Palazz Santa Marija, Pjazza tal-Knisja, Mqabba, Malta Tel: 21683020 http://www.santamarija.com e-mail: [email protected]

Kumitat EΩekuttiv 2007 ...... 3 Flimkien nissa˙˙u aktar – Messa©© tal-President tas-Soçjetà ...... 5 Nifi r˙u fl imkien – L-awgurju tas-Sindku ta’ l-Imqabba ...... 7 L-Aptit tal-Qdusija – Rifl essjoni mill-Kappillan tal-Parroçça ...... 9 Frott Sena ta’ Óidma Flimkien – Messa©© mis-Segretarju tas-Soçjetà ...... 11 Soçjetà mog˙nija bl-unuri u tifkiriet sbie˙ - Appell tal-Kaxxier ...... 13 Banda GlorjuΩa – Messa©© tas-Surmast Direttur tal-Banda Re Ìor© V ...... 15 Bord Editorjali Inkomplu nsebb˙u l-Festa b’Armar ©did – Sezzjoni Armar ...... 17 Antoine Sciberras L-Assunzjoni u s-Simboli marbuta mag˙ha – Carmel Briffa Alfred Galea Rifl essjonijiet mid-Direttur Spiritwali ...... 20 Christopher Spiteri Profi l Mro. David Agius – 10 snin Surmast Direttur tal-Banda Re Ìor© V ...... 25 Artikolisti Relazzjonijiet Internazzjonali… Inkomplu fejn ˙allejna ...... 27 Carmel Zahra Insebb˙u u nkabbru l-KaΩin tag˙na - Rendikont mid-Direttur tal-KaΩin ...... 33 Nicholas Briffa Kappillan Dun Nazzaren Caruana Il-Libruni – Kotba tal-kant antikissimi ...... 35 Carmel Ellul Óidma kontinwa - Messa©© mill-Ferg˙a Nisa tas-Soçjetà ...... 37 Carmel Briffa Mro. David Agius Andrew Bugeja ...... 38 Mario Camilleri Attivitajiet varji matul is-Sena – Messa©© mid-Delegat Attivitajiet fi l-KaΩin ...... 39 Fr. Joseph Zahra O.P. Alfred Galea Il-Ìublew tad-Djamanti tal-Qanpiena l-Kbira ...... 40 Anthony Ellul 60 Sena Banda Re Ìor© V ...... 44 Giovanni Farrugia Fran©iska Ghigo Óidmet il-Banda Re Ìor© V – Rapport mill-Kummissjoni Banda ...... 47 Andrew Bugeja Programm Strumentali u Vokali – 10 ta’ Awissu 2007 ...... 49 Vince Attard Programm Festi Esterni f’©ie˙ Santa Marija ...... 50 Antoine Sciberras Carmen Lia Funzjonijiet tal-Knisja ...... 53 Christopher Spiteri L-Arti Marjana matul is-snin ...... 56 Joe Chetcuti Provigarju Dun Anton Gouder Marija fi l-Fidi – Ìimg˙a Marjana 2007 ...... 57 Mons. Lawrence Gatt Marija Mudell – Ìimg˙a Marjana 2007 ...... 59 Soç. Geraldu Attard Carlo Sciberras Marija u Dun Ìor© Preca – Ìimg˙a Marjana 2007 ...... 63 Antoine Sciberras Marija fi l-Knisja – Ìimg˙a Marjana 2007 ...... 67 Superjur Joe Vidal Charlie Busuttil Il-Virtujiet ta’ Marija – Ìimg˙a Marjana 2007 ...... 71 John Zammit Sena ta’ Óidma u Suççess – Messa©© mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Santa Marija ...... 75 Joseph Camilleri Mons. Pawlu Cremona O.P. – L-Arçisqof il-©did ta’ Malta ...... 83 Stefano Farrugia Victor Galea Mons. ÌuΩeppi Mercieca – Arçisqof Emeritus ...... 85 Benjamin Camilleri Sena ta’ Grazzja – 100 Sena MUSEUM, San Ìor© Preca u Joseph Farrugia Seminarista Jonathan Farrugia 75 sena MUSEUM fl -Imqabba ...... 87 Edward Galea San Ìor© Preca u s-Soçjetà tal-MUSEUM – L-ewwel Qaddis Malti ...... 91 Mro. Raymond Attard Viva Santa Marija ta’ l-Imqabba – PoeΩija ...... 101 Trofew Chev. George Martin A. Mus. L.C.M.,O.S.T.J. – L-attivist tas-Sena 2006 ...... 103 Proof Reading Elvin Sciberras Sena s˙i˙a mimlija wirjiet tal-log˙ob tan-nar ...... 105

Ritratti tal-Qoxra Programm tal-log˙ob tan-nar ...... 113 Quddiem Sena impenjattiva g˙all-G˙aqda tan-Nar Santa Marija – Messa©© G˙aqda tan-Nar ...... 115 L-istatwa artistika u devota ta’ Santa Marija, fl imkien ma’ San Ìor© Mater Divinae Gratiae – PoeΩija ...... 119 Preca, l-ewwel Qaddis Malti. Fl- Bijografi ja ta’ ÌuΩeppi Galea (1918-1980)- Fundatur ‘Orkestra Santa Marija’ ...... 121 isfond l-arma tas-Soçjetà u partitura Plançier g˙all-Banda Re Ìor© V – Rendikont ...... 125 tal-muΩika li jirrappreΩentaw is-60 sena tal-Banda Re Ìor© V. Il-Fratellanza tas-Sagrament ...... 127 Wara L-Ostensorju ta’ Santa Marija f’g˙eluq il-95 sena ...... 131 Il-Banda Re Ìor© V ta’ l-Imqabba ddoqq ©ewwa s-Sala Paola VI L-Istatwa ta’ Marija Assunta fuq il-KaΩin f’g˙eluq il-55 sena ...... 133 waqt l-udjenza privata mal-Papa 15 ta’ Awissu 1945 – ÌuΩè Ghigo (1927-2003) ...... 135 Benedittu XVI ©ewwa l-Vatikan. Quddiesa mill-Arçisqof g˙all-Organizzaturi tal-Festi fi l-Parroçça ...... 137 San BaΩilju l-Kbir (329-379) ...... 143 Design, Prepress & Printing Il-Knejjes ta’ San BaΩilju u San Mikiel ...... 145 Minn fejn se jg˙addi l-Març ...... 154 Mqabba Football Club – 50 Sena mit-twaqqif tal-KaΩin u l-Promozzjoni fl -Og˙la DiviΩjoni ...... 157 G˙axar Snin mill-Mi©ja fostna tal-Banda Ìemellata ...... 161 Il-MuΩika Marjana u l-Knejjes Parrokkjali ddedikati lil Marija Assunta f’Malta u G˙awdex ...... 162 Ûurrieq Road, Qrendi Il-Le©©enda ta’ San Pietru u San ÌuΩepp...... 166 Tel: 21680789, 21649012 Rendikont Çelebrazzjonijiet fi l-Knisja - Festa Santa Marija 2006 ...... 168

Kumitat EΩekuttiv 2007

Presidenti Onorarji Onor. Dr. Louis Galea B.A., LL.D., M.P., Sur Joseph Farrugia

President Viçi-President Carmel Zahra Antoine Sciberras Segretarju Assistent Segretarju Carmel Ellul Mario Camilleri Kaxxier Assistent Kaxxier Carmel Briffa Carlo Sciberras Delegat Banda / PRO Direttur tal-KaΩin Christopher Spiteri Anthony Ellul Delegat tan-Nar Delegat Attivitajiet Michael Ghigo Vincent Attard Delegati g˙all-Armar Delegat tal-Plançier Mario Camilleri, Alex Falzon, Michael Ghigo Benny Camilleri Direttur Spiritwali Uffi çjal Relazzjonijiet Internazzjonali Fr. Joseph Zahra O.P. Alfred Galea RappreΩentant fl -G˙aqda KaΩini tal-Baned Maltin ReviΩuri Carmel Briffa Daniel Camilleri, Paul Spiteri Konsulent Legali Dr. Marse Ann Farrugia Dip. CAN.L., LL.D. Surmast Direttur tal-Banda Mro. David Agius A.Mus. L.C.M., A.Mus. V.C.M.(Hons.), A.L.C.M. Kummissjoni Banda Christopher Spiteri, Nicholas Baldacchino, Alfred Galea, Adrian Zahra 3

Messa©© mill-President tas-Soçjetà is‐Sur Carmel Zahra Flimkien Nissa˙˙u Aktar

In˙ossni onorat b˙ala President f’kompetizzjoni Mondjali ©ewwa s-Soçjetà tag˙na. Dejjem g˙andna tas-Soçjetà Santa Marija u Banda Re l-Italja. Illum fi l-bidu tax-xahar ta’ nkunu maturi u attenti li ma naqg˙ux Ìor© V li se nwassal il-messa©© tieg˙i Lulju, li qieghed nikteb dawn il-ftit fi x-xibka li ntellfu l-©ie˙ tal-Festa g˙al din il-Festa ta’ din is-sena hekk versi, propju xahar biss qabel ma jsir g˙aΩiΩa tag˙na. Dan l-a˙˙ar kelli kbira u mag˙rufa, il-Festa ta’ Santa dan l-avveniment, nixtieq nifra˙ lill- diversi laqg˙at li wassluni qrib aktar Marija. Nibda biex infakkar lis-Sur G˙aqda tan-Nar Santa Marija g˙as- taΩ-Ωg˙aΩag˙ u bil-kollaborazzjoni Mattew Zammit, ex-Segretarju tas- suççess mixtieq biex b’hekk inkomplu tag˙hom u l-Kumitat Çentrali n˙oss Soçjetà li ˙alliena proprju matul il- nkabbru l-isem tas-Soçjetà tag˙na kif li ser ikollna Festa o˙ra mill-isba˙ ad festa tas-sena l-o˙ra. In˙ossni kburi ukoll ta’ ra˙alna u ta’ pajjiΩna. Minn unur Ommna Marija. Nixtieq ni©bed wkoll li din is-sena qeg˙din infakkru hawn nixtieq nirringrazzja lil kull l-attenzjoni sabiex matul il-©ranet s-sittin anniversarju minn meta l- min ta s-sehem tieg˙u. Fl-istess ˙in tal-Festa n©ibu ru˙na ta’ nies maturi Orkestra Santa Marija fi ˙dan l-ewwel nixtieq nifra˙ ukoll lil dawk kollha li u b’mod eΩemplari ˙alli nag˙tu ©ie˙ Soçjetà MuΩikali ©ewwa kif jixraq lil Marija Assunta. ra˙alna, ©iet trasformata Nag˙laq bis-soltu f’Banda kif nafuha llum. ringrazzjamenti tieg˙i; lil Dan l-anniversarju mill- s˙abi tal-Kumitat g˙all- ewwel ifakkarni f’ÌuΩeppi appo©© li dejjem sibt fi hom, Galea li kien il-pijunier lis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ u tal-Orkestra u wara tal- lill-Ferg˙a tan-Nisa g˙all- Banda. Ta’ dan nirringrazzja g˙ajnuna li dejjem taw, kif lil ÌuΩeppi li g˙alkemm ukoll lis-Sezzjoni Armar li m’g˙adux mag˙na in˙oss anke din is-sena komplew il-preΩenza tieg˙u fi l-Banda fejn ˙allew is-sena l-o˙ra. Re Ìor© V. Propju sabiex Nirringrazzja lill-G˙aqda tan- infakkru dan l-anniversarju, Nar li b’tant sagrifi ççju dejjem il-Banda Re Ìor© V g˙at- L‐E.T. Arçisqof Mons. Pawlu Cremona O.P. jiffirma l‐ktieb tal‐viΩitaturi taw spettakli mill-isba˙, fil‐preΩenza tas‐Sur Carmel Zahra, President tas‐Soçjetà Santa Marija tieni darba fl -istorja tag˙ha u Banda Re Ìor© V. ori©inali u impressjonanti. kienet ambaxxatriçi ta’ l-arti Nawguralhom kull suççess muΩikali Maltija ©o l-Italja. Hawn taw il-kontribut tag˙hom fi l-Festival speçjalment fi l-kompetizzjoni li ser nixtieq nirringrazzja lis-Sur Alfred tan-Nar ta’ l-Art fejn l-G˙aqda issir f’Ruma, l-Italja. Nirringrazzja Galea tal-˙idma kbira tieg˙u sabiex tag˙na spiççat fost l-ewwel erba’ lis-Surmast u lill-bandisti li kienu dan l-avveniment seta’ jkun suççess. postijiet. Dan wera biç-çar li anke ambaxxaturi ta’ Malta ©ewwa l-Italja Nie˙u l-opportunità sabiex infakkar f’dan is-settur l-G˙aqda tag˙na hija kif ukoll nawgura kull suççess u unur u nirringrazzja lis-surmastrijiet u fost l-a˙jar f’pajjiΩna. lill-Banda Re Ìor© V. Fl-a˙˙ar iΩda lill-bandisti kollha li tul dawn is-snin Din is-sena ma nistg˙ux ng˙idu li Ωgur li mhux l-inqas nirringrazzja lil offrew is-servizzi tag˙hom sabiex kienet sena kollha ward u Ωg˙ar, però marti Mary u lil uliedi g˙all-paçenzja kabbru isem is-Soçjetà u l-Banda Re bid-determinazzjoni tieg˙i u ta’ s˙abi li jie˙du bija sabiex inkun nista’ Ìor© V. Hawnhekk nixtieq b’mod fi l-kumitat kollu, dejjem irba˙na kull nag˙ti l-kontribut tieg˙i mill-a˙jar partikulari nirringrazzja u nifra˙ lis- ostaklu, dejjem fl -interess u l-©id tas- li nista’. L-a˙˙ar appell tieg˙i huwa Surmast attwali tal-Banda Mro. David Soçjetà. Dan wassal sabiex ikollna biex kemm jista’ jkun nattendu g˙all- Agius li propju din is-sena qeg˙din Festa sabi˙a u grandjuΩa kif nafu funzjonijiet sbie˙ li jkollna fi l-knisja ukoll infakkru l-g˙axar anniversarju nag˙mlu a˙na ming˙ajr ebda sforzi kif ukoll nattendu fi l-marçi u b˙alma mill-˙atra tieg˙u b˙ala Direttur tal- artifi çjali biex inkabbru l-Festa tag˙na. ktibt aktar qabel in©ibu ru˙na sewwa Banda tag˙na. Nie˙u l-opportunità sabiex inwassal ta’ nsara ˙alli nag˙tu eΩempju lil Din is-sena wkoll g˙andna il-messa©© tieg˙i liΩ-Ωg˙aΩag˙ dawk kollha li jog˙©obhom iΩuruna. avveniment importanti ie˙or, dak sabiex iΩommu saqajhom ma’ l-art u Grazzi minn qalbi u l-Festa t-tajba li permezz tal-G˙aqda tan-Nar ma ji©rux wara illuΩjonijiet li fi l-futur lil kul˙add. Viva Santa Marija, Santa Marija sejrin nie˙du sehem jistg˙u jtellfu l-unuri li qed tgawdi Patruna ta’ l-Imqabbin. 5

Messa©© mis-Sindku is‐Sur Nicholas Briffa Nifir˙u Flimkien

biex ingawduh fl imkien. Inkunu tant vast ˙add ma jippretendi xejn responsabbli u ma n˙allux l- u kollox isir b’mod volontarju. entuΩjaΩmu ji©ri bina u fl -im©iba InΩommu ˙ajja l-kultura tal- tag˙na nuru maturità b˙ala poplu muΩika li g˙andha tibqa’ l-pern wie˙ed. ta’ l-attivitajiet li jsiru fi l-kaΩini Nappella lir-residenti biex tal-baned tag˙na, naturalment ma’ jikkoperaw kemm mal-Kunsill kif attivitajiet o˙ra kulturali u soçjali li ukoll mal-Kumitat tal-Festa, biex ji©u organizzati matul is-sena mis- kull inkonvenjent li jista’ jinqala’ Soçjetà Santa Marija u Banda Re Waslet il-festa u g˙al darb’o˙ra nissuperawh fl imkien g˙all-©id Ìor© V li wkoll jixirqilhom kull qed niççelebraw il-Festa Titulari ta’ kul˙add. Il- Kunsill ˙a ˙sieb tif˙ir. Din is-sena, b˙as-snin ta’ ta’ Santa Marija li lkoll in˙obbu minn kmieni u g˙amel laqg˙at qabel, il-Banda Re Ìor© V kienet u nqimu b˙ala Omm ta’ dan ir- mal-Kumitati tal-festi biex ji©i impenjata u esegwiet wie˙ed mill- ra˙al. B˙ala poplu nisrani g˙andna kkordinat l-andament tal-Festa, isba˙ kunçerti fi s-Sala Robert n˙arsu lejn il- Madonna b˙ala dik kemm f’dak li hu g˙eluq ta’ toroq, Samut fi l-Furjana. Verament kien il-kreatura li dejjem da˙let g˙alina immani©jar ta’ traffi ku u l-indafa programm muΩikali li la˙aq livell quddiem il-Mulej u xerrdet l- pubblika. Nappella lil kul˙add biex g˙oli ˙afna. im˙abba fost il-popli kollha ta’ kull jag˙ti sehemu f’dan ir-rigward ˙alli Fl-a˙˙arnett f’ismi u f’isem il- Ωmien. kollox jimxi kif ©ie ppjanat. familja tieg˙i, fl imkien ma’ s˙abi Il-messa©© tieg˙i b˙ala Sindku Ma nistax nikkonkludi dan il- l-Kunsilliera, nawgura l-Festa t- ta’ dan ir-ra˙al nindirizzah lejkom messa©© u ma nfa˙˙arx il-˙idma tajba lill-President, Kumitat, Soçi u l-Imqabbin kollha fl imkien, u tal-Kumitat u l-membri kollha tas- lill-Imqabbin kollha u biex f’dawn fl imkien nag˙mlu soçjetà wa˙da li Soçjetà Santa Marija u Banda Re il-©ranet ta’ festa nkattru aktar l- tkun aktar tolleranti u mag˙quda Ìor© V g˙all-impenn tag˙hom g˙aqda ta’ bejnietna, g˙all-©id biex f’din l-okkaΩjoni ta’ festa fi r- matul is-sena kollha. Is-sabi˙ ta’ tag˙na lkoll u ta’ ra˙alna li tant ra˙al tag˙na, in˙ossu f’qalbna l-fer˙ dan kollu hu li g˙al dan ix-xog˙ol in˙obbu u ng˙oΩΩu. li wie˙ed jistenna f’okkaΩjonijiet b˙al dawn. Ninsab çert li kemm il-membri ta’ din is-Soçjetà kif ukoll il- Kumitat g˙amlu ˙ilithom u ˙admu bis-s˙i˙ biex g˙al darb’o˙ra jkollna Festa, li tag˙mel unur lilna l-Imqabbin. In˙e©©e© lill-Imqabbin kollha biex jag˙mlu minn kollox ˙alli fl imkien ingawdu l-Festa bit- tradizzjonijiet kollha li ©©ib mag˙ha u nag˙tu eΩempju tajjeb lil min ji©i jΩurna f’dawn iΩ-Ωminijiet ta’ festa. Nag˙tu timbru f’din l-okkaΩjoni, biex min ji©i fostna, imur lura sodisfatt u jibqa’ jsemmi lil ra˙alna g˙all-˙iliet u t- tradizzjonijiet kollha li baqa’ jΩomm tul is-snin. G˙andna napprezzaw dejjem il- ˙iliet ta’ xulxin u nifi r˙u fl imkien Is‐Sur Nicholas Briffa, Sindku tar‐ra˙al jippreΩenta rigal lill‐President tas‐Soçjetà, is‐Sur Carmel b’dak kollu li ©ie ppreparat g˙alina Zahra nhar l‐10 ta’ Awissu 2006. 7

Rifl essjoni mill-Kappillan tal-Parroçça Dun Nazzaren Caruana L‐Aptit tal‐Qdusija

It-3 ta’ Ìunju 2007 se tibqa’ ta˙t it-titlu ta’ l-Assunta. B˙al Dun nippreparaw g˙al din l-okkaΩjoni ©urnata memorabbli g˙aliex Ìor© il-Madonna ˙adet il-premju li g˙alina hija t-Titular tal-parroçça dakinhar ©ie kanonizzat l-ewwel tag˙Ha wara ˙ajja mimlija virtujiet tag˙na. IΩda kif qalilna tant tajjeb Malti, is-Saçerdot Dun Ìor© Preca, u m˙abba kbira lejn Alla. B˙al l-Arçisqof Cremona fi d-diskors fundatur tal-MUSEUM. Fra˙na Dun Ìor©, Hi kellHa f’qalbHa li tieg˙u li g˙amel lid-diri©enti tal-festi g˙aliex barra li hu wie˙ed minna, tag˙mel ir-rieda t’Alla u qatt ma f’Marzu li g˙adda ma rridux li dawn ˙afna minna niftakruh ˙aj. Donnu fi ttxet l-interessi tag˙Ha. il-©ranet irendu ru˙hom b˙ala ©ranet Dun Ìor© Preca fet˙ilna lilna ta’ ˙idma u tiΩjin u xejn sugu. lkoll l-aptit g˙all-qdusija. Kif tg˙addi l-festa ma Jiena na˙seb li l-aktar jkunx jonqos biss li nΩarmaw ˙a©a li tolqtok f’dan il-fatt il-knisja u t-toroq tag˙na. huwa li fl -a˙˙ar mill-a˙˙ar IΩda rridu nag˙mlu l-kontijiet m’hemmx g˙alfejn tag˙mel mhux biss dawk fi nanzjarji. affarijiet straordinarji sabiex Irrid nistaqsi lili nnifsi: kemm titqaddes. Kien tifel b˙alna swewli dawn il-©ranet sabiex u meta kiber mar l-iskola ersaqt aktar lejn il-Madonna? kif g˙amilna a˙na. Alla Kemm kbirt fl -im˙abba tieg˙i mbag˙ad sejja˙lu sabiex isir lejn Alla? saçerdot. Xejn straordinarju. Kull festa titlob ˙afna B˙al kul˙add fi l-vokazzjoni ta˙bit u ˙sieb. Jien minn tieg˙u sab ˙afna diffi kultajiet hawnhekk nirringrazzja lil speçjalment sabiex iwaqqaf dawk li f’dawn il-©ranet is-Soçjetà tal-MUSEUM. Din imiddu idejhom sabiex ma ˙adhiex b˙ala diffi kultà nag˙mlu Festa sabi˙a kif iΩda aktar b˙ala sfi da li hu inhu xieraq. U dan ng˙idu laqag˙ha bil-fer˙. It-triq kemm g˙al dawk li ja˙dmu tag˙na hi l-istess b˙al tieg˙u. fi t-tiΩjin u ç-çelebrazzjonijiet Jista’ jkun li s-sej˙a tag˙na tal -knisja kif ukoll dawk li ma kinitx g˙as-saçerdozju. ja˙dmu fuq barra. Forsi g˙aΩ-Ωwie© jew inkella Grazzi wkoll lis-Soçjetà g˙aΩilna triq o˙ra. Meta Il‐Kappillan Dun Nazzaren Caruana waqt iç‐çerimonja tal‐ Santa Marija li ta’ kull sena d -diffi kultajiet ne˙duhom PreΩentazzjoni tat‐tfal u trabi. ta˙dem id f’id mag˙na sabiex b˙ala sfi da, il-˙ajja narawha mod Meta no˙or©u l-istatwa tag˙Ha inkunu nistg˙u norganizzaw din il- ie˙or. IΩda Dun Ìor© kellu sigriet dakinhar tal-Festa tag˙Ha, propju Festa. Il-©ranet tal-Kwindiçina kif ie˙or. U dan kien l-g˙aqda s˙i˙a li fi l-15 ta’ Awissu, dak li jolqotna ukoll tat-Tridu u çelebrazzjonijiet kellu ma’ Alla. Dan narawh çar fi l- huwa l-wiçç sabi˙ ta’ Marija o˙ra, huma okkaΩjoni tajba sabiex kitbiet tieg˙u speçjalment fi l-mod li i˙ares lejn is-sema. Huwa wiçç nisimg˙u l-Kelma t’Alla li kif kien jitlob. Kien devot kbir ta’ l- seren li jixhed dak li hemm fi l-qalb jg˙idilna San Pawl hija l-Kelma li Ewkaristija. Id-diffi kultajiet tag˙na ta’ din il-mara ©eneruΩa. Donnu tqanqal (g˙all-qdusija). In˙e©©e© nistg˙u nibdluhom fi sfi da sabi˙a qed tg˙idilna, ‘Ag˙mlu kura©©, lil kul˙add sabiex nattendu g˙al jekk a˙na nΩommu din l-g˙aqda anke intom tistg˙u tkunu b˙ali fi l- dawn il-funzjonijiet. Il-©ranet ta’ s˙i˙a ma’ Alla. Ìenna’. festi huma wkoll okkaΩjoni tajba Dan li qed ng˙id nistg˙u narawh Bil-mod il-mod de˙lin f’dawn sabiex nag˙mlu qrara u nfi ttxu fi l-qaddisin l-o˙ra. U l-aktar fi l- il-©ranet ta’ Festa. Ìranet ta’ aktar l-Ewkaristija. Minn qalbi Madonna li dalwaqt fi l-parroçça ta˙bit u ta’ stennija. Il-litur©ija nawgura l-Festa t-Tajba lill- tag˙na se nag˙mlu l-Festa tag˙ha wkoll tixtieqna li lkoll kemm a˙na Imqabbin kollha. 9

Jikteb is-Segretarju is‐Sur Carmel Ellul Frott Sena ta’ Óidma Flimkien

G˙addiet sena o˙ra. Re©a’ fi l-kompetizzjoni mondjali tan- sett qniepen ©odda g˙all-Banda. wasal iΩ-Ωmien li naqsam mag˙kom nar. Nixtieq mill-qalb kull suççess Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ din is-sena, ˙idmet is-Soçjetà matul is-sena li g˙al dawn iΩ-Ωew© avvenimenti apparti l-attivitajiet li jorganizzaw g˙addiet. Biex ti©i ççelebrata l- barra pajjiΩna. Matul is-sena li matul is-sena, da˙lu g˙al Ωew© Festa li s-Soçejta’ tag˙na tiççelebra, g˙addiet il-Banda tag˙na g˙amlet pro©etti kbar fejn l-ewwel pro©ett jinvolvi xog˙ol impenjattiv tul is- programm suççess fl -10 ta’ Awissu kien il-Presepju Óaj f’Diçembru sena kollha li jer©a’ jibda hekk kif fejn il-mistieden prinçipali kien iç- li g˙adda u wirja ta’ statwi tal- tispiçça l-Festa tas-sena ta’ qabel. Champion Mondjali tat-tisfi r David Ìimg˙a l-Kbira fi l-kaΩin. Waqt li konna qed niççelebraw il- Morris. Wara tellg˙et programm Nag˙laq dawn il-kelmtejn billi Festa tas-sena l-o˙ra ˙alliena l-ex ie˙or fi s-sala Robert Samut f’Marzu nirringrazzja l-ewwel nett lil s˙abi Segretarju Mattew Zammit li kien li g˙adda u wara fi Ωmien il-Ìimg˙a tal-Kumitat u l-familji tag˙hom, Segretarju tas-Soçjetà fi Ωminijiet l-Kbira, il-Banda tag˙na laqg˙et lill-G˙aqda tan-Nar, lill-G˙aqda ta’ diffi çli. Minn hawn fl imkien ma’ lill-E.T. Arçisqof ©did ta’ Malta l-Armar, lis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙, lis- s˙abi nsellmu l-memorja ta’ Mattew Mons. Pawlu Cremona O.P. Il- Surmast u l-bandisti, lill-benefatturi Zammit tax-xog˙ol siewi li g˙amel qofol ta’ dan kollu jintla˙aq matul tas-Soçjetà, soçi u partitarji, lill- b’riΩq il-kaΩin. il-Festa li ser niççelebraw. Kunsill Lokali, lill-kappillan u l- Wara li n©abar l-armar kollu tas- Il-Kumitat kompla bil-˙idma kleru u lil kull min jg˙in fl -armar sena li g˙addiet, il-Kumitat beda tieg˙u ta’ matul is-sena fl imkien tal-knisja. Hawn nag˙mel appell ja˙seb u jippjana kif ser jorganizza mas-sotto kumitati fi ˙dan is-Soçjetà biex kull min jista’ jattendi g˙all- Festa o˙ra kif jixraq lill-Patruna fejn tkompla x-xog˙ol fuq il-pro©ett funzjonijiet ta’ ©ol-knisja li jsiru ta’ l-Imqabba, Santa Marija. Biss tal-plançier, kompla x-xog˙ol fuq fi l-©ranet tal-Festa. Appell ie˙or ma’ dawn il-preparamenti nqalg˙u armar ©did kif ukoll sar investiment imur lejn is-soçi u l-partitarji sabiex stediniet biex l-G˙aqda tan-Nar fuq makkinarju biex jit˙affef ix- fi l-©ranet tal-Festa nie˙du pjaçir tag˙na tie˙u sehem fi l-konferenza xog˙ol ta’ l-armar fi Ωmien il-Festa. fi l-marçi ming˙ajr ma noffendu lil organizzata minn Thomas Cook. Hawn nappella biex kull min jista’, ˙add biex ingawdu frott is-sena ta’ Konna mistiedna wkoll fl -ewwel joffri l-g˙ajnuna tieg˙u fi t-twaqqif ˙idma fl imkien. Festival tan-Nar ta’ l-Art, l-g˙eluq ta’ l-armar u fi Ω-Ωarmar ta’ l-armar Grazzi lil kul˙add. tal-Festival Internazzjonali tan- fi l-©ranet tal-Festa. L-G˙aqda tan- Viva l-Patruna ta’ l-Imqabba Nar ta’ l-Ajru, u l-akbar stedina Nisa kompliet biex setg˙u jinxtraw Viva Santa Marija u sfi da hija li nie˙du sehem fi l- Festival Mondjali tan-Nar ta’ l-Ajru organizzat ©ewwa Ruma fi l-bidu ta’ Awissu, Caput Lucis. Stedina o˙ra saret lill-Banda tag˙na biex fl imkien ma’ baned o˙rajn tie˙u sehem f’©img˙a attivitajiet ©ewwa Cave, Ruma. Dawn l-attivitajiet barra l- kalendarju tas-Soçjetà tag˙na, komplew ikabbru l-isfi da biex minnhom inkomplu nkabbru l-isem tas-Soçjetà tag˙na u no˙or©u bl- unuri kollha. Meta qed nikteb dawn il- kelmtejn baqa’ biss ftit jiem qabel ma l-Banda tag˙na tmur l-Italja Is‐Sur Carmel Ellul, Segretarju tas‐Soçjetà waqt bdil ta’ rigali fit‐tieni Ωjara ©ewwa l‐Italja tal‐Banda 11 u l-G˙aqda tan-Nar tie˙u sehem Re Ìor© V.

Appell mill-Kaxxier is‐Sur Carmel Briffa Soçjetà Mog˙nija bl‐Unuri u Tifkiriet Sbie˙

Nibda billi nsellem lill-qarrejja tan-Nar ©ewwa Valmontone fi l- Banda tag˙na ser jallegrawna matul kollha ta’ dan il-ktieb li ta’ kull provinçja ta’ Ruma ©ewwa l- Italja. il-©ranet tal-Festa. Minn hawn sena tag˙mlu l- appuntament Dan wara Ωew© impenji o˙ra li l- nixtieq nirringrazzja lis-Surmast tag˙kom mag˙na sabiex taraw G˙aqda tan-Nar di©à kellha wara u l-bandisti tal- post g˙all-impenn x’hemm im˙ejji g˙all-Festa tag˙na r-reb˙ ta’ l- Ewwel Kampjonat tag˙hom permezz ta’ diversi ta’ Santa Marija li ti©i ççelebrata Internazzjonali tal-Log˙ob tan-Nar kunçerti matul is-sena kollha. b’dedikazzjoni kbira ©ewwa r-ra˙al ta’ Malta. Dawn l-impenji kienu l- Nixtieq nifra˙ lis-Sezzjoni tag˙na ta’ l-Imqabba fi x-xahar ta’ ˙arqa fi l-Port il-Kbir f’Diçembru li Ûg˙aΩag˙ g˙all-˙idma tag˙hom Awissu. g˙adda fl -okkaΩjoni ta’ Konferenza matul is-sena, fosthom il-presepju ˙aj fi l-festi tal-Milied, il-Wirja tal- Ìimg˙a l-Kbira, “La Semana Santa” kif ukoll il-Ìimg˙a Marjana. Dan barra l-involviment tag˙hom matul il-©ranet tal-Festa fejn jid˙ol briju u armar. Ma nistax ma nsemmix l- G˙aqda ta’ l-Armar fejn g˙all-Festa ta’ din is-sena ser tlesti s-sett armi tat-Trofi ni tal-Pjazza kif ukoll tax- xog˙ol li sar fuq sett pedestalli g˙al Triq Karmenu Ciantar. Is-Sezzjoni Nisa komplew bil-˙idma tag˙hom ta’ matul is- sena fejn jorganizzaw Coffee Mornings, jag˙tu sehemhom fi l-˙jata, lotteriji u ©bir ie˙or matul is-sena. Kif qeg˙din taraw na˙seb li lkoll taqblu mieg˙i li din is- sena se jer©a’ jkollna Festa o˙ra speçjali. G˙alhekk nitlobkom Is‐Sur Carmel Briffa, Kaxxier flimkien mas‐Sur Christopher Spiteri waqt bdil ta’ rigali mal‐Banda tg˙inuna b’kull mezz possibbli, Taljana ‘Granadieri di Sardegna’ waqt il‐‘Festa del Socio’ ©ewwa Ruma l‐Italja. sew fi nanzjarju kif ukoll manwali Fil-fatt b˙alissa ninsabu organizzata minn Thomas Cook u l- g˙aliex l-impenji li g˙andna huma nippreparaw sabiex f’g˙eluq is- ˙arqa l-o˙ra fl -a˙˙ar ta’ April fejn kbar. L-okkaΩjoni tal-Festa Titulari sittin sena mill-Banda Re Ìor© kienet mistiedna sabiex tag˙laq il- toffrilna l-opportunità sabiex V immorru ©ewwa Cave l-Italja Festival Internazzjonali tan-Nar. ingawdu fl imkien l-atmosfera fejn il-Banda ser tkun impenjata Minn hawn nixtieq nawguralhom ferrie˙a u brijuΩa li ©©ib mag˙ha f’Festival Internazzjonali ta’ Baned kull suççess. l-Festa. Huwa dmir tag˙na lkoll li fosthom mill-Italja, Ingilterra, u G˙all-Festa ta’ din is-sena nibΩg˙u g˙al dak li ksibna matul Franza. Minn hawn nixtieq nawgura jiena fl imkien mal-Kumitat ˙adna is-snin u nkomplu nistinkaw sabiex kull suççess lill-Banda tag˙na. ˙sieb sabiex jer©a’ jkollna Banda inkomplu ng˙ollu l-livell tal-Festa Barra minn hekk l-G˙aqda Internazzjonali minn ©ewwa u tas-Soçjetà tag˙na, Soçjetà tan-Nar Santa Marija fi l-bidu Cornwall l-Ingilterra, St Slythians mog˙nija bl-unuri u tifkiriet sbie˙. ta’ Awissu ser tie˙u sehem Brass Band li fl imkien mal-Baned f’Kompetizzjoni Internazzjonali Maltin mistiedna, kif ukoll il- VIVA SANTA MARIJA 13 TAX-XIÓA RESTAURANT Blue Grotto, Wied iΩ-Ûurrieq

specialising in: FRESH FISH AND MEAT (A la Carte and Maltese Rabbit also available) AND MANY SPECIAL DISHES For reservations phone 21680684

Opening Hours (from 1st June onwards) from 9.00am till 11.00pm Messa©© mis-Surmast Direttur tal-Banda Mro. David Agius Banda GlorjuΩa

G˙addew g˙axar snin minn meta li g˙all-kunçerti b˙al dawn jinqdew daqq tal-Marcia Pontifi ca li l-Papa ©ejt appuntat Surmast Direttur ta’ bi professjonisti li kultant ma tkunx laqa’ bi ˙©aru b’attenzjoni kbira. din il-Banda glorjuΩa. Din infatti tista’ til˙aq il-livell me˙tie©. G˙ax Barra dawn id-diversi pa©ni hija il-˙dax-il festa tieg˙i peress li dawn sfortunatament min˙abba l- tad-deheb fl -istorja ta’ din il-Banda kont appuntat fi l-bidu tas-sena 1997. ˙afna impenji tag˙hom ma jattendux ma nistax ma nsemmix il-kunçert F’dawn l-g˙axar snin kelli ˙afna g˙all-ammont konsiderevoli ta’ annwali ta’ Ωmien il-Festa kif ukoll esperjenzi sbie˙ fejn tista’ tg˙id doqt provi. G˙alhekk it–teamwork li huwa dak introdott minni stess g˙all- kull esperjenza li banda tista’ tag˙tik. importanti, ma jkunx hemm. Ir- ˙abta ta’ Marzu fejn f’kull kunçert Nibda biex insemmi li eΩatt kif ©ejt raba’ punt kien is-sekwenza kif kien urejna versatilità u kellna sorpriΩi appuntat, mill-ewwel kelli l-kunçert imfassal il-programm, fejn intla˙aq biex iΩommu l-udejnza interessata u ©ewwa l-Università li kien il-bidu ta’ climax qawwi meta beda jg˙addi l- tinqatel il-monotonija. triq ta’ suççessi kontinwi li ksibt ma’ ˙in. Fil-kunçerti ta’ l- 10 ta’ Awissu din il-Banda. Mument ie˙or li nibqa’ wkoll tindaqq muΩika diffi çli biex niftakar huwa l-Akkademja li konna inΩommu l-livell tal-Banda u l- tellajna ©ewwa l- knisja fl -okkaΩjoni kunçert ikun ta’ çertu valur!! Ma tal-˙amsin sena tad-Domma ta’ l- nistax ukoll ma nsemmix li kelli Assunta. Ma nistax ninsa l-ovazzjoni sehem fi t-tieni parti tal-Ìemella©© li kbira li kienet ing˙atat meta konna s-Soçjetà reb˙et l-unur ta’ L’Etoile wasalna fl -a˙˙ar battuti ta’ l-Innu D’Or mill-Kummissjoni Ewropea. tal-mibki ex-Surmast tal-Banda Mro Dan ix-xog˙ol kollu f’dawn l-a˙˙ar George Martin. g˙axar snin ©ie mirqum tajjeb u Sentejn ilu, kelli esperjenza m˙awwar bis-sa˙˙a tar-rieda tajba kbira o˙ra, fejn il-Banda Re Ìor© minn kull esponent. V kienet l-ewwel banda Mqabbija Nibda mill-muΩiçisti fi ˙dan is- li daqqet ©ewwa t-Teatru Manoel. Soçjetà tag˙na, minn kull membru Hawnhekk mhux bi fta˙ir, g˙ax tal-Kumitat, kif ukoll bis-sapport jing˙ad x’jing˙ad, f’dawn l-a˙˙ar tal-partitarji li rajt jiΩdiedu fl -appo©© snin g˙adu ˙add ma tella’ kunçert ta’ tag˙hom minn sena g˙all-o˙ra. Dan kalibru b˙al dan . Dan ng˙idu b’ fatti jixhed il-mod kif qed isir il-briju fi l- konkreti u fuq baΩi ta’ kummenti li marçi li dejjem qed nara jiΩdied minn Mro. David Agius li 10 snin ilu n˙atar Surmast g˙adni nirçievi s’issa wara sentejn ta’ tal‐Banda Re Ìor© V. sena g˙all-o˙ra. G˙alkemm sar ˙afna dan il-kunçert kolossali minn diversi xog˙ol ma rridux nieqfu hawn. IΩda esponenti u nies ta’ çertu esperjenza Wara dan l-avveniment kien imiss g˙andna nkomplu ninvestigaw toroq f’dan il- qasam!! Dawn il-kummenti avveniment ie˙or importanti. Dak ta’ ©odda biex intejbu l-livell u nibqg˙u nista’ nelenkahom f’punti kif ©ej: L- din is-sena stess fejn il-Banda ˙adet nΩommu l-Banda tag˙na fost l-aqwa ewwel u qabel kollox il-programm sehem u rrappreΩentat lil Malta g˙at- poΩizzjoni tal-baned f’Malta!! kien fi h diversi siltiet li jirrikjedu tieni darba ©ewwa l-Italja. Hawnhekk Nag˙laq biex nirringrazzja lill- impenn s˙i˙ minn kull sezzjoni tal- il-Banda ˙adet sehem f’Festival Kumitat g˙all-fi duçja li dejjem wera banda u kienet muΩika ta’ kalibru tal-baned fost erba’ baned o˙ra fi ja, lill-bandisti kollha g˙all-appo©© g˙oli f’termini ta’ diffi kultà! It-tieni, mill-Italja, Franza, u l-Ingilterra. u l-kura©© li jag˙mluli, u lill-partitajri il-mod kif ©iet esegwita l-muΩika F’dan l-avveniment wie˙ed ikun kollha. f’termini ta’ interpretazzjoni. jista’ jevalwa l-livell tal-banda meta Nixtieq nirringrazzja fuq kollox Dan kien possibbli biss g˙all- tipparagunah mal-baned l-o˙rajn. lis-Sur Chris Spiteri, id-Delegat ammont kbir ta’ provi li l-muΩiçisti F’dawn it-tip ta’ festivals, wie˙ed tal- Banda li kellu involviment kbir kollha attendew g˙alihom u g˙ar- jevalwa t-tip ta’ repertorju u s-sistemi mieg˙i biex is-suççessi msemmija responsabbiltà li kul˙add refa’ fl imkien uΩati biex jintla˙aq il-livell fi l-˙oss. hawn fuq setg˙u jsiru possibbli, kif mieg˙i biex ˙dimna fl imkien g˙al Kien ukoll ta’ sodisfazzjon g˙alija li ukoll lis-Sur Alfred Galea li bir- suççess mist˙oqq. It-tielet punt kien l-Banda daqqet ©ewwa Sala Nervi relazzjonijiet internazzjonali jg˙in li l-muΩiçisti tal-lokal kienu kollha fl -udjenza mal-Papa Benedittu XVI, ˙afna biex il-Banda tibqa’ moderna u preΩenti u kollha taw sehemhom bis- fejn fost diversi siltiet il–Banda tiffjorixxi. Grazzi mill-qalb u l-Festa 15 s˙i˙, mhux kif jag˙mlu çertu baned g˙alqet l-udjenza b’mod ©enerali bid- t-tajba lil kull˙add. PPropertyroperty fforor SSaleale ddirectirect ffromrom oowner.wner. MMaisonettesaisonettes & AAppartmentsppartments iinn a qquietuiet aarea;rea; 3 bbedrooms,edrooms, mmainain bedroombedroom withwith eensuitensuite & ooptionalptional garagesgarages iinn GGudja.udja. SStartingtarting ffromrom LLm52,000.m52,000. Messa©© mid-Delegat tas-Sezzjoni Armar is‐Sur Mario Camilleri Inkomplu Nsebb˙u l‐Festa b’Armar Ìdid

Ninsabu ftit ©ranet biss qabel iskudett ta’ din l-arma. Barra minn pariri li tana waqt il-kostruzzjoni ta’ niççelebraw il-Festa tant g˙aΩiΩa hekk ˙dimna tmien ornamenti g˙al dawn il-pedestalli. Is-sena li ©ejja g˙alina l-Imqabbin, il-Festa ta’ ta˙t dawn l-armi. hija l-intenzjoni tag˙na li nlestu Santa Marija Patruna tar-ra˙al B˙al kull sena Michael ta dan is-sett mix-xog˙ol ta’ l-injam. tag˙na. B˙al kull sena f’dan l- kontribut kbir lil din l-G˙aqda Nixtieq nirringrazzja lis-Sinjuri intervent annwali tieg˙i nag˙ti g˙all-volum ta’ xog˙ol li jag˙mel Emanuel Pace, Antoine Abdilla u rendikont ta’ ˙idmet is-Sezzjoni u anke g˙ax-xog˙ol professjonali li Joe Abdilla li g˙enuna waqt dan Armar matul din is-sena. Fil-fatt kapaçi jo˙loq. Ix-xog˙ol ta’ xkatlar, il-proçess. appena g˙addiet il-Festa fassalna induratura u r˙amar ta’ dawn l-armi programm s˙i˙. Sa minn xahar u ornamenti ˙adt ˙siebu jien fejn wara l-Festa li g˙addiet bdejna g˙al din il-Festa l˙aqt lestejt it- na˙dmu fuq li ˙allejna. Kif jaf tmienja li huma. kul˙add is-sena li g˙addiet bdejna Il-passi li jmiss issa huma li wkoll na˙dmu fuq diversi xog˙ol jinbidlu fi s-snin li ©ejjin il-bnadar u g˙al Triq Karmenu Ciantar. anke na˙dmu fuq it-tmien bandalori L-ewwel prijorità li kellna ©odda kif jixraq ma’ dawn it-trofej. g˙al din is-sena kienet li nlestu x- Is-sur Jerry Ghigo ˙a ˙sieb ja˙dem xog˙ol fuq tmien armi ta’ trofej tmien strutturi tal-˙adid g˙all- g˙all-pjazza. Hekk kif g˙addiet il- bnadar tat-trofej fi lwaqt li ˙adem Festa s-Sur Michael Ghigo kompla ukoll fuq tmien arbli ©odda g˙al ja˙dem fuq l-iskultura ta’ dawn l- ©ol-pjazza. Hawnhekk ta’ min armi biex b’hekk stajna nag˙qdu d- isemmi li Jerry minn dejjem kien diversi biççiet ta’ skultura fl imkien. ta’ g˙ajnuna g˙al din l-G˙aqda kif Dan ix-xog˙ol kien jirrikjedi ukoll g˙as-Soçjetà tag˙na g˙ax- ˙afna attenzjoni u ninsab ukoll xog˙ol volontarju li jag˙mel. konvint li ˙a jintg˙o©bu minnkom Hekk kif g˙addiet il-Festa u Is‐Sur Charles Falzon ma’ wie˙ed mill‐ pedestalli ©odda g˙al Triq Karmenu Ciantar. il-partitarji. Din is-sena ˙dimna tlestew id-disinni bdejna wkoll wkoll xi skultura fuq l-injam fuq l- na˙dmu fuq sett ©did ta’ pedestalli Kif jaf kul˙add is-sena li g˙al Triq Karmenu Ciantar. Id- g˙addiet tajna bidu g˙al sett ©did disinn huwa tas-Sur Andrew ta’ statwi g˙al Triq Karmenu Bugeja. Dan id-disinn ikompli Ciantar. Kellna kliem ta’ tif˙ir jikkumplimenta ma’ sett tat-tmien minn kul˙add g˙all-ewwel statwa trofej li n˙admu s-sena li g˙addiet. li ΩanΩanna f’din it-triq u dawn il- Din is-sena se jkollna opportunità li kummenti poΩittivi taw ra©un lil naraw ix-xog˙ol li twettaq fuq erba’ din l-G˙aqda wara li g˙aΩlet lill- pedestalli ©odda. Dan ix-xog˙ol istatwarju Aaron Camilleri Cauchi tal-injam in˙adem min Sur Charles biex ikun hu li ja˙dem fuq dan Falzon meg˙jun minni u tista’ tg˙id is-sett ta’ persuna©©i. Din is-sena mill-familja tieg˙u kollha. Nixtieq ˙a jkollna l-opportunità li naraw nirringrazzja lil sie˙bi Chalie statwa ©dida dik ta San ÌuΩepp li b’mod speçjali din is-sena g˙ax b˙as-sena li g˙addiet ©iet im˙allsa naf il-volonta’ kbira li kellu biex mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙. inlestu dawn il-pedestalli. B˙al kull Din is-sena nbeda x-xog˙ol sena s-Sur Carmel Ellul, Segretarju fuq l-iskultura g˙at-tmien trofej ta’ din is-Soçjetà kien ta’ g˙ajnuna ta’ Triq Karmenu Ciantar. Dan ix- Is‐Sur Michael Ghigo ma’ wa˙da mill‐armi qabel ma ©ew indurati u r˙amati. Xog˙ol li ser kbira g˙as-self ta’ ˙afna g˙odda li xog˙ol in˙adem mis-sur Andrew 17 narawh fil‐festa ta’ din is‐sena. ˙affewlna x-xog˙ol u anke g˙all- Bugeja. G˙al din is-sena ma kienx Aldo Ritchie

‘Madonna ta’ Pinu’, Triq il‐Óarri©iet Mqabba ZRQ 08 Tel: 21641032 Mob: 9946 5963 Fantasy Flowers e‐mail: [email protected] Flowers for weddings, engagements, etc Invitations & Souvenirs ©dida u anke kien hemm bΩonn li “Dan x-xog˙ol ji©i msa˙˙a˙ b’xi fi b r e u anke jinbidel xi injam fejn kien hemm bΩonn. ix-xog˙ol L-istawi li ©ew irrestawrati huma dawk ta’ San Pietru, San jirrikjedi Mattew, San Ìakobb iΩ-Ωg˙ir u San Xmun. Is-sena li ©ejja ser inkomplu ˙afna r-restawr fuq xi statwi o˙ra li huma l-aktar fi l-bΩonn. Matul din is-sena n˙admet attenzjoni” kwantità kbira ta’ liedna g˙al diversi toroq madwar l-Imqabba. Dan ix- possibli li jitlesta x-xog˙ol kollu xog˙ol sar mis-Sinjuri Roderick fuq din l-istess skultura. G˙alhekk Pace, Emanuel Pace, Raymond is-sena li ©ejja ser jitkompla dan ix- Vella u Antoine Abdilla. xog˙ol u nispera li jibda x-xog˙ol Qabel nag˙laq dan l-artiklu ma L‐istatwa ta’ San Ìwann il‐Battista. Statwa li ΩΩanΩnet matul il‐festa tas‐sena l‐o˙ra m˙allsa ta’ induratura u r˙amar fuq dan is- nistax ma nirringrazzjax lil dawk mis‐Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ tas‐Soçjetà. sett ta’ trofej. kollha li tawna l-g˙ajnuna tag˙hom, Wara l-Festa li g˙addiet lill-benefatturi, lil Doris Camilleri billi nappella lil kul˙add b’mod iddeçidejna li kien hemm bΩonn li li kull sena tg˙ini fi l-©bir ta’ fondi, partikulari liΩ-Ωg˙aΩag˙ biex fi l- jinbeda xog˙ol ta’ restawr fuq erba’ lis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ u lil s˙abi jiem tal-Festa ji©u jag˙tu s-sehem stawi tal-appostli. Dan ix-xog˙ol tal-Kumitat EΩekuttiv tal-fi duçja li tag˙hom fl -armar u fi Ω-Ωarmar. qed isir mis-sur Andrew Bugeja. dejjem urewni. Nawgura l-festa t-tajba lil Ix-xog˙ol kien jinvolvi Ωebg˙a Nixtieq nag˙laq dan il-messa©© kul˙add. JJMAMA AAluminiumluminium wworksorks Joseph Mizzi Aluminium works & soffi t ceilings 6, Sejba Road, Mqabba Tel: 2164 2955 Fax: 2164 9170 Mob: 9944 5686 E-mail: [email protected] For aluminium products with competitive prices and professionally done with years of experience in aluminium works We fabricate aluminium apertures, like doors & windows with new profi les and a large range of colours. We cater for customer made structures, as greenhouses, verandas, skylights, facades and more. Call for free quotation for: Louvers fixed & adjustable Double glazed apertures (with Argon Gas) Showers & partitions Insect screens & roller nets Hinged, sliding & revolving apertures Maltese balconies, stairs & handrails Security main doors Arched apertures & folding doors

We do also soffitt ceilings in mineral fibre & gypsum in various models 19 Rifl essjonijiet mid-Direttur Spiritwali Fr. Joseph Zahra O.P. L‐Assunzjoni u s‐Simboli Marbuta Mag˙ha

Qeg˙din niççelebraw festa o˙ra – ix-xbieha tal-Madonna li qed ti©i li g˙andu li j©ib kollox ta˙tu.” f’©ie˙ l-Assunta u din id-darba me˙uda fi s-sema mill-an©li. Óajjitna tajjeb li nie˙du ˙siebha g˙aΩilt li nitkellem mag˙kom L-an©li jwasslulna tama ©dida. fuq din l-art, imma ˙ajjitna mhix minn simboli li huma marbuta Hekk se˙˙ per eΩempju fi t-t˙abbira biss fuq din l-art. Il-˙ajja tag˙na mal-Assunta. Is-simboli b˙alma ta’ l-an©lu lil Marija, li nitkellem trid tkompli g˙all-eternità, hemm kul˙add jaf qeg˙din hemm biex fuqha aktar ’il quddiem. Din hija fejn marru qabilna Ìesù u Marija lilna jg˙inuna nifhmu ˙wejje© og˙la tama ©dida g˙alina lkoll. Tama Ommna. U din il-fi di mhix gidba. minnhom. Hekk nie˙du li tahielna Ìesù bil- Kienet tkun gidba kieku Kristu eΩempju imma©ini ta’ qawmien tieg˙u mill- mhux veru kien imqajjem mill- Ωew© çrieket mag˙quda imwiet. Tama li qed fl imkien, nifhmu li dak tag˙tina ukoll Marija is-simbolu qed jirreferi li ssie˙bet fi l-qawmien g˙as-sagrament taΩ- ta’ binha Ìesù u ©iet Ωwie© li b˙ala Ωwie© ma jin˙all imtellg˙a s-sema bir-ru˙ u l- qatt – g˙alhekk g˙andna iç-çrieket ©isem. U din hi t-tama tag˙na. mag˙qudin fl imkien. Mela f’dan Araw x’jg˙allimna l-Ispirtu s- il-kaΩ is-simbolu qed jirreferi, kif Santu permezz ta’ San Pawl: fi l-fatt g˙andu jkun g˙al xi ˙a©a “Jekk g˙andna tama fi Kristu bil-wisq og˙la minnu. g˙al din il-˙ajja biss, a˙na l-aktar B˙ala simboli li huma marbuta nies imsejkna fost kemm huma l- mal-Assunta, nistg˙u nintraççaw bnedmin”. (1Kor, 19) Mela a˙na mill-inqas ˙amsa: Il-qabar vojt, il- lkoll ninsabu msejj˙a biex in˙arsu ward, il-©ilji, iç-çintura u l-an©li li lejn is-sema pajjiΩna. Hekk insibu fl -arti l-aktar antika, jidhru madwar fl -ittra lill-Filippin kapitlu 3 vers il-Madonna li qed itellg˙uha fi s- 20 u 21: “..a˙na pajΩani tas-sema; sema, b˙alma g˙andna l-kwadru minn hemm bil-˙erqa nistennewh sabi˙ tal-Assunta, mag˙rufa l-aktar ji©i, is-Salvatur tag˙na Sidna Ìesù b˙ala “Ta’ Pinu”, f’G˙awdex. Kristu. Hu g˙ad ibiddlilna l-©isem imwiet: Imma Kristu verament kien Normalment qabar vojt jindika imsejken tag˙na fi s-sura tal-©isem imqajjem mill-imwiet – l-ewwel qabar li jkun intuΩa. Qabar li ma tieg˙u, bil-qawwa tas-setg˙a fost dawk li raqdu” (Kol 1, 18). U jkunx ©did, ma jkunx vojt. Qabar kieku Kristu ma kienx imqajjem minnu nnifsu huwa simbolu tal- mill-imwiet, fi er˙a hi l-fi di u l- mewt. Qabar qieg˙ed hemm biex predikazzjoni tag˙na. (cfr.1 Kor,17) fi h jilqa’ l-katavru ta’ bniedem Mela l-qabar miftu˙ irid ifakkarna li jkun temm ˙ajtu fuq din l-art. f’dan il-messa©© evan©eliku, Ma’ qabar dejjem hemm assoçjati messa©© mimli tama fi l-˙ajja çertu affarijiet b˙alma huma d- eterna. Messa©© li kien ©ie m˙abbar dekompoΩizzjoni tal-©isem mejjet, lil Marija Santissima permezz tal- tmermir, swidija, g˙eluq. Il-qabar Arkan©lu Gabriel (cfr. Lq 1, 26- vojt mela huwa sinjal ta’ mewt. 38), messa©© li t˙abbar lir-rg˙ajja Fis-simbolu tal-qabar miftu˙ di©à permezz tal-An©li, u hekk b˙alma g˙andna kollox il-kuntrarju. dakinhar huma kantaw: “Glorja ’l Qabar miftu˙ huwa sinjal tar- Alla fi l-g˙oli tas-smewwiet u sliem reΩurezzjoni, tal-qawmien. Sinjal li fl -art lill-bnedmin ta’ rieda tajba l-©isem mejjet mhux hemm. U hekk (cfr. Lq 2, 8-15), hekk ukoll f’din hu fi l-fatt fuq il-qabar miftu˙ nilm˙u is-solennità tal-Assunta, issa naraw 20 ix-xbieha tant g˙aΩiΩa u g˙al qalbna lill-An©li li qed itellg˙uha s-sema bir-ru˙ u l-©isem u qed t˙alli lil dak “Munifi centissimus Deus” tal- Santa Monika batiet ˙afna tara lil il-qabar vojt. Din hija reb˙a o˙ra Papa Piu XII li fi ha jiddefi nixxi binha fi t-triq tat-telfi en. Skond l- fuq il-mewt u d-dnub. Il-mewt ma l-Assunzzjoni ta’ Marija b˙ala istorja kienet Marija stess li dehret kinitx l-a˙˙ar kelma f’Marija g˙ax Dogma). Hawn hi l-fwie˙a qaddisa lil Santa Monika liebsa biç-çintura Marija hija l-aktar safja, l-aktar li to˙ro© mill-qabar ta’ Marija li mqaddsa, biex f’mumenti daqshekk pura u g˙alhekk li dan il-messa©© allura narawh mimli jew imdawwar diffi çli tal-˙ajja tag˙ha, twasslilha tal-qawmien huwa mmarkat ukoll bil-ward. l-Konsolazzjoni. Dakinhar il- bil-©ilji tas-safa. Dan il- Madonna stess b’xhieda messa©© evan©eliku, huwa tal-fara© li bih farr©et lil messa©© safi . Ma g˙andux dik l-omm, qalg˙et iç- tidwir – ma g˙andux çintura minn ma’ ˙Ωiemha gideb – huwa biss il- u ˙allitielha b˙ala sapport. proklamazzjoni tal-verità EΩattament kif kienet u g˙alhekk li d-domma tal- g˙amlet ma’ l-Appostlu Assunta hija pprokklamata Tumas, dakinhar tat-tlug˙ b˙ala verità tal-fi di li rridu tag˙ha fi s-sema. Kienet nemmnuha. imbg˙ad Santa Monika Dawn il-©ilji xi drabi stess li tatha lil binha, li jidhru wkoll u bl-istess mal-konverΩjoni tieg˙u, sinifi kat, fi l-qabar ta’ Ìesù dan g˙addiha lill-membri li qed jirxoxta. Hawn nistg˙u Simbolu ie˙or marbut max- tal-kommunità monastika li hu kien b’aktar façilità nassoççjaw il- xbieha tal-Assunta huwa ç-çintura. waqqaf. Minn dawn is-simboli qabar ta’ Ìesù ma’ dak ta’ Marija Skond it-tradizzjoni mqaddsa u li tkellimt dwarhom, nislet il- u minnhom nisiltu l-verità tal-fi di l-istorja tal-Knisja, l-Imqaddsa messa©© tieg˙i g˙al din is-solennità fi s-safa kollu tag˙ha li ˙ajjitna ma Ver©ni Marija tlett ijiem wara li tal-Assunta. Messa©© li nixtiequ tintemmx imma tinbidel. Din hija temmet ˙ajjitha fuq din l-art, ©iet jkun ta’ t˙e©©i©a g˙al ˙afna. Ejjew sej˙a g˙alina lkoll biex insaffu t- imtellg˙a s-sema bir-ru˙ u l-©isem. ilkoll nit˙e©©u fi d-devozzjoni vera twemmin tag˙na: “Kull min g˙andu Waqt li kienet qed ti©i mtellg˙a s- lejn il-Madonna. Marija tixtieqna din it-tama fi h, jissaffa b˙alma safi sema hija tat iç-çintura mqaddsa nkunu nsara veri. Nsara veri li huwa Kristu.” (1Gw 3,3) tag˙ha lill-Appostlu Tumas. Tumas meta nag˙mlu l-festi tag˙na, dawn Ma’ dan, inΩidu simbolu ie˙or fl imkien mal-kumplament tal- ikunu manifestazzjoni ta’ fi di vera – il-ward. Simbolu b’tifsira kbira, Appostli, fet˙u l-qabar imma ma li tkun immarkata bit-tama vera tifsira li titlaq mill-qawl: “mix- sabux il-©isem tal-Ver©ni Mbierka. g˙as-saltna tas-smewwiet fejn mar xewk jo˙ro© il-ward”. Dan ifi sser B’hekk iç-çintura mqaddsa saret qabilna Ìesù u fejn mieg˙u ©iet li mill-mewt Alla kapaçi jag˙mel ix-xhieda l-aktar awtentika tat- imsie˙ba Marija Assunta. ˙wejje© kbar. Mix-xewk tat-tbatija, tlug˙ fi s-sema tal-Madonna bir-ru˙ Nawgura g˙alhekk il-Festa t- tad-dnub, tal-mewt, Alla kapaçi u l-©isem. Is-simbolu taç-çintura tajba lil kul˙add fi lwaqt li nag˙mel jo˙ro© il-ward, il-fwie˙a, il-˙ajja mqaddsa mela huwa simbolu l-appell tieg˙i tas-soltu biex ma eterna li g˙andha diversi aspetti, li jqanqal fl -Appostli u b’mod n˙allux il-Festa tg˙addi ming˙ajr b˙alma l-warda g˙andha diversi partikulari f’Tumas (li ma tantx kien ma nersqu lejn is-sagramenti tal- petali li fl imkien qed jiffurmaw jemmen malajr), konsolazzjoni. qrar u tat-tqarbin. is-sbu˙ija kollha tal-warda fi ha Konsolazzjoni li g˙alkemm Marija nnifi sha. G˙alhekk f’diversi kwadri ma g˙adhiex bil-©isem tag˙ha li jirrafi guraw l-Assunta, a˙na f’nofshom, ˙allitilhom tifkira nilm˙u l-ward. Marija kellha tbati dejjiema tal-preΩenza tag˙ha. U f’˙ajjitha (ftakru fi s-seba’ duluri ta’ hija propju l-fi di li trid tikkunslana Marija). Marija kellha wkoll tg˙addi f’din id-dinja sakemm naslu g˙as- mill-mewt f’din il-˙ajja, imma l- saltna tal-©enna fejn hemmhekk mewt ma kellhiex l-a˙˙ar kelma. nithennew g˙al dejjem fl imkien Il-mewt ta’ Marija ©iet mirbu˙a ma’ Kristu Sidna u ma’ Marija mill-grazzja ta’ Kristu Rxoxt u Ommna u ma’ s˙abna l-qaddisin. allura ©iet img˙ollija fuq il-kori Qaddisa li talbet ˙afna meta kollha tal-an©li. Hekk kien me˙tie© kienet g˙addejja minn mumenti li wara li ttemm ˙ajjitha fuq din l- ta’ dulur u xewk fi l-˙ajja tag˙ha, art, Marija kellha tittie˙ed fi s-saltna u li g˙andha tkun mudell g˙alina tas-smewwiet bir-ru˙ u l-©isem. devoti tal-Assunta, hija Santa 21 (cfr. Kostituzzjoni Dommatika Monika, omm il-kbir Santu Wistin. Emanuel Cini

For all Industrial, Electrical, Mechanical & Electronic Services

“Meterora”, Plot 28 Triq il‐Konvoj ta’ Santa Marija Mqabba ÛRQ 09, Malta

Tel: 2168 5014 Fax: 2164 9161 Mob: 9942 6850 E‐mail: [email protected]

Fejn issibu: Drain Pipes u Fittings (Plastic u Asbestos) Fittings tad-dawl u ta’ l-ilma, Cement, Kolla tal-Madum u Grouting, Hand tools, Power tools u aççessorji o˙ra Cristalite Prop. Joseph Farrugia Kitchen Sinks u Geysers, Ilbies Protettiv u Safety Shoes, Tankijiet ta’ l-ilma tal-Fibre, Materjal ta’ Kisi u fuq il-Fil. Issibu wkoll ’il fuq minn 5000 Kulur ta’ Ûebg˙a ta’ kull tip kemm g˙al barra u anke g˙al ©ewwa. In˙alltuha dak il-˙in. Qtug˙ ta’ kull kwalità ta’ çwievet kif ukoll security keys.

• 10% Discount on Paints, Power Tools, Electric & Water Fittings • Nispeçjalizzaw f’self adhesive signs b˙al No Parking, No Smoking, etc… • Importaturi ta’ g˙odda tad-ditta professjonali CENTURION bi prezzijiet kompetittivi FREE DELIVERY Opening Hours: Monday to Friday: 7.00 a.m. - 7.00 p.m. Saturday: 7.00 a.m. - 3.00 p.m. ILLUSIONS BAR & BISTRO Pizzeria & Cafeteria & Ice Cream Open 9:30am till 11:00pm for breakfast, lunch & dinner. Open air service, fully stocked bar, moderate prices, games room too. Big Screen for Live Football & Formula 1.

Pretty Bay, BirΩebbu©a BBG 02, Malta • Mob: 9942 1014 Farell Bathrooms Blue Grotto Avenue, Zurrieq T: 2164 2396 F: 2168 9745 E: [email protected] Profil Mro. David Agius 10 Snin Surmast Direttur tal‐Banda Re Ìor© V

David Agius in˙atar Surmast fosthom il-Banda Nazzjonali. Malti, l-aktar g˙all-g˙add ta’ marçi li mal-Banda Re Ìor© V nhar it-23 ta’ Kompla javvanza fl -istudji tieg˙u, kkompona fosthom il-famuΩi Santos, Marzu 1997. Beda l-karriera muΩikali kemm fi l-prattika kif ukoll fi t-teorija Al Pacino u Censinos. Fir-repertorju tieg˙u mal-Banda San Mikiel ta’ g˙and diversi g˙alliema fosthom ta’ dan is-Surmast huwa estenda ÓaΩ-Ûabbar meta kellu biss 7 snin. Mro. Ronnie Debattista u Freddie biex ikkompona kompoΩizzjonijiet Óare© idoqq g˙all-ewwel darba bil- Mizzi. Dawn l-istudji wassluh biex diversi fosthom fl -1999 Festive klarinett fl -1982. Sentejn biss wara jikseb bl-unuri kollha d-Diplomi A. Fantasy, fl -2000 Id-Domma ta’ l- huwa ©ie appuntat klarinett solista (Mus.) V.C.M. A. (Mus.) L.C.M. u Assunta, fl -2001 Kantata g˙al Sidtna ma’ l-istess banda. Matul il-karriera l-A.L.C.M. Marija Omm tal-Grazzja u Musical muΩikali tieg˙u, David daqq ma’ David Agius illum il-©urnata huwa Impressions, poema sinfonika fl - g˙add ta’ baned Maltin u G˙awdxin, mag˙ruf sewwa fi l-qasam bandistiku 2005. Flimkien mal-Banda Re Ìor© V, David Agius imexxi wkoll il- Banda San Mikiel ta’ ÓaΩ-Ûabbar, li tag˙ha la˙aq Surmast Direttur fi s- sena 2000, wara li g˙amel numru ta’ snin iservi b˙ala Assistent Surmast. Ilu wkoll g˙al diversi snin jokkupa l-kariga ta’ Assistent Surmast mal- Banda Sant’Elena ta’ Birkirkara. Mro. David Agius iddistingwa ru˙u wkoll internazzjonalment meta mexxa l-Banda San Mikiel, kien Assistent Surmast mal-Banda Sant’Elena, kif ukoll daqq ma’ diversi baned Maltin u G˙awdxin ©ewwa g˙add ta’ pajjiΩi madwar id- dinja. Propju din is-sena Mro. David Agius mexxa lill-Banda Re Ìor© V

Mro. David Agiud jidderie©i l‐Banda Re Ìor© V waqt li ssellem il‐˙ru© ta’ l‐istatwa minn fuq iz‐ waqt Festival Internazzjonali g˙all- zuntier. Baned ©ewwa l-Provinçja ta’ Ruma fl -Italja. Fil-˙ajja professjonali tieg˙u David Agius jokkupa l-kariga ta’ Senior Broker ma’ Kumpanija ta’ l-Assikurazzjoni. David Agius huwa miΩΩewwe© lil Antonella, li hi wkoll muΩiçista. Huma jg˙ixu ©ewwa r-Rabat, Malta u g˙andhom tlett itfal, Mayron Jose’, Kyran u Quivan. Il-Kumitat, membri u bandisti tas-Soçjetà Santa Marija u Banda Re Ìor© V jifi r˙u lis-Surmast David Agius f’g˙eluq l-10 snin b˙ala Surmast Direttur tal-Banda Re Ìor© V u jawgurawlu aktar snin fi t- tmexxija tal-Banda, kif ukoll aktar suççessi fi l-karriera muΩikali tieg˙u. Mro. David Agius waqt il‐kunçert indimentikabbli nhar il‐15 ta’ Novembru 2005 ©ewwa t‐Teatru 25 Manoel. Mini Skip Service also available

Leli Camilleri

Leli, Triq il-Madonna tal-Ìilju, Mqabba Tel: 9947 4468

Old Valletta Road, Mqabba Mob: 7973 0206 Relazzjonijiet Internazzjonali … ... Inkomplu fejn ˙allejna Jikteb is‐Sur Alfred Galea

Fil-Ktieb tal-Festa tas-sena l-o˙ra il-jum meta tajna mer˙ba fl -Imqabba kont ˙allejtkom b’rapport dettaljat lill-Banda mistiedna Internazzjonali rigward iΩ-Ωjara f’Malta tal-Banda minn St. Keverne. Qabel il-Banda Re IngliΩa Bedford Town Concert Brass Ìor© V bdiet bil-Programm Annwali Band li saret matul il-©ranet tal-festa tag˙ha, sar març mill-Banda ta’ 2005. Kont tajt ukoll informazzjoni St. Keverne. Il-març mexa tul Triq dettaljata fuq il-mistednin Karmenu Ciantar u hekk kif wasal fi l- Internazzjonali li kellna g˙all-festa parti tal-Pjazza quddiem l-istatwa tal- tas-sena l-o˙ra ©ewwa l-Imqabba. Il- Papa, il-Banda g˙amlet parata qasira festa tas-sena 2006 nistg˙u ng˙idu li stil ta’ Military Tattoo. Waqt il-març u g˙addiet b˙al berqa. Kellna festa o˙ra d-display spikkaw il-preçiΩjoni f’dak li sabi˙a li fi ha ççelebrajna fl imkien hu marching drill u fejn tid˙ol Military suççess ie˙or Internazzjonali. Wara Tattoo Style Display. Kien imiss l-unur Etoile d’Or miksub fl -1998, is- imbag˙ad wara l-Programm tal-Banda sena l-o˙ra Ωidna mieg˙u unur ie˙or Re Ìor© V. F’dan il-˙in tas-serata presti©©juΩ internazzjonali – Kul˙add spikkat il-professjonalità ta’ David jista’ jinduna li qed nirreferi g˙ar-reb˙a Morris f’kull silta li fi ha akkumpanja assoluta fi l-Festival Internazzjonali David Morris flimkien mal‐Banda Re Ìor© V l-Banda. Kull min kien preΩenti g˙as- tan-Nar li sar f’Malta f’Mejju 2006. (Mqabba 10/08/06) serata jaf x’ra u x’sema’. Kienet xi ˙a©a Mimli b’kura©© wara dan kollu jien TeleviΩjoni Maltin. Ma naqasx ukoll ©dida u ori©inali li sa˙˙ret lil kul˙add. qatt ma’ waqaft na˙dem fi l-kwiet illi David Morris jag˙mel l-ewwel Waqt il-Programm spikkaw ukoll il- f’din l-isfera hekk importanti fi d-dinja ˙bieb Imqabbin ©ewwa l-KaΩin tas- membri tal-Banda u l-akkumpanjaturi tal-lum. Permezz ta’ din il-kitba ser Soçjetà, u bejn xi fl ixkun birra u ie˙or minn St. Keverne li da˙lu malajr fl - inΩommkom infurmati rigward ix- ma naqasx illi jdewwaq ftit mit-talent atmosfera tal-festa speçjalment waqt xog˙ol li g˙amilt matul din l-a˙˙ar sena fenomenali tieg˙u lil dawk preΩenti id-daqq tal-Pomp and Circumstance fejn jid˙lu relazzjonijiet Internazzjonali fi l-KaΩin. Il-jum tad-9 t’Awissu kienet March ta’ Edward Elgar, muΩika ferm g˙as-Soçjetà u Banda tag˙na. imbag˙ad il-©urnata tal-wasla f’Malta popolari mal-Brass Bands IngliΩi. tal-Banda minn Cornwall l-Ingilterra Matul il-jiem tal-11 u 12 t’Awissu Festa 2006 St. Keverne Town Silver Band. Dawn 2006, waqt li fl -Imqabba kompliet Kif tafu g˙all-festa 2006 waslu ©ewwa l-ajruport internazzjonali g˙addejja l-festa ta’ Santa Marija, komplejna nΩidu r-rekord ta’ mistiedna ta’ Malta dakinhar bil-lejl fuq titjira David Morris u St. Keverne Town Silver Internazzjonali li Ωaru Malta g˙all-festa minn Exeter. Band kellhom iç-çans juru t-talenti ta’ Santa Marija fl -Imqabba. Minbarra Il-jum ta’ l-10 t’Awissu kienet tag˙hom lill-kumplament tal-poplu s-solitu Banda Barranija s-sena l-o˙ra il-©urnata ta’ David Morris kif ukoll Malti permezz ta’ kunçerti ©ewwa rnexxieli nag˙mel kuntatti sabiex g˙all- Programm Annwali tal-Festa jkollna xi ˙a©a ©dida u ori©inali. Dan wassal sabiex fl imkien mal-Banda Re Ìor© V fl -10 t’Awissu 2006 ikollna lil David Morris, World Whistling Champion mill-Ingilterra. David Morris wasal Malta matul il-lejl tas-7 t’Awissu 2006. L-g˙ada, it-8 t’Awissu, David Morris ©ie l- KaΩin tas-Soçjetà fejn saru provi ©enerali fl imkien mal-Banda g˙all- programm, wara li konna ilna xhur s˙a˙ nikkunçertaw il-muΩika li David kien bag˙tilna mill-Ingilterra. Dakinhar saru wkoll intervisti lil David 27 Morris minn stazzjonijiet tar-Radju u Kunçert minn St. Keverne Brass Band (Mqabba 13/08/06) ©ew offruti ikel fuq u binti Martina, Antoine Sciberras, il-bejt tal-KaΩin minn Daniel Camilleri, Chris Spiteri u fejn kellhom ukoll iç- Carmel Ellul min-na˙a tas-Soçjeta, çans isegwu l-ispettaklu Nicholas Briffa Sindku u l-Kunsilliera grandjuz tan-nar, ta’ l-Imqabba, Kunsilli Lokali ta’ spettaklu li segwew Marsakala u Mellie˙a. Grazzi wkoll lil b’attenzjoni mill-bidu dawk li g˙enuna min-na˙a tal-media, sa l-a˙˙ar. ewlenin fosthom Remenda Grech, Nhar il-festa n- Mario Fenech u Toni Abela. Fl-a˙˙ar nies ta’ St. Keverne iΩda mhux l-anqas grazzi lill-Imqabbin ©ew l-Imqabba fi l-˙in u Maltin u G˙awdxin li apprezzaw dan Març minn St. Keverne Brass Band (Mqabba 10/08/07) eΩatt sabiex jaraw il- it-talent Internazzjonali meta Ωaruna Wied il-G˙ajn u l-Mellie˙a. Dawn il- bidu tal-purçissjoni. Hekk kif da˙let g˙all-festa. B’dispjaçir insemmi mistiedna mbag˙ad re©g˙u rritornaw il-purçissjoni, il-Banda telg˙et fuq il- fl -a˙˙ar xi individwi li ppruvaw lura l-Imqabba nhar it-13 t’Awissu, plançier u tat bidu g˙al kunçert ie˙or iwaqqg˙u g˙aç-çajt lil dawn il-barranin l-a˙˙ar jum tat-tridu. Dakinhar qabel din id-darba mimli b’muΩika ferri˙ija. – ng˙idilhom illi a©ir b˙al tag˙hom ma il-bidu tal-març mill-Banda Re Ìor© Spikka waqt dan il-kunçert is-sense jservi g˙alxejn ˙lief i˙amme© l-unur V sar kunçert ta’ muΩika le©©era fi l- of humor li g˙andhom dawn in-nies li tag˙na l-Maltin. Nispera li esperjenzi pjazza quddiem il-kaΩin fejn David mhux biss kapaçi jdoqqu iΩda kapaçi b˙al dawn iservu wkoll sabiex nedukaw Morris kellu çans ukoll jurina l-abbiltà jo˙olqu atmosfera allegruΩa, ˙a©a li lil dawn it-tip ta’ nies. tieg˙u b˙ala surmast tal-Banda. Wara niΩlet g˙asel ma’ kull min, Imqabbin u l-kunçert il-mistednin Internazzjonali mhux, li g˙o©obhom jibqg˙u l-Imqabba Wara l-Festa 2006 kellhom laqg˙a mas-Sindku u Kunsill anke jekk il-purçissjoni kienet ilha li Hekk kif g˙addiet il-festa 2006, Lokali ta’ l-Imqabba fi l-bini ta’ l- da˙let. Wara li spiçça kollox il-Banda komplejt bil-˙idma tieg˙i f’din l-isfera. isptar il-qadim ©ewwa l-Imqabba. Il- u n-nies ta’ St. Keverne telg˙u g˙all- F’mo˙˙i kelli s-sena 2007, sena li fi ha kumplament tal-lejla kien naturalment a˙˙ar darba fi s-swali tal-KaΩin fejn sar l-Banda Re Ìor© V tag˙laq 60 sena. riservat g˙all-qofol tal-març ta’ l-a˙˙ar riçeviment ta’ l-a˙˙ar. Ma naqsux l- Ósibt li kien xieraq illi g˙al din is-sena tridu ©ewwa l-pjazza ta’ l-Imqabba. a˙˙ar ritratti quddiem il-pitturi ©ewwa nag˙mel xi ˙a©a iΩjed g˙all-Banda Fil-jum ta’ l-14 t’Awissu, lejliet s-sala prinçipali, u l-bdil ta’ l-a˙˙ar tag˙na f’dan il-birthday speçjali. Ftit il-festa, marti Antoinette u jien rigali bejnietna, mumenti li jien u l- qabel il-festa 2006 kont irçevejt stedina akkumpanjajna lil David Morris l- familja tieg˙i diffi çli ninsew – matul mill-Italja g˙al Festival Internazzjonali ajruport, u wara komplejna mal-Banda dan il-˙in ©ejna ppreΩentati rigali tipiçi tal-Baned li kellu jsir ©ewwa l-belt ta’ ta’ St. Keverne li dakinhar kellha impenn minn Cornwall mill-manager u surmast Cave viçin Ruma. EΩatt wara l-festa ie˙or g˙all-festa ta’ Santa Marija. tal-Banda Alan Retallack, akkumpanjat pproponejt l-idea li nie˙du sehem f’dan EΩattament qabel l-ispettaklu tan-nar minn çapçip u g˙ajjat mill-grupp kollu il-festival lill-kumitat, li min-na˙a sinonimu ma’ lejliet il-festa, il-Banda ta’ “Alfred, Alfred, …..” tieg˙u qabel mieg˙i. Flimkien ma’ tat kunçert ie˙or quddiem il-kaΩin. Il-Banda ˙alliet Malta l-g˙ada dan kollu jien komplejt ukoll na˙dem F’dan il-kunçert, ippreΩentat b’abbiltà tal-festa wara nofsinhar biex b’hekk sabiex fi l-festa ta’ din is-sena in©ib xi mill-bandist tal-post Daniel Camilleri, g˙alaqna kapitlu ie˙or fl -istorja. Kienet Banda o˙ra barranija. Dan kollu wassal spikkat il-bravura tal-bandisti ta’ din esperjenza o˙ra sabi˙a u ta’ sodisfazzjon sabiex bejn it-3 u d-9 ta’ Lulju 2007 il- il-banda u t-teamwork li ja˙dmu bih kbir kemm g˙alija, g˙all-familja tieg˙i, Banda Re Ìor© V telg˙et iddoqq g˙at- ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast tag˙hom kif ukoll g˙al dawk kollha li kienu tieni darba ©ewwa l-Italja. G˙all-festa Alan Retallack. Wara li saru xi bdil ta’ mag˙na. Ringrazzjament speçjali jmur ta’ din is-sena wkoll fostna ser ikollna rigali il-kunçert ©ie fi tmiemu bid-daqq l-ewwel u qabel kollox lil dawk kollha xi mistiedna Internazzjonali – Il- ta’ l-innijiet nazzjonali. EΩatt wara l- li kienu mieg˙i u tawni l-g˙ajnuna Banda St Stythians Brass Band minn kunçert il-mistiedna minn St. Keverne me˙tie©a fosthom marti Antoinette Cornwall, l-Ingilterra, kif ukoll Andy Isca, Professur tal-muΩika u surmast minn ©ewwa l-Istati Uniti – dawn kollha ©ejjin Malta g˙all-festa ta’ din is-sena.

IΩ-Ωjara tal-Banda Re Ìor© V fl -Italja – Lulju 2007 L-ewwel kuntatt li kelli kien ftit xhur qabel il-festa 2006 meta permezz ta’ email minn Cave rçevejt stedina sabiex nie˙du sehem matul Festival Internazzjonali g˙all-Baned imsejja˙ b˙ala Festa del Socio – Cave, 2007. Minn hemm ’il quddiem nista’ 28 Wie˙ed mill‐a˙˙ar ritratti tal‐grupp minn St. Keverne f’Malta ng˙id li bis-support kontinwu ta’ mhux ˙aΩin. Il-muΩika hija verament lingwa universali – tirrealizza dan meta tara erba’ baned minn pajjiΩi differenti jdoqqu b’mod alternat spontanjament. Esperjenza li ma tinsa qatt meta tara nies ©ejjin mid-Dinja kollha jçapçpu u japplawdu lill-Banda tag˙na. Wara li spiççat l-udjenza mxejna fl imkien tul Via della Conciliazione lejn Castel Sant’ Angelo f’Ruma, wie˙ed mill- Kunçert minn St. Keverne Brass Band (Mqabba 14/08/06) monumenti l-aktar importanti ©ewwa marti Antoinette, g˙amilt sena u nofs kellna l-opportunità nΩuru Villa Este, Ruma. Hemmhekk il-Banda Re Ìor© ˙idma bejn kuntatti u arran©amenti post bi ©miel liema b˙alu fosthom V fl imkien mal-Banda ta’ St. Keverne sabiex wasalna ˙alli ftit ©img˙at ilu l- ©nien enormi mimli nixxieg˙at u daqqew marçi wara xulxin propju fi t- Banda tag˙na setg˙et tag˙mel it-tieni funtani. Wara Tivoli kompleja t-triq triq li tag˙ti g˙ad-da˙la prinçipali avventura tag˙ha barra minn Malta. lejn Cave fejn sibna jistennewna l- ta’ dan il-monument/muΩew. Wara li F’Marzu li g˙adda jien u l-familja Kumitat tal-Banda ta’ Cave mmexxija kellna l-ikel u ftit ˙in mistrie˙ barra tieg˙i tlajna l-Italja fejn iltqajna minn Blandino Sfera, President, mal-Banda Associazione Bandistica delegazzjoni mill-Kunsill ta’ Cave, Citta’ di Cave, organizzaturi ta’ dan fl imkien mal-Banda IngliΩa minn St. il-Festival. Hemmhekk iffi nalizzajt Keverne. Wara din il-mer˙ba kul˙add kollox u wkoll wassalt stedina uffi çjali er˙ielha lejn il-lukanda. Wara li jien ming˙and is-Soçjetà tag˙na sabiex il- fl imkien mal-President tal-Banda ta’ Banda ta’ Cave ΩΩur Malta g˙all-festa Cave solvejna xi problemi lo©istiçi ta’ l-2008, stedina li ntlaqg˙et bil-fer˙a li nqalg˙u ma’ xi bandisti barranin min-na˙a tat-Taljani. Ta’ min jg˙id li kienu mag˙na, inΩilna g˙all-ikel u ukoll illi fuq talba tat-Taljani jien kont kellna l-kumplament tas-serata libera. involut ukoll f’˙idma sabiex il-Banda L-Erbg˙a 4 ta’ Lulju 2007 kienet minn Cornwall St. Keverne Town ©urnata ferm importanti matul din il- Silver Band ˙adet sehem ukoll f’dan ©img˙a. Kmieni fi lg˙odu l-grupp Malti il-festival. B’hekk dan il-Festival serva fl imkien mal-grupp IngliΩ tlaqna lejn wkoll sabiex ner©g˙u niltaqg˙u mal- Ruma fejn ˙adna sehem attiv waqt l- Associazione Bandistica Città di Cave waqt Banda IngliΩa li kienet mistiedna mis- Udjenza tal-Papa fi l-Vatikan. Hekk jum il‐Festival (08/07/07) Soçjetà g˙all-festa tas-sena l-o˙ra. kif d˙alna sibna post riservat g˙alina L-avventura tag˙na ©ewwa l-Italja fl imkien ma’ Ωew© baned o˙rajn, g˙ad-dell ta’ dan il-Kastell, qbadna bdiet nhar it-Tlieta 3 ta’ Lulju 2007 wa˙da mill-Polonja u l-o˙ra mill- l-Pulman li ˙adna lejn Piazza dei fi lg˙odu meta grupp ta’ 72 ru˙ bejn Italja. Kienet esperjenza ferm sabi˙a Quiriti fejn il- Banda Re Ìor© V u Bandisti u Partitarji ˙allejna Malta li tqabbdek il-bard meta tisma’ u tara St. Keverne Town Silver Band taw lejn Ruma. Mal-wasla tag˙na sibna l- l-Banda tag˙na ddoqq ©ewwa Sala kunçert quddiem il-funtana li hemm Pulmans jistennewna li ˙aduna g˙al Paolo VI fi l-vatikan. Billi l-Papa ttardja tiddomina din il-Pjazza importanti ©o excursion ©ewwa l-Belt ta’ Tivoli fejn ftit biex wasal kellna çans indoqqu ftit Ruma. Wara l-Kunçerti lkoll er©ajna lura lejn il-lukanda g˙all-ikel ta’ fi lg˙axija. B’hekk temmejna din il- ©urnata hekk importanti li g˙andha tag˙milna lkoll kburin. Veru kienet ©urnata twila g˙all-Banda tag˙na u g˙all-Banda ta’ St. Keverne, però meta n˙arsu lura g˙andna nindunaw illi din kienet ©urnata Kbira g˙as- Soçjetà tag˙na. Flimkien ktibna pa©na storika o˙ra g˙as-Soçjetà u l-Imqabba. Il-Banda Re Ìor© V daqqet ©ewwa l-Vatikan, fost folla enormi ta’ nies mid-dinja kollha, u l-aktar importanti, f’waqtiet minnhom ftit metri biss ’il bog˙od mill-Papa Benedittu XVI. Dan ma kienx biΩΩejjed – daqqejna f’postijiet prominenti ©ewwa Ruma. M’hix ˙olma ta’ kull Banda Maltija li ddoqq quddiem monument hekk kbir u Importanti fi ç-çentru ta’ Ruma, b˙alma Les Cateau Chambresis minn Franza waqt 29 Il‐poster bil‐Programm uffiçjali tal‐Festival il‐Festival (08/07/07) hu Castel’ Sant’ Angelo? G˙andek fi l-platea bi fl ixkun inbid sabiex jag˙mel brindisi mas-surmast tal-Banda Stuart Chappell. Fl-a˙˙ar ta’ dan il-kunçert il- Banda mhux talli intalbet tag˙mel Bis, iΩda sa˙ansitra kellha tag˙mel Tris!! Óadt gost ˙afna nara lil s˙abi t-Taljani jkantaw fer˙anin u kburin l-innu Taljan fl -a˙˙ar tal-Kunçert. Óassejtni fer˙an u kburi g˙ax permezz ta’ xog˙li rnexxieli g˙al darb’ o˙ra nag˙mel xi ˙a©a ta’ sodisfazzjon g˙al kul˙add!! L-a˙˙ar ©urnata tag˙na ©ewwa Cave bdiet permezz ta’ quddiesa fi l-

Il‐Baned Re Ìor© V quddiem il‐Vatikan (04/07/07) knisja ta’ Santo Stefano, li tinsab bieb ma’ bieb mal-muniçipju ta’ Cave, fejn t˙ossok kburi meta ssir taf illi Pjazza sabiex nag˙mlu dawra ta’ interess il-Banda ta’ Cave g˙andha l-kwartieri hekk importanti fi ç-çentru ta’ Ruma madwar din il-Belt Storika. L-ewwel tag˙ha. Óassejtni verament kburi b’dak b˙alma hi Piazza dei Quiriti ting˙alaq kellna Ωjara madwar il-BaΩilika ta’ li wettaqt meta l-Litur©ija tal-Kelma g˙at-traffi ku sabiex il-Banda tag˙na San Pietru, Ωjara gwidata minn Mons. inqrat bil-lingwi kollha tal-pajjiΩi tkun tista’ ddoqq? Renzo Cilia, qassis Malti li jg˙ix ©ewwa rappreΩentati fi l-Festival tal-Baned. L- Il-Óamis 5 ta’ Lulju kienet ©urnata Ruma, u ja˙dem ©ewwa l-Vatikan. ewwel tela’ jaqra bandist mill-Banda ta’ ta’ divertiment g˙alina billi morna g˙al Matul il-jum ukoll kellna l-opportunità Cave li qara’ l-ewwel Ωew© lezzjonijiet excursion li ˙aditna Castel Gandolfo, naraw aktar postijiet f’Ruma fosthom bit-Taljan. Imbag˙ad il-Kappillan tal- il-post fejn il-Papa g˙andu r-residenza Fontana di Trevi, Piazza del Colosseo, Knisja qara’ l-Evan©elju bit-Taljan tas-sajf. InΩilna wkoll Lago Albano, Piazza Navona, u Piazza Venezia fost li mbag˙ad inqara’ bil-FrançiΩ minn g˙adira fi l-viçin li jg˙idu hija bokka ta’ o˙rajn. Filg˙axija rritornajna Cave Bandist tal-banda FrançiΩa, bl-IngliΩ vulkan antik li llum inbidlet f’g˙adira fejn assistejna g˙al aktar kunçerti mill- minn Alan Retallack, manager tal- hekk sabi˙a. Filg˙axija kellna mbag˙ad iç-çans li nassistu g˙all-kunçert tal- Banda Associazione Bandistica Citta’ di Cave, parti mill-Primo Raduno Internazionale di Bande Musicali – Festa del Socio 2007. Il-Ìimg˙a 6 ta’ Lulju 2007 fi lg˙odu kellna excursion lejn Cassino. Hemmhekk Ωorna l-Monasteru ta’ Montecassino, monasteru bi storja twila li fl -a˙˙ar gwerra dinjija kien ©ie distrutt kompletament minn bumbardamenti, li iΩda mbag˙ad re©a ©ie mibni eΩatt kif kien qabel ma’ ©ie Il‐Banda Re Ìor© V ©ewwa Sala Paolo VI fil‐vatikan (04/07/07) m©arraf. Interessanti g˙al ˙afna Maltin kienet iΩ-Ωjara fi l-muΩew ta’ dan il- Baned mistiedna. L-ewwel kellna lill- banda mill-Ingilterra, u fl -a˙˙ar bil- monasteru li j©ieg˙lek tg˙ix l-istorja Banda Militari Taljana Dei Granatieri Malti, li nqara minni f’isem il-Banda ta’ dan il-bini storiku li nsibu fl -Italja. di Sardegna. Fl-a˙˙ar ta’ dan il-kunçert tag˙na. Kienet esperjenza o˙ra li ser F’dan il-jum irritornajna kmieni fi l- ippreΩentajna wkoll rigal f’isem is- tibqa fi l-memorja tieg˙i. Matul din lukanda min˙abba li l-Banda Re Ìor© Soçjetà lil din il-Banda. Ikkonfermajt l-esperjenza kelli sehem kbir sabiex V kellha tkun impenjata permezz ta’ ukoll l-idjoma ‘Id-dinja Ωg˙ira’, meta reli©jonijiet differenti jing˙aqdu u programm muΩikali ©ewwa l-anfi teatru eΩatt wara l-kunçert iltqajt ma’ bandist jie˙du sehem attiv f’çelebrazzjonijiet ta’ Cave fejn kienet qed issir il-Festa Antonio Conte li qalli hu ˙abib kbir ta’ Kattoliçi. Ta’ sodisfazzjon kbir huwa del Socio 2007. Matul is-serata l- Ilio Volante, kompoΩitur u muΩiçista l-fatt illi nies li ma j˙addnux ir-reli©jon ewwel assistejna g˙al Kunçert tal- Taljan li jien nikkorrispondi mieg˙u tag˙na tarahom kburin meta jie˙du Banda FrançiΩa Harmonie Municipale ta’ sikwit bl-emails. Wara Le Cateau Cambresis li ©ejja mit- l-Banda Dei Granatieri di Tramuntana ta’ Franza, ftit ’il bog˙od Sardegna kien imiss lill- mill-fruntiera mal-Bel©ju. EΩatt wara Banda ˙abiba tag˙na St. ˙adna postna fuq il-palk a˙na fejn Keverne Town Silver Band daqqejna programm muΩikali li ntlaqa’ li tat kunçert denju ta’ Banda tajjeb ferm mill-udjenza numeruΩa Professjonali li hi. Tant hu preΩenti. hekk illi fl -a˙˙ar tal-Kunçert Matul il-jum tas-Sibt 7 ta’ Lulju Maurizio Mazzenga, uffi çjal 30 er©ajna morna Ruma, din id-darba tal-Banda ta’ Cave niΩel ji©ri Il‐Banda Re Ìor© V ©ewwa Cave (08/07/07) n˙oss sodisfazzjon kbir. Nammetti li ma kienx façli g˙alija norganizza ˙a©a b˙al din. Jien bniedem li nkun nixtieq kollox jimxi perfett kif inkun ippjanajtu jien. Però jkolli nammetti li fi d-dinja xejn ma’ jista’ jkun perfett. Il-Malti jg˙id: ‘Mitt bniedem, mitt fehma’. A˙na ©ewwa l-Italja konna 72 ru˙. Il-Malti jg˙id ukoll illi: ‘Anke l-imsaren fi Ω- Ωaqq igorru’. Tista’ timma©ina allura 72 Il‐Banda Re Ìor© V iddoqq ©ewwa Piazza dei ru˙ ilkoll fl imkien!! Jien nirringrazzja Quiriti f’Ruma (04/07/07) minn qalbi lill-ma©©oranza tan-nies sehem f’dan it-tip ta’ attivitajiet tar- li kellna mag˙na g˙all-koperazzjoni reli©jon tag˙na. Wara l-quddies saret li wrew mieg˙i waqt din il-biçça sfi lata mill-Baned parteçipanti madwar xog˙ol li Ωgur ser tkun okkaΩjoni o˙ra Cave. L-ewwel imxew l-IngliΩi, li titniΩΩel b’ittri tad-deheb fl -istorja imbag˙ad a˙na l-Maltin, warajna l- tas-Soçjetà tag˙na. Fl-a˙˙ar iΩda FrançiΩi, u fl -a˙˙ar kif inhu xieraq, il- mhux l-inqas, grazzi kbira lil marti Banda ta’ Cave f’isem l-Italja. Hekk kif Antoinette. Flimkien fi l-kwiet ta’ darna It‐tieni ittra ta’ stedina minn Cave spiççat l-isfi lata ©ejna offruti Aperitivo qattajna ˙afna ˙in fuq il-kompjuter Musicale li kien jikkonsisti f’xorb u fuq it-telefon nikkomunikaw ma’ b˙al Ωjajjar fi l-pubs, jew billi nΩuru u ˙elu tradizzjonali ta’ Cave. Wara ˙biebna Taljani u IngliΩi sabiex stajna u ndoqqu f’pajjiΩi b˙al Malta u l- nofsinhar l-erba’ baned er©ajna ltqajna norganizzaw avveniment hekk kbir Ìermanja. Nippruvaw ma’ nie˙dux fl imkien g˙all-Gran Finale, imsejja˙ mill-a˙jar li stajna. Grazzi kbira lit-tifl a lilna nfusna bis-serjetà u dejjem infi ttxu mit-Taljani, Raduno Bandistico e tieg˙i Martina talli ˙adet paçenzja bija. muΩiçisti ©odda sabiex jing˙aqdu Concertone Finale. Re©g˙et saret sfi lata Nammetti illi kelli nnaqqas xi ftit mill- mag˙na” mill-erba’ baned wara xulxin miç- ˙in mag˙ha biex stajt na˙dem fuq din Matul ix-xhur tas-Sajf il-Banda çentru ta’ Cave sa l-Anfi teatru fejn sar is-safra!! tag˙ti kunçerti marbuta b’tema ©ewwa il-Festival. Hemmhekk indaqqu numru Falmouth, Cornwall. ta’ marçi minn kull Banda individwali. Dawn il-kunçerti li Wara sar bdil ta’ rigali bejn l-erba’ jsiru kull nhar ta’ baned u s-Sindku ta’ Cave. EΩatt wara Óadd bejn Ìunju u kull Banda daqqet l-innu nazzjonali Settembru, jinvolvu tal-pajjiΩ rispettiv. Imbag˙ad il-Baned l-uΩu ta’ kostumi, u kollha ing˙aqdu f’Banda wa˙da sabiex jistiednu l-udjenzi idoqqu l-març Armi e Brio mag˙Ωul jie˙du sehem b’mod mill-Banda ta’ Cave. Kollox ©ie fi attiv, f’tentattiv tmiemu permezz ta’ l-Innu Ewropew sabiex iΩommu l- Ode to Joy ta’ Beethoven. Il‐Banda St Stythians Brass Band atmosfera ˙ajja. L-avventura ©iet fi tmiemha it- It-temi tal-kunçerti Tnejn 9 ta’ Lulju. Fi sbie˙ il-jum Il-mistiedna barranin jinkludu: G˙anjiet tradizzjonali; Glenn ©barna kollox lura fi l-bagalji u wara g˙all-festa 2007 Miller; Oktoberfest; u Traditional Brass. li sellimna lill-President tal-Banda ta’ Il-banda tkun akkumpanjata wkoll mill- Cave Blandino Sfera u lis-Surmast tal- St Stythians Brass Band ifjen gruppi muΩikali ta’ Cornwall, b˙al banda ta’ Cave Giuseppe Ambrosini – Cornwall, Ingilterra Korijiet u Baned ˙bieb. Mistiedna o˙ra irkibna l-Pulmans li ˙aduna lura lejn Il-Banda twaqqfet fl -1928 minn jinkludu PreΩentaturi popolari tar-radju l-ajruport ta’ Fiumicino minn fejn parruççani ta’ St Stythians. St. Stythians u televiΩjoni. Matul dawn l-a˙˙ar snin qbadna t-titjira lura lejn Malta, fejn fi l-verità mhux villa©© wa˙dieni, imma kemm ilhom isiru dawn il-kunçerti l- wasalna wara nofsinhar. Ωona li ti©bor fi ha hamlets u r˙ula Banda qed ikollha udjenzi li qatt qabel Meta n˙ares lura lejn din l- tradizzjonali Cornish. Ir-ra˙al l-aktar ma tiftakar li kien ikollha. esperjenza kemmxejn friska f’mo˙˙i importanti fi Ω-Ωona huwa Stithians, G˙alkemm il-kunçerti huma fejn il-Banda hija bbaΩata. Flimkien ma’ madwar 40 kunçert fi s-sena din il-Banda tie˙u sehem f’madwar 4 kompetizzjonijiet kull sena. B˙alissa l-banda tikkompeti fi l-UK Brass Bands’ 2nd Section. Testimonjanza mill-membri tal-Banda tg˙id: “G˙alina l-muΩika hija passatemp. Nippruvaw inΩommu dan il-passatemp interessanti billi 31 Concertone Finale – Cave 08/07/07 ng˙aqqduh ma’ attivitajiet soçjali St Stythians Band wara reb˙a f’kompetizzjoni biex beda l-karriera tieg˙u b˙ala Surmast. G˙al ˙afna okkaΩjonijiet Derek Programm daqq ma’ l-ifjen Baned IngliΩi fi r-Royal Albert Strumentali Hall ©ewwa Londra. minn Kien jag˙mel parti mill- Camborne Town Band meta dawn reb˙u l-World St Stythians Music Festival ©ewwa Kerkrade fl -Olanda. Fil- Brass Band St Stythians jimmarçjaw waqt Bugle Contest ˙ajja professjonali tieg˙u - Cornwall, Ingilterra Derek Johnston jidderie©i l-˙obΩa ta’ kuljum tal-Banda, St l-Baned Hayle u St. Stythians minn nhar it-Tlieta 14 ta’ Stythians Brass Band tie˙u sehem ukoll Cornwall, kif ukoll ja˙dem b˙ala f’kompetizzjonijiet. L-g˙an wara dan Recording Producer mal-kumpanija Awissu fi t-8.15pm hu sabiex il-membri jattendu aktar provi PM Sound. Ji©i msejja˙ ˙afna drabi u jie˙du sfi di biex idoqqu çertu Test biex jag˙mel parti mill-©urija waqt jidderie©i diversi baned madwar l- Pieces. Dan kollu jg˙in sabiex il-livell kompetizzjonijiet tal-baned. Huwa Istati Uniti. G˙al tliet snin s˙a˙ Dr. tal-Banda jkompli jog˙la. Naturalment wkoll g˙alliem tal-muΩika mfi ttex Isca mexxa l-American Winds Concert dan ukoll jg˙in sabiex il-membri tal- ˙afna. Band. Matul dawn is-snin huwa mexxa Banda jing˙aqdu aktar fl imkien. Grazzi l-banda fi ˙dax-il pajjiΩ differenti fl - g˙as-suççessi li l-banda kisbet matul Dr. Andy Isca Ewropa. is-snin, illum St Stythians Brass Band – Louisiana, U.S.A. hi meqjusa b˙ala wa˙da mill-a˙jar It-tieni mistieden Messa©©i mill-Ingilterra baned f’Cornwall. Madankollu l-Banda internazzjonali - Ming˙and il-mistiedna tippreferi ma tkunx involuta ΩΩejjed tas-Soçjetà matul f’kompetizzjonijiet anke min˙abba il-festa ta’ din is- tal-Festa 2006 illi t-tip ta’ muΩika li hemm bΩonn sena huwa Andy tindaqq waqt kompetizzjonijiet simili Isca minn ©ewwa Messa©© minn David Morris tkun ©eneralment inqas melodjuΩa. l-Istati Uniti. Ilni “Nixtieq nirringrazzja lil Alfred Meta l-banda tikkompeti, il-membri g˙al dawn l-a˙˙ar Galea u lill-organizzaturi tal-Festa Santa jikkonçentraw aktar fuq id-daqq sentejn jew tliet snin Marija Mqabba 2006, talli g˙o©obhom tag˙hom milli fuq id-daqq tal-baned f’kuntatt ma’ dan is- jistednuni nidher fl imkien mal-Banda l-o˙rajn. Minn hawn ˙are© il-motto tal- surmast Amerikan, snin li fi hom Andy Re Ìor© V. Kienet esperjenza tant banda: bag˙atli ammont ta’ muΩika, kemm sabi˙a! Grazzi anke lis-Surmast David kompoΩizzjoni tieg˙u u kemm muΩika Agius g˙ax-xog˙ol siewi li wettaq ‘G˙al min o˙ra g˙all-Banda. Din is-sena Andy ser sabiex jipprepara l-Banda fi s-siltiet indoqqu a˙na?! jog˙©bu jΩur Malta sabiex jesperjenza tieg˙i. Verament nispera li g˙all-futur G˙alina!’ l-festa tag˙na. Ser ikun ukoll il- ter©g˙u tistednuni mill-©did.” Derek Johnston, mistieden ta’ l-unur waqt il-programm David Morris li twieled ©ewwa ta’ l-10 t’Awissu fejn ser ikun ukoll World’s Top Whistler l-belt ta’ Carlisle mistieden jidderie©i l-Banda tag˙na. f’Cumberland, Andy Isca twieled fi New York, Messa©© minn St. Keverne Town huwa s-surmast ta’ iΩda ilu g˙al diversi snin jg˙ix ©ewwa Silver Band Louisiana. G˙andu Ωew© Degrees fi l- din il-banda. Beda “Il-membri u partitarji ta’ St. muΩika mill-Università ta’ Louisiana, jistudja l-muΩika Keverne Brass Band minn Cornwall kif ukoll Dottorat mill-Konservatorju ta’ ˙ames snin man- jixtiequ jawguraw lill-Banda Re Ìor© Amerikan tal-MuΩika. Andy g˙amel nannu tieg˙u John li kien surmast mal- V kull suççess fi l-festa ta’ l-2007. karriera b˙ala g˙alliem tal-muΩika, banda militari ta’ Carlisle. Aktar tard fi Il-festa ta’ l-2006 kienet verament karriera li fi ha kiseb diversi unuri tfulitu mar mal-familja tieg˙u joqg˙od esperjenza memorabbli g˙alina lkoll. fosthom Laurea ming˙and John Philip ©ewwa Yorkshire u hemmhekk beda Il-mer˙ba u l-ospitalità li urejtu mag˙na Sousa Foundation, unur li jing˙ata lil jdoqq mal-Brass Bands, l-ewwel fuq kienet xi ˙a©a fantastika. Il-mawra g˙axar g˙alliema kull sena. G˙amel Cornet u aktar tard fuq Trombone, tag˙na f’Malta, b’mod partikulari l- Ωmien ukoll President tal-Association strument li wasslu sabiex jid˙ol ma’ l- Festa ser jibqg˙u fi l-memorja tag˙na. of American Concert Bands. Illum il- aqwa baned ©ewwa Yorkshire. Wara li M’g˙andniex dubju illi Baned o˙rajn ©urnata Andy Isca jmexxi programm missieru la˙aq surmast ta’ Camborne ser ikollhom çans jifi r˙u fl imkien fuq KEDM Public Radio. Il-programm Town Band il-familja ttrasferiet mag˙kom. Nibg˙atu l-awguri tag˙na jismu Bandscape u jitratta muΩika mill- ru˙ha lejn Cornwall. Bis-sa˙˙a ta’ u mill-©did nirringrazzjawkom g˙all- aqwa baned tad-dinja. Dr. Isca huwa s- missieru Derek kompla javvanza fi l- esperjenza memorabbli” 32 muΩika sakemm fl -1992 ©ie mistieden Surmast Fundatur ta’ Riverside Concert jidderie©i lis-St. Keverne Town Band, Band u regolarment ji©i mistieden St. Keverne Band Kitba mid-Direttur tal-KaΩin is‐Sur Anthony Ellul Insebb˙u u Nkabbru l‐KaΩin Tag˙na

G˙al darba o˙ra mess lili sabiex b˙ala r-residenza tag˙hom. B˙as- o˙ra fuq dik eΩistenti. Pro©ett permezz ta’ din il-pa©na nag˙ti soltu nistedinkom taslu sal-kaΩin ambizzjuΩ li Ωgur li bil-g˙ajnuna ta’ rendikont ta’ dak kollu li sar matul is- b’mod speçjali issa li waslet il-Festa. kul˙add jirnexxielna nag˙mlu. Dan sena li g˙addiet b’mod speçjali fejn Din is-sena komplejna bil- kollu jwassalna sabiex f’g˙eluq il- tid˙ol is-sede tag˙na. Però qabel xejn manutenzjoni ©ewwa l-kaΩin tag˙na mitt sena tas-Soçjetà jkollna kaΩin nixtieq l-ewwelnett nirringrazzja fejn saru xi xog˙lijiet ta’ tik˙il u akbar u isba˙. G˙alhekk minn issa lil s˙abi tal-kumitat li g˙al darba Ωebg˙a. Wara li s-sena li g˙addiet ©ie nappella g˙all-g˙ajnuna tag˙kom li o˙ra sibt appo©© kbir fejn jid˙ol il- rrestawrat is-saqaf tas-sala artistika tant hija me˙tie©a. Nappella wkoll qasam tieg˙i. Insellem ukoll b˙as- li g˙andna ©ewwa l-kaΩin, saru tliet sabiex nibΩg˙u g˙all-propjetà tas- soltu lir-residenti kollha tal-lokal pitturi ©odda fuq l-istess saqaf tas- sede tag˙na. Niftakru li l-affarijiet tag˙na b’mod partikolari lil dawk li sala li nkixfu propju fi l-Festa tas-sena li g˙andna ma ©ewx b’xejn imma g˙o©obhom jag˙Ωlu lir-ra˙al tag˙na l-o˙ra, xog˙ol tal-wisq bravu il-Kav. b’sagrifi ççji tag˙na u ta’ missirijietna. Camilleri Cauchi. Dawn il-pitturi Nixtiequ li matul is-sena jkollna aktar jikkumplimentaw ma’ dawk di©à appo©© f’dik li hija manutenzjoni. eΩistenti sabiex komplew sebb˙u Nawgura lil kul˙add il-Festa t- din is-sala unika u artistika fi r-ra˙al tajba ad unur Santa Marija, Patruna tag˙na. Universali. Wara li s-sena li g˙addiet il- Kumitat ˙ass li kellu jixtri fork-lifter sabiex jintuΩa b’mod partikulari waqt l-armar tal-Festa, din is-sena ˙assejna li ninvestu f’generator kif ukoll inxtara tower-ladder sabiex ikompli jg˙inna fl -armar tal-Festa kif ukoll jitnaqqas il-periklu. Illum qeg˙din fi stadju fejn qed nistennew il-permessi kollha me˙tie©a mill-MEPA sabiex jekk il- Bambin irid hekk kif tg˙addi l-Festa

Palazz Santa Marija, imΩejjen g˙all‐festa nibdew ix-xog˙ol fuq il-parti l-©dida Is‐sala artistika ©ewwa l‐kaΩin tkompli titulari ta’ Santa Marija. tal-KaΩin kif ukoll xi alterazzjonijiet tissebba˙ bil‐pittura ma’ parti tas‐saqaf.

TransportFrida’s & Lifting Ltd. Service

St. Philip House, Triq il-Qattara – Mqabba Tel: 2123 0448 (Offi ce)

Mobile: 9944 4095, 9949 0332, 9949 7332 33 Nick’s Agriculture

Supplier of Agricultural and Gardening Products + Others

• Plant Protection Products • • Fertilizers • • Irrigation Fittings • Pots • • Peat and Potting Compost • • Drip Irrigation Systems • • Pet Foods and Other •

Mons. Mikiel Azzopardi Street, Si©©iewi Tel: 2146 5869 Il‐Libruni ‐ Kotba tal‐Kant Antikissimi kitba tas‐Sur Giovanni Farrugia ‐ Storiku

Fl-Imqabba minn dejjem kien kienu tqal mhux ˙aΩin. Wie˙ed Spiteri. Biss meta bdejna biex hawn ©ibda enormi lejn il-litur©ija minn dawn il-kotba kien jidher naraw imqar fejnhom, Baskal tal-kant, tant li minn dak li qalli li ilu jintuΩa. Fl-istess volumi ta’ beda jg˙idilna biex inΩulu minn Dun Ew©en Mallia1, g˙all-˙abta ÌuΩeppi Zahra3, sibt li fi Sqallija hemm g˙aliex beda nieΩel xi ©ebel tal-1710 di©à kellna Ωew© kotba kien hemm gwardjan kappuççin u trab li kien g˙adu qed jaqa’ tal-Laudi2 biex l-abbatini setg˙u jkantaw mal-qassisin. Dak iΩ-Ωmien kien hemm bejn tmienja sa g˙axar qassisin. Dawn il-kotba, imsej˙a libruni, konna nqeg˙duhom ©o speçi ta’ armarju f’nofs il-kor. Fuq dan l- armarju kien hemm speçi ta’ le©iju g˙oli biex meta npo©©u l-ktieb ikun jista’ jidher sew mill-abbatini mdawrin mieg˙u u mill-qassisin li kienu jkunu fi s-sa©©i mdawrin ©ol- kor. Niftakar li fl -erbg˙a ta’ wara nofs inhar ta’ kull nhar ta’ Sibt konna niltaqg˙u u nkantaw! Wa˙da mill-kurΩitajiet li kelli hi kif dawn il-kotba nkitbu bl-idejn u kienu miktubin daqshekk bl-eΩatt. Dun Ew©en qalli li skond ma kien Wie˙ed mil‐libruni li kienu jintuΩaw qabel ma nqerdu fil‐gwerra. jaf hu, ©o ÓaΩ-Ûebbu© kien hemm li kien jikteb dawn il-kotba wkoll anke mill-koppla. Meta sar l- qassis li kien jiktibhom fuq il- g˙all-˙abta tas-sena 1726 ©ewwa arran©ament biex nibdew no˙or©u parçmina u kellu ˙ila kbira. l-kunvent imsemmi g˙all-kant l-©ebel niftakar li meta wasalna Issa meta jien g˙amilt Ωmien gregorjan. Sa din ir-riçerka kont biex insibuhom kienu mg˙aff©in u ÓaΩ Ûebbu© u kont inkun ma’ Dun g˙adni ma sibtx min kiteb il-libruni spiççaw. Niftakar li kellna mag˙na Salv Mallia u Dun Salv Caruana tag˙na. lil Dun Ìerald Mangion, bniedem (storiku), Dun Salv Mallia qalli Dawn il-kotba prezzjuΩi li tant kien i˙obb lill-Imqabba u li li dak kien Dun Teodoru li kien ntradmu fi d-9 ta’ April 1942 meta ˙adem ˙afna g˙all-g˙aqda fost l- jg˙ix fi l-1836 u li kellu id speçjali waqg˙et il-knisja. F’dak iΩ-Ωmien Imqabbin, g˙alkemm forsi mhux g˙all-kitba fuq il-parçmina. Dun konna niltaqg˙u fi l-kappella ta’ San dejjem irnexxielu. Salv Caruana ikkonferma dan kollu BaΩilju sabiex nag˙mlu l-Assenjatur u Ωied li anke bla versi kien jikteb tal-MUSEUM hemmhekk. Konna Riferenzi 1 b’dik il-preçizjoni. Dun Teodoru tkellimna ma’ Baskal Xuereb biex Dun Ew©en qal lili personalment fi s-sena 1937 Piscopo miet ta’ 77 sena fi s-sena nippruvaw inne˙˙u xi ©ebel biex 2 Dun Salv Caruana - Personali 1965 1853. forsi nsalvaw xi wie˙ed minn dawn 3 ÌuΩeppi Zahra - Storiku, Qormi Vol 5, P Dawn il-volumi kellhom qoxra il-kotba antiki. Niftakar konna 174 kannella li kienet qisha tal-©ild u jiena, Danjel Zammit u Karmnu www.santamarija.com

35 RAYMOND ABDILLA Exporter & Importer Seed and Ware Potatoes

“Le Nid”, Triq il‐Kuççard, Safi ÛRQ 11. Tel: 21683870 (Office) • 21436594 (Grading Station) Mob: 9949 7980, 9944 9553 E‐mail: [email protected] Qed naççettaw ordnijiet g˙al dawn il‐prodotti: Arinda – Patata Bikrija li tinΩera’ f’Ottubru Picasso – T’g˙ajna ˙amra Agria – Ta’ qatg˙a safra Stirling – Ta’ qatg˙a bajda Banner – Ta’ qatg˙a bajda Diamant – Ta’ qatg˙a safra Aladin – Ta’ qoxra ˙amra Marfona – Ta’ qatg˙a bajda Virgo – Ta’ qatg˙a bajda Guormandie – (g˙all‐esportazzjoni) Santè – TinΩera’ bikri (g˙all‐esportazzjoni) Alpha – Ta’ qatg˙a safra (g˙all‐esportazzjoni) Madalene – (g˙all‐esportazzjoni)

Fertilizer ÌermaniΩ ta’ l‐aqwa kwalità... 12+12+17+2+7 27% 21% Messa©© mill-Ferg˙a Nisa Fran©iska Ghigo Óidma Kontinwa

Awissu re©a’ mag˙na! Xahar li u diversi nisa o˙ra li matul is-sena ˙sieb it-tindif tal-kaΩin. Nixtieq fi h i©ib ˙afna fer˙, g˙aliex bla ma kollha jag˙mlu sagrifi ççji kbar in˙e©©i©kom sabiex f’dawn il- trid t˙oss çertu fer˙ intern g˙ax taf li sabiex ji©bru l-fondi me˙tie©a ©ranet ta’ fer˙ u ta’ g˙oΩΩa g˙alina f’nofsu eΩatt ti©i ççelebrata l-akbar u jbieg˙u biljetti tal-lotteriji u lkoll nersqu aktar lejn is-sagramenti festa lil Ommna Marija Mtellg˙a attivitajiet o˙ra li ji©u organizzati b’mod partikulari s-sagramenti tal- s-Sema. Santa Marija, li g˙alina kemm mill-ferg˙a tan-nisa kif qrar u t-tqarbin. Dan sabiex il-festa l-Imqabbin hija festa ta’ fer˙ bla ukoll mis-sezzjonijiet l-o˙ra fi tag˙mel aktar sens f’˙ajjitna u hekk tmiem li nkunu qed nistennew fuq ˙dan is-Soçjetà. Hawn nag˙mel inkunu qed inqimu lil Ommna ix-xwiek u li minn sena g˙al o˙ra appell sinçier biex nie˙du sehem Marija tas-Sema fl imkien ma’ litteralment inkunu qeg˙din ng˙ixu g˙aliha. Din is-sena b˙al kull sena o˙ra, a˙na n-nisa kellna sena ta’ xog˙ol u sagrifi ççju fejn komplejna ni©bru fondi biex dejjem ng˙inu lis- Soçjetà tag˙na sabiex jittaffew xi ftit mill-ispejjeΩ kbar li jin˙tie©u g˙al festa kbira b˙alma hija l- Festa ad unur Santa Marija Patruna ta’ l-Imqabbin kollha. Is-sena l- o˙ra ˙sibna sabiex ni©bru fondi biΩΩejjed sabiex il-Banda Re Ìor© V ikollha sett qniepen ©odda. Nixtieq nirringrazzja lis-soçi u partitarji kif ukoll ˙bieb o˙ra ta’ l-attendenza fl -attivitajiet kollha Progamm MuΩikali fl‐okkaΩjoni ta’ l‐ewwel Ωjara fostna ta’ l‐E.T. Arçisqof Mons. Pawlu Cremona li norganizzaw kull xahar b˙alma O.P. fuq stedina mis‐Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Santa Marija. huma ‘coffee mornings’, lotteriji u anke xi ˙ar©iet. Ma nistg˙ux ng˙idu f’kull attività li ti©i organizzata, Binha Ìesù. li kollox kien ward u Ωahar iΩda d- kemm fi ç-çelebrazzjonijiet ©ewwa G˙aliex x’jiswa li niççelebraw determinazzjoni u d-dedikazzjoni l-knisja kif ukoll attivitajiet esterni, festa ad unur il-Madonna u mbag˙ad tag˙na lejn is-Soçjetà huma ˙afna fi lwaqt li n©ibu ru˙na ta’ nies serji inkunu ’l bog˙od mis-sagramenti! akbar biex neg˙lbu kull problema. u maturi. VIVA SANTA MARIJA Ringrazzjament speçjali jmur Nirringrazzja wkoll lil dawk PATRUNA TA’ L-IMQABBIN lejn s˙abi membri tas-sotto kumitat in-nisa li b’sagrifi ççju kbir jie˙du KOLLHA. Akkademja tal-muΩika ©ewwa l-KaΩin Ibg˙at lil uliedek jitg˙allmu l-muΩika b’xejn ©ewwa l-KaΩin

kull nhar ta’ Sibt wara nofsinhar. 37 Xog˙ol u Dedikazzjoni jikteb is‐Sur Andrew Bugeja

Jiena Andrew Bugeja. Twelidt il-Birgu, propju fi l-©urnata tal-15 ta’ Awissu 1968. Bilfors li din il- ©urnata nibqa’ niftakarha. G˙addew 15-il sena li jien bdejt na˙dem g˙al din il-Festa ta’ Santa Marija u bla dubju nista’ nistqarr li qed na˙dem veru g˙al qalbi ˙afna g˙aliex insib veru koperazzjoni kbira minn sie˙bi Mario Camilleri li dan tista’ tg˙id li nsibu ta’ g˙ajnuna kbira f’dan il- qasam tax-xog˙ol. Tista’ tg˙id li mag˙kom ˙dimt diversi xog˙lijiet; pittura g˙all- pavaljuni g˙al Triq Santa Katarina, il-bandalori g˙all-pjazza, l-imrew˙a li ©iet imΩanΩna waqt il-març ta’ l- a˙˙ar Tridu, u anke f’dawn l-a˙˙ar snin bdejt na˙dem fuq restawr Is‐Sur Andrew Bugeja waqt il‐˙idma tieg˙u. ta’ statwi li hemm ©ol-pjazza. Din is-sena ˙dimt fuq erba’ appostli wara li s-sena li g˙addiet ˙adt ˙sieb nirrestawra l- istatwi tal-pedestall il-kbir li huwa opra tassew mill-isba˙. Però jiena na˙seb li t-trofej u l-pedestalli ta’ l-istatwi l-©odda li jiena ˙adt ˙sieb niddisinja se jkunu pro©ett ambizzjuΩ ˙afna g˙aliex se jkunu sett artistiku li jpaxxi lil dawk id-dilettanti tal- festi. Din is-sena ˙dimt fuq iΩ-Ωew© faççati tat-trofej li ˙afna mill-partitarji setg˙u jaraw esebiti ©ewwa l-kaΩin g˙al diversi ©img˙at. Is-sena li ©ejja g˙andna nkomplu x-xog˙ol ta’ skultura biex b’hekk jibda x-xog˙ol ta’ l-ir˙amar u induratura tag˙hom. Jien lilkom partitarji u lil sie˙bi Mario, ng˙idilkom li l-Imqabba mhux ser tibqa’ biss l-aqwa g˙an-nar, iΩda tkunu mag˙rufi n ukoll g˙all-armar artistiku li qeg˙din u ˙a nkunu na˙dmu f’dawn is-snin. Illum il-©urnata tista’ tg˙id li l-Festa ta’ Santa Marija hija mΩewqa b’kollox. Ma nixtieqx noqg˙od nifta˙ar, però l-isem tieg˙i illum il-©urnata tisma’ bih f’bosta festi. Din is-sena kienet wa˙da impenjattiva ˙afna bil-pro©ett ta’ wie˙ed mill-isba˙ plançieri li nsibu f’Malta, dak tal-Birgu. Din is-sena rrestawrajt tista’ tg˙id l-iskultura tal-knisja kollha tal-Birgu kif ukoll il-gallarija tal-orgni li hija ta’ valur kbir u wa˙da mill-isba˙ li nsibu fi l- knejjes Maltin. Barra minn hekk ˙dimt diversi xog˙ol g˙all- Ìimg˙a l-Kbira f’din l-a˙˙ar sena. Fl-a˙˙arnett nixtieq nirringrazzja lis-Soçjetà u lill-Kumitati EΩekuttivi ta’ dawn l-a˙˙ar ˙mistax-il sena, tal-fi duçja li dejjem kellhom fi ja. Nawgura l-Festa t-tajba lil s˙abi tal-Kumitat u 38 lill-partitarji ta’ Santa Marija. Attivitajiet Varji matul is‐Sena Kollha jikteb is‐Sur Vincent Attard ‐ Delegat Attivitajiet

Sabiex kaΩin jinΩamm ˙aj u strumentali fl -organizzazzjoni ta’ attiv je˙tie© li ji©u organizzati diversi attivitajiet li jvarjaw minn diversi attivitajiet varji u ta’ interess ikliet, discos, Ωjajjar lill-anzjani, ©enerali li jolqtu l-gosti ta’ kul˙add. wirjiet kif ukoll ˙ar©iet. L-aktar Dan nistg˙u nikkonfermawh b’mod Ωew© avvenimenti importanti u li partikolari din is-sena fejn is-Soçjetà kienu suççess totali kienu l-Presepju tag˙na kienet impenjata f’kull Óaj organizzat g˙all-ewwel darba qasam b’attivitajiet differenti li fi l-Milied li g˙adda kif ukoll il- jvarjaw minn dawk soçjali, kulturali, wirja b’vari artistiçi ta’ ‘La Semana reli©juΩi u sportivi. Insemmu Santa’ li nfet˙et uffi çjalment mill- pereΩempju l-PreΩentazzjoni tat-tfal W.R. Arçisqof ta’ Malta Mons. lill-Madonna, attività innovattiva li Pawlu Cremona. Dan barra l- rat il-bidu tag˙ha fi l-Festa tal-2005. Ìimg˙a Marjana li issa saret parti Dan sabiex inkabbru d-devozzjoni integrali fi l-kalendarju tas-Soçjetà lejn Ommna Marija kif ukoll lejn it- tag˙na. talba tar-RuΩarju. Fir-rigward tan-nar kellna sena Fir-rigward tal-Banda din is- impejattiva g˙all-a˙˙ar. Nibdew Party tat‐tfal tal‐Milied 2006 ©ewwa l‐kaΩin. sena kellna impenn qawwi. Sabiex billi nsemmu Ω-Ωew© spettakli infakkru l-g˙axar sena mill- ©ewwa l-Port il-Kbir matul il- ˙atra ta’ Mro. David Agius b˙ala Konferenza ta’ Thomas Cook. Surmast Direttur tal-Banda, ©ie Komplejna billi ˙adna sehem mtella’ kunçert sinfoniku ©ewwa fl -ewwel Festival tan-Nar ta’ l- s-Sala Robert Samut fi l-Furjana. Art fejn spiççajna fl -ewwel erba’ Din is-sena wkoll qeg˙din infakkru postijiet kif ukoll sar spettaklu ie˙or s-sittin sena tal-Banda Re Ìor© V. ta’ nar sinkronizzat mal-muΩika Iç-çelebrazzjonijiet bdew permezz b˙ala g˙eluq tal-Festival tan-Nar ta’ mawra o˙ra barra minn xtutna, ta’ l-Ajru. L-akbar avveniment sewwasew ©ewwa Ruma, l-Italja. minbarra dak fi l-©img˙a tal- Il-qofol ikunu propju fi l-©img˙a Festa ser ikun il-Kampjonat tal-Festa anke permezz ta’ banda Mondjali tan-Nar ta’ l-Ajru ©ewwa o˙ra mistiedna mill-Ingilterra kif Valmontone, Ruma. Din ser tkun ukoll Surmast Direttur Amerikan. l-ewwel esperjenza barra minn Is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ kienet xtutna. Minn hawn nawgura kull suççess lil din l-G˙aqda li b’˙ilietha g˙olliet isem Attività innovattiva. Presepju ˙aj organizzat mis‐Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ fi Ωmien il‐Milied 2006. is-Soçjetà tag˙na kif ukoll isem ra˙alna. Dan u ˙afna aktar jixhed li l-kaΩin tag˙na huwa ˙aj is-sena kollha. M’hemmx bΩonn ta’ ˙afna daqq ta’ trombi Ωejda imma bil-g˙aqal u l-˙sieb kapaçi norganizzaw attivitajiet varji u ori©inali li r-riΩultat Il‐preΩentazzjoni tat‐tfal. Funzjoni li saret g˙all‐ewwel Attendenza numeruΩa fil‐laqg˙a ta’ tag˙lim darba fl‐Imqabba fil‐festa ta’ l‐2005. ikun suççess kbir. organizzati fil‐Ìimg˙a Marjana 2007. 39 Il‐Ìublew tad‐Djamanti tal‐Qanpiena l‐Kbira jikteb is‐Sur John Zammit

L-elementi li jag˙mlu l-festa tar- Inguanez, kienu ˙allsu biex saret il- ra˙al huma ˙afna: mill-vara titulari bradella ta’ l-istatwa titulari meta x- sat-tiΩjin il-prim fi l-knisja, min-nar ta’ xbig˙a ta’ l-injam ta’ Santa Marija l-ajru u ta’ l-art sal-banda, mill-armar kien sarilha l-pedestall tal-fi dda. Jidher ta’ barra sal-koppla mixg˙ula. Element li kien Mons. Giovanni Battista Ghigo ie˙or tal-festa tar-ra˙al hu d-daqq tal- mill-Imqabba, li dak iΩ-Ωmien kien qniepen. U din is-sena, il-qanpiena Arçipriet iΩ-Ûurrieq u li kien espert l-kbira, li t˙abbar b’daqq speçjali l- fi t-tonalitaçç tal-qniepen, li mbag˙ad festa titulari ta’ Santa Marija, qieg˙da kien ˙ajjar g˙all-pro©ett tal-qanpiena tfakkar anniversarju speçjali, dak tal- lill-familja Zammit meta kien kellem ©ublew tad-djamanti. Kien 75 sena ilu lil iben Mikiel Zammit, Wenzu. meta l-qanpiena l-kbira tbierket mill- Isqof ta’ dak iΩ-Ωmien u ttellg˙et fi l- Il-funderija Barigozzi kampnar tal-knisja parrokkjali. ta’ Milan Il-qanpiena l-kbira kienet ordnata Il-benefatturi Zammit u g˙and il-funderija mag˙rufa Taljana Mument mit‐tlug˙ tal‐qanpiena l‐kbira bil‐ Inguanez Fratelli Barigozzi ta’ Milan li g˙amlet kampnar imΩejjen hu u jilqag˙ha Il-benefatturi li ˙allsu g˙all- ˙afna qniepen fl -Italja u f’pajjiΩi o˙ra minn fejn telqet lejn Malta fi s-16 ta’ qanpiena l-kbira kienu Mikiel kif ukoll diversi qniepen f’Malta Diçembru 1931 fuq il-vapur ‘Garibaldi’ Zammit, mag˙ruf b˙ala l-Mejlaq, u fosthom il-qanpiena l-kbira ta’ u waslet fi t-22 ta’ Diçembru 1931. martu Giovanna mwielda Inguanez. Birkirkara (li ttellg˙et tliet ©img˙at Imbag˙ad in©arret fuq karru mi©bud Mikiel Zammit, fl imkien ma’ martu u wara dik ta’ l-Imqabba). Fil-festa tal- mill-Imqabbin. Meta waslu fi t-telg˙a niesha, kien di©à wera ru˙u benefattur Qalb ta’ Ìesù ta’ l-1931, il-fonditur ta’ Óal Luqa, il-karru n©ibed minn sinjifi kanti tal-festa ta’ Santa Marija u Prospero Barigozzi nnifsu tela’ fi l- trakk tal-linja. Il-qanpiena jing˙ad li tal-parroçça ta’ l-Imqabba fi s-snin ta’ kampnar tal-knisja ta’ l-Imqabba biex kienet mg˙ottija b’bandiera Maltija qabel. Il-familji Zammit u Inguanez jara u jisma’ l-qniepen l-o˙rajn ˙alli u l-ilsien tag˙ha kien maqlug˙ u ma’ familji o˙rajn kienu minn ta’ jkun jaf sew x’ton kien me˙tie© g˙all- mqieg˙ed fi t-trakk biex ma ssirlux quddiem biex kmieni fi s-snin 20 tas- qanpiena l-kbira. Sar ftehim bejn ˙sara. It-trakk wasal l-Imqabba ˙dejn seklu l-ie˙or kienet saret il-vara l- Mikiel u Giovanna Zammit min-na˙a l-iskola fejn marru ˙afna nies u t-tfal kbira ta’ l-Inkoronazzjoni. Fl-1928, l-wa˙da u d-ditta Barigozzi min-na˙a ˙ar©u mill-iskola biex jarawha. Wara, Mikiel Zammit u o˙t martu, Grazzja l-o˙ra li ntrabtet li tfondi qanpiena in©arret minn Triq il-Karmnu g˙al fuq b’nota muΩikali ‘si’ grave’ u iz-zuntier in-na˙a tal-kappellun ta’ l- li kellha tiΩen madwar 2000 Agunija. Il-gazzetta ‘Malta’ tat-30 ta’ kilogramm. Il-ftehim kien jg˙id Diçembru 1931 irrappurtat li ˙afna li l-qanpiena kellha tin˙adem nies marru jammirawha sakemm skond kif titlob l-arti u s-seng˙a damet fuq iz-zuntier. L-armar u kull u l-bronΩ kellu jkun ta’ l-aqwa ma kien jin˙tie© g˙at-tlug˙ tag˙ha kwalità. Dwar il-permess me˙tie© n©ieb u ntrama mis-suldati tar-Royal biex issir qanpiena ©dida, tressaq Malta Artillery bis-sehem ta’ ˙afna rikors fi l-Kurja mill-Kappillan r©iel Imqabbin. Peress li l-qanpiena Pacifi co Mifsud fl -10 ta’ Ìunju hi usa’ mill-arkata tal-kampnar, 1931. inqalg˙u l-balavostri u xi çnagen mill- koxxa tal-kampnar biex il-qanpiena Minn Milan g˙al setg˙et tg˙addi. Genova, Malta u l-Imqabba Il-maltemp Wara li l-qanpiena tlestliet Mikiel Zammit, il‐Mejlaq, mal‐qanpiena l‐kbira li hu idewwem it-tlug˙ fi l-funderija Barigozzi f’Milan, 40 u martu, Giovanna mwielda Inguanez, kienu ˙allsu Iç-çerimonja u l-˙idma tat-tlug˙ g˙aliha din ittie˙det il-port ta’ Genova kienet bdiet fi d-9 ta’ fi lg˙odu tal-Óadd 3 ta’ Jannar 1932 meta l-qanpiena l- kbira kienet tbierket mill-Isqof ta’ dak iΩ-Ωmien, Mons. Mauro Caruana, imdawwar mill-kleru tal-parroçça u Ω-Ωew© parrinijiet tal-qanpiena, il- benefatturi nfushom. Il-qanpiena u l-kampnar iΩΩejnu b’girlandi tal-fjuri, rand u palm. In©abru ˙afna r©iel u nisa biex jaraw il-qanpiena titbierek u tittella’. Óafna r©iel kienu lesti biex jg˙inu billi ji©bdu l-˙bula. L- atmosfera ta’ festa sseddqet bid-daqq AvviΩi fil‐gazzetti ‘Le˙en is‐ tal-banda ta’ l-Istitut ta’ San ÌuΩepp Sewwa’ u ‘Il‐Poplu’ fil‐©ranet ta’ qabel dwar it‐tlug˙ tal‐qanpiena tal-Óamrun. IΩda Jannar jista’ jkun l‐kbira fl‐Imqabba inkrepattiv g˙at-temp u hekk kien. Jing˙ad li l-˙bula kienu simnu bix-xita miΩΩew©in Zammit, ulied li g˙amlet fi l-©ranet ta’ qabel. Hawn dan ir-ra˙al, biex ikabbru min jg˙id ukoll li nqalg˙u intoppi l-qima lejn Alla u lejn o˙rajn min˙abba li l-kampnar ma il-Ver©ni Omma Alla kienx jesa’ l-ir©iel kollha li kien hemm mtellg˙a fi l-glorja tas-sema. Mog˙tija minn nofsinhar nieqes kwart ta’ lejlet bΩonn biex jg˙inu ˙alli l-qanpiena lill-Kappillan P Mifsud fi s-sena tal- il-festa jibdew b’qanpiena differenti titqieg˙ed f’postha. Il-gazzetta ‘Malta’ Mulej 1931.” Ma’ din il-kitba hemm kull wa˙da u l-itwal u l-a˙˙ar mota, fi r-rapport tag˙ha tg˙id li, min˙abba il-fi guri tal-Kurçifi ss, San Mikiel u ta’ nofs sieg˙a, tibda bil-kbira. Hi l- l-maltemp, kien deçiΩ li l-qanpiena Santa Marija. qanpiena l-kbira wkoll li tibda l-moti tittella’ l-g˙ada t-Tnejn 4 ta’ Jannar li j˙abbru l-˙ru© ta’ l-istatwa titulari 1932 meta fi l-fatt il-biçça xog˙ol Daqq b’mod speçjali ta’ Santa Marija fi d-darbtejn li to˙ro© irnexxiet biex il-qanpiena l-kbira fi l-festa tal-parroçça mill-knisja tag˙ha fi l-festa, dakinhar tal-˙ru© min-niçça u dakinhar tal- tqieg˙det f’postha f’nofs il-kampnar Kif jixraq lill-festa tal-parroçça festa propja, kif ukoll il-purçissjoni u bdiet iddoqq b’mod li “dawk kollha Mqabbija, il-qanpiena l-kbira ddoqq tat-tranΩlazzjoni lejlet il-festa. li kienu preΩenti baqg˙u entuΩjaΩmati b’mod speçjali f’Santa Marija. Is-sej˙a Interessanti jing˙ad li, aktar tard meta semg˙u l-ewwel tokki”. It- g˙all-quddies fi l-jum tal-festa titulari fl -istess sena meta kienet ittellg˙et il- ton tag˙ha kien deskritt mill-istess jindaqq bil-qanpiena l-kbira. Il-moti qanpiena l-kbira, kienet saret ukoll l- gazzetta b˙ala “perfett” u ng˙ata tif˙ir ewlenin tal-jiem tal-festa li jibdew lid-ditta Barigozzi li fondietha. iΩg˙ar qanpiena li g˙andna fi l-kampnar ta’ l-Imqabba, ukoll fonduta mid-ditta Id-daqs u s-siwi tal- Barigozzi ta’ Milan u li hi mag˙rufa b˙ala ‘iΩ-Ûubu’ g˙ax dan kien laqam qanpiena ‘Maria’ id-donatur tag˙ha, Mikiel Xuereb li Il-qanpiena l-kbira ing˙atat l- kien ˙allas g˙aliha fl imkien ma’ martu, isem ‘Maria’ kif ukoll l-ismijiet Antonia nee Caruana. Din il-qanpiena tal-parrinijiet, il-benefatturi tag˙ha, qieg˙da fl -arkata tal-kampnar li t˙ares ‘Mikiel’ u ‘Giovanna’. L-uΩin lejn il-koppla u jing˙ad li ttellg˙et tal-qanpiena wa˙edha hu 2,109 mill-garigor tal-kampnar u li daqqet kilogrammi, l-ilsien jiΩen 105 g˙all-ewwel darba fi l-festa ta’ Lapsi kilogrammi u l-istringa tal-©ilda bil- ta’ l-1932. Ta’ min jg˙id ukoll li l- ˙olqa tiΩen Ωew© kilogrammi; b’kollox funderija Fratelli Barigozzi ta’ Milan 2,216-il kilogramm, jew madwar 28 baqg˙et ta˙dem sa l-1975 u, f’dawn l- qantar. Hija g˙olja 150 çentimetru u a˙˙ar 30 sena, is-sede tag˙ha f’Milan wiesg˙a wkoll 150 çentimetru (˙ames qed isservi ta’ muΩew dwar l-arti piedi). Il-qanpiena l-kbira swiet tal-qniepen ta˙t l-isem ta’ Fonderia 366 lira minbarra d-dazju ta’ 36 lira; Napoleonica Eugenia. b’kollox 402 liri. Aktar minn nofs il- ˙las tal-qanpiena, 205 liri, kien di©à sar Óajr lil Carmen Lia g˙al tag˙rif ippubblikat fi l-Programm tal-festa ta’ Santa Marija – fi l-11 ta’ Awissu 1931. Il-bqija t˙allsu Mqabba fl -1995 u g˙al riçerka addizzjonali f’Ωew© pagamenti fi t-13 ta’ Jannar u fi s-6 ta’ Frar 1932. Il-qanpiena daqqet Tul is-snin, g˙all-ewwel darba uffi çjalment fi l- Ir‐rapport fil‐gazzetta ‘Malta’ tal‐5 ta’ Jannar Le˙nek wens. festa ta’ l-Epifanija, l-Erbg˙a 6 ta’ 1932 jitkellem dwar iç‐çerimonja tat‐tberik, Jannar 1932. It-traduzzjoni tal-kitba il‐˙idma tat‐tlug˙, il‐posponiment g˙all‐g˙ada Tag˙na niket, fer˙, bil-Latin li hemm fuq il-qanpiena hi: min˙abba l‐maltemp, l‐intonatura tal‐qanpiena l‐©dida, il‐funderija Barigozzi ta’ Milan u l‐˙ajr Kollox qsamt mag˙na. 41 “Jien ir-rigal ta’ Mikiel u Giovanna lid‐donaturi tal‐qanpiena

60 Sena mit‐Trasformazzjoni ta’ l‐Orkestra Santa Marija kitba ta’ Carmen Lia B.Ed (Hons), B.A.

Fl-1939 is-Soçjetà bdiet t˙addan bandistiçi bl-ewwel programm g˙addiet ta˙t it-tmexxija ta’ iben l-arti muΩikali meta ÌuΩeppi Galea, muΩikali twettaq nhar Óadd il- ie˙or is-Soçjetà, ji©ifi eri Mro. muΩiçista tajjeb u membru tal- Palm ta’ sena wara, ji©ifi eri fi d-29 Anthony Camilleri. Dan ma kienx kaΩin, beda jg˙allem il-muΩika ta’ Marzu 1947, b’g˙add ©mielu ikun possibbli li kieku mhux g˙at- biex hekk kif g˙addiet il-gwerra, ta’ bandisti tal-post li fi tliet xhur t˙abrik tal-mibki ex President eΩattament fl -1945, waqqaf l- bidlu l-istrumenti minn dawk tal- Onorarju tas-Soçjetà u wie˙ed Orkestra Santa Marija. L-ewwel orkestra g˙al dawk ta’ banda kif mill-ewlenin bandisti tal-Banda programm muΩikali ta’ l-orkestra nafuha llum. Din hija prova o˙ra ta’ tag˙na, is-Sur Leonard Farrugia, li sar nhar it-12 t’Awissu 1945 ta˙t kemm kien sod it-tag˙lim muΩikali partikolarment ˙adem bis-s˙i˙ biex id-direzzjoni ta’ Mro. Espedito li ˙adu dawn l-ewlenin muΩiçisti jg˙allem il-muΩika fi l-kaΩin tag˙na. Deguara. Nhar l-20 t’Ottubru 1946, Imqabbin. Is-Surmast Direttur preΩenti tal- waqt seduta ©enerali, il-membri Wara Mro. Barbara, fl -1951 il- Banda huwa Mro. David Agius li qablu li l -orkestra g˙andha tinbidel Banda g˙addiet ta˙t it-tmexxija ilu jokkupa l- kariga minn Marzu ta’ f’banda. ta’ Mro. Leonard Spiteri, iben il- l-1997. Id-deçizjoni storika li l-Orkestra Banda. Fl-istess Ωmien, is-Sur John Tul dawn is-snin kollha l-Banda tkun trasformata f’Banda ta˙t is- Surmast Giuseppe Maria Barbara ttie˙det fi Ωmien il-President Ìanni Ghigo, fi s-Seduta Ìenerali numru V111 tal-20 ta’ Ottubru tal-1946, li b˙ala A©enda kellha tiddiskuti “Jekk tibqax l-Orkestra u jekk issirx Banda u ˙wejje© o˙ra”. Il-President tas-Soçjetà kien feta˙ is-Seduta u wara li spjega kemm l-Orkestra kienet ta’ sodisfazzjon g˙as-Soçjetà, semma d-diffi kultajiet kollha biex tkun armata banda. G˙ad- diskussjoni kien hemm il-mozzjoni ta’ Filippu Psaila ssekondata minn L‐‘Orkestra Santa Marija’ mwaqqfa fl‐1945. Giovanni Camilleri dwar jekk Camilleri wie˙ed mill-ewlenin Re Ìor© V dejjem kienet impenjata l-Orkestra ssirx Banda u wara bandisti tag˙na wkoll kien ©ab id- f’bosta bliet u r˙ula madwar Malta diskussjoni twila ©iet g˙all-Voti:- diploma muΩikali. Dan ikompli juri u G˙awdex. Fis-sena 1996 inkitbet “Favur 44. Kontra 4 u Astjena 1”. b’liema ˙e©©a u determinazzjoni pa©na storika o˙ra fi ˙dan is- Innocenzo Farrugia kien ippropona l-banda kienet miexja ’l quddiem. Soçjetà Santa Marija u Banda Re li tinΩamm ukoll l-Orkestra u Mro. Leonard Spiteri dam jidderie©i Ìor© V. Is-Soçjetà tag˙na ˙asbet kien issekondat minn Michele l-Banda sas-sena 1956, f’liema sabiex torganizza Ìemella©© mal- Camilleri. Din il-mozzjoni, iΩda, sena emigra l-Ingilterra. G˙alhekk Banda Taljana Corpo Bandistico ta’ kienet b’ma©©oranza rri©ettata. il-banda g˙addiet ta˙t it-tmexxija Santa Vittoria in Matenano ©ewwa G˙alhekk, il-Banda l-©dida u ç- ta’ Mro. George Martin, li kellu Ascoli Piceno. Dan kien ifi sser li l- Çirkolu ˙adu l-isem ta’ King ˙ajja twila mal-Banda u Ωgur jibqa’ Banda Re Ìor© V kienet ser to˙ro© George V bla xejn korrispondenzi, mfakkar g˙all-Innu kapolavur ‘Lil g˙all-ewwel darba barra minn permessi u approvazzjoni uffi çjali. Marija Mtellg˙a s-Sema’, fuq versi xtutna. Kien propju fuq inizjattiva F’perjodu qasir ta’ tliet xhur, tal-mibki Direttur Spiritwali tas- personali tal-˙abrieki s-sur Alfred il-membri ta’ l-Orkestra Santa Socjetà il-W.R. Patri J.M. Ghigo. Galea, bandist attiv u Uffi çjal g˙ar- 44 Marija biddlu l-istrumenti tag˙hom Wara l -mewt ˙esrem ta’ Mro. Relazzjonijiet Internazzjonali li dan minn dawk orkestrali g˙al dawk Martin, fi Frar tal-1991 il-Banda l-avveniment seta’ jkun suççess totali. Fis-sena 1997 kien imiss it-tieni parti tal-Ìemella©© fejn il- Banda ©emmella kienet il-mistiedna speçjali matul il-Festa ad unur Santa Marija. Dan il-Ìemella©© kompla bis-suççess tieg˙u meta fl - 1998 l-Unjoni Ewropea ippremjat lis-Soçjetà tag˙na bl-Unur uniku Etoile d’Or du Jumelage, ©ewwa Ferrara l-Italja. Fis-snin segwenti kienu bosta l- baned, korijiet u mistednin distinti Il‐Banda Re Ìor© V waqt kunçert ©ewwa l‐knisja parrokkjali ta’ l‐Imqabba fis‐sena 2000 b˙ala parti kemm Maltin kif ukoll barranin miç‐çelebrazzjonijiet tal‐50 sena mill‐Proklamazzjoni tad‐Domma ta’ l‐Assunzjoni. li kienu mistiedna ©ewwa l-kaΩin bosta avvenimenti importanti. g˙amlet ma’ baned barranin. Il- tas-Soçjetà fejn fost l-o˙rajn kellna F’Novembru l-Banda Re Ìor© V Banda Taljana mill-belt ta’ Cave baned mill-Ìermanja, Greçja, IΩrael kienet l-ewwel Banda Mqabbija f’Ruma di©à hi mistiedna ta’ l-unur kif ukoll mill-Ingilterra. li esegwiet programm strumentali g˙all-Festa ta’ Santa Marija fl - Fis-sena 2000 il-Banda Re Ìor© ©ewwa t-Teatru Manoel, ta˙t il- Imqabba tas-sena li ©ejja 2008. V esegwiet programm muΩikali patroçinju tal-E.T. President ta’ Dan kollu juri l-livell miksub ©ewwa l-knisja parrokkjali ta’ l- Malta Dr. Edward Fenech Adami. tul dawn l-a˙˙ar sittin sena tal- Imqabba. Is-sena l-o˙ra kellna Pa©na o˙ra tnaqqxet fl -istorja Banda Re Ìor© V fi ˙dan is-Soçjetà fosta mistieden speçjali s-sur David tas-Soçjetà meta l-Banda Re Ìor© Santa Marija u Banda Re Ìor© V Morris World Whistling Champion V kienet impenjata g˙at-tieni darba ta’ l-Imqabba. Ûgur li dan kollu li akkumpanja l-Banda Re Ìor© V barra minn xtutna propju ©ewwa l- jipprometti tajjeb sabiex din il- matul il-programm sinfoniku ta’ l- provinçja ta’ Ruma l-Italja. Banda tkompli tikber u tifjorixxi. 10 ta’ Awissu. Dan nistg˙u ng˙idu li kien it- B’hekk biss nistg˙u niggarantixxu Is-sena 2005 immarkat tieni ©emella©© li l-Banda tag˙na futur mill-aqwa. Charlie t‐Tirxa

Demolishing of Buildings Transport of Materials Compressors & Bobcats Excavators for Hire

Mob: 7927 7420 Tel: 2168 3033 45

Messa©© mill-Kummissjoni Banda Óidmet il‐Banda Re Ìor© V

G˙addiet sena o˙ra, sena ta’ l-Ingilterra. Banda Ωag˙Ωug˙a li li g˙andu janalizza kull stedina u ˙idma g˙as-Soçjetà, sena ta’ ˙idma offriet divertiment lill-partitarji u fi nalment ˙ass li stedina partikulari wkoll g˙all-Banda Re Ìor© V. l-pubbliku in©enerali matul l-a˙˙ar minn ©ewwa Cave, provinçja B˙as-soltu permezz ta’ dan l-artiklu tlett ijiem tal-Festa. Wara l-Festa ta’ Ruma kienet l-aktar attraenti ser nag˙tu rendikont tal-impenn li ftit jiem ta’ mistrie˙ u mill-©did li wie˙ed ma setax jirrifjuta. Il- l-Banda tas-Soçjetà Santa Marija tfassal programm g˙al sena o˙ra. kummissjoni banda fl imkien mal- kellha matul din l-a˙˙ar kumitat qablu u aççettajna sena. dan l-invit. Din il-mawra Is-sena 2006 offriet ©ewwa l-Italja li ta˙bat lill-Banda sfi di ©odda. Il- ukoll f’g˙eluq is-sittin Banda Re Ìor© V kellha anniversarju tal-Banda diversi servizzi f’bosta ser tlaqqag˙na ma’ erba’ r˙ula, naturalment baned o˙ra Ewropej. Fil-fatt bil-qofol jintla˙aq fi l- minbarra l-Banda tag˙na jiem tal-Festa Titulari ser ikun hemm ukoll banda ad unur Santa Marija. Taljana, IngliΩa u wa˙da Nafu kemm il-Banda FrançiΩa. Çertament li dan tag˙na tkun impenjata il-festival internazzjonali matul din il-©img˙a u ser ikun ta’ esperjenza s-sena l-o˙ra ma kinitx unika g˙all-Banda tag˙na. Mro. David Agius jidderie©i l‐Banda Re Ìor© V waqt kunçert li ©ie mtella’ xi eççezzjoni. Fil-fatt ©ewwa s‐Sala Robert Samut fl‐Furjana biex ifakkar l‐10 anniversarju mill‐ Aktar tag˙rif rigward dan il- minbarra s-servizzi tal- ˙atra tieg˙u b˙ala Direttur tal‐Banda. festival issibuh f’dan l-istess marçi li jibdew minn Órug il-Vara Fil-bidu t’Ottubru 2006 is- ktieb. u jintemmu bil-març tradizzjonali Sur Alfred Galea, l-Uffi çjal Fix-xhur tax-xitwa komplejna ta’ nofs inhar, fl -10 t’Awissu kellna Relazzjonijiet Internazzjonali, bil-preparamenti g˙all-Home l-programm MuΩikali annwali. avviçina lill-kumitat u lill- Concert kif ukoll g˙all-impenn Programm li kien imΩewwaq kummissjoni banda fejn Ωvelalna internazzjonali. Fl-24 ta’ Marzu sar b’attrazzjoni muΩikali permezz tas- li kien hemm interess qawwi minn il-Home Concert fejn din is-sena sur David Morris ‘World Whistling xi baned barranin li jsir skambju fl -okkaΩjoni tal-10 anniversarju Champion’. Kienet serata ori©inali mal-Banda tag˙na. Il-kumitat ˙ass mill-˙atra ta’ Mro. David Agius, g˙all-a˙˙ar u ntlaqg˙et ferm tajjeb minn dawk preΩenti g˙al dan il- programm. Il-˙biberija li nibtet bejn is-sur Morris u l-Banda tag˙na tant kibret li ftit ©img˙at ilu waqt li konna g˙addejjin b’kunçert ©ewwa s-sala tal-Banda jitfaçça David fl imkien mas-sinjura tieg˙u. Kienet sorpriΩa ferm sabi˙a u bla dubju l- ftit mumenti li kellu ©ewwa l-kaΩin er©ajna ©eddidna l-esperjenza sabi˙a li kellna fl imkien. Minbarra dan l-artist ta’ fama internazzjonali, is-sena l-o˙ra kellna wkoll mistiedna l-Banda St. Kevern Brass Band minn ©ewwa Cornwall 47 Is‐Sur Rokku Camilleri jippreΩenta t‐trofew lis‐Sur Manswet Zammit b˙ala l‐Bandist tas‐Sena 2006. Is‐Sur David Morris, ‘Whistling World Champion’ li kien wie˙ed mill‐ Il‐Banda Re Ìor© V tidher iddoqq siltiet muΩikali ©ewwa s‐Sala Paolo VI mistednin barranin g˙all‐festa tas‐sena l‐o˙ra. Is‐Sur Morris akkumpanja waqt l‐udjenza privata mal‐Papa Benedittu XVI ©ewwa l‐Vatikan. lill‐Banda Re Ìor© V waqt il‐Programm Strumentali nhar l‐10 ta’ Awissu.

b˙ala Surmast Direttur tal-Banda tag˙na, dan il- kunçert sinfoniku sar ©ewwa s-Sala Robert Samut. Kienet okkaΩjoni sabi˙a o˙ra fejn spikkat l-g˙aΩla tal- muΩika, ˙afna minnha kkomponuta mill-istess Surmast Agius. Ftit jiem wara kellna impenn ie˙or fuq stedina din id-darba tas-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙, bil-mi©ja ta’ l- Isqof Pawlu Cremona ©ewwa l-Imqabba. Serata o˙ra li ntlaqg˙et ferm tajjeb b’g˙aΩla ta’ muΩika adattata g˙all- okkaΩjoni. Matul dawn l-a˙˙ar ©img˙at komplejna bil- preparamenti kemm g˙all-impenji li kellna fl -Italja kif ukoll programm strumentali li g˙andna preparat g˙all- Festa. Qabel ma ntemmu dan l-artiklu nag˙mlu appell b’mod speçjali lill-©enituri sabiex tibag˙tu lil uliedkom jitg˙allmu l-muΩika b’xejn ©ewwa l-kaΩin tag˙na. Il‐partitura ta’ l‐‘Innu Santa Marija Mtellg˙a s‐Sema’ ta’ Mro. David Agius In˙e©©u wkoll lill-bandisti tal-post sabiex matul is-sena kul˙add sabiex matul il-jiem tal-Festa nakkumpanjaw nag˙mlu daqsxejn sforz u nkunu aktar regolari g˙all- il-baned kollha mistiedna. B’mod speçjali nistednukom kunçerti. A˙na nifhmu li ˙afna mill-bandisti jkunu sabiex tattendu g˙all-programmi strumentali kemm tal- impenjati, min b’xog˙ol u min bi studju, u napprezaw Banda tag˙na kif ukoll tal-Banda IngliΩa li din is-sena mhux ftit is-sagrifi ççji li kull wie˙ed jag˙mel. Però ser tkun il-mistiedna speçjali tag˙na. huwa permezz t’hekk li l-livell tal-Banda jiΩdied. Nag˙lqu dan il-messa©© billi b˙as-soltu nistiednu lil Viva l-Banda Re Ìor© V ta’ l-Imqabba Palma Garage Professional Car Repair Centre Low Bake Oven Spray Painting Jig Alignment Panel Beating

48 Tel: 2168 0089 Mobile: 9944 9461 Programm Vokali u Strumentali mill‐Banda Re Ìor© V nhar l‐10 ta’ Awissu 2007

Hymn Innu lil Marija Assunta L. Farrugia Hymn Innu lil ÌuΩeppi Galea – Fundatur tal-Banda V. Galea Sopran: Priscilla Anne Madiona, Tenur: Stefano Calleja

Overture French Comedy K. Bela Suite Carmina Burana K. Orff Preghiera Ave Maria J. Fenech Singer: Tenor Andrew Sapiano

March Maltese Cross A. Isca Directed by Andy Isca

Overture Maltesina C. Pace Big Band Piece At the Gramlin Ball Charles Lee Hill Directed by Andy Isca

Incidental Music Meditation Mro. D. Agius Soloist on Tublar Bells: Mr. Chris Baldacchino

Song Tomorrow C. Strouse Singer: Myron Josè Agius Arr. Mro. D. Agius

Selection Mister Volare D. Mudungo Hymn Lil Ra˙al Twelidi A. Camilleri Hymn Innu tal-Banda A. Camilleri Mro. D. Agius A.Mus L.C.M A. Mus. V.CM ( Hons) ALCM Surmast Direttur

49 It-Tnejn, 30 ta’ Lulju: BIDU TAL-KWINDIÇINA – JUM IT-TFAL 6.00pm Quddiesa Kantata li fi ha jsiru l-preΩentazzjoni u t-tberik tat-trabi u tat-tfal lill-Madonna. Iqaddes u jmexxi l-funzjoni l-Wisq Rev. Dun Nazzaren Caruana, Kappillan. Il-Funzjoni tag˙laq billi l-©enituri jpo©©u l-fjuri u x-xema’ li jkun ©abu mag˙hom quddiem l-Istatwa tal-Madonna. Ting˙ata Santa – tifkira lill-©enituri tat-tfal li jkunu ˙adu sehem fi l-funzjoni. 8.00pm Mixg˙ela tal-Knisja u tal-KaΩin tas-Soçjetà Santa Marija u Banda Re Ìor© V. 8.00pm Lejla Maltija fi l-pjazza ta’ quddiem il-KaΩin. Jie˙u sehem l-aqwa talent Malti.

MATUL IL-ÌRANET TAL-KWINDIÇINA 8.00pm Mixg˙ela tal-faççata tal-Knisja u l-KaΩin tas-Soçjetà.

Il-Óamis, 9 ta’ Awissu: JUM IL-ÓRUÌ TA’ L-ISTATWA 7.30pm To˙ro© l-Istatwa artistika u devota ta’ Santa Marija fuq iz-zuntier, fejn ti©i milqug˙a mill-Banda Re Ìor© V bid-daqq ta’ innijiet marjani. Tie˙u sehem ukoll is-Sopran Imqabbi, is-Sinjorina Francesca Farrugia. Wara, il-Banda mmexxija minn Mro. David Agius tkompli tferra˙ it-toroq tar-ra˙al b’marçi brijuΩi.

Il-Ìimg˙a, 10 ta’ Awissu: JUM IL-BANDA 8.15pm Il-Banda Re Ìor© V tag˙mel març qasir minn fejn il-Bini Muniçipali tal-Kunsill Lokali g˙all- pjazza tal-Knisja, San BaΩilju u l-Pjazza ta’ quddiem il-KaΩin. 8.45pm Wara li nassistu g˙all-wasla tal-mistednin distinti, il-Banda Re Ìor© V ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. David Agius tag˙ti bidu g˙all-Programm Vokali u Strumentali Annwali. Wara jsir riçeviment li g˙alih mistiedna s-soçji, benefatturi u partitarji nisa u r©iel kollha.

Is-Sibt, 11 ta’ Awissu: L-EWWEL JUM TAT-TRIDU 8.30pm Il-Banda San ÌuΩepp ta’ Óal Kirkop, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. Brian Cassar, tibda març brijuΩ minn quddiem il-KaΩin g˙al madwar diversi toroq fi r-ra˙al li jer©a’ jispiçça quddiem il-KaΩin. Il-Óadd, 12 ta’ Awissu: IT-TIENI JUM TAT-TRIDU 8.30pm Il-Banda Sant’Elena ta’ Birkirkara, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. Joseph Vella tibda març brijuΩ minn quddiem il-KaΩin g˙al madwar it-toroq ewlenin tar-ra˙al li jer©a’ jispiçça quddiem il- KaΩin.

It-Tnejn, 13 ta’ Awissu: IT-TIELET JUM TAT-TRIDU 8.30pm Il-Banda tas-Soçjetà Santa Marija, il-Banda Re Ìor© V, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. David Agius tibda l-març tradizzjonali ta’ l-a˙˙ar tridu organizzat u mmexxi miΩ-Ωg˙aΩag˙. B˙as-soltu, jakkumpanja l-març il-briju tas-soçji u partitarji fl imkien ma’ sorpriΩi ©odda. 8.45pm Il-Banda IngliΩa mistiedna g˙all-Festa ta’ din is-sena, St. Stythians Brass Band minn Cornwall, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. Derek Johnston tesegwixxi programm qasir ©ewwa l-pjazza.

It-Tlieta, 14 ta’ Awissu: LEJLET IL-FESTA 8.00pm Il-Banda San Mikiel ta’ ÓaΩ-Ûabbar, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. David Agius tibda març mat- toroq ta’ l-Imqabba. 8.15pm Il-Banda IngliΩa, St. Stythians Brass Band minn Cornwall, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. Derek Johnston tesegwixxi Programm Strumentali ©ewwa l-pjazza. 10.15pm Programm Strumentali mill-Banda San Mikiel ta’ ÓaΩ-Ûabbar, dejjem ta˙t id-direzzjoni tas- Surmast Direttur Mro. David Agius.

L-Erbg˙a, 15 ta’ Awissu: L-GÓID TA’ L-ASSUNTA 12.00pm Il-Banda Re Ìor© V g˙al darb’ohra mmexxija minn Mro. David Agius, tibda l-març popolari ta’ fi lg˙odu minn quddiem il-KaΩin g˙al madwar it-toroq prinçipali tar-ra˙al. 6.00pm Il-Banda Queen Victoria taΩ-Ûurrieq, ta˙t it-tmexxija ta’ Mro. Alfred Farrugia tibda març minn Triq Valletta sal-pjazza. 6.00pm Il-Banda De Rohan ta’ ÓaΩ-Ûebbu©, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. Ronnie Debattista tibda març minn Triq Santa Katarina sal-pjazza, tid˙ol fi z-zuntier tal-Knisja u tilqa’ l-˙ru© ta’ l-Istatwa artistika u devota ta’ Santa Marija b’innijiet marjani. Wara, il-banda tkompli takkumpanja l- Istatwa tul il-purçissjoni. 6.45pm Hekk kif iΩ-Ωew© baned mistiedna jaslu fi l-pjazza, ikomplu jdoqqu wara xulxin sa quddiem il- KaΩin tas-Soçjetà Santa Marija. 7.15pm Il-Banda Queen Victoria taΩ-Ûurrieq ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. Alfred Farrugia ssellem l- Istatwa Titulari minn fuq il-plançier bid-daqq ta’ l-Ave Maria u innijiet ohra. Tie˙u sehem ukoll is-Sopran Francesca Farrugia. 8.45pm Malli l-Istatwa tasal quddiem il-KaΩin, il-Banda Queen Victoria mmexxija minn Mro. Alfred Farrugia tesegwixxi l-Innu l-Kbir lil Marija Mtellg˙a s-Sema, kompoΩizzjoni ta’ Chev. Mro. George Martin, fuq kliem tal-W.R. Patri J.M. Ghigo. Jie˙u sehem il-Baritonu Piju Dalli , it- Tenur Andrew Sapiano kif ukoll il-Kor Parrokkjali San ÌuΩepp tal-Kalkara ta˙t id-direzzjoni tas-Sur Samuel Bezzina. Wara l-istess Banda tkompli bil-Programm Strumentali. 10.30pm Wara ringrazzjament ©ewwa l-Knisja mill-membri u ammiraturi tan-nar, il-Banda IngliΩa, St. Stythians Brass Band minn Cornwall, mmexxija minn Mro. Derek Johnston tkompli tallegrana b’siltiet ta’ muΩika le©©era quddiem il-KaΩin.

L-Erbg˙a, 22 ta’ Awissu: L-OTTAVA TAL-FESTA 7.30pm Mixg˙ela tal-faççata tal-Knisja kif ukoll tal-KaΩin tas-Soçjetà Santa Marija u Banda Re Ìor© V. Nag˙lqu l-Festa ta’ din is-sena b’serata ta’ kant u divertiment quddiem il-KaΩin. Mallia Petrol Station Pjazza San Nikola, Si©©iewi Tel: 2146 7764

G˙al kull bΩonn fil-karrozza tieg˙ek, asal wasla s’g˙and Mallia Petrol Station fil-Pjazza tas-Si©©iewi fejn issib kull ˙a©a li tin˙tie© g˙all-karozza tieg˙ek, u issa jixtiequ j˙abbru li g˙andhom batteriji ta’ barra g˙all-karozzi kollha li jibdew bi prezzijiet ta’ Lm18.50.

Kif ukoll: Silencers g˙all-karrozzi kollha Crash Helmets kbar u Ωg˙ar Kull kwalità ta’ Ωjut Tyres ©odda ta’ kwalunkwe daqs G˙odod Tiswija ta’ Tyres fil-pront b’apparat modern Aççessorji u ‘spare parts’ ta’ kull kwalità G˙andek issib ukoll muturi u karrozzi g˙all-bejg˙

Self Service Mit-Tnejn sal-Óadd il-lejl kollu

INDURATURI

G˙all-materjal ta’ l-induratura irrikorru g˙and:

Theuma House, 302 St. Paul Street, Valletta VLT 07, Malta. Tel: 21234075, 21236605 Fax: 21244201 It-Tnejn, 30 ta’ Lulju: Bidu tal-Kwindiçina Is-Sibt, 11 ta’ Awissu: L-ewwel Jum tat-Tridu – Jum it-Tfal 6.30pm Quddiesa solenni mill-W. Rev. Kanonku 6.00pm Issir il-preΩentazzjoni u tberik tat-trabi u tfal lill- Carmel Attard. Wara, talba tal-Kwindiçina, Madonna. Imexxi l-W. Rev. Kappillan Dun Innu, Salve Re©ina, Litanija, Antifona u Barka Nazzaren Caruana, Sagramentali. 6.30pm Quddiesa Solenni g˙at-tfal tal-parroçça. Talba tal-Kwindiçina, Innu u Barka Sagramentali. Il-Óadd, 12 ta’ Awissu: It-Tieni Jum tat-Tridu (Quddies b˙al nhar ta’ Óadd) It-Tlieta, 31 ta’ Lulju: Jum iΩ-Ûg˙aΩag˙ 8.30am Quddiesa kantata. 6.30 pm Quddiesa bis-sehem taΩ-Ωg˙aΩag˙ minn Rev. Fr. 6.00pm Quddiesa solenni mill-W. Rev. Kanonku Trevor Fairclough. Talba tal-Kwindiçina, Innu Carmel Attard. Wara, kollox b˙all-jum ta’ u Barka Sagramentali. qabel.

Il-Óamis, 2 ta’ Awissu: GriΩma tal-Morda It-Tnejn, 13 ta’ Awissu: It-Tielet Jum tat-Tridu 6.30pm Quddiesa li fi ha ji©i amministrat is-Sagrament 8.00am Quddiesa kantata. tal-Morda. Huma m˙e©©a sabiex jattendu 6.30pm Quddiesa solenni mill-W. Rev. Kanonku l-anzjani u l-morda tar-ra˙al. Imexxi Rev. Carmel Attard. Wara, kollox b˙all-jum ta’ Carmel Zammit O.P. Talba tal-Kwindiçina qabel. Innu u Barka. It-Tlieta, 14 ta’ Awissu: Lejlet il-Festa Il-Ìimg˙a, 3 ta’ Awissu: Jum it-Tifkira tas-soçi 8.00am Quddiesa solenni mill-W. Rev. Kappillan Dun u benefatturi Nazzaren Caruana. Wara jitkanta t-Te Deum u l-Antifona “Beata Mater”. 6.30pm Quddiesa kantata mmexxija minn Rev. Patri 6.30pm TranΩulazzjoni solenni tar-relikwa, immexxija Joseph Zahra O.P., b’suffra©ju g˙all-erwie˙ tas- mill-W. Rev. Mons. Joseph Bugeja. Wara, soçji u benefatturi mejtin. Talba tal-Kwindiçina, quddiesa kantata, Salve, Litanija u Çelebrazzjoni Innu u Barka Sagramentali. Ewkaristika.

L-Erbg˙a, 8 ta’ Awissu: Jum l-G˙aqda tan-Nar L-Erbg˙a, 15 ta’ Awissu: Jum il-Festa 6.30pm Quddiesa g˙all-membri ta’ l-G˙aqda tan- 7.00am Quddiesa nar mill-W. Rev. Kappillan Dun Nazzaren 8.00am Quddiesa Caruana. Talba tal-Kwindiçina, Innu u Barka 9.15am Quddiesa konçelebrata solenni bil-pani©ierku Sagramentali. mill-W. Rev. Mons. Joe Carabott. 10.00am Quddiesa fi l-kappella ta’ San BaΩilju. Il-Óamis, 9 ta’ Awissu: Óru© ta’ l-Istatwa 11.00am Quddiesa. 6.30pm Quddiesa kantata, talba tal-Kwindiçina u Barka. 5.00pm Quddiesa. 7.30pm Isir il-˙ru© solenni ta’ l-Istatwa ta’ Santa Marija 6.00pm G˙asar solenni mill-W. Mons. Alex Cordina. u wara jitkanta l-Innu Ave Maris Stella u l- Salve u Litanija. Antifona. 7.15pm Purçissjoni bl-Istatwa Artistika, Devota u Titulari tal-parroçça mmexxija mill-istess W. Il-Ìimg˙a, 10 ta’ Awissu: Jum il-Familji Rev. Çelebrant. 10.15pm Antifona u Çelebrazzjoni Ewkaristika. 6.00pm Quddiesa bis-sehem tal-familji tal-parroçça. Talba tal-Kwindiçina u Barka Sagramentali. L-Erbg˙a, 22 ta’ Awissu: L-Ottava tal-Festa 6.30pm Quddiesa, RipoΩizzjoni tar-Relikwa, Te Deum u Barka.

Nota: Il-muΩika tat-Tridu, lejlet u nhar il-Festa tkun ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast W. Rev. Patri Salv Galea O.P. Sagrament tal‐Qrar: It‐Tlieta, 14 ta’ Awissu, Lejlet il‐festa, ikun hawn diversi konfessuri g˙all‐Qrar 53 bejn it‐8.30 am u l‐10.30 am, u l‐4.30 pm u s‐6.30pm. For all types of work on marble and granite, like staircases, kitchen tops, monuments, memoirs, window sills, facades, vanity units. Visit our Showroom at Labour Avenue, Naxxar 110%0% DDiscountiscount ttillill 331st1st DDecemberecember

L‐Arti Marjana Matul is‐Snin kitba ta’ Joe Chetcuti

Ir-rappreΩentazzjoni artistika tal- ta’ l-Univers, Sultana tas-Sema, eçç. l-©miel tag˙hom b’naturalezza kbira. Ver©ni Mbierka Marija, kemm fi l- Il-Papiet donnhom ˙adu pjaçir b’din L-imma©ini tal-Madonna, b’wiçç pittura, fl -iskultura u arti o˙ra hi bil- it-tema; sa˙ansitra l-Papa Ìwanni Ωag˙Ωug˙ kemm jista’ jkun uman imma wisq abbundanti. L-Arti Marjana VII kien ried li jpin©ulu kwadru tal- fl -istess ˙in kemm jista’ jkun ˙elu, bdiet kmieni fl -Era Kristjana. Barra li Madonna bil-kuruna ta’ imperatriçi fuq bdiet ti©i mpin©ija fuq ˙afna materjal nsibu xi skrizzjonijiet u ta˙ΩiΩ linejari li rasHa. Ried ukoll li jpin©u lilu stess differenti: parçmina, tila, injam, ir˙am, jirreferu g˙all-Omm Ìesù, insibu wkoll, inklinat ˙afna lejn l-art qisu xi lsir. Il- ˙©ie©, eçç. Il-knejjes u l-katidrali bdew fi l-katakombi tpin©ija impressjonanti Papa Ìwanni VII ipproklama lilu nnifsu jimtlew bix-xbiehat tal-Madonna. It- tal-Omm u l-Iben li qed ji©u invistati b˙ala lsir tal-Madonna, skjav tal-Ver©ni teologija ta’ l-arti sagra, speçjalment fejn mit-tliet Slaten Ma©i. Wa˙da mill- Mbierka. tid˙ol ix-xbieha tal-Madonna (fost dawk ta’ l-an©li u l-qaddisin) hi din: “Min iqim ix-xbieha jkun qed juri qima lejn min tirrappreΩenta x-xbieha u mhux lix- xbieha nnifi sha.” Din id-dikjarazzjoni nsibuha fi l-‘Lumen Gentium’ li kkwota mill-kitba ta’ San BaΩilju, sekli qabel. Fil-©rajja tad-dehra tal-Madonna ©ewwa Gwadalupe, il-Ver©ni Marija stess uriet kemm g˙andHa g˙al qalbha l-Arti Marjana, meta Hi stess irregalat pittura tag˙Ha stess fuq in-na˙a ta’ ©ewwa tat- tilma li kien jilbes Diego. Fil-gΩejjer tag˙na ma bqajniex lura li npin©u kwadri u nag˙mlu statwi sbie˙ ‘Marija fil‐Glorja’ – Pittura li tinsab fis‐sala prinçipali tal‐kaΩin. u ˙elwin tal-Ver©ni Marija biex bihom pitturi fuq ˙ajt tal-katakombi hija dik Ma rridux ninsew li g˙all-˙abta tas- nimlew in-niçeç u nΩejnu l-knejjes fejn turi l-Madonna bil-Bambin li seba’ seklu qamet kontroversja kbira tag˙na. InΩid ng˙id ukoll li kwadru ta’ f’idu x-xellugija qed iΩomm romblu, fi l-knisja tal-Lvant dwar l-arti sagra. l-Assunta f’dak iΩ-Ωmien kien f’kappella fi lwaqt li b’subg˙ajH il-werrej ta’ idu l- L-insara nqasmu f’Ωew© kampijiet Ωg˙ira fl -in˙awi ‘Ta’ Pinu’ f’G˙awdex, leminija qed juri stilla mpin©ija fuq ras opposti; dawk li ma riedux aktar xbiehat li l-Madonna tkellmet u wriet ix-xewqa Marija Ommu. Din il-pittura li tinsab u dawk li riedu li l-arti tkompli. Dawk tag˙Ha lil tfajla ra˙lija jisimha Carmela fi l-katakombi ta’ Santa Prixilla tpin©iet li ma riedux aktar xbiehat kienu jsostnu Grima. Illum dik il-kappella Ωg˙ira fi t-tieni seklu ta’ l-Era Kristjana. Fl- li min iqim xbieha jkun idolatra. Il- saret Santwarju BaΩiliku ta’ kobor istess pittura, mal–fi guri tal-Madonna u kontestazzjoni kienet feroçi u kellu jkun imponenti, wa˙da mill-isba˙ knejjes ta’ l-Bambin hemm ukoll pittura ta’ ra©el. il-Konçilju ta’ Niçea II li jiddeçiedi favur Malta u G˙awdex. Dwar din il-fi gura ta’ ra©el, kien hemm l-arti reli©juΩa. Il-Konçilju Vatikan II (u g˙ad hemm) kontroversja kbira fi d-dokument ‘Lumen Gentium’ insibu fuq min hu dan ir-ra©el? IΩaija? San referenza g˙al dik id-deçiΩjoni li kienet Ìwann il-Battista? Xi Appostlu? ... u l- ittie˙det fi l-Konçilju ta’ Niçea II favur kontroversja tkompli. l-arti nisranija. Fil-‘Lumen Gentium’ Kien fi l-belt ta’ Efesu li bdiet l-Arti insibu hekk: “... dawk id-digrieti li ©ew Marjana. Kienu tpin©ijiet rudimentali, stabbiliti fi Ω-Ωminijiet tal-qedem rigward imma aktar ’il quddiem, fi Ωmien il- il-venerazzjoni tal-kwadri ta’ Ìesù, Papa Sistu, il-pittura li turi l-Madonna tal-Madonna u tal-qaddisin g˙andhom g˙amlet avvanz kbir min˙abba l- ji©u osservati b’reqqa kbira (L.G. Nru. impenn ta’ l-istess Papa. Il-Papa Sistu 67).” kien ordna li jsiru xbiehat tal-Madonna G˙all-a˙˙ar tal-Medju Evu, il-pitturi bil-muΩajk, mal-˙itan tal-BaΩilika ta’ u l-iskuturi bdew ipin©u u jiskolpixxu Santa Marija Maggiore. Mis-seba’ sat- xbiehat tal-Madonna ta’ ©miel liema tnax-il seklu, il-Madonna kienet ti©i b˙alu. Fost l-artisti l-kbar insibu lil mpin©ija bit-tema ta’ Re©ina: Sultana Fra Angelico li kontra kif kien isir fl - 56 tad-Dinja, Sultana ta’ l-An©li, Sultana ikoni tal-qedem, beda jpin©i Madonni ‘Il‐Konvoj ta’ Santa Marija’ li tinsab ©ewwa l‐kaΩin. Marija fil‐Fidi Ìimg˙a Marjana 2007

siltiet mid‐diskors ta’ Lorraine Bezzina ‐ Lajka

Fil-Óajja, li timxi wara Ìesù jew li jiem il-©nien beda jwarrad u jag˙mel l-egoiΩmu jwassalna biex nitbieg˙du tipprova timxi fuq il-passi tal-Madonna, fjuri sbie˙. Il-providenza ta’ Alla minn Alla b˙alma ©ralu propju Luçiefru. qatt m’hu façli. L-aktar meta t˙ossok li hija kbira g˙aliex Alla jisma’ t-talb li Kien l-isba˙ an©lu li ˙alaq Alla imma l- qed timxi kontra kull kurrent. Però dan a˙na nag˙mlulu. U hekk ©ara f’din l- egoiΩmu u s-suppervja tieg˙u wassluh kollu qatt u qatt m’hu ta’ xejn. esperjenza pjuttost ta’ dwejjaq meta sabiex jinfi red minn Alla. Irridu nkunu Lorraine Bezzina, illum armla, Lorraine tilfet lil Ωew©ha. Kien g˙ad b˙al Marija li g˙alkemm kienet taf li Hi omm ta’ Ωew©t itfal qasmet dawn il-ftit kellu 42 sena. Miet propju ˙dejha stess kienet il-mag˙Ωula ta’ Alla sabiex issir esperjenzi fl imkien mag˙na fl -ewwel f’jum Kristu Re. Óalla lil Lorraine Ommu, ma tkabbritx iΩda malli saret laqg˙a tal-Ìimg˙a Marjana organizzata b’Ωew©t itfal Ωg˙ar xi trabbi. Qatt taf li l-qariba tag˙ha EliΩabetta kienet ©ewwa l-Isptar il-Qadim bejn l-14 u ma naqasha xejn. Kienet forsi anke l- ser tiled u jkollha tarbija, mill-ewwel 19 ta’ Mejju 2007. Lorraine, is-seba’ g˙ajnuna ta’ ommha stess li g˙enet lil marret Hi stess sabiex tg˙inha. U wild fost disat a˙wa (˙ames subien u Lorraine to˙or© minn dan id-dwejjaq. kellha ra©un li t-tarbija f’©uf EliΩabetta erba’ bniet), iΩΩeww©et ta’ età Ωg˙ira ta’ tmintax-il sena. Forsi ftit kienet g˙adha taf x’toffri d-dinja. Kienet viçin ˙afna tal-©enituri tag˙ha l-aktar ta’ ommha. Il-˙ajja g˙al Lorraine ma kinitx wa˙da façli u feliçi. Insemmu biss li wara sena Ωwie©, Lorraine ˙ar©et tqila iΩda sfortunatament korriet. Sitwazzjoni li t-tobba ddeskrivew b˙ala miraklu li hi g˙adha ˙ajja g˙aliex is-sitwazzjoni tag˙ha ma kinitx façli. Ftit wara xi nies da˙lulha d-dar u serquha. Biss kien f’dawn iΩ-Ωminijiet li skopriet lil Ìesù. Ìesù… teΩor imprezzabbli li ˙add ma seta’ jisraqulha. Jekk ma jkollokx lil Ìesù qrib tieg˙ek, jista’ jkollok kull ma toffri d-dinja imma jkun jonqsok l-isba˙ ˙a©a…il- veru fer˙ u paçi. Ìesù Hu l-uniku skop g˙all-˙ajja tag˙na. Ìesù g˙andu jkun Is‐Sinjura Lorraine Bezzina tindirizza lill‐mi©emg˙a dwar ‘Marija fil‐Fidi’ b˙ala wa˙da mil‐laqg˙at fl -ewwel post fi l-qalb tag˙na. G˙aliex matul il‐Ìimg˙a Marjana 2007 organizzata mis‐Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Santa Marija. Hu biss jaf joffri l-veru paçi. Ming˙ajr Ìesù l-˙ajja tag˙na ma fi ha l-ebda Kienet tg˙idilha li Ìesù ˙a lil tifra˙. Kien hawnhekk li Marija lissnet skop. Ωew©ha sabiex ikun tieg˙u fi l-Ìenna. dak il-kantiku sabih ta’ tif˙ir lil Alla. Lorraine semmiet ftit esperjenzi Huwa propju dan il-messa©© li riedet “Ru˙i tfa˙˙ar il-kobor tal-Mulej u minn tag˙ha fejn tisboq fuq kollox l- twassal Lorraine fi l-messa©© tag˙ha. tifra˙ f’Alla s-Salvatur tieg˙i ...” im˙abba u l-fi di li g˙andna jkollna A˙na lkoll a˙na ulied Alla u fl imkien Irridu nag˙mlu kura©© u ma f’Marija Omm Ìesù u f’Ìesù nnifsu. g˙andna setg˙a kbira li l-ebda ta˙sir naqtg˙ux qalbna. Ma rridux inçedu Semmiet ©rajja ta’ meta marret g˙and ma jista’ jag˙mlilna ˙sara. A˙na g˙al dak li toffri d-dinja g˙aliex a˙na ommha. Quddiem xbieha tal-Madonna ulied adottivi ta’ Alla u dan g˙andu m’a˙niex ta’ din id-dinja imma rridu fi l-kçina, omm Lorraine kienet po©©iet jag˙mlilna kura©© kbir. Ìesù meta mmorru ngawdu lil Alla g˙al dejjem. ˙afna fjuri milli kienet tatha o˙tha l- kien fostna f’din id-dinja qajjem il- Huwa l-ispirtu li jrid imexxina fi t-triq o˙ra. Ìara li Lorraine hija wkoll kellha mejtin mill-mewt, fejjaq iz-zopop, u it-tajba. ©nien Ωg˙ir li iΩda ma riedx iwarrad. l-ebda ta˙sir ma g˙amillu ˙sara. Hekk A˙na familja wa˙da u fl imkien X’˙in sabet ru˙ha quddiem dan il- l-istess a˙na g˙aliex a˙na ulied adottivi jirnexxilna jkollna skop fi l-˙ajja tag˙na. kwadru, Lorraine daret fuq il-Madonna ta’ Alla l-Missier tag˙na. Skop li jwassalna g˙al veru fer˙ u paçi u qaltilha, “Mill-©nien tieg˙I ma tridx Sfortunatament il-bniedem huwa li jkollna meta nkunu qrib ta’ Ìesù u fjuri?” Óa©a ta’ l-g˙a©eb wara ftit egoist u ja˙seb biss fi h innifsu. Dan ta’ Ommu Marija. 57 do not waste your time going around stop at

where you will find everything under one roof More brands available...

Qrendi Road, Ûurrieq (Ódejn l‐Armerija) ZRQ 04. Tel / Fax: 21 642465

The Garage Door People

We supply ALL types of doors in PVC coated and galvanised steel and AUTOMATE them with REMOTE CONTROL, MAGNETIC KEY and CARD ACCESS systems

FGP LIMITED - GARAGE DOORS & ROLLER SHUTTERS 49, VALLETTA ROAD, LUQA LQA 05 TEL: 2166 7107-8, 2167 3627 FAX: 2167 5384 Marija Mudell Ìimg˙a Marjana 2007

siltiet mid‐diskors ta’ Dun Anton Gouder ‐ Provigarju

Kultant meta n˙arsu lejn il- Marija meta semg˙et lill-an©lu dan il-kliem? Il-Madonna we©bitu, kwadri tal-Madonna nsibu lill- jg˙idilHa hekk wie©bet, “kif jista’ “Ikun minni skond kelmtek”. U xi Madonna b˙ala Mara ˙elwa, qisu jkun dan ladarba jien ma nag˙rafx tfi sser din is-sentenza? Mhux qed mhux mara soda jew mhux mara ra©el?” Marija kienet miΩΩew©a lil nifhmek imma jekk qed tg˙id hekk ta’ sinsla qawwija. Mentri fl - ÌuΩeppi però ma kinux g˙adhom IVA. Issa din trid tkun karattru Evan©elju, lill-Madonna nsibuHa joqog˙du fl imkien g˙aliex il-Lhud dg˙ajjef biex tg˙id hekk jew trid b˙ala mara ta’ karattru sod ˙afna. kellhom id-drawwa li meta jiΩΩew©u tkun mara ta’ karattru sod u ta’ U g˙alhekk g˙andna g˙alfejn jag˙mlu sena ma jg˙ixux fl imkien. grazzja kbira ma’ Alla l-Imbierek! nag˙ΩluHa b’mudell tag˙na. U Allura ma kienx ikun jista’ jkollhom Trid tkun ta’ karattru dg˙ajjef biex mhux mudell g˙an-nisa biss imma relazzjoni bejniethom u g˙alhekk ikollok esperjenza b˙al din, tag˙mel anke g˙all-ir©iel. M’g˙andniex ma setax ikollhom tfal. G˙alhekk mistoqsijiet u fl ok jispjegahomlok in˙ossuna strambi li jkollna mara, Marija wie©bet lill-an©lu “…kif jg˙idlek misteru akbar, u tibqa’ ma il-Madonna, li nag˙ΩluHa b˙ala l- jista’ jkun dan la jiena ma nag˙rafx tifhem xejn u tg˙id, “Ikun minni mudell tag˙na. Fejn mudell tag˙na? ra©el” Mela meta qalilHa Sliem skond kelmtek” Mhux g˙ax fhimt Mudell tag˙na fl -im©iba tag˙Ha ma’ G˙alik fl ok spjegalHa qalilHa xi imma g˙ax nemmen. Dan huwa l- Alla l-Imbierek. G˙aliex a˙na din ˙a©a itqal u meta we©bitu kompla ewwel episodju fejn a˙na nistg˙u l-aktar li tinteressana nie˙du lil Marija b˙ala fi l-Madonna. A˙na mudell. nippruvaw nimitawHa Fil-˙ajja tag˙na, lill-Madonna fuq kif Hi niltaqg˙u ma’ ˙afna ©abet ru˙Ha ma’ Alla l- affarijiet li ma nistg˙ux Imbierek. nifhmuhom. Per eΩempju L-ewwel darba li xi diΩgrazzja. Mara jew niltaqg˙u ma’ Marija ra©el li forsi jkunu twajba, fl -Evan©elju hi meta l- ji©rilhom xi ˙a©a. Imma an©lu Gabrijel dehrilHa g˙aliex? Jew xi ˙add li jg˙ix u ˙abbrilHa li ser issir ˙ajja forsi mhux daqshekk Omm Alla. L-ewwel ma tajba, dejjem ji©ieh kollox beda jitkellem l-an©lu u tajjeb … in-negozju tieg˙u qalilHa, “Sliem g˙alik Il‐Provigarju Dun Anton Gouder jitkellem fuq Marija b˙ala l‐Mudell tag˙na dejjem jikber eçç. Fil-˙ajja Marija g˙ax inti sibt waqt il‐Ìimg˙a Marjana 2007. tag˙na niltaqg˙u ma’ ˙afna grazzja quddiem Alla.”.... sellmilHa. jg˙idilHa, “il-qawwa ta’ l-Ispirtu affarijiet li ma nifhmuhomx. Imma U x’©aralha Marija meta semg˙et s-Santu tinΩel fuqek u tix˙et id-dell a˙na g˙andna ng˙idu “Mulej ma lill-an©lu jg˙idilha hekk? In˙asdet, tag˙ha fuqek. Int ser ikollok iben nifhimx imma g˙andek ra©un.” Ma t˙awdet u beΩg˙at. L-an©lu kompla g˙aliex l-Ispirtu s-Santu ser jinΩel nistax nifhem imma jiena nemmen jg˙idilHa, “TibΩax Marija g˙ax Inti fuqek. Din hija ˙afna itqal! G˙aliex u ninsab çert li inti g˙andek ra©un. sibt grazzja quddiem Alla. Int ser din qatt ma nstemg˙et li ser ikollok Imma jrid ikollna rabta ma’ Alla l- ikollok Iben u ssemmieh Ìesù.” iben permezz ta’ l-Ispirtu s-Santu. Imbierek biex naslu li ng˙idu hekk. Mela g˙aliex l-an©lu qalilHa “Sliem A˙na din il-©rajja ilna nisimg˙uha Fil-˙ajja tag˙na normali a˙na rridu G˙alik”, Marija in˙asdet u l-an©lu minn meta twelidna, ilna elfejn sena, nippruvaw inkunu qrib ta’ Ìesù biex fl ok fi ssrilHa xi tfi sser Sliem G˙alik ng˙iduha qisha mhu xejn imma hija meta jinqala’ xi ˙a©a, dak li nkunu mimlija bil-grazzja, qalilHa xi ˙a©a xi ˙a©a kbira ˙afna li ma setg˙etx ©emmajna bl-im˙abba ta’ Alla u bir- ˙afna itqal. L-an©lu qalilHa, “Sibt tifhimha. Mela l-an©lu fl ok jg˙inha rabta tag˙na ma’ Alla tkun tiswielna grazzja quddiem Alla. Int ser ikollok beda jkompli j˙awwadHa. Mela l- biex ma nitkissrux, ma nitfarkux, ma Iben u ssemmieH Ìesù.” Din hi ewwel l-an©lu sellmilHa. Imbag˙ad nitilfux il-fi di u ma nitilfux lil Alla. ˙afna itqal li ji©i l-an©lu u jg˙idlek fl ok fi ssrilha qalilha li ser ikollHa Iben Mela xi jfi sser il-kliem ikun minni li ser ikollok Iben u ssemmieH Ìesù u wara permezz ta’ l-Ispirtu s-Santu. skond kelmtek. Naççetta li jiena 59 milli jg˙idlek is-Sliem G˙alik. U Ta˙sbu intom li l-Madonna fehmitu nsir Omm Alla. U b˙ala Omm Alla TA’ BALAL PETROL SERVICE STATION GENERAL TYRE REPAIRS, ALSO NEW TYRES, LUBRICANTS, AUTO PARTS AND OTHER AUTO ACCESSORIES Prop. Emanuel Gatt New Street, Luqa • Tel: 2180 9351 SCUDOFLEX MEMBRANE G˙andek il-bejt iqattar? G˙andek il-kontrabejt maqsum? Tista’ ssolvi din il-problema. UΩa l-membrane Ωebg˙a tal-pinzell u tag˙mel ix-xog˙ol int stess. Kif tag˙milha? Ting˙ata parir b’xejn ming˙and is- SUPER S IRONMONGERY ta’ Óinijiet: ˙a Mit‐Tnejn sal‐Ìimg Triq Dun Matteolo Saliba, Ûurrieq 6.30am – 1.00am, 3.30pm – 7.00pm Is‐Sibt Tel: 2168 9256 Mobile: 9949 2416 6.30am – 1.00pm IL-PROPRJETARJI TAL-ÓANUT JAWGURAW IL-FESTI T-TAJBA LIL KULÓADD. EURO aterers ContactC Person: Mario Attard Sales and Rental of Slush Machines & Soft Serve Machines Testaferrata Street, Ûurrieq Tel. 2164 2647 Mob. 9982 0269 e-mail: [email protected] x’g˙amlet Marija? Marret g˙and Waqt il-prova kollox!”. G˙alhekk nimitawHa lill-Madonna f’din din il-ku©ina tag˙Ha sabiex tifta˙ar u meta nindunaw li xi ˙add g˙andu ir-rabta tag˙Ha ma’ Alla? A˙na tg˙idilha x’kien ©ralHa? Le. Marija bΩonn l-g˙ajnuna a˙na g˙andna l-ir©iel niddejqu li jkollna mara b˙al marret sabiex tg˙in lil EliΩabetta, ng˙inuh. Tkun qed tissogra li din b˙ala mudell g˙all-˙ajjitna? sabiex tkun il-qaddejja tag˙ha. Issa dak li jkun jg˙idlek tinda˙alx, ma Imbag˙ad x’©ara? ÌuΩeppi ejja nkunu sinçieri. Kieku lilek rridx … imma b’daqshekk dan xi nduna li Marija kienet tqila. Il- jidhirlek an©lu u jg˙idlek li inti ser sogru kbir? U Marija qaltilha lil Madonna g˙ax qalet IVA lil Alla issir Omm Alla, ta˙seb li inti ser EliΩabetta x’kien ©ralha? Le. L- da˙let fi nkwiet kbir. ÌuΩeppi kien tag˙milha ta’ qaddejja ta’ xi ˙add umiltà ta’ Marija ©eg˙litha biex ra©el normali u ta’ l-affari tieg˙u. Il- jew tara kif ser issib il-qaddejja iΩΩomm kollox f’qalbHa g˙aliHa. Madonna da˙let fi nkwiet kbir mhux g˙alik? Inti x’kont tag˙mel? Issa ejja ng˙idu l-verità. Kieku kont g˙ax g˙amlet xi ˙a©a ˙aΩina imma Kieku … jien Omm Alla … arani inti x’kont tag˙mel? Lanqas biss g˙ax qalet IVA lil Alla. Kieku u la tmissnix…..ara kif tkellimni. tinΩel isfel imma tifta˙ it-twieqi u ÌuΩeppi rrapurtHa kienu j˙a©©ruHa Imma Marija marret tag˙milha ta’ tibda’ tg˙id lill-©irien kollha. Ma Ωgur. Imma g˙aliex ÌuΩeppi seftura. Issa meta ng˙idu marret tkunx qed tag˙mel xi ˙a©a ˙aΩina kien ra©el ©ust beda ja˙seb biex min-Nazzaret s’g˙and EliΩabetta, g˙aliex li ser issir Omm Alla hija i˙arrabHa. U Marija ma setg˙et ma marretx b’xi karozza! Din hi a˙bar tajba. Imma Marija fl -umiltà tag˙mel xejn g˙aliex ma setg˙etx umiltà. Malli Marija ˙abbrilha li tag˙Ha Ωammet kollox g˙aliHa. U tg˙idlu li bis-sa˙˙a ta’ l-Ispirtu s- ser issir Omm Alla, l-ewwel ˙sieb Alla l-Missier lil Marija ppremjaha Santu. Óadd ma kien jemminHa! li ©ieHa f’mo˙˙Ha kien li t˙obb. Ir-ra©el li tant kienet t˙obb kien qed Tmur taqdi lil min g˙andu bΩonn. ja˙seb ˙aΩin fi Ha. Trid tkun sod Óafna drabi a˙na meta nkunu nafu jew dg˙ajjef biex issofri dan kollu? b’xi ˙add li g˙andu bΩonn l-g˙ajnuna G˙ax ˙alliet f’idejn Alla, Alla feta˙ tag˙na, ng˙idu, “jekk jg˙idli jew triq. ÌuΩeppi kellu ˙olma u l-an©lu jitlobni ng˙inu.” Imma jekk jg˙idli! qallu, “TibΩax tie˙u g˙andek lil Dan mhux dak li jrid minna Ìesù. Marija g˙aliex dak li ser tiled Huwa Fejn tara l-bΩonn anke jekk ma opra ta’ l-Ispirtu s-Santu.” jg˙idlekx, ag˙ti sehmek. Fil-kaΩ Pjuttost naΩΩarda ng˙id li ta’ Marija, EliΩabetta kienet di©à ÌuΩeppi kellu fi di akbar minn ta’ ilha sitt xhur tqila, imma Marija ma Marija g˙aliex Marija rat an©lu marretx tg˙idliha jiena tqila g˙andi imma ÌuΩeppi ˙olom ˙olma. Dan bΩonnok. Imma kif saret taf li seta’ qam fi l-g˙odu u jg˙id, “...u iva g˙andha bΩonn l-g˙ajnuna ma qalitx g˙all-umiltà tag˙Ha billi nebba˙ lil din kienet ˙olma!”, u ma jag˙tix kaΩ. g˙alfejn ma qaltlix jew tkompli EliΩabetta u EliΩabetta mill-ewwel ÌuΩeppi kien ra©el ©ust, bniedem titkabbar wa˙edha. Xejn minn laqg˙atHa g˙andha u qaltilHa, tajjeb ˙afna Induna li dik il-˙olma dan. Meta saret taf, Marija avolja Kif ikun dan li Omm Sidi ti©i ©ejja minn Alla U ÌuΩeppi emmen Omm Alla, marret tag˙milHa ta’ g˙andi?” Kif jista’ jkun li Omm ˙olma li ©ejja minn Alla. Min jaf qaddejja. Dan hu mudell ie˙or. Alla ti©i g˙andi. Jien suppost ni©i kemm iddispjaçieh ÌuΩeppi li ˙aseb Jien ng˙inek mhux jekk tg˙idli, g˙andek. A˙seb u ara meta Marija ˙aΩin f’Marija. Min jaf meta ÌuΩeppi g˙aliex forsi nist˙i ng˙idlek le, imma qaltilha li marret biex taqdieha, biex u Marija ltaqg˙u fl imkien wara dan fejn tara l-bΩonn. Ag˙ti sehmek. isserviha!. G˙all-umiltà tag˙Ha Alla l-episodju, x’qalilHa ÌuΩeppi? Min Ìesù hekk g˙allimna. Ilkoll nafuha ppremjaha. Óafna drabi a˙na na˙sbu jaf kemm iddispjaçieh. Min jaf l-parabbola tas-Samaritan it-tajjeb. li jekk inkunu umli kul˙add jag˙mel kemm qalilHa, “kif m’g˙idtli xejn?” Insibu li dak ir-ra©el qabΩu fuqu li jrid bina. Jekk inkun umli ma San ÌuΩepp kellu rabta kbira ma’ l-˙allelin u ˙allewh fl -art g˙al- nil˙aqx. Kul˙add jg˙addi minn fuq Alla. Hekk ukoll Marija kellHa kwaΩi mejjet. G˙adda qassis u rasi. G˙ax min hu umli jafda f’Alla fi di kbira u rabta kbira ma’ Alla. baqa’ sejjer. G˙adda levita u baqa’ u jmexxieh Hu. G˙ax Marija kienet U dan mhux kollox. Li kieku nduru l- sejjer. G˙adda samaritan u nduna umli, Alla l-Imbierek taHa triq o˙ra Evan©elju nsibu ˙afna aktar episodji li dak g˙andu bΩonn l-g˙ajnuna u u nebba˙ lil EliΩabetta. U Marija li jg˙inuna sabiex Marija tkun il- g˙enu. U Ìesù ma jg˙idx li dak malli EliΩabetta qaltilHa kif jista’ mudell tag˙na. ÌuΩeppi u Marija ir-ra©el ta’ ma’ l-art beda jg˙ajjat jkun dan li Omm Sidi ti©i g˙andi, fl imkien, kellhom rabta qawwija g˙all-g˙ajnuna. Is-samaritan g˙enu ma bdietx tifta˙ar u tg˙idilha x’kien ma’ Alla u allura g˙ax afdaw mhux g˙ax qallu biex jg˙inu imma ©ralha. Imma Marija meta ndunat li f’Alla l-ebda ˙sara ma setg˙et g˙aliex rah fi l-bΩonn. U a˙na hekk EliΩabetta taf, bdiet tfa˙˙ar ’l Alla. tkissirHom. Nitolbu fl imkien biex irridu nag˙mlu. Lil min narawh Ru˙i tfa˙˙ar il-kobor tal-Mulej. il-familji kollha kemm l-ir©iel kif fi l-bΩonn anke jekk ma jg˙idilniex, G˙aliex kull ˙a©a tajba ©ejja minn ukoll in-nisa, ilkoll nafdaw f’Alla irridu ng˙inuh. Dun Ìor© kien Alla. Kull ˙a©a tajba li hemm fi na g˙aliex hekk biss inΩommu l-familji 61 i˙obb jg˙id “kieku g˙andna paroli! ©ejja minn Alla. G˙andna g˙aliex tag˙na mag˙qudin. Bar & Restaurant St. Thomas Road, Luqa Tel: 2180 0243 Nispeçjalizzaw fil-Pasta, Steaks, Inservu kull kwalità ta’ikel Chickens u anke la˙am taΩ-Ωiemel bi prezzijiet moderati. Carabott Jewellers Dun ÌuΩepp Zammit Street Ûurrieq - Malta. Tel: 2168 0760 Business Hours: Monday to Friday: 9.00a.m. - 12.00p.m. 4.00p.m. - 7.00p.m. Wednesdays & Saturdays : Half Days

COMBINED TRADES CENTRE SALJATURA STREET, MQABBA (wara Celest il-Mechanic) Fejn issibu: varjeta ta’ g˙odda fosthom Welding Sets, Battery Chargers, Boosters, Tapes & Dies Metric, UNF, UNC. High Pressure Washers, Pompi ta’ l-ilma g˙ad-dar Boldijiet B.S.W., B.S.F., U.N.F., M.M. Kiri ta’ Chaser Speçjali g˙at-t˙affir tat-trinek tal-kanen tad-dawl. Óinijiet tal-ftu˙: Mit-Tnejn sal-Ìimg˙a mill-4.00 - 7.00p.m. Is-Sibt mit-8.00a.m. - 12.30p.m. Marija u Dun Ìor© Ìimg˙a Marjana 2007 mid‐diskors ta’ Mons. Lawrence Gatt ‐ Direttur tad‐Dar tal‐Providenza

Jg˙idu li darba Dun Ìor© qal li u jitkellem mieg˙u. G˙alih Ìesù affarijiet li kien iffi rmahom b˙ala hu ma kienx ©ie biex joqg˙od iqarar kien le˙en il-ma˙bub. Naturalment Patri Franco. Dun Ìor© stess imma biex jg˙allem. Issa Dun Ìor© aktar viçin ta’ Ìesù nsibu lil kien jg˙id li kien imnebba˙ minn qarar lil bosta nies imma Ωgur li hu Marija Santissma. Dun Ìor© kien Beatu Franco li kien devot kbir tas- kien ja˙seb u jemmen li l-missjoni jitkellem biex jifhmu kul˙add. Din Sagrament u ta’ Marija Santissma. tieg˙u kienet biex jg˙allem. Qatt kienet wa˙da mill-intuwizzjonijiet Hawn min jg˙id ukoll li dan Beatu ma tilef okkaΩjoni sabiex jg˙allem. ta’ Dun Ìor© li kapaçi jitkellem kif Franco kien bniedem ftit stramb u li Óajtu kollha kienet biex jg˙allem. jifhmu kul˙add. Jekk tkun trid xi jitilg˙ulu malajr. Jg˙idu li dan kien Kien i˙obb jg˙id, ‘it-tag˙lim g˙ajn ˙a©a inti ser tmur g˙and min jista’ iΩomm ftit ©ebel f’idu biex jekk ikun ta’ kull ©id’. Din hi wa˙da mill- jtik dik il-˙a©a. Inutli tmur g˙and ser jirrabja ida˙˙al ©ebla f’˙alqu opri kbar tal-˙niena li tg˙allem lil min m’g˙andux! G˙alhekk Dun u ma jirrabjax. Il-karmelitani min ma jafx. U minn dan hu li hu Ìor© kien idur fuq Marija Omm g˙o©bithom ˙afna li Dun Ìor© li kiteb daqshekk kotba. Biss Dun Ìesù sar terzjarju tal-Karmnu u tawh il- privile©© jg˙idulha l-fi gliolanza jew a˙jar aggregat speçjali b˙al meta ssir tesseru speçjali. Jg˙idu li f’Malta kienu tnejn biss li kellhom dan il-privile©©. Il-Karmelitani mhux biss f’Malta imma wkoll madwar id-dinja jqisu lil Dun Ìor© b˙ala wie˙ed minnhom. Fil-fatt jg˙idu li dan Dun Ìor© huwa Beatu Karmelitan. L-idea tal-Karmelu hija d-devozzjoni lejn Marija Santissma u allura kellu devozzjoni kbira lejn il-labtu tal-Madonna. Óa©a tal- g˙a©eb hi li wara 45 sena fi l-qabar, il-lazz tal-labtu tal-Madonna li Dun Ìor© kellu ma’ g˙onqu g˙adu jidher. Dun Ìor© kien g˙amilha regolament fuq il-membri tal- Mons. Lawrence Gatt, Direttur tad‐Dar tal‐Providenza, wie˙ed mill‐kelliema matul il‐Ìimg˙a MUSEUM sabiex ikunu miktubin Marjana 2007. fi l-labtu tal-Karmnu. Ìor© lanqas biss kien jiffi rmahom Dun Ìor© kien marbut ˙afna Jg˙idu li darba Dun Ìor© il-kotba li kiteb. Propju f’dan il- ma’ Marija Santissma. Per mar g˙and regattier u xtara minn perjodu s-Soçjetà tal-MUSEUM eΩempju Dun Ìor© kien terzjarju g˙andu kwadru tal-Madonna tal- fet˙et dak li nsej˙ulu l-Arkivju tal- tal-Karmnu fi l-1928 wara li kien Bon Consigli, tal-pariri t-tajba. kitbiet ta’ Dun Ìor©. Dan ifi sser di©à ilu 22 sena saçerdot. Hawn Dan il-kwadru stil grieg jew li s-Soçjetà tal-MUSEUM bdew min ja˙seb li Dun Ìor© kellu biΩa’ biΩantin, dendlu fi t-tara© fi d-dar ji©bru l-kitbiet, dokumenti eçç. fuq is-salvazzjoni ta’ ru˙u. Dun tieg˙u fejn kien joqg˙od ©ewwa l- kollha tieg˙u u tippreservahom kif Ìor© kien bniedem ta’ fi di kbira. Óamrun. Jg˙idu li kellu devozzjoni g˙andu jkun sabiex kollox ikun Kellu idea tant kbira ta’ Alla li kien kbira lejn dan il-kwadru tant li kien mi©bur f’dan l-Arkivju – Çentru jibΩa’ minn Alla. JibΩa’ mhux fi s- i˙ares lejn il-Madonna u jitlobha l- Studji Dun Ìor©. sens li jitwerwer minn Alla imma pariri. Darba, u dan l-episodju kien Iç-çentru tal-˙ajja ta’ Dun Ìor© li jibΩa ‘ li jonqsu, g˙aliex jekk qalu Dun Ìor© stess kellu problema kien Sidna Ìesù Kristu. Dun veru t˙obb lil xi ˙add ma tkun trid kbira, li bqajna qatt ma sirna nafu 63 Ìor© kien jg˙ix g˙alih. Ja˙seb fi h tonqsu f’xejn. Dun Ìor© kiteb xi x’kienet din id-diffi kultà u hu u tiela’ La Spigola Fish Shop Quality fresh fi sh daily, frozen fi sh and seafood, ice fl akes

49, Blue Grotto Avenue, Ûurrieq

Mobiles: 9944 9258 9985 9639

SHOESHOE SHINESHINE FOOTWEARFOOTWEAR MR & MRS CARUANA FOOTWEAR & LEATHER GOODS SHOE SHINE, Carmelo Caruana Street, Ûurrieq ÛRQ 04 Phone: 2168 5241 • Fax: 2164 9381 • Mob: 9982 1932 E-mail: [email protected]

Clothing & Di DIEGOLLifesifes tyletyle Footwear

Di Diego, 113, Blue Grotto Avenue, Zurrieq Tel: 2164 9381, 2168 5241 Fax: 2164 9381 Mob: 9982 1932 E-mail: [email protected] t-tara© waqaf quddiem il-kwadru u x’qed jg˙id. Dun Ìor© kien jg˙id tirfes ir-ras tas-serp, tad-dnub. Id- taleb lill-Madonna: “Mater Boni ˙mistax il-posta ruΩarju u fl -1957 devozzjoni kbira ta’ Dun Ìor© Consigli ora pro me”. Jg˙id li kien qal lil s˙abu tal-MUSEUM wasslitu wkoll biex kiteb litanija sema’ vuçi çara ˙afna u li jista’ li hu kien jg˙id ˙ames posti o˙ra twila ta’ tif˙ir lejn il-Madonna jifhima u qaltlu, “Serva silenzium” li sej˙ilhom il-Misteri tad-Dawl imsej˙a Vestis Honoris. Kull soçju ji©ifi eri osserva s-silenzju. Kien fejn fi hom sab sodisfazzjon kbir. tal-Museum g˙andu jg˙id dan it- jg˙id li ©ietu paçi kbira. Dawn il-misteri huma episodji tif˙ir nhar is-7, 17 u 27 ta’ kull Dun Ìor© kien iqaddes ˙afna mill-˙ajja ta’ Ìesù – mag˙mudija, xahar. Kellu devozzjoni solida fi l-knisja tas-Samra li tinsab l-ewwel miraklu tat-tie© ta’ Kana, msej˙a krisoçentirka, imdawwra mal-©enb tal-knisja l-kbira tal- meta g˙allem il-beatitudnijiet fuq ma’ Kristu. Kien i˙obb ˙afna Óamrun. Din jg˙idulha s-samra il-muntanja, it-trasfi gurazzjoni u t- lill-Madonna g˙aliex kien i˙obb g˙aliex il-Madonna hija ta’ kulur twaqqif ta’ l-Ewkaristija mqaddsa. ˙afna lil Ìesù u viçi versa. Hekk iswed. Insibu devozzjoni kbira Propju ˙amsin sena ilu Dun Ìor© g˙andha tkun id-devozzjoni tag˙na. ta’ din il-Madonna ©ewwa Spanja kien di©à mnebba˙ minn Alla fuq Sfortunatament a˙na ng˙idu li u jg˙idulha ta’ Atoçja. Din a˙na devoti lejn il-Madonna hija l-Madonna mtellg˙a s- jew lejn xi qaddis g˙ax hekk sema u Dun Ìor© da˙˙al din kien missieri u n-nannu. id-devozzjoni lejn il-Madona Forsi g˙ax jisimni g˙al xi tas-Samra. Fil-knisja ta’ qaddis partikolari. Din mhux Damaxxena, il-knisja tal- devozzjoni lejn il-qaddis jew Griegi li nsibu ©ewwa l-Belt lejn il-Madonna imma lejn Valletta, meta l-papas tal- festa jew soçjetà. griegi kien ikun imsiefer, Dun Ìor© kiteb ktieb Dun Ìor© kien imur hu u kollu kemm hu fuq il- jie˙u ˙sieb hu l-knisja tal- Madonna jismu Benedicta. Madonna Damaxxena. Dun Ktieb immirat g˙ax-xahar Ìor© hu propjament mill- ta’ Awissu. F’dan il-ktieb Belt. Twieled il-belt imma insibu tliet ra©unijiet g˙aliex kienu marru joqog˙du mill- il-Madonna tant t˙obb lilna l- ewwel ©ewwa l-Óamrun. bnedmin: Dun Ìor© kien tg˙ammed 1. Il-Madonna t˙obb lill- fi l-knisja tal-Madonna ta’ bniedem g˙ax hu kien il- Porto Salvo u Dun Ìor© kien kawΩa li g˙aliha Ìesù sar jg˙idhom dawn l-affarijiet bniedem u ©ie fi d-dinja. biex juri li hu kien marbut 2. Il-Madonna t˙obb lill- daqshekk ma’ episodji tal- bniedem g˙aliex hi taf kemm Madonna. batiet min˙abba fi l-bniedem Dun Ìor© kellu devozzjoni 3. Il-Madonna t˙obb lill- San Ìor© Preca, l‐ewwel Qaddis Malti kbira ˙afna lejn ir-ruΩarju u bniedem g˙aliex hi biss kien ukoll g˙amilha regola sabiex dawn il-misteri tad-dawl li propju taf kemm i˙obbna Alla l- is-soçi tal-MUSEUM g˙andhom ftit tas-snin ilu l-Papa ˙abbarhom Imbierek. jg˙idu r-ruΩarju. Dun Ìor© kiteb mad-dinja koll˙a. ktieb apposta fuq ir-ruΩarju li fi h Kul˙add jaf li ç-çentru tal- It-tradizzjoni tg˙id li l-Madonna formoli ta’ kif tg˙id ir-ruΩarju MUSEUM qieg˙ed ©ewwa l-Blata l- mietet nhar it-13 ta’ Awissu. Kien b’mod differenti Billi r-ruΩarju Bajda fejn hemm ukoll il-knisja tal- hemm preΩenti l-appostli kollha hija talba ripetittiva kien jara kif Medalja MerakoluΩa. Devozzjoni minbarra Tumas. Jumejn wara, jivvinta formoli biex inti tg˙id o˙ra kbira li kellu Dun Ìor©. ji©ifi eri fi l-15 ta’ Awissu, Tumas ir-ruΩarju ming˙ajr ma tiddejjaq. Din id-devozzjoni wasslitu biex kien mag˙hom u l-appostli riedu EΩempju wie˙ed hu li kien jg˙id g˙amilha li kull soçju jkun miktub jift˙u l-qabar biex dan Tumas jara biex il-missierna u l-ewwel tlett ave ukoll fi l-medajla mirakoluΩa. Dun l-fdalijiet ta’ Marija. Ìara li l- marijiet tg˙idhom bil-mod u ta˙seb Ìor© kellu sens kbir ta’ Alla. Alla ©isem ta’ Marija ma sabuhx. Din fuqhom. Imbag˙ad is-seba’ ave m’g˙andux g˙edewwa ˙lief id- it-tradizzjoni antika turi li sa mill- marijiet l-o˙ra ta˙seb fuq il-misteru dnub. bidu nett, l-insara kienu jemmnu li nnifsu. Dan sabiex kemm jista’ jkun Allura l-istorja kollha tal- l-Madonna ©iet imtellg˙a s-sema wie˙ed ma jaljenax rasu u jkun jaf medalja mirakoluΩa fejn il-Mara bir-ru˙ u bil-©isem. 65 ’ John s Butcher Tue: 7.15 - 11.45 Wed: 9.30 - 11.45 16.00 - 18.45 Misra˙ il-Fidwa, Thurs: 6.30 - 11.45 Fri: 6.30 - 11.45 Mqabba - Malta 16.00 - 18.45 Tel: 2168 0942 Sat: 6.30 - 11.45

Victor’s Take Away Bar, Restaurant, Cafeteria Specialising in Fresh Fish, Maltese Food & Parties Dun ÌuΩepp Zammit Str., Ûurrieq (Next to Bus Terminus and near the Ûurrieq School) Noffru servizz lill‐kaΩini f’dak li hu kiri ta’ platti, kikkri, frieket, skieken, eçç... Inbid Home made bi prezz speçjali g˙al BBQ’s u attivitajiet o˙ra. (Fliexken jew Ìarar) Tel: 2164 1033 • Mob: 9947 4249 PET CARE Kull ma trid g˙all-©nien u g˙ar-raba, sustanzi eçç. G˙all-pets mediçini g˙all-annimali kollha. Ìwies u affarijiet g˙all-kaçça, insib u sajd, ˙niex ta’ Limperjal ta’ barra u reels, qasab, snanar u swivels u kaxxa tal-plastic tas-sajd, eçç. Lanza, spag tan-nar, nases u dqiq tal-ful, eçç. Qrendi Road, Ûurrieq Tel: 2164 9727 Marija fil‐Knisja Ìimg˙a Marjana 2007

siltiet mill‐messa©© ta’ Fr. Joseph Zahra O.P.

A˙na normalment nitkellmu biex inkunu nafu x’relazzjoni g˙andu tal-Iskrittura Mqaddsa u t-tradizzjoni ˙afna dwar Marija. Xi kultant ukoll jkollna ma’ Alla u ma’ Marija, tal-knisja. Imbag˙ad, ikun utli nippruvaw nifhmu xi misteri dwar tajjeb li llum nitkellmu fuq kollox ˙afna li nitkellmu dwar id-doveri Marija. Hekk ng˙idu a˙na nippruvaw dwar ir-relazzjoni ta’ Marija mal- tal-bnedmin mifdija lejn l-Omm nifhmu kif hija l-Immakulata, kif misteru tal-Verb Inkarnat u tal- imbierka ta’ Ìesù. Il-Kostituzzjoni hija nisslet u baqg˙et ver©ni, kif Ìisem mistiku. Hemm bΩonn però Dommatika tal-Konçilju Vatikan ©iet imtellg˙a s-sema bir-ru˙ u l- inΩommu dejjem quddiem g˙ajnejna II dwar il-Knisja, ‘Dawl tal-Ìnus’ ©isem. IΩda dwar Marija ˙afna drabi li g˙andna nirrikorru lejn l-Iskrittura (‘Lumen Gentium’), fi n- numru ta˙arbilna l-aktar ˙a©a importanti, u Mqaddsa u lejn it-Tradizzjoni 54, tg˙idilna hekk: “G˙alhekk il- allura ddeçidejt li nippruvaw naraw appostolika, g˙ax ma nistg˙ux Konçilju Mqaddes, waqt li qieg˙ed ftit min hi Marija. Kif g˙andna ninjoraw l-iΩvilupp dottrinali li se˙˙ jesponi t-tag˙lim dwar il-Knisja n˙arsu lejha? U meta nitkellmu fi l-Knisja sa Ωminijietna. li biha l-Feddej divin i˙addem is- dwar Marija, kif g˙andna nitkellmu dwarha? Il-Knisja t˙ares lejn Marija l- aktar b˙ala dik li hija; ‘Omm Alla’. Fil-fatt dan it-titlu (li m’hu titlu xejn imma hekk hu tassew) jindirizzana biex lil Marija narawha fi r-relazzjoni tag˙ha mal-misteru tal-Verb Divin Inkarnat, u allura ukoll fi r-relazzjoni tag˙ha mal-Knisja li hija l-Ìisem mistiku ta’ Kristu. Il-Verb Divin, sar bniedem biex jifdi lill-bnedmin. Ladarba twieled biex jifdina, u hekk fi lfatt g˙amel sa temm ˙ajtu g˙alina fuq salib, Irxoxta u telà s-sema biex jibg˙atilna d-difensur. Dan g˙andu jfi sser li a˙na b˙ala bnedmin g˙andu Id‐Direttur Spiritwali tas‐Soçjetà, Fr. Joseph Zahra O.P. jg˙addi l‐˙sibijiet tieg˙u waqt il‐Ìimg˙a jkollna rikonnoxxenza lejn dan il- Marjana 2007. g˙emil ta’ m˙abba infi nita. U jekk Minn dak li g˙edna s’issa salvazzjoni, irid b’mod xieraq ifi sser a˙na b˙ala bnedmin g˙andu jkollna nikkonkludu li, l-ewwel u qabel x’kien is-sehem tal-Ver©ni Mqaddsa rikonoxxenza, ifi sser li g˙andu kollox, hemm bΩonn li nistqarru, fi l-Misteru tal-Verb mag˙mul jkollna çerti doveri biex permezz nifhmu u nemmnu r-rwol ta’ Marija bniedem u tal-Ìisem Mistiku u tag˙hom nuru din ir-rikonoxxenza. fl -istorja tas-salvazzjoni. Rwol li hu x’inhuma d-dmirijiet tal-bnedmin U hawn, allura, tajjeb li nifhmu marabut b’mod li ma jistax jinfi red mifdija lejn Omm Alla, Omm Kristu x’doveri g˙andhom il-bnedmin mill-misteru ta’ Kristu u tal-Knisja. u Omm il-bnedmin u, fuq kollox, mifdija lejn din l-Omm li hija “Omm Dan il-misteru ta’ Marija Omm Omm il-fi dili (Omm dawk kollha li Alla” u lejn dan Alla mag˙mul il-Mulej, matul is-sekli impenja lil jemmnu). bniedem; Ìesù; Alla li jsalva; l- ˙afna rg˙ajja u mg˙allmin. U˙ud Ir-rwol li Marija rçiviet mill- Immanuel, Alla mag˙na. minnhom, huma u jippruvaw jg˙ollu pjan Divin ta’ salvazzjoni, jin˙tie© Id-dover, l-obbligu, minnu nnifsu l-aspetti çentrali tal-marjolo©ija, attenzjoni partikulari. Dan ir-rwol jitlob li jkun hemm tip ta’ relazzjoni. dejjem ittrattawha fl imkien mal- jin˙tie© ukoll li kull min jemmen X’tip ta’ relazzjoni g˙andna m’Alla kristolo©ija jew l-ekkleΩjolo©ija. jilqg˙u bil-fer˙ ˙alli hekk jaççetta u ma’ Marija? Kif nista’ nid˙ol Marija però timmerita li ti©i trattata lil Marija f’˙ajtu u jag˙tiha l-post f’relazzjoni ma’ Alla u ma’ Marija, b’mod speçifi ku fi l-funzjoni tag˙ha li jist˙oqqilha. Filfatt g˙alina l- 67 jekk nibqa’ ma nafhomx? U allura fl -istorja tas-salvazzjoni, fi d-dawl insara, dan ir-rwol ta’ Marija, meta C.D.S. Aluminium Works

Sejba Road Mqabba For a Free Estimate Contact: Carmel D. Spiteri Mob: 9949 4304, 7999 3816

BBennyenny il-Beachil-Beach Pub (Ta’ Ìokba) Wine Bar Benny il-Beach ((Ta’Ta’ ÌÌokba)okba) Two Big Screens Live Football & Karaoke

Special appetizers are also served in a Friendly Atmosphere SSpecialisingpecialising inin RabbitRabbit & MMaltesealtese CCuisineuisine Smoking Area available TTriqriq iil-BiΩantini,l-BiΩantini, QQrendirendi • TTel:el: 2211 668585 008787 • MMob:ob: 99948948 77275275 naççettawh, jissarraf f’˙ajjitna fl - kienet kapaçi tisma’ l-Kelma ta’ ©ie mg˙oddi lilna mir-rivelazzjoni atte©©jamenti evan©eliçi li g˙exet Alla u twettaqha. (cfr Lq11,28). divina u mit-tradizzjoni. qabilna hi. Marija g˙exet il-prinçipji Minn hawn nag˙rfu li huwa biss Il-Konçilju jg˙inna biex nag˙rfu evan©eliçi qabel ma dawn ©ew id-dawl tal-Ispirtu li jrid imexxina kif g˙andna nimxu fi d-devozzjoni u im˙abbra. Hekk narawha per eΩempju biex nifhmu min hi Marija eΩatt u fl -istudju tag˙na lejn Marija; “Fil- fi t-T˙abbira ta’ l-An©lu: “Hawn jien x’kien ir-rwol tag˙ha fi l-pjan tas- Knisja, Marija tokkupa, wara Kristu, il-qaddejja tal-Mulej ha jsir minni salvazzjoni. U tant kemm dan huwa il-post l-aktar g˙oli u l-aktar viçin skond kelmtek” (Lq 1,38). Hawn importanti, il-Konçilju Vatikan II tag˙na” (cfr “Lumen Gentium” n. Marija tkun di©à g˙amlet tag˙ha u j˙e©©e© lit-teolo©i u l-predikaturi 54). g˙exet il-kliem li Ìesù g˙allimna sabiex, “joqog˙du lura b’˙afna Hemm bΩonn li niskopru aktar fi l-‘Missierna’ meta qal: “Ikun li attenzjoni minn kull esa©erazzjoni x’inhu dan il-post l-aktar og˙li - trid int kif fi s-sema hekk ukoll fl - falza...” (cfr ‘Lumen Gentium’ dan il-kobor mog˙ti lill-Madonna art” (Matt 6,10). Dan Marija setg˙et n.67). A˙na u nitkellmu dwar Marija, fi l-misteru tas-salvazzjoni. Dan il- tag˙mlu g˙ax kienet il-‘Mimlija bil- irridu dejjem inΩommu quddiem kobor huwa kollu frott il-vokazzjoni grazzja’ (Lq 1,28), mimlija b’Alla g˙ajnejna r-rabta li hemm bejn il- speçifi ka tag˙ha. Vokazzjoni li hija mag˙mulha esklussivamet g˙aliH, persuna umana tag˙ha u il-persuna b’mod komplet f’riferiment g˙al u allura me˙lusa minn dak kollu li divina ta’ Ìesù. Fl-istess waqt Kristu. huwa ˙aΩin. però jin˙tie© li nΩommu u nag˙rfu Tajjeb nifhmu ukoll x’inhu il-post Marija, Omm il-Mulej, g˙alhekk sew id-differenza ta’ bejniethom. l-aktar viçin tag˙na li Marija g˙andha. hija destinata biex teΩerçita infl uss Ma nistg˙ux naqg˙u fi r-riskju li lil Óajjitna hija infl uwenzata mill- speçjali fuq il-mod ta’ talb eΩempju u mill-interçessjoni ta’ dawk li jemmnu. Il- ta’ Marija. U dan hu l-mandat litur©ija tal-Knisja ukoll li hija u a˙na rçevejna bi tag˙raf dan ir-rwol uniku u kliem Ìesù stess, meta minn singulari li Marija g˙andha fuq is-salib qal: “Hawn hi fi d-devozzjoni u fl -eΩistenza Ommok… Hawn hu ibnek” ta’ dawk li jemmnu. U (Ìw 19,27). G˙alhekk hawn hawn jid˙ol dak li qalilna l- jin˙tie© nistaqsu lilna nfusna Arçisqof: “B’dak li jien qed kemm a˙na viçin tag˙ha. nag˙mel, qieg˙ed nersaq aktar A˙na verament uliedha? L- lejn Ìesù, u qieg˙ed inressaq istorja tas-salvazzjoni tag˙na o˙rajn lejn Ìesù?” Mela jekk tistedinna biex in˙arsu lejn a˙na qed norganizzaw ‘Wirja Marija. Marjana’, ‘Festa Titulari’ L-axxetika kristjana u o˙rajn, qieg˙ed nag˙mel minn Marija niddivinizzawha (nag˙mluha ta’ kull Ωmien, ukoll tistedinna dak li qed norganizza ‘talba’? Ma alla). Irridu però nitkellmu bilfors biex in˙arsu lejha u biex ne˙duha ninsewx li t-talb huwa l-uniku mod minn dak kollu li tg˙idilna r- b’eΩempju perfett ta’ kif g˙andna kif permezz tieg˙u nistg˙u nid˙lu Rivelazzjoni dwar id-doni li Alla ta’ naççettaw ir-rieda t’Alla f’˙ajjitna. f’relazzjoni ma’ Alla u ma’ Marija lil Marija g˙all-missjoni speçifi ka li Marija hija l-mudell l-aktar qaddis li Ommu u Ommna. sej˙ilha g˙aliha. Fl-istess waqt, il- tiggwida l-passi ta’ min irid jemmen U huwa propju g˙alhekk li Konçilju j˙e©©e© ukoll lit-tejolo©i lejn is-sema’ pajjiΩna. Kif? Billi g˙andna nkunu veri devoti ta’ Marija. u l-predikaturi biex ma jaqg˙ux tibqa’ tkun ta’ eΩempju g˙alina b˙ala Xi tfi sser tkun devot? Devozzjoni fi r-riskju li jçekknu lil Marija billi dik li dejjem semg˙et il-kelma tal- tfi sser dedikazzjoni u ma tistax tkun jaqg˙u “fl -irra©unar Ωejjed” (cfr Mulej u wettqitha, u wkoll b˙ala dik dedikat g˙al xi ˙add jew lejn xi ˙a©a, ‘Lumen Gentium’ n.67). X’ji©ifi eri? li tibqa’ dejjem tg˙idilna: “Ag˙mlu jekk lil dak ix-xi ˙add jew lil dik ix- Nie˙du b’eΩempju l-Ver©inità tal- kullma jg˙idilkom Hu” (Ìw 2,5). xi ˙a©a inti ma t˙obbhomx. Kemm Madonna; kif tista’ tkun ver©ni u Min˙abba li hija ˙afna viçin tag˙na, in˙obbuha verament lill-Madonna? tibqa’ ver©ni u fl -istess waqt tkun Marija ssostnina waqt il-prova, Il-Misteru ta’ Marija huwa verità omm? tinkura©©ina fi d-difi kkultajiet rivelata li jist˙oqq attenzjoni kbira u Din ma naslux g˙aliha bl- tag˙na, u dejjem tpo©©i quddiemna wkoll studju sinçier u mimli m˙abba irra©unar ta’ mo˙˙na imma bil-fi di, l-g˙an ewlieni li naslu g˙as- g˙al g˙erf t’Alla, b˙alma jsir fl - meta nemmnu u naççettaw li Alla salvazzjoni. U huwa propju hawn istess Teolo©ija. Ma rridux ninsew jista’ kollox u allura seta’ wkoll i˙alli li jispikka r-rwol tal-maternità tal- li Ìesù stess kien ©ibed l-attenzjoni lil din ix-xebba bla mittiefsa, nistg˙u Madonna; b˙ala Omm binha Ìesù, ta’ niesu biex ma j˙arsux lejn Marija naççettawha. Jew inkella, kif nista’ Assunta fi s-sema, tibqa’ tishar fuqna b’entuΩjaΩmu fi l-vojt. Ìesù stieden nifhem b’mo˙˙i li Marija hija kollha lkoll b˙ala wliedha, li minn fuq is- lin-nies biex jag˙rfu f’Marija fuq kemm hi qaddisa? Nifhem u nemmen salib Ìesù afdalna biex nilqg˙uha 69 kollox il-fatt li hija imbierka g˙ax però b’dik li hija fi di, g˙ax hekk b˙ala wliedha fi l-fi di. Velton Ltd G˙ad-dilettanti tal-Festi

Lampi tal-Kulur u Çari 15 watts u 25 watts

Mob: 9949 7336 Il‐Virtujiet ta’ Marija Ìimg˙a Marjana 2007 siltiet mid‐diskors tas‐Soç. Ìeraldu Attard ‐ Soçju fil‐M.U.S.E.U.M.

Dun Ìor© kiteb bosta kotba nkunu qrib tieg˙u fi l-©enna. x’inhuma l-virtujiet tag˙ha u lkoll fosthom ktieb jismu Benedicta (L- Fil-litanija tal-Madonna nsibu nippruvaw nimitawha. Dun Ìor© Imbierka), immirat g˙ax-xahar ta’ diversi invokazzjonijiet fuq il- kien i˙obb jg˙id li a˙na jrid ikollna Awissu . Dan jinkludi tletin lezzjoni Madonna. Anke Dun Ìor© kien vera devozzjoni lejn il-Madonna fuq il-Madonna. Illum ser nitkellmu g˙amel litanija o˙ra fuq il-Madonna g˙aliex façli li wie˙ed jg˙id li j˙obb fuq ftit mill-virtujiet tal-Madonna li sej˙ilha Vestis Honoris – Libsa jew li hu devot tal-Madonna. Il- u kif inqeg˙duhom fi l-prattika. ta’ Unur. Óafna titoli lill-Madonna. vera devozzjoni tfi sser imitazzjoni. Dun Ìor© kien i˙obb jg˙id li kien Din g˙adha ting˙ad sal-lum kull 7, A˙na rridu nimitaw lill-Madonna delizzju g˙alih li jitkellem fuq 17 u 27 ta’ kull xahar mis-soçi tal- fi s-sabar tag˙ha, fl -umiltà, fl - Marija Santissma. Kien jie˙u gost MUSEUM. im˙abba eçç. San Pawl stess qal, jikteb u jitkellem fuq il-Madonna “imitaw lili g˙aliex jiena imitajt u kien jie˙u gost li ˙addie˙or lil Kristu”. U Dun Ìor© jista’ jisma’ fuq il-Madonna. Biss jg˙id dan id-diskors lilna. Issa la darba Dun Ìor© kien i˙obb a˙na x’qeg˙din nag˙mlu biex ˙afna lill-Madonna ma setax nixb˙u lil Dun Ìor©? Qeg˙din jonqos li kien i˙obb ˙afna lil nisimg˙u l-Kelma t’Alla? binha Ìesù. Fil-fatt Dun Ìor© Qeg˙din nippruvaw inxandru l- kien jg˙id, “Nitpaxxa naqra l- kelma t’Alla bl-eΩempju tag˙na? Evan©elju” u kien isejja˙ lil G˙aliex fi nalment fuq dan ser Ìesù b˙ala Le˙en il-Ma˙bub. ikun il-©udizzju tag˙na. Fuq a˙na Mill-Evan©elju wie˙ed g˙andu x’g˙amilna f’˙ajjitna u mhux jitg˙allem x’g˙andu jag˙mel fuq x’g˙amel ˙addie˙or. A˙na rridu ˙ajtu kollha. nkunu appostli kif fi l-fatt kien Tliet virtujiet li kellha l- isejja˙ lill-ewwel membri Dun Madonna huma l-Fidi, it-Tama Ìor©. Appostli g˙aliex a˙na u l-Im˙abba lejn Alla u lejn wkoll irridu nwasslu u nxandru il-proxxmu. Tliet virtujiet Is‐Soçju Ìeraldu Attard jitkellem fuq il‐Virtujiet tal‐ l-Evan©elju bit-talb tag˙na, insej˙ulhom teologali g˙aliex Madonna matul il‐Ìimg˙a Marjana 2007. bl-eΩempju tag˙na eçç. A˙na g˙andhom x’jaqsmu dirett ma’ Alla. Storja çkejkna. Darba kien rridu ng˙inu sabiex Kristu jkun L-aqwa fosthom hija l-im˙abba. hemm tfajla li kienet f’kulle©© mag˙ruf u ma˙bub. Dan hu fi l-fatt Dawn il-virtujiet teologali ilkoll (boarder) u talbet lil ommha sabiex l-g˙an g˙aliex Dun Ìor© waqqaf is- irçivejnihom fi l-mag˙mudija tag˙na. tibg˙atilha mera. Ommha li kienet Soçjetà tal-MUSEUM biex Kristu L-ewwelnett wie˙ed irid ikollu l- mara twajba qatg˙et ix-xewqa jkun mag˙ruf u ma˙bub. G˙aliex l- fi di meta qeg˙din hawn fi d-dinja. ta’ bintha imma fl ok mera wa˙da ewwel irridu nag˙rfu lil Kristu biex Nemmen fi l-mag˙mudija, nemmen bag˙titilha tlieta. L-ewwel mirja imbag˙ad inkunu nistg˙u n˙obbuh. f’Alla, nemmen fl -Ispirtu s-Santu kienet dik li talbitha. F’messa©© Anke l-kelma MUSEUM, Dun eçç. Meta nkunu l-©enna nkunu qed çkejken l-omm qaltilha “din il-mera Ìor© taha tifsira speçjali – Mhux naraw. A˙na nemmnu f’xi ˙a©a li turik inti kif inti”. It-tieni mirja li kien li d-dinja kollha timxi wara g˙alissa mhux qed naraw. Il-virtù kienet ras ta’ mewt sabiex tfakkar l-Evan©elju tieg˙ek. Kristu stess tat-Tama jintemm ukoll hekk kif lit-tifl a fi s-sieg˙a tal-mewt tag˙ha qal, ‘Tg˙allmu minni g˙aliex jien inkunu ˙dejn Alla g˙aliex it-tama li kul˙add irid jg˙addi minnha u g˙andi qalbi ˙elwa u umli”. Din hi tag˙na llum hija li dak illi nitlobu lil l-a˙˙ar mera kienet xbieha tal- l-virtù tal-manswetudni, il-virtù li Alla naqilg˙uh. It-tama li mmorru Madonna sabiex tg˙in lit-tifl a fuq ta˙fer u mhux li jkollok qalbek iebsa ngawduh fi l-©enna g˙al dejjem. L- liema passi trid timxi. Biex turi lit- tal-˙adid. Din hi propju t-talba li im˙abba hija l-aktar virtù importanti tifl a kif g˙andha tkun. Din trid tkun g˙allimna Sidna Ìesù Kristu, it- g˙aliex din hi li tibqa’. In˙obbu lil il-mera ta’ ˙ajjitna li naraw x’kienet talba tal-Missierna. U Dun Ìor© Alla g˙al dejjem speçjalment meta tg˙id u tag˙mel il-Madonna, kien jg˙id li min ma ja˙fi rx ma 71 83, Valletta Road, Mqabba Open Days: Tuesday - Saturday 9.00am - 5.00pm

Tel: 2164 7247 Mob: 9949 1329 jistax jitlob it-talba tal-Missierna il-˙aΩen. Dan hu t-twemmin li jrid il-fi di li Alla qed jarana, li Alla qed g˙aliex f’din it-talba a˙na nitolbu ikollna a˙na. A˙na ma narawhx jismag˙na, li hemm il-Madonna li lil Alla ja˙frilna dnubietna b˙alma lil Alla fi Ωikament imma nemmnu t˙obbna g˙aliex hija Ommna, tkun a˙na na˙fru lil min hu ˙ati g˙alina. li qieg˙ed fostna, nemmnu li fi t- diffi çli l-˙ajja tag˙na. Il-Madonna Il-virtù tal-fi di fi l-Madonna tqarbin inkunu qed nirçievu l-©isem sa mill-bidu nett kienet temmen u narawha sa mill-bidu nett. Meta ta’ Kristu. Kristu stess qalilna, baqg˙et sa l-a˙˙ar temmen li Ìesù l-an©lu Gabrijel deher lil Marija “…Min jemmen u jitg˙ammed kien Alla. Sa mit-tnissil ta’ Ìesù u ˙abbrilha li ser tkun Omm Alla, isalva imma min ma jemminx ikun f’©ufha fejn il-Madonna nsibuha Marija wie©bet biss, “Hawn jien ikkundannat.” Dun Ìor© kien tant b˙ala l-ewwel tabernaklu g˙aliex il-qaddejja tal-Mulej, ˙a jsir minni i˙obb lil Marija u lil Ìesù li kien ©arret lil Ìesù g˙al disa’ xhur s˙a˙. skond kelmtek.” Tant emmnet jg˙id li kien qed imiss lil Kristu. L-istess a˙na meta nkunu fi l- Marija li meta l-an©lu qalilha li Kellu twemmin kbir. U San Pawl grazzja t’Alla, a˙na jkollna fi na EliΩabetta kien ser ikollha hija stess qal meta kien Ateni, “Fih a˙na, lit-tliet persuni f’Alla wie˙ed, il- wkoll iben, marret g˙andha sabiex fi h ng˙ixu u fi h immutu.” U Dun Missier, l-Iben u l-Ispirtu s-Santu. tg˙inha. Anke EliΩabetta qalet Ìor© kien i˙obb i©ib dan l-eΩempju Hekk ukoll a˙na. Biex veru nkunu lill-Madonna, “Imbierka inti g˙ax li a˙na b˙al ˙uta fl -ilma. Jekk il- ulied Alla rridu nisimg˙u l-Kelma emmint”. ˙uta tne˙˙ieha mill-ilma tmut u jekk t’Alla u nag˙mluha kif qalilna Ìesù Marija emmnet misteru kbir, il- a˙na ma jkollniex lil Alla f’˙ajjitna stess “Kull min jisma’ kliemi u misteru ta’ l-Inkarnazzjoni. Kif Alla li hu mxebbah ma’ l-ilma, immutu. jag˙mlu, dak huwa ommi u o˙ti u sar bniedem u ©ie fostna. Marija Biex ng˙idu li nemmnu rridu ˙ija”. Ìesù qal ukoll “Min i˙obbni tissemma l-ewwel darba fi l-bibbja nipprattikaw il-fi di. U g˙alhekk i˙ares kliemi”. Dan g˙andu jkun fl -istorja ta’ Adam u Eva meta Dun Ìor© kien i˙obb jg˙id “Uliedi g˙an f’˙ajjitna li a˙na nimitaw lill- Alla qal lis-serp, “Inqajjem gwerra l-Fidi kollox” u kien iΩid “Kieku Madonna fi l-virtujiet tag˙ha kollha, bejnek u bejn il-mara, bejn nislek g˙andna paroli”. G˙aliex il-Fidi fl -ubbidjenza, fi s-safa’ tag˙ha, u nisilha u hi tg˙affi ©lek rasek..” trid tiprattikaha f’˙ajtek u mhux fl -im˙abba, fi t-tama, fi l-fi di eçç., Din hi l-Immakulata Kunçizzjoni bil-kliem biss. Anke l-Malti jg˙id sabiex fi nalment immorru ngawdu li fl -istatwi tag˙na nsibuha b˙ala “Mill-kliem g˙all-fatti hemm ba˙ar lil Alla fi s-sema g˙al dejjem. qed tirfes ras is-serp. Qed tirba˙ jikkumbatti” Jekk a˙na ma jkollniex

SPECIALISTS IN KITCHEN TOPS WITH INTEGRATED GROVED DRAINBOARDS • Kitchen & Table Tops • Staircases • Flooring Rabat Marbles • Facades • Pool Coping Showroom: • Fire Places RIEBU WELL STREET, RABAT • Photo Ceramics, etc. Factory: A wide variety of colours MISRAÓ SUFFARA, RABAT is available Tel: 2145 6680, 2145 0643 Mob: 9949 2281 Fax: 2145 5160 e-mail: [email protected] Designers & Manufacturers of Marble, Granite, Resin, Travestine & Other Stones 73

Messa©© mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ is‐Sur Carlo Sciberras ‐ President tas‐Sezzjoni Sena ta’ Óidma u Suççess

Huwa ta’ fer˙ kbir g˙alija li re©a’ mess lili b˙ala President tas- Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Santa Marija li nikteb dawn il-versi fl -okkaΩjoni tal- Festa Prinçipali ççelebrata fl -Imqabba ad unur Ommna Marija Santissima Mtellg˙a s-sema. Re©g˙et g˙addiet sena o˙ra! Sena li kienet tassew impenjattiva g˙as-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙, sena li fi ha komplejna na˙dmu id f’id fl imkien u tabil˙aqq urjena l-qawwa u d-determinazzjoni taΩ-Ωg˙aΩag˙ tag˙na. ‘Sena ta’ ˙idma u suççess’; din hija l-fraΩi li tiddeskrivi sewwa s-sena 2006/2007, u din hija l-fraΩi li kienet tberraq f’mo˙˙ iΩ-Ωg˙aΩag˙ tag˙na hekk kif kompla ji©©edded il-Kumitat taΩ-Ûg˙aΩag˙ f’Awwisu tas-sena l- o˙ra. Wara s-suççessi kbar miksubin Il‐Kumitat tas‐Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ 2007 is-sena li g˙addiet permezz ta’ l- ewwel Skambju Kulturali li qatt ©ie li jekk Alla jrid ser na˙sdu l-frott fi l- ninvestu fl -armar estern bl-iffi nanzjar organizzat miΩ-Ωg˙aΩag˙ fl -Imqabba ©ranet tal-Festa. L-attivitajiet ta’ livell ta’ statwa artistika ©dida li tirraffi gura u l-Març Trijonfali ta’ l-a˙˙ar Tridu, g˙oli ma naqsu qatt anzi komplejna lil Patrijarka San ÌuΩepp, xog˙ol l- tnissel interess kbir minn numru no˙or©u b’ideat innovattivi mmens artist Aaron Camilleri Cauchi g˙al Triq sabi˙ ta’ Ωg˙aΩag˙ li urew ix-xewqa li taw identità ©dida lis-Sezzjoni Karmenu Ciantar. Dan wara li s-sena li li jing˙aqdu mal-bqija tal-membri tal- Ûg˙aΩag˙ Santa Marija u r-ra˙al g˙addiet iffi nanzjajna l-istatwa artistika Kumitat tas-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ fejn tag˙na. Komplejna wkoll insostnu d- mill-isba˙ ta’ San Ìwann il-Battista. eventwalment Ωidna l-ammont ta’ djalogu regolari mal-bqija tal-komunità Minn dan l-ispunt nixtieq f’isem membri fi l-Kumitat. Issej˙et l-ewwel Mqabbija permezz tal-pubblikazzjoni s˙abi nirringrazzja lil kull minn ta l- laqgha u dlonk fassalna pjan ta’ ˙idma tag˙na ‘It-Titular’, kif ukoll komplejna kontribut tieg˙u sabiex b˙ala kumitat tas-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ stajna nwettqu b’suççess l-ewwel stadji ta’ pro©ett kbir g˙al Triq Karmenu Ciantar. Ódimna wkoll ammont konsiderevoli ta’ liedna sabiex inkomplu nsebb˙u t-toroq tag˙na b’liedna ©dida hekk kif jixraq lill-Festa ta’ l-Imqabba bil-g˙ajnuna tas-Sinjuri Roderick Pace, Ray Vella u Antoine Abdilla. Hekk kif semmejt iktar kmieni f’dan l-artiklu, l-attivitajiet ma qatg˙u xejn anzi komplew jiΩdiedu b’konsistenza kbira. Fl-1 t’Ottubru 2006, proprju fi l-Jum Dinji ta’ l-anzjani g˙amilna Ωjara lir-residenti Mqabbin ©ewwa San Vincenz de Paule. L-g˙an wara din iΩ-Ωjara huwa sabiex ta’ kull sena jin˙oloq kuntatt bejn iΩ-Ωg˙aΩag˙ u dawk in-nies li tant kellhom g˙al qalbhom ir-ra˙al ta’ l-Imqabba. Ta’ min isemmi l-fer˙ ta’ dawn l-anzjani f’din 75 Ûjara lill‐anzjani ©ewwa San Vinçenz de Paule Beauty Therapies • Facials (pigmentation, wrinkles, acne…) BeautyLab • Body massages (aromatherapy, stone therapy, indian head…) • Gym massage for face (lifting) • Refl exology treatment • Manicure/Pedicure (removing of corns & calluses) • Waxing • Electrolysis • Nail extensions (acrylic, gels & wraps) • Nail art • Eyelash/Eyebrow tinting • Diet treatments & consultations • Professional makeup for all occasions (weddings, theatre…)

Ritienne Agius N.S.B.TH. I.T.E.C. Beauty Therapist O.P.I. Nail Technician 12, Triq il-Pal, Mqabba Tel: 2164 2553 / 7909 1799

The caterers for all occasions & functions Mdina Road, Ûebbu© ZBG 07 Tel: 2146 6360 2146 0523 Fax: 2146 0523 Mob: 9949 9132 9987 0975 E‐mail: [email protected] iΩ-Ωjara. Fost l-attivitajiet ordinarji li organizzajna din is-sena nsibu wkoll, ikla g˙all-partitarji ©ewwa l-Grotto Tavern fi r-Rabat, Football Tournament fl -Imqabba Synthetic Ground, tliet Get Togethers g˙aΩ-Ûg˙aΩag˙ ©ewwa l- KaΩin, sparatura g˙all-Plattini u diversi lotteriji bl-g˙ajnuna siewja tal-partitarja ˙abrieka, Doris Camilleri. Óejjejna wkoll quddiesa ta’ ringrazzjament fl - okkaΩjoni tal-bidu tas-sena 2007 fi l- knisja parrokkjali ta’ l-Imqabba. G˙al dawn l-a˙˙ar tliet snin er©ajna konna parti min grupp organizzattiv li fl imkien mal-Kappillan tal-Parroçça tellajna b’suççess diversi attivitajiet konnessi mal-Ìimg˙a Mqaddsa u l-G˙id il- Kbir fosthom sensiela ta’ EΩerçizzi ‘La Semana Santa’ – Wirja ori©inali g˙all‐Ìimg˙a l‐Kbira Spiritwali bit-tema mag˙Ωula g˙al din Hekk kif beda joqrob ix-xahar ta’ dwal u g˙aΩla vasta ta’ muΩika is-sena tkun “Óejju t-Triq g˙all-Mulej’ t’Ottubru ˙assejna l-˙tie©a li nibdew addattata fost l-o˙rjan. Dan kollu ©ewwa l-Youth Centre, il-festa ta’ na˙sbu sabiex intellg˙u attività fi sar grazzi g˙at-talent taΩ-Ωg˙aΩag˙ Marija Addolorata bl-irfi eg˙ tal-vara Ωmien il-Milied. Il-˙sieb tag˙na kien li involuti. L-infl uss qawwi ta’ nies li devota waqt il-purçissjoni u l-quddiesa norganizzaw xi ˙a©a li tkun innovattiva ta’ kuljum invada l-Isptar il-Qadim ta’ Óamis ix-Xirka waqt il-˙asil tar- kemm fl -Imqabba kif ukoll g˙all-ir˙ula huwa konferma li l-ewwel Presepju ri©lejn. A˙na min-na˙a tag˙na nemmu tal-madwar. Kien hemm li nibtet l-idea Óaj fl -Imqabba kien suççess kbir li ser ˙afna f’dawn l-attivitajiet u g˙alhekk li ntellg˙u Presepju Óaj. Evalwajna jibqa’ mnaqqax fl -istorja tas-Sezzjoni sa mill-bidu tag˙hom dejjem kellna fl imkien il-possibiltajiet ta’ postijiet Ûg˙aΩag˙ Santa Marija. parti importanti fl -organizzazzjoni. b’potenzjal fejn stajna ntellg˙u din Min hawn nixtieq nie˙u l- Hekk kif tajna ˙arsa Ωg˙ira lejn l- l-attività u ddeçidejna li l-Binja ta’ L- opportunità sabiex f’isem s˙abi tal- attivitajiet ordinarji li ©ew organizzati Isptar il-Qadim g˙andha tkun il-post l- kumitat ner©a’ nrodd il-˙ajr lis-sinjuri tul din isena, tajjeb jekk wie˙ed jag˙ti iktar addattat u fi l-fatt avviçinajna lill- Vince Ciantar, Roderick Pace, Benny ˙arsa lejn l-attivitajiet ‘straordinarji’ Kunsill Lokali u aççetta li jg˙addilna Casha, Nicholas Briffa, Anthony li s-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ irnexxielha il-post. Ta’ dan a˙na nirrigrazzjawh Farrugia, Jerry Ghigo u Raymond ttella’ b’suççess kbir grazzi g˙all-pjan mill-qalb. Il-Binja ta’ l-Isptar ©iet Camilleri li tawna appo©© kontinwu amministrattiv realistiku u fuq kollox ittrasformata f’villa©© tipiku hekk kif tul din l-attività. Nixtieq nirringrazzja b’sens fratern ta’ ˙idma kollettiva. kien fi Ω-Ωmien tat-twelied ta’ Sidna wkoll lil dawk iΩ-Ωg˙aΩag˙ kollha li Ìesù Kristu. L-attività irrikjediet b’xi mod jew ie˙or kienu involuti. L-ewwel Presepju Óaj fl - volum qawwi ta’ xog˙lijiet fuq il-bini Impossibbli li noqg˙od insemmihom Imqabba tas-sett, koordinazzjoni ta’ ’l fuq min wie˙ed wie˙ed, però jien ng˙idilhom (mit-22 sas-26 ta’ Diçembru 2006) 40 karattru, bini ta’ sistemi ori©inali grazzi kbira talli huma g˙amlu parti mis-suççess li ksibna.

La Semana Santa – Espana (28 ta’ Marzu – 8 t’April 2007) Attività o˙ra totalment ©dida g˙all- GΩejjer Maltin kienet bla dubju ‘La Semana Santa’ li kienet tikkonsisti f’esebizzjoni s˙i˙a ta’ repliki ta’ vari li nsibu fi l-purçissjonijiet Spanjoli li huma tant mag˙rufa mad-dinja kollha. Iddeçidejna li din g˙andha tittella’ ©ewwa s-swali tal-KaΩin, min˙abba li s-sala prinçipali di©a’ hija çentru artistiku fi ha nnifi sha. Tfassal pjan ta’ ˙idma fl imkien mas-Sur Michael u s- sinjuri Nathalie u Leonard Azzopardi fejn b’˙idma kollettiva rnexxielna no˙or©u l-massimu tag˙na b’atmosfera sinonima ma’ dawn il-purçissjonjiet. Permezz ta’ din l-esebizzjoni wie˙ed seta’ japprezza d-dettall u r-rikkezzi ta’ 77 Mument waqt il‐bini tal‐presepju ©ewwa l‐Isptar il‐Qadim

dawn ir-repliki fi lwaqt li jassisti g˙all- wirja unika g˙all-pajjiΩna. ‘La Semana Santa’ ing˙atat importanza assoluta, fi l- fatt g˙all-©urnata ta’ l-inawgurazzjoni stedinna lill-Eççellenza Tag˙ha Marta Vilardell Ambaxxatriçi ta’ Spanja u lill-Eççellenza tieg˙u Mons. Pawlu Cremona Arçisqof ta’ Malta fejn l- Arçisqof innifsu feta˙ uffi çjalment l- esebizzjoni. Il-banda Re Ìor© V esegwiet programm strumentali ta’ muΩika Sagra u Spanjola proprju g˙al din l-okkaΩjoni fi l-pjazza ta’ quddiem il-KaΩin. Tajjeb ng˙id ukoll li ma’ din l-attività ˙sibna Parti mill‐Wirja fil‐Ìimg˙a Marjana 2007 sabiex namalgamaw xi forma ta’ ©est tas-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Santa Marija fl imkien ming˙ajr ma nwe©©g˙u lil ˙add fi lantropiku fejn fi l-fatt fi t-8 t’April, g˙all-fatt li kienet proprju hi permezz u ma naqg˙ux g˙al xi provokazzjoni fl -g˙eluq tal-wirja, ippreΩentajna tal-wirja tag˙ha ‘La Semana Santa’ l- li jista’ jkun hemm. Niftakru li a˙na donazzjoni ta’ fl us lid-Direttur tad-Dar qofol ta’ l-ewwel mi©ja ta’ l-Arçisqof niççelebraw festa ad unur il-Madonna. tal-Providenza l-Mons. Laurence Gatt Cremona fi r-ra˙al ta’ l-Imqabba. ‘Sena ta’ Óidma u Suççess’ kienet b’riΩq l-istess Dar. il-frazi li jien uΩajt sabiex bdejt dan l-artiklu, u bl-istess fraΩi nixtieq Stedina lill-Arçisqof Il-Ìimg˙a Marjana (mill-14 sad-19 ta’ Mejju) nikkonkludi. In˙ossni ferm kuntent u Kien proprju f’Diçembru 2006 G˙alkemm l-ewwel Ìimg˙a onorat li nag˙mel parti minn dan in- ftit tal-jiem wara t-t˙abbira li Patri Marjana fl -Imqabba ©iet imtellg˙a mis- nukleu ta’ Ωg˙aΩag˙ li fl imkien qeg˙din Pawl ser ikun is-suççessur ta’ Mons. Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ tag˙na proprju fl - nag˙mlu daqstant xog˙ol b’g˙an ÌuΩeppi Mercieca, li jien kellimt lid- 2005, xorta wa˙da nag˙tu importanza wie˙ed; l-g˙an li nkabbru l-festa ta’ Direttur Spiritwali tas-Soçjetà Patri kbira lil din l-attività. Ta’ kull sena Santa Marija, il-Festa ta’ l-Imqabba. Joseph Zahra O.P. u urejt ix-xewqa ntellg˙u wirjiet artistiçi ©ewwa l-Isptar li l-wirja ‘La Semana Santa’ ti©i il-Qadim, kollha jissimbolizzaw il- inawgurata mill-Arçisqof innifsu, fejn fi gura t’Ommna Marija Santissima xi jiem wara bg˙atna formalment l- f’diversi titli. Huwa interessanti l-fatt istedina tag˙na g˙ad-data tat-28 ta’ li tul il-Ìimg˙a kollha norganizzaw Marzu. Sa dak iΩ-Ωmien il-mi©ja ta’ ta˙didiet ta’ tag˙lim Marjan minn l-Arçisqof fostna kienet g˙adha ˙olma. kelliema esperti fi l-kamp Marjolo©iku. Wara diversi ©img˙at ta’ laqg˙at u Din is-sena ˙sibna li fost il-kelliema stennija, l-Arçisqof innifsu tana l- jkollna lill-Provigarju Fr. Anton a˙bar sabi˙a li kien aççetta b’fer˙ Gouder u lil Mons. Lawrence Gatt. l-istedina tas-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Hekk kif g˙amilna analiΩi qasira sabiex jag˙mel l-ewwel Ωjara tieg˙u fl - ta’ x’sar matul is-sena 2006/2007 Imqabba u eventwalment jifra˙ il-wirja mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Santa Marija, mtella’ mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Santa wie˙ed malajr jista’ jinnota l-impenn Marija. G˙aldaqstant, id-data tat-28 kbir taΩ-Ωg˙aΩag˙ tag˙na fi ˙dan is- ta’ Marzu ser tibqa’ mnaqqxa fl -istorja Soçjetà u r-ra˙al ta’ l-Imqabba. Issa li qrobna ferm g˙all-Festa Ωgur ma Sehem iΩ‐Ωg˙aΩag˙ matul il‐purçissjoni tad‐ jonqosx li g˙al darb’o˙ra ser inkunu Duluri minn ta’ quddiem b’˙idmietna u l- preparamenti li hemm im˙ejjin g˙al Filwaqt li nawgura l-festa t-tajba din is-sena kemm f’rigward ta’ armar lil kul˙add, nixtieq nie˙u l-opportunità kif ukoll fl -organizzazzjoni bil-qofol sabiex nifra˙ lill-Banda Re Ìor© V li jintla˙aq proprju fi l-Març Trjonfali ta’ x-xahar li g˙adda kienet impenjata l-A˙˙ar Tridu. Min hawnhekk nixtieq bi programmi muΩikali fi l-Kapitali nirringrazzja lil dawk l-g˙exieren Taljana kif ukoll nawgura suççess ta’ Ωg˙aΩag˙ li fl imkien mal-bqija lil s˙abna ta’ l-G˙aqda tan-Nar li ser tal-Kumitat g˙addejjin bla heda ikomplu jg˙ollu isem is-Soçjetà u isem sabiex ner©g˙u niΩguraw festa o˙ra Malta bil-parteçipazzjoni tag˙hom fi l- indimentikabbli. Il-˙idma kollettiva u Kampjonat Dinji tal-Log˙ob tan-Nar l-g˙aqda ta’ bejnietna hi li tag˙milna bl-Isem ‘Caput Lucis’ ©ewwa Ruma differenti minn g˙aqdiet o˙rajn. bejn l-1 u l-5 t’Awissu. L‐E.T. Arçisqof Mons. Pawlu Cremona jiffirma G˙alhekk l-appell tieg˙i f’dawn Viva Santa Marija Protettriçi ta’ l- l‐ktieb tal‐viΩitaturi fil‐ftu˙ tal‐Wirja ‘La Semana Imqabba! 81 Santa’. il-©ranet huwa sabiex nie˙du pjaçir Confectionery & Pastizzerija

Orders accepted for Weddings and All Occasion Parties

134, Carmel Street, Luqa Tel: 2180 3999 Mobile: 9988 3692

St. George’s Street, Luqa Tel: 2167 7230

Valentina Hair Care Unisex Salon Mqabba - Tel: 2164 0215

A young qualifi ed professional hairdresser by joanne offering all you need in • Child cut • Straightening long • Men cut • Hair treatment Church salon BOV • Men wash/cut/rinse • Cap lights TRIQ IL-MADONNA TAL-ÌILJU • Women cut • Foil lights short Football • Women sh. wash/cut/blow/dry • Foil lights long Ground • Women short blow dry • Up styles Opening Hours • Women long blow dry • Perms Monday Closed • Colour roots Tuesday to Saturday: 9.00am to 5.00pm • Colour whole head For an appointment phone: 2164 0215 • Straightening short Mons. Pawlu Cremona O.P. L‐Arçisqof il‐Ìdid ta’ Malta

Mons. Pawlu Cremona O.P. 2000, ie˙or fuq il-Virtujiet u fuq il- twieled il-Belt Valletta nhar il-25 Knisja – Ikona tat-Trinità Qaddisa. ta’ Jannar 1946. Missieru Joseph It-t˙abbira ta’ Mons. Pawlu u ommu Josephine xebba Cauchi. Cremona O.P. b˙ala s-suççessur Hu g˙andu Ωew© ˙utu o˙rajn, mag˙Ωul mill-Vatikan biex iservi Lino u Marie-Louise. Óa l-ewwel b˙ala Arçisqof ta’ Malta saret nhar edukazzjoni tieg˙u fl -iskola primarja it-2 ta’ Diçembru 2006. tal-montessori fi l-Belt Valletta stess Il-˙atra uffi çjali tie˙u b˙ala u wara l-edukazzjoni sekondarja Arçisqof il-©did ta’ Malta saret nhar fi l-Liçeo, il-Óamrun. Mons. Pawlu il-Ìimg˙a 26 ta’ Frar 2007 ©ewwa Cremona O.P. da˙al fl -Ordni l-Konkatidral ta’ San Ìwann, il- Dumnikana f’Settembru tal-1962 Belt Valletta. Il-motto mag˙Ωul u ©ie professat fl -istess Ordni nhar mill-Arçisqof il-©did ta’ Malta id-29 ta’ Settembru 1963. Studja l- hu ÓEJJU T-TRIQ GÓALL- Filosofi ja u t-Teolo©ija fi l-Kulle©© MULEJ. ta’ San Tumas ta’ Akwinu fi l- Is-Soçjetà Santa Marija u Kunvent tad-Dumnikani fi r-Rabat u Banda Re Ìor© V tixtieq tifra˙ u ©ie ordnat saçerdot fi t-22 ta’ Marzu tawgura lill-Arçisqof Mons. Pawlu 1969. Studja t-Teolo©ija Morali fl - W.R. Mons. Arçisqof Pawlu Cremona O.P. Cremona O.P. g˙al din il-˙atra Università Pontifi çja ta’ San Tumas Kunsill tas-Superjuri Ma©©uri tar- b˙ala Rag˙aj tag˙na lkoll. A˙na ta’ Akwinu f’Ruma minn fejn kiseb reli©juΩi Maltin. lkoll nemmnu fi l-kapaçitajiet ta’ id-Dottorat fl -1973. Kiteb bosta kotba fosthom it- Mons. Pawlu Cremona u perswaΩi Bejn l-1974 u l-1980 u aktar tard TeΩi tieg˙u – The Concept of Peace li din il-˙idma pastorali ser titwettaq bejn l-1997 u l-2003, hu kien Pirjol in Pope John XXIII, kotba fuq il- b’responsabbiltà kbira. Nitolbu fi l-Kunvent ta’ Sidtna Marija tal-G˙ar Kredu u l-Kmandamenti, erba’ sabiex il-Mulej iΩomm idejH fuq l- fi r-Rabat. Fl-1981 intg˙aΩel b˙ala kotba o˙ra li kiteb fl imkien ma’ Arçisqof Cremona u jag˙tih id-don Provinçjal tal-Provinçja Dumnikana Mons. Ìor© Frendo O.P, illum Isqof neçessarju f’din il-kariga ©dida. Maltija fejn serva f’dan l-uffi ççju fl -Albanija – Fil-mixja lejn is-Sena Ad Multos Annos g˙al Ωew© perjodi ta’ erba’ snin. Wara ntbag˙at b˙ala Kappillan tal-Parroçça ta’ Fatima, Gwardamangia. Bejn l-1993 u l-1997 kien responsabbli mill- formazzjoni tan-Novizzi u l-istudenti Dumnikani fi r-Rabat. Xog˙ol li re©a’ kien responsabbli minnu bejn l-2004 u l-2005. Fl-2005 ©ie ma˙tur Kappillan tal-Parroçça ta’ Ìesù Nazzarenu ©ewwa Tas-Sliema. Mons. Pawlu Cremona O.P. serva wkoll f’diversi uffi ççji o˙rajn ta’ l- Arçidjoçesi fosthom, Delegat ta’ l-Arçisqof g˙all-Óajja Konsagrata, Assistent Direttur Spiritwali fi s- Seminarju ta’ l-Arçisqof ©ewwa tal- Virtù r-Rabat, membru fi l-Kunsill Is‐salib (quddiem u wara) li j©orr l‐Arçisqof ta’ Malta, irregalat lilu mis‐Soçjetà tal‐MUSEUM, li 83 Presbiterali, kif ukoll President tal- huwa relikwa ta’ San Ìor© Preca. Suppliers & Manufacturers of Bathroom Fittings

G˙all-or˙os prezzijiet fi s-suq

76, BirΩebbu©a Street, BirΩebbu©a • Tel: 2165 1583 • Mob: 7965 8539 E‐mail: [email protected] • www.reaceramics.com Apprezzament Mons. ÌuΩeppi Mercieca Arçisqof ta’ Malta bejn Diçembru ta’ l‐1976 u Jannar tas‐sena 2007

ÌuΩeppi Merçieca twieled u hu baqa’ f’dan is-servizz sakemm ©ie nominat Im˙allef tat-Tribunal fi r-Rabat, G˙awdex fi l-11 ta’ ©ie nominat Arçisqof Metropolitan Suprem tas-Sinjatura Appostolika. Novembru 1928. Beda jie˙u l- ta’ Malta fi s-sena 1976. Óa l-pussess Fl-1995, l-Arcisqof Merçieca edukazzjoni tieg˙u fi s-Seminarju tat-tmexxija ta’ l-Arçidjoçesi fi t-12 ©ie mag˙Ωul b˙ala membru fi x- ta’ G˙awdex u ©ie ordnat saçerdot ta’ Diçembru 1976. F’Ìunju ta’ Xirka Ìie˙ ir-Repubblika ta’ Malta fi t-8 ta’ Marzu 1952. Studja fl - l-1991, Mons. ÌuΩeppi Merçieca u fl -istess Ωmien ©ie nominat ukoll Universitajiet Gregorjana u b˙ala Kappillan Konventwali Lateranensi ©ewwa Ruma u ta’ l-Ordni Sovran Militari ta’ kiseb id-dottorat fi t-Teolo©ija u Malta. Meta g˙alaq 75 sena, fi l-li©i Çivili u EkkleΩjastika. fi l-11 ta’ Novembru 2003, l- Mons. ÌuΩeppi Merçieca Arçisqof Mercieca talab ir- tqie-g˙ed b˙ala Kançillier tal- rinunzja tieg˙u, kif fi l-fatt jesi©u Kurja ta’ l-Isqof f’G˙awdex. Fis- l-li©ijiet tal-Knisja. Seminarju g˙allem it-Teolo©ija u Din però ©iet miç˙uda mill- l-li©i tal-Knisja. Papa Ìwanni Pawlu II u baqa’ Mill-1959 sa l-1969, kien jmexxi l-Arçidjoçesi ta’ Malta rettur tas-Seminarju ta’ G˙awdex sal-25 ta’ Jannar 2007. sakemm fl -1969 ©ie mag˙Ωul Fl-a˙˙arnett, il-Kumitat EΩe- b˙ala M˙allef tas-Sagra Rumana kuttiv u s-Soçjetà Santa Marija u Rota. Kien ukoll konsultur tal- Banda Re Ìor© V, juru l-apprez- Kongregazzjoni tas-Sagramenti u zament tag˙na lkoll g˙ax-xog˙ol tal-Kongregazzjoni tad-Duttrina siewi li l-Arçisqof ÌuΩeppi tal-Fidi. Merçieca g˙amel b’riΩq l- Fis-27 ta’ Lulju 1974 ©ie Arçidjoçesi ta’ Malta tul it-tletin nominat Isqof titulari ta’ Ìemelle sena li dam jokkupa l-kariga ta’ fi n-Numidja u awΩiljarju g˙all- Arçisqof u Rag˙aj tag˙na lkoll.

Arçisqof Gonzi. Ftit snin wara Mons. ÌuΩeppi Mercieca, Arçisqof ta’ Malta bejn l‐1976 u tqieg˙ed b˙ala Vigarju Ìenerali, s‐sena 2007. Ad Multos Annos

L-Avukat Dr Mark Portelli B.A., LL.D.

Jawgura l-festa t-tajba Lill-Imqabbin kollha

Uffiččji: 11, Triq l-AĤwa Ghigo, Mqabba, MQB 1330 Tel: 2164 7089 | Fax: 2122 3058 | Mobile: 79055392

62/3, Triq l-Ifran, Valletta, VLT 1454 Tel: 2122 3235 | Fax: 2122 3058 85 Private Tuition

Mathematics & Physics: Forms 3, 4, and 5 (SEC)

MATSEC Intermediate Pure Mathematics: and Advanced (1st year course starting soon) Locality: Mqabba / Ûurrieq Contact: M. Debattista B.Ed. (Hons) Mobile: 79 70 74 58 Sena ta’ Grazzja kitba tas‐Superjur Joe Vidal ‐ M.U.S.E.U.M. Mqabba

Kemm tkun sena kbira dik li iΩomm sieket. L-ilbies sempliçi fi ha ja˙btulek ˙afna okkaΩjonijiet tieg˙u kien ukoll xhieda ta’ din il- f’daqqa! Tabil˙aqq, hekk ©ara virtù, u xi kultant kont anke ssiblu din is-sena, u g˙alhekk bir-ra©un xi roqg˙a fi ˙wej©u. Episodju ie˙or sejja˙tilha sena ta’ grazzja. L-ewwel mag˙ruf hu meta darba Dun Ìor© u qabel kollox, hija sena speçjali kien ˙iere© iqarben il-morda u g˙alina l-membri tal-M.U.S.E.U.M. wie˙ed saçerdot tah il-kowt tieg˙u g˙aliex fi ha qeg˙din infakkru l- biex jilqag˙lu l-kes˙a, iΩda Dun mitt sena mit-twaqqif ta’ l-g˙aqda Ìor© ma libsux g˙ax rah sabi˙ tag˙na. It-tieni, g˙all-poplu kollu wisq. U tabil˙aqq, g˙ax kien umli, ta’ l-Imqabba min˙abba li l-Qasam Alla g˙aΩlu u fdah bit-tag˙lim tal- tag˙na din is-sena jag˙laq 75 sena poplu. mill-bidu tieg˙u fi l-Parroçça. IΩda, Fil-fatt, mitt sena ilu, ©ewwa b’mod partikulari wkoll g˙all- dar çkejkna fi l-Óamrun, huwa beda poplu Malti u G˙awdxi kollu bil- din l-opra li mbag˙ad infi rxet ma’ Kanonizzazzjoni ta’ l-ewwel qaddis Malta kollha u sa˙ansitra ˙ar©et Il‐faççata tal‐Museum tas‐Subien fl‐Imqabba Malti, San Ìor© Preca. barra minn xtutna. Kien bidu San Ìor© Preca kien i˙obb jg˙id tal-M.U.S.E.U.M., hu kien jirrifjuta pjuttost kwiet b˙alma wara kollox li xejn ma ji©ri bl-addoçç, iΩda dan it-titlu, u jg˙idilhom li kien kien seren l-ambjent tal-kamra ta’ kollox fi d-dawl tas-sapjenza t’Alla, San Pawl li waqqaf is-Soçjetà g˙ax fuq tad-dar tieg˙u li fi ha huwa tant u fi l-fatt kellu ji©i kkanonizzat kien minn g˙andu li silet din l-idea. qatta’ ˙in f’meditazzjoni ma’ Alla. proprju f’g˙eluq il-mitt sena tas- Barra minn hekk, hu qatt ma ried lil Ma kienx hemm dawl elettriku u l- Soçjetà li hu stess waqqaf. Darba ˙add je˙odlu ritratti. Fost l-o˙rajn, membri kienu joqog˙du bil-qieg˙da wie˙ed soçju staqsa lil San Ìor©, insemmu l-©rajja ta’ meta ©ie fuq daqsxejn ta’ ˙asira ma’ l-art “Int qaddis?”, g˙ax in-nies kienu mistieden mill-IngliΩi biex ibierek g˙ad-dawl tal-lampa tal-pitrolju, di©à jqisuh hekk. Huwa wie©bu, magna ©dida fi l-laundry u hekk waqt li Dun Ìor© kien joqg˙od bil- “Le, miniex, iΩda nixtieq insir”. kif lema˙ wie˙ed IngliΩ lest biex qieg˙da fuq kaxxa mdaqqsa. Hekk U sar tassew g˙ax issa g˙andna je˙odlu ritratt, bag˙at lis-superjur kibret iΩ-Ωerrieg˙a li Ωera’ Alla, bi wkoll il-konferma ta’ dan mill- ta’ San Ìiljan li kien ja˙dem fi l- tfal, Ωg˙aΩag˙ u adulti jisimg˙u l- Knisja universali. Il-Papa mhux post, jg˙idlu, “The father hates Kelma ta’ Alla. Minn dan jo˙ro© li biss iddikjarah qaddis, iΩda talbu photos”. L-umiltà tieg˙u wasslitu l-g˙an tas-Soçjetà huwa t-tag˙lim, jid˙ol quddiem Alla g˙all-Knisja biex meta kienu jg˙ajruh kien li g˙al Dun Ìor© hu l-g˙ajn ta’ kollha. Fl-Iskrittura hemm kull ©id. Hu ried li waqt li miktub li Alla jeΩalta lill-umli, jg˙allmu d-duttrina, is-soçji hekk kif g˙amel lil Marija, tal-M.U.S.E.U.M. ikunu huma g˙ax hi wkoll kienet mara wkoll im˙arr©a fi t-tag˙lim. mimlija bl-umiltà. Dan jg˙odd G˙alhekk, huwa ˙oloq sieg˙a ukoll g˙al San Ìor© Preca, ta’ tag˙lim kuljum, imsej˙a li minkejja d-dinjità tieg˙u l-Assenjatur, g˙ax ˙add ma ta’ saçerdot, qatt ma tkabbar jag˙ti minn dak li m’g˙andux. f’˙ajtu, anzi xtaq li wara mewtu Illum, is-Soçjetà tinsab f’diversi jintesa. Jekk nag˙tu ˙arsa lejn pajjiΩi fosthom l-Awstralja, is- xi episodji mill-˙ajja tieg˙u, Sudan, il-Kenja, l-Ingilterra, l- mill-ewwel ninteb˙u kemm Albanija u l-Perù. kien umli. Kull meta kienu Óamsa u g˙oxrin sena jirreferu g˙alih b˙ala l-fundatur San Ìor© Preca waqt wa˙da mis‐Sajdiet Museumini wara li nfet˙et l-ewwel dar 87 Dilja Car Imports Ltd.

IMPORTERS OF JAPANESE CARS Labour Road, Marsa (Next to Shipbuilding) Tel: 2122 6793 Fax: 2122 4144 Lorraine’s Beauty Clinic Lorraine Muscat I.T.E.C. Beauty Therapist, Electrologist

• Facials • Specialised Facial Treatments • Pedicures • Manicures • Hand & Foot Treatments with Paraffin Wax • Eyebrow & Eye Lash Tinting • Eyelash Perming • Waxing • Electrolysis • Slimming Treatments • Make‐up for all occasions • Make‐up lessons (1‐11/2 hours) • Aroma Therapy Massage • Paraffin Wax Treatment • Nail Acrylics • Nail Art Triq il-Madonna tal-Ìilju, Mqabba Tel: 2168 9785 / 2164 1263. Mobile: 9945 0647 Kappella moderna li tinsab fil‐Museum tas‐Subien Venja ta’ talb fil‐Kappella tal‐Medalja MirakoluΩa ©ewwa l‐Blata l‐Bajda fejn jinsab il‐korp ta’ San Ìor© Preca. fi l-Óamrun kien imiss li jinfeta˙ Zammit. Wara ftit, eΩattament fi s- G˙alhekk, l-ewwel ˙ajr tieg˙i il-Qasam tal-M.U.S.E.U.M. fl - 7 ta’ Novembru 1932, bl-g˙ajnuna f’ismi u f’isem is-soçji ta’ l- Imqabba. Dan se˙˙ wara laqg˙at ta’ tliet soçji mis-Si©©iewi, bdew Imqabba jmur lil Alla talli f’din li kienu jsiru fi l-kappelli ta’ San jg˙allmu d-duttrina b’mod regolari. is-sena speçjali tefa’ l-barka tieg˙u BaΩilju u Santa Katerina u li wasslu Kemm tfal attendew g˙at-tag˙lim fuqna, u nitolbuh jibqa’ j˙arisna. biex numru ta’ Ωg˙aΩag˙ Imqabbin biex jag˙mlu l-Ewwel Tqarbina u l- Grazzi wkoll lil ˙afna benefatturi jit˙ajru jing˙aqdu fi s-Soçjetà. GriΩma ta’ l-Isqof! Kemm Ωg˙aΩag˙ li g˙enu biex din l-opra setg˙et Fost dawn insemmu lil Innocenzo iffurmaw lilhom infushom! Kemm titwettaq. Grazzi mill-qalb. Debattista, Andrea Magro u Toni ©id sar tul dawn l-a˙˙ar 75 sena! Is-Soçjetà Santa Marija u Banda Re Ìor© V tifra˙ lis-Soçjetà tal-MUSEUM fl -okkaΩjoni tal-100 sena mit-twaqqif tag˙ha u f’g˙eluq il-75 sena mill-ftu˙ tal-MUSEUM ©ewwa l-Imqabba.

REPAIRS ON ALL TYPES OF CARS • TURBO FITTING • FULL CAR SERVICING • PRE TEST FOR VRT • REPLACEMENT OF PETROL ENGINE TO DIESEL • BATTERIES

Christian Mifsud Owner

1, Sejba Road, Mqabba ZRQ 09 Tel: 21 640684 • Mob: 79 444 420 89 Starbrite Dry Cleaning

Triq Tas-Sejba, Mqabba Tel/Fax: 2168 3367

James Green Funeral Service Irrikorru ‘‘Green House’, St. Catherine Street, Qrendi

Tel: 2164 2738, 2164 2508, 2164 7791 Mobile: 9949 4880, 9949 7959 Mobiltech Prop. John W. Cutajar Auto Electric Service Valletta Road, Ûurrieq ZRQ 06 Tel: (+356) 2164 0466 – Fax: (+356) 2164 7052 – Mob: 9949 8465 E-mail: [email protected] San Ìor© Preca u s‐Soçjetà tal‐M.U.S.E.U.M. L‐Ewwel Qaddis Malti 100 Sena mit‐Twaqqif tal‐M.U.S.E.U.M.

1880: 12 ta’ Frar: Dun Ìor© Óamrun, sakemm fi s-7 ta’ Marzu twieled minn Vinçenz Preca (li nkriet l-ewwel dar li kienet f’numru kien iben Ìor© u Karmela Mizzi) u 6 Triq Fra Diegu, il-Óamrun. Natalina, (imwielda Ceravolo u bint Antonju u Marija Canto) fi 53 Triq 1907: Is-Soçjetà ssej˙et il-Punent, il-Belt Valletta. M.U.S.E.U.M. - “Magister, utinam sequatur Evangelium universus 1880: 17 ta’ Frar: Ìie mg˙ammed mundus”. li tfi sser, “O Mulej, kemm fi l-Parroçça tal-Portu Salvu, fi l- nixtieq li d-dinja kollha timxi wara Belt Valletta minn Patri Vinçenz l-Evan©elju Tieg˙ek”. Cousin, u ng˙ata l-ismijiet ta’ Ìor©, Pawlu, Manwel, Ìwanni, u Piju. Il- 1909: Lejn din is-sena, is-Soçjetà parrinijiet tieg˙u kienu Ìwanni u M.U.S.E.U.M., g˙addiet minn Marjanna Coppini. Ωminijiet koroh. Dun Ìor© irçieva l- ordni li jag˙laq il-MuΩewijiet kollha; 1888: 2 t’Awissu: Wara li l- imma, g˙alkemm baxxa rasu, u kien San Ìor© Preca, kanonizzat qaddis nhar it‐3 familja tieg˙u g˙addiet toqg˙od ta’ Ìunju, 2007. lest biex jobdi, hu ma la˙aqx g˙alaq g˙al Ωmien qasir f’Birkirkara u minn Gejtanu, il-Óamrun. ˙lief wie˙ed. L-ordni kienet ©ejja hemm g˙all-Óamrun, iç-çkejken mill-Isqof ta’ Malta Pietru Pace. Ìor© irçieva s-sagrament tal-GriΩma 1906: 22 ta’ Diçembru: Óafna kienu fesfsu f’widnejn l-Isqof ta’ l-Isqof fi l-Knisja Parrokkjali ta’ G˙alkemm marid sewwa, Dun Ìor© ta’ Malta dwar it-ti©rb li seta’ ji©i San Gej tanu mill-Isqof Kapuççin ©ie ordnat saçerdot. Imma, skond il- minn dik is-Soçjetà ©dida. Imma ma Mons. Anton Buhagiar. Il-parrinu Professur Enriku Meli, missieru ma naqsux lanqas dawk il-Kappillani li tieg˙u kien Dun Karm Gatt. kellu g˙alfejn joqg˙od jixtrilu xejn qabΩu g˙al Dun Ìor©; u kien bil- g˙aliex hu kien sejjer imut malajr. ˙ila tag˙om li dik l-ordni ma ©ietx 1899: 5 ta’ Settembru: Is- esegwita. Madanakollu, l-g˙eluq ta’ Seminarista Ìor© Preca nkiteb fi l- 1906: Nhar il-Milied: Dun Ìor© qasam sewa ta’ ©id g˙al Dun Ìor© Pija Unjoni ta’ Ìesù Nazzarenu fi l- qaddes l-Ewwel Quddiesa Solenni g˙aliex l-lsqof ra li hu kien lest Knisja tan-Nazzarenu f’Tas-Sliema tieg˙u fi l-Parroçça ta’ San Gejtanu. biex joqg˙od g˙al li jg˙idlu. G˙al fejn dik il-Pija Unjoni kienet affi ljata dawn ir-ra©unijiet l-ordni li l-Oqsma mas-Santwarju ta’ Ìesù Nazzarenu 1907: Dun Ìor© beda, jlaqqa’ jing˙alqu ©iet irtirata, u l-opra tas- f’Ruma. Ω-Ωg˙aΩag˙ fi l-Knisja msej˙a Ta’ Soçjetà baqg˙et sejra. Nuzzu, u jg˙allem fi l-Par roçça tal- 1905: 8 ta’ April: Miet Dun Alwi© 1910: Dun Ìor© waqqaf il- Galea, saçerdot ta’ qdusija li kien ferg˙a tal-bniet: imma ried ukoll li il-Konfessur tas-seminarista Ìor© din tkun dejjem mifruda minn dik Preca. Hu jiirrakkonta li dan deherlu tas-Subien. u ˙abbarlu x’kienet il-missjoni li Alla ried jafdalu f’idejh. 1913: Dun Ìor© ta’ sikwit jirrakkonta li, lejn din is-sena, fi 1906: Kien Ωmien li matulu Dun triqtu bil-mixi lejn Ra˙al Ìdid, meta Ìor© beda jlaqqa’ xi Ωg˙aΩag˙, kien g˙addej mill-Marsa qrib fejn u jkellimhom fuq il-passjoni ta’ kien hemm Salib tal-©ebel f’nofs Kristu. Dawn il-laqg˙at kienu jsiru it-triq, lilu deherlu li ra ’l Ìesù, fi x- fl -g˙alqa li f’dak iΩ-Ωmien kienet xbieha ta’ tfajjel, qieg˙ed ji©bed Santa tifkira ta’ l‐ewwel quddiesa ta’ San tinsab quddiem il-Parroçça ta’ San Ìor© Preca fl‐1906. karretta mimlija bid-demel. Hu ˙ass 91 • Fresh daily bread

• 24 hrs Delivery service

10, Bajjada Street Ûabbar Tel: 21 803 897 Mob 79 803 897 li lilu l-Mulej sejja˙lu biex jg˙inu. fuq il-©lekk jew il-libsa tal-membri Dun Ìor© mar jimbotta ming˙ajr ma kollha tal-M.U.S.E.U.M. Sadattant, qag˙ad ja˙sibha xejn, u jirrakkonta San Ìwann Battista kien intag˙Ωel wkoll li ˙ass ˙lewwa kbira huwa u b˙ala Patrun tas-Soçjetà. jimbotta, imma mbag˙ad, hu nnifsu lanqas jaf kif re©a’ sab ru˙u wa˙du 1918: Il-membri tas-Soçjetà fi t-triq. Dun Ìor© deherlu li fehem M.U.S.E.U.M., g˙all-ewwel darba, b’mod çar li l-Mulej kien qieg˙ed bdew juΩaw il-“badge” li ©©ib il- isejja˙lu biex jissokta f’dik l-opra kelmiet “Verbum Dei Caro Factum kbira g˙at-tag˙lim li kien beda Est”. permezz tas-Soçjetà li kien g˙adu kif waqqaf. 1918: 21 ta’ Lulju: Dun Ìor© inkiteb Terzjarju Karmelitan, u 1914: Fi Ωmien ta’ kalunnji, pprofessa fi s-6 ta’ Settembru 1919.

Dun Ìor© ordna li s-Soçi tieg˙u B˙ala terzjarju, hu ˙a l-isem ta’ Patri Dun Ìor©, flimkien ma’ l‐Arçisqof Mikiel Gonzi jag˙mlu l-vot tal-manswetudni li Franku. u Monsinjur Milanesi, waqt il‐funzjoni tat‐ tqeg˙id ta’ l‐ewwel ©ebla tad‐Dar Çentrali: fit‐2 bih rabathom li ma jivvendikawx ta’ Ottubru, 1954. ru˙hom minn min jonqoshom. 1921: Lejn din is-sena, b˙ala sinjal ta’ qima lejn il-kelmiet tal- 1951: 19 ta’ Mejju: Dun Ìor© 1917: 3 ta’ Diçembru: Dun Ìor©, Evan©elju ta’ San Ìwann: “Verbum bierek l-ewwel ©ebla ta’ l-iskola San g˙all-ewwel darba, g˙amel uΩu mill- (Dei) caro factum est”, Dun Ìor© Mikiel li s-Soçjetà M.U.S.E.U.M. kelmiet: “Verbum Dei Caro Factum ordna li kull Qasam tas-Soçjetà jag˙- kienet sejra tibni fl -in˙awi ta’ Santa Est”: meta kitibhom fuq biçça karta, mel dimostrazzjoni bix-xbieha taç- Venera. u qeg˙idhom fuq sider missieru li çkejken Ìesù mat-triqat u bil-kant kien qieg˙ed imut. ferrie˙i tat-tfal lejliet il-Milied. Din 1951: 5 ta’ Awissu: Waqt il-purçissjoni saret l-ewwel darba fi l- Funzjoni Solenni, tqeg˙det l-ewwel 1917: Dun Ìor© ˙ass li missieru Óamrun; imma, imbag˙ad, infi rxet ©ebla ta’ l-iskola San Mikiel mill- deherlu u kellmu. Hu raddlu ˙ajr talli ma’ kullimkien, u n-nies tkun tisten- Arçisqof Gonzi. kien qeg˙idlu l-kliem tal-” Verbum nieha. Dei” fuq sidru waqt il-mewt. Dik 1951: Dun Ìor©, lis-Soçi tal- l-espressjoni dejjem baqg˙et l-iktar 1932: 12 ta’ April: G˙alkemm M.U.S.E.U.M., dejjem g˙afsilhom wa˙da li laqtitu. Dawk il-kelmiet li ©ieli stqarr li kemm idum Isqof hu, fuq li g˙andhom i©ibu fuqhom il- jfi ssru ‘L-lben t’Alla sar Bniedem’ is-Soçjetà Museum ma japprovaha Labtu tal-Karmnu u jitkellmu fuqu bdew jidhru ma’ kullimkien: fi d-djar, qatt, fi l-fatt l-Isqof Mawru Caruana kemm jifi l˙u. fi l-˙wienet, fi l-postijiet tax-xog˙ol, ˙are© id-digriet ta’ l-erezzjoni fuq il-karrozzi u, b’mod speçjali, kanonika tas-Soçjetà tad-Duttrina 1952: Fis-27 ta’ Ìunju, is- Nisranija. Minn dak il-waqt l-isem Soçjetà M.U.S.E.U.M. tat bidu uffi ç- uffi çjali sar “Societas Doctrinae jali g˙all-˙idma tag˙ha fl -Awstralja. Chris tianae” (Soçjetà g˙ad-Duttrina Nisranija) mag˙rufa mill-poplu 1952: 2 ta’ Ottubru: Wara talba b˙ala M.U.S.E.U.M. Sa Ωmien l- ta’ l-Arçisqof Gonzi, ˙are© mill- approvazzjoni, l-isem kien g˙adu Vatikan id-dokument li Dun Ìor© “Soçjetà ta’ Ulied il-Papa”. Preca intag˙Ωel Kamrier Sigriet tal- Papa Piju XII bit-titlu ta’ Monsinjur. 1932: Infeta˙ il-qasam tal- Dun Ìor© ma kien jaf b’xejn bit- M.U.S.E.U.M. tas-subien ©ewwa r- talba li kienet saret mill-Arçisqof ta’ ra˙al ta’ l-Imqabba. Malta.

1941: 2 ta’ Awissu: Mons. 1952: 20 ta’ Ottubru: Id-diploma Dun Pawl Galea, il-Vigarju Ìene- tal-˙atra ta’ Monsinjur kienet waslet rali, wara li ©ew studjati u diskussi fi l-Kurja Arçiveskovili ta’ Malta. d-diffi kultajiet li kienu nqalg˙u, G˙alhekk, l-Arçisqof sejja˙ lil Dun bag˙at digriet ©did li bih approva Ìor© biex ikellmu. Dun Dun Ìor© l-istatuti tas-Soçjetà. Imma, kif isir ˙assu mnikket u lill-Arçisqof qallu, dejjem, il-Kurja Djoçesana Ωammet “Ne˙˙ejtli l-feliçità ta’ ˙ajti.” id-dritt li dda˙˙al it-tibdil kollu li ’l quddiem jidher me˙tie©. 1959-1962: Biex naraw jekk l- 93 Dun Ìor© fl‐a˙˙ar snin isem ta’ Dun Ìor© hux imqieg˙ed SPEND ‘N’ SAVE discount supermarket 115, St Catherine Street Ûurrieq Tel: 2168 9878

Fejn il-mara tad-dar issib minn kollox u fl -istess ˙in tiffranka l-fl us u to˙ro© sodisfatta

Offerta Speçjali: ma’ Lm 5 li tonfoq tie˙u flixkun ilma b’xejn jew pakkett g˙a©in ma’ Lm10 li tonfoq tie˙u 2 fliexken ilma b’xejn ma’ Lm20 li tonfoq tie˙u 3 fliexken ilma b’xejn ma’ Lm30 li tonfoq tie˙u 5 fliexken ilma b’xejn ma’ Lm40 li tonfoq tie˙u 6 fliexken ilma b’xejn ma’ kaxxa Pepsi jew Light Cola tie˙u flixkun b’xejn

Óin: mit-Tnejn sal-Ìimg˙a mis-6.00am sas-7.00pm Is-Sibt:6.00 a.m. - 6.30 p.m. ma’ dak tal-Kamrieri Sigrieti ta’ Kongregazzjoni tal-KawΩi tal- dak iΩ-Ωmien. L-isem tieg˙u baqa’ Qaddisin id-dokumenti me˙tie©a ma nstabx. Dan ifi sser li Dun Ìor© g˙all-introduzzjoni tal-kawΩa tal- ma baqax Monsinjur sal-mewt. Dan Beatifi kazzjoni ta’ Dun Ìor©, u il-fatt jikkonferma g˙al darb’o˙ra li anki talba formali biex is-Soçjetà Dun Ìor© ma kellu l-ebda rabta ma’ M.U.S.E.U.M. ti©i mag˙rufa b˙ala titlu fi erag˙. It-titlu kien ©ie mog˙ti “Istitut Sekulari”. lilu bla ma xtaqu, u hu lanqas biss 1972: 21 ta’ Frar: Il- ma ta kaΩ li jibqa’ bih sal-mewt. Kongregazzjoni Pontifi çja g˙all- kawΩi tal-Qaddisin wie©bet lill- 1954: 15 ta’ Awissu: Dun Ìor© Arçisqof Mikiel Gonzi li, wara li fi l-jum solenni ta’ l-Assunzjoni tal- ©ew eΩaminati d-dokumenti kollha Ver©ni Marija fi s-sema, bierek biçça li hu ppreΩenta, il-gudizzju tag˙ha art fi l-Blata l-Bajda: fejn, minfl ok kien wie˙ed favorevoli. iç-çimiterju li kien hemm, kellha titla’ d-Dar Çentrali tas-Soçjetà 1975: Wara li l-Awtoritajiet M.U.S.E.U.M. Rumani taw il-kunsens tag˙hom biex tkun tista’ tibda l-kawΩa ta’ 1954: 2 ta’ Ottubru: Tqieg˙det Dun Ìor©, fi t-13 ta’ Marzu, il- l-ewwel ©ebla tad-Dar Çentrali fi l- Kongregazzjoni g˙all-KawΩi tal- Blata l-Bajda. Qaddisin id dikjarat li l-Arçisqof ta’ Malta seta’ jo˙ro© id-digriet g˙all- 1955: 4 ta’ Settembru: Dun Ìor© ftu˙ tal-kawΩa tal-Beatifi kazzjoni bierek u qieg˙ed l-ewwel ©ebla ta’ ta’ Dun Ìor©, u ng˙ata wkoll is- l-lstitut Sagra Familja f’ÓaΩ-Ûabbar. Tifkira tal‐mewt ta’ Dun Ìor© Preca nhar is‐26 setg˙a li jwaqqaf Tribunal biex jibda Il-˙sieb kien li ’l quddiem ikunu ta’ Lulju 1962, l-Proçess. L-Arçisqof Mikiel Gonzi jistg˙u jg˙allmu s-snajja lit-tfal. 1962: 8 ta’ Lulju: Lil Dun Ìor© ˙are© id-digriet ta’ l-introduzzjoni Imma x-xog˙ol tal-Istitut kellu jkun g˙amlulu l-GriΩma tal-Morda. tal-kawΩa ta’ Dun Ìor© Preca nhar dak ta’ stamperija. l-24 ta’ Ìunju. 1962: 26 ta’ Lulju: Dun Ìor© 1958: 23 ta’ Frar: Tqeg˙det l- miet fi t-tmienja neqsin kwart ta’ fi l- 1976: 25 ta’ Frar: Infeta˙ it- ewwel ©ebla tal-Kappella li tmiss g˙axija. G˙alkemm Dun Ìor© xtaq Tribunal Arçidjoçesan ta’ Malta mad-Dar Çentrali tal-Blata l-Bajda. li jkollu funeral sempliçi, is-Soçjetà g˙all-kawΩa ta’ Dun Ìor© skond il- Il-kappella kellha tissemma g˙all- ˙assitha fi d-dmir li lill-Fundatur preskrizzjonijiet tal-Kodiçi tal-Li©i Midalja MirakuluΩa. tag˙ha tag˙millu funeral li kien tal-Knisja u l-istruzzjonijiet mog˙tija jixraqlu. Dan kien ukoll mistenni mill-Kongregazzjoni g˙all-KawΩi 1960: 7 ta’ Lulju: Min˙abba minn kul˙add g˙aliex f’Dun Ìor© tal-Qaddisin. sa˙˙tu, Dun Ìor© talab u qala’ l- il-Maltin kollha raw benefattur kbir permess ming˙and Papa Ìwanni ta’ art twelidhom. XXII li jkun jista’ jqaddes fi l- Kappella tad-dar tieg˙u. 1963: Is-Superjur Ìenerali Ew©enju Bor©, f’isem is-Soçjetà 1961: Dun Ìor© g˙amel Ωmien MUSEUM, irriakomanda l-kaΩ ta’ twil jg˙ix fi Triq il-Kbira, numru Dun Ìor© Preca sabiex l-Arçisqof 683, il-Óamrun, kwaΩi quddiem Mikiel Gonzi jara jekk hux il-waqt il-Parroçça ta’ San Gejtanu. Imma li l-qdusija tal-Fundatur titressaq sena biss qabel il-mewt tieg˙u biex ti©i eΩaminata mill-Awtorità eΩattament f’Lulju, Dun Ìor© biddel Suprema tal-Knisja. id-dar tieg˙u biex mill-Óamrun mar joqg˙od f’Santa Venera: f’dar San 1964: 3 ta’ Frar: L-ewwel Gejtanu fi Triq il-Ìdida ma’ Triq miraklu li se˙˙ bl-interçessjoni Kanun. ta’ Dun Ìor© kien il-fejqan fuq Charles Zammit Endrich, wara li 1962: Lulju: Dun Ìor© kien kellu kumplikazzjonijiet fi d-dawl batut ˙afna u tah l-ewwel attakk t’g˙ajnejh. Il‐membri tas‐Soçjetà M.U.S.E.U.M. bi ˙©arhom gravi tal-marda li kellha twasslu mi©burin flimkien fil‐Kon‐Katidral ta’ San g˙al tmiem ˙ajtu. Ìwann waqt iç‐çelebrazzjonijiet solenni li 1971: 29 ta’ Settembru: L- fakkru g˙eluq il‐˙amsin sena mit‐twaqqif tas‐ 95 Arçisqof ta’ Malta ppreΩenta lill- Soçjetà. Triq San BaΩilju, Mqabba (Wara l-Knisja) Nispeçjalizzaw f’kull kwalità ta’ g˙a©ina, ravjul, pastizzi, eçç... Dawn l-affarijiet issibhom kemm imsajrin kif ukoll tal-friΩa. Ikollna ukoll soft drinks, ©elati, sigaretti, eçç... Tel: 2164 7233 Naççettaw ordnijiet g˙all-parties.

G. Camilleri Petrol Station CAR SERVICING PUNCTURE REPAIRS WHEEL BALANCING CAR BATTERIES CAR ACCESSORIES MOUNTAIN BIKES CRASH HELMETS OILS & FILTERS

FREE BALANCING WITH ALLOY WHEELS TEL/FAX: 2164 1647 Tel: 2164 7235 J. Cutajar SMOKING ARTICLES 46, Springvale, For all your Triq il‐Madonna tal‐Ìilju smoking needs Mqabba ÛRQ 08 SMOKINGJ. Cutajar ARTICLES Tel: 21689653 Mob: 7949 5354 u tmexxi l-iskola Preca College fl - Albanija.

1999: 28 ta’ Ìunju: Dun Ìor© Preca ©ie ddikjarat b˙ala Venerabbli.

2001: 9 ta’ Mejju: Waqt Ωjara f’Malta mill-Papa Ìwanni Pawlu II, Dun Ìor© Preca ©ie ddikjarat Beatu fl imkien ma’ Suor Maria Adeodata Pisani u l-Venerabbli Nazju Falzon.

2001: Lulju: Il-fejqan ta’ tarbija minn ÓaΩ-Ûebbu©, bl-interçessjoni ta’ Dun Ìor© kien it-tieni u l- a˙˙ar miraklu li l-Vatikan approva

B’dan id‐dokument ta’ Papa Piju XII, iffirmat u kellu bΩonn biex il-fundatur minn Ìwanni Battista Montini, Dun Ìor© tal-M.U.S.E.U.M. isir qaddis. It- intg˙aΩel Kamrier sigriet tal‐Papa bit‐titlu ta’ Monsinjur. Dun Ìor© minflok ma fera˙, tarbija (illum tifel ta’ sitt snin) kellu sewwed qalbu g˙aliex qatt ma xtaq il‐©ie˙ kumplikazzjonijiet severi fi l-fwied. tad‐dinja. 1983: Is-Soçjetà M.U.S.E.U.M. 2003: Jannar: Is-Soçjetà tal- tat bidu uffi çjali g˙all-˙idma tag˙ha M.U.S.E.U.M. bdiet uffi çjalment il- fi s-Sudan. Dun Ìor© g˙amel ˙iltu biex ikabbar id‐ ˙idma tag˙ha ©ewwa l-Peru’. devozzjoni lejn il‐Ver©ni Marija; lilha s‐Soçjetà M.U.S.E.U.M. iddedikat il‐Knisja li nbniet 1988: Óames snin wara s-Soçjetà ma©enb id‐Dar Çentrali fil‐Blata l‐Bajda. M.U.S.E.U.M. tat bidu g˙all-˙idma 2007: 3 ta’ Ìunju: Il-Papa tag˙ha ©ewwa l-Kenja u l-Ingilterra. Benedittu XVI iddikjara lil Dun Ìor© b˙ala l-ewwel Qaddis Malti din is-sena ja˙bat ukoll l-ewwel 1995: Is-Soçjetà intalbet waqt çerimonja li saret ©ewwa l- çentinarju mit-twaqqif tas-Soçjetà formalment biex tg˙in fi t-twaqqif Vatikan, Ruma. Inçidentalment tal-M.U.S.E.U.M. ROYAL LLMOTORING SCHOOL Driving Lessons on Automatic Car Call PAUL on 79729451 / 79797272 • Door to door pick-up: Home, work, etc • Car with A/C • Special attention given to drivers who already have the licence and are afraid to drive alone and need a little more lessons to drive • Insurance and VAT included in the price • No hidden charges

• Money back guaranteed if client is not satisfied 97 XELINISkip Hire

CContact:ontact: MMr.r. EEsronsron MifsudMifsud Mob: 7923 0112

Viva ta’ Santa Marija ta’ l‐Imqabba miktuba minn Charlie Busuttil

Disa u g˙oxrin t’April Nixorbu xi ˙a©a rqieqa sena elfejn u sitta Marçi smajna ferri˙ija ta’ l-Assunta ta’ l-Imqabba lesti kollha g˙al dik il-qatra Kemm xtaqt li kont il-festa noqg˙od fuq dak is-si©©u Ìewwa Malta saret festa lira minn qalbi jiena ntikom kompetizzjoni dik tan-nar Nitpaxxa b’dak li g˙amiltu bejn Maltin u Ewropej eluf ta’ nies marru jaraw Ma˙dum b’intelli©enza anke ra©el ji©ri fi s-sema Kieku tafu dan min kien sabiex jirba˙ dik it-ti©rija meta ©ew biex jivvutaw b˙alu Ωgur li qatt ma rajna rebbie˙a tal-kompetizzjoni Ta’ l-Imqabba lilhom taw Iddispjaçini meta smajt li fi l-festa qattret ftit xita Jiena rajtu fuq DVD nispera li ˙adtu pjaçir kellkom Ωgur li lkoll tifta˙ru g˙al Marija ©iet imwettqa minn qalbi nawguralkom minn jaf kemm intom li fra˙tu Çelebrità volum erba’ pjaçir nisimg˙u u nkantah Ra˙al Ωg˙ir ta’ ˙ila kbira lejn Marija nduru a˙na ma’ Marija mag˙qudin nitolbuha tieqaf mag˙na g˙andkom ˙afna biex titkellmu g˙aliex f’Malta imfa˙˙rin Jien minn qalbi nsellmilkom j’Alla tibqg˙u dejjem fl imkien ImΩejjen dak l-isparar g˙ax g˙alija inthom wie˙ed g˙al murtali u muΩika pajjiΩ Ωg˙ir imma kburin warda tifta˙ forma ˙elwa issebba˙ lil dik iΩ-Ωifna G˙alkemm jien minn Ra˙al Ìdid milli rajt u dak li smajt Jistennew març ta’ fi l-ghodu fuq dan-nies li jag˙mlu n-nar dawk iΩ-Ωg˙aΩag˙ kollha fl imkien tg˙axxaqt bikom jien u fra˙t fuqhom g˙andhom il-Madonna biex t˙arishom mill-inkwiet Ix-xewqa li jien baqag˙li meta ninΩel ner©a’ Malta Hekk g˙amilna tal-familja narakom ©ewwa l-Imqabba In©barna kollha bil-qieg˙da u nixrob mag˙kom dik il-qatra

St. Albans Victoria Australia 10 ta’ Ottubru 2006

101

L‐attivist tas‐Sena Trofew Chev. George Martin A. Mus. L.C.M., O.S.T.J.

B˙al kull sena s-Soçjetà tag˙na tie˙u ˙sieb li tippreΩenta l-unur ta’ l-attivist tas-sena lil dak jew dawk il-persuni li fl -opinjoni tag˙ha jkunu ddistingwew ru˙hom b’xi mod aktar minn o˙rajn. G˙all-impenn u ˙idma matul is-sena. Din kienet inizjattiva o˙ra tal-familja Martin li bla dubju g˙andhom g˙al qalbhom ferm is-Soçjetà tag˙na. L-attivist g˙al din is-sena kien fi l-fatt is-Sur Ronald Zammit. Dan l-unur ©ie ppreΩentat nhar l-10 ta’ Awissu 2006 waqt il-programm vokali u strumentali mtella’ mill- Banda Re Ìor© V. Ronald huwa bniedem attiv ˙afna speçjalment fejn jid˙ol in- nar. Huwa bniedem ta’ kura©© kbir Is‐Sur Ronald Zammit jidher qed jirçievi t‐trofew ming˙and il‐familja Martin fil‐preΩenza tas‐Sur u dejjem i˙e©©i©na biex l-ispettakli Carmel Zahra, President tas‐Soçjetà Santa Marija u Banda Re Ìor© V tan-nar u l-festa li tant i˙obb ma jkun jonqoshom xejn. Kull naqra çans li fejn jid˙lu l-ispettakli tan-nar ta’ l-unuri g˙all-a˙jar spettaklu tan- jkollu tarah dejjem il-post tan-nar, l-ajru sinkronizzati mal-muΩika li nar, l-a˙jar sinkronizzazzjoni mal- fejn iqatta’ ©ranet s˙a˙ fi l-post li tant issa l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija muΩika, l-a˙jar prodott ori©inali, hu g˙al qalbu. Ronald hu bniedem ta’ l-Imqabba hija tant rinomata l-a˙jar spettaklu skond l-opinjoni ˙abrieki ˙afna fi l-˙idma tan-nar g˙alihom. Ronald, bil-g˙ajnuna ta’ pubblika u fi nalment l-unur g˙ar- u dejjem jag˙ti kontribut qawwi s˙abu kollha li b’mod volontarju rebbie˙a assoluti ta’ dan l-ewwel biex il-festa ta’ Santa Marija tkun ja˙dmu n-nar, kien strumentali festival tan-nar. imΩewqa bl-isba˙ spettakli ta’ nar fi r-reb˙ ta’ l-Ewwel Festival tan- Prosit Ronald u l-membri kollha li jixraqilha. Fil-fatt Ronald huwa Nar ta’ Malta propju s-sena l-o˙ra fi ˙dan l-G˙aqda tan-Nar Santa l-mo˙˙ jew a˙jar il-koordinatur fejn l-G˙aqda rnexxielha tirba˙ Marija.

Spettaklu li ddikjara l‐G˙aqda tan‐Nar Santa Marija ta’ l‐Imqabba b˙ala l‐Ewwel Rebbie˙a Assoluta ta’ l‐Ewwel Festival Internazzjonali tan‐Nar ta’ 103 Malta 2006 organizzat ©ewwa l‐Port il‐Kbir. (Ritratti: Melvin Degiorgio) We also make Pizza

9, Blue Grotto Avenue, Ûurrieq Tel: 21642986 Mob: 79476573

Sunray Butcher 40, Church Square, Mqabba Tel: 2168 3690

G˙al kull kwalità ta’ La˙am Frisk, Ti©ie© u Fniek, Bajd, eçç

GÓAR LAPSI VIEW Bar, Restaurant & Pizzeria

(ta’ Rita) Now Under New Management Tel: 2164 0608 - 2168 0800 Open Daily from 9.00 onwards L‐G˙aqda tan‐Nar Santa Marija ta’ l‐Imqabba Sena S˙i˙a Mimlija Wirjiet tal‐Log˙ob tan‐Nar

L-ispettakli tal-log˙ob tan-nar dilettanti ta’ l-G˙aqda. L-istess ilhom sinonimi mal-festa ta’ Santa sistema kompjuterizzata ntuΩat Marija fl -Imqabba. L-G˙aqda tan- ukoll nhar il-festa fi l-kaxxa infernali Nar Santa Marija issa stabbiliet tal-˙ru©. Il-wirjiet matul il-jiem tal- ru˙ha b˙ala G˙aqda li qed tipprovdi festa kienu jinkludu wkoll murtali spettakli simili matul is-sena kollha tradizzjonali tal-murtaletti, tal- f’Malta u dan l-a˙˙ar ukoll barra beraq pront u tal-kulur u log˙ob minn pajjiΩna. tan-nar ta’ l-art fl imkien ma’ kaxxi Dawn l-a˙˙ar 12-il xahar mill- infernali. a˙˙ar edizzjoni ta’ dan il-Programm kienu xhur impenjattivi li matulhom 2 u 5 ta’ Diçembru 2006: l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija ta’ Ûew© wirjiet fi l-konferenza l-Imqabba, apparti li g˙amlet il- ta’ Thomas Cook wirjiet ta’ kull sena fi l-festa tar-ra˙al, L-G˙aqda tan-Nar Santa Marija ipprovdiet Ωew© spettakli fi l-Port ta’ l-Imqabba fi l-bidu ta’ Diçembru il-Kbir g˙al konferenza ta’ a©enti li g˙adda ©iet inkarigata tipprovdi ta’ l-ivvja©ar barranin, g˙alqet il- Ωew© wirjiet tal-log˙ob tan-nar Festival Internazzjonali tal-Log˙ob waqt il-Konferenza ta’ Thomas tan-Nar fi l-Port il-Kbir b˙ala l- o˙ra kellha tifsira speçjali wara li Cook li saret f’Malta. L-elfejn ewwel rebbie˙a tal-kompetizzjoni l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija ta’ manager ta’ Thomas Cook li ©ew fl -istess festival, ˙adet sehem fi l- l-Imqabba f’April ta’ qabel kienet Malta nqasmu f’Ωew© gruppi li kull festival tan-nar ta’ l-art lejlet il- reb˙et l-ewwel kompetizzjoni li wie˙ed minnhom ra spettaklu fi l- festa tal-Furjana u issa qed tie˙u saret fi l-Festival tal-Log˙ob tan- Port il-Kbir fi tmiem Ωew© ikliet sehem ukoll g˙all-ewwel darba fl - Nar fi l-Port il-Kbir. L-entuΩjasti fi t-2 u fi l-5 ta’ Diçembru li saru istorja tag˙ha u ta’ l-Imqabba barra tan-nar tal-festa tar-ra˙al ˙ejjew g˙alihom fi l-Barrakka ta’ Fuq. minn Malta fi l-Kampjonat Dinji spettakli tal-log˙ob tan-nar kif L-ispettakli bdew kull wie˙ed tal-Log˙ob tan-nar f’Ruma, l-Italja. jixraq g˙all-ewwel festa wara r- b’wirja awdjo-viΩiva dwar l-istorja Il-log˙ob tan-nar f’dawn il-wirjiet reb˙ tal-Festival. ta’ Malta b’log˙ob tan-nar ta’ l- kif ukoll il-koreografi ja muΩikali L-ispettakli kienu tul il-jiem G˙aqda u projezzjonijiet ta’ Ross kienu kollha xog˙ol id-dilettanti ta’ kollha tal-festa u la˙qu l-quççata Ashton fuq il-forti Sant An©lu. l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija. tag˙hom nhar il-festa u lejlietha Immedjatament wara, l-G˙aqda meta sar l-ispettaklu li kien fi h tan-Nar Santa Marija ta’ l-Imqabba 30 ta’ Lulju – 22 ta’ Awissu log˙ob tan-nar varjat sinkronizzat ipprovdiet il-wirjiet ta’ log˙ob tan- 2006: Çelebrazzjoni kif ma’ siltiet mag˙rufi n ta’ muΩika nar minn Bighi. L-ispettakli kien jixraq fi l-Festa klassika permezz ta’ sistema fi hom ukoll log˙ob tan-nar fuq l- Il-festa ta’ Santa Marija s-sena l- kompjuterizzata u koreografat mid- ilma u fuq ‘jet-skis’ madwar il-Port

105

Ritratti f’serje taΩ‐Ωew©t irdieden fil‐kategorija prinçipali huma u jag˙tu l‐ispettaklu tag˙hom u li g˙alih ©ew ikklassifikati ’l fuq fost il‐lista ta’ l‐14‐il g˙aqda li pparteçipaw.

u log˙ob ie˙or varjat sinkronizzat festival, wa˙da fi l-kategorija b’sistema kompjuterizzata ma’ g˙all-irdieden ori©inali u tnejn siltiet muΩikali klassiçi. fi l-kategorija ewlenija tal-festival. It-tlett irdieden ˙admu kollha 21 ta’ April 2007: Sehem b’suççess kif ippjanat u l-pubbliku fi l-festival tal-log˙ob tan- preΩenti seta’ jara fi hom id-diversi nar ta’ l-art mekkaniΩmi, u˙ud li bdew jintuΩaw Il-Kunsill Lokali tal-Furjana fi l-passat proprju fi l-©ig©ifogu lejlet il-festa titulari ta’ San Publiju fi l-festa ta’ l-Imqabba. Il-festival organizza festival tal-log˙ob tan- tan-nar ta’ l-art intreba˙ mill- nar ta’ l-art. L-G˙aqda tan-Nar G˙aqda ‘Unjoni’ ta’ Óal Luqa li

Santa Marija ta’ l-Imqabba ˙adet nifi r˙ulhom (ara wkoll il-punte©© Ir‐Raddiena fil‐Kategorija ta’ l‐Ori©inalità sehem bi tlett irdieden f’dan il- ta˙t). L-Ewwel Festival tal-Log˙ob tan-Nar ta’ l-Art 2007 Il-Punte©©i uffi çjali kif mog˙tija mill-Ìurija Internazzjonali

G˙aqda tan-Nar Ra˙al L-a˙jar L-a˙jar xog˙ol bil- L-a˙jar Punte©© Finali MekkaniΩmu Katina Prodott 1 Sant’ Andrija Luqa 145 xejn 87 232 2 San ÌuΩepp Kirkop xejn 140 86 226 3 Santa Marija Mosta 137.5 xejn 84.5 222 4 Santa Marija Mqabba 70 73 77 220 5 San Pawl Safi 135 xejn 83 218 6 Qrendi Qrendi 128 xejn 75 203 7 San ÌuΩepp Ûebbu© 127 xejn 74 201 8 Taç-Çintura Gudja 65 60 74 199 9 Tal-Ìilju Mqabba 122 xejn 74 196 10 Tad-Duttrina Gudja 110 xejn 80 190 11 Santa Katarina Ûurrieq 61 58 65 184 12 Tal-Vitorja Naxxar 53 55 63 171 13 San Bartilmew G˙arg˙ur 101 xejn 53 154 14 Santa Marija G˙axaq 43 47 50 140 107

1 ta’ Mejju 2007: G˙eluq 2 ta’ Awissu 2007: L-ewwel tal-Festival Internazzjonali parteçipazzjoni barra minn tal-Log˙ob tan-Nar Malta L-G˙aqda tan-Nar Santa Marija Fil-bidu ta’ Awissu ta’ din is- ta’ l-Imqabba din is-sena kellha sena, l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija l-privile©© li tag˙laq il-Festival ta’ l-Imqabba qed tikteb pa©na o˙ra Internazzjonali tal-Log˙ob tan-Nar kbira meta g˙all-ewwel darba fl - li sar fi l-Port il-Kbir u li g˙at-tieni istorja tag˙ha u ta’ l-Imqabba, qed darba ˙a l-forma ta’ kompetizzjoni. tag˙mel spettaklu tal-log˙ob tan- Billi l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija nar barra minn Malta. kienet reb˙et l-ewwel kompetizzjoni L-G˙aqda qed tirrappreΩenta s-sena ta’ qabel, skond ir-regoli lil Malta fi l-Kampjonat Dinji tal- tal-Festival, ma ˙aditx sehem fi l- Log˙ob tan-Nar li jsir fi l-provinçja kompetizzjoni iΩda kellha d-dritt li ta’ Ruma, l-Italja, bl-isem ‘Caput tag˙laq il-Festival. Hekk g˙amlet Lucis’, li bil-Latin ifi sser ‘kapitali bi spettaklu ta’ log˙ob tan-nar minn tad-dawl’. fuq il-braken fi l-Port il-Kbir f’nofs F’Ruma, l-G˙aqda tan-Nar il-lejl, hekk kif qaleb l-Ewwel Santa Marija ta’ l-Imqabba qed ta’ Mejju; it-tielet anniversarju tie˙u sehem b’talent Malti u tas-s˙ubija ta’ Malta fl -Unjoni b’xog˙ol uniku g˙al Malta fl imkien Ewropea. Il-wirja kienet tinkludi ma’ ditti u g˙aqdiet tal-log˙ob tan- log˙ob tan-nar varjat u spettakolari nar rinomati minn pajjiΩi differenti kollu xog˙ol id-dilettanti ta’ l- madwar id-dinja u li jkunu G˙aqda, sinkronizzat ma’ siltiet mag˙Ωulin biex jiedu sehem g˙ax ta’ muΩika klassika u koreografat ikunu urew li huma fost l-aqwa fi d- mid-dilettanti ta’ l-G˙aqda. Qabel dinja. l-g˙eluq tal-Festival, l-G˙aqda tan- L-G˙aqda tan-Nar Santa Marija Nar Santa Marija ta’ l-Imqabba ta’ l-Imqabba kien imissha tag˙ti kellha l-pjaçir tg˙addi l-‘Aggregate l-ispettaklu tag˙ha l-Óamis, 2 ta’ Shield’ li kienet l-ewwel G˙aqda Awissu. Il-parteçipanti l-o˙rajn fi l- li naqqxet isimha fuqha s-sena ta’ Kampjonat Dinji tal-Log˙ob tan- qabel u tifra˙ kif jixraq lill-G˙aqda Nar f’Ruma qed jirrappreΩentaw tan-Nar Madonna tal-Karmnu taΩ- lill-Ìappun, l-Italja, l-Ingilterra, Ûurrieq li kienet ir-rebbie˙a ta’ din ir-Rumanija, is-Slovejna, Spanja u is-sena. ç-Çina.

109

Di Rocco Ltd.

Di Rocco Ltd, Prince Albert Street, Albert Town, Marsa HMR 17 • Tel: 21 227344 • Fax: 21 227345 • E‐mail: [email protected] JJerry’erry’ SSiilencerlencer RRepairsepairs

CO2 Welding

Jerry’s Garage Si©©iewi Road, Mqabba Tel: 21640750 Fax: 21642535 Mob: 9944 9237 Programm tan‐Nar

It-Tnejn, 30 ta’ Lulju: tan-nar ta’ l-ajru li jinkludi salut, bombi tal- Bidu tal-Kwindiçina lampjun, blalen u disinni, sfejjer, baraxxijiet kbar u spettakolari sinkronizzati mal-muΩika. 8.00am Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti. Kif ukoll settijiet ta’ murtali tal-beraq pront 12.00pm Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti. u murtali tal-kulur. Din is-sena ser tintuΩa 7.15pm Mad-daqq tal-Barka Sagramentali, ti©i sparata g˙all-ewwel darba fl -Imqabba s-sistema kaxxa infernali u murtaletti. kompjuterizzata tal-Fire One. 9.30pm Óruq tal-beraq pront u murtali tal-kulur. 11.30pm Wirja ta’ log˙ob tan-nar ta’ l-art mekkanizzat.

Il-Óamis, 9 ta’ Awissu: L-Erbg˙a, 15 ta’ Awissu: Óru© ta’ l-Istatwa fuq iz-zuntier L-G˙id ta’ l-Assunta 8.00am Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti. 8.00am Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti. 12.00pm Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti. 9.30am Mad-daqq tal-glorja, ikun hemm ˙ruq ta’ 7.30pm Mal-˙ru© ta’ l-Istatwa jsir ˙ruq ta’ salut, murtali tal-bomba, kaxxa infernali u murtaletti musketterija, kaxxa infernali u murtaletti bil- bil-log˙ob. log˙ob. 11.45am Óruq ta’ murtali tal-bomba akkumpanjata 9.30pm Óruq ta’ murtali tal-beraq pront u tal-kulur. mid-daqq tas-sirena, segwita minn ˙ruq ta’ 11.00pm Óruq ta’ musketterija ma’ tmiem il-març. murtaletti bil-log˙ob. Wara jsir ˙ruq ta’ log˙ob tan-nar ta’ l-art. 7.15pm Waqt il-˙ru© tal-purçissjoni bl-Istatwa meraviljuΩa u artistika ta’ Ommna Marija Is-Sibt, 11 ta’ Awissu: Mtellg˙a s-Sema bir-Ru˙ u l-Ìisem, ji©i sparat L-ewwel jum tat-Tridu salut. Hekk kif l-istatwa devota tal-Padruna 8.00am Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti. tar-ra˙al, Santa Marija, to˙ro© fuq iz-zuntier u 12.00pm Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti. tindaqq l-Ave Marija, tin˙araq musketterija u 8.15pm Mal-barka Sagramentali jsir ˙ruq ta’ kaxxa infernali spettakolari li ser tkun tinkludi musketterija u murtaletti bil-log˙ob. ˙afna baraxxijiet u log˙ob ie˙or. Wara jkun 9.15pm Óruq ta’ murtali tal-beraq pront u tal-kulur. hemm wirja kbira ta’ murtaletti bil-log˙ob li 11.30pm Óruq ta’ musketterija ma’ tmiem il-març. jakkumpanjaw il-purçissjoni. Wara jsir ˙ruq ta’ log˙ob tan-nar ta’ l-art. 9.30pm Hekk kif ji©i esegwit l-Innu lil Santa Marija Mtellg˙a s-Sema, ikun hemm ˙ruq ta’ murtali Il-Óadd, 12 ta’ Awissu: tal-beraq pront u tal-kulur. It-Tieni jum tat-Tridu 10.15pm Óruq ta’ kaxxa infernali tal-kulur ma’ tmiem il-purçissjoni. Wara, fi l-knisja ting˙ata l-barka Kollox b˙all-jum ta’ qabel. fl imkien mal-partitarji u dawk kollha involuti fi l-log˙ob tan-nar b˙ala ringrazzjament lill- It-Tnejn, 13 ta’ Awissu: Madonna. It-Tielet jum tat-Tridu Kollox b˙all-jum ta’ qabel. L-Erbg˙a, 22 ta’ Awissu: L-Ottava tal-Festa It-Tlieta, 14 ta’ Awissu: 6.00pm Mal-˙ru© tal-purçissjoni tin˙araq musketterija, Lejlet il-Festa murtali tal-bomba u murtaletti. 9.30am Mad-daqq tat-Te Deum, ikun hemm ˙ruq ta’ musketterija, kaxxa infernali u diversi Nota mill-Bord Editorjali: B˙as-snin ta’ qabel, dan ix-xog˙ol murtaletti bil-log˙ob. kollu sar bis-sa˙˙a tal-membri ta’ l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija. F’isem il-Kumitat EΩekuttiv, nie˙du din l-opportunità biex f’isem 11.45am Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti bil- is-soçi u l-partitarji kollha, nirringrazzjaw u nuru l-apprezzament log˙ob. sinçier tag˙na lkoll lejn il-membri kollha ta’ din l-G˙aqda tan-Nar, 6.30pm To˙rog it-TranΩulazzjoni. Ikun hemm ˙ruq kif ukoll lil kull min g˙en sabiex dan il-programm hekk vast seta’ ta’ salut, kaxxa infernali u esebizzjoni kbira jitwettaq. J’Alla jkollhom is-sodisfazzjon s˙i˙ ta’ xog˙olhom u ta’ diversi settijiet ta’ murtaletti bil-log˙ob. nitolbu biex Santa Marija t˙arishom waqt ˙idmiethom fi l-kmamar 113 9.45pm Jing˙ata bidu g˙all-ispettaklu kbir ta’ log˙ob tan-nar kif ukoll waqt il-˙ruq. Aida Hall Triq ÌuΩeppi Mattew Callus, Ûurrieq For Receptions, Parties and all occasions Tel: 2168 3112 - 2164 0083 Messa©© mil-Licensee is‐Sur Joseph Camilleri Sena Impenjattiva g˙all‐G˙aqda tan‐Nar Santa Marija

G˙eΩieΩ partitarji, b˙alma tafu sena malajr tgerbeb. Is-sena elfen u sitta, lis-Soçjetà tag˙na permezz ta’ l-G˙aqda tan-Nar ˙allitilna fer˙ kbir. Fix-xahar ta’ April ©ewwa l- port il-kbir sar g˙all-ewwel darba l-Festival tan-Nar li kien fuq baΩi ta’ kompetizzjoni. L-G˙aqda tan- nar tag˙na da˙let g˙alih bil-kbir u minn fost kompetituri Maltin u barranin, l-G˙aqda tan-nar tag˙na reb˙et bil-kbir din il-kompetizzjoni. Però dan ma kienx biΩΩejjed g˙ax fl - erbatax ta’ Awissu 2006, lejliet Santa Marija, l-G˙aqda tan-Nar Santa Marija re©g˙et ippreΩentat wirja o˙ra impekkabbli li kull min kien preΩenti dawn iΩ-Ωew© spettakli kbar u tag˙na re©g˙et kienet mistiedna kul˙add ˙a gost speçjalment b’dawk g˙alhekk ©ew fuq l-G˙aqda tan-Nar sabiex toffri spettaklu b˙ala Gran il-˙afna forom, li ta’ min jg˙id ukoll Santa Marija ta’ l-Imqabba. Veru Finale fi l-Festival tan-Nar ta’ Malta li l-G˙aqda tag˙na kienet il-pijuniera kienu jafu fejn g˙andhom imorru ©ewwa l-Port il-Kbir, g˙aliex b˙alma tag˙hom ©ewwa Malta. biex dawk in-nies jo˙or©u sodisfatti tafu skond ir-regolamenti, min jirba˙ Ma tistax ukoll ma ssemmix dawk g˙ax wara li saru Ω-Ωew© spettakli, il- il-Festival tan-Nar ma jistax jer©a’ il-ftu˙ fl -ajru li jferr˙u lil kul˙add Port litteralment ittarrax biç-çapçip jikkompeti. Biss, wara li sar dan l- x’˙in tibda tara l-kliem fl -ajru. L- li kien prova ta’ l-approvazzjoni ispettaklu kul˙add kien kelma wa˙da: G˙aqda tag˙na wara l-Festa ta’ Santa kbira li tawna minn fuq il-Barrakka. X’esebizzjoni u x’meravilja offriet Marija mill-ewwel re©g˙et ©iet fdata L-G˙aqda tag˙na kienet l-ewwel il-Kamra tan-Nar ta’ Santa Marija Ωew© spettakli o˙ra ©ewwa l-Port f’Malta li g˙axar snin ilu bdiet toffri ta’ l-Imqabba. T˙ossok sodisfatt int il-Kbir li saru fl -ewwel ©img˙a ta’ spettakli sinkronizzati mal-muΩika u u s˙abek li wara dak ix-xog˙ol kollu Diçembru. Dawn iΩ-Ωew© spettakli ma’ laser shows kif ukoll bdiet tuΩa tisma’ lin-nies, kemm Maltin kif saru fl -okkaΩjoni ta’ Konferenza ta’ s-sistema kompjuterizzata mag˙rufa ukoll barranin jg˙idulek kummenti Thomas Cook fejn kellna ˙afna nies Fire One sabiex jin˙araq in-nar. Dan sbie˙ u li qatt ma raw spettaklu b˙al minn madwar id-dinja jaraw dawn l- kien fi l-qosor il-˙idmiet li kellna fi s- dak offrut mill-G˙aqda tag˙na. Dan ispettakli kbar. sena 2006. ma kienx biΩΩejjed g˙aliex fi t-2 Il-kumpanija Thomas Cook kienu Però dan ma kienx biΩΩejjed ta’ Awissu 2007 l-G˙aqda tan-Nar jafu min hu kapaçi biex jag˙mel g˙ax f’April ta’ din is-sena l-G˙aqda Sant Marija ©iet mistiedna sabiex tikkompeti din id-darba barra minn xtutna sewwasew f’kompetizzjoni Internazzjonali kbira li minnha jo˙ro© ir-rebbie˙ assolut tad-dinja fi l- log˙ob tan-nar ta’ l-ajru – Campione del Mondo di fuochi Artifi ciali, li ti©i organizzata ©ewwa Valmontone fi l- provinçja ta’ Ruma. G˙eΩieΩ partitarji, dan kollu jikkonferma bla tlaqliq u fanfarunati Ωejda kemm l-G˙aqda tag˙na stabbiliet ru˙ha sew ©ewwa Malta u issa anke barra xtutna. L-G˙aqda tag˙na ma 115 toqg˙odx tin˙ela f’kummenti fuq G. DARMANIN SERVICE STATION Valletta Road, Luqa. Tel: 2166 7109

ISSA UKOLL B’SISTEMA AWTOMATIKA

24 SIEGÓA SERVIZZ

SILVIO’S For all types of chairs, stools, armchairs and tables

Chairs and tables FOR HIRE

Telephones: 2146 8982, 2146 1683 Mob: 9945 4333

11, Triq il-KataniΩ, Ûebbu© - Malta ©urnali jew fta˙ir Ωejjed imma dejjem sew fi nanzjarjament kif ukoll fl - tara li to˙loq xi ˙a©a ©dida u ori©inali arbular tal-Festa. B˙alma tafu l- fl -ispettakli tag˙ha. G˙aqda tag˙na tag˙mel sagrifi ççji Issa g˙eΩieΩ partitarji, dan li kbar biex tippreΩenta dawn l- g˙idna g˙adu m’hu xejn g˙aliex il- ispettakli pirotekniçi hekk kbar. membri ta’ l-G˙aqda tan-nar ˙ejjew G˙alhekk in˙e©©ukom li tkunu b˙al spettakli o˙ra tan-nar g˙all-Festa dejjem ©eneruΩi fl -g˙otjiet tag˙kom Titulari ad unur il-Patruna tag˙na mill-a˙jar li tistg˙u. Nixtieq mill- Santa Marija, Festa li g˙aliha l- qalb ukoll nirringrazzja lill-Kumitat G˙aqda tan-Nar Santa Marija dejjem EΩekuttiv ta’ l-g˙ajnuna kbira li ˙admet b’©˙oΩΩa kbira g˙aliha. dejjem tawna; lis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ Nassigurakom li l-Festa kienet, li dejjem sibnihom ta’ g˙ajnuna kbira g˙adha u tibqa’ l-ewwel u qabel u lis-sotto-Kumitati kollha fi ˙dan kollox u din is-sena mhux ser tkun is-Soçjetà Santa Marija u Banda Re anqas mis-snin l-img˙oddija g˙aliex Ìor© V, kif ukoll lis-soçi, partitarji g˙andna programm vast ta’ nar u benefatturi kollha tas-Soçjetà. ippreparat g˙alikom. G˙eΩieΩ ˙uti Grazzi lill-kleru ta’ din il-parroçça partitarji, ma nistax ma nsemmix ddedikata lil Santa Marija Mtellg˙a barra l-˙afna xog˙ol li g˙amilna s-Sema, Patruna ta’ l-Imqabbin g˙all-Festa, il-famuΩa esebizzjoni ta’ kollha. Grazzi ˙afna lil dawk kollha lejlet il-Festa fejn b˙as-soltu taraw li j˙alluna nuΩaw ir-raba’ tag˙hom ˙afna kwalitajiet ta’ disinni, u anke f’dawn il-jiem tal-Festa. Grazzi kliem jifforma fl -ajru li jafu kollha l- mill-qalb lill-pulizija kollha li jie˙du bidu tag˙hom lill-G˙aqda tag˙na. sehem fi l-Festa tag˙na. Nixtieq Barra dan l-G˙aqda ˙ejjiet ukoll nirringrazzja wkoll lill-Maltin u l- prgramm vast ie˙or ta’ nar ta’ l-art G˙awdxin kollha li ji©u jΩuruna fi l- g˙al matul il-©img˙a kollha tal-Festa jiem tal-Festa ad unur Santa Marija. bil-qofol ikun spettaklu ori©inali u In˙e©©e© lil kul˙add sabiex fi l-jiem kollu mekkanizzat lejlet il-Festa. L- tal-Festa nersqu aktar lejn il-knisja G˙aqda tag˙na ˙admet bis-s˙i˙ fuq g˙aliex hemm biss t˙ossok aktar dan il-programm fejn Ωgur li min ser kuntent. Meta f’dawn il-jiem tal- jattendi jo˙ro© sodisfatt bil-kwalità Festa tkun tqim lil Ommna Marija ta’ funtani tal-kulur u ingrana©©i li Santissma li dejjem tkun lesta sabiex jpaxxu lil min jarahom. taqlg˙alna dawk il-grazzji li jkollna Ta’ min isemmi wkoll li din is- boΩonn. Fl-a˙˙arnett, iΩda Ωgur li sena l-G˙aqda ˙adet sehem fl -ewwel mhux l-inqas, grazzi kbira lilek Santa Festival tan-nar ta’ l-Art u ©abet Marija u minn qalbna nitolbuk sabiex punte©©i g˙oljin ˙afna. Fil-fatt l- b˙alma dejjem g˙amilt tie˙u ˙siebna G˙aqda tag˙na spiççat ma’ l-ewwel fi l-kmamar tan-nar. Óu ˙sieb ukoll il- erba’ postijiet. familji tag˙na u dejjem nitolbuk minn G˙eΩieΩ partitarji, jekk nibqa’ qalbna sabiex tindukrana sewwa. nikteb ma nispiçça qatt, però Ωgur A˙na nemmnu li Marija Assunta li ma nistax nag˙laq din il-kitba dejjem tid˙ol g˙alina quddiem il- ming˙ajr ma nifra˙ lil s˙abi ta’ l- Mulej u lesta b˙al dejjem li tag˙ti G˙aqda u anke lin-nisa tag˙hom u dik l-g˙ajnuna me˙tie©a lil kull min l-familjari kollha ta’ l-inkora©©iment jitlobHa. li dejjem tawna. Prosit kbira lil dawk Nixtieq il-Festa t-tajba lill- kollha fi ˙dan l-G˙aqda tan-nar tas- Imqabbin kollha u anke lil ˙utna suççessi li ©ibtu lil din is-Soçjetà Maltin u G˙awdxin li jinsabu barra g˙aliex fejn jirrigwardja n-nar, minn xtutna. G˙eΩieΩ partitarji, tellg˙uha fuq pedestall. Nawgura li ejjew ilkoll fl imkien nie˙du gost fi l- jekk Alla jrid meta l-G˙aqda tie˙u Festa tag˙na. Nie˙du gost ming˙ajr sehem ©ewwa Ruma, ir-riΩultat ikun ma noffendu lil ˙add, sabiex inkunu wie˙ed poΩittiv u forsi n©ibu xi unur ta’ eΩempju g˙al kul˙add u nag˙tu ie˙or lejn is-Soçjetà tag˙na, lejn ir- stampa sabi˙a ta’ ra˙alna li tant ra˙al tag˙na u lejn pajjiΩna. Qabel in˙obbu lkoll. ma nag˙laq dawn l-erba’ kelmiet Viva Santa Marija, il-Patruna nixtieq nirringrazzja lill-benefatturi ta’ l-Imqabbin kollha u Patruna 117 kollha tal-g˙ajnuna li dejjem tawna Universali. DAN IR‐REKLAM JIDHER HEKK FUQ TALBA TAL‐KLIJENT Mater Divinae Gratiae miktuba minn Stefano Farrugia

Din l-art mejta bil-g˙atx g˙all-im˙abba Nitolbuk li t˙allimna bil-g˙ana T˙ares lejk f’dan il-jum O Marija Li jitmewwe© f’dak ©ufek ˙anin, U titolbok li fi ha titrabba Biex f’˙ajjitna, f’kull g˙elt li jtebbag˙na, L-o˙la grazzja li fi k hi mog˙nija. A˙na nis˙qu, is-serp, rebbi˙in.

Mill-˙sarat tat-tweg˙ir, tal-mibeg˙da, G˙ax Int l-arka glorjuΩa, dejjiema Mill-g˙arbiel tas-sikrana fl -uçu˙, Li tindokra f’kull waqt lill-batut, Int tilqag˙na, ilkoll fl -art imwieg˙da, Inti t-tarka tal-morda, l-iltiema, Safja b˙alek mill-˙aΩen fi r-ru˙. Jew ta’ min safa f’˙ajtu ttradut.

Int tag˙tina l-kura©©, kollok ˙lewwa Inti t˙ares lir-romol f’kull g˙abex U tre©©ag˙na g˙al ˙ajja bla tmiem, U sserra˙hom fi s-skiet mit-ti©rib, G˙aliex f’Ibnek nimir˙u fi s-sewwa Lilna l-poplu ta’ Malta w ta’ G˙awdex U naqilg˙u, il-premju tas-sliem. Tina l-qawwa fi l-©arr tas-salib.

Jekk ninsatru fi l-mew©a belhiena G˙inna nifhmu x’sens fi ha t-tbatija Tad-dilemmi, id-dubji u d-dnub, Sabiex qatt ma nintilfu fi t-triq, O˙loq fi na, indiema sog˙biena Waqt li nishru, ilkoll im˙ejjija Óa noqorbu lejn Ibnek Ma˙bub. Biex nitg˙axxqu bis-seb˙ taΩ-Ωerniq.

Óalli l-g˙adam jitla˙˙am bil-˙ajja G˙alhekk a˙na, inΩejnu lkoll djarna U jitmantna bil-frott tad-Divin, U f’dar Ibnek nitwa˙˙du mill-©did, W hekk nissie˙bu ma’ t’Ibnek il-©rajja Waqt li na˙fru u nag˙dru lil g˙ajrna, Meta nersqu bil-fer˙ g˙at-Tqarbin. U fi l-©ilwa w’rajk nimxu, id f’id.

T˙alliniex aktar mejta fi l-qabar G˙alenija, g˙alik O Patruna, Li jtarrafna, ’il bog˙’d mill-˙arsien, O Sultana bi ©mielek dehbien, Tina d-dawl tal-qdusija u s-sabar Lejk induru w tag˙tina l-g˙ajnuna, Biex fi k nilm˙u l-mudell tal-qawmien. U ssa˙˙a˙na fi l-fi di w fl -g˙arfi en.

F’dan iΩ-Ωmien li fi h a˙na ntennulek Lilek nins©u din l-g˙anja smewwija, It-tislima ta’ wlied mag˙qudin, Mera ˙ajja ta’ kemm in˙obbuk, F’din il-festa li m’nn qalbna nag˙mlulek G˙aliex lilek O Santa Marija B˙al kull sena, fl imkien, l-Imqabbin, A˙na g˙al dejjem ©o qalbna nΩommuk! In˙e©©u lil kul˙add sabiex fi l-jiem tal-festa nersqu aktar lejn is-sagramenti ˙alli jkollna fi na l-veru paçi u fer˙ f’qalbna, kif tixtieq Ommna Marija Mtellg˙a s-Sema. 119 TTOPSOPS ‘‘N’N’ TTAILSAILS YOU DESERVE THE ELEGANCE OF A NEW RANGE OF CLOTHES ON YOUR SPECIAL OCCASIONS.

To look smart and elegantly dressed, why not visit us for wide selections of Tails, Dinner Jackets, Spencer and Morning Suits

Even Coloured Suits available at: 51, MARINA STREET, PIETÀ TEL: 2123 5666 Prop. Mr M. Cassar No connection with any other shop

SCICLUNA FLORIST GARDEN CENTRE “Cor Jesus” Triq il-Bronja Ûurrieq Tel: 2164 9621, 2167 6252

Specialists in arrangements of fresh and artificial flowers for Weddings, Engagement Parties and Funerals

Accepts orders for printing of invitations.

Souvenirs, Tulle and Accessories for all occasions at moderate prices. Bijografija ÌuΩeppi Galea (1918 ‐ 1980) Fundatur ‘Orkestra Santa Marija kitba tas‐Sur Victor Galea, iben ÌuΩeppi Galea u Bandist Attiv

ÌuΩeppi Galea hu iben Mikiel xi Ωg˙aΩag˙ u j˙ajjarhom g˙at- u Anna, xebba Mallia. Twieled l- tag˙lim tal-muΩika. Niftakar fi Ω- Imqabba nhar l-10 ta’ Novembru Ωmien meta jiena, Victor, kont qed 1918 fejn g˙ex ˙ajtu kollha. nitg˙allem il-muΩika. Kien hemm ÌuΩeppi kien idoqq il-klarinett mal- ˙afna entuΩjaΩmu g˙at-tag˙lim tal- Banda Sant’Andrija ta’ Óal Luqa muΩika u kien bil-paçenzja kollha u wara beda jistudja l-pjanu. Dan jara li xi Ωg˙aΩag˙ jaslu g˙all- se˙˙ fi s-snin tletin. Ftit qabel it- istrument u jo˙ro©hom idoqqu tieni gwerra dinjija, ÌuΩeppi Galea g˙all-Festa g˙aΩiΩa tag˙na ta’ Santa beda jg˙allem il-muΩika fi l-KaΩin Marija. Re Ìor© V iΩda kellu jieqaf ˙esrem Missieri kien il-˙in kollu min˙abba l-gwerra. F’dan iΩ-Ωmien impenjat u ma kinitx tg˙addi minuta insibuh idoqq l-orgni tal-knisja wa˙da li ma kienx ikollu x’jag˙mel. parrokkjali sakemm inqabad suldat Kien i©orrni mieg˙u meta kien imur mar-Royal Army Medical Corps. idoqq il-vjolinçell barra r-ra˙al f’xi Wara l-gwerra re©a’ ntefa’ b’ru˙u festa ©ol-knisja. Konna mmorru u ©ismu g˙at-tag˙lim tal-muΩika bil-karozza tal-linja u lili kien ©ewwa l-kaΩin sabiex fi s-sena 1945 iqabbadni nΩommlu l-vjolinçell u twaqqfet l-Orkestra Santa Marija. ÌuΩeppi Galea (1918‐1980), Fundatur ta’ l‐ hu kien iΩomm il-muΩika f’idejh. Fl-istess Ωmien lil ÌuΩeppi Galea Orkestra Santa Marija. Niftakar kien ipattili billi kien nsibuh jitg˙allem il-vjolinçell. Id- bdew içekçku. Óasbuh xi terremot jixtrili xi ©elat. dedikazzjoni fi l-professjoni tieg˙u u g˙alhekk qabdu l-istrumenti Passatemp li kellu missieri kienet ta’ infermier u l-im˙abba altruwista tag˙hom u ˙ar©u kollha ’l barra it-trobbija tal-fniek u tal-˙amiem. g˙at-tixrid tal-kultura muΩikali fi Triq Sant’Anna. Kienu xi 25 Dak iΩ-Ωmien meta konna Ωg˙ar u g˙amlu lil ÌuΩeppi Galea bniedem muΩiçist. Isfel fi l-bar kien hemm kien g˙adu fl -aqwa tieg˙u, missieri rispettat u ma˙bub ˙afna. ÌuΩeppi xi nies jixorbu u qalulhom li kienu kellu mqabbla g˙andu g˙alqa n- miet nhar it-18 ta’ Jannar 1980. ˙assu xi terremot. Is-Surmast Pace na˙a ta’ l-Isqof u kien i˙obb jiΩra’ kien baqa’ hemmhekk u ma ˙ari©x xi patata u xi basal. Peress li konna Ìrajjiet u drawwiet ta’ barra mag˙hom g˙ar-ra©uni li qal li familja kbira, kien jag˙mel minn ÌuΩeppi Galea xorta kellu jmut xi darba. kollox biex jiffranka xi ˙a©a u jara li Missieri b˙alma tafu, kien idoqq Meta dawn il-muΩiçisti fosthom l-familja ma jonqosha xejn. L-aktar l-orgni tal-knisja, il-vjolinçell kif missieri re©g˙u ltaqg˙u darb’o˙ra li konna na˙dmu mill-qrib tieg˙u ukoll il-klarinett. Nibda b’rakkont g˙all-kunçert, skoprew li dak ma fejn jid˙ol xi naqra xog˙ol iebes li ©ralu meta darba kienu qeg˙din kien terremot xejn imma kienu xi konna jiena Victor u o˙ti Mary. idoqqu mas-surmast Carmelo Pace. plejers tal-futbol li kienu qeg˙din Óuti l-o˙ra kien aktar mo˙˙hom fl - Kienu qed jag˙mlu kunçert ©ol-kaΩin jittrenjaw u jaqbΩu fi s-sala ta’ istudju tal-iskola. Niftakar kemm Vilhena mal-Orkestra tal-Malta fuq˙om fejn kienu qed jag˙mlu l- kien jirrabja meta jien jaqsam xi Cultural Institute, g˙all-programm kunçert. patata l-aktar meta tkun kbira. li kien ser isir ©ol-Phoenicia Hotel. Missieri wkoll kien jg˙allem il- Niftakar meta beda tiela’ ˙afna bini, Niftakar missieri kien qed idoqq muΩika ©ewwa l-kaΩin u t-tag˙lim u l-g˙alqa ˙aduha g˙at-tqattieg˙ il-vjolinçell. F’daqqa wa˙da, tal-muΩika kien jie˙du bis-serjetà tal-blat. Niftakar ukoll li jien kont waqt il-kunçert bdiet tiççaqlaq il- ˙afna. Fuq hekk missieri u l- nie˙u ˙sieb li nnaddaf il-fniek u l- linfa u bdiet iççekçek. Is-saqaf mibki Nardu Farrugia kienu jaqblu ˙amiem. beda jiççaqlaq u t-twieqi kollha ˙afna. Kien dejjem jara li jkellem Peress li a˙na konna familja 121 Chris Mercieca Business Management and Tax Advisor

Offering services for sole traders and companies for : Accounting Vat Tax Payroll Back‐office Duties Management Accounts Internal Audit & Assurance service

For a free appointment, please call Chris Mercieca on Tel/Fax: 21639201. Mob: 99828997. Email: cmer@di‐ve.com kbira, ommi qatt ma qatg˙et qalbha festa jarmah bil-lampieri u gandlieri çajt tieg˙u. mix-xog˙ol tad-dar. IΩda meta fl imkien ma’ statwetti tal-appostli. Imma kollox kellu l-limitu missieri ÌuΩeppi ma kienx ikun Missieri, ÌuΩeppi Galea, peress tieg˙u. Mid-da˙ka tieg˙u kont xog˙ol, kienet tie˙u ftit tan-nifs li kien infermier mag˙ruf ©or-ra˙al tinduna li kien ra©el sinçier u g˙aliex missieri kien imidd g˙onqu tag˙na u anke ©ieli ma’ barra r- twajjeb. Meta ma kienx ikun xog˙ol wkoll g˙ax-xog˙ol tad-dar. Kien ra˙al, ˙afna nies kienu jafdaw ˙afna kont tarah ˙dejn ommi jag˙mel xi jg˙inna f’kollox; fi l-˙asil tal- fi h. Missieri, idejh kienu taz-zokkor borma minestra u kien jag˙milha ˙wejje©, tisjir, tindif li jkun hemm meta kien ikun qed idur b’xi pazjent tajba daqs ommi. bΩonn u qatt ma kien jg˙idilha ‘le’. u g˙adhom sal-lum isemmuh kemm Nispera li ˙adtu gost taqraw Missieri kien dilettant ˙afna li kien twajjeb u ©entlom. ftit mill-˙sibijiet li jiena ktibt fuq jarma l-presepju tal-Milied. Kien Ìieli anke bil-lejl kienu ji©u d- missieri ÌuΩeppi. Ma nista’ ninsa i˙obb jarmah ta˙t it-tara© u dan dar biex jg˙inhom u jdewwi xi nies. qatt il-memorji tieg˙u. Jien dejjem l-a˙˙ar ©ol-kamra tal-pranzu ©or- G˙all-marid kien jag˙mel kollox inΩommu quddiem g˙ajnejja u rokna. Kien dilettant ukoll li jarma biex isabbru u jarah imfejjaq. nirringrazzja lil Alla li tani ©enituri artal. Niftakar li kellu wie˙ed Fuq missieri ÌuΩeppi, hemm hekk tajbin. imdaqqas sew, g˙oli daqs kwaΩi patafl un ta’ kliem x’tikteb u ma Sa˙˙a u l-Festa t-Tajba lil bniedem u kien jie˙u pjaçir f’xi tispiçça qatt. Kien jiççajta goff fi ç- kul˙add. O Madonna ieqaf mag˙na U ˙arisna mis-smewwiet. Bierek jiemna u ˙idmietna Beg˙edna dejjem mill-inkwiet.

GARDEN ORNAMENTS Gudja Road, G˙axaq Tel: 21898046 Fax: 21666400

View our large selection of fountains & statues at our showroom 123 Sliema Road, GΩira GZR 04 Tel: 2131 5730 5, New Street, Luqa LQA 02 Tel: 2167 3238 EYE SPECIALIST IN ATTENDANCE

OPTICIANS SUNGLASSES CONTACT LENSES SPECTACLES We supply full range of contact lenses, tinting and anti-reflective coats, hard coating to reduce scratching, photochromatic lenses High - Scorers: The Shooter’s Latest fashion & Bifocals. answer to better vision spectacle frames

The Village Shop Triq l‐A˙wa Ghigo, Mqabba

Fejn tista’ ssib o©©etti li jiswew Lm1 biss u aktar affarijiet bi prezzijiet ir˙as

Ftu˙: Tnejn ‐ Ìimg˙a • 9.00am ‐ 12.00pm – 4.30pm ‐ 7.00pm Is‐Sibt • 9.00am ‐ 12.30pm

Mobile: 7999 9912

To Save Time & Money Use Our Cleaning Products & Services We Offer: • Cleaning Service Omajco Cleaners Ltd. • Maid Service 11, Rokku Buhagiar Str., Qrendi • Window Cleaning • Carpet/Sofa Cleaning Call for a Free Quote • 1st Time Cleaning • Offi ce Cleaning Tel: 21 642 343 • Fax: 21 641 168 • Mob: 99 498 464 • ... & all other Cleaning www.omajco.com [email protected] Our Sole Agents of 13, Rokku Buhagiar Str., Qrendi (Near Church) Cleaning British Nova Shops Naxxar Road, San Ìwann (Near Church) Industrial Products Messa©© mid-Delegat Plançier is‐Sur Benjamin Camilleri Plançier g˙all‐Banda Re Ìor© V Rendikont ta’ Óidma 2006/2007

Sena wara sena, iΩ-Ωmien baΩi baqg˙et bla mittiefes. wood sealer kif ukoll biΩ-Ωebg˙a. igerbeb u b˙al lanqas inkunu nafu, Minn hawn g˙addejt sabiex Ta’ min wie˙ed isemmi li saru jer©a’ jasal Ωmien il-Festa. Perjodu naltera iç-çirkonferenza taç-çirku diversi xog˙lijiet o˙ra li mhux fi s-sena li fi h diversi sezzjonijiet ta’ quddiem tal-plançier. Tnaqqas la kemm wie˙ed ipo©©ihom tas-Soçjetà Santa Marija jesponu b’erba’ pulzieri id-dijametru taç- f’dokumentazzjoni b˙al din u wisq dak li jkunu ˙admu fuqu fi x-xhur çirku ta’ quddiem sabiex id-disinn iktar diffi çli li w˙ud jindunaw preçedenti, sew jekk hi l-banda, ta’ mad-dawra u n -niçeç jaqblu bihom. armar, jew nar. Huwa g˙alhekk u jkunu mehmuΩa a˙jar kif ukoll Però nista’ nassigurakom li xieraq li permezz ta’ din il-kitba sabiex ix-xog˙ol li jg˙aqqad iç- dawn kollha kienu rikjesti u riedu nag˙ti rendikont tal-˙idma fuq il- çirku ta’ quddiem u dak ta’ wara ji©i l-˙sieb u sieg˙at ta’ ˙idma. plançier tal-Banda Re Ìor© V g˙as- mlaqqa’ sew u bl-istess simetrija Dan ix-xog˙ol hawn fuq sena 2006/2007. tal-kumplament tal-gwarniça ta’ imsemmi kien kollu lest sa l- Minn ©img˙a wara l-Festa ta’ fuq u l-bordura t’isfel. Din solviet ewwel ©img˙a ta’ Jannar meta Santa Marija 2006 er©ajt bdejt problema pendenti sa mill-bidu u g˙addejt biex na˙dem kemm fuq nag˙mel xog˙ol ta’ alterazzjoni fuq diffi kultajiet min˙abba d-diΩlivell. produzzjoni ta’ xog˙ol ©did f’dak li il -qafas sabiex jitnaqqas il-volum Din l-alterazzjoni wasslet biex g˙andu x’jaqsam mal-kumplament ta’ ˙adid li kien jifforma l-istess ikollhom ji©u adattati ukoll diversi tal-panewijiet u l-pilastri ta’ mad- baΩi tal-plançier. partijiet mill-intavlar tal-wiçç. dawra. Dan il- proçess ˙a madwar tliet Hekk kif dan ix-xog˙ol kien kollu Sa qrib l-a˙˙ar ta’ Lulju 2007, il- xhur biex tlesta u r- riΩultat kien lest, ˙adna wkoll l-okkaΩjoni biex ˙idma kienet g˙adha tiffoka fuq dan wie˙ed poΩittiv ˙afna. Sa dan it-tant bl-g˙ajnuna ta’ Joseph Tonna ix-xog˙ol ©did li kien qed jin˙adem fi lwaqt li re©a’ ©ie mnaqqas ammont u Emanuel (Leli) Pace, er©ajna sabiex sal-Festa ta’ Santa Marija sostanzjali ta’ ˙adid, is-sa˙˙a tal- Ωbajna numru ta’ passati kemm ta’ 2007, il-plançier ikun imdawwar kollu bil-panewijiet u pilastri u miΩbug˙ kollox abjad. Dan ifi sser li fi lwaqt li l-wiçç u l- ©nubijiet ser ikuni lesti g˙all- ir˙amar, fi s-sena ta’ ˙idma 2007/2008 jinbeda xog˙ol fuq il-faççata u l- parti ta’ wara tal- plançier. Filwaqt li g˙al darb’o˙ra nirringrazzja lil dawk li dejjem urew l-appo©© u l-fi duçja tag˙hom f’dan il-pro©ett, jien nassigurakom li ser inkompli nag˙mel l-almu tieg˙i biex fi s-snin li ©ejjin niksbu wkoll is-suççessi mixtieqa f’dan il-qasam. G˙aldaqstant nag˙laq dan il-messa©© bl-awguri tal- Festa t-tajba lil kul˙add. 125 Il‐Banda Re Ìor© tesegwixxi l‐programm annwali tag˙ha nhar l‐10 ta’ Awissu 2006. KRISTIANNE BEAUTY CENTRE AND BABY CARE

P. P. SAYDON STREET, ÛURRIEQ

Tel: 2164 7391

• Cosmetics • Skincare • Toiletries • Perfumes … and NOW a wide selection of pushchairs, prams, beds, nappy changers, highchairs and all you need for your baby Il‐Fratellanza tas‐Sagrament

kitba tas‐Sur Giovanni Farrugia ‐ Storiku

Il-Fratellanza tas-Sagrament tinsab g˙and G. Theuma minn 13–il 6Fit-8 ta’ Frar 1575 ©ie l-Imqabba ta’ l-Imqabba hi wa˙da antika riçerka u li vverifi kajt mal-Propostu Mons. Dusina li Ωar it-tmien knejjes jew wa˙da mill-eqdem tal-gΩejjer Monsinjur Vella fl -1960, tg˙id li fl - li kien hawn dak iΩ-Ωmien. F’dan Maltin. Din il-fratellanza g˙andha Imqabba u Ω-Ûurrieq kienet twaqqfet iΩ-Ωmien kien di©à hemm l-idea li rabta kbira mal-kappella ta’ San kumpanija ta’ nies li jag˙mlu ˙in ta’ l-Imqabba g˙andha ssir parroçça. BaΩilju li g˙andna ©ewwa l- talb qudiem Ìesù Sagramentat wara Infatti Mons. Gargallo fl -1598, Imqabba stess. l-quddies tal-Óadd u dawn kienu g˙amel parroçça l-knisja ta’ l- Tajjeb li qabel xejn niktbu biçça jissej˙u adoraturi. Dan kien circa Imqabba bil-kappillan ikun Dun mill-istorja biex naraw kif kien il- 12105. Issa wie˙ed jista’ jifhem li Ìwann Mizzi. bidu tal-fratellanza. Il-parroçça l-idea tal-fratelli bdiet minn hawn. Fil-vista ta’ Mons. Tommasu antika1 ta’ Bir Miftu˙ iddedikata lil Però b˙ala fratelli tas-Sagrament Gargallo, però meta kien kappillan Marija Assunta kienet eretta mill- insibu li fl -1575 Monsinjur Dusina Dun Pietru Pace, twaqqfet il- Isqof Mons. De Mello fi l-1436. Ωar il-knisja ta’ Bir Miftu˙, li Konfraternità tar-Ruzarju7. F’dan Issa f’dan iΩ-Ωmien l-Imqabba iΩ-Ωmien l-Imqabba kienet kien fi ha madwar 30 dar li kwazi tikkonsisti f’130 dar8 li l-biçça kienu jinsabu kollha qrib il-knisja l-kbira tag˙hom kienu qrib il- ta’ San BaΩilju. Óal Farru© kien knisja ta’ San BaΩilju. fi h 10 djar2. Meta l-knisja ta’ Bir Issa g˙alkemm fl -istorja ta’ Miftu˙ saret parroçça fl -1436, Dun L. Zammit ma semmix kif f’dan iΩ-Ωmien fi l-knisja ta’ kienu imqassmin il-fratelli li San BaΩilju kienu di©à nbnew saru fi s-7 ta’ Frar 1575, dawn l-ewwel tlett arkati u kienu qed kollha kienu mill-ir˙ula li kienu jissemmew li se jsiru tnejn o˙ra. jaqg˙u ta˙t Bir Miftu˙. Dawn Però biex dejjem nibqg˙u dwar kienu mqassmin hekk: 95 mill- il-fratellanza tas-sagrament Gudja, 3 minn Óal Kirkop, 3 jaqbel li n˙allu g˙al ftit l-istorja mill-Imqabba, 2 minn Óal Safi ferm interessanti ta’ San BaΩilju u 1 minn Óal Farru©, g˙al total g˙al darb’o˙ra. Minn dan naraw ta’ 14-il fratell li kif di©à g˙idna li din il-knisja kienet di©à qed saru minn Mons. Duzina fi s-7 ta’ ti©i ffrekwentata sew jew a˙jar Frar 1575. kien hemm devozzjoni lejn din Dawn bdew i˙ajru o˙rajn il-knisja g˙ax kienet qed ti©i tant li l-Imqabba kienu Ωdiedu ffrekwentata ta’ spiss peress li numru sabi˙ ta’ fratelli tas- L‐istatwa ta’ Santa Marija merfug˙a mill‐Fratellanza tas‐ l-knisja ta’ Bir Miftu˙ kienet Sagrament. Sagrament u g˙alhekk fl -1600 xi Ωew© mili bog˙od. Minkejja di©à kienet tiffunzjona sew din t-tbatija li missirijietna kellhom u kellha kappillan lil Dun Bartilmew il-fratellanza. anke l-faqar li kien hawn, kellhom Mangion mg˙ejjun minn qassis Dun Skond l-istoriku Dun L. Zammit, devozzjoni serja li jwettqu dak li Pankrazju Cafur. F’din il-knisja din il-fratellanza ma kellniex l- jemmnu. kienu jinsabu ˙ames altari u fl -altar approvazzjoni s˙i˙a ta’ l-Isqof u ma F’wa˙da mir-riçerki li ltqajt ma©©ur waqqaf il-Konfraternità kellhiex indul©enzi preskritti. Meta mag˙hom u ta’ interess hija3 li fi Ω- tas-Sagrament u f’dak l-istess ˙in ©ie Mons. Cagliares10 li g˙amel Ûurrieq, fl -Imqabba u Óal Safi , kiteb erbatax-il fratell tas-Santissmu vista fi s-6 ta’ Ìunju 1621, ordna kienu jiltaqg˙u xi nies jitolbu lil Sagrament. Dan kien fi s-7 ta’ Frar lil kappillan Dun Pietru Pace u lil Ìesù wara li tispiçça l-quddiesa tal- 1575. Li g˙andna nifhmu li dawn Andrea Schembri, prokuratur ta’ l- Óadd fi l-g˙odu. Din i©©ib l-annu kienu mill-in˙awi kollha li kienu imsemmija Konfraternità, li jg˙idu 4 1310 . Kitba antika o˙ra li kienet jag˙mlu ma’ Bir Miftu˙. mill-aktar fi s lill-Isqof biex din il- 127 ELECTROCARE 25, Valletta Road, Kirkop. Tel: 21640654, Mobile: 9947 7755 T.V. Retailer including Plasma & LCD Screens of major brands: Panasonic, Grundig, Samsung, Hitachi etc Retailer of Satellite systems, Hi Fi systems, Projectors, Home Theatre sound systems, car stereos and speakers, Digital cameras: Canon, Benq, etc Plasma TVs also available We also do REPAIRS, specialising in Videos, T.V.s and Hi‐Fi

Planning a party? PISCOPO’S CASH & CARRY can provide you with all your needs Small pizza, sausage rolls, ice cream, stuffed olives, beers and minerals, juices, Panini, Gateaux, napkins, balloons, disposable plates and much much more! All items at a discounted price!!

Triq Erba’ MwieΩeb St. Paul’s Bay SPB 06 Tel: 2157 0265, 2157 0375 fratellanza jΩejjinha bl-indul©enzi saret il-fratellanza. Il- u jagredawha ma’ dik ta’ Santa verità kienet li dawk li Marija ta’ Ruma. U ordna l-istess ©ew approvati fratelli lill-Konfraternità tar-RuΩarju li f’Bir Miftu˙, biΩ-Ωmien din ©iet imwaqqfa fi l-parroçça ta’ saru retturi u allura San BaΩilju. Fis-sena 1634 kienet kellhom il-fakultà li mag˙quda wkoll ma’ dik ta’ Santa jkabbru l-fratellanza. Marija ta’ Ruma. Mill-bqija kif qalilna Wara din ir-riçerka11 li bdejt Dun Nikol Aquilina, qabel l-1970 irrikorrejt lejn Dun tana spjegazzjoni tajba Nikol Aquilina mis-Si©©iewi li kien g˙aliex dan jirriΩulta intiΩ ˙afna f’dan ir-rigward u qalli li wkoll li di©à kien hemm Mons. Cagliares ried li peress li fl - il-˙sieb li l-Beata Marija Imqabba di©à kien hemm devozzjoni Assunta ssir parroçça kbira, kif g˙idna qabel, lejn Ìesù fl - ta’ l-Imqabba. Ewkaristija, u fl -istess Ωmien kienet G˙alissa wasalna sa qed tinxtered id-devozzjoni lejn hawn15. Ktibt kemm Marija Assunta, allura kien xieraq jista’ jkun sempliçi biex li ti©i mog˙nija b’indul©enzi kbar u ikollna ftit idea ta’ l- mag˙quda ma’ dik ta’ Santa Marija istorja tal-fratellanza ta’ Ruma. Tant li fi l-festi prima tas-Sagrament. G˙ad klassi, riedu jitwa˙˙lu mal-bieb tal- fadal ˙afna aktar L‐istatwa titulari ta’ Santa Marija merfug˙a mill‐fratelli tas‐ knisja, inkwadru bl-indul©enzi kif mill-istorja ta’ din il- Sagrament. 12 preskritti. fratellanza li jekk il- 6 13 Storia Micabiba - Dun L. Zammit P9 Riçerka o˙ra li g˙amilt mal- Bambin irid nippubblikawhom 7 Castagnia - Vol 1 Professur Andrew Vella O.P., sibna aktar ’il quddiem. 8 Giuseppe Zahra - Storiku, Qormi - Vol 5, li Ruma hemm imniΩΩla d-data tal- P180 1600 fi t-twaqqif tal-Konfraternità Riferenzi 9 Storja ta’ Malta Giov. Second - Giuseppe 1 Zahra Volumi Antiki tas-Santissmu Sagrament u msemmi Storja ta’ l-Imqabba - Dun L. Zammit P1 10 Storia Micabiba - Dun L. Zammit P25 wkoll Dun Pietru Pace b˙ala 2 Volumi antiki ta’ Loretu Vella - P111, 11 Dun Nikol Aquilina - Spjegazzjoni kappillan u Andrew Schembri b˙ala Vol 4; li sibt fi l-kotba ta’ Loretu Vella Personali - April 1961 Prokuratur u li din il-Konfraternità sibthom fi l-karti li sellifni Patri Andrew 12 Dawn osfru u ma baqg˙ux jidhru 13 qed tiffunzjoni fi l-parroçça ta’ l- Vella O.P. Profs. Andrew Vella O.P. - Spjegazzjoni 3 Giuseppe Zahra - Storiku, Qormi - Vol 5, Personali wara riçerka li g˙amel Imqabba. P112 14 Profs. Andrew Vella O.P. - Kien 14 F’Ottubru 1965 er©ajt iltqajt 4 G. Theuma Vol. 3, P120; kjarifi ka mill- Professur ta’ l-istorja li kien spjegalek mal-Professur Andrew Vella biex Propostu Mons. Vella 1962 b’çertu dettall u li jag˙tik ˙afna gost inkomplu fejn ˙allejna, ji©ifi eri biex 5 Storja ta’ l-Imqabba - Dun L. Zammit tisimg˙u 15 Riçerka tas-sena 1978 insibu x’kienet ir-ra©uni g˙aliex P4 HORACE ENTERPRISES LTD. Trophies & Sports Goods Importer & Wholesaler

Tel: 2169 6302, Mob: 9942 0346, Fax: 2169 3397 174, Triq Raymond Caruana, Gudja E-mail: [email protected] 129 Suppliers of: Granite, Marble, Terrazzo, Ceramics and Paving Blocks

FRANCESCO FENECH Valletta Road, Mosta Tel: 2143 4555 Fax: 2143 3517 L‐Ostensorju ta’ Santa Marija f’G˙eluq il‐95 Sena

Fil-Knisja Parrokkjali ta’ l- lil Santa Marija nsibu wkoll Ωew© Marija u jo˙ro© tliet darbiet fi s-sena; Imqabba ddedikata lil Santa Marija, Çnieser li wiehed minnhom ©ie fi t-TranΩulazzjoni, fi l-Purçissjoni ta’ insibu diversi o©©etti imprezzabbli mog˙ti minn Ìammari Camilleri fi s- nhar il-Festa u fl -Ottava tal-Festa. li kienu ©ew mag˙mula, mixtrija jew sena 1888 u ma˙dum minn Mastru Fl-1965 dan l-Ostensorju ©ie mog˙ni mog˙tija lill-istess Knisja Parrokkjali Pawlu Busuttil. b’pedestall tal-fi dda li ©ie mog˙ti fl -img˙oddi minn missirijietna. Forsi Insibu wkoll Pedestall tal-Fidda minn ÌuΩeppi Facciol. ftit huma dawk li huma konxji ta’ ta’ l-Istatwa Titulari ta’ l-Assunzjoni dawn it-teΩori sbie˙ li tippossedi l- ta’ MarijaVer©ni ma˙dum mid-ditta Knisja tag˙na. Antonio Ghezzi e Figli ta’ Milano kif Fost diversi o©©etti li jinsabu ukoll erba’ Gastri tal-fi dda ta’ l-istess fi l-Knisja Parrokkjali ta’ l-Imqabba Statwa Titulari. O©©etti o˙ra tal-fi dda jixraq li wie˙ed isemmi s-Salib tal- li nsibu ©ewwa l-istess Knisja ta’ l- Kleru mag˙mul fi s-sena 1768 mill- Imqabba huma erba’ Lanterni, tnejn Kappillan u l-Kleru ta’ dak iΩ-Ωmien. g˙all-konfraternità tas-Santissmu Insibu l-Akkolti mixtrija fi s-sena Sagrament u tnejn g˙all-konfraternità 1908 kif ukoll il-Lampier ta’ l-Altar ta’ l-Immakulata Kunçizzjoni. Ma©©ur mog˙ti minn Maria Farrugia Fl-a˙˙arnett insibu wkoll erba’ fi s-sena 1789. Ostensorji, wie˙ed li nsibuh ta˙t L-Isfera g˙all-EspoΩizzjoni tas- forma ta’ Salib, ie˙or mag˙mul fi s- Santissmu Sagrament ©iet mag˙mula sena 1743 u mog˙ti minn Katarina fi s-sena 1754, kif ukoll insibu erba’ Briffa, ie˙or jo˙ro© fi l-Festa ta’ San Pissidi, wie˙ed kbir li kien iservi Innoçenzju Martri u l-ie˙or dak li g˙all-Festi biss, tnejn o˙ra g˙al jidher fi r-ritratt. kuljum u l-ie˙or g˙all-Vjatku u erba’ Dan l-Ostensorju ©ie mag˙mul Kalçi, wie˙ed mog˙ti min-Nutar ˙amsa u disg˙in sena ilu sewwasew L‐Ostensorju li jintuΩa fil‐Festa Titulari ta’ Santa Marija. Fir‐ritratt jidher P. Ugolin Scerri M’Antonio Brincat fi s-16 ta’ Frar fi s-sena 1912 u mog˙ti mis-saçerdot OFM li mexxa l‐purçissjoni tal‐Festa 2006 kif 1737 u t-tlieta l-o˙ra saru fi s-sena Dun Salv Schembri. L-istess ukoll Dun Raymond Cassar (xellug) u Patri Joseph Zahra OP (lemin), Direttur Spiritwali 1785. Ostensjorju jintuΩa g˙all-Festa tas‐Soçjetà Santa Marija u Banda Re Ìor© V Fil-Knisja Parrokkjali ddedikata Titulari tal-Parroçça dik ta’ Santa ta’ l‐Imqabba. VIERGE Unisex Hair Salon by Sonia The Salon for a New Look St. Innocent Street, Mqabba Opening Hours: For Appointment Call: Mon: Closed Tel: 2168 3175 Tue, Thur, Fri & Sat: 9am - 7pm Mob: 7920 8040 Wed: 9am - 2pm 131 A. Ferriggi Hand Tools Supplier Available from all leading ironmongeries

‘Fiorella’, 65, Triq ÌuΩè Abela, Ûejtun. Tel: 2167 3719 Mobile: 9947 5154

San Dawtar, Fawwara Road, Si©©iewi Tel: 2146 6180 Fax: 2146 5922 Mobile: 7979 1210

QUALITY GUARANTEED Fresh Quality Products

Treatments Available: • Relaxing Anti-Wrinkle Facials • Deep Cleansing Facials Lillian Camilleri • Eyelash/Brow Tinting Beauty Therapist • Electrolysis C.I.B.T.A.C. • Waxing Diploma B.A.B.T.A.C. • Make-up • Manicure and Pedicure 10, Triq il-Mit˙na, Mqabba Tel: 2168 3214 Mob: 9942 6054 L‐Istatwa ta’ Marija Assunta fuq il‐KaΩin f’G˙eluq il‐55 Sena

Kienet ilha x-xewqa tal- Ix-xog˙ol mexa mg˙a©©el mibki iΩda qatt minsi Lorenzo sewwa u nhar il-Óadd, 22 ta’ Ellul li jag˙mel stat wa kolossali Ìunju 1952, kienet il-©urnata ta’ Santa Marija u jpo©©iha li l-istatwa ta’ Santa Marija f’post prominenti biex t˙ares lil kellha tittella’ fuq il-KaΩn. Din uliedha l-Imqabbin. Fil-˙sieb il-©urnata kienet ta˙bat ukoll, ori©inali tieg˙u din kellha tkun fl -Imqabba, il-Festa tal-Qalb ta’ ta’ l-ir˙am u titpo©©a fi l-pjazza. Ìesù. IΩda d-diffi kultajiet ma IΩda min˙abba d-diffi kultajiet kinux Ωg˙ar u wara ˙afna pariri, kbar li ltaqa’ mag˙hom, dan il- ˙sibijiet u diversi su©©erimenti ˙sieb falla. minn persuni tas- seng˙a, il- IΩda l-˙erqa sabiex jag˙mel Kumitat inkariga lis-Sur Eugenio l-Istatwa ta’ Marija Mtellg˙a Sciberras biex jie˙u ˙sieb l- s-Sema baqg˙et dejjem tix- armar u jtella’ l-istatwa. Dan g˙el ©o fi h. Intant g˙all-a˙˙ar qatag˙ha li l-istatwa g˙andha tas-sena 1951 wasal fi ftehim tibqa’ s˙i˙a u titla’ minn mas -Soçjetà, dak iΩ-Ωmien bl- quddiem il-KaΩin; proçedura isem ikun g˙adu King George li kienet ta’ sogru mill-akbar. V, fejn ing˙ata l-permess biex Wara li twaqqaf l-armar, sar ipo©©i l-istatwa fuq il-bejt tal- it-tberik ta’ l-istatwa ta’ Marija KaΩin proprju fuq il-faççata. Mtellg˙a s-Sema mill-Eçç. Is-Sur Marco Montebello Tieg˙u Reverendissmu Mons. ntag˙Ωel biex jag˙mel id-disinn Emmanuel Galea, Vigarju u x-xog˙ol ta’ fuq l-istatwa. Ìenerali. Wara beda l-mument

Intla˙aq ftehim malajr, u L‐istatwa fuq il‐bejt tal‐kaΩin li ©iet im˙allsa mis‐Sur kritiku. Fost taqtig˙ il-qalb mill- f’Jannar tas- sena 1952 is-Sur Lorenzo Ellul. akbar, iΩda wkoll fost fer˙ bla Lorenzo Ellul, mg˙ejjun mis- l-iskultur kellu jirçievi s-somma qies, Lorenzo Ellul, il-Kumitat soçi tal-KaΩin Re Ìor© V, qata’ ta’ ˙amsin lira sterlina (£50) minn tal-kaΩin, soçi u partitarji kollha l-©ebla tal-franka, s˙i˙a u hekk g˙and id-donatur wara li l-istatwa raw lil din l-istatwa tiela’ bil-mod sabi˙a, mill-barriera tieg˙u stess jtellag˙ha f’postha ta˙t id- direzzjoni iΩda dejjem ’il fuq, sakemm waslet f’Ta’ Kandja limiti ta’ l-Imqabba. ta’ l-iskultur Montebello ming˙ajr f’postha. Hawn saru x-xog˙lijiet Minn hawnhekk il-benefattur ˙adha ma dan jid˙ol fl -ispejjeΩ tat-tlug˙ u neçessarji biex l-istatwa tibqa’ g˙as-spejjeΩ tieg˙u, fi l-˙anut tas- tat-trasport. mwa˙˙la g˙al dejjem. B’hekk din Sur Montebello ˙dejn iç-çimiterju l-istatwa ta’ Sidtna Marija Mtellg˙a ta’ l-Addolorata. s-Sema setg˙et t˙ares lil uliedha Skond l-istess ftehim ix- devoti. xog˙ol kellu jinbeda wara li ssir U biex tfakkar din il-©rajja hekk l-approvazzjoni tal-mudell ta’ l- sabi˙a, twa˙˙let ir˙ama fuq il-bieb istatwa mis-Sur Ellul u l-Kumitat. L- tal-kaΩin li taqra hekk: istatwa vera kellha tkun mag˙mula ‘Min ig˙id Salve Regina minn ©ebla s˙i˙a mog˙tija mill- quddiem din ix-Xbieha tal-B.V. istess benefattur, tkun ta’ madwar MARIJA ASSUNTA jirba˙ 200 9 piedi g˙oli u tkun lesta sa Marzu Jum Indul©enza. Mog˙tija fi s-27 ta’ tas-sena 1952. Ìunju 1952 mill-Arçisqof Mikiel Il-ftehim kien ikompli jg˙id li L‐ir˙ama li turi l‐indul©enza plenarja mirbu˙a Gonzi.’ g˙al min jg˙id Salve Regina quddiem l‐istess xbieha. 133 Problems with your T.V. Video Hi-Fi

Call David Ciantar on 99821255 or 21 641 207 Workshop location: Mqabba

Tahabel Limited Prop: J. Ferriggi

Rope & Chair Dealer

Fejn issibu kull tip ta’ spag u tajjar g˙ax-xog˙ol tan-nar.

‘St. Catherine’, John Borg Str., Ûejtun ZTN 05 - Malta Tel: 2167 3589 – Mob: 9947 0351 – Fax: 2169 2894 Il‐15 ta’ Awissu 1945 ÌuΩè Ghigo (1927‐2003) tag˙rif mi©bur minn Joseph Farrugia

Iltqajt ma’ din il-poeΩija fi t-tiftix tieg˙i g˙all-ktieb ‘50 Sena Domma (1950- 2000) tal-Fidi ta’ l-Assunzjoni’. Billi ma kinitx fi l-linja ta’ dak li kelli bΩonn, ˙adt nota tag˙ha g˙al xi okkaΩjoni o˙ra. Ftit ilu n©ibditli l-attenzjoni li Fr. Joseph Ghigo semmieni fl -a˙˙ar pubblikazzjoni ta’ ˙ajtu ‘Miexi lejn id-Dawl’. G˙amlet bija l-kurΩità u g˙a©©ilt immur g˙all-ktieb. Ìejt mistieden mis- Soçjetà Santa Marija u Banda Re Ìor© V ta’ l-Imabba, g˙all-quddiesa fi l-ftu˙ ta’ sena festi tal-Ìublew tad-deheb tad-Domma ta’ l-Assunzjoni nhar l-ewwel ta’ Novembru 1999. Qaddes il-kappillan Dun Joe Bartolo assistit minn Fr. Joe Ghigo, Direttur Spiritwali tas-Soçjetà. Fil-bidu tal-quddiesa nqara l-fi nal tal- Bolla Mugnifi centissimus Deus. Fis-sagristija wara l-quddiesa avviçinajt lil Fr. Ghigo, g˙al tag˙rif dwar missieru bil-˙sieb ta’ xi kitba fuqu. Fil-bidu tal-ktieb ‘Miexi lejn id-Dawl’ l- awtur jg˙id: ‘Dik Ωgur kienet okkaΩjoni sabi˙a u veru tajba, wa˙da minn bosta, sabiex jien (hu) nibda ni©bor u nΩomm u nikteb dawn it-tifkiriet personali.’ U ˙sibt jiena...G˙aliex meta din hi l-a˙˙ar pubblikazzjoni ta’ Fr. Ghigo ma nie˙ux l-opportunità biex tinqara l-kitba li fl -opinjoni tieg˙i kienet l-ewwel laqg˙a tieg˙u mal-pubbliku? Nissu©©erixxi sabiex din il-poeΩija tinqara darbtejn biex tifhmu s-sbu˙ija tag˙ha; il-pinna Ωag˙Ωug˙a tal-kompatrijott Fr. Ghigo.

Estratt: IL-BERQA, L-Erbg˙a, 15 ta’ Awissu, 1945

Illum mhux id-difa tas-sema t’Awissu G˙alhekk insellmulek, Feddejja ma’ Ibnek, Jqanqal lil qalbna tinfexx f’dan il-fer˙: Li kisser il-jasar, wellidna mill-©did, Jo’ l-fwie˙a w il-benna tal-frott u l-g˙elejjel, G˙aliex Dak li sejja˙ Missierna ’l Missieru, Illum mhux daw’l ˙wejje© jag˙mluha bis-ser˙. Óalliek fostna b’Ommna, tqassmilna kull ©id.

U l-anqas iΩ-Ωiffa li tfewwe© mill-ba˙ar, G˙alhekk insellmulek, u ˙ajr inroddulek, Li ttaffi din l-g˙omma u twieti l-˙olqien: O sbej˙a Madonna, f’©urnata b˙al din: Il-˙idma ta’ niesna, li b’seng˙a trodd g˙axqa Nifi r˙u, x’˙in nifhmu, nitg˙axxqu, u ftit nifhmu, Quddiem il-barrani, u lilna l-g˙ixien. Kemm Alla Missierna kien Mieg˙ek ˙anin.

Illum ©ewwa mo˙˙na ˙sieb wie˙ed isaltan Il-lum ©ewwa mo˙˙na tistrie˙ dit-tifkira, Ng˙annulek din l-g˙anja, b’fo˙rija u b’©ieh: Is-setg˙a li ta˙kem, fejn ta˙laq, bla qies, Ismag˙ha, Omm Óanina, din l-g˙anja minn qalbna, Qajjmitek mir-raqda, bil-˙effa ta’ l-an©li Il-fara© kattrilna u hemmna nissieh. Refg˙etek f’Saltnatek, fuq l-An©li w in-nies.

Biex ninΩg˙u il-frug˙a kburija tad-dinja, Hi kbira dil-©rajja, ‘mma akbar tifsirtha – Ninsew l-g˙ira, l-fi rda, li jsaltnu fl imkien: G˙ax Alla li weg˙dek, Marija, w g˙anik U ˙siebna Fik jog˙la, ja ˙lejqa Omm Tag˙na, B’kull ©id u b’kull tjieba, fi l-milja ta’ kollox, Biex nilm˙u f’faqarna, kull Ωmien kullimkien. B’din, seddqek u wettqek, b’kull ma g˙amel G˙alik.

Il-kobor, w is-setg˙a, w is-safa, w il-˙lewwa, Dan l-hena, Marija, li jixg˙el ©o qalbna, Il-milja tat-tjieba li lilek tag˙nik: Milquta b’tifkira ta’ ©rajja b˙al din, Fik nilm˙u, Marija, Sultana tal-˙lejjaq, Li xeg˙’l fi qlub l-an©li, li jixhdu dil-©rajja, Kemm Alla Missierna ˙anin kien G˙alik. Illum jer©a’ jixg˙el fi qlub il-Maltin.

G˙ax ˙abbek u ˙atrek Omm Tieg˙u g˙aΩiΩa, Ix-xhieda dan l-hena, il-˙ajr ta’ min ©arrab Fil-˙e©©a ta’ m˙abbtu, g˙alina bnedmin: Il-qirda fi l-©lieda, il-g˙era u l-©u˙: Hu nisslek bla ˙tija, Wa˙diena fi d-dinja, Lil dawn li fer˙ulek f’©rajjietek ferra˙˙hom – 135 U Minnek Hu twieled, biex ner©g˙u henjin. G˙ax talbhom kien Minnek, u m’nn Ibnek mismug˙.

Fuq xewqa ta’ l‐E.T. Arçisqof ta’ Malta, Mons. Pawlu Cremona O.P., qeg˙din nirriproduçu l‐omelija li saret waqt quddiesa g˙all‐organizzaturi tal‐festi fil‐parroççi.

UFFIÇÇJU STAMPA Il-Kurja ta’ l-Arçisqof, Floriana Tel: 25906203/21241281 Fax: 21242971

16 ta’ Marzu 2007 TQASSIM: MEDIA KOLLHA MINN : C. BUTTIGIEG REF : 46/2007 Quddiesa mill‐Arçisqof g˙all‐Organizzaturi tal‐Festi fil‐Parroçça

L-ispirtu Nisrani fi l-festi proprju tal-festi. Huwa privile©© Mons. Arçisqof Pawl Cremona g˙ax ikun hemm dak li, bl-IngliΩ, O.P. nhar il-Óamis, 15 ta’ Marzu ng˙idulu coverage, fuq il-media, 2007, iççelebra Quddiesa fi s- enormi tal-festi tag˙na. Xi privile©© Santwarju ta’ Santa TereΩa, li, permezz tal-festi, a˙na qeg˙din Birkirkara, g˙ad-diri©enti u inwasslu wkoll din it-tog˙ma! Imma, Omelija rappreΩentanti ta’ kumitati, gruppi, fl -istess ˙in, huwa responsabbiltà L-ewwelnett nirringrazzjakom assoçjazzjonijiet u kaΩini li jag˙tu ikbar, g˙aliex f’dan l-ista©un, il- talli ©ejtu hawnhekk fl imkien sehem fl -organizzazzjoni tal-festi wiçç ta’ - biex ng˙id hekk - tal- mieg˙i, Knisja wa˙da, missjoni tal-qaddisin fi l-parroççi. Dan li ©ej Knisja, irid jidher b’mod speçjali wa˙da, biex nirrifl ettu fuq dan is- hu t-test ta’ dak li Mons. Arçisqof permezz tal-festi. Dak li hu tajjeb, servizz li intom, b’mod speçjali, qal dwar l-okkaΩjoni u dwar il-festi niΩΩu ˙ajr lil Alla. Imma jista’ jkun qed tag˙tu permezz tal-festi - dik fi l-bidu tal-Quddiesa u fl -Omelija. ukoll xi ˙a©a li tkun - g˙ax ˙add ma li a˙na ng˙idulha b˙ala espressjoni hu perfett - xi ˙a©a li hija negattiva reli©juΩa tal-fi di tag˙na. A˙na nafu Introduzzjoni wkoll. G˙alhekk, jiena xtaqt - mill- li, meta naqraw il-Kelma ta’ Alla, Jumejn ilu kont qieg˙ed ewwel kelli dan il-˙sieb - li jekk naraw ukoll diversi okkaΩjonijiet is-Seminarju. Kien hemm il- taqblu mieg˙i, kull sena, qabel ma fejn proprju l-fi di kienet ti©i premjazzjoni. Dak il-˙in, quddiem jibda l-ista©un tal-festi, niltaqg˙u espressa b’fer˙ – b’xi ˙a©a li hija dawk it-tfal li jridu jitrawmu, ©ewni hawn, nitolbu l-barka tal-Mulej fuq esterna. Ti©ini f’rasi per eΩempju, Ωew© kelmiet: xi privile©© li g˙andna il-festi kollha tag˙na. Nixtieq nitlob l-eΩempju tas-sultan David, li kien dawk it-tfal f’idejna li nistg˙u il-barka tal-Mulej fuqkom ilkoll u jiΩfen u jkanta quddiem l-Arka tal- nrawmuhom, u x’responsabbiltà li fuq il-familji tag˙kom u fuq dawk Mulej. Il-fer˙ li kien ikollu f’qalbu tipprova trawwimhom tajjeb. Jiena kollha li tg˙idx kemm se jag˙tu kien jesprimieh permezz tal-kant u nixtieq li dawn iΩ-Ωew© kelmiet ˙in mill-©urnata tag˙hom u mill- taΩ-Ωfi n. Ti©ini f’rasi per eΩempju, ikunu proprju l-qofol ta’ dak li ©img˙at tag˙hom proprju biex isiru meta Sidna Ìesù Kristu, naqraw fl - qeg˙din niççelebraw il-lum. Huwa dawn il-festi. Nixtieq li l-barka tal- Evan©elju skond San Ìwann, kien privile©© g˙aliex dalwaqt jibda, Mulej tinΩel fi kom biex dejjem iktar sejjer lejn il-passjoni tieg˙u: fi t- nistg˙u ng˙idulu hekk, l-ista©un tqisuha b˙ala missjoni. triq, wasal f’Betanja, u kien hemm 137 wa˙da mara li xtrat Ωejt li kien inti komdu mieg˙u, taf li inti qed li l-Mulej g˙andu x-xewqa kbira li jiswa ˙afna, biex tkun tista’ tidilku timxi fuq il-passi tieg˙u - imbag˙ad jkun jaf lil kul˙add u kul˙add ikun proprju qabel ma jbati. U Ìesù juri il-fer˙ tesprimih proprju fi l-festa jafu u kul˙add iqimu. U jiena ˙adtha li ma ddejjaqx - allavolja Ìuda li tista’ ti©i, tkun tal-patrun tal- b˙ala motto g˙ax g˙edt, ‘a˙na gerger - ma ddejjaqx li din il-mara parroçça tag˙na. Irridu ner©g˙u b˙ala Knisja, mela, min a˙na?’ g˙amlet dan il-©est. Ji©ifi eri a˙na niskopru fi l-fond, il-g˙aqda bejn A˙na dawk li n˙ejju t-triq g˙all- nag˙rfu l-importanza anke li l-fi di il-fi di - li allura tkun is-sena kollha Mulej, l-ewwel ©ol-qalb tag˙na, tag˙na ti©i espressa b’modi li huma - u dak il-mument speçjali fejn il- imbag˙ad permezz tag˙na n˙ejju barra minna, fosthom il-festi. komunità nisranija ta’ ra˙al, ta’ t-triq g˙all-o˙rajn g˙al meta jersqu parroçça, tin©abar biex din il-fi di lejn il-Mulej. Allura nixtieq li a˙na Is-Sinodu dwar il-festi tag˙ha tkun tista’ tesprimiha fi l- lkoll kultant nag˙mlu daqsxejn ta’ G˙alhekk, meta kellna s-Sinodu fer˙. rifl essjoni. Tkun g˙addiet il-festa u Djoçesan, qalilna dan il-kliem fuq wara l-festa tag˙mel il-mistoqsija: il-festi. G˙andna fuq id-dokument Il-festa Nisranija “Imma permezz tal-festa, qalbi saret fuq il-kultura, soçjetà u Knisja, Meta a˙na qed nitkellmu fuq iktar qrib tal-Mulej?” Mhux lejn il- il-kultura reli©juΩa popolari hija din il-forma ta’ festa, a˙na rridu qaddis biss. Ifhmuni… Jiena tafu li l-mod kif il-poplu Malti jg˙ix ir- ng˙idu li l-forma ta’ festa Kristjana jiena patri ta’ San Duminku... Jiena reli©jon fi l-˙ajja ta’ kuljum. Fl- jrid ikollha tog˙ma differenti minn dejjem kont nirra©una – mhux biex istess dokument, il-festi esterni forom ta’ festi o˙rajn. G˙aliex? nag˙mel na˙a jew o˙ra… mhux huma element importanti tal-wirt G˙aliex il-festi l-o˙rajn li jsiru importanti… biex ng˙id fatt. Imma kulturali, folkloristiku tal-gzira, – jistg˙u jkunu politiçi, jistg˙u darba kont irrifl ettejt, g˙edt: ‘San sa ftit Ωmien ilu kienu jintegraw jkunu ta’ clubs tal-football … dawk Duminku x’jixtieq?’ Jifra˙ meta ru˙hom tajjeb maç-çelebrazzjoni qed ji©uni f’rasi - dawk qeg˙din jiena ng˙idlu, ‘viva San Duminku.’ litur©ika tal-festa tal-patrun tal- hemmhekk biex jag˙tu gost lilna. Imma jifra˙ ˙afna meta ng˙idlu, parroçça. U fi d-dokument fuq ix- Imma meta a˙na qed nitkellmu ‘San Duminku, int wassaltni lejn xandir tal-Kelma g˙andna, il-festi fuq festi, a˙na qed ng˙idu u qed Kristu.’ Iktar b’din jifra˙. U l- titulari huma mumenti qawwija nag˙mlu xi ˙a©a biex nag˙tu gost qaddisin iktar b’din jifi r˙u. Ji©ifi eri, meta l-poplu tag˙na jistqarr b’mod lil Alla l-Imbierek, biex nag˙tu wara l-festa, wie˙ed irid jag˙mel pubbliku l-fer˙ tieg˙u. Meta a˙na glorja lil Alla l-Imbierek. U allura daqxejn (rifl essjoni) - b˙ala semmejna dawk l-eΩempji, fi l-bidu, meta int se tag˙ti rigal lil xi ˙add, kumitati… ag˙mluha. Imma din il- mill-Kelma ta’ Alla, tas-sultan int tipprova ta˙seb. Dan ir-rigal li se festa, b’dak l-isforz kollu, b’dawk David u ta’ dik il-mara, a˙na kellna nag˙tih, liema hi l-biçça li tog˙©bu? is-sagrifi ççji kollha… U tibda daqsxejn ta’ dawl, g˙aliex il-fer˙ Kif g˙andu jkun biex din il-biçça tag˙mel (rifl essjoni): “Imma jiena ta’ David u ta’ dik il-mara ˙are© tkun verament tog˙©bu? Naqralkom ersaqt lejn il-Mulej?” U meta jiena minn fi di kbira li huma kellhom silta Ωg˙ira minn San Pawl: San nindaga fost s˙abi: “Grazzi tal-festa lejn Sidna Ìesù Kristu. Pawl kien jaf x’ji©ifi eri l-fer˙ li li g˙amiltuli”, jibdew jg˙idulna n- L-ewwel lil Sidna Ìesù Kristu jo˙ro© mill-fi di tieg˙u. Jg˙id hekk, nies. “Kieku taf kemm ˙assejtni skoprewh, lil Sidna Ìesù Kristu fl -Ittra lill-Filippin: “Ifi r˙u dejjem iktar qrib tal-Mulej”. Jew inkella ˙abbewh, imbag˙ad riedu jesprimu fi l-Mulej. Ner©a’ ng˙idilkom, ifi r˙u. jkun hemm xi ˙add g˙adu qed ifi ttex minn barra dan il-fer˙ kollu tag˙na. Il-˙lewwa tag˙kom, ˙alli jkunu il-Mulej: “Imnalla kienet il-festa U a˙na nafu, li l-festi tag˙na bdew jafuha l-bnedmin kollha. Il-Mulej tag˙kom, li lili ©abitni nemmen mhux b˙ala festi; bdew g˙aliex qorob u s-sliem ta’ Alla jferr˙ilkom iktar, g˙ax rajt il-fer˙ nisrani li kien ikun hemm komunità nisranija qalbkom u tag˙milkom qalbkom u hemm ©ewwa qalbkom.” Dan qed li t˙obb lil Alla l-Imbierek, bdiet mo˙˙kom s˙a˙ fi Kristu Ìesù. Alla ng˙idu g˙alija u g˙alikom; mhux tfi ttex kif tag˙tih ©ie˙, u wa˙da tas-sliem ikun mag˙kom.” Dan g˙alikom biss, (imma) g˙alina mill-modi li skopriet kif tag˙tih ©ie˙ huwa l-fer˙ nisrani li a˙na, minn lkoll. Irridu nie˙duha verament kienet proprju billi tibda torganizza ta˙t, irid jag˙ti daqsxejn ta’ tog˙ma b˙ala sfi da kbira. Qed ng˙id dan, festi biex tesprimi minn barra dak li lil kollox: lil-liturgija tag˙na u anki g˙aliex? G˙aliex - ˙a ng˙idu inti t˙oss ©ewwa fi k. lill-festi tag˙na, ˙alli l-festi tag˙na wkoll xi ˙a©a spiritwali – tafu li Jiena na˙seb li dan huwa l-veru jkunu parti wa˙da mill-missjoni fi l-Pastorali (tar-Randan) tkellimt spirtu li rridu niskopru fi l-festi tal-Knisja. ukoll fuq il-˙ajja ta’ dejjem. Darba tag˙na. Irridu ner©g˙u niskopru Sidna Ìesù Kristu qalilna, ‘a˙Ωnu din l-g˙aqda kbira. Mhux xi ˙add ‘Óejju t-Triq g˙all-Mulej’ teΩori fi s-sema.’ li jag˙mel il-festi, imma intom Tafu li b˙ala motto tieg˙i jiena ilkoll, a˙na lkoll, l-ewwel ikollok ˙adt, “Óejju t-Triq g˙all-Mulej”. Investiment tajjeb relazzjoni sabi˙a mal-Mulej - taf li Tafu li g˙idtha, g˙aliex nemmen Jiena ng˙id: Kemm hemm nies 139 REEN ARDEN GJoe Borg Joe ta’ Lukardu tal-Fjuri All Year round Growers of All Types of Flowers Specialising in Carnations, Gebra, Gladioli.

Residence: 12, St Bartolomew Street, Qormi Tel: 2144 3723 Ta’ Kandja Nursery, l/o Siggiewi Tel: 2164 0467 Fax: 2147 0335 Mob: 9945 8234

Numbers (small & large) • Printed & Embroider Logos ❑ T‐Shirts ❑ Flags ❑ Pvc Cards ❑ Scarves ❑ Banners ❑ Clocks ❑ Caps ❑ Stickers ❑ Small items

Triq in-Nassab, Qormi Tel: 2144 0815 • Fax: 2144 0832 • Mob: 9942 9798 E-mail: [email protected] li ja˙dmu tant g˙all-festi? Jekk dan. Allavolja intom qed taqdu lill- qeg˙din f’dinja li mhux dejjem a˙na ng˙aqqduhom – ma rridx parroçça permezz tal-festi, araw tg˙inna, qeg˙din f’dinja sekularista. inkun ˙afna negattiv - imma, per ftit anke, forsi matul is-sena jkun Kemm hu sabi˙ kieku l-ener©ija li eΩempju, jekk jiena dak li qed hemm il-Kappillan - tafu li l-lum, intom tag˙tu - u nirringrazzjakom nag˙mel… g˙ax il-Mulej, meta se anki l-Kappillani, huma daqsxejn tag˙ha… Jien kultant jistag˙©buni ni©u quddiemu ma jg˙idlix biss, mag˙fusin, qed nonqsu fi n-numru, nara Ωg˙aΩag˙ qeg˙din jarmaw. Alla ‘g˙ax inti armajt g˙all-festa.’ Jie˙u qed nafdaw ˙afna fuq il-lajçi - jbierek; ng˙id, ‘imma x’ener©ija!... gost ukoll. min jaf kieku l-Kappillani, minn Din l-ener©ija kollha, ag˙mluha Imma jg˙idli, ‘ Imma x’kien l- barra l-festa, tg˙idulhom: ‘Nistg˙u parti mill-missjoni tal-Knisja. ispirtu?’ Ji©ifi eri jekk jiena armajt ng˙inuk Kappillan?’ Kunu mieg˙i anki f’dan id- il-festa u tlabtu meta qed narma, B’mod jew ie˙or… Litur©ija dawl: li intom tikkunsidraw, dak il-Mulej jifra˙ ˙afna. Imma jekk – hi x’inhi. Nistg˙u nag˙tu s-sehem li qeg˙din nag˙mlu jista’ jwassal jiena waqt li qed narma, minfl ok ma tag˙na? Ifhmuni: biex il-Knisja, lil xi ˙add biex idur lejn il-Mulej. fa˙˙artu g˙idt xi ˙a©a o˙ra, mhux se il-parroçça ma tkunx il-festa biss, Jalla l-Mulej, lili u lilkom, jag˙tina jservini b˙ala teΩor fi s-sema. Jekk imma permezz tal-festa nasal dawl ©did, spirtu ©did, anki jiena jiena, per eΩempju, inkunu fl imkien ukoll lejn il-parroçça li hija l-veru g˙andi bΩonnu, biex ˙afna u ˙afna u ng˙id, ‘isma’, ˙alli nippruvaw missjoni tag˙na. Li xtaqt naqsam iktar f’Malta, b’mod speçjali, ikunu inkunu spirtu wie˙ed.’ (mag˙kom) huwa dan: Jiena jafu lill-Mulej permezz ta’ kollox, Ma jimpurtax billi jkollok patrun nittama - ma nafx x’ta˙sbu intom anki permezz tal-festi li b’tant jew ie˙or – ma tag˙milx ˙sara. Imma – imma nixtieq li kull sena nibda dedikazzjoni intom tag˙mlu f’kull mbag˙ad ma nistax immur ng˙idlu, niltaqa’, proprju ˙alli ng˙addilkom parroçça. Grazzi mhux biss talli ‘Mulej, jien taf kemm armajtlek?’ din il-missjoni. ©ejtu, grazzi tal-˙idmiet kollha U xi spirtu kellek? Spirtu ta’ fi rda; tag˙kom. ‘taf kemm i©©ilidt kontra l-o˙rajn!’ Missjoni Ma na˙sibx li (huwa) investiment Il-missjoni tieg˙i, li nixtieq Santwarju Santa TereΩa, Birkirkara tajjeb lejn dak li rridu na˙Ωnu. Dan naqsam mag˙kom hija din: Qeg˙din 15 ta’ Marzu 2007 li nixtieq ng˙idilkom huwa proprju fi Ωminijiet importanti. Tafu li MARCON’S HHAIRAIR SSALONALON Triq l-A˙wa Ghigo, Mqabba

Opening Hours: Tue-Fri: 09.00am–06.00pm Sat: 08.00am–07.00pm Monday closed

Tel: 27602437 Mob: 79602437 141 Arcadia, Gilbiena Street, Ûabbar. Tel/Fax: 2167 7970

We Specialize in: 1. Frame Moulding in different shapes and sizes, Parquet Flooring and Wooden Skirting 2. Furniture Mouldings 3. Kitchen & Interior doors in standard measures or in desirable size 4. Panelling in solid Pine

All Selections can be made from a wide selection of wood (Pine - Oak - Mahogany - Samba) PURCHASE DIRECTLY FROM MANUFACTURER AND SAVE MONEY FREE DELIVERY

Dolceria Croce Bonaci

We are the originals Over 100 years Experience (Prop. Charles Bonaci)

Dolceria: Shop: 32, St. Ursula Street, 24D, St. John Street, Valletta Valletta. Tel/Fax: 2122 5924 Tel: 2124 7933 San BaΩilju l‐Kbir (329‐379) kitba tas‐Sur Joseph Farrugia

Mill-medja sirt naf li kien qed isir damx igawdih ’il missieru. Dan miet restawr tal-Kappella ta’ San BaΩilju fl - meta ibnu kien g˙adu ta’ età Ωg˙ira. Imqabba. Din il-Kappella ttini tifkiriet Wara l-mewt ta’ missieru, BaΩilju ta’ tfuliti. Fiha kien isir id-dfi n tat- re©a’ lura f’Çesareja, belt twelidu, trabi u hemmhekk ˙adt g˙al xi Ωmien fejn seta’ jkompli l-istudji tieg˙u, it-tag˙lim tad-duttrina minn membri speçjalment fi r-rettorika. Kien hawn tal-MUSEUM. Kull sena fl -ewwel li hu ltaqa’ g˙all-ewwel darba ma’ ta’ Jannar, kienet issir proçessjoni Girgor ta’ Nazjanze u li bejn it-tnejn tal-kleru mill-parroçça g˙al din nibtet ˙biberija l-iΩjed kbira. IΩda, il-Kappella u wara ssir quddiesa hekk kif BaΩilju g˙amel tieg˙u kulma kantata. Nifhem li billi l-festa ta’ San dik il-belt setg˙et toffrilu f’dak li hu BaΩilju ta˙bat fi t-2 ta’ Jannar, il-festa g˙erf, hu r˙ielha g˙al Kostantinopli, fi l-Kappella kienet tkun iççelebrata fejn l-aqwa g˙alliem tar-rettorika ta’ ©urnata qabel – festa kmandata. Meta dak iΩ-Ωmien, il-pagan Libjanu, kien ltqajt ma’ dan l-artiklu segwenti, ˙sibt jag˙ti l-lezzjonijiet tieg˙u. BaΩilju ma li jkun opportun li ng˙addih g˙all- damx ma sar l-aqwa skular ta’ Libjanu. pubblikazzjoni g˙al tag˙rif dwar Dan nafuh mill-korrispondenza li dan San BaΩilju l‐Kbir il-˙ajja ta’ dan il-qaddis li l-antenati il-g˙aref baqa’ jΩomm ma’ BaΩilju. tag˙na g˙aΩlu bi protettur. Nissa, San Pietru, Isqof ta’ Sebaste Min-na˙a tieg˙u, meta ma San BaΩilju, Isqof ta’ Çesareja u u Santa Makrina Ω-Ωg˙ira, li kienet baqag˙lux x’jitg˙allem iktar Duttur tal-Knisja, hu l-ewwel wie˙ed mudell ta’ ˙ajja axxetka. Iktar minn f’Kostantinopli, BaΩilju, imbuttat fost it-tliet g˙orrief imlaqqma ‘It- hekk, BaΩilju g˙adda l-ewwel snin ta’ mill-kilba li kellu g˙at-tag˙lim, telaq Tlieta tal -Kappadoçja’, u l-wa˙dieni ˙ajtu g˙and nanntu, Santa Makrina, lejn Ateni, il-metropoli tal-g˙erf fosthom li st˙aqqlu jibqa’ jissejja˙ fi d-dar tal-kampanja li din kellha qrib u t-tag˙lim. Hawn, fl imkien mar- ‘il-Kbir’. Flimkien mat-tnejn l-o˙ra: Noeçesareja. Ming˙andha BaΩilju rettorika, hu studja l-fi losofi ja u l- ˙abibu, San Girgor ta’ Nazjanze u kiseb l-ewwel ˙jiel tal-virtù, waqt matematika. Tg˙idx kemm fera˙ meta ˙uh, iΩg˙ar minnu, San Girgor ta’ li ming˙and missieru, li kien avukat f’Ateni hu ltaqa’ mill-©did ma’ ˙abibu Nissa, hu ˙adem g˙all-paçi tal-knisja ta’ fama u g˙alliem tar-rettorika, hu Girgor; il-˙biberija ta’ bejniethom fi Ωmien il-persekuzzjoni arjana u ˙a l-ewwel tag˙lim fi l- letteratura. tkompliet tikber u tissa˙˙a˙ u t- Ωviluppa t-tag˙lim tal-Knisja dwar it- Ming˙andu tg˙allem ukoll ikun bieΩel tnejn kienu jg˙inu ’l xulxin fl -istudji Trinità. BaΩilju baqa’ jissemma wkoll u ma jib Ωax mix-xog˙ol. Min jaf kemm tag˙hom. IΩda l-fama li kiseb f’Ateni, b˙ala missier il-monakiΩmu tal-Lvant il-lejla, missieru kien jibqa’ mqajjem ’il BaΩilju ma g˙amlitx bih. Wara xi u g˙ar-riforma li wettaq fi l-litur©ija. tard bil-lejl, ja˙dem fi d-dawl tal-lampa erba’ jew ˙ames snin f’dik il-belt, hu Iktar mit-tnejn l-o˙ra, hu wera ˙ila taΩ-Ωejt, biex ila˙˙aq max-xog˙ol tal- re©a’ lura f’Çesareja, fejn feta˙ skola kbira b˙ala mexxej u organizzatur tal- klijenti tieg˙u, li f’g˙add kbir kienu ta’ l-oratorja u g˙amel ukoll xi xog˙ol Knisja. jmorru g˙andu biex jg˙inhom jie˙du ta’ avukat. Kien f’din il-˙abta li hu BaΩilju twieled f’Çesareja tal- dak li kien tag˙hom. lΩda BaΩilju ma ddeçieda li jitg˙ammed; dak iΩ-Ωmien Kappadoçja, lejn it-tmiem dan is-sagrament kien jit˙alla tas-sena 329 W.K. Hu kellu l- g˙al meta wie˙ed jikber. G˙al vanta©© li jitwieled f’familja BaΩilju, il-Mag˙mudija kienet ta’ qaddisin: nanntu kienet sin jal g˙all-konverΩjoni Santa Makrina l-kbira, li spiritwali. Hu telaq it-tag˙lim sofriet g˙all-fi di ta˙t l- u l-˙ajjja fi l-belt, biex jing˙ata a˙˙ar imperaturi pagani, iΩjed g˙al Alla. L-ewwel ˙aga missieru, BaΩilju wkoll, u li g˙amel kien vja©© fl -E©ittu, ommu Emmelja huma t- is-Sirja u l-Mesopotamja, tnejn qaddisin, waqt li fost fejn Ωar l-axxeti u l-eremiti l- l-g˙axar uliedhom, insibu iktar mag˙rufa li kienu jg˙ixu tliet qaddisin o˙ra minbarra hemmhekk. Hu baqa’ milqut 143 Ba Ωilju: San Girgor, Isqof ta’ Il‐kappella ta’ San BaΩilju wara x‐xog˙ol ta’ restawr li sar fuqha. mill-˙ajja iebsa u ta’ ça˙da li dawn kienu jg˙ixu; iΩda deherlu li u l-foqra tal-belt ma nsew qatt il- ewwel darba li l-imperatur innifsu ˙a l-˙ajja orga nizzata f’komunità kienet karta’ kbira li wera mag˙hom fi Ωmien sehem f’funz jonijiet immexxija minn a˙jar minn dik f’eremita©©. G˙alhekk, il-g˙aks li waqa’ fuq dawk l-in˙awi, BaΩilju, li f’wiççu kien içanfru g˙all- wara li qassam ©idu lill-foqra, mar wara li maltempati qliel bis-sil© kienu ˙aΩen tieg˙u. BaΩilju ma kkuntentax jg˙ix, fl imkien ma’ ftit o˙ra, fl -in˙awi g˙amlu ˙erba kbira mill-g˙elejjel ru˙u li d-djoçesi tieg˙u kienet tgawdi ta’ Annesi, qrib Neoçesareja tal-Pontu. tar-raba’. Kienet ˙a©a naturali, paçi relattiva; it-tbatija ta’ l-insara Ma g˙addiex Ωmien wisq, li mieg˙u u g˙alhekk, li mal-mewt ta’ Ewsebju, fi djoçesijiet o˙ra, li min˙abba l- ma’ s˙abu ma ng˙aqdux g˙add kbir li ©rat fi s-sena 370 W.K, minfl oku persekuzzjoni kienu sfaw bla rag˙aj, ta’ nies o˙ra li b˙alhom kienu jfi ttxu jintg˙aΩel BaΩilju, li mal- ˙atra, sar qanqlitu jmidd idejh u ja˙dem biex l-˙ajja tal-perfezzjoni. IΩda BaΩilju ukoll metropolità tal-Kappadoçja u i©ibilhom g˙ajnuna mill-punent, ma riedx komunitajiet kbar. Ebda eΩarka çivili tal-provinçja tal-Pontu. speçjalment minn Ruma. Hu ˙adem komunità ma ried, li jkollha iktar minn Fit-tmien snin li dam isqof, BaΩilju ukoll biex isewwi l-fi rda li l-ereΩija tletin jew erbg˙in ra˙eb. G˙alihom wera l-˙ila kbira tieg˙u b˙ala mexxej. ©abet fi l-lvant. Nistg˙u ng˙idu, li kiteb Ωew© regoli: ir-Regola t-Twila Huwa mexxa ˙idma ta’ g˙ajnuna wara l-mewt ta’ Sant Atanasju, il-piΩ u r-Regola l-Qasira. F’dawn ir-regoli soçjali, ˙a ˙sieb it-tag˙lim tal-foqra u tad-difi Ωa tad-duttrina vera fi l-lvant, BaΩilju wera l-©enju prattiku li kellu waqqaf orfanatrofji, fosthom l-istitut kien waqa’ fuq spallejh. G˙alkemm u g˙alihom st˙aqqlu jissejja˙ ‘Mis- Ptocho-tropheion, li kien ma˙sub f’˙ajtu BaΩilju ma la˙aqx jara t-trijonf sier il-MonakiΩmu tal-Lvant’. Kien g˙at-tfal foqra. tad-duttrina ta’ Niçeja fuq l-arjaniΩmu hu li ©ietu l-ideja tan -novizzjati, fejn permezz tal-ewwel Konçilju ta’ dawk li jit˙ajru g˙all-˙ajja reli©juΩa, Kostantinopli, kien hu l-bniedem jag˙mlu Ωmien ta’ prova u jitg˙allmu iktar minn kul˙add li wassal g˙al dan jirb˙u lilhom infushom billi jit˙arr©u it-trijonf. fl -ubbidjenza, il-pern li fuqu r-ra˙eb L-a˙˙ar snin ta’ BaΩilju kienu ta’ kellu jibni l-qdusija tieg˙u. Ir-regola niket kbir g˙alih. Sa˙˙tu qatt ma kienet kienet wa˙da iebsa; iΩda ebda ra˙eb tajba u l-isqfi jiet s˙abu mhux dejjem ma kellu jΩid xejn mag˙ha minn jeddu. fehmuh. Fis-sena 371 W.K, deçiΩjoni Dan BaΩilju g˙amlu biex ebda ra˙eb ta’ l-imperatur Valent, li jaqsam ma’ jitqanqal jag˙mel penitenza, il-Kappadoçja f’Ωew© provinçji, imqanqal mis-suppervja jew il-vanità. ©abitlu nkwiet ma’ l-Isqof Antimus, Elementi importanti kienu t-talb ta’ li tqieg˙ed metropolità fuq il-parti li fl imkien, l-astinenza perpetwa mil- ma baqg˙etx ta˙t idejn BaΩilju. Dan, la˙am u mill-inbid, u x-xog˙ol man- biex isa˙˙ah il-qag˙da tie g˙u, ˙oloq wali li kull ra˙eb kien jing˙ata biex g˙add ta’ djoçesijiet ©odda, suffragani jag˙mel. B’danakollu lejn il-morda g˙alih. Djoçesi minn dawn hu taha kellha tintwera m˙abba kbira: u dawn lil ˙abibu, Girgor ta’ Nazjanze, li kellhom jing˙ataw l-ikbar kura u ma aççettaha kontra qalbu. IΩda meta ’l jiçça˙dilhom ebda konfort. L-ir˙ieb quddiem din il-˙atra tellfet lil Girgor ta’ BaΩilju kellhom i˙arr©u wkoll id-dritt li jsir Isqof ta’ Kostantinopli, ospitalità kbira mal-barranin li jΩuru Il‐kwadru li jinsab fil‐kappella ta’ San BaΩilju. dan ˙adha bi kbira u tefa’ l-˙tija ta’ l-monasteru. Hu ˙adem ˙afna wkoll biex jaqta’ dan fuq BaΩilju. Min˙abba f’hekk il- Il-komunitajiet ta’ qrib Neoçesareja abbuΩi ta’ simonija u nuqqas ta’ ˙biberija ta’ bejniethom birdet u qatt ma damux igawduh wisq lil BaΩilju. serjetà fi l-g˙aΩla tas-saçerdoti. Ma ma re©g˙et ©iet g˙al li kienet. Mifni Il-˙e©©a li kellu biex il-fi di tinΩamm setax jonqos li din il-˙idma ©©iblu bix-xog˙ol, bin-niket u d-diΩappunti, safja, ©eg˙litu jer©a’ lura f’Çesareja, oppoΩizzjoni kbira minn dawk li kienu BaΩilju miet f’qasir il-g˙omor, fl -1 fejn l-ereΩija arjana kienet dakkret qed imorru tajjeb b’dawn l-abbuΩi; ta’ Jannar tas-sena 379. Kien g˙adu sa˙ansitra lill-Isqof Djanu tal-belt. Il- iΩda l-poplu kien wara BaΩilju u kien ma g˙alaqx il-˙amsin sena. Il-poplu ˙idma ta’ Ba Ωilju swiet, g˙aliex fuq jag˙tih awtorità, hekk li ˙add ma seta’ kollu; insara, Lhud u pagani, bkewh. is-sodda tal-mewt Djanu g˙araf l-iΩ- jieqaf g˙ar-rieda tieg˙u. Sa˙ansitra l- Tnejn u sebg˙in sena wara mewtu, ball tieg˙u u stqarr ma’ BaΩilju l-lealtà Imperatur Valent, li kien ja˙kem fuq il-Konçilju ta’ Kalçedonja sejja˙lu: tieg˙u lejn it-tag˙lim ta’ Niçeja. l-imperu tal-lvant, u li g˙al ra©unijiet ‘BaΩilju l-Kbir, ministru tal-grazzja li L-Isqof Ewsebju, li la˙aq f’Çesareja politiçi ried jimponi l-ereΩija arjana fi sser il-verità lid-dinja kollha.’ wara l-mewt ta’ Djanu, kien dg˙ajjef u fuq il-provinçji kollha ta˙t is-setg˙a ma jinqalax b˙ala tejologu; g˙alhekk tieg˙u, ma’ BaΩilju ma seta’ jag˙mel Riferenzi: talab lil BaΩilju jg˙inu. BaΩilju aççetta xejn. Fil-waqt li isqfi jiet o˙ra li ma Philip Hughes: A History of the Catholic Church, Vol. I Sheed & Ward, London, u Ewsebju ordnah saçerdot. Hu kien l- qag˙dux g˙ar-rieda, ta’ l-imperatur 1956 id il-leminija ta’ l-isqof: kien jg˙inu tne˙˙ew u ©ew eΩiljati, BaΩilju baqa’ Alex Bonnici, OFM Conv: Patrolo©ija Vol bil-pariri g˙aqlin tieg˙u, ifi ssirlu sod u b’tat tika kbira u b’awtorità II; Reli©jon u Óajja, 1976 l-Kotba Mqaddsa u jurih x’kienu tal-g˙a©eb, waqqaf lill-imperatur Butler’s Lives of the Saints d-dmirijiet tieg˙u ta’ isqof. In-nies milli jimponi l-ereΩija fuq id-djoçesi G. Brimmer: Óajjet ta’ Qaddisin, G˙add 1, 144 kienet tissa˙˙ar bil-priedki ta’ BaΩilju tieg˙u. Iktar minn hekk; ma kenitx l- 1982, pa©ni 7-11 Il‐Knejjes ta’ San BaΩilju u San Mikiel Sem. Jonathan Farrugia B.A. (Hons) B. A. Theol. & Hum. Stud. S. Th. B.

Din is-sena, bit-t˙abrik tal- fi l-Fidi u beda dejjem aktar ifi ttex ma’ xi moviment eretiku. Hu kien Kappillan u tal-Ministeru ta’ l-Onor. il-perfezzjoni. Wara xi Ωmien wie˙ed minn ta’ l-ewwel qaddisin il-Perit Ninu Zammit kellna x-xorti BaΩilju waqqaf l-ewwel monasteru tal-Lvant li g˙arfu l-isqof ta’ Ruma li naraw l-eqdem Ωew© knejjes tal- çenobitiku1 f’Pontu, u kiteb ukoll (il-papa) b˙ala l-kap tal-Knisja parroçça tag˙na ji©u rrestawrati Regula g˙al din it-tip ta’ ˙ajja kollha. Fil-fatt g˙adhom jeΩistu u mog˙tija l-˙ajja mill-©did. Ix- – b’hekk dal-qaddis baqa’ mag˙ruf xi ittri li bag˙at lill-Papa Damasu xog˙ol minn ˙addiema u periti b˙ala missier il-monastiçiΩmu tal- I li fi hom ˙e©©u biex jikkundanna professjonali dam g˙addej madwar Lvant. kull ereΩija li titfaçça, mhux biss sena, minn ftit wara l-festa titulari fi l-Punent, imma fi l-Knisja kollha. ta’ Santa Marija Assunta tas-sena Il-˙idma bla waqfi en fi d-djoçesi l-o˙ra, sakemm il-knejjes re©g˙u tieg˙u, is-sagrifi ççji li kien jag˙mel, nfet˙u mill-©did fi l-25 ta’ Mejju fl imkien ma’ marda fi l-fwied 2007. G˙aldaqstant ˙assejt li kien wasslu biex BaΩilju miet fl -età ta’ xieraq li din is-sena nikteb xi ˙a©a madwar 50 sena, fl -1 ta’ Jannar dwar dawn iΩ-Ωew© monumenti 379. Baqa’ mag˙ruf b˙ala wie˙ed li jag˙mlulna ©ie˙, kif ukoll biex mill-ikbar qaddisin ta’ l-ewwel insiru nafu xi ftit dwar il-kult tal- sekli tal-Knisja, u ©ie ddikjarat qaddisin li lilhom huma ddedikati. Duttur tal-knisja g˙al ˙afna kitbiet li ˙alla dwar id-duttrina tat-Trinità. San BaΩilju u l-knisja Il-festa tieg˙u ti©i ççelebrata fi t-2 tieg˙u fl -Imqabba ta’ Jannar. BaΩilju twieled f’Pontu lejn Il-knisja ta’ San BaΩilju nistg˙u is-sena 329 f’familja tat-tajjeb nig˙idu li hija teΩor Imqabbi f’kull li kienet batiet ˙afna fi Ωmien sens; min˙abba l-qedem tag˙ha, il-persekuzzjoni ta’ Massiminu min˙abba l-arkitettura normanna Galerju (305-314). Kellu trobbija Il‐kappella ta’ San BaΩilju qabel ma sar ir‐ li fi ha, l-uniçità tad-dedikazzjoni nisranija imma ma tg˙ammidx meta restawr. tag˙ha f’pajjiΩna, kif ukoll min˙abba kien tarbija, peress li d-drawwa Lejn is-sena 360 inqala’ xi l-fatt li serviet g˙al diversi snin b˙ala kienet li l-insara jitg˙ammdu kbar nuqqas ta’ qbil fi t-tag˙lim li wassal l-knisja parrokkjali ta’ l-Imqabba. wara xi xhur ta’ katekumenat. biex re©g˙et tfaççat l-ereΩija serja Hawnhekk tajjeb li niççaraw punt Studja f’Çesarija, f’Kostantinopli ta’ Arju, li ça˙ad id-divinità ta’ li spiss jit˙alla barra. Il-parroçça u f’Ateni – l-aqwa bliet akkademiçi Kristu. BaΩilju kien wie˙ed mill- ta’ l-Imqabba kienet minn dejjem ta’ dawk iΩ-Ωminijiet. Sie˙bu ˙afna eremiti li kellhom jitilqu mill- iddedikata lill-Assunta minkejja li fl -istudju kien il-qaddis Girgor monasteri biex imur Kostantinopli fl -ewwel snin il-knisja parrokkjali Nazjanzenu. Mill-kitbiet ta’ San u jiddefendi l-verità. Huwa Ωamm kienet proviΩorjament dik ta’ San Girgor nafu li BaΩilju wera minn mad-duttrina li kienet ©iet defi nita BaΩilju. Meta seba’ Mqabbin kmieni l-kwalitajiet intellettwali fi l-Konçilju ta’ Niçea fi s-sena 325, missirijietna g˙amlu s-supplika ta’ straordinarji li kellu; kien jinqala’ li Kristu huwa mag˙mul mill-istess l-1595, ix-xewqa tag˙hom kienet fi r-rettorika, fi l-fi losofi ja, fi l- sustanza tal-Missier u li hu daqsu u li l-knisja l-antika ta’ l-Assunta matematika, fl -astronomija, etern b˙alu. ssir parroçça. Dan jidher çar mill- fi l-mediçina u fi l-grammatika. Fis-sena 365 ©ie ordnat kundizzjonijiet li g˙amlu lill-Isqof Nistg˙u ng˙idu li kien ©enju g˙al saçerdot u ˙ames snin wara sar l- Tumas Gargallo fi l-petizzjoni li Ωmienu. Meta spiçça mill-istudji isqof ta’ Çesarija. Matul l-episkopat ppreΩentawlu: tg˙ammed u mar lura lejn pajjiΩu, u tieg˙u ˙adem ˙afna biex i©ib l- Huma weg˙du li jo˙or©u hemm, bil-g˙ajnuna ta’ o˙tu, Santa g˙aqda fost l-insara li Ωammew ˙ames skudi fi s-sena biex Makrina, beda jinteressa ru˙u aktar mal-Fidi u l-o˙rajn li ng˙aqdu iΩommu jixg˙el il-lampier 145 For the Best Southern Fried Chicken in Malta available from B’Kara M’Scala B’Bu©a Óamrun

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq il‐fil, tibjid, tik˙il, kisi u restawr fuq l‐antik SCAFFOLDING GÓALL‐KIRI Mob: 9924 4807 jew 9986 1751 fonti tal-maghmudija ˙dejn il- bieb ta’ barra, pissidi ta’ l-injam indurat, tabernaklu xieraq ta’ l- injam u kwadru titulari ©did bi tliet lampieri quddiemu.5 Il-kwadru titulari kien ikona fuq l-injam, trittiku ta’ stil BiΩantin, li fi h kien juri lill-Madonna fi ç-çentru, waqt li fi l-©nub tag˙ha kien hemm San BaΩilju u San ÌuΩepp. Hemm min ja˙seb li l-fatt li l-Madonna kienet tpo©©iet fi ç-çentru tal-kwadru titulari jixhed, li minkejja li l-knisja kienet iddedikata lil San BaΩilju, il-festa prinçipali kienet wa˙da tal- Madonna, presumibilment ta’ Santa Marija. Manuskritt antik li jinsab fi l-Bibljoteka Nazzjonali jag˙ti xi dettalji dwar dan il-kwadru: il- Il‐kappella ta’ San BaΩilju u San Mikiel li jinsabu fl‐Imqabba, wara li ©ew restawrati. Madonna kellha fi ˙danha lil Ìesù ta’ quddiem is-Sagrament li kienu jqimu f’pajjiΩhom. bambin u f’idha x-xellugija kienet fi l-knisja ta’ l-Assunta, u Minn studji li saru f’dwan l- qieg˙da ΩΩomm palma, waqt li li jo˙or©u wkoll 16-il skud a˙˙ar snin nafu li din il-knisja fuqha kien hemm jidher il-Missier u 6 irbajja fi s-sena g˙all- kienet di©à teΩisti fi s-sena 1486. Etern. Ta˙t San BaΩilju kien hemm manteniment ta’ dak li Kienet iΩg˙ar milli hi llum – fi l-fatt miktub “Basili Magni Episcopi” jin˙atar b˙ala kappillan jew dak li llum nafuh b˙ala ‘l-artal tal- waqt li ta˙t San ÌuΩepp kien hemm kurat tal-knisja li kienet ©enb’, ori©inarjament kien l-artal “Joseph Confessoris Spon B.M.V.”. sejra ti©i ddikjarata parroçça. prinçipali, u l-bieb ta’ quddiemu, Ta˙t il-Madonna mbag˙ad kien ©…˙ Imma l-fl us ma kinux li llum jag˙ti g˙all-kamrun, qabel hemm “DE Auxilis Istam pinxit. se jo˙or©uhom jekk il-knisja kien il-bieb ewlieni li jag˙ti g˙at- Anno. DML 1584”. B’hekk nafu li ta’ l-Assunta ta’ l-Imqabba triq. Tkabbret diversi drabi, l-a˙˙ar din l-ikona kienet tas-seklu sittax, u ma tinqatax g˙al kollox minn darba kien fl -1515, meta ˙adet il- li Ωgur mhux l-istess kwadru titulari dik ta’ Birmiftu˙. Is-somma forma li g˙andha llum. li jissemma fl -1575. mwieg˙da kienet sejra to˙ro© Mill-viΩti pastorali li saru matul Il-viΩta tg˙idilna wkoll li kien kull sena nhar il-festa ta’ is-sekli, nistg˙u nibnu ˙jiel dwar hemm Ωew© altari o˙ra. Dak tax- Santa Marija Assunta, l-istorja ta’ din il-knisja, l-unika xellug kien iddedikat lill-Madonna ji©ifi eri fi l-15 ta’ Awissu.2 wa˙da f’Malta ddedikata lil dan il- tar-RuΩarju, mog˙ni b’pittura, qaddis. Nafu li fl -1575 fuq l-artal b’lampier u tiΩjin ie˙or. Fuq dan G˙al ra©unijiet ta’ pastorali, ma©©ur kien hemm ikona çkejkna, l-artal fl -1596 kienet twaqqfet l-Isqof waqqaf il-parroçça ta˙t il- li nassumu kienet tirrappreΩenta lil il-fratellanza tal-Madonna tar- patroçinju li g˙adha ΩΩomm sal- dan il-qaddis. Il-knisja kienet fqira RuΩarju, l-ewwel fratellanza fi r- lum, dak ta’ Santa Marija,3 imma ˙afna. Fiha kienet ti©i ççelebrata ra˙al tag˙na, li kienet ukoll l- ordna biex il-knisja ta’ San BaΩilju, quddiesa fi l-Ódud u l-festi u fl -14 ewlenija fi t-tixrid ta’ devozzjoni peress li kienet l-ikbar wa˙da, ta’ Ìunju4 kienet ti©i ççelebrata vera lejn il-Madonna. Kienet tintuΩa b˙ala l-knisja ewlenija festa devozzjonali f’©ie˙ il-qaddis torganizza purçissjoni fl -ewwel sakemm tinbena knisja akbar patrun. Nafu li f’dan iΩ- iddedikata lill-patruna tar-ra˙al. Ωmien kellha wkoll xi altari Il-bidu tad-devozzjoni fl - laterali li ma setax isir Imqabba lejn dan il-qaddis kbir tal- quddies fuqhom. Knisja Orjentali mhux mag˙ruf. L-unika viΩta pastorali Hemm min ja˙seb li xi nies barranin li saret meta din il-knisja ˙arbu minn pajjiΩhom fi Ω-Ωminijiet kienet mg˙ollija g˙al ©ie˙ tan-nofs meta l-Musulmani kienu ta’ knisja parrokkjali, kienet qed jid˙lu fl -Ewropa, sabu r- fi s-7 ta’ Diçembru 1600, refu©ju f’Malta fl -in˙awi ta’ l- fi Ωmien l-isqof Gargallo. Imqabba, u bnew knisja lill-qaddis F’daΩ-Ωmien il-knisja kellha 147 Il‐kappella ta’ San BaΩilju minn ©ewwa

Óadd ta’ kull xahar, u fi l-festa tal- in-numru ta’ l-imwiet Ωdied ˙afna. Madonna tar-RuΩarju, fl -ewwel Il-Kungress Nazzjonali ordna biex Óadd ta’ Ottubru. L-artal tal-lemin fejn hu possibbli ma jibqg˙ux kien iddedikat lill-ViΩitazzjoni tal- jindifnu nies fi l-knejjes parrokkjali Madonna lil Santa EliΩabetta, u biex forsi l-mixja ta’ l-epidemija kellu wkoll pittura. tonqos. Peress li fl -Imqabba ma EΩattament ˙mistax-il sena u kienx hawn çimiterju, g˙al xi jumejn wara, nhar id-9 ta’ Diçembru Ωmien re©a’ ntuΩa z-zuntier ta’ San 1615, saret viΩta pastorali mill- BaΩilju biex fi h jindifnu l-mejtin. isqof il-©did ta’ Malta, Baldassare Bejn April u Settembru 1799 hemm Cagliares, l-ewwel isqof Malti wara indifnu 21 persuna, li ismijiethom l-1299. Is-sede parrokkjali kienet g˙adhom jinsabu f’manuskritt fl - di©à ©iet trasferita fi l-knisja l-©dida arkivju parrokkjali.7 ddedikata lil Santa Marija Assunta, Sal-bidu tas-Seklu XX nhar u min˙abba f’hekk il-knisja ta’ San l-ewwel tas-sena kienet issir BaΩilju kienet tilfet ˙afna mill- purçissjoni devozzjonali li kienet importanza li kellha. Madankollu titlaq mill-knisja parrokkjali, iΩΩur ma kinitx mitluqa. Bastjan Schembri Mafkar fuq iz‐zuntier mag˙mul fl‐1677. il-knejjes tad-Duluri u ta’ Santa kien jie˙u ˙sieb jixg˙el il-lampier6 istess sena sar il-kwadru titulari li Katarina u tispiçça fi l-knisja ta’ San ta’ quddiem il-kwadru titulari, li naraw illum. Dan i©ib fi l-parti ta’ BaΩilju, fejn kienet issir quddiesa kien g˙adu dak it-trittiku BiΩantin, fuq tieg˙u lis-Santissma Trinità; solenni bil-kant li kienet tispiçça kif ukoll biex jorganizza l-quddiesa fuq in-na˙a tal-lemin tag˙hom bit-Te Deum. Il-g˙ada mbag˙ad, tal-festa ta’ San BaΩilju. Ma nafux hemm Ommna Marija tal-Grazzji fi l-festa litur©ika tal-qaddis patrun sewwasew x’sar minn din l-ikona. bil-˙alib ˙iere© minn sidiriha; fuq ta’ din il-knisja, kien ikun hemm Jidher illi baqg˙et tokkupa l-post in-na˙a tax-xellug hemm xbieha quddiesa kantata solenni o˙ra b˙ala kwadru titulari sakemm saret tal-Patrijarka San ÌuΩepp. Dan b’suffra©ju tal-mejtin u kienu il-pittura li hemm illum fl -1677. jidher bil-qieg˙da fuq l-is˙ab b’id jitbierku l-oqbra ta’ fuq iz-zuntier. Wara, dan tpo©©a fuq wie˙ed mill- fuq sidru u bl-o˙ra jΩomm il-bastun Qabel ma l-Imqabba saret parroçça, altari tal-©enb. Dan nafuh g˙ax tal-©ilju. Il-˙arsa ta’ g˙ajnejh hija il-purçissjoni ta’ l-ewwel tas-sena jissemma fi l-manuskritt li semmejt mwa˙˙la fuq Marija, li tinsab bi kienet titlaq mill-matriçi u tispiçça ftit ilu. Hija tassew ˙asra li dan it- drittu fi n-na˙a l-o˙ra tal-kwadru. f’San BaΩilju.8 trittiku ntilef. Artistikament dawn iΩ-Ωew© fi guri L-ewwel lezzjonijiet tad- L-artal tar-RuΩarju u l-fratellanza huma rifl essjoni perfetta ta’ xulxin, duttrina nisranija mill-membri kienu trasferiti g˙all-parroçça, sew fi l-qag˙da kif ukoll fl -ilbies. tal-MUSEUM, li bdew isiru fl - g˙alhekk ma kinux g˙adhom jeΩistu Fil-parti t’isfel imbag˙ad naraw Imqabba f’Mejju 1932 g˙all-bniet fi l-knisja ta’ San BaΩilju. L-artal lil San BaΩilju Isqof fuq il-lemin u f’Novembru ta’ l-istess sena g˙as- u l-kwadru tal-ViΩitazzjoni kienu u lil San Rokku fuq ix-xellug, u subien, kienu jsiru f’din il-knisja g˙adhom hemm u jgawdu çerta bejniethom hemm l-erwie˙ tal- antika, sakemm is-superjura TereΩa devozzjoni. Dan tne˙˙a u ttie˙ed Purgatorju. Fil-pajsa©© li jidher Ghigo tat post ˙dejn id-dar tal- fi l-knisja parrokkjali xi Ωmien wara bejn dawn il-fi guri, fejn hemm familja tag˙ha Triq San BaΩilju.9 din il-viΩta. tiçrita kerha fi t-tila, jidhru xi nies Fi Ωmien il-gwerra, wara li Wara dan ma sarux aktar viΩti qed jittrasportaw l-i©sma ta’ dawk li ntlaqtet il-knisja minn bomba pastorali f’din il-knisja. L-uΩu mietu bil-pesta. Ori©inarjament dan ÌermaniΩa, il-knisja ta’ San BaΩilju tag˙ha jidher li baqa’ g˙addej kien imdenel fi n-niçça normanna li re©g˙et serviet b˙ala s-sede uffi çjali kontinwament g˙all-quddies. Fil- hemm fi l-˙ajt, iΩda meta pesta ta’ l-1675 il-knisja u z-zuntier tpo©©a l-altar tal-©ebel li tag˙ha servew ta’ çimiterju. Fost hemm illum, fi l-bidu tas- il-vittmi ta’ din il-marda qalila kien seklu XX, peress li dan kien hemm il-kappillan ta’ dak iΩ-Ωmien kbir wisq, g˙atta sew il- Dun Dumink Pace fl imkien ma’ pittura, li allura nqalg˙et u Ωewg saçerdoti o˙ra: Dun Valerju tpo©©iet fuq l-altar isserra˙ Zammit u Dun Luqa Zammit. It- mal-˙ajt. tlieta jinsabu midfunin fi l-knisja Fi Ωmien l-imblokk tal- ta’ San BaΩilju u l-monument li FrançiΩi, il-©u˙ u l-g˙aks naraw fuq iz-zuntier, mag˙mul fl - ©ab mieg˙u ˙afna mard u 149 1677, huwa mafkar f’©ie˙hom. Fl- b’konsegwenza ta’ hekk L‐artal ori©inali For Information and Reservations, kindly phone 2146 2786 or 2146 2800 G˙adha tintuΩa g˙all- li ma kienx jixraq g˙al knisja ta’ quddies fi l-festa titulari pre©ju b˙al din. Wara r-restawr li ta’ Santa Marija u fi l-festa sar matul din is-sena, dan il-madum tal-Madonna tal-Ìilju biex tne˙˙a u re©g˙et tpo©©iet çangatura Ωgur kul˙add ikollu çans ©dida b˙al dik li kien hemm qabel. jattendi g˙all-quddies Ódejn din il-knisja fi s-sena 1887 f’dawn il-©ranet speçjali. inbena wkoll kamrun, li fl -istil F’okkaΩjonijiet speçjali tieg˙u jixba˙ il-binja tal-knisja ta’ marbutin ma’ anniversarji San Mikiel. Dan il-bini saritlu ˙afna tal-parroçça u mal-festa ˙sara min˙abba li kien jintuΩa biex ewlenija ta’ l-Assunta, fi t- fi h jintrefa’ l-armar tal-festa titulari. tranΩulazzjoni ta’ lejlet L-uΩu ta’ bini ekkleΩjastiku b˙ala Parti mill‐bieb ori©inali tal‐kappella ta’ San BaΩilju il-festa, ir-relikwija tal- ma˙Ωen ta’ l-armar tal-festi titulari tal-parroçça g˙al xi xhur, sakemm Madonna tin©abar mill-knisja ta’ mhux xi ˙a©a li nsibuha fl -Imqabba inbena ˙ajt li qata’ l-parti l-im©arrfa San BaΩilju. Din hija tradizzjoni li biss. Din id-drawwa Ωbaljata kienet mill-kursija u setg˙et tintuΩa din messha ssir in-norma ta’ kull sena, bdiet min˙abba li ori©inarjament l- mill-©did. Fid-9 ta’ Awissu 1942, l-ewwel nett g˙ax permezz tag˙ha, armar ta’ barra tal-festa titulari kien eΩattament erba’ xhur wara li b’mod simboliku, nfakkru l-©ie˙ tal-knisja. Kien wara li n˙olqu l- waqg˙et il-knisja, f’air raid li sar li kellha din il-knisja antika b˙ala kaΩini li l-armar Ωdied u ma’ dak li fi l-g˙odu kmieni, saret xi ˙sara fi s- l-knisja parrokkjali, u t-tieni g˙ax kien proprjetà tal-knisja sar armar saqaf ta’ din il-knisja, li b’miraklu fl -opinjoni tieg˙i ma tag˙milx sens ie˙or. baqg˙et wieqfa.10 li fi tranΩulazzjoni solenni no˙or©u Wara dan intuΩat mill-©did mill-bieb tal-©enb u nid˙lu mill- b˙ala l-knisja ewlenija bejn is-16 bieb ewlieni ta’ l-istess knisja! u t-18 ta’ Awissu 1958 min˙abba B˙ala arkitettura din il-knisja hija li l-knisja parrokkjali kienet tassew ©awhra medjevali, ‘il-vera ing˙alqet g˙al tlett ijiem wara l- ru˙ ta’ l-arkitettura ekkleΩjastika festa ta’ Santa Marija min˙abba xi tar-ra˙al’.13 Fost l-elementi uniçi nkwiet li nqala’ bejn ir-reffi eg˙a li nsibu fi ha nistg˙u nsemmu t- tal-vara titulari b’konsegwenza ta’ tieqa f’g˙amla ta’ rota fuq il-bieb polemika li kienet inqalg˙et sena prinçipali, ma˙duma apposta biex qabel u li kompliet tikber min˙abba iddawwal aktar il-knisja minn nuqqas ta’ qbil serju bejn il-kaΩin u ©ewwa. Minn ©ewwa g˙andha l-kappillan Dun Ìerald Mangion.11 forma rettangolari b’diversi arkati F’nofs dawk it-tlett ijiem, nhar is-17 ppuntati – il-varjazzjonijiet fi hom ta’ Awissu 1958, fi l-knisja ta’ San jixhdu d-diversi faΩijiet tat-tkabbir It‐titular ta’ San BaΩilju BaΩilju (fl ok fi l-knisja parrokkjali) tal-knisja. L-istil tag˙hom, kif ukoll saret il-quddiesa ta’ radd il-˙ajr tal-˙nejja ornamentali li naraw mal- San Mikiel u l-knisja tieg˙u ta’ P. Joseph M. Ghigo SJ li kien faççata tal-knisja minn barra jixhdu Ladarba San Mikiel huwa ordnat saçerdot sena qabel.12 l-infl uwenza tan-Normanni li kienu arkan©lu, ma nistg˙ux nag˙tu Jien niftakar din il-knisja tintuΩa jg˙ixu fi Sqallija fi s-sekli tan- bijografi ja tieg˙u. Imma nistg˙u g˙all-quddiesa tat-tfal kull nhar nofs. Il-bieb ori©inarjament kien nag˙tu ˙jiel tal-kult tieg˙u fi l- ta’ Óadd fi t-8:15. Din twaqqfet wie˙ed antik idur fuq g˙arqubu, Knisja, speçjalment dak marbut mill-kappillan Dun Joe Bartolo. skond l-istil li kienu juΩaw g˙all- mad-dehra tieg˙u li se˙˙et fi s-seklu knejjes sekli ilu. B’xorti VI, fuq l-g˙olja tal-Gargano fi n- ˙aΩina, ˙tija ta’ nuqqas ta’ nofsinhar ta’ l-Italja. It-tradizzjoni apprezzament lejn il-wirt tg˙id li l-Arkan©lu deher u ordna kulturali tar-ra˙al mill- li fuq dik l-g˙olja tinbena knisja kappillani ta’ l-img˙oddi, f’©ie˙u. Dehra o˙ra ta’ dan l- dan il-bieb tne˙˙a u nqered an©lu hija mag˙rufa fost l-Insara madwar erbg˙in sena ilu. tar-rit Grieg, li jg˙idu li fl -ewwel Ûball serju ie˙or li sar seklu San Mikiel deher f’Khonas fl -istess Ωmien kien meta biex ji©©ieled kontra l-pagani li tne˙˙iet iç-çangatura ppruvaw jeqirdu knisja ddedikata ori©inali tal-paviment biex lilu billi dawru l-kurrent ta’ xmara

Skultura fil‐kappella ta’ San BaΩilju fl okha tpo©©a madum isfar g˙al fuqha. Mikiel qasam blata 151 b’sajjetta u dawwar ir-rotta tax- Paolo Alpheran de Bussan nafu li tag˙mlilha ebda g˙ajb. Il-kwadru xmara, li minn dak iΩ-Ωmien saret fi s-26 ta’ Mejju 1729 dan l-Isqof ta’ San Mikiel niftakru kollu tbajja mirakoluΩa. ordna li din il-knisja tag˙ti 25 skud u tiçrit, b’daqqa ta’ xi gandlier eΩatt Ismu bl-Ebrajk ifi sser “Min mir-renti tag˙ha biex jg˙inu fi l- fuq ras ix-xitan. Ir-restawr li sar mill- hu b˙al Alla?” Il-Knisja, skond ˙las tas-sedji tal-kor g˙all-knisja kumpanija Re-coop tassew re©a’ ta il-kitbiet li nsibu fl -Apokalissi, parrokkjali.17 lil dan il-kwadru l-©miel li kellu tg˙allimna li Mikiel huwa l-mexxej Fl-1852 ©iet eretta f’din il-knisja dari. L-arkan©lu jidher f’qag˙da ta’ l-armata tal-©enna, u li kien hu l-Kongregazzjoni ta’ San Mikiel glorjuΩa bi ©wen˙ajh miftu˙in u li mexxa l-gwerra konta Luçifru Arkan©lu.18 bi ˙wejj©u mtajjrin qieg˙ed jirfes u l-an©li tieg˙u. Óafna qaddisin Minn ©ewwa g˙andha forma fuq ix-xitan, b’xabla f’idu lest biex kienu devoti ta’ dan l-arkan©lu, tawwalija. Il-˙itan ma fi hom l- isawwtu biha. Dettalji interessanti fosthom anke San Ìor© Preca, ebda disinn jew tiΩjin. Is-saqaf hu li rari ssibhom f’pitturi o˙rajn ta’ li g˙amlu protettur tas-Soçjetà li mag˙mul minn ˙nejjiet tondi. dan l-arkan©lu huma l-fatt li hu waqqaf. Huwa l-an©lu protettur Bla dubju, l-aktar ˙a©a li ti©bed liebes elmu f’rasu, li g˙andu katina ta’ l-Art Imqaddsa u l-qima tieg˙u l-attenzjoni f’din il-knisja hija l- f’idu li biha huwa mraΩΩan ix-xitan hija komuni fost l-Insara, il-Lhud prospettiva tal-kwadru titulari. Fil- u li x-xabla li g˙andu hija xabla tal- u l-Musulmani! Hemm diversi prospettiva ta’ mal-©nub ta’ l-altar metall, mhux tan-nar kif is-soltu le©©endi li jg˙idu li San Mikiel tal-©ebel hemm xi disinji skulturati. tkun f’rappreΩentazzjoni simili. ˙are© ilma mirakoluΩ mill-blat Dawn jinbidlu f’Ωew© kuruni, L-artist li g˙amel din l-opra u f’Kairotopa, f’Khonas, fi l- d-data meta saret m’humiex Pizja u fi l-Bitinja - b’hekk San mag˙rufi n. Ladarba meta sar Mikiel huwa meqjum minna ir-restawr tal-pittura deher l-insara b˙ala tabib divin li çar li t-tila ma kinitx miΩjuda j©ib il-fejqan lill-morda. jew imnaqqsa biex tid˙ol fi l- Il-knisja ta’ San Mikiel, gwarniç tal-©ebel. Jidher li mibnija tmiss mal-knisja saret wara li l-knisja nbiet ta’ San BaΩilju u tinfed kif inhi. B˙ala stil tixba˙ il- mag˙ha, mhix antika daqsha. barokk tat-tmiem tas-seklu Ori©inarjament kien hemm XVII, fejn l-awqa esponent knisja o˙ra ddedikata lil dan kien Mattia Preti. l-arkan©lu mibnija madwar Id-devozzjoni ta’ l- is-sena 1550,14 li tissemma Imqabbin lejn dan l-arkan©lu fi l-viΩta pastorali ta’ Dusina tidher çar mill-popolarità li fl -1575. Din kienet nieqsa kienet tgawdi din il-knisja u minn kollox – il-festa kienet mit-tliet statwi tieg˙u li nsibu issir mir-renti ta’ biçça art fi t-toroq ta’ ra˙alna. Fiha kien f’Ta’ Sbie©i. Minn dawn hemm ukoll diversi pitturi ex ir-renti wkoll kien jinΩamm voto li nsterqu matul is-snin,19 mixg˙ul lampier u kienet u li minnhom g˙ad baqa’ ting˙ata xi g˙ajnuna lill- wa˙da biss u llum tinsab fl - foqra.15 Fil-viΩti pastorali li uffi ççju parrokkjali.

saru wara, din il-knisja bil- Il‐kappella ta’ San Mikiel G˙al ˙afna snin matul is- kemm tissemma, forsi g˙ax seklu g˙oxrin din il-knisja kienet intelqet jew twaqqg˙et. wa˙da fuq kull na˙a ta’ l-ixaffa kienet ma˙Ωen ta’ l-imbarazz, Dik li hemm illum tlestiet fi s- ta’ fuq l-altar. Id-disinn ikompli li f’nofsu kien hemm ukoll xi sena 1669, b˙alma tg˙id ir˙ama f’Ωew© kolonni foloz imdawwrin affarijiet ta’ pre©ju, b˙al ng˙idu kommemorattiva fuq il-˙ajt tal- b’Ωew© skrolli mibrumin. Fuq dawn a˙na l-pulptu li kien sar fl -1897 bieb prinçipali. Il-prokuratur li ˙a imbag˙ad naraw faxx ta’ skulturi minn Savier Oliva mill-Isla, fuq ˙sieb jibniha mill-©did kien Gio fl oreali b’kerubin fi n-nofs – dan id-disinn ta’ Nikola Zammit u Andrea Zammit.16 Mal-faççata jixba˙ ˙afna lill-kerubini li nsibu thallas minn Ωewg Imqabbin: Dun ta’ din il-knisja, f’tieqa artifi çjali, fi l-prospettivi ta’ l-artali tal-knisja Ew©enju Mallia u P. Pawl Galea. naraw skultura ta’ salib imdawwar parrokkjali. Fuq nett naraw ˙nejja Kien sewa £18.20 Hija x-xewqa b’xi çrieki fl -isfond ta’ salib akbar. maqsuma, kollha skultura, b’salib ta’ diversi Mqabbin anzjani u ta’ Ftit huma l-knejjes antiki b˙al din li fi n-nofs. o˙rajn li japprezzaw il-patrimonju g˙andhom tiΩjin simili. Imma jekk il-prospettiva hija ta’ ra˙alna li dan il-pulptu jerga’ 152 Mill-viΩta pastorali ta’ l-Isqof sabi˙a, il-pittura li t˙addan ma jie˙u postu fi l-knisja, jew almenu li jit˙alla f’post prominenti fi l- Riferenzi knisja ta’ San BaΩilju jew ta’ 1 Il-monaçi çenobiti jg˙ixu ˙ajja ta’ San Mikiel fejn jista’ jitgawda eremiti (maqtug˙in mid-dinja barra mill-monasteru), imma jg˙ixu wkoll minn min jid˙ol. Dwar dan, b˙ala komunità. Minkejja li s-silenzju iΩda ma hemm xejn konfermat u l-kontemplazzjoni huma r-regola u l-futur ta’ dan il-pulptu g˙adu prinçipali, ikollhom mumenti ta’ mhux deçiΩ. rikreazzjoni u talb fl imkien. B’xorti tajba din il-knisja ma 2 ALEXANDER BONNICI, Lejn l- g˙addietx minn bdil strutturali erezzjoni tal-parroçça fl -Imqabba fl - 1598, minn L-Imqabba mal-medda taΩ- u g˙adna nistg˙u ngawduha kif Ωmien, Malta 1998, 31. kienet meta nbniet, bl-art u l- 3 L-istorjografu Mqabbi Dun Lawrenz bieb ori©inali. Zammit jg˙idilna li l-Isqof Gargallo Óa©a ta’ l-iskantament din “ghazel mil Matric ta’ Birmiftuh il-Cnisja il-knisja ftit li xejn tissemma fi l- tal Imkabba u g˙amilgha Parroccia ©dida pubblikazzjonijiet li saru dwar g˙aliha, ta˙t ittitolu tal Assunzioni ta’ Maria V.” Minn Descrizioni storica tal l-istorja artistika ta’ ra˙alna. Cnisia Parrochiali tal Imkabba, Malta Forsi g˙ax dejjem eΩistiet fi d- 1927, 9. dell tal-knisja ta’ San BaΩilju, li 4 Din hija d-data li fi ha, skond it-tradizzjoni, b˙alma rajna, tgawdi importanza Skultura li tinsab fil‐kappella ta’ San Mikiel. BaΩilju ©ie ordnat saçerdot. straordinarja. 5 Arkivju tal-Kurja Arçiveskovili, ViΩti f’muΩew Ωg˙ir tal-parroçça. Dan Pastorali, VII (Gargallo), ff 327-328. G˙eluq nista’ ng˙idu g˙ax l-ex kappillan 6 Din id-darba jissemma lampier wie˙ed, Issa li rajna dawn iΩ-Ωew© kien qaluli personalment. Dan mhux aktar tlieta. knejjes ji©u restawrati u miftu˙in kien ukoll il-parir ta’ esperti ta’ l- 7 JOSEPH ABDILLA, Il-kappillan Caraffa mill-©did, forsi nistg˙u nibdew arti, b˙alma nsibu miktub fi l-ktieb ta’ l-Imqabba u l-imblokk tal-FrançiΩi biex ninteressaw ru˙na aktar L-Imqabba mal-medda taΩ-Ωmien.21 minn L-Imqabba mal-medda taΩ-Ωmien, Malta 1998, 101. fi l-wirt li g˙andna u li jekk ma Li kieku dan ise˙˙, fi spazju Ωg˙ir 8 LAURENZ ZAMMIT, Descrizioni nie˙dux ˙siebu nitilfuh darba g˙al inkunu nistg˙u npo©©u l-wirt storica tal Cnisia Parrochiali tal Imkabba, dejjem. L-ewwel pass importanti li artistiku u sagru tal-parroçça tag˙na, Malta 1927, 30-31. sar kien fi s-7 ta’ Jannar 1997 meta b’mod li jkun jista’ jitgawda matul 9 CARMEN LIA, Qawmien ©did wara t- dawn il-knejjes, fl imkien ma’ bini is-sena kollha, mhux biss fi l-©ranet tieni gwerra minn L-Imqabba mal-medda ie˙or fl -Imqabba, fosthom il-knisja tal-festi meta çerti teΩori li s-soltu taΩ-Ωmien, Malta 1998, 194. parrokkjali ta’ l-Assunta u t-Torri jkunu maqfulin jintramaw fi l-knisja. 10 CHARLES FARRUGIA, L-Imqabbin Vinçenti, ©ew skedati b˙ala l-aktar Esibizzjoni permanenti mg˙assa jg˙ixu Ωmien il-gwerer u l-emigrazzjoni minn L-Imqabba mal-medda taΩ-Ωmien, bini importanti fi r-ra˙al u li g˙all- tajjeb ta’ vestwarju antik kif ukoll Malta 1998, 171. ebda ra©uni ma tista’ ssir xi bidla ta’ pitturi antiki u forsi xi o©©etti tal- 11 CARMEN LIA, Festa kbira tal-kaΩin fl -istruttura tag˙hom. Il-pass ta’ fi dda Ωgur li tkun ferm aktar adatta fl -1960, Programm tal-festa ta’ Santa wara kien li ji©u rrestawrati b’mod mill-mod irresponsabbli li bih dawn Marija 1999, Malta, 71 xieraq, kif fi l-fatt ©ew. l-istess o©©etti ji©u armati fi l-knisja 12 JOSEPH M. GHIGO, Monumenti xhieda U issa xi jmiss? G˙axar snin u jit˙allew fi l-bera˙ bla ma jkun tal-qima tal-poplu minn L-Imqabba mal- ilu kien il-˙sieb tal-kappillan Dun hemm ˙add g˙assa mag˙hom! medda taΩ-Ωmien, Malta 1998, 48. 13 Joe Bartolo li jibdel dawn iΩ- IΩ-Ωmien li dawn iΩ -Ωew© knejjes EMMANUEL FIORENTINO, Il-pittura tal-knejjes ta’ l-Imqabba minn L- Ωew© knejjes fl imkien mal-kamrun jibqg˙u jintuΩaw b˙ala knejjes Imqabba mal-medda taΩ-Ωmien, Malta g˙adda. Biss ninsab 1998, 77. çert li jekk il-kleru 14 JOSEPH M. GHIGO, ibid. u l-poplu nag˙mlu 15 ALEXANDER BONNICI, op. cit, 28 sforz komuni biex 16 LAURENZ ZAMMIT, op.cit, 35 insibulhom uΩu 17 Ibid., 27. dinjituΩ, igawdi 18 Ibid., 28. kul˙add u dawn 19 Tag˙rif mg˙oddi minn TereΩa Debattista iΩ-Ωew© ©awhar fi l-25 ta’ Mejju 2007. ma ntellfulhom 20 LAURENZ ZAMMIT, op. cit., 29. xejn mill-pre©ju li 21 Pa©na 76, kumment ta’ Dr Emmanuel jist˙oqqilhom. Fiorentino

153 Il‐pulptu li n˙adem fl‐1897. Minn Fejn se Jg˙addi l‐Març

G˙al darba o˙ra permezz ta’ din il-pa©na se nag˙tu ftit dettalji rigward ir-rotot u tag˙rif ie˙or fuq il-baned mistiedna fosthom il-Banda IngliΩa minn Cornwall, St. Stythians Brass Band. Però qabel ma nag˙tukom aktar dettalji, nie˙du l-opportunità biex b˙as-soltu n˙e©©ukom takkumpanjaw il- març matul it-triq kollha, u sabiex nag˙tu dehra isba˙ lir-ra˙al tag˙na g˙al matul il-festa permezz tat-tiΩjin mad- djar tag˙kom. Infakkru wkoll fl - im©iba tajba matul il-jiem tal-festa. G˙alhekk dan li ©ej huwa programm fi d-dettall tar-rotot tal-marçi kif ukoll is-sehem tal-baned rispettivi:

It‐Tnejn, 30 ta’ Lulju Bidu tal-Kwindiçina 8.00pm Tifta˙ il-Festa ta’ din is-sena permezz ta’ Lejla Maltija bl-aqwa talent lokali.

Il‐Óamis, 9 ta’ Awissu Óru© ta’ l-Istatwa fuq iz-Zuntier 7.30pm Wara li tilqa’ l-Istatwa artistika u devota ta’ Ommna Marija Assunta bi programm ta’ innijiet Marjani fuq iz-zuntier tal-knisja, il-Banda Re Ìor© V, ta˙t it-tmexxija ta’ Mro. David Agius, tkompli tferra˙ it- toroq tar- ra˙al b’marçi brijuΩi. Il-març jg˙addi hekk; Triq il-Parroçça, id-Duluri, Madonna tal-Ìilju, A˙wa Ghigo, Barumbara, Madonna tal-Ìilju, Sejba, Diamond Jubilee, Ûurrieq, Spnar, Familja Brancati, Kirkop, Diamond Jubilee, Konvoj, Diamond Jubilee, Santa Katarina, Pal, Mit˙na, Santa Katarina, Santa Marija, Çavi, San Innoçenzju, Santa Katarina, Pjazza tal-Knisja u jintemm fi l-pjazza quddiem il-KaΩin.

Il‐Ìimg˙a, 10 ta’ Awissu Jum il-Banda 8.15pm Imiss jer©a’ lill-Banda Re Ìor© V, ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast Direttur tag˙ha, Mro. David Agius, tag˙mel il-març trijonfali li jibda minn triq Karmenu Ciantar, Pjazza tal-Knisja, Duluri, Parroçça u jintemm fi l-pjazza tal-Knisja quddiem il-KaΩin. Wara, il-Banda tag˙ti bidu g˙all-Programm Vokali u Strumentali annwali tag˙ha.

Is‐Sibt, 11 ta’ Awissu L-Ewwel Jum tat-Tridu 8.15pm Il-Banda San ÌuΩepp ta’ Óal Kirkop, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. Brian Cassar tag˙mel març li jibda minn quddiem il-KaΩin u jkompli kif ©ej: Triq San BaΩilju, San Mikiel, Misra˙ il-Fidwa, il-Qattara, il-Konvoj ta’ Santa Marija, il-Barrieri, il-Óarri©iet, Misra˙ il-Fidwa, Triq il-Konvoj ta’ Santa Marija g˙al Triq Xandru Farrugia, M.A. Caruana, Óajt tal-Matla, Kirkop, Nazzarenu, Dun Gerald Mangion, Nikol Zammit, Kirkop, Katakombi, Dun Gerald Mangion, ner©g˙u naqsmu minn Triq il-Konvoj ta’ Santa Marija g˙al Triq il-Kileb, iç-Çavi, Mikielan© Sapiano, Sqaq l-Isptar, il-Pjazza tal-Parroçça fejn jintemm quddiem il-KaΩin.

Il‐Óadd, 12 ta’ Awissu It-Tieni Jum tat-Tridu 154 8.15pm Il-Banda Sant’Elena ta’ Birkirkara, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. Joseph Vella, tag˙mel març (sponsorjat mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙) li jibda minn quddiem il-KaΩin u tkompli tallegrana b’sett marçi brijuΩi fi t- toroq li ©ejjin: Triq il-Ìilju, l-A˙wa Ghigo, Barumbara, ix-Xriek, il-Mit˙na, it- Troll, is-Sejba, il-Konvoj ta’ Santa Marija, il-Murselli, Kirkop, Saljatura, Qrendi, Diamond Jubilee, Santa Katerina, Kileb, M. Ang Sapiano, il-Konvoj ta’ Santa Marija, Karmenu Ciantar, il-Pjazza tal-Parroçça, Triq id-Duluri, il- Parroçça u jintemm fi l-Pjazza quddiem il-KaΩin.

It‐Tnejn, 13 ta’ Awissu It-Tielet Jum tat-Tridu 8.30pm Il-Banda Re Ìor© V tag˙mel il-març tradizzjonali tag˙ha fost il-briju kbir u l-ispettaklu li ˙ejjew g˙alina s-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙. Il-març jibda minn quddiem il-KaΩin u jkompli hekk kif ©ej: Pjazza tal-Knisja, Triq San BaΩilju, Valletta, il-Fjuri, il-Parroçça, Pjazza tal-Knisja, San BaΩilju u jintemm quddiem il- KaΩin tas-Soçjetà Santa Marija. 8.45pm Il-Banda IngliΩa mistiedna g˙all-Festa ta’ din is-sena, St. Stythians Brass Band, ta˙t id-direzzjoni Mro. Derek Johnston tesegwixxi programm qasir ©ewwa l-pjazza.

It‐Tlieta, 14 ta’ Awissu Lejlet il-Festa 8.00pm Il-Banda San Mikiel ta’ ÓaΩ-Ûabbar, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. David Agius tibda març mat-toroq ta’ l-Imqabba li jibda minn quddiem il-KaΩin u jg˙addi kif ©ej: Triq it-Troll, Triq is-Sejba, Triq Santa Katerina g˙all-Pjazza tal-Knisja. 8.30pm Il-Banda IngliΩa, St. Stythians Band ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. Derek Johnston tesegwixxi Programm Strumentali ©ewwa l-pjazza. U wara tibda març mat-toroq ta’ l-Imqabba li jibda minn quddiem il-KaΩin u jg˙addi kif ©ej: Pjazza tal-Knisja, San BaΩilju, San Mikiel, Disg˙a ta’ April, Karmenu Ciantar g˙all- Pjazza tal-Knisja fejn tispiçça quddiem il-KaΩin tas-Soçjetà Santa Marija. 10.15pm Ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. David Agius il-Banda San Mikiel tag˙laq is-serata muΩikali permezz ta’ programm strumentali quddiem il-KaΩin.

L‐Erbg˙a, 15 ta’ Awissu L-G˙id ta’ l-Assunta 12.00pm Il-Banda Re Ìor© V, ta˙t it- tmexxija ta’ Mro. D. Agius, A.Mus.V.C.M., tag˙mel il-març tradizzjonali ta’ fi lg˙odu li jibda minn quddiem il-KaΩin u jkompli g˙all-Pjazza tal- Knisja, Triq il-Madonna tal-Ìilju, Triq ix-Xriek, Santa Katerina, Pjazza tal-Knisja, Triq San BaΩilju, Triq Valletta, Triq il-Fjuri, Triq il-Parroçça g˙all-Pjazza tal-Knisja fejn jintemm quddiem il-KaΩin tas-Soçjetà Santa Marija. 6.00pm Il-Banda Queen Victoria taΩ-Ûurrieq, ta˙t it-tmexxija ta’ Mro. A. Farrugia, L.Mus.L.C.M tibda març minn Triq Valletta, Triq il-Parroçça, Pjazza tal-Knisja, Triq San BaΩilju g˙all-Pjazza tal-Knisja quddiem il-KaΩin tas-Soçjetà Santa Marija. 6.00pm Il-Banda De Rohan ta’ ÓaΩ-Ûebbu© ta˙t it-tmexxija ta’ Mro. Ronnie Debattista, tibda març minn Triq Santa Katerina g˙all-pjazza. Tid˙ol fi z-zuntier tal-knisja u tilqa’ l-˙ru© ta’ l-Istatwa artistika ta’ Santa Marija b’innijiet Marjani. Wara, il-Banda tkompli takkumpanja l-Istatwa tul il-purçissjoni. 7.15pm Il-Banda Queen Victoria fl imkien mas-Sopran Francesca Farrugia ssellem lill-Istatwa bl-Ave Marija. 8.45pm Hekk kif l-Istatwa tasal quddiem il-KaΩin tas-Soçjetà tag˙na, il-Banda Queen Victoria taΩ-Ûurrieq, ta˙t it-tmexxija ta’ Mro. A. Farrugia, L.Mus.L.C.M.. tesegwixxi l-kbir Innu lil Marija Mtellg˙a s-Sema, kompoΩizzjoni tal-ma˙bub u qatt minsi ex-Surmast Chev. G. Martin, A.Mus.L.C.M.,O.S.T.J., fuq versi tad-Direttur Spiritwali Patri J.M. Ghigo SJ. Ikantaw it-Tenur Andrew Sapiano u l-Baritonu Piju Dalli, fl imkien mal-Kor Parrokkjali San ÌuΩepp tal-Kalkara mmexxi mis-Sur Samuel Bezzina A.T.C.L.. A.L.C.M. Wara, bis-sehem ta’ l-istess Kor, ji©i esegwit l-Innu Març Popolari Marija Assunta, kliem u muΩika tal-mibki Mro. Leonard Farrugia. L-istess Banda tkompli bil-Programm Strumentali tag˙ha sakemm jasal il-˙in tad-d˙ul tal-purçissjoni meta ter©a’ ssellem lil Ommna Marija Assunta bid-daqq ta’ l-Ave Maria. 10.30pm Wara l-Barka Sagramentali u r-ringrazzjament kollettiv fi l-Knisja mill-G˙aqda tan-Nar tas-Soçjetà, il- Banda IngliΩa, St. Stythians Brass Band tag˙laq il-Festa b’daqq ta’ muΩika le©©era quddiem il-KaΩin. 155 CATERERS FOR ALL OCCASIONS

SCHOOL STREET, TARXIEN TEL: 2182 6226, 2167 7098 FAX: 2167 6891 JULIO & CHARLIE SACCO Qrendi Road, Mqabba Tel: 2168 3129

Jawguraw il-Festa t-Tajba lil Kul˙add jfakkru li huma jag˙mlu Xog˙ol fl-injam ta’ kwalità g˙olja PREZZIJIET MODERATI Fra e M aker Prop: Christian Caruana FOR ALL TYPES OF FRAMES 27, Saint Catherine Street, Mqabba Tel: 2168 3308 50 Sena Anniversarju Mqabba Football Club Promozzjoni g˙ar‐Raba’ Darba fil‐Premier jikteb is‐Sur Edward Galea, Segretarju Mqabba F.C.

Din is-sena ja˙bat il-50 2 diviΩjoni. Il-kumitat ta’ dak anniversarju minn meta ©ie iΩ-Ωmien ˙ass li kellu jipprova mwaqqaf uffi çjalment l-iMqabba jwassal lit-tim fi l-Premier Division Football Club. G˙alkemm lir-ra˙al u g˙alhekk sa˙˙ah it-tim b’xi ta’ l-Imqabba ˙afna jassoççjawh plejers li ma kinux mill-Imqabba. mas-seng˙a tal- kostruzzjoni, u li Xi ˙a©a li tat il- frott mixtieq g˙ax jie˙u l-˙ajja permezz tal-festi li fl -ista©un 1984/85 il-klabb kiseb ji©u ççelebrati, tul dawn il-50 sena il-promozzjoni g˙all-Premier l-log˙ba tal-futbol baqg˙et dejjem Division. B’hekk f’temp ta’ 4 snin, ˙ajja sena wara l-o˙ra. Huwa mit-3 diviΩjoni, il-klabb sab ru˙u stat ta’ fatt li l-futbol fl - Imqabba fi l-Premier. Snin li fi hom waqqaf huwa nieqes kemm minn g˙ajnuna kampjonat tas-sezzjoni rispettiva li rekord ta’ 37 log˙ba rning˙ajr manwali kif ukoll minn dik kien jikkompeti fi ha. Deher evidenti telfa. G˙alkemm it-tim safa relegat fi nanzjarja meta mqabbel mal-festi, li sa fl -a˙˙ar l-Imqabba seta’ jkollha mill- ewwel mill-Premier, kiseb però bil-g˙ajnuna t’Alla dejjem tim kompetittiv. Fil- fatt fl -ista©un g˙add ta’ riΩultati poΩittivi fosthom baqa’ g˙addej. 1977/78, it-tim tal-kbar reba˙ il- reb˙a kontra Sliema W. (1- 0) u promozzjoni g˙at-2 DiviΩjoni però draws kontra Óamrun, Valletta, Storja safa relegat mill-ewwel. IΩda l- Birkirkara u Rabat (li kienu reb˙u Sa minn Ωmien ta’ qabel u anke ewwel nofs tas-snin tmenin kienu l-kampjonat f’dak l-ista©un). Wara wara l-gwerra, fl -Imqabba dejjem storiçi g˙all-klabb. Fl-ista©un l-avventura fi l-Premier, il-klabb kien hawn xi forma ta’ timijiet tal- 1981/82 intreba˙ il-kampjonat tat-3 dejjem Ωamm postu fl -1 diviΩjoni. futbol, però dejjem kienu fuq baΩi diviΩjoni b’tim kollu mill-Imqabba Wara diversi tentattivi, il-klabb lejn dilettanteska. Insibu li fl -1955 (˙afna mill-plejers mit-tim tal- l-a˙˙ar tas-snin 80 ©ie mg˙oddi lilu ©ie ffurmat l-i Mqabba Ramblers minors 1974/75), waqt li fl -ista©un grawnd adekwat g˙at-ta˙ri© (f’dan F.C. li g˙al xi ra©uni jew o˙ra ma ta’ wara ntilfet il-promozzjoni iΩ-Ωmien it-ta˙ri© kien isir fi l-bit˙a baqax jiffunzjona, sakemm fl -1957 g˙all-1 diviΩjoni b’decider, xi ˙a©a tal-iskola primarja) li mieg˙u kienet ta˙t il-Presidenza tas-Sur Ìilju li twettqet sta©un wara (1983/84), tikkonsisti wkoll biçça art fejn seta’ Farrugia ©ie mwaqqaf uffi çjalment meta l-klabb sar champion tat- jinbena kaΩin ©did, li bil-g˙ajnuna l-iMQABBA HAJDUCKS F.C. Minn dak inhar sal-lum il-klabb baqa’ jiffunzjona b’mod regolari. L-ewwel kaΩin kien jinsab wara l- knisja (fi Triq San BaΩilju) u wara mar fi Triq Santa Katarina. Wara diversi tentattivi, il-klabb affi lja mal-Malta Football Association fl - 1963. F’dawn iΩ-Ωminijiet il-klabb kien jifforma ru˙u dejjem bi plejers Imqabbin u dejjem ikkompeta fi d- diviΩjonijiet inferjuri min˙abba li ma kienx hemm riΩorsi biex it-tim ikun daqstant kompetittiv b˙al ta’ bliet u r˙ula o˙rajn. Però fl -ista©un 1974/75 it-tim tal-minors irnexxielu jikseb l-ewwel unur meta reba˙ il- It‐tim ta’ Mqabba FC fl‐ista©un 2006/2007 157 IIs-Soçjetàs-Soçjetà SSantaanta MarijaMarija u BBandaanda RRee ÌÌor©or© V ttifra˙ifra˙ lillil MMQABBAQABBA FFCC ff’g˙eluq’g˙eluq iil-50l-50 ssenaena mmit-twaqqifit-twaqqif ttal-kaΩinal-kaΩin kkifif ukollukoll g˙ar-reb˙g˙ar-reb˙ ttal-promozzjonial-promozzjoni fl --og˙laog˙la llivellivell ttal-futbolal-futbol MaltiMalti

IS-SOÇJETÀ SANTA MARIJA U BANDA RE ÌORÌ V qieg˙da turi l-apprezzament tag˙ha lill-kumitat u l-istaff tekniku kollu ta’ Mqabba Football Club Youth Nursery g˙ax-xog˙ol siewi li qieg˙da tag˙mel mat-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙ tar-ra˙al tag˙na. Mqabba FC Youth Nursery tixtieq tavΩa li qieg˙da tilqa’ l- applikazzjonijiet ming˙and il-©enituri ta’ tfal li huma m˙ajra li jing˙aqdu man-nursery. Qeg˙din naççettaw tfal minn ˙ames snin (5) ’il fuq. Min hu interessat jista’ jikkuntattja lis-Sur Mark Bondin fuq in-numru 7905 1404. L-applikazzjonijiet jibqg˙u jintlaqg˙u matul l- ista©un kollu.

G˙al dawn l-a˙˙ar snin, Mqabba FC Youth Nursery qieg˙da tgawdi minn façilitajiet ©odda fosthom grawnd sintetiku li jifforma parti mill- kumpless ta’ Mqabba Football Club. ta’ ˙afna benefatturi u partitarji ewwel diviΩjoni. Wara Ωew© sta©uni Mqabbin inbena f’qasir Ωmien. Fl- jingrana mill-©did fl -1 diviΩjoni, 1990 waqt laqg˙a ©enerali nbidel mill-ista©un 2003/04 it-tim beda l-isem tal-klabb minn Mqabba jissielet biex jikseb il-promozzjoni Hajducks F.C., g˙al Mqabba F.C. g˙all-Premier Division. Wara tliet Fl-istess sena beda jintuΩa l-kaΩin il- sta©uni konsekuttivi jispiçça fi t-3 ©did li kien mg˙ammar b’façilitajiet post fi l-klassifi ka, din is-sena l- komdi ˙afna. Biex jamalgama objettiv intla˙aq. B’hekk inkisbet tajjeb ma’ dan l-avveniment, il- g˙ar-raba’ darba fl - istorja, il- klabb sar champion tal-1 diviΩjoni promozzjoni g˙all-og˙la diviΩjoni 1990/91 g˙all-ewwel darba fl - li ˙abtet eΩatt mal-50 Anniversarju istorja u rritorna fi l-Premier fejn mit-twaqqif tal-klabb. Fl-okkaΩjoni wara bidu ma©iku b’reb˙a storika ta’ dan l-avveniment, minbarra kontra Ûurrieq F.C. (3-0), it-tim fi l-promozzjoni, saru u g˙ad iridu tmiem l-ista©un re©a’ safa relegat. jsiru xi çelebrazzjonijiet. Fl-20 Fl-ista©un suççessiv (1992/93) il- ta’ Mejju 2007 ©iet inawgurata klabb re©a’ kiseb il- promozzjoni s-sala ta’ fuq il-kaΩin mill-Onor. Il‐President tas‐Soçjetà jirregala tifkira lill‐ President Mario Borg wara l‐ftu˙ tas‐Sala Joe g˙all-Premier g˙at-3 darba, fejn Ministru Louis Galea, li ssemmiet (Demsi) Bugeja. l-ista©un kien diΩappuntanti g˙all- g˙all-mibki ex-plejer u promotur a˙˙ar b’punt wie˙ed biss miksub. tal-futbol fl -Imqabba Joe ‘Demsi’ l-a˙˙ar tas-snin disg˙in, nistg˙u Fl-ista©un ta’ wara, wara 14-il sena Bugeja, waqt li fi t-2 ta’ Ìunju ng˙idu li llum in-nursery tal-klabb sa˙ansitra l-klabb ©ie relegat fi t- 2007 il-grawnd sintetiku li jinsab kibret sew fejn ta˙t it-tmexxija tas- 2 diviΩjoni fejn kellu jkun decider viçin il-klabb ©ie msemmi ad sur Mark Bondin, tg˙odd mal-120 li salva lill-klabb milli jmur fi t-3 unur il-plejer Ni©erjan Ikechukwu tifel ta’ etajiet diversi bejn is-6 u s- diviΩjoni. Hawn il-klabb baqa’ Chibueze li miet ˙abta u sabta tul l- 16-il sena. Fil-futur qarib nittamaw jikkompeti fi t-2 diviΩjoni ming˙ajr ista©un li g˙adu kif intemm. Aktar li jin˙asad il-frott billi naraw plejers prospetti ta’ xejn. tard matul is-sena mistennija jsiru Ωg˙aΩag˙ min-nursery mat-tim aktar çelebrazzjonijiet fejn il-qofol tal-kbar. Dan kollu sar possibbli IΩ-Ûmien Riçenti u l- tag˙hom ikun il-ftu˙ uffi çjali tal- wara li f’dawn l-a˙˙ar snin sar investiment kbir fuq il-façilitajiet Óamsin Anniversarju kaΩin. fejn inbena grawnd sintetiku 5- Fl-1999 in˙atar Ωag˙Ωug˙ mimli a- side, kif ukoll dressing rooms entuΩjaΩmu President tal-klabb, is- Mqabba Football Nursery u ©odda, arja ta’ rikrejazzjoni biswit Sur Mario Borg li l- g˙an tieg˙u kien Façilitajiet Sportivi il-grawnds, uffi çini ©odda g˙an- li jer©a’ jqajjem fuq saqajh il-klabb. Illum tista’ tg˙id li kull klabb nursery u ©iet livellata mill-©did Xi ˙a©a li rnexxiet, tant li fl -ista©un g˙andu n-nursery tieg˙u affi ljata l-art tal-grawnd prinçipali. Minn 2000/01il-klabb sar champion tat- mal-Youth F.A. u g˙all- Imqabba hawn nappella lill-©enituri biex 2 diviΩjoni u re©a’ kiseb postu fl - mhux eççezzjoni. Imwaqqfa lejn jirre©istraw lil uliedhom man- nursery tal-klabb, ’il bog˙od minn kull vizzju u konsegwenzi li j©ibu mag˙hom.

KonkluΩjoni Wie˙ed jista’ jinnota kif tul dawn il-50 sena, il-klabb baqa’ dejjem attiv u mhux çajta li ra˙al Ωg˙ir b˙all-Imqabba g˙ar-raba’ darba fl -istorja se jikkompeti fi l-Premier Division minkejja li fi r-ra˙al il- futbol ma jgawdix xi popolarità eççessiva. Nag˙laq dan l-artiklu billi nirringrazzja lill-Kumitat tas- Soçjetà Santa Marija ta’ l-ispazju li g˙o©bu joffri lill-iMqabba F.C. f’dan il-ktejjeb annwali. F’isem Mqabba F.C., nawgura Çelebrazzjonijiet wara r‐reb˙ g˙all‐promozzjoni fl‐Og˙la DiviΩjoni tal‐futbol Malti. 159 l-Festa t-tajba lil kul˙add. ÓAÌAR QIM Bar & Restaurant Prop. J. Cini Ag˙mlu l-˙ar©a tag˙kom bil-familja jew ˙bieb g˙all-arja tal-kampanja, f’ambjent kwiet u sabi˙. Tel: 2142 4116, 7949 7329 (Jane)

Evergreen Lawrence Green Grocer 32, Church Square, Mqabba. Tel: 9987 4318 Óxejjex friski, preserves, detergents u ˙afna affarijiet o˙ra Prezzijiet moderati

Alessio’s Old Cottage Triq il-Parroçça, Mqabba Tel: 2168 3292

Óinijiet tal‐ftu˙: Issibu dak kollu li te˙tie©u: Mit‐Tnejn sas‐Sibt: Kartolini, affarijiet ta’ l-iskola, rigali, 7.00am ‐ 12.00pm Ωraben u ˙wejje© g˙al kull età, 5.00pm ‐ 8.00pm kif ukoll videos, CDs, cassettes, fi lms, Ódud u Festi: affarijiet ta’ Hi-Fi u ©ugarelli 7.00am ‐ 12.00pm Il‐Banda Ìemellata waqt març matul it‐ toroq prinçipali fil‐Belt Valletta.

Il‐‘Corpo Bandistico di Santa Vittoria in Matenano’ fil‐bit˙a tal‐Palazz il‐Belt Valletta.

Il‐Banda Taljana quddiem il‐Palazz tal‐ President.

L‐Unur uniku ‘Les Etoiles d’Or du Jumelage’ mog˙ti mill‐UE.

Ritratt ta’ tifkira mal‐ Kumitat EΩekuttiv ©ewwa s‐sala artistika fis‐sede tas‐Soçjetà.

Ritratt ta’ tifkira ©ewwa l‐Bini Muniçipali tal‐Kunsill Lokali ta’ l‐Imqabba. Jidhru s‐ Sindku s‐Sur Emanuel Buttigieg u Kunsilliera fil‐le©islatura ta’ dak iΩ‐Ωmien.

Il‐Banda Is‐Sur Mancini, President ‘Corpo tal‐Banda Taljana waqt Bandistico bdil ta’ rigali mas‐Sur di Santa Carmel Zahra, President Vittoria’ li tas‐Soçjetà Santa Marija mag˙ha sar u Banda Re Ìor© V. il‐Ìemella©© storiku.

Kunçert Bdil ta’ strumentali mill‐ rigali bejn banda mistiedna iΩ‐Ωew© matul il‐festa Sindki tal‐1997. rispettivi. Il‐MuΩika Marjana u l‐Knejjes Parrokkjali ddedikati lil Marija Assunta, f’Malta u G˙awdex kitba ta’ Mro. Raymond Attard

Bil-muΩika l-bniedem jesprimi u sew jekk le. Dawn il-knejjes diversi waqtiet tal-˙ajja minn tieg˙u, kienu jqabbdu surmast tal-muΩika kemm dawk ta’ fer˙ kif ukoll ta’ li jissejja˙, Maestro di Cappella. niket. Bil-muΩika wkoll il-bniedem FiΩ-Ωminijiet l-img˙oddija f’Malta esprima s-sentiment devozzjonali u anke f’G˙awdex kellna g˙add u reli©juΩ lejn Sidna Ìesù Kristu, ta’ surmastrijet li kienu Maestri di Ommna Marija u l-Qaddisin, l- Cappella f’diversi knejjes. Xog˙ol aktar dawk padruni tal-ibliet u l- il-Maestro di Cappella hu li jie˙u ir˙ula tag˙na ta˙t id-diversi titli li ˙sieb jorganizza u jesegwixxi l- nag˙tuhom. muΩika sagra litur©ika fi l-knejjes Anke lil Sidtna Marija nag˙tuha tag˙na. Peress li f’Malta l-poplu ma ˙afna titili sbie˙ fosthom tal- tantx kien ikun jista’ jmur it-teatru Karmnu, tar-RuΩarju, taç-Çintura u min˙abba li ma kienx jista’ j˙allas, Ωgur li ma jistax jonqos li jiddomina kien imur il-knisja biex jisma’ l- dak it-titlu sabi˙ ta’ l-Assunta, it- muΩika g˙aliex ma j˙allasx fl us. Tlug˙ fi s-Sema bir-Ru˙ u l-Ìisem Tant hu hekk li l-knisja kienu jsibuha ta’ Sidtna Marija. Il-jum tal-15 ta’ b˙ala t-teatru tal-fqar, apparti li Awissu g˙andu wkoll rabta speçjali f’çertu Ωminijiet il-muΩika li kienet mal-©Ωejjer Maltin u G˙awdxin g˙ax tinkiteb kienet wisq teatrali u n-nies F’kull festa u f’kull ra˙al insibu kien propju f’din id-data li fi l-Port il- aktar kien ikollhom mo˙˙hom fi l- dik il-biçça muΩika, parti titulari, li Kbir da˙al il-famuΩ Konvoj, li kien kantant, tenur jew il-baxx milli f’dak tkun mistennija ˙afna u tant tqajjem ta’ g˙ajnuna kbira g˙al missirijietna, li qed ji©ri fuq l-artal waqt il-funzjoni entuΩjaΩmu fost il-parruççani u l- tant li laqqmuh il-‘Konvoj ta’ Santa litur©ika. Din ma kinitx ˙a©a sewwa. partitarji tal-festa patrikulari. Din Marija’. Tant hu hekk li Ommna B’hekk imbag˙ad il-Papa kien ˙are© tissejja˙ ‘antifona’. L-antifona li ti©i Marija Santissma ta˙t it-titlu ta’ l- il-famuΩ ‘moto propio’ u g˙adda esegwita fi l-parroçça ta’ Ó’Attard Assunta hija l-Padruna Speçjali tal- ordni biex kul˙add jimxi mieg˙u hija biçça xog˙ol ta’ dan is-surmast gΩejjer Maltin. sabiex l-muΩika li tinkiteb tkun aktar u kompoΩitur Ûejtuni. Hija antifona Il-qima lejn l-Assunta fi l-©Ωejjer sagra u ta’ devozzjoni. sabi˙a b’melodija li tpaxxi l-widna, Maltin g˙andha g˙eruq fondi ˙afna kif wara kollox huwa mg˙aruf u hija mifruxa ma’ diversi r˙ula. Parroçça Santa Marija g˙aliha Mro. Carlo Diacono. G˙alhekk tajjeb li fi l-bidu ta’ dan l- – Attard artiklu nag˙tu ˙arsa ˙afi fa lejn dawn Fil-parroçça ta’ Ó’Attard ta’ Parroçça Santa Marija l-ir˙ula billi nsemmuhom. Dawn kull sena, nhar il-15 ta’ Awissu, ti©i – Mosta huma: Attard, Mosta, Mqabba, ççelebrata b’solennità kbira l-festa ta’ Il-parroçça tal-Mosta, ddedikata Qrendi, G˙axaq, Gudja, M©arr Marija Mtellg˙a s-sema b˙ala titular lit-Tlug˙ fi s-Sema tal-Ver©ni u Din©li. Fil-gΩira G˙awdxija ta’ dan ir-ra˙al sabi˙. Fil-parroçça Mqaddsa Marija, hija wa˙da mill- wkoll insibu Ωew© parroççi li huma nsibu li sa minn dejjem il-muΩika eqdem parroççi li nsibu fi l-©Ωejjer ddedikati lil Marija Assunta li huma, tas-surmast Carlo Diacono kienet Maltin. F’din il-festa partikulari il-Knisja Katidrali ta’ G˙awdex li ti©i esegwita fi l-©ranet tal-festa. nsibu tiddomina lill-familja ta’ tinsab fi l-Belt Victoria u l-Knisja Min hu verament dilettant u j˙obb muΩiçisti Nani, peress li l-muΩika parrokkjali tar-ra˙al taΩ-Ûebbu©. il-festi Ωgur jaf x’kapaçi joffri dan il- kollha li ti©i esegwita matul il-©ranet Drawwa antika u qadima ˙afna kompoΩitur Ûejtuni, li huwa wie˙ed tal-festa titulari hija kompoΩizzjoni fi l-©Ωejjer tag˙na hija l-muΩika sagra mill-aqwa muΩiçisti li qatt kellna tal-familja Nani. Fosthom insibu 162 fi l-knejjes tag˙na, sew jekk parrokjali f’Malta fi Ω-Ωminijiet l-img˙oddija. l-antifona li ©©ib l-isem ta’ Virgo verΩjoni ori©inali. Hawnhekk tajjeb ta’ Malta u G˙awdex, l-aktar biçça li nsemmu xi ˙a©a dwar l-antifona muΩika li tiddomina fi s-servizzi tal-parroçça ta’ l-Imqabba. muΩikali waqt il-funzjonijiet litur©içi Il-verΩjoni ori©inali ta’ l-antifona fi l-Qrendi hija l-antifona. L-antifona tas-surmast Vinçenzo Bugeja, li li hija miktuba ori©inarjament g˙al tindaqq fi l-©ranet tal-festa titulari din il-parroçça mis-surmast Carlo fi l-parroçça ta’ l-Imqabba, hija Diacono i©©ib l-isem ta’ ‘Hodie ‘Nativitas Tua’. Din l-antifona ©iet Maria’. Din hija verament biçça komposta g˙as-santwarju BaΩilika xog˙ol sabi˙a ˙afna b’melodija li ta’ Marija Bambina tax-Xag˙ra tpaxxi l-widna, kif wara kollox hu G˙awdex. Din hija xi ˙a©a li spiss mag˙ruf g˙aliha dan is-surmast u ti©ri li diversi antifoni ji©u esegwiti kompoΩitur Ûejtuni. f’aktar minn parroçça wa˙da. Jien L-antifona ‘Hodie Maria’ ma sinçerament ma tantx nara li hi ˙a©a tindaqqx biss f’din il-parroçça tal- tajba g˙aliex l-antifona hija biex Qrendi imma ti©i esegwita ta’ kull ng˙idu hekk, l-innu prinçipali tal- sena wkoll fi l-parroçça BaΩilika u qaddis padrun tar-ra˙al. Santwarju ta’ Marija Bambina ta’ l-Isla. Din l-antifona fi l-parroçça Parroçça Santa Marija BaΩilika ta’ l-Isla tindaqq ta’ kull – Qrendi sena nhar l-4 ta’ Settembru, fl - Prudentissima. Fil-preΩent il- Il-parroçça tal-Qrendi hija anniversarju ta’ l-Inkurunazzjoni Maestro di Cappella ta’ din il- parroçça antika ˙afna u g˙alhekk ma ta’ l-istatwa ta’ Marija Bambina parroçça Mostija huwa Dun Ìwann jistax jonqos li t-tradizzjonijiet f’din u tindaqq bl-isem ta’ ‘Gloriose Galea. il-parroçça kienu, g˙adhom u jibqg˙u Virginis Marie’. qawwija ˙afna. F’din il-parroçça Parroçça Santa Marija nsibu lis-surmast Carlo Diacono Parroçça Santa Marija – Mqabba jiddomina fi s-servizzi tal-muΩika – G˙axaq Il-parroçça ta’ l-Imqabba hija sagra litur©ika fi l-©ranet tal-festa Óal G˙axaq huwa ra˙al sabi˙ parroçça antika u bi tradizzjonijiet titulari ta’ Santa Marija. Ovvjament u huwa mog˙ni wkoll b’˙afna qawwija ˙afna; tradizzjonijiet li il-muΩika ©iet komposta minn dan xog˙lijiet artistiçi l-aktar fi l-©miel g˙adhom qawwija sal-lum. Matul il-kompoΩitur, però wara l-mewt tal-knisja parrokkjali. Hija knisja il-festa titulari f’©ie˙ Santa Marija tieg˙u l-muΩika g˙addiet f’idejn it- barokka b’arkitettura perfetta u Mtellg˙a fi s-Sema, il-muΩika tifel tieg˙u, Mro. Frankie Diacono li b’˙afna xog˙lijiet tal-arti, kemm sagra litur©ika esegwita fi l-knisja wkoll dam snin twal jag˙ti s-servizz ta’ pittura, b˙al pereΩempju ta’ parrokkjali kienet minn dejjem u tieg˙u f’din il-parroçça. Wara l- Francesco Zahra, u kemm ta’ skultura g˙adha sal-lum tas-surmastrijiet tal- mewt ta’ Mro. Frankie Diacono, il- fosthom ta’ Marjanu Gerada. La familja Bugeja. Sabi˙a ˙afna hija muΩika g˙addiet f’idejn is-surmast qed insemmu lil dan l-iskultur Ωgur l-antifona, li g˙alkemm ilha tindaqq Dun Ìwann Galea, li g˙adu f’din il- li ma nistg˙ux ma nsemmux il-©miel ©o l-Imqabba snin kbar, però mhix il- kariga sal-lum. B˙al f’kull parroçça ta’ statwa titulari li g˙andu dan ir- ra˙al, li hija xog˙ol tieg˙u stess. Fl- opinjoni tieg˙i, din hija l-aqwa biçça xog˙ol tieg˙u, g˙aliex ix-xog˙lijiet tajbin tieg˙u huma ftit ˙afna peress li Gerada ma kienx xi wie˙ed speçjali jew li g˙andu xi xog˙lijiet kbar, g˙ajr lil Santa Marija ta’ Óal G˙axaq u l- vara sabi˙a tal-Kunçizzjoni li nsibu fi l-BaΩilika ta’ l-Isla. Kien hawn ˙afna aktar skulturi u statwarji a˙jar minnu, fosthom l-g˙alliem tieg˙u Salvu Psaila li ˙alla warajh xog˙lijiet kbar, fosthom il-vara tassew artisika u li ssa˙˙rek bil-©miel tag˙˙a tal- Madonna tal-Karmnu taΩ-Ûurrieq. Ni©u issa biex nitkellmu dwar il- muΩika sagra litur©ika fi l-parroçça ta’ Óal G˙axaq. Din il-parroçça 163 g˙al Ωmien twil kellha b˙ala parroçça, jekk in˙arsu ftit lura naraw Malta, g˙andu l-knisja parrokkjali Maestro di Cappella lis-surmast li mal-medda taΩ-Ωmien kien hemm mag˙rufa wkoll b˙ala r-‘rotunda’ u kompoΩitur Carlo Diacono. Il- diversi surmastrijiet muΩikali li taw g˙ax g˙andha l-g˙amla tal-knisja muΩika tal-Cappella ta’ Diacono is-servizzi tag˙hom. Però dan l- tal-Mosta imma aktar fi ç-çokon. damet ti©i esegwita snin kbar. Wara a˙˙ar Ωmien il-parroçça Arçimatriçi F’din il-Parroçça partikulari, il- l-mewt tas-surmast Carlo Diacono tal-Gudja kellha x-xorti tgawdi muΩika sagra litur©ika li ti©i beda jag˙ti s-servizz tieg˙u t-tifel xog˙lijiet muΩikali mill-isba˙, li esegwita matul il-©ranet tal-festa tieg˙u Frankie Diacono. Wara huma kompoΩizzjoni ta’ wie˙ed titulari kienet sa minn dejjem il- Mro. Frankie Diacono da˙al jag˙ti mill-ulied tar-ra˙al. Qed nirreferi muΩika tas-surmastrijiet Camilleri s-servizz tieg˙u s-surmast F.X. g˙as-surmast Angelo Pace li dam u nistg˙u ng˙idu li ma nbiddlu qatt Sammut u fi Ωmienu ma kinitx ftit aktar minn 50 sena jag˙ti s- g˙ax wara li spiççaw u da˙lu o˙rajn tindaqq l-antifona ta’ Diacono imma servizzi tieg˙u, kemm fi l-knisja fl okhom xorta wa˙da l-muΩika kien idoqq wa˙da li kiteb hu stess. b˙ala Maestro di Cappella, kif ukoll baqg˙et ma nbidlet qatt. MaΩ-Ωmien Issa f’dan l-a˙˙ar Ωmien beda jag˙ti b˙ala surmast direttur tas-Soçjetà da˙al is-surmast F X Sammut li dan s-servizz tieg˙u il-kor ‘Amadeus MuΩikali ‘La Stella’. ukoll kien jesegwixxi l-muΩika tas- Chamber’, ta˙t id-direzzjoni tas- Tajjeb li ng˙idu li s-surmast surmastrijiet Camilleri speçjalment surmast direttur tieg˙u Brian Cefai Angelo Pace, li miet ftit taΩ-Ωmien il-famuΩa ‘Quddiesa l-Kbira’. u qed ter©a’ ti©i esegwita l-antifona ilu, kien jag˙ti s-servizz tieg˙u fi Ω- Wara dan is-surmast da˙lu diversi tas-surmast Carlo Diacono. Ωew© festi li jsiru fi r-ra˙al tal-Gudja, surmastrijiet o˙rajn mag˙rufa. kemm dik titulari ta’ Santa Marija kif Parroçça Santa Marija ukoll fi l-festa f’©ie˙ il-Madonna tar- Parroçça Santa Marija – Gudja RuΩarju. Illum qed joffri s-servizz – Dingli Il-parroçça ta’ Bir Miftu˙ jew tieg˙u ibnu, Mro. Frans Pace, li Ir-ra˙al ta’ Óad-Dingli huwa a˙jar kif nafuha llum tal-Gudja, kompla fuq il-passi ta’ missieru çioè parroçça antika wkoll u b˙al kull hija fost wa˙da mill-eqdem parroççi li jag˙ti s-servizzi tieg˙u kemm fi l- parroçça g˙andha wkoll g˙add ta’ li nsibu fi gΩiritna. Tant hu hekk festa titulari ta’ Santa Marija nhar tradizzjonijiet marbuta mag˙ha. Il- li hi l-omm ta’ parroççi o˙ra tal- il-15 ta’ Awissu, u f’dik sekondarja festa f’din il-parroçça ti©i ççelebrata madwar, fosthom il-parroçça ta’ f’©ie˙ il-Madonna tar-RuΩarju li ti©i ma’ dik ©ewwa l-Im©arr, nhar l- Marija Annunzjata ta’ Óal Tarxien. ççelebrata fl -ewwel Óadd qrib is-7 ewwel Óadd fuq il-15 ta’ Awissu. Il-parroçça tal-Gudja propju dan l- ta’ Ottubru. Il-knisja fi ha diversi xog˙lijiet sbie˙ a˙˙ar ©iet imΩejna u mg˙ollija bil- tal-arti u skultura fejn tispikka Ωgur ©ie˙ ta’ Arçipretali. Parroçça Santa Marija l-istatwa titulari ta’ Santa Marija li Il-knisja hija mΩejna b’xog˙lijiet – M©arr, Malta hi kopja kwaΩi eΩatta fuq l-istatwa kbar ta’ l-arti, kemm pittura u kemm F’dan ir-ra˙al il-festa ad unur ta’ Santa Marija li nsibu fi l-parroçça skultura, fosthom l-istatwa titulari Santa Marija ma ti©ix iççelebrata fi l- ta’ Óal G˙axaq bid-differenza li fl ok ta’ Santa Marija xog˙ol ta’ Vinçenzo jum propju tag˙ha imma fl -ewwel an©lu wie˙ed g˙andha tnejn. Dimech. Óadd fuq il-15 ta’ Awissu. Dan Rigward il-muΩika sagra litur©ika, 164 Rigward il-muΩika f’din il- ir-ra˙al li jinsab in-na˙a ta’ fuq ta’ kien hemm diversi surmastrijiet li o˙ra g˙andu wkoll ix-xog˙lijiet g˙idna, il-Maestro di Cappella tieg˙u fosthom il-pittura tal-koppla preΩenti huwa s-surmast Colin li hi fi nta u l-istatwa titulari ta’ Attard li huwa wkoll is-surmast tal- Santa Marija mog˙tija b’rigal mis- Banda ‘Leone’. Soçjetà Filarmonika Leone. Fil- gΩejjer G˙awdxin it-tradizzjonijiet Parroçça Santa Marija g˙adhom qawwija ˙afna. – Ûebbu©, G˙awdex Il-muΩika sagra fi l-gΩira Wie˙ed mill-aktar ir˙ula g˙oljin G˙awdxija hija tradizzjoni antika li nsibu fi l-gΩira ta’ G˙awdex u qawwija ˙afna l-aktar fi r-Rabat, huwa bla dubju ta’ xejn ir-ra˙al fi l-BaΩilika ta’ San Ìor©, fejn taΩ-Ûebbu©. F’dan ir-ra˙al sabi˙ g˙andhom wie˙ed mill-aqwa korijiet u arjuΩ insibu knisja parrokkjali l- li nsibu fi l-gΩejjer tag˙na – ‘Chorus ©miel tag˙ha. Knisja li hi miksija Laudate Pueri’. kollha r˙am: l-artal, l-ambone, Biss fi l-knisja katidrali hemm is-sedja, fonti tal-mag˙mudija, ukoll kor li huwa ‘Chorus Ecclesiae konfessjonarju, via sagra eçç. L- Cathedralis’ u li jag˙ti s-servizzi ir˙am kollu ©ie maqtug˙ mill-istess muΩikali tieg˙u b’mod regolari waqt ra˙al. Din il-knisja g˙andha wkoll il-funzjonijiet litur©içi. it-titular tag˙ha lil Marija Mtellg˙a Fil-knisja katidrali, il-muΩika li s-Sema. taw is-servizzi muΩikali tag˙hom. ti©i esegwita mill-‘Chorus Ecclesiae L-inkwadru titulari huwa Aktar tard beda jag˙ti s-servizz Cathedralis’ waqt il-funzjonijiet nkurunat fi lwaqt li l-istatwa hija tieg˙u b˙ala Maestro di Cappella litur©içi fi l-©ranet tal-festa ta’ Santa xog˙ol li sar f’Marsilja fi Franza. s-surmast Patri Louis Bajada, Marija, u li tkun ta˙t id-direzzjoni Wa˙da mit-tradizzjonijiet sbie˙ ta’ Karmelitan, li issa ilu g˙al snin twal tal-Maestro di Cappella Colin din il-parroçça hija l-festa li ti©i f’din il-kariga. Il-muΩika li ti©i Attard tkun muΩika m˙allta ji©ifi eri ççelebrata f’©ie˙ Ommna Marija esegwita f’din il-parroçça matul il- ta’ diversi kompoΩituri fosthom P ta˙t it-titlu sabi˙ ta’ l-G˙aΩΩiela. ©ranet tal-festa mhix ta’ kompoΩitur P Bugeja, Mro. Jos Sammut, Colin F’din il-festa ting˙ata b˙ala tifkira wie˙ed imma muΩika m˙allta b˙al Attard u anke ta’ kompoΩituri biçça g˙a©ina li fi n-nofs tag˙ha jkun ng˙idu a˙na Perosi u Valuaro. barranin b˙al per eΩempju Mro. hemm l-ittra ‘M’ li tfi sser Marija. Defi ce u o˙rajn. Il-muΩika sagra f’din il-parroçça Il-Knisja Katidrali tal-Belt Il-knisja katidrali ta’ G˙awdex tkun dejjem bl-orkestra u l-vuçijiet. Victoria, G˙awdex kellha diversi surmastrijiet li kienu Matul is-snin din il-parroçça kellha Din il-knisja hija wa˙da miΩ- jmexxu l-muΩika sagra waqt il- diversi Maestri di Cappella differenti Ωew© parroççi G˙awdxin li huma funzjonijiet litur©içi. Fost dawn però dawn kollha ˙admu sabiex il- ddedikati lil Marija Mtellg˙a s-Sema. tajjeb insemmu lill-Kan. Martin funzjonijiet litur©içi f’din il-parroçça Il-Katidral g˙alkemm mhux xi knisja Portelli min-Nadur li dam f’din jsiru bl-akbar mod solenni u bl-og˙la ta’ arti kbira però b˙al kull knisja il-kariga g˙al snin twal. Kif di©à dinjità li jixraqilhom. MARTIN MONREAL IRONMONGERY Triq il-Bronja, Ûurrieq. Tel: 2168 2435 - Mob: 9947 6824 G˙aΩla kbira ta’ dekorazzjonijiet g˙ad-dar b˙al ruΩuni u burduri Kiri ta’: Fekruna tat-trinek, Concrete Mixers, Crane Jiggers, Si©©ijiet, Imwejjed g˙all-parties u Dekorazzjonijiet g˙all-Ìonna Monreal Paint Centre Over 10,000 colour... All kinds of paint. All Interior Decorations

Bronja Str., Ûurrieq. Tel: 2168 2435 • Mob: 9947 6824 165 Le©©enda ta’ San Pietru u San ÌuΩepp kitba ta’ Giovanni Farrugia (1975)

Kien veru Ωmien sabi˙ San ÌuΩepp ta’ missier ˙anin Meta kelli g˙axar snin Da˙˙al erwie˙ ta’ kull karattru Din l-istorja illi smajt Sorijiet, qassisin u ˙allelin2 Minn g˙and Wi©i Baldacchin1 Bosta niedma u qatt iΩjed ru˙hom ma j˙arbtu

Ósibt fi l-kwiet, kont jiena wa˙di Dil-Belt bniha Alla g˙alina Li din l-istorja nikteb poeΩija G˙al dawk l-erwie˙ tajbin G˙ax ˙alliet ˙sieb hi ©o fi ja Li jobdu l’ommhom dejjem Issa li g˙adni fi Ω-Ωog˙Ωija u j˙obbu lill-Bambin

Fis-sema hemm Ωew© qaddisin Dan kien l-g˙an ta’ San ÌuΩepp San Pietru u San ÌuΩeppin Kemm dam jie˙u ˙sieb il-bieb Dawn it-tnejn fi l-Ìenna qeg˙din Veru ta’ missier ˙anin Fejn Santa Marija u l-Qaddisin Lid-devoti tieghu dejjem ˙a ˙sieb

San ÌuΩepp dam Ωmien fi l-bieb Issa kien imiss Biex tal-Ìenna jie˙u ˙sieb lil San Pietru jie˙u ˙sieb U kul˙add joqg˙od fi l-kwiet Minn tal-Ìenna Viva Santa Marija, l-g˙ajta dejjem dwiet Fejn hemm iç-çkejken bieb

San ÌuΩepp ig˙id ta’ sikwit San Pietru qal lil San ÌuΩepp Sieg˙a ©dida ninsabu lkoll ‘Biex issa jid˙lu l-erwie˙ Ning˙aqdu, f’kotra wa˙da minn dak iç-çkejken bieb, Li xejn u ˙add ma jista’ j˙oll jien irrid nifta˙ bil-muftie˙!’

Lil Ìesù Ibni infa˙˙ru Hekk issa g˙assies San Pietru Li b’tieg˙U il-qawmien Tal-Belt il-Ìenna, l-bieb Nibqg˙u mieg˙u g˙al dejjem Li minnu jridu jg˙addu l-erwie˙ G˙ax Hu tag˙na il-˙elsien irid iΩomm il-muftie˙ u l-ktieb

Pietru darba qabeΩ qal U l-ebda ru˙ ma tid˙ol ‘Imbierek ÌuΩeppi missier tag˙na Jekk isimha mhux f’dan il-ktieb G˙ax l’Marija u Binha Ìesù San Pietru Fejn hemm il-˙ajja mniΩΩla Ûejjen il-Ìenna u wera ˙niena mag˙na!’ L-eg˙mil, kull kelma w ˙sieb

San ÌuΩepp ˙abb it-trinità mag˙quda Kull min jispiçça minn dil-˙ajja It-tlieta li huma ji©u mfa˙˙rin F’dan il-bieb itir u jmur San ÌuΩepp wie˙ed mill-mag˙Ωula Dan biss hemm g˙ad-d˙ul fi l-Ìenna Inkarigat mill-bieb, b˙al missier ˙anin Madwarha hemm iddur

IΩ-Ωmien bil-mijiet beda g˙addej Issa ©ara li darba wa˙da San ÌuΩepp dejjem fuq xog˙olu F’lejl ta’ skiet hemm fuq mistur B’inhar u bil-lejl Fost dawk l-erwie˙ qaddisa Ida˙˙al nies twajba li jobdu l-Mulej f’hena w f’talb mi©bura

Il-Óniena ta’ missier putattiv Óalliel it-tajjeb ra l’ San Pietru Mix-xitan, l-ispirtu kattiv Li ˙a nag˙sa sew Biex ru˙ jag˙milha spirtu nadif Óaseb li l-muftie˙ je˙odlu3 166 u hekk ida˙˙alha tgawdi g˙al dan il-mottiv Kif kien rieqed kul˙add hemm ©ew Kien baqa’ min ma ˙ax nag˙sa Hawn da˙al il-˙alliel it-tajjeb G˙ax San Mikiel ˙atfu fi l-˙in Nies ˙Ωiena saru tajbin ‘Óalli l-muftie˙ hemm isa, Talbu lil Santa Marija San Pietru ˙a nag˙sa miskin!’ U saru qaddisin

Fil-pront il-˙alliel it-tajjeb Anke int lil Kristu Il-muftie˙ malajr telqu Ç˙adtu g˙al tliet darbiet San Mikiel baqa’ g˙assa tieg˙u U l-˙niena ta’ Missieru San Pietru pront il-ktieb fet˙u G˙amlek g˙assa ma’ dan il-bieb

Sab li l-˙alliel it-tajjeb Issa naf x’nag˙mel Tah permess Kristu Ìesù Lill-Madonna l-kuruna sabi˙a Li l-Ìenna seraq NitlobHa sabiex tg˙enni Bi kliem ˙elu f’ilsienu Biex kelmti nΩomm s˙i˙a

San Pietru stag˙©eb u tbikkem ‘Tinsiex binti s-sehem tieg˙ek U ˙alef g˙al darba tnejn Tat-twajba fi t-ti©rib Li nies b˙al dawn Jekk t˙obb int lill-Madonna Ma kien jaf bihom xejn trid t˙obb anke is-salib!’

Issa eΩatt ta’ fuq il-ktieb Kompla qalilha San Pietru Attent noqg˙od biex jid˙lu n-nies ‘It-talb tat-twajbin ImniΩΩel isimhom irid ikun Ma ©ie qatt imça˙˙ad U kollox nag˙mel jien bil-qies. minn Alla l-Óanin’

Il-muftie˙ fi ˙Ωiemi jkun ÌuΩeppi u Marija Ma nafdah jiena imkien Irrid inlissen sikwit Noqg˙od ˙abib ma’ San Mikiel Dawn Ωgur ˙niena juruni U attent nippassi©©a ma’ kullimkien Fil-hemm u fl -inwiet

Waqt li dana San Pietru Oh ÌuΩeppi missier ˙anin G˙assa huwa kien Lil Pietru Ωommu ˙dejk Sinjura ˙abtet fuq il-bieb Tal-bieb er©a’ ˙u ˙sieb ‘Urini l-kamra li qieg˙da x’imkien’ Nitolbok mix˙uta f’ri©lejk

‘Biex kif ni©i G˙ax lilha is-seftura Rasi inserra˙ Sa j˙enn huwa Ωgur U l-bieb U s-sinjura Tifta˙li inti bera˙’ Hemm isfel i˙alliha tmur

‘Ara din!’, qal San Pietru U hekk San ÌuΩepp ‘Trid ti©i kif ismek inniΩΩlu Tal-bieb kellu jie˙u t-tmun U attenta g˙all-˙ajja tajba U hekk kul˙add tama jkollu G˙ax fl ok hawn hemm isfel tinΩlu’ Ìakbu, Ìwanni u anke Xmun

‘Issa ara inti dina Il-Ìenna wara l-˙ajja jmur Din tas-seftura tieg˙ek Lil qalbu bil-hena tfur Tifl a tajba w ˙anina San ÌuΩepp U j˙alli d-dinja ddur Int tafha g˙ax ilha mieg˙ek’ U l-Ìenna jmur fi Ωgur.

Tajba din Din tas-seftura Hi wisq isba˙ Minn tas-sinjura Riferenzi: 1 Wi©i Baldacchino kien xwejja˙ ˙abib kbir tieg˙i ‘Hemm hu, sinjura’, qalilha San Pietru 2 Il-Óalliel it-tajjeb li Kristu stess qallu - “Illum stess tkun il-©enna Skond il-materjal li inti tibg˙at mieg˙i” Il-kamra ti©i msawra 3 Sabiex jag˙ti l-muftie˙ lil sie˙bu l-˙alliel il-˙anin L-eg˙miel fuq il-˙niena ibbaΩat 167 Festa Santa Marija 2006 Rendikont Çelebrazzjonijiet fil‐Knisja

D˙ul Óru©

Ìbir bl-envelopes fi d-djar Lm 1, 369.00 Ûbilanç mis-Sena 2005 Lm 478.65 Ìbir fi l-Knisja Lm 486.00 Çelebranti u Saçerdoti Barranin Lm 204.00 Kaxxa quddiem l-Istatwa Lm 44.00 Orkestra u Vuçijiet Lm 816.00 Daqq ta’ Qniepen Lm 60.00 Dawl fi l-faççata, koppla u kampnar Lm 849.60 Servizzi ta’ kappi u kruçiferu Lm 53.00 Fjuri Lm 39.00 Envelopes u Printing Lm 37.85

Total Lm 1, 899.00 Total Lm 2, 538. 10 (e4,423.48) (e5,912.18)

Ûbilanç g˙as-sena 2007 Lm 639.10 (e1,488.70)

SIMPATIA CRAI Free Deliveries 5, Triq is-Salvatur, Qrendi Tel: 2164 2327 Mob: 9947 1926 Fax: 2164 2474

Fejn issibu kull tip ta’ prodotti tat-tindif tad-dar, groceries, ikel tal-friΩa, ˙obΩ frisk, Hot Fresh Bread minerali u spirti, rigali g˙al kull okkaΩjoni tal-familja, fjuri friski, ˙axix, frott frisk, confectionery, gazzetti, stationery, photocopies tal-kulur u ˙afna affarijiet! Matul il-Ìimg˙a tal-Festa, kull ©urnata se jkollna offerti u discounts fuq ˙afna served within prodotti sa lejlet il-festa. Matul is-sena ma’ xirjiet ting˙ataw promotions tal-Crai, u ma’ kull xirja ’l fuq minn 7 minutes Lm12.00 ting˙ataw ˙afna rigali.

168 E‐mail: [email protected]