowę XVIII i I połowę XIX w. Drzeworyty te pierwotnie pełniły zarówno funkcje estetyczne (jako dekoracja domów), jak i dewocyjne – stąd przedstawiają tematy sakralne (przede wszystkim wizerunki Matki Boskiej, a także świętych patronów – Antoniego, Kazimierza, Jana Nepomucena i innych). Część odbitek ręcznie kolorowana, między innymi przez Adama Półtawskiego. Wydawnictwo stało się podstawowym źródłem wiedzy na temat polskiego drzeworytu ludowego i przyczyniło się do wzrostu zainteresowania sztuką ludową. Korzystał z niej m.in. Władysław Skoczylas, pisząc w 1934 r. pracę „Drzeworyt ludowy w Polsce”. Na odwrocie części prac nadrukowane numery, niektóre z bibułkami ochronnymi. Plansze, różnych wymiarów, luzem we współcz. tece płsk. Już przed 1939 r. W. Skoczylas pisał o Tece jako o dziele niedostępnym – z powodu bardzo małego nakładu. Oryginal- ne, XIX-wieczne odbitki nie zachowały się do naszych czasów z powodu swoich funkcji „użytkowych” (bez osłony, były bezpośrednio naklejane na ściany wiejskich chałup). Duża część klocków z kolekcji Łazarskiego, z których sporządzono odbitki, uległa zniszczeniu w czasie II wojny światowej. Obecnie tylko Biblioteka Jagiellońska posiada komplet drzeworytów. Na dwóch kartach stemple własnościowe. Kilka plansz po konserwacji, naddarcia i ubytki pap. marginesów uzupełnione fachowo; część z drobnymi naddarciami (bez szkody dla przedstawień). Nadzwyczajna rzadkość.

302. [Makowski Tadeusz]. Czyżewski Tytus. Pastorałki. Drzeworyty Tadeusza Ma- kowskiego. Paryż 1925. Polskie Towarzystwo Przyjaciół Książki, s. 34, [2], sygnet drukarski, ﬁ naliki, 6 ryc. całostronicowych w tekście (drzeworyty), 26 cm, opr. brosz. wyd. z drzeworytem na licu. 2200,- TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE 157

303. L. Marcoussis. Planches de salut. Teka akwafort. 1931.

Odbito w nakładzie 520 egzemplarzy numerowanych. Egz. nr 121 z podpisem Stanisława Piotra Ko- czorowskiego i Bronisławy Mońkiewiczówny. Pierwsze wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Książki w Paryżu, wykonane pod kierunkiem artystycznym prezesa Stanisława Piotra Koczorowskiego i Tadeusza Makowskiego. Druk na papierze czerpanym ze znakiem wodnym Towarzystwa. Książka zawiera drzeworyt okładkowy, sześć całostronicowych drzeworytów i sześć ﬁ nalików Tadeusza Makowskiego (1882-1932). Ryciny w pełni harmonizują z poetyckim nastrojem tekstu pastorałek, co powoduje, że całość w sposób sugestywny odmalowuje zaczarowany świat szopki bożonarodzeniowej. Autora tekstu, Tytusa Czyżewskiego, poetę i malarza, twórcę formizmu, który przebywał wówczas w Paryżu, z Makowskim łączyły więzy bliskiej przyjaźni i podobnego rozumienia sztuki. Na karcie tytułowej znak PTPK, projektu Konstantego Brandla. Niewielki ubytek i przybrudzenia pap. opr., drobne zaplamienia marginesów, poza tym stan dobry. Jeden z piękniejszych druków polskich XX wieku.

– Sławne dzieło École de Paris –

303. Marcoussis Louis. Planches de salut. Dix gravures à l’eau-forte et au burin. Préface de Tristan Tzara. Paris (Paryż) 1931. Éditions Jeanne Bucher, k. [21], tabl. ryc. 13 (akwaforty, miedzioryty), 32,5 x 40,5 cm, opr. wyd. karton z obwo- lutą pap. 15 000,- Wydano w nakładzie 77 egzemplarzy numerowanych, oferowany nosi nr 46, z odręczną sygnaturą artysty: „Marcoussis” (odbite na papierze z Arches). Teka zawierająca 10 rycin inspirowanych cyta- tami literackimi, m.in.: z Baudelaire’a, Dostojewskiego, Rimbauda, Apollinaire’a, Szekspira, będących hołdem artysty dla ulubionych poetów i pisarzy. Prace wywodzące się z kubizmu, są dziełem Ludwika Markusa (Louis Marcoussis), który był jednym z najznakomitszych przedstawicieli École de Paris, czołowym reprezentantem kubizmu. Urodzony w żydowskiej rodzinie w Warszawie, dojrzałym życiem i twórczością związany był z Francją, gdzie wyjechał w 1903 r. po studiach w krakowskiej ASP. Należał 158 TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE

304. Drzeworyty S. Mrożewskiego. 1929. 305. Drzeworyty S. Mrożewskiego. 1931.

do środowiska paryskiej awangardy, przyjaźnił się z wieloma jej przedstawicielami (m.in.: Georges Braque, Pablo Picasso, Guillaume Apollinaire). W latach 30. XX w. główne miejsce w jego twórczości zajęła grafi ka – portrety artystów, ilustracje do dzieł literackich przyjaciół (Tristana Tzary, Apollinaire’a). Tworzył w technikach metalowych (suchej igły, akwaforty), uczył także rytownictwa w studio Schapfera na Montparnassie. Zaprzyjaźniony z poetami, w swoich dziełach często inspirował się dziełami literackimi. Jego twórczość jest dziś wysoko ceniona i poszukiwana. Ryciny poprzedzone wstępem Tristana Tzary (1896-1963), poety francuskiego, inicjatora i przywódcy dadaizmu oraz jednego z głównych twórców surrealizmu. Grafi ki śr. o wym. 20 x 24 cm (pl. 31,5 x 40), sygnowane monogramem na płycie i numerowane. Dodatkowo, poza 10 ilustracjami literackimi, teka zawiera frontispis, winietkę i fi nalik. Blok poluzowany, nieznaczne zabrudzenia, stan grafi k bardzo dobry. Wielka rzadkość. (Patrz tablica XVIII)

304. [Mrożewski Stefan]. Schwob Marcel. Le Roi au masque d’or. Gravures sur bois originales de Stefan Mrożewski. Paris (Paryż) 1929. Edition Artistique „Apollo” (druk Léon Pichon), k. [22], [2], tabl. ryc. 8 (drzeworyty), 44 cm, luksusowa opr. wyd., teka skóra ze złoc. na grzbiecie, jedwabna mora. 4400,- Grońska, poz. 394. Druk bibliofi lski. Odbito w nakładzie 100 egz. na białym papierze japońskim. Oferowany egz. nosi nr 37. Osiem tablic z drzeworytami sygnowanymi na klocku i ołówkiem, odbitych własnoręcznie przez artystę. Stefan Mrożewski (1894-1975), wielka postać wśród polskich drzeworytników okresu międzywojennego, uczeń Wł. Skoczylasa, członek ZPAG i Rytu. Przed 1939 r. mieszkał i tworzył w Paryżu, Londynie i Amsterdamie, gdzie odnosił wielkie sukcesy. W tekście ini- cjał i fi nalik w drzeworycie, także autorstwa S. Mrożewskiego. Piękne wydanie utworu M. Schwoba (1867-1905), dedykowane Anatolowi France. Cykl drzeworytów wystawiony został na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, gdzie nagrodzono S. Mrożewskiego Wielkim Srebrnym Medalem. Otarcia i uszkodzenia teki, stan grafi k bardzo dobry. Lit.: A. Pietrzak, Czarodziej rylca, katalog BN 2004, s. 72, poz. 35

305. [Mrożewski Stefan]. Sienkiewicz Henryk. Une aventure à Sidon. Toast de Messire Zagłoba. Comment Messire Lubomirski se convertit et construisit une église à Tarnawa. Traduit du polonais par le Cte Jacques de France de Tersant et TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE 159

Joseph-André Teslar. Six cuivres originaux de Stéphane Mrozewski (Le Bocage des Plaisirs. No 5). Paris (Paryż) 1931. Éditions du Trianon, s. 57, [5], tabl. ryc. 12 (miedzioryty), 27 cm, oryg. okł. brosz. 900,- Odbito w nakładzie 345 numerowanych egzemplarzy (egz. nr 24 na papierze japońskim Impe- rial). Trzy nowele Henryka Sienkiewicza: Co się stało w Sidonie; Toast pana Zagłoby; Jako się pan Lubomirski nawrócił i kościół w Tarnawie zbudował. Dzieło ozdobione 6 miedziorytami Stefana Mro- żewskiego (1894-1975), czołowego polskiego artysty grafi ka (patrz poz. poprzednia). Druga praca artysty dla paryskiego wydawnictwa „Édition du Trianon”, opublikowana w elitarnej serii „Le Bocage des Plaisirs”. Ryciny zatytułowane: Żołnierz przed siedzącym panem; Para siedząca pod murem; Żołnierz pilnujący więźniów; Zagłoba przy ognisku wśród towarzyszy; Lubomirski i czarownica; Lubo- mirski cwałujący na koniu. Na końcu dodany zestaw 6 dodatkowych grafi k (prawdopodobnie do wyjęcia z teki i ozdobienia salonu). Egzemplarz z szerokimi marginesami. Niewielkie otarcia okładki, poza tym stan bardzo dobry. Lit.: M. Grońska, Grafi ka w książce, tece i albumie, poz. 398

306. [Ostoja-Chrostowski Stanisław]. Szekspir William. The play of Pericles, prince of Tyre (the comedies, histories and tragedies), New York (Nowy Jork) 1940. The Limited Editions Club, s. [6], 85, [1], tabl. ryc. 6 (drzeworyty Stanisława Ostoi-Chrostowskiego), 33 cm, opr. wyd. ppł. 2200,- Wydano w nakładzie 1950 egzemplarzy (egz. nr 819). Bibliofi lska edycja dramatu Williama Szekspira „Perykles, książę Tyru”. Projekt grafi czny Bruce Rogers. Edycja ozdobiona sześcioma całostroni- cowymi drzeworytami Stanisława Ostoi-Chrostowskiego (1900-1947), wybitnego grafi ka, profesora warszawskiej ASP. Od 1932 r. artysta tworzył niemal wyłącznie ilustracje książkowe, osiągając w tej dziedzinie prawdziwe mistrzostwo. W 1938 r. otrzymał zamówienie od Limited Editions Club w Nowym Jorku na zilustrowanie „Peryklesa”. Cykl ten został po raz pierwszy pokazany na wystawie w kawiarni ar- tystów „Zodiak” w Warszawie, przy ul. Traugutta. Dzieło należy do szczytowych osiągnięć S. Ostoi – Chrostowskiego i jest ostatnim w jego dorobku. Egzemplarz częściowo nierozcięty. Stan bardzo dobry. Lit.: M. Grońska, Grafi ka w książce, tece i albumie, poz. 145; A. Pietrzak, Stanisław Ostoja-Chro- stowski, poz. 649.

307. Skoczylas Władysław. Teka podhalańska. 12 oryginalnych drzeworytów rysował i rytował na drzewie... Warszawa 1921. Tłoczono w drukarni B. Wierzbicki i S-ka, Chmielna 61 w Warszawie, s. [4], tablic ryc. 12 (drzeworyty), 36 cm, opr. wyd. karton. 13 000,- Kompletna teka drzeworytów, dzieło jednego z najwybitniejszych grafi ków polskich, Władysława Skoczylasa (1883-1934), twórcy polskiej szkoły drzeworytu, utalentowanego malarza, pedagoga, człon- ka grupy Formistów Polskich, współzałożyciela „Rytmu” i „Rytu”. Artysta, przez wiele lat mieszkając i pracując w Zakopanem, zetknął się z folklorem góralskim, który stał się dla niego ważnym źródłem inspiracji. Fascynacja ludową sztuką podhalańską i Podhalem zaowocowała w jego twórczości dwiema tekami grafi k (prezentowana Teka podhalańska oraz Teka zbójnicka), a także wieloma pojedynczymi drzeworytami ukazującymi charakterystyczne postacie i sceny z życia Podhala i Tatr. Tytuły drzewo- rytów: Łowy, Hulanka, Zaloty, Taniec, Giewont, Zamek zbójnicki, Walka ze smokiem, Śpiący rycerze, Św. Sebastian, Chrystus, Św. Krzysztof, Sztuka. Na okładce oryginalny drzeworyt. Stan grafi k bardzo dobry, drobne uszkodzenia teki. Bardzo rzadkie w komplecie. Lit.: M. Grońska. Grafi ka w książce, tece i albumie, poz. 500. (Patrz tablica XVI)

308. Słowacki Juliusz. Anhelli. Okładkę, inicjały, ozdobniki i całostronicowe rysunki wykonał Wacław Borowski. Wydał Jakób Mortkowicz. Kraków 1929. Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie. Drukarnia Narodowa w Krakowie, k. [4], s. 49, [1], tabl. ilustr. 8 (litografi e), ozdobne inicjały i fi naliki, 31 cm, opr. pperg., zachowane przednie lico oryg. okł. kart. 800,- Piękne edytorsko wydanie poematu Juliusza Słowackiego. Ilustracje i ozdobniki autorstwa Wacła- wa Borowskiego (1885-1954), malarza, grafi ka i scenografa. Poemat powstał wiosną 1837 r. Akcja 160 TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE

307. W. Skoczylas. Teka podhalańska (12 drzeworytów). 1921.

poematu toczy się w scenerii Sybiru, w „białym piekle” zesłańców, przez które przemierza tytułowy bohater. Stylizowany na prozę biblijną, zawiera surową ocenę ówczesnej emigracji. Słowacki odmówił jej (w przeciwieństwie do Mickiewicza) szczególnej misji w dziejach ludzkości i narodu oraz uznał za niezdolną do czynu wyzwoleńczego. Oprawa półpergaminowa z tłoczonym i złoconym superekslibrisem literowym Z.H. Zabrudzenia oprawy, w środku charakterystyczne zażółcenia, poza tym stan dobry.

309. Stankiewicz Zofi a. Warszawa. Warszawa b.r. (1922). Druk i Lit. „Jan Cotty”, tabl. ryc. 12 (litografi e barwne), 25,5 x 36 cm, opr. wyd. karton. 2000,- Dwanaście plansz z barwnymi litografi ami (śr. o wym. 18,5 x 25,5 cm; sygnowane na kamieniu monogramem „Z.S.” i numerowane), przedstawiającymi najpiękniejsze zakątki Warszawy: Stare Miasto, Park Saski, Łazienki. Jedno z najważniejszych dzieł w dorobku Zofi i Stankiewicz (1862-1955), która po studiach w Warszawie, Charkowie i Paryżu, początkowo zajmowała się twórczością malarską, zaś od około 1904 r., jako jedna z pierwszych w środowisku warszawskim, poświęciła się wyłącznie grafi ce, głównie technikom metalowym, przedstawiając zabytki dawnej architektury (wydała m.in. teki poświęcone Wilnu, Pomorzu, Krakowowi). Specjalne miejsce w jej twórczości zajmuje Warszawa, której zabytki wielokrotnie utrwalała w grafi ce. Jej obfi ta twórczość była wysoko ceniona już przez współczesnych (zdobyła m.in. nagrodę na I Konkursie Grafi cznym im. H. Grohmana w 1914 r.). Oferowana teka zawiera bardzo dekoracyjne, nastrojowe grafi ki, doskonale dokumentujące wygląd Warszawy pierwszych lat po odzyskaniu niepodległości. Na okładce litografowana panorama stolicy. Brak spisu litografi i. Tablice przewiązane sznureczkiem. Otarcia i zaplamienia oprawy, papier pożółkły, stan grafi k dobry. Lit.: M. Grońska, Grafi ka w tece, książce i albumie, s. 283, poz. 525

310. [Stryjeńska Zoﬁ a]. Panteon Polski. Wg rys. Z. Stryjeńskiej. Druk „Sérigraphie”. T. Wallich. Paryż b.r. [1950], tabl. ilustr. 20 (metaloryty barwne), 24 cm, teka wyd. karton, zdobiona. 800,- TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE 161

308. J. Słowacki. Anhelli. 1929. 310. Z. Stryjeńska. Panteon Polski. 1950.

309. Z. Stankiewicz. Warszawa (12 litograﬁ i). 1922. 162 TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE

Dedykacja wydawcy T. Wallicha dla Stanisława Raczyńskiego. Teka zawiera portrety Polaków zasłużonych Ojczyźnie: Jana Długosza, Wita Stwosza, Mikołaja Kopernika, Stanisława Żółkiewskiego, Stefana Czarnieckiego, Kazimierza Pułaskiego, Tadeusza Kościuszki, Hugo Kołłątaja, Jana Henryka Dąbrowskiego, Bartosza Głowackiego, Jana Kilińskiego, Adama Mickiewicza, Fryderyka Szopena, Sta- nisława Moniuszki, Artura Grottgera, Jana Matejki, Marii Skłodowskiej-Curie, Stanisława Wyspiańskiego, Henryka Sienkiewicza, Ignacego Paderewskiego. Metaloryty barwne, śr. o wym. 14,5 x 9,5 cm (naklejone na plansze 23 x 16,5 cm), sygnowane na płycie monogramem „ZS”. Każda postać podpisana, dołączona bibułka z informacjami biografi cznymi. Pomysł stworzenia panteonu powstał ok. 1934 r., w 1935 r. fi rma E. Wedel wydała serię portretów wybitnych Polaków jako premię (były one mniejsze – 6 x 4 cm, druk artystyczny, inny dobór postaci). Po II wojnie światowej, kiedy artystka znalazła się na emigracji, Panteon wydano dwukrotnie w Paryżu w 1950 i 1954 r. Teka z zabrudzeniami i niewielkim i ubytkami, stan plansz bardzo dobry. Rzadkie. Lit.: Zofi a Stryjeńska, katalog wystawy MN Kraków 2009, s. 360, poz. V.I.5

311. Szyk Artur. Statut kaliski (fragment). B.m. (Monachium?), b.r. (1932). B.w., k. [14 – druk artystyczny barwny, winno być 45], 38 x 32 cm, bez opr. 4000,- Fragment „Statutu kaliskiego”, najważniejszego dzieła w dorobku Artura Szyka (1884-1951), urodzonego w Łodzi, światowej sławy graﬁ ka, karykaturzysty, uczestnika wojny polsko-bolszewickiej, działającego i mieszkającego od lat 20. XX w. we Francji, Anglii i USA. Sławę i uznanie przyniosły mu przede wszystkim ilustracje literackie oraz tworzone w trakcie II wojny światowej karykatury, przedstawiające m.in. Hitlera i Mussoliniego. „Statut kaliski” to zbiór przywilejów nadanych Żydom w 1264 r. przez księcia Bolesława Pobożnego. Szyk w latach 1926-1928 w Paryżu przygotował w charakterystycznym dla siebie, miniatorskim stylu, ilustracje, łącząc dzieje Żydów z historią Polski. Całość wydano w 1932 r. w Monachium, ale już wcześniej prace prezentowano na licznych wystawach w Polsce (artysta został odznaczony w dowód uznania Złotym Krzyżem Zasługi). W oferowanym zbiorze znajduje się m.in. karta z dedykacją dla rodzinnego miasta artysty – Łodzi (z przedstawieniem rewolucji 1905 r.), karta z wizerunkiem świętego Jerzego i Kazimierza Pułaskiego oraz karta z przedstawieniem żołnierzy I wojny światowej, teksty przywileju po łacinie i francusku, dedykacje artysty dla radcy kulturalnego ambasady polskiej w Paryżu Władysława Neumanna. Stempel wydawnictwa Bruckmanna. Stan dobry. Nawet pojedyncze plansze należą do rzadkości antykwarycznych. (Patrz tablica XVIII)

312. Treter Mieczysław. Sylwetki portretowe z czasów Stanisława Augusta. Album 59 sylwetek ze słowem wstępnym Stanisława Wasylewskiego. Lwów 1923. Wyd. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, k. [2], s. 90, k. [1], tabl. ilustr. 59, k. [5], 29 cm, opr. luksusowa wyd. pperg. z tłocz. i złoc. 360,- Wydano w nakładzie 650 numerowanych egzemplarzy (egzemplarz nr 366). Zbiór 59 popularnych pod koniec XVIII wieku sylwetek portretowych, przedstawiających najwybitniejsze i najbardziej znane postacie epoki oświecenia, m.in.: ks. Adama Kazimierza Czartoryskiego, Franciszka Bielińskiego, Sta- nisława Poniatowskiego, Franciszka Rzewuskiego, Augusta Sułkowskiego, Józefa de Witte. W tekście dodatkowo sylwetki m.in. Stanisława Augusta i cesarza Napoleona. Egzemplarz nieprzycięty. Niewielkie zabrudzenia i przetarcia oprawy. Stan bardzo dobry.

313. Tyszkiewicz Samuel Fryderyk. Fiorenza. Florencja 1928. Ofi cyna Tyszkiewiczów, k. tyt. 2, [1], s. 51, [1], k. [1], tabl. ryc. 12 (drzeworyty Tadeusza Cieślewskiego syna), 34,5 cm, opr. luksusowa Marka Hoff mana: pełna skóra z bogatymi złoc. na licu i grzbiecie. 3600,- Odbito 125 numerowanych i podpisanych przez Tyszkiewicza egzemplarzy, oferowany nosi numer 66. Drugie wydawnictwo Ofi cyny Tyszkiewiczów. Praca napisana w oparciu o wykłady prof. Nicoli Ottokara z uniwersytetu we Florencji, zawiera dzieje Florencji od Etrusków po utworzenie oligarchii przez Medyceuszy w 1434 r. Książka powstawała bezpośrednio przy kasztach drukarskich, bez rękopisu – na każdej stronie znajduje się 28 wierszy, wyrazy nie są łamane i przenoszone do kolejnego wiersza. Książka złożona własnoręcznie przez autora i odbita ręcznie „antiquo modo” w jego własnej ofi cynie we Floren- cji. Egzemplarze nr 26-75 (w tym oferowany) odbito na ręcznie czerpanym, szmacianym, gładkim papierze wyrobionym specjalnie dla Tyszkiewicza w papierni Checchi w Pescii ze znakiem wodnym Ofi cyny. Książka zawiera dwie karty tytułowe – jedna z nazwiskiem grafi ka, druga – z nazwiskiem autora. Układ TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE 163

311. A. Szyk. Statut kaliski. 1932. 313. S. F. Tyszkiewicz. Fiorenza. 1928.

grafi czny oraz drzeworytowe karty tytułowe są dziełem Maryli Tyszkiewiczowej. Dzieło ozdobione 12 drzeworytami przedstawiającymi najważniejsze zabytki miasta autorstwa Tadeusza Cieślew- skiego syna (1895-1944), odbitymi własnoręcznie przez artystę i jego żonę Zofi ę. Jest to pierwsze, po skończeniu studiów, dzieło grafi ka, przygotowywane przez niego niemal 2 lata. Cieślewski jeszcze w Aka- demii warszawskiej powziął zamiar stworzenia serii „Dawne miasta”, dokumentującej zabytki architektury starych miast. Grafi ki poświęcone Florencji powstały w czasie pobytu artysty we Włoszech, a książka jest efektem przyjaźni z Tyszkiewiczami oraz ich miłości do zabytków i drukarstwa (dzieło otwiera dedykacja twórców dla żon – Maryli i Zofi i – „towarzyszek wiernych, inspiratorek”). Stan bardzo dobry. Rzadkie. Lit.: M. Szypulski, Magister Samuel Tyszkiewicz Typhographus, s. 77-80.

314. Wyczółkowski Leon. Kraków. 12 autolitografi i. Kredą i piórem rysował ... Warsza- wa 1915. Wydawnictwo Warszawskiego Towarzystwa Artystycznego, Drukarnia i Litografi a Jana Cotty w Warszawie, k. [1], tabl. ryc. 12 (litografi e), 40,5 cm, opr. wyd. karton przewiązany sznureczkiem. 1200,- Kompletna teka zawierająca 12 autolitografi i kredą i piórem, odbitych na kremowej tincie, sygnowanych na kamieniu. Grafi ki, powstałe w trakcie I wojny światowej, przedstawiają zabytki dawnego Krakowa – Wawel, Kościół Mariacki, Katedrę. Leon Wyczółkowski (1852-1936), malarz, grafi k, pedagog, niezwykle zasłużony dla rozwoju polskiej grafi ki, był mistrzem techniki litografi i. Jego wybitna spuścizna obejmuje m.in. teki poświęcone przyrodzie i architekturze polskiej. Na 1 karcie spis grafi k. Na okładce litografi a z widokiem Kościoła Mariackiego. Pieczątki Warszawskiego Towarzystwa Artystycznego. Zabrudzenia i uszkodzenia oprawy, stan grafi k dobry. Lit.: M. Grońska, Grafi ka w tece, książce i albumie, s. 298, poz. 624 (Patrz tablica XVIII)

315. [Zak Eugeniusz]. Morand René. La porte Lourde. Poèmes en prose de... Dessins hors-texte par Eugène Zak. Paris (Paryż) 1929. Éditions de La Galerie Zak, s. [8], 37, [3], tabl. ryc. 9 (miękki werniks), 25 cm, opr. kart. wyd. z obwolutą. 1800,- Wydano w nakładzie 321 egz., oferowany nosi nr 1 (poza sprzedażą – dopisek odręczny w języku francuskim), odbity na welinie z Arches. Zawiera 9 plansz z oryginalnymi graﬁ kami Eugeniusza Zaka 164 TEKI GRAFICZNE. KSIĄŻKI ILUSTROWANE

315. Graﬁ ki Eugeniusza Zaka. 1929. 316. Drzeworyty barwne Z. Pronaszki. 1929.

(1884-1926), wybitnego malarza polskiego, niemal całe życie tworzącego we Francji. Po studiach w Paryżu i Monachium, stale utrzymywał kontakty z krajem – był m.in. współzałożycielem „Rytmu” i „Sztuki”. Oferowane graﬁ ki w doskonały sposób prezentują cechy charakterystyczne dla twórczości artysty – silne wpływy sztuki renesansowej, charakterystycznie wydłużone, wiotkie postacie, żyjące w wyidealizowanym, harmonijnym świecie. Graﬁ ki wykonane techniką miękkiego werniksu, polegającej na wykonywaniu rysunku poprzez papier na płytce miedzianej pokrytej lepkim werniksem. Naciśnięty przez sztycharza werniks przykleja się do papieru i odsłania miejsca, które mają podlegać trawieniu, podobnie jak w akwaforcie. Ryciny przypominają prace wykonane kredką. Tomik poprzedzony wstę- pem Moranda, poświęconym charakterystyce twórczości Zaka. Książka wydana przez Galerie Zak, założoną przez żonę artysty, Jadwigę w 1929 r. (wystawiali tam m.in.: Kandinsky, Chagall i Modigliani). Stan dobry. Rzadkie.

316. Zegadłowicz Emil. Dziesięć ballad o powsinogach beskidzkich. Z drzeworytami barwnemi Zbigniewa Pronaszki. Poznań 1929. Towarzystwo Bibliofi lów Polskich, s. XII, 181, [1], tabl. ryc. 10 (drzeworyty barwne) w ramach paginacji, 28 cm, opr. wyd. brosz. z tyt. na licu i grzbiecie. 1500,- Wydano w nakładzie 350 egzemplarzy numerowanych (egz. nr 102). Drukowany antykwą specjalnie dla tego wydawnictwa opracowaną przez Stanisława Jeżyńskiego. Dzieło ozdobione 10 całostroni- cowymi drzeworytami barwnymi Zbigniewa Pronaszki (1885-1958), jednego z czołowych artystów awangardowych tego czasu, współtwórcy formizmu. Tekst ballad poprzedzony wstępem typografa – Jana Kuglina (1892-1972), dyrektora Rolniczej Drukarni Nakładowej, znakomitego drukarza i bibliofi la, poświęcony pracy nad tym wydawnictwem: „...składam Ci [Zegadłowiczowi] wraz z sercem w dani pierwszą na wskroś polską książkę – pierwszą – bo przepojoną miłością Twoją ku ziemi, tłoczoną pierwszą polską czcionką, na polskim papierze polskim czernidłem i przyozdobioną przez polskiego artystę”. Wydanie to przygotowane zostało specjalnie przez Towarzystwo Bibliofi lów Polskich na Powszechną Wystawę Krajową w Poznaniu. W 1930 r. książka prezentowana była na wystawie w londyńskim British Museum. Egz. nieprzycięty. Naderwania tylnej okładziny, poza tym stan bardzo dobry. Jedno z najpiękniejszych polskich wydawnictw bibliofi lskich. Lit.: M. Grońska, Grafi ka w tece, książce i albumie, s. 129, 269, poz. 453. OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE 165

OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE

317. [Album widoków Krakowa] – Album, 32 akwarele L. Piaseckiego, k. 17, Kraków 1949, opr. artystyczna, skóra z metaloplastyką i emalią z herbem Krakowa. 15 000,- Nagroda przygotowana przez redakcję „Dziennika Polskiego” za zwycięstwo etapu X (na trasie Zakopa- ne – Kraków) w ósmej edycji słynnego wyścigu kolarskiego „Tour de Pologne” w 1949 r. Etap ten wygrał Duńczyk Kaj Allan Olsen. Na obu stronach 16 kartonów umieszczono akwarele przedstawiające zabytki Krakowa (m.in. Wawel, kościół Mariacki), namalowane przez Leszka Piaseckiego (1928-1990), malarza, przyjaciela Jerzego Kossaka. Artysta początkowo kształcił się we Lwowie (pod kierunkiem Z. Rozwadow- skiego i S. Kaczor-Batowskiego), następnie, już po wojnie, w Akademii Krakowskiej. Od 1974 r. na stałe mieszkał i pracował w Wiedniu, gdzie aktywnie uczestniczył w życiu Polonii, współpracował m.in. z Mu- zeum Polskim w Rapperswilu. Malował głównie sceny batalistyczne, konie, polowania (nazywany „Kossakiem z Wiednia”). Efektowna oprawa artystyczna: jasno-brązowa skóra, na przedniej okładzinie ramka mosiężna wypełniona emalią (biel, granat, złocenie), w centrum okrągła mosiężna plakieta z herbem Krakowa, w której otoku zdobienia emaliowane, tłoczenia i złocenia. Niewielkie naddarcia skóry grzbietu, drobne przebarwienia, lekko poluzowany blok, poza tym stan dobry. Efektowna oprawa. (Patrz tablica XXXI)

------

– Oprawa Wincentego Kisiela –

318. Chodźko Leonard. La Pologne historique, littéraire, monumentale et illustrée ou scènes historiques, monuments, médailles, costumes, armes... Rédigée par une société de littérateurs, sous la direction de… Troisième edition. Paris (Paryż) 1843. Au Bureau Central, k. [4], s. 472, [32], XXXII, tabl. ryc. 45 (staloryty, w tym 4 plany kolor.), mapa 1 (staloryt rozkł., kolor.), 28 cm, oprawa luksusowa Wincentego Kisiela, płsk czerwony ze złoc. na grzbiecie i licu, brzegi kart złoc. 1200,- Edycja jednotomowa jednego z najwybitniejszych emigracyjnych dzieł propagujących historię i kulturę polską, wydanego przez Leonarda (1800-1871) i Olimpię (1797-1889) Chodźków. Obejmuje historię Polski od czasów śmierci Jana III Sobieskiego do 1815 r. Edycja ozdobiona 45 stalorytami (w tym czterema kolorowanymi) przedstawiającymi portrety władców, dowódców wojskowych i arystokracji, sceny historyczne, widoki miast i zabytków i rozkładaną mapą Polski. Oprawa luksusowa wykonana przez Wincentego Kisiela (sygnowana), najwybitniejszego, obok Gabriela Ogińskiego i Antoniego Lanckorońskiego, emigracyjnego introligatora polskiego działającego w Paryżu w I połowie XIX w.: półskórek czerwony, zdobienia tłoczone złotem, tłoczone złotem wizerunki polskiego Orła oraz Pogoni. Dedykacje i nieaktualne znaki własnościowe. Przetarcia oprawy, charakterystyczne zażółcenia papieru, kilka kart naderwanych, poza tym stan dobry. Lit.: H. Widacka, O paryskiej introligatorni Wincentego Kisiela w roku 1841, „Rocznik Biblioteki Narodo- wej”, 2004, s. 269-274; W. Łysiak, Empireum, t. 1, s. 116-135 (inne warianty opraw Kisiela do tej pozycji). (Patrz tablica XXVIII) 166 OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE

317. Album akwarel L. Piaseckiego z widokami Krakowa w artystycznej oprawie. 1949.

– Oprawy Franciszka Joachima Radziszewskiego –

319. Chłędowski Kazimierz. Ostatni Walezjusze. Czasy odrodzenia we Francyi. Warszawa-Kraków [1920], Gebethner i Wolﬀ , s. [2], 442, [1], tabl. ilustr. 29, 24,5 cm, opr. artystyczna F. J. Radziszewskiego, skóra tłocz. i złoc. 3000,- Efektownie wydana, bogato ilustrowana monograﬁ a historyczna autorstwa Kazimierza Chłędowskiego (1843-1920), historyka, polityka, powieściopisarza. Praca zawiera dzieje królewskiej dynastii Walezju- szów począwszy od Franciszka I aż po czasy Henryka III (króla Polski). Oprawa wykonana w warszawskim zakładzie introligatorskim Franciszka Joachima Radziszewskiego (sygnowana ślepym tłokiem na tylnym licu: „F.J. Radziszewski/Warszawa”): brązowa skóra, tłocz., złoc. i barwienia, na wyklejkach pap. marm., górne obcięcie bloku złoc. i zdobione. Zachowane lico oryg. okł. brosz. Brak karty tytułowej. Stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz. (Patrz tablica XXXI)

320. Kremer Jan (red.). Wszechświat i człowiek. Dzieje badań przyrody i zastosowania jej sił na pożytek narodów. T. 1-5 (w 5 wol.). Warszawa 1905-1909. Nakł. Towa- rzystwa Akcyjnego S. Orgelbranda Synów, k. [2], s. VIII, 520; k. [2], s. IX, 553; [2], s. VII 481; k. [2], s. VII, 515; k. [2], s. VII, 458, tabl. ilustr., liczne ilustr. kolorowe i czarno-białe, 29 cm, opr. artystyczna F. J. Radziszewskiego, płsk. z tłocz. i złoc. 12 000,- Obszerna historia nauk przyrodniczych (ﬁ zyki, chemii, biologii, astronomii, geologii, geograﬁ i i innych) od starożytności do XIX w., opracowana przez zespół wybitnych niemieckich uczonych. Dzieło zdobią liczne czarno-białe ilustracje umieszczone w tekście oraz ilustracje kolorowe na osobnych tablicach. Opr. niesygnowana F. J. Radziszewskiego: płsk czerwony z charakterystyczną tłoczoną, złoc. i barwioną dekoracją na grzbiecie, na licach pł. marm., na wyklejkach pap. marm. Stan dobry. Elegancki komplet. (Patrz tablica XXXI) OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE 167

321. Oprawa Fr. J. Radziszewskiego. 322. Oprawa Fr. J. Radziszewskiego.

321. Bagiński Henryk. U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908-1914 (Mater- jały do Historji Ruchu Niepodległościowego. Tom I). Warszawa 1935. Nakładem Sekcji Historycznej Stow[arzyszenia] Uczestników Ruchu Niepodległościowego „Zarzewie”, s. 831, [1], mapa rozkł. 1, tabl. kolor. 1, liczne ilustr. w tekście, 25 cm, opr. luksusowa F. J. Radziszewskiego, płsk z szyldzikami, złoc. i tłocz., zach. oryg. okł. brosz. 3200,- Obszerna rozprawa Henryka Bagińskiego (1888-1973), historyka wojskowości, komendanta naczelnego Polskich Drużyn Strzeleckich, oﬁ cera Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Cenne źródło wiedzy, udokumentowane ogromnym materiałem ilustracyjnym, na temat powstania i historii polskich elitarnych organizacji młodzieżowych, których członkowie stanęli później do walki orężnej z zaborcami. Mapa przedstawia rozmieszczenie organizacji na ziemiach polskich. Na końcu obszerny indeks nazwisk i pseudonimów. Oprawa luksusowa Franciszka Joachima Radziszewskiego (sygnowana ślepym tłokiem na tylnej okładce: „FJRadziszewski / Warszawa”): półskórek brązowy, grzbiet podzielony na sześć nierównych pól, na dwóch szyldzikach złocona tytulatura, w jednym polu odbity na ślepo uko- ronowany Orzeł, w pozostałych polach tłoczone na ślepo i barwione stylizowane ozdobniki kwiatowe, na skórze zachodzącej na przednią okładzinę odbity na ślepo wiązany monogram ZK, papier okładek i wyklejek marmurkowany – barwiony ręcznie, górny brzeg kart marmurkowany, pozostałe brzegi nieobcięte, zachowane obie okładki broszurowe. Mapa podklejona na zagięciach, poza tym stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz.

322. Badeni Stefan. Szczęśliwe dni. Urywki z pamiętnika myśliwego. Z 72-ma zdjęciami z natury. Kraków 1930. Skład główny w Księgarni Gebethnera i Wolﬀ a, s. 158, [1], liczne ilustr. w tekście, 30 cm, opr. artystyczna F. J. Radziszewskiego, płsk z tłocz. i złoc. na przednim licu i grzbiecie, zachowana oryg. okł. wyd. 1500,- Wspomnienia hr. Stefana Badeniego z polowań na dziki na terenach Galicji, w Puszczy Koropieckiej i na Kresach Wschodnich, w tym na Wołyniu. Oprawa Franciszka Joachima Radziszewskiego: szeroki brązowy półskórek, grzbiet sześciopolowy, w dwóch polach złocona tytulatura, w pozostałych 168 OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE

323. Oprawa Fr. J. Radziszewskiego. 324. Oprawa R. Jahody.

złocony stylizowany motyw kwiatowy, zwięzy wypukłe ze złoceniami, na pasie skóry zachodzącym na przednią okładzinę odbity na ślepo motyw myśliwski, płótno oprawy marmurkowane, górny brzeg kart marmurkowany. Nieznaczne ubytki skóry grzbietu, przetarcia oprawy, na karcie tytułowej nieaktualny wpis własnościowy, poza tym stan dobry.

323. [Sanguszko Roman]. Roman Sanguszko zesłaniec na Sybir z r. 1831. W świetle pamiętnika matki ks. Klementyny z Czartoryskich Sanguszkowej oraz korespon- dencji współczesnej. Słowo wstępne Józefa hr. Potockiego. Przedmowa Henryka Mościckiego. Warszawa 1927. Gebethner i Wolﬀ , s. XIII, [3], 209, [3], tabl. ilustr. 15 (w tym 4 kolor.), map 2, 27,5 cm, opr. luksusowa F. J. Radziszewskiego, płsk z tłocz. i złoc., górne obcięcie kart złocone. 1800,- Jeden z 375 numerowanych egzemplarzy odbitych na luksusowym papierze czerpanym (nr 187). Zbiór materiałów źródłowych dotyczących Romana Stanisława Adama Sanguszki (1800-1881), uczestnika powstania listopadowego, zesłańca na Syberię, zbieracza książek, twórcy wspaniałej biblioteki w Sła- wucie. Oprawa luksusowa Franciszka Joachima Radziszewskiego (nie sygnowana): półskórek zielony, grzbiet podzielony na cztery nierówne pola, w jednym polu złocona tytulatura, w pozostałych stylizowane ornamenty roślinne charakterystyczne dla warsztatu Radziszewskiego, górny brzeg kart złocony, papier okładek i wyklejek marmurkowany, zachowana oryginalna okładka broszurowa. Drobne przetarcia oprawy, poza tym stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz.

– Oprawy Roberta Jahody –

324. Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej. Według pierwotnego wydania z r. 1823 powtórnie wydał Stanisław Motty. Poznań – Warszawa 1875. J. K. Żupański, Gebethner i Wolﬀ , s. [2], XCVIII, 186, 48 (facs.), 10 cm, oprawa artystyczna Roberta Jahody, skóra z tłocz. i złoc. 1500,- Książeczka do nabożeństwa wydana podług rękopisu, który miał należeć do królowej Jadwigi, a został przekazany jezuitom przez prymasa Bernarda Maciejowskiego, wielkiego zwolennika kultu królowej. Oprawa artystyczna Roberta Jahody: biała skóra z tłocz. i złoc., na wyklejkach pap. zdobiony. Oprawa prezentowana na Wystawie Oprawy Książki w Krakowie w 1925 r. Nalepka, z odręcznie wypisanym numerem wystawowym i nazwiskiem właściciela „Dr Jahoda-Żółtowski”. Robert Ludwik OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE 169

325. Oprawa R. Jahody. 326. Oprawa R. Jahody.

Jahoda-Żółtowski (1891-1972) – dr ﬁ lozoﬁ i, syn Roberta Jahody, polityk, poseł na Sejm 1935-1939, introligator. Stan bardzo dobry. Patrz poz. 694.

325. [Sanguszko Eustachy]. Eustachy Sanguszko. Słowo wstępne Jan Popiel. Kraków 1907. Nakładem ks. Konstancyi Sanguszkowej, s. XI, [1], 275, portret 1 (helio- grawiura), 27 cm, luksusowa opr. wyd. R. Jahody, skóra ze złoc. na grzbiecie i licu. 800,- Egzemplarz specjalny drukowany na papierze czerpanym. Księga pamiątkowa poświęcona ks. Eusta- chemu Sanguszce (1842-1903), politykowi, posłowi na Sejm Krajowy, członkowi Izby Panów, Rady Państwa, namiestnikowi Galicji w latach 1890-1895. Zawiera: Mowy poselskie; Mowy okolicznościowe; Mowy marszałkowskie; Mowy namiestnikowskie; Głosy z dzienników o ustąpieniu z namiestnikostwa; Wspomnienia pośmiertne dzienników krajowych; Opis pogrzebu. Luksusowy wariant oprawy wydawniczej wykonany w krakowskim zakładzie introligatorskim Roberta Jahody (sygnowany pieczątką): brązowy marokin, na grzbiecie złocona tytulatura, w górnej części lica powtórzona tytulatura, poniżej odbity złotem herb Pogoń Litewska Sanguszków pod mitrą książęcą i dewiza rodu: „Z przekonania”, poniżej Order Złotego Runa. Papier wyklejek marm. Niewielki ubytek grzbietu, poza tym stan bardzo dobry. Efektowny egzemplarz.

326. Rostand Edmund. Orlę. Dramat w 6 aktach wierszem. Przekład Mariana Tatarkie- wicza. Warszawa 1913. Skład główny w Księgarni E. Wende i Ska, s. [4], 400, [2], tabl. ilustr. 24, 21,5 cm, opr. luksusowa R. Jahody, wyd., perg. ze złoc., górny brzeg kart złoc. 460,- Jedno z głównych dzieł dramatycznych Edmunda Rostanda (1868-1918), francuskiego poety, dramatopisarza, naśladowcy teatru romantycznego. Luksusowy wariant oprawy wydawniczej wykonany w krakowskim zakładzie introligatorskim Roberta Jahody (sygnowany nalepką): pergamin naturalny, na grzbiecie i licu złocona tytulatura, górny brzeg kart złocony. Drobne zaplamienia i odkształcenia oprawy, na kartach drobne zażółcenia, poza tym stan dobry. Ładny egzemplarz.

327. Chłędowski Kazimierz. Ostatni Walezyusze. Czasy odrodzenia we Francyi. Warszawa-Lublin-Łódź-Poznań-Kraków [1920]. Nakład Gebethnera i Wolﬀ a, s. [4], 170 OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE

327. Oprawa R. Jahody. 328. Oprawa R. Jahody.

442, [1], tabl. ilustr. 29, 23 cm, opr. luksusowa R. Jahody, płperg. ze złoc., brzegi kart barwione. 600,- Wydanie 1. Efektownie wydana, bogato ilustrowana monograﬁ a historyczna poświęcona dziejom królewskiej dynastii Walezjuszów, począwszy od Franciszka I aż po czasy Henryka III (króla Polski). Oprawa luksusowa Roberta Jahody (sygnowana pieczątką): półpergamin naturalny ze złoceniami na grzbiecie, brzegi kart barwione, papier wyklejek marmurkowany. Powierzchnia pergaminu na grzbiecie ze śladami zakurzenia i zabrudzenia, niewielkie przetarcia kartonu oprawy na krawędziach, poza tym stan dobry. Efektowny egzemplarz.

328. Mickiewicz Władysław. Legion Mickiewicza. Rok 1848. Kraków 1921. Nakładem autora, s. (4), IX, [1], IV, 5-421, 23 cm, opr. luksusowa Roberta Jahody, płsk z tłocz. i złoc., brzegi kart barwione. 1300,- Historia Legionu polskiego utworzonego przez Adama Mickiewicza we Włoszech w 1848 r., spisana przez syna wielkiego poety, wybitnego księgarza i wydawcę, właściciela Księgarni Luksemburskiej w Paryżu. Oprawa luksusowa Roberta Jahody (sygnowana pieczątką na tylnej wyklejce): półskórek brązowy, okładzina zdobiona motywami geometryczno-roślinnymi. Niewielkie przetarcia skóry, poza tym stan bardzo dobry.

329. Klein Franciszek. Klejnoty Krakowa. Z. [1]-2: wg zdjęć fotograﬁ cznych ... Kraków 1923. Druk. Narodowa, k. tyt., tabl. [10] (rotograwiury); s. 7, tabl. [20] (rotograwiury), 36 cm, współopr. opr. Roberta Jahody, pł. z tłocz. i złoc. 1800,- Dwa zeszyty (komplet), zawierające całostronicowe zdjęcia zabytków Krakowa w rotograwiurach, m.in.: Sukiennice, Brama Floriańska, Mały Rynek z kościołem św. Barbary, kościół Pijarów, ulice – Św. Krzyża, Mikołajska, Szpitalna, Jagiellońska i Floriańska. „Wszystkie prace Kleina ilustrowane były własnymi zdjęciami autora, których walory artystyczne i dokumentarne stawiają go w rzędzie najwybitniejszych polskich fotograﬁ ków” (PSB). Zeszyt drugi posiada odrębną k. tyt. wraz ze wstępem krytykującym stan zabytków miasta. Oprawa Roberta Jahody: płótno, obie okładziny ze tłocz. bordiurą w formie OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE 171

329. Oprawa R. Jahody. 330. Oprawa R. Jahody.

łańcuszka, ze stylizowanymi orłami w narożnikach. W części centralnej lica tyt. tłocz. złotem i herb Krakowa. Na odwrocie sygnatura introligatora, oryg. wyklejka ręcznie barwiona. Stan bardzo dobry.

330. Król Aleksander. Zamek Królewski w Warszawie. Wybór i opis cenniejszych za- bytków i dzieł sztuki. Kraków 1926. Nakładem Drukarni Narodowej, s. 50, [2], tabl. ilustr. 56, [2], 26 cm, opr. luksusowa R. Jahody, perg. ze złoc., zach. przednia okł. brosz. 1200,- Monograﬁ a Zamku Królewskiego w Warszawie. Na tablicach ponad 100 fotograﬁ i prezentujących wnętrza zamkowe, rzeźby, obrazy, meble, arrasy dekorujące ściany zamkowych komnat. Oprawa luksusowa Roberta Jahody (sygnowana nalepką): pergamin naturalny z czterema zwięzami pergaminowymi, na grzbiecie i w zwierciadle lica złocona tytulatura, obie okładziny obwiedzione prostą złotą ramką, brzegi kart złocone, papier wyklejek marmurkowany, zachowana przednia okładka broszurowa. Drobne zaplamienia i odkształcenia oprawy, poza tym stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz.

331. Album na fotografi e. Oprawa Roberta Jahody, k. [18], 31 x 23 cm, opr. skóra z tłocz. i złoc. 1500,- Album na fotografi e, z 18 kartami przeznaczonymi na włożenie zdjęć (odpowiednio naciętymi). Opr. sygnowana na odwrocie tylnej okładziny tłocz. i złoc.: „R. Jahoda, Kraków”: brązowa skóra, w narożach okładzin tłocz. stylizowane godła polskie, ozdobniki geometryczne (na przednim licu tłoczenia złoc., na tylnym na ślepo). W centrum przedniej okładziny naklejona pocztówka z fotografi ą Wawelu od strony Wisły. Na wyklejkach pap. marm. Blok częściowo oddzielony od opr., poza tym stan dobry.

332. Teka na dokumenty. Oprawa Roberta Jahody, 28,5 x 20 cm, opr. skóra z tłocz. i złoc. 1200,- Teka na dokumenty. Oprawa sygn. przez Roberta Jahodę – na tylnej okł. tłocz. i złoc.: „R. Jahoda, Kraków”: brązowa skóra, w centrum przedniej okł. tłocz. i złoc. inicjały „L. G.”, wokół tłocz. ozdobniki z koncentrycznych okręgów i spiral, na tylnej okł. siatka romboidalna i ozdobniki z okręgów i spiral. Na wyklejkach pap. zdobiony. Drobne otarcia, stan dobry. 172 OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE

331. Oprawa R. Jahody. 332. Oprawa R. Jahody.

– Oprawa Aleksandra Semkowicza –

333. Chłędowski Kazimierz. Rzym. Ludzie Odrodzenia. Wydanie drugie. Lwów 1933. Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, s. [4], 575, [3], tabl. ilustr. 42, 25 cm, opr. artystyczna A. Semkowicza, płsk z tłocz. i złoc. 1800,- Wydanie 2 (wyd. 1 ukazało się w 1909 r.). Jedna z najsłynniejszych prac historycznych Kazimierza Chłędowskiego (1843-1920), historyka, eseisty, działacza politycznego, powieściopisarza. Niesygno- wana oprawa artystyczna Aleksandra Semkowicza: półskórek kozłowy w kolorze brązowym, grzbiet sześciopolowy, w dwóch polach złocona tytulatura, w polach z tytulaturą skóra wygładzona, w pozo- stałych polach zdobienia wykonane liniami i pojedynczymi punktami, górny brzeg kart barwiony, papier okładek i wyklejek marmurkowany – barwiony ręcznie, narożniki wzmocnione pergaminem, zachowane obie okładki broszurowe. A. Semkowicz (1885-1954), jeden z najwybitniejszych introligatorów polskich, biblioﬁ l, bibliograf, senator RP, dyrektor Muzeum im. Adama Mickiewicza w Warszawie. W 1931 r. został wybrany starszym Cechu Introligatorów we Lwowie. Oprawy Aleksandra Semkowicza były wielokrotnie prezentowane i nagradzane na wystawach krajowych (Poznań, Warszawa) i zagranicznych (Berlin). Był autorem licznych prac na temat opraw i introligatorstwa, w tym niezastąpionego do dziś podręcznika „Introligatorstwo z krótkim zarysem historii zdobnictwa opraw” (Kraków 1948). Niewielkie przetarcia oprawy, blady ślad zalania bloku, bez wpływu na oprawę, poza tym stan dobry. Ładnie zachowany egzemplarz.

– Oprawa Marcelego Żenczykowskiego –

334. Gloger Zygmunt. Encyklopedia staropolska ilustrowana. T. 1-4 (w 4 wol.). War- szawa 1900-1903. Druk P. Laskauera i W. Babickiego, s. [2], 316; [2], 332, II; [2], 350; [2], II, 523, [5], tabl. ilustr. 1 (kolor.), liczne ilustr. w tekście, 26,5 cm, opr. luksusowa płsk z tłocz. i złoc., brzegi kart marm. 4400,- Wydanie 1. Dzieło życia Zygmunta Glogera (1845-1910), historyka, etnografa i krajoznawcy, nad któ- rym pracował 30 lat. Powstało w oparciu o niejednokrotnie dzisiaj już nieistniejące źródła historyczne, OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE 173

333. Oprawa A. Semkowicza. 335. Oprawa P. Repetowskiego.

z mottem dla potomnych: „Obce rzeczy wiedzieć dobrze jest – swoje obowiązek”. Bogato ilustrowana, fundamentalna praca o kulturze staropolskiej, omawiająca wszechstronny dorobek z różnych dziedzin historii kultury polskiej. Obejmuje ok. 3000 haseł i ponad 800 ilustracji. Efektowny egzemplarz w luksusowej oprawie wykonanej tłokami i czcionkami z pracowni Marcelego Żenczykow- skiego (1848-1921), czołowego artysty introligatora krakowskiego 2 poł. XIX w.: brązowy półskórek z grzbietem podzielonym na trzy pola, z tłoczonym ornamentem pośrodku oraz złoceniami, wyklejki marmurkowe. Pieczątka heraldyczna „Biblioteki Kraj. Szkoły Rolniczej w Czernichowie”, zapiski in- wentaryzacyjne. Otarcia oprawy, w tomie pierwszym góra grzbietu uzupełniona skórą, poza tym stan dobry. Ładny egzemplarz. (Patrz tablica XXVIII)

– Oprawa Piotra Repetowskiego –

335. Oprawa do „Księgi pamiątkowej poświęcenia sztandaru”, k. [74], 28 cm, skóra czerwona ze złoc. i tłocz., brzegi kart złoc. 1200,- Oprawa do „Księgi pamiątkowej poświęcenia sztandaru” wykonana przez Piotra Repetowskiego (sygnowana nalepką): skóra czerwona, grzbiet płaski, w zwierciadle lica złocona tytulatura, lico zamknięte bogato zdobioną złoconą ramką, ramka powtórzona na ślepo na tylnej okładzinie, brzegi kart złocone, papier okładek opalizujący, wewnątrz 74 niezapisane karty. Piotr Repetowski (1863-1917), wybitny introligator krakowski, uczeń Józefa Terakowskiego. Drobne zabrudzenia pap., poza tym stan dobry. Efektowny przykład kunsztu introligatorstwa krakowskiego z początku XX wieku.

– Oprawa Ewy Lorentowiczowej –

336. Lorentowicz Jan. Nowa Francya literacka. Portrety i wrażenia. Warszawa 1911. Wydawnictwo Wł. Okręta, s. VIII, 566, [1], 23 cm, opr. artystyczna E. Lorento- wiczowej, skóra. 600,- 174 OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE

336. Oprawa Ewy Lorentowiczowej. 337. Oprawa B. Zjawińskiego.

Z odręczną dedykacją autora. Wariant na papierze czerpanym, którego odbito 10 egzemplarzy, oferowany nosi nr 4. Studium krytyczno-literackie poświęcone literaturze francuskiej nurtu naturalizmu i symbolizmu autorstwa Jana Lorentowicza (1868-1940), publicysty, krytyka literackiego i teatralnego, czołowego organizatora życia teatralnego i literackiego Warszawy. Opr. artystyczna reliefowa wykonana przez żonę autora, Ewę Lorentowiczową (sygnowana wiązanym monogramem EL wyciśniętym na tylnej okładzinie): skóra brązowa, na licu i grzbiecie tłocz. półplastyczna dekoracja z motywami liści, górne obcięcie bloku złoc., blok nieobcięty. Ewa z Rościszewskich Lorentowiczowa (1873-1944), malarka, w Paryżu poznała technikę skóroplastyki, specjalizowała się w oprawach reliefowych. Drobne otarcia opr., zagniecenia nieobciętych krawędzi k., poza tym stan bardzo dobry.

– Oprawa Bolesława Zjawińskiego –

337. Kwieciński Bogdan J. L’aéronautique en Pologne. Avec la préface du prince Janusz Radziwiłł. [Direction générale Marian Romeyko], Varsovie (Warszawa) 1935. Édition de L’Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej, s. 122, [2], portrety 2, tabl. ilustr. LXXII (dwustronne), tabl. ilustr. 8, faksymile 2, 26,5 cm, opr. luksusowa B. Zjawińskiego, skóra z tłocz. i złoc., górny brzeg kart złoc. 1200,- Egzemplarz nr 13 z serii na papierze holenderskim, podpisany przez autora. Na karcie przed- tytułowej prywatna dedykacja autora z 1935 r. Bogato ilustrowana, francuskojęzyczna monograﬁ a charakteryzująca polskie lotnictwo. Zawiera m.in. rozdziały: Lotnictwo polskie w czasie wojny 1918- 1920; Wojskowe lotnictwo polskie w czasach pokojowych 1921-1934; Lotnictwo cywilne; Aktywność sportowa; Przemysł lotniczy. Luksusowa oprawa wydawnicza Bolesława Zjawińskiego (1886-1947), który współpracował z dużymi ﬁ rmami wydawniczymi: M. Arcta, Głównej Księgarni Wojskowej czy Trzaski, Everta i Michalskiego: granatowa skóra, grzbiet pięciopolowy, w polu 2. tłocz. i złoc. tytulatura, w pozostałych tłocz. i złoc. wieńce laurowe. Na wyklejkach pap. marm. Niewielkie przetarcia oprawy, na kartach miejscami charakterystyczne zażółcenia, poza tym stan dobry. OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE 175

338. Oprawa Wł. Dąbrowskiego. 339. Oprawa Heleny Karpińskiej.

– Oprawa Władysława Dąbrowskiego –

338. Raïssac Guy. Un soldat dans la tourmente. Paris (Paryż) 1963. Éditions Albin Michel, s. 523, [3], tabl. ilustr. 40, 20,5 cm, opr. luksusowa W. Dąbrowskiego, płsk ze złoc. 1500,- Egzemplarz z księgozbioru Władysława Dąbrowskiego (ekslibris Franciszka Prochaski, na karcie przedtytułowej odręczna dedykacja gen. Maxime’a Weyganda dla Władysława Dąbrowskiego). Biografi a gen. Maxime’a Weyganda (1867-1965), wybitnego francuskiego generała, polityka, członka Akademii Francuskiej, szefa francusko-brytyjskiej misji wojskowej w Polsce w czasie wojny polsko-sowieckiej 1920 r. Oprawa luksusowa Władysława Dąbrowskiego sygnowana: „L[adislaw] Dombrowski” (złoty tłok na wewnętrznej stronie przedniej okładziny): półskórek granatowy, grzbiet podzielony na pięć pól, w dwóch polach złocona tytulatura, u dołu grzbietu złocona data wydania książki, papier okładek i wyklejek marmurkowany – barwiony ręcznie, kapitałka szyta ręcznie, górny brzeg kart złocony, zachowane obie okładki broszurowe. Władysław Dąbrowski (1884-1970) od 1913 r. mieszkał w Paryżu, w czasie I wojny walczył w szeregach bajończyków. Od lat 20. zajął się introligatorstwem, wykonywał oprawy artystyczne ofi arowane przez rząd francuski Marszałkowi Piłsudskiemu, prezydentowi Mościc- kiemu, gen. Eisenhowerowi i prezydentowi Trumanowi. Przez kilkadziesiąt lat gromadził księgozbiór z dedykacjami mężów stanu i najwyższych dowódców francuskich. Najwartościowsze pozycje oprawiał własnoręcznie w półskórek. Po II wojnie ofi arował swój księgozbiór Bibliotece Polskiej w Paryżu i bi- bliotekom krajowym. Był członkiem i skarbnikiem Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Książki w Paryżu, jednym z najwybitniejszych bibliofi lów wśród Polonii francuskiej. Niewielkie przetarcia skóry i kartonu oprawy na krawędziach, poza tym stan dobry. Ładny i unikatowy egzemplarz w pięknej, wysma- kowanej oprawie jednego z najwybitniejszych powojennych introligatorów polskich. Lit.: W. Stankiewicz, L’homme malade de livres, „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej”, 1967, nr 2; M. Kalczyńska, Władysław Dąbrowski (1884-1970), Paryż 2008. 176 OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE

340. Oprawa H. Karpińskiej. 342. T. Korzon. Wewnętrzne dzieje Polski. 1897.

– Oprawy Heleny Karpińskiej –

339. Pasek Jan Chryzostom. Pamiętniki [...] z czasów panowania Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III. Wydane z rękopismu przez Edwarda Raczyńskiego. Poznań 1836. Czcionkami Drukarni Karola Pompejusza, s. [4], 347, [1], 20 cm, opr. artystyczna H. Karpińskiej, skóra. 800,- Wyd. 1. Najsłynniejsze dzieło Jana Chryzostoma Paska (1636-1701), a zarazem jedno z najwybitniejszych dzieł staropolskiej literatury pamiętnikarskiej. Pamiętniki spisywane były pod koniec życia autora, w całości zostały wydane dopiero w 1836 r. przez Edwarda Raczyńskiego. Obejmują wydarzenia lat 1655-1688, m.in.: wojny ze Szwecją, Siedmiogrodem, Moskwą, Rokosz Lubomirskiego i relację z życia autora. Pamiętniki Paska stały się literacką inspiracją dla wielu twórców XIX w. (m.in.: Adama Mickiewicza, Henryka Sienkiewicza). Oprawa artystyczna Heleny Karpińskiej (sygnowana nalepką i tłocz. monogramem wiązanym na tylnej okładzinie): skóra brązowa, tłocz. i złoc. stylizowane na opr. XVII-wieczne, brzegi k. barw. Zabrudzenia kart, poza tym stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz.

340. Dobrowolski Tadeusz. Sztuka na Śląsku. Z 173 ilustracjami. Katowice – Wro- cław 1948. Wydawnictwa Instytutu Śląskiego. Księgarnia i Drukarnia Katolicka, s. 392, [3], ilustr. w tekście, 23,5 cm, oprawa Heleny Karpińskiej, płsk z tłocz. i srebrzeniami. 400,- Praca o sztuce na Śląsku autorstwa wybitnego historyka sztuki Tadeusza Dobrowolskiego (1899-1984). Oprawa Heleny Karpińskiej (sygnowana wiązanym monogramem HK): półskórek, grzbiet podzielony zwięzami na sześć pól, w jednym polu tytulatura. Zachowana oryginalna okładka broszurowa według proj. Kazimierza Knothe. Nieaktualny ekslibris własnościowy. Przetarcia oprawy, poza tym stan dobry. Ładny egzemplarz. OPRAWY LUKSUSOWE I ARTYSTYCZNE 177

NIESYGNOWANE OPRAWY LUKSUSOWE

– Z biblioteki Konstantego Radziwiłła –

341. Gembarzewski Bronisław. Wojsko Polskie. Księstwo Warszawskie 1807-1814. Z przedmową Szymona Askenazego. Warszawa 1905. Gebethner i Wolff , s. XII, 362, LIII, tabl. ilustr. 8 (kolor.): oraz: Gembarzewski Bronisław. Wojsko Polskie. Królestwo Polskie 1815-1830. War- szawa 1903. Konstanty Trepte, s. [4], XV, 192, [1], XXV, tabl. ilustr. 8 (kolor.), liczne rys. i tabele w tekście, ilustr. w tekście, 34 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc., górny brzeg kart złoc. 3800,- Superekslibris Konstantego Radziwiłła. Leon Konstanty (1880-1927) był merem i formalnym wła- ścicielem Ermenonville we Francji (po matce), majorem wojska francuskiego i przyjacielem Prousta. Komplet prac Gembarzewskiego o polskiej armii doby Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Płk B. Gembarzewski (1872-1941), badacz historii wojskowości, rysownik, dyrektor Muzeum Narodowego, twórca i dyrektor Muzeum Wojska Polskiego (aresztowany przez Niemców w 1939 r., więzień Pawiaka aż do czasu wywiezienia z Muzeum najcenniejszych zbiorów). Poz. 1. Podstawowe i najpełniejsze opracowanie dotyczące armii Księstwa Warszawskiego. Zawiera informacje na temat historii, sztabu i ogólnej organizacji wojska, piechoty, jazdy, Korpusu Artylerii i Inżynierów, szkół wojskowych, administracji wojskowej, pociągów wojskowych, poboru, gwardii narodowej, żandarmerii, gwardii honorowej, orderu wojskowego, gwardii królewskiej. Na końcu lista imienna ofi cerów wojska Księstwa Warszawskiego. W tekście i na 8 barwnych tablicach liczne wizerunki żołnierzy i ofi cerów poszczególnych formacji. Poz. 2.: Podstawowe i najpełniejsze opracowanie dotyczące armii Królestwa Polskiego. Zawiera informacje na temat historii i ogólnej charakterystyki wojska. Na końcu lista imienna ofi cerów wojska polskiego za lata 1817-1830. W tekście i na 8 barwnych tablicach liczne wizerunki żołnierzy i ofi cerów poszczególnych formacji. Oprawa luksusowa: półskórek sześciopolowy, w dwóch polach złocona tytulatura, w jednym tłoczony złotem herb Radziwiłłów. Lica i wyklejki z papieru marm. Przetarcia opraw, pęknięty i podklejony grzbiet, poza tym stan dobry. Niesygnowana, wysokiej klasy oprawa. Ładny egzemplarz. (Patrz tablica XXVIII)

342. Korzon Tadeusz. Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta (1764-1794). Badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego. Wydanie drugie. T. 1-6 (w 6 wol.). Kraków-Warszawa 1897-1898. Księgarnia L. Zwolińskie- go. Nakładem Księgarni Teodora Paprockiego, s. [4], 3, [3], 513, [2]; [2], 428, [1]; [4], 491, [1]; [4], 339, [1]; [4], 298; [4], 392, tabl. ilustr. 25 (w tym kolor. i rozkł.), tabele 3 (rozkł.), plany 8 (rozkł.), mapa 1 (rozkł.), tabl. z wizerunkami monet i banknotów 20 (barwne i rozkł.), faksymilia 8 (rozkł.), tabl. z mundurami 12 (cynkograﬁ e), liczne ilustr. w tekście, 22,5 cm, jednolita opr. luksusowa płsk z tłocz. i złoc., brzegi k. marm. 2400,- Dołączony odręcznie napisany list autora. Wydanie 2 (wyd. 1 ukazało się w latach 1882-1886). Naj- wybitniejsze dzieło Tadeusza Korzona (1839-1918), historyka, badacza dziejów nowożytnych, jednego z największych uczonych polskich przełomu XIX/XX wieku. Wszechstronne i najpełniejsze w polskiej literaturze historycznej opracowanie okresu panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Dzieło efektowne edytorsko, ozdobione licznymi portretami, tabelami statystycznymi, planami, faksymiliami dokumentów, podobiznami monet i banknotów, a także 12 tablicami cynkograﬁ cznymi mundurów wojskowych z pracy „Accurate Vorstellung der Königlich Pohlnischen Armee ....” Gabriela Nicolausa Raspe (Norymberga 1781). List Tadeusza Korzona do redakcji Wielkiej Encyklopedii Ilustrowanej, w którym zobowiązuje się nadesłać oczekiwane artykuły. Luksusowa oprawa: brązowy półskórek, na grzbiecie tłoczona i złocona tytulatura oraz numeracja tomów, na licach tłoczony motyw roślinny i tytulatura. Nieaktualne ekslibrisy własnościowe. Niewielkie przetarcia oprawy, naderwania marginesów kilku map, poza tym stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz. 178 PLAKATY. AFISZE. DRUKI ULOTNE

PLAKATY. AFISZE. DRUKI ULOTNE

343. „Idziemy do Polski. To nasza matka”. B.m., b.r. (ok. 1919); 95 x 64 cm. 3600,- Plakat niesygnowany. Litograﬁ a barwna, z przedstawieniem górala z dziećmi na tle gór, poniżej napis: „Zbierajcie składki na Fundusz Narodowy odzyskania Spisza, Orawy i Czadeckiego dla Polski”. Plakat z okresu konﬂ iktu pomiędzy Polską a Czechosłowacją o Spisz i Orawę. Pieczątki: Ze zbiorów Juliusza Zborowskiego (dyrektora Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem) oraz Biblioteki Fundacji hr. Baworowskiego. Ślady składania, drobne przedarcia w miejscach składania i na krawędziach. Rzadkie. (Patrz tablica XXIII)

344. „Drogi wodne w Polsce”. Warszawa, b.r. (po 1925); 78 x 50 cm. 400,- Barwny plakat propagandowy z mapą Polski (w skali 1:2.500.000), z zaznaczeniem rzek z żeglugą (o różnym tonażu), kanałów istniejących i planowanych (wśród nich kanały: wschodni i zachodni, małopolski, węglowy i kanał Dunaj-Wisła). Wydany nakładem Towarzystwa Propagandy Budowy Dróg Wodnych w Polsce (powstałego w lipcu 1923 r.), z informacjami o emisji akcji oraz apelem o poparcie (jako przejawu siły narodowej). Na zakończenie fragmenty przemówień marszałka senatu Wojciecha Trąmpczyńskiego z grudnia 1925 r. (o konieczności żeglugi w celu potanienia produkcji) oraz marszałka Sejmu Śląskiego Konstantego Wolnego z marca 1925 r. (o znaczeniu dróg wodnych dla sprawności gospodarczej i obronności). Plakat drukowany u Karola Miarki w Mikołowie, Skład Główny „Książnicy-Atlas S. A.” w Warszawie. Po konserwacji (ślady składania oraz krawędzie wzmocnione na odwrocie, drobne ubytki uzupełnione).

345. „Exposition Générale Polonaise” (Powszechna Wystawa Krajowa). Bydgoszcz, 1929; 88,5 x 68 cm (w świetle oprawy). 1800,- Plakat sygnowany: „W. Jastrzębowski” – Wojciech Jastrzębowski (1884-1963), malarz, graﬁ k i pedagog, jeden z założycieli Warsztatów Krakowskich, Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana oraz Spółdzielni Ład, jeden z czołowych polskich projektantów wnętrz i przedmiotów. Plakat wydrukowany w Zakładach Graﬁ cznych „Biblioteka Polska” w Bydgoszczy, powstał z okazji otwarcia 10. jubileuszowej Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu. Wystawa ta, otwarta przez prezydenta Ignacego Mo- ścickiego, prezentowała największe osiągnięcia niepodległej Polski. Ślady składania, pieczątki z epoki, poza tym stan dobry. Oprawiony w ramę. Lit.: A. Szablowska, M. Seńkiw, Plakat polski, Warszawa 2009, s. 278, poz. 367, ilustr.

346. „Polska. Zakopane”. Warszawa, b.r. (1929); 99 x 61,5 cm. 8000,- Plakat sygnowany: „S. Norblin”. Plakat ze znanej serii promującej Polskę, piękno architektury i przyrody kraju, a także wielkie osiągnięcia gospodarki, wykonanej w latach 20. XX w. na zamówienie Minister- stwa Komunikacji. Wydrukowany w Zakładzie Graﬁ cznym Koziańskich. Zaprojektowany przez Stefana Norblina (1892-1952), jednego z czołowych plakacistów okresu międzywojennego. Pochodzący z artystycznej rodziny (prawnuk Jana Piotra), należał do najbarwniejszych postaci warszawskiej socjety. Uznanie przyniosły mu także portrety, ilustracje i reklamy. Plakaty z tej serii należą do najważniejszych w dorobku artysty oraz do najbardziej znanych dwudziestolecia międzywojennego. Po konserwacji, stan dobry. Jeden z najrzadszych plakatów artysty. PLAKATY. AFISZE. DRUKI ULOTNE 179

344. Drogi wodne w Polsce. Po 1925. 345. W. Jastrzębowski. Plakat. 1929.

Lit.: A. Szablowska, M. Seńkiw, Plakat polski, Warszawa 2009, s. 281, poz. 373, il (Patrz tablica XXIII)

347. „Stroje ludowe. Na Kujawach”. B.m., 1933; 53 x 74 cm. 400,- Plakat sygnowany: „Z. Stryjeńska” – Zofi a Stryjeńska (1894-1976), pierwsza dama polskiego Art Déco, malarka, grafi czka, ilustratorka, projektantka tkanin, plakatów, zabawek. Ponad barwnym i dekoracyjnym przedstawieniem tańczącej pary w wiejskiej chałupie napisy: „Krajoznawstwo 152”; „Serja XXXVIII, nr 470, luty 1933 r.”; „Ilustracja szkolna”. Plakat pochodzi z serii wydawanej przez dwutygodnik „Płomyk”, drukowanej w zakładzie grafi cznym Koziańskich w Warszawie. Drobne uszkodzenia krawędzi, stan dobry. Patrz poz. następna. Lit.: Zofi a Stryjeńska, Katalog wystawy. Muzeum Narodowe, Kraków 2008, poz. VI. I. I. 38 (Patrz tablica XXIII)

348. „Stroje ludowe. Wileńskie”. B.m., b.r. (1933); 53,5 x 74,5 cm. 400,- Plakat sygnowany: „Z. Stryjeńska” – Zofi a Stryjeńska (1894-1976), pierwsza dama polskiego Art Déco, malarka, grafi czka, ilustratorka, projektantka tkanin, plakatów, zabawek. Plakat pochodzi z serii wydawanej przez dwutygodnik „Płomyk”, drukowanej w zakładzie grafi cznym Koziańskich w Warszawie. Stan dobry. Patrz poz. poprzednia.

349. „Do sportów zimowych tylko Pigmentan krem i płyn”. Warszawa, b.r. (lata 30. XX w.); 99,5 x 63,5 cm. 2000,- Niesygnowany plakat reklamowy, drukowany w Zakładach Graﬁ cznych Mikołaja Więckowskiego w War- szawie. Poniżej, na dolnym marginesie doklejony napis z epoki: „Tu do nabycia”. Plakat naklejony na karton, na odwrocie naklejony plakat Stefana Norblina „Zakopane” (patrz poz. 346). Plakat reklamowy z drobnymi ubytkami i zabrudzeniami, plakat na odwrocie pokryty werniksem. Bardzo rzadki plakat reklamowy z okresu międzywojennego. (Patrz tablica XXII) 180 PLAKATY. AFISZE. DRUKI ULOTNE

350. T. i S. Zwolińscy. Plakat. Lata 30. XX w. 351. H. Smuczyński. Plakat. 1939.

350. „Polska. Poland. Polen. Pologne. Tatry.”. Warszawa, b.r. (lata 30. XX w.); 70 x 51 cm. 1500,- Plakat turystyczny z wykorzystaniem fotograﬁ i Mięguszowieckiego Szczytu, autorstwa braci Tadeusza (1892-1955) i Stefana (1900-1982) Zwolińskich, znanych autorów przewodników, wielkich miłośników Tatr i Zakopanego. Wydany nakładem Ministerstwa Komunikacji, druk. Rotograw. „Nowoczesnej Spółki Wydawniczej”. Plakat z serii turystycznej, z wykorzystaniem czarno-białych zdjęć, z małą mapką Pol- ski w lewym dolnym rogu (w literaturze znany m.in. plakat reklamujący Czarnohorę z 1938 r.). Stan dobry, oprawiony w ramę.

351. „Polska. Pologne. Poland. Polonia. Polen”. Warszawa 1939; 99,5 x 68 cm. 1200,- Plakat sygnowany: „H. Smuczyński 39” – Henryk Smuczyński (1906-1947), malarz poznański, wykształ- cony w tamtejszej Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego, czynny w latach 30. (m.in. współpracownik kabaretów „Klub Szyderców” i „Pod kaktusem”). Plakat wydany przez Ligę Popierania Turystyki oraz Polskie Koleje Państwowe, druk Dom Prasy w Warszawie. Ślady składania (wzmocnione pap. na odwrocie), drobne przedarcia krawędzi, po konserwacji (niewielkie ubytki w miejscu składania uzupełnione). Bardzo rzadkie – prace artysty nie pojawiają się na rynku antykwarycznym.

352. „Namiastka kawy Enrilo”. Krakau (Kraków), b.r. (1939-1944); 83 x 57 cm (w świetle oprawy). 5000,- Plakat reklamowy sygnowany: „ZS” – Zofi a Stryjeńska (1894-1976), pierwsza dama polskiego art déco, malarka, grafi czka, ilustratorka, projektantka tkanin, plakatów, zabawek. Plakat dla Fabryki Henryka Francka Synowie – Fabryki Środków Kawowych w Skawinie stanowił jeden z elementów kampanii reklamowej przygotowywanej w 1939 r. przez Zofi ę Stryjeńską i Witolda Chomicza (to on był autorem koncepcji plakatu). Projekt powstał w 1939 r., według gwaszu „Wieczorne zmówiny” z cyklu „Stroje ludowe”. Oferowany plakat to II wersja, druk z okresu wojny („Graphische Anstalt „Akropol”). Oprawiony w ramę. Stan dobry. Bardzo rzadkie. Lit.: Zofi a Stryjeńska. Katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Krakowie, 2009, s. 384. (Patrz tablica XXII) PLAKATY. AFISZE. DRUKI ULOTNE 181

353. L. Markus. Plakat. 1940. 354. Zwycięstwo Niemiec, wolność dla Europy.

353. „Loterie Nationale. 3 Tranche 1940. Tranche de la Pologne héroïque” (Lo- teria narodo wa na rzecz bohaterskiej Polski. Trzecia tura). Paryż, 1940; 60 x 40 cm. 300,- Plakat propagandowy sygnowany: „L. Marcoussis 1939”. Ludwik Marcoussis (1878-1941), malarz i graﬁ k polski, od 1903 r. mieszkający we Francji, wybitny przedstawiciel kubizmu i surrealizmu, związany z awangardowym odłamem École de Paris. Plakat przedstawiający stylizowanego Orła polskiego, informuje o loterii na rzecz uzbrojenia armii i wspomożenia organizacji polskich we Francji, zgodnie z porozumieniem zawartym z rządem francuskim w styczniu 1940 r. Ślady składania, drobne zaplamienia, poza tym stan dobry. Lit.: Plakat polski w zbiorach Biblioteki Polskiej w Paryżu, Anna Agnieszka Szablowska, Warszawa 2011, s. 120, poz. 65 (il.)

354. „Deutschlands Sieg Europas Freiheit” (Zwycięstwo Niemiec, wolność dla Europy). B.m. (Berlin?), b.r. (1941); 99,5 x 69,5 cm. 2600,- Niemiecki plakat propagandowy z okresu II wojny światowej, ukazujący zwycięstwo III Rzeszy jako jedyny sposób obrony przed bolszewizmem i zapewnienia dobrobytu w Europie. Wydany w celu zjed- nania poparcia dla ataku Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941 r. Na odwrocie pieczątka: „6.XII.1941”. Po konserwacji (drobne ubytki uzupełnione, naderwania podklejone), ślady składania. Bardzo rzadkie.

355. „Leć nasz orle w górnym pędzie. Na Poznań i Gdańsk! Na Śląsk i Pomorze!”. Lublin, b.r. [1944]; 63 x 43 cm. 600,- Plakat propagandowy sygnowany: „J.K.” – Jan Kulikowski (1914-1995), malarz i graﬁ k, około 1945 r. współpracujący z Wydziałem Propagandy Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego. Lit. i druk A. Jarzyńskiego w Lublinie. Plakat wykorzystujący fragment tekstu „Warszawianki” z 1831 r. Ślad składania, drobne ubytki marginesu, poza tym stan dobry. Rzadkie. (Patrz tablica XXII) 182 PLAKATY. AFISZE. DRUKI ULOTNE

356. J. Kirilenko. Plakat. 1946. 358. A. Kowalewski. Plakat. 1955.

356. „TAK odpowie cały naród w głosowaniu ludowym”. Bydgoszcz, b.r. (1946); 83 x 59 cm. 600,- Plakat propagandowy sygnowany: „J. Kirilenko” – Jarosław Kirilenko (1913-1977), malarz i graﬁ k, wykształcony w latach 30. XX w. w warszawskiej ASP oraz w Paryżu, po wojnie współpracujący z Ludowym Wojskiem Polskim (projektował dekoracje, ulotki, ilustracje) oraz licznymi wydawnictwami. Plakat drukowany w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych w Bydgoszczy, agitujący za głosowaniem 3 razy tak w referendum 1946 r. Po konserwacji, zdublowany na płótnie.

357. „O Polskę, Wolność i Lud”. B.m., 1948; 60 x 85 cm. 300,- Plakat propagandowy sygnowany: „Proj. Berman” – Mieczysław Berman (1903-1975), grafi k, twórca fotomontaży, plakatów politycznych, fi lmowych i reklamowych. Rotograwiura Wojskowego Instytutu Geo- grafi cznego. „Ilustrowana Gazeta Ścienna”, ukazująca „drogę chwały Odrodzonego Wojska Polskiego”, od Lenino, przez Lublin, Warszawę, Wał Pomorski do Berlina. Papier pożółkły, drobne uszkodzenia krawędzi, stan dobry. Lit.: P. Rypson, Czerwony monter, Mieczysław Berman: grafi k, który zaprojektował polski komunizm, Kraków 2017, s. 208

358. „Tydzień Straży Pożarnych 12-19.VI.1955”. Warszawa 1955; 84 x 58 cm. 500,- Plakat propagandowy sygnowany: „A. Kowalewski” – Andrzej Kowalewski (1923-2012), graﬁ k, ilustrator, autor plakatów, wykształcony w warszawskiej ASP, powstaniec warszawski. Nakładem Komendy Głównej Straży Pożarnych i Państwowego Zakładu Ubezpieczeń. Ślady składania, drobne uszkodzenia krawędzi, stan dobry.

359. „Cały naród buduje swoją stolicę”. Warszawa 1956; 100 x 68 cm. 800,- Plakat sygnowany: „Hubert Hilscher – 56” – Hubert Hilscher (1924-1999), graﬁ k, plakacista, projektant książek, jeden z najbardziej kolorowych przedstawicieli polskiej szkoły plakatu. W czasie wojny powstaniec warszawski, w latach 50. student ASP (uczeń T. Kulisiewicza), następnie związany PLAKATY. AFISZE. DRUKI ULOTNE 183

357. M. Berman. Ilustrowana Gazetka Ścienna. 1948.

z wydawnictwem WAG (w latach 60. dyrektor artystyczny), autor m.in. logo Domów Towarowych Centrum. Jeden z najbardziej znanych plakatów w dorobku artysty. Po konserwacji (zdublowany na bibułce), drobne zabrudzenie lewego marginesu, poza tym stan dobry.

360. „La Pologne vous invite” (Polska zaprasza). Poznań, Warszawa, b.r. (ok. 1957); 98,5 x 67 cm. 400,- Plakat niesygnowany, zapewne projektu Tadeusza Gronowskiego (1894-1990), jednego z najbardziej znanych i rozpoznawalnych grafi ków polskich okresu międzywojennego, członka „Rytmu” oraz Koła Artystów Grafi ków Reklamowych. Plakat turystyczny opublikowany na zamówienie Biura Podróży „Orbis”, druk Zakłady Grafi czne M. Kasprzaka w Poznaniu. Po konserwacji, zdublowany na płótnie. (Patrz tablica XXII)

------

361. „Krzyżacy. Barwny szerokoekranowy fi lm produkcji polskiej na osnowie powieści H. Sienkiewicza”. B.m., 1960; 85 x 59 cm. 500,- Plakat fi lmowy sygnowany: „R. Cieślewicz 60” – Roman Cieślewicz (1930-1996), jeden z najważ- niejszych polskich grafi ków II połowy XX w. oraz jeden z głównych twórców polskiej szkoły plakatu. Wykształcony w Akademii krakowskiej, następnie pracował w Warszawie. Od 1963 r. mieszkał i tworzył we Francji, zyskując międzynarodową sławę. Zajmował się plakatem, grafi ką prasową, typografi ą, fotografi ą, fotomontażem. Plakat do słynnego fi lmu w reżyserii Aleksandra Forda. Ślady składania, drobne uszkodzenia krawędzi, stan dobry.

362. „Człowiek z żelaza”. B.m., b.r. (1981); 94 x 67 cm. 300,- Plakat sygnowany: „R. Olbiński” – autorem projektu jest Rafał Olbiński (ur. 1943), malarz, graﬁ k, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, przez wiele lat pracujący w Nowym Jorku. 184 PLAKATY. AFISZE. DRUKI ULOTNE

359. H. Hilscher. Plakat. 1956. 361. R. Cieślewicz. Plakat. 1960.

Plakat do ﬁ lmu Andrzeja Wajdy z Krystyną Jandą i Jerzym Radziwiłowiczem w rolach głównych (Złota Palma na festiwalu w Cannes). Stan dobry. Lit.: K. Dydo, Polski plakat ﬁ lmowy, Kraków 1996, poz. 653

AFISZE

363. [Legiony] – „W Sali Ratuszowej we Lwowie. W piątek 2-go lipca b.r. o godz. 6 ½ wieczorem, wygłosi poseł na Sejm i Delegat Naczelnego Komitetu Narodowego, p. Konstanty Srokowski odczyt p.t.: Idea Legionów. W sobotę 3-go lipca br. o godz. 6 ½ wieczór, Delegat Komendy Legionów por. Dr. Michał Wyrostek – opowie: Dzieje Walk Legionów Polskich”. Lwów b.r. (1915?); 70 x 50,5 cm. 1500,- Aﬁ sz z Drukarni „Prasa” Lwów. Konstanty Srokowski (1878-1935), publicysta i polityk, poseł do Sejmu Krajowego Galicyjskiego, współtwórca i sekretarz generalny NKN, przeciwnik Piłsudskiego, uważający koncepcje legionowe za utopijne. Michał Wyrostek (1876-1953), doktor praw, adwokat we Lwowie, zasłużony dla powstania Legionów Polskich (w 1915 r. kapitan), kierownik kancelarii Komendy, szef Krajowego Inspektoratu Zaciągu. Na odwrocie stemple i zabrudzenia. Ślady składania, drobne ubytki pap. (uzupełnione), po konserwacji. Rzadkie.

364. [Zakopane] – „Odezwa! Dnia 31 października 1918 r. Galicya przestała należeć do Austryi i weszła w skład Niepodległego Zjednoczonego Państwa Polskiego. (...) W skład Rady Narodowej w Zakopanem wchodzą: Stefan Żeromski, przewodni- czący (...)”. Zakopane [1918]. Druk. J. Trybuły, k. [1], 61 x 44,5 cm. 460,- Aﬁ sz z komunikatem o likwidacji rządów austriackich w Zakopanem, ukonstytuowaniu się 1 XI 1918 r. Rady Narodowej w Zakopanem, podporządkowanej Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie, dzia- łającej w porozumieniu z Rządem Polskim w Warszawie. Zawiera spis członków Rady Narodowej w Zakopanem, wśród nich m.in. Kazimierz Dłuski i Mariusz Zaruski. Po konserwacji (podklejenia, PLAKATY. AFISZE. DRUKI ULOTNE 185

363. Idea Legionów. 1915. 364. Rzeczpospolita Zakopiańska. 1918.

ślady po zagięciach, wypełnienia ubytków na krawędziach i miejscach złożenia). Stan ogólny dobry. Historyczna odezwa zakopiańska przywracająca władzom polskim rejon Tatr.

365. [Lwów] – W pierwszą rocznicę śmierci Juliusza Albinowskiego, generała dywizji ... Nabożeństwo żałobne. Związek ofi cerów W.P. w stanie spoczynku ... Lwów, dnia 30 października 1930 r. Druk. Kresowa, k. [1], 57 x 46 cm. 240,- Afi sz z klepsydrą w rocznicę śmierci generała. Juliusz Albinowski (1856-1929), dr prawa, generał audytor armii austriackiej i generał dywizji Wojska Polskiego, założyciel i I prezes Związku Ofi cerów W.P. Po konserwacji, ślady po złożeniu, stan dobry.

366. [Powstanie Warszawskie] – „Polacy! Walka zbrojna o wyzwolenie stolicy roz- poczęta! (...). Niech żyje Polska Niepodległa”. Warszawa, dnia 3 sierpnia 1944 r. Delegat na Kraj. Wicepremier Rządu Rzpl.; Przewodniczący Rady Jedności Narodowej; Dowódca Armii Krajowej, k. [1], 48 x 32 cm. 300,- Aﬁ sz komunikujący o efekcie trzydniowych walk o stolicę w pierwszej fazie powstańczej walki. Podpi- sany przez wicepremiera i Delegata Rządu RP Stanisława Jankowskiego, przewodniczącego RJN Ka- zimierza Pużaka i gen. Tadeusza „Bora” Komorowskiego. Ślady po złożeniu, poza tym stan bardzo dobry.

367. [Powstanie Warszawskie] – „Do mieszkańców m.st. Warszawy. W związku ze zmienioną sytuacją sanitarną w Warszawie i brakiem wody...”. Warszawa, dn. 16.VIII. 1944 r. Rejonowy Delegat Rządu, k. [1], 51,5 x 36,5 cm. 300,- Aﬁ sz sygnowany przez Rejonowego Delegata Rządu (dotyczy jednej z czterech delegatur na Śród- mieściu) z okresu Powstania Warszawskiego, dotyczący przepisów sanitarnych w zakresie korzystania z dotychczasowych ustępów oraz zasad budowy, miejsca i użytkowania nowych latryn, a także skła- dowania śmieci. Ślady składania i drobne naddarcia krawędzi, poza tym stan bardzo dobry. 186 PLAKATY. AFISZE. DRUKI ULOTNE

366. Powstanie Warszawskie. 1944. 367. Powstanie Warszawskie. 1944.

368. [Powstanie Warszawskie] – „Polacy! Rozpoczęliśmy w dniu 1 sierpnia walkę o uwolnienie Warszawy od okrutnego okupanta. Walkę tę prowadzimy już 18-ty dzień ...” Warszawa, dnia 18 sierpnia 1944 r. Delegat na Kraj Wicepremier Rządu R.P.; Dowódca Armii Krajowej; Przewodniczący Rady Jedności Narodowej, k. [1], 62 x 43 cm. 360,- Aﬁ sz informujący ludność Warszawy o działaniach władz cywilnych i dowództwa Powstania Warszaw- skiego w sprawie pomocy dla walczącej stolicy. Zawiera informacje o apelach i depeszach skierowa- nych do władz alianckich, w tym sowieckich. W treści wymieniona m.in. rzekoma obietnica pomocy ze strony Stalina złożona Mikołajczykowi w Moskwie. Po konserwacji, ślady składania, podklejenia i zaplamienia. Stan ogólny dobry.

POLSKA LUDOWA

369. [Stonka ziemniaczana] – Komunikat z dnia ... 196... r. o zwalczaniu stonki ziemniaczanej. [Wrocław] [19]65. (Druk.) „Prasa”, k. [1], ilustr., 25 x 34 cm. 80,- Druk przeznaczony do rozpowszechniania przez wydziały rolnictwa i leśnictwa podległe prezydiom powiatowych rad narodowych na terenie województwa wrocławskiego. Zawiera komunikat o różnych środkach owadobójczych i zakresie stosowania celem obowiązkowego zwalczania szkodnika: stonki ziemniaczanej. Drobne zagniecenia, poza tym stan bardzo dobry.

– Urząd Bezpieczeństwa –

370. Przygoda Zygmunt, właśc. Zelman Wolf Przygoda (1911-1977), podpułkownik Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicz- nego (1945-1951), b. uczestnik Brygad Międzynarodowych w Hiszpanii (1936- 1938), członek KPP, KPH, KPF, PPR i PZPR – Zbiór 22 dokumentów osobistych, PLAKATY. AFISZE. DRUKI ULOTNE 187

370. Dokumenty pracownika UB. 1945-1951.

369. Walka ze stonką ziemniaczaną. 1965. 188 PLAKATY. AFISZE. DRUKI ULOTNE

zaproszeń resortowych oraz kombatanckich. Druki, ręcznie wypełniane, lata 1945-1966, k. [ok. 43], różne formaty. 500,- Zbiór obejmuje materiały z okresu służby Zygmunta Przygody w KBW/MBP oraz z lat 60. XX w. Te ostatnie dotyczą głównie działalności kombatanckiej (m.in. zaproszenia Prezesa Rady Ministrów na uroczyste akademie, poświęcone Międzynarodowym Brygadom im. Jarosława Dąbrowskiego walczą- cym w Hiszpanii). Na uwagę zasługują dokumenty i druki związane ze służbą w resorcie bezpieczeń- stwa publicznego: 1) Książeczka konsumowa MBP z kartkami na żywność i tekstylia niewykorzystana; 2) karta wstępu do Klubu MBP z 1945 r.; 3) Legitymacja Zrzeszenia Sportowego „Gwardii” (1950); 4) zaproszenia na święta i bale związane z KBW i MO (1945-1946), w tym wręczenie sztandaru Szkole Oﬁ cerskiej Wojsk Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Lignicy [!] (1945). Ponadto program Krajowego Zlotu Młodzieży Związku Walki Młodych (1946). Większość dokumentów i zaproszeń wypełniona, niekiedy z odciskami pieczęci i autografami. Stan dobry. ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE 189

ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE

ALBUMY

371. [Kraków] – Kraków i jego zabytki (zespół 48 fotografi i). Ignacy Krieger. Lata 70.-80. XIX w. 1500,- Zespół 48 fotografi i (odbitki na papierze albuminowym z negatywu szklanego koloidowego); średnio o wym. ok. 20 x 25 cm, naklejone na karton z epoki 25 x 33 cm Zespół fotografi i ukazujących Kraków i jego zabytki, m.in.: Wawel (dziedziniec, nagrobki królewskie w katedrze), rynek i Sukiennice, kościoły (Mariacki, dominikanów, franciszkanów, św. Piotra i Pawła), Brama Floriańska, Barbakan. Fotografi e opisane i numerowane na negatywie oraz z nadrukiem na kartonach. Powstały według negatywów wykonanych głównie w latach 70. i 80. XIX w. przez Ignacego Kriegera (1820-1889), który od 1860 r. prowadził w Krakowie zakład fotografi czny, do 1926 r. prowa- dzony przez rodzinę. Krieger fotografował także charakterystyczne dla miasta i okolic typy ludowe – chłopów, Żydów, Cyganów, górali. Pozostawił po sobie ogromną, bezcenną spuściznę, dokumentującą wygląd Krakowa II połowy XIX w. Dwie fotografi e z innej serii (sygnowane suchym tłokiem), kilka numerów plansz dublujących się (ale z innymi widokami), dwie plansze nr 57 (nagrobek Kazimierza Jagiellończyka), nr 65 (ołtarz św. Stanisława na Wawelu), nr 75 (Ołtarz Mariacki). Charakterystyczne zabrudzenia i zaplamienia kartonów, stan fotografi i bardzo dobry. Rzadkie w takim zespole.

372. [Małopolski przemysł naftowy] – „Małopolska”. Grupa Francuskich Towa- rzystw Prze my słowych i Handlowych w Polsce. Album pamiątkowy przygotowany dla Pierre’a Roncenne’a, delegowanego administratora koncernu, przez jego podwładnych. Dat.: Lwów 1933, k. 54, 33 cm, opr. skóra z elementami mosiężnymi. 5000,- Album pamiątkowy ze zdjęciami pracowników koncernu „Małopolska” – Grupa Francuskich Towarzystw Przemysłowych i Handlowych w Polsce. Karta z ręcznie wypisaną dedykacją po francusku. Kilkadzie- siąt zdjęć pracowników przedsiębiorstwa z ich odręcznymi podpisami, m.in. dyrektora generalnego Wiktora Hłaski. Fotograﬁ e pochodzące m.in. z kilku lwowskich atelier fotograﬁ cznych, np. „Flora”, „Huberowie”, „Rembrandt”, „Marion” (sygnowane tłokami). Luksusowa oprawa: czerwona skóra z tłocz. i złoc. dekoracją z elementami metaloplastyki na licu, mosiężna dwuczęściowa klamra, obcięcie złoc., na wyklejkach zdobiony materiał. Dodatkowy, późniejszy futerał. Opr. po konserwacji. Drobny defekt opr., poza tym stan bardzo dobry. Interesująca pamiątka rozwoju przemysłu naftowego w Polsce. (Patrz tablica XXV)

373. [Warta – Gopło] – Album budowy kanału Warta – Gopło, lata ok. 1936-1939, k. [12] (rozkładane 2), fot. [64], 31 x 51 cm, opr. aksamit zielony z tłocz. na licu. 4000,- Dedykacja w jęz. franc. (autograf nieczytelny), dat. Antwerpia 25 VIII 1938. Album to fotograﬁ czna kronika budowy kanału Warta – Gopło, zwanego też Kanałem Ślesińskim. Do 1939 r. przekopano jedynie 8,5 km na odcinku Warta – Jezioro Pątnowskie i zbudowano dwie śluzy. Pracami kierował 190 ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE

371. I. Krieger. Kraków i jego zabytki. Lata 70.-80. XIX w.

inż. Zygmunt Konarzewski z ﬁ rmy ZPM Lilpop, Rau i Loewenstein (który po wojnie dokończył budowę kanału). Fotograﬁ e dokumentują przebieg budowy na pierwszym odcinku ze śluzą Morzysław oraz dalszy etap prac, nieopisany w literaturze, związany z przekopem kanału na odcinku 1,8 km pomiędzy Je- ziorem Ślesińskim a Czarnem. Kronikę otwierają mapki (wykonane białym tuszem) z pierwszej i drugiej fazy budowy. Zdjęcia przedstawiają pracę robotników w kanałach i na torfowiskach, sprzęt techniczny (m.in. kafary, pompownie), krajobrazy. Format zdjęć przeważnie 9,5 x 14 cm, sześć dużych panoram (sklejanych z mniejszych formatów) o wym. 40-41 x 9 cm oraz 58-63 x 9 cm. Pod każdym zdjęciem opis w jęz. franc. Na licu tłoczony tytuł, zdobienia złotem i srebrem oraz monogram „A. & v. H.”. Otarcia i pęknięcia oprawy, poza tym stan dobry, a zdjęć bardzo dobry. Rzadkie – ciekawa dokumentacja budowy kanału, znana jedynie z krótkich encyklopedycznych opisów. (Patrz tablica XXV)

------

374. [Powstańcy styczniowi] – Album fotografi czny. K. [13], fotografi i wizytowych 15 (11 x 7 cm), 14,5 cm, opr. skóra ze ślepymi tłocz. 1500,- Album zawiera fotografi e powstańców, m.in.: Ludwika Mierosławskiego, Leona Bratkowskiego, Zyg- munta Napoleona Krzywda Rzewuskiego (fot. Walery Rzewuski); Zygmunta Padlewskiego, Jana Ne- pomucena Rayskiego z żoną; Teofi la Zarembskiego (powstańca z 1863 r. – fot. Walery Rzewuski); Leona Chrzanowskiego, Michała Pawlikowskiego; Michała Żardzińskiego; Bolesława Lutosłańskiego; Hipolita Witowskiego; nieznanego zesłańca. Opr. skóra ze ślepymi tłocz., zapinki srebrzone. Stan dobry. Bardzo rzadkie.

375. [Adam Józef Potocki] – Portret konny. Fot. W. Rzewuski wg akwareli J. Kossaka. Po 1872 r. Fotograﬁ a czarno-biała o wym. 25 x 21,5 cm (naklejona na karton ﬁ rmowy 47 x 32 cm). 400,- ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE 191

373. Album budowy kanału Warta – Gopło. 1936 – 1939.

373. Album budowy kanału Warta – Gopło. 1936 – 1939. 192 ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE

374. Powstańcy styczniowi. Album. 375. A. J. Potocki. Fot. W. Rzewuski. Po 1872.

376. St. Kostka Zamoyski z synem. 377. Franciszek Józef, cesarz Austrii. ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE 193

378. Marszałek Józef Piłsudski w dniu imienin w Belwederze.

Portret Adama Józefa Potockiego (1822-1872), syna Artura i Zofi i z Branickich, męża Katarzyny z Branickich, ojca Róży Raczyńskiej, Artura, Andrzeja Kazimierza i Zofi i Zamoyskiej, właściciela dóbr (m.in.: Krzeszowic, Tenczynka, Pacanowa) oraz zakładów przemysłowych, jednego z twórców krakowskiego stronnictwa konserwatywnego. Fotografi a akwareli z 1872 r., pędzla Juliusza Kossaka (1824-1899), obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie (suchy tłok z inicjałami artysty na fotografi i) – Potocki namalowany pośmiertnie, na tle ruin zamku w Tenczynie. Na fotografi i oraz na kartonie suchy tłok zakładu znanego krakowskiego fotografa Walerego Rzewuskiego (1837-1888). Charakterystyczne zabrudzenia szerokich marginesów, poza tym stan dobry.

376. Zamoyski Stanisław Kostka młodszy (1820-1889), syn XII ordynata na Za- mościu, właściciel Kozłówki, z synem Andrzejem. Zakład fotografi czny Franck, Paris; fotografi a wizytowa o wym. 8,5 x 5,2 cm, naklejona na karton fi rmowy 10,5 x 6,4 cm. 240,- Portret Stanisława Kostki Zamoyskiego młodszego, najmłodszego syna Stanisława Kostki Potockiego (1775-1856) i Zofi i z Czartoryskich, żonatego z Różą Marią z Potockich, oraz jego najstarszego syna Andrzeja Przemysława Zamoyskiego (1852-1927), żonatego z Karoliną Marią Józefi ną ks. Bourbon- -Sycylijską. Stan dobry.

377. Franciszek Józef (1830-1916), cesarz Austrii. Fotografi a portretu. Zakład fotografi czny Deutsch & Briess, Wiedeń. Fotografi a czarno-biała 9 x 5,5 cm, naklejona na karton fi rmowy 10,5 x 6,3 cm. 150,- Fotografi a w formacie wizytowym portretu Franciszka Józefa, cesarza Austrii, króla Węgier, Czech i Chorwacji (władca w młodym wieku, stojący przy stole z kartką). Karton pożółkły, stan ogólny dobry.

378. Piłsudski Józef (1867-1935), Marszałek Polski. B.m. (Warszawa), b.r. (przed 1935), fotograﬁ a czarno-biała o wym. 16 x 22 cm, oprawiona w ramę 25 x 32 cm. 600,- 194 ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE

380. Uroczystości pogrzebowe Józefa Piłsudskiego. Album. 1935.

Fotograﬁ a nieznanego autora, ukazująca Marszałka Józefa Piłsudskiego w dniu imienin w Belwederze, w otoczeniu dzieci w strojach naśladujących kielichy kwiatów. Oprawiona w starą ramę. Stan dobry.

379. Piłsudski Józef (1867-1935), Marszałek Polski. Moszczanica 1934. Fotograﬁ a czarno-biała o wym. 12,5 x 16,5 cm. 200, Fotograﬁ a przedstawia mało znane ujęcie Marszałka w parku przy dworze Kępińskich w Moszczanicy koło Żywca, gdzie Piłsudski wypoczywał od 8 IX do 10 X 1934 r. Stan bardzo dobry.

– Album uroczystości pogrzebowych Józefa Piłsudskiego w maju 1935 r. –

380. [Piłsudski Józef] – Zdjęcia z pogrzebu Marszałka Józefa Piłsudskiego. Warsza- wa – Kraków w maju 1935 r. i w Wilnie 12 maja 1936 r. Album, k. [24], fot. [81], 18 x 25 cm, opr. skóra z epoki. 1800,- Album zawiera dwie fotograﬁ e z portretem Marszałka, 47 z pogrzebu w Warszawie, 17 z Krakowa oraz 15 ze złożenia serca Józefa Piłsudskiego ze szczątkami jego matki w Wilnie (w ostatniej woli Józef Piłsudski, wiedząc, że zostanie pochowany na Wawelu, napisał: „Niech tylko moje serce wtedy zamknięte schowają w Wilnie, gdzie leżą moi żołnierze, co w kwietniu 1919 roku mnie, jako wodzowi Wilno, jako prezent pod nogi rzucili”. Piłsudski polecił także w testamencie, by sprowadzić z Litwy trumnę matki. Urnę z sercem nieśli najstarsi współtowarzysze Marszałka, a trumnę matki – oﬁ cerowie. Gdy składano urnę i trumnę do grobu na Rossie, rozległ się huk 101 wystrzałów, zgodnie z życzeniem Marszałka, „aby szyby w Wilnie się trzęsły”. Na grobie położono wielką bazaltową płytę z napisem „Matka i Serce Syna”). Znaczna część zdjęć ukazuje przemarsz konduktów żałobnych ulicami miast oraz na Polach Mokotowskich w Warszawie. Album zawiera wizerunki dostojników państwowych, generalicji i gości zagranicznych biorących udział w uroczystościach. Głównie niesygnowane odbitki ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE 195

381. Uroczystości milenijne chrztu Polski w Stanach Zjednoczonych. 1966.

z epoki o wymiarach 6,5 x 8,5 cm. Opr.: pełna skóra brązowa, na licu metalowa tabliczka z epoki z grawerowanym tytułem albumu. Stan bardzo dobry. Lit.: Tomasz Stańczyk. Serce Marszałka dla Wilna (artykuł 2019 r., Muzeum JP, Blog z wąsem)

– Uroczystości milenijne w Ameryce –

381. [Johnson Lyndon (1908-1973), prezydent USA 1963-1969] – Zbiór 15 fotografi i z poświęcenia kościoła – sanktuarium maryjnego, Doylstowne, Pensylwania, USA 16 X 1966. Optikolor Photo., Bucks County, PA, 20,5 x 25,5 cm. 500,- Narodowe Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylstowne (Pensylwania), stanowiące miejsce kultu maryjnego amerykańskiej Polonii, zostało poświęcone 16 X 1966 r. przez kardynała Filadelfi i Johna Króla. W uroczystościach z udziałem 140 tys. Amerykanów polskiego pochodzenia wziął udział prezydent USA Lyndon Johnson. Była to pierwsza historyczna wizyta amerykańskiego prezydenta na uroczystościach polonijnych. Zdjęcia przedstawiają uroczyste obchody 1000-lecia chrztu Polski. Na 5 zdjęciach m.in. prezydent L. Johnson, w towarzystwie małżonki i córki oraz bpa Władysła- wa Rubina (delegata prymasa Polski). Na odwrocie jednej z fotografi i pieczęć: „Optikolor, Photo- grapher ... Bucks County, PA”. Niewielkie zabrudzenia na odwrocie i zagięcia narożników, poza tym stan dobry.

382. [Miłosz Czesław] – Poeta z bratem Andrzejem. B.m., b.r. Fotograﬁ a czarno-biała, 50 x 61 cm. 400,- Fotograﬁ a ukazująca Czesława Miłosza (1911-2004), poetę, laureata literackiej Nagrody Nobla, wraz z bratem Andrzejem (1917-2002), dziennikarzem, tłumaczem, reżyserem dokumentalistą, autorem audycji radiowych. Drobne uszkodzenia, stan dobry. 196 ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE

382. Czesław Miłosz z bratem Andrzejem.

383. [Jan Paweł II] – II pielgrzymka do Polski. Częstochowa 1983 r. Fot. Erazm Ciołek, fotografi a czarno-biała o wym. 50 x 37 cm. 900,- Sygnowana na odwrocie pieczątką oraz nalepką autorską. Fotografi a ukazująca papieża podczas uroczystej Mszy Św. z okazji 600-lecia cudownego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, autorstwa Erazma Ciołka (1937-2012), jednego z czołowych polskich fotoreporterów XX w., dokumentującego przełomowe momenty naszej historii (strajki w Stoczni Gdańskiej, wizyty papieża, pogrzeb Grzegorza Przemyka, wybory 1989 r.). Nieznaczne uszkodzenie powierzchni fotografi i, stan ogólny dobry.

ZAKŁADY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE ARTYSTYCZNE

384. Skrzyński Wiktor (1820-1910) – „L’assaut” (Napaść). Fotografi a rysunku A. Grott- gera. Po 1867 r. 150,- Fotografi a czarno-biała o wym. 13,4 x 15,5 cm, naklejona na karton 23 x 31 cm Fotografi a rysunku Artura Grottgera (1837-1867) przedstawiającego scenę z powstania styczniowego. Rysunek, powstały w Paryżu w 1867 r., zreprodukowany fotografi cznie przez Wiktora Skrzyńskiego, emigranta popowstaniowego, który od 1865 r. prowadził zakład fotografi czny w Paryżu. Zabrudzenia marginesów, poza tym stan dobry. Rzadkie – fotografi e Skrzyńskiego nie pojawiają się na rynku antykwarycznym.

385. Boretti Wincenty (1859-1932) – Kościół w Lądzie. Po 1891 r. 120,- Fotografi a czarno-biała o wym. 15 x 21 cm, naklejona na karton 23,5 x 30 cm Na odwrocie pieczątka: „Zakład Fotografi czny W. Boretti w Kaliszu” – Wincenty Boretti, fotograf z rodziny znanych warszawskich fotografów, od 1891 r. prowadzący ceniony zakład fotografi czny ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE 197

383. Jan Paweł II. Fot. E. Ciołek. 1983. 384. A. Grottger. Napaść. Po 1867.

386. E. Trzemeski. Racławice. Album. Po 1894.

w Kaliszu. Widok barokowego kościoła cystersów w Lądzie (w województwie wielkopolskim). Stan dobry.

386. Trzemeski Edward (1843-1905) – Racławice. Malowali J. Styka i W. Kossak. Lwów, b.r. (po 1894), b.w.; 9 kart o wym. 39,5 x 49,5 cm, z naklejonymi fotograﬁ ami czarno-białymi o wym. 34 x 48 cm, brzegi kart złoc., opr. teka wyd. ppł. 2200,- Monumentalny album poświęcony Panoramie Racławickiej – obrazowi namalowanemu w latach 1893- 1894 przez zespół malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka. Fotograﬁ e naklejone 198 ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE

388. J. Bułhak. Wilno (5 fotograﬁ i).

na karton ﬁ rmowy z opisem postaci oraz sygnaturą. Fotografował Edward Trzemeski, najważniejszy fotograf lwowski II połowy XIX w. Plansze w tece z wizerunkiem budynku Panoramy we Lwowie. Charakterystyczne plamki na fotograﬁ ach i kartonach, zabrudzenia i otarcia teki. Bardzo rzadkie.

387. Kuczyński Józef (1877-1952) – Portret Józefa Piłsudskiego. 1500,- Fotografi a (technika szlachetna – guma); 27,8 x 22,4 cm Fotografi a sygnowana ołówkiem przez artystę. Artystyczny portret Marszałka, wykonany przez krakowskiego fotografa Józefa Kuczyńskiego, uznawanego za jednego z najważniejszych fotografów polskich, ucznia i następcę Józefa Sebalda oraz Juliusza Miena. Od 1907 r. prowadził w Krakowie Zakład Artystyczno-Fotografi czny, w którym stale eksperymentował z różnymi technikami w celu osiągnięcia efektu malarskiego, starając się o uznanie fotografi i za dziedzinę sztuki. W okresie międzywojennym z powodzeniem wystawiał, otrzymywał wiele nagród, był członkiem Kapituły Seniorów Foto-Klubu Polskiego, wieloletnim prezesem krakowskiego oddziału Związku Polskich Artystów Fotografi ków. Ce- niono go zwłaszcza za portrety (jak napisano w recenzji w „Fotografi e Polskim” z wystawy w 1930 r.: „Józef Kuczyński jest jednym z pierwszych w Polsce portrecistów. Portrety jego cechuje niezwykła siła charakterystyki, i to dosadnej, wręcz zniewalającej widza spotęgowanym wyrazem indywidualnego życia”). Fotografi a wklejona w stare passe-partout, na którym sygnatura ołówkiem: „J. Kuczyński 1924”. Przedarcia i zażółcenie pap. oprawy, stan fotografi i dobry. (Patrz tablica XXIV)

388. Bułhak Jan (1876-1950) – Wilno. Zbiór fotografi i. 1200,- Zespół 5 fotografi i czarno-białych; śr. o wym. 16,5 x 11,5 cm Suche tłoki: „Jan Bułhak Wilno” oraz na odwrocie stemple autorskie. Prace jednego z najwybitniejszych artystów fotografi ków polskich, pioniera fotografi i artystycznej w Polsce. Jako jeden z pierwszych zajmował się fotografi ą krajoznawczą. Przez większość życia związany z Wilnem, kierował Zakładem Fotografi i Artystycznej na Wydziale Sztuk Pięknych tamtejszego Uniwersytetu. Autor wielu publikacji i podręczników, był niekwestionowanym autorytetem środowiska fotografi cznego. W jego dorobku szczególne miejsce zajmują prace poświęcone pięknu polskiego krajobrazu i zabytków, a zwłaszcza ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE 199

391. E. Hartwig. Spływ Dunajcem (Pieniny). Lata 60. XX w.

ukochanego Wilna. Zespół zawiera fotografi e katedry, kościoła św. Michała (2 ujęcia), Uniwersytetu Stefana Batorego (dziedziniec Smuglewicza), Góry Zamkowej wraz z katedrą. Stan dobry. Lit.: Jan Bułhak, fotografi k. Muzeum Narodowe w Warszawie 2007, s. 275 (fotografi a kościoła św. Mi- chała z 1913 r.)

389. Hartwig Edward (1909-2003) – Brama Grodzka w Lublinie od strony dzielnicy żydowskiej. 1930 r. 2400,- Fotografi a czarno-biała; 38,3 x 28 cm Sygnowana na licu: „E. Hartwig 1930 r.” oraz „EH”. Wczesna, przedwojenna praca artysty. Edward Hartwig uznawany jest za jednego z najwybitniejszych polskich artystów fotografi ków. W okresie mię- dzywojennym związany z Lublinem, następnie z Warszawą. Zasłużony dla rozwoju polskiej fotografi i, wiele wystawiał odnosząc sukcesy także zagranicą. Fotografi a naklejona na karton starej oprawy (45,5 x 34,2 cm). Drobne uszkodzenia krawędzi, poza tym stan dobry. Rzadkie. (Patrz tablica XXIV)

390. Hartwig Edward (1909-2003) – „Lato” (portret Julii Hartwig). 1938 r. 4000,- Fotograﬁ a (złoto-brom); 34,2 x 27,3 cm Sygnowana i opisana na odwrocie: „E. Hartwig „Lato” 1938 złotobrom. na zdjęciu Julia (siostra)”. Wczesna praca jednego z najwybitniejszych polskich fotografów Edwarda Hartwiga, pochodzącego z utalentowanej artystycznej rodziny – jego ojciec był zawodowym fotografem, siostra Julia uwiecz- niona na zdjęciu cenioną poetką. Drobne uszkodzenie prawego, dolnego narożnika, na odwrocie ślady oprawy, poza tym stan dobry. Rzadka praca artysty w szlachetnej technice fotograﬁ cznej.

391. Hartwig Edward (1909-2003) – Spływ Dunajcem (Pieniny). Lata 60. XX w. 1800,- Fotograﬁ a czarno-biała; 38,8 x 44,1 cm 200 ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE

394. Uroczystość zaprzysiężenia wojsk powstańczych w Poznaniu. 1919.

Sygnowana na licu: „E. Hartwig”. Widok doliny Dunajca w Pieninach – górach często fotografowa- nych przez artystę w latach 60. XX w. (w 1971 r. wydał album poświęcony regionowi). Fotograﬁ a zamontowana na kartonie. Stan dobry.

392. Hartwig Edward (1909-2003) – Wierzby. Lata 80. XX w. (?) 3200,- Fotograﬁ a czarno-biała; 29,5 x 42 cm (w świetle oprawy) Wierzby to jeden z ulubionych tematów prac Edwarda Hartwiga, pojawiający się w różnych cyklach i stylistykach przez wiele lat, będący pretekstem do licznych eksperymentów formalnych (w 1989 r. ukazał się album p.t. „Wierzby”, z tekstem siostry, poetki Julii Hartwig). Oprawiona w ramę 50 x 60 cm. Stan dobry. (Patrz tablica XXIV)

FOTOGRAFIE WOJSKOWE

393. [Brody – album] – Bilder aus Ost-Galizien aufgenommen während des Krieges 1917/18 von Armand Besch, Stab d. 15. Landw. Div. Abschnitt Brody. [B.m. 1917/1918 b.w.], k. [12]: fot. (naklejane), 30 x 22 cm, opr. karton wyd. 440,- Album 12 fotograﬁ i (o wym. 8,5 x 13,5 cm) wydany z inicjatywy Sztabu 15 dywizji austriackiej. Fo- tograﬁ e autorstwa Franka Heina, przedstawiają wsie oraz krajobrazy z okolic Brodów (m.in. nad Styrem). Na jednym ze zdjęć austriacki dowódca gen. por. Rudolf Hess (1858-1930). Podpisy w jęz. niem. Stan bardzo dobry.

– Powstanie wielkopolskie –

394. [Poznań] – Dwie fotograﬁ e z uroczystości zaprzysiężenia wojsk powstańczych i wręczenia sztandaru 1 Dywizji Strzelców Wielkopolskich dn. 26 I 1919 r. Poznań [1919]. K. Greger i S-ka, 9 x 14 cm. 200,- W uroczystości na Pl. Wolności w Poznaniu uczestniczyli, widoczni na zdjęciach w oddali, dca pułku gen. Daniel Konarzewski, gen. Filip Dubiski i gen. Józef Dowbor-Muśnicki, Głównodowodzący Sił ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE 201

396. 60 Pułk Piechoty w Ostrowie Wielkopolskim. 1922.

Zbrojnych w byłym zaborze pruskim oraz członek Naczelnej Rady Ludowej Wojciech Korfanty, a także komisarz ks. Stanisław Adamski. Fotograﬁ e sygnowane na licu i na odwrocie przez słynny poznański zakład fotograﬁ czny Kazimierza Gregera. Drobne zagięcia narożników, poza tym stan bardzo dobry.

395. [Poznań] – Dwie fotograﬁ e z uroczystości zaprzysiężenia oddziałów Straży Ludowej w dn. 23 II 1919 r. Poznań [1919]. K. Greger i S-ka, 9 x 14 cm. 200,- W uroczystości na Pl. Wolności w Poznaniu uczestniczyli, widoczni częściowo na zdjęciach, Władysław Seyda, członek Naczelnej Rady Ludowej, Adam Poszwiński, komisarz NRL, gen. Charles Dupont, szef koalicyjnej misji wojskowej, gen. Józef Dowbor-Muśnicki (patrz poz. poprzednia) oraz ks. Stanisław Adamski. Fotograﬁ e sygnowane na licu i na odwrocie przez Kazimierza Gregera. Drobne zagięcia narożników, poza tym stan bardzo dobry.

396. [Ostrów Wielkopolski] – Dwa portrety zbiorowe ze szkolenia wojskowego w 60 Pułku Piechoty w Ostrowie Wielkopolskim. [Ostrów Wielkopolski 1922], niesygnowane, 8,5 x 13,5 cm. 200,- Fotograﬁ e przedstawiają dwie kilkudziesięcioosobowe grupy uczestników szkolenia (w tym jedną mniej- szą ze sprzętem łączności) przed budynkiem koszar w Ostrowie Wielkopolskim. Na jednym zdjęciu napis: „Ostrów [Wielkopolski] 8 IX [19]22 Drugie Wyszk.[olenie] rekrut.[ów] 5/60 p.p. wp” (chodzi o piątą kompanię jednego z trzech batalionów pułku). Jedno ze zdjęć z przebarwieniami i zagięciem narożnika, poza tym stan bardzo dobry.

397. [Śrem] – Portret stu kilkudziesięciu słuchaczy i wykładowców Szkoły Podchorą- żych Rezerwy Piechoty 7 Kompanii w Śremie. [Śrem 1927], niesygnowane, 9 x 14 cm. 150,- Zdjęcie pochodzi z okresu przejściowego, kiedy zlikwidowano w lipcu 1927 r. Baon Szkolny Piechoty O.K. VII w Poznaniu, mieszczący się w Śremie, obejmujący dwie kompanie szkolne podchorążych i podoﬁ cerów. Batalion zaś przeformowano na Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 7. Na fo- tograﬁ i plansza z napisem: „Szkoła Podchor.(ążych) Rez.(erwy) Piech.(oty) 7 Komp.(ani) naucz.(ania) Śrem 17. 7. (19)27”. Na odwrocie podpis ołówkiem „sierż. Jastrzębski 57 pp Poznań”. Przebarwienia, poza tym stan dobry. 202 ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE

398. Poświęcenie sztandaru Związku Hallerczyków w Czeladzi przez gen. Józefa Hallera.

– Poświęcenie sztandaru Związku Hallerczyków w Czeladzi przez gen. Józefa Hallera –

398. [Józef Haller w Czeladzi] – Album z uroczystości kombatanckich w Czeladzi w 1929 i 1932 r. Czeladź, lata 1918-1935, k. [18], fot. [54], druk [1], rękopis [1], 32,5 x 25,5 cm, opr. z epoki skóra. 1900,- Album obejmuje 32 fotograﬁ e związane z wizytą gen. broni Józefa Hallera (1885-1966) w Czeladzi we wrześniu 1932 r. w związku z poświęceniem sztandaru miejscowej placówki Związku Hallerczy- ków. Uroczystości te miały miejsce pod pomnikiem poległych w czasie powstania śląskiego 10 V 1919 r. żołnierzy 7 PP WP. Ponadto 5 zdjęć z uroczystości odsłonięcia tegoż pomnika w dn. 9 VI 1929 r. Pozostałych 17 fotograﬁ i dotyczy życia społecznego i zawodowego mieszkańców Czeladzi, m.in.: posiedzenie miejscowej Rady Miejskiej (1927); przedstawiciele władz Towarzystwa Pożyczkowo Oszczęd- nościowego Stowarzyszenia „Praca” (1918, 1935); jubileusze pracy inżynierów górnictwa Jana Obrą- palskiego, Adama Sztachelskiego i innych (1924, 1928) czy 25-lecie Domu Ludowego na „Saturnie” (1935). Album był własnością Bolesława Jankowskiego, miejscowego działacza społecznego, którego rękopiśmienny dyplom uznania za organizację Domu Ludowego (1935) dołączono do albumu. Był on również członkiem Komitetu Wykonawczego uroczystości poświęcenia sztandaru Związku Hallerczy- ków w Czeladzi, o czym informuje znajdujący się tu drukowany program uroczystości związanych z pobytem gen. J. Hallera w dn. 24-25 IX 1932 r. w Czeladzi, Dąbrowie Grn. i Sosnowcu. Autorem zdjęć związanych z Józefem Hallerem był przeważnie Czesław Datka z Katowic (jedno sygnowane, pozostałe pocztówkowe stanowią w większości jego ujęcia przeznaczone do rozpowszechnienia); kilka zdjęć sygnowanych suchym tłokiem: „Bracia Altman” z Sosnowca; „J. Żelichowski, Dąbrowa Grn”; „Foto „Okularium” Sosnowiec; Foto „Lazar” Sosnowiec”. Format zdjęć przeważnie 14 x 9 cm oraz 22-23,5 x 16-17,5 cm, niektóre opisane. Drobne otarcia opr., poza tym stan bardzo dobry. Cenny dokument życia politycznego, społecznego, zawodowego górnośląskiej miejscowości okresu międzywojennego.

399. Rayski Ludomił (1892-1977), generał brygady, pilot inżynier Wojska Polskiego, ówczesny dowódca lotnictwa – Portret zbiorowy na lotnisku w krakowskich Rako- wicach. [Kraków b.r.]. Pluton Fot. 2. PLotn., 16,5 x 11,5 cm. 150,- ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE 203

399. Gen. L. Rayski na lotnisku 2. Pułku Lotniczego w Krakowie.

Ludomił Rayski, dowódca Lotnictwa Wojsk Polskich, w towarzystwie dwóch oﬁ cerów, w tym zagra- nicznego płk. lotnictwa z polską „gapą”, na płycie lotniska Rakowice 2. Pułku Lotniczego w Krakowie. Na odwrocie pieczęć podłużna tuszowa: „Pluton Fotograﬁ czny 2. Pułku Lotniczego” [w Krakowie]. Lekki ślad po odklejeniu zdjęcia z albumu, poza tym stan bardzo dobry.

400. [Podlaska Brygada Kawalerii] – Fotografi a zbiorowa 12 ofi cerów i żołnierzy przed budynkiem Komendy Placu Białystok i dowództwa Podlaskiej Brygady Kawalerii podczas pożegnania rtm. dypl. Eugeniusza Czarneckiego – I ofi cera Sztabu Podlaskiej BK (30 X 1936 r. – 8 XII 1938 r.). Białystok 8 grudnia 1938. Autografy. Fotografi a 17 x 23 cm, naklejona na karton (28,5 x 34,5 cm), passe- -partout. 600,- Z odręcznymi podpisami pod fot. i kaligrafowanym tyt.: „Wspólne lata służby 30 X 36 – 8 XII 1938 w Podl. Bryg. Kaw. I Ofi c. Sztabu rtm. dypl. Eug. Czarneckiego”. Stoją od lewej – ułan Masłoń (zapewne ordynans rtm. dypl. E. Czarneckiego); plut. Czarnecki (zapewne luzak rtm. dypl. E. Czarnec- kiego); kpt. piech. Marian Białasik (komendant placu Białystok); wachm. NN (jego nieczytelny autograf pod zdjęciem pierwszy od góry z lewej strony, zapewne pracujący w kancelarii dowództwa Brygady); mjr dypl. Juliusz Szychiewicz (1897-?), szef Sztabu Brygady; gen. bryg. Ludwik Kmicic-Skrzyński (1893-1972), dowódca Brygady; por. kaw. NN; rtm. dypl. Eugeniusz Wiktor Czarnecki (1903-1939), odchodzący na funkcję dowódcy szwadronu w 7 Pułku Ułanów Lubelskich, w kampanii wrześniowej 1939 r. kwatermistrz Podlaskiej BK, poległ 13 IX 1939 r. m. Mienie; kpt. dypl. Józef Dąbrowski (1900- ?), ofi cer intendentury dowództwa Brygady; kpt. dypl. art. Stanisław Burhardt (1905-?), I ofi cer Sztabu Brygady – po rtm. dypl. E. Czarneckim; rtm. Jan Juszkiewicz (1895-?), II ofi cer Sztabu Brygady; ppor. kaw. NN. Pod fotografi ą znajduje się 11 autografów (bez podpisu rtm. dypl. E. Czarneckiego, ponieważ zdjęcie było dla niego prezentem). Podpis własnościowy na odwrocie. Drobne uszkodzenia, poza tym stan bardzo dobry. Prawdziwy kolekcjonerski rarytas! 204 ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE

400. Podlaska brygada Kawalerii. Z autografem m.in. gen. N. Kmicic – Skrzyńskiego. 1938.

– Wizyta Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego u polskich lotników –

401. [Sosnkowski Kazimierz (1885-1969), generał broni i Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych 1943-1944] – Dwie fotografi e z wizyty Naczelnego Wodza gen. Kazimie- rza Sosnkowskiego w 131 Polskim Skrzydle Myśliwskim. [Chailey, East Sussex, 27 maja 1944, Sekcja Fotografi czna 131 Skrzydła], 9,5 x 12,5 cm. 200,- Wizyta Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych w kwaterze 131 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego w Chailey, przed spodziewaną inwazją na kontynent. Na fotografi i zbiorowej w plenerze m.in.: płk Ludwik Szul; ppłk pil. Mieczysław Mumler; por. Zbigniew Kobierzycki w rozmowie z gen. Kazimierzem Sosnkowskim; mjr pil. Zbigniew Czaykowski (za Naczelnym Wodzem), dca 131 Polowego Portu Lotn.; mjr pil. Julian Kowalski, dowódca 131 Skrzydła; kpt. pil. Włodzimierz Miksa i kpt. pil. Ludwik Martel. Druga fotografi a przedstawia grupę ofi cerów z Naczelnym Wodzem przed budynkiem kasyna. Na odwrocie pieczęć: „Kierownik Archiwum Eugeniusz Kozicki” (ofi cer 1 Dywizji Pancernej). Odbitki z epoki na oryg. fot. papierze ang. Stan bardzo dobry.

402. [Polskie Siły Powietrzne] – Zbiór 12 fotografi i dotyczących 131 Polskiego Skrzy- dła Myśliwskiego w czasie walk na kontynencie. [Belgia], dat. 25 X – 15 XII 1944 [Sekcja Fotografi czna 131 Skrzydła], 9-10,5 x 12-12,5 cm. 460,- 131 Polskie Skrzydło Myśliwskie powstało w październiku 1943 r. w drodze przeformowania, w ramach przygotowań do inwazji na kontynent. W jego składzie znajdowały się Dywizjony 302 (Poznański), 308 (Krakowski), 317 (Wileński). Skrzydło brało udział w walkach na terenie Francji i Belgii, m.in. wspierając 1 Dywizję Pancerną gen. Maczka (widoczne na jednej z fot.). Zespół obejmuje zdjęcia z polowych lotnisk z polskimi pilotami i samolotami myśliwskimi typu „Spitfi re” (niekiedy przestrzelonymi). ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE 205

402. 131 Polskie Skrzydło Myśliwskie. Zbiór 12 fotograﬁ i. 1944.

403. Czaplinek w przededniu wybuchu II wojny światowej 1939.

Na poszczególnych zdjęciach piloci w kabinach swoich myśliwców, wśród nich m.in.: mjr pil. Marian Duryasz, dowódca Dywizjonu 302; por. pil. Jerzy Mazurkiewicz (zdjęcie prasowe z mechanikiem częstującym go papierosem); sierż. pil. Jerzy Sawoszczyk; sierż. pil. Stanisław Celak (w samolocie z piękną dziewczyną siedzącą na bombie i napisem „wycierać obuwie”); por. Stanisław Nawarski. Kilka zdjęć związanych z pracą personelu technicznego (m.in. fotograﬁ a grupy mechaników uzbrojenia z bombami używanymi przez dywizjony tej jednostki). Na uwagę zasługują dwa zbiorowe zdjęcia, 206 ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE

404. Prusy Wschodnie. Album żołnierza niemieckiego. 1940-1941.

z których pierwsze wykonano w Gandawie: 1) z udziałem por. Jerzego Szymankiewicza; kpt. Janusza Giejsztowta; F/O Berelisa Jodidijo (Żyd z Wilna służący w RAF), mjr. pil Tadeusza Sawicza i por. Zbigniewa Kobierzyckiego; 2) por. pil. Bronisława Macha i kpt. pil. Karola Pniaka. Niektóre zdjęcia datowane na odwrocie, na dwóch z nich pieczęć: „Photographie Section – No 131 Wing H.Q.” oraz późniejsze pieczęcie: „Kierownik Archiwum – Eugeniusz Kozicki” (z 1 Dyw. Panc.). Drobne zagięcia, poza tym stan dobry i bardzo dobry.

POLSKA POD OKUPACJĄ

403. [Czaplinek – album] – Tempelburg/Pom.[mern]: 2.5 – 29.8.[19]39, k. [18], fot. [128], 19 x 27 cm, opr. płsk. 1200,- Album ukazujący Czaplinek na Pomorzu w ostatnim okresie pokoju, ze stacjonującą w nim jednostką niemiecką. Odbitki wykonane w miejscowym zakładzie fotografi cznym: „Foto-Kellner”. Autorem zdjęć był żołnierz niemiecki z jednostki (łączności lub innej technicznej), kwaterującej w Czaplinku. Część zdjęć dotyczy tej jednostki (podofi cerowie i żołnierze, park maszynowy), biorącej również udział w ży- ciu miejscowej społeczności. Kilkanaście zdjęć (w tym kilka pocztówek fotografi cznych wysłanych do Monachium) pochodzi z wycieczek żołnierzy na wybrzeże Bałtyku, m.in. do Kołobrzegu i okolic oraz do Połczyna Zdroju. Wszystkie zdjęcia podpisane na odwrocie ołówkiem. Format zdjęć 6 x 9 lub 14 x 9 cm. Niewielkie zabrudzenia, poza tym stan bardzo dobry.

404. [Prusy Wschodnie – Białostockie] – Album żołnierza niemieckiego, lata 1940- 1941, k. [17], fot. [37], 13 x 19 cm, opr. płsk z epoki. 900,- Album żołnierza niemieckiego stacjonującego w Prusach Wschodnich (Dowile, Ełk, Nowa Wieś Ełcka, Smolniki i Tylża) tuż przed wojną z ZSRR. Zawiera kilkanaście zdjęć z pierwszych tygodni wojny po wkroczeniu wojsk niemieckich na teren województwa białostockiego okupowanego przez ZSRR po ALBUMY FOTOGRAFICZNE. FOTOGRAFIE 207

405. Toruń – Warszawa. Album żołnierza niemieckiego. 1940-1941.

pakcie Ribbentropp – Mołotow (1939-1941). Wśród fotograﬁ i budynek Zarządu Portu w Augustowie zajmowany do czerwca 1941 r. przez sowiecki GPU (właśc. NKWD), okolice Sokółki, marsz armii niemieckiej na Grodno (zniszczone umocnienia Armii Czerwonej, rozbite czołgi na szosie do Grodna, cerkiew w Sokółce). Z podpisu wynika, że autor albumu traktował przekroczenie granicy sowieckiej jako wejście do Polski. Obraz pierwszych dni wojny, a także sceny z życia żołnierzy niemieckich w czasie odpoczynku w Augustowie. Większość zdjęć podpisana. Format zdjęć przeważnie ok. 6 x 9 cm (kilka legitymacyjnych 3,5 x 5 cm). Stan bardzo dobry.

405. [Toruń – Włocławek – Warszawa i okolice] – „Wojenne wspomnienia”. Album, lata ok. 1940-1941, k. [8]; [12] (puste karty), fot. 93, 19 x 27 cm, opr. skóra z epoki. 900,- Album dokumentujący życie codzienne niemieckich żołnierzy (podoﬁ cerów i szeregowców) w okupo- wanej Polsce w latach 1940-1941. Dominują zdjęcia osobiste, również z kobietami, bez szczególnej ekspozycji uzbrojenia (poza umundurowaniem i obecnością na warcie czy w warunkach polowych). Kilka zdjęć z wycieczki do Kołobrzegu (luty 1941) i Warszawy (marzec 1941) oraz kilkanaście z pobytu w Zielonce koło Warszawy. Zasadniczą część albumu stanowią zdjęcia (ok. 42) z Włocławka i okolic, w tym z wyjazdu na poligon w okolicach Torunia. Kilkanaście z nich podpisanych z wymienieniem nazwisk osób sfotografowanych oraz ogólnym opisem miejsc. Format małoobrazkowy o wym. 8,5 x 6,5 cm; 6 x 7 cm; 6,5 x 5,5 cm, a nawet 3,5 x 3,5 cm. Tytuł tłocz. złotem na licu: „Kriegs-Erinnerun- gen”. Oprawa: pełna skóra zielona z epoki, karty sznurowane na krawędzi grzbietu. Kilka drobnych uszkodzeń na licu, poza tym stan bardzo dobry. 208 PAMIĄTKI HISTORYCZNE I PATRIOTYCZNE

PAMIĄTKI HISTORYCZNE I PATRIOTYCZNE

406. Pas kontuszowy jedwabny, czterostronny. Lyon lub Kraków. Koniec XVIII w. 60 000,- Materiał: nić jedwabna. Wymiary: szer. 29,5 cm, dł. 320 cm; wys. głów 21 cm, wys. szlaczków 2 cm/2,5 cm, szer. obramienia 3,5 cm. Z kolekcji Ryszarda Z. Janiaka, wystawiany na Zamku Królewskim w Warszawie w 2007 r. (patrz cyt. poniżej katalog wystawy, poz. II/11). Sygnowany w czterech narożnikach głów literami FS (leżą- ce) – może to być sygnatura manufaktury lyońskiej lub pracowni krakowskiej. Ornament głowy: dwa symetryczne, wielokwiatowe drzewka. Środek: w pólkach – motyw kwiatków ze stylizowanymi listka- mi. Szlaczki (obrzeżenia) pionowe: stylizowane miniaturowe gałązki kwiatowe. Obwódki: w groszki. Koloryt: prawa strona: tło głów, obrzeżeń i pólek – piaskowe, ornament: czerwony, zielony, niebieski. Pólka b – w połowie czerwone, w połowie niebieskie. Strona lewa: tło głów i pólek – ciemnobrązowe, ornament beżowy i zielony; w pólkach b – w połowie beżowy, w połowie jasnooliwkowy. Stan zachowania: drobne ubytki tkaniny przy krawędziach, miejscami przebarwienia, ubytki w miejscach złożenia, przedarcia w partii głów. Dobrze zachowane, mocne kolory. Rzadkie. Lit.: J. Chruszczyńska, Pasy kontuszowe z polskich manufaktur i pracowni w zbiorach Muzeum Naro- dowego w Warszawie, katalog zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa 1995 s. 222- 231, poz. 184-194; s. 270, poz. 25 (manufaktury krakowskie); Pasja zbierania. Kolekcja Ryszarda Z. Janiaka. Katalog wystawy Zamku Królewskiego w Warszawie, 2007 r., poz. II/11 (Patrz tablica XXVI)

407. Para portretów trumiennych. XVII/XVIII w. 28 000,- Olej, blacha miedziana zamontowana na drewnie; oba 44,5 x 41,5 cm Portrety trumienne nieznanego autora, ukazujące damę z perłami oraz szlachcica w polskim stroju (tło czarne, bez herbów i inicjałów). Portret trumienny to zjawisko typowe dla kultury szlacheckiej od początku XVII w. po schyłek XVIII w. Stanowił część unikatowej na skalę światową, charakterystycznej dla Rzeczypospolitej ceremonii pogrzebowej. Portrety takie montowano na krótszym boku trumny, ustawianej na tzw. castrum doloris w trakcie uroczystości w kościele. Po pogrzebie portrety takie wieszano w kościele, wmontowując je w epitaﬁ a. Najstarszym zachowanym portretem trumiennym jest wizerunek Stefana Batorego na Wawelu. Portrety sześcioboczne, z ozdobną ramką. Portret kobiecy z niewielkimi przetarciami i retuszami, zabrudzenia. Portret męski z zadrapaniami, niewielkimi plamami i zabrudzeniami. Rzadkie. (Patrz tablica XXVII)

408. Pas przeworski. Polska, XVII w. 14 000,- Miedź, srebro, złocenia, podkład (skóra); długość 94 cm, szerokość 5,8 cm Z kolekcji Ryszarda Z. Janiaka, wystawiany na Zamku Królewskim w Warszawie w 2007 r. (patrz cyt. poniżej katalog wystawy, poz. II/121). Pas przeworski typu B. Pas złożony z 16 tarczek, 17 blaszek międzytarczkowych i klamry. Na tarczkach nałożona dekoracja – stylizowane kwiaty, na blaszkach stylizowane wici. Klamra w kształcie czworobocznej puszki o skośnych ściankach, z rytą dekoracją kwiatową. Język klamry lany, ażurowy (dorabiany). Elementy pasa przytwierdzone do skóry. Tego typu pasy pojawiły się w Polsce w XVI w., początkowo jako element stroju rycerskiego. Szcze- gólnie popularne były w wieku XVII, aż do połowy wieku XVIII, z czasem stały się także elementem PAMIĄTKI HISTORYCZNE I PATRIOTYCZNE 209

410. F. Gugenmus. Zegarek. XVIII/XIX w. 411. Szlachcic polski. Miśnia, XIX w.

stroju bogatych mieszczan. W II połowie XIX w. pasy tzw. przeworskie noszono jako element stroju polskiego, do kontusza. Przyjęte w literaturze określenie „pasy przeworskie” powstało na początku XX w. z błędnej identyﬁ kacji Przeworska jako miejsca produkcji tego typu wyrobów. Obecnie nazwy pas przeworski używa się jako określenie pasa metalowego, odmiany pasa segmentowego. Numer inwentarzowy Zamku Królewskiego. Przeszyty wtórnie, poza tym stan dobry. Wielka rzadkość antykwaryczna. Lit.: Pasja zbierania. Kolekcja Ryszarda Z. Janiaka. Katalog wystawy Zamku Królewskiego w War- szawie, 2007 r., poz. II/121 (Patrz tablica XXVII)

409. Pas siedmiogrodzki. Polska?, XVIII w. 9500,- Mosiądz, cyna, podkład (tkanina, aksamit, skóra); długość 86 cm, szerokość 6,5 cm Pas złożony z 8 ozdobnych guzów naszytych na tkaninę zamontowaną na aksamicie, obciągniętym na skórę, oraz bogato dekorowanej klamry. Rozbudowane, stożkowate guzy (z mosiądzu i cyny). Klamra złożona z dwóch owalnych części z ażurową dekoracją kwiatową na podkładzie skórzanym. Elementy pasa przytwierdzone do złotolitej tkaniny naszytej ma czerwony aksamit, podszyty skórą. Pasy siedmiogrodzkie od pasów przeworskich różni konstrukcja i użycie do dekoracji stożkowatych guzów (najczęściej z kamieniem) oraz zapinanie na ażurową, wydłużoną klamrę. Podszyty wtórnie, poza tym stan dobry. Wielka rzadkość antykwaryczna. (Patrz tablica XXVII)

410. Zegarek kieszonkowy wprawiony w pasyjkę. F. Gugenmus, XVIII/XIX w. 15 000,- Zegarek – średnica tarczy 4,1 cm, tarcza emaliowana biała z cyframi arabskimi. Pasyjka – wysokość 37,5 cm, podstawa 9,7 x 6,9 x 12,5 cm, drewno politurowane na czarno (ﬁ gurka Chrystusa oraz elementy dekoracyjne z blachy miedzianej) 210 PAMIĄTKI HISTORYCZNE I PATRIOTYCZNE

Z kolekcji Ryszarda Z. Janiaka, wystawiany na Zamku Królewskim w Warszawie w 2007 r. (patrz cyt. poniżej katalog wystawy, poz. II/243). Zegar sygnowany na mechanizmie: „F-s Gugenmus H’ger du Roy a Varsovie”. Franciszek Gugenmus (1740-1820), ze słynnej rodziny zegarmistrzów osiadłych w Warszawie. Nauki pobierał w Genewie i Paryżu. Po powrocie do Warszawy i wyzwoleniu na majstra w 1765 r. szybko zyskał uznanie i został nadwornym zegarmistrzem Stanisława Augusta. W 1792 r. został starszym cechu zegarmistrzów warszawskich. Wziął udział w powstania kościuszkowskim. Podczas okupacji pruskiej zasłynął przekazywaniem mieszkańcom Warszawy najnowszych informacji (abonował w tym celu kilka gazet zagranicznych). Zegary jego po dziś dzień stanowią ozdobę kolekcji muzealnych, m.in. Muzeum Narodowego w Krakowie oraz Muzeum Historycznego miasta Warszawy. Dołączony kluczyk. Drobne otarcia drewna, numer inwentarzowy, poza tym stan dobry. Wielka rzad- kość – zegary Gugenmusa nie pojawiają się na rynku antykwarycznym. Lit.: W. Głębocki, Zegarmistrzowie warszawscy XIX w., Warszawa 1992, s. 75, ilustr.; Pasja zbierania. Kolekcja Ryszarda Z. Janiaka. Katalog wystawy Zamku Królewskiego w Warszawie, 2007 r., poz. II/243

411. Figurka – szlachcic polski. Miśnia, XIX w. 5000,- Porcelana, farby naszkliwne, wypalanie, złocenia; wysokość 11,5 cm Na spodzie znak wytwórni (malowane kobaltem skrzyżowane miecze), wyciskane i malowane liczby. Figurka szlachcica w stroju polskim, w żupanie i kontuszu, z szablą u boku. Figurki w strojach polskich wytwarzane w Koenigliche Porcellain Fabrique w Miśni pod kierunkiem Johanna Joachima Kaendlera (1706-1775) od lat 40. XVIII wieku, były wyrazem zainteresowania kulturą i obyczajowością Rzeczy- pospolitej. Najczęściej stanowiły element dekoracji stołu, często komponowane w grupy. Oferowana ﬁ gurka Polaka powstała wg modelu Friedricha Eliasa Meyera z lat 1750-1760. Stan dobry. Lit.: M. Piątkiewicz-Dereniowa, Porcelana miśnieńska w zbiorach wawelskich, Kraków 1983, t. II, s. 82, poz. 153 (ﬁ gurka Polaka, typ IV)

412. Talerz. Wytwórnia fajansu Prószków Śląski. II poł. XVIII w. 1200,- Fajans, farby naszkliwne, wypalanie; średnica 22 cm Ze zbiorów Antoniego i Felicji Uniechowskich. Na lustrze kompozycja złożona z przekrojonej gruszki oraz kwiatów, na kołnierzu także drobne kwiatki (mangan, żółć, zieleń). Brzeg lekko pofałdo- wany. Sygnatura: podkreślone P (kobaltem). Manufaktura fajansu w Prószkowie (niedaleko Opola) powstała w 1763 r. (od 1784 r. własność rządu pruskiego), działała do 1853 r. Drobne wyszczerbienie na kancie, zarysowania, stan ogólny dobry. Lit.: M. Starzewska, M. Jeżewska, Polski fajans, Wrocław 1978, s. 25, ilustr.

413. Talerz. Wytwórnia fajansu Prószków Śląski. II poł. XVIII w. 1200,- Fajans, farby naszkliwne, wypalanie; średnica 22,5 cm Ze zbiorów Antoniego i Felicji Uniechowskich. Na lustrze kompozycja złożona z kosza owoców, na kołnierzu drobne kwiatki (błękit, żółć, zieleń, mangan). Sygnatura: podkreślone P (kobaltem). Drobne zarysowania, stan ogólny dobry.

414. [Radziwiłłowie] – Łyżeczka i nóż z herbem własnym Radziwiłłów. Paryż, ﬁ rma André Aucoc. 3000,- Srebro złocone; nóż długości 20 cm, łyżeczka długości 15 cm Na trzonku obu sztućców grawerowany herb Radziwiłłów z koroną książęcą, na tle płaszcza grono- stajowego (na piersi orła tarcza czteropolowa z trzema trąbami, podkową, dwiema rybami i księżycem z gwiazdą) – herb nadany rodowi w 1547 r. przez cesarza Ferdynanda I. Francuskie znaki złotnicze i sygnatury wytwórcy – wysokiej klasy wyroby francuskiej ﬁ rmy Aucoca, działającej w Paryżu w latach 1821-1932, między innymi dla cesarza Napoleona III i innych domów królewskich. Stan dobry.

415. Kielich do wina z Orłem z serwisu prezydenckiego. 1928-1939 r. 4000,- Szkło bezbarwne, złocone, szlifowane, trawione, rytowane; wysokość 20,3 cm, średnica czary 9,1 cm, średnica stopy 7,8 cm Z kolekcji Ryszarda Z. Janiaka, wystawiany na Zamku Królewskim w Warszawie w 2007 r. (patrz cyt. poniżej katalog wystawy, poz. II/215). Bogato zdobiony kielich z Orłem w koronie w medalionie. Wy- rób czeskiej ﬁ rmy Karla Mosera z Karlowych Warów, pochodzący z serwisu „Splendid” (zamawianego PAMIĄTKI HISTORYCZNE I PATRIOTYCZNE 211

412. Talerz. Prószków, II poł. XVIII w. 413. Talerz. Prószków, II poł. XVIII w.

414. Nóż i łyżeczka z herbem Radziwiłłów. 415. Kielich z serwisu prezydenckiego. 212 PAMIĄTKI HISTORYCZNE I PATRIOTYCZNE

417. Pucharek Aleksandra Ładosia. 1931. 418. 1. Brygada Kawalerii Narodowej W.X.L.

m.in. przez władców Maroka, Arabii Saudyjskiej, Egiptu; otrzymała go także w prezencie ślubnym księżniczka Elżbieta (przyszła królowa Elżbieta II). W okresie międzywojennym wykonano go do użyt- ku przez polskie władze, m.in. dla Józefa Piłsudskiego oraz prezydenta II Rzeczypospolitej (tu Orzeł w wersji przyjętej w 1928 r.). Na stopie znaki inwentarzowe, poza tym stan dobry. Wielka rzadkość. Patrz poz. następna. Lit.: Pasja zbierania. Kolekcja Ryszarda Z. Janiaka. Katalog wystawy Zamku Królewskiego w War- szawie, 2007 r., poz. II/215

416. Kielich z Orłem z serwisu prezydenckiego. 1928-1939 r. 4000,- Szkło bezbarwne, złocone, szlifowane, grawerowane; wysokość 20 cm, średnica czary 8,5 cm Bogato zdobiony kielich z Orłem w koronie w medalionie. Wyrób czeskiej ﬁ rmy Karla Mosera z Karlo- wych Warów, pochodzący z serwisu „Splendid” (patrz poz. poprzednia). Stan dobry. Wielka rzadkość.

417. [Ładoś Aleksander] – Pucharek oﬁ arowany ministrowi A. Ładosiowi przez pracowników Konsulatu Generalnego RP w Monachium. 1931 r. 4000,- Srebro próby 800, wewnątrz złocone, repusowane; wysokość z przykrywą 15 cm, średnica 7,5 cm Na spodzie znaki złotnika oraz niemieckiej próby srebra (stosowanej po 1888 r.). Pucharek w stylu neobarokowym, z bogatą dekoracją roślinną. Dookoła grawerowana dedykacja: „P. Min. Al. Łado- siowi wdzięcz. współprac. Kons. Gen. Monachium 1931”. Aleksander Ładoś (1891-1963), polski dyplomata, od maja 1940 r. do lipca 1945 r. chargé d’aﬀ aires RP w Szwajcarii. Zorganizował wówczas tzw. grupę berneńską, która prowadziła operację „sprawy paszportowe”, wydając polskim Żydom parag- wajskie i honduraskie paszporty. Dyplomata uratował w ten sposób około 400 osób. Ładoś w latach 1927-1931 był konsulem generalnym RP w Monachium. Odwołany w czerwcu 1931 r. po mianowaniu Józefa Becka na stanowisko wiceministra MSZ. Ślady patyny, poza tym stan dobry. Dołączono wycinki prasowe dotyczące dyplomaty.

418. [Kawaleria Narodowa] – „Pieczęć Brygady Pierwszey Usar. Kawalery. Nar. W. X. Lit.”. XVIII w. 3000,- PAMIĄTKI HISTORYCZNE I PATRIOTYCZNE 213

420. Powstanie styczniowe. Broszka. 422. Pierścionek. II poł. XIX w.

Mosiądz; pole tłoka 5,2 x 4,7 cm Pieczęć I Brygady Kawalerii Narodowej WXL z czasów dowództwa Mikołaja Sulistrowskiego h. Lubicz (ok. 1755-po 1799), brygadiera i komendanta I Brygady Kawalerii Narodowej wojska Wielkiego Księ- stwa Litewskiego, późniejszego uczestnika powstania kościuszkowskiego (jego herb poniżej pieczęci WXL, obszerny biogram w PSB). Stan dobry.

419. [Powstanie listopadowe] – Pamiątka z powstania. Karta z notatką z 3 września 1831 r. 2400,- Kartki (papier, atrament); 10,5 x 14 oraz 7,5 x 5 cm, oprawione w ramę 22 x 28 cm. Kartka z odręczną notatką informująca o zakopaniu broni przez ułana T. Cierskiego pod koniec powstania listopadowego: „Dwie pary pistoletów, pałasz, własność Tomasza Cierskiego z pułku Mazurów dnia 3 września 1831 r.”. Kartka odnaleziona po latach podczas odnawiania dziedzińca i potraktowana przez znalazcę jako patriotyczna relikwia, oprawiona w ramkę ze szkłem. Na odwrocie oprawy notatka: „Tekst karteczki znalezionej w luﬁ e pistoletu. Broń pochodząca z roku 1831, ukrywana w tym podwórku przez lat 80. Znaleziona przy odnawianiu dziedzińca w roku 1910” oraz dwa stemple: „Polskie Towa- rzystwo Krajoznawcze”. Dwa pułki Mazurów powstałe w grudniu 1830 r. z rozkazu gen. Chłopickiego walczyły na wschód od Warszawy (bitwy pod Ostrołęką, Karczewem, Grochowem, Pragą, Iganiami). Od 16 sierpnia 1831 r. do wkroczenia Rosjan do Warszawy w dniach 6-7 września żołnierze pułku patrolowali przedpola miasta (okolice Marymontu, Burakowa, Parysewa). Pamiątki oprawione w bie- dermeierowską ramkę. Kartka z tekstem z 1831 r. z ubytkami (tekst czytelny), poza tym stan dobry. Obiekt opisany w artykule Zygmunta K. Jagodzińskiego „Inny wymiar” („Spotkania z zabytkami”, nr 12, 2000 r., s. 31).

420. [Biżuteria patriotyczna] – Broszka z inskrypcją: „W jedności siła 1861”. II połowa XIX w. 2000,- Srebro próby 800; 4 x 3,7 cm. Broszka w kształcie pasa, z napisem dookoła, tarczą herbową z koroną, z Orłem i Pogonią. Napis dotyczy jedności Korony i Litwy w walce o niepodległość. Oferowana broszka jest prawdopodobnie egzemplarzem rocznicowym. Stan dobry. Lit.: W. Bigoszewska, Polska biżuteria patriotyczna, Warszawa 2003 r., s. 101

421. [Biżuteria patriotyczna] – Dewizka do zegarka z symbolami Wiary, Nadziei oraz Orłem. II poł. XIX w. 900,- Plecionka z włosia, ze skuwkami z metalu złoconego; długość 41 cm Elementy metalowe zdobione krzyżem i kotwicą – symbolami Wiary i Nadziei oraz Orłem, motywami stosowanymi w dekoracji biżuterii patriotycznej okresu przed i po powstaniu styczniowym (na koń- cówkach także motyw serca – symbol Miłości). Stan dobry. 214 PAMIĄTKI HISTORYCZNE I PATRIOTYCZNE

424. Broszka z datą „1863”.

423. Broszka z datą „22 stycznia 1863”.

425. Pierścionek z datą „1863”. 426. Rocznica Unii Lubelskiej. Plakieta.

422. [Biżuteria patriotyczna] – Pierścionek z symbolami Wiary, Nadziei i Miłości. II po- łowa XIX w. 800,- Srebro; średnica 2,4 cm Pierścionek z symbolami Wiary, Nadziei i Miłości – krzyżem połączonym z kotwicą oraz sercem (na krzyżu w owalnej tarczy Orzeł). Tego typu pierścienie łączyły czytelne dla wszystkich treści religijne z patriotycznymi. W ten sposób wyrażano miłość do umęczonej Ojczyzny, ale także nadzieję na jej rychłe odrodzenie. Stan dobry.

423. [Biżuteria patriotyczna] – Broszka z datą „22 I 1863”. Koniec XIX w./początek XX w. 800,- Mosiądz; 3,5 x 2 cm Rocznicowa broszka (być może z 1913 r.), utrzymana w stylu ludowym, z datą ogłoszenia wybuchu powstania styczniowego. Patyna, przetarcia, stan dobry. PAMIĄTKI HISTORYCZNE I PATRIOTYCZNE 215

427. Zbiór znaczków kwestarskich. 1914-1920. 429. Szpicruta. 2. poł. XIX w.

424. [Biżuteria patriotyczna] – Broszka z datą „1863”. Koniec XIX w./początek XX w. 1200,- Mosiądz, częściowo srebrzony, szpilka stalowa; 4,5 x 4 cm Rocznicowa broszka z krzyżem z datą „1863” oraz sztandarami. Patyna, stan dobry.

425. [Biżuteria patriotyczna] – Pierścionek z Orłem i datą „1863”. Początek XX w. 700,- Srebro, nakładka mosiądz; oczko 1,4 x 1 cm, średnica 2,2 cm Pierścionek z grawerowanym Orłem oraz datą „1863”. Ślady naprawiania, stan dobry.

426. [Unia Lubelska] – Plakieta z okazji 300. rocznicy Unii Lubelskiej. Przed 1914 r. 240,- Cyna; średnica 10,8 cm, uszko do zawieszenia. Plakieta jednostronna z przedstawieniem tarczy trójpolowej otoczonej napisem: „Trzechsetna Rocznica Połączenia Polski Litwy i Rusi na Sejmie Lubelskim 11 sierpnia 1569”. Najprawdopodobniej wyrób późniejszy, rocznicowy. Stan dobry.

427. Zbiór znaczków kwestarskich o tematyce patriotycznej. 1914-1920 r. 1500,- 18 sztuk, druki różnobarwne, różne wymiary (maks. 5 x 4 cm; min. 3 x 2,5 cm), umieszczone w ramce za szkłem 38 x 45 cm. Zbiór znaczków kwestarskich z okresu I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej. Częściowo związane z wojną („Obrońcom i oﬁ arom Litwy i Białorusi”; „Na oddział rotmistrza Dąbrowskiego KPW”). Pozostałe dotyczą opieki nad sierotami, na szkołę polską oraz rocznicowe (Konstytucja 3 Maja, powstanie styczniowe). Drobne zabrudzenia, poza tym stan dobry.

428. Zbiór znaczków kwestarskich o tematyce patriotycznej. 1914-1920 r. 900,- 11 sztuk, druki różnobarwne, różne wymiary (maks. 6 x 5 cm; min. 3 x 2,5 cm), umieszczone w ramce za szkłem 28 x 31 cm. Zbiór znaczków kwestarskich z okresu I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej. Związane z wojną („Dla Inwalidów Legionów Polskich”), plebiscytem („Śląsk musi być nasz”), życiem społecznym („Pierwsza Polska Gwiazdka dla Dzieci”). Drobne zabrudzenia i ubytki, poza tym stan dobry. 216 PAMIĄTKI HISTORYCZNE I PATRIOTYCZNE

429. Szpicruta z głową konia. II połowa XIX w. 1800,- Drewno, srebro; długość 77 cm Drewniana szpicruta zakończona srebrną głową konia oraz dekoracją utworzoną z atrybutów jeź- dziectwa, kwiatów i kartusza z monogramem „AC” (?). Poniżej srebrna obrączka z grawerowanym monogramem „AJ”. Na częściach srebrnych znaki złotnika „AS” oraz próby srebra stosowane w zaborze austriackim w latach 1866-1872. Drobne uszkodzenia, ślady patyny, brak skórzanej części, poza tym stan dobry. Dobrej klasy wyrób złotniczy. HERALDYKA. GENEALOGIA. NUMIZMATYKA 217

HERALDYKA. GENEALOGIA. NUMIZMATYKA

430. Bank Polski 1828-1928. Dla upamiętnienia stuletniego jubileuszu otwarcia. War- szawa 1928. Drukarnia Banku Polskiego, s. [8], 195, [9], tabl. ilustr. 62 (w tym 23 kolor.), wykresy 4 (kolor., w tym 1 rozkład.), 35,5 cm, opr. wyd. pł. z tłocz. i złoc., brzegi kart barwione. 1200,- Monumentalne wydawnictwo, zawierające opracowania dotyczące pieniądza, kredytu i bankowości w okresie zaborów oraz dzieje Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej i Banku Polskiego w II Rze- czypospolitej, autorstwa Tomasza J. Buczkowskiego i Henryka Nowaka. Z przedmową ówczesnego prezesa Banku Polskiego Stanisława Karpińskiego. Materiał ilustracyjny obejmuje m.in.: wizerunki banknotów, monet, obligacji i akcji polskich od powstania kościuszkowskiego do roku 1928. Tablice na pap. kredowym. Oprawa wydawnicza dekoracyjna sygnowana suchym tłokiem: ,,Introligator- nia Banku Polskiego”. Przebarwienia oprawy, na karcie tyt. wycięty fragment i uzupełniony papierem, poza tym stan dobry.

431. Borkowski Jerzy Sewer Dunin. Almanach błękitny. Genealogia żyjących rodów polskich. Lwów-Warszawa [1909]. Nakładem Księgarni H. Altenberga, E. Wende i Ska, s. [VI], 1127, portretów 4, 15 cm, opr. z epoki płsk z tyt. na grzbiecie. 440,- Jedno z najważniejszych dzieł genealogicznych w dorobku Jerzego hr. Dunin-Borkowskiego (1856- 1908), polityka, działacza społecznego i wybitnego heraldyka. Książka wydana w układzie almanachu gotajskiego, obejmuje rody książęce, hrabiowskie i baronowskie. Zawiera 156 nazwisk (m.in.: Czarto- ryski, Lubomirski, Poniński, Radziwiłł, Potocki, Sułkowski, Alexandrowicz, Bielski, Czapski, Czarnec- ki, Dębiński, Jezierski, Krasiński, Lanckoroński, Ledóchowski, Małachowski, Mielżyński, Mniszech, Mycielski, Ostroróg, Ostrowski, Plater, Potulicki, Raczyński, Rey, Romer, Rozwadowski, Rzewuski, Siemieński, Skarbek, Skrzyński, Sokolnicki, Stadnicki, Szembek, Szeptycki, Tarnowski, Tyszkiewicz, Uruski, Walewski, Wielhorski, Wielopolski, Wodzicki, Załuski, Zamoyski, Zborowski, Żółtowski); w wy- kazie baronów m.in.: Chłapowski, Konopka, Puszet, Skarżyński. „Almanach błękitny” zajmował w bibliotekach pałacowych poczesne miejsce jako informator towarzyski. Do dnia dzisiejszego stanowi podstawowe dzieło o polskiej arystokracji i rodach utytułowanych. Brakujące 2 karty zastąpiono kopiami. Przybrudzenia i pęknięcia opr. wzdłuż grzbietów, miejscami zalania marginesów i niewielkie zabrudzenia kart, kilka marginesów podklejonych. Stan ogólny dobry.

432. Czapski-Hutten Emeryk. Catalogue de la collection des médailles et monnaies polonaises du comte [...] T. 1-5 (w 5 wol.). Petersburg – Paryż – Kraków 1871-1916. Chez Carl Ricker. Chez D. E. Friedlein, Imprimerie de Wł. L. Anczyc et Comp., frontispis (chromolitograﬁ a), s. [8], 406, tabl. rozkł. 1; frontispis (chromolitograﬁ a), s. [4], XVII, [1], tabl. ilustr. 24 (w tym 1 rozkł.); [2], VII, [1], 196, CLXVIII, [2], tabl. ilustr. 5; [4], III, [1], 381, [3], LXXI, [1], tabl. ilustr. 13 (w tym 8 kolor.); [4], 125, [3], CLXXII, tabl. ilustr. 1, liczne ilustr. w tekście, 27 cm, jednolita opr. współcz., skóra. 20 000,- 218 HERALDYKA. GENEALOGIA. NUMIZMATYKA

430. Bank Polski 1828-1928. 431. Almanach błękitny. 1909.

432. E. Hutten-Czapski. Katalog medali i monet. 1871-1916.

Z Biblioteki Łohojskiej hr. Oskara Tyszkiewicza (pieczątki w dwóch pierwszych tomach). Wyda- nie 1. Jedno z fundamentalnych dzieł numizmatyki polskiej. Kompletny katalog kolekcji monet i medali, obejmujący całokształt polskiej numizmatyki zgromadzonej przez hr. Emeryka Hutten-Czapskiego (1828-1896), numizmatyka, archeologa, kolekcjonera, fundatora Muzeum Czapskich w Krakowie, wła- ściciela największej kolekcji numizmatycznej w Polsce. Na potrzeby swojej kolekcji i „dla użytku ogółu” wystawił osobny budynek, nie doczekał jednak jego urządzenia (czego dokonał po śmierci Czapskiego Feliks Kopera). Zbiory oraz budynek, zgodnie z wolą Czapskiego, zostały oﬁ arowane miastu i dziś stanowią oddział Muzeum Narodowego w Krakowie. Pierwsze cztery tomy dzieła ukazały się za życia autora w latach 1871-1891. Ostatni tom został wydany pośmiertnie przez Mariana Gumowskie- HERALDYKA. GENEALOGIA. NUMIZMATYKA 219

433. St. Kasztelewicz. Spis ziemian. 1919. 434. St. Łoza. Ordery. 1928.

go kosztem i staraniem wdowy po autorze, Elżbiety z Meyendorﬀ ów. Dzieło zawiera opisy ponad 11000 monet i medali polskich oraz z Polską związanych, wzbogacone licznymi wizerunkami monet w tekście i na osobnych tablicach. Na końcu tomu piątego obszerny indeks do całości dzieła. Oskar Tyszkiewcz (1837-1897), hrabia na Łohojsku, syn Konstantego, archeologa, badacza dziejów Litwy. Opr.: brązowa skóra. Lekko przycięte tabl. W t. III k. tyt. z obciętymi marginesami, naklejona na papier. Stan bardzo dobry. Bardzo rzadkie w komplecie. Lit.: M. Gumowski, Bibliograﬁ a numizmatyki polskiej, poz. 3640.

433. Kasztelewicz Stanisław. Spis ziemian ziemi: kaliskiej; kieleckiej; lubelskiej; łom- żyńskiej; piotrkowskiej; płockiej; radomskiej; siedleckiej; suwalskiej; warszawskiej. Warszawa 1919. Czcionkami Jana Kondeckiego w Warszawie, s. XII, 176, 22 cm, opr. wyd. brosz. 600,- Pierwszy po odzyskaniu niepodległości spis ziemian, w układzie alfabetycznym z podaniem nazwiska, imienia, nazwy majątku, poczty i dawnej guberni. Obejmuje tereny dawnego Królestwa Polskiego (stąd dawne „gubernie” zastąpiono w tytule słowem „ziemie”). Obok szlachty polskiej często nazwiska żydow- skie i przemysłowców pochodzenia niemieckiego. Nieaktualna pieczątka własnościowa. Zabrudzenia, podniszczony grzbiet, niewielkie naderwania okładek. Bardzo rzadkie.

434. Łoza Stanisław, Bieńkowski Stanisław. Ordery i odznaczenia krajowe i zagraniczne. Co wiedzieć o nich należy. Warszawa 1928. Główna Księgarnia Wojskowa, s. 94, [6], tabl. ilustr. 8 (foto-litogr. barwne), ilustr. w tekście 74 i tabl. wizerunków mundurów 3, 25,5 cm, współcz. opr. sk. czerwona ze złoc. kartuszem rokokowym. 300,- Zawiera historię, statuty i wizerunki najważniejszych orderów i odznaczeń polskich i zagranicznych. Opr: skóra czerwona, zach. okładziny wyd. Nieaktualny wpis własnościowy. Uszkodzona k. 73/74, poza tym stan dobry. 220 HERALDYKA. GENEALOGIA. NUMIZMATYKA

435. St. Łoza. Rodziny polskie. 1932-1935. 438. M. Pawliszczew. Herbarz. 1853.

435. Łoza Stanisław. Rodziny polskie pochodzenia cudzoziemskiego osiadłe w War- szawie i okolicach. T. 1-3 (w 1 wol.). Warszawa 1932-1935. Wydawnictwo i Druk Zakładów Graﬁ cznych Galewski i Dau, s. 184, [3]; 106, [2]; 90, [1], 24 cm, opr. z epoki, płsk. 1200,- Jedyne tego typu wydawnictwo genealogiczne, oparte na księgach metrykalnych i archiwach, poda- jące rozrodzenie ponad 80 znakomitych rodzin Warszawy i okolic, głównie przemysłowców, ziemian, pracowników nauki, rzemieślników. Ze znanych nazwisk można wymienić: Fukier, Dangel, Gebethner, Kolberg, Linde, Lilpop, Strassburger, Szlenkier, Taube, Werner, Zachert. Przy rodzinach szlacheckich podano wizerunek herbu. Zwraca uwagę niski nakład (odpowiednio: 403, 168 i 164 egzemplarzy) poszczególnych tomów. Pieczątka zbioru Emiliana Lotha. Liczne marginalia i zaznaczenia ołówkiem. Stan dobry. Bardzo rzadkie.

436. Małecki Antoni. Studya heraldyczne. T. 1-2 (w 2 wol.). Lwów 1890. Nakł. autora, s. [4], 351, tabl. ilustr. w tekście; 399, tabl. genealog., ilustr. w tekście, 23 cm, opr. z epoki, pł. 360,- Praca źródłowa autorstwa historyka-mediewisty i rektora Uniwersytetu we Lwowie, oparta „na bardzo szerokim i cennym materiale źródłowym”, o wielkim znaczeniu „w dziedzinie syntezy historycznej” (Oskar Halecki). Zawiera m.in. rozdziały: Zawołania rodowe; Napieczętne znaki w Polsce; Tarcze, herby, hełmy, klejnoty; Wspólności w heraldyce polskiej i czeskiej; Godła mieszczan i nieszlachty w Polsce. W t. 1 czternaście tablic z wizerunkami gmerków i herbów (w ramach paginacji), w t. 2 cztery tabl. Oryg. okł. brosz. zachowane (częściowo podklejone). Przetarcia oprawy, w t. 2 rozerwana tabl. genealogiczna, poza tym stan dobry.

437. Niesiecki Kasper. Herbarz polski, powiększony dodatkami z późniejszych au- torów, rękopismów, dowodów urzędowych i wydany przez Jana Nepomucena Bobrowicza. T. 1-10 (w 10 wol.). Lipsk 1839-1845. Nakładem i drukiem Breitkopfa HERALDYKA. GENEALOGIA. NUMIZMATYKA 221

439. Polska Encyklopedia Szlachecka. 1935-1939.

i Haertela, s. XVI, 580, [2]; [4], 390; [4], 476; [4], 518; [4], 476; [4], 588; [4], 582; [4], 652; [4], 468; [4], 202, [6], 508, liczne herby w tekście (drzeworyty), 25,5 cm, opr. płsk z epoki z tłocz. i złoc., brzegi kart marm. 5000,- Wydanie 1 ukazało się latach 1728-1743, przez ponad półtora wieku praca Niesieckiego stanowiła jedno z głównych źródeł informacji dla genealogów i historyków. W stosunku do pierwodruku edycja Bobrowicza została uzupełniona informacjami z dzieł Stanisława Duńczewskiego, Wojciecha Wie- lądka, Piotra Małachowskiego, Ewarysta Andrzeja Kuropatnickiego oraz notatkami Józefa Andrzeja Załuskiego, Ignacego Krasickiego, Adama Naruszewicza i Joachima Lelewela. „Można się dziwić, jak jeden człowiek mógł podołać tak olbrzymiej pracy. Dzieło to nie traci na porównaniu ze współczesną światową literaturą genealogiczną, a w Polsce, w okresie upadku piśmiennictwa i nauki, było czymś zgoła wyjątkowym. [...] Zważywszy to, iż nowsze herbarze, te z przełomu XIX i XX w., nie zostały ukończone, dzieło Niesieckiego po dziś dzień jest niezbędną pomocą dla wszelkich badań genealogicznych i biograﬁ cznych” (W. Dworzaczek, PSB, t. XXIII, s. 49-50). Oprawa luksusowa wykonana we lwowskim zakładzie introligatorskim Aleksandra Getritza (sygnowana nalepką): płsk ze złoc. tytulaturą i bogatym ornamentem. Pieczątka: „Księgarnia i Antykwarnia Zelmana Igla we Lwowie”. W tomie 7 źle wszytych kilkanaście stron. Miejscami rdzawe plamki, nieliczne podkreślenia ołówkiem i kredkami, poza tym stan dobry. Ładny egzemplarz. Rzadkie w komplecie. Patrz poz. 54. (Patrz tablica XXX)

438. Pawliszczew Mikołaj. Herbarz rodzin szlacheckich Królestwa Polskiego najwyżej zatwierdzony. Cz. 1 (z 2). Warszawa 1853. Druk S. Orgelbranda, s. [2], VI, [4], 236, [2]; wizerunki herbów w tekście (drzeworyty ręcznie kolor.), 27,5 cm, opr. pł. z tłocz. i złoc. 600,- Egzemplarz ze zbiorów Fr. Kamockiego (1871-1933), heraldyka, pracownika Banku Handlowego w Warszawie. Pierwsza część jednego z najważniejszych polskich herbarzy XIX w. Tytuł i tekst równo- legle w języku polskim i rosyjskim. Oparty na materiałach Heroldii herbarz szlachty Królestwa Polskiego, obejmujący rodziny legitymujące się staropolskim szlachectwem oraz rodziny, które otrzymały szlachec- two w XIX w. Zawiera opisy herbów i ich wizerunki oraz informacje o rodzinach pieczętujących się danym herbem (np.: Komorowscy, Krasińscy, Wielhorscy, Kwileccy, Jezierscy, Kicińscy, Walewscy, 222 HERALDYKA. GENEALOGIA. NUMIZMATYKA

Wodziccy; herby, m.in.: Dołęga, Brochwicz, Beczka, Drzewica, Dąbrowa). Oprawa płócienna, dekoracyjna, bogato tłoczona i złocona. Brak 9 kart ze stronami 1-8, 27-30, 85-86, 115-116, 185-186. Miejscami zażółcenia papieru, poza tym stan dobry. Lit.: W. Łysiak, Empireum…, t. 1, s. 319.

439. Polska Encyklopedia Szlachecka. W opracowaniu Stefana Janusza Starykoń- -Kasprzyckiego i Michała Dmowskiego. T. 1-12 (w 12 wol.). Warszawa 1935-1939. Wydawnictwo Instytutu Kultury Historycznej, s. 374; 470; 596, [2]; 380, [2]; 380, [2]; 381, [1]; 380, [2]; 380, [1]; 378, [4]; 380, [2]; 380, [2]; 422, liczne wizerunki herbów w tekście, 24 cm, jednolita opr. pł. z szyldzikami. 1800,- Wydanie 1. Polska Encyklopedia Szlachecka wydawana była od grudnia 1934 r. do lutego 1939 r. Pierwsza w Polsce publikacja o tak szerokim zasięgu, zawierająca olbrzymi materiał dotyczący heraldyki i genealogii. Obejmuje 5400 stron druku, około 1000 wizerunków herbów polskich, kilka tysięcy nazwisk szlachty polskiej. Zawiera między innymi: opisy alfabetyczne herbów, wykazy polskich rodzin szlacheckich, wykazy herbów, wykazy rodzin utytułowanych, objaśnienia typów tarcz, barw, metali i futer używanych w polskiej heraldyce, herby i wykazy powiatów i województw w Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, kasztelanie, organizacja Rzeczypospolitej przedrozbiorowej z wykazami dostojników Korony i Litwy. Jednolita oprawa płócienna ze złoconymi napisami na grzbietach. W tomie 3 brak stron 545-560, w to miejsce dwa razy wszyte strony 561-576 (pomyłka drukarza). Drobne otarcia oprawy, poza tym stan bardzo dobry. Ładny komplet.

Koniec części pierwszej. HISTORIA. PRAWO 223

HISTORIA. PRAWO

440. Albertrandy Jan Chrzciciel. Dzieje Królestwa Polskiego krótko lat porządkiem opisane. Wydanie drugie pomnożone panowaniem Stanisława Augusta. Lwów 1846. Nakładem Kajetana Jabłońskiego, k. [3], s. 355, [1], 20 cm, opr. współcz. płsk z szyldzikami i złoc. tyt. 360,- Wydanie 2. (wydanie 1. ukazało się w 1766 r.). Dzieło Jana Chrzciciela Albertrandiego (1731-1808), historyka, numizmatyka, bibliotekarza i archiwisty Stanisława Augusta Poniatowskiego, współzałożyciela i pierwszego prezesa Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Obejmuje panowanie książąt i królów polskich od roku 964 do roku 1798. Praca oparta na traktacie „Abrégé chronologique de l’histoire de Pologne” Fryderyka Augusta Schmidta, który, będąc zaufanym saskiego ministra Henryka von Brühla, mieszkał przez pewien czas w Warszawie i poznał Polskę. Elegancka oprawa współczesna w szeroki brązowy półskórek, grzbiet podzielony zwięzami wypukłymi, w dwóch polach czerwone szyldziki z tyt. Nieak- tualne wpisy własnościowe. Stan dobry.

441. Askenazy Szymon. Książę Józef Poniatowski 1763-1813. Wydanie czwarte przej- rzane i poprawione. Warszawa 1922. Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska”, s. 308, [2], tablic ilustracji 12, 24,5 cm, opr. sk. z tłocz. 340,- Biograﬁ a księcia Józefa Poniatowskiego, marszałka Francji, ministra wojny i naczelnego wodza wojsk Księstwa Warszawskiego. Praca źródłowa oparta na materiałach z archiwów polskich, rosyjskich, austriackich, francuskich i pruskich. Wydanie czwarte, pierwsze drukowane w wolnej Polsce, dedykowane „Odrodzonemu Wojsku Polskiemu”. Na tablicach portrety m.in.: ks. Józefa, Stanisława Augusta Poniatowskiego, Tadeusza Kościuszki, ks. Adama Czartoryskiego, Napoleona, Jana Henryka Dąbrow- skiego, Stanisława Fiszera, Józefa Zajączka, Fryderyka Augusta. Oprawa w ciemnobrązową skórę z tłoczeniami na obu licach. Nieaktualny ekslibris własnościowy. Przetarcia skóry, poza tym stan dobry.

442. Bagiński Henryk. Poland and the Baltic. The problem of Poland’s acces to the sea. With an introduction by Alan Graham, M.P. Second edition revised and englarged, London (Londyn) 1946, s. XVI, 232, map rozkł. 3 (w tym 1 kolor), liczne mapy w tekście, 22,5 cm, opr. wyd. pł. z tłocz. i złoc. 120,- Z dedykacją autora. Monograﬁ a dotycząca historii związków Polski z Bałtykiem autorstwa Henryka Bagińskiego (1888-1973), historyka wojskowości, pułkownika, komendanta Polskich Drużyn Strzelec- kich w latach 1911-1912, oﬁ cera w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego. Nieznaczne przetarcia oprawy, nieliczne zażółcenia w tekście, poza tym stan dobry.

443. Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi. Tom II. Poczet nowy. Warszawa 1863. W Drukarni Gazety Polskiej, s. [2], 560, [4], 21,5 cm, opr. z epoki płsk ze złoc., brzegi kart marm. 360,- W treści m.in.: Polska w roku 1646 a Polska w roku 1648 (K. Szajnocha); Przejażdżka po czar- nomorskich i azowskich pobrzeżach tudzież po dnieprowskim Zaporożu, odbyta w 1857 r.; Miasto 224 HISTORIA. PRAWO

440. J. Ch. Albertrandy. Dzieje. 1846. 443. Biblioteka Warszawska. 1863.

Augustów (J. Jarnutowski); Podróż nad Dunajem i Adriatykiem przez A. Patona; Gdzie był uchwalony Statut Jagiełły z roku 1423? (A. Chodyński); Wspomnienia szkoły krzemienieckiej śp. Adama Słowikowskiego; Pamiętnik o Adamie hr. Potockim, pułkowniku 11 pułku jazdy Księstwa Warszaw- skiego [recenzja]; Elżbieta Blackwell, pierwszy doktor medycyny i chirurgii płci żeńskiej w Stanach Zjednoczonych. Otarcia i zaplamienia oprawy, pojedyncze ślady po owadach, wewnątrz stan dobry.

444. Brückner Aleksander. Encyklopedia staropolska. T. 1-2 (w 2 wol.). Warszawa 1939. Nakładem Księgarni Trzaski, Everta i Michalskiego, s. VI, 478 (kolumn 956), tabl. ilustr. 5; [4], 535 (kolumn 1070), tabl. ilustr. 11, liczne ilustr. w tekście, 28,5 cm, opr. wyd. pł. z tłocz. i złoc. 180,- Wszechstronny obraz życia codziennego i kultury dawnej Rzeczypospolitej, z bogatym materiałem ilustracyjnym zebranym przez Karola Estreichera. Zawiera opisy obyczajów staropolskich, literatury, architektury, strojów, broni, pomników, portretów, dzieł sztuki, dokumentów, rycin, map. Aleksander Brückner (1856-1939), historyk języka, literatury i kultury polskiej, slawista, odkrywca i wydawca najstarszych zabytków piśmiennictwa polskiego, m.in. „Kazań Świętokrzyskich”. Tekturowy futerał ochronny. Brak 13 tablic w pierwszym tomie i 6 w drugim (książkę wydrukowano w przededniu wybuchu wojny, z materiału przechowanego w czasie okupacji książkę oprawiono po 1945 r., stąd zdarzające się często braki tablic). Nieznaczne przetarcia oprawy, poza tym stan dobry.

445. Chłapowski Dezydery. Szlakiem Legionów. Z pamiętników generała... Z portretem. T. 1-2 (w 1 wol.). Warszawa 1903. Gebethner i Wolﬀ , s. [4], 178, [1], portret; [4], 129, [2], 21 cm, opr. płsk. 360,- Pamiętniki Dezyderego Chłapowskiego (1788-1879), generała, barona Cesarstwa, oﬁ cera ordy- nansowego Napoleona I, w powstaniu listopadowym dowódcy korpusu wysłanego na Litwę. Tom pierwszy obejmuje lata wojen napoleońskich (1807-1813), tom drugi powstanie listopadowe (podtytuł tomu: Wojna 1830-1831). Opr.: jasnobrązowy płsk, na grzbiecie szyldziki, na licach i wyklejkach pap. HISTORIA. PRAWO 225

445. D. Chłapowski. Szlakiem Legionów. 1903. 446. L. Chodźko. La Pologne. 1843.

marm., brzegi k. barw. Ekslibris, pieczątki, nota dedykacyjna. Drobne defekty opr., poza tym stan bardzo dobry.

446. Chodźko Leonard. La Pologne historique, littéraire, monumentale et illustrée ou scènes historiques, monuments, médailles, costumes, armes... Rédigée par une Société Littérateurs, sous la direction de… Troisième edition. Paris (Paryż) 1843. Au Bureau Central, k. [4], s. 472, [32], XXXII, tabl. ryc. 45 (staloryty, w tym 4 plany kolor.), mapa 1 (staloryt rozkł., kolor.), 28,5 cm, płsk z tłocz. i złoc. 700,- Edycja jednotomowa jednego z najwybitniejszych emigracyjnych dzieł propagujących historię i kulturę polską, wydanego przez Leonarda Chodźkę (1800-1871) i jego żonę Olimpię (1797-1889). Obejmuje historię Polski od czasów śmierci Jana III Sobieskiego do 1815 r. W części końcowej szkic Joachima Lelewela „Notice sur la monnaie de Pologne”. Edycja ozdobiona 45 stalorytami (w tym czterema kolorowanymi), przedstawiającymi portrety władców, dowódców wojskowych i arystokracji, sceny historyczne, widoki miast i zabytków oraz rozkładaną mapą Polski. Przetarcia i niewielkie naderwania skóry grzbietu, wewnątrz nieliczne zażółcenia, poza tym stan dobry.

447. Czartoryski Adam. Żywot J. U. Niemcewicza. Berlin-Poznań 1860. Księgarnia B. Behra (E. Bock), s. VII, [1], 453, [1], portret (staloryt), 23 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc. 240,- Obszerna, do dziś posiadająca wartość merytoryczną, biograﬁ a Juliana Ursyna Niemcewicza, jednego z najwybitniejszych pamiętnikarzy i działaczy politycznych przełomu XVIII i XIX wieku. Dzieło autorstwa Adama Jerzego Czartoryskiego (1770-1861), męża stanu, wiceministra spraw zagranicznych Rosji, polskiego polityka. Oprawa współczesna w szeroki ciemnobrązowy półskórek z tłoczoną i złoconą tytulaturą oraz herbem Niemcewiczów – Rawicz na grzbiecie. Pieczątka księgarni i czytelni W. Żyle- wicza w Rawie, miejscami zażółcenia pap., poza tym stan dobry. 226 HISTORIA. PRAWO

447. A. Czartoryski. Żywot Niemcewicza. 1860. 448. Ćwiczenia Naukowe. 1818.

448. Ćwiczenia Naukowe. Oddział Literatury. T. 1-2 (w 2 wol.). Warszawa 1818. U N. Glücksberga, s. 246 (winno być 248); 260, 20 cm, jednolite opr. z epoki, płsk. 300,- Czasopismo literacko-naukowe ukazujące się w Warszawie co 6 tygodni, w kolejnych latach jako „Pamiętnik Naukowy Służący za Ciąg Dalszy Ćwiczeń Naukowych”. Wydawane było przez grupę dawnych uczniów Liceum Krzemienieckiego, m.in.: J. Korzeniowskiego, K. Sienkiewicza, T. Sierocińskiego i T. Zborowskiego. W oferowanych tomach m.in.: Historyczne opisanie Sandomierza, O Słowiańsz- czyźnie przed Chrześcijaństwem, Akt koronacji Władysława IV. 1633. Opr.: brązowe płsk, na grzbietach tłocz. i złoc. W t. 1 brak s. 247-248. Drobne otarcia, miejscami zabrudzenia, poza tym stan dobry.

449. Dallmajer Roman. Moje wspomnienia z powstania 1863-1864 roku. Lipsk 1912. Druk W. Drugulina, s. 108, portrety 2, 18,5 cm, opr. wyd. karton. 80,- Z dedykacją autora. Wspomnienia z okresu powstania styczniowego Romana Dallmajera (1844-1914), polskiego lekarza, wojskowego, poety, żołnierza armii serbskiej. Pamiętnik spisany z okazji 50. rocznicy wybuchu powstania. Stan bardzo dobry. Rzadkie. Lit.: E. Kozłowski, Bibliograﬁ a powstania styczniowego, poz. 1356.

450. Drużyna. Organ Związku Młodzieży Wiejskiej. Tygodnik Związku Kółek Rolni- czych C.T.R. Wychowawczy, społeczny, literacki i oświatowy. R. VI: 1919, nr 1-52. Warszawa 1919. Adam Chętnik, s. [8] (k. tyt., spis treści), [592]; [72] (dodatek); [112] (dodatek), liczne ilustr. w tekście, 26 cm, opr. płsk. 300,- Czasopismo młodzieżowe wydawane w latach 1912-1927. Początkowo organ Związku Kółek Rolni- czych, a w Polsce niepodległej Związku Młodzieży Wiejskiej. Pismo patronowało pracy oświatowej i wychowaniu patriotycznemu młodzieży chłopskiej. Oprócz spraw organizacyjnych, liczne materiały HISTORIA. PRAWO 227

450. Drużyna. Tygodnik. 1919. 451. T. Działyński. Żywot B. Radziwiłła. 1840.

patriotyczne i polityczno-społeczne. Pismu towarzyszą dwa dodatki: „Gwiazdka dla Młodszej Dziatwy” (nr 1-18) oraz „Lirnik Wioskowy poświęcony chórom śpiewaczym, muzyce swojskiej i teatrom amator- skim” (nr 1-24) pod red. Wacława Budzyńskiego. Na k. przedtyt. pieczęć: „Centralny Związek Młodzieży Wiejskiej” z kilkoma autografami i podpisem własnościowym. Otarcia okł., grzbiet reperowany, liczne przebarwienia. Stan ogólny dobry.

451. Działyński Tytus. Żywot książęcia Bogusława Radziwiłła. Poznań-Trzemeszno 1840. W księgarniach Walentego Stefańskiego, s. 211, 18 cm, luksusowa opr. współcz. skóra z tłocz. i złoc., zach. oryg. opr. wyd. 700,- Wpis własnościowy Ludwika Zielińskiego i ekslibris heraldyczny dr. Mieczysława Dunin-Wąsowicza (1849-1913) herbu Łabędź. Biograﬁ a księcia Bogusława Radziwiłła (1620-1670), chorążego wielkiego litewskiego, koniuszego litewskiego, uczestnika walk z Chmielnickim (postać doskonale znana z kart sienkiewiczowskiego „Potopu”). Książka dedykowana przez wydawcę Wilhelmowi Radziwiłłowi, gene- rałowi Wojsk Pruskich. Na s. 61 zapiski pierwszego właściciela, Ludwika Zielińskiego (1808-1873), literata, genealoga, księgarza, wydawcy i biblioﬁ la. Po śmierci zbieracza jego księgozbiór nabył we Lwowie m.in. J. Dunin-Borkowski. Efektowna oprawa współczesna M. Świdy: skóra z tłoczeniami i złoceniami, szyldziki, na okładziny naklejone ilustracje. Stan bardzo dobry.

452. Dzieduszycki Wojciech. Listy ze wsi. Seria I-II (w 2 wol.). Lwów 1889-1890. Nakładem Gazety Narodowej. Z drukarni i litograﬁ i Pillera i Spółki, s. XIII, [3], 440; IX, [1], 430, 18,5 cm, jednolita opr. wyd. W. Kuczabińskiego, płsk ze złoc., brzegi kart barwione. 480,- Zbiór 37 artykułów historycznych i publicystycznych Wojciecha hr. Dzieduszyckiego (1848-1909), ﬁ lozofa i publicysty, jednego z głównych działaczy „Podolaków”, ziemiańskiego ugrupowania konserwatywnego dążącego do autonomii Galicji, przeciwstawiającego się zarazem emancypacyjnym dążeniom ukraińskim. Jest to rodzaj „silva rerum” z Kresów Rzeczypospolitej w ujęciu dziejowym i wspomnień 228 HISTORIA. PRAWO

452. W. Dzieduszycki. Listy ze wsi. 1889-1890. 453. Józef Flawiusz. Wojna żydowska. 1906.

naocznego świadka. Artykuły ukazywały się w formie listów na łamach lwowskiej „Gazety Narodowej”. Luksusowa oprawa wydawnicza w 2 woluminy wykonana we lwowskim zakładzie introligatorskim Wincentego Kuczabińskiego (sygnowana pieczątkami): półskórek brązowy z bogatymi złoceniami na grzbiecie, brzegi kart barwione. Otarcia oprawy, na kartach i wyklejkach miejscami zabrudzenia i zażółcenia, marginalia ołówkiem. Rzadkie w komplecie.

453. Flawiusz Józef. Dzieje wojny żydowskiej przeciwko Rzymianom. Z oryginału greckiego wydania J. Destinona i Benedykta Niesego na język polski przetłoma- czył, przedmową, uwagami, skorowidzem etc. zaopatrzył Andrzej Niemojewski. Warszawa 1906. Nakładem Grona Członków Stow. Wzaj. Pomocy Pracowników Handlowych Wyz. Mojżesz. w Warszawie, s. XXXIX, [1], 575, tabl. genealog. 3 (rozkł.), plany 2 (w tym 1 kolor.), 25 cm, luksusowy wariant opr. wyd. perg. ze złoc., zach. oryg. okł. brosz. 1800,- Jedno z głównych dzieł Józefa Flawiusza (ok. 37-ok. 103), historyka żydowskiego, wodza powstania w Galilei, opisujące dzieje powstania żydowskiego w latach 66-73 przeciwko panowaniu rzymskie- mu w Judei. W dodatkach m.in.: Kalendarz Józefa Flawiusza, Drzewo rodu Asmonejczyków, Dom Heroda, Plan Jerozolimy w czasie oblężenia przez Tytusa. Luksusowy wariant oprawy wydawniczej: pergamin naturalny z czterema zwięzami pergaminowymi, na licu złocona kompozycja Jana Bukow- skiego (powtórzona z okładki broszurowej) z tytulaturą i ruinami twierdzy Masada, górny brzeg kart barwiony, pozostałe brzegi nieobcięte, egzemplarz częściowo nierozcięty. Nieaktualna pieczątka wła- snościowa. Niewielkie zaplamienia i odkształcenia oprawy, na kartach miejscami drobne zaplamienia, poza tym stan dobry. Ładny egzemplarz.

454. Gajewski Kazimierz. Ratujmy Polskę! Wyd. 2. Poznań b.r. (ok. 1930). Druk. „Lotnicza”, s. 32, 24 cm, brosz. wyd. 120,- Odręczna dedykacja autora. Autor był redaktorem naczelnym antysemickiego pisma „Samoobro- na”. Pozycja zawiera m.in.: Odwieczne dążenia żydowskie; Barbarzyństwa żydowskie; a także odezwy do polskich robotników, chłopów i inteligencji. Przebarwienia i zabrudzenia pap., poza tym stan dobry. HISTORIA. PRAWO 229

455. Sejm Galicji. 1865-1866. 457. J. D. Gąsianowski. Pamiętniki. 1861.

455. [Galicja]. Stenograﬁ czne sprawozdania z trzeciej sesyi Sejmu Krajowego Kró- lestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem w Roku 1865-1866. T. I: posiedzenie 1-40. Lwów 1865-1866. Sejm Krajowy..., k. tyt., s. 819, 30 cm, współopr., opr. karton. 280,- Pismo nieregularne ukazujące się w latach 1865-1914 w okresie obrad Sejmu Krajowego we Lwowie (wcześniej od 1861 r. pod nieco innym tytułem). Obejmuje okres obrad od 23 XI 1865 do 1 III 1866, łącznie 40 posiedzeń jednodniowych z przerwami do kilku dni. Obrady dotyczyły spraw krajowych, galicyjskich w zakresie ekonomii i ﬁ nansów, zagadnień gminnych, kościelnych, szkolnych, administra- cyjnych i sądowniczych. Miejscami dość żywa dyskusja nad sprawami lokalnymi, w tym nierzadko dotyczącymi określonych miast, miasteczek i wsi galicyjskich. Obrady sejmu odbywały się w dwóch językach, polskim i rusińskim (ukraińskim), co znalazło odzwierciedlenie w tekstach (język ukraiński jest wpleciony w obrady odbywające się zasadniczo po polsku). Układ dwuszpaltowy, każde posiedzenie poprzedzono krótkimi hasłami poruszanych zagadnień przed tekstem zasadniczym. Egz. częściowo nierozcięty, na obrzeżach przebarwienia, zagięcia k. tyt. i stron, grzbiet reperowany, poza tym stan dobry. Cenne źródło do historii parlamentaryzmu polskiego w Galicji.

456. Gawroński Franciszek Rawita. Historya ruchów hajdamackich (XVIII w.). T. 1-2 (w 2 wol.). Brody 1913. Nakładem Księgarni Feliksa Westa, k. [2], s. XVI, 230, tabl. ilustr. 23; k. [2], s. 248, tabl. ilustr. 16, 21 cm, opr. z epoki, ppł., górny brzeg kart barw. 240,- Szczegółowa monograﬁ a poświęcona ruchom hajdamackim w XVIII w. Terminem hajdamacy (z turec- kiego rozbójnicy) określano Kozaków, zbiegłych ukraińskich chłopów pańszczyźnianych, podupadłych mieszczan, którzy trudnili się rabunkiem. W pewnych okresach działalność luźnych grup przybierała formy bardziej zorganizowane i przeradzała się w powstania skierowane przeciwko panom (a także Żydom), obejmując swym zasięgiem prawobrzeżną Ukrainę. Franciszek Rawita-Gawroński (1846-1930), historyk Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej. Stan bardzo dobry. 230 HISTORIA. PRAWO

458. J. Giertych. My, nowe pokolenie! 1936. 459. Ł. Gołębiowski. Lud polski. 1830.

457. Gąsianowski Józef Dominik. Pamiętniki pułkownika z r. 1793-1794. Lwów 1861. W Komisie Karola Wilda, s. [4], IV, 5-265, [3], 20 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc., brzegi kart marm. 650,- Z księgozbioru mroczeńskiego Feliksa Wężyka (nota, ekslibris okolicznościowy „In memoriam”, monogram literowy na grzbiecie). Kontrowersyjny pamiętnik z czasów insurekcji 1794 r. „Autor opisuje przygotowania do powstania kościuszkowskiego w roku 1794, swój udział w tych przygotowaniach, swoją misję na Podole i Ukrainę i tę część wojny ówczesnej, w której sam brał udział” (z przedmowy wydawcy). W treści m.in.: Dwór hetmanowej Ogińskiej, Wizyta u księcia Józefa Poniatowskiego, Pobyt u księcia kanclerza Sapiehy w Dereczynie, Wyjazd w Kijowskie Województwo, Zjazd szlachty w klasztorze owruckim, Pobyt w Berdyczowie u książąt Radziwiłłów. „Kłamca zuchwały. Cała książka, obejmująca str. 265, nie zawiera ani jednego wiersza przydatnego dla historyków i służyć może jedynie za dowód zupełnego nieuctwa wydawcy” (T. Korzon, Wielka Encyklopedya Powszechna Ilustrowana, t. XXIII, Warszawa 1899, s. 755). Feliks Wężyk (1796-1863), biblioﬁ l, kolekcjoner, członek poznań- skiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, stworzył bogaty księgozbiór w swych dobrach w Mroczeniu. Spękania skóry grzbietu, nieznaczne przetarcia oprawy, poza tym stan dobry.

458. Giertych Jędrzej. My, nowe pokolenie! Wydanie drugie. Poznań-Warszawa-Wilno- -Lublin, b.r. [1936]. Księgarnia Św. Wojciecha, s. VIII, 164, [4], 19,5 cm, oryg. okł. brosz. 50,- Książka Jędrzeja Giertycha (1903-1992), polityka, dyplomaty, publicysty, czołowego działacza Stron- nictwa Narodowego. „Książeczka niniejsza przeznaczona jest w zasadzie dla członków zrzeszeń starszoharcerskich, to znaczy dla harcerzy-akademików. Ujęta jest więc w formie wskazań, zwróconych do wyznającej ideologię harcerską młodzieży, studiującej na wyższych uczelniach, a zatem mającej zasilić szeregi najbardziej za losy Narodu i Państwa odpowiedzialnej warstwy społecznej, jaką jest in- teligencja” (z przedmowy). Wydanie drugie z niewielkimi dopiskami w stosunku do wydania pierwszego i z dodanym na końcu nowym rozdziałem. Egzemplarz częściowo nierozcięty. Nieaktualne pieczątki własnościowe. Niewielkie przebarwienia, poza tym stan dobry. HISTORIA. PRAWO 231

461. A. Hirschberg. Dymitr Samozwaniec. 1898. 462. Dzieło lennika Zygmunta Starego.

459. Gołębiowski Łukasz. Lud polski, jego zwyczaje, zabobony. Warszawa 1830. Nakładem autora. Druk. A. Gałęzowskiego i Spółki, s. [2], 325, [3], tabl. ryc. 1 (litografi a ręcznie kolor.-fragment), nuty rozkł. 1, 19,5 cm, opr. płsk. 240,- Pierwsze w Polsce dzieło etnografi czne. Wykorzystano w nim prace nadesłane na konkurs ogło- szony przez Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Zawiera wiele informacji odnoszących się do życia ludu polskiego, szlachty i magnaterii w dawnych wiekach, w tym m.in. obszerny rozdział dotyczy wesel pańskich (wśród nich opisano ceremonie kolejnych królów polskich, a także wesele Stanisława Po- tockiego i córki marszałka J. S. Lubomirskiego w Łańcucie w 1661 r. oraz wesele ordynata Jana Zamoyskiego z Kazimirą margrabianką d’Arquien (późniejszą królową Marysieńką) na dworze królewskim w Warszawie w 1657 r.). W rozdziale dotyczącym chrzcin opisano na wstępie chrzciny dziecka Zygmunta III. Poza tym ciekawe rozdziały o ubiorach ludu i szlachty, o obrzędach i potra- wach świątecznych, o wróżbach andrzejkowych i laniu wosku, o upiorach, czarownicach i diabłach. Zachowany niewielki fragment litografi i, brak 1 karty, zabrudzenia pap. i ślady zalania marginesów. Oprawa przełożona z innej książki. Rzadkie.

460. Gubrynowicz Bronisław. Antoni Małecki (1821-1913). Lwów 1920. Nakładem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, s. VII, 335, [1], portret, 25 cm, opr. współcz., pł. 150,- Biograﬁ a Antoniego Małeckiego (1821-1913), historyka literatury, językoznawcy, mediewisty, heraldyka, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Lwowskiego. Dzieło Bronisława Gubrynowicza (1870-1933), historyka literatury, kustosza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Opr.: czerwone pł., na licach naklejone fragmenty oryg. okł. brosz. Ekslibris, pieczątki. Stan bardzo dobry.

461. Hirschberg Aleksander. Dymitr Samozwaniec. Z ilustracjami. Lwów 1898. Na- kładem Księgarni Gubrynowicza i Schmidta, s. IX, 292, [4], tabl. ilustr. 5, 22,5 cm, opr. z epoki, płsk. 150,- Monograﬁ a poświęcona Dymitrowi Samozwańcowi I, carowi Rosji, podającemu się za cudem ocalo- nego syna Iwana Groźnego, mężowi Maryny Mniszchówny. Opr.: czerwony płsk, na licach zielone pł., 232 HISTORIA. PRAWO

na skórze okładziny tłocz. superekslibris heraldyczny z herbem Dębno. Pieczątka własnościowa. Stan dobry.

462. [Hohenzollern Albrecht]. Alberti Marchionis Branderburgensis ducis Prussiae. Libri de arte militari. Mandato serenissimi regis Poloniae Sigismundi Augusti scripti. Nunc primum e codice authentico principis Palatini Adami Czartoryski cura et sumptibus Bibliothecae Polonicae editi. Lutetiae Parisiorum 1858. Typis L. Marti- net, s. [4], VII, [1], LXXII, tabl. kolor. 4 (w ramach paginacji), portret, 40,5 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc. 1400,- Dzieło o tematyce militarnej autorstwa Albrechta Hohenzollerna (1490-1568), księcia Prus, lennika Polski (hołd pruski 1525). Z niemieckiego rękopisu na język polski przełożył Maciej Strubicz (1520- 1578) dla króla Zygmunta Augusta. Rękopis polskiego przekładu znalazł się w Bibliotece Polskiej w Paryżu, z którego fragmenty zostały wydane w oferowanej pracy przez ks. Adama Czartoryskiego. Spękania skóry, przetarcia oprawy, zażółcenia pap. Stan dobry.

463. Jabłoński Kajetan. Podpisy i wzory pism sławnych w Polsce osób, począwszy od końca XV. wieku aż do nowszych czasów, w naśladowaniach (faksymilach) z do- łączeniem krótkich biograﬁ j. Zeszyty 1-3 (w 1 wol.). Lwów 1840-1841. Nakładem B. Jabłońskiego i syna, s. 33, tablic 12 (litograﬁ e), 28,5 cm, opr. współcz., skóra z bogatymi złoc., zach. wyd. okł. brosz. 500,- Zbiór podobizn podpisów słynnych postaci z historii Polski, w tym królów (od Jana Olbrachta po Stanisława Augusta Poniatowskiego) i królowych, magnatów i senatorów (m.in. Jan Zamoyski, Stani- sław Żółkiewski, Jan Karol Chodkiewicz), duchownych (np. Stanisław Hozjusz). Podobizny wykonano z autografów kolekcjonowanych przez Kajetana Jabłońskiego (1815-1896), od 1840 r. prowadzącego wraz z ojcem księgarnię i wydawnictwo. Zgromadzony przez niego zbiór autografów znalazł się później w Ossolineum. Zachowane oryginalne okładki broszurowe zeszytów. Nieliczne tablice zbyt mocno przy- cięte przy oprawie z minimalną stratą podobizn, poza tym stan bardzo dobry. Efektowny egzemplarz.

– Z superekslibrisem króla Wielkiej Brytanii –

464. [Kalendarz]. Staats- und Adress Kalender für das Königreich Hannover auf das Jahr 1825. Hannover [1824]. Druck u. Verlag von E. Berenberg, k. [4], s. VIII, 470, [2], XC, k. [50], 18,5 cm, opr. z epoki, skóra. 600,- Kalendarz na rok 1825 dla Królestwa Hanoweru, pozostającego w unii personalnej z Wielką Brytanią. Prócz danych kalendarzowych zawiera m.in. wykazy oﬁ cerów poszczególnych jednostek wojskowych, urzędników, władz miejskich, podziały administracyjne itp. Oprawa luksusowa: czerwony marokin, z bogatymi tłocz. na grzbiecie i licach. W centrum lic tłocz. i złoc. cyfry królewskie Jerzego IV (pod koroną królewską wiązane „GR” – Georgius Rex), króla Wielkiej Brytanii i Hanoweru (panował w latach 1820-1830). Na przedniej wyklejce ekslibris George’a Augustusa Fredericka FitzClarence, 1. Earla Munster (1794-1842), najstarszego nieślubnego syna króla Wielkiej Brytanii, Wilhelma IV. Drobne otarcia opr., poza tym stan bardzo dobry.

465. Kamiński Aleksander [Juliusz Górecki pseud.]. Kamienie na szaniec. Wyda- nie drugie. Warszawa [lipiec] 1944. Podziemny Dom Wydawniczy M.K. i S-ka [Michał Kmita pseud., właśc. Jerzy Rutkowski. Druk: Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze], s. 110, tabl. ilustr. 10, 17,5 cm, oryg. okł. brosz. 500,- Druk konspiracyjny. Wydanie drugie (wyd. 1 ukazało się rok wcześniej), a pierwsze wydanie ilustrowane i rozszerzone, obejmujące wydarzenia do września 1943 r. Zawiera rozdziały: Słoneczne dni; W burzy i we mgle; W służbie małego sabotażu; Dywersja Pod Arsenałem; Celestynów; Wielka gra. Okładka broszurowa oraz 10 ilustracji na tablicach Stanisława Kunstettera (1912-1985), póź- niejszego profesora PW, w czasie wojny podporucznika oddziału osłonowego Wojskowych Zakładów Wydawniczych. Pieczątka własnościowa. Drobne zagniecenia, stan dobry. HISTORIA. PRAWO 233

464. Superekslibris króla Jerzego IV. 465. A. Kamiński. Kamienie na szaniec. 1944.

466. [Kodeks Napoleona]. Kodex cywilny francuzki. Warszawa 1829. Druk. Rządowej, s. 664, XXIV, 11,5 cm, opr. z epoki, płsk. 180,- Kieszonkowe wydanie kodeksu Napoleona. Francuski kodeks cywilny został opracowany w 1804 r. za konsulatu Bonapartego, który wywarł duży wpływ na szybkie tempo prac kodyﬁ kacyjnych i osobiście w nich uczestniczył. W zakresie prawa cywilnego przepisy realizowały idee rewolucji francuskiej, sank- cjonowały wolność osobistą jednostki, równość obywateli wobec prawa, wolność własności prywatnej, swobodę umów. Dzięki ujednoliceniu prawa kodeks w istotny sposób przyczynił się do zespolenia prowincji Cesarstwa. Kodeks Napoleona stał się wzorem dla wielu kodyﬁ kacji cywilnych, obowiązywał we Włoszech, w państwach niemieckich, nowelizowany i uzupełniany obowiązuje do dziś we Francji. Na ziemiach polskich został wprowadzony w 1808 r. jako kodeks cywilny Księstwa Warszaw- skiego, w Królestwie Polskim obowiązywała część jego przepisów. Opr.: brązowy płsk, na licach pap. marm. Nieaktualne pieczątki. Drobne otarcia i defekty opr., nieliczne zabrudzenia, poza tym stan dobry.

467. [Kodeks Napoleona]. Laube Samuel Gottlieb. Krótka nauka z Cywilnego Statutu Napoleona Wielkiego. Sposobem słownika publiczności podana. Wrocław 1808. Drukiem Wilhelma Bogumiła Korna, s. 228, [4], 18 cm, opr. pap. 500,- Słownikowe, rzeczowe opracowanie zagadnień kodeksu Napoleona autorstwa Samuela Gottlieba Lau- be (1781-1835), torunianina, pisarza i sędziego w dobrach ordynackich w Lesznie. Jedno z pierwszych opracowań w języku polskim dotyczących prawa cywilnego obowiązującego m.in. w Księstwie Warszawskim od 1808 r. Blok nieobcięty. Uzupełnienia pap. opr., drobne przebarwienia, poza tym stan dobry. Rzadkie.

468. [Konarski]. Stanisław Konarski. B.m., b.r. (po 1814), b.w., k. [2], folio, brosz. 150,- Szkic biograﬁ czny Stanisława Konarskiego, podpisany kryptogramem „E.C.” Odwołanie do dzieła Fe- liksa Bentkowskiego pozwala datować druk po 1814 r. Zagniecenia krawędzi, ślady składania, poza tym stan dobry. 234 HISTORIA. PRAWO

467. Kodeks Napoleona. 1808. 469. Konstytucja Księstwa Warszawskiego. 1810.

469. [Konstytucja Księstwa Warszawskiego]. Dziennik Praw (Księstwa Warszaw- skiego). Tom 1. Nr 1-12. Warszawa 1810. W Drukarni Xięży Pijarów, s. XLVII, 326, [8], 17,5 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc., brzegi kart barwione. 700,- Pierwszy tom „Dziennika Praw Księstwa Warszawskiego” – urzędowego zbioru prawa obowiązującego w Księstwie Warszawskim. Tom obejmuje dekrety wydane między grudniem 1807 a lipcem 1809 r. Na początku znajduje się tekst Konstytucji Księstwa Warszawskiego (równolegle w języku polskim i francuskim), nadanej przez Napoleona 22 lipca 1807 r. Ponadto dekrety z zakresu prawa politycznego, prawa sądowego, prawa administracyjnego, prawa wojskowego, prawa skarbowego, prawa policyjnego. Do końca istnienia Księstwa ukazały się dalsze 3 tomy. Brak stron XV-XVI oraz ostatniej str. rejestru. Na kartach charakterystyczne zażółcenia, ślady zalania, ślady po owadach. Marginesy kilkudziesięciu stron bardzo kruche i z ubytkami (najmocniej na końcu), poza tym stan dobry. Ważne źródło do historii ustroju Księstwa Warszawskiego. Rzadkie.

470. [Konstytucja Królestwa Polskiego]. Dziennik Praw [Królestwa Polskiego]. T. 1. Nr 1-7. [Warszawa 1818]. B.w., s. 440, [16], 18 cm, opr. płsk z tłocz. 400,- Dziennik urzędowy ustanowiony na mocy Konstytucji Królestwa Polskiego, wydawany od 1818 do 1871 roku, służący ogłaszaniu wszelkich aktów prawnych i urzędowych. Tom zawiera m.in. Konstytucję Królestwa Polskiego drukowaną równolegle po polsku i francusku, ukazy cara jako króla polskiego, wypisy z posiedzeń Rady Stanu. Nieaktualny wpis własnościowy. Marginalia ołówkiem. Otarcia opr., zaplamienia kart, ślady po owadach, naderwania marginesów.

471. Korzon Tadeusz. Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta (1764-1794). T. 1-6 (w 6 wol.). Kraków-Warszawa 1897-1898. Księgarnia L. Zwolińskiego. Nakładem Księgarni Teodora Paprockiego, s. [4], 3, [3], 513, [3]; [2], 428, [1]; [4], 491, [1]; [4], 339, [1]; [4], 298, [1]; [4], 392, tabl. ilustr. 25 (w tym kolor. i rozkł.), HISTORIA. PRAWO 235

471. T. Korzon. Wewnętrzne dzieje Polski. 1897-1898. 472. Polska w czasie trzech rozbiorów. 1875.

tabele 3 (rozkł.), plany 8 (rozkł.), mapa 1 (rozkł.), tabl. z wizerunkami monet i banknotów 20 (barwne i rozkł.), faksymilia 8 (rozkł.), tabl. z mundurami 12 (cynkograﬁ e), liczne ilustr. w tekście, 23 cm, t.1-3 i 5-6 w jednolitej opr. z epoki, płsk ze złoc. tyt. na grzbietach, t. 4. – opr. współcz. płsk w zbliżonej kolorystyce. 1200,- Wydanie 2 (wyd. 1 ukazało się w latach 1882-1886). Najwybitniejsze dzieło Tadeusza Korzona (1839- 1918), historyka, badacza dziejów nowożytnych, jednego z największych uczonych polskich przełomu XIX/XX w. Wszechstronne i najpełniejsze w polskiej literaturze historycznej opracowanie okresu panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Dzieło efektowne edytorsko, ozdobione licznymi portretami, tabelami statystycznymi, planami, faksymiliami dokumentów, podobiznami monet i banknotów, a także 12 barwnymi tablicami cynkograﬁ cznymi mundurów wojskowych. Strony 61/62, 123/124 przerwane, podklejone. Większość rozkładanych tablic znacznie poprzerywana, naderwania brzegów kart. Marginalia ołówkiem, ślady po usuwanych ekslibrisach na wyklejkach.

472. Kraszewski Józef Ignacy. Polska w czasie trzech rozbiorów 1772-1799. Studya do historyi ducha i obyczaju. T. 1-3 (w 2 wol.). Poznań 1873-1875. Nakładem księgarni Jana Konstantego Żupańskiego, s. XIII, [2], 454; VII, 447, [1]; V, [2], 689, 22 cm, jednolite opr. z epoki, ppł. 600,- Wydanie 1. Najważniejsze dzieło historyczne Józefa Ignacego Kraszewskiego (1812-1887). Oparta na szerokim materiale źródłowym barwna panorama schyłkowych lat Rzeczypospolitej, obejmująca historię, politykę wewnętrzną i zagraniczną, kulturę, wojskowość i obyczajowość. W tomie 1 opisano wydarzenia od pierwszego rozbioru do 1787 r. (m.in.: genezę rozbiorów, sprawę biskupa Sołtyka, zjazd w Kaniowie), w tomie 2 od zwołania Sejmu Wielkiego do uchwalenia Konstytucji 3 Maja, w tomie 3 od wojny z Rosją w obronie Konstytucji, przez Insurekcję Kościuszkowską do upadku Rzeczypo- spolitej. Opr.: brązowe ppł., na grzbiecie złoc. tytulatura, na licach pap. marm. Stan bardzo dobry. Rzadkie.

473. Kraszewski Józef Ignacy. Witolorauda. Wyd. 2 przerobione i powiększone. Z 50 drzeworytami oryg. Wincentego Smokowskiego i muzyką Stanisława Moniuszki. Wilno 1846. Józef Zawadzki, frontispis (drzeworyt), s. VIII, 284, 236 HISTORIA. PRAWO

473. J. I. Kraszewski. Witolorauda. 1846. 474. Dziennik Praw Królestwa Polskiego. 61 wol. 1816-1862.

tabl. ryc. 9 (drzeworyty), liczne ilustr. w tekście i ﬁ naliki (drzeworyty), 21 cm, opr. pł. 440,- Poemat wchodzący w skład trylogii „Anaﬁ elas”, stanowiący jego pieśń pierwszą, nawiązujący do dziejów Litwy, w którym wielkiego księcia Witolda autor uczynił półbogiem. „Dzieło niezwykłe (..) zamieszczono w nim 50 ilustracji, inicjałów i winiet, narysowanych i własnoręcznie wyciętych na klocku przez malarza Wincentego Smokowskiego. Ilość tych ozdób była bezprecedensowa. Ilustracje Smokow- skiego, zestrojone w sposób bezbłędny z tokiem tekstu, są dziś przedmiotem podziwu (J. Wiercińska, Sztuka i książka, W-wa 1986, s. 118-120). Wincenty Smokowski (1797-1876) był prekursorem nowo- czesnego polskiego drzeworytu. Brak kart z nutami. Nieaktualne pieczątki własnościowe. Przebarwienia papieru, ślady zalania kilku początkowych kart., poza tym stan dobry.

474. [Królestwo Polskie. Dziennik praw]. Dziennik Praw Królestwa Polskiego. T. 1-60 oraz tom dodatkowy (61 wol.) Warszawa 1816-1862. Drukarnia Rządowa, ok. 18 cm, opr. niejednolite z epoki, płsk. 9500,- Dziennik urzędowy Królestwa Polskiego wydawany w latach 1816-1871 – oferowane 60 woluminów obejmuje akty prawne wydane do 1862 r. Dodatkowy wolumin to „Zbiór postanowień rządu Królestwa Polskiego dziennikiem praw nieogłoszonych” z 1838 r. W przypadku postanowień królewskich tekst równoległy po polsku i francusku, potem po polsku i rosyjsku. Dziennik Praw Królestwa Polskiego został ustanowiony na mocy art. 164 Konstytucji Królestwa Polskiego, oktrojowanej przez cara Alek- sandra I w 1815 r. (treść ustawy zasadniczej znalazła się w pierwszym tomie). Szczegółowe zasady wydawania dziennika ustalono zarządzeniem Namiestnika Królestwa gen. Józefa Zajączka z 1816 r., powtarzając w dużej mierze przepisy odnoszące się do Dziennika Praw Księstwa War- szawskiego. Określono m.in. liczbę dni, w ciągu których tekst aktu miał być przekazany do druku, wydrukowany, a potem przekazany do poszczególnych szczebli administracji państwowej. W sumie ukazało się 71 tomów Dziennika. W ostatnim roku jego wydawania akty prawne drukowane były już tylko w języku rosyjskim. Decyzja o likwidacji KPKP związana była ze stopniowym, od czasu powstania styczniowego, ujednolicaniem systemu prawnego Królestwa Polskiego i reszty Cesarstwa Rosyjskiego. Od 1875 r. ukazywały się tylko wydawnictwa o charakterze nieoﬁ cjalnym, t.j. nie będące dziennikami urzędowymi (np. „Zbiór praw. Postanowienia i rozporządzenia rządu w guberniach Królestwa Polskiego obowiązujące, wydane po zniesieniu w 1871 roku urzędowego wydania Dziennika Praw Królestwa HISTORIA. PRAWO 237

475. Księga jazdy polskiej. 1938. 476. J. Lelewel. Dzieje powszechne. 1850.

Polskiego”). Opr.: brązowe płsk, na licach pap. marm. Niektóre grzbiety opraw z niewielkimi ubytkami, poza tym stan dobry. Bardzo rzadkie w tak dużym zespole (opublikowanym do czasów powstania styczniowego), z zachowanymi oryginalnymi oprawami z epoki.

475. Księga jazdy polskiej. Warszawa 1938. Zakłady Grafi czne Instytutu Wydawnicze- go „Biblioteka Polska”, s. 429, [3], tabl. kolor. 24, liczne ilustr. w tekście, 31,5 cm, opr. wyd. luksusowa skóra czerwona z tłocz. i złoc., futerał. 900,- Bogato ilustrowana monografi a jazdy polskiej od początków państwowości do odzyskania niepodle- głości i wskrzeszenia Wojska Polskiego, opracowana pod redakcją gen. Bolesława Wieniawy-Długo- szowskiego. Zawiera m.in. rozdziały: Kawaleria Polski przedrozbiorowej; Jazda epoki napoleońskiej; Jazda Polski Odrodzonej; Artyleria konna; Metryki pułków; Sztandary, Koń kawaleryjski; Szabla; Szkoła Podchorążych Kawalerii. W części końcowej lista kawalerzystów poległych w latach 1914-1920 (ponad 5500 nazwisk), a także lista odznaczonych. Kierownictwo i opracowanie grafi czne Stanisław Haykowski. Oprawa luksusowa wydawnicza: skóra czerwona ze złoceniami na grzbiecie i licu. Na jednej z kart naklejony drzeworyt „Dziedziniec Wawelski” Stanisława Ostoi-Chrostowskiego. Niewielkie przetarcia złoceń, miejscami drobne przebarwienia papieru. Stan ogólny dobry.

476. Lelewel Joachim. Wykład dziejów powszechnych, przez J. L. T. 1-4 (w 4 wol.). Wrocław 1850. Nakł. Z. Schlettera, s. XVI, 239, [1]; X, 269, [1], tabl. genealog. 3 (rozkł.); VIII, 195, [1]; VI, 148, tabl. genealog. 2 (rozkł.), tabl. genealog. w tekście, 15,5 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc., brzegi kart marm. 800,- Z księgozbioru Aleksandra Gieysztora (ekslibris i fotograﬁ a). Wydanie 1. Praca autorstwa Joachima Lelewela (1786-1861), polskiego historyka, numizmatyka, heraldyka i bibliografa. Obejmuje okres od czasów starożytnych do roku 1786. W tomie pierwszym: wstęp, chronologia historyczna, historyka, dzieje starożytne. Tom drugi to dzieje wieków średnich, pozostałe dwa tomy to dzieje nowsze. W tekście i na dodatkowych rozkładanych tablicach tablice genealogiczne, m.in.: Książęta ruscy od Ruryka, Królowie i książęta polscy od Piasta pochodzący. W opracowaniu ujęta również historia Polski, w tym m.in.: możnowładztwo w czasie podziałów, o połączeniu z Litwą, czasy jagiellońskie, naprawa Rzeczypospolitej, kwestie religijne, stan Polski w latach 1607-1648, stosunki z Turcją, Sobieski pod Wiedniem. Dołączono zdjęcie profesora Aleksandra Gieysztora (1916-1999), historyka, profesora 238 HISTORIA. PRAWO

477. Ch.-J. de Ligne. Oeuvres choisies. 1809. 478. E. Ludwig. Napoleon. 1929.

UW, wieloletniego dyrektora Zamku Królewskiego w Warszawie, kawalera Orderu Orła Białego. Na zdjęciu profesor Gieysztor sportretowany z prezentowanym dziełem w ręku na tle Zamku Królewskiego w Warszawie. Nieaktualne ekslibrisy i wpisy własnościowe. Nieznaczne przetarcia oprawy, drobne zażółcenia pap., poza tym stan dobry.

477. Ligne Charles-Joseph de. Oeuvres choisies littéraires, historiques et militaires du [...]. T. 1-2 (w 2 wol.). Genève (Genewa) 1809. Chez J. J. Paschoud, s. [4], XXII, [2], 416; [4], 422, 20,5 cm, jednolite opr. późniejsze, płsk. 500,- Z księgozbioru hr. Franciszka Zichy’ego (ekslibris).Wybór dzieł Charlesa-Josepha księcia de Ligne (1735-1814), pochodzącego z Belgii austriackiego dyplomaty i wojskowego, jednego z najpłodniejszych i najwybitniejszych pamiętnikarzy XVIII stulecia, pisarza. Zawiera m.in. poświęcony Polsce pamiętnik „Mémoire sur la Pologne” (z charakterystyką Polaków, ustroju, armii i jej uzbrojenia etc.), a także podobne obserwacje odnośnie Czechów, armii rosyjskiej i francuskiej, pracę poświęconą Katarzynie Wielkiej (z którą autor korespondował), szkic o rewolucji francuskiej. Opr.: brązowe płsk, na licach i wyklejkach pap. marm. Stan bardzo dobry.

478. Ludwig Emil. Napoleon. Przekład autoryzowany L[eopolda] Staﬀ a. Wydanie drugie. Poznań 1929. Wydawnictwo Polskie (R. Wegner), s. [8], 551, tabl. ilustr. 16 (miedziodruki), 23,5 cm, opr. luksusowa z epoki, płsk ze złoc. 440,- Zbeletryzowana biograﬁ a cesarza Napoleona napisana przez niemieckiego pisarza Emila Ludwiga (1881-1948). Dzieło ozdobione 16 miedziodrukami. Oprawa luksusowa z epoki: półskórek brązo- wy, grzbiet pięciopolowy, w jednym polu złocona tytulatura, w pozostałych litera N, na licu powtó- rzona litera N, brzegi kart prószone. Niewielkie zabrudzenia i przetarcia płótna oprawy, na kartach miejscami niewielkie zabrudzenia i zaplamienia, obca dedykacja, poza tym stan dobry. Efektowny egzemplarz.

479. Łoziński Władysław. Polnisches Leben in vergangenen Zeiten (Polnische Biblio- thek. Begründet und Herausgegeben von Dr. A. v. Guttry, W. v. Kościelski. Erste HISTORIA. PRAWO 239

479. Wł. Łoziński. Polnisches Leben. 1916. 480. E. Maliszewski. Bibliografja pamiętników.

Abteilung/Erster Band). München (Monachium), b.r. (ok. 1916). G. Müller, s. XI, [1], 334, [1], tabl. ilustr. 65 (w tym rozkł.), 25 cm, opr. wyd. płsk czerwony z tłocz. i złoc., brzegi kart barwione. 600,- Niemiecki przekład dzieła Władysława Łozińskiego „Życie polskie w dawnych wiekach”. W ramach zamierzonej serii wydawniczej propagującej sprawę polską wydano tylko dwa dzieła. Luksusowa wersja oprawy wyd. wykonana przez ﬁ rmę Hübel & Denk w Lipsku: czerwony półskórek z wizerunkami stylizowanych orłów jagiellońskich tłoczonych złotem na sześciopolowym grzbiecie, stylizowane orły piastowskie na okładzinach. Brak 2 tablic. Niewielkie przebarwienia oprawy, poza tym stan dobry. Ładny egzemplarz.

480. Maliszewski Edward. Bibliografja pamiętników polskich i Polski dotyczących (Druki i rękopisy). Warszawa 1928. Nakł. Towarzystwa Miłośników Książki, s. X, 447, [5], 26 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc. 240,- Pierwsza edycja podstawowej bibliograﬁ i pamiętników polskich, obejmująca 5445 pozycji (w tym wydawnictwa zbiorowe). Egzemplarz nieprzycięty i nierozcięty. Miejscami ślad zalania dolnego marginesu, poza tym stan dobry.

– Egzemplarz marszałka Rydza-Śmigłego –

481. Małyński Emanuel. Poncins Léon de. La guerre occulte. Paris (Paryż) 1936. Gabriel Beauchesne, s. IX, 278, 18,5 cm, opr. z epoki, skóra. 500,- Z odręczną dedykacją autora dla Edwarda Rydza-Śmigłego: „Obrońcy naszego kraju i zabytków zachodniej cywilizacji przeciwko hordom ze Wschodu, kierowanym przez międzynarodowych kapi- talistów żydowskich / Panu Marszałkowi Polski w dowód najgłębszego uszanowania / Autor Emanuel Małyński. Maj 1937.”. Książka napisana wspólnie przez Emanuela Małyńskiego (1875-1935), podróż- nika, pisarza i zagorzałego katolika oraz Leona de Poncinsa (1897-1975), francuskiego arystokratę, eseistę, fanatycznego katolika. Analiza wydarzeń drugiej połowy XIX w. i dwóch pierwszych dekad 240 HISTORIA. PRAWO

481. Egzemplarz Edwarda Rydza-Śmigłego. 482. St. Martynowski. Polska bojowa. 1937.

XX w., których celem wg autorów miała być demokratyzacja i liberalizacja, prowadząca ostatecznie do rewolucji bolszewickiej. Ultrakatoliccy Małyński i de Poncins wskazywali na międzynarodowy spisek żydowsko-masoński jako jeden z czynników prowadzących do destabilizacji tradycyjnych społeczeństw, stojący za wywołaniem ruchów społecznych, wojen etc. Opr.: brązowa skóra, tłocz. i złoc., górne obcięcie złoc. Stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz.

482. Martynowski Stanisław. Polska bojowa. Łódź 1937. Nakładem autora, s. 451, [5], ilustr. w tekście, 28 cm, opr. z epoki pł. z tłocz. i złoc. 150,- Praca poświęcona prześladowaniom rosyjskim w Królestwie Polskim (zesłaniom na Sybir, carskim więzieniom, rosyjskiej tajnej policji, carskim prowokatorom) oraz początkom organizacji niepodle- głościowych (Polska Partia Socjalistyczna). W tekście liczne biogramy działaczy, ilustracje i portrety. Zabrudzenia okładek, na kilku stronach rysunki piórem, kilka stron z niewielkimi naderwaniami, poza tym stan dobry.

483. Moraczewski Jędrzej. Starożytności Polskie. Ku wygodzie czytelnika porządkiem abecadłowym zebrane. T. 1-2 (w 2 wol.). Poznań 1842-1852. Nakładem księgarni Jana Konstantego Żupańskiego, s. [6], 594, tabl. ryc. 1 (litografi a); [2], 800, tabl. ryc. 4 (litografi e), tabl. rozkł. 1, 24,5 cm, opr. płsk z epoki z tłocz. i inicjałem „L.P.” na grzbiecie. 1800,- Praca zbiorowa dedykowana Joachimowi Lelewelowi. Zamieszczono w niej kilkaset artykułów z zakresu kultury materialnej, miar i wag, fl ory i fauny, mitologii, a zwłaszcza zagadnień prawnych i ustrojowych. Niektóre artykuły jak np. Chłopi, Chrześcijaństwo, Dysydenci, Dzieje bajeczne, Gospodarstwo w Polsce, Handel, Jezuici, Kozacy I Krzyżacy, przybrały postać obszerniejszych rozpraw. Jędrzej Moraczewski, pseud. Gospodarz Jędrzej (1802-1855), historyk (przedstawiciel lelewelowskiej szkoły historycznej), publicysta, działacz społeczny. Brał udział w powstaniu listopadowym, był członkiem Komitetu Na- rodowego w powstaniu wielkopolskim 1848 r. W latach 1841-1842, w ramach akcji mającej na celu utworzenie polskiego uniwersytetu w Poznaniu, wykładał historię Polski w Pałacu Działyńskich. Drobne zaplamienia i ubytki opr., rdzawe plamki i zażółcenia w tekście. Stan ogólny dobry. HISTORIA. PRAWO 241

483. Starożytności Polskie. 1842-1852. 485. Z. Mystkowski. Godziny czekania. 1943.

484. Mortkowicz Hanna. Na drogach Polski. Z 50 linorytami Tadeusza Cieślewskiego (syna). Warszawa 1934. Nakładem Towarzystwa Wydawniczego, s. [6], 344, [8], 50 linorytów w tekście, 22 cm, opr. wyd. brosz. 150,- Książka wytłoczona w nakładzie 1500 egz. czcionkami Cochin na papierze bezdrzewnym. Urocze, pełne ciekawostek historyczno-przyrodniczych gawędy krajoznawcze, przybliżające w poetyckiej formie piękno polskiej ziemi. Ilustracje Tadeusza Cieślewskiego syna (1895-1944) podkreślają poetycki nastrój narracji. Egzemplarz nieprzycięty. Nieaktualny wpis własnościowy. Zabrudzenia i naddarcia okładek, luźny blok, poza tym stan dobry.

– Oﬂ ag Neubrandenburg –

485. Mystkowski Zbigniew. Godziny czekania. Neubrandenburg 1943. Ofi cerowie Ofl agu II E/K, k. 20, tablic ryc. 6 (drzeworyty), 19 cm, opr. brosz. wyd. 180,- Wydanie drugie w nakładzie 50 egzemplarzy (wyd. pierwsze ukazało się w tym samym roku). Książ- ka ksylografi czna wykonana przez polskich ofi cerów – więźniów Obozu Jeńców Wojennych II E/K w Neubrandenburgu. Broszura zawierająca poezje Zbigniewa Mystkowskiego (1907-1974) oraz ilustracje przedstawiające życie w obozie, została w całości odbita ręcznie z klocków drewnianych, wykonanych przez jednego z więźniów, Wacława Bulzackiego (1915-2009), późniejszego architekta warszawskiego. Na tylnej okładzinie pieczęć cenzury ofl agu. Dołączono oryginalną kopertę wysłaną z Ofl agu II E/K (Neubrandenburg), ze stemplem cenzury obozowej. Stan dobry. Rzadkie. Lit.: Grońska, s. 211, poz. 105

486. Naruszewicz Adam. Tauryka, czyli wiadomości starożytne i poźnieysze o stanie i mieszkańcach Krymu do naszych czasów. Edycja Tadeusza Mostowskiego. Warszawa 1805. W Drukarni No 646 przy Nowolipiu, acc.: Naruszewicz Adam. Dyaryusz podróży Stanisława Augusta króla na Ukrainę, w roku 1787. Warszawa 1805. W Drukarni No 646 przy Nowolipiu, s. [25], 540, 20,5 cm, współopr., opr. z epoki, płsk. 360,- 242 HISTORIA. PRAWO

486. A. Naruszewicz. Dzieła. 1805. 488. Niezapominajki. Noworocznik. 1844.

Z serii „Wybór Pisarzów Polskich” wydawanej nakładem Tadeusza Mostowskiego. Oba oferowane dzieła biskupa Adama Naruszewicza (1733-1796) rejestrują wydarzenia związane z zamiarem zbliżenia Polski z Rosją, powziętym przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. W tym celu król wybierał się na Ukrainę w 1787 r., aby spotkać się z podróżującą na Krym carycą Katarzyną II, szykującą się do wojny z Turcją. Wcześniej zamówił u Naruszewicza historyczno-geograﬁ czny opis Krymu, który ukazał się jeszcze przed wyjazdem monarchy pod tytułem „Tauryka”. Biskup towarzyszył Stanisławowi Augustowi w ukraińskiej podróży i szczegółowo opisał jej przebieg w „Dyaryuszu podróży...” (poz. 2.). Na początku imponujący regestr prenumeratorów „Wyboru Pisarzów Polskich”, wśród których m.in.: ks. Józef Poniatowski, ks. A. Sapieżyna z Zamoyskich, ks. K. Sanguszkowa, ks. A. Radziwiłł, hr. F. Tarnowski, hr. J. Ossoliński, hr. Michał Ogiński, ks. A. Lubomirski, Tadeusz Czacki, Józef Strumiłło. Stan dobry.

487. Niemcewicz Julian Ursyn. Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polsz- cze, z rękopismów, tudzież dzieł w różnych językach o Polszcze wydanych, oraz z listami oryginalnemi królów i znakomitych ludzi w kraju naszym. Wyd. nowe J. N. Bobrowicza. T. 4. Lipsk 1839. Nakładem i drukiem Breitkopfa i Haertela, s. [4], 379, 22 cm, opr. nieco późniejsza, płsk. 280,- Wyd. 2. Dzieło zawiera olbrzymi materiał źródłowy do historii Polski XVI i XVII wieku (diariusze, relacje, uniwersały, listy, pamiętniki), w dużej części po raz pierwszy publikowane w języku polskim. W oferowanym t. 4 m.in.: Listy, Zygmunta I do żony i Stanisława Gorskiego Kan. Kor. do Jana Dantiska Bisk. Warmińskiego, itd.; rozmaite legacje i uniwersały z XVI i XVII w., opisanie bitwy pod Parkanami, zgon Jana III. Stan dobry.

488. Niezapominajki. Noworocznik na rok 1844. Wydany przez Karola Korwella. Ozdobiony pięcią rycinami i drzeworytami. Warszawa b.r. [1844]. W Drukarni S. Strąbskiego, s. [2], 237, [3], tabl. ryc. 5 (staloryty), ryc. w tekście 2 (drzeworyty), 18 cm, opr. wyd. skóra ze złoc. i tłocz., brzegi kart złoc. 600,- HISTORIA. PRAWO 243

489. H. Nussbaum. Historyja Żydów. 1888. 490. A. J. Ostrowski. Żywot Tomasza Ostrowskiego. 1836.

Zawiera m.in.: Święta Polaków pogan (A.W. Maciejowski); Ubiór dawny mieszczan krakowskich, przed- stawiony w portrecie Grzegorza Przybyło, starszego cechu złotników krakowskich r. 1534, z drzeworytami (A. Grabowski); Widowisko publiczne „Maryonetki” w wieku XVII w Warszawie (A. Grabowski); Francuzi i francuszczyzna na dworze Jana Kazimierza; Cudowny obraz Najświętszej Maryi Panny w Sokalu (E. Rastawiecki). Noworocznik ozdobiony pięcioma stalorytami: Pożar okrętu; Pożegnanie Konrada z Medorą; Sanna w Szkocji; Żorzina; Zamek Crichtoun w Szkocji oraz dwoma drzeworytami przedstawiającymi stroje mieszczan krakowskich. Luksusowa oprawa wydawnicza: skóra brązowa, na grzbiecie złocona tytulatura i ﬂ orystyczne ozdobniki, w zwierciadłach obu okładzin odbity na ślepo bogato zdobiony tłok z ptakami i elementami roślinnymi, brzegi kart złocone. Niewielkie uszkodzenie skóry na grzbiecie oprawy, brak karty przedtytułowej, brak składki 15 ze stronami 169-180 (błąd drukarski, składki tej nie ma w innych znanych egzemplarzach publikacji), na kartach miejscami charakterystyczne zażółcenia, poza tym stan dobry. Rzadki wariant luksusowej oprawy wydawniczej.

489. Nussbaum Hilary. Historyja Żydów od Mojżesza do epoki obecnej. T. I i II (w 2 wol.). Warszawa 1888. Nakładem Księgarni I. Mayznera, s. XVI, 266, VII; XII, 421, 20,5 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc. 600,- Dwa z pięciu pierwszych tomów przekrojowej historii Żydów, autorstwa Hilarego Nussbauma (1820- 1895), polskiego publicysty, historyka, ﬁ lantropa i działacza społecznego. Oferowane woluminy poświę- cone są dziejom Żydów od „najdawniejszych czasów” do 70 r. po narodzeniu Chrystusa. Nieaktualne pieczątki własnościowe. Przetarcia oprawy, podkreślenia kredką, miejscami zażółcenia pap., poza tym stan dobry.

490. Ostrowski Antoni Jan. Żywot Tomasza Ostrowskiego, ministra Rzeczypospolitej, później prezesa Senatu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, oraz rys wypadków krajowych od 1763 r. do 1817 r. przez autora Pomysłów o potrzebie reformy towarzyskiej [pseud.]. [T. 1]. Paryż 1836. W Księgarni Polskiej, s. XVI, 471, [1], portret 1 (litograﬁ a), 25 cm, opr. luksusowa z epoki skóra ze złoc. i tłocz., brzegi kart złoc. 1200,- Wydanie 1. Osadzona na szerokim tle dziejowym biograﬁ a Tomasza Ostrowskiego (1735-1817), podskarbiego nadwornego koronnego, prezesa senatu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskie- go, czołowej postaci polskiego życia politycznego epoki napoleońskiej. Narracja tomu pierwszego 244 HISTORIA. PRAWO

doprowadzona do 1811 r. (tom drugi ukazał się w 1840 r.). Przed tekstem litografowany portret Tomasza Ostrowskiego. Luksusowa oprawa z epoki: skóra ciemnozielona, grzbiet płaski, w części centralnej złocona tytulatura otoczona bogatymi zdobieniami, w zwierciadłach obu okładzin tłoczony na ślepo duży rocaille’owy ozdobnik, brzegi kart złocone. Stan dobry. Efektowny egzemplarz.

491. [Paderewski Ignacy]. Sarrazin Bernard. Imageries de Paderewski virtuose et homme d’état, ami de la France. Pologne! Poëme de Jean d’Auvergne. Préface de Zygmunt Dygat. Annonay et Nîmes 1945. Soleil de France, s. 74, tabl. ilustr. 8, 28,5 cm, oryg. okł. brosz. 150,- Odbito w nakładzie 1888 numerowanych egzemplarzy, oferowany nosi nr 896, drukowany na papierze sur Vergé de Rives BFK. Biblioﬁ lski druk poświęcony Ignacemu Paderewskiemu, jego działalności i twórczości. Ilustracje Romana Krasińskiego. Blok niezszyty. Futerał kartonowy. Stan bardzo dobry.

492. Pamiątki wojenne (afi sze). Zeszyt II. Warszawa 1918, s. [4], 44, [4], 14 x 16,5 cm, opr. wyd. brosz. 200,- Albumik przedstawiający afi sze z okresu I wojny światowej (m.in. „Pierwszy afi sz wojenny” z 3.VIII.14 r.). Ilustracje wklejone na osobnych planszach, obok kilku powtórzenie ich treści. Na pierwszej karcie sylwetka Franciszka Baytela (fi lantropa warszawskiego, jednej z popularniejszych postaci z czasów wojennych). Zabrudzenia i naddarcia okładek, poza tym stan dobry.

493. Piłsudski Józef. L’Année 1920. Édition complète avec le texte de l’ouvrage de M. Toukhatchevski „La marche au-delà de la Vistule” et les notes critiques du Bureau Historique Militaire de Varsovie. Traduit du polonais par Ch. Jèze et J.-A. Teslar. Paris (Paryż) 1929. La Renaissance du Livre, s. VIII, 335, [1], portret 1, map i planów 11 (kolor, rozkł.), szkice w tekście, 25,5 cm, luksusowy wariant opr. wyd., brązowy marokin z tłocz. i złoc. na grzbiecie, górny brzeg kart złoc. 300,- Edycja biblioﬁ lska wydana w nakładzie 400 egzemplarzy. Francuskie tłumaczenie „Roku 1920” Józefa Piłsudskiego, uzupełnione pracą Michaiła Tuchaczewskiego i analizą krytyczną polskich historyków wojskowości. Luksusowy wariant oprawy wydawniczej: brązowy marokin, grzbiet podzielony na pięć pól, w dwóch polach złocona tytulatura, w pozostałych złocone kasetony i motywy kwiatowe, górny brzeg kart złocony, pozostałe nieobcięte. Przetarcia oprawy, poza tym stan dobry.

– Egzemplarz z biblioteki Józefa Piłsudskiego –

494. [Piłsudski Józef]. Województwo Śląskie 1918-1928. Rozwój administracji samo- rządowej Województwa Śląskiego w zarysie. Informator i przewodnik po wystawie Województwa Śląskiego na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu. Red. L. Ręgorowicz, M. Dworzański, M. W. Tułacz. Katowice 1929. Nakł. Śląskiej Rady Wojewódzkiej, s. [4], 400, mapa (rozkł., kolor.), ilustr. w tekście, 22,5 cm, opr. luksusowa z epoki, skóra. 1200,- Z księgozbioru Józefa Piłsudskiego (ekslibris). Z podpisem Tomasza Zamoyskiego. Przekrojo- wy opis osiągnięć województwa śląskiego w pierwszym dziesięcioleciu odrodzonej Rzeczypospolitej. Zawiera m.in.: Uwagi o ustroju województwa śląskiego jako jednostki autonomicznej i samorządowej; Budowa kolei lokalnych; Muzeum Śląskie; Przemysł Górnośląski. Egzemplarz z niezwykłą prowe- niencją: Józefa Piłsudskiego (ekslibris) i Tomasza Zamoyskiego (podpis). Jan Tomasz Zamoyski (1912-2002), XVI ordynat Ordynacji Zamoyskiej, kawaler Orderu Orła Białego, wielce zasłużony dla ratowania dzieci w czasie II w. św. oraz ratowania skarbów polskiego dziedzictwa narodowego, po wojnie skazany przez komunistów na 15 lat więzienia. Opr.: brązowa skóra, tłocz. i złoc. tytulatura, brzegi k. złoc., pap. wyklejek zdobiony. Drobne defekty skóry w partii grzbietu, poza tym stan bardzo dobry. HISTORIA. PRAWO 245

493. J. Piłsudski. Rok 1920. 494. Z biblioteki Józefa Piłsudskiego.

495. Polska Wolność. Tygodnik pod red. Tadeusza Wieniawy-Długoszowskiego, nr 1: 10 IV 1927; nr 7 (51): 12 II 1928, s. 16; 16, 23 cm, oryg. okł. brosz. 120,- Radykalne, niezależne pismo socjalistyczne i antyklerykalne, wydawane w latach 1927-1935 przez Tadeusza Wieniawa-Długoszowskiego (1890-1942), b. członka PPS-Frakcji Rewolucyjnej i Organizacji Bojowej, zesłańca na Syberię. Uszkodzenie ostatniej karty drugiego numeru, zabrudzenia pierwszych i ostatnich kart, poza tym stan dobry.

496. [Powstanie listopadowe]. Stille Sven Jonas. Anteckningar under en resa till och ifrån Warschau vid slutet af Polska Frihets-Kriget 1831, utgifna. Lund 1834. Från N. P. Lundbergs Boktryckeri, s. IV, 220, 22,5 cm, opr. współcz. płsk. 1200,- Wydanie 1. Maliszewski i Skrzypek nie notują. Wspomnienia z okresu powstania listopadowego Svena Jonasa Stille (1805-1839), szwedzkiego lekarza, który w 1831 r. przedarł się do Polski i pracował jako chirurg wojskowy w warszawskich szpitalach. Dołączono polskie wydanie dzieła w tłumaczeniu Janiny Hery, które ukazało się w 1985 r. nakładem Instytutu Wydawniczego Pax. Stan bardzo dobry. Rzadkie.

497. [Powstanie listopadowe]. W setną rocznicę powstania listopadowego. 1830/31- 1930/31. Opracował i wydał komitet redakcyjny z inicjatywy Józefa Lachowskie- go. Lwów 1931. Z upoważnienia Obywatelskiego Komitetu Obchodu Stulecia Powstania Listopadowego we Lwowie, s. 400, liczne ilustr. w tekście, 30,5 cm, opr. wyd. pł. granatowe z tłocz. i złoc., górny brzeg kart barwiony. 240,- Księga jubileuszowa przygotowana i wydana z okazji 100. rocznicy powstania listopadowego. Znalazły się w niej teksty literackie powstałe w trakcie powstania i w latach po jego upadku (m.in. wiersze Mickiewicza, Słowackiego, poetyckie utwory pisane przez uczestników powstania), a także szkice historyczne, literackie i historyczno-literackie napisane m.in. przez: Ferdynanda Ossendowskiego, Mariana Gumowskiego, Juliusza Harbuta, Ernesta Łunińskiego, Aleksandra Kraushara, Witolda Bełzę, Józefa 246 HISTORIA. PRAWO

496. Powstanie listopadowe. 1834. 499. Fr. K. Prek. Czasy i ludzie. 1959.

Weyssenhoﬀ a. Tom bogato ilustrowany reprodukcjami rycin, portretów uczestników i scen batalistycz- nych, podobiznami dokumentów i rysunków satyrycznych z epoki. Oprawę płócienną ze złoceniami wykonał Stanisław Wojciechowski. Otarcia oprawy, wewnątrz stan bardzo dobry.

498. [Powstanie styczniowe]. Z lasu, pola i kwatery czyli urywki z pamiętników powstańca z roku 1863 przez A. K. (pseud.). Gródek 1896. Nakładem autora, s. 187, [3], 20 cm, opr. późniejsza, ppł. 300,- Fragmenty pamiętników powstańca styczniowego działającego na Ukrainie, ukazujące różnorodne obrazki z czasów zrywu narodowego. Pieczątki i wpisy własnościowe. Stan dobry. Rzadkie.

499. Prek Franciszek Ksawery. Czasy i ludzie. Przygotował do druku, przedmową, wstępem i przypisami opatrzył Henryk Barycz. Wrocław 1959. Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, s. L, 576, [2], ilustr. 9 (na 5 tabl.), 25 cm, opr. luksusowa płsk ze złoc., zach. lico opr. brosz. 360,- Wydane po raz pierwszy, z rękopisu, pamiętniki z lat 1818-1855 Franciszka Ksawerego Preka (1801- 1863), głuchoniemego rysownika, malarza, literata, jednego z prekursorów krajoznawstwa w Polsce. Artysta pisał swój dziennik prawie przez czterdzieści lat, jego fragmenty były znane w ówczesnej Galicji i oceniane pozytywnie m.in. przez Klementynę z Tańskich Hoﬀ manową oraz ks. Marię Wirtem- berską (a także jej matkę Izabelę Czartoryską). „Dziennik Preka urasta do rzędu jednego z naczelnych dokumentów galicyjskiej rzeczywistości w jej najbardziej ciemnym i mało znanym okresie, spiętym klamrami dwóch wielkich i przełomowych dat: kongresu wiedeńskiego (1815) i Wiosny Ludów (1848)… Obraz Galicji utrwalony żywo, z fotoreporterską ścisłością” (H. Barycz). Oprawa sygn.: „Marek Bauer Warszawa”: szeroki półskórek z tytulaturą na licu, narożniki zdublowane skórą, grzbiet podzielony zwięzami na pięć pól, w drugim – czerwony szyldzik z tyt. Stan bardzo dobry.

500. Przezdziecki Rajnold. Diplomatie et protocole à la cour de Pologne. T. 1-2 (w 2 wol.). Paris [Paryż] 1934, 1937. Editions les Belles Lettres, s. XXIII, 380, [2]; HISTORIA. PRAWO 247

500. Dyplomacja w dawnej Polsce. 501. St. Przyłęcki. Koniecpolscy. 1842.

444, [1], ilustr. portr., mapa, 25 cm, opr. płsk z szyldzikami, zach. przednie oryg. okł. brosz. 400,- Z dziejów dyplomacji i protokołu dyplomatycznego w Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVI-XVIII w. Rajnold hr. Przezdziecki (1884-1955), dyplomata, historyk, urzędnik MSZ i znawca protokołu dyplomatycznego, kawaler maltański, szambelan papieski, biblioﬁ l i kolekcjoner oraz właściciel Bibliote- ki Ordynacji w Warszawie przy ul. Foksal. Dzieło stanowi historię placówek dyplomatycznych w I Rzeczypospolitej: nuncjatury apostolskiej, ambasadorów Francji, misji pruskich i brandenburskich, posłów cesarskich, carskiej Rosji, ambasadorów Hiszpanii i Anglii. Książka zawiera 38 ilustr. całostronicowych oraz historyczną mapę Polski. Tom I „Dyplomacji” został nagrodzony w 1936 r. przez francuską Akademię Nauk Moralnych i Polityki. Efektowna oprawa: półskórek, na grzbiecie szyldziki z tytulaturą, zachowane oryginalne okł. brosz. z wizerunkiem orłów jagiellońskich. Stan bardzo dobry.

501. Przyłęcki Stanisław. Pamiętniki o Koniecpolskich. Przyczynek do dziejów polskich XVII. wieku. Wydał... Nakładem Leona Rzewuskiego. Lwów 1842. W Drukarni Piotra Pillera, s. IX, [4], 14-452, portrety 2 (miedzioryty), faksymile 1 (rozkł.), winietki i ﬁ naliki (drzeworyty), 22 cm, opr. współcz. płsk z tłocz. i złoc. 550,- Pamiętniki dotyczące jednego z możniejszych rodów magnackich na Kresach Rzeczypospolitej (m.in. budowniczych i właścicieli zamku w Podhorcach). Obejmują: okres walki przeciw Szwedom w latach 1627-1629 w Prusach Królewskich pod wodzą hetmana St. Koniecpolskiego (który m.in. powstrzymał Gustawa Adolfa od uderzenia na Gdańsk); listy hetmana do Zygmunta III (m.in. manifestacje przed- stawiające ciężką sytuację wojska polskiego i ostrzegające przed biernością szlachty, listy z obozów wojskowych pod Gniewem, Grudziądzem itp.). Następną, obszerną część dzieła stanowi genealogia Koniecpolskich. Na tablicach portrety hetmanów: Stanisława Koniecpolskiego i Jana Aleksandra Ko- niecpolskiego, narysowane w Podhorcach przez Kajetana Wincentego Kielisińskiego, rytował w Medyce Antoni Tepplar. Jego autorstwa są również drzeworyty przedstawiające widok Podhorców (na karcie tytułowej) i herb Koniecpolskich. Na końcu dzieła dołączono tablicę z faksymiliami rękopisów. Efektowna oprawa współczesna: płsk z tłocz. i złoc., sygnowany: ,,Marek Bauer Int. Warszawa”. Na 248 HISTORIA. PRAWO

502. K. St. Radziwiłł. Korespondencya. 1888. 503. Rarańcza. W 15-lecie czynu zbrojnego. 1933.

karcie tyt. naklejka: „Antykwariat Księgarni Gdańskiej A. Krawczyński”. Miejscami zażółcenia pap., poza tym stan dobry.

502. Radziwiłł Karol Stanisław. Korespondencya księcia [...] wojewody wileńskiego „Panie Kochanku” 1762-1790. Ze zbiorów familijnych wydał Kazimierz Waliszew- ski. Kraków 1888. Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 176, 25,5 cm, oryg. okł. brosz. 150,- Korespondencja księcia Karola Stanisława Radziwiłła „Panie Kochanku” (1734-1790), ordynata nie- świeskiego i ołyckiego, wojewody wileńskiego, starosty lwowskiego, jednej z najbarwniejszych postaci schyłkowych lat Rzeczypospolitej. Edycja Kazimierza Waliszewskiego (1849-1935), historyka i publicysty. Egzemplarz nieobcięty. Stan dobry.

503. Rarańcza. Zbiór opracowań w 15-lecie czynu zbrojnego. Warszawa [1933]. Nakładem Reprezentacji II Brygady Legjonów Polskich, s. VI, 298, tabl. ilustr. 6, tabl. map 5 (w tym 2 rozkł.), 25,5 cm, opr. współcz. skóra, zach. wyd. brosz., proj. Atelier Girs-Barcz. 600,- Na karcie tytułowej dwie dedykacje, jedna dla M. Gębarowicza od ppłk. Dr Stanisława Biegańskiego (jednego z autorów książki), druga od M. Swaryczewskiej dla prof. Bogdanowskiego. Praca zbiorowa pod redakcją ppłk. dypl. dr Stanisława Biegańskiego, wydana z okazji rocznicy zwycięskiej bitwy pod Rarańczą stoczonej przez II Brygadę Legionów pod dowództwem Józefa Hallera. Zawiera: Sprawa polska w rokowaniach pokojowych w Brześciu Litewskim; Działania pod Rarańczą; Rozwój ruchu niepodległościowego pod wpływem czynu II Brygady; Proces w Marmaros-Sziget. Naklejony ekslibris Swaryczewskiego, użyty do kamuﬂ ażu (w rzeczywistości egzemplarz Gębarowicza). Oprawa skóra z tłocz. i złoc. oraz naklejoną oryg. okł. wyd., sygnowana tłokiem: ,,Marek Bauer Int. Warszawa”. Podkreślenia ołówkiem, poza tym stan bardzo dobry. HISTORIA. PRAWO 249

504. Emigracja polska. 1839. 505. Z wieku Mikołaja Reja. 1905.

504. Raspail François-Vincent. De la Pologne sur les bords de la Vistule et dans l’Émigration. Paris (Paryż) 1839. Imprimerie de Bourgogne et Martinet, s. [4], 173, [3], 21,5 cm, opr. pł. z tłocz. i złoc., papier wyklejek marm. 120,- Egzemplarz ze zbiorów Edmunda Puzdrowskiego (ekslibris). Pieczątka i monogram na grzbiecie A. R. – Albert Rives w Mazamet. Rozprawa omawiająca sytuację polityczną emigracji po powstaniu listopadowym, autorstwa Franciszka Wincentego Raspaila (1794-1878), francuskiego chemika i lekarza, a zarazem znanego demokraty i republikanina. Edmund Puzdrowski (ur. 1942) prozaik, poeta, popularyzator kultury Kaszub i Pomorza, biblioﬁ l, wielki znawca książek. Nieznaczne otarcia oprawy, poza tym stan dobry.

505. [Rej Mikołaj]. Z wieku Mikołaja Reja. Księga jubileuszowa 1505-1905. Warszawa 1905. Druk Rubiszewskiego i Wrotnowskiego, s. [6], VIII, 328, 113, [1], 28,5 cm, opr. z epoki, płsk z tłocz. i złoc. 150,- Zbiór studiów poświęconych XVI w., wydany z okazji jubileuszu 500-lecia urodzin Mikołaja Reja. Zawiera w części pierwszej m.in.: B. Chlebowski, Mikołaj Rej, jako pisarz; W. Smoleński, Z dziejów miasteczka; Z. Gloger, Opisy majątkowe (inwentarze) na Litwie w XVI wieku; A. Kraushar, Pierwsza książka prawnicza polska w wieku XVI. W części drugiej materiały źródłowe. Na grzbiecie superekslibris literowy: „J.S.”. Niewielkie przetarcia oprawy, poza tym stan dobry.

506. Rocznik Oﬁ cerów Kawalerji 1930. Warszawa 1930. Nakł. „Przeglądu Kawale- ryjskiego”, s. 112, IV, erraty (luzem), 20,5 cm, oryg. opr. brosz. 60,- Korpus Oﬁ cerów Kawalerii Rzeczypospolitej Polskiej z 1930 r. ułożony według starszeństwa, pułków, innych jednostek i poza pułkami. Układ dwuszpaltowy. Ostatni z wydanych przed wojną roczników kawalerii. Niewielkie przebarwienia okładek, poza tym stan dobry. 250 HISTORIA. PRAWO

507. Rocznik Sądowy na rok 1865. 509. Rocznik Woyskowy na Rok 1830.

507. Rocznik Sądowy na rok 1865. Warszawa [1864]. W Drukarni Rządowey przy Komissyi Rządowej Oświecenia Publicznego, s. XIV, [2], 281, 15 cm, oryg. opr. brosz. 150,- Kalendarzyk sądowy zawierający, oprócz danych chronologicznych, wykazy sędziów i urzędników poszczególnych instancji i rodzajów instytucji sądowniczych Królestwa Polskiego, dane statystyczne okręgów sądowych, reskrypty Komisji Rządowej Sprawiedliwości i wykładnię prawa Senatu KP. Drobne zaplamienia i zagniecenia, poza tym stan dobry.

508. Rocznik Sądowy na rok 1875. Warszawa 1875. Drukiem Józefa Ungra, s. XVI, 290, [2], 14,5 cm, oryg. opr. brosz. 150,- Kalendarzyk sądowy zawierający (oprócz danych chronologicznych) wykazy sędziów i urzędników poszczególnych instancji i rodzajów instytucji sądowniczych Królestwa Polskiego, dane statystyczne okręgów sądowych, reskrypty Komisji Rządowej Sprawiedliwości i wykładnię prawa Senatu KP. Drobne zaplamienia i zagniecenia, poza tym stan dobry.

509. Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na Rok 1830. Warszawa [1830]. W Drukarni Woyskowey, s. [6], 264, 18 cm, opr. wyd. karton. 400,- Ostatni rocznik wydany w przededniu powstania listopadowego. Edycja zwykła bez tablic. Rocznik zawiera obsadę ofi cerską (nazwiska, odznaczenia) armii Królestwa Polskiego. Na listach wymienieni m.in.: generałowie; wyżsi ofi cerowie; komendanci twierdz, miast, dowódcy i ofi cerowie pułków jazdy, piechoty, artylerii, kapelani, lekarze, itp. Od strony 229 skorowidz nazwisk. Karta tytułowa litografowana. Zachowana oryginalna oprawa kartonowa wydawnicza. Pęknięcie grzbietu, ślady zalania i przetarcia oprawy, zabrudzenia karty tytułowej. Rzadkie.

510. Rogron Joseph-Adrien. Wykład prawa handlowego [...] przełożył Jan Szyma- nowski [...] z dodaniem przypisów z najcelniejszych autorów czerpanych, jakoteż HISTORIA. PRAWO 251

własnych uwag zastosowanych do prawodawstwa i jurisprudencyi krajowych. War- szawa 1848. W Drukarni Rządowej przy Kommissyi Rządowej Sprawiedliwości, k. [4], s. VIII, 780, [1], 24 cm, opr. ppł. 600,- Na k. tyt. pieczątka: „Specyalna Księgarnia Dzieł Prawnych St. Zweibauma w Warszawie, Długa 27”. Szczegółowy wykład przepisów prawa handlowego zebranych we francuskim kodeksie prawa handlowego z 1807 r. Kodeks ten obowiązywał również na ziemiach polskich i wywarł wielki wpływ na formowanie się polskiej doktryny prawa handlowego. Autorem polskiego przekładu i uwag doty- czących specyﬁ ki i zmian wprowadzonych w Królestwie Polskim był Jan Szymanowski, podprokurator przy Sądzie Apelacyjnym Królestwa Polskiego. Grzbiet nowy, płócienny. Przetarcia narożników opr., poza tym stan dobry. Rzadkie.

511. Rokicki Urban. Skarbczyk chronologiczny historyi polskiej przez X.U.R [krypt.].Wil- no 1862. Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, s. 132, 18 cm, opr. wyd. brosz. 90,- Wierszowane dzieje Polski od czasów legendarnego Piasta do trzeciego rozbioru i upadku państwa. Tekst ułożony jest w taki sposób, że przy każdym omawianym wydarzeniu pierwsze litery trzech początkowych wyrazów oznaczają cyfry, które tworzą datę tego wydarzenia. Z księgozbioru Alberta Zasztowta (naklejka). Egzemplarz nieprzycięty. Nieaktualna pieczątka własnościowa. Przebarwienia okładek, na kartach charakterystyczne zażółcenia. Rzadkie.

512. Sękowski Józef. Collectanea z dziejopisów tureckich rzeczy do historyi polskiey służących, z dodatkiem objaśnień potrzebnych i krytycznych uwag. Z wizerunkami odbijanymi na kamieniu. T. 1-2 (w 2 wol.). Warszawa 1824-1825. Nakł. Zawadz- kiego i Węckiego, s. [2], IX, [1], 244, [6], tabl. ryc. 1 (litografi a, sygn.: inv. et del. Smokowski); [2], XVI, 308, [4], tabl. ryc. 1 (litografi a, sygn.: inv. et del. Smokowski), 21,5 cm, opr. wyd. tekt. 1500,- Mający do dziś wartość merytoryczną wybór z tureckich kronik, głównie wojennych, dotyczących spraw polskich, w tym m.in. wyprawy warneńskiej, zatargów z Portą Otomańską w okresie wojen kozackich (Diariusz wyprawy chocimskiej), wyprawy Turków pod Wiedeń i odsieczy Wiednia, uzupełniony opisem tureckich poselstw do Polski. Józef Julian Sękowski (1800-1858), wybitny orientalista, pisarz, absolwent Uniwersytetu Wileńskiego, członek Towarzystwa Szubrawców, wywarł znaczący wpływ na tematykę orientalną Mickiewicza. Dzieło niniejsze, kwestionowane przez cenzurę carską, ukazało się dzięki poparciu Juliana Ursyna Niemcewicza. Dwie litografi e autorstwa Wincentego Smokowskiego. Nieaktualny wpis własnościowy i ekslibrisy. Naderwania i przetarcia oprawy, w tekście zaplamienia i ślady po zawilgoceniu, poza tym stan dobry. Rzadkie.

513. [Sikorski Władysław]. Graduation of General Sikorski. University of St. Andrews 1941, s. 15, [1], tabl. [4]: fot., 22 cm, oryg. opr. brosz. 90,- Sprawozdanie z uroczystości nadania doktoratu h.c. przez szkocki Uniwersytet w St. Andrews gen. Władysławowi Sikorskiemu, premierowi RP i Naczelnemu Wodzowi Polskich Sił Zbrojnych w dniu 7 lutego 1941 r. Przemówienie wicekanclerza uniwersytetu i obdarowanego doktoratem, wraz z sześ- cioma reprodukcjami fotograﬁ i. Stan bardzo dobry.

514. Sikorski Władysław. Modern warfare. Its character. Its problems. London. New York. Melbourne b.r. [1942]. Hutchinson & Co.(Publishers) LTD., s. 176, 19 cm, opr. wyd. pł. 300,- Na k. tyt. odręczny podpis autora, Władysława Sikorskiego (1881-1943), premiera Rządu Polskiego na uchodźstwie i Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Angielskie wydanie książki Sikorskiego „Przyszła wojna, jej możliwości i charakter oraz związane z nim zagadnienia obrony kraju”, wydanej po raz pierwszy w Warszawie w 1934 r. Jak piszą wydawcy, tłumaczenia na język angielski dokonano z wydania francuskiego, ponieważ żaden polski egzemplarz nie był dostępny. Autor pozo- stawił niezmienioną treść z 1934 r., gdyż uznał, że czytelnik sam oceni zgodność jego ówczesnej teorii z aktualną rzeczywistością. Stan dobry. 252 HISTORIA. PRAWO

512. J. Sękowski. Collectanea. 1824-1825. 514. Z podpisem autora. 1942.

515. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem pod wzglę- dem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem paraﬁ i, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Z mapą według nowego podziału. Lwów 1855. Nakł. K. Wilda. Druk. K. Pillera, s. 267, [2], mapa (cynkotypia, rozkł.), 29 cm, opr. pł. z tłocz. i złoc., zach. brosz. wyd. 600,- Szczegółowy spis miast, miasteczek, wsi i przysiółków Galicji, z podaniem nazwisk właścicieli ziemskich poszczególnych majątków. Rozkładana mapa administracyjna Galicji (42 x 55 cm). Tyt. i objaśnienia także w języku niemieckim. Karta wyd. z wzmocnionym marginesem. Karta inseratów ze śladem zalania. Stan wewnętrzny bardzo dobry. Rzadkie.

516. Sławianin. Zebrany i wydany przez Stanisława Jaszowskiego. Lwów 1839. Drukiem Piotra Pillera, s. 231, [5], tablica nut 1 (litografi a), fi naliki (drzeworyty), 22,5 cm, opr. z epoki płsk ze złoc., brzegi kart barwione. 360,- W treści m.in.: Opisanie historyczne i topografi czne zamku krzemienieckiego; Wyimki z podróży po Czechach; Jeden dzień z życia mego (Wyciąg z dziennika podróży do Jass 1828 r.); Czerkiesy; O mitologii ruskiej według podania ludu; Roman, powieść huculska; Dumy o zbójcach na pograniczu Polski i Węgier; O Cyganach krótka wiadomość; Wyimki z rękopisu Jacka Chwalczewskiego z roku 1607; Uczeni Europy pod względem Armenii; Rady do ozdoby ogrodu klementowickiego przez sławnego Ignacego Potockiego napisane; Krzysztof Strzemeski, powieść z siedemnastego stulecia; Jan III Sobieski i nauki; Wspomnienie o Janie Wejherze, wojewodzie chełmińskim. Pęknięcia i niewielkie ubytki skóry na krawędziach oprawy, brak jednej tablicy nut, druga tablica wzmocniona paskiem papieru na bocznym marginesie, nieaktualne pieczątki i zapiski własnościowe, poza tym stan dobry. Rzadkie.

517. Sokulski Justyn. Resztki archiwum hr. Potockich w Raju i wiadomość o papierni w Nowej Grobli. Kraków 1931. Drukarnia W. L. Anczyca i Spółki, s. 9, [2], 26 cm, opr. ppł. z tyt. na grzbiecie. 120,- HISTORIA. PRAWO 253

515. Skorowidz miejscowości Galicji. 1855. 516. Sławianin. 1839.

Na karcie przedtyt. odręczna dedykacja autora dla Władysława Żychowicza z 1931 roku. Odbitka z „Silva Rerum”, zeszyt 1/6, wytłoczona w 100 numerowanych egzemplarzach, oferowany nosi nr 8. Opis pozostałości (po burzach wojennych) biblioteki i archiwum hr. Potockich w Raju k. Brzeżan. „W 1919 r. natraﬁ łem przypadkowo na resztki tegoż archiwum, które wydobyłem z rąk jakiegoś ukra- ińskiego żołnierza” – autor. Stan bardzo dobry.

518. Sowiński Jan. O uczonych Polkach. Krzemieniec i Warszawa 1821. Nakładem N. Glücksberga, s. [4], VI, 195, [3], 19,5 cm, opr. płsk. 180.- Monograﬁ a Jana Sowińskiego (zm. 1862) poświęcona uczonym Polkom w dziedzinie literatury i historii. Książka wydrukowana w Krzemieńcu w drukarni Liceum Wołyńskiego. Autor charakteryzuje m.in.: królową Jadwigę, Marię Leszczyńską, Elżbietę Drużbacką, Kunegundę Komorowską, Annę Narbuttową, ks. Izabelę Czartoryską, Marię z Czartoryskich Wirtemberską, Klementynę z Tańskich Hoﬀ manową. Ubytki i spękania grzbietu, przetarcia oprawy, wewnątrz stan dobry.

519. Stoc Michał. Tablica chronologiczna historii powszechney i szczególnie bran- denbursko-pruskiey i polskiey od stworzenia świata na 3984 przed narodzeniem Chrystusa aż do 1827 po Chrystusie… W Poznaniu, Bydgoszczy i Lesznie 1827. Nakładem E. S. Mittlera, s. 48, 24,5 cm, opr. z epoki twarda. 240,- E. XIX w., t. 4, s. 385. Opis chronologiczny, w trzech tabelach równolegle, historii powszechnej, bran- denbursko-pruskiej i polskiej. Nieaktualne pieczątki i wpisy własnościowe. Stan dobry.

520. Śliwiński Artur. Jan Sobieski. Warszawa 1924. Wydawnictwo M. Arcta, s. 195, tabl. ilustr. 1, liczne ilustr. w tekście, 32 cm, opr. wyd. Jana Recmanika, pł. zielone ze złoc. na licu i grzbiecie. 440,- Bogato ilustrowana biograﬁ a króla Jana III Sobieskiego autorstwa Artura Śliwińskiego (1877-1953), historyka, pisarza, premiera, działacza politycznego, współpracownika Józefa Piłsudskiego. Oprawa 254 HISTORIA. PRAWO

518. J. Sowiński. O uczonych Polkach. 520. A. Śliwiński. Jan Sobieski. 1924.

wydawnicza wykonana w warszawskim zakładzie introligatorskim Jana Recmanika (sygnowana ślepym tłokiem na tylnej okładce): płótno zielone, na grzbiecie złocona tytulatura, na licu powtórzona złocona tytulatura oraz efektowny szyszak husarski. Niewielkie otarcia płótna na krawędziach, na odwrocie tablicy z portretem obca dedykacja, miejscami zażółcenia pap., poza tym stan dobry. Ładny egzemplarz. Lit.: E. Pokorzyńska. Jan Recmanik 1974-1949, artysta introligator, poz. 52 (inny wariant kolorystyczny).

521. [Świętochowski Aleksander]. Prawda. Książka zbiorowa dla uczczenia dwu- dziestopięcioletniej działalności Aleksandra Świętochowskiego 1870-1895. Lwów- -Petersburg 1899. Nakładem Księgarni H. Altenberga. K. Grendyszyński, s. LXXIX, 525, tabl. portr. 1, liczne winietki i ﬁ naliki, 28 cm, opr. luksusowa płsk z tłocz. i złoc., brzegi kart złocone, zach. przednia okł. brosz. 600,- Z księgozbioru ks. Edmunda Majkowskiego (ekslibris autorstwa Rudolfa Mękickiego), historyka, archiwisty, bibliotekarza, biblioﬁ la, kawalera Wielkiej Wstęgi Orderu Białego Kruka. Księga pamiątkowa dedykowana Aleksandrowi Świętochowskiemu (1849-1938), jednemu z najwybitniejszych publicystów i dramatopisarzy okresu pozytywizmu. Tytuł nawiązuje do tytułu czasopisma, które Świętochowski założył i redagował w latach 1881-1902. Księga zawiera ponad 80 artykułów napisanych przez najwybitniejszych ówczesnych pisarzy i literatów (m.in.: Adam Asnyk, Maria Konopnicka, Andrzej Nie- mojewski, Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus, Władysław St. Reymont, Stefan Żeromski, Adolf Dy- gasiński, Franciszek Rawita, Kazimierz Tetmajer) oraz historyków (m.in.: Henryk Biegeleisen, Piotr Chmielowski, Tadeusz Korzon, Władysław Smoleński). Oprawa luksusowa wykonana przez krakowskiego introligatora Józefa Pitułkę (sygnowana pieczątką na przedniej karcie ochronnej): pół- skórek brązowy, grzbiet sześciopolowy, w polu drugim złocony tytuł, w pozostałych polach złocona lilia, papier okładek imitujący fakturę skóry krokodyla, rogi kart zaokrąglone, brzegi kart złocone, zachowana przednia okładka broszurowa ze zdobieniami w stylu młodopolskim. Otarcia oprawy, poza tym stan dobry. HISTORIA. PRAWO 255

521. A. Świętochowski. Prawda. 1899. 522. St. Tarnowski. Nasze dzieje. 1896.

522. Tarnowski Stanisław. Nasze dzieje w ostatnich stu latach. Wydanie drugie uzupełnione. Kraków 1896. Spółka Wydawnicza Polska, s. [4], 192, liczne ilustr. w tekście, 28 cm, opr. skóra z tłocz. i złoc. 500,- Wydanie 2 (wyd. 1 ukazało się w 1895 r.). Bogato ilustrowany zarys dziejów Polski od Insurekcji Ko- ściuszkowskiej do 1895 r., pióra Stanisława Tarnowskiego (1837-1917), historyka i krytyka literatury, prezesa Akademii Umiejętności, rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Oprawa luksusowa: skóra z tłoczeniami i złoceniami, na licu czteropolowy herb Rzeczypospolitej z Orłem i Pogonią w ozdobnym kartuszu, pod koroną. Zach. oryg. okł. brosz., brzegi kart barwione. Nalepka: Księgarnia Spółki Wydawniczej Polskiej w Krakowie. Przetarcia oprawy, poza tym stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz.

523. Thiers Louis Adolphe. Atlas de l’Histoire du Consulat et de l’Empire. Dressé et dessiné sous la direction de M…, par MM. A. Dufour et Duvotenay. Gravé sur acier par Dyonnet. Paris (Paryż) 1864. Lheureux et Cie, k. [2], tabl. map i planów 66 (staloryty, w tym 7 rozkł. i 2 kolor.), 45 cm, opr. z epoki płsk z tłocz. i złoc. 900,- Atlas do monumentalnego dzieła Ludwika Adolfa Thiersa (1797-1877), francuskiego polityka, historyka i prawnika. Zawiera 66 map i planów ilustrujących najważniejsze bitwy i kampanie okresu napoleońskiego 1796-1815. Niewielkie otarcia i zaplamienia oprawy, oprawa naprawiana, na kartach miejscami charakterystyczne zażółcenia, poza tym stan dobry.

524. Tygodnik Literacki: literaturze, sztukom pięknym i krytyce poświęcony. 1843. Nr 1-52 (2 stycznia-25 grudnia). Poznań 1843. Czcionkami E. Günthera w Lesznie, s. 416, 26,5 cm, opr. z epoki płsk z bogatymi złoc., brzegi kart marm. 800,- Czasopismo wydawane w latach 1838-1845, redagowane przez Antoniego Woykowskiego. W treści m.in.: List Kajetana Sołtyka tyczący się waloru monet; Wizyta królewicza Władysława u Jana Roga- lińskiego w Krześlicach; Uniwersał Zygmunta III zwołujący sejm walny koronny w Warszawie roku 256 HISTORIA. PRAWO

523. Bitwy okresu napoleońskiego. 1864. 524. Tygodnik Literacki. 1843.

1591; Kilka myśli nad małżeństwem i prawodawstwem rozwodowym; List hospodara multańskiego w czasie bezkrólewia po Zygmuncie Auguście; O języku dolnoszląskich Polaków; Cenzura pism w dawnej Polsce; Forma prawdziwego wolnego rządu przez Konfederację Targowicką ułożona; Pan Zelman (Z podań i zabaw gminnych Czerwonej Rusi); Diabeł polski; List Stanisława Leszczyńskiego króla Polski do córki swej królowej francuskiej; Skąd ciemnota ludu wiejskiego pochodzi i jakie jej powszechne wady; O konfederacjach w Polsce; O starostwach i starostach w Polsce; O żywej, poj- mującej się i dokonywającej narodowości; Wspomnienie znad Prądnika; Kilka notatek o wycieczce na Białą Ruś; Aleksander Józef Lisowski; Poezje Tomasza Zana. Brak zbiorczej karty tytułowej i spisu treści. Ubytki i przetarcia skóry na krawędziach, zabrudzenia przedniej wyklejki, na kartach miejscami zaplamienia i charakterystyczne zażółcenia, poza tym stan dobry.

525. Waga Teodor. Historya xiążąt i królów polskich krótko zebrana z niektóremi uwagami nad dzieiami narodu polskiego na nowo przedrukowana. Warszawa 1808. W Drukarni Xięży Piiarów, s. [3], 16-347, [1], 16 cm, opr. płsk z tłocz. 300,- Jeden z najpopularniejszych podręczników historii Polski, napisany przez Teodora Wagę (1739-1801), pijara, historyka, wykładowcę w Collegium Nobilium. Podręcznik ten, którego pierwsze wydanie uka- zało się w 1770 r., cieszył się dużym uznaniem i był wielokrotnie wznawiany. Spękania i ubytki skóry grzbietu, przetarcia oprawy, ślady pióra na kartach, miejscami zaplamienia, poza tym stan dobry.

526. [Wybicki Józef]. Początki geograﬁ i teraźnieyszey podług ostatnich traktatów pokoiu. Élemens de la géographie moderne [...] Wrocław 1804. Wilhelm Bogumił Korn, s. VII, [8], 239, map 5 (miedzioryt. rozkł., kolor.), 17,5 cm, opr. współcz. płsk. 600,- Wydanie 1. Syntetyczny wykład geograﬁ i politycznej i gospodarczej autorstwa Józefa Wybickiego (1747-1822), czołowego działacza politycznego w okresie Legionów, Księstwa Warszawskiego i Króle- stwa Kongresowego, publicysty, autora „Mazurka Dąbrowskiego”. Wiadomości uporządkowane konty- HISTORIA. PRAWO 257

526. J. Wybicki. Początki geograﬁ i. 1804. 527. B. Zaleski. Żywot A. J. Czartoryskiego. 1881.

nentami i państwami z uwzględnieniem informacji o granicach, formach rządów, produkcji przemysłowej i rolniczej etc. Opr.: brązowy płsk, na licach pap. Drobne zaplamienia i przebarwienia, poza tym stan bardzo dobry.

527. Zaleski Bronisław. Żywot Księcia Adama Jerzego Czartoryskiego T. 1. Poznań 1881. W Księgarni J. K. Żupańskiego, s. II, 501, [2], 24,5 cm, opr. współcz., płsk. 240,- Ukazał się tylko t. 1. Dzieło biograﬁ czne poświęcone ks. Adamowi Jerzemu Czartoryskiemu (1770-1861), jednemu z najwybitniejszych polskich polityków XIX w., przywódcy konserwatywno-liberalnego stronnictwa emigracyjnego. Nieskończona praca obejmuje okres do początku panowania cara Aleksandra I. Bronisław Zaleski (1819-1880), pisarz i działacz polityczny, od lat 30. XIX w. prześladowany przez carat za swą działalność na rzecz niepodległości Polski. Opr.: czarny płsk, na grzbiecie tłocz. i złoc. tytulatura oraz ozdobnik z herbem Czartoryskich, na licach i wyklejkach pap. marm. Pieczątka własnościowa Zdzisława Spieralskiego (1927-1983), historyka i dziennikarza. Stan bardzo dobry.

528. Zamoyski Jan. Mémoire du comte Jean Zamoyski. Vienne (Wiedeń) 1886. Imprimerie de Ch. Reisser & M. Werthner, s. 344, [2], adl.; Zamoyski Jan. Le procès du Comte Jean Zamoyski. Suite du Mémoire. Docu- ments. Imprimerie de Ch. Reisser & M. Werthner, s. 284, [4], adl., 18 cm, opr. z epoki, płsk. 360,- Poz. 1. Memoriał hr. Jana Zamoyskiego (1849-1923), galicyjskiego ziemianina, posła do Austriackiej Rady Państwa, w sprawie prośby o unieważnienie małżeństwa, złożonej w Rzymie oraz sprawy o roz- wód, złożonej w Paryżu przez jego żonę. Poz. 2. Materiały źródłowe do procesu wytoczonego hrabiemu przez jego małżonkę Louise Eugénie Pélissier de Malakoﬀ , wydane przez samego Zamoyskiego. Opr.: czerwony płsk, na licach i wyklejkach pap. marm. Drobne otarcia, poza tym stan dobry. Rzadkie. 258 HISTORIA. PRAWO

528. J. Zamoyski. Memoriał rozwodowy. 1886. 530. W. Zamoyski. Materiały źródłowe.

531. I. Zinberg. Skorowidz Królestwa Polskiego. 1877. HISTORIA. PRAWO 259

532. Życia sławnych Polaków. 1837.

529. Zamoyski Władysław. O zarzucanem dowódzcy Korpusu II jenerałowi Ramorino, niedopełnieniu roskazów danych mu przez naczelnego dowódzcę po upadku Warszawy 1831 roku. List pułk-ka... b. Szefa Sztabu Korpusu IIº do redaktora dziennika „Trzeci Maj”. Paryż 1844. W drukarni Lacour i Cie, s. 75, [1], 22 cm, opr. późniejsza pł. z tyt. na licu. 120,- Broszura polemiczna broniąca gen. Ramorino przed zarzutami spowodowania przyspieszenia upadku powstania listopadowego przez niedopełnienie rozkazów otrzymanych po kapitulacji Warszawy. Drobne ślady zaplamienia, poza tym stan dobry.

530. [Zamoyski Władysław]. Jenerał Zamoyski 1803-1868. T. I-VI (w 6 wol.). Poznań 1910-1930. Nakładem Biblioteki Kórnickiej, s. [6], 441, [15], mapa 1 (rozkł.); [6], 529, [23]; [6], 442, [18]; [4], 566, [22]; [4], 425, [13]; [4], 507, [17], 23 cm, opr. pł. z szyldzikami z tłocz. i złoc. 1200,- Zbiór materiałów źródłowych do życia i działalności politycznej generała Władysława Zamoyskiego (1803-1868), oﬁ cera armii Królestwa Polskiego, adiutanta wielkiego księcia Konstantego, w czasie powstania listopadowego adiutanta gen. Skrzyneckiego, jednego z najbliższych współpracowników ks. Adama Czartoryskiego w Hôtel Lambert. W tomach I-III zachowane lica oryginalnych okładek wydawniczych. Nieaktualne ekslibrisy własnościowe. Niewielkie przetarcia i zabrudzenia opraw, w tekście nieznaczne zabrudzenia pap., poza tym stan dobry. Rzadkie w komplecie. Lit.: E. Maliszewski, Bibliograﬁ a pamiętników polskich, poz. 1667

531. Zinberg Izydor. Skorowidz Królestwa Polskiego czyli spis alfabetyczny miast, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego z wykazaniem: gubernii, powiatu, paraﬁ i, sądu pokoju lub gminnego, oraz naj- bliższej stacji pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin... opatrzony mappą Królestwa Polskiego. T. 1-2 (w 1 wol.). Warszawa 1877. Druk I. J. Ałapina, s. [4], 426, [2]; [4], 355, szpalt 93 (kart 23), 21 x 28 cm, opr. płsk. 450,- Szczegółowy skorowidz wszystkich miejscowości Królestwa Polskiego. Nagłówki kolumn w tabeli po polsku i rosyjsku. Opr. sygn. (pieczątka nieczytelna): brązowy płsk, na grzbiecie tłocz. i złoc. tytulatura, 260 HISTORIA. PRAWO

na licach pł. Pieczątka księgarni, pieczątka własnościowa. Brak mapy. Górna część grzbietu lekko uszkodzona, otarcia pł.

532. Życia sławnych Polaków. Wydanie nowe Jana. Nep. Bobrowicza. T. 1-5 (w 5 wol.). Lipsk 1837. Breitkopf & Haertel, s. XIV, 293, portret (miedzioryt); X, 296; X, 355, portret (miedzioryt); [8], 317, portret (miedzioryt); XII, 303, portret (miedzioryt), 20,5 cm, jednolite opr. późniejsze, ppł. 1200,- Ekslibris J. i K. Dolińskich. Pięciotomowy zbiór prac biograﬁ cznych poświęconych sławnym postaciom polskiej historii. W t. 1-2 „Historya J. K. Chodkiewicza...” autorstwa Adama Naruszewicza; w t. 3 „Życie Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana wielkiego koronnego...” Franciszka Bohomolca oraz „Historya Stefana na Czarncy Czarnieckiego...” Michała Krajewskiego; w t. 4 „Życie Jana Tarnowskiego” Sta- nisława Orzechowskiego oraz „Życie Lwa Sapiehy”; w t. 5 „Życie Jerzego Ossolińskiego” Franciszka Bohomolca. Portrety Chodkiewicza, Zamoyskiego, Tarnowskiego i Ossolińskiego. Ślady zawilgocenia, zbrązowienia kart miejscami bardzo intensywne. NUTY 261

NUTY

533. Witwicki Józef. Czyżyk – polka. Z pieśni narodowyj polskij na fortepiano. Kijów i Kamieniec, A. Kocipiński, Lipsk Fryd. Hofmeister, b.r. [1863], s. 4, 31,5 cm, bez opr. 90,- Kompozycja Józefa Dominika Witwickiego (1813-1866), pianisty i kompozytora, wydana w Kijowie i Kamieńcu Podolskim przez Antoniego Kocipińskiego (1816-1866), dedykowana w druku „Pani Dy- onizie Kocipińskiej”. Na okładce wpis własnościowy, nieznacznie przycięty dolny margines, stan dobry.

534. Czarnecki Wacław. Dumka Polka na fortepian. W Kijowie, Kamieńcu Pod. i Ki- szyniowie u Ant. Kocipińskiego, w Lipsku u Fryd. Hofmeistra, b.r., s. 3, 32 cm, bez opr. 90,- Kompozycja Wacława Czarneckiego, z mottem z Bohdana Zaleskiego: „Dumko tęskna, dumko cicha, Ukraińskich stepów dziecię”. Drobne zaplamienia i ślady zalania, stan dobry. Bardzo rzadkie.

535. [Polskie hymny narodowe]. Polish National Hymns. Hymnes Nationaux Polonais. 1. Boże coś Polskę 2. Z dymem pożarów. For the wounded Poles. Au profi t des Polonais blessés 1863-1864. Na korzyść rannych. Arranged for piano, organ, and harmonium. London (Londyn), b.r. [1864]. Concanen, Lee and Siebe lith., s. 4 (w litografi i), 36,5 cm, oryg. okł. brosz. (chromolitografi a). 120,- Zawiera nuty hymnów „Boże coś Polskę” oraz „Z dymem pożarów”, bez słów. Na okładce efektowna chromolitografi a: w części centralnej trójpolowa tarcza herbowa Rzeczypospolitej z herbami Polski, Litwy i Rusi, ukoronowana mitrą królewską, podtrzymywana przez kosyniera i strzelca, z dewizą „Boże zbaw Polskę”. Wydawnictwo przeznaczone było na pomoc rannym powstańcom 1863-1864 roku. Drobne zbrązowienia, przedarcia, poza tym stan dobry.

536. Braun Jan. Potpourri z pieśni polskich. (Polnisches Lieder-Potpourri). Potpourri de chants polonaises. Na cytrę przystępnie ułożył... Kraków b.r. (po 1892). Nakład i własność księgarni i składu nut L. Zwolińskiego i Spółki, Musikaliendruckerei v. Jos. Eberle, Wien, s. 11, 31 cm, opr. brosz. 120,- Zeszyt II, zawiera m.in. kompozycje Fryderyka Chopina i Stanisława Moniuszki, mazur „Grzmią pod Stoczkiem”, Marsz Mierosławskiego. Dekoracyjna, litografowana okładka z przedstawieniem masze- rującego oddziału żołnierzy polskich okresu napoleońskiego, zabawy w podkrakowskiej karczmie oraz lirnika i Orła Białego. Drobne zabrudzenia i przedarcia, stan dobry.

537. Ostrowski Jan. W Zakopanem. Trzy Mazury ułożył na fortepian... op. 27. Kraków b.r. [1896]. Nakład i własność księgarni i składu nut L. Zwolińskiego i Spółki, zakład art. litogr. C. G. Rödera w Lipsku, s. 7, 34 cm, oryg. okł. brosz. 120,- 262 NUTY

534. W. Czarnecki. Dumka Polka. 535. Polskie hymny narodowe. 1863-1864.

536. Potpourri z pieśni polskich. Po 1892. 537. J. Ostrowski. W Zakopanem. 1896.

Trzy mazury góralskie skomponowane na fortepian przez Jana Ostrowskiego (1853-1899). Ponad tytułem drukowana dedykacja: „Jaśnie Wielmożnemu Panu Drowi Michałowi Bobrzyńskiemu, Wicepre- zydentowi c.k. Rady Szkolnej Krajowej, Komandorowi Orderu Franciszka Józefa etc., etc.”. Efektowna litografowana okładka z krajobrazem tatrzańskim. Niewielkie naddarcia i zabrudzenia, poza tym stan dobry. LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 263

LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

538. Brantôme. Żywoty pań swawolnych. T. 1-2 (w 2 wol.). Kraków 1914. S. A. Krzy- żanowski, s. [2], XXIII, 252, [1]; s. 301, [1], 21 cm, opr. pł. z tłocz. i złoc., zach. lica oryg. opr. brosz., brzegi kart barwione. 180,- Wydanie 2. (Wydanie 1 ukazało się w tym samym roku). Słynne „Żywoty pań swawolnych” autorstwa Pierre’a de Bourdeille’a, seigneur’a de Brantôme (1540-1614), francuskiego wojskowego, dworzanina, historyka i pamiętnikarza. Znakomitego polskiego przekładu dokonał Boy-Żeleński, który wykorzystu- jąc bogactwo archaizowanej polszczyzny, idealnie oddał wartki, gawędziarski i często dosadny język oryginału. Kunszt tłumaczenia sprawia, że dzieło dostarcza czytelnikowi wiele radości i dobrej zabawy. Nieaktualny ekslibris i pieczątki własnościowe. Niewielkie przetarcia oprawy, poza tym stan dobry.

539. Brzękowski Jan. Poezje wybrane. Londyn 1960. Oﬁ cyna Poetów i Malarzy, s. 161, [3], tabl. ilustr. 4, 22 cm, oryg. okł. brosz. 120,- Z odręczną dedykacją i podpisem autora dat. „Paryż 11/X 61”. Utwory poetyckie Jana Brzękow- skiego (1903-1983), pisarza, poety, czołowego przedstawiciela awangardy polskiej. Liczne marginalia i zaznaczenia długopisem. Drobne zagniecenia, poza tym stan bardzo dobry.

540. Brzękowski Jan. Spectacle métallique. Avec un frontispice par Max Ernst. Paris (Paryż) 1937, Editions Sagesse, Librairie Tschann, Collection Anthologique nr 37, s. [16], tabl. ilustr. [1], 20,5 cm, opr. wyd. brosz. 1200,- Na karcie przedtytułowej odręczna dedykacja autora w języku francuskim, dat. „Paris, le 23 Septembre 1937”. Wydanie biblioﬁ lskie opublikowane w nakładzie 200 egzemplarzy numerowanych, oferowany nosi numer 135. Tomik ośmiu wierszy Jana Brzękowskiego (1903-1983), poety, eseisty, czołowego przedstawiciela awangardy polskiej, członka krakowskiej grupy poetyckiej Awangarda, współzałożyciela grupy „a.r.” działającej w Łodzi w latach 1930-1935, współpracownika „Zwrotnicy” i „Linii”. Frontispis projektu Maxa Ernsta (1891-1976), niemieckiego malarza, rzeźbiarza i graﬁ ka, jednego z głównych przedstawicieli surrealizmu. Dołączono składkę z wierszami. Odbarwienia i zabrudzenia oprawy, poza tym stan dobry.

541. Bystroń Jan Stanisław. Księga imion w Polsce używanych. Warszawa 1938. Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, s. 376, [8], 21 cm, opr. współcz., płsk. 150,- Praca poświęcona imionom nadawanym w Polsce autorstwa Jana Stanisława Bystronia (1892-1964), etnologa, socjologa, autora dzieł dotyczących zwyczajów i obyczajów polskich. Zawiera informacje ogólne o imiennictwie oraz charakterystykę poszczególnych imion (popularności ich użycia, w prze- szłości i czasach autora). Opr.: zielony płsk, na licach pap. marm. Zachowana oryg. okł. brosz. Stan bardzo dobry.

542. Cervantes Saavedra Miguel de. Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy. Przełożyli Anna Ludwika Czerny i Zygmunt Czerny. T. 1-2 (w 2 wol.). Warszawa 1955. PIW, s. 573, [2]; 622, [2], tabl. ilustr. 12, opr. współcz., płsk. 360,- 264 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

538. Brantôme. Żywoty pań swawolnych. 1914. 539. J. Brzękowski. Poezje wybrane. 1960.

Najgłośniejsza powieść Miguela de Cervantesa (1547-1616), hiszpańskiego pisarza barokowego. Pier- wodruk powieści ukazał się w dwóch częściach w latach 1605-1615. Opowiada ona o losach szlachcica, który pod wpływem romansów popada w obłęd i wyrusza w świat jako błędny rycerz z misją pomagania i bronienia słabszych. Opr. wykonana w atelier „Librarium”, sygn. nalepką: zielona skóra, na grzbiecie tytulatura, na licach dekoracja z pasów kolorowego pap. o różnej fakturze, górne i dolne obcięcie kart barwione na zielono, na obcięciu bocznym dekoracja malarska, tworząca całość ilustracji po zestawieniu tomów. Stan bardzo dobry.

543. Czyżewski Tytus. Robespierre. Rapsod. Cinema. Od romantyzmu do cynizmu. Paryż-Warszawa 1927. Odbito w Drukarni Leona Nowaka, s. 43, [1], ilustr. w tekście, 27,5 cm, oryg. okł. brosz. 800,- Wydano w nakładzie 500 egzemplarzy. Poemat futurystyczny Tytusa Czyżewskiego (1880-1945), poety, krytyka artystycznego, malarza, współzałożyciela klubu futurystów Katarynka, członka Formis- tów, współautora „Jednodńuwki futurystuw”. Projekt okładki i rysunki w tekście wykonał autor. Na kartach i okładce miejscami zagniecenia i zabrudzenia, brak strony przedtytułowej, poza tym stan dobry. Rzadkie.

544. Gałczyński Konstanty Ildefons. Niobe. Warszawa 1951. „Czytelnik”, s. 50, [1], 18,5 cm, oryg. okł. brosz. wg proj. Jana S. Miklaszewskiego. 360,- Na karcie przedtytułowej dedykacja autora: „Jerzemu Nawrockiemu. K. I. Gałczyński. Wrocław 7 III 52”. Wydanie 1. Jeden z najsłynniejszych poematów Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (1905- 1953), poety, prozaika, dramatopisarza, członka grupy literackiej Kwadryga. Pomysł na napisanie utworu narodził się w 1949 r. w Nieborowie, gdzie kustosz tamtejszego muzeum opowiedział Gałczyń- skiemu historię znajdującej się w zbiorach muzeum marmurowej głowy Niobe. Oryginał grecki rzeźby zaginął, a kopia nieborowska jest jego najlepszą repliką, traﬁ ła do Polski jako dar carycy Katarzyny II LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 265

540. J. Brzękowski. Wiersze. Z dedykacją autora. 541. J. St. Bystroń. Księga imion. 1938.

542. Cervantes. Don Kichote. 1955. 543. T. Czyżewski. Robespierre. 1927. 266 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

544. K. I. Gałczyński. Niobe. 1951. 545. Notes sur Chopin. Z autografem A. Gide’a. 1948.

dla Heleny Radziwiłłowej. Tekst utworu utrwalono także w nagraniu płytowym w wykonaniu samego poety. Okładkę projektował Jan S. Miklaszewski. Nieaktualny wpis własnościowy. Przetarcia, przebarwienia i naddarcia oprawy, poza tym stan dobry.

545. Gide André. Notes sur Chopin. Paris (Paryż) 1948. L’Arche, s. [6], VII, 131, [5], 22,5 cm, opr. wyd. karton. 300,- Z autografem André Gide’a. Francuskie wydanie „Notatek o Chopinie” André Gide’a (1869-1951), francuskiego pisarza, laureata literackiej Nagrody Nobla. Fascynacja postacią genialnego kompozytora była tak wielka, że Gide poświęcił się jej bez reszty: „Spędziłem z Chopinem więcej czasu, niż go poświęciłem innej osobie, jakiemukolwiek innemu autorowi”. Praca zapowiadana w 1892 r., we fragmentach ukazywała się w 1931 i 1938 r. Dołączone zaproszenie na koncert w Hôtel Lambert rosyjskiego pianisty Georga Chavchavadze z 1949 r. dla Tadeusza Koziełł-Poklewskiego, wybitnego archeologa. Egzemplarz nierozcięty. Zabrudzenia i zagniecenia oprawy. Stan dobry.

– Szkoła Narodowa Polska w Batignolles –

546. Gorecki Antoni. Grosz wdowi. Kolęda z roku 1851 na rok 1852 na korzyść sierot polskich wychowywanych w Szkole Narodowej Polskiej Boulevard Batignolles, 56. Paryż 1852. W Drukarni L. Martinet, s. 34; adl.: Brodziński Kazimierz. Wiesław. Sielanka krakowska. Wydanie poprawne. Kraków 1850. Nakładem Księgarni i Czcionarni Pod Sową, s. 31, 16,5 cm, współopr., opr. z epoki pł. ze złoc. superekslibrisem Szkoły Narodowej Polskiej. 500,- Egzemplarz z superekslibrisem Szkoły Narodowej Polskiej w Batignolles, założonej w 1842 r. przez gen. Józefa Dwernickiego. Na wyklejce karta z nadrukiem Szkoły Narodowej Polskiej, infor- LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 267

546. Z biblioteki Szkoły w Batignolles. 547. B. T. Grabowski. Syn margrafa. 1880.

mująca, iż książka została podarowana w 1854 r. Arturowi Czernikowi „za przykładanie się do języ- ka polskiego”. Z odręcznymi podpisami dyrektora szkoły Stanisława Malinowskiego i Prezesa Rady Alojzego Biernackiego. Poz. 1. Wydany anonimowo wierszowany poemat Antoniego Gorec- kiego (1787-1861), poety, uczestnika wojen napoleońskich i powstania listopadowego, przyjaciela Mickiewicza. Wzorowaną na Niemcewiczu dumę rycerską autor wzbogacił tematyką aktualną. Mic- kiewicz uważał Goreckiego za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli poezji wojen napoleoń- skich” (PSB, t. VIII, s. 308). Poz. 2. Jeden z najważniejszych poematów Kazimierza Brodzińskiego (1791-1835), poety, historyka, żołnierza Księstwa Warszawskiego. Przetarcia płótna oprawy, na wyklejkach ślady zawilgocenia, w poz. 2 liczne odręczne poprawki atramentem, poza tym stan dobry. Rzadkie.

547. Grabowski Bronisław Teodor. Syn margrafa. Tragedya z X-go wieku w pięciu aktach. Warszawa 1880. Druk J. Bergera, s. [4], 114, [1], 20,5 cm, opr. z epoki, płsk. 200,- Z księgozbioru Františka Adolfa Šuberta (ekslibris). Na licu opr. brosz. odręczna dedykacja autora. Dramat historyczny Bronisława Teodora Grabowskiego (1841-1900), pisarza, etnografa, slawisty. František Adolf Šubert (1849-1915), czeski pisarz, dramaturg i historyk teatru. Opr.: brązowy płsk, na licach pap. marm, brzegi k. marm. Zachowane lico oryg. okł. broszurowej. Drobne otarcia opr., poza tym stan bardzo dobry.

548. Jasieński Bruno. Palę Paryż. Powieść. Warszawa 1929. Towarzystwo Wydaw- nicze „Rój”, s. 325, [3], 19,5 cm, opr. pł. z tłocz. 280,- Kontrowersyjna powieść Brunona Jasieńskiego (1901-1938), poety, prozaika, powieściopisarza zwią- zanego z rewolucyjną lewicą. Autor (właśc. Wiktor Bruno Zysman) założył w 1919 r., wraz ze Stani- sławem Młodożeńcem i Tytusem Czyżewskim, studencki klub futurystów „Katarynka”, współtworzył pierwsze jednodniówki futurystów. Po opublikowaniu jesienią 1928 r. przekładu powieści „Palę Paryż” 268 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

548. B. Jasieński. Palę Paryż. 1929. 549. J. Kasprowicz. Krzak dzikiej róży. 1898.

na łamach paryskiej „L’Humanité” Jasieński został wydalony z Francji. Od 1929 r. przebywał w ZSRR, gdzie przyjął obywatelstwo rosyjskie. W lipcu 1937 r. został aresztowany, po rozprawie rozstrzelany w Moskwie 17 września 1938 r. Okładka broszurowa wykonana współcześnie na wzór oryginalnej. Miejscami zażółcenia i zabrudzenia w tekście, poza tym stan dobry.

549. Kasprowicz Jan. Krzak dzikiej róży. Poezye. Lwów 1898. Nakładem Towarzystwa Wydawniczego we Lwowie, frontispis (portret), k. [4], s. 263, 17 cm, opr. współcz. płsk z szyldzikami, górny brzeg kart barwiony. 240,- Wydanie 1. Tom poezji Jana Kasprowicza (1860-1926), jednego z najwybitniejszych polskich poetów, przedstawiciela Młodej Polski, dramaturga, tłumacza i krytyka literackiego. W zawartych w nim utwo- rach autor skierował się w kierunku symbolizmu i po raz pierwszy wykorzystał motywy tatrzańskie. „Krzak dzikiej róży” uznawany jest za jedno z najdoskonalszych osiągnięć w literaturze polskiego modernizmu. Z portretem autora. Opr.: brązowy płsk, na licach pap. marm. Część kart wzmacniana, drobne zabrudzenia niektórych kart, poza tym stan dobry.

550. Krasicki Ignacy. Myszeis. Poema w X. Pieśniach / La souriade. Poème en X. Chants. Przetłomaczona z polskiego na francuski język przez J[ean] B[aptiste’a] Lavoisier, kanonika mohylewskiego. Wilno 1817. U Aleksandra Żółkowskiego, s. [8], LXXXVI, [1], 146, 22 cm, XX-wieczna ochronna okł. kart. 400,- Tytuł i tekst równolegle w języku polskim i francuskim. Na wstępie znajduje się obszerna „Pochwała Ignacego Krasickiego” napisana przez Stanisława Kostkę Potockiego (1755-1821). Poemat heroikomiczny Ignacego Krasickiego, wydany po raz pierwszy w 1775 r., nawiązujący do legendy o królu Po- pielu pochodzącej z kroniki Wincentego Kadłubka. Utwór zawiera krytykę szlacheckiej obyczajowości, awanturnictwa, egoizmu i przekupstwa posłów, wyśmiewa literacką manierę baroku i sentymentalizm. Egzemplarz nierozcięty i nieobcięty. Miejscami zabrudzenia i zaplamienia pap., marginalia ołówkiem, poza tym stan dobry. Rzadki druk wileński. LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 269

551. Z. Krasiński. Pierwodruk. 1847. 552. J. I. Kraszewski. Studia literackie. 1842.

– Pierwodruk Zygmunta Krasińskiego –

551. Krasiński Zygmunt. Dzień dzisiejszy przez autora wiersza „Do mistrzów słowa” [pseud.]. Paryż 1847. W Księgarni Katolickiej Polskiej. W drukarni L. Martinet, s. [4], 52, 20,5 cm, opr. XX-wieczna karton. 2000,- Wydanie 1. Egzemplarz z biblioteki Turnów w Objezierzu (pieczątka). Wydanie anonimowe, autorem wiersza „Do mistrzów słowa” był Stanisław Koźmian, pierwsze wydania utworu miały sugerować, że był on także autorem „Dnia dzisiejszego”. W rzeczywistości utwór jest poszerzoną i przerobioną wersją „Fantazji konania”, powstałej w 1840 r., wpisanej przez Krasińskiego do albumu Delﬁ ny Potockiej. Na karcie tytułowej podpis własnościowy. Niewielkie przetarcia kartonu oprawy na krawędziach, drobne podklejenie na verso karty tytułowej, poza tym stan bardzo dobry. Rzadkie.

552. Kraszewski Józef Ignacy. Studja literackie. Wydanie Adama Zawadzkiego. Wilno 1842. Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, s. 285, adl.; Kraszewski Józef Ignacy. Nowe studja literackie. T. 1-2 (1 wol.). Warszawa 1843. Nakładem S. Orgelbranda, s. III, 191, [1]; 187, [3], 22,5 cm, opr. z epoki, płsk. 400,- Dwa zbiory prac literaturoznawczych Józefa Ignacego Kraszewskiego (1812-1887). Zawierają m.in.: „Archaizmy”; „Podania gminu”; „Życie domowe kilku pisarzy polskich”; „Literatura jako sztuka”, „Rys dziejów języka polskiego”; „Naruszewicz jako Poeta”. Opr.: zielony płsk, na licach pł., na grzbiecie tłocz. i złoc, w dolnej partii superekslibris „St. Jabłoński”, brzegi k. marm. Otarcia opr., miejscami zaplamienia i przebarwienia pap., poza tym stan dobry.

553. Mickiewicz Adam. Poezye. Pięć tomów w jednym z portretem Autora. Nowa powiększona i przerobiona Edycya (Nowy Parnas Polski). Warszawa-Poznań 270 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

553. A. Mickiewicz. Poezye. 1832. 554. A. Mickiewicz. Dziadów część trzecia. 1832.

1832. U S. H. Merzbacha, u J. J. Heine i Spółki, karta tyt. (litografi a), s. XXVIII, 188, tabl. nut 2 (litografi e), 21,5 cm, opr. z epoki płsk z tłocz. i złoc. 8000,- Edycja zawiera przedruk pięciu tomików poznańskich wydanych w latach 1828-1829, wydawcą był księgarz poznański Munk. Na końcu tomu litografowany „Śpiew do Niemna” kompozycji Karola Kur- pińskiego. „Jako okaz bibliografi czny, wydanie to jest prawdziwym wyjątkiem w szeregu wydań mickiewiczowskich. Drukowane w formacie 8-ki, na papierze wiotkim i nietrwałym w dwóch kolumnach, ściśniętych gwałtem obok siebie. […] Edycja „Poezyj” należy do najrzadszych wydań mickiewiczowskich. Egzemplarze „Poezyj” spotyka się stale w stanie podniszczonym – papier nie oparł się czasowi” (Semkowicz). „Jednotomowa edycja poznańska należy do najrzadszych dziś druków Mickiewiczowskich” (Syga). Brak portretu, na kartach niewielkie zaplamienia i zażółcenia. Liczne ślady ołówka. Do niniejszej edycji dodawano balladę „Ucieczka” (s. 12), której brak w oferowanym egzemplarzu. Bardzo rzadkie. Lit.: A. Semkowicz, Bibliografi a utworów Adama Mickiewicza, poz. 380; A. Semkowicz, Wydania dzieł Adama Mickiewicza w ciągu stulecia, s. 82-90; T. Syga. Te księgi proste. Dzieje pierwszych polskich wydań książek Mickiewicza, s. 89-98. (Patrz tablica XXIX)

– Narodowej sprawy męczennikom –

554. Mickiewicz Adam. Dziadów część trzecia (Poezje Adama Mickiewicza tom czwarty). Paryż 1832. Nakładem autora, w Drukarni A. Pinard, s. 285, [2], 16 cm, opr. płsk z epoki, z tłocz. i złoc. 3000,- Semkowicz, s. 97; Syga, s. 99. Wydanie pierwsze. „Dziadów” część trzecią wydano nakładem autora jako tom czwarty „Poezyi”. Druk w nakładzie 2000 egzemplarzy ukończono w połowie listopada 1832 r., książkę puszczono w obieg dopiero w styczniu 1833 r., by wcześniej, bez rozgłosu wysłać ją do kraju. Przemyt nie uszedł uwadze władzom zaborczym, które zabroniły rozpowszechniania poezji paryskich, a za ich posiadanie zagroziły zsyłką na Sybir. Strach przed represjami nie zatrzymał LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 271

555. A. Mickiewicz. Dziadów część trzecia. 1833. 556. I wyd. niemieckie „Ksiąg narodu polskiego”. 1833.

„Poezji” w drodze do ojczyzny. Mickiewicz pisał z radością „Stąd, mimo carskich gróźb, na złość strażnikom ceł, przemyca w Litwie Żyd tomiki moich dzieł”. W „Dziadach część trzecia” Mickiewicz osiągnął wyżyny swojej poezji, zmieniając się z liryka z „Ballad i romansów” w epika nieszczęścia narodowego (przemiana Gustawa w Konrada w więziennej celi), „malując najżywszymi farbami okru- cieństwa moskiewskie w Wilnie przez wszetecznego Nowosilcowa i Bajkowa wyrządzane, pędzenie na Sybir, rozpustę i podstępy Petersburga...” (J. U. Niemcewicz). Autor zadedykował dzieło pamięci współwygnańców „za miłość ku Ojczyźnie prześladowanym, s tęsknoty ku Ojczyźnie zmarłym w Ar- changielu, na Moskwie, w Petersburgu, narodowej sprawy męczennikom”. Dzieło Mickiewicza przyjęte zostało przez rodaków z zachwytem i wzruszeniem. B. Zaleski pisał: „Na klęczkach czytam poemat. „Dziady” będą naszą prawdziwą epopeją”. Nieaktualne wpisy i ekslibrisy własnościowe. Zabrudzenia i zagniecenia papieru, drobne podklejenia, przycięty dolny fragment k. tyt. oraz górny fragment k. tyt. i k. przedtyt., bez szkody dla tekstu. Rzadkie.

555. Mickiewicz Adam. Dziadów część trzecia. Wydanie drugie nakładem Alexandra Jełowickiego ozdobione popiersiem autora. Paryż 1833. W Drukarni A. Pinard, s. 287, [1], portret 1 (staloryt), 16,5 cm, opr. ppł. 2000,- Pierwodruk III części „Dziadów” ukazał się w IV tomie paryskiej edycji „Poezji” (patrz poz. poprzednia). Oferowane drugie wydanie jest właściwie pierwszym wydaniem tytułowym. Książka ukazała się w nakładzie 2000 egzemplarzy. Na końcu tej edycji dołączono wiersz „Do Matki Polki”, który „jest właściwie pierwodrukiem autorskim, poprawniejszym od poprzedzających go druków w cza- sopismach” (Semkowicz). Książka otrzymała piękną szatę graﬁ czną, okładki broszurowe ozdobione zostały wizerunkami wnęki gotyckiej. „Zwraca uwagę wewnętrzna karta tytułowa, złożona w mister- nym wprost układzie z różnorodnych czcionek [...] Druk tekstu, zupełnie jak w wydaniu poprzednim, piękny i wzorowy, na papierze nieco większego formatu, zachowano jednak tę samą wielkość kolumn druku” (Semkowicz). Opr.: zielone ppł. Wpis własnościowy. Otarcia, blok poluzowany, zabrudzenia i przebarwienia. 272 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

556. Mickiewicz Adam. Die Bücher des polnischen Volkes und der polnischen Pil- gerschaft. Aus dem polnischen des Mickiewicz übersetzt von P. J. B. Gauger. Deutschland 1833 (Paris, bei Heideloﬀ , gedruckt bei Smith), s. [8], 122, [1], 17,5 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc. 800,- E. III, s. 110. Pierwsze niemieckie wydanie „Ksiąg narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego”. Z drukowaną dedykacją napisaną przez poetę specjalnie do tego wydania. „Księgi” zyskały duży rozgłos i popularność, co spowodowało w bardzo krótkim czasie kolejne wydania. Z entuzjazmem wypowiadali się o nich bliscy i przyjaciele Mickiewicza: Zaleski, Jański, Domeyko, Witwicki, Jełowicki, Garczyński. Szybko przetłumaczono je także na język niemiecki i francuski. „Najszerzej wśród obcych znany utwór Mickiewicza, zdobył mu europejską sławę. Traﬁ ł do romantyków politycznych jako manifest radykalnej utopii polityczno – religijnej” (Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. T. I, s. 532). Nieaktualne wpisy i znaki własnościowe. Nieznaczne przetarcia oprawy, niewielki ślad zalania górnego marginesu. poza tym stan dobry.

557. Mickiewicz Adam. Pan Tadeusz czyli ostatni zajazd na Litwie. Historja szlachecka z r. 1811 i 1812, we dwunastu księgach wierszem. T. 1-2 (w 2 wol.). Wydanie Aleksandra Jełowickiego z popiersiem autora. Paryż 1834. W Typografji A. Pinard, s. 253, [3], portret 1 (staloryt Antoniego Oleszczyńskiego); 300, [4], winietki (drze woryty, w tym portret Napoleona), 17 cm, opr. skóra z tłocz. i złoc., futerał. 7500,- Wydanie 1. „Pan Tadeusz” ukazał się drukiem w czerwcu 1834 r. nakładem emigracyjnego księgarza Aleksandra Jełowickiego. Nakład dwutomowej edycji wynosił 3 tys. egzemplarzy. Przez współczesnych epopeja została przyjęta bardzo ciepło. Słowacki, w liście do matki napisał: „Bardzo piękny poemat, podobny do romansu W. Scotta wierszem napisanego […] Jest to poema zupełnie innego rodzaju niż wszystkie dotąd Adama utwory”. Zygmunt Krasiński w jednym z późniejszych swych listów pisał: „Żaden europejski lud dziś nie ma takiej epopei jak «Pan Tadeusz» […]”. Podobnie, jak przy większości emigracyjnych dzieł Mickiewicza część egzemplarzy „Pana Tadeusza” została potajemnie przerzucona do kraju, głównie przez Kraków. „Nieraz ten, co ją przewoził, lub tylko co ją posiadał, szedł do więzienia lub na wygnanie” (L. Gadon). Na uwagę zasługuje szata typografi czna pierwodruku: „druk piękny i ozdobny” (Semkowicz). Przed kartą tytułową portret Mickiewicza wg medalionu Davida d’Angers, wykonany w stalorycie przez Antoniego Oleszczyńskiego, poszczególne księgi zakończone winietkami drzeworytowymi (na s. 205 portret cesarza Napoleona). „Jako pierwsze wydanie arcy- dzieła mickiewiczowskiego jest «Pan Tadeusz» z 1834 r. w wielkiej cenie” (Semkowicz). Oprawa skóra z tłoczeniami i złoceniami, sygnowana: „Introligator M. Hoff man z Warszawy 2007”. Niewielkie zażółcenia papieru, poza tym stan dobry. Lit.: A. Semkowicz, Wydania dzieł Adama Mickiewicza w ciągu stulecia, s. 152-157; A. Semkowicz, Bibliografi a utworów Adama Mickiewicza, poz. 473; A. Banach, Polska książka ilustrowana, poz. 222. (Patrz tablica XXIX)

558. Mickiewicz Adam. Livre des pèlerins polonais, traduit du polonais par le Comte Charles de Montalembert; suivi d’un Hymne à la Pologne, par F. de la Men- nais. Bruxelles (Bruksela) 1834. J. B. Tircher, k. [2], s. 243, 16 cm, oryg. okł. brosz. 800,- Pierwsze wydanie belgijskie francuskiego przekładu „Ksiąg narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego”. Tekst poprzedza przedmowa do wydania belgijskiego. Polski pierwodruk „Ksiąg” opublikowano na początku grudnia 1832 r. Natychmiast przetłumaczono je na język włoski, niemiecki i francuski. Księgi zyskały duży rozgłos i popularność (patrz poz. 556). Zachowana oryginalna okładka broszurowa. Egzemplarz nieprzycięty. Zaplamienia i przebarwienia kart, drobne naddarcia okł.

559. Mickiewicz Adam. Literatura słowiańska wykładana w Kolegium Francuzkiem. Tłumaczenie Felixa Wrotnowskiego. Wydanie trzecie, nowo poprawione. Tom 1-4 (w 4 wol.). Poznań 1865. Nakładem Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego, s. XL, 458, [1]; X, 325, [2]; IX, [1], 258, [1]; VI, 212, [1], 22,5 cm, opr. późniejsza jednolita, płsk ze złoc. tyt. na grzbietach. 600,- LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 273

558. A. Mickiewicz. Księgi narodu polskiego. 559. A. Mickiewicz. Literatura słowiańska. 1865.

Kompletne wydanie wykładów wygłoszonych przez Adama Mickiewicza w Collège de France w Paryżu w latach 1840-1844. Dla opublikowania wykładów szczególnie zasłużył się Feliks Wrotnowski (1805- 1871), powstaniec listopadowy, późniejszy dyrektor Biblioteki Polskiej w Paryżu, uczestnik prelekcji. Z własnej inicjatywy przystąpił do spisywania przekazywanych przez Mickiewicza treści, następnie zaś, przy współudziale samego profesora, pieczołowicie je opracowywał i czuwał nad przygotowaniem do druku. Wydanie trzecie, będące tłumaczeniem edycji francuskiej, składa się z czterech tomów, z których każdy obejmuje jeden rok. Elegancka opr. w półskórki brązowe, narożniki zdublowane skórą, grzbiety podzielone zwięzami na sześć pól, w dwóch polach złocona tytulatura i numeracja tomów, górne obcięcia kart złocone. Nieliczne drobne zabrudzenia pap., poza tym stan dobry. Ładny komplet.

560. [Mickiewicz Adam]. Album pamiątkowe Adama Mickiewicza. Wydał Władysław Piast (pseud.). Lwów 1889. Księgarnia H. Altenberga, druk. Wł. L. Anczyca i Sp. w Krakowie, s. XIX, 39 (tabl. ilustr.), [2], 33 cm, opr. wyd. sygn. M. Żenczykowski, pł. z tłocz. i złoc. na licu i grzbiecie. 380,- E. XIX stulecie, t. II, s. 171. Wydanie pierwsze. Album wydany ku uczczeniu pamięci wieszcza przez znawcę jego twórczości i zarazem gorącego wielbiciela, Władysława Bełzę (1847-1913), założyciela To- warzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. Dzieło, poprzedzone dedykacją dla kolegów z Towarzystwa i jego prezesa, dr. Romana Piłata, zawiera życiorys A. Mickiewicza oraz zbiór ilustracji prezentujących kolejne etapy jego życia i twórczości. Wśród ilustracji znajdują się widoki Zaosia, Nowogródka, Wilna, Tuhanowicz, jeziora Świteź, Kowna, Krymu, Lozanny, sceny z podróży do Turcji oraz widok domu w Konstantynopolu, gdzie poeta umarł. Poza tym zamieszczono portrety poety, jego rodziny, przyjaciół i osób z nim związanych, a także faksymilia rękopisów. Oprawa wydawnicza Marcelego Żenczy- kowskiego (1848-1921), który uchodził za najlepszego w tamtym czasie introligatora krakowskiego, specjalizującego się w luksusowych oprawach albumowych. Niewielkie zabrudzenia i przetarcia opr., drobne zagniecenia pap., poza tym stan dobry. Rzadkie.

561. [Mikołowskie edycje dzieł polskich romantyków]. Mickiewicz Adam. Dzieła. T. 1-7 (w 7 wol.). Mikołów 1922. Karol Miarka, s. XLVII, [1], 224, 254, [4], 269, [3], 237, [2], 256, 240, 240; 274 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

560. Album pamiątkowe Adama Mickiewicza. 1889. 562. Momus. 1824.

Słowacki Juliusz. Poezye [...] T. 1-8 (w 8 wol.). Mikołów 1921-1924. Karol Miarka, portret, s. 306,171, 151, 140, 194, 306, 283, 341; Krasiński Zygmunt. Pisma. T. 1-10 (w 10 wol.). Mikołów [po 1925]. Karol Miarka, portret, s. 260, 263, 241, 309, 277, 268, 203, 375, 362, 250; Pol Wincenty. Dzieła [...] T. 1-3 (w 3 wol.). Mikołów [1913]. Karol Miarka, s. X, [2], 248, 208, 233; Kondratowicz Ludwik (Syrokomla Władysław). Poezje. T. 1-7 (w 7 wol.). Miko- łów 1921-1922. Karola Miarka, portret, s. XVI, 229, 287, 232, 302, 224, 220, 240; Lenartowicz Teofi l. Wybór poezyj. Mikołów [po 1925]. Karol Miarka, s. VI, [2], 230; Damroth Konstanty. Z niwy śląskiej. Mikołów [1922]. Karol Miarka, s. X, 210, wszystkie tomy: 18 cm, jednolite opr. z epoki, pł. z tłocz. i złoc. 750,- Zespół 37 woluminów zbiorowych edycji dzieł polskich romantyków wydawanych w śląskiej ofi cynie Karola Miarki. Odziedziczoną po ojcu (też Karolu) drukarnię Miarka przekształcił w nowoczesny zakład poligrafi czny. Wydawał liczne edycje największych twórców polskiej literatury w różnych wariantach (m.in. wersje akceptowalne przez carską cenzurę do dystrybucji na terenie zaboru rosyjskiego). Stan dobry.

562. Momus. T. I-III (w 1 wol.). Pod redakcją Aloizego Żółkowskiego. Kraków 1824. B.w., s. 92; 92; 52; 19 cm, opr. współcz., płsk. 360,- Z księgozbioru Michała Federowskiego (pieczątka). Pismo satyryczne redagowane przez Alojzego Żółkowskiego (1777-1822), aktora, pisarza, członka loży masońskiej. Zawiera m.in.: fraszki, anegdoty, kalambury, korespondencje, szarady, zagadki, bajki. Wydawane od czerwca 1820 do czerwca 1821 r., doczekało się kilku kolejnych edycji. Opr.: brązowy płsk, na licach i wyklejkach pap. marm. Michał Federowski (1853-1923), etnograf, folklorysta, badacz folkloru białoruskiego. Drobne zabrudzenia i uszkodzenia krawędzi niektórych kart, poza tym stan dobry. Rzadkie w komplecie. LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 275

564. Podanie o Wandzie. 1927. 565. St. Orzechowski. Pisma. 1919.

563. Moore Thomas. Epikureyczyk. Powieść [...] przełożona z Angielskiego przez Karola Forstera. Warszawa 1829. W Drukarni Łątkiewicza, s. 273, [1], 17,5 cm, opr. z epoki, płsk. 180,- Z odręcznym podpisem tłumacza Karola Forstera (1800-1879), pisarza i poety, emigranta po powstaniu listopadowym. Powieść Thomasa Moore’a (1779-1852) słynnego poety, autora historii Irlan- dii, przyjaciela Byrona. Przedstawiona przez pisarza jako tłumaczenie dawnego greckiego rękopisu, prezentuje losy przywódcy ateńskiej sekty epikurejczyków z III w. n.e., który wyruszył do Egiptu w poszukiwaniu nieśmiertelności. Opr.: jasnobrązowy płsk, na licach pap. marm., brzegi k. barw. Na przedniej wyklejce ekslibris Jerzego Weinberga, łódzkiego kolekcjonera i znawcy ekslibrisów, członka Łódzkiego Towarzystwa Przyjaciół Książki. Podklejony ubytek k. tyt., drobne otarcia i ślady po owadach na opr., poza tym stan dobry.

564. Mortkowicz-Olczakowa Hanna. Podanie o Wandzie. Dzieje wątku literackiego. Warszawa 1927. Towarzystwo Wydaw nicze w Warszawie, s. [6], 140, [1], tabl. ilustr. 10, 23,5 cm, opr. wyd., pł. 90,- Rozprawa historyczno-literacka poświęcona słynnej legendzie o Wandzie (co nie chciała Niemca), napisana przez Hannę Mortkowicz-Olczakową (1905-1968), pisarkę, poetkę, córkę znanego wydawcy i księgarza Jakuba Mortkowicza. Opr.: brązowe pł. z tłocz. Stan bardzo dobry.

565. Orzechowski Stanisław Okszyc. Polskie dialogi polityczne (Rozmowa około eg- zekucyjnej i Quincunx) 1563-1564. Wydał Jan Łoś, z objaśnieniami historycznemi dra Stanisława Kota (Wydawnictwa Akademji Umiejętności w Krakowie. Bibljoteka Pisarzów Polskich. Nr 74). Kraków 1919. Nakładem Akademji Umiejętności, s. XVI, 331, 19,5 cm, opr. z epoki płsk ze złoc., brzegi kart prószone. 150,- Krytyczne wydania dwóch ważnych utworów Stanisława Okszyc Orzechowskiego (1513-1566), kanonika, pisarza politycznego i polemisty religijnego związanego z nurtem kontrreformacyjnym. W pisarstwie 276 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

566. Pamiętnik dla Płci Pięknej. 1830. 567. Z. Korwin-Piotrowska. Balzac. 1933.

religijnym piętnował wady kleru i domagał się zniesienia instytucji celibatu. Sam, przyjmując święce- nia kapłańskie, nie złożył ślubów czystości, ożenił się w kalwińskim zborze, za co został oskarżony o herezję i ekskomunikowany (później, po ciężkiej walce, został przywrócony do Kościoła i stanu duchownego, pomimo posiadania żony). Władze Kościoła widziały w nim, mimo wszystko, cennego sprzymierzeńca, ze względu na wielki talent polemiczny, który oddał na usługi kontrreformacji. Orze- chowski był jednym z najwybitniejszych publicystów polskich XVI wieku (PSB). Niewielkie otarcia skóry na krawędziach, poza tym stan dobry.

566. Pamiętnik dla Płci Pięknej wydawany przez L. Z. i K. G. R. 1, t. 1. Warszawa 1830. W Drukarni A. Gałęzowskiego i komp., s. [4], 264, [4], 19 cm, opr. współcz., płsk. 300,- Czasopismo literackie skierowane do kobiet, redagowane przez Konstantego Gaszyńskiego i Leona Zienkowicza. Na jego łamach zamieszczano utwory poetyckie i prozatorskie oraz teksty krytycznolite- rackie i z zakresu historii literatury. Opr.: brązowy płsk, na licach pap. marm. Pieczątki własnościowe. Stan bardzo dobry.

567. Piotrowska Sophie de Korwin. Balzac et le monde slave. Madame Hanska et l’œuvre Balzacienne. Paris (Paryż) 1933. Librairie ancienne Honoré Champion, s. [2], 519, [2], tabl. ilustr. 7, 25,5 cm, opr. współcz. płsk. 240,- Dzieło historyczno-literackie poświęcone związkowi Honoré Balzaca i Eweliny Hańskiej, a także jego wpływowi na twórczość francuskiego pisarza (motywy słowiańskie itp.). Oprawa znakomitej introligatorni francuskiej „Yseux et de Simier” (pieczątka na wyklejce): ciemnobrązowy płsk, na grzbiecie tłocz., złoc. i barw., na licach i wyklejkach pap. marm. Stan bardzo dobry.

568. Poeche Izydor. Książę Radziwiłł „Panie Kochanku” i jego stronnicy. Powieść historyczna. T. 1-2 (1 wol.). Poznań 1892. Nakład i własność Feliksa Piotrowskiego. LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 277

569. W. Potocki. Ogród fraszek. 1907. 571. B. Przyłuski. Dalekie łąki. 1935.

Czcionkami Drukarni „Dziennika Poznańskiego”, s. 262; 263-522, [1], 22,5 cm, opr. późniejsza, pł. z tłocz. i złoc., zach. lico oryg. wyd. brosz. 220,- Egzemplarz z księgozbioru Janusza Jeljaszewicza (pieczątka). Powieść historyczna poświęcona ks. Karolowi Radziwiłłowi, jednej z ważniejszych i barwniejszych osobistości drugiej połowy XVIII w., najbogatszemu magnatowi Rzeczypospolitej i jednemu z najzamożniejszych arystokratów europejskich. Książka napisana przez Izydora Poeche (1852-1901), który w innej ze swych prac pisał o sobie „były kierownik szkoły, autor licznych dzieł naukowych, religijnych i ludowych”. Drobne przebarwienia oprawy, podniszczona okł. wyd., poza tym stan bardzo dobry.

569. Potocki Wacław. Ogród fraszek. Wydanie zupełne Aleksandra Brücknera. T. 1-2 (w 2 wol.). Lwów 1907. Nakładem Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej, s. XXXII, 586; XXV, [1], 549, 24 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc., zach. wyd. okł. brosz. 360,- Wydanie pełne fraszek, anegdot, wierszy okolicznościowych i polemicznych autorstwa W. Potockiego (1625-1696), jednego z najwybitniejszych poetów polskich XVII wieku, zarazem najpłodniejszego z nich. Tomy zawierają łącznie ponad 1800 utworów oraz ułatwiający czytanie słowniczek staropolszczyzny. Na końcu rozdział o życiu i twórczości W. Potockiego, którego „Ogród” zaliczyć możemy do skar- bów literatury staropolskiej, a jego autora „do najbardziej typowych przedstawicieli Polski rodzimej, bardziej narodowego od Kochanowskiego samego i Krasickiego”. Egzemplarz nieprzycięty. Znaczne ubytki i zabrudzenia opraw brosz., liczne dopiski ołówkiem, poza tym stan bardzo dobry.

570. Proust Marcel. W poszukiwaniu straconego czasu. Cz. 1-5 (w 15 wol.). Warszawa 1937-1939. „Rój”, s. 242; 240; 250; 271; 252; 284; 249; 282; 286; 276; 262; 276; 285; 319; 316, 18 cm, jednolite opr. wyd., pł. 600,- Komplet wydanych przed wojną powieści „W poszukiwaniu straconego czasu”, najsłynniejszego dzieła Marcela Prousta (1871-1922), francuskiego pisarza, uważanego za jednego z najwybitniejszych pisarzy 278 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

570. M. Proust. W poszukiwaniu straconego czasu. 15 wol. 1937-1939.

XX wieku. Zawiera: „W stronę Swanna”; „W cieniu zakwitających dziewcząt”; „Strona Guermantes”; „Sodoma i Gomora”; „Uwięziona” – czyli wszystkie części ukończone w całości przez pisarza. Opr.: czerwone pł. z tłocz. i złoc. Stan dobry. Rzadkie w komplecie.

571. Przyłuski Bronisław. Dalekie łąki. Toruń 1935. Towarzystwo Bibljoﬁ lów im. Lelewela, s. [2], 48, [6], 25 cm, opr. z epoki płsk ze złoc. napisami na grzbiecie, zach. oryg. okł. brosz. 240,- Piąta publikacja poznańskiego Towarzystwa Biblioﬁ lów wydana w nakładzie 200 egzemplarzy. Drugi tom poetycki w twórczości Bronisława Przyłuskiego (1905-1980), poety, dramatopisarza. Oprawa wykonana w introligatorni Rolniczej Drukarni i Księgarni Nakładowej w Poznaniu kierowanej przez Jana Kuglina (sygnowana nalepką): półskórek niebieski ze złoceniami na grzbiecie, papier okładek marmurkowany. Nieaktualny ekslibris. Niewielkie otarcia oprawy, poza tym stan dobry.

572. Rej Mikołaj. Zwierciadło albo kształt, w którym każdy stan snadnie się może swym sprawam jako we zwierciadle przypatrzeć... Kraków 1905. Nakładem Akademii Umiejętności. Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, k. [10], 29; [2], 30-274, [14], liczne drzeworyty w tekście, 35,5 cm, opr. wyd. karton. 500,- Wydanie z okazji 400-lecia urodzin Mikołaja Reja staraniem Krakowskiej Akademii Umiejętności w opracowaniu J. Czubka i J. Łosia. Edycja obejmuje następujące dzieła: Żywot człowieka poczciwego; Spólne narzekanie wszej Korony na porządną niedbałość naszę. (Przemowa krótka do krześcijań- skiego człowieka każdego); Apoftegmata, to jest krótkie a roztropne powieści; Przemowa krótka do poczciwego Polaka stanu rycerskiego; Zbroja pewna każdego rycerza krześcijańskiego; Do uczciwe- go, a bacznego Polaka krótkie a przyjacielskie napomnienie; Żegnanie ze światem; Żywot i sprawy ... Mikołaja Reja z Nagłowic. Jest to pierwszy przedruk krytyczny całości dzieła Mikołaja Reja zbliżony układem graﬁ cznym do wydania M. Wirzbięty z 1568 roku. W tekście liczne drzeworyty ﬁ guralne, portrety, wizerunki herbów oraz sceny rodzajowe. Oprawa Roberta Jahody. Egzemplarz nieobcięty. Z księgozbioru F. Wojdy (pieczątka). Na kartach miejscami drobne zaplamienia, poza tym stan bardzo dobry. Efektowny egzemplarz.

573. Różewicz Tadeusz. Niepokój. Kraków 1947. Nakładem Wydawnictwa „Przełom”, s. 71, [1], 21,5 cm, opr. wyd. brosz. 360,- Z dedykacją autora dla Mariana Promińskiego (1908-1971), poety, eseisty i krytyka literackiego, tłumacza. Głośny tomik poetycki Tadeusza Różewicza (1921-2014), poety, dramatopisarza i scenarzy- sty. Nowatorski pod względem formy, ale dojrzały w treści tomik okazał się rewolucyjny w momencie wydania i stał się inspiracją dla wielu autorów. Zawiera m.in. słynny wiersz „Ocalony”. Naderwania i ubytki oprawy broszurowej, poza tym stan dobry. LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 279

572. M. Rej. Zwierciadło. 1905. 574. L. Rydel. Na zawsze. 1903.

574. Rydel Lucjan. Na zawsze. Dramat w czterech aktach. Kraków 1903. Nakładem Księgarni D. E. Friedleina, s. [8], 136, tabl. ryc. 4 (litograﬁ e), winietki, 22 cm, opr. brosz. wg proj. A. Procajłowicza. 150,- Wydanie 1 książkowe. Dramat, którego akcja rozgrywa się kilka lat po powstaniu styczniowym we wsi Strachocin na granicy Królestwa Polskiego i Galicji. Książka ozdobiona okładką, winietkami i czterema całostronicowymi litograﬁ ami Antoniego Procajłowicza. L. Rydel (1870-1918), poeta, dramatopi- sarz, Pan Młody z „Wesela” St. Wyspiańskiego, czołowy przedstawiciel Młodej Polski. Egzemplarz nieobcięty. Zabrudzenia i naderwania okładek, liczne nieaktualne pieczątki własnościowe, poza tym stan dobry.

575. [Sherlock Holmes]. Tajemnicze przygody Szerloka Holmesa słynnego ajenta śledczego. Z. 1-19. Warszawa [1908]. Nakł. Jana Fiszera, k. tyt. [19], s. [480], oraz: Szerlok Holmes: słynny ajent śledczy, z. 23. Kraków [1909]. „Wyd. Powieści popularnych”, s. 23, [1], 23 cm, oryg. kolor. okł. brosz. 1500,- Opowiadania kryminalne oparte na motywach powieści A. C. Doyle’a, wydawane cyklicznie przez warszawskie i krakowskie wydawnictwa. W wydawnictwie Fiszera opublikowano łącznie w tej serii 54 zeszyty anonimowego autorstwa, stanowiące w istocie tłumaczenia niemieckich pastiszy. Aleksander Ripper, wydawca „Powieści popularnych”, który postanowił powtórzyć sukces Fiszera w Galicji, wydał w sumie 50 zeszytów (poz. 2. jest jednym z nich). Mimo grafomanii utwory te cieszyły się wielką popularnością. Każdy zeszyt stanowi odrębną całość i składa się z barwnej okładki, przykuwającej wzrok czytelnika sensacyjnym tytułem (np. „Panoptikum trupów”) i „krwiożerczą ilustracją” oraz 24 stro- niczek opowiadań w układzie dwuszpaltowym. Niewielkie przycięcie zeszytów przy krawędziach oraz podklejenia paskiem grzbietu, poza tym stan dobry. Rzadkie, bo zaczytywane (Biblioteka Narodowa nie posiada większości zeszytów wydawnictwa J. Fiszera). (Patrz tablica XXXII) 280 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

575. Tajemnicze przygody Szerloka Holmesa słynnego ajenta śledczego. 1908-1909.

576. H. Sienkiewicz. Krzyżacy. 1900. 577. H. Sienkiewicz. Krzyżacy. 1960.

576. Sienkiewicz Henryk. Krzyżacy. Powieść w czterech tomach. Wydanie jubileuszowe. T. 1-4 (w 2 wol.). Warszawa 1900. Nakład Gebethnera i Wolﬀ a, s. [4], 338; [4], 268; [4], 339; [4], 357, [1], 18 cm, jednolita opr. płsk z tłocz. i złoc. 360,- Wydanie 1, nazwane wydaniem jubileuszowym z okazji 25-lecia pracy pisarza. Jedna z najpopularniejszych powieści Henryka Sienkiewicza (1846-1916), której fabuła została wpleciona w czasy wielkiej wojny z Zakonem Krzyżackim. Powieść drukowano odcinkami w kilku dziennikach i tygodnikach warszawskich w latach 1897-1900. Nieaktualne wpisy własnościowe. Przetarcia opraw, na kartach miejscami niewielkie zabrudzenia, podkreślenia kredkami, stan ogólny dobry. LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 281

578. Okładka proj. T. Gronowskiego. 1927. 580. J. Słowacki. Trzy poemata. 1839.

577. Sienkiewicz Henryk. Krzyżacy. T. 1-2 (w 2 wol.). Warszawa 1960. PIW, s. 476, [1]; 537, [3], tabl. ilustr. 26 (drzeworyty), 25 cm, opr. współcz. płsk. 600,- Edycja biblioﬁ lska wydana z okazji 550 rocznicy zwycięstwa pod Grunwaldem. Jedna z najpiękniejszych edycji klasyki polskiej literatury, ozdobiona drzeworytami Stanisława Toepfera (1917-1975), autora na- leżącego do powstałej w Krakowie w roku 1947 „Grupy 9 Graﬁ ków”, kontynuującej tradycje istniejącego w latach 1925-1939 stowarzyszenia „Ryt”. Oprawa artystyczna introligatorni „Librarium”: czarne półskórki, na grzbiety naklejona biała skóra, po złożeniu tomów dająca kształt krzyża (odwrócony efekt kolorystyczny najbardziej znanego symbolu Krzyżaków), na licach czarny pap. Stan bardzo dobry.

578. Słonimski Antoni. Wieża Babel. Dramat w trzech aktach wierszem. Warszawa 1927. F. Hoesick, s. 118, [1], 21 cm, oryg. okł. brosz. proj. T. Gronowskiego. 120,- Wydanie 1. Dramat Antoniego Słonimskiego (1895-1976), poety, satyryka, prozaika, felietonisty, współ- twórcy grupy literackiej „Skamander”. Prapremiera dramatu, w inscenizacji Leona Schillera, odbyła się na deskach Teatru Polskiego w Warszawie w 1927 r. Okładka broszurowa projektu Tadeusza Gronowskiego. Egzemplarz nierozcięty. Nieaktualna pieczątka własnościowa. Okładka zakurzona, wewnątrz stan dobry.

579. Słowacki Juliusz. Kordjan. Część pierwsza trilogji. Spisek koronacyjny. Paryż 1834. Nakładem Autora. W Drukarni A. Pinard, s. [4], 159, 15,5 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc. 8000,- Wydanie 1. Jeden z najgłośniejszych dramatów Juliusza Słowackiego. Utwór wydany anonimowo w lutym 1834 r., powstał w Genewie między lutym a listopadem 1833 r. Więcej części trylogii nie ukazało się drukiem, część druga nie powstała, rękopis części trzeciej Słowacki spalił osobiście w 1838 r. Utwór nawiązuje do powstania listopadowego i opisuje historię nieudanego zamachu na cara Mikołaja I. Sło- wacki próbuje zrozumieć przyczyny klęski powstania oraz jego uczestników, uważa, że tylko absolutne poświęcenie i walka do końca mogły doprowadzić do niepodległości. „W kraju dramat został przyjęty z entuzjazmem, m.in. w r. 1835 dotarły do poety wieści o jego niezwykłej popularności w Krakowie” 282 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

(PSB, t. XXXIX, s. 62). Nieaktualny wpis własnościowy. Przetarcia oprawy, zażółcenia pap., kilka kart z naderwaniami marginesów, kilka z podklejeniami. Stan ogólny dobry. Rzadkie. Lit.: H. Gacowa, Juliusz Słowacki. Bibliograﬁ a Literatury Polskiej „Nowy Korbut”, poz. 45. (Patrz tablica XXX)

580. Słowacki Juliusz. Trzy poemata. Paryż 1839. W Drukarni i Księgarni Polskiej przy ulicy des Marais Saint-Germain, 17 Bis, s. [4], 121, [3], 16,5 cm, luksusowa opr. sk. współcz. ze złoc. tyt. na licu i ślepymi tłocz. na obu okładzinach. 4000,- E. XIX, t. 4 s. 285. Z księgozbioru Wojciecha Dominikowskiego. Zbiór zawiera trzy pierwodruki utwo- rów Juliusza Słowackiego: 1. Ojciec zadżumionych. W El- Arish (s. 2-34). Utwór, poprzedzony ośmio- stronicowym wstępem autora, opiera się na opowieści, którą Słowacki usłyszał w Al-Arisz, w trakcie podró- ży do Palestyny w roku 1836. Była to historia Araba, tytułowego ojca zadżumionych, któremu ta choroba zabrała żonę i siedmioro dzieci. 2. W Szwajcarii (s. 35-62). Poemat miłosny napisany przez Słowackie- go w latach 1835-1838. W II połowie XIX wieku utwór stał się bardzo popularny, do dnia dzisiejszego doczekał się kilku adaptacji teatralnych. 3. Wacław (s. 63-121). Poemat powstały we Florencji w 1838 r. W zamierzeniu autora miał to być poetycki epilog „Marii” Antoniego Malczewskiego. O tym utworze i pozostałych dwóch zawartych w tomiku pisał autor: „Są przedmioty którychby się pióra poety tknąć nie powinno; takim zapewne jest śmierć Wacława, którego nam Antoni Malczewski tak cudownemi kolorami w poemacie Maria odmalował… Może [jednak] kilka strof spowiedzi Wacława wyjednają mi u czytelnika nieco pobłażającego sądu dla reszty i ogólnego układu pisma, którego już ani poprawić ani przemienić nie jestem zdolny; a dwa poprzedzające poemata przybiegną w pomoc broniącemu się od zupełnego potępienia poecie”. Nieaktualne wpisy własnościowe. Rdzawe plamki, poza tym stan dobry. Rzadkie.

581. Sowiński Leonard. Na rozstajnych drogach. Powieść współczesna. Tomy 1-3 (w 3 wol.). Warszawa 1886. Nakł. Maurycego Orgelbranda, s. [4], 284; [4], 280; [4], 256, [2], 17,5 cm, opr. płsk z tłocz. 180,- Skandalizująca powieść „z kluczem”, która zapewniła poecie, żyjącemu w ciężkich warunkach, łatwą sprzedaż nakładu. Stało się tak, gdyż prawie cały nakład wykupili i zniszczyli przedstawieni w powieści w nie najlepszym świetle, chociaż pod innymi nazwiskami, ziemianie (głównie podolscy), arystokraci oraz pisarze i artyści warszawscy. Leonard Sowiński (1831-1877), pisarz, poeta, tłumacz (m.in. ukraińskiego wieszcza Tarasa Szewczenki). Nieaktualne pieczątki własnościowe. Naderwania, przetarcia i zaplamienia oprawy, zaplamienia w tekście. Stan ogólny dobry. Rzadkie.

582. [Szyk Artur]. Le Livre d’Esther. Illustrations de Arthur Szyk. Paris (Paryż) 1925. L’Édition d’Art H. Piazza, s. 51, LXXVI, [7], tabl. ilustr. kolor. 20 (w ramach paginacji), tekst francuski i hebrajski, 23,5 cm, opr. wyd. brosz. 500,- Edycja limitowana. Egzemplarz nr 580, na grubym papierze welinowym. Księga Estery w języku francuskim i hebrajskim, w interpretacji Roberta Schmidta. Dzieło ozdobione 20 całostronicowymi ilustracjami autorstwa Artura Szyka, stanowiącymi przykład wielkiego talentu artysty jako mistrza iluminowanych miniatur. A. Szyk (1884-1951), urodzony w Łodzi, światowej sławy graﬁ k, karykaturzysta i scenograf, działający i mieszkający od lat 20. XX wieku we Francji, Anglii i USA. Choć jego prace wcześniej już były wielokrotnie wystawiane i zdobywały nagrody, to sławę i uznanie przyniosły mu przede wszystkim tworzone w trakcie II wojny światowej karykatury, przedstawiające m.in. Hitlera i Mussoliniego. W swojej twórczości Szyk bardzo często podejmował tematykę żydowską, biblijną. W ilustracjach do księgi Estery uwidoczniła się charakterystyczna dla niego fascynacja sztuką Wschodu, hebrajską i perską. Egzemplarz nieobcięty. Lekko poluzowany blok, poza tym stan dobry.

583. Tasso Torquato. Goﬀ red albo Jeruzalem wyzwolona. Przekładania Piotra Kocha- nowskiego, sekretarza Jego K.M. T. 1-2 (w 2 wol.). Wilno 1826. Józef Zawadzki własnym nakładem, s. CX, [2], 328; [4], 335, 18 cm, opr. luksusowa, płsk z tłocz. i złoc. 440,- Wielki poemat epicki Torquata Tassa (1544-1595), wywarł ogromny wpływ na rozwój europejskiej poezji i był inspiracją dla naśladowców w różnych krajach i wspólnotach językowych. Wobec braku własnej epopei bohaterskiej w literaturze polskiej, poemat ten był dla wielu pokoleń polskiego ry- LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 283

582. A. Szyk. Le Livre d’Esther. 1925. 583. T. Tasso. Goﬀ red albo Jeruzalem wyzwolona. 1826.

cerstwa wzorcem zachowań. Pierwodruk ukazał się w 1581 r., przekład polski Piotra Kochanowskiego w 1618 r. Współczesna oprawa luksusowa wykonana w introligatorni Librarium (sygnowana nalepką): półskórek brązowy ze złoconą tytulaturą na szyldzikach i bogatymi złoceniami na grzbiecie. Nieaktualne pieczątki własnościowe. Podkreślenia i dopiski ołówkiem. Kilka narożników uzupełnionych masą papierową, ślad zalania, zażółcenia papieru, w tomie 2 uzupełniony duży fragment karty tyt. Stan ogólny dobry. Rzadkie.

584. Tęcza. Ilustrowane Pismo Tygodniowe. Redaktor naczelny Emil Zegadłowicz. Rok II. 1928. Nr 1-25 (styczeń-czerwiec). Poznań 1928. Nakładem Drukarni i Księgarni św. Wojciecha, s. ca [24-32] w numerze, liczne ilustr. w tekście, zach. wszystkie okł. brosz. 300,- Półrocznik bogato ilustrowanego tygodnika kulturalno-artystycznego-literackiego redagowanego przez Emila Zegadłowicza. Na łamach czasopisma publikowano artykuły dotyczące m.in.: historii i literatury polskiej, sztuki, architektury, malarstwa, krajoznawstwa, etnografi i, sztuki ludowej, ponadto recenzje, kroniki i sprawozdania. W każdym numerze dodatek ilustracyjny „Świat wczoraj, dzisiaj, jutro” oraz dodatek literacki (tu teksty m.in. G. Morcinka, J. Meissnera, F. A. Ossendowskiego). W numerach m.in.: artykuły poświęcone twórczości Zofi i Stryjeńskiej, Leona Wyczółkowskiego, Juliana Fałata, Alfonsa Karpińskiego, Vlastimila Hoff mana; liczne teksty krajoznawcze o Polsce (m.in. o wybrzeżu i Tatrach, ilustrowane zdjęciami Zwolińskich), o Chocimiu, Ossolineum, Szkoła Sztuk Pięknych w Warszawie. Zachowane wszystkie barwne okładki broszurowe wykonane m.in. przez: Kamila Mackiewicza, Stefana Norblina, Wojciecha Jastrzębowskiego, Stanisława Sawiczewskiego. Szczególne miejsce w zbiorze zajmuje nr specjalny z maja, poświęcony rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Naddarcia i uszkodzenia kilku numerów (zwłaszcza nr 9), poza tym stan dobry.

585. Ujejski Kornel. Tłomaczenia Szopena i Beethovena. Wydanie drugie pomnożone. Przemyśl 1893. Nakładem Księgarni Jelenia i Langa, s. 66, [1]; acc.: Ujejski Kornel. Przemówienia 1863-1893. Trzecie wydanie uzupełnione. Przemyśl 1893. Nakładem Księgarni Jelenia i Langa, s. 151, [5], 17,5 cm, opr. wyd. pł. czerwone ze złoc. na grzbiecie i licu, brzegi kart marm. 100,- 284 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

584. Tęcza. Ilustrowane Pismo Tygodniowe. 587. St. I. Witkiewicz. Pożegnanie jesieni. 1927.

Dwa utwory Kornela Ujejskiego (1823-1897), poety, publicysty, kontynuatora nurtu romantycznego w poezji. Wśród 31 przemówień m.in.: W stuletnią rocznicę rozwiązania Konfederacji Barskiej; Na pogrzebie śp. Artura Grottgera we Lwowie; Na pogrzebie śp. Seweryna Goszczyńskiego we Lwowie; Na obchodzie rocznicy śmierci Adama Mickiewicza; Na obchodzie mickiewiczowskim w Radziechowie. Oprawa sygnowana ślepym tłokiem: Jeleń i Lang w Przemyślu. Nieaktualne pieczątki własnościowe. Niewielkie przebarwienia płótna oprawy, podkreślenia ołówkiem, miejscami zażółcenia papieru, strony 81-82 z naderwaniem i ubytkiem fragmentu tekstu, brak dolnego rogu stron 82-84. Stan ogólny dobry.

586. Wierzyński Kazimierz. Selected poems. Edited by Clark Mills and Ludwik Krzyżanowski. New York 1959. Voyages Press, s. 45, [1], portr. 1, 21 cm, opr. pł., obwoluta wyd. 80,- Na karcie przedtyt. odręczna dedykacja autora dla Zdzisława Najdera z 1961 r. Wydanie 1. Amerykańska edycja poezji Kazimierza Wierzyńskiego (1894-1969), znakomitego poety i prozaika, od zakończenia II wojny światowej mieszkającego i tworzącego na emigracji. Tomik wydali: Ludwik Krzyżanowski (anglista, wykładowca, redaktor czasopisma polonijnego „The Polish Review”) oraz Clark Mills (właśc. Clark McBurney, amerykański poeta i tłumacz, znany ze znakomitych przekładów A. Mickiewicza), który przetłumaczył wiele wierszy umieszczonych w tomiku. Z. Najder (ur. 1930), historyk literatury, profesor na amerykańskich uniwersytetach, przez wiele lat dyrektor Radia Wolna Europa. Stan bardzo dobry.

587. Witkiewicz Stanisław Ignacy. Pożegnanie jesieni. Powieść. Warszawa 1927. F. Hoesick, s. 449, [1], 19 cm, opr skóra z tłocz. i złoc., brzegi kart barw. 440,- Wydanie 1. Druga powieść w dorobku Stanisława Ignacego Witkiewicza (1885-1939), wybitnego dramatopisarza, powieściopisarza, ﬁ lozofa, malarza i teoretyka sztuki. Powieść powstała w 1925 r., przed wojną ukazało się tylko jedno wydanie. Z przedmowy autora: „Z góry odpieram zarzut, że powieść ta jest pornograﬁ czna. […] Również odpieram z góry możliwy zarzut niepoważnego stosunku do kwestii religijnych. Tyle jest u nas zakutych łbów, że i to jest możliwe”. Elegancka oprawa w czarną skórę z tłoczoną i złoconą tytulaturą oraz motywami roślinnymi. Stan bardzo dobry.

588. Zaborowski Stanisław. Ortograﬁ ja polska. Z łacińskiego na polski język prze- łożona. Z przydaniem uwag tłumacza, tudzież Ortograﬁ i Seklucyana i spisu LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 285

589. E. Zegadłowicz. Z dedykacją autora. 1927. 590. E. Zegadłowicz. Gawęda. 1929.

bibliograﬁ cznego gramatyk i słowników polskich przez Andrzeja F. Kucharskiego, profesora Szkoły Wojewódzkiey Lubelskiey. Warszawa 1825. W Drukarni Józefa Węckiego przy ul. Senatorskiey Nro 465, s. 32, 25 cm, opr. kart. z naklejonym pł. na grzbiecie. 120,- E. XIX w., t. 5, s. 220. Polskie tłumaczenie XVI-wiecznego, pierwszego dzieła o ortograﬁ i polskiej autorstwa ks. St. Zaborowskiego, jednego z prekursorów podstaw gramatyki polskiej. Zabrudzenia i ślady zalania marginesów, poza tym stan dobry.

589. Zegadłowicz Emil. Dziewanny. Poemat MCMXIX-MCMXXVI. Warszawa-Kraków 1927. Wydawnictwo J. Mortkowicza. Nakład T-wa Wydawniczego w Warszawie, s. 485, [19], 22,5 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc., górny brzeg kart barwiony, zach. oryg. okł. wyd. 1800,- Jeden ze 100 egzemplarzy odbitych na ręcznie czerpanym papierze mirkowskim. Na karcie przedty- tułowej odręczna dedykacja Emila Zegadłowicza z 1927 r. dla Stanisława Borowca: „Drogiemu Stanisławowi Borowcowi z serdecznymi podziękowaniami za nawiedzenie Gorzenia i wskrzeszenie dawnych czasów z serdeczną przyjaźnią Emil Zegadłowicz”. Na końcu ołówkiem wpis: ,,1927 Dar D. Władysława Anczyca”. Tom poezji Emila Zegadłowicza (1888-1941) – poety, ekspresjonisty, prozaika i dramatopisarza. Tom zawiera utwory: Wiatr wiosenny; Zmysły; Noc Świętojańska; Powsinogi beskidzkie; Wielka nowina; Gody pasterskie; Rezurekcje. Stanisław Borowiec (1884-1942), płk Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari. Oprawa artystyczna: płsk, zdobienia na ślepo w stylu art déco. Drobne uszkodzenie oprawy. Stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz. (Patrz tablica XXX)

590. Zegadłowicz Emil. Gawęda poety z typografem (Bibljoteka Studwudziestu, t. 2). Poznań 1929. Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa, s. [32], 21,5 cm, oryg. okł. brosz. 180,- Wydanie 1 osobne. Egzemplarz nr 101 (odbito 120 egz. numerowanych). Gawęda wygłoszona dnia 27 maja 1928 r. we Lwowie na III Zjeździe Bibliofi lów Polskich, ukazała się po raz pierwszy w pamiętniku III Zjazdu Bibljofi lów Polskich. Druk antykwą Jeżyńskiego wykonano pod kierownictwem Jana Kuglina (1892-1972), dyrektora Rolniczej Drukarni i Księgarni Nakładowej oraz wydawcy bibliofi lskiej serii „Biblioteka Studwudziestu”. Winieta i układ tytułu Artura Marii Swinarskiego. Niewielkie przebarwienie i naderwanie krawędzi lica okładki, oprócz tego stan bardzo dobry. Rzadkie. 286 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

591. E. Zegadłowicz. Motory. 1938. Projekt autorski.

591. Zegadłowicz Emil. Motory. Powieść. T. 1. Kraków – Warszawa – Lwów 1938. Wydawnictwo „Sirinks”, s. 359, tabl. ilustr. 19, 20 cm, opr. ppł., zach. lico opr. brosz. 2800,- Tylko t. 1 (z dwóch). Egzemplarz unikatowy z odręcznym autorskim projektem początkowych 6 stron dzieła i dodatkową kartą z odręcznymi wskazówkami autora, Emila Zegadłowicza, dla wydawcy. (Na pierwszej stronie projektu adnotacja Stefana Żechowskiego z 1955 r.: „projekt układu wykonany przez E. Zegadłowicza”). Na stronie przedtytułowej odręcznie wykonany rysunek (portret dziewczyny) autora ilustracji do oferowanego dzieła, Stefana Żechowskiego i jego dedykacja dla Bolesława Kosiarskiego z 1972 r. Wydanie 1 skonfi skowane na mocy wyroku Sądu Okręgowe- go w Krakowie w 1937 r. Ocalało ok. 200 egzemplarzy ukrytych przez autora w Gorzeniu Górnym i rozesłanych do przyjaciół. Książka, uznana za najbardziej skandalizujące dzieło tamtego okresu i odrzucona przez kilka wydawnictw (m.in. J. Przeworskiego i F. Hoesicka), wydana została dopiero dzięki wsparciu fi nansowemu malarza Mariana Ruzamskiego (1889-1945 – umarł w niemieckim obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen), w założonym przez niego efemerycznym wydawnictwie „Sirinks” (po „Motorach” w wydawnictwie ukazały się jeszcze dwie prace, w tym jedna skonfi skowana). Treść, upleciona z wątków autobiografi cznych oraz odniesień do rzeczywistych zdarzeń, stanowi niepowta- rzalną, literacką projekcję obsesji seksualnych pisarza, który „mając lat zaledwie czterdzieści kilka, używał najwymyślniejszych środków podniecających seksualnie i w tym leży źródło niewyczerpane owych popędów erotycznych” (E. Kozikowski). Książka ozdobiona zmysłowymi, współtworzącymi klimat powieści rysunkami Stefana Żechowskiego (artysty z kręgu „Szukalszczyków”). „Motory” pozostają jednym z najbardziej śmiałych i awangardowych eksperymentów twórczych w literaturze polskiej okresu międzywojennego. Zabrudzenia i zaplamienia pap. Stan ogólny dobry. Unikat. Lit.: E. Kozikowski, Portret Zegadłowicza bez ramy. Warszawa 1966. (Patrz tablica VI) LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 287

592. E. Zegadłowicz. Motory. 1938. Wyd. 1. 593. E. Zegadłowicz. Zmory. 1936.

592. Zegadłowicz Emil. Motory. Powieść. T. 1-2 (w 2 wol.). Kraków – Warszawa – Lwów 1938. Wydawnictwo „Sirinks”, s. 359, tabl. ilustr. 19; 413, tabl. ilustr. 19, 19,5 cm, opr. wyd. karton, współczesny futerał. 2400,- Wydanie 1 skonﬁ skowane na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie w 1937 r. Oca- lało ok. 200 egzemplarzy ukrytych przez autora w Gorzeniu Górnym i rozesłanych do przyjaciół. Książka ozdobiona zmysłowymi rysunkami Stefana Żechowskiego jest jednym z najbardziej śmiałych i awangardowych eksperymentów twórczych w literaturze polskiej okresu międzywojennego (patrz poz. poprzednia). Egzemplarz nieprzycięty. Nowy futerał z tłoczeniami. Dołączone wydawnicze druki reklamujące powieść, a także druk zamówienia. Charakterystyczne zażółcenia stron, w tomie 2 miejscami intensywne na marginesach. Luźne składki. Zabrudzenia okładek i podniszczenia grzbietów. Stan ogólny dobry. Rzadkie.

593 Zegadłowicz Emil. Zmory. Kronika z zamierzchłej przeszłości. Wydanie trzecie. Z ilustracjami Zbigniewa Pronaszki (Żywot Mikołaja Srebrempisanego). Kraków 1936. Księgarnia Nowoczesna, s. 503, ilustr. w tekście (w tym całostronicowe), 20,5 cm, artystyczna opr. współcz. szeroki płsk ze złoc. i tłocz. 700,- Na k. przedtyt. odręczna dedykacja autora dla Stanisława Juchy, datowana 15 VIII 1936 r., Gorzeń Górny. Czwarta powieść należąca do cyklu „Żywot Mikołaja Srebrempisanego” opisująca dzieciństwo i dojrzewanie głównego bohatera. Cykl wzbudził wiele kontrowersji obyczajowych ze względu na śmiałe sceny erotyczne. Autor bezlitośnie rozprawił się też z panującymi na prowincji bigoterią i kołtuństwem, za co odebrano mu w 1936 r. honorowe obywatelstwo Wadowic. Tekst ozdobiony ilustracjami Zbignie- wa Pronaszki (1885-1958). Stanisław Jucha-Śnieżyński – właściciel majątku Nowe Dwory w powiecie wadowickim. Pod Wadowicami, w Gorzeniu Górnym, skąd pochodzi dedykacja, znajduje się dworek, w którym mieszkał pisarz (obecnie znajduje się tam jego muzeum). Efektowna oprawa artystyczna w szeroki półskórek brązowy, grzbiet podzielony zwięzami wypukłymi na trzy pola, na dole grube zwięzy potrójne, tytulatura w drugim polu, w pozostałych – efektowna dekoracja tłoczona złotem i na ślepo, brzegi okładzin wzmocnione skórzaną dublurą. Liczne zabrudzenia i zaplamienia papieru (bez szkody dla tekstu), oprawa w stanie bardzo dobrym. 288 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

594. St. Żeromski. Przedwiośnie. 1925. 596. Nowy Testament. 1839.

594. Żeromski Stefan. Przedwiośnie. Powieść. Warszawa – Kraków 1925 (recte 1924). Wydawnictwo J. Mortkowicza. Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie, s. [8], 383, 18 cm, opr. skóra z tłocz. i złoc., górne obcięcie kart. złoc. 600,- Wydanie 1. Głośna powieść Stefana Żeromskiego osadzona w odradzającej się po latach zaborów Polsce. Oferowane wydanie pierwsze nosi datę 1925, choć książka ukazała się już w ostatnich mie- siącach 1924 r. Oprawa w jasnobrązową skórę z tłoczoną i złoconą tytulaturą. Stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz.

595. Żeromski Stefan. Puszcza jodłowa. Warszawa-Kraków 1926. Wydawnictwo J. Mortkowicza. Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie, s. 31, [3], 25 cm, opr. późniejsza ppł. 200,- Wydanie 1 wytłoczone na ręcznie czerpanym papierze mirkowskim. Nowela dedykowana przez autora Aleksandrowi Janowskiemu jako „wyraz braterskiej czci”. Wspomnienia Żeromskiego z ziemi kieleckiej, ukazujące piękno i urok tego rejonu, a w szczególności tytułowej Puszczy Jodłowej. Stan dobry, egzemplarz nieobcięty na marginesach.

LITERATURA RELIGIJNA

596. [Biblia]. Nowy Testament Pana Naszego Iezusa Chrystusa. Lwów 1839. Nakła- dem Bartłomieja Jabłońskiego i Syna, s. 406, LVIII, 22,5 cm, opr. z epoki skóra z tłocz. 440,- Edycja lwowska Nowego Testamentu wydrukowana w drukarni Piotra Pillera na papierze z fabryki C. J. Voigta w Pradze. Na końcu dołączono „Reiestr rzeczy przednieyszych y potrzebnieyszych, które się w Bibliiey y w Annotacyach zamykaią”. Oprawa lwowska z epoki: skóra brązowa, grzbiet sześciopolowy, w jednym polu tytulatura, w pozostałych tłoczony na ślepo ozdobnik, na obu okład- kach stylizowane ozdobniki, brzegi kart prószone. Nieaktualny ekslibris i zapisy własnościowe. LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE 289

597. O. Bitschnau. Żywoty Świętych Pańskich. 1898. 598. Królowa Niebios. 1894.

Niewielkie przebarwienia oprawy, ślady kredki, miejscami zażółcenia i zalania pap. Stan ogólny dobry. Rzadkie.

597. Bitschnau Otto. Żywoty Świętych Pańskich podług najlepszych źródeł, wyjętych z dzieł Ojców i Doktorów Kościoła świętego [...]. Mikołów [1898?]. Drukiem i na- kładem Karola Miarki, s. XVI, 1176, tabl. ilustr. kolor. 7 (winno być 8), drzeworyty w tekście 330, 29 cm, opr. z epoki, płsk. 440,- Zbiór żywotów świętych na poszczególne dni roku opracowany przez ojca Ottona Bitschnaua na podstawie dzieł różnych autorów, wydany w śląskim Mikołowie. Dzieło bogato ilustrowane drzeworytami. Na tabl. kolor. portrety świętych. Opr.: brązowy płsk, na grzbiecie tłocz. i złoc., na licach pł. z tłocz. Otarcia opr., część stron podklejonych. Brak 1 tabl. kolor. (włożona kolorowa tabl. z innego dzieła religijnego). Stan dobry.

598. Gawalewicz Marian, Stachiewicz Piotr. Królowa Niebios. Legendy o Matce Boskiej. Warszawa 1894. Nakład Gebethnera i Wolﬀ a, s. 156, [4], tabl. ilustr. 12 (heliograwiury sygn. Meisenbach, Riﬀ arth i Co), 32,5 cm, opr. wyd. pł. z tłocz. i złoc. na grzbiecie i przedniej okładzinie, brzegi k. złoc. 360,- Wydanie 1. Zbiór legend o Matce Boskiej opracowany przez Mariana Gawalewicza (1852-1910). Przygotowanie dzieła poprzedziło kilka lat własnych starań autora i korzystania ze „wskazówek osób z przedmiotem najbardziej obeznanych”, takich jak Eliza Orzeszkowa, Jan Karłowicz, S. Jarzębowski (ze wstępu). Największym atutem książki są wyjątkowej urody ilustracje wykonane w technice heliograwiury wg rysunków Piotra Stachiewicza (1858-1938), do których pozowała żona artysty. Autor opracowania napisał o nich: „Kiedy zobaczyłem pierwsze szkice rzucone na papier, powiał na mnie od razu jakby czar jakiś, wnikający do duszy coraz głębiej, im dłużej się w nie wpatrywałem”. Książka zyskała wielkie uznanie czytelników, a obrazy olejne przygotowane do prezentowanego albumu zachwyciły pol- ską publiczność, wystawiano je wielokrotnie w Warszawie, Krakowie, a także w Wiedniu, gdzie krytyka chwaliła narodowy sposób ilustracji legend. Kartony przygotowane do wydania ich w książce znajdują się obecnie w MN w Krakowie (PSB). Efektowna oprawa wydawnicza: płótno bordowe z bogatymi 290 LITERATURA PIĘKNA. WIEDZA O LITERATURZE

599. W. Szczepański. Bóg-Człowiek. 1914.

złoceniami i tłoczeniami na grzbiecie i licu, brzegi kart złocone. Niewielkie przetarcia i zabrudzenia opr., drobne rdzawe plamki i zbrązowienia pap., miejscami zaplamienia kart. Stan ogólny dobry.

599. Szczepański Władysław. Bóg-Człowiek w opisie Ewangelistów. Nowy, syno- ptyczny przekład czterech ewangelii w jednej na podstawie tekstu greckiego z objaśnieniami. Rzym 1914. Papieski Instytut Biblijny, s. XL, 467, [1], tabl. ilustr. 34 (w tym 12 chromolitograﬁ i), mapa 1 (kolor., rozkł.), ilustr., winietki, inicjały w tekście, 26 x 33 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc., futerał ochronny. 360,- Efektownie wydane, chronologicznie zharmonizowane opowiadanie o życiu Jezusa Chrystusa napisane na podstawie czterech Ewangelii słowami samych Ewangelistów. Książka ozdobiona mapą Palestyny, 34 tablicami, w tym 12 chromolitograﬁ ami wg obrazów Fra Angelico, włoskiego malarza wczesnego renesansu, oraz licznymi winietkami i kolorowymi inicjałami. Przedmowę napisał arcybiskup metropolita lwowski Józef Bilczewski (1860-1923), święty Kościoła katolickiego. Oprawa w szeroki płsk, ze złoc. dekoracją z motywem kłosów i ostów. Niewielkie przetarcia oprawy, podniszczony futerał, poza tym stan dobry. KSIĄŻKI DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 291

KSIĄŻKI DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

600. Buyno-Arctowa Maria. Nasza Maleńka. Powieść. Rysunki i okładkę wykonała Wanda Romeykówna. Warszawa 1933. Wydawnictwo M. Arcta, s. 350, [2], tabl. ilustr. kolor. 1, ilustr. w tekście (w tym całostronicowe), 20,5 cm, opr. wyd. ppł. ze złoc. napisem na grzbiecie i ilustr. na licu. 90,- Wydanie 1. Powieść dla młodzieży napisana przez Marię Buyno-Arctową (1877-1952), jedną z najpopularniejszych autorek okresu międzywojennego. Edycja ozdobiona ilustracjami Wandy Romeykówny (1890-1978), malarki i graﬁ czki. Stan dobry. Lit.: B. Krassowska i A. Grefkowicz. Bibliograﬁ a literatury dla dzieci i młodzieży 1918-1939, poz. 846.

601. Cooper James Fenimore. Pilot. Powieść. Przełożył z angielskiego Jerzy Bohdan Rychliński (Świat Podróży i Przygód pod redakcją Czesława Kędzierskiego. T. 6). Poznań [1929]. Wydawnictwo Polskie R. Wegner, s. [4], 381, [2], 19,5 cm, opr. wyd., pł. z tłocz. i złoc., z kolorową ilustr. na licu. 90,- Powieść marynistyczna Jamesa Fenimore’a Coopera (1789-1851), amerykańskiego powieściopisa- rza, autora powieści przygodowo-awanturniczych, a także cenionych do dzisiaj utworów o tematyce indiańskiej, w tym słynnego „Pięcioksiągu przygód Sokolego Oka”. Utwór w tłumaczeniu wybitnego marynisty okresu międzywojennego, Jerzego Bohdana Rychlińskiego (1892-1974). Okładka projektu Tadeusza Lipskiego. Niewielkie przebarwienia okładek, poza tym stan bardzo dobry. Lit.: Bibliograﬁ a literatury dla dzieci i młodzieży 1918-1939, poz. 1231.

602. Ebers Georg. Docz jegipietskago caria. Istoriczeskij roman. Izdanije wtoroje. St. Petersburg b.r. Izdanije T-wa M. O. Wolfa, s. [4], III, 312, liczne ilustr. całostr. oraz ilustr. w tekście, 19,5 cm, opr. wyd. pł. z bogatymi zdobieniami i złoc. 120,- Wydanie drugie rosyjskie. Bogato ilustrowana powieść historyczna dla młodzieży, osadzona w staro- żytnym Egipcie, w tłumaczeniu rosyjskim Olgi Szapiro. W oryginale powieść napisana przez Georga Ebersa (1837-1898), słynnego niemieckiego egiptologa i opublikowana po raz pierwszy w 1864 r. Efektowna oprawa wydawnicza (sygnowana nieczytelnie), w niebieskie płótno z bogatymi złoceniami i zdobieniami, na licu i grzbiecie tytulatura i nazwa wydawnictwa. Stan dobry. Ładny egzemplarz.

603. Janowski Aleksander. Jędrek mędrek w Honolulu. Powieść dla młodzieży. Warszawa 1930. Wyd. M. Arcta, s. [4], 76, [1], fot., ilustr., 20 cm, oryg. okł. karton. 60,- Powieść przygodowa dla młodzieży z rycinami. Aleksander Janowski (1866-1944), podróżnik, pionier krajoznawstwa, autor wielu książek. Drobne odbarwienia okł., poza tym stan bardzo dobry.

604. Konarski Kazimierz. Opowieści słoneczne. Ilustrował M. Wisznicki. Warszawa 1928. Wydawnictwo „Płomyka”, s. 78, [1], liczne ilustr. całostr. w tekście, 19 cm, opr. wyd. ppł. z ilustr. na licu. 60,- 292 KSIĄŻKI DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

600. M. Buyno-Arctowa. Nasza Maleńka. 1933. 601. J. Cooper. Pilot. 1929.

602. G. Ebers. Powieść historyczna. 603. A. Janowski. Jędrek mędrek. 1930.

Wydanie 1. Zbiór opowiadań dla dzieci napisanych przez Kazimierza Konarskiego (1886-1972), historyka, archiwistę, profesora Uniwersytetu Warszawskiego. Ilustrował Mikołaj Wisznicki (1870-1954), graﬁ k, malarz, jeden z twórców Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, płk. W.P., kawaler Orderu Virtuti Militari, po wojnie na emigracji. Stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz. Lit.: B. Krassowska i A. Grefkowicz. Bibliograﬁ a literatury dla dzieci i młodzieży 1918-1939, poz. 3286. KSIĄŻKI DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 293

604. K. Konarski. Opowieści słoneczne. 1928. 607. Przygody Jana Chryzostoma Paska. 1882.

605. Kossak-Szczucka Zofja. Topsy i Lupus. Powieść dla młodzieży. Z 8 kolorowemi ilustracjami Józefa Oźmina. Poznań b.r. [1931]. Wydawnictwo Polskie R. Wegner, s. [4], 252, tabl. ilustr. kolor. 8, 20,5 cm, opr. współcz. płsk, zach. okł. wyd. z ilustr. na licu. 120,- Wydanie 1. Powieść dla młodzieży opisująca przygody psa porwanego do cyrku, pięknie ilustrowana przez artystę malarza Józefa Oźmina (1903-1999). Ślady po zalaniu kilkunastu początkowych mar- ginesów, poza tym stan dobry. Lit.: B. Krassowska i A. Grefkowicz. Bibliograﬁ a literatury dla dzieci i młodzieży 1918-1939, poz. 3873.

606. Krótka Historya Polski dla polskiej młodzieży w Ameryce. Manitowoc 1891. Drukiem Pisma „Dzwon”, s. 99, ilustr. w tekście 40, 15 cm, opr. ppł. 180,- Krótki zarys historii Polski, w dużej mierze będący pocztem władców (tekst ozdobiony ich portretami), przeznaczony dla młodych Polaków w Ameryce. Wydawnictwo przygotowane przez katolicki, polski tygodnik wydawany w Manitowoc w stanie Wisconsin. Opr.: czerwone ppł., na licach oryg. okł. brosz. Zabrudzenia, ubytek narożnika jednej karty. Stan dobry.

607. Laskarys Jerzy. Przygody Jana Chryzostoma Paska według jego pamiętników opowiedział dla młodzieży. Warszawa 1882. Nakład Gebethnera i Wolff a, s. [4], 224, tabl. ryc. 8 (chromolitografi e), ryc. w tekście 15 (drzeworyty), 20 cm, opr. wyd. pł. zielone ze złoc. i tłocz. 360,- Wydanie 1. Przeznaczony dla młodzieży wybór pamiętników Jana Chryzostoma Paska (1636-1701) w opracowaniu Jerzego Laskarysa (1828-1888). Książka ozdobiona 8 chromolitografi ami i 15 drzeworytami według rysunków Antoniego Zaleskiego (1824-1885), malarza, ilustratora, autora wielu scen historycznych do „Albumu Wileńskiego” J. K. Wilczyńskiego, m.in. ilustracji do „Pamiętników” Paska. Oprawa wydawnicza: płótno zielone ze złoconymi i tłoczonymi zdobieniami na grzbiecie i licu. Niewielkie przetarcia pł. opr., jedna tabl. luzem, poza tym stan dobry. Rzadkie. Lit.: A. Banach, Polska książka ilustrowana 1800-1900, poz. 786; E. Boczar, Bibliografi a literatury dla dzieci i młodzieży. Wiek XIX, poz. 2512. (Patrz tablica XXXII) 294 KSIĄŻKI DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

608. Piosenka o Nowej Hucie. 1953. 609. Obrazki z życia znakomitych Polaków. 1905.

608. Mortkowicz-Olczakowa Hanna. Piosenka o Nowej Hucie. Ilustrował Ignacy Witz. Warszawa 1953. Nasza Księgarnia, s. 20, 24 cm, opr. wyd. karton. 80,- Wiersz dla dzieci poświęcony budowie Nowej Huty, pióra Hanny Mortkowicz-Olczakowej (1905-1968), poetki, powieściopisarki, tłumaczki, córki zasłużonego dla kultury polskiej wydawcy Jakuba Mortkowicza. Okładka projektu Zbigniewa Rychlickiego (1922-1989), graﬁ ka i ilustratora (twórcy Misia Uszatka). Ilustracje cenionego rysownika Ignacego Witza (1919-1971), który zajmował się projektowaniem ilustracji (m.in. do książek Tuwima), a także plakatów, rysunków satyrycznych, graﬁ k oraz malarstwem olejnym. Zabrudzenia okładki, wewnątrz wklejone naklejki, poza tym stan dobry.

609. Papi Jadwiga Teresa. Obrazki z życia znakomitych Polaków i Polek przez Teresę Jadwigę [pseud.]. Z 40 portretami. Petersburg 1905. Nakładem K. Grendyszyń- skiego, s. [2], 412, 40 portretów w tekście, 18,5 cm, opr. wyd. ppł. 90,- Wydanie 1. Książka obejmuje życiorysy wielkich Polaków (królów, uczonych, pisarzy, muzyków itp.) począwszy od XIV do końca XIX wieku. Zabrudzenia opr., amatorskie kolorowanie niektórych portretów, naderwania stron, poza tym stan dobry. Lit.: Bibliograﬁ a literatury dla dzieci i młodzieży 1901-1917, poz. 3397.

610. [Piłka nożna]. Gry w piłkę dla dzieci, młodzieży i starszych osób, według metody francuzkiej. Z. 1. Warszawa 1903. Wydawnictwo Przeglądu Tygodniowego, s. [4], 34, ilustr. w tekście, 21,5 cm, oryg. okł. brosz. 100,- Zeszyt poświęcony piłce nożnej, jej zasadom i zaletom gry. Egzemplarz nieobcięty i nierozcięty. Stan dobry. (Patrz tablica XXXII)

611. Popliński Jan. Wybór bajek polskich z rozprawą o apologu wraz z krótkiemi biograﬁ ami bajkopisów i objaśnieniem miejsc trudniejszych. Leszno i Głogów 1830. Nakładem i Drukiem Nowej Drukarni Güntra, s. XXVI, 201, [1], 14 cm, opr. z epoki ppł. 300,- KSIĄŻKI DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 295

612. Z. Reutt-Witkowska. Bajki. 1930. 613. F. Salten. Perri. Opowieść leśna. 1938.

E. XIX, t. 3, s. 490. Wydanie 1. Z księgozbioru Gwalberta Pawlikowskiego (pieczątki). Zbiór bajek dla dzieci i młodzieży. Wśród utworów dzieła Ignacego Krasickiego, Stanisława Trembeckiego, Franciszka Kniaźnina, Juliana Ursyna Niemcewicza i Franciszka Morawskiego. Stan dobry. Rzadkie. Lit.: Bibliograﬁ a literatury dla dzieci i młodzieży. Wiek XIX, poz. 2595

612. Reutt-Witkowska Zofi a. Bajki wielkanocne. Biblioteka Książek Błękitnych, nr 81. Okładka i ilustracje Wandy Wóycickiej. Warszawa [1930], Dom Książki Polskiej, s. 116, [3], ilustr. całostr. w tekście, 17,5 cm, opr. wyd. ppł. z ilustr. na licu. 60,- Wydanie 1. Zbiór opowiadań o tematyce wielkanocnej autorstwa Zofi i Reutt-Witkowskiej (1893-1938), pisarki, tłumaczki, poetki i historyka literatury. Okładka i ilustracje autorstwa Wandy Pleszczyńskiej- -Wóycickiej (1903-1943), malarki, grafi czki, uczennicy Władysława Skoczylasa i Tadeusza Pruszkow- skiego (rozstrzelanej przez Niemców w czasie wojny za działalność konspiracyjną). Stan dobry. Ładny egzemplarz. Lit.: B. Krassowska i A. Grefkowicz. Bibliografi a literatury dla dzieci i młodzieży 1918-1939, poz. 6459.

613. Salten Felix [właśc. Zygmunt Salzmann]. Perri. Opowieść leśna. Przełożył Marceli Tarnowski. Ilustrował i okładkę projektował Charlie [właśc. Karol Ferster]. Kraków-Warszawa [1938]. Księgarnia Powszechna, s. 319, [1], ilustr. w tekście, 20 cm, opr. wyd. ppł. ze złoc. napisem na grzbiecie i barwną ilustr. na licu, obwol. kolor. 100,- Powieść dla dzieci autorstwa Zygmunta Salzmanna (1869-1945), austriackiego pisarza, uznanego autora książek dla dzieci. Książka ozdobiona okładką i ilustracjami Karola Ferstera (1902-1986), rysownika, karykaturzysty, satyryka. Nieaktualna pieczątka własnościowa. Ubytek grzbietu obwoluty, poza tym stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz. Lit.: Bibliograﬁ a literatury dla dzieci i młodzieży 1918-1939, poz. 6714.

614. Schmid Christoph von, Arnold E. J., Hoﬀ mann Fr. Powiastki dla dzieci wyjęte z dzieł [...] przełożone z języka niemieckiego na polski i z obocznym tekstem niemieckim wydane przez A. Leszczyńskiego. Kurze Erzählungen für Kinder 296 KSIĄŻKI DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

615. Skarbiec dla Dzieci. Puławy 1830. 616. Pamiętniki Kucyka. 1931.

entnommen aus den Werken [...] Warszawa 1860. Nakładem Jana Breslauera, s. [4], 299, [3], tabl. ryc. 6 (kolor.), 15 cm, opr. z epoki, ppł. 360,- Tekst drukowany równolegle po niemiecku i polsku. Zbiór powiastek dydaktycznych dla dzieci, wybranych i przetłumaczonych z dzieł niemieckich autorów. Ozdobione sześcioma kolorowanymi ilustracjami. Opr. brązowe ppł., na licach pap. marm., brzegi k. barw. Brak s. 13/14. Miejscami drobne zabrudzenia, zaplamienia i przebarwienia pap. Rzadkie. (Patrz tablica XXXII)

– Z drukarni książąt Czartoryskich –

615. Skarbiec dla Dzieci. Snopek I-V (1 wol.). Puławy 1830. W Drukarni Bibliotecznej, tabl. ryc. 18 (winno być 20, litografi e kolor.), k. tekstu 24, 22 cm, opr. później- sza, ppł. 800,- Czasopismo dla dzieci o charakterze popularnonaukowym, redagowane przez Karola Sienkiewicza, wydawane w Puławach. Łącznie ukazało się 8 numerów (snopków). Składały się nań litografowa- ne tablice opatrzone komentarzem. W oferowanych numerach, m.in.: bóbr, Grecja, palma kokoso- wa, żubr, kondor, okręt, wieloryb. Autorami rycin do oferowanych numerów byli Wilhelm Erentraut (z puławskiej litografi i) oraz Franciszek Kostecki (warszawski Szkolny Instytut Litografi czny). Opr. lwowskiego introligatora Michalika (nota): szare ppł., na licach pap. marm. Brak 2 tabl. oraz 7 k. tekstu (w tym k. tyt.). Uszkodzenia krawędzi, miejscami wzmacniane. Luźne karty, tabl. i całe składki. Bardzo rzadkie. Lit.: M. Pękalska, Popularnonaukowe czasopismo „Skarbiec dla Dzieci” (1830), „Rocznik Historii Prasy Polskiej”), 9, 2006, 2, s. 5-19.

616. Sokołowska Zoﬁ a. Pamiętniki Kucyka. Książki różowe i błękitne. Biblioteka Książek Różowych nr 101. Okładka i ilustracje Antoniny Mujarskiej. Warszawa b.r. [1931]. Skład Główny: „Dom Książki Polskiej”, s. 109, [1], ilustr. całostr. w tekście, 17 cm, opr. wyd. ppł. z ilustr. na licu. 50,- KSIĄŻKI DLA DZIECI I MŁODZIEŻY 297

617. J. Syska. Elementarz samouczek. 1931. 619. M. J. Zaleska. Bajeczki prawdziwe. 1940.

Wydanie 1. Wzruszająca opowieść dla dzieci ilustrowana całostronicowymi rysunkami. Stan dobry. Ładny egzemplarz. Lit.: B. Krassowska i A. Grefkowicz. Bibliograﬁ a literatury dla dzieci i młodzieży 1918-1939, poz. 7139.

617. Syska Józef. Elementarz samouczek. Katowice 1931. Nakł. autora, s. [2], 105, [4], tabl., ilustr., 21 cm, oryg. okł. brosz., oraz: Syska Józef. Instrukcja nauczania czytania i pisania według elementarza samo- uczka. Katowice 1931. [Nakł. autora], s. 24, ilustr., 16 cm, oryg. okł. brosz. 240,- Elementarz szkolny z obrazkami, tekstami (m.in.: wg Arnoldowej i Witwickiej; J. Benoni-Dobrowolskiej i „Płomyczka”) i zadaniami. Na s. nlb. 106-107 tablica z przykładami kaligraﬁ i. Do elementarza dołączono szczegółową instrukcję (rzadko spotykaną). Zażółcenia, niewielki ubytek okł., poza tym stan dobry.

618. Vondráček Franciszek. Myrdacz Paweł. Rymorz Jan. Naszej młodzieży książka do czytania dla szkół ludowych. Stopień I. (Dla 2 i 3 roku szkolnego). Praga 1926. Państwowe Wydawnictwo w Pradze, s. 151, tabl. ilustr. 1, 21,5 cm, opr. wyd. ppł. 100,- Podręcznik nauki czytania dla mniejszości polskiej w Czechosłowacji ułożony przez F. Vondráčka (1865–1954), czeskiego pedagoga, tłumacza literatury polskiej oraz jej miłośnika. Zabrudzenia okładek, ślady zalania i zabrudzenia pap. (tekst czytelny). Egz. do konserwacji. Rzadkie.

619. Zaleska Maria Julia. Bajeczki prawdziwe. Wydanie dziesiąte z 6 rycinami. Kraków 1940. Nakład Gebethnera i Wolﬀ a, s. 142, [2], 20 cm, oryg. opr. wyd., ppł. z kolor. ilustr. na licu i złoc. tyt. na grzbiecie. 70,- Opowiadania dla najmłodszych pomagające zrozumieć przyrodę i zachodzące tam zjawiska i procesy, a przede wszystkim nauczyć dzieci miłości do zwierząt. Maria Julia Zaleska (1831-1889), pisarka two- rząca przede wszystkim literaturę młodzieżową i dziecięcą. Ładna oprawa w dobrym stanie zachowania. 298 KSIĄŻKI DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

620. Zaleska Maria Julia. Listki i ziarnka. Powiastki. Opowiadania i rozmówki zawiera- jące najpotrzebniejsze wiadomości do pojęcia dzieci zastosowane skreśliła… (Aut. „Wieczorów Czwartkowych”). Wydanie nowe z 8 rycinami. Warszawa – Kraków 1905. Nakł. Gebethnera i Wolﬀ a, Kraków – G. Gebethner i Spółka, s. 272, [1], tabl. ilustr. 8, 18 cm, opr. wyd. ppł. z ilustr. na licu. 70,- Pouczające opowiadania dla dzieci autorstwa Marii Julii Zaleskiej (1831-1889), pisarki tworzącej przede wszystkim literaturę młodzieżową i dziecięcą. Pięć tabl. amatorsko pokolorowanych, zabrudzenia i przetarcia okładzin, niewielkie przebarwienia pap. Stan ogólny dobry. Lit.: Bibliograﬁ a literatury dla dzieci i młodzieży 1901-1917, poz. 5167 GÓRY 299

REGIONALIA. ETNOGRAFIA. PODRÓŻE

GÓRY

621. Atlas do dzieła „O Ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski” Stani- sława Staszica. [Warszawa 1815], tabl. ryc. 16 (miedzioryty, w tym 6 tabel), różne formaty (od 31 x 20 do 54 x 76 cm), bez opr. 6000,- Wydanie 1. Atlas do pionierskiej rozprawy Stanisława Staszica (1755-1826), uczonego, ﬁ lozofa, pisarza i działacza politycznego, pierwszego polskiego badacza Tatr, jednego z pionierów taternictwa. Zawiera 16 miedziorytów, w tym m.in.: widok Tatr od strony Polski – jedną z najstarszych panoram Tatr polskich, autorstwa Zygmunta Vogla, ze szczegółowym opisem szczytów i miejscowości (m.in.: Nowy Targ, Czorsztyn, zakopiańskie Kuźnice). Atlas zawiera także mapę geologiczną Polski i Kar- pat (na czterech arkuszach, kolorowaną, rysowaną przez Jana Christiana Hoﬀ mana, rytowaną przez Jana Zachariasza Frey’a), przekrój geologiczny od Bałtyku po Tatry (kolorowany), wizerunek górala (kolorowany), rysunek orła wielkiego z kozicą oraz dwie tablice ukazujące skamieliny. Na tablicach m.in.: wykaz kopalń i fabryk kuźniczych w Polsce; miejsc soli kopalnej i źródeł słonych na terenie Karpat; kopalni siarki, węgli ziemnych, źródeł siarczanych, skał – olejów cieknących, bursztynów. Po konserwacji, stan bardzo dobry. Bardzo rzadkie w komplecie. Lit.: A. Banach, Polska książka ilustrowana, poz. 44; Wielka Encyklopedia Tatrzańska, s. 1143-1145.

622. Czyżby poza nawiasem? Sanatorium akademickie im. Józefa Piłsudskiego w Zakopanem wczoraj i dziś. Red. Julian Jerzy Żurawicz. Zakopane 1938. Wyd. Grona Kuracjuszy Sanatorium Akademickiego, s. 174, [7 – inseraty reklamowe], ilustr. w tekście, portretów 6 w ramach paginacji, 27 cm, opr. wyd. brosz. 150,- Historia Sanatorium Akademickiego im. Józefa Piłsudskiego w Zakopanem (obecnej siedziby Woje- wódzkiego Szpitala Rehabilitacyjnego). Praca jest pokłosiem pracy kuracjuszy sanatorium, mającej na celu „oświetlenie niedopuszczalnych stosunków, jakie panują wśród milionowej rzeszy chorych na gruźlicę”. Księga wydana pod patronatem władz państwowych, w ładnej szacie graﬁ cznej, bogato ilustrowana, zawiera m.in. zdjęcia starego drewnianego sanatorium (Domu Zdrowia „Bratnia Pomoc”) oraz nowego wielkiego gmachu, którego budowę zainicjował dr Stefan Jasiński, późniejszy wieloletni wybitny dyrektor Sanatorium. Stan dobry.

623. Karpowicz Franciszek. Specjalna mapa Tatr. Rys. L. Dworzak. Warszawa b.r. [ok. 1924]. Litografi a Wojskowego Instytutu Geografi cznego. Litografi a barwna 71,5 x 72 cm. 240,- Skala 1:70.000. Mapa turystyczno-topografi czna Tatr polskich i słowackich. Rzeźba terenu odwzoro- wana metodą kreskową i punktami wysokości. Naklejona na tkaninę, brak okładek. Ślady przetarć w miejscu złożeń oraz naddarcia krawędzi, poza tym stan dobry.

624. Pamiątka z Tatr. B.m., b.r. [przed 1914], b.w., k. [24] z czarno-białymi fotograﬁ ami, 15 x 21,5 cm, opr. wyd. pł. z tłocz. tyt. i dekoracją na licu. 200,- 300 GÓRY

621. St. Staszic. O Ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski. Atlas. 1815.

622. Sanatorium im. Piłsudskiego. 1938. 623. Fr. Karpowicz. Specjalna mapa Tatr. 1924.

Album widoków Zakopanego i Tatr, m.in.: panorama miasta, Jaszczurówka, Kuźnice oraz wiele wido- ków gór, w tym zimowych (na niektórych turyści). Fotografi e podpisane. Na tylnej wyklejce pieczątka: „Wisła. Zakład Fotografi czny J. Rysia w Zakopanem”. Jan Ryś (1889-1939?), jeden z najbardziej znanych fotografów tatrzańskich, prowadził od 1908 r. zakład fotografi czny przy Krupówkach. Otarcia i zabrudzenia dekoracyjnej oprawy (z motywem szarotki), poza tym stan dobry.

625. Pol Wincenty. Pisma geografi czne pomniejsze. (Dzieła wierszem i prozą. Pierw- sze wyd. zupełne. T. 6). Lwów 1877. Własność i wydanie rodziny, s. [4], 384, [4], tablic 5 (rozkł.), 23 cm, opr. ppł. 120,- Zbiór pism geografi cznych Wincentego Pola (1807-1872), poety, geografa, etnografa i podróżnika, profesora UJ, wielce zasłużonego w badaniach nad środowiskiem naturalnym i kulturą Karpat. Zawiera m.in. pracę: „Rzut oka na północne stoki Karpat” (s. 1-116), obejmującą geografi ę polskich Karpat, etnografi ę górali karpackich (z nowatorską próbą usystematyzowania i wyznaczenia granic etnicznych różnych grup górali polskich), a także opis osad i dróg prowadzących przez Karpaty. Na stronach GÓRY 301

624. Pamiątka z Tatr. Album zdjęć. Przed 1914.

227-384 opisanie geograﬁ czne i etnograﬁ czne Ziemi Świętej. Ubytek marginesu k. tyt., niewielkie zabrudzenia pap., poza tym stan dobry.

626. Raabe Eugeniusz. Kolejki linowe. Przedmowa Jan Dybowski (Wydawnictwa Techniczne Ministerstwa Komunikacji. Nr 5). Warszawa 1936. Drukiem Zakładów Graﬁ cznych „Biblioteka Polska”, s. 248, tabl. ilustr. 9 (rozkł.), liczne ilustr. w tekście, 21 cm, opr. wyd. ppł. ze złoc. na grzbiecie i licu. 240,- Pierwsze w literaturze polskiej opracowanie poświęcone kolejkom linowym autorstwa Eugeniusza Ra- abe (1874-1944), inżyniera, autora opracowań z zakresu kolei linowych i dźwignic. Praca podzielona jest na dwie części. Część pierwsza charakteryzuje kolejki linowe towarowe i osobowe. Część druga zawiera szczegółową charakterystykę kolejki linowej Zakopane (Kuźnice) – Kasprowy Wierch, wybu- dowanej w latach 1935-1936 z inicjatywy Aleksandra Bobkowskiego, ówczesnego podsekretarza stanu w Ministerstwie Komunikacji i prezesa Polskiego Związku Narciarskiego. Autor opisuje trasę kolejki oraz omawia jej aspekty techniczne (liny, wieże podporowe, wagony, napęd, hamulce, obowiązki maszynisty, przepisy sygnalizacji, budynki stacji, przepisy budowy). Pieczątka własnościowa. Stan bardzo dobry.

627. Spisz, Orawa i Ziemia Czadecka w świetle stosunków etnicznych i przeszłości dziejowej. Kraków 1938. Główny Komitet Pomocy dla Spisza, Orawy i Czadeckie- go, s. 42, [2], mapa 1 (rozkł.), adl.: Spisz, Orawa i Ziemia Czadecka w świetle stosunków etnicznych i przeszłości dziejowej. Kraków 1938. Główny Komitet Pomocy dla Spisza, Orawy i Czadeckiego, s. 36, [2], mapa (1 rozkł.), 24 cm, opr. płsk z zach. oryg. kart. wyd. 120,- Prace poświęcone zagadnieniom historycznej i etnicznej polskości ziem Spisza, Orawy i Czadeckiego, oparte na licznych opracowaniach z zakresu historii, etnograﬁ i i językoznawstwa. Rozkładana mapa etniczno-językowa pogranicza polsko-czechosłowackiego (23 x 43,5 cm), obrazująca historyczne procesy osadnicze zachodzące na tych ziemiach. Oprawiono łącznie dwa egzemplarze, drugi z dopiskiem: ,,Drukowano jako rękopis (do użytku wewnętrznego)”. W egz. dodatkowym mapa z zaznaczeniem żądań terytorialnych dotyczących tych terenów. Okładka datowana 1939 r. Zachowana w znacznej mierze oryg. okł. wyd., naklejona na płótno oprawy, poza tym stan dobry. 302 GÓRY

627. Spisz, Orawa i Ziemia Czadecka. 1938. 628. Tatry Wysokie. Przewodnik. 1937.

628. [Tatry Wysokie]. Kroutil František V. Gellner John. Vysoké Tatry. Horolezecký průvodce. IV. Oblast: Východná Vysoká – Sedielko. IV. Díl. Praha 1937, s. XIII, [3], 141, [1], mapki szlaków, rys., 16,5 cm, oryg. okł. brosz. 120,- Czwarta część przewodnika dla turysty wspinaczkowego po Tatrach Wysokich, obejmująca m.in.: Baniastą Turnię, Dziką Turnię, Jaworowy Mur, Małą Wysoką, Pawłową Turnię, Sławkowski Szczyt, Staroleśny Szczyt, Świstowy Szczyt i Zwalistą Turnię oraz doliny Białej Wody, Jaworową, Staroleśną i Wielicką. Zaznaczono m.in. szlaki wspinaczkowe. Niewielkie zagięcia narożników okł., poza tym stan bardzo dobry.

629. Tetmajer Kazimierz Przerwa. Legenda Tatr. Warszawa 1922. Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska”, s. [4], 308, [1], liczne inicjały i winietki, 17 cm, opr. ppł., drewno, górne obcięcie kart barw. 240,- Jedno z arcydzieł polskiej literatury górskiej. Powieść tatrzańska Kazimierza Przerwy-Tetmajera (1865-1940), nowelisty, powieściopisarza, wybitnego przedstawiciela Młodej Polski, poświęcona pa- mięci Seweryna Goszczyńskiego, pierwszego poety Tatr. Wydanie ozdobne z winietkami i inicjała- mi. Składa się z dwóch części: Maryna z Hrubego i Janosik Nędza Litmanowski. Obraz zwyczajów i obyczajów ludowych nawiązujący m.in. do autentycznych postaci historycznych (Napierski, Nędza Litmanowski), zabarwiony fantazją literacką autora. Oryginalna oprawa indywidualna: grzbiet płócien- ny, okładziny drewniane z rzeźbionymi motywami góralskimi. Nieaktualne wpisy własnościowe. Stan dobry.

630. Tetmajer Kazimierz Przerwa. Na Skalnem Podhalu. Wydanie jubileuszowe. Redakcja artystyczna i obrazy tatrzańskie Leona Wyczółkowskiego. Rysunki i zdobniki Włodzimierza Koniecznego. Kraków 1914. Spółka Nakładowa „Książka”, s. VIII, 448. [3], tabl. ilustr. 12 (w tym 10 barwnych), zdobniki w tekście, 22,5 cm, opr. pł. z tłocz., górny brzeg kart barwiony. 300,- GÓRY 303

629. K. Przerwa-Tetmajer. Legenda Tatr. 1922. 630. Wydanie jubileuszowe. 1914.

Wydanie jubileuszowe ozdobione dwunastoma kolorowymi reprodukcjami obrazów Leona Wyczół- kowskiego. Rysunki w tekście i zdobniki Włodzimierza Koniecznego. Jedno z arcydzieł polskiej literatury neoromantycznej, a ponadto dzieło o ogromnej wartości poznawczej folkloru podhalańskiego (Encyklopedia tatrzańska). W przedmowie autor pisze, że jego pisma góralskie są niezmiernie mało wzięte, co mu wcale nie przeszkadza. Chciałby mieć tylko czterech słuchaczy: swojego Ojca; Seweryna Goszczyńskiego; pierwszego proboszcza zakopiańskiego księdza Józefa Stolarczyka i nieśmiertelnej tatrzańskiej pamięci doktora Tytusa Chałubińskiego: „przy wielkiej watrze gdzie u wierchu w Koście- liskach… mógłbym im czterem opowiadać te powieści, a oniby słuchali, rozumieli i czuli”. Ekslibris górski Zbigniewa Krupczyńskiego, jednego z największych kolekcjonerów książek, graﬁ k i obrazów o tematyce tatrzańskiej. Wpis piórem z informacją, że egzemplarz pochodzi z księgozbioru Stefana Zwolińskiego. Nieaktualny wpis, okładki przebarwione. Stan dobry.

631. Wróbel Zdzisław. Zbójnictwo na Podhalu. Częstochowa 1929. Drukarnia Udzia- łowa w Częstochowie, s. 47, [4], 20,5 cm, oryg. okł. brosz. 120,- Zawiera m.in.: Początki i przyczyny rozwoju zbójnictwa na Podhalu; Towarzystwa czyli familie; Ich podłoże i charakter; Wybór harnasia; Wyodrębnienie się stanu zbójnickiego; Zbójnictwo i rozbójnic- two; Organizacja i charakterystyka wypraw zbójnickich; Tortury i kary; Śmierć na szubienicy; Miłość zbójnicka; Wierzenia religijne; Strój i sprzęt zbójnicki; Pieśni i tańce zbójnickie; Janosik z Brzezawicy; Zanik zbójnictwa. Nieaktualna pieczątka własnościowa. Egzemplarz w większości nierozcięty. Niewielkie przetarcia i odbarwienia okładki, poza tym stan dobry. Rzadkie.

632. [Stroje ludowe] – „Zakopiańskie”. G. Pillati. XX w. 600,- Litografi a barwna; 34 x 82 cm Tańczący górale, poniżej tytuł oraz sygnatury. Autorem kompozycji jest Gustaw Pillati (1874-1931), malarz, rysownik i pedagog pochodzący ze znanej artystycznej rodziny. Artysta malował głównie pejzaże oraz typy ludowe, przede wszystkim z Podhala i Huculszczyzny. Grafi ka odbita w Drukarni i Zakładzie Litografi cznym „Jan Cotty” w Warszawie (1863-1939; zakład współpracujący w dziedzinie grafi ki m.in. z: F. Siedleckim, E. Okuniem, L. Gardowskim), wydana przez Dom Wydawniczy A. Chle- bowski „Świt” w Warszawie. Nieduże przedarcia i uszkodzenia krawędzi, podklejone bibułką japońską. Stan dobry. Rzadkie. 304 GÓRY

632. Zakopiańskie. G. Pillati. Pocz. XX w.

633. Zakopiańskie. G. Pillati. Pocz. XX w.

634. Z. Stryjeńska. Góral. 1939. GÓRY 305

635. Plakat z autografami zdobywców Mount Everestu.

633. [Stroje ludowe] – „Zakopiańskie”. G. Pillati. XX w. 600,- Litograﬁ a barwna; 34 x 82 cm Góralska rodzina w saniach, poniżej tytuł oraz sygnatury. Autorem kompozycji jest Gustaw Pillati (1874-1931). Według pracy Pillatiego litografował Feliks Walkiewicz, odbita w Drukarni i Zakładzie Litograﬁ cznym „Jan Cotty” w Warszawie, wydana przez Dom Wydawniczy A. Chlebowski „Świt” w War- szawie. Nieduże uszkodzenia krawędzi, ubytek dolnego prawego narożnika bez szkody dla kompozycji, niewielkie plamki. Marginesy wzmocnione bibułką japońską. Rzadkie.

634. Stryjeńska Zofi a (1894-1976) – Góral. 1939 r. 900,- Litografi a, malowana szablonem (pochoir); 42 x 34,5 (pl. 50 x 39,5) Sygnowana: „Z. Stryjeńska”. Plansza nr 21 z teki „Polish peasants costumes”, wydanej w Nicei w 1939 r. przez C. Szwedzickiego w nakładzie 400 egzemplarzy. Teka ta zawierała 40 plansz z przedstawieniami strojów ludowych różnych regionów ówczesnej Rzeczypospolitej. Utrzymana w stylu Art Déco, stała się jednym z najpopularniejszych dzieł w dorobku artystki. Typowa dla epoki jest także technika wykonania pracy – grafi ka kolorowana ręcznie według szablonu. Stan dobry. Lit.: Zofi a Stryjeńska. Katalog wystawy MN Kraków 2009, s. 359, poz. V.I.4, il.

– Ze schroniska w Dolinie Roztoki –

635. [Pierwsze zimowe wejście na Mount Everest – 17 lutego 1980 r.] – Plakat ze schroniska w Dolinie Roztoki z autografami uczestników wyprawy. 1980 r. Druk barwny o wym. 66 x 47 cm, oprawiony w ramę. 5000,- 306 GÓRY

636. Odznaki ratowników i przewodników górskich.

Na plakacie odręczna nota: „Na pamiątkę wyprawy i spotkania w Roztoce 8-9.IX.1980” oraz autografy uczestników, wybitnych polskich himalaistów, w tym zdobywców szczytu ośmiotysięcznika po raz pierwszy w zimie: Krzysztofa Wielickiego i Leszka Cichego, a także kierownika wyprawy Andrzeja Zawady, Ryszarda Szafi rskiego, Ryszarda Gajewskiego, Aleksandra Lwowa, Andrzeja Heinricha (za- stępcy kierownika ds. sportowych), Ryszarda Dmocha (zastępcy kierownika), Krzysztofa Cieleckiego, Józefa Bakalarskiego (fi lmowca), Roberta Janika (lekarza), Walentego Fiuta, Macieja Pawlikowskie- go, Mariana Piekutowskiego, Stanisława Jaworskiego (fi lmowca). Plakat z wykorzystaniem fotografi i wszystkich uczestników przełomowej wyprawy (z opisem uwiecznionych osób) autorstwa Bogdana Jankowskiego (alpinisty, fotografa, w czasie wyprawy radiooperatora). Plakat zdobił schronisko PTTK w Dolinie Roztoki (w latach 70. i 80. XX w. miejsca spotkań polskich himalaistów). Na odwrocie oprawy dedykacja: „40 lat później Cichy Leszek K. Wielicki 17.02.2020”. Drobne zabrudzenia (miejscami plakat pomazany), uszkodzenia, stan dobry. Unikat!!!

636. Zestaw 20 odznak ratowników i przewodników górskich oraz odznak tury- stycznych. 4000,- Metale (mosiądz), emalia, tkaniny (ﬁ lc, guma), skóra; różne rozmiary (średnica od 5 cm do 2 cm); opaska dł. 35 cm, w centrum owalna odznaka 11 x 8 cm; całość zamontowana na tkaninie i oprawiona w ramę 37 x 46,5 cm. W centrum opaska GOPR-u oraz naszywka. Poza tym zestaw odznak pamiątkowych i organizacyjnych: „Przewodnik tatrzański Zakopane”; „Przewodnik tatrzański” (dwie sztuki); „Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe PTTK” (dwie sztuki); „Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe 1909-2009” (dwie sztuki); „XV-lecie Grupy Krynickiej GOPR”; „Dzień Ratownika ’82 Grupy Wałbrzysko-Kłodzkiej GOPR”; „Pol. Tow. Tatrzańskie 1873”; „Przewodnik tatrzański Zakopane 1875-1975”; „70 lat ratownictwa górskiego w Polsce 1909-1979” (dwie sztuki); „Akcja ratunkowa TOPR 1945 Zverovka Dol. Chochołowska”; „35 lat ratownictwa górskiego w Beskidach 1952-1987”; „75 lat TOPR GOPR”; „70 lat ratownictwa tatrzańskiego””; „GOPR PTTK 1909-1989”; dwie brązowe odznaki GOT oraz parzenica. Zabrudzenia opaski, poza tym stan dobry. Rzadkie w takim zespole. KRESY WSCHODNIE 307

637. K. Badecki. Ludwisarstwo lwowskie. 1921. 638. J. Bułhak. Wilno. 1924.

KRESY WSCHODNIE

637. Badecki Karol. Ludwisarstwo lwowskie za Zygmunta I. Lwów-Warszawa-Kraków 1921. Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, s. 106, ilustr. w tek- ście, 15,5 cm, opr. karton, zach. oryg. okł. wyd. 150,- Praca dotycząca odlewania armat. Odbito 600 numerowanych egzemplarzy. W oferowanym – w miejscu numeru wpis: egzemplarz autorski DKB – Karola Badeckiego (1886-1953), historyka literatury, archiwisty, bibliotekarza, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, badacza dziejów Lwowa. Oprawa A. Semkowicza, introligatora lwowskiego. Niewielkie ubytki grzbietu. Stan dobry.

638. Bułhak Jan. Wilno l. Warszawa-Wilno 1924. Wyd. J. Mortkowicza. Nakł. Księg. Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego w Wilnie, s. [2], tabl. 20, 27,5 cm, opr. wyd. tekt. 180,- Album dwudziestu nastrojowych światłodruków ukazujących zabytki i zaułki Wilna. Na odwrocie k. tyt. spis ilustracji. Tytuł okł.: „Wilno w fotograﬁ ach J. Bułhaka”. Okładka według projektu J. Hoppena, graﬁ ka i pedagoga, wykształconego w krakowskiej ASP, w okresie międzywojennym związanego z Wy- działem Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Egzemplarz przewiązany sznurkiem. Przebarwienia oprawy, ubytki grzbietu, liczne pieczątki własnościowe, poza tym stan dobry.

639. Chowaniec Czesław. Ormianie w Stanisławowie w XVII i XVIII wieku. Stanisławów 1928. Nałożyła i tłoczyła Drukarnia i Litografja Stanisława Chowańca, s. [64], ilustr. i fot. wklejone w tekście i na tablicach, 29 cm, opr. płsk z epoki, zach. przednia okł. brosz. 800,- Egzemplarz nr 207. Druk wydany z okazji III Zjazdu Biblioﬁ lów Polskich we Lwowie w nakła- dzie 400 numerowanych egzemplarzy, odbity na papierze specjalnym dokumentowym wykonanym 308 KRESY WSCHODNIE

639. Ormianie w Stanisławowie. 1928. 640. Humorystyczny kalendarz „Śmigusa”. 1896.

w Wiedniu. Monograﬁ a Ormian w Stanisławowie poprowadzona od ich osiedlenia się w tym mieś- cie w XVI wieku. „Gminy ormiańskie w dawnej Rzeczypospolitej – to jakby na polskim kilimie wzo- rzysty orientalny haft utkany rękami pokoleń” (z przedmowy). W tekście i na osobnych tablicach 10 ilustracji. Dzieło ozdobione barwnym frontispisem i stylizowanymi ornamentami zaczerpniętymi z rękopiśmiennego Ewangeliarza ks. Krzysztofa Zachnowicza – ormiańskiego proboszcza żyjącego w Stanisławowie na przełomie XVII i XVIII wieku. Oprawa wykonana w introligatorni Miejskiego Muzeum Przemysłowego w Krakowie: półskórek kozłowy, grzbiet podzielony na siedem pól, papier okładek barwiony ręcznie z powtarzającymi się motywami ormiańskimi. Proweniencja: „Biblioteka Miejskiego Muzeum Przemysłowego w Krakowie” (suchy tłok na karcie tytułowej). Niewielkie otarcia oprawy, poza tym stan bardzo dobry.

640. Humorystyczny kalendarz „Śmigusa” zawierający dział informacyjny i literacki zastosowany do potrzeb wszystkich mieszkańców Galicji na rok pański 1896, który jest rokiem przestępnym liczącym dni 366. Rocznik VII. Wydawca Aleksan- der Milski. Lwów b.r. Nakładem Wydawnictwa Czasopisma „Śmigus”, s. [194], ilustr. i reklamy w ramach paginacji, 27 cm, opr. pł. z naklejonymi kolor. ilustr. z opr. wyd. 240,- Ilustrowany kalendarz na 1896 rok wydany nakładem znakomitego lwowskiego dwutygodnika satyrycz- nego „Śmigus”. Zawiera część kalendarzową, informacyjną, literacką i satyryczną, a także dziesiątki reklam ﬁ rm lwowskich. Dział informacyjny zawiera m.in.: wykaz lekarzy, adwokatów i notariuszy lwowskich, spis ulic, urzędów i ważnych instytucji, a także taryfy jazdy dla ﬁ akrów, dorożek i tramwajów konnych. Narożniki k. tyt. reperowane, poza tym stan dobry.

641. [Lwów]. Jednodniówka w dziesięciolecie wybuchu amunicji: Lwów 5. III. 1919 – 5. III. 1929; [prace wyd. Józef Lachowski]. Lwów 1929. Nakł. Komitetu, s. 24, fot., ilustr., 31 cm, opr. płsk współcz. z tłocz. i złoc., zach. oryg. okł. brosz., oraz: KRESY WSCHODNIE 309

641. Jednodniówki lwowskie: W 10-lecie wybuchu amunicji. 1929, oraz: Jedniodniówka strażacka.

Jednodniówka Ochotniczej Straży Pożarnej w Zamarstynowie z okazji 30-lecia. Lwów, w sierpniu 1936. Red. Leon Daniluk. Lwów 1936. Ochotnicza Straż Pożarna w Zamarstynowie, s. 15, [1], portr., 31 cm, oryg. okł. brosz. 400,- Pierwsze wydawnictwo poświęcono wybuchowi amunicji na Dworcu Czerniowieckim podczas walk polsko-ukraińskich o Lwów. Zawiera wspomnienia i fotograﬁ e uczestników wydarzeń. Na okł. tyt.: „Jednodniówka walki z pożarem: w 10-lecie wybuchu amunicji w magaz. kolej. we Lwowie: 1919- 1929” z odznaką „Dzielnym Obrońcom w Zasłudze 5 III 1919”. Takiż tytuł tłocz. złotem na licu części skórzanej okł., z reprodukcją tej odznaki. Wewnątrz wyklejka ręcznie barwiona. Stan bardzo dobry. Dodatkowo luzem pamiątkowa jednodniówka związana ze strażą pożarną we lwowskim Zamarstynowie, z portretami i wspomnieniami zasłużonych jej członków. Stan dobry. Rzadkie.

642. [Lwów]. Pamiętnik zlotu sokolego im. króla Jana III Sobieskiego w 250-letnią rocznicę odsieczy wiedeńskiej: Lwów 15-18 VI 1933. Lwów 1933. Nakł. Dzielnicy Małopolskiej Związku Polskich Tow. Gimnast. „Sokół” w Polsce, s. 50, fot., ilustr., portr., 24,5 x 34,5 cm, opr. pł. z epoki, zach. przednia oryg. okł. brosz. 280,- Pamiątkowy album upamiętniający trzydniowy, ogólnopolski, rocznicowy zlot sokoli we Lwowie. Za- wiera bogato udokumentowaną kronikę z poszczególnych dni, m.in. z wizerunkami organizatorów oraz siedzib sokolich w województwie lwowskim. Papier półkredowy. Na licu tłocz. złotem wariant tyt.: „Pamiętnik zlotu sokolego we Lwowie 1933”. Otarcia okł., blok minimalnie poluzowany, poza tym stan dobry.

643. [Piłsudski Józef]. Piłsudski w Grodzieńszczyźnie. Jednodniówka: Grodno, dn. 19. III 1925; Komitet red. M.(ieczysław) B. Lepecki; winietę rys. M. Wysocka. [Grodno] 1925. Wyd. staraniem Związku Strzeleckiego w Grodnie, s. [4], [32], kolor. winieta litografowana, 28,5 x 38,5 cm, oryg. okł. karton. 300,- Zawiera zbiór utworów literackich i wspomnieniowych związanych z Józefem Piłsudskim oraz jego związkami z ziemią grodzieńską (m.in. kontakty z przedstawicielami tej ziemi, pobyt w Druskiennikach). Nakład 300 egz., wyd. w Druk. i Litograﬁ i B-ci J. i L. Mejłachowiczów. Winieta kolor. litografowana wg wzorów ludowych Grodzieńszczyzny. Na okł. tyt.: „Marszałkowi Piłsudskiemu Grodno: 19-III-1925”. 310 KRESY WSCHODNIE

642. Pamiętnik zlotu sokolego we Lwowie. 1933. 644. Rocznik statystyczny Wilna 1937.

643. Piłsudski w Grodzieńszczyźnie. 1925.

Kartonowe okł. wyd. sznurowane. Niewielkie uszkodzenia okł., zagięcia początkowych kart, gdzieniegdzie zbrązowienia, poza tym stan dobry. Rzadkie.

644. Rocznik statystyczny Wilna 1937. Uwagi wstępne Wacław Pac-Pomarnacki. Wilno 1939. Zarząd Miejski w Wilnie. Skład Główny w Centralnym Biurze Staty- stycznym M. Wilna, Zakłady Graﬁ czne „Znicz”, s. XIII, [1], 171, [1], plan miasta 1, 29 cm, opr. wyd. brosz. 120,- KRESY WSCHODNIE 311

645. Album pamiątkowy z okazji X-lecia wyzwolenia Wilna. 1930.

Rocznik statystyczny Wilna za 1937 rok. W roczniku znajdują się informacje dotyczące m.in.: mete- orologii, obszaru miasta, budowli i mieszkań, ludności, służby zdrowia, cen, handlu, przemysłu, pracy, bankowości, komunikacji i transportu, poczty, opieki społecznej, oświaty, kultury, muzeów, bibliotek, bezpieczeństwa publicznego, sądownictwa i więziennictwa, ﬁ nansów miejskich. Stan bardzo dobry.

645. [Wilno]. Album pamiątkowy z okazji X-lecia wyzwolenia Wilna. Wilno b.r. [1930]. Związek Ofi cerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej, Koło Wileńskie, k. [1], tabl. [23] (fotografi e), 23 x 32 cm, opr. wyd., karton oklejony papierem z tłocz. złotem tytułem na przednim licu. 800,- Album zawierający portrety prezydenta RP Ignacego Mościckiego (wg litografi i F. Walkiewicza), Mar- szałka Józefa Piłsudskiego (wg obrazu W. Kossaka), generała broni Lucjana Żeligowskiego i bpa Władysława Bandurskiego (wg fotografi i L. Siemaszki), fotografi e z uroczystości oraz wileńskie krajobrazy (m.in.: dom Adama Mickiewicza, tablica nad celą Konrada, kościoły wileńskie, Uniwersytet, Góra Trzech Krzyży, wieża zamkowa, widoki i zaułki miasta, Grób Nieznanego Żołnierza, mauzoleum na Rossie i rozkładana panorama miasta z lotu ptaka). Karta z wierszem Tadeusza Łopalewskiego pt. „Wilno”. Fotografi e naklejone na karton z drukowanymi podpisami i zaopatrzone w przekładki (papier bibułkowy). Brak karty z tytułem i drukowaną dedykacją. Przetarcia oprawy, pęknięcia grzbietu, fotografi e w stanie bardzo dobrym.

------

646. „Pamiątka otwarcia kolei z Munkaczowa przez Beskid do Stryja dnia 4-go kwietnia 1887”. Fotografi a czarno-biała o wym. 6 x 10 cm, naklejona na karton fi rmowy 6,5 x 10,8 cm. 180,- Fotografi a ukazująca zamek Palanka w Mukaczewie na Zakarpaciu (obecnie na terenie Ukrainy), siedziby książąt Siedmiogrodu. Poniżej sygnatury miejscowego zakładu fotografi cznego. Na odwrocie drukowany opis w języku węgierskim, polskim i niemieckim oraz zatarty stempel z epoki. Zabrudzenia, ślady kredki. 312 VARSAVIANA

647. Gazownia miejska m. st. Warszawy. 1931.

VARSAVIANA

647. Gazownia miejska m. st. Warszawy. Rozbudowa fabryki 1921-1931. Warszawa 1931 [b.w.], s. 64, tabl. [2] (plan, ilustr. kolor.), fot. i rys. 53 w tekście, 23 x 31 cm, oryg. okł. brosz. 70,- Zawiera plan gazowni miejskiej na Woli, a także rys historyczny autorstwa Czesława Świerczewskiego oraz Laboratorium centralne i stacja doświadczalna (opis urządzeń technicznych) Stefana Torżewskie- go. Nakład 500 egz. (pieczęć egz. obowiązkowego przekazanego do Komisariatu Rządu Warszawy). Drobne uszkodzenia, poza tym stan bardzo dobry.

648. Ilustrowany przewodnik po Warszawie, wraz z treściwym opisem okolic miasta (132 ilustracyj w tekście oraz plan Warszawy i Pragi). Warszawa 1893. Nakła- dem Redakcji „Wędrowca”, k. [1], s. XV, 292, [16] (inseraty), plan rozkł. 1, ilustr. w tekście 132, 19,5 cm, opr. wyd., pł. 240,- Egzemplarz z księgozbioru znanego varsavianisty Kazimierza Pątka. Jeden z najlepszych przewod- ników po Warszawie i jej okolicach, w tym po: Czerniakowie, Woli, Marymoncie, Saskiej Kępie, Wila- nowie. Bogato ilustrowany, zawierający szczegółowe opisy zabytków, budynków i ulic oraz ukazujący życie prawie półmilionowego miasta u schyłku XIX w. Rozkładany plan Warszawy i Pragi. Pieczątka: Premium dla Prenumeratorów „Wędrowca”. Opr. wydawnicza: szare pł., sygnowana: „Introligatornia F. Ksaw. Niedbalskiego w Warszawie”. Nieaktualne wpisy i pieczątki własnościowe. Przetarcia opr., nowy płócienny grzbiet z zachowanym oryg. fragmentem, plan podklejony papierowymi paskami, poza tym stan dobry.

649. Konarski Szymon. Kanoniczki Warszawskie 24. IV. 1744 – 13. VIII. 1944. Paryż 1952. Odbito w Zakładach Drukarskich Doris. Wydane pod patronatem Międzyna- rodowej Akademii Heraldycznej w Paryżu, s. 266, [6], wizerunki herbów w tekście, 28,5 cm, oryg. okł. brosz. 400,- Jeden z 475 numerowanych egzemplarzy wydanych na papierze bouﬀ ant (egz. nr 400). Historia Zgromadzenia Dam Orderu Niepokalanego Poczęcia N.M.P. Kapituły Marywilskiej w Warszawie, za- łożonego w 1744 r., zrzeszającego zamożne panie z rodzin arystokratycznych i szlacheckich pragną- VARSAVIANA 313

648. Przewodnik po Warszawie. 1893. 649. Sz. Konarski. Kanoniczki Warszawskie.

ce poświęcić się służbie Bogu i Kościołowi. Główną część pracy stanowią genealogiczne wywody 110 kanoniczek, stanowiące interesujące uzupełnienia do genealogii polskich rodów szlacheckich. Znaczenie pracy podnosi fakt, iż powstała ona w oparciu o przedwojenne materiały z archiwum Ka- noniczek, całkowicie zniszczone w 1944 r. Herby wg projektu Franciszka Prochaski rysowała Janina Bouquet. Nieaktualne wpisy i ekslibrisy własnościowe. Zaplamienia okładek, naderwania i ubytki dołu grzbietu, poza tym stan dobry.

650. Łazienki Królewskie. Warszawa. Warszawa 1916. Nakładem Wydawnictwa „Piękno”, ul. Piękna 16 A, s. [4], tabl. ilustr. 37, 18 x 23 cm, opr. wyd. brosz. z tyt. i tłocz. ilustr. na licu. 120,- Album z widokami warszawskich Łazienek – parku, budynków i wnętrz. Oryginalna okładka wydawnicza z pieczątką: „Okładka wykonana w Tow. Komand. Puget, Jerzyna i S-ka Warszawa”. Nieaktualne pieczątki własnościowe. Przebarwienia okładek i k. tyt., poza tym stan dobry.

651. Oppman Artur Or-Ot. Nowe oczy. Wydanie pośmiertne przygotował do druku i wstępem opatrzył Antoni Bogusławski. Trzema drzeworytami zilustr[ował] Ta- deusz Cieślewski syn. Warszawa 1937. Wydawnictwo Zarządu Miejskiego w m. st. Warszawie, s. 102, [4], tabl. ryc. 3 (drzeworyty), winietka (drzeworyt), 24,5 cm, oryg. okł. brosz. 300,- Odbito w nakładzie 600 egzemplarzy na papierze dziełowym „Esparto”. Tom wierszy Artura Oppmana (1867-1931), poety, pułkownika Wojska Polskiego, miłośnika i piewcy legend warszawskich. Układ drukarski, ﬁ nalik oraz trzy całostronicowe drzeworyty Tadeusza Cieślewskiego syna. Drzewo- ryty przedstawiają: Motyw dzielnicy staromiejskiej od strony Powiśla, Podwórko kamienicy Baryczków w Rynku Starego Miasta, Kościół Panien Sakramentek na Nowym Mieście. Oprawa miejscami wyblakła, poza tym stan dobry. Lit.: M. Grońska, Graﬁ ka w książce, tece i albumie, poz. 164. 314 VARSAVIANA

650. Łazienki Królewskie. 1916. 651. A. Oppman. Nowe oczy. 1937.

652. Pamiątki Starej Warszawy zebrane na Wystawie urządzonej staraniem T.O.N.Z.P. w maju i czerwcu 1911 roku. Warszawa 1911. Wyd. Tow. Opieki nad Zabytkami Przeszłości. Druk Wł. Łazarskiego, s. [8], 159, [3], tabl. ilustr. 13, 26 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc. 240,- Katalog wystawy z opisem 1286 eksponowanych zabytków: planów i widoków Warszawy, portretów, obrazów, wyrobów rzemiosła. Cenne kompendium dla zbieraczy varsavianów (m.in. szczegółowe opisy planów i rycin ukazujących Warszawę). Nieaktualny ekslibris i pieczątka własnościowa. Przetarcia oprawy, poza tym stan dobry.

653. Sprawozdanie Komitetu Obywatelskiego. Sierpień-grudzień 1914. Warszawa [1915]. Komitet Obywatelski miasta Warszawy, s. [2], 225, plan Warszawy (rozkł. kolor.), 26 cm, opr. wyd. kart. 180,- Księga sprawozdawcza Komitetu Obywatelskiego utworzonego 3 sierpnia 1914 r. przy Magistracie miasta Warszawy w celu opieki nad Warszawą i jej mieszkańcami w okresie działań wojennych. Na końcu wielki rozkładany plan Warszawy. Niewielkie przebarwienia i podniszczenia okładek, poza tym stan dobry.

654. Thugutt Stanisław. Przewodnik po Warszawie z planem miasta. Warszawa [ok. 1912]. Nakł. M. Ostaszewskiej, s. [20], 88, [6] (inseraty), plan 32 x 38,5 cm (rozkładany), 18,5 cm, opr. pł. z tłocz. i złoc. 150,- Przewodnik po Warszawie w układzie alfabetycznym, z rozkładanym planem miasta. W dziale in- formacyjnym m.in.: trasy tramwajowe, adresy bibliotek i muzeów. Liczne reklamy instytucji i ﬁ rm VARSAVIANA 315

652. Pamiątki Starej Warszawy. 1911. 654. St. Thugutt. Przewodnik po Warszawie. 1912.

655. Warszawa. Informator – przewodnik. 1937. 316 VARSAVIANA

656. Mapa szczegółowa okolic Warszawy. 1933. 657. Karpowicza mapa okolic Warszawy. 1934.

warszawskich. Nieaktualne pieczątki własnościowe. Niewielkie przebarwienia oprawy, rysunki ołówkiem na wyklejkach, zażółcenia papieru. Stan ogólny dobry.

655. Warszawa. Informator – przewodnik z 30 mapkami i planami. Warszawa 1937. Związek Propagandy Turystycznej m.st. Warszawy, s. 254, tabl. map 30 (kolor., rozkł.), 14,5 cm, opr. wyd. pł. 240,- Bogate źródło informacji o mieście, komunikacji i jego instytucjach w 1937 r. Zawiera barwne składane mapy tematyczne i plany miasta w podziale na 26 komisariatów policji. Stan dobry.

------

656. Mapa szczegółowa okolic Warszawy. Wykonał: Zdzisław Jaworski. Na zle- cenie Polskiego Touring Klubu. Warszawa 1933. Wydawnictwo Kartograﬁ cznej Spółki Wydawniczej, Zakł. Graf. W. Cukrzyński i Ska. Mapa barwna o wym. 74 x 62 cm. 220,- Barwna mapa okolic Warszawy – od Zegrza i Modlina po Tarczyn i Górę Kalwarię oraz od Błonia i Grodziska po Tłuszcz i Otwock. Na marginesie nadruk: „Uwaga: Nowopowstałe Osiedla i Miasta- -Ogrody w okolicy Warszawy jak: Adamów-Zalesie, Bukowiec, Białołęka Dworska, Czerniaków, Ja- błonna, Jabłonna Legjonowa, Komorów, Podgórze Leśne, Podgórze Leśne-Młociny, Podkowa Leśna, Stara Wieś, Służew-Służewiec, Wawer-Anin, Włochy, Zagórze-Dwór, etc. są w tej mapie uwzględnione według projektów rozplanowania terenów, w takiej dokładności, na jaką pozwala skala 1:100.000”. Ślady składania na odwrocie oraz krawędzie wzmocnione pap., drobne zabrudzenia, poza tym stan dobry.

657. Karpowicza specjalna mapa okolic Warszawy; rys. Ludwik Dworzak. Warszawa b.r. [1934]. Wytwórnia Map Fr. Karpowicz, Zakł. Graf. B. Wierzbicki. Mapa barwna 68,5 x 57 cm. 150,- Mapa okolic Warszawy, rozciągająca się na północ do linii Narwi, na południu obejmująca Grójec, na wschodzie Mińsk Mazowiecki, a na zachodzie Błonie. U dołu na marginesie reklamy map wydawanych przez ﬁ rmę. Brak okładek. Ślady składania wzmocnione na odwrocie pap., poza tym stan dobry. VARSAVIANA 317

659. Warszawa. Fotograﬁ e z lat 1946-1954.

658. [Warszawa]. Album widoków miasta w fotografi i Jana Bułhaka. Warszawa, b.r. (po 1922). Wydawnictwo Tow. „Ruch”, Wytw. Wyr. Papierowych, Fr. Kwaśniewski, k. [20] z naklejonymi pocztówkami, 17,5 x 24 cm, opr. karton wyd. przewiązany sznureczkiem. 180,- Album zawierający 20 widoków Warszawy, m.in.: Łazienki, Belweder, Plac Saski z gmachem sztabu, Plac Zamkowy, Plac Bankowy, Plac Teatralny, Plac Krasińskich (wiele z tych miejsc w kształcie już nieistniejącym). Zdjęcia opisane po polsku i francusku, naklejone na karty albumu. Jan Bułhak (1876- 1950), nestor polskiej fotografi i artystycznej i krajoznawczej, autor licznych publikacji, podręczników i dokumentacji fotografi cznej wielu miast i regionów II Rzeczypospolitej. Nieaktualny wpis własnościowy. Drobne uszkodzenia oprawy, poza tym stan dobry.

659. [Warszawa]. Zbiór 144 fotografi i Warszawy, lata 1946-1954 i ich negatywów. Album tymczasowy, 26 x 32 cm, skoroszyt współcz. 1900,- Kolekcja obejmuje 80 zdjęć przedstawiających zrujnowaną Warszawę w 1946 r. oraz 64 fotografi e stolicy w trakcie odbudowy. Zdjęcia zniszczonego miasta, szczególnie centrum (Stare Miasto, Kra- kowskie Przedmieście, Zamek Królewski z Kolumną Zygmunta, Teatr Wielki). Przedstawiono także miejsca kaźni oraz oznaki budzącego się życia w mieście. Druga część zbioru ukazuje odbudowaną Starówkę, a także obrazy z wycieczki do Łazienek (z ustawionym tu tymczasowo pomnikiem księcia Józefa Poniatowskiego) i Wilanowa oraz z MDM. Kolekcja zawiera współczesne odbitki z dołączonych oryginalnych negatywów małoobrazkowych na kliszach fi rmy „Perutz” i „Agfa Ispopan”, przechowywanych w kartonowych okładkach z epoki (29 x 21 cm). Stan negatywów bardzo dobry. Wyjątkowy dokument z czasów odbudowy stolicy.

660. [Stroje ludowe] – „Wilanowskie”. G. Pillati. XX w. 600,- Litograﬁ a barwna; 34,5 x 84,5 cm Scena w karczmie, z żydowskim szynkarzem i grajkiem oraz odświętnie ubranymi włościanami, poniżej tytuł oraz sygnatury. Autorem kompozycji jest Gustaw Pillati (1874-1931), malarz, rysownik i pedagog pochodzący ze znanej artystycznej rodziny; malował głównie pejzaże oraz typy ludowe (przede 318 REGIONALIA POLSKIE I OBCE

660. Wilanowskie. G. Pillati. Pocz. XX w.

wszystkim z Podhala, Huculszczyzny). Graﬁ ka odbita w warszawskim zakładzie: Bolesław Wierzbicki i S-ka (1897-1944; pierwszy w Królestwie Polskim zakład fotochemigraﬁ czny), po 1918 r. zajmującym czołowe miejsce w drukarstwie polskim. Praca wydana przez Dom Wydawniczy A. Chlebowski „Świt” w Warszawie. Drobne uszkodzenia krawędzi wzmocnionych bibułką japońską. Stan dobry.

REGIONALIA POLSKIE I OBCE

661. Bałaban Majer. Przewodnik po żydowskich zabytkach Krakowa [...] Kraków 1935. Nakładem Stowarzyszenia „Solidarność-B’Nei B’Rith w Krakowie”, s. VIII, 125, 8, tabl. ryc. 24 (rotograwiury), plany 2, ilustr. w tekście, 18 cm, opr. współcz. płsk, zach. lico oryg. opr. brosz. 240,- Odręczna dedykacja autora dla Nahuma Sokołowa (1859-1936), polskiego pisarza, tłumacza, prezydenta Światowej Organizacji Syjonistycznej. Majer Bałaban (1877-1942), historyk, orientalista, jeden z najwybitniejszych badaczy dziejów Żydów w Polsce, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz.

662. Bąkowski Klemens. Dzieje Krakowa (z 12 planami i 150 rycinami). Kraków 1911. Spółka Wydawnicza Polska, s. XV, [1], 491, ilustr. i plany w tekście, plan Krakowa 1 (rozkł.), 27 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc. 360,- Wydanie 1. Jedna z głównych prac historycznych Klemensa Bąkowskiego (1860-1938), historyka, prawnika, współzałożyciela Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Bogato ilustrowana historia Krakowa od legendarnych początków aż do czasów współczesnych autorowi. Książka ozdobiona 12 planami (w tym jednym rozkładanym) i 150 ilustracjami w tekście. Oprawa: półskórek z tłoczeniami i bogatymi złoceniami. Otarcia oprawy, poza tym stan bardzo dobry.

663. Chrząszczewska Jadwiga, Warnkówna Jadwiga. Z biegiem Wisły. Obrazki i opowiadania o kraju. Z 221 rysunkami w tekście i 4 mapami. Wydanie nowe. Warszawa 1904. Nakład Gebethnera i Wolff a, s. [4], 396, VI, mapa 1 (rozkł), ilustr. i mapki w tekście, 21 cm, opr. wyd. ppł. z tłocz. i złoc. 180,- Bogato ilustrowana praca opisująca historię, geografi ę, etnografi ę, architekturę Królestwa Polskiego. Oprawa dekoracyjna z tłoczeniami i złoceniami, z naklejoną na licu ilustracją, wykonana w zakładzie Jana Franciszka Pugeta (sygnowana ślepym tłokiem: „Introligatornia J. F. Puget i S-ka”). Przebar- wienia oprawy, niewielkie przetarcia grzbietu, poza tym stan bardzo dobry. REGIONALIA POLSKIE I OBCE 319

661. M. Bałaban. Żydowskie zabytki Krakowa. 1935. 662. K. Bąkowski. Dzieje Krakowa. 1911.

663. Z biegiem Wisły. Oprawa J. F. Pugeta. 1904. 665. Atlas Wolnego Miasta Gdańska. 1936. 320 REGIONALIA POLSKIE I OBCE

666. Gdynia. Album. 1934. 667. Elektrownia w porcie. 1936.

664. Ćwikiel Józef Bogumił. Komunikacja autobusowa na drogach publicznych w Pol- sce w 1931 r. Warszawa 1932. Ministerstwo Robót Publicznych. Departament Drogowy, s. 19, [1], mapa rozkł. 1, mapa Polski rozkł. kolor. 1, 30 cm, opr. wyd. brosz. 150,- Dane szczegółowe i analizy porównawcze dotyczące komunikacji autobusowej w Polsce w 1931 roku i w latach poprzednich. Liczba autobusów w latach 1926 – 1931 zwiększyła się z 710 do 2652, a autobuso-kilometrów z 27.700.000 do 86.202.000. Stan bardzo dobry.

665. [Gdańsk]. Creutzburg Nikolaus. Atlas der freien Stadt Danzig. Danzig (Gdańsk) 1936. Kommissionsverlag Danziger Verlagsgesellschaft m. b. H., s. VIII, 35, map i planów 29 (kolor.), 24,5 cm, opr. ppł. 400,- Szczegółowy atlas geograﬁ czny, historyczny i gospodarczy Wolnego Miasta Gdańska opracowany przez Nikolausa Creutzburga (1893-1978), niemieckiego geografa, profesora uniwersytetu we Fryburgu Bryzgowijskim. Opr. sygn. nalepką „Ottomar Steinbach, Danzig”: naturalne ppł., na licu tytulatura i herb Gdańska. Ekslibrisy. Stan bardzo dobry.

666. Gdynia. Warszawa 1934. Nakładem „Naszej Księgarni” Sp. Akc., Związku Nauczycielstwa Polskiego, s. [68], 18,5 x 24 cm, opr. wyd. karton przewiązany sznureczkiem. 120,- Z Księgozbioru Pomorskiego Dariusza Pączkowskiego (ekslibris). Publikacja zawierająca zdjęcia no- wopowstałego miasta oraz portu (m.in. zestawienia widoków z ok. 1920 r. oraz 1933 r. – szkoła, dworzec, bank, poczta, budowa oraz praca w porcie). Poza tym zdjęcia Kaszubów, statków (Dar Pomorza, Pułaski, Kościuszko, Polonia), a także okrętów wojennych wizytowanych przez Marszałka Piłsudskiego i prezydenta. Na zakończenie krótki tekst poświęcony budowie Gdyni: „Z wysiłku i dobrej woli całego narodu powstało wielkie dzieło, jakiem jest Gdynia”. W publikacji wykorzystano zdjęcia czołowych fotograﬁ ków (m.in. H. Poddębskiego, Z. Marcinkowskiego) oraz Urzędu Marynarki Wojennej. Nieaktualna pieczątka własnościowa. Stan dobry.

667. [Gdynia]. Hoﬀ man Alfons. Elektrownia parowa „Gródka” w porcie gdyńskim. [B.m. 1936 b.w.], s. 31, [1], ilustr. 35, 30 cm, oryg. okł. brosz. 120,- Opis techniczny elektrowni parowej w porcie gdyńskim, wchodzącej w skład Sp. Akc. „Pomorskiej Elektrowni Krajowej Gródek” z siedzibą w Toruniu. Zawiera fotograﬁ e, ilustracje, rysunki, schematy i tabele. Niewielkie zabrudzenia okł., poza tym stan dobry. REGIONALIA POLSKIE I OBCE 321

668. Pismo urzędowe Opola. 1923. 669. Fabryka powozów Grabownica.

668. [Górny Śląsk]. Amtsblatt der Regierung zu Oppeln. Rok 1923. Nr 2, 4, 5, 7-9, 11- 24, 26-30, 33-49 (13 stycznia- 29 grudnia 1923). Oppeln (Opole) 1923. S. 25-594 (bez zachowania ciągłości paginacji), 25,5 cm, współopr., opr. ppł. 360,- Dwujęzyczne pismo urzędowe drukujące rozporządzenia władz niemieckich w języku polskim i niemieckim. Kopalnia wiedzy na temat życia gospodarczego i polityczno-społecznego w dawnej rejencji opolskiej. Zaplamienia okładek, miejscami zabrudzenia kart, poza tym stan dobry.

669. [Grabownica na Podkarpaciu]. Fabryka powozów Grabownica. (Katalog). B.m., b.r. (przed 1914). Pierwszy Instytut Sportowy „Grabownica”, s. [32], liczne ilustr. w tekście, 20,5 cm, opr. kart. wyd. 240,- Katalog ﬁ rmowy słynnej fabryki Kazimierza Ostaszewskiego (1864-1948) z Grabownicy Starzeńskiej niedaleko Sanoka, zawierający wizerunki 88 typów powozów (1-57), karet (58-70) oraz sań wielooso- bowych (71-88), z przełomu XIX i XX w. Nieznaczne przetarcie grzbietu, poza tym stan bardzo dobry.

670. Grabowski Ambroży. Historyczny opis miasta Krakowa i jego okolic. Kraków 1822. Nakładem i drukiem J. Mateckiego, s. [2], 327, [4], tabl. ryc. 6 (miedzioryty), tabl. ryc. 2 (12 wizerunków strojów – miedzioryty ręcznie kolor.), widok Wieliczki (miedzioryt, rozkł.); adl.: Wężyk Franciszek. Okolice Krakowa. Poema. Wydanie drugie poprawione i po- mnożone dodatkami. Kraków 1823. Drukiem Józefa Mateckiego, s. 63, [9],18 cm, współopr., opr. współcz. ppł. z tyt. na grzbiecie. 1200,- Poz. 1. Wydanie 1. Obszerny przewodnik po Krakowie, zawierający opis zabytków miasta i jego okolic (Wieliczka, Ojców, Krzeszowice, Pieskowa Skała). O jego wartości merytorycznej świadczyło aż pięć wydań, które ukazały się w latach 1822-1866. Dzieło ozdobione miedziorytami ryt. przez S. Langera według rysunków Stachowicza: Widok ogólny Krakowa, Wejście wojsk polskich do Krakowa 15 lipca 322 REGIONALIA POLSKIE I OBCE

670. A. Grabowski. Historyczny opis Krakowa. 1822 oraz: Fr. Wężyk. Okolice Krakowa. 1823.

1809 r., Zajęcie Odwachu głównego i zawieszenie Orła, przyjęcie wojsk polskich w Sukiennicach. Trzech cesarzy, medal pamiątkowy, a także rozkładany widok Wieliczki. Na dwóch tablicach roz- kładanych znajduje się dwanaście kolorowanych wizerunków strojów ludowych mieszkańców okolic Krakowa (Krakowiaki, Kijaki z Podgórza, Proszowiaki, Skalmierzaki, Skawiniaki, Górale). Poz. 2. Słynny, wierszowany poemat Franciszka Wężyka (1785-1862), stanowiący jednocześnie (obok pozycji powyżej) jeden z pierwszych XIX-wiecznych przewodników po Krakowie i jego okolicach. Poemat opiewa m.in. uroki zamku krakowskiego, Skałki, Bielan, Tyńca, Krzeszowic, Pieskowej Skały, Ojcowa i Wieliczki. Utwór ten, pisany w romantycznym kulcie „starożytności krajowych”, stanowi ciekawe źródło wiedzy o początkach turystyki po okolicach Krakowa, zaś niektóre miejsca odwiedzone przez autora (np. Jaskinia Zielonkowska) zostały tu opisane po raz pierwszy w literaturze. Niewielkie zalanie kilku marginesów, przycięcie pionowego marginesu ostatnich kart, z niewielką stratą tekstu czterech ostatnich kart, poza tym stan dobry.

671. Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich. (Wychodzi raz na miesiąc). Rocznik I. Li- stopad 1908 – Grudzień 1909. Redaktor odpowiedzialny i naczelny: Dr Aleksander Majkowski w Kościerzynie (Berent Wpr.). Kościerzyna 1909. Nakład: Spółka Wydawnicza: Z sp. z ogr. por., Druk S. Buszczyńskiego w Toruniu, s. [4], 287 (brak s. 224-255), ilustr. w tekście, 22 cm, opr. z epoki ppł. 180,- Rocznik czasopisma poświęconego Kaszubom wydawanego nieregularnie do 1934 r., na którego ła- mach sformułowany został program społeczny, kulturalny i polityczny odrodzenia Kaszubów w zaborze pruskim, w ścisłej łączności z polską wspólnotą narodową. Głównym celem redakcji było przeciwdzia- łanie germanizacji Kaszubów przez rząd i szkołę pruską oraz dominacji kultury niemieckiej. Chodziło też o pokonanie kompleksu niższości u Kaszubów i twórczy rozwój ojczystej kultury kaszubskiej. Pismo wydawano, jak piszą redaktorzy, z ogromnym wysiłkiem i trudem, w dobie, kiedy „fala germańska ze REGIONALIA POLSKIE I OBCE 323

671. Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich. 672. Słownik Pomorza Mazurskiego. 1945.

szczególną siłą wali w podstawy naszego bytu narodowego”. Na jednej z ilustr. widok stuletniej chaty Kropidłowskiego w Skorzewie. Brak zeszytu VIII (s. 224-255). Stan dobry. Rzadkie.

672. Kohutek Ludwik. Słownik nazw miejscowych Pomorza Zachodniego zwanego Prusami Wschodnimi; z przedm. Kazimierza Dobrowolskiego. Cieszyn 1945. Druk. Cieszyńska, s. 178, 22 cm, opr. karton okl. pap. 120,- Ekslibris: „Księgozbiór Pomorski Dariusza Pączkowskiego”. Słownik obejmujący 5908 nazw Pomorza Mazurskiego z nazwami polskimi i niemieckimi w układzie alfabetycznym. Autor podjął się zadania dotarcia do rdzennych nazw polskich Mazur i uzupełnienia dawnego XIX w. wykazu nazw Wojciecha Kętrzyńskiego. Okleina pap. ręcznie barwiona. Drobne uszkodzenia pierwszych dwóch kart, poza tym stan dobry.

– Dyplom w oprawie Łukasza Kruczkowskiego –

673. [Kraków]. Krakowska Kongregacja Kupiecka – Dokument nadania godności Honorowego Starszego Krakowskiej Kongregacji Kupieckiej Eugeniuszowi Jaku- bowskiemu, dat. Kraków 24 XI 1946, pismo kładzione, odręczne podpisy członków KKK, pergamin, folio, k. [2], dekoracja malarska Witolda Chomicza, 43 cm, opr. Ł. Kruczkowskiego, perg., futerał. 3600,- Karta pergaminowa 40,5 x 29,5 cm. Tekst w języku polskim. Tekst wypisany ręcznie w bogatych bor- diurach z miniaturami wykonanymi przez Witolda Chomicza (1910-1984), malarza, graﬁ ka, ilustratora, zajmującego się przede wszystkim graﬁ ką użytkową, książkową. Opr. wykonana przez Łukasza Kruczkowskiego (sygn. na tylnym licu ślepym tłokiem): perg. z tłocz., złoc. i barw. Futerał kartonowy wykonany przez Kruczkowskiego, powtarzający motyw oprawy. Łukasz Kruczkowski – krakowski introligator słynący zwłaszcza z pięknych opraw pergaminowych, ojciec pisarza Leona Kruczkowskiego. Otarcia i zabrudzenia futerału, poza tym stan bardzo dobry. (Patrz tablica VI) 324 REGIONALIA POLSKIE I OBCE

673. Dyplom Kongregacji z miniaturami W. Chomicza. Oprawa Ł. Kruczkowskiego. 1946.

– Dyplom z autografem prezydenta Poznania –

674. [Kraków]. Powszechna Wystawa Krajowa w 1929 r. w Poznaniu dla uczczenia dziesięciolecia niepodległości Polski – Dyplom przyznania medalu brązowego Wytwórni Kalafonii do Instrumentów Smyczkowych „Halka”. Poznań 1929 r., druk artystyczny barwny. Autografy: Rada Główna („Cyryl Ratajski”); Zarząd („Dr. St. Waschko”; „S. Samulski”); 48 x 64 cm (w świetle oprawy); oraz: medal „Pracy i zasłudze”, Mennica Warszawska, brąz, średnica 5,5 cm. 600,- Dyplom i medal przyznany Hipolitowi Wójcińskiemu z Krakowa za „wartościową kalafonię dla instru- mentów smyczkowych”. Utrzymany w stylu art déco dyplom zaprojektował Edmund John (1894-1984), graﬁ k, autor projektów wielu plakatów, druków reklamowych i znaczków. Na dyplomie odręczne podpisy: Cyryla Ratajskiego (1875-1942), wieloletniego prezydenta Poznania, ministra spraw wewnętrz- nych w rządzie Grabskiego; Stanisława Waschko (1895-1984), sekretarza generalnego Zarządu PWK oraz Seweryna Samulskiego (?-1935), prezesa Izby Przemysłowo-Handlowej w Poznaniu. Dołączono medal projektu Kazimiery Pajzderskiej (1879-1959), rzeźbiarki poznańskiej, uczennicy A. Bourdel- la w Paryżu (w oryginalnym pudełku tekturowym z napisem „Mennica Państwowa w Warszawie”). Dyplom oprawiony w ramę 74 x 90 cm. Ślady składania dyplomu, drobne uszkodzenia, poza tym stan dobry. Lit.: J. Strzałkowski, Medale polskie, Warszawa 1981, s. 146, poz. 629 (medal)

675. [Łódzkie]. Ziemiaństwo, rolnictwo, samorządy województwa łódzkiego. Pod red. Zygmunta Kotkowskiego i Stefana Grodzieńskiego. T. 1. Łódź 1928. Nakł. Agencji Prasowej Reklamowo-Wyd., s. VIII, 152, [10] (inseraty), fot., 31 cm, opr. pł. współcz. ze złoc. 240,- Więcej nie wydano. Księga pamiątkowa poświęcona majątkom ziemskim ówczesnego województwa łódzkiego z uwzględnieniem działalności samorządu rolniczego i organizacji gospodarczej ziemian. Bogata dokumentacja stu kilkudziesięciu dworów i majątków ziemskich ułożona podług powiatów. Wśród nich m.in. nieznane reprodukcje fotograﬁ i dworu w Trzepnicy z postaciami właścicieli w tle (dwór należał do rodziców polsko-brytyjskiej bohaterki II wojny światowej, Krystyny Skarbek-Giżyckiej). Papier REGIONALIA POLSKIE I OBCE 325

674. Powszechna Wystawa Krajowa. Dyplom oraz medal „Pracy i zasłudze”. 1929.

675. Ziemiaństwo województwa łódzkiego. 1928. 676. J. Łukaszewicz. Obraz Poznania. 1838.

półkredowy. Oprawa z tyt. tłocz. złotem na grzbiecie i licu. Na ostatnich kartach zażółcenia i ślad po zalaniu. Stan ogólny dobry. Rzadkie.

676. Łukaszewicz Józef. Obraz historyczno-statystyczny miasta Poznania w daw- niejszych czasach. T. 1-2 (1 wol.). Poznań 1838. Druk. C. A. Pompejusz, s. XV, 352, tabl. ryc. 2 (litografi e, w tym rozkł. plan miasta); s. [4], 434, [2], tabl. ryc. 4 (litografi e), 19,5 cm, opr. z epoki twarda ze skórzanym szyldzikiem na grzbiecie. 900,- Z księgozbioru mroczeńskiego Feliksa Wężyka (wpisy na kartach tyt.). Monografi a historyczna Po- znania opisująca dzieje miasta i jego budowli oraz historię instytucji miejskich. Zawiera m.in.: O kształ- 326 REGIONALIA POLSKIE I OBCE

677. F. Minsberg. Dzieje Nysy.1834. 678. St. Ramułt. Ludność kaszubska. 1899.

cie miasta i jego postaci w rozmaitych epokach; Ludność miasta co do narodowości i co do stanów; Skład magistratu i jego atrybucje; Policja; Szpitale i fundacje dobroczynne; Przemysł; Szkolnictwo; Drukarnie i księgarnie; Zamki, Ratusz, mosty i groble; Kościoły i kaplice; Klasztory, Uczeni i sławni Poznańczykowie. W t. 1 brak 1 ryc. (widoku miasta) i ostatnich kilkudziesięciu kart (353-433), w t. 2 brak 1 ryc. K. tyt. podniszczona, ostatnia karta z ubytkiem marginesu, poza tym stan dobry. Rzadkie.

677. [Nysa]. Minsberg Ferdinand. Geschichtliche Darstellung der merkwürdigsten Ereignisse in der Fürstenthums Stadt Neisse. Neisse (Nysa) 1834. Druck und Verlag von Wangenﬁ eld, frontispis (miedzioryt), s. [2], XIV, [2], 246, 146, 18,5 cm, opr. z epoki, płsk. 360,- Kronikarskie ujęcie dziejów Nysy autorstwa Ferdinanda Minsberga (1781-1855). Najważniejsze wydarzenia z historii miasta (polityczne, ale też klęski żywiołowe, budowy kościołów i budynków publicznych itp.) przedstawiono z podziałem na okresy panowania kolejnych właścicieli miasta (najpierw książąt piastowskich, a potem książąt biskupów wrocławskich). Jako dodatek – edycja dokumentów źródłowych. Na frontispisie widok fasady kościoła jezuitów (sprzed pożaru w 1807 r., w czasie oblężenia miasta przez wojska napoleońskie). Opr.: brązowy płsk, na grzbiecie szyldzik z tytulaturą oraz tłocz. i złoc. ozdobniki, na licach pap. marm, brzegi k. barw. Przebarwienia i zabrudzenia pap., pęknięcia skóry.

678. Ramułt Stefan. Statystyka ludności kaszubskiej. Z mapą etnograﬁ czną Kaszub. Kraków 1899. Nakładem Akademii Umiejętności. Skład Główny w Księgarni Spółki Wydawniczej Polskiej, s. [6], 290, mapa rozkł. 1 (kolor.), 24,5 cm, opr. późniejsza ppł. 150,- Monumentalna, pionierska praca szczegółowo opisująca zasięg ludności kaszubskiej na terenach polskich, a także na terenie monarchii pruskiej i innych krajów Europy oraz Ameryki. Dzieło jest efektem siedmioletniej, nadludzkiej i żmudnej pracy autora, który, jak sam pisze, dokonał spisu ludności REGIONALIA POLSKIE I OBCE 327

679. R. Stoewer. Kołobrzeg. Po 1926. 680. H. Cepnik. Dzieje pracy Górnego Śląska.

kaszubskiej „na własną rękę…, jest to pierwsza tego rodzaju praca w literaturze polskiej, pierwsze samodzielne usiłowanie szczegółowego obliczenia ludności na pewnym obszarze kraju, z uwzględ- nieniem nie tylko jej liczby ogólnej, ale także języka i wyznania”. Stefan Ramułt (1859-1913), wybitny językoznawca, autor prekursorskiego „Słownika języka pomorskiego czyli kaszubskiego”. Na końcu duża rozkładana mapa etnograﬁ czna Kaszub. Stan dobry. Rzadkie.

679. Stoewer Rudolf. Führer durch das See-, Sol- und Moorbad Kolberg. Medizinischer Teil bearbeitet von Behrend. Mit Abbildungen. B.m., b.r. [po 1926]. Druck und Ver- lag C.F. Post’sche Buchdruckerei und Verlag G.m.b.H., s. [4], 80, [16 – reklamy], ilustr. całostr. w ramach paginacji, plan rozkł. 1 (kolor.), 21,5 cm, opr. wyd. brosz. z kolor. ilustr. na licu. 120,- Historia i przewodnik po Kołobrzegu, opisujący zalety miasta, jako wyjątkowego uzdrowiska mor- skiego. Na końcu duży, rozkładany kolorowy plan miasta. Stan dobry.

680. [Śląsk]. Cepnik Henryk (red.) Dzieje pracy Górnego Śląska 1922-1927. Lwów – Katowice 1927. Nakładem „Straży Polskiej”, s. 165, [1], liczne ilustr. w tekście, opr. z epoki, ppł., zach. oryg. okł. brosz. 120,- Wydawnictwo okolicznościowe z okazji piątej rocznicy włączenia wschodniego Górnego Śląska do Polski (po III powstaniu śląskim). Zawiera artykuły poświęcone historii, działalności społecznej i gospodarczej, teksty reklamowe przedsiębiorstw. Opr.: granatowe ppł., na licach pap. marm., tłocz. i złoc. tytulatura. Zachowana oryg. okł. brosz., z herbem Górnego Śląska. Stan dobry.

681. [Świeradów Zdrój – album fotografi i]. Świeradów Zdrój – miejscowość wczaso- wo kuracyjna; projekt i wyk. Julian Kolasiński; zdjęcia Rzemieślnicza Spółdzielnia Fotografi czna w Jeleniej Górze. Świeradów Zdrój b.r. [ok. 1950-1952], k. [17], fotografi i oryginalnych [51], 30 x 42 cm, opr. deska lipowa ryta na licu, z guzami metalowymi. 600,- 328 REGIONALIA POLSKIE I OBCE

681. Świeradów Zdrój. Album fotograﬁ i. Ok. 1950-1952.

Album prezentujący powojenną historię uzdrowiska oraz działających tam domów wczasowych FWP. Zdjęcia przedstawiają głównie budynki sanatoryjne, w tym zabytkowe, ich wnętrza i urządzenia, a także liczne domy wczasowe. Tekst, z niewielkim odniesieniem do niemiecko-obszarniczej przeszłości, stanowi odzwierciedlenie ducha epoki stalinowskiej (m.in. opisuje zasługi Polski Ludowej dla dostępności uzdrowiska dla ludu pracującego miast i wsi). Format fotograﬁ i przeważnie 12,5 x 8 cm (jedno zdjęcie 29,5 x 22 cm). Metryczka twórców miejscowych naklejona na tylnej wyklejce. Oprawa to rękodzieło: deska lipowa barwiona na czarno, z wyrytymi na licu wizerunkami, m.in.: budynku zdrojowego i herbu miasta. Stan dobry.

682. [Tomaszów]. Tomaszowska Fabryka Sztucznego Jedwabiu. Warszawa 1936. Zakłady Grafi czne Straszewiczów. Kompozycja i układ Tadeusza Gronowskiego, s. 58, [3], 32 cm, opr. wyd. jedwab tomaszowski z tłocz. i złoc. 200,- Na karcie przedtytułowej odręczna dedykacja pierwszego dyrektora Feliksa Wiślickiego (1866-1949). Wydawnictwo jubileuszowe z okazji 25-lecia istnienia Tomaszowskiej Fabryki Sztucznego Jedwabiu (ogromne zakłady produkujące włókna sztuczne; fi rma powstała w 1911 r., prężnie się rozwijała przez dziesiątki lat, mimo dewastacji dokonanych przez Niemców w czasie I i II wojny światowej, przetrwała do 1997 r., kiedy to ogłoszono jej upadłość, a tereny sprzedano zagranicznym inwestorom). Ilustracje (w tym 7 całostronicowych) oraz układ grafi czny Tadeusza Gronowskiego (1894-1990), jednego z najwybitniejszych polskich grafi ków użytkowych, ilustratorów i projektantów plakatu. Tekst poświę- cony odkryciu metody produkcji sztucznego jedwabiu, historii fabryki oraz jej rozwojowi, poprzedzony kartami z portretami: Hilarego de Chardonneta (twórcy sztucznego jedwabiu) i dyr. Feliksa Wiślickiego. Oprawiona w sztuczny tomaszowski jedwab, z tłoczonym złotem logo fabryki i cyfrą „XXV”. Zabrudzenia oprawy, poza tym stan dobry.

683. Wójcicki Kazimierz Władysław. Kurpie. Powieść historyczna. T. 1-2. Lwów 1834. Nakładem B. Jabłońskiego. Drukiem Piotra Pillera, s. 123, [1]; 176, 16 cm, współopr., opr. późniejsza XIX-wieczna płsk ze złoc. na grzbiecie. 480,- REGIONALIA POLSKIE I OBCE 329

682. Tomaszowska Fabryka Jedwabiu. 1936. 683. K. W. Wójcicki. Kurpie. 1834.

Wydanie 1. Wczesna powieść Kazimierza Władysława Wójcickiego (1807-1879), pisarza, gawędziarza, historyka literatury, uczestnika powstania listopadowego, od 1850 r. redaktora „Biblioteki Warszaw- skiej”. Powieść historyczna, której akcja rozgrywa się w okresie walki o tron Rzeczypospolitej na początku XVIII wieku, przedstawiająca Kurpiów jako lud pełen męstwa i odwagi. Stan dobry. Ładny egzemplarz. Rzadkie.

REGIONALIA OBCE

684. Bergman Sten. Na nartach i sankach przez Kamczatkę. Poznań 1929. Wydaw- nictwo Polskie R. Wegner, s. [6], 196, [8], tabl. ilustr. 15, 2 mapy, 23,5 cm, opr. ppł. z tłocz. i złoc., zach oryg. przednia okł. wyd. 100,- Relacja ze szwedzkiej wyprawy naukowej na Kamczatkę, która miała miejsce w 1920 roku, kiedy w rejonie tym wciąż trwały starcia między bolszewikami a białogwardzistami. Zachowana okładka broszurowa autorstwa Tadeusza Lipskiego (1905-1987), graﬁ ka i ilustratora, absolwenta ASP w War- szawie. Nieaktualny wpis własnościowy. Przetarcia oprawy, poza tym stan dobry.

685. Ossendowski Ferdynand Antoni. Pod smaganiem samumu. Podróż po Afryce Północnej. Algierja i Tunisja. Poznań-Lwów 1926. Nakładem Wydawnictwa Pol- skiego, s. 334, [18], tabl. ilustr. 23 (w miejsce 24), mapa 1 (rozkł.), 24 cm, opr. wyd. pł. niebieskie ze złoc. na grzbiecie i licu. 120,- Druga część opisu podróży po Afryce Północnej, obejmująca relację z podróży po Algierii i Tunezji. Oprawa projektu Ernesta Czerpera (1899-1933). Brak jednej tablicy, miejscami niewielkie zażółcenia papieru, poza tym stan dobry. 330 REGIONALIA POLSKIE I OBCE

684. S. Bergman. Kamczatka. 1929. 685. Pod smaganiem samumu. 1926.

687. A. Wahlen. Zwyczaje i stroje ludów Afryki i Ameryk, Azji i Europy. 1843-1844. REGIONALIA POLSKIE I OBCE 331

686. [Petersburg]. Gwiazda. Kalendarz petersburski, illustrowany, literacki, społeczny i informacyjny. Na rok przestępny 1884. (Rok czwarty). Pod redakcją Henryka Gliń- skiego. Sankt Petersburg 1884. Nakładem Księgarni Henryka Glińskiego, s. 135, 62, k. [19], (inseraty), ilustracje w tekście (drzeworyty, w tym całostronicowe), 26,5 cm, oryg. okł. brosz. 120,- Kalendarz na rok 1884. Prócz części kalendarzowej zawiera utwory literackie, szkice i wiadomości naukowe. Z osobną paginacją przewodnik po Petersburgu. Ilustracje przedstawiające widoki petersburskie. Blok nieobcięty, błędy w paginacji (ciągłość tekstu zachowana). Zagniecenia krawędzi nieobciętych kart, kilka k. poluzowanych, miejscami zabrudzenia pap. Stan ogólny dobry.

– Stroje i zwyczaje ludów świata –

687. Wahlen Auguste. Moeurs, usages et costumes de tous les peuples du monde, d’après des documents authentiques et les voyages les plus récents. Afrique; Amérique; Asie; Europe. (3 wol.). Bruxelles (Bruksela) 1843-1844. La Librairie Historique-Artistique, s. [4], 365, tabl. ryc. 43 (drzeworyty ręcznie kolor.); s. [4], 591, [1], tabl. ryc. 82 (drzeworyty ręcznie kolor.); s. [4], 361, [3], tabl. ryc. 49 (drzeworyty ręcznie kolor.), jednolite opr. z epoki, płsk. 1600,- Dzieło poświęcone zwyczajom i strojom ludów Afryki i Ameryki, Azji i Europy, m.in.: mieszkańców terenów Maghrebu, Egiptu, Chile, Peru, Boliwii, Kolumbii, Chin, Korei, Tybetu, Indii, narodów Kau- kazu (Gruzja, Armenia), Syberii, Japonii, krajów arabskich (Persja, Syria, Palestyna), Kurdów oraz poszczególnych krajów europejskich. Pełnemu anegdot tekstowi, opartemu na relacjach podróżników, towarzyszą całostronicowe ilustracje odbite na osobnych planszach – drzeworyty ręcznie kolorowane, sygnowane na klockach (m.in.: Duverger, Doms, Mercier, Vermorcken, Pannemacker), ukazujące charakterystyczne dla danego narodu typy ludzkie (władcy, żołnierze, kupcy, wieśniacy, kobiety z dziećmi itd.), często w scenkach rodzajowych. Wydawnictwo opracowane przez Augusta Wahlena (1785-1850). Opr.: czerwone płsk, na grzbietach tłocz. i złoc., pap. wyklejek marm. Otarcia, drobne zabrudzenia, kilka stron naderwanych, w t. poświęconym Europie luźna składka. Stan ogólny dobry. 332 BIBLIOFILSTWO. SZTUKA

BIBLIOFILSTWO. SZTUKA

688. [Berlewi Henryk]. Henryk Berlewi. Opracowanie Andrzeja K. Olszewskiego. Seria „Współczesne malarstwo polskie”. Warszawa 1968. Wydawnictwo Artystyczno- -Grafi czne, k. [16], k. il. [12], 20 cm, opr. wyd. brosz. 80,- Tekst równolegle po polsku i francusku. Monografi a twórczości Henryka Berlewiego (1894-1967), wybitnego przedstawiciela polskiej awangardy. Pod wpływem konstruktywizmu artysta sformułował własną teorię mechanofaktury, czyli budowy obrazu z powtarzających się fi gur geometrycznych, od 1928 r. przebywał w Paryżu. Na tablicach liczne barwne oraz czarno-białe zdjęcia prac artysty. Niewielkie przetarcia okładek. Stan dobry. Patrz poz. 220.

689. Cieślewski Tadeusz, syn. Drzeworyt w książce, tece i na ścianie. Uwagi polemicz- ne o grafi cznej rasowości drzeworytu. Warszawa 1936. Wydawnictwo Bibljofi lów Polskich w Warszawie, s. 63, [4], linoryt i drzeworyty w tekście, 25,5 cm, opr. wyd. brosz. 240,- Na karcie przedtytułowej dedykacja autora (ołówkiem) dla Mieczysława Wallisa, fi lozofa i historyka sztuki, profesora Uniwersytetu Łódzkiego i PWST w Warszawie. W czasie II wojny światowej jeńca ofl agu XI A i Ofl agu IIC Woldenberg, gdzie prowadził wykłady dla jeńców. Wytłoczono w ilości 300 egz. W tekście 15 drzeworytów odbitych z oryginalnych klocków (w tym 13 drzeworytów Tadeusza Cie- ślewskiego syna i 2 Stanisława Ostoi-Chrostowskiego) oraz 23 ilustr. z klisz cynkografi cznych. Książkę złożono i odbito czcionką A. Półtawskiego w Doświadczalnej Pracowni Salezjańskiej Szkoły Rzemiosł w Warszawie. Egzemplarz nieprzycięty. Niewielkie przebarwienia okładek, poza tym stan dobry.

690. [Daumier Honoré]. Dété Eugène. Physionomies et physiologies. Quatre-vingt- -une gravures sur bois d’après Daumier, exécutées par Eugène Dété avec une préface et un catalogue de l’oeuvre gravé sur bois de Daumier par Louis Dimier. Paris (Paryż) 1930. Émile Nourry, s. 72, [2], tabl. ryc. 81 (drzeworyty), 28 cm, opr. z epoki, płsk. 80,- Odbito w nakładzie 750 numerowanych egzemplarzy, oferowany nosi nr 161. Drzeworyty według graﬁ k Honoré Daumiera (1808-1879), francuskiego karykaturzysty, którego sztuka stanowiła komentarz do życia politycznego i społecznego Francji, wykonał Eugène Dété (1848-1922), francuski ilustrator i graﬁ k. Stan bardzo dobry.

691. Estreicher Karol. Okruchy wierszowane. Wydał Stanisław Estreicher. Kraków 1828. Nakład i druk W. L. Anczyca i Spółki, s. 82, [1], 27 cm, opr. z epoki, płsk. 120,- Egzemplarz autorski. Odbito w nakładzie 350 egz., oferowany nosi nr 312 i pochodzi z puli prze- znaczonej dla Towarzystwa Miłośników Książki w Krakowie. Wiersze i liryki Karola Estreichera (1827- 1908), historyka literatury, bibliografa, krytyka literackiego, dyrektora Biblioteki Jagiellońskiej, wydane przez jego syna, Stanisława. Druk przygotowany z okazji Trzeciego Zjazdu Biblioﬁ lów Polskich we BIBLIOFILSTWO. SZTUKA 333

689. Drzeworyt w książce. 1936. 690. Drzeworyty wg H. Daumiera. 1930.

691. K. Estreicher. Okruchy wierszowane. 1928. 692. Graﬁ ka. Czasopismo artystyczne. 1932. 334 BIBLIOFILSTWO. SZTUKA

Lwowie (1928). Opr.: brązowy płsk, na grzbiecie tłocz. i złoc. dekoracje z motywami roślinnymi oraz tytulatura, na licach pap. zdobiony. Drobne otarcia, poza tym stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz.

692. Grafi ka. Organ Związku Polskich Artystów Grafi ków i Zrzeszenia Kierowników Za- kładów Grafi cznych. Dwumiesięcznik. Red. nacz. F. Siedlecki. Wyd. T. Gronowski i F. Siedlecki, Warszawa. R. II. 1932, zeszyt I-IV (1 wol.), s. 52, 52, 52, 60, tabl. ilustr. 15 (w tym inseraty), liczne ilustr. w tekście, 30 cm, ppł. 1200,- Rocznik jednego z najważniejszych polskich czasopism artystycznych dwudziestolecia międzywojen- nego. W treści m.in.: Polski pieniądz papierowy; Miedzioryt i staloryt w technice banknotowej; Ukra- ińscy artyści-grafi cy we Lwowie; Kwasoryt; Książka w Paryżu; Artur Szyk, iluminator; O malarstwie miniaturowym i iluminatorach w Polsce; O sposobach malowania miniatur w średniowieczu; Grafi ka polska w Muzeum Narodowym w Warszawie; Znaki wodne (dołączony papier ze znakiem wodnym – portretem Skargi). Dołączony drzeworyt Tadeusza Cieślewskiego syna (drzeworyt z remarką), litografi a Ludwika Tyrowicza. Opr.: zielone ppł., na licach pap. zdobiony. Zachowane okł. kart. (czę- ściowo luzem). Brak 4 drzeworytów Stanisława Ostoi-Chrostowskiego i Konstantego Marii Sopoćki. Część tablic luzem, zagniecenia tabl. i okł. luźnych. Stan dobry.

693. Homolacs Karol. Podręcznik do ćwiczeń zdobniczych. Wyd. 2 uzup. i wzbogacone ilustracjami. Kraków 1930. Miejskie Muzeum Przemysłowe, s. 324, [5], tabl. barwnych 1 (rozkł.), liczne ilustr. w ramach paginacji, 24,5 cm, opr. ppł. 90,- Podręcznik ornamentyki omawiający m.in. budowę ornamentu, sztukę harmonii barw oraz poszczególne techniki stosowane przy tkaniu kilimów oraz w malarstwie na szkle i witrażowym. Dotyczy również zagadnień związanych z introligatorstwem (np. wytłaczanie skóry „na ślepo” za pomocą stempla). Brak 4 tablic rozkładanych, poza tym stan dobry.

694. Jahoda-Żółtowski Robert (1891-1972), dr prawa, poseł na Sejm RP (1935-1939), mistrz introligatorstwa artystycznego – Zbiór fotografi i i materiałów związanych z zakładem introligatorskim, lata 1955-1963, k. [12] (druki artystyczne, drzeworyty, rys. ołówkiem i piórem, suche tłoki), fot. [8], wycinek prasowy, różne formaty, dwie kartonowe okł., jedna teka ppł., koperta, 32,5 x 26 cm, całość w dodatkowej tece ppł. 1200,- W latach 1947-1950, po śmierci Roberta Jahody, rodzinną fi rmę prowadził jego syn, Robert Jaho- da-Żółtowski. Po upaństwowieniu pracownia została przekształcona w Spółdzielnię Przemysłu Arty- stycznego „Starodruk”, w której były właściciel zatrudniony został jako kierownik ds. technicznych i nadzoru artystycznego, a następnie jako konsultant. Oferowany zbiór obejmuje: 1. życiorys mistrza w maszynopisie (z błędną datą urodzin); osiem fotografi i z okresu pracy w Spółdzielni „Starodruk”, w tym dwa zdjęcia osobiste R. Jahody-Żółtowskiego (z Kazimierzem Smoleniem i Stanisławem Cen- drowiczem) oraz wzorcowe oprawy wydawnicze i przykłady galanterii introligatorskiej z lat 1955-1963; 2. Projekty i odbitki klisz przeznaczonych do zdobienia wyrobów galanteryjnych, wykonane w latach 1955-1963 w Spółdz. Rzem. Artyst. „Starodruk” w Krakowie, [23] projekty naklejone na karton; 3. Pro- jekty opraw i odbitki klisz przeznaczonych do zdobienia galanterii introligatorskiej i wydawniczej, k. [9] (luzem w teczce, w różnych formatach, z pieczęciami fi rmowymi na odwrocie); 4. Kartka pocztowa Michała Zaborskiego do dr. Roberta Jahody-Żółtowskiego w sprawie zamówienia, dat. Będzin 8 VII 1955. Fotografi e autorstwa Józefa Lewickiego i Stanisława Muchy. Całość wg działów, w kartonach i teczkach. Stan bardzo dobry.

695. [Katalog map]. Vries Dirk de, Schilder Günter, Mörzer Bruyns Willem, Iterson Peter van, Jacobs Irene. The Van Keulen cartography, Amsterdam 1680-1885. Alphen aan den Rijn 2005. Uitgeverij Canaletto/Repro-Holland, frontispis, s. 633, liczne ilustr. w tekście (w większości kolor.), wkładka z indeksem s. 19, 35 cm, opr. wyd., pł. 240,- Pięknie ilustrowany katalog map wykonanych przez rodzinę van Keulen, wybitnych niderlandzkich wydawców i twórców map nawigacyjnych. Opr.: granatowe pł., stan bardzo dobry. BIBLIOFILSTWO. SZTUKA 335

694. R. Jahoda-Żółtowski, mistrz introligatorstwa artystycznego.

694. R. Jahoda-Żółtowski. Fotograﬁ e, tłoki, projekty opraw. 1955-1963. 336 BIBLIOFILSTWO. SZTUKA

695. Van Keulen. Katalog map. 2005. 696. Katalog wystawy pięknej książki. 1936.

696. Katalog wystawy pięknej książki polskiej urządzonej z powodu IV Zjazdu Biblio- tekarzy Polskich w Warszawie 31 maja – 15 czerwca. Warszawa 1936. Nakładem Towarzystwa Biblioﬁ lów Polskich, s. 90, [1], tabl. ilustr. 16, 18,5 cm, oryg. okł. brosz. 120,- Zawiera m.in. artykuły: R. Przezdzieckiego, Kazimierza Piekarskiego, Michała Potulickiego i Edwarda Chwalewika; opis 80 dawnych polskich opraw oraz 210 współczesnych artystycznych opraw introli- gatorów polskich (m.in.: B. Lenart, R. Jahoda, Helena Karpińska, F. J. Radziszewski, Jan Recmanik, A. Semkowicz, B. Zjawiński). Karta przedtytułowa w drzeworycie T. Cieślewskiego syna. Uszkodzenia i ubytki okładek i grzbietu, poza tym stan dobry.

697. Lam Stanisław. Książka wytworna. Rzecz o estetyce druku. Warszawa 1922. Nakładem i drukiem Tłoczni Wł. Łazarskiego, s. 123, [1], ilustr. w tekście 60, 23 cm, opr. wyd. brosz. z tyt. na licu, etui ochronne. 500,- Z księgozbioru Teofi la Sygi (nalepka późniejszego właściciela na wewn. okładzinie). Wydano w na- kładzie 800 numerowanych egzemplarzy na papierze mirkowskim. Oferowany egz. ma numer 247. Piękny druk poświęcony zagadnieniom estetyki w drukarstwie i książce wytwornej. Liczne podobizny kart tytułowych i okładzin najpiękniejszych polskich wydawnictw początku XX wieku. Teofi l Syga (1903- 1983), wielki bibliofi l i kolekcjoner książek, wybitny znawca życia i twórczości Adama Mickiewicza, autor znakomitych publikacji na ten temat. Stan bardzo dobry.

698. Niewiadomski Eligiusz. Wiedza o sztuce na tle jej dziejów. Malarstwo, architek- tura, rzeźba, przemysł artystyczny. Warszawa 1923. Nakładem Trzaski, Everta & Michalskiego, s. [4], 464, [2], liczne ilustr. w tekście, 24 cm, opr. z epoki płsk z tłocz. i złoc., zach. oryg. przednia okł. brosz. 200,- BIBLIOFILSTWO. SZTUKA 337

697. St. Lam. Książka wytworna. 1922. 698. E. Niewiadomski. Wiedza o sztuce. 1923.

Studium z zakresu historii sztuki i technik artystycznych napisane przez E. Niewiadomskiego (1869- 1923), malarza, wykładowcę, cieszącego się uznaniem krytyka sztuki, wybitnie zasłużonego dla rozwoju Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie (fanatycznego endeka, późniejszego zabójcę prezydenta Gabriela Narutowicza). Książka, zgodnie ze słowami autora, „przeznaczona jest nie tyle dla twórców, lecz dla odbiorców sztuki, dla licznych rzesz ludzi wrażliwych, ale nieuświadomionych”. Niewielkie przetarcia okładek. Stan dobry.

699. Oleszczyński Antoni. Silva Rerum. Fragment artystycznego archiwum. Teka III – 28 kart luzem, o wym. śr. 22 x 30 cm, z naklejonymi różnymi rysunkami, rycinami, autografami, wycinkami. 1500,- Archiwum artystyczne Antoniego Oleszczyńskiego (1794-1879), jednego z najznakomitszych sztycharzy polskich, specjalizującego się w technice stalorytniczej. Artysta całe życie poszukiwał, gromadził i odtwarzał na rycinach dostępne mu pamiątki narodowe. I tak, już w czasie studiów w Petersburgu dokonywał przerysów z kodeksów zrabowanych w Polsce, m.in. iluminacji z byłych zbiorów Biblioteki Załuskich. Jak pisze A. Banach: „Oleszczyński wykorzystywał każde miejsce ryciny, nawet bordiurę czy szczegół architektoniczny, aby umieścić polską postać, fragment polski, albo choćby polski napis, to dlatego, że zdawał sobie sprawę, iż ryciny jego będą na dalekiej obczyźnie elementarzem patriotyzmu, biblią polskości, relikwią” (s. 144-145). Niniejsza teka zawiera m.in.: 1. 13 kart z rycinami Antoniego Oleszczyńskiego, przeważnie z „Rozmaitości polskich”, w tym m.in. portret konny sławnego dowódcy lisowczyków Hieronima Kleczkowskiego; 2. „Filigrany czyli znaki wodne – kalka udzielona mi przez J. Lelewela” (1 karta); 3. przerys fragmentu wiersza J.U. Niemcewicza i przerysy różnych autografów; 4. mapka Polski Chodźki, wzbogacona przez Oleszczyńskiego Orłami i koroną – fragmentami jego stalorytów; 5. jednokartkowy kalendarz z 1844 r. (litograﬁ a), oﬁ arowany przez J.N. Lewickiego córce Oleszczyń- skiego, Jadwidze; 6. różne przerysy, wycinki z gazet. Charakterystyczne zabrudzenia, drobne uszkodzenia. Całość w starej tece oraz współcz. tece ppł.

700. Piekarski Kazimierz. Miscellanea Bibljograﬁ czne I-II; III-IV (1 wol.). Kraków 1930. Druk W. L. Anczyca i Spółki, s. 22, [3]; 41, [1], 24 cm, opr. ppł. 120,- 338 BIBLIOFILSTWO. SZTUKA

699. A. Oleszczyński. Silva Rerum. Fragment artystycznego archiwum.

Z odręcznymi dedykacjami autora dla Władysława Żychowicza. Zbiór krótkich tekstów o rzadkich i ciekawych dawnych drukach autorstwa Kazimierza Piekarskiego (1893-1944), bibliotekarza, bibliografa, historyka książki, biblioﬁ la, kolekcjonera ekslibrisów. Opr.: brązowe ppł., na licach pap. marm. Zachowane oryg. okł. Stan bardzo dobry.

701. Piekarski Kazimierz. Nagana polskiego drukarstwa. Kraków [1929]. Druk prywatny autora wytłoczony u W. L. Anczyca i Spółki, s. 11, [2], 25,5 cm, opr. współcz. imitacja sk. 120,- Wydano w nakładzie 120 egz. Oferowany ma numer 116. Treść przemówienia wypowiedzianego w radiostacji krakowskiej w grudniu 1928 roku. Historia i krytyka polskiej sztuki typograﬁ cznej: „Źle było z naszem drukarstwem i z naszą książką, bo mieliśmy czytelnika nielicznego i obojętnego, producenta książki bez większych ambicji i państwo, które jeszcze nie zdecydowało się na stały czynny współudział w pracy nad podniesieniem jego poziomu”. Autor wyraża nadzieję, że sytuację powinna zmienić Polska Państwowa Drukarnia w Warszawie. Stan bardzo dobry.

– Z superekslibrisem książąt Czartoryskich –

702. Prou Maurice. Manuel de paléographie latine et française du VIe au XVIIe siècle. Suivi d’un Dictionnaire des abrévaitions avec 23 fac-similés en phototypie. Paris (Paryż) 1892. Alphonse Picard, s. [6], 399, [4], tabl. ilustr. 23, 22 cm, opr. z epoki, płsk. 360,- Z księgozbioru rodu Czartoryskich (superekslibris) i Aleksandra Gieysztora (ekslibris, pieczątka). Podręcznik paleograﬁ i łacińskiej i francuskiej, zawierający omówienie rozwoju pisma łacińskiego we Francji z uwzględnieniem poszczególnych krojów pisma, ich charakterystyki, zastosowania, chronologii BIBLIOFILSTWO. SZTUKA 339

701. K. Piekarski. Nagana. 1929. 702. Z księgozbioru ks. Czartoryskich. 1892.

oraz rozmaitych zagadnień związanych z grafi ą i systemów brachygrafi cznych. Dołączony słownik abrewiatur. 23 tabl. facs. z przykładami różnych krojów pisma. Opr.: szeroki zielony płsk, na licach i wyklejkach pap. marm. W dolnej partii grzbietu tłocz. i złoc. herb książąt Czartoryskich z dewi- zą „Bądź co bądź”. Na przedniej wyklejce ekslibris Aleksandra Gieysztora (1916-1999), wybitnego historyka, mediewisty, znawcy paleografi i, autora pracy „Zarys dziejów pisma łacińskiego”. Drobne otarcia, stan bardzo dobry.

703. Przewodnik Antykwarski. Dwutygodnik dla bibljofi lów i zbieraczów poświęcony bibljografji oraz miłośnictwu książek i zabytków sztuki i kultury. Rok I: 1910-1911, nr 1-11/12: 16 XII 1910 – 16 VI 1911. Warszawa 1910-1911. M. Rulikowski. Tłocznia Wł. Łazarskiego, s. 20; 20; 16; 16; 16; 16; 16; 16; 8; 8; 12; 26,5 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc., brzegi kart barwione. 360,- Egzemplarz z księgozbioru M. Szafrańskiego (pieczątki). Komplet wydawniczy dwutygodnika bibliofi lskiego dla kolekcjonerów książek, pod redakcją Mieczysława Rulikowskiego (1881-1951), bibliolo- ga i historyka teatru. Wśród autorów tekstów m.in.: Michał Federowski, Jan Lorentowicz, Kazimierz Reychman i Józef Weyssenhoff . Artykuły dotyczą m.in.: dawnych bibliotek, introligatorstwa, map i rycin. Zawiera również liczne przyczynki do genealogii i heraldyki polskiej (m.in. materiały do bibliografi i heraldyki i genealogii polskiej, liczne anonse poszukiwaczy publikacji czy antykwariatów). Miejscami niewielkie zażółcenia papieru, ślady kredek, liczne pieczątki. Stan ogólny dobry. Rzadkie w komplecie.

704. Rastawiecki Edward. Mappograﬁ a dawnej Polski. Warszawa 1846. W Drukarni S. Orgelbranda, s. [4], X, [4], 159, [2], 22 cm, opr. późniejsza XIX-wieczna płsk ze złoc. napisami, zach. przednia okł. brosz. 400,- Wydanie 1. Egzemplarz z księgozbioru Kazimierza Jerzmanowskiego (pieczątki, superekslibris ini- cjałowy K.J. złocony na grzbiecie). Klasyczne dzieło Edwarda barona Rastawieckiego (1804-1874), 340 BIBLIOFILSTWO. SZTUKA

703. Przewodnik Antykwarski. 1910-1911. 704. E. Rastawiecki. Mappograﬁ a. 1846.

stanowiące pierwszą w Polsce próbę całościowego opisu kartograﬁ i ziem polskich od początku XVI do końca XVIII w. Praca opierała się na bogatych materiałach Jana Daniela Janockiego, bibliotekarza Jana Andrzeja Załuskiego, licznych kwerendach autora w najznakomitszych zbiorach krajowych (m.in. Pawlikowskich w Medyce) i zagranicznych (Berlin, Drezno), a także na podstawie obszernej, własnej kolekcji map. Nieaktualne pieczątki własnościowe. Drobne otarcia skóry na krawędziach, poza tym stan dobry. Ładny egzemplarz.

705. Sokorski Włodzimierz. Sztuka w walce o socjalizm. [Warszawa 1950]. Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 287, 2, 21 cm, oryg. okł. brosz. 60,- Rozprawa o charakterze programowym, wskazująca na kierunki, które powinny być podejmowane i rozwijane w sztuce socjalistycznej. Autorem był Włodzimierz Sokorski (1908-1999), dziennikarz, publicysta, pisarz, polityk, wieloletni przewodniczący Komitetu ds. Radia i Telewizji (wcześniej Radiofonii), z inicjatywy którego z radiem i telewizją zaczęło współpracować wielu wybitnych przedstawicieli świata kultury. Egz. nieobcięty. Drobne zagniecenia krawędzi, poza tym stan bardzo dobry.

706. Szczepański Kazimierz. Szopka Okrągłego Stołu Rycerskiego. Napisał i odśpie- wał Eska na dorocznej uczcie w dniu 19 grudnia 1926 w Krakowie. Kraków 1928. Marian Dąbrowski. S. 24, k. [1]; ilustr. s. 4, 36 cm, opr. pł. z tłocz. 300,- Odręczna dedykacja autora: „Z pomiędzy egzemplarzy autorskich przekazany Kazimierzowi Piekar- skiemu”. Książka wydana w 60 ręcznie numerowanych egzemplarzach, na papierze czerpanym. Egzemplarz numer 47 należący do Kazimierza Piekarskiego (1893-1944), zasłużonego bibliotekarza, biblioﬁ la, kolekcjonera ekslibrisów. Szopka, opublikowana przez Kazimierza Szczepańskiego, znanego dziennikarza, redaktora „Kuryera Lubelskiego” (1925), jest satyryczną, wierszowaną interpretacją ludowych jasełek, w swej konwencji nawiązującą do współczesnych autorowi realiów międzywojennego Krakowa. Wśród osób występujących w szopce, jako przyjaciele i współpracownicy autora, znaleźli się liczni przedstawiciele świata kultury i polityki, w tym m.in.: Stanisław Klimecki (1883–1942), wiceprezydent Krakowa; Marian Dąbrowski (1878-1958), prezes krakowskiego Towarzystwa Sztuk Pięknych; Justyn Sokulski (1972-1949) – biblioﬁ l; Witold Ostrowski (1875-1942), członek zarządu Stronnictwa Demokratycznego i wiceprezydent Krakowa. Na s. 4 karykatura przedstawiająca K. Szczepańskiego, BIBLIOFILSTWO. SZTUKA 341

706. Szopka Okrągłego Stołu Rycerskiego. 1928. 708. Rękopis Wł. Terlikowskiego. 1934.

autorstwa Antoniego Procajłowicza (1876-1949), twórcy projektów okładek poezji legionowej, a także plakatów. Na s. 7, pod spisem osób występujących w sztuce, rozwiązania pseudonimów trzech z nich, naniesione ręką autora. Na 2 kartach widoczna plama po zawilgoceniu i przebarwienie, poza tym stan bardzo dobry. Bardzo rzadkie. Lit.: I. Homola-Skąpska. Grand Hotel w Krakowie. Kraków 2005.

707. [Szymonowicz Szymon – 300-lecie śmierci]. Szymon Szymonowicz i jego czasy. Rozprawy i studja. Zamość 1929. Nakładem Komitetu Obchodów 300-nej Rocz- nicy Zgonu Szymona Szymonowicza, s. VII, 330, [1], 14,5 cm, opr. ppł.; oraz: zespół dokumentów związanych z organizacją obchodów rocznicowych. 500,- Tom studiów poświęcony Szymonowi Szymonowiczowi i jego epoce przygotowany z okazji trzech- setnej rocznicy śmierci renesansowego poety. W dziele znalazły się prace dotyczące m.in. Akademii Zamoyskiej, którą Szymonowicz współorganizował, Zamoyskich i Zamościa. Z odręczną dedykacją, nota wydawcy Stanisława Łempickiego dla prof. Władysława Tarnawskiego. Do woluminu dołączony zespół dokumentów związanych z organizacją obchodów: 2 k. z czasopisma „Lwowianin” z 1836 r. z tekstem poświęconym Szymonowiczowi ozdobionym sztychami (portret, widok posiadłości w wo- łyńskiej Białozórce); zawiadomienie o otwarciu Wystawy Druków Polskich w Zamościu, 7 X 1923 r.; 3 wypełnione blankiety zaproszenia-informacji o przełożonym terminie Uroczystości Jubileuszowych 300-lecia śmierci Szymonowicza (Zamość, 28-29 IX 1929), k. [2] na nazwiska: Halina Zdzitowiecka- -Jasieńska, Aleksander Semkowicz; koperta listu od Komitetu do Haliny Zdzitowieckiej-Jasieńskiej (znaczek); list Zofi i Serafi n-Sochańskiej do Rudolfa i Julii Mękickich, dat. 31 XII 1937, 21 x 13,5 cm, rękopis. Rudolf Mękicki (1887-1942), lwowski medalier, historyk sztuki, muzeolog, twórca ekslibrisów; Julia Mękicka, jego żona, numizmatyczka i kolekcjonerka ekslibrisów; Zofi a Serafi n-Sochańska, autorka przedwojennego przewodnika po Zamościu; Halina Zdzitowiecka-Jasieńska (1892-1966), historyczka, bibliotekarka, bibliofi lka, kolekcjonerka ekslibrisów; Aleksander Semkowicz (1850-1923), mediewista, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, ojciec Władysława; Władysław Tarnawski (1885-1951), fi lolog, anglista, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego, Stanisław Łempicki (1886- 1947), historyk literatury, pisarz, profesor Uniwersytetu Lwowskiego. Stan bardzo dobry.

708. [Terlikowski Włodzimierz]. Alexandre Arsène. Terlikowski. Peintre de ﬁ gures. Paris (Paryż) 1934. Impr. Draeger Frères, s. 51, [3], 20 kolorowych tabl. 342 BIBLIOFILSTWO. SZTUKA

709. H. Uziembło. Katalog. 1925. 710. L. Zalewski. Genethliacon. 1928.

w ramach paginacji, 31,5 cm, okł. oryg. karton i obwoluta oraz: rękopis wiersza, k. 1, 21 cm. 600,- Z dołączonym rękopisem Włodzimierza Terlikowskiego – wiersz własny z dedykacją, dat. 24 XII 1945. Jedna z ważniejszych monograﬁ i twórczości Włodzimierza Terlikowskiego (1873-1951), polskiego malarza samouka osiadłego w Paryżu, współtwórcy tzw. École de Murols. Terlikowski malował pejzaże, portrety i martwe natury. Wystawiał w Paryżu, jak również na wystawach krajowych – w Poznaniu i Warszawie. Jego prace znajdują się w zbiorach muzealnych w Bordeaux, Lyonie i Marsylii, a także w kolekcjach prywatnych. W 1920 r. został odznaczony Legią Honorową. Tekst w ramkach, na tablicach kolorowe reprodukcje 20 portretów namalowanych przez artystę. Pęknięcia i ubytki obwoluty, poza tym stan bardzo dobry.

709. [Uziembło Henryk – katalog]. Morze. Wystawa zbiorowa obrazów Henryka Uziembły w Pałacu Tow. Sztuk Pięknych w Krakowie. Otwarta od dnia 25 paź- dziernika do dnia 22 listopada 1925 roku. Kraków 1925. Drukarnia Narodowa, s. 13, [3], tabl. ilustr. 2, 16 cm, opr. wyd. brosz. 100,- Na k. przedtyt. odręczna dedykacja autora: „Pięknej Grażynie Pieczarkowskiej – na pamiątkę Jej odwiedzin pracowni „Wujaszka Polskiej Marynarki Wojennej”, (tytuł honorowy) – Jej najbardziej od- dany, Jej najgorętszy i … najniebezpieczniejszy admirator Henryk Uziembło. Kraków 1947. Sierpień”. Dodatkowo na tablicy prezentującej obraz „Polski brzeg” odręczny zapis autora: „Zakupiony przez Muzeum Narodowe w Krakowie”. Katalog obrazów morskich Henryka Uziembły (1879-1949), stano- wiących plon poprzednich dwóch lat pobytu artysty nad polskim morzem. Okładka luzem. Stan dobry.

710. Zalewski Ludwik. Genethliacon Naiasnieyszego Wladyslawa Krolewica Polskiego y Szweckiego od Joachima Bielskiego napisane. Lublin 1928. Nakładem Francisz- ka Raczkowskiego, s. 21, [3], 23,5 cm, opr. współcz. skóra ze złoc. na licu, zach. oryg. okł. brosz. 120,- Pierwszy tom Biblioteczki Lubelskiego Towarzystwa Miłośników Książki. Przedruk wraz z komentarzem pierwodruku wiersza Joachima Bielskiego napisanego z okazji narodzin w 1595 r. królewicza, późniejszego króla Władysława IV. Stan dobry. BIBLIOFILSTWO. SZTUKA 343

711. Przygana wymyślnym strojom. 1910. 712. R. Ziemba. Pasje mojego życia. 2013.

711. Zbylitowski Piotr. Przygana wymyślnym strojom białogłowskim (1600 r.). Wydał Karol Badecki. (Białe Kruki Nr 2). Lwów 1910. Nakładem Księgarni Zienkowicza i Chęcińskiego, s. XIX, 54, [2], 28,5 cm, opr. z epoki ppł. 120,- Ekslibris Mieczysława Górki. Przedruk homograﬁ czny oraz wydanie w pisowni dzisiejszej „Przygany wymyślnym strojom białogłowskim”, dzieła autorstwa Piotra Zbylitowskiego, poety żyjącego w latach 1569-1649. Wydanie zawiera również podobizny kart tyt. ze wszystkich wydań, a także słowniczek wyrazów staropolskich. Stan dobry.

712. Ziemba Ryszard. Pasje mojego życia. Rzeszów [2013]. MITEL, s. 152, liczne ilustr., 34 cm, oryg. opr. kart. 240,- Albumowe wydawnictwo poświęcone pracom introligatorskim Ryszarda Ziemby (zm. 2014), rzeszow- skiego artysty introligatora. Podobizny fotograﬁ czne licznych opr. artystycznych. Stan bardzo dobry. 344 EKSLIBRISY

EKSLIBRISY

713. [Gdańsk, Toruń, Królewiec, Prusy, Pomorze] – Zespół 62 ekslibrisów. XVII- XX w. 3000,- Różne techniki (miedzioryty, akwaforty, cynkografi e, druki); różne wymiary (od 18,5 x 14 do 3 x 2,5 cm) W skład zespołu wchodzą m.in. ekslibrisy Marion von Dönhoff oraz rodziny Dönhoff (Drogosze koło Kętrzyna); ekslibrisy gdańskie: senatu miasta z II poł. XVII w., rady miejskiej z XVII w., Jana Jakuba Haselau z XVIII w., donacyjny Henryka Schwartzwaldta z XIX w., Zachariasza Zappio (1689), Kon- stantego Dionizego Bornhorsta (XVIII w.), profesora Gimnazjum Jana Fidalke (XVIII w.), rajcy Dawida Gralatha (XVIII w.), patrycjusza Henryka Rosenberga (XVIII w.), Jana Jakuba Salomona (XVIII w.), rajcy Walentego Schlieff a (XVIII w.), patrycjusza Jana Beniamina Schmidta (XVIII w.), bankiera Jerzego Tönnigesa (XVIII w.), Daniela Chodowieckiego (1772 r.), Biblioteki Polskiej im. St. Przybyszewskiego; ekslibrisy toruńskie (pastora i bibliofi la Andrzeja Christlieba Dittmanna (XVIII w.), pastora Krzysztofa Gereta (XVIII w.), pastora Jana Andrzeja Hevelke (XVIII w.), czytelni Ernesta Lambecka, Towarzy- stwa Naukowego); ekslibrisy pomorskie (Johna Faltina z Sopotu, z zamku w Płotach, Puttkame- rów w Pęzinie); ekslibrisy królewieckie (Dawida Samuela Madai (XVIII w.), profesora uniwersytetu Andrzeja Hedio (XVII w.). Stan większości grafi k dobry (drobne zabrudzenia, wpisy piórem z epoki, ślady odklejania).

714. [Kielisiński Kajetan Wincenty] – Zespół 36 ekslibrisów. Po 1836 r. 1800,- Akwaforty; różne wymiary (dwie plansze po 6 i 5 graﬁ k – 15,8 x 11 oraz 16,5 x 7,5; poza tym różne wym. – od. 2 x 3,5 do 11 x 11 cm) Ekslibrisy autorstwa Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1808-1849), sztycharza, rysownika, bibliotekarza. Artysta, wszechstronnie uzdolniony, o szerokich zainteresowaniach, całe swe życie poświęcił sprawom Polski. Walczył w powstaniu listopadowym i wielkopolskim, interesował się historią Rze- czypospolitej, zabytkami przeszłości. Uczeń, a potem wieloletni przyjaciel Jana Feliksa Piwarskiego, pracował w Warszawie, Krakowie, w Medyce (gdzie był opiekunem zbiorów Gwalberta Pawlikowskiego) oraz Kórniku (gdzie pracował jako bibliotekarz w majątku Działyńskich). Oferowany zbiór zawiera ekslibrisy m.in.: własny, Leona Rzewuskiego z Podhorców, Ignacego Łosia, lwowskiego numizmatyka Augusta Wysockiego, Jędrzeja Dzieduszyckiego, Gwalberta Pawlikowskiego, historyka i bibliotekarza Józefa Muczkowskiego oraz krakowskiego księgarza Aleksandra Fusieckiego (każdy ekslibris w kilku odbitkach). Drobne zabrudzenia, stan większości odbitek dobry.

715. Zespół 38 ekslibrisów rosyjskich. XIX-XX w. Różne techniki (cynkograﬁ e, drzeworyty, staloryty, miedzioryty, druk artystyczny); różne wymiary (od ok. 2,5 x 6 do ok. 16 x 12 cm). 2200,- Zbiór ekslibrisów rosyjskich, głównie z II połowy XIX w. i I połowy XX w., różnych autorów (ekslibrisy XX w. częściowo sygnowane ołówkiem). Wśród ekslibrisów XIX-wiecznych dużą grupę stanowią znaki księgozbiorów arystokratycznych, m.in.: rodziny Szeremietiewów, hrabiów Tołstojów. Zbiór zawiera tak- że znaki bibliotek instytucji (m.in.: Rady Państwa Imperium Rosyjskiego, Ermitażu, różnych uczelni) oraz znanych postaci nauki i kultury (np. generała Fiodora Fiodorowicza Szuberta, topografa i podróżnika, Aleksandra Aleksandrowicza Połowcewa, twórcy prawa, Władimira Fedorowicza Ługnina, chemika, profesora Uniwersytetu Moskiewskiego). Wśród ekslibrisów XX w. największą grupę stanowią znaki EKSLIBRISY 345

713. Gdańsk, Toruń. Ekslibrisy. XVII – XX w. 714. K. W. Kielisiński. Ekslibrisy. Po 1836.

715. Ekslibrisy rosyjskie. XIX-XX w. 716. P. Ettinger. Polski exlibris w Moskwie. 346 EKSLIBRISY

717. J. Drużycki. Erotyki exlibrisowe. 718. Ekslibrisy erotyczne biblioﬁ la.

powiązane z Rygą, zarówno osobami twórców (Udo Iwask Issako, księgarz i bibliofi l fi ński; Aleksiej Ilianowicz Jupatow), jak i właścicieli (np. Towarzystwo Historii i Archeologii w Rydze). Jeden ze znaków należał do Ottona Rogala Repetowskiego (1849-1925), zoologa, archeologa, numizmatyka i kolekcjonera z Gdańska, w latach 1900-1924 kustosza Gabinetu Numizmatycznego w Ermitażu. Kilka ekslibrisów z kolekcji Justyna Sokulskiego (1872-1949), historyka i bibliofi la, członka TMK w Krakowie. Do części znaków dołączone opisy w języku rosyjskim. Stan większości dobry, na kilku drobne zabrudzenia.

716. Ettinger Paweł. Polski exlibris w Moskwie roku 1922. Kraków 1946. Nakładem To- warzystwa Miłośników Książki w Krakowie, s. 17, tabl. z oryginalnymi ekslibrisami 24, [1], 26 cm, opr. współcz. płsk z tłocz. i złoc., zach. brosz. opr. wyd. 600,- Z księgozbioru Jana Stanisława Bystronia. Wydano w nakładzie 200 egzemplarzy. Dzieło będące plonem pobytu w Moskwie w 1922 r. członków polskiej komisji rewindykacyjnej (m.in. muzealników i bibliotekarzy), działających na rzecz odzyskania zrabowanych przez Rosjan dzieł sztuki i książek. Ekslibrisy zamówione przez polskich delegatów (m.in. tak znane postacie, jak: K. Piekarski, E. Chwa- lewik, A. Czołowski, F. Kopera i in.) zostały wykonane przez graﬁ ków rosyjskich w akwaforcie, drzeworycie i litograﬁ i. Autorzy ekslibrisów to: M. Dobrow, Wł. Faworskij, A. Krawczenko, M. Kuprejanow, E. Norwerth, P. Pawlinow i F. Rerberg. Zbiór ekslibrisów zaginął w 1922 r., odnalazł się w 1939 r. i był gotowy do druku. Został wydany dopiero po wojnie ze zmienionym tytułem (pierwotnie: Polski ekslibris w czerwonej Moskwie) i ocenzurowaną treścią (usunięto np. początkowe zdania o powodach wizyty Polaków w Rosji Sowieckiej). Jan Stanisław Bystroń (1892-1964), etnolog, socjo- log, autor dzieł dotyczących zwyczajów i obyczajów polskich (ekslibris). Stan bardzo dobry. Ładny egzemplarz. Rzadkie.

717. Drużycki Jerzy. Erotyki exlibrisowe. Wrocław 1971, nakładem autora, k. [26] z naklejonymi 22 grafi kami, 22 cm, opr. kart. 360,- Wydano w nakładzie 30 egzemplarzy numerowanych, oferowany nosi nr 8. Zbiór 20 ekslibrisów (plus 2 grafi ki tytułowe) o motywach erotycznych, wykonanych przede wszystkim techniką suchej igły, autorstwa Jerzego Drużyckiego (1930-1995), artysty plastyka, grafi ka, ilustratora, twórcy ekslibrisów. Stan bardzo dobry. EKSLIBRISY 347

718. [Ekslibris erotyczny biblioﬁ la]. Marchand Jean Henri. Le Vuidangeur sensible. Drame en trois actes et en prose [...] (L’Assommoir du XVIIIe siècle). Paris (Paryż) 1880. Le Moniteur du Bibliophile, s. 126, 25,5 cm, opr. z epoki, pł. 150,- Z księgozbioru Andrzeja Kempy (ekslibris). Dziewiętnastowieczny reprint dramatu Jeana Henriego Marchanda (zm. 1785), francuskiego poety, pisarza, wydawcy, prawnika i cenzora królewskiego. Druk według edycji z 1777 r. Opr.: brązowe pł., na grzbiecie szyldzik. Ekslibris pierwszego właściciela o motywach erotycznych. Dołączony ekslibris Andrzeja Kempy (1936-2009), biblioﬁ la, bibliotekarza, bibliografa i regionalisty, kolekcjonera ekslibrisów. Drobne otarcia opr., poza tym stan bardzo dobry. 348 GOSPODARSTWO WIEJSKIE I DOMOWE. PRZYRODA. MYŚLISTWO

GOSPODARSTWO WIEJSKIE I DOMOWE. PRZYRODA. MYŚLISTWO

719. [Alkohole – etykiety]. Gebrüder Illert G.m.b.H. Wein- u. Spirituosen Etiketen Marke Illert. Erstklassig – preiswürdig – modern. Klein-Auheim-Hanau (ok. 1929). Kunstanstalt Gebrüder Illert G.m.b.H., k. [2], tabl. 117 (litograﬁ e), 26 x 34 cm, opr. pł. 300,- Katalog reklamowy producenta etykiet win i mocnych alkoholi, przygotowywany przez spółkę litograﬁ czną braci Illert z Klein-Auheim-Hanau. Podobizny kilkuset (w większości kolorowych, często ze złoc.) etykiet wyrobów alkoholowych. Opr. zielone pł. Stan bardzo dobry.

720. Dziennik Damski. Nr 1-19 (1 października-22 października). Warszawa 1830. Kantor główny w Drukarni Rządowej, s. 152, 19 cm, opr. współcz., płsk. 240,- Czasopismo skierowane do kobiet, łączące wiadomości krajowe i zagraniczne z utworami literackimi (powieść „Kazanowski”). W treści m.in. o pożegnalnym koncercie Chopina w Warszawie 11 paź- dziernika 1830 r., a także liczne porady dotyczące mody, urody i stylu życia (o najmodniejszych kapeluszach, krojach paryskich sukien, bieliźnie nocnej, fryzurach, meblach). Czasopismo ukazywało się tylko od początku października do końca listopada 1830 r., do wybuchu powstania. Stan bardzo dobry. Rzadkie.

721. Gacon-Dufour Marie. Dziełko doręczne dla gospodyń mieyskich i wieyskich tudzież dla służących folwarcznych z przyłączonemi sposobami léczenia chorób bydlęcych y przydanym zbiorem praktycznym gospodarstwa wieyskiego i do- mowego. Wrocław 1806. U Wilhelma Bogumiła Korna, frontispis (miedzioryt), s. 365, tabl. ryc. 1 (miedzioryt), 17,5 cm, opr. z epoki, płsk. 900,- Podręcznik gospodarski skierowany do pań, składający się z dwóch dzieł opracowanych przez Marie Armande Jeanne Gacon-Dufour (1753-1835), francuską ekonomistkę i pisarkę. Autorka porusza naj- różniejsze tematy, od pory koszenia koniczyny po wychowanie psów i dzieci. W części drugiej, poza praktycznymi wskazówkami na temat prowadzenia gospodarstwa wiejskiego, także porady kulinarne (m.in.: o smażeniu konﬁ tur, o sporządzaniu nalewek). Opr.: brązowy płsk, na grzbiecie tłocz. ozdobniki. Drobne defekty opr., zabrudzenia kart. Stan dobry. Bardzo rzadkie.

722. Gensówna Franciszka. Zdrowa kuchnia. Praktyczna książka kucharska. Wyda- nie drugie. Kraków 1943. Nakład St. Kamiński, s. 96, 23 cm, tabl. ilustr. 4, opr. kart. wyd. 90,- Przepisy na proste zupy, mięsa, sosy, surówki, leguminy, ciasta, produkty sojowe oraz zapasy spiżar- niane, dostosowane do trudnych warunków wojennych (np. przepis przyrządzania kawy z żołędzi). Liczne praktyczne uwagi, propozycje potraw na cały dzień, w tym na obiady świąteczne oraz wskazówki dotyczące odżywiania chorych. Okładkę projektował Zygmunt Acedański (1909-1991), malarz i graﬁ k lwowski. Zabrudzenia okładek, poza tym stan bardzo dobry. GOSPODARSTWO WIEJSKIE I DOMOWE. PRZYRODA. MYŚLISTWO 349

719. Katalog etykiet win i alkoholi. 1929. 720. Dziennik Damski. Warszawa 1830.

721.Podręcznik gospodarski . 1806. 722. Fr. Gensówna. Zdrowa kuchnia. 1943. 350 GOSPODARSTWO WIEJSKIE I DOMOWE. PRZYRODA. MYŚLISTWO

723. J. Bell Pettigrew. Ruchy zwierzęce. 1875. 724. I. Czerwiakowski. Botanika. 1861.

PRZYRODA. NAUKA

723. Bell Pettigrew James. Ruchy zwierzęce, czyli chodzenie, latanie, pływanie wraz z rozprawą o aeronautyce. Przekład z angielskiego prof. dr. Nawrockie- go. Z wyboru Biblioteki Naukowej Międzynarodowej. Warszawa 1875. Nakład Spółki Wydawniczej Księgarzy Gebethner i Wolﬀ , Maurycy Orgelbrand, Michał Glücksberg, G. Sennewald, Edward Wende, s. [4], 340, liczne ilustr. w tekście (drzeworyty), 18 cm, opr. z epoki, płsk. 300,- Najważniejsze dzieło w dorobku Jamesa Bella Pettigrew’a (1834-1908), szkockiego przyrodnika, ana- toma i pioniera lotnictwa. Rozprawa przyrodnicza poświęcona anatomii różnego rodzaju ruchu istot żyjących, z dołączonym traktatem o aeronautyce. Studia te posłużyły autorowi do skonstruowania wczesnej maszyny latającej. Oferowana książka wykorzystywana była też przez braci Wright w ich pracach nad samolotem. Opr.: brązowy płsk, na licach pł. Nieaktualne pieczątki własnościowe. Otarcia pł., drobne przebarwienia, poza tym stan dobry.

724. Czerwiakowski Ignacy. Botanika lekarska do wykładów oraz dla użycia lekarzów i aptekarzów [...] Kraków 1861. W Drukarni C.K. Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. VIII, 416, 22 cm, opr. z epoki, płsk. 360,- Podręcznik botaniczny prezentujący rośliny lecznicze stosowane w medycynie i farmacji. Zawiera opisy wyglądu, budowy i charakterystykę właściwości i wykorzystania poszczególnych gatunków. Dzieło Ignacego Czerwiakowskiego (1808-1882), lekarza, botanika, profesora i rektora Uniwersytetu Jagiel- lońskiego. Opr. krakowskiego introligatora Jana Kutrzeby (sygn. nalepką): ciemnobrązowy płsk, na licach pap., w dolnej partii grzbietu superekslibris literowy „M. T.”. Ekslibrisy, pieczątka własnościowa apteki w Dąbiu nad Nerem. Zaznaczenia ołówkiem. Otarcia pap. opr. Stan ogólny dobry. GOSPODARSTWO WIEJSKIE I DOMOWE. PRZYRODA. MYŚLISTWO 351

725. Przyroda Śląska. 1812. 726. K. G. Hagen. Preussens Pﬂ anzen. 1818.

– Przyroda Śląska –

725. Endler Friedrich Gottlieb, Scholz Franz Paul. Der Naturfreund oder Beiträge zur schlesischen Naturgeschichte. T. 4. Breslau (Wrocław) 1812. Zu Commission bei Carl Friedrich Barth, k. [1], s. 211, [6], tabl. ryc. 54 (miedzioryty, w tym 52 ręcznie kolorowane), 23 cm, opr. z epoki, płsk. 3600,- Wydawnictwo cykliczne poświęcone śląskiej przyrodzie, ukazujące się w latach 1809-1824 (łącznie wyszło 11 tomów). Każdy z tomów zawierał tablice z ilustracjami, opatrzone wnikliwą charakterystyką poszczególnych gatunków ﬂ ory i fauny Śląska. W oferowanym woluminie zamieszczono 52 ręcznie kolorowane miedzioryty, przedstawiające m.in.: bociana białego i czarnego, kraskę, wilka, żbika, bekasa kszyka, kukułkę, żurawia, mopka zachodniego, jazgarza, goryczkę krzyżową, barwinka po- spolitego oraz dwie dodatkowe tablice czarnobiałe (zdeformowane jagnięta i kometa). Autorami rycin byli Franz Paul Scholz (1772-1837), wrocławski przyrodnik oraz Friedrich Gottlieb Endler (1763-ok. 1830), wrocławski miedziorytnik i architekt, znany z pięknych przedstawień roślin i zwierząt. Opr.: brązowy płsk, na licach pap. marm. Wpis własnościowy Johanna Gottlieba Bergera z Pieszyc (Pe- terswaldau). Drobne otarcia pap. opr., miejscami nieznaczne przebarwienia kart. Stan bardzo dobry. Rzadkie.

– Botanika Prus –

726. Hagen Karl Gottfried. Preussens Pﬂ anzen [...]. T. 1. Königsberg (Królewiec) 1818. Bey Friedrich Nicolovius, s. [2], 436, tabl. ryc. 1 (miedzioryt rozkł.), 20,5 cm, opr. z epoki, płsk. 280,- Opracowanie botaniczne przedstawiające rośliny występujące w Prusach, autorstwa Karla Gottfrieda Hagena (1749-1829), niemieckiego chemika, farmaceuty, przyrodnika, twórcy pierwszego w krajach niemieckich laboratorium chemicznego na Uniwersytecie w Królewcu. Opr.: brązowy płsk, na licach pap. marm. Ekslibris. Druga rycina (zapewne z tomu 2) rozcięta na 4 części i wprawiona między 352 GOSPODARSTWO WIEJSKIE I DOMOWE. PRZYRODA. MYŚLISTWO

727. J. Śniadecki. Jeograﬁ a. 1818. 728. Męczennicy w imię nauki. 1881.

różnymi stronami w wyniku błędu introligatora. Otarcia pap. opr., drobny ubytek skóry w górnej partii grzbietu, przebarwienia pap. Stan ogólny dobry.

727. Śniadecki Jan. Jeografi a czyli opisanie matematyczne i fi zyczne ziemi. Wydanie trzecie na nowo od Autora przeyrzane i znacznie powiększone: z tablicą wyraża- jącą położenie ieografi czne znakomitszych miejsc na ziemi. Wilno 1818. Nakład i druk Józef Zawadzki, s. XIX, [14], 451, [1], 18, tabl. ryc. 5 (miedzioryty rozkł.), 20,5 cm, opr. z epoki, płsk. 360,- Z księgozbioru Ignacego Peszke (ekslibris). Wstęp ogólny do geografi i fi zycznej z punktu widzenia teorii kopernikańskiej. Praca jest najważniejszym osiągnięciem naukowym Jana Śniadeckiego (1756-1830), astronoma, matematyka, geografa i fi lozofa, brata Jędrzeja. Przed k. tyt. wklejona tabl. ryc. (miedzioryt kolorowy) z innego dzieła, przedstawiająca różę wiatrów. Opr.: brązowy płsk z tłocz., w dolnej partii grzbietu superekslibris literowy „H. S.”. Pieczątka, wpisy własnościowe. Na przedniej wyklejce ekslibris Ignacego Peszke (1877-1925), dziennikarza, publicysty i pedagoga. Drobne defekty i otarcia opr., ubytki krawędzi kilku początkowych kart. Drobne przebarwienia i ślady po owadach na kartach, zagniecenia tablic. Stan ogólny dobry.

728. Tissandier Gaston. Męczennicy w imię nauki. Dzieło ozdobione 34-ma drzeworytami podług rysunków Kamilla Gilberta. Przekład z francuzkiego. Warszawa 1881. Nakład Gebethnera i Wolﬀ a, s. [4], 300, [4], ilustr. w tekście 34 (w tym całostronicowe), 21,5 cm, opr. płsk z tłocz. i złoc. 150,- Praca Gastona Tissandiera (1843-1899), francuskiego chemika, meteorologa, pioniera aeronautyki. Książka zawiera m.in. rozdziały: Bohaterowie w imię pracy i nauki; Podbój kuli ziemskiej; Odkrycie systemu słonecznego (tu m.in. o Mikołaju Koperniku); Drukarstwo; Przemysł i maszyny; Statki parowe i drogi żelazne; Lekarze; Ekonomiści i ﬁ lozofowie. Naderwanie skóry grzbietu i przetarcia oprawy, zaklejona pieczątka własnościowa, kilka kart z podklejonymi niewielkimi ubytkami, miejscami zażółcenia pap. Stan ogólny dobry. GOSPODARSTWO WIEJSKIE I DOMOWE. PRZYRODA. MYŚLISTWO 353

729. K. Wodzicki. Zapiski ornitologiczne. 1886. 730. J. Ejsmond. Nosił wilk razy kilka. 1926.

729. Wodzicki Kazimierz. Zapiski ornitologiczne IX. Orły Polskie. Lwów 1886. Nakła- dem Księgarni Gubrynowicza i Schmidta, s. [4], 269, [3], 19 cm, opr. ppł. z tłocz. i złoc., brzegi kart marm. 400,- Szczegółowa monograﬁ a orła napisana przez Kazimierza hr. Wodzickiego (1816-1889), ziemianina galicyjskiego, ornitologa, autora serii monograﬁ i ptaków polskich „Zapiski ornitologiczne” i słynnej pracy „Wycieczka ornitologiczna w Tatry i Karpaty”. Praca napisana w sposób gawędziarski („naukowo nienaukowy”), z dużym poczuciem humoru, przytaczająca wiele podobieństw życia ptaków i ludzi. Nieaktualna pieczątka własnościowa. Przetarcia oprawy, poza tym stan dobry. Rzadkie.

MYŚLISTWO

730. Ejsmond Julian. Nosił wilk razy kilka… (Przygody łowieckie). Warszawa 1926. Wydawnictwo Biblioteki Dzieł Wyborowych, s. 141, 17,5 cm, opr. wyd. ppł. 150,- Wspomnienia z polowań Juliana Ejsmonda (1892-1930), poety, tłumacza, por. WP, redaktora pism łowieckich i wydawcy kalendarzy myśliwskich. Wśród opowiadań: polowania w Puszczy Białowieskiej, Rudnickiej, polowanie na wilki w Malinowszczyźnie, polowanie na zające w Opinogórze u ordynata Edwarda hr. Krasińskiego, a także u ks. Druckiej-Lubeckiej w Parochońsku. Grzbiet reperowany, poza tym stan dobry.

731. Kobylański Józef Władysław. Humor i łacina myśliwska. Zbiór anegdot, hu- moresek, opowiadań, dowcipów i żartów myśliwskich. Zebrał i ułożył „Braciom myśliwym ku pamięci”. Przemyśl 1929. Nakładem Autora. Odbito w Drukarni Jana Łazora, s. 80, 20 cm, opr. twarda, zach. przednia oryg. okł. brosz. 400,- 354 GOSPODARSTWO WIEJSKIE I DOMOWE. PRZYRODA. MYŚLISTWO

731. Anegdoty myśliwskie. 1929. 732. St. Maykowski. Śpiew o wydrze. 1930.

Antologia 242 humorystycznych tekstów myśliwskich od czasów staropolskich po współczesne autorowi. Jest to jedna z najciekawszych prac Józefa Kobylańskiego, który, obok Stanisława Hoppego, był aktywnym członkiem komisji do spraw języka łowieckiego. Stan dobry.

732. Maykowski Stanisław. Śpiew o wydrze. Lwów 1931 [właśc. 1930]. Wydawnictwo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, s. 46, tabl. ilustr. 6 (kolor), inicjały (dwukolor.), 27 cm, opr. wyd. ppł. z kolor. ilustr. na licu. 90,- Wierszowany utwór poetycki Stanisława Maykowskiego (1880-1961), nawiązujący do epizodu z pamięt- ników Jana Chryzostoma Paska, poświęconego oswojonej wydrze, która, budząc powszechny podziw, służyła autorowi do polowań, pełniąc rolę psa myśliwskiego. Książka ozdobiona sześcioma kolorowymi ilustracjami Stanisława Matusiaka (1895-1948). Otarcia i zaplamienia oprawy, wewnątrz stan dobry.

733. Pol Wincenty. Pan starosta Kiślacki. Tradycya Myśliwska przez Autora „Mohorta”. Poznań 1873. Nakładem Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego, s. [4], 75, winietki, inicjały, fi naliki (drzeworyty), 22,5 cm, opr. wyd. brosz. 500,- Wydanie 1. Opowiadanie myśliwskie Wincentego Pola (1807-1872). Książka ozdobiona drzeworytowymi winietkami, inicjałami i fi nalikami wg rysunków Artura Grottgera i Walerego Eljasza-Radzikowskiego. Przed k. tyt. oryginalna fotografi a przedstawiająca portret autora według rysunku Artura Grottgera, znajdującego się ówcześnie w zbiorach Adama hr. Działyńskiego w Kórniku (wg Estreichera jest to portret Korzelińskiego). Zaplamienia i uszkodzenia okładek, nowy papierowy grzbiet, poza tym stan dobry. Rzadkie. Lit.: A. Banach, Polska książka ilustrowana 1800-1900, poz. 713.

734. Raczyński Aleksander (1822-1889) przypisywany – „Myśliwy”. 1857 r. 2000,- Akwarela, papier; 43,5 x 33 cm Sygnowana: „A. Raczyński 1857”. Aleksander Raczyński, malarz, rysownik i nauczyciel rysunków, urodzony i pracujący we Lwowie, wykształcony w Akademii w Wiedniu, Monachium i Paryżu. Malował GOSPODARSTWO WIEJSKIE I DOMOWE. PRZYRODA. MYŚLISTWO 355

733. W. Pol. Pan starosta Kiślacki. 1873. 734. A. Raczyński. Myśliwy (akwarela). 1857. głównie portrety, przyjaźnił się z Arturem Grottgerem (bywał autorem tła pejzażowego w jego obrazach olejnych, za co Grottger rewanżował się „machnięciem” na obrazie przyjaciela np. Kościuszki na koniu – wg PSB). Podczas pobytu w Paryżu w latach 1856-1857 (gdzie związany był ze środowiskiem skupionym wokół W. Gersona, H. Rodakowskiego) namalował obraz „Myśliwy” (obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie). Oferowana akwarela stanowi zapewne autorskie powtórzenie tej kompozycji. Stan dobry. Dobrej klasy, dekoracyjna praca nieco zapomnianego malarza. 356 INDEKS

INDEKS

(zestawiła Katarzyna Chmielewska)

Acedański Zygmunt 722 Bakalarski Józef 635 Bielski Joachim 710 Adam Victor 210 Bálastis August 97 Bieńkowski Stanisław 434 Adamski Stanisław 394, 395 Balechou Jean Joseph 187 Biernacki Alojzy 546 Adolf Fryderyk Holstein-Gottorp Balzac Honoré de 567 Biernawscy, ród 110 51 Balzer Oswald 92, 106 Biernawski Józef 110 Albertrandi Jan Chrzciciel 66, Bałaban Majer 661 Bieżanowski Stanisław Józef 4 440 Bandurski Władysław 645 Bilińska-Bohdanowiczowa Anna Albin Bernhard 18 Barbé Jean Baptiste 46 233 Albinowski Juliusz 365 Baronio Cesare 3 Billewicz Tadeusz 103 Albrecht Hohenzollern 24, 462 Barrier André 187 Bitschnau Otto 597 Aleksander I Romanow 527 Bartłomiejczyk Edmund 217- Bizardière Michel David de la 5 Alexandre Arsène 708 219, 298 Björnson Björnstjerne 125 Allard Karel 151-154 Bartoszewicz Julian 283 Blaeu Willem Janszoon 138 Altman Bronisław (Berek) 398 Barycz Henryk 499 Bloemaert Abraham 211 Altman Stanisław (Rachmil Szu- Batowski Aleksander Konstanty Bobrowicz Jan Nepomucen 437, lim) 398 291 487, 532 Anczyc Władysław 589 Baudelaire Charles 303 Bobrzyński Michał 537 Andreae Johann Philipp 19, 73 Bauer Marek 499, 501, 503 Bocheński Aleksander 4243 Andrzej Bobola, św. 67 Bauhin Caspar 1 Bodenehr Gabriel 178 Anna Habsburżanka 67 Baysio Guido de 79 Bogusławski Antoni 651 Anna Jagiellonka 67 Baytel Franciszek 492 Bolesław I Chrobry 18 Apollinaire Guillaume 303 Bazewicz Józef Michał 158 Bolesław II Śmiały 23 Archenholtz Johann 51 Bąkowski Klemens 662 Bonne Rigobert 145 Arnold E.J. 614 Beethoven Ludwig van 129, 585 Boretti Wincenty 385 Arnoldowa Franciszka 617 Bell Pettigrew James 723 Borkowski Jerzy Sewer Dunin Arrhenius Claudius (Örnhiälm Bełza Witold 497 431 Klas) 75 Bełza Władysław 560 Borman Antoni 131 Aschenbrenner Henryk 283 Benkowitz Karl Friedrich 52 Borowski Wacław 308 Askenazy Szymon 294, 341, Benoni-Dobrowolska Julia 617 Borysławski Antoni 100 441 Bentkowski Feliks 468 Borysowski Stanisław 221 Aucoc André 414 Berger Johann Gottlieb 725 Boucher François 61 August II Wettyn 5, 23 Bergman Sten 684 Bouquet Janina 649 August III Wettyn 66, 98, 107, Berlewi Henryk 220, 297, 688 Bourdaloue Louis 80 186, 187 Berman Mieczysław 357 Bourdelle Antoine 129 Auvergne Jean d’ 491 Besch Armand 393 Bovinet Edmé 282 Białasik Marian 400 Boym Michał 6 Bacciarelli Marcello 188, 194 Biegański Stanisław 503 Boy-Żeleński Tadeusz 538 Bacx Andreas 71 Bielecka Wiktoria z Dunin Wą- Brandel Konstanty 222, 296, 302 Badecki Karol 637, 711 sowiczów 104 Branicki Jan Klemens 11 Badeni Stefan 322 Bielska Konstancja z Bekier- Brantôme Pierre de Bourdeille Bagiński Henryk 321, 442 skich 106 de 538 INDEKS 357

Bratkowski Leon 374 Chomicz Witold 352, 673 Czerny Zygmunt 542 Braun Jan 536 Chopin Fryderyk 185, 536, 545, Czerper Ernest 685 Bréau François Michel de Ver- 585 Czerwiakowski Ignacy 724 thamon de 65 Chowaniec Czesław 639 Czołowski Aleksander 76 Brodziński Kazimierz 546 Chreptowicz Joachim 37 Czubek Jan 572 Bronicki Jakub Ignacy Korwin Chrzanowski Leon 374 Czyżewski Tytus 302, 543 111 Chrzanowski Wojciech 116 Broniewski Mieczysław 297 Chrząszczewska Jadwiga 663 Ćwikiel Józef Bogumił 664 Brückner Aleksander 444, 569 Chwalczewski Jacek 516 Brühl Henryk 187 Chwalewik Edward 696 Dahlbergh Erik Jönsson 141, Brzękowski Jan 539, 540 Ciceri Eugène 210 173, 177, 178, 184, 197-199 Bücher Friedrich Christian 7 Cichy Leszek 635 Dallmajer Roman 449 Buczkowski Tomasz J. 430 Cielecki Krzysztof 635 Damroth Konstanty 561 Budé Jean 25 Cierski Tomasz 419 Danckerts I Justus 142 Budzyński Wacław 450 Cieślewicz Roman 361 Daniluk Leon 641 Bukaty Bolesław Adolf 158 Cieślewski Tadeusz syn 313, Dapper Olfert 12 Bukowski Jan 453 484, 651, 689, 692, 696 Datka Czesław 398 Bulzacki Wacław 485 Ciołek Erazm 383 Daumier Honoré 690 Bułhak Jan 388, 638, 658 Cisło Roman Wiktor 97 David d’Angers 557 Burhardt Stanisław 400 Clary und Aldringen, ród 255 Dawidsohn Józef 67 Busch Georg Paul 179 Claudot Jean-Baptiste-Charles Dawski Stanisław 256 Buyno-Arctowa Maria 600 192 Dąbkowski Przemysław 92 Bystroń Jan Stanisław 541, 716 Cogniet Léon 203 Dąbrowski Jan Henryk 441 Coiny Jacques-Joseph 282 Dąbrowski Józef 400 Cassagne Armand 175 Cole Benjamin 143 Dąbrowski Marian 706 Cathelin Louis-Jacques 44 Collin Dominique 192 Dąbrowski Władysław 338 Celak Stanisław 402 Cooper James Fenimore 601 Debucourt Philibert-Louis 209 Celińscy, ród 57 Coquart Antoine 178 Decour Auguste 311 Cellarius Andreas (właśc. Andre- Cordier Louis 141 Deskurowie, ród 462 as Keller) 8 Cotty Jan 632, 633 Destinon Justus von 453 Cendrowicz Stanisław 694 Coxe William 10, 11 Dété Eugène 690 Cepnik Henryk 680 Creutzburg Nikolaus 665 Dietrich Christian Wilhelm Ernst Cervantes Saavedra Miguel de Curicke Rajnold 164 212 542 Czapska Elżbieta z Meyendorf- Dietrich Fryderyk Krzysztof 180- Cetner Mikołaj 56 fów 432 181 Cetnerowie, ród 56 Czapski Emeryk Hutten 432 Dimier Louis 690 Cezary Franciszek 57 Czarnecki Eugeniusz Wiktor 400 Dłuski Kazimierz 364 Chardon de Rieule Stefan 98 Czarnecki Wacław 534 Dmoch Ryszard 635 Chardonnet Hilaire Bernigaud de Czartoryscy, ród 105, 106, 527, Dmowski Michał 439 682 702 Dobrowolski Kazimierz 672 Chasseloup-Laubat François de Czartoryska Izabela z Flemmin- Dobrowolski Tadeusz 340 168 gów 518 Dobrzański Jan 96 Chavchavadze Georg 545 Czartoryska Wanda 89 Dolasiński vel Dołasiński Rudolf Chemnitz Bogislaw Philipp von Czartoryska Wanda Augusta Lu- 114 9 dwika z Radziwiłłów 255 Doliniańscy, ród 106 Chevalier Pierre 3 Czartoryski Adam Jerzy 447, Doliniański Wincenty 106 Chiquet Jacques 190 462, 527 Dominikowski Wojciech 580 Chłapowski Dezydery 445 Czartoryski Adam Kazimierz 66, Dostojewski Fiodor 303 Chłędowski Kazimierz 319, 327, 212, 441 Dowbor-Muśnicki Józef 394, 395 333 Czartoryski Adam Konstanty 255 Doyle Arthur Conan 575 Chmielnicki Bohdan 4, 451 Czartoryski Konstanty 105 Dreger Friedrich von 195 Chodkiewicz Jan Karol 463 Czaykowski Zbigniew 401 Dreux du Radier Jean-François Chodowiecki Daniel 23, 24 Czernik Artur 546 191 Chodźko Leonard 318, 446, 699 Czernof Barbara z Grotenów Drohojowscy, ród 106 Chodźko Olimpia z Maleszew- 175 Drużbacka Elżbieta 518 skich 318, 446 Czerny Anna Ludwika 542 Drużycki Jerzy 717 358 INDEKS

Drzewiecki Piotr 91 Fiszer Jan 575 Getritz Aleksander 437 Dubiski Filip 394 Fiszer Stanisław 441 Gębarowicz Mieczysław 503 Dufour Auguste-Henri 523 FitzClarence George Augustus Gide André 545 Dümler W. 283 Frederick, 1. earl Munster 464 Giejsztowt Janusz 402 Dunin Fryderyk 106 Fiut Walenty 635 Gielniak Józef 225, 226 Dunin Zoﬁ a z Małachowskich Flach Martin 78 Giełgud Antoni 116 106 Flukowski Stefan 132 Giertych Jędrzej 458 Dunin-Wąsowicz Jan Kanty 104 Ford Aleksander 361 Gieysztor Aleksander 123, 476, Dunin-Wąsowicz Jerzy 104 Forlani Paolo 136 702 Dunin-Wąsowicz Mieczysław Förster Jerzy 189 Gieysztor Aleksander ojciec 123 104, 451 Forster Karol 563 Gieysztor Jakub Kazimierz 8 Dunin-Wąsowiczowie, ród 104 Fort Louis 235, 237 Gilbert Camille 728 Duplessis-Bertaux Jean 282 France Anatole 304 Giradet Jean 192 Dupont Charles 395 Franciszek I Józef Habsburg Gleditsch Johann Friedrich 75 Duryasz Marian 402 377 Gliński Henryk 686 Duvotenay Thunot 523 Franciszek I Walezy 319, 327 Gloger Zygmunt 334 Dworzak Ludwik 623, 657 Franciszek Ludwik Burbon-Con- Głowacki Jan Nepomucen 284 Dworzański Marian 494 ti 5 Goetel Ferdynand 131 Dybowski Jan 626 Frank Jakub 58 Gołębiowski Łukasz 459 Dygat Zygmunt 491 Frey Jan Zachariasz 169, 621 Gomulicki Wiktor 2 Dymitr Samozwaniec 461 Frizon Pierre 3 Gorecki Antoni 546 Dyonnet Charles 523 Fromaget Nicolas 14 Goryńska Wiktoria 227 Działyńska Izabella z Czartory- Froschauer Christoph 76 Goszczyński Seweryn 290, 585, skich 207 Fryderyk August Wettyn 441 629 Działyński Tytus 451 Fryderyk II Wielki Hohenzollern Górka Mieczysław 711 Dzieduszyccy, ród 106 52 Grabowski Ambroży 670 Dzieduszycki Wojciech 452 Grabowski Bronisław Teodor 547 Dzierżkowie, ród 106 Gacon-Dufour Marie Armande Grabowski Sławomir 260-262 Jeanne 721 Grabski Władysław Jan 296 Ebers Georg 602 Gaj Jacek 224 Gracjan (Gratianus de Clusio) Ejsmond Julian 730 Gajewski Kazimierz 454 79, 83 Ekeblad Claes młodszy 75 Gajewski Ryszard 635 Graham Alan 442 Ekeblad Claes starszy 75 Galle Cornelis 46 Grefwe Amund 60 Ekeblad, ród 75 Gałczyński Konstanty Ildefons Greger Kazimierz 394, 395 Eljasz-Radzikowski Walery 196, 265, 544 Greth Julius 165 293, 733 Gardie Jacob Pontusson de la Grodecki Wacław 137 Elzevier Lowijs 20 196 Grodzieński Stefan 675 Elzewirowie, ród 62, 63 Gardie Pontus de la 75 Gröll Michał 31-37, 50, 66 Endler Friedrich Gottlieb 725 Gastaldi Jacopo 136 Gronowski Tadeusz 159, 360, Erentraut Wilhelm 615 Gaszyński Konstanty 566 578, 682, 692 Ernst Max 540 Gauchat Gabriel 82 Grottger Artur 207, 384, 585, Esterhazy, ród 6 Gauger P.J.B. 556 733 Estreicher Karol 444, 691 Gavard Charles 281 Grudzińscy, ród 184 Estreicher Stanisław 691 Gawalewicz Marian 598 Grudziński Andrzej Karol 184 Ettinger Paweł 716 Gawroński Franciszek Rawita Grydzewski Mieczysław 130, 456 131 Fajans Maksymilian 163, 166, Gąsianowski Józef Dominik 457 Guay Jacques 61 176, 182, 185, 194 Gellner John 628 Gubrynowicz Bronisław 460 Falck Jeremiasz 9, 75, 189, 211 Gembarzewski Bronisław 341 Gugenmus Franciszek 410 Farrell Frederick Arthur 295 Genée Rudolph 165 Gumowski Marian 432, 497 Federowski Michał 562, 703 Gensówna Franciszka 722 Gustaw II Adolf Waza 9, 51, 501 Fer Nicolas de 178 Gerards Hendrik 47 Guttry Alexander von 479 Ferster Karol 613 Gericke Johann Ernst 195 Gwagnin Aleksander 18, 62 Fiedler Tadeusz 88 Germanus Marcin 183 Fijałkowski Stanisław 223 Gerritsz Hendrik 47 Hadik von Futak Andreas 171 Firlej-Bielańska Karolina 323 Gerson Wojciech 283, 286 Hagen Karl Gottfried 726 INDEKS 359

Hahn Wiktor 92 Jahoda Robert 294, 324-332, Jodidijo Berelis 402 Haimberger Anton 96 572, 589, 696 John Edmund 674 Haller Józef 398, 503 Jahoda-Żółtowski Robert 324, Johnson Lyndon 381 Hallervorden Martin 19 694 Jombert Jean 5 Hanfstӓngl Franciszek 207 Jakowicki Władysław Marian 117 Jonas Lucien 208 Hanka Wacław 516 Jakubowski Eugeniusz 673 Jonston Jan 20-22 Hańska Ewelina z Rzewuskich Jan Fryderyk Brunszwicki Welf Józef Bilczewski, św. 599 567 47 Józef Flawiusz 453 Harbut Juliusz 497 Jan I Olbracht 24, 463 Jucha-Śnieżyński Stanisław 593 Hartknoch Krzysztof Jan 19 Jan II Kazimierz 4, 88-95, 273, Jurkiewicz Andrzej 229, 257-259 Hartwig Edward 389-392 339 Juszkiewicz Jan 400 Hartwig Julia 390 Jan III Sobieski 5, 19, 23, 318, Haspinger Joachim 255 339, 446, 516, 520 Kaendler Johann Joachim 411 Haykowski Stanisław 475 Jan III Waza 75 Kalwin Jan 25 Hein Frank 393 Jan Paweł II (Karol Wojtyła), św. Kamiński Aleksander 465 Heinrich Andrzej 635 134, 383 Kamocki Franciszek 438 Hendrix Jimi 279 Janda Krystyna 362 Karol II Stuart 287 Henryk I(III) Walezy 18, 319, 327 Janik Robert 635 Karol IX Sudermański Waza 72 Hera Janina 496 Jankowski Bogdan 635 Karol X Gustaw Wittelsbach 9, Hess Rudolf 393 Jankowski Bolesław 398 141, 199 Hilscher Hubert 359 Jankowski Stanisław 366 Karpińska Helena 339, 340, 696 Hinkowie, ród 104 Janowicz Aleksander Radwan Karpiński Stanisław 430 Hirosada Konishi 248 97 Karpowicz Franciszek 623, 657 Hirschberg Aleksander 461 Janowski Aleksander 595, 603 Karwowska-Wnuczak Julitta Hłasko Wiktor 372 Jansson Johannis II 9 260-262 Hoff man Alfons 667 Janssonius Joannes 139 Kasprowicz Jan 549 Hoff man Marek 313, 557 Janssonius van Waesberge Jo- Kasprzykiewicz Feliks 159 Hoff mann Franz 614 hannes 22, 149 Kasztelewicz Stanisław 433 Hoff mann Jan Chrystian 621 Januszajtis Marian Żegota 120, Katarzyna II Wielka 11, 477, 486 Hoff manowa Klementyna z Tań- 121 Kazanowscy, ród 183 skich 518 Janvier Jean 144 Kazanowski Adam 183 Hofmann Johann 12 Jarochowski Kazimierz 293 Kazimierz III Wielki 24 Holzgethan Georg 96 Jarocki Władysław 228 Kempa Andrzej 718 Homann Johann Baptist 147- Jasienica Paweł 132 Kempff er Johann Gottfried 21 148, 162 Jasieński Bruno 548 Keur Hendrik 155 Homolacs Karol 693 Jasiński Feliks Stanisław 200 Keur Jacob 155 Hondius Wilhelm 183 Jastrun Mieczysław 132 Keyl Michael 66 Hoppen Jerzy 638 Jastrzębowski Wojciech 345 Kędzierski Czesław 601 Horn Jakob 13 Jastrzębski 397 Kępińscy, ród 379 Hoym Karl Heinrich von 81 Jaszowski Stanisław 516 Kiedrzyński Anastazy 26 Hozjusz Stanisław 463 Jaworski Stanisław 635 Kielisiński Kajetan Wincenty Humnicki 106 Jaworski Zdzisław 656 501, 714 Jazet Jean Pierre Marie 203 Kirilenko Jarosław 356 Igel Zelman 437 Jedlecki Ignacy 111 Kirstenius Michał 47 Ignacy Loyola, św. 46 Jeleń Gustaw 585 Kisiel Wincenty 318 Illertowie, ród 719 Jeljaszewicz Janusz 568 Kisielewski Stefan 132 Iterson Peter van 695 Jełowicki Aleksander 555, 557 Kisling Mojżesz 230, 231 Iwan IV Groźny 18, 461 Jerzmanowski Kazimierz 704 Kitchin Thomas 11 Iwaszkiewicz Jarosław 128 Jerzy IV Hanowerski Welf 464 Kleczkowski Hieronim 699 Jerzy Wilhelm Brunszwicki Welf Klein Franciszek 329 Jabłoński Kajetan 463 47 Kleiner Juliusz 297 Jabłoński Marcin 292 Jerzyna Leonard 650 Klimecki Stanisław 706 Jacobs Irene 695 Jèze Charles 493 Kmicic-Skrzyński Ludwik 400 Jadwiga Andegaweńska, św. Jeżyński Stanisław 316 Kniaźnin Franciszek 611 188, 324, 518 Joan Charles de 25 Knoch Georg Markus 45 Jagen Jan van 155 Jode Cornelis de 71 Knochen Friedrich 73 360 INDEKS

Knothe Kazimierz 340 Koźmian Stanisław 551 Laskarys Jerzy 607 Kobierzycki Zbigniew 401, 402 Krasiccy, ród 27, 106 Lattré Jean 144 Kobylański Józef Władysław 731 Krasicka Eleonora z Rzewuskich Laube Samuel Gottlieb 467 Kochanowscy, ród 106 27 Lavoisier Jean Baptiste 550 Kochanowski Piotr 583 Krasicki Antoni 99 Le Roux Philibert-Joseph 42 Kochmański Grzegorz 105 Krasicki Ignacy 31-37, 550, 611 Lelewel Joachim 285, 318, 446, Kocieński Józef Ignacy 27 Krasiński Roman 491 476, 483, 699 Kocipińska Dioniza 533 Krasiński Wincenty 169 Lenart Bonawentura 696 Kocipiński Antoni 533, 534 Krasiński Zygmunt 551, 561 Lenartowicz Teoﬁ l 561 Koczorowski Stanisław Piotr Krasnodębska-Gardowska Bo- Lenica Alfred 263 296, 302 gna 232 Leopold I Habsburg 23 Kohutek Ludwik 672 Kraszewski Józef Ignacy 298, Leopolita (Leopoliensis) Jan Kolasiński Julian 681 472, 473, 552 starszy 41 Komorowski Tadeusz „Bór” 366 Kraus Johann Ulrich 19 Lepecki Mieczysław B. 643 Konarska-Słonimska Janina 132 Kraushar Aleksander 497 Leroy Claude 191 Konarski Kazimierz 604 Krawczyński Aleksander 501 Leszczyńscy, ród 82, 191 Konarski Stanisław 468 Kremer Jan 320 Leszczyński A. 614 Konarski Szymon 649 Krieger Ignacy 371 Leszczyński Rafał 23 Konarzewski Daniel 394 Kromer Marcin 62 Leutmann Johann Georg 45 Konarzewski Zygmunt 373 Kroutil František V. 628 Lewicki Jan Nepomucen 699 Kondratowicz Ludwik 561 Król Aleksander 330 Lewicki Józef 694 Koniecpolscy, ród 501 Król John 381 Lewik Krystyna 132 Koniecpolski Jan Aleksander Kruczkowski Łukasz 673 Lewik Włodzimierz 132 501 Krukowieccy, ród 106 Lewik Zdzisława 132 Koniecpolski Stanisław 501 Krupczyński Zbigniew 630 Ligne Charles-Joseph de 477 Konieczny Włodzimierz 630 Kruszewski Ignacy 115 Lipski Tadeusz 601, 684 Konopnicka Maria 127 Krystyna Waza 9 Lisiecki Roman 133 Konrad III Rudy Piast 24 Krzystanowic Stanisław 62 Liske Ksawery 104 Konstanty Pawłowicz Romanow Krzyżanowski Julian 128, 130, Listowska Krystyna ze Strow- 114 131 skich 106 Kontkiewicz Stanisław 91 Krzyżanowski Ludwik 586 Listowski Józef 106 Kopera Feliks 330 Kucharski Andrzej F. 588 Lorentowicz Jan 336, 703 Kopernik Mikołaj 19, 23, 157, Kuczabiński Wincenty 452 Lorentowiczowa Ewa 336 728 Kuczyński Józef 387 Losy de Losenau L.Ch. 135 Koppens Leon 297 Kuglin Jan 316, 571, 590 Loth Emilian 435 Kordecki Augustyn 29 Kukiel Marian 131 Lubieniecki Stanisław 47 Korfanty Wojciech 394 Kulikowski Jan 355 Lubomirski Andrzej 90 Korwell Karol 488 Kunisada Utagawa 249, 250 Ludwig Emil 478 Korzon Tadeusz 342, 471 Kunstetter Stanisław 465 Ludwig Karol 121 Kosiarski Bolesław 591 Kupisz Łukasz 4 Ludwik XIII Burbon 3 Kossak Juliusz 290, 293, 375 Kurnatowski Zygmunt 115 Ludwik XV Burbon 190, 191 Kossak Wojciech 386, 645 Kuropatnicki Ewaryst Andrzej 38 Luter Marcin 24 Kossak-Szczucka Zoﬁ a 605 Kurpiński Karol 553 Lutosłański Bolesław 374 Kostecki Franciszek 615 Kutrzeba Jan 724 Lwow Aleksander 635 Kostrzewski Franciszek 290 Kwieciński Bogdan J. 337 Kościelski Władysław 479 Ładoś Aleksander 417 Kościuszko Tadeusz 23, 201, La Fontaine Jean de 300 Łasicki Jan 62 441 Lacépède Bernard Germain de Łaski Jan 48 Kot Stanisław 565 39 Łazarski Władysław 301 Kotkowski Zygmunt 675 Lachowski Józef 497, 641 Łazarski Zygmunt 301 Kowalewski Andrzej 358 Lam Stanisław 697 Łempicki Stanisław 707 Kowalski Julian 401 Lamennais Félicité Robert de Łęczycki Mikołaj 46 Kowalski Leon 298 558 Łobodowski Józef 131 Kozicki Eugeniusz 401, 402 Lang Ludwik 585 Łomnicki Tadeusz 132 Koziełł-Poklewski Tadeusz 545 Langer Sebastian 670 Łopalewski Tadeusz 645 Kozłowski Karol 293 Langhans Carl Gotthard 40 Łopieński Ignacy 233 INDEKS 361

Łoś Jan 565, 572 Mękicki Rudolf 521, 707 Najder Zdzisław 130, 586 Łoyko Feliks 37 Miarka Karol 344, 561 Napoleon I Bonaparte 204, 208, Łoza Stanisław 434, 435 Michalik 615 281, 282, 294, 441, 466, 467, Łoziński Władysław 479 Michał Korybut Wiśniowiecki 339 469, 478, 557 Łubieński Maciej Józef 49 Michałowski Piotr 251, 252 Narbutowa Anna z Grozmannich Łukaszewicz Józef 676 Mickiewicz Adam 288, 289, 328, 518 Łukomski Stanisław 288 497, 553-561, 585 Naruszewicz Adam 37, 486 Łukomski Stanisław 289 Mickiewicz Władysław 328 Nawarski Stanisław 402 Łuniński Ernest 497 Mielcarzewicz Teofi l 205 Nawrocki 723 Mierosławski Ludwik 374 Nawrocki Jerzy 544 Macclesfi eld, ród 12 Miklaszewski Jan S. 544 Nejman Marek 260-262 Mach Bronisław 402 Mikołaj I Romanow 579 Nesbit Edith 272 Machek Emanuel 92 Mikołajczyk Stanisław 368 Neugebauer Salomon 62 Maciejowski Bernard 324 Miksa Włodzimierz 401 Neumann Władysław 311 Mackiewicz Kamil 584 Milikowski Jan 292 Nicklaus Franciszek 288 Madaliński Antoni 24 Mills Clark (właśc. Clark McBur- Niedbalski Franciszek Ksawery Maire François Joseph 135 ney) 586 648 Majeranowski Konstanty 284 Milski Aleksander 640 Niemcewicz Julian Ursyn 447, Majkowski Aleksander 671 Miłosz Czesław 382 487, 611, 699 Majkowski Edmund 521 Minasowicz J. 106 Niemcewiczowie, ród 447 Makowski Tadeusz 302 Minsberg Ferdinand 677 Niemojewski Andrzej 453 Malczewski Antoni 286, 580 Misierowicz Alojzy 163, 166, Niemyscy, ród 106 Malinowski Stanisław 546 176, 182, 185 Niese Benedikt 453 Maliszewski Edward 480 Misky Ludwik 584 Niesiecki Kasper 54, 437 Małchowska Konstancja z Dani- Mniszchówna Maryna 461 Niewiadomski Eligiusz 698 łowiczów 106 Mollo Tranquillo 135 Nilson Johann Elias 186 Małchowski Andrzej 106 Moniuszko Stanisław 473, 536 Niquet, ród 69 Małecki Antoni 90, 92, 436, 460 Montalembert Charles de 558 Norblin Jan Piotr 209, 212 Małyński Emanuel 481 Mońkiewiczówna Bronisława Norblin Stefan 346, 349 Marchand Jean Henri 718 296, 302 Nordmann A.P.H. 156 Marcinkowski Zdzisław 666 Moore Thomas 563 Nowak Henryk 430 Marcoussis Louis (właśc. Ludwik Moraczewski Jędrzej 483 Nowakowski Tadeusz 131 Markus) 303, 353 Morand René 315 Nowakowski Zygmunt 131 Maria II Stuart 151 Morawski Franciszek 611 Nowina-Konopkowie, ród 113 Maria Leszczyńska 190, 191, Morawski Jan 53 Nowogórski Sebastian 56 518 Morsztynowie, ród 106 Nussbaum Hilary 489 Marianowicz Antoni 132 Mortkowicz Jakub 308 Mariette Pierre 146 Mortkowicz-Olczakowa Hanna Obrąpalski Jan 398 Martel Ludwik 401 484, 564, 608 Oelrichs Johann Carl Conrad 55 Martin Charles 300 Mö rzer Bruyns Willem 695 Okolski Szymon 56, 57 Martynowski Stanisław 482 Mostowski Tadeusz 486 Olbiński Rafał 362 Masłoń 400 Mościcki Henryk 323 Oleszczyński Antoni 557, 699 Matczyńscy, ród 106 Mościcki Ignacy 645 Olsen Kaj Allan 317 Matejko Jan 193, 200 Motty Stanisław 324 Olszewski Andrzej K. 688 Matusiak Stanisław 732 Motty Władysław Leon 293 Opaliński Krzysztof 215 Mauvillon Éléazar de 51 Mrożewski Stefan 234, 294, 304, Opaliński Łukasz 189 Maykowski Stanisław 732 305 Oppman Artur (pseud. Or-Ot) Mazurkiewicz Jerzy 402 Mróz Daniel 265 651 Medyceusze, dynastia 313 Mściwoj I Spokojny 195 Orda Napoleon 163, 166, 176, Meersche Pieter van der 47 Mucha Stanisław 694 182, 185 Méhée de La Touche Jean Clau- Mujarska Antonina 616 Ortelius Abraham 137 de Hippolyte 52 Mumler Mieczysław 401 Orzechowski Stanisław Okszyc Mehoff er Józef 264 Munk Jan 553 565 Meyrick Samuel Rusch 287 Mycielski Aleksander 109 Orzeszkowa Eliza 127 Mękicka Julia 707 Myrdacz Paweł 618 Ossendowski Ferdynand Antoni Mękicki Juliusz 707 Mystkowski Zbigniew 485 497, 685 362 INDEKS

Ossoliński Jerzy 215 Pitt Moses 149 Przygoda Zygmunt (właśc. Zel- Ostaszewski Kazimierz 669 Pitułka Józef 521 man Wolf Przygoda) 370 Ostoja-Chrostowski Stanisław Piwarski Jan Feliks 170, 188, Przyłęcki Stanisław 112, 501 306, 689, 692 194 Przyłuski Bronisław 571 Ostrowski Antoni Jan 490 Plaignard Léonard 69 Pufendorf Samuel 141, 173, Ostrowski Jan 537 Pleszczyńska-Wóycicka Wanda 177, 184, 197-199 Ostrowski Tomasz 490 612 Puget Jan Franciszek 650, 663 Ostrowski Witold 706 Płoński Michał 213, 253 Pułaski Kazimierz 311 Otto Rudolf von 171 Pniak Karol 402 Puzdrowski Edmund 504 Ottokar Nicola 313 Poddębski Henryk 666 Pużak Kazimierz 366 Oxenstierna Axel 9 Podhorodeński Marcin Włodzi- Oźmin Józef 605 mierz Bożydar 36 Raabe Eugeniusz 626 Podoski Wiktor 238 Raczyńscy, ród 291 Pac-Pomarnacki Wacław 644 Poeche Izydor 568 Raczyński Aleksander 734 Paderewski Ignacy Jan 491 Pograbka Andrzej 137 Raczyński Edward 339 Padlewski Zygmunt 374 Pol Wincenty 290, 561, 625, 733 Raczyński Stanisław 310 Pahl Mikołaj 139 Poller Józef 87 Radziszewski Franciszek Jo- Pajzderska Kazimiera 674 Pompadour Jeanne Antoinette achim 319-323, 696 Pankiewicz Józef 235-237 Poisson de 61 Radziwiłł Andrzej Walenty Karol Papi Jadwiga Teresa 609 Poncins Léon de 481 255 Pasek Jan Chryzostom 210, Poniatowscy, ród 107 Radziwiłł Antoni Henryk 255 339, 607, 732 Poniatowski Józef 202, 441 Radziwiłł Bogusław 451 Pawlikowski Gwalbert 611 Poniatowski Stanisław 107 Radziwiłł Bogusław Fryderyk Pawlikowski Maciej 635 Pontius Paulus 51 255 Pawlikowski Michał 374 Popiel Jan 325 Radziwiłł Janusz 337 Pawliszczew Mikołaj 438 Popliński Jan 611 Radziwiłł Karol Stanisław „Panie Pawłowicz Krystyna 279, 280 Poszwiński Adam 395 Kochanku” 502, 568 Pączkowski Dariusz 666, 672 Potoccy, ród 80, 103, 106, 517 Radziwiłł Konstanty 341 Pątek Kazimierz 648 Potocka Delﬁ na 551 Radziwiłł Leon Konstanty 341 Perelle Nicolas 184 Potocka Katarzyna z Kossakow- Radziwiłł Wilhelm 451 Peszke Ignacy 727 skich 103 Radziwiłłowa Leontyna z Clary Petrus Paludanus (Piotr de Pa- Potocka Katarzyna z Parysów et Aldringen 255 lude) 78 103 Radziwiłłowie, ród 255, 341, 414 Peyrounin Abraham 146 Potocka Pelagia z Potockich 103 Radziwiłłówna Felicja 255 Pfaﬃ Karol Bogusław 2 Potocki Adam Józef 375 Radziwiłłówna Jadwiga 255 Piaseccy, ród 106 Potocki Ignacy 80, 516 Radziwiłowicz Jerzy 362 Piasecki Leszek 317 Potocki Jakub 196 Raïssac Guy 338 Picasso Pablo 280 Potocki Jerzy Michał 100 Rakowscy, ród 106 Pichon Léon 304 Potocki Józef 103 Rakowski M. 106 Pieczarkowska Grażyna 709 Potocki Józef Alfred 323 Ramorino (Antonio) Girolamo Piekarski Kazimierz 696, 700, Potocki Piotr 103 529 701, 706 Potocki Stanisław Kostka 550 Ramułt Stefan 678 Piekutowski Marian 635 Potocki Wacław 569 Rannacher Franz 96 Pieńkowscy, ród 106 Potulicki Michał 696 Raspail François-Vincent 504 Pietruski Oktaw 104 Półtawski Adam 301 Raspe Gabriel Nicolaus 342, Pikulski Gaudenty 58 Prek Franciszek Ksawery 499 471 Pillati Gustaw 632, 633, 660 Procajłowicz Antoni 574, 706 Rastawiecki Edward 704 Piller Piotr 291, 596 Prochaska Antoni 104 Ratajski Cyryl 674 Piłat Roman 560 Prochaska Franciszek 296, 338, Rayski Jan Nepomucen 374 Piłsudski Józef 117, 378-380, 649 Rayski Ludomił 399 387, 493, 494, 643, 645 Promiński Marian 573 Recmanik Jan 520, 696 Pincio Filippo 79 Pronaszko Zbigniew 316, 584, Redlich Henryk 193 Pinkas Ignacy 266 593 Reibnitz F.F.C. d. 168 Piotr III Romanow 59 Prou Maurice 702 Rej Mikołaj 505, 572 Piotrkowczyk Andrzej 67, 68 Proust Marcel 570 Repetowski Piotr 335 Piotrowska Korwin Sophie 567 Przezdziecki Rajnold 500, 696 Ressig Andreas 96 INDEKS 363

Rettinger Józef 130 Sanguszko Roman 102 Skwirczyńska-Romaniszyn Hali- Reutt-Witkowska Zofi a 612 Sanguszko Roman Stanisław na 129 Rey Claude 69 Adam 323 Sławianowscy, ród 104 Reychman Kazimierz 703 Sanguszkowa Klementyna z Słobodnik Włodzimierz 132 Ręgorowicz Ludwik 494 Czartoryskich 323 Słonimski Antoni 132, 578 Rheten Georg 9 Sanguszkowa Konstancja z Za- Słowacki Juliusz 308, 497, 561, Richer Jean 3 moyskich 325 579, 580 Riegel Christoph 177, 197, 198 Sanguszkowie, ród 102, 325 Słupski Zygmunt Światopełk 161 Rimbaud Arthure 303 Sanson Guillaume 140 Smokowski Wincenty 473, 512 Ripper Aleksander 575 Sanson Nicolas I 140, 146 Smoleń Kazimierz 694 Rives Albert 504 Sarbiewski Maciej Kazimierz 65 Smolikowski Seweryn 91 Roemer Mateusz 107 Sarrazin Bernard 491 Smolka Franciszek 104 Roemerowa Marianna z Ey- Sas-Zubrzycki Jan 200, 201 Smuczyński Henryk 351 smontów 107 Sauter Johann Leonhard 73 Sobiesław I 195 Rogers Bruce 306 Sawicz Tadeusz 402 Sokołow Nahum 661 Rogron Joseph-Adrien 510 Sawoszczyk Jerzy 402 Sokołowska Zofi a 616 Rokicki Urban 511 Scharff enberg Maciej 48 Sokorski Włodzimierz 705 Rolli Paolo Antonio 81 Scharff enberg Marek 48 Sokulski Justyn 517, 706 Romeyko Marian 337 Scheitz Maciej 47 Solignac Pierre Joseph de la Romeykówna Wanda 600 Schilder Gü nter 695 Pimpie de 43 Roncenne Pierre 372 Schipper Johannes Jacob 25 Söntgen Jean-Joseph (Johann Rostand Edmund 326 Schleuen Johann David 162 Joseph) 192 Rostworowski Jan 131 Schmid(t) Christoph von 614 Sopoćko Konstanty Maria 692 Rożniecki J. 106 Schmidt Friedrich August 66, Sosnkowski Kazimierz 401 Różewicz Tadeusz 573 440 Sowiński Jan 518 Rubczak Jan 247 Schmidt Robert 582 Sowiński Leonard 581 Rubens Peter Paul 46 Scholz Franz Paul 725 Spieralski Zdzisław 527 Rubin Władysław 381 Scholz Joseph 206 Sporek Johann Wenceslaw 106 Rucieński Marcin 64 Schöninger Leo 196 Srokowski Konstanty 363 Rulikowski Mieczysław 703 Schultz Daniel 189 Stachiewicz Piotr 598 Rusinek Michał 132 Schwartz Andreas 18 Stachowicz Michał 201, 670 Rutkowski Jerzy 465 Schwob Marcel 304 Stadniccy, ród 106 Ruzamski Marian 591, 592 Seklucjan (Jan z Siekluk) 588 Stadnicki Józef 106 Rychlicki Zbigniew 608 Semkowicz Aleksander 333, Staff Leopold 478 Rychliński Jerzy Bohdan 601 637, 696, 707 Stalin Józef 368 Rydel Lucjan 574 Serafi n-Sochańska Zofi a 707 Stanisław I Leszczyński 23, 24, Rydygier Ludwik 97 Seutter Matthäus 150 43, 44, 82, 190-192 Rydz-Śmigły Edward 481 Seyda Władysław 395 Stanisław II August Poniatowski Rymorz Jan 618 Sękowski Józef Julian 512 11, 23, 99-101, 194, 312, 342, Ryś Jan 624 Shaw George 464 440, 441, 463, 471, 486 Rzewuscy, ród 27 Siedlecki Franciszek 174, 239, Stankiewicz Zofi a 309 Rzewuski Wacław 108 240, 267-271, 584, 692 Starykoń-Kasprzycki Stefan Ja- Rzewuski Walery 374, 375 Siemaszko Leonard 645 nusz 439 Rzewuski Zygmunt Napoleon Sienkiewicz Henryk 125, 126, Staszewski Janusz 497 Krzywda 374 130, 273, 274, 305, 361, 576, Staszic Stanisław 621 577 Stefan I Batory 18, 194 Salten Felix (właśc. Siegmund Sienkiewicz Karol 615 Stefano della Bella 214-216 Salzmann) 613 Sierakowski Antoni Maciej 101 Steinbach Ottomar 665 Sambor I 195 Sikorski Władysław 513, 514 Stęczyński Maciej Bogusz Zyg- Samson-Nebelska Wanda 297 Silvestre Louis de młodszy 187 munt 201, 291, 292 Samulski Seweryn 674 Simon Karol Antoni 205 Stiernman Anders Anton von 72 Sanguszko (Roman) Fiodor 102 Skarga Piotr 67, 68 Stille Sven Jonas 496 Sanguszko Eustachy Stanisław Skoczylas Władysław 241-244, Stoc Michał 519 325 307 Stoewer Rudolf 679 Sanguszko Fiodora 102 Skrzyńscy, ród 106 Stoopendael Bastiaen 47 Sanguszko Marianna 102 Skrzyński Wiktor 384 Straszyński Leonard 290 364 INDEKS

Strubicz Maciej 462 Teslar Józef Andrzej 305, 493 Wajda Andrzej 362 Struys Jan Janszoon 69 Tetmajer Kazimierz Przerwa 629, Waldkirch Konrad 1 Stryjeńska Zofi a 310, 347, 348, 630 Waldow Alexander 188 352, 634 Thiers Louis Adolphe 523 Walezjusze, dynastia 319, 327 Strzegoccy, ród 106 Thou Jacques Auguste de 1, 62 Waliszewski Kazimierz 502 Strzemeski Krzysztof 516 Thouvenin Joseph 11 Waliszewski Zygmunt 278 Styka Jan 386 Thugutt Stanisław 654 Walkiewicz Feliks 632, 633, 645 Šubert František Adolf 547 Tissandier Gaston 728 Wallich Tadeusz 310 Sujkowski Andrzej 497 Toepfer Stanisław 577 Wallis Mieczysław 689 Sulistrowski Mikołaj 418 Toliński Józef 115 Wańkowicz Melchior 132 Sułkowska Luiza 255 Torżewski Stefan 647 Wapowski Andrzej 24 Swebach Joseph 282 Tosio Tomasz 122 Warnkówna Jadwiga 663 Swinarski Artur Maria 590 Trąmpczyński Wojciech 344 Waschko Stanisław 674 Syga Teofi l 697 Trembecki Stanisław 611 Wasylewski Stanisław 312 Syska Józef 617 Treter Mieczysław 312 Watson James 61 Szafi rski Ryszard 635 Trojanowski Mieczysław 124 Wazowie, ród 63, 141 Szancer Jan Marcin 272-274 Trouvain Antoine 190 Weiss Wojciech 245 Szapiro Olga 602 Trzemeski Edward 386 Wejher Jan 516 Szczepański Kazimierz 706 Tschering Dawid 57 Wells Edward 143 Szczepański Władysław 599 Tuchaczewski Michaił 493 Wereszczyńscy, ród 104 Szekspir William 303, 306 Tułacz Marian Władysław 494 Werner Friedrich Bernhard 162, Szembek Krzysztof Hilary 37 Turnowie, ród 551 167, 179 Szlichtyn Jan 58 Twardowski Kazimierz 92 Werwing Jonas 72 Sztachelski Adam 398 Tyrowicz Ludwik 692 Westerhout Arnold van 214 Szul Ludwik 401 Tyszkiewicz Oskar 432 Weyerstraten Elizaeus 22 Szwedzicki C. 634 Tyszkiewicz Samuel Fryderyk Weygand Maxime 338 Szychiewicz Juliusz 400 297, 313 Weyssenhoff Józef 497, 703 Szyk Artur 311, 582, 692 Tyszkiewiczowa Maryla z Neu- Wężyk Feliks 457, 676 Szymankiewicz Jerzy 402 mannów 313 Wężyk Franciszek 670 Szymanowski Jan 510 Tyszko Bronisław 645 Wicquefort Abraham de 73 Szymonowicz Szymon 707 Tzara Tristan 303 Wielhorski Józef 114 Szyrynowie, ród 104 Wielicki Krzysztof 635 Ujejski Kornel 585 Wieniawa-Długoszowski Bole- Śliwiński Artur 520 Ulryk von Jungingen 19 sław 475 Śniadecki Jan 727 Ungler Florian 41 Wieniawa-Długoszowski Tade- Świątkowska Dominika 577 Ungler Helena 41 usz 495 Świerczewski Czesław 647 Uniechowski Antoni 275-277 Wierzbicki Bolesław 660 Świętochowski Aleksander 521 Uziembło Henryk 709 Wierzyński Kazimierz 131, 586 Świętopełk II Wielki 195 Więckowski Mikołaj 349 Świtkowski Piotr 50 Valckenier Gillis Jansz. 8 Wilder Hieronim 293 Vallotton Félix 200 Wilhelm III Orański 151 Tarnawski Władysław 707 Van Dyck Anton 51 Wilhelm Stuart, książę Glouce- Tarnowscy, ród 291 Van Keulen, ród 695 ster 143 Tarnowski Marceli 613 Van Loo Jean-Baptiste 191 Wilkowicz Michał 294 Tarnowski Stanisław 522 Vaugondy Robert de 146 Willer Peter 164 Tasso Torquato 583 Veenhuysen Jan 47 Winberg Jerzy 563 Tatarkiewicz Marian 326 Vernet Carle 282 Winnicki-Radziewicz Aleksander Tchórzewski Karol 88 Vogel Johann Jakob 19 246 Teichmeyer Hermann Friedrich Vogel Zygmunt 169, 621 Wirtemberska Maria z Czartory- 13 Vondráček František 618 skich 105, 518 Teliga Leonid 132 Vredeman de Vries Hans 71 Wirzbięta Maciej 572 Tepplar Antoni 501 Vries Dirk de 695 Wisznicki Mikołaj 604 Terlecki Tymon 131 Wiślicki Feliks 682 Terlikowski Włodzimierz 708 Wacznadze Dawid 160 Witkiewicz Stanisław Ignacy 587 Tersant Jacques de France de Waga Teodor 525 Witold Kiejstutowicz Giedymino- 305 Wahlen Auguste 687 wicz 473 INDEKS 365

Witowski Hipolit 374 Zak Eugeniusz 315 Zegadłowicz Emil 316, 584, 589- Witsen Nicolaas 154 Zaleska Maria Julia 619, 620 593 Witwicka Maria 617 Zaleski Antoni 210, 288, 289, 607 Zeuschner August 255 Witwicki Józef Dominik 533 Zaleski Bohdan 534 Zeuschner Fryderyk 255 Witz Ignacy 225, 608 Zaleski Bronisław 527 Ziarnko Jan 3 Władyczanka Maria 134 Zalewski Ludwik 710 Zichy Franciszek 477 Władysław II Jagiełło 188 Załucki Marian 132 Zieliński Ludwik 451 Władysław IV Waza 26, 57, 183, Zamoyscy, ród 74, 707 Ziemba Ryszard 712 215, 710 Zamoyska Louise-Eugénie 528 Zienkowicz Leon 566 Wodzicki Kazimierz 729 Zamoyski Adam Saryusz 699 Zinberg Izydor 531 Wodzicki Michał 98 Zamoyski Andrzej Hieronim 77 Zjawiński Bolesław 337, 696 Woerl Joseph Edmund 157 Zamoyski Andrzej Przemysław Zuber Rudolf 92 Wojciechowski Stanisław 497 376 Zubrodt Johann Peter 6 Wojda F. 572 Zamoyski Jan 196, 463, 528 Zweibaum Stanisław 510 Wolﬀ Bolesław Maurycy 290 Zamoyski Stanisław Kostka Zwoliński Stefan 350, 630 Wolny Konstanty 344 młodszy 376 Zwoliński Tadeusz 350 Woykowski Antoni 524 Zamoyski Tomasz 494 Zygmunt I Stary 637 Wójcicki Kazimierz Władysław Zamoyski Władysław 529, 530 Zygmunt II August 23, 24, 462, 683 Zarembski Teoﬁ l 374 699 Wójciński Hipolit 674 Zaruba Jerzy 132 Zygmunt III Waza 67, 72, 196, Wrotnowski Feliks 559 Zaruski Mariusz 364 501 Wróbel Zdzisław 631 Zasławska Aleksandra z San- Wujek Jakub 2 guszków 102 Żardziński Michał 374 Wybicki Józef 526 Zasławski Janusz 102 Żechowski Stefan 591, 592 Wyczółkowski Leon 314, 630 Zasztowt Albert 511 Żelichowski J. 398 Wyrostek Michał 363 Zawada Andrzej 635 Żeligowski Lucjan 645 Wysocka M. 643 Zawadowski Wacław 296 Żenczykowski Marceli 334, 560 Wyss Urbanus 76 Zawadzki Adam 552 Żeromski Stefan 364, 584, 594, Wyszatyccy, ród 106 Zbaraska Anna z Zenowiczów, 595 Wyszyński Antoni 98 1. v. Sanguszkowa 102 Żółkiewski Stanisław 196, 463 Wyszyński Stefan 133 Zbaraski Mikołaj 102 Żółkowski Alojzy 562 Zborowski Juliusz 343 Żółtowski Walenty Michał 64 Zaborowski Stanisław 588 Zborowski Samuel 24 Żupański Jan Konstanty 285 Zaborski Michał 694 Zbylitowski Piotr 711 Żurawicz Julian Jerzy 622 Zachnowicz Krzysztof 639 Zdzitowiecka-Jasieńska Halina Żychowicz Władysław 517, 700 Zajączek Józef 441, 474 707 366 BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA

Banach A. Polska książka ilustrowana 1800-1900. Kraków 1959 Benezit E. Dictionnaire critique et documentaire des peintres, sculpteurs, dessinateurs et graveurs. T. 1-8. Paris 1966 Block J. C. Jeremias Falck. Sein Leben und seine Werke. Wien 1890 Broecke M. P. R. van den. Ortelius Atlas Maps. Westrenen 1996 Buła J. Katalog kalendarzy polskich od XVI do XVIII wieku w zbiorach Biblioteki Czartoryskich. Kraków 1994 Centralny katalog zbiorów kartografi cznych w Polsce. Z. 1-5. Wrocław 1982-1983 Chojnacki W. Bibliografi a polskich publikacji podziemnych wydanych pod rządami komunistycznymi w latach 1939-1941 i 1944-53. Warszawa 1996. Chojnacki W. Bibliografi a zwartych i ulotnych druków konspiracyjnych wydanych na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945. Warszawa 2005 Chwalewik E. Zbiory polskie… T. 1-2. Warszawa-Kraków 1926-1927 Cieślewski T. syn. Władysław Skoczylas. Warszawa 1934 (Czapski). Spis rycin przedstawiających portrety przeważnie osobistości polskich w zbiorze Emeryka hrabiego Hutten-Czapskiego w Krakowie. Kraków 1901 Czarnocka K. Półtora wieku grafi ki polskiej. Warszawa 1962 Czerner O. Wrocław na dawnej rycinie. Wrocław 1989 Dobroszycki Lucjan. Centralny katalog polskiej prasy konspiracyjnej 1939-1945, Warszawa 1962. Dworsatschek M. Imago Silesiae z kolekcji T. Niewodniczańskiego. Wrocław 2002 Estreicher K. Bibliografi a polska. T. 1-35. Kraków 1870-2008 Gocel L. Przypadki Jej Królewskiej Mości Książki. Wrocław 1963 Grońska M. Grafi ka w książce, tece i albumie. Wrocław 1994 Grońska M. Nowoczesny drzeworyt polski. Wrocław 1971 Grzegorczyk P. Index lexicorum poloniae. Bibliografi a słowników polskich. Warszawa 1967 [H. C.] – Hain L., Copinger W.A., Repertorium bibliographicum Hleb-Koszańska H. Kotwiczówna M. Bibliografi a utworów Joachima Lelewela. Wrocław 1952 Imago Poloniae. Dawna Rzeczpospolita na mapach, dokumentach i starodrukach w zbiorach Tomasza Nie- wodniczańskiego. Oprac. K. Kozica, J. Pezda. Warszawa 2002 [I. P.] – Inkunabuły w Bibliotekach Polskich. Pod red. A. Kaweckiej-Gryczowej. t. 1-2, Wrocław 1970-1993 Iwanoyko E. Jeremiasz Falck Polonus. Poznań 1952 Jäger E. Prussia-Karten 1542-1810. Weissenhorn 1982 Jan Feliks Piwarski. Rysunki – grafi ka. Warszawa 1961 Katalog polskiego plakatu wojskowego (Poland fi rst to fi ght). Warszawa 2002 Katalog portretów osobistości polskich i obcych w Polsce działających. T. 1-8. Warszawa 1990-1998 Katalog zbiorów Ludwika Gocla. T. 1-3. Warszawa 1975-1987 Kieniewiczowa G. Pamiątki powstań narodowych. Warszawa 1988 Koeman’s Atlantes Neerlandici. T. 1-4. Amsterdam 1970 Kozica K., Pezda J. Dantiscum emporium totius Europae celeberrimum. Gdańsk i Bałtyk na mapach, widokach oraz dokumentach ze zbiorów Tomasza Niewodniczańskiego. Gdańsk 2005 Kozłowski E. Bibliografi a powstania styczniowego. Warszawa 1964 Krassowska B., Grefkowicz A. Bibliografi a literatury dla dzieci i młodzieży 1918-1939. Warszawa 1995 Krogt P. van der. Koeman’s Atlantes Neerlandici. T. 1-3. Westrenen 1997-2003 Łomnicka-Żakowska E. Grafi czne portrety Augusta II i Augusta III Wettynów. Warszawa 1997 Łysiak W. Patriotyczne Empireum Bibliofi lstwa czyli Przewodnik po terenach łowieckich Bibliofi landii tudzież sąsiednich mocarstw. T. 1-2. Warszawa 2004 BIBLIOGRAFIA 367

Miłośnicy grafi ki i ich kolekcje w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Katalog wystawy 2006 Mojski P. Cartographia Rappersviliana Polonorum. Rapperswil 1995 Nowy Korbut. Bibliografi a Literatury Polskiej. T. 1-17 Opałek M. Litografi a lwowska. Wrocław 1958 Pietrzak A. „Czarodziej rylca”. Wystawa w sto dziesiątą rocznicę urodzin Stefana Mrożewskiego 1894-1975. Bibl. Narodowa styczeń – marzec 2004. Warszawa 2004 Plakat polski (pod red. J. Waśniewskiego). Warszawa 1972 Pokorzyńska E. Z dziejów introligatorstwa warszawskiego XIX i 1. połowy XX wieku. Katowice 2009. Polski Słownik Biografi czny. 1935-2009 Portret królewski w grafi ce. Warszawa 1925 Rastawiecki E. Słownik rytowników polskich. Poznań 1886 Rylska I. Grafi ka polska w latach 1901-1939. Katalog zbiorów Muzeum Narodowego. Wrocław 1983 Semkowicz A. Wydania dzieł Adama Mickiewicza w ciągu stulecia. O wydaniach ogłoszonych za życia poety 1822-1855. Gawęda bibliofi lska. Lwów 1926 Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. T. 1-8. Wrocław 1971-2007 Stamperia Polacca. Florencka i nicejska Ofi cyna Drukarska Samuela Tyszkiewicza [Katalog wystawy]. War- szawa 2009 Szaniawska L. Mapy ziem polskich wydane przez Karola Fleminga w zbiorach Biblioteki Narodowej. 1998 Szeliga J. Mapy ziem I Rzeczypospolitej w atlasach Biblioteki Gdańskiej PAN. Warszawa 1993 Tessaro-Kosimowa I. Warszawa w starych albumach. Warszawa 1978 Thieme U., Becker F. Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart. Leipzig 1907-1950 Tooley R. V. English books with coloured plates 1790 to 1860. Folkestone (England) 1973 Tooley’s dictionary of mapmakers. Nowy Jork 1979 Wardzińska K. Dawne widoki Warszawy. Warszawa 1958 Widacka H. Jan III Sobieski w grafi ce XVII i XVIII wieku. Warszawa 1987 Zakrzewska-Śnieżko Z. Gdańsk w dawnych rycinach. Wrocław 1985 368 WYKAZ SKRÓTÓW

WYKAZ SKRÓTÓW

acc. = accessit (współwydane/y) opr. = oprawa adl. = adligat (współoprawne/y) pap. = papier akw. = akwaforta perg. = pergamin b.a. = bez autora pl. = plansza, karta b.m. = bez miejsca wydania pł. = płótno b.r. = bez roku wydania p.-p. = passe-partout b.w. = bez wydawcy piecz. = pieczęć bibl. = bibliografi a płsk. = półskórek bp = biskup portr. = portret brosz. = broszura ppł. = półpłótno ded. = dedykacja pperg. = półpergamin drzew. = drzeworyt/ów prow. = proweniencja E. = Estreicher reper. = reperowany/a egz. = egzemplarz ryc. = ryciny/a faksym. = faksymile, faksymilia rys. = rysował fot. = fotografi e ryt. = rytował ilustr. = ilustracje s. = strony/a j.w. = jak wyżej supereksl. = superekslibris/y k. = kart/a sygn. = sygnował/sygnatura k.tyt. = karta tytułowa szp. = szpalta kart. = kartonowa/e t. = tom kolor. = kolorowany/a/e tabl. = tablica/e litogr. = litografi a tłocz. = tłoczenia łac. = łaciński/a/e wol. = wolumin/y marm. = marmoryzowany/a/e współcz. = współczesna miedz. = miedzioryt/y współpr. = współoprawny m.in. = między innymi wyd. = wydanie/wydał nakł. = nakładca wyk. = wykonał nlb. = nieliczbowane złoc. = złocenia obcięty/a = rycina obcięta do odcisku p łyty, bez marginesów $8.&-$.6,Ąĩ(.,*5$),., ,16758.&-$8&=(671,&7:$:$8.&-, 1$3257$/8 INSTRUKCJA UCZESTNICTWA W AUKCJI NA PORTALU SECRETERA.PL 371

Instrukcja uczestnictwa w aukcji na portalu secretera.pl

Antykwariat LAMUS przeprowadzi 50 Aukcję Książek i Graﬁ ki na portalu biblioﬁ lskim secretera.pl. W związku z tym poniżej publikujemy szczegółową instrukcję obsługi portalu.

1. Rejestracja na portalu:

Naciśnij przycisk Zarejestruj. Na następnej stronie podaj swoje szczegółowe dane:

Upewnij się, że podałeś poprawny numer telefonu komórkowego i adres mailowy, są one niezbędne do ukończenia rejestracji. 372 INSTRUKCJA UCZESTNICTWA W AUKCJI NA PORTALU SECRETERA.PL

Na podany adres mailowy otrzymasz wiadomość umożliwiającą kontynuowanie rejestracji. Kliknij w odnośnik:

Przepisz kod aktywacyjny z telefonu komórkowego do okna rejestracji na portalu:

Od tej pory możesz używać swojego konta.

Dziękujemy za rejestrację! INSTRUKCJA UCZESTNICTWA W AUKCJI NA PORTALU SECRETERA.PL 373

2. Składanie zamówień na portalu secretera.pl przed aukcją.

Aby zalogować się na portalu, naciśnij przycisk Zaloguj się.

Żeby wyświetlić stronę zawierającą pozycje katalogowe, kliknij w zakładkę Aukcje.

Przed wzięciem udziału w aukcji musisz zaakceptować regulamin aukcji. 374 INSTRUKCJA UCZESTNICTWA W AUKCJI NA PORTALU SECRETERA.PL

Po lewej stronie znajduje się spis treści umożliwiający przyspieszony dostęp do działów.

Kliknij w ikonę koperty, aby otrzymać przypomnienie mailem i sms-em o zbliżającej się licytacji wybranej pozycji.

Kliknij w zdjęcie pozycji, aby zobaczyć jej szczegółowy opis i galerię zdjęć.

Na stronie pozycji możesz złożyć swoją najwyższą oferowaną cenę(limit) według tabeli postąpień. Limity przyjmujemy do dnia 22.05.2020 do godziny 18.00. INSTRUKCJA UCZESTNICTWA W AUKCJI NA PORTALU SECRETERA.PL 375

3. Uczestniczenie w aukcji na portalu secretera.pl

Żeby wziąć udział w licytacji zaloguj się, następnie otwórz zakładkę z interesującą pozycją.

Po lewej stronie zobaczysz zbliżające się pozycje.

Naciśnij przycisk licytuj, aby przebić cenę o jedno postąpienie, zgodnie z tabelą postąpień.

Licytacja pozycji trwa 30 sekund. Każde przebicie spowoduje ustawienie czasu licytacji na kolejne 15 sekund.

Przebieg licytacji możesz obserwo- wać w zakładce historia licytacji. 376 INSTRUKCJA UCZESTNICTWA W AUKCJI NA PORTALU SECRETERA.PL

Pozycję aukcyjną można przebić o wyższą kwotę z listy rozwijanej zgodnie z tabelą postąpień. Wybrana kwota postąpienia, w przypadku pomyślnego zakończenia licytacji, będzie kwotą zakupu (plus 10%).

Więcej informacji o aukcjach próbnych znajdziesz pod adresem www.lamus.pl lub pod numerem telefonu 22 8481639