r ARCHIEF aat ~-t behoud \'1'1 d( ~l1ork in9 "'" ~.at'd\cf\appel iJk.r \o,wah'leJ1rf' \'.JI"i de Dutf'to ~n IO:It:n1-I •<'Ó ..·,Ofdt•n hti L1ndtothap\bde1ch.o\tn WrKhtllrnd~ Vm;J:t1f('911fton •JOf!)C"U~ d. ""~Ik~ .., de korot.·•rw~ twn tot tW'IIlh9 ~r op tJIO.K"(1n'oHII)I'I W'llf "-'Ofd~ V1t9~
/4 ;:\,lltrn tr fat'ottwn W()orC:ipf\ c~re-tttt \IUT~tnng \'.at1 de. .unit'~) , .Jin hnutw.Jite'1
ffl bm.UnC)l'k. f'tfbooplanfl"')W'n th h.q:rl h n Mnl.tl ~ tr.. lOik ht'l. behoud v.Jn ",., w i'luh!f"l mt9~ ttn ~ l~ng "..tn UQtP~ f'lernMten in hd LJndKhtto•
.wl)tn n p4'CJt'(teft Wtdil!l WQfdfo-n ii<19""M."'\t. Ool 10lil!n ttl'l ~~ ~~pM. w.JJton~ Ut mogtl~t1~f'n \0001 fl'ft U.•lplaö~U." çao beclrJpM uh hel bofie.nqe.bf~
en de ••"'"'~ vttn non rartoUid rn;twt'\• flO)dcf wordt'n ondeno.;tn.
0.\QtnóJ.,~l n p'\ ,,.. het IJtnQitl'\ilpsbf~cld-.pl~n VOOt nNE>n qcbltcbyefl~h" proJ«tr:n V'.)Qr\fetll""n opg-:no"'"''' w.atóltvoor ," ovt'rllV mt:t d1rcc:·t be'tf~ken cn, 4 1 "~w tf'\bt)U~yr!~bl î"IJ Klocm""thuui•Truoptnb(orQ t n he\ veoet~W'<'!d egebted t uw•n M 11 f!f! do ~oii(JtJrpl u\wn, Oe rlht• •11'!m11"1? un tOO.rdtr\1'1 11 ~ ltgt b•l d~ tl~n gtt.ll-mci"'IIJ!t.e geme.er1te11. wa"àrbtj het ~21ml'!f1\'.:41 kl119tOr!JMt'l Du•n· " " " o ll,w.tlt!-l"lo. (SOBI ah De "'00fflt"ft1l"~\ v1m hl:t tAnd\C:hAJnbel ~ d,pi.J~ ~llf'f'f doot de:- g e-rn~nu~n Y'.tOtdc.-n o~ f\Ofn<" n bU dt> htult"ntng ~n hun bo\1~.t f'9'PI~'' bo •t~I«S en dOOf d:C' PrcHlnc:.r- b'i tfr l,.lltNr!tttno • .,., "<'1 nr~ol."., Zud Ho '"nd Wtu !IOSCh on SIJ)bbols ------~------~------J_------~r--_____ 1 ..., ,______De Duin- en Bollenstreek, Bijlage-rapport Landschapsbeleidsplan een landschap van betekenis Duin- en Bollenstreek Opgesteld door Bosch en Slabbers, tuin- en landschapsarchitecten, in opdracht van het Samenwerkingsorgaan Duin- en Bollenstreek. Lisse, 26 november 1997 Deze uitgave betrdi: een bijbge bdwrende hij lwr Landschapsbekidspbn Duin- en Bo!!t·nstrel'k. Er kunnt'!l aan dit rapport geen reelHen wor(kn ontleend. z·, \1) 1Jï Samenwt·rkingsorgaan Duin- en Bollt'JlStreek Alk rechtt'll voorbehomkn. Niets uit deze uitgaw mag worden n:rwdvoudigd t•n/ of openbaar gemaakt door middd \·an druk, förokopie, microfilm of op wdke andere wijzt' ook zonder n1orafgaande schriftdükt· toestemming van de uitgever. Voor alle kwesties inzake het n:produceren van gedeelten uit dit werk wende !llt'll zich tot bt•t Samenwerkingsorgaan Duin- en !3ollenstreek. Drukwerk: K1rstens, Leiden Tekst en kaarten: Bosch en Slabbt·rs, Den Haag Foto's: Bosch en Slabbers, Den Haag en Visions, Lisse Eindredactie: Erik Lubherink, SDB, Lisse Vormgeving: Robert Busschor~. ln!Otilm, Leiden ISBN lJ0-763Hl-02-X Inhoudtsopgave Inleiding ...... 5 7 Natuur . .49 .I Aankiding .o ï.l In breder perspectief. .49 Aard bndschapsbeleidspbn .5 ï.2 Duin- en llo!!enstn:t:k .·llJ u Opgave .5 ï.3 Kansen .51 1.4 \X/t•rkwijZt' .(, !.5 Opbouw van ht:t rapport .(, 8 Aandachtspunten bij de planvorming .53 H.l lleperkt ruimtebeslag .53 )~ 2 Geschiedenis .7 H.2 Then1a's .53 2.1 Geogenese .7 0 ccup aei egesc h i eden is .H 9 Uitvoeringsaspecten .57 \).\ inleiding .Si 3 Beleid .. .15 9.2 U i cv oe ri n gsp roj t'Ctt' n .Sï 3.1 Inleiding .15 9.3 Onderzoeks\Tagen ,()! ...... ;~(c... 3.2 Pact van Teylingen .15 t).-J. Thematische projecten .(d 3.3 Streekpb11 Zuid-Holland West .lH 9.5 Stinlult:ringskostt'll .()2 9.(1 Ontwerpuinn:rkingt:!l JJ] fi\1( 4 Landschap in verandering .21 5 Ruimtelijke opbouw . .29 10 Subsidieregelingen .. 69 5. I Dorspronkdijk basispatroon .....29 \0.1 Inleiding 5.2 Omwikkelingen .29 \1!.2 ltijksregdingen 5.3 Landschapseenheden .29 I 0.3 Provinciale regdingen Zt..·e en strand .31 Duinen .....J3 11 Vertaling naar bestemmingsplannen .. 75 Strandvlakte-reheten .35 I I. I Inleiding .ï5 Strandwa!rdicten .37 l I ' Ge\\·enste bestemmingsplanregding ..75 Zanderijen .39 11.3 Confrontatie huidige gt..·wenste bestemmings- Estuarium/ oeverwal .41 planregeling .. Hl J)roognlakerijen .43 11 A 1-landhaving . .. Hl Kagerplassen I veenweide .45 Verantwoording . . ...85 6 Bodem en water . . .47 6. [ Bodell\san\enstelling .47 6.2 Watt:rhuishouding .47 Het lamlschapsbekîdspLm hame-ert. evenals het Pact, een zij \'inden hun oorsprong in de- bchod!:e- om hie-r knel pbnperiodL' van 20 jaar ( 191m-2o! X). Het is daarmee eL'll puntt..•n van elders in de re-gio tot een oplossing te bren- Inleiding \·isie- op de- gewL'IlSte ontwikkeling van natuur t..'ll land gL'll. sch:lp voor de middellange termijn. Het landschapsbde-idsp!an vormt hierop het ant\voord van de streek. 1.1 Aanleiding I-IL't !a(l(\schapsbele-îdsp!an is een uitvoeringsge-richt plan. I-kr verwoordt de ruimtdij kt· visie van de streek zelf ten l-Iet g:edl: concreet aan wat de verschillende partijen de aanzien van gewenste landsch;1ppdijke ontwikke-ling. Ik I )u in- en Bollenstreek is l't'!l gebied waar op t'l'il komt..·ndl' t\\·intig j:lar op het gebied van naruur en land gdÎ.lntlulet..·rd vanuit de eigen kwalite-iten van ht..·t ge-bied. beperkte opperdak te ved ft.Jncrit·s samt•nkomen. Elk \';lil sc!J 2.2 Occupatiegeschiedenis 2.2.1 Prehistorie, Romeinse tijd en definitieve vestiging De eerste bewoning in de kustzone vindt plaats in de oude duinen, zo 1n -1-500 jaar geleden (de steentijd). Waarschijnlijk zijn sindsdien de hogere delen van de strandwallen en de oude duinen permanent bewoond. Wel dwingen de voortdurende verstuivingen de bewo ners af en toe tot verhuizen. In de Romeinse tijd is de Oude Rijn de noordgrens van het Romeinse Rijk. De monding van de Oude Rijn wordt intensief bewoond; de strandwallen en de Oude Duinen zijn de belangrijkste vestigingsplaatsen. Na de teloorgang van het Romeinse RUk neemt de bewonings intensiteit in de vierde eeuw weer ;lf. Van de 7 e tot de I Oe eeuw wordt opnieuw ccn deel van Op de f.:~wrt 1'!111 1900 is de (11/r/c r!jm/1(1/Hfill,\! 11(1,\! ,l!ocd de strandwallen en de ocvers van de Oude Rijn 0 2km i11 de pcm·fcri11g hcrkc11bdar 2.2.2 Periode 1/00 tot /500 Omstreeks I ! ()() sluiten de jonge duinen langs de kust zich aaneen. Hierdoor stagneert de wateraf\'ocr \';111 de Oude Rijn naar zee. Men is opnieuw gedwongen om voor de bewoning de hogere delen op re zoeken: de strandwallen en de oeverwallen langs de rivier. Vanaf 11 (}() worden de uitgestrekte Vl't:ngebicden van Ho!land en Utrecht ontgonnen. Om het gebied te ont wareren worden grcppds gegraven. Hierdoor klinkt het veen in w;1ardoor de problemen met de waterat\'oer ver der toenemen. In de strijd tegen de wateroverlast worden de krachten gebundeld. In 1220 wordt het Hoogheemraadschap Rijnland opgericht waarna maatregden worden getrotTt:n om de waterbeheersing te vt'rbeteren: door de laagste delen van de strandvlakten worden weteringen en toch ten gegraven om het water versneld af te voeren en er worden dijken gebouwd om het land tegen het water te 't .Hdflt:t;•H b(i Katw!J'k. DoM hn didHsfibbcn t'dll de RUn ::<~,I,'CII de J..:,uw{ikcrs een Pcclbt'ltwcndc tot"k 'filll'f-l•lf'ftld 11.1 -11.111f11U.i.'ll/ ·'C 1 ·nu!llii!.\\Ptli~J u! p.i.l,l]S.I.\II_i_.l;; ppii p.l.\ 1p.1o.\\ .13 • w;l/II•Zi.'l,l,Jil ,Jd.l,llf.l.' 111'11J.iJ/III f.Îtf.l.l.IJ.l fl/1/l:::,J,~ii' J'IIPII/Uifl/1.11111_11/ "tt.lp,>tt~.lt)t)p Jl:t:tltliit·!p tt.>JJI'.\\jlt!eJ.lS ·ptt!Jtl.\.l:tltun s.!.>pJtld JtH t\,ll:-jt:j.\ptn'JlS ,;;1 .1/' liJ 1/,liJt',lfJ'IIPIJ.> ·'fllll'.t u.'f·lf1 .lJ•'_~;;· u.lJU•'-11 .tttt.u J..:_ 1 ·'I' ji•w;! ,lp l.!tl'.\:-t;1J_L .lp UI'.\ TI.1JUIT ,lp .!tHl.\ \!,lp.!O.\\ 11101J.l0t)J\ -![\,1,\ ,lp U~ t!,1j),l!LJ-l:tl ,liJI:j (,1,1.\ U.lp.!O.\\ ,lj10~.l,ld ,17.,1p tq • u,; pt!otU.II!J\\ nq .!1!\:j,\] "U,ll=-jl'J.'j11li'J.l~ .lp Ut!.\ tl,lj,ljl ·l!'!!·;ïiuw u.;:-p.l.\\ ,lJS?irq .>p Jnop U.1iiu!J,lJ,>.\\ .>putTJS,;q .1p UI'.\ iill!Jl·1.1Lj.!.l.\ .>:tl!pumpensJ,I.l\'.\\ 11! u,l;iu~J,lJS,I.\ll~ u,l:-jt'tu iuq.;)!l!·'' u.>,> 1~p s~ Sj;1.>(J ·u,1.\t'.l~b:tl J.u:n:p.!J~ ;1sp~.>-j .>p 1J1.IO.\\ -J\10 ,llPS!.ilOJOt!lJ.l,l] .1p \l,l ,l!li!OUtl.l,; ,1Jlll.1:-tl·l.!JUIT ,l(! !....SlJ 1 liJ ·u.>puotp.l.\ .11:1!:-jj-1 J,l\1! U:1llt:I:.\VJJ Joop u:1p IIXfl.\.11 );\·lf'l!ll.fi!'I'J'I.l/1~ j J -.1.1s .1spmuu1_1 ,1Js:-tn.~iimpq .1p t!.>p.IO.\\ .\\11.1,) .1L 1 .1p u 1 ·.wup :-t!'!i;1PJl:l:qJ.Iq .J,lJtp.l J:-t,>,l.Jq ,1l.1( 1 ·u,>J "jl,IO;'ipuq \l,l,l lil!.\ l!lll.!l\l,l.l PIJ m:qdU.l.l!lllj ,;p S! :-jiT;\ -,;';1n,lJ,>q ,lJ J,l.ll~.\\ PIJ wo pil;1piluet: l!!pï1up u.1,1 J,l;1tll ·x.•jdtuo.lsoq JOOJ?i 11.1,1 :-jOO J,lJI:j u.> ll!\1.1 t!.1,i JtHlp U.l.\ J;1l] puw 1p.1o.\\ Pi\\ ·wtu:tl .11 .!,l,lUI l!P s~ wo.\.n:rp 'l!!! -,lillUo 'S!Illjj)lll!\ lOJ l!ll :-trH,lJ1~·1j.1ii J!,1o.d m:t:JdU.lJ!I1q ·'p do ·puew!npu.1uu~q .1p 11! tl.lpuoJ;'i ,;J,l;'inq ,1p do ,>ssq !!q tl.lpod ·'P u.1 .!.1,1tuU1,1J-I J,>q \!,lJl.IO.\\ ~~~JOU.\ U;1iJ;)!\ !-~Z ·n.l,l)1.1,10t\ l!,l,l lil'.\ .\\110t1J!i1 _jO S!lltj.l,ljl ,l)SJ,I,l ~!V ·u,>J.>!ll ,lz,;p 1!\:.\ 'i1u~ili,l!iJOtl.lp lOl ll,lJOJS,>q -p!.i t1;1,1 UI!.\ ilu~ti!.l0.\1110 Joop uensmo uC!z StJ,ll!llq p.11\ .1]1.10.\\ .\\\1,1,l .1[1 .lp liJ "U,lJ1UOJiJJI11lJ!ID \J,lfi,;J,1ii !!LJI'U ·s~ Jt't:ljtP:-tJ,llj .>p .100.\ Jlu!?J!,l.!p.;q U,1,l U,l\1\.IU.\ nz ".\,l]O.!Ji sp.>.>.lS J1q~p: iJou Sj;;,;p (.IITU,lSSI!f'x\) l!,IJS.!Oj-J ,lp nq iloU Sllt:l!J SJI!OZ -.!,'"1.\;10 .HlOp l!.lj1.!0.\\ U,ll!!:.\\pllt\l)S ,lp .!,1)lpt: t!.l.l,l\1\ll.l,l,\ 'll,lSli:I:JdtJ,lJ!Illl UI\\ IP].l:-j t1;1JO[S,l;'il!,l,IU\T ibou.>7il:ll \l,l,> .(i.!.l;'fl'llll~(ltl.lf' ·'!' /U/111_11/ 1111 /1,1;;";\fl ·'f.ll'.llj/.1_\",1"!" I !;:::'Hf) .u.ttll_t,ltlilli,'Jil'I'J·/ /.llf .>JI'tl:: f'lll'f ·'f'lh' PIJ 111'.1 ll.lf·'(/ ·,'f-UJI/hl .lo'ff.Îp;;(l/1/ /.1<1:-j ,l,'f.(/.1Zi/11'.1JIItl PIJ .1}.<"/Jll'f .>JI' 'J.l,ld.IJ.I. ,1:;: 1/.1,1 .1!11'11 t(I.UJ.<".I;'i' 1/.JJ/1 ~(UIJ ·'f./f/';-,'IUN .lf' 11/'.l ;;:l/111'1' .IJl f!H .l.I.Jll!.lJ•'f .lJIJ.<".I.l.l Ïo'fl'l'l/1,1,'1";\',,,,,/f! 11.1./,J/11 ll{i:: ./11/,l,l .l(; {-,l.::.f ·'/' liJ UllJ-1 '.U.lj1UOJilJS;1,l?i, tll!l!JSJ\10 nq.!,1!J-I ·p:fiU,ltu.l.1.\ pun.t?J -.!;1ptio ;1p ).>tu J,>Jl:[ tl;1 ),;z,>?J nzdo lrUO.\\ jlllOJ?iU,>,\Oq ,lJ\!qJt\)!1.1.\ ;1(} "[J,l:fi;1.\\ .lpiJooq.J.>.\ (1;1 j)lll!l\JI! ,l?J~JPUij,liJ,>J do tl;1).1\!l!.\ .>p;1.1q J,lut detpspuq .\\11;1~ll ll;1;1 Jrnsmo .Ij 'U,l.\l!Jil,>l.1 tPUI!t:A ,1p;1.1q U,lp.!O.\\ U,l.LIO.\ ,IJ JP puez J,il[ tuo T~.JlTt!l>mq.>il ;1J?ionq ·•:-tn!;1:-ttJo.H.:lsmo unq do u;1p -.10.\\ U.liJ,l.\\ .;pno ,l(_j ·u,>OJl!O.\ ;1) U.lp;1lS .>p tm\ .\\t10q ,;p JOO.\ purz Jet:u iln:.t.\ ;1p m:e wo ,pm:z.•~F. u.>ue.,,pue.m ;1p u;1 pueJu~npu;1utt!q .>p unz .\\!1;1;1 .>pu.•!w.;,,;)z ·'P Jeue1\ II.Jf.l.ul'lll': 11.1 /f.l,IIJI.ljf11i[ ·p.1;1J,1qJ;1.\ :-tf!JlP!ZUlT u.;p!.ll tt.l UPJ.iiTH ·uwp.!.1JSWV J,1llJ u.>iitl!J111!q.P.\ ,;p unz U\!1!.\:-t;l.I_L ·'P UI~.\ il,ljUIT ,;p P{t\J lichte bodemstructuur en constante waterhuishouding . ·Ltult\' 11 i ti !'dit'ri 11.!.!·'"-'illl 2.2.5 Periode 1ï50- 1900 l ;,l.ld,/11/t:!.! hi !d!li!!_!,l<'dnni. l'llirnlf'ld.IU!'!I Tweede helft I He eeuw bereikt de buitenpla;ttscultuur zijn hoogtepunt. De toegenomen vraag naar hout maakt bosaanleg tot een renderende investering. Na een perio de van ontbossing wordt opnieuw bos aangeplant. Bij de landgoederen ontst;~an aanzienlijke bossen met monu In de l8c awl' ri'Mdt hU 1/c l!!lli~!!ocdacn ht•s amt.!!ch;~;d. De srr,mdmr/lm 1'1111 ;\'tlt>rdw!jk !'11 Lisse wMdc11 mt'f dc::c mentale lanenstelsels en hakhoutpercelen. "f<',Jwgr~!Jischc kaart l900. lal/1~\!t'Cdt'lllll'ikkdi!l,l! l'adidJt. III'Jd.'J'1-'f.1'/''W'J.''f'lll''J /l p.1!q.>;iu:lpj1!HI ·p.IIT.\\f!.i.\:li 1]1.10.\\ ii'U!~ .ton.\ J,"lJU!~ss.l.t,ïlU! lJl.tO.\\ P;J!LPi PJ-1 ·u.1ii'i1q ,1.1 J,"l,"l_l!J.>d .1p S! I) 1 (J I ptiO(J ',10) ~.1,1]S .l,"l)t{J,"l ~!ll.ltp."l.\ PlJ JlU,l,)ll -!'!PP;JJS.I."l.\ ut:.\ ~f!p;iow p.1.\ oz !·1;JpU.1jlf1!tu .>p?.!JU,lJ Pl( .I:lj1U!ltl ~OOJlSlStl~ ,1p ltUmJ iÎU!l!lljS1UO .l.\\ll,1!U ,lZ,l)l .PV•J .\\11.1.1 ,;z:~p U!jbfi '.l.Wlll! UI.l.lJS.'Ï.S.t:lJt:.\\ ,1~)!pnmru J,"llJ !!q.n:e.\\ S.!.>pt:SJ.>0.\.1,>.\ ;JJS:-j!!.l:iJm;pq ;'lp S:iJUI!{ ,l{U\:ll ),)\U ·untUJt:d ~l!.qq pjll.\,"l:.Îttee 1)1.10.\\ iîqs.P.11! .1oop uep U,"l~~;J.IJJUO ti! !lP l[->!Z t!;'lp.>.lS ;'lp U."lj,"l~Fi!·\\Jl!O !!q.I.>!J-1 'Ul?J-J ,"lU:lO.I:) ,1.1!1:1 ~f!j.I11Ill\!U lJq J;J.ilU!!j P!ll .lilJO.\ UnJ ;l.\\ll,i!ll :lZ:"l(J ·p:.l.>j J,1q mT .I."lJe.\\ .I.•Jtu 1.>!u u,l.\!!.lp;'lqnu!P!·"lJ.I;JJP.\\ ;1p .iltu:!oz -U.>ttl.>\dUIOJ l.>q U,l J11'.1SJ1tle(J .>p 111:.\ Jd,l.lOO.lSii'U~U,"ljUO -;J'.iun: (tV) tmp.!."llStuy .11?\?ll iiu~pu~q.J;J.\p_lonq .1.\\ll,"l~u .1p )."lq P!·1pq 1.1q u! tp!z lFl~~!·\\ltlo t!."l.n:r .l.>iî!Js;Jz .1p _tnn:A .I::lJIU.I.îlUlll;'!J.H:q-1 .1p mop S.II?.\\P lp.!O.\\ .\\11:-J;l ;')I rL u!i;1H 'l!.>l![t:.\q ')j!!piotu tP.illl!)1ll!q.P.\ ;u,1).1U~ lP .>.\\ll,1!tl m:.\ .il.1Jllt:e ;Jjl :lpU."l)j<'JSl!ll Ut:.\ S! .I.>Jl?.\\]1UOJiJ l!([ -~lf!-!Jl .!,l)P.\\.>;JZ ,1]1102 'll !•l.U,>J l 1.1.\n.ljl."ll} lp.!O.\\ .l;'l;'lltUJllllll:lJ.IE!:j-J PIJ UI:.\ .ilu!'.iil;JJii'OO.!p Jjl .100( J pq do pq.t;"lJe,\\ UJ;J sp; :J!P P!:ltuez.IJ.\ .IJlt:.\\ poz ptTJ J~!.>.t;J:iliuq tJ,');) JOl j1.1,1;J!lUC:JSlle.!Pii' Ul!·lljtl,lSSI!S tJ,> .lS.1Jiî ,1!.'11PtfX.1 -1•'l./ÎJ-1Jl-)i\' -Jon.\ u,;,; .•1d.1!P ,1JO.tii' do l[J!Z ~p.>q ti;Jll!llP JP .t.•puo -JS:.Î:l() U,lSS\11 p:.\\pUC.llS .>p lpJO.\\ ttV ,1]1 s.ihn:1 ';JUOZ ,1} ·.n:eu,;sse/\\ -~fq.>p.>lS.I,"l.\ \:l:llJ-"liî :;i,;ou,1:.Îeu lJ,1,1 10.1 .l!ll ll:lJ1!·'1/~!~-\\Jl:)j Çf76L-006l apDUiJd 9'('(' puo.I P:l!lpii'u!np Pl] ll! U;JUUO.\\:l:.Î .!:lJP,\\ )jOO Jj1JO.\\ se ;'lp .l!;'lo.tii' ti!'! ti .1pno .1p m.\ S.l;'!.\,10 .1p do ïnqd!t[JS ,\\\1;'!;1 ;'!j1!P!ltlJ:.ÎJll Pli!:J '(U.1ti!I1Pii'tt!P!·"lj.l,ill?t).\ ;""JSU!t:p (!,1 lJ,1P!·'l til?.\ p.>Oj.\ll! .1p J.ïpuo v;m )~1?1!.1 P·'!q.>iî PH "(.1.1J' -.J;"lJSlll\i) ll;lll!l1P ;J)l 11! iiu!Uli!.\\.I;JJt?.\\ ·'P uns tS}-{1 Hf ·p.1!lpiî )jnppuq pq ue.\ ;'!)UI! lU I;J,l,\ ül.!.î.\ -.l,"l:liJ.1Stl,1UU;Jj1) l\T.l.\liJJJ;JSl'! U,l iiu(fi'o.!p.t.1.\ m:.\ .iljO.\;'lii' '.I.>J 1?.\ \u! np t!.>U!J.U,lJU,"l.\n.tp:ll] l!,l .\\noq:.ÎU!l!O.\\ ,"lp UI:.\ iÎU!j1!;l.lql!n sp: J~llJS!tll s! .InmJnJ ,1([ ·p.t;lpn.\\J;l,, J,>,î.\\ uJpunsdo !W,\ iili!IHl!.\\ ,;p JO) uJp;)JS ,>JO.!il ,;p UP.\ U.î.\!!.ip.•q'.iu!P!·1j 'Jt{JilP ,>JlU:.l u,;,; iîuq F'l,"l.\ t!.îp.IO.\\ :ii'!J.t.1p u;l.te!' ,1p liJ ·lnoquf!tu ueA ·'!Dnp -.!,lJl?.\\ ,1p .\\!l;J;J ;~ptt;'l!JU:l~:bu U,1pp!tll U;Jdou :.Îll!~JO.\Jq .1p -;J·~H!-\\lllO ,1:-jnj;Jp;J.lS ,1p Ht!,;,;u .1pn!.1.1d ,1siîopon-eu .>p tq -md .1p .!00.\ u.; un:ii ,"lJ u.•i1.1l tl:ltl!11P ;1p w:.\ iiti!•'!llJS.t;J.\ ue.\ !;JO.!:.Î ;Jp ll;) J;J)I?.\\,1l~Pp.t;Jddo Pq tie.\ iiUH!!l.\.1;'!.\ ;'!(I ;yll_l.'f./ÎJ·lf1,l/.''.l.! l .1p wo :wep;biîutT J!H.1qpp:eu p;J,\ pop ii'!J1:l]:l.1.\\J U;J;J Ptt! ,\it_IIIII_I.IJ./.1]1: IJ l!.>U!IlP ·'P ll! S! .\\11.1,1 ,"l]S;i!JU!.\\1 ll!ibqppti."l!JU,1:ii';JU Pli!:J 6Uifi3lflf1MJUO iJSDOf100-DN LTZ 1/.lll_l!lf' ,lfi 11_1 j):)fi/PP.\tlH ·tn:e:Tiuoo.\ .\\11.•.; .1z.•p m:.\ il!J.!.1p u;,.tef 0p u! Jm ~lf!lq Jf!.Ip.>qn.t.1pmz PJ-1 ·u.lSJITjdtl,"l.l!!lq ·u.>wo~ ·deqJs .>ii'qrttLIOO.\ do U."lilli!UIUI,>]S;Jl] ,1.\\ll,"l!l! l!J1 ~pn,lq Sj,"l,l( j .ilm.Ip;Jiî Plj U! .ilu!ii!n.u.>.\ .ïp .10op S;J!Jt:pii',1.\U!l1P ;'ltiUI!j -ptW[n.i:-Jplll;z ~f!.ili,1J.I1:1?.\ U,l;J JOJ p.i:l,"ltll.ll:JSUl:Jp;-1 u.1p •(tël>i) -.1sp.>o.\ ,"l~:l!lS!.l,"l)~t:.Iq .1p lt:p l'"!f!Jq .I,1Jq ·p.\\llOlJJS;Jq j;J!l -.10.\\ P:l!q.>iîu;J[\E.\\pllt:.IJS Pl[ uP.\ ll:JI;JP ,1)0.1!.) ')Jlll:{.!:1p[od ii'mzu.1piloi\ '(J-ï:(11) qil.i.lfi t!.lp ll!~.\ w.>!i!t\\ ·(~C( 1 I) -!SOd '.l1Ti p.n:ed.>i\ .iluqf!.U,"l.\ .>p PlU ·'!P 'U,îJ.!OOSU:l)llqd U.> -tl!llP U.>SS!l.l U;'liJUPii'.i:lAO ;Jd.t;'li{JSS:ltll 111!\!JSJliO f!q.!:l!I-f P!.le{AJ !?JJtH?S '( t J ( 1]) 0.\efl lS :u,;z!!ll\ll,1)j;J!Z Jt(JS!Jll:!l[J p:JUIT Pt[ Ut:.\ ;Jt!!W,10J ;Jp lJ1.10.\\ ~f!\:l~lll~AIIt:V ·~p.>q ')Jlti.JOA;"lii'lllo t1.1p.10.\\ UJUplp Jp tu:.\ -.\sd P·1!Lpil PtJ u! 'J-"l!Z tPii'!JS."l.\ .\\nJ.• .>Jsil!lli!.\\J u!n·'H :.ÎJO.\,"l:.Î lOl :l!ll?J;JiJ,"l.\ Jj1 Ut:.\ ii'tt!:fi'!ll.IJ,l.\ U,l,1 U;J;J,ilpq 'J~f!.i ]·1·'P tl,l;J tl.1 ptn~m~npu:1mqq :lp ~oo .wem 'U:lJ!l?,\\pueJJS 11.1 ~! lltJII.l;"'f,l.J ::- .Hf.l···.u /l'_ltf.d.,·11 -.!.>.\ 1]1.10.\\ 11;'!!\!ll! Jlli.II'J;lSj1,10.\ ;J.tmeu Ut:.\ J,1J-! '!l:l!\!lU .1pU.1.I;JJS;JJ JP U.1:ljJI: P!N ·pii.>piiut:r 1p.1o.\\ U:"ll.U:!~.\ ,1Jt[J;J.t ~fqmmru PlJ m.\ iiu!Jsnuet~ u.1.> JOl J,1Jt:.\\:ll~t?J.U.1ddo '.>p.ï.tq tie.\ j:lSj:llS ll!J!P U,1;'! f!q.n:e.\\ 'U;J.\t~.tib:l.\ U.lp.!O.\\ ·iîut:'.i do ,îUIS!.I,lOJiJ.l\!Oq .Pq Jlt!O~ _il!l Plj m.\ ,l!Jr.Il]~1ll! .1p .lP!·"l! ?iu!.J,>.\!nz.too.\ u.;,; s~mpuo tPjl:l!t.pil .•JO.!~ Ïmo.tii'll;lJ!Oq uee ,1~pmpq ;JpU.>!:lo.I.il -.1,1j1 [[,1Jt!f ,lp lij 'U,')J!:'1JJ,l.l ,lJ \liD :pJd SJI: l:pplt!O tJ,"ljUO.\\ · (uoo.\ puez ;:.lurzu.>pii'oi\) lJ,l;l Jt:eJSlUO .\\l1."l,1 ;:~pu;J!JII;Jil;1U ,1p UI?.\ ~lj:l!j .1p::1;1.\\l :1p U[ ll.1ll!lljl U:l jllll~.IlS 'U;JSlPt:[dpt:q,;q!llll~l JOl l{J!Z ~n.\\JP}] U.ljt:Ul?~;J!Jt:.IJ!9ll! :lillt:j JO (:-jf'!.\\ll:)J j.It?l:U;JSSI~J\\ tiP.\ p.l_l!/.l;i:li.l,lf!/11':: ;>il_l/'.1·)./ijl,l. 1 u.> ~n.\\p.tl)DN l!.ï!:l~~!·\\JliO '.iu![,lSS!.\\.\\!1,1;'! ,;p s~,1,1.1JSUI(J U.îli!11P) S;J!'JJ,1,1Uiil!llP .1i!JPtulSUI1~ U! II:lilur.\."lildo ljUO,\\ .l_JJI'.l.U,lJ .lf' 111'.1 ~/t_IJ.l•'/o'f.I.Ill/1() J,"lJ!:.\\ l!( J ·p.t.1.•.n]~1 u_t_,1ii p.l!q.•ilu!np 1.1q 11! J."llt~.\\,>l)ji?J.\ ·u;Jpnoq:lil .ilu!ii'il:l] -.1,1ddo 1p.1o.\\ .13 ·u.•un.\ ,11 ure :.Î!Jt:nmun~ stPp.•W.\\poz -ioo.1p ·'P u.•J!nq u.;ssqd.t:l'.it:)J ;1p m~,, P·'!q.1TI PIJ lpJO.\\ 'lt.•p;JJS .1p !"!qnt u.lpuo.Ii1pmz ,1p do u,;:;l:;l!! 'JS.1,>iîJsii',1() ·'P U,lJO]S.1q lJ1.10.\\ Jj;'l.\\do liJii'q ;JJJd:l!j1 l!ll .I;JJt:.\\ l!lOZ spf!zJ:lPliV ".It:t?qtt.>~.l.îl( TI!uepoz SJP p(!1p: iiou ilU!J·')·\q.I.>.\ sp:oz ·.•lspno ·'( 1 'U;JSJt:qdu. .: ,,,,.".I f I . ~~· i i-J 0- 2km 0 2km ontwikkelt zich een keten van min of meer complemen In de duinen en langs de binnenduinrand worden voor verbonden. Daarnaast streefi: men naar een hernieuwde taire stadsgewesten. Deze hebben verschillende tî.mctio• zieningen voor dag- en verblijtSrecreatie aangelegd. imegratit: van natuur en landbouw middels de instelling nele accenten; Hootêistad, HofStad en Havenstad. Tussen Daarnaast blijkt de bollenteelt het gebied een specifieke van teelt- en spuitvrije zones, maar ook door het stimu de stadsgewesten zorgen but1èrzones ervoor dat de recreatieve aantrekkelijkheid te verschatTen. In de na-oor leren van natuurvrienddijk beheer van slootkanren en Randstad zich niet tot een aaneengesloten stedenring logse periode neemt het bollen-toerisme in belang toe. perceelsranden. ontwikkelt, maar dat de verschillende onderdelen her kenbaar blijven (Tweede Nota Ruimtelijke Ordcnil1g, l.dlldl>tl/111' J 966, Nota Ruimtelijk Kader Randstadgroenstructuur, Tot 1960 breidt de bollenteelt zich in een hoog tempo 1985). uit. Met de techniek van het omspuiten zijn alle bodems Door de toegenomen kennis van techniek blijkt de met zand in de ondergrond om te vormen tot bollen gesteldheid van de ondergrond nauwelijks een belemme grond. In een brede zone langs de kust \Vorden graslan ring voor een stedelijke inrichting. De ontwikkdings den omgezet tot bollengrond. Ten noorden van de lijn richting wordt meer bepaald door de aanwezige inti-a Sassenheim-Noordwijk ontstaat een nagenoeg aaneenge structuur, De verstedelijking ont\vikkdt zich in toene sloten bollengebied. Inmiddels heeft de provinciale mende mate 'los' van de landschappelijke ondergrond. omspuitverordening hieraan vergaande beperkingen opgelegd. Onder invloed van de toename aan vrije tijd, de groei Na 1960 neemt het bollenareaal als gevolg van de stede van de mobiliteit en de economische groei neemt de lijke ontwikkelingen gestaag af. In de Duin- en Bollen recreatie in de Duin- en Bollenstreek toe. streek verschuift het accent van productiecentrum naar In Noordwijk en Katwijk breidt het aanbod aan recn.' handelscentrum voor de bollenteelt. Dit heeft een toena atievoorzieningen zich sterk uit. me van de bebouwing (ondersteunend glas, opslagbedrij ven, expediticcemra) tot gevolg. Verspreid over het gebied omwikkelt zich, gekoppeld aan de bloementeelt, glastuinbouw. Bij Rijnsburg ontstaat et:n 3~UU geconcentreerd glastuinbouwgebîed. 3?!'10 ~ ~ 3UUO Starnmfnr/;nr 2750 Als reactie op de snelle ontwikkdingcn in het grondge z:.uo ~· bruik en het daarmee gepaard gaande verlies aan natuur 2250 waarden ontstaat een actief natuurbeleid. ?000 De natuur heeft -met het Natuurbeleidsplan en het 1750 Nationaal Milieubeleidsplan- een eigen plaats veroverd in 1!'i00 de Ruimtelijke Ordening. 1250 In de Duin- en Bollenstreek zijn natuurreservaten en 1000 t934 '39 '40 '46 '50 '55 '60 '65 '70 '75 '80 '85 '90 '91 beheersgebieden aangeduid. Op dit moment wordt gezocht naar magdijkheden om te komen tot een hech te ecologische hoofDstructuur waarin de belangrijkste natuurkernen via 'verbindingszones' met elkaar worden al niet is begonnen. in t'en neerwaartse spiraal tt'rt'cht bollencomplt:x verliest het uiteindelijk van andere krach komt. ten als de verstedelljking. Beleid! I )c dml; (IJl dt ,i!.l'll!ld Dr Cl"l'l/(li/Ji::JI!' /lcfd:cni.'' J'dll lldfllllr c11 {,md.•dl•lfl Bdangrijk probleem binnt'n dt' Duin- en Bollenstreek is Het Pact ht:chr grott' \Vaardt' aan de kwaliteit van natuur 3.1 Inleiding dt' druk op de grond. Op t't'll relatief beperkt gebied en landschap. Nit:t alleen vanwegt' hun intrinsit'kt' waar komt een grote verscheidenheid aan fimcties samt'n: bol den. maar ook vanuit een t:conomisch oogpunt. Het Pact van Teylingen en het streekplan Zuid-Holland kntedt. weidebouw, glastuinbouw. wonen en \Wrken. Het Pact benadrukt dat t't'll aantrekkelijk landschap ook \Vt·st zijn richtinggevend voor tk uitwerking van het n:creatie en toerisme. natuur en landschap. in economisch opzicht van onschatbare waarde voor de bndsc hapsbeleidsplan. fvkt uitzondering van natuur en landschap hebbt:n al die strt:ek is. In het Pact zijn dl' hdeidsuirgangspunten zoals die z~jn functies de natuurlijke nt'iging om te groeien. zij claimen Een aantrt'kkdijkt: Duin- en Uol!t:nstrt:ek biedt et'n unie vastgdegd in de n.'rschilknde rijks- en provinciak nota's ruimte voor t·en wrdere economischt' ontwikkeling. kt: commt:rciële kans om producten en bt'drijven uit de \"l'f\\'l'fkt. Maar ook dt' natuur claimt meer ruimte. voor een goed strt't'k van een meerwaardt: tt' voorzien. Dit leidt tot l-kr streekplan is nauw op het Pact ati;estemd. In een functioneren is een zeker minimumart:aal wrt'ist en moe nÎt'tlWt' pt'rspt:ctien·n voor dt: gehdt' agrarische sector in enkel geval geeft het streekplan ten aanzien van onderde tt'n de \'erschîllende gt:bieden met dkaar in verbinding de streek. len een it·ts scherper gestelde fórmulering. zonder dat dit staan. Ht:t P:1cr stdt dan ook onomwonden dat in het land aanleiding geefi: tot ernstige discrepanties. Eerder is spra Dt: verschillende functit's dreigen in elkaars vaarwater tt' schap moet worden g:eïnvt'stt't:rcl. Het beschouwt cit: ke van een aanvulling. ~era ken: elkaar in hun ontwikkding tL' blokkert'n. Duin- en Bollenstreek als et:n 'product'. evenals de In L't'Il dergdijke situatie. waarbij de vraag naar ruimtt' Vduwe. de Waddt'n of Zuid-Limburg. Dt' opstellers van In dit hoof(:lstuk wordt aangeduid war volgens Pact en ved groter is dan beschikbaar. zijn de economisch sterke het Pact verwachten dat elke streek in de roekomst zich streekplan de inrichtingsopgan.' voor het landschapsbe timeties in ht't voordeel. Wanneer 111en aan dit proces sterke-r zal gaan protileren om haar aantrekkelijkheid te kidsplan is. geen sturing geeft dreigen dt: t:conomisch zwakke func \·ergroten. De streek die ht:t het bt:stt' doet krijgt de tit's als natuur t'll landschap in het gedrang te komen. mt:t:ste aandacht en kan rekenen op succes. Het Pact onderkt'nt dit probleem. t'll zot: kt naar een 3.2 Het Pact van Teylingen t'vemvicht waarin alle functies zich kunnen ontplooien. 1-!t·f tljliJ',tdrdrrrn I 'diJ dt nrcd: 3.2. 7 Het belang van natuur en landschap tor hun recht komt:n. Het Pact kit:st nadrukkelijk voor een wen·e1H.I. gezamen "fit.'St'll l)clw11d t'll tlllfll'il..:l..:rliu.i!. lijk toekomstperspectief. 1-lt:r Pact ht'cht bijzondert' bt'tekt'nis aan natuur t'n land I :111 :~rt't'im' lid prakcn/maatrcgelen kan wor te ruimtelijke uitwerking te geven. den behouden en verbeterd: Voor het landschapsbclcidsplan zijn met name die afSpra De gespecialiseerde glastuinbouw in RUmburg en • wrstcrkin"::-. en acccntuerintr~ van de noord-zuid land- ken van belang die richting geven aan de ruimtelijke Valkenburg moet worden bchouden en zo mogelijk wor sc hapssrructuur. planvorm ing. In het navolgende worden de voor het den versterkt. Speerpunt in bchoud en vcrsterking van Lk • tegengaan van een vcn.krc vcrdichting van de open landschapsbcleidsplan relevante af»praken op het gebied Rijnsburgsc/Valkenburgse glastuinbouw is het met kracht strandvlakten door bedrijtSbebouwing. kassen en andere van bollenteelt. gcspecialist:erde glastuinbouw, wonen. ter hand nemen van vernieuwing, revitalisering en ver lintbcbou\ving: landschap, recreatie en toerisme. natuur en ecologie op dichting van het bestaande, verouderde glascomplex. • ht..·t aanbrengt'll van kavel- en wegbeplantingen op de rU gezet. De nieuwe t:n vernieuwde glastuinbouw zal daarnaast strandwallen: gerealiseerd dienen te worden binnen een landschappelij • het aanbrengen van beplantingen op de erven: n)tfm m n)ffnl(tlllfJllt·.\· kc inbedding. Bovendien zal er een -al dan niet verwe • aankleding van het landschap door inp;tssing land Uitgangspunt bU het Pact is om het bollencomplex voor ven- rdatit: worden gelegd met de (andere) vormen van schapsvcrstorcnde elementen; de langere termijn in de streek te handhaven en te ver verstedelijking en ecologie. • behoud. vcrsterking en herstel van de waardevolle land betereiL Om de centrumtîuKtic te kunnen bchouden is schappelijke eenheden. alsmede landschapsecologische behoud, en zo mogelijk aanvulling, van het teeltarcaal f[(l/1("1/ relaties; noodzakelijk. Het Pact \\'Îjst groot.schaligt: verstedelijking van de • bchoud van de landgocdcomplcxcn: De teelt dient binnen afZienbare termijn in een 'duurza Bollenstreek van de hand. De streek wil maximaal in de • behoud. \'Crsterking en herstel van zicht!Unen: me' context te geschieden. Eén van de mogelijkheden eigen woningbehoefte voorzien. Daarom wordt beperkt • behoud en versterking van de buHi:rzones tussen de om die duurzaamheid te bercikt:n is de watersysteem be ruimte geboden voor een groei van de kernen binnen kernen en de overgangen russen natuurgebieden en nadering. een vastgcstelde 'verstcdclijkingscomour'. Voor Voorhout culw u rgcbicdcn; Verweven in en met het bollenarcaal moeten ecologische is deze contour nog niet eenduidig bepaald. Hier is spra • behoud van het bollcntedtgcbicd en de waardevolle vcrbindingen tussen de nawurgcbicdcn worden gereali ke van een 'stippelcontour' die uitwerking behoeft. graslanden; seerd. • bescherming/regeneratic van de duinen. Een belangrijk landschappelijk aspect is dt.• handhaving: Bij De Zilk en De Ruigenhoek wordt een hydrologische 3.2.3 Conclusie van de openheid. butlt.-rrandzone omwikkt:ld teneimk de kwel (die wordt Het Pact kiest voor een gezamenlijk toekomstperspectief Ten aanzien van het ondersteunend glas is afgesproken wrwacht na stopzetting van de grondwaterwinning in de waarin het begrip kwalitt:it centraal staat. Het Pact hecht dat per bedrijf maximaal 3.()()() 111~ mag worden gereali duinen) op te vangen en ecologisch tt.' gebruiken. niet alleen aan de kwalîteit van de Duin- en Bollenstreek seerd, behalve in de' vrijwaringszone ondersteunend glas' Nabij Lemevreugd wordt ()() ha natuurontwikkeling als productiegebied, maar evenzeer aan de kwaliteit van waar geen opgaand glas is toegestaan. gerealiseerd. Hier ligt de nadruk van de omwikkeling van haar natuur en landschap. Daarnaast bepleit het Pact zoveel mogelijk uitplaatsing aan kwel gebonden natuurwaarden en herstel van de Zij ziet natuur en landschap ook als economische time van fimctioneel met het landschap strijdige bedrijven. oorspronkelijke rdatit: tussen inzijg- en kwelgebied. ties. Een aantrekkelijke Duin- en Bollenstreek gedl: het Uitplaatsing kan geschieden naar -uit landscha ppdijk Het Pact streeft naar een meer aaneengesloten natuuront gt:bied in zijn totaliteit letterlijk een 'meerwaarde'. oogpunt- minder waardevolk snipperlocaties of naar wikkeling in de duinen nabij Noordwijk. Daartoe wor Het Pact roept dan ook alle partijen op om gezamenlijk bedrij f~tcrreinen. den enkele met de natuur strijdige functies (campings, te komen tot een 'opwaardering van de streek'. Daarbij wordt er naar gestredd de vrijkomende bebou zweefdiegvcld, gronthvaterwinning, een aantal vt:rspreid wing te saneren. gdt:gt:n bollenvelden) uîtgt:plaatst. Het Pact stelt het bt:grip kwaliteit cencraaL Het is ook Het Pact strt:di: naar een mt:t:r aaneengesloten natuuront om die rt:den dat niet expliciet wordt aangegeven hoe 1\((l'(d/i(' t'/1 ftllTi.'lllt' wikkeling rond dt: landgoederen door aankoop van de in veel hectart:n er nodig zijn om aan een dergelijke 1-lt:r bollentoerisme is een belangrijk onderdeel van het dit: landgoederen verwewn bollengronden, waarna de opwaardering gestalte te geven. In dt: Now van I3eant bolle1tcon1plex. functie meer in ovneemtemming wordt gebracht rnt:t dt.• woording bij het Pact is een globale indic;ttie gegeven De aam\·t.·zigheid van een fljnmazig netwerk van voet natuunvaarden. van de oppervlakte die nodig wordt geacht om de droge en fietspaden bevordert het toerisme en de recreatie. Het Tenslotte stredl: het Pact naar behoud en versterking van t:n natte verbindingen te realiseren. Het betreft hit:r circa Pact streeft een verdere uitbouw van dit netwerk na. de waardevolle graslanden. Hier diem nadere tlÎt\Vt.'rking 5-t- ha. maar dat is uitsluitend voor de ecologische verbin te worden gegewn aan natuurvrienddijk behet:r van dingszones. . \.·,1/111/f t'/1 /:(,l0~it' ot:wrs. homwallt:n. erf- en \\·egbeplantingen, zoveel Voor een landschappelijke opwaardering is meer nodig . Het Pact beschouwt natuur ;lis een onlosmakdijk onder mogelijk door de agrariërs zelf ('boerennatuur'). Over hoeveelmet:r laat het Pact zich niet uit. \Vaar het deel v;m het landschap van de streek. Natuur geefi: een primair om gaat is dat de kwaliteitsdoelstdling wordt kwalitatie\·e, n~creatieve en t:Conomische impuls aan de I! :u u m .\ /i/in1 gehaa!tl. gehele streek. l3twe!H.Iien maakt het -in grott:r verband 1-kr Pact streel!: naar t:en duurzamt: omwikkdîng, ook op dt:el uit van de ecologische hoofdstructuur. Daarin moet ht:t gt:bied \\lil de milieukwaliteit. Daartoe wordt Tegelijkertijd geeft het Pact nadrukkelijk aan dat er maar wordt:n gdnvt:steerd om dit: te verbett:rt:n. gestred(J na;1r toepassing van de watersysteembenadt:ring. op beperktt: schaal ruimte is om verschuivingen in het Natuur is niet alleen van bett:kenis voor de t1ora en Gestreefd wordt naar ht:t creëren van grott:rt: gebieden grondgebruik te doen plaats vinden, en dat in ieder geval fauna in het gebied. maar -mits t:Xtt:nsief gt.·bruikt- ook met één en ckzeltl!e hoot(.-Ifunctie (bollengebieden, de toekomstmogelijkheden voor het bollencomplex voor de dagrecreatit: van de inwoners van dt: strt:t:k en naruurgebit:den. weidegebiecit:n) danwel combinatie of nauwlettend in ht:t oog moeten worden gehouden. van de bezoekt:rs en zU ondersteunt het toerisme en dL' verwe,·ing van functies die gelijke eisen stellen aan Wat dat betreft is de boodschap van ht:t Pact duidelijk. congresfunctie. waterkwaliteit en waterkwantiteit. De opgave is om met vrij sobere maatregelen, die een Het Pact wil de natuur in de streek verbeten:n door Tussen funcries die elkaar w;1t betreft waterkwaliteit rdatiefbeperkt ruimtebeslag vergen. de landschappelijke rt:alist:ring van t.'en aanral ecologischt: verbindingen. Het slecht verdragen worden scht:rpt: overgangen wrmeden. en t:cologische kwaliteit van de Duin- en Bollenstreek gaat deels om t:en aantal 'natte' en deels om een aantal Zo beveelt het P;Kt aan om et:n combinatit: van de time substantieel tt..· verbeteren. 'droge· verbindingen. Uij natte \·erbindingen gaat ht.•t niet ties 'n)t:dsel:lrme natuur' en 'bollenteelt' te voorkomen t:n alleen om de waterloop. maar ook om de boorden langs ~mders L'en bufl'erzone tussen deze fi.mcties aan te hou de watt:rlopen (moeras- en oeverzones). den. lll'fd·'l'.'·'I·'•Fdmp.>ptn'l JJ,,dd~>J-.li!i•J.I.iH H J ll;1J1UOq;üÎpuoJi1-P!ll lWA ihi!Slt:t!Jdl!ll .100.\ ppop.;q ,;1p,1tu ,'1J1ll.lztl,1.1:flllt:t: Pq U! U:l},"JOUI 'U;ldOJdO tPll!! :1) .iiooq ;lJ do u.lii,l,\\ JP uJssm.tt:ep Pltl P:l!lpfitt;JU!IlP U:lA\!Jil;:-~~11: uf!z ;)]Sll~!~[ dZ;l(j 'U,':lll!dJJ;)Jll;1Anlp.;q ;ll{JS!.It:Jill: .!OtH tl,l P!ll P.1!Lpiiu!np Pl[ do :-jtUp .1p Jstt!O~;lOJ ;1p U! Jpu~:llPj_ do u.lp[.1,\ll;l!JOq J(l ·~f!.Iiluq;;q .tJpuozf!q Jll!1J]Il.JUJjjOq P·'!tpiiA\noqu!lUS!~JTI .\\11,l!U U;J;1 m:,\ iluq,;~pj!.\\)uo ·'P .100.\ ·poqm:r Jpm:nsJq ;lp ll\!A j)110l[,1q Pl( S! ltl!ldiloo l{JS!10lS!l!l!lllJ]ID J!llUI!J\ uf!z u.•p. iioo1t:ue 'S! P·'!lPilJ\o);lllPIIOq Pl[ ue.\ p;1p U;1:J ·u·'JWT.\\ -pUt:j U;< -.lll\1l1?U do ',l,\,l~SUJ)::\,1 .100.\ l1.1p.!O.\\ tJ,1Ull!l~ ·'P ;JJ;lj1UJ! J;~puo unz ll;lA(!jq ;,l) UJU,1!P l!.lpnotpq ;l!P -sdetpspuq t!.l -.1nmeu Plll S! p.l!L1·'n tps!JVJile 11:,\\ u.> POUI J11UJq (lTlll!ldO 'fill!J:lllOZ ;}p;;oil tl,l;) .100p 'SU,l.\;1) ~,1,l.llSU,lll0fl :1p lJ! lJ,lJ~Jl!JI!,\\~ d~f!J; ·pii:Jj;<:ildo 11.1J1.10.\\ u,"lJ,lotu :~;<.>.IJSUJIIOH .1p m:,\ PJ!q,>:cîtt!np Plj • Jp UlT P!ll U.> ];1:\\ ut:,\ iiU!.!J]llil:l.! ;lJ;)illl.;l.!lS U;l;< S! ::-jO(_} u.>:ilu!~.!.xL;q ·'!l1:,1JJJ.I .;p tilT ~oo HV U! StP.\,11 .1pnoq :u.1dch:qJspuq ·u.>~.J; 'l!.>SP~t 'U.1J;lj1UP.\\) ;;,1]\10.1 lPl.IOOS ,1SJ,l.\~j1 .lp Ut:.\ .iiuq,1d tl;l tn:eilu.1:CÎJl J,llJ S! ~f!J:ii'tn:pf( ·?iu!p.\e~.J.>,\tP?itqs u.>;) PlU :1p tP JOtjll;1~ll;l)l ;1p tuopuO.! :1l!OZ ;}ltl!!ll UJJ ~p.tPq .l!(f -dn~ u.1 .iiu!P~·'Jql!ll ·'P s~ ,"l~Je.>.JJ;<.! u.1puoLp7ipuq .1p JOOJ\ ppss!.\\,>ilJr :CÎU!J,lAl?~J,>.q,>!t:Zmu .lii!!J!.I.ii u.>."l tn?:\ S! .1:-jt:.lds 'tPqq.lq J,>J)jt:Jq u;;do .1:1,1z pu.l:il;;,,u,>,\0 tt;J;~ .iiou ,1!P u.1p ··'!l!:JJ.1,>.1~Jf!!q.I,"l.\ ,;pu.>il f!llll:l!,\\ 'j)UI!j ll.l .!,1)\!,\\ UI!.\ :CÎU!JoJSS!.\~11: ,lp S! Ppuozf!n -;1!lp7î ;puqse.tii ;;p uf!z .weqsp,,q P.1z -m:qu,lHI!!S ,>Jtli.H:t:p ·'P u,> uodsJ:lH:.\\ JP w:.\ Tiu!JJuoz 'J1!·1l!t!,ldo Joop q.1!Z l~J,lU!ll.>~ U,lSSl:]d.t;;:CÎt:}l ;}p ::-j00 ·Timpq un u;11 ;1p;1oii u,1,1 .u:eu p_p;<.ns,>7i ·u,>p.n:t:.\\Sdnpspuq tiJ -.llllllt:U -tlO)lHDSilU!~f!j:lp.;llSD,\ ,lp tlJ i1U!J;l:fl:1.JSq:fi ,lJdJ:ll!JS:liJtiel! J:il!z,>.\\lttT ·'P do iioo J;ll! PUl 'lp.tO.\\ P·'!q,;:fiu;;ssqd Pq tiJ ')S1!;1A\,J7it!O ·'P u!!z pueqJ;;.\ J!P liJ ·p!;lt[U:ldo .lp ueA u.>,wqpm:q ~!'!1 illl!llJJ!.t .l~f!ppwou ll! .\\noqu!msq:il ;;p ut:.\ :CÎli!P!J.tq -,>.iiow p;J,\OZ Pq s~ ilw:pq Jon.t:ii' lli!J\ ·pnmpqsd1:qJspuq ·u;;.ii~li·'JS~.l;l,\\.lq ,1) ~,l;l.JJSU,1!J0fl -l!ll J.!JpP.\ u;~.> S! tt!O.I;1!l! ·'P·'l!\1 ·uf!Z ~f!J:l:CÎotu P;1!q.1ii do Jt{J!J.lÊ pppq PI! S! ~J;l.I)StPIJO[j tiJ -U!IlCf ;}p .!OOJ\ .lp liJ pm:.m Pq JJ.\0 ~;1oz;;q lJlf tl!!:\ :CÎU!J1!:1.!ds .>.I;JJ;lq -ll!llP PlJ do ll:llt{J!Zl!ll ,l!l:t:.~l .IOOjUt:t!A\ 'P!:lljtl,ldo .100p l!.l,1 oz ll!O S.J,17iue:CÎPO.\ U,> S.!,lpf!.!J-1~.\\ .100.\ ,>UU:U J.lltl l!·'!z J)j.tJtuu,;~ P:l!Lpnun{J ;;pno Plj uc,\ :cîunmmu .lCI 'S:l!lUt:dJJJS!P t1,1J:fl .1,1 uf!z ll!Z ,1!P lij 'l~.l:l.\UJA U,l:fiU!J·\.'.l UJ.I,lPqJJ.\ ;1) :fiup~lljSltlOlSll)j :1p ~f!!:lSlP.\\ ),1lj S! SU.I.\;1_1 Ui!.\ l.Ji!d J,llj 1!11 t1,1:-jt:.td~.Jl' .;1p uf!z Ut:jd~:lJJJS Ptj liJ 'H,lJl!·'l :11 JP u.•p;;~lp.ii 'll;1.1!1l]JSU.l110q JP m:.\ pnoq:1q Pq do FM\ l{J!Z ,1!Jli!.\OJd ·pj.1JS -.1nmeu ·'~!V.\\Ul!t: JP do ~tup .1p pop 101 u:JqlptJ n.1(J .>p ll{J!-' P·'!lp.ii Pq ue.\ :ii'u!ULI,ll[JS;')q ;<~f!pJP.\\ JOl lP!·'! -J:ilm:.\ ilu!u·'!Z-':lljl!l?Jd~;1;1.1JS ,;p s! t)(J() 1 !JUl liJ ·pj.lJs,;?ido 'HJ."li!Jlpil U; Daarnaast geeft het streekplan de verstedelijkingscontou ren aan. De uitbreiding van de kernen dient binnen deze strikt afgebakende lijnen plaats te vinden. Alleen voor Voorhout is deze contour nog niet eenduidig bepaald. Hier geeft de streekplanherziening nog een 'stippdcon tour' aan. Het streekplan maakt onderscheid tussen 'eco-aders' en 'groene aders'. De eco-aders komen op hoofèllijnen overeen met de ecologische verbindingen zoals aangege ven in het Pact. De 'groene aders' vormen hierop een aanvulling, zij hebben meer een functie als recreatieve verbinding. Het streekplan geeft het gebied tussen Hillegom en Bennebroek en het gebied direct ten zuiden van Lisse (in een schil rond het nieuw te ontwikkelen glastuinbouw gebied) aan als 'ontwikkelint,rszone recreatie, natuur en landschapsbouw'. Duiu· r11 H.'l/rwlrrck 19 zoveel gebt:urd zijn' blijkt:n ingrîjpend wranderd. Ht:t ogt..•nschijnlijk versrilde landschap ten oosten van Warmond blijkt een ht:el wat dynamischer recent verlt: Landschap in verandering dt..·n te kt..'llJH:n dan men op het eerste gezicht zou ver moeden. Begin dt:ze eeuw lag Warmond nog niet aan het water, 't Joppe is pas omstreek 1970. als zandwinning Vergelijkende kaartstudie voor de Mert:m\·ijk in Leidt:n, gegra\·t:n. 1'vlcnst:n zijn gent.•igd hun landschap als t.'L'll gegeven re Dit hootèlstuk heeft tot doel aan te geven hoc n:rbazend bt.•sclJOU\\"t:n. snel ontwikkelingen kunnen gaan. Zij toont dt: ontwik Landschap. dat is t.T roch? keling !9!(1-!99(1. ivkn denkt OVLT her landsch;lp als iets dat t'T altijd is Maar tegelijkertijd moet men bedenken dat men die ont gewt.'l'St en t:r ook altijd m:l zal zijn. wikkelingen tt:n dele kan sturen. ln die zin geeft de Dikwijls bt:st·tî: men onvoldoendt: dat dat landschap in kaart\'t..'rgclijking reden tot ovt:rpeinzing. ontwikkeling is. en dat lllt.'ll die omwikkding kan sturen. Hoe zouden wij willen dat het landschap er m·t:r HO jaar uitzit·t. dt: ontwikkeling ! 990-.?:070. en wdke eerstt:, Hne snel dit.• omwikkelingen kunnen g;1an toont dit belangrUke. stappen kunnt:n we daar nu. in het kader van hoofdstuk aan de hand van et:n aamal kaart\·ergdijkin- de uit\·oerîng; van het Pact qn Teyling;en. in nemen ? gt.'ll. Steeds worden tWL'l' idt:nticke kaarruîtsnedt:n naast elkaar gt.·zet. De t.'t.'TStL' uitsnedt· toom het kaanbeeld van bt.:gin dezt.· eeuw (omstn:eks llJ I (l). Dt.· t\\'t.'L'de uitsnede bat hetzdt(\e gebied zien. maar dan aan de hand van de kaan \·an llJ'JO. En dan blijkt hoe snel in t:t.'!l periode van circa })()jaar die ont\vikkt.·lingen kunnen gaan. Hoe ingrijpend et..'ll gebied in een menst..·nle\'t..'ll cUd kan veranderen. Soms is het bijna niet te geloven d;Jt het om ht..·tzdtlk gebied gaat. Dan bieden slechts enkele 'onvt..·randerbart..·· gegevens houvast bij de herkenning. Herkt..•nt men aan de ligging van de trekv;Jart. aan de loop \';m de Oude Rijn of het tra cl: van de spoorbaan dat het inderdaad om ht..·t zelflle gebit:d gaaL Hele duinenrijen bi Uken atgq_.;Lln.. ·n. l'll in het cnthou siasml' heeft men de gnat\n-rkzaamhedt:n maar direct rot dit:p onder het maaiveld voortgezt:t (Oosterduinse l'vleer). Ook gebiedt:n waarvan men denkt 'hier zal toch niet .t··~p;:·{ .. , Kaartbeeld Oasterduinen . (~;.j; *t:" .·- .. · Op de kaart van 1910 hebben de Oasterduinen nog hun oorspronkelijke vorm. Pas in deze eeuw is het duinge J~~)~~~;cJ..:~·02S~,"~<~ bied/strandwal bijna geheel afgegraven ten behoeve van de bollenteelt. Het is daarmee één van de laatste strand 0 0. wallen in de Duin- en Bollenstreek die is afgezand. Thans is het één van de beste bollengronden in de streek. De strakke, geometrische verkaveling is kenmerkend voor het zanderîjlandschap. Het Oosterduinse Meer is ontstaan door een meer recen te winning van ophoogzand. Aan de westrand van het meer heeft de verblijf~recreatie zich ontwikkeld. Ook in de binnenduinrand en in het duingebied zelf hebben zich wrschillende vormen van recreatie ontwik keld. Voorbeelden daarvan zijn het zweefvliq,rveld en de camping. Opvallend in het kaartbeeld is dat de overgang van strandwal naar standvlakte nog steeds herkenbaar is in de ligging van oude en nieuwe wegen. Tot slot toont de wrgelijking van de kaanbeelden de sterke groei van Noordwijkerhout. Kaartbeeld l Verg-dijking \·an het huidige kaartbeeld met dat van l1t;g:in deze r.:em,· kert hoe ingrijpend IK't landschaps bedd kan \"eranden.. ·n. Op de kaart van begin deze t:euw zijn Katwijk en Valkenburg nog kkinc dorpen aan de oevers van de Oude 1-tijn. InmiddeLs is dt· oeverwal nn de Oude Rijn sterk vt•rstt•delijkt. Ook dt• glastuinbouw hedi: zich langs dt· oen:rs van de Oude 1-tijn ontwikkeld. J)e glasttlinbouwcomplexen vor men grote glazen yJakken in het stedelijke mozaïek. Grootschaligt' functies als het diegn:kL de zandwinplas en dt· hloemenn.·iling hebben dL' estuariumdakten geoc cupt:crd. Uirgcstn:kte wnonwijkt'n en ruime industrieterreinen vullen de voormaligt: leegtt•n. De loop van de Oude R.ijn is in her kaanbedd nog vaag terug te \·inden. ln het landschap zelf is de aanwezigheid \·;m de Oude IZ.ijn Il --'0' l Rondom de Piet Gijzenbrug heeft zich aan de weg zoveel bdmuwing ontwikkeld dat een sterk vcrdicht lint is ontstaan. Hierdoor is het achterliggende (bollcn)land vanaf de weg nier meer te zien. De trekvaart is een kenmerkend, 'vast gegeven' in het vcranderende landschap. l Het kaartbeeld 1990 toont ook hier ingrijpende vcrande- nngen. Door de ontwikkeling van de recreatieplas 't joppe in de Zwanburgerpolder is W<~rmond direct aan de Kagcrplassen komen te liggen. De oevers en eilanden van de Kagcrplassen zijn ingericht voor de recreatie. Door de aanleg van de A44 ligt Warmond nu enigszins geïsoleerd van de rest van de Duin- en Bollenstreek. De landgoedbossen van Hu is te Wannonr en Oegstgeest verschatTen het gebied nog altijd een zekere allure. Door de sterke verstecidijking van Leiden. de aanleg van de Mcrcnwijk. heeft het veenweidegebied veel van zijn kenmerkende openheid verloren. Wd hebben de kleine droogmakerijen Hemmeerpolder en Hor~)older hun oorspronkelijke karakter gaaf behou den. l !n dt: omgeving van de Keukenhof is het norspronkdij kt· landschapspatroon \';lil srrandw;dlen en -vlaktt:n nog ht:r ks:nbaar aanwezig. Op de strandwal liggen de dichte landgoedbossen en de historische gebouwen, in dt: lager gelegen strandvlakte dt: smallt• kavels met open grasland of'nat' bos. Ooit kende het gebit:d tusst:n \X/assenaar L'll Bennebroek een aaneenschakding van bndgoedenSt.'lll bks. vergdijkbaar met de huidige omgeving van de Kt:ukt:nhof. Op enkde rdictl'n na zijn deze allen \'l'f d\\\.>nt:n. Tt:ll zuiden van het Keukenhotbos. rond Dt: EngeL slibt ht:t zamlt:rijgebied gdeidt.•lijk dicht met bedrij t'Sbebou wing en kassen (ondersteunend glas). De fijnmazige ver kaveling afi-,;ezoonH.I met ligusterhagen is \·t:nhn:nen. l Ook Lisse is de afgelopen decennia sterk gegroeid. Daarbij is slechts beperkt ingespeeld op de kenmerkende verschillen in de ondergrond. De bebouwing is tot in de Lisser Poelpolder voortge schreden. Hierdoor boet dit kenmerkende bndschapsclement sterk aan herkenbaarheid in. In het nog resterende deel is de oude verkaveling nog aanwezig. Een enkeling heeft zijn kas in de polder geplaatst waardoor deze in zijn openheid wordt aangdast. De weg over de strandwal van Sassenheim naar Lisse is sterk verdicht met woonbebouwing en bedrijfshallen. Hierdoor heeft deze weg het karakter van een besloten lint gekregen. De zanderijen langs deze weg gaan bijna geheel verscholen achter de bebouwing. . ··.·.I· Strandwallen Zanderijen Strandvlakten Droogmillterijen Estuarium Oude Rijn 0 21\m zeer abrupte. harde overgangen. Hierbij îs het volgende omlersrhcid aangehouden: I )oor her at!;ran·n \·an dt· strandwalkn en het omspuitt'll • zee en strand Ruimtelijke opbouw van de \\·t·iLmden în de stranddakten tor bollengrond is • duinen het oorspronkdijke onderscheid tussen de hoger gelegen. • stranddaktcrelicten droge en zandige strandwal vcrsus de lager gelegen. veni • strandwa!rdicten 5.1 Oorspronkelijk basispatroon ge en vochtige stranlklakte vergaand verloren g:L'gaan. • zanderijlandschap Op nog enkele plaatsen zijn nog relicten van lk· strand • estuariumlandschap Het landsch;lp van de Duin- t:n Bollenstreek kent ,.an wa!len en dt' strandvlakten ht-rkL'nbaar, • droogmakerijen oorsprong t'l'll duîdt·IUke parallelk opbouw. !-!aaks op dt' • \·eL'I1\Yeidelandschap kusdUn is de volgende st•qut•ntie în landschapstypen aan Voorts herinneren dt· parallelle ligging \·;m de v;larten. de \Yt:Zig: hoofdwegen en ligging van de kernt'll nog aan het oor • zee en strand: spronkei ijkt· landschapsparroon. • her jonge duingebied: een hoge en brede duînrt•eks: • een met.>r kkînschalige binnenduinrandzone. mt·t bos De verstedelijking heeft zich als een oliedek owr het sen. buitenplaatsen en bebouwing in lage dichtheden: gebied uitgebreid. daarbij de oorspronkelijke wrschi!lcn • meer landimvaans het systeem van strandwallen en - în de ondergrond in toenemende matt' negerend. daktt.·n. als restamen \\lil het Oude Duinbndschap: Ook dit heeft er toe geleid dat de oorspronkelijke vcr • achter de bînnenstt' strandwal bt·gint het ct:ntraiL· schillL'n in de landschapsbouw minder manitt·st zijn. H olla mis-U treehts laagn:encomple x. Met namt' de oeverwallen van de Oude Rijn zijn sterk wrstt•dclijkt. Ook de omwikkeling van de glastuinbmm· l )e Oudt• Rijn !llt't de hoger gelegen Ot.'\"t..•rwal!en vorm (gespt'cialiseerde glastuinbouw L'll ondersteunend glas) de het enige dement dat min of lllt.'l'r haaks op dt·ze hedi- bijgedragen aan een verdere verdichting van het paralldie ordening is gesteld. Oude-l(ijng;t•bicd. In dt• bloemt·ntedt en de bollenteelt heeft het accent 5.2 Ontwikkelingen zich \Trlegd \'all productiecentrum naar handelscentrum. Als gevolg van tal van ontwikkelingen îs dezt: basisstruc Dit hl.'dÎ: er toe geleid dat de bdmuwing in het agrarisch tuur veq;aand vervaagd. gebied enorm is toegenomen. Vcrspreid over het landdijk Het laagveencomplex is deels afgegraven voor de turf gebied zijn grott' opslagschuren. expeditiebedrij\·en etc. winning. De meren die hierbij zijn ontstaan namen door versrhenen. Tezamen met de opkomst van het ondersteu atkalving van de oen.Ts snel in om\·;mg tot:. totdat de nend glas leiden zij tot een meer vcrstedelijkt beeld van tt:chniek de mens in staat stckk· de mtTL'n droog ti.' leg- het landelijk gebied. 5.3 Landschapseenheden Aanzienlijke delen van de binnenduinrand en de strand wallen zijn gctransf{1rnll'Cn.l tot t'en zamlcrijbmlschap. In aam·u!ling op hetgeen in hootêlstuk 2 V;ill het hoofd In de binnenduinrand hebbe-n hierbij het kleinschalig rapport al JK AAN MII -- - 0 2km 30 11!il,!,\,'(•f .1!ll:!Jl!A ;l]~J;Jd;lq \J;"\,1 )LIJ~ poqureu;J: )jll.!p .1;1puo Jt:t~Js U;JS -Jl:t:Jdpt:q ·'P Ut:.\ P!·•qu.•il,.l u,; l!,il!Jl!.\\)j J~rn:ntll!lll .l(J • U;lp.!O.\\ JSI!J.•:.lurr P!dl]U,ldO JP uq ll;")llUPJdlStl!O)j;lOl J~r!f·1:i1ow .100([ • ua]undlaU)i U.ISlPJ:Jdpt:q Jj) tle.\ l!dl!Jl!.\\)j ·'P UJ ]J90.Id PlJ ·poquee ll! m:qd :i1u!.l;l!1·'·'!ll tl;1,1 lPll!·' .13: • purJJSJn met! lJ,lJ U;J d,l;JJ,l;JZ ;lJ~P·'~·':i} u.1,1 .100.\ U.1Utii:[d ;l~!!JJ:i10lAJ • tl.•puq!;;-;;!1 e.•.D,1.! 'UJ:i1U!Jj;)lSdo-,;u!q.llllJ1U!.\\ 'tl:"l.\l?l(JlJ:111J ,>JI?WJ!lell ,;p.1.1.\\l UJ;J SJI!OZ :,IJZ ll! u,;:flli!J1!•1.1t1J!ll .100.\ U.ltltll~Jd ,;~f!].1TIO\AJ • ua5uJ1a'i>I!MlUQ s.•f)joqp.•.•n u.• su.>o!i!·\edptteJ)s sp:oz :;1!J1!0D.•J .;p ue.\ ,1.\00l!,;q U.l.l UJJ~,îl!J!.ll~j ;J.lSHTjd;;:;l pue.!JS PlJ do ·'!JV • Sj1.11!.\JJ11l)q ,;p J00.\.11TJ1 J,llll )\\!.\\j).IOON u,1 ~n.\\.ll~)J til!.\ lt!O.~j Pj-j pue.mpuez ;lJ)jJ.I.•ililuq PJ-1 • !).~u.•u!np ·'C I • ,;,;z ,IJ~;l.!lS;l:iÎ)~Il .>(J • ua]uawa1a apua1edaqp1aag U,l~"fJJ)SJ.I,\ ,IJ ptn~jJ.I.ll{-11: J,"1lj PlU SJ!li~J;-11 .!OOJ1 t!.'lSJ!:!!Jd -peq ,1.1,1j)tll~ UI::\ ;lJt{J~Zdo lJ,"1J ~n.\\j).IOON {1,1 ~('~.\\Jl?)j tn'.i'. u('q til?.\ )~,ll!lli,1J1! .1ptP~J.Ilt!U.I~ lP~!·' ,lp lil!.\ U.l)jJ,'l)S.!.IJ\ • -]Sl1)\ ;lp U;lÊ;ll ~n.\\J1.!00N u,; )jr!.\\ll~)J Ut:.\ nu!TITiq ·'U • )jnA\p.!OON tl,l ~n.\\ll!)J tW.\ J!,11!Je.\\~ ,llj.1S!ll u.•l!·'l!!!:>t~l .;pu;")Jot].•q!'!q ·'P -OJ.)JJ!tp.u: U,l ,;~nj;lllli!IU ;lJ1 lle.\ jll!.l,lPqD.\Sl!,1l!j1:.\\ )J • J,")UI .l.i!J.l;l,\ \],1 nu,mn:dsnw ~on JITUI P!·•qu.lll!J.!,I.\ U.1 1n.\\J1.100N tP ~(!.\Ul!)J U.iSJeqdplXl JS!U 'P!·'l[~r!!.lnl11W .!00.\ m:tqd :~!ll.!tp:i1 PIJ t!! l!·'l!.!C!'\1 • ·'P ue.\ poqm:et~;JJstiJ!P l;JlJ un ~ll!J,1J,1t1J·'·'Sl!.ll![l:.\\ )J • U,1pf!.l;;Ê ·'P Ut:.\ ~·l!Ull!tL\(l • p.!.•pf!.\\J.î.\ dnpspuq ll;ldn u.1 SP!·'A\ • m.\.n~ep .1,1p.l.l.\ P!·'l(lPlep:n u.• Jstu 'UJSH:qdpeq ·'P f!q .1;-!!JJJ.\ :u;ltN;ll{ 1·'Jd u.•;-1 SJ!Dllt~JS)j!ll.ll]·'~ .•pu.•mq.1s.I.1.\ 'l"!lS!JallleJe)l .;p Joop.n:J:.\\ JSll~ ,1p s: 32 H(if • Van oorsprong de lagere, natte delen tussen de strand- wallen • Overwegend in gebruik als weidegrond • Verspreid kleine bospercelen en houtsingels • Overwegend open karakter • Ligging parallel aan de kust • Vergezichten, ovenvegend noord-zuid georiënteerd Beeldbepalende elementen • Lange, smalle kavels • I3ossîngels, bosstroken Ontwikkelingen • Veel gr;tsl;md wordt onder de relatienota gebracht • De kernen steken met hun uitbreidingen steeds dieper de strandvlakte in, waardoor de ovcr.vegende noord zuidoriëntatie aan herkenbaarheid inboet l • Bijna geheel vergraven. slechts nog op cnkdc plekken herkenbaar (Kcukenhot) • Ati1ame noord-zuid gericluheid i(allSen • Bchouden van de graslanden • In combinatie met strandwalrelleren mogelijkheden voor het terugbrengen van historische ensembles zoals dat bij de Keukenhof zichtbaar is f)oin- cr1 Btll/rumcd: 35 ·1,· , I "'''' 0 2 Strandwalrelicten beperkt worden • ïkwuster' bouwen; met de bebouwing en bd1ou • De YL·rschilk·nde kernen dreigen aan elkaar te groeien wingstype sterker aansluiten op de kenmL·rken van de Karakteristieken (Hillegom. Lisse. Sassenheim. Noordwijk en Voorhout); ondergrond • De oorspwnkdijke allure van lll't gebil'd staat sterk • De ruimte die er nog is tussen de kernen benutten om • I-logen: ligging in het landschap onder druk de openheid te waarborgen • De oude verbindingswegen voeren over de (voormali • De bndgoedrdîcren betrdTcn relatief kleine eenheden • Versterken ruimtelijke en L'cologische samenhang ge) strandwalkn die zowel ruimtdijk als ecologisch sterk geïsoh.'crd lig- • Verdicht mL't bos en beplantingen (\vt.:gbeplamingen, ertheplantingen. singels en hagen) • fncidenteellandgoederensfï:er l Beeldbepalende elementen • Oudt· kt:mt'll, kerkton.. ·ns • Lmdgnel!t:ren. buitenplaatsen • Opgaande beplantingen Ontwikkelingen • De kernen op dt• strandw:1l bn:idt•n nog stt•eds uit • \Vt•m tot versterken van de L'cologische \·erbîndingen ttJSSL'Il de \'t'rschî!lende gebiL·den l(nelpunten • ! k straiHh\·;1\len zijn grotendeels atî;egraven. waarbij slechts enkL·k· rdictL'll zijn OYL'rgeblewn • Daannee is dL' lineairL' structuur goeddeels YLTioren gegaan • Lintnmnige \·crdichting langs de WL'gL'n waardoor doorzichten op het achtLTiiggendc bollengehiL·d ~ I~ 0 ; 3H l:l(i/,~('t- r!IJ~l'''rl Ltltdscll•lf'S{11·lt·itl. • Lange rechte vaarten • Hagen • Uo!lenschun:n • Verhoogde \n:gen • Bollenvelden Ontwikkelingen • BijplaatSL'I1 ondt:rstc:unend glas • Bijplaatsen moderne schuren en andere bedrijfSopstal- len • Functieverlies c.q. sloop traditionele boliemehuren • I-lagen worden vervangl'n door nylon windschennen • Seizoensverlenging Knelpunten • Dollt:narer.d staat onder druk • Openheid staat onder druk. gt·bit:d dreigt geleiddijk dicht te slibben mt:t schuren en ondLTStl'llllt'llll glas • J\fiJalllL' bt.:p!antingen. \·an open naar kaal. waardo{lr hL't gebied soms L'L'll \\·at barrL' uitstraling \"erkrijgt • Door wrdichtîng in het lint gaat zicht op achterliggend bollengebied \"erlorL'!l \\"aardoor de recrL·atief-toLTisti- 40 H(il·~~r-r•IJ'I'''rt Lltld. Ontwikkelingen • Scbaahrergroting van de aanwezige veiling • Verdere verdichting van het gebied door uitbreiding kassengebied, bedrijventern:incn en woonbebouwing Knelpunten • Grote ruimtelijke druk; kassen en verstedelijking • Aanwt·zigheid Oude Rijn niet of nauwelijks meer her kenbaar • Vcrsnippering van het gebied door inffastructuur en \·ersteddijking • Structuurarm gebied door at\vezîgheid van samenhang, zowel van onderlinge ruimtelijke samenhang als van ;; .. ''·· i='=îl i~ 0 2 Droogmakerijen delpaden over de ringdijk kunnen de droogmakerijen bijdragen aan versrcrking van de recreatieve uitloop I< ara kteristiek mogelijkheden vanuit de kernen • Lager liggende polders, die als t:enheid zijn ontwikkeld • Omgeven door ringdijk en rint,l"\1aart • Overwegend open karakter • Sterke herkenbaarheid mede door verdiepre ligging • Relatief kleine eenheden • Ligging op de overgang van het strandwallen/vlakten landsch~lp n<.1ar het Hollands-Utrechts veencomplex • Voornamelijk in gebruik als weidegronden Beeldbepalende elementen • Ringdijk • Rint,rvaart • Geometrisch verkavelingspatroon • Boten in de ringvaart Ontwikkelingen • Dorpsuitbreiding van Lisse in de Poelpolder • Toename aan ondersteunend glas Knelpunten • De herkenbaarheid van de droogmakerij als ruimtelijke eenheid neemt a( • Openheid onder druk door bebouwing en ondersteu nend glas l • Door de sterke ruimtelijke identiteit en entiteit beter beleetbaar te maken kunnen de droogmakerijen belangrijk bijdragen aan bchoud van de open but1èrzo nes grenzend aan de kernen • Door de ontwikkeling van eenvoudige fiets- en wan- fl!orr -3 ~ i ! i I~ 0 Kagerplassen/veenweide I< ara kteristiek • Hollands polderlandschap; grazigt.' \\·eiden overgaand in een uitgestrekt plassengebied • Grillige oen:rbelijning • Sterk recrçatief gebruik: jachthavens en pk·ziervaart • Sterke mate van opt.>nheid Beeldbepalende elementen • \Vater • 1-laven~jes mer boren • Weilanden • tvlolens Ontwikkelingen • Toenememl recrcatît.:f gl'bruik Knelpunten • T(K'tH.'Illl'Tide verdichting door n:creaticvoorzît·ningen • Geïsokcrck ligging tt'll opzichte van de Duin- en Bollensm.·ck • Koppeling Watt.'rn:crcatie ilh..'t on.-rige gebieden • Vt·rstt:rken oen.TzotK'S BODEM Znndgronden Q duinvonggrondcn ~ cnlwcrdgronden a heelwerdgronden IEJ Zeekleigronden ~ Veengronden ! i~ 0 2km zan:l tot klei. Het grondw:uer bevindt zich over het alge lil' gebiedjes ten noorden van Leiden. meen matig diep. Het betrdi: hier verschillende soorten Bodetn en water bikloze klei-op-\·eengronden zoals. tuineerd-. drecht • 11 ;1/t'I'U'inniu,\!. vaag- en poldervaaggronden. Deze laatste groep \'Ormt de Het regenwater dat in de duinen valt vormt een zoetwa nH-rgang naar hL't veenweide en plassengebied. tcrlem in de diepe ondergrond. Dit schone water is bij 6.1 Bodemsamenstelling uitstek geschikt voor waterwinning. Deze waterwinning Veengronden heefi: echter een aantal nadelige consequentit·s. In de Duin- en Bollenstreek kunnen globaal drit· l\.011dom de Kagerplassen worden enkek veengronden De waterwinactiviteiten beperken zich niet tm het aan bodemeenheden worden onderscheiden: zandgromkn. aangetrot-li:n. HL't betreft hier veengronden 1\ll't een spreken van de natuurlijke voorraad. Door middel van zeekleigronden en \'l't:ngromlt:n. minerale b(wengrond. Deze zeer n;me gronden behoren infiltratie wordt watL'r tot:gevocgd dat. nadat de duinen tot de catl'goric waardveen- en weideveengronden waar hun zuiverende werking hebben gedaan \\-et.'r als schoon Zandgronden bij er meest:~ I sprake is van veen tot tenminste 120 cemi watl'r wordt gewonnen. Deze activiteiten betekenen een Vern:wt·g het grootste ded van het plangebied bt:st;lat uit meter diepte. \·erstoring van het natuurlijk milieu: de kwaliteit van het zandgronden. Binnen de zandgronden is er onderscheid \\';\ter waarmee geïnfiltreerd wordt laat te wensen (Wt:r: tussen tiL• zandgronden van de duim.·n: de duim·aaggron 6.2 Waterhuishouding de stotli:n die in de grond achterblüven veroorzaken een ckn. die van de strandwallen: de enkee:rdgronden en die voedselrijke simarie. hetgeen een vcrruiging van de flora van ck· strandvla kres: dt· beekeerdgronden. als ge,·olg heeft. Dit betekent een achteruitgang van de De duinvaaggronden bestaan uit matig fijn. soms grof \"Oor dit gebied typische vegetatie van de Hxhtige voed zmd en zijn kalkarm. Het grond\\·arer be\·indt zich op • l!!/ihnui(· u1 {,'11'11 selarme duinvallei. grote diepte. 1-h:t zijn jonge. zeer droge gronden die zijn ln het studiegebied worden twee grondwatersystemen De waterwinning hcefi: ook invloed op de natuurlijke ontswan door het opsmin:n van zand. onderschL·iden: het duinsysteem en het riviersysteem. De kwelstromen: duinrellen en andere stroompjes zijn opge De enkeerdgronden op de strandwallen bestaan uit tljn monding van de Oude Rijn wroorzaakt t:en onderbre droogd doordat kwelstromen onderbroken zijn. Ten zand en worden gekenmerkt door een dikke humeuze king in her duinsysteem dat daardoor uiteenvalt in een gevolge van de waterwinning is er het gehele jaar door bovt'niaag. !Jt'ze humusrijke laag is ontstaan door diep Haags en een Noordwijks deel. De duinen vormen de een vrijwel constante hoe\·eelheid water aanwezig in spittt.'ll om ZtH.!ot:ndc dt: grond te 'vcrvt:rsen' t.'ll te vrij inzijggebieden v;m het watersysteem. Via diepe grondwa tegenstelling tot de natuurlijke schommelingen waarbij er waren van bodemziekten. Het grondwater bevinclt zich terstromen kwelt dit water weer op in het lager gelegen in de winter meer en in de zomer minder water beschik hier matig diep en dt: grond is evenals de duinvaaggron achterland. Naarmate de polders waar de kwd optreedt baar is. den kalkarm. dieper liggen zal het zoutgehalte van het kwelwater Deze situatie kan aanzien !ijk verbeteren \Yanneer wordt Dt: strandvlakren bestaan uit bcL·b:erdgromkn. Deze hogLT zijn. In de Bollenstreek liggen de polders echter overgegaan op diepte-infiltratie. gronden van (lcmig) t-ijn zand zün kalkloos en her \Tij hoog waardoor de kwel zoet rot licht zilt is. De grondwater bevindt zich hier vrij ondiep tot \Tij diep. bn.>lstromen \·;muit het riviersysteem gaan over het alge 6.2.2 Oppervlalaewater Moerig materiaal wordt plaatselijk tussen 40 en HO cm meen minder diep dan die vanuit de duinen. Het grond a;mgetrotTen. water \";llluit de duinen gaat zelf~ onder het riviersysteem door. Polders ten noorden van Leiden hebben hierdoor Het oppervlaktewater is onder te verdelen in polder- en Zeeldeigronden een diepe grondwaterrelatie met het Haagse duinsysteem. boezem wateren. i-kt boezemsysteem is een netwerk van Ht:t voormalige t.'Stuarium rondom dt: Oude R.ijn De waterkwaliteit van deze kwelstromen vanuit de dui waterlopen en gronden die met elkaar in verbinding onderbreekt het strandwallt:n en strandvlaktepatroon nen is over het algemeen zeer goed. staan en waartussen de polders als afzonderlijke eenheden langs de kmt. Dt: gronden hît:r bestaan voornamdijk uit Het (Wergrote deel van het studiegebied is te kwalitîceren liggen. Het overtollige water uit de polders wordt in de zeekleigronden waarbij de bovenlaag varieert van lichte als inflltratîegçbied. Uitzondering hierop zijn enkele klei- boezem gepompt. \Vanneer er een tekort ;1an water is wordt dit vanuit de boezem aan de polders geleverd. Het In de Duin-en Bollenstreek beslaat het boezemgebied de • Het boc:::c/Jistclscl krijgt het water geleverd van buitenaf water dat in het boezemsysteem wordt ingelaten is hogere gronden langs de rivier (stedelijk gebied en glas en voedt hiermee de polders en omgekeerd. Het sys afkomstig van de Oude Rijn en de Gouwe en wordt tuinbouw), de binnenduinrand en de strandwallen en teem van waterlopen en gronden die deel uit maken respectievelijk bij Gouda en Bodegraven ingelaten. bosgebieden. Al dae gebieden staan hydrologisch gezien van het boezemsysteem zijn hydrologisch gezien onlos Overtollig water wordt geloosd in de Noordzee (bij in open verbinding met elkaar. De kwaliteit van het makelijk met elkaar verbonden. Katwijk) en op het Noordzeekanaal (bij Halt\veg). oppervlakte\\·arer la:1t te wensen over en wordt gekwalifi • De Jltl/dcl~' H)rillen in principe geïsoleerde eenheden ceerd als matig tot zeer slecht. Uitzondering hierop zijn binnen het stdsel van boezemwateren. Periodiek wordt enkele gebieden rondom de Kagerplassen en het er water vanuit de boezem ingelaten ofjuist op de boe Oosterduinse Meer. De slechte kwaliteit van het opper zem gdoosd. Maar ook door lokale kwel en inzijging 0 lleozeml~ndcr~ vlaktewater is deels te wijten aan de bollenteelt. ander zijn de polders wrbonden met de boezemwaten:n. 0 Polder~ zijds spedt de kwaliteit van het ingelaten gebiedsvreemde !§i aoe~~motcl•cl water een belangrijke rol. Tt:n behoeve van het agrarisch Alles bij dkaar kent de Duin- en I3ollenstreek een zeer Q Duinen gt:bruik worden slec!Hs geringe pt:ilt1uctuaties toegestaan. divers stelsel van infiltratie en kwel. In tèite is er hierdoor sprake van een omkering van het natuurlijke proces: hoge waterstanden in de zomer en 6.2.3 Kansen lage in de winter. Op termijn wordt de oppervlakkige grondwaterwinning in de duinen stopgezet en worden de diverse atgravin Omdat het W I-kr naast elkaar voorkomen van jonge duinen en oude duinen (strandwallen) maakt het Nederlands kustgebied landschapsoecologisch uniek in Europa. Deze betekenis kan in de wgetatiesamenstelling door het ombreken van rdaties onvoldoende tot uitdrukking komen. 8.2 Thema's t'll stabiliteit, \\·orden ook \\'d aangeduid als de' laagdyna Hoofdstuk .1 van dit rapport gedî: een \Tij \·o!ledige mische functies·. Aandachtspunten bij opsomming \';lll dt· aantbchtspumen zoals die door het Daarentegen zijn er ook fi.mcties met een n~d hogere Pact zijn gd{)nmliend. ont\\'ikkdingssnelht'Ît!. zoals dè \'t.'l'Steddijking en de de planvorming In ondt.•rha\·igt.' paragra;lf worden de wrschîllende aan landbou\\'. Deze wordt.·n ook \\·el aangeduid als de 'hoog dachtspunten gegrot•petTd tot thema's. dynamische tî.mcties·. 8.1 Beperkt ruimtebeslag Voor deze functies is het t'SSenried dat zij snel op nieuwe 8.2.1 Versterking van de groenstructuur ont\\·ikkelingen (\·aanderingen op de wereldmarkt. wr Het Pan Y;m Tt:y!ingt'll stre~..·fr naar een VL'rbetering van Centraal thema in het Pact van Teylîngen is de 'land schui\'ingen in de \Taagsector. veranderingen in het pro d1..· k\\'aliteit \·an naruur t'n landschap. schappelijke opwaardering' van dt• St!'l'l'k. Het Pact bena ductieproces. etc.) kunnen inspelen. Zeker \'Oor een Het !andschapsbcleidsplan gcd( aan welkt.: înrichtings• drukt de betekenis van de \'i.:rsterking qn de gn.H.'l1Struc tî.mctie als de bollentt•dt is tlexibilireit van grom belang. ma:ltn:gt'k·n noodzab.:lijk zijn om tot dt..' gesreldt· tuur in het gebied. Het zil't natuur t.'ll landschap als t'Co Deze sector moet snel kunnen n.:agen:n op ontwikkelîn• opw;Jardt:ring van natuur cn landschap re komen. nomisrhe l'î.mctîes. Een aantrekkelUke Duin- t'tl gt'll in de markt. Opmt·rkt..·lîjk is dat ht•t Pact nit•t komt rot L'L'Il kwanritî• Bolbtstredz gedî: ht•t gebî~,.·d in zUn totalireit h:ttLTiijk cering \'an de opperdakten dit.· daartot.' noodzakelijk t'L'!l '!llt.'LTW;Iarde'. Vanuit het vcrschil in ontwikkdingssnelht•id kan er naar zijn. J)e k\\'aliteirsnornl JJ\Ot..'t dt· Jnaatstaf vormen \'{lOr Uit de vergL·IUking \·.m de b;Jrtbt·ddt•n blUkr dat het worden geserediJ 0111 de laag dynamischt• functies (n:mlllr hetgt:t..'n noodzakdijk is. gdlit•d de atgt.·lopen dect·nnia stt.·eds armer aan beplan en landschap) te bundelen in een hecht en stabid land ting is ):!:eworden.ln de na-oor!og~c periode zijn dl.' ~chappelijk Llannn~rk. Binnen dit raamwerk lîggt'll de In de Nor:1 \',11\ lkamwoording bij ht:t Pact wordt ;ds bcpbmîngen in het buitengebiL·d van de Duin- en 'gebruiksruimten ·waar t't'll grmert.' mate y;m t1exibilitt•it globale indicatÎt.' \·onr dt• ont\vikkding van de ecologi Bolknstreek belangrijk afgenomen. De kennH:rkt•ntk• tt'll aanzien van het grondgebruik mogdijk is. sche \'l..'rbindingen et:n opperdaktt' \';lil S.f ha aangt'gt' lttmtw;lllen, gerietbo\jes. hagen en t.Tfbeplamingen in het Bij dt• situering t'll vormgt•ving van et·n dergel ijkt· struc Yt'll. Dit hl'èft echtl'r uitsluitend bt·tn.:kking op ht·t ruim bollengt:bied zijn nagenoeg wnl\\'t.'llt.'!l. Het land is kaler tuur vergt'l1 rwet• aspt'crt·n bijzondere aandacht: tebesLig dat is gemoeid llll't de omwikkeling van vcrbin ge\nmlen. • de dimensionering van ht·t raamwerk zelf: hot· brl'e(,l dingszones. I )t' doelstellingt'n van het P;Kt reiken echtt'r Her landsch;lpsbelt·idsplall gL·t:fi: aan \\'aar mogellikheden mot·t her raam\verk minimaal \Vorden opgezet om aanzienlijk vcrdt·r dan het \·crsterken van t'Cnlogische liggt'll om tot L'l'll nil'll\\'l' groenstructuur tt: knmen: t'en daadwerkdijk als duurzaam systeem tt' kunnen tî.mctio• vnbîndingL'Il. Her Pact gaat uit van een tot;lit' landschap 'ova-all' !lt't\Vt.Tk van groenl'lelllL'lltt..'ll dat zich on·r ht•t lleren? pelijke op\vaan!t·ring van de Duin- en Bollenstreek. gebied uitstrekt. • de maaswijdte van het ra;Jm\\'t'rk. \\·at is de minimak AtH.krzijds constatt'L'rt her Pact dar t'r et'll grote \)\'cr maaswijdte die dl· gehruikstî.mcri~..·s aan het raamwerk druk' op de grond is. Het Pact benadrukt daarbij nmrt .\:o~o~r t·n1 .>l<~l•id ~' Groenstructuurplannen/Groenvisie buitengebied Open einden/ontwerpuitwerkingen Het landsch~lpsbclcidsplan geeft de betrokkcn gemeenren Tot slot zijn in hoofCistuk 8 van het hoofdrapport projee Uitvoeringsaspecten in overweging cen groenstructuurplan voor het stedelijk ren genoemd die zich op dit moment niet laten begro gebied op stellen en een groenvisic voor het buitenge ten: bied. Deze planvormen hebben geen regionaal karakter. • Parkzone Oude Rijn; dit presenteert een wensbeeld dat 9.1 Inleiding Zij zoomen in op het niveau van de gemeente. nog nader moet worden uitgewerkt en dat zich slechts De gemeenten kunnen ieder voor zich beslissen of ze langs de weg van de geleidelijkheid, wanneer zich daar Uitvoeringsprojecten hiertoe aankiding zien. Mede daarom zijn hiervoor in dit toe kansen voordoen, laat realiseren. Een aanral geografisch afgebakende projecten komt als hootèlstuk geen kosten opgenomen. Overigcns zijn de • Duingebied Vogelaard reef; ook hiervoor geldt dat eerst eerste voor uitvoering in aanmerking. Ten aanzien van kosten hiervoor sterk afhankelijk van vraagstelling (een meer inzicht moet zijn in het uiteindelijke beeld alvo deze projecten zijn in her Pact meer'harde ~lfSpraken' groenstructuurplan \'oor de gehele kern, of \'OOr alleen rens de inrichtingskosten kunnen worden geraamd. gemaakt. het historische centrum, ofjuist een plan waarin de rela • Hydrologische bufferrandzone De Zilk. Deze is nog Voor deze projecten kan in het vervolgtr:~ect als eerste ties tussen stedelijk groen en het groen in het buitenge onderwerp van discussie, het landschapsbeleidsplan geeft de vertaalslag \VOrden gemaakt van voorbeelduitwerking bied worden versterkt?), de omvang van de gemeente en het zoekgebied aan. naar uitvoeringsplan. de beschikbaarheid van gegevens. • Inrichtingsplan Lemevreugd. Voor ieder van deze onderwerpen is een aanvullend ont Het betreft de volgende projecten: Thematische projecten werpbudget opgenomen. I Hilleuom-0 Bennebroek Voor een deel van de thematische projecten is een pro 2 Haarlemmermeer- Keukenhof jectorganisatie voorgesteld, waarbij ook externe deskun In dit hoofdstuk wordt nagcgaan wat de financiële conse 3 Lisse - Sassenheim digheid wordt ingehuurd. Deze projecten behoeven een qucnties zijn van de: .f Keukenhof- Duinen uitvoeringsbudget: • uitvoering projecten (9.2); 5 Voorhout - Noordwijk - Duinen • laanbeplantingen/stopplaatsen • onderzoeksvragen (9.3); 6 Kloosterschuur-Trappenberg • cultureel erfi;oed (historische dementen en hun omge • them;ltische projecten (9.4); 7 A44 - Kagerplassen ving) • voorgestelde stimuleringsmaatregelen (9.5); Paragraaf 9.2 brengt de uitvoeringskosten van deze pro • inpassing storende elementen • nadere ontwerpuitwerkingen (9.6); jecten in beeld. • imagoverbetering Duin- en Bollenstreek Paragraaf 9. 7 gaat in op kostendragers, initiatieti1emers en participanten. Onderzoeksvragen Stimuleringsfondsen Paragraaf 9.8 tot slot geeft in tabelvorm een samenvat In hoofdstuk 8 van her hoofdrapport is een aantal onder Ook zijn in hoofdstuk H van het hoofär:1pport fOndsen tend overzicht van kosten en kostendragers. zoeksvragen venvoord. voorgesteld die tot doel hebben aanleg en beheer van • onderzoek uitplaatsen gebicdsvreemde fimcties; particuliere beplantingen in het buitengebied te stimule 9.2 Uitvoeringsprojecten • watersysteembenadering; ren: • projectgroep graslandgebieden; • subsidie ertbeplantingen 9.2. 7 Inleiding • projectgroep geïntegreerd recreatief netwerk. • hagenfOnds Bij de kostenraming van de verschillende projecten zijn Voor dit onderzoek zijn posten opgenomen. Het is niet • houtwallen en bossingels de voorbeelduit\Verkingen zoals gepresenteerd in hoofd uitgesloren dat uit dat onderzoek aanvullende maatrege • natuurvriendelijk oeverbeheer stuk 7 van het hoofGrapport als rdèrentie gehanteerd. len voortvloeien. Daarnaast is voorgesteld de ontwikkeling van een moder Deze uitwerkingen geven inzicht in het ruimtelijk beeld Deze zijn in de kostenraming niet opgenomen. ne streekeigen bollenschuur te stimuleren door een bij dat wordt voorgestaan. drage in de ontwerpkostcn. In het hoofdrapport is echter ook benadrukt dat de hier gepn.'SL'nteerde uitwerkingen nÎL't de enig denkbare • inpialltL'll bos zondL'r m·erige voorzieningen: ~il(lflmeter af l-l-0.- f 2KO.OOO.- inndling nmnen, andere oplossingen zUn mogelijk. I I 0.0011.--/lu Aanleg driL' bnl);!!,.!;en: f 45.11(111.- l )~,.· uitwerkingen zUn indicatie( de concJTte invulling L'Il • aanleg moeras-/rieroevers. inclusiefbeperkt gronLh'er- PlankostL'n .r 1111.11(111.-- uit\n:rking van de prnjectL'Il vindt in het vcrvolgrr;~jecr zet:f 6!1.000.--/ha pb;ltS. in overleg met de verschillende betrokken partU- • aanleg \\';Jtcr:f ~5o.ooo:--/ha Tótaal .r 6.700.000,-- L'JL Bij dit bedrag: is er v;m uitgegaan dat 2 metn grond \vordt afgegraven ({ 5.--/nr;) en dar dL' vrijkomend~..· KostL·ndragL'rs: provincie Zuid- Holland + Strategisch Bij ht.·t opstdkn \\lil de kostL'Ilindicarîe wordt met grond \\·ordt afgevoerd ({ ï .501 m ') L'll niet elders kan GroL'llproj eet H aarlL'llllllL'I'ltleL'r. gemîdddde bedragen gL'WL·rkt tl'n aanzil'n van grondwr wordL'll \·L·rwerkt/wrhandeld. In red g:evaliL'Il zullen \\'L'rving en tL'rreinînrichting. FactorL'll als plansclude zijn daartot.' wel mogdijkhed~..·n aanwezig zijn. dan nemen dL' 9.2.3 Haar/emmermeei~Keukenho{ niet in de berekening betrokken. kosten beduiLk·nd af en kunnen zij zelfs nihil zijn. De \·oorgestdd~..· maarregL·k·n doeien \'oOrt uit streekplan Kosten van beh~..·er cn onderhoud zijn buiren beschou • eenn1mlige oe\'L'l'beschoeiing: f .15,--/m en Pact. wing gdaten. Deze moeten bij de ddlnirievc uitwerking • laan beplanting: f 250.--/hoom Zij hebben betrekking op: in beeld wordL·n gl'bracht. • aanleg r~..·creatiL·pad:f ïO,--/m~ • Ecologische verbinding tussen het Str;ltL'gisch • aanleg eL·nnmdige \'Oetgangersbrug f I 5.000.-- CnlL'npr(~jen HaarlemlllL'l'lllL'L'r en Ketlkenhof. Ht•t Grondverwerving • pLmkosn:n (opstl.:lkn voorlopig ont-WL'rp, ddinitie!' streekplan Zuid-Holland \Vt•st duidt tUSSL'Il het Het is niet zonder risico om grondprUzen te noem~..·n. ontwerp. (lpstellen hestL'k, beperkte dirt·ctiL'H)L'rÎn~) Str;ltegisch CroenprojL'ct en dL' Keukenhof L'L'Il 'een bedragen gaan immers al snel een eigen kTen k·iden. 1)e volgL'm ARTA I SH3d :.t.ljP.!pt!;lJSO}J :flu~llJ.l!.II!J --'oou-szr-r I l"""'l --·ooo·or;::- / --·oo!fo~ /v ~~lJ ~ ::.i u !.\.I.l.\\.1,1.\ p uo.1 ~) --'tHHJ"SL / :U.1lSOlUPJr{ ":'ff!.\\p.!OON .lW.l.>!U,>ii/SH:J{J :.I.l.'fll?.!p!!J.lS(l)J --"llliii"IJI) I f --·ontJ"SL _( ~~ t~q t" :soq ii.1JU1~V TIJ t' do pnuTJ,l.'fl S! iiPjs.>q.>Jtll!lU --·OIJII"IJIJ(;""] / --'()IHl"()IJt~ /V eq t ,ljl~lO) PJ-1 'S.I,1.\JO .l:j!!J-1pU;>!.!.UI1lUW Ut:.\ .'flll!jJ:-'f1!·\\lliO --'ooo·ootï I I'"'"'.L :.'flu !.\.1,1.\\.l ,>.\ puo.1 :) ,1p U! l.'fl!J JSU~.\\ ;llj.)S!.'fiOJ0-1,1 ;l.lS)J!!.!ilUP[,>q ,l(j 'llt!l!.'fl ,lJ .!.l.\0 .'flu!.\.I,>.\\.!.1.\J1UO.I.'fl .lOl U!O .lll!l!\1.! S1fq.>.\\\l\:ll S! .l.l!l-1 --'tHHJ"~f f :!l,l)SO":'fllqd ·pU!!.IlS .l.llj ll,l J!lOlJ.IOOf\ 11/.:!i( )-f/,1.'".'1'fd1.1~·,,_.,., t- --·tHJt)"~ÇI f --'DtHJ"DI /V ~~l[ ST! uJssm ?1u!PH!tl.l;l.\ ·'1!!JJ:j:j;l.lltlt:P _l;l!lt:.>.!.l,1.! t!;l.1 Jensmo :p.>!tp.'flsoq l!;lltJ.l!.IUJ JOOP-'·'~H ·p.'fl.1p.'fluee pedjJput!.\\fSJ,l~i UJ,; 1p.10.\\ s'iluq.I.1!H (.'fiu~p~.l.llll!\1 (11:!: f-1\!,lZUJJ.'fl --'()0()"(]1) / --'(j(){j"(jl) /V Pl[ 1 ":-tllO.IlS~Otl ,1p;uq .J,lJ;lltl ()~ U.lJ UP,\ 'flUH;l:-t1!·\\lUO .lp .100]1 l.!Ct:.\)j<'J_L) lllOl[.!OOJ\ J.lU.>:JIU,1ii/SI-!3d :s.I.lfli!.!Jltl;llSt))j :S.lt!OZSE.!p-Sl~Jd U,l) lj )!.1 U j p.!.1JS!\\!,l.t,l.'fl .'fiU!)11l!Ll.l;l.\ ,ll(.lS!iiOJ0.1,l ,l'iÎD.!p U.1,1 Jj1.HH\ .1-'!1-1 --·()O!J"!J1)['\ _( --'OtHJ'O~/~~ u.lll_lll( J-1.'"./tliJII.I.tJII.v J f· --'ooo·oss·;: I I"""'J. pooJ~bp~.l.\\ eq ~·rt :.'fit! !.\J,l.\\J,l.\pUO.\:) )jn.\\)1.tlH}N ,1JU,>.m!,l'iÎ/SH3d :s.I.1'iÎe.q){!.>.l~n)[ --·tHJO'O~ _( :u;~J~mJUl?Jd --'I)(Jtl"OOL"1 f --'(j(J(j'(JIJ I~~ l:lJ !Jê ·(eq s·t) p.>.>.1q .I.lJ.llll s 1 ue.\ 1-•iiu!s .1put~t~:.i --'ooo·9os I l'""".l :?lti!llJJ!.Il!J -.Hlop u.1.> JOJ pJn.\.1iiliiT u.>.'flu!HH~Jd,>q .>.'fl!z.>.\\tlPP sp.1.1.1 --'otHJ"OOT I / O!HJ"ON / 1l t:q OL .>p u.>p.Io.\\ .'flJ.\\ ·'JI!!-111!.\0.!d .>p ur.\ .1p!1zpwou .>p s:.iuq • --'01 ){)"() 1 _( :U,llSO":'fiH~JrJ :.'flu !,\J;l.\\.1,1.\pt H )J ~) ·(t~q S) U,l.\,>.'fl;;.'fltn:~: U;>HJ,1tl!.>J.>soq --'tHHJ"1Jl f --·oDo'oJ/r rq lf[ .>.I.lU!·'Fi ·'JJ1U;> p.1!lJ·'.'fl Pl[ .1.>.\0 P!·'.!dsJ,l.\ u!!z JSI?Ptl.llTP • :soq ii,1[1WV "l!,l\Z :(eq ç) wqd.1.'flu! --" .1.1).1tl! os u.>.l lJlHl.\\ P·'!q.•ii 1 n 1.,ptn:1 PIJ .1\Tll t!!.l.!.l;l) "J,""lJ,lHI ! IL :UCI!JS,l'iÎ.lOO.\ 'flll!j;l)!:j!-\\ -tl.l.\n.!p.•q Plj ut'.\ .'flu!P!·1.1t1J!11 .>p ue.\ 'ilm..'fl.t.1.\0 ·'P do • l!e.\ .llp.l.1Jq UJJ PUl S! pu.11,1.P~) ·u,1.'fl.'fl,1J ,>J w:r J·lfili!SSOq -Jl!O.I11\ll\~U lOOJJS ,1.1.1p.1.1q ll,l,l ljl.IO.\\ l!;lSJI:l:!d ·'l·"):--jl!,1 d() :pJ ·'"i "i !.\\.1 \!\) U;l,1 fiU!J1!·l.lllJ!Il U.11Ut)U,""l.'fi.toO.\ .lp lJ,l j11!1\!S?ill!.\\il0tpq ,1j ·p_p.l.i]S,1.'flt!U lOO.IJSSt:J,JO\l! .lp.•.!q ,!,1).1lU I) I Jl?!!ll! .1p.1o.\\ soq 1ep ut:e iiu!llJ.l!JS.'flu!:t.l.1.\\l!n .1p .l_l .lp.l.!q J,l).ltl! Zl PI·'PP!lll,l.'fl l!;l,l .1,1),)\[l IJl)~ UP.\ ,lJ'ilU,1J /.>.ltllf/1,1,/J//.).l"J-111.:!1?) ( [!,l;l .1.1.\0 lp.!O.\\ .'fl.>.\\ ,lJl!~.lU~.\O.Id ·'P UI~.\ ;lP!~ZP!llZ ·'P urv ;J'IIfflllft/./,),J .l/111_\" SH3d :.J,,Tie.tpu.•Jso;J l!Jl![l?.\\l ,l:jfq;lddt!!J.lSJ1lWJ (!,1)!-J,llS.I;l/\:) --'OOO"OLt .( JIT]O_l ll;l'flll!J1!•1.1llJ!!l ;>:--jnJ;>p.1lS ll;lSS!!dUJ f1 'U;l.'flll!Pll!tp.>.\ ,llJ.lS!liOjO:J,l ;lJ.leU .'flU!llJ.1!1~q?J.I.lfl U.Jp t!l:J\- U!;l_UQ S ,;p Sje .l.'flo.Ip .1p 1·'·\\nZ UI'.\ .'fiU!l!,ll~-l.>.\ t\10 J,;~q Jt:e.'fl PJ-1 --·ooo·os .I :u.>JSll:jllPJd u.>U!!lP - Js.mqu.>.\\n.•,>l t 0/t!ilf.l!l)"/f,'>).lH u,lfl 111: J - tu.~ûi) ::· --"lil JIJIJK I / --·oot rOl) I~ 1'·1! t l~-HHJU,1.\\\l;1,YJ - IU;l_U() Ç 9.3 Onderzoeksvragen lnmiddds blijkt de glastuînbott\\'Ollt\\·ikkt:!ing verdn nmrtgt·schreden. \Vaardoor het oppt•rvlak rietland in de In hoofdstuk K van het hootèlrapporr zijn aanbe\·dingen Aanleg circa 50 lllt.'ter groenstrook langs de wrstedelij uiteindelijke situ;ltie af za! nemen ten opzichte van de tot nader O!Jderzoek gd(1nllulecrd: kingscontour van Voorhout. hier gepn.:sentt't'!'dc uitm.:rking. Voor dt..· berekening is • onderzoek naar de mogdijkbt'den tot uitplaatsing van een oppcrdaktt..' van H ha aangehouden. niet-grondgebonden bedrij\·en in het bollengebied en C rond verwerving: sanering gebiedsvreemde functies in de landgoederen K ha :i f _){l(l.(HlO.- f 2A(Hl.OOO.-- C rontl\.t'n\·t·n·i 11 g: zones. Inrichten tot parbtrook/ H ha :i f HO.OOO.- r ~>411.flflll.-- • onderzoek naar de mogelijkheden om te komen tot boomweide Rietbndonrwikke ling: een \\·arersystt•embcnadering. H;.; J 50.000.-- ( -HIII.IIIHI.- K ha :i. f (JO.OOO.- J 4HII.IIIIII.-- Voor ieder van deze projecten wordt een onderzocks 11lailkosten: ( 'ill.lillll.-- Laanbepla!Jting: budget van f I()( UlOO,-- geraamd . .)()() homt•n :i. f 250.- r 7o.llllll.-- Totaal f 2.850.000,-- Pbnkosten: f 50.()()() __ _ l)aarnaast zijn t\vet..• an1bte!ijke projectgroepen voorge steld: Kostendrager: omwikkeling VtHJrhout li>taal I 1.245.000,-- • projectgroep graslandgt:bieden: • pr(~ectgrot:p recreatief nt.'twerk. Kostt'ndrag:ers: provincie en glastuinbouwontwikkeling Deze zijn ieder een budget van f 50.Wl0.-- toegerekend. Ter wrstt:rking van de landschappdijke kwaliteit wordt 9.2.8 Oeverzone f(ogerplassen Torale kosten f 300.000,-- de 'rag-dunnt•'landgoedstructuur bij De Halle 'opgedikt' Dt· uitwerking geeft aan dat wordt gestredll naar de ont met circa h.5 ha bos. 0\'tT meerdere demt•nten verspreid. wikkeling van enkele ecologische concentratiegebieden Kostendragers: Pro\·incit• en gemeenten Ook wordt een historische bouwplaats wrbijzonderd aan de oevers van de Kagerplassen. Hierdoor omstaat een door de ontwikkeling van een bloemrijk grasland (2.2 ruinuelijh· t'll ecologische :1fwissding tussen gebieden 9.4 Thematische projecten ha). waar de weidegronden tot ;Jan tk· oevers van her meer reiken en gebieden waar bredere oc\Trzont'S zijn omwik 9.4. 7 Wegbeplontingenjstopplootsen Grondwnwrvi ng: keld. In totaal is circa ..J.(J kilometn weg aangegeven \Vaarlangs H.ï ha ;i f HII.IIIIII.- in principe een twet:zijdige laanbeplanting wordt nage Bosaa!tleg: Grond\·enn:rvi11g: stred(L Dit komt ncn op de aanplant van ca I 1.000 C1.S ha :i f 25.000.- r 1(J2.5oo.- (I ha weidegrond bomen. l'lankosten: r 26.5oo.-- :i f KO.OOU.-- ( 4HII.IIIIfl.- !nrichten mocras:(J ha ;i r (10,()(){),- f 360.000.-- Laan beplanting: Totaal f 885.000,-- Aanleg paden (2 m): 11.111111 '.r 2511.-- f 2.ï511.1)(1(1 __ _ Kostendrager: de tien gemet'!ltt'll 1250 meter à f J ..fO.-- r 1ïS.IIflll.-- Uim·erken toeristische stopplaatsen Aanlcg bruggen I() x \20 J1l2 (bestrating. hagen. 9.2.7 f(foosterschuur-Troppenberg 2 stuks à f 15.00(1.- f 30.000.-- voorzienin~en als prullenbakken etc). Het betreft hier de landschappelijke inpassing van het l'Lmkosren 1 311.111111,-- G rondven\'t' rvi 11g .r .111.111lll.- glastuinbouwgebied. De uitwerking gaat nog uit van een Inrichtingskosten ,. 31111.()(111.- rietlandontwikkeling van circa 12 ha op de overgang van Totaal f 1.075.000,-- l)lankosten ,. 2UII.Iillll.-- glasgebied naar open landschap. Kostendrager: PEl-IS Totaal f 3.280.000,-- Kostendragers: de tien gemeenten en de provincie (waar de streek. Werkbudget gedurende tien jaar f HO.OOO,- Als tegemoetkoming in de onderhoudskosten wordt een het provinciale wegen betreft) per par. nader te bepalen subsidiebedrag/meter/jaar uitgekeerd. Totale kosten gedurende planperiode f 800.000,-- 9.4.2 Cultureel erfgoed (historische elementen en hun Voor de prodi1eming wordt een bedragvan f 500.000,- omgeving) Kostendragers: de tien gemcenten gereserveerd. !n paragraaf7.5 van het hoofGrapport is aangegeven hoe Kostendragers: de tien gemeenten de landschappelijke inpassing van 't Huys Dever kan 9.5 Stimuleringskasten worden versterkt. Ook voor Teylingen is een dergelijke benadering gewenst. 9.5.1 Erfbeplantingen 9.5.4 Natuurvriendelijk oeverbeheer, perceelrandenbe- Zo zijn er meer dementen waar een betere landschappe Gedurende een periode van I 0 jaar wordt 50 t;;, van de heer lijke inpassing tot een aanzienlijke meerwaarde leidt. omwerp- en aanlegkosten gesubsidieerd, met een maxi In het hoofdrapport is herhaalddijk aangegeven dat bin Het gaat er om dat de omgeving een inrichting verkrijgt mum van f I 0.000,--. nen dt..· gebruiksruimten naar een verdere verfijning van die aansluit bij het historisch karakter van deze elemen Voorgesteld wordt hiervoor een bedrag van f 500.000,- de structuur wordt gezocht. El.-n van de mogelijkheden teiL Gedacht wordt aan het verwijderen van beplantin te n.•serve-ren. Daarmee kunnen tenminste 50 erven \VOr daartoe is een natuunTit..·nddijk behet.•r van oevers en gen die het zicht ontnemen, aanleg hoogstamboomgaar den aangepakt. perceelsranden. den, bloemrijk grasland, beukenhagen. hersrel grachten ProdÎleming gedurende tien jaar. patroon, inpassing van et:n bescheiden parkeervoorzie Kostendragers: de tien gemeenten jaarlijks budget f 300.000,-- ning voor touringcars en personenauto's etc. In hoofdstuk H van het hoofdrapport is voorgesteld de 9.5.2 Hogenfonds Totaal gedurende planperiode f 3.000.000,-- mogelijkheden hiertoe in een werkgroep te inventarise Voorgesteld wordt voor een periode van tien jaar een ren. proeti1eming te doen voor het stimuleren \'an aanleg en Kostendragers: provincie Zuid-Holland Bij een uitvoeringsbudget van f 3(Hl.OOO,-- bedragen de herstel van haagbeplantingen in het bollengcbicd. plankosten f 35.000,--. Hiertoe wordt een hagenfonds voorgesteld. 9.5.5 Ontwikkeling moderne streekeigen bollenschuur 1 Uitgaande van (I projecten bedragen de kosten. minus Uit dit tî:mds wordt 75 ,'{, van de aanlegkosten \'an hagen De bollenschuren bepalen in bdangrijkt.· mate het land ambtelijke onderstcuning.f 2.000.000,-- gesubsidieerd. schapsbt.•eld van de Bollenstreek. Als tegemoetkoming in de onderhoudskosten wordt een Zij zijn een uiting van de streekeigen cultuur. Kostendragers: de tien gemeenten nader tc bepalen subsidiebedrag/n1eter/jaar uitgekeerd. Het landschapsbeleidsplan wil de omwikkeling van een 9.4.3. Inpassing storende elementen Voor de prodi1eming \vordt en bedrag van f 500.000,- nieuw type stn:ekeigt..•n bo!lemchuur \\111 architecwnischt..· Dit project wordt langs ambtelijke weg ingevuld. gereserveerd. kwaliteit stimulnen. Daarmee zou de sector opnieuw Uîn'ot..·ringsbudget. gedurende een periode van tien jaar, kunnen hijdr;1gen aan de \'ersterking van de eigen identi jaarlijks J Rll.liiiii.-- Kostendrager: de tien gemeenten teit van de streek. Totale kosten gedurende planperiode .f 800.000,-- 9.5.3 Houtwallen en singels Een goed ont\\·orpen bollenschuur hoe ti: in aanleg niet Kostendragers: de tien gcmeenten Voorgesteld wordt gedun:ndt.· een periode van tien jaar wel mt.·er te kosten dan een pre-f:1bschuur. Het zijn de een f{mds in te stellen tn srimu!t:ring \';Hl dt.· aanleg van ontwerp- en ontwikkelingskosten die ~..·en 'schuur onder 9.4.4 Imagoverbetering Duin- en Bollenstreek houtwallen en bossingels in de omgeving \·;m de land architectuur' duunkr kunnen maken. Het landschapshe In hoofdstuk H van het hoofdrapport îs voorgesteld een got..•deren. Uit dit fónds wordt 75 1 .~;·, van de aanlegkosten leidsplan wil dit ondervangen. werkgroep in te stellen die werkt aan de promotie van gesubsidieerd. 9.7 Kostendragers, initiatiefnemers & participanten \Van neer men :1an dt·zc gcdachtt' inhoud wil gcYl'll dan Duingebied Vogelaardreef moet 1\lt.'ll de bo!lcntdl·rs ook !t·ts tt' bicdt•n hebben'. ])uillgt:bied VogdaanJrecf behoetî: t:en concreet inrich Concrete uitvoeringsprojecten: tingsplan. aan de hand \\·aarvan dt: ht:rinirichring nn dit Het !andschapsbeleidsp!an stdr wmr de Ont\vikkding van gd1it:d tl'l' !und kan worden gt:nomeiL Aangegt:vt:n moet Hillegom - Bennebroek hoog\vaardîgl' strcl·h·igcn-bollenschuren te srimulnen \\·orden welke relid\:orm \n>rdt nagestred\.1. \\·elk grond 1\.(>Stendragers: pro\·incie Zuid-Holland en SGP door: \"t•rzct daarwt: noodzakdijk is. hoe de duinrd in dit rdief H aarlellllllt:nlleL'l' Het uitschrijvcll \·an t:t:n tllet:tToudige opdracht aan kan wordt•n ingt:bed. waar beplantingen \\·orden wegge lniriatidiJenJer: pnwincÎt' Zuid-Holland of SDB t'l'n drietal architt'Ctenburcaus die zijn gespt•cialist'l'rd !HHllt'll L'll waar t:Ventut'cl nieuwe bepbntingl'll \\·ordL'll l'anicipamcn: genleemen Hillt:gom en BcmJebn1ek. in de architectonische wrtaling van et·n stnk militair Hn·gevoegd. pro\·incit'S Noord- en Zuid-Holland. bt:paald programma van eisen. SD!l. WLTO/KAVB.l'v\OD!l/ Duin IJ Bij te dr;1gcn in de ontwerpkosten \'all een dcrgdijkc Ont\\"tTpkostl'll f 60.000,- behoud. waterschappen en herrokket I sdntur. K(>StcJidrager: prm·incÎt' gro11deigenaren Ct:dacht wordt aan een bîjdr:lgt: van .JO 1 ,~(, !llL't t.'t'll maximum van f 25.00(1,--. Hydrologische bufferrandzone 1-foorlemmermeer - Keuleenhof Veronderstdd wordt dat wanneer circa (J \';111 dergdijkt: \f(Hlr de hydrologische butlt:rratlllzone wordt ambtt·lijk 1\.()SteJtdragers: Provinciak Ecologischt' Hootï.l ';m:hitt:ctonisch vnantwoorde schuren' zijn geb(lll\\'d, dt: omkrzorht \Vat binllt'll het aangt:geven zoekgebied dt· Strucwur. SGP Haarlenllllt:rlllt:t'l', St'Ctor deze ontwikkeling zt·lf nvernt:t'lllt. bt·sr aam·aardbare oplossing is \\"aarbij: gl'llK'emcn Hillegom t'l1 Lisse. SDB (de - de kweloverlast voor hl·t bollengcbit:d \vnrdt tt:gt·ngt:- tien gt:nH.'t.'lltl'll) Uitgaamk qn t:t'll budgt:t van f .J( J.( I( Hl.-- \'oor de gaan; In i tiatidi Jenlt:: prm·încie Zuid-Holland of SI )IJ mt:ern1udigl' opdracht l'l1 (I ;lannagen gedurt:ndt..· dt· - het bwhv;IttT ecologisch \\'on.lt bt•nur. Participantt'll: gemet'nten Hillegom. Lisse en planpniode is hiernHlr in t•en f(ltlds v;m f 200.000,- H;m·!t:nmlenneer. provincies Noord noodzakdijk. Lentevreugd en Zuid-Holland. SDil. WLTO/KAVB. Er 1\lOt:t op korte termijn voor de nTworven grondt:n rvl ()I) B/f)uinbehoud, \\':l(l'I'SChappen Kostendragers: de cit·n gl'llll't·men t'n dt· Provincit: t't'll uitvoeringsgnicht ont\\·t:rp worden opgestdd waarin en herrokken grondt:igt:narl'll wordt a;mge~e\.t'tl hoe dt: gdeiddijkt: overgmg tussen duingebied en bollt:ngrond hîtT vorm kan krijgen. \vdke Lisse - Sassenheim 9.6 Ontwerpuitwerkingen rt:liëf\'onn hil'r wordt nagestredï.\. wdk grond\'t'rzet daar K()SteJJdragcrs: prm·incie Zuid-Holland. SDB (de tien Voor Parkzone Oude Rijn. duingt'bit:d Vogdaanlrt't'f. roe noodzakelijk is. hot: de bt:oogde duinrdonr\Yikh·ling gelllel'lltt.'ll) t'll dt: gJasttlillbOU\\'Sector hydrologischt: but1t:rrandzone t'!l Leme\Teugd moeren hîn kan worden ingebed. waar eventueel beplantingen I niriatiefllt:me: pnwincie Zuid-Holland of SI )U Ollt\\'t'!'pen worden uitgt:\Vt:rkt. worden wegevot•gd t'll langs wdke \\"t'g. Participanten: gt'lllL'l'nten Lisse en Sassenheim. pro Omwcrpkosren: f 80.000,-- \'incie Zuid-Holland. SDB. Porkzone Oude Rijn Kostt:ndrager: provîncit: Zuid-Holland l'v\01 lll/1 luinbehond. WLTOIKAVIJ. Voor Parkzone Oude Rijn ligt tT t:t:n begimt:h·isîe. dat waterschappen en betrokken grondei- in o\'erleg met de bcrrokkt:n genK't'!lten. !:!,:rondgebrui gt:naren kers. provincie t'll helangengnlepningt:n C(lJlCt'J1tlll't'l moet wonkn uitgl'\\'erkt. Ontwerpkostt:n f 100.000,-- Kostt'lldragtTS: provincie en de rit:n genK't'Jlten l(eul I-lagen fonds Kostendrager: SD13 (de tien gemeenten) lnitîatidi1emer: SDB Participanten: gen1eenren, provincie Zuid-Holland. SDB,WLTO/KAVB en MODB/ J)uinbehoud. Fonds houtwallen en bossingels KosteJtdrager: SDB (de tien gemeenten) I ni riariefnenler: SDB Participanrt:n: gemeenten, provincie Zuid-Holland, SDB, WLTO/KAVB en MODB/ Duinbehoud Notuurvriendelijk beheer oevers en perceelsronden Kostendrager: provincie Zuid-Holland InitiatidiH.'Illt'r: provincie Zuid-I-lolland ParticipaiJtt'Il: genleen ten. pnwiiJcie Zuid-Holland. SDB, WLTO/KAVB en MODB/ Duinbehoud Eigentijdse bollenschuren Kostendrager: provincîe Zuid-Holland en SDB (de tien gemeenten) Initiatiefnemer: SDB Participanten: gemeenten, provinciL' Zuid-Holland L'll WLTO/KAVB 9.8 Tabellen H îllcgom-Iknnebroek 3.350.11110 3.350.11110 SGP 1-I'mcer HaarlemmnmetT-Keu ken hof .fHO.O!HI .fHO.OO(l ecolt} eco]orrische:::> verbindinut:'l Voorhout-Noordwijk -1) ui JH.'ll .H52.5! lO (Nï.50(1 Voorhout Langs de Treb·aart Voorhout-Noordwijk-Duinen 4711.(11111 Kagcrplassèn-Otfem Voorhout-Noordwijk-Duinen 253.00() 253.000 Noord,,·ijk Otfem-Lecm\·cn horst Voorhout-Noordwijk-Duinen 1.325.000 Lee u wenhorst-Duinen Vnorhout-NoordwUk-Duinen I.02t)_()(){) 371.0011 Noordwijk CHlèm-van de Uerghstichting Voorhour-Noordwtjk-DuiJien 2.})5().()()1) Voorholit inp;L'isen stt.'ddijke uitbreidingen Voorhout -N O()rdwijk -Duin en HH5.000 \'t•rstcrken la!Jdschappclijkt.' kwalitt•ic Kloosterschuur-Trappenberg (,25.00() 6.25.000 glastuinbouw A..J-..J- - Kagaplasscn I .1175.1101 I Totale kosten (in guldens) 6.637.500 11.484.500 2.785.000 3.830.000 3.847.500 Voorhout SGP H'tncer 624.000 Noordwijk 3.125.000 54.166 Hillegon1 glastuinbouw 108.334 Lisse onderzoek uitplaatsen gebiedsvn:emde timeties 50.01111 50.01111 Hillegom - Bennebroek G.71111.111111 onderzoek watersysteembenadt•ring 50.01111 511.01)(1 Haarlemmermeer - Keukenhof 1.7115.01111 onderzoek graslandgebieden 23.tJ(l() 23.000 Lisse - Sassenheim G.-IHO .111 lil onderzoek recreatienetwerk 25.000 25.00() Keukenhof- Duinen 5.111111.111111 Totaal 150.000 150.000 Voorhout- Noordwijk- Duinen I 0.2H6.111111 Kloosterschuur-Trappenberg 1.2511.01111 A44 - Kagerplassen 1.1175.01111 Totaal 32.496.000 Laan beplanting/stopplaatsen \,(,.jO_IIIIII 1.6-111.111111 Cultureel erfgoed 2.111111.111111 Inpassing sron:nde deniemen HOO.OOO lmagm\:rbetering l)uin- en 13olle!Istreek Hllll.llllll Provincie 11.7\ï.SIIIi Totaal 5.240.000 1.640.000 l'EHS 1\.+H-!.51111 (De tien) gemeenten 9.H25.0(Hl Strategisch Groenproject 1-laarkmmenneer 3.H30.000 Glastuinhou won nvikkding 3. !23.0()() Voorhout extra 3.H47.300 M25r:~~WJ~raft&1tfftli!lfmJWfffJJJID1ltffft~rJftftx~~wrrurt~~2~;<:;rrm:x.:~~~ Noordwijk extra 624.00() Ertheplantingen 3()().\l()() Lisse extra [(lH.JJ4 Hagenti.1nds 500.000 Hillegom extra 54.! (J() Houtwallen/bossingels 500.000 Totaal 44.616.000 Streekeige11 bollenschuren 11111.01111 \1111.111111 Natuurvriendelijk oeverbeheer Perceelsrandenbeheer J.OOO.WHl Totaal 1.600.000 3.100.000 Parkzone Oude Rijn 5().()()0 50.00{) Duingd1ied Vogelaardn:ef (,(). 01111 Lentevreugd Kli.llll(l Totaal 50.000 190.000 lt~WR~Dmlfl~lNfill~l/ll!4cillm~~PJ?!ii>vtl!fffl!!tmlllllil~~~f%;:W,~f@]i}{a&;riffiftlJîf~W@ilJI Hillegom- Bennebroek 53,0 4,01 57,0 Haarlemmermeer- Keukenhof 1,0 6,5 2.01 9,5 Lisse - Sassenheim 29,0 29,0 Keukenhof- Duinen 15,5 6,02 21,5 Voorhout - Noordwijk - Duinen 4,0 46,2 9,63 59,8 Kloosterschuur-Trappenberg 8,0 8,0 A-1-4 - Kagerplassen 6,11 6,0 Totaal 20,5 148,7 21,6 190,8 I bedrijfSterrein 2 \'Oormaligc vuilswn 3 binnenstedelijk van landschappelijke beplanting en erfbeplanting op vcrvolg krijgt, waarbij het integrale karakter centraal zal gronden van gcmcenten en particulieren. sraan. Om roch iets van een beeld te geven zijn de belangrijkste elementen uit de prodÎ1eming weergege Subsidieregelingen Doelgroep ven. • eigenaren van gronden, waarop objecten worden aange legd; Doel 10.1 Inleiding • gcmcenten dit• objecten willen aanleggen op eigen Het bevorderen van particuliere initiatieven die het eco In dit hoof(iswk wordt aangegeven welke subsidien:ge grond en lof de coördinatie hiervan op zich nemen nomisch draagvlak van groene gebieden kunnen verster lingen voor de uitvoering van het landschapsbeleîdspbn voor particuliere grondeigenaren in hun gcmcenten ken. mogelijkenvijs ter beschikking staan. De n;~gdingen zijn • maatschappdijkc organisaties die beheer, herstd en ont sterk verkort weergegeven. wikkeling van natuur en landschap in hun doelstelling Doelgroep Wat betreft doelgroepen en voorwaarden zijn in het hebben opgenomen, en die de coördinatie van dergelij • Boeren en tuinders die andere dan landbouwacciviteiten navolgende overzicht alleen die elementen opgenomen ke wcrkza;unhedcn vcrzorgen voor grondeigenaren. willen begim1en welke rechtstreeks betrekking hebben op de voorstdien • Agrariërs die hun inkomen willen halen uit regionale die in her kader van het landschapsbdeidsplan worden Voorwaarden producten ontwikkeld. • Objecten moeten lîggen in gebieden die door het rijk • Provincies, gcmcenten en rechtspersonen die dergelijke Dit subsidieoverzicht geeft de stand van zaken van ! zijn aangewezen. Voor de Duin- en Bollenstreek is dit projecten mee-ontwikkelen. november 199ó. Het geeft inzicht in de subsidies die op bijna het gchdc gebied. dat moment actueel waren. Subsidieregdingen verande • Alleen landschappelijke beplantingen en erfbeplantin Voorwaarden ren echter voortdurend. Het landschapsbdeidsplan heeft gen worden gesubsidieerd. Projecten moeeen bijdragen aan behoud, hcrstd en om een looptijd van twintig jaar. Binnen die periode zullen wikkeling van n;ltuur en landschap. zich nicuwc regdingen ;tandienen, die mogelijk voor de Omvang • Ontwikkeling duurzame landbouw in overeenstem Duin- en Bollenstreek van toepassing zijn. Men dient Particulieren: 75 %1 van het normbedrag bij landschappe ming met het behoud, het herstel en de ontwikkeling dus allcrt te blijven. lijke beplanting en 5() % bij crtbeplanting. van natuur- en landschapswaarden en met de recreatie Een deel van de genoemde subsidiemogelijkheden loopt Gcmcenten krijgen in alle gevallen 50 %1 ve aantrekkelijkheid van het gebied al op korre termijn ;tf. In een aanral gevallen zijn daar • Behoud, herstel of ontwikkeling van natuur- en lancl voor vervolgregelingen in voorbereiding, waarbij het schapswaardcn door versterking van de beheersfunctie Subsidieregeling eenmalige projecten plattelands van de landbouw, danwel door vergroting van de inpas accent ligt op subsidiering van projecten die een integra vernieuwing en agrarisch natuurbeheer le aanpak beogeiL Het zijn juist deze vervolgregelingen baarbeid van natuur- en landschapsbeheer, onderschei die voor de Duin- en Bollenstreek interessante openin Algemeen denlijk de mogelijkheden voor inkomstenvonning uit gen lijken te bieden. Hiervan zijn echter de regelingen Deze regding is een eenmalige proef die wordt uitge dat beheer. en vaanvaarden op dit moment nog niet beschikbaar. vocrcL Deze proef loopt tot I juli 1997, maar aanvr;~gen • Vcrgroten van de toegankelijkheid van de bdevings- en dienen te worden ingediend voor ! mei ! 996. In die zin gebruiksmogelijkheden van natuur en landschap voor lijkt de regeling niet van belang voor het landschapsbc recreanten 10.2 Rijksregelingen lcidsplan. • Ontwikkelen van recreatief-toeristische producten op o Bijdrageregeling landschapsverzorging (LVZ) Dat is jammer, want het is in zijn opzet één van de meest landbouwbedrijven en/ of vergroting van het inkomen geïntegreerde regelingen met betrekking tot vcrbetering uit deze producten Doel van de kwaliteit van het bndclijk gebied. Aangenomen • Herinrichten van groene gebieden naar landbouwfunc Het verstrekken van financiële bijdragen voor de aanleg wordt dat deze regeling wel in een of andere vorm zijn tie en/of natuurbestemming. Regeling beheersovereenkomsten en Regeling gebiedsgerichte bestrijding van • Vermindt.Tt'll van milieubelasring en verdroging in et."n natuurontwikkeling verdroging grot•ngd1Ît.'d om de natuur- en landschapswaarden te behouden. Doel Doel Her !;arandtTt'll \';111 nattlurbehnud in waardt•volle land Bestrijdi11g van \'erdroging in gebicdt•n mt·r 1utuudi.mctie Omvang schappt•n, beht'tT \';lll bndschapst.'lt.'nK·ntt.'n door agra Agrarisch tlatuurbt•ht•er: 75 '.~ •• ners. Doelgroep Ch·t·rige projecten: 50 ';... Prm·incit·s. wattTsch;lppen. beht'tTders natuurtcrrt'Î!lt'll Doelgroep Bijdrageregeling demonstratie- en bewustma O!Jdernemas in bezit van landbouwgrondt.'ll Voorwaarden kingsprojecten milieu- en natuurvriendelijke land • Het gebit•d moet voorkomen op dt• indicltie\·e over bouwproductiemethoden. Voorwaarden zieluskaart \·;m ,·erdroogde gd1îedt·n met nawurti.mctie. Een beht•t·rsovt'l'l't'llkomst bn wordt•n afgesloten n10r: • Daarnaast kunnt'll ook in andere gebit·dl'n projecten in Doel • Instandhouding l'll ont\vikkeling van \\'t•idc\·ogelpopu• aanmerking komt.'n n1or een bijdragt' indien naar ht.'t Het stimuleren van aanpassingen en wrnieuwingen in de bties t.'n/of t'en !;Oed biotoop voor tk O\'tTigt' t:nma. oordeel van Gt·deputL'tTdt· Statt•n t'll dt• Minister de bedrîjfSw1L'ring van zogehett'I1 prilllaire land- en tultl waaronder dinders en patrîjzt·n. lll:ltt' van verdroging in samenhang lllt't in het gebied bou \\"bedrijven. • 1-landha\·ing l'll ontwikkeling waardt•,·ollt• H'!;etaties: ;l;mwezigt' natuwwaarden daartoe ;Jankiding gedi:. • Onderhoud landschapselemcnten. Doelgroep Omvang: Cen1eemen. provincies. w:Itnschappetl. verenigingen en /(ne/punt Maximaal 50 (.'·n stichtingen op ht·t gd:'~it•d ,·an land- en tuinbouw. Et·n bt•heersovt·ret·nhHllSt kan atit.'l'11 worden afi-;eslott.'ll Sa!llt'll\\'tTkings,·erbanden wssen dezt' rechtspersonen die nwr gebieden met een vastgesteld prm·inciaal behecrs o Regeling Subsidiëring Waterschapswerken een projt•ct ontwikkelen. t'll bcgrt·nziJige!lplatl. Doel Voorwaarden !-kr subsidil:ren \';Hl watnschapswerkt·n met t't'l1 integrale o Bijdragenregeling Gebiedsgericht Milieubeleid Het projt'Ct moet gerit:ht zijn op: doelstelling. dat \vil zeggen waterschapswerkt.'n tl'n • geïntt•g;rt•erde landbotnv Doel bdwt'\'t' van de natuur 0n dt• landbouw. • behoud en ontwikkeling van natuur- t'n landschaps • ht•t stimuleren van de uin·ot·ring van gebiedsgl'richt waarden in agrarischl' gebieden. milieubt•leid in dl' zogcnaamdt· nlilieu-aandachrsgebit· Doelgroep den I )e subsidie bn \vmdt•n toegekend :1an waterschappt'll Et."n ;IanndiL·nde bijdrage van LNV is mogt·lijk indien • het be\·ordt•ren \';lll een integrale aanpak t'll bt•scher• t'n gemet.·ntt'tl. :1an het project t't'll EU-bijdrage \Hll"llt wrlt't'lltL ming: bij de uitvoering \';lil dit beleid door lllL't llatllt' Bo,·endien moet het onder een speciaal jaarthema ,·allen. andt•rt' owrheden Omvang Voor I t){)S was een \'an de j~l;Hthema's 'hd11.:er \'~lll sloot \Vannt•er men dan ;)(I". ., \'all de kosten gemaakt worden kanten t'n akkt'tTandt'tl. nawurhraak'. Voor dezt· bijdragt'll komen in awmerkîng: ten ht·hoew \',l!l niet-landbouwkundige doelstellingen • i'vhmegelen dit·. in nnntlling op het gentTit·kt· beleid. bedr:1agt dt• subsidie 50 " ... Omvang gericht moeten zijn op het \'ersndd bereiken ,·;m dl' Indien de \Y;ltt.'rschaps\vcrken voor ht.'t llltTL'lldeel land In bt·ginst•l 50 ',',o, met :Janndknde LNV subsidie bn dit al gt'lll ene 111 i I ie u bval i reit bouwkundige dodstt•l!ingt'll hebbt·n bedr:1agt hl·t mbsi oplopen tot 75 '.~i, îndÎt'll ht·t projen onder él·n van de • ]\i\aatregden die zijn gl'richt op het bneikt•n van l't'll diept'!Tt'lltage 411. tht•ma's ,·;t\r. bljzondtTt' milit.'ukw;J!itL"it. • Doelgroepenbeleid \loorwaarden Doelgroep Subsidie wordt alk·t:n verkt:nd in de kosten \'all w;Jter Landbouwbedrij!Shoot(!t·n die hun gronden wilk·n open Doel schapswerken die duurzaam bîjdragen aan: stt•l!en Hlor wandelaars en daalTOOr dt..• nodige voorzie Versnellen van het realiseren van bdeidsdoelt:n van de • het scheppen van condities voor de ontwikkding van ningt:n willen aanbrengt'n. landbouw door her bevorderen van initiatieven die niet natuurwaarden in of langs \\';Jtt..•rlopt·n of passen binnen andert: regdingerl. • ht:t betn atSremmen \·an her waterbeheer op de v;muü IIOOIWOarden de ruimrdijke ordening tot:gekt..•nde ti.mctÎt'S. met inbe Er moet een 0\'tTl't:nkomst zijn at1;eslntt'll lllt't de Doelgroep grip van de hit:rvoor noodzakelijke maatregden tt..'ll Stichting Lange-AfStand-\Vandelpaden tt' Amnsfoort. Samenwerkingswrbanden en organisaties van boeren en behoen: van de wijziging van de peilen. aanvoer. tuimiers at\·oer. constTH'ring of kwaliteitsn:rbetering van oppn Stimuleringsregeling onderhoud v lak tewater. Omvang landschapselementen (SOL) Eenmalige bijdrage voor prt~ecten Doel ln \99CJ was et·n bedr:1g begroot \·;m l.K miljoen gulden. Regeling Subsidiëring niet-terreinbeherende orga nisaties Het stimuleren van onderhoud aan kleine natuur- t:n !andschapst:kmentcn in de provincie • Demonstratieproject natuurbraak Doel Onde-rsteuning \·an organisaties die natuur- en land Doelgroep Algemeen schapsbeheer. \Tîjwi!ligerswt..·rk. educatie en actievoering Particuliere eigenaren van k!t·ine landschapsdemt..'nten in OfSchoon het demoprl~ecr natuurbraak geen echte rege tm taak hebbt'Jl. het landdijk deel van dt: gemt..'t..'nte. voomamdijk buiten ling is. kan hij voor de Duin- en Uolknstreek \\·el van Onderhoud van natuur- t'll \andschapsdemt·nten nH..'t de beboll\nk kom belang zijn. Aangenomen mag \\·orden dat dit demopro inzt't van \Tijwi!ligt'TS ject in t'en of andere vorm zijn vervolg krijgt. Voorwaarden Doelgroep J)e landschapselementt..'ll n1oeten landschappelijke. Doel • Provinciale stichtingen nJOr natuur- t'll landschapson natuur- of cultuurhistorische waarden hebben. Er is een I )emonstreren van de natuurwaarden die bij specifiek dt:rhoud bijdrage voor onder meer: beheer op braakgelegde gronden tot onm·ikkeling kun • Particulit:n: grondeigt:naren van relevante dt·memen in • hoogstamnuchtboonlgaarden llt..'ll komen. Daarnaast wordt inzicht gt:geven hoe hier her landschap. • bomenrijen mee mogelijke knelpttmen in de bedrijtSvoering (mede) • knotbomen tot een oplossing kunnen won.lt•n gebracht. Omvang. • bloemdijh·n Bijdrage in de t•xploitatit:kostt'll. • natuurdementen l'!l hooiland Bij natuurbraak zijn de volgende doelstellingen van tOL' Arbeidsplaatsen. materii5le knsten t'll coördinatiekosten • riet- eo rietkragen passJng: va11 \TU\\·i\ligerswerk. • Omwikkelen en handha\·en van de diversiteit in Omvang bloembezoekende insekten Er zijn t\\"t.'e mogelijkheden: • Ontwikkelen en handhaven van een goed biotoop \"OOr • Subsidieregeling netwerk landelijke wandelpaden Solbijdrage: een jaarlij kst..' tegemoetkoming voor regelma roofvogds. andere broedvogels (patrijs. kwartel. b\'artel Doel tig ondnhoud van 25 1 ,~;-, van het \·astgestddc normbedrag koning) en grote knaagdieren (bij\·oorbedd haas) en lkvordt'ren van dt: tot stand koming van t:en m:twt:rk Sol-m·eret·nkomst: een tegemoetkoming voor regelmatig andere zoogdieren (als ret·). \·;m landelijke wanddpaden door het openstellen van onderhoud \·;m HO 1.~-;J, ook voor achterstallig onderhoud. • Ontwikkelen en handhaven van waardevolle akkerkrui landbouwgronden voor wanclebars. en vastgdegd in et·n meerjarige overeenkomst. den-vegetaties. • Agrarische projectsubsidies • Aankoopfonds natuurterreinen Voor akkers langs waterlopen wordt thans gewerkt met akkerranden van 20-25 meter breedte. Onderzocht Bijdragen worden toegekend aan maatregden die tot SubsidiefOnds voor particuliere natuurbescht:rmingsorga wordt in hocverre in de toekomst met 5 meter brede doel hcbbt:n het stimuleren van ontwikkelingen in de nisaties bij de nnkoop van traditionele mtuurterreinen randen kan \Vorden volstaan. agrarische bcdrijfS\oering, gericht op: en reservaten uit de ct:rstc ftse van de relaticnota. • verbetering van het milieu; Vormen • betere afStemming van de bedrijfSvoering op bchoud en • Uitvoering Nationaal Natuurbeleidsplan Er zijn verschillende vormen van natuurbraak: ontwikkeling van natuur- en landschapswaarden. • vaste natuurbraak, minimaal drie achtereenvolgende Voor 1996 is in Zuid-Holland 6 ton beschikbaar. • aankoop relatienotagt:bieden tweede fitst.' jaren op hetzelftie perceel; • aankoop en inrichting van natuurontwikkelingsgebie den binnen de EHS • at\visselend natuurbraak op percelen met andere vor • Stimuleringsfonds natuur en landschap men van braak • roulerende braak (eens in de zes jaar een jaar braakleg Uijdrage11 \VOrden roegekend aan een zogenaamd natuur • Het Groene Netwerk ging). en/oflandschapsproject: alle activiteiten die bijdragen aan rt.>alisering van de provinciale doden op ht.•t gebied van Fonds voor het realiseren van een volwaardig recreatief Vergoeding natuur- en landschapsverzorging. netwerk in Zuid-Holland voor de actieve natuurgerichte De vergoeding bestaat uit twee delen: Voor 19()() is bijna anderhalf miljot.'n gulden beschikbaar recreant. Subsidie wordt ,·erlccnd \·oor: • Vast deel, f I 000,--/jaar/bedrijC bij minimaal 2 ha • knooppuntontwikkelîng. braaklegging Het doel van het fonds is drieledig: • aanleg van vcrbindingen tussen romes • Variabel deel, dit kan, athtnkelijk van ht.>t gekozen pak- • Het tijddijk onderbrengen van tlnanciële middelen die • oplossen van kndpunten langs romes ket, oplopen tot f 300,--/ha beschikbaar worden gesteld om schade aan natuur en • natuurbouw langs routes. Wanneer een deelnemer zijn natuurbraakpercelen in een landschap te compenseren. breedte Yan 20-25 meter langs waterlopen legt, dan • Daarnaast is het bedoeld om ontwikkelingen te stimu • Subsidieregeling Oudheidkundig wordt een extra vergoeding van f 100,--/ha uitgekeerd leren (kleine natuurontwikkelingsprojccrcn. aanschaf Bodemonderzoek als vergoeding voor de verslechterde verkaveling. aangepaste apparaten voor natuurvrienddijk beheer. 1 Van de totale vergoeding worden de standaard onkosten initiadevt'n op het gebied van soortenbeleid ctc). Deze regeling voorziet in een bijdrage van 50 ;,;, van de bij normale braakleggîng, zijn f 15( l,--/ha. afgetrokken. • Vcrder is het bedoeld om natuur- en !andschapsprojec kosten voor oudheidkundig bodemonderzoek. tot een ten van provinciaal en regionaal belang te bekostigen. maximum van f 25.0()0,--. Er wordt alleen subsidit.• verleend indien kan worden 10.3 Provinciale regelingen Hierbij wordt vooral gedacht aan planvorming en inrichtingskosten van natuurontwikkelingsprojecten die aangetoond dat bodemgegevens in het jaar waarvoor de • Milieustimuleringsfonds binnen de PEHS. maar buitL"n de EHS vallen. In dat subsidit.• wordt aangenaagd verloren dreigen te g;1an. geval is er geen sprakt.· \·;m maximum subsidicperccn- Bijdragen worden toegekend aan t:en zogt:naamd tages. • Landschapsonderhoudsprojecten. 'milicu-stimulcringsprojcct': het geheel van activiteiten Daarnaast is dit onderdeel van ht:t fonds van belang voor en/ of omwikkclingt:n met t:en voldoende regionaal of realisering van projecten die in aanmerking komen van Een regeling waarmee werklozen. banenpoolers en vrij provinciaal belang, dat een bijzondt:rc impuls geeft aan subsidies van EU en Rijk. Het provinciale aandeel willigers kunnen worden ingezet ten behoe\·e van het 1 de realisering van de provinciale beleidsvoornemens op bedraagt m;tximaal 50 };',. landsch;lpsonderhoud. Dit project. dat zich richt op de ht:t gebied van milieubeheer. ontwikkeling Yan additionele werkgelegenheid. biedt met Voor 1996 is in Zuid-Holland drie ton beschikbaar voor Jlalllt.' perspectieven voor bcheer en onderhoud. gebiedsgericht beleid. o Geïntegreerd gebiedsgericht milieubeleid In het ::;;>ucïntc(Trt:erd ::;> bucbicdsuericht ::;;> milieubeleid worden gebicdsgcrichte maatregden voor de milieuthema's met een lokale component zoveel mogelijk met elkaar in san1enhang ontwikkeld. Dit beleid wordt ingezet op het stimulcn~n van een gcïn• tcgrct:rde benadering in stedelijke en landelijke gebieden waar sprake is van een complexe milicuproblematick. o Bundeling van fondsen De provincie streeft naar een bundeling van de groene subsidieregelingen. Nagegaan wordt in hocverre het mogelijk is om de zogenaamde 'groene· srimuleringsn:ge lingcn niet langer apart te handhaven, maar deze te bun delen in één kadcrn:gding, waarbij de verschillende doelstellingen gchandha~di.:\ blijven. Projeeren met een integrale benadering worden daarmee kansrijk, Hiermee worden projecten bedoeld die zowel een bijdrage leveren aan de vcrsterking \'i\11 natuur- en landschapswaarden, verbetering van de milieu kwaliteit. alswel de recreatieve aantrekkelijkheid vergroten. naast regelingen in het bestemmingsplan zijn in ved kaart waarop de gewenste omwikkelîngen van het land gevallen gerichte inrichtingsmaatrcgden nodig. schapsbcleidsplan op perceclsnivo zijn aangegeven. Vertaling naar bestemmingsplannen Kortgezegd zijn er drie soorten maatregden waarmee het gewenste landschappelijke beeld kan worden gereali Op de 'Ontwikkelingen-kaart' dienen alleen die acties te seerd: worden aangegeven waarover overeenstemming bestaat 11.1 Inleiding I. maatregden gericht op behoud van bestaande waar dat ze ook werkdijk moeten worden uitgevoerd. De den, en het tegengaan van ongewenste omwikkelin planvorming behodê nog niet geheel concreet en uitge fvkr de ondertekening van het Pact van Tcylingcn heb gen: in het bestemmingsplan de bestaande waarden werkt te zijn. maar er moet al wel duidelijk zijn om ben de gemeenten zich voorgenomen her kenmerkende veiligstellen door middel van 'conserverende' bestem welke percelen het gaat. landschap van de Duin- en Bollenstreek te behouden en tmngen, Athankelijk van de betreHCnde actie dient de verwerving te verbeteren. Daarroe is in eerste instantie gt:starr met 2. maatregelen gericht op ht•t mogelijk maken van op minnelijk basis danwel via onteigening plaats te vin het opstl'llrn van onderhavig landschapsbdeidsplan en în gewenste nieuwe ontwikkelingen: in het bestemmings den. t\n:t:de instantie ml't een actualisering van de bestem plan de voorwaarden scheppen teneinde gewenste om mingsplannen buitengebied en het opstellen van een wikkelingen mogelijk te maken, 11.3 Actiepunten actiep!aJJ handhaving. 3. specitleke inrichtingsmaatregelen: het daadwerkelijk realiseren van een gewenste ontwikkeling. In het navolgende wordt per actiepunt uir het land Ten bd10eve van de actualisering v:m dt: bestemming schapsbdeidsplan een handreiking gegeven voor de vert plannen wordt in dit hooflistuk aangegeven op welke Wat betreft de maatregelen genoemd onder I. kan het aling in het bestemmingsplan buitengebied. wijze de onderdelen van het landschapsbeleid in de bestemmingsplan op de 'klassieke' wijze worden ingezet: bestemmingsplannen kunnen worden vertaald. Voorts door gerichte bestemmingen. gebruîksbepalingen, nadere ~Versterken parallelle ordening wordt globaal aangegeven op wdh: punten de bestaande aanwijzingen. bouwvoorschritêen en aanlegbepalingen plannen een aanpassing vragen. Ook wordt ingegaan op kan worden vastgelegd wat wel en wat niet is toegestaan. • Vcrsterken onderscheid strandwal - strandvlakte in de handhaving van de onderdelen van hd landschapsbe Voor de bij deze regelingen noodzake!Uke afwegingen is voormalig zanderijgebied leidsplan die vertaald worden in bestt•mmingsplannen. het gewenst dat het bestemmingsplan zelf een toetsings • Accentueren strandwal door aanbrengen laanbepanting kader bevat. Dit kan in dt• vorm van een Ucschrijving in langs doorgaande wegen Dit hoofdstuk is opgesteld door het stedenbouwkundig HoofïJ!Unen, \\·aarin het landschapsbdeid is verwoord. burt·au Rothuizen van Doorn 't Hooft uit Goes. Het bestemmingsplan kan slechts in geringe mate bijdra Wat betreft de maatregelen genoemd onder 2. is het gen aan het bchouden of versterken van de parallelle nodig om een 'ontwikkelingsgericht onderdeel' in het 11.2 Gewenste bestemmingsplanregeling ordening. bestemmingsplan op te nemen. Een dergelijk ontwikke De belangrijkste maatregel die in bestemmingsplannen Voor het realiseren van het landschapsbdeidsplan is het lingsgt•richt onderded van het bestemmingsplan bestaat kan worden genomen is het openhouden van de noord bestemmingsplan van groot belang. Het bestemmingsplan bijvoorbeeld uit: zuid gerichte zichtlijnen in de (voormalige) strandvlaktes. regelt immers het toegestane gebruik en beboU\\·ing:. • een Beschrüving in 1-loofl-Ilijnen, waarin het landschap Het openhouden nn de zichtlijnen wordt echter onder Zowel W1or het veiligstdien \';\11 bestaande waarden als pdijke srn:dbedd wordt opgenomen. De Beschrij,·ing actiepunt 21 besproken. Daarnaast kan de paralldie orde \'oor het sturen van toekomstige ontwikkdingen is het in Hoofdlijnen vormt een toetsingskader ,·oor \Tijstel ning nog in beperkte mate worden versterkt door tt• bestt'lllnling:splan een belangrijk instrunlent. Dit imtnt lingen. wijzigingsbevoegdheden en tevens voor aanleg Yarii..'ren in de toegestane dichtheid v;m bebouwing en de ment dient op de juiste \\·ijze te worden ingezt'L Ht·t \Trgunll i 11gen. ontwikkeling van hosdementen. daadwerkelijk realiseren \·an gt·wemte ontwikkelingen is • een 'Ontwikkelingen-kaart' (die gekoppeld is aan de echter niet met het bestemnlingsplan alleen mogdijk: Beschrijving in Hootèllijnen): een bestemmingsplan- • Versterken onderscheid strandwol-strandvlokte den voor \'et..•. ati·asteringen. lage tunnels. \·envijderen (velkn. rooien) van houtwalprofielen t.'ll • lkstaandt· boU\\·b!okken: e\·t. nadere af\\·eging m.b.t. hou rgewassen: Strandwal: si wering v;m het bom\·\· lak. • Het omzetten \·an grasland in bomdand wrbîedt.'JL Rcprcssiel'c n:~?clin,l?: • Een aan!q~\·ergunning eis~n voor het \·epsi_jder~n van • Aanlcgn:rgunningstdsd voor het wijzigen dan wd ver !Jourg~\vas. @ Behoud/herstel historische ensemble wijderen (vellen. rooien) v;m houtwalprotiden en hout ge\vasseri. *) Ni~mv\·estiging kan op diverse manit.'l't'll worden R.t·latit.• landgoed - landbouwkundig gebruik \·ersterken. uitgesloten: I )e aanwezige boselementen en wt..·îdq!;ronden zullen ( Jntrr•ikkcliu,I?-'Xcrichtc n:-.;cfin,l;: • in de doeleindenomschrijving ;langt.'ven dat de gron behouden moeren hl Uven en versterking dit.•nt mogelijk • Wijziging:sbevocgdheid opnemen om de huidige den uitsluitend voor bestaande bt•drijwn zijn gemaakt te worden. bestemming te wijzigen in de bestemming 'l3os'. D.nL\'. bestemd. dit1èrentiatic op Ontwikkdingt:n-kaart. • aan de bestemming kan de nadere aam\·ijzing (z) R.cprcssin·c n:l!eling: • Evemueel kan nicuW\'estiging op de strandwal worden word~n vcrbonden = zonder gebouwen. • Coi\Si.Tvcrt•nde bestemming 'Uos' op de bospercek·n. toegestaan. • voor zm·er in vigcrt·nde bt·sr~mmingsp!annen een • Cnnserwrende b~stt·mming 'AL(z)' op dt.' agrarische wijzigingsbevoegdheid \'Oor nit.'U\VVestiging is opg~ grond~n. met et.'Jl aanleg\·ergunningsrdsd \'oor het wij Voormalige strandvlokte open: nomen. zou deze geschrapt nwett·n \\·orden. zigen of \'t.'nvijckren van houtwalprotleien en houtgt· R.l.'pn·_,·_q·n·c rt:J!clin,J!: wasscn: En;ntued nieuwvestiging geheel uitsluiten. Betekenis geven aan niet-stede/ijl< i In \'erband met dt: onzt•kt:rheid hitTonnrent. is het betL'r Ecologische vcrbinding \'ormen door aanleg nn wr lkhoud ;Jrcheohl~!;ÎschL· \\·aarden. om de ontwikkelingen af te wachten. en pas bij concn:te sprL·ide boscomplext•n met een om Yang \';lil minimaal 3 pLmnmning bt•stenlnlingsp!anmatigL' tllaauegelen te ha .. maximaal J()(~ meter uit L'lkaar. [(t'j)ft'S.'Ït'J'(' 'ral,•m {,ul(i.'!'hdJlfld(ikc (tl/1/cxr beoordeling van de aanvraag voor een verbouwing de gebied. Rcpn•ssh·z·c n:!Zcfi11,!Z: (nog op te stellen) richtlijnen voor de welstandscom • In overleg met (regionale) welstandscommissie (incl. • Voor zover mogelijk conserverende bestemming en missie richtinggevend zijn. De inhoud van deze richtlij landschapsarchiten) een bt.·eldkwaliteitsplan opstellen. aanlegvergunningstelsel voor de omgeving van het cle nen is mede de grondslag voor het stellen van nadere Hierin speelflek aandacht besteden aan de afStemming ment (ter bescherming van zichtlijnen of van houtge stedcbom,·kundige en architectonische eisen in de wr- van de vcrkaveling en inrichting op het landschap in de wassen). gunnmg. directe omgeving. Dit beeldkwaliteitsplan maakt deel • Bouwmogelijkheden in omgeving nader afwegen (aan • In Beschrijving in Hoofdlijnen aange,·en welke functie uit van het op te stellen bestemmingsplan. gepaste bouwhoogten). wijzigingen in principe worden toegestaan. • Opslag in omgeving goed regelen. @) Storende elementen ~ Nieuwe bedrijfsgebouwen Otlt!t'ikkdiii,!Z.\!Zcrîc!Jrc n;!Zciiii,!Z: Storende elementen inventariseren. Per element aangeven • Strcdbecld tOrmuleren voor (de omgeving van) ieder Eisen stellen ;Jan de ruimtelijke n.·rschijningsvorm. plaats hoc tot betere landschappelijke inpassing kan worden historisch clement. en timetie van nieuwe gebouwen in het buitengebied. gekomen. Wijzîgingsbevoegdheden opnemen om bestemmingen in Rcprcssin•c rt:!Zcli11g: Dit is primair een inrichtingsnaagstuk. de omgeving te kunnen wijzigen (in 'Bos' of 'open • Bouwbepalingen (hoogte. dakhelling): plannen ,·;m de hL :e.>wll.'/1•'!1 w ·II!WI j;l,l.\OZ l!;l~:tll[l].\\IHlq .>p tl;)l!llLl .12 l!,lJ;'"JOUI 'Jm!.îJS,>q St!j:.i' pU.lU!PlS.!.lj)tHl ll:p (NFJ\! U,l ~!V ·.\'!1'\ll 'U,l[l;)!lP~ 'tl,lSS!~:\\,lil.ltHll{ Pltl U.>p uf!z :.i'!tnvoz sp~ l.l!u fiou u.>pwuil .1p J,1.\0Z .HHlJ\. ,ltj-lS!.!I~.t'fll~ ,>j[t! .100.\) (!,J:;i'~;ljlSP.\ tl.l.~J!.ll!JS.IOO.\ ,lp i!j • -tHJ.G3 u~:.\ u:nuqd.•q 1.1q .1no.\ tL>s!.l 7iu!uun7iJ,l.\'il,l[tlev. :SliJP•))/ ,).J.J_b·.,·.Hd.l(J 't!.>SSI:dttPI! j![10l\(lZ ll,1~il!lll\ll,llS.>fi '1\,l.l(ljS.li.l!ll t!.>p ·'ilu!J,ltU!S -.10.\\ j:'l.lq,;i .\\!lOljl!,lSSI~:t J.>OIU ,S,1UOZS~ll!.IF.\\f!.!.\, .1p tq • TtpU 'flu!'fl,l.\':Jl~ ;l.!,l[WU '].\;1 :U,l~:tOJtl\\!lOl} .lpUt:t:lS:'lfl • ·u.>pnoq.•q lleq.>spue[.lP!·'·\\ tt.•do :(o"II_IJ·l;!:1./ ,J,U.I.,·.,-,JÛ.l?-f ·spuum ,1il1:[ ·u,>'ilU!.!,lJse.~p: ·.1.>.\ Jon.\ u.1p cletpspue1ap!aM uado ®l -.lqu.>ii;~J,lil:tu!JP :u.lP.\\ ,>J ·m:eJS,lOJ 1 U,l'illl!.l·'ll~F: .>:.i'ti!J;~il 'S;!UOZ ue.\ u;~~.J,l.\\.\\llOlj .>.IJJll!l:, u,l,1jp! ~ojq.\\noq Pq U;l.l!llfl -s:CÎU!JI'.\\n.!.\ .>p ll! urnS.1().1 D!N 'J!~.1p.1q .1.1d :ltt OI H )·'t ·u.•p.!O.\\ :'ll p.1,1;1 ·tl.îUJ,l u do 1:'lSj-lJsilu !ll u n'ilJ,1.\:.i';~l un~ p:rtU!XPjr\j 'l!,l.i,'l\Uli!,J!,>q ,l.l \l,1Jtj:l!Z.HH>j1 J,lpunz :fltt!.\\ -ll.l!S,li :>jOJq.\\nnq l.>q do u.>U;)!P u.>ssqilouq J!lsqd :-1oo st\,1.\.l~L · .so~I. JO .mmeN. sp: !1.1tHIU:'lJS,lq s.î!j1.>!lp'il ,1( 1 -!Hllpq ,1J1tli~!:JS,>q pti(l.! U.l.!,l.!]l!,l.1l!O:l Sl?j.'i1 pt!,l\l!l,11S.I,lj111() :(u.lll,î.\\,\\llOq ,1J,1j1Ui: u;; U:'l.\\llOq,>:.i ,îJ!l: T,\\"p) :tn[q :Stl_lf.1~:~.~ ,l,U!·'~-.1./(/,,N se16 puauna1s1apuo ~ -.\\ilOq Pq do U.1.1,1J)l!;l.ll!OJ Jf!.!p.lq .1.1d :flu!.\\110Lpq ,l!J\! • 'tl,ll!ll[Sl!ll fiu!'il!JS;).\,\\11.>!N • 'U,lj)llütpq jl~i!.!Ii:'llt!! (S-1!'SOLjlS.ld ·.\ll) lJ,l)U:'llll ' 1J1!·l!jU.>do .l![ll.\,1j1.11T:\\ Ptll -.>p .>~fq,lddl~t(.1Sj)UI!j \!,î -mm1~0 .1U!·'!1 .lp!.l.!dsJ,l.\ ·'!!V · ( t!,l\U 1! !,l]S,lq P·'!Lp:.i' l[.1S!.It!Jily, = (n)y lOl jlltl:'lJs.•q u.>pJO.\\ :11'!p:.lmu j1ll,1.1,l.\.!,1Sl!O.l '].\,î) U,1jl.lll.\\ l!.lll!O"l!OO.\ \!,l),J()\t! \11?\:JS ua6unue1claq a6!J ·.npu S! il!pou :.i'u!il;1.\~~e .>J:'l[Wl! u.1.1 .wt:.\\ uf!z u;1~ ,lJ:HnPq !·':'lP .lOO.I'il u.1,1 .10o.\ J.lp.!.l.\ uq P~·'l!ll.1do ·u.>ilU![.'\;)j_ -)jOjq.\\110q .IJ jO tl,1:>j,l0Z.I.1j1tl0 :U.>:t:tOjq.\\llOq ,1J1UI!I!.1SJH • ··~nJ.>ddeqJsput~! ·'P ueA ('ilu!J;~PqP.\ tl.1) pnoqJq 10.1_. un lJt:d Plj u.> uqdsp~.l[,lqsdnpspuq l.ll[ do pw.llS ·spt!!HU .>:.i'q 'U;)?lU!J,1JSl~.~F~ ';1,1.\ JOU.\ U,1j1 'tï nmd -,l;i_F u.1pw.\\ .>1 m.l!P u.>pj.1.\.\\Hoq ut.\ ilu!2ll,lJ:.Î:'lq ,1( 1 • -Jqu;J:;i',l[,lil:tU~.ip :tJ,l),î.\\ ,1) 'Ul!i!}S:'lOl ,u.>:fiU!Ptl~p~ ,;:;Ju!.\,lj -·'!Di! .!,1[1UO J1lll~.lS!;l.\\ .1.1.\0 tP:CÎUq.I,lllldO ,>p S)JOO.\ ,1!2 • ·p.l!l] m,\ u.l:j.t:'l.\\.\\noq ;1.1;1pue, u:'lJ\!e ~o[q.\\noq J.1q u.11~nn ·p.!.>O.\,J.'fill! U,ljl.IO.\\ ;1J ,lZ:'ljl ltl,l!J1 'J~!!l.Ilpii S! .>po!p -,li.\\lllllltl!!llSI~jj Sjl~ (11.1p.10.\\ JO) uf!z [1UI,l]S,îq P!J!JdX,l 'll;1j1.!0.\\ ,1) p.t.l,î -.>tupp.\.\\iloq l!:'l.>ii 'flou uqds'ilu!tiHt!.>lS:'lq Pl] ti! u.>!ptq • t!.1POUI s.>!lt:.lOJS:.i'tl!P!·l.Iql!ll U.ll.l.\\;1ilm~e D!!d Pq ti! ·'([ • -m~s.>7i ~o[q.\\tloq J,>q do u.>ti,l!Jl u,1sse~'ilooq .l!lsqd :ton ·u.ltutll.>J~~e Jeqp Lh> iiu![.!:'lpuo U:'lJU.>:'ltu.>il :;>.·u_,f.l;>.), JJifJ.U.l~:,·su_lf.l·'/1!· 111 uo :(U.l:j.!.l.\\.\\110q ,JJ,l[!l\1! u.: lJ,"1.\\110tpil ,lj[l~ 'Z'.\\'[l) :jOjq .>pU.lJI!I!JS.I;IA ;1p ur.\ tl.lUUI~Jd :(.>Jilooq) u.>iU!Jl~lbq.\\non • -.\\110q J,lq do U,>J:'l.IJU,J,ll\0.> Jf!.![1;lq .t:ld ~ht!,\\!10tpq ;1\!\! • ·u.1~t!!llti!l:.Î.!,î,\:CÎ.l[U!T U.l -.\\llOq ,l!SS!tl!illOJ 'Jt[:lt:pi!IT ilu!,\,>.ilwo .1p .\lTtl 'iltn~i.!.l.\U ·'P .ltueu ·u,ll!llJSl!ll ilu!il!JS,l.\.\\ll,>!N • -~:'l!.\[W J[t!UO!'fl;1.t l!Jjpls ,J) ll! ,lp Jllll[l l~l.>O].l:.i' U,>p.!O.\\ ),ltl! .~potpq :.i'ti!tl,lj1JO ,lU.!.>ltl! .lp lStTN ',\\!lOqtl!!llSt:['fl ·,P!·'l[ u.>do ·'110.\:'lp.m~.\\ J.llll 'P;1!lp:.i' l[-'S!.teJ:.i'r jOA.lp.tee.\\ uq 7iu!.J,lO.\~jf!.!p.>q;J[,l;1Jll,l![Oq :'l[1 PUl pueqJ.l.\ l!! P!·'t( .lp .100.\ U,lZ,1.\\,î:.i'tlt:l: S,1!J\!_lOjS:.i'U!!'!;1.1LJ3!1l uf!z Dl:d Pl! tij :tf!!.1tkh:q.1spm1, = (o)lV JOl ptu.>JSJq u.>J)JO.\\ :tf!J:'liiow ·'U 'UlTJS;):.i'.>m S! :-ltl OOO't' [e!:lli!Xi!ltl lOJ -~f!P:t1:2poou pJaasnepadsa5 'Mnoqtqn]sei'J ® ~ Zicht vanaf wegen op bollengebied l-lootèllijnen moet worden opgenomen dat nieuwe bedrijf mag extra worden uitgebreid ren opzichte van Vcrsterking van het zicht op het bollengebied vanaf de gehouwen zodanig dienen te worden gesitueerd dat het gesaneerde oppervlakte mits door de bctrctlèndc weg, door: het zicht vanaf de weg op het bollengebied niet (one sanering het doorzicht vanaf de weg op het bollen * Uitplaatsen van niet-grondgebonden bedrijven naar venredig) wordt belemmerd. Hierbij moet een aantal gebied wezenlijk wordt verbeterd. agrarisch bedrijventerrein, objectieve situeringscritcria worden opgenomen: con - bij sanering van bedrijfSgebouwen van een overgeno * Saneringregding (omzetten in bollengrond, dan uit centratic van bebouwing, nieuwe bebouwing achter men bedrijf mag: worden uitgebreid met I 00 (h1 van breiden met 'bonm'), bestaande bebouwing. de gesaneerde oppervlakte mits door de betretlênde * Situering bebouwing: concentratie achter bestaande NB: het bovenstaande dient ook te gelden bij ver sanering het doorzicht vanaf de weg op het bollen bebouwing, nieuwing (=herbouw) van oude bedrijfSgebou gebied wezenlijk verbetert. * Extra stopplaatsen voor recreatie. wen. Bij deze regding is vcrder het volgende van belang: 3. Punt I. en 2. kunnen naast elkaar worden gebruikt. - de geboden uitbreidingsmogelijkheid komt bovenop R..cprcssicr'c n:-,;cli11g: 4. Bovenstaande bepalingen zouden beperkt kunnen blij de uitbrcidingsruimte die het bestemmingsplan nor ! . In vigerende bestemmingsplannen zou de vormgeving ven tot die gebieden die ook werkelijk waardevol zijn maal al biedt, van de bouwblokken nader afgewogen moeten wor (of kunnen worden). Deze wegen kunnen op de - de nieuwe bebouwing dient te worden gebouwd den: Omwikkelingen-kaan worden aangegeven met de dif met inachtneming van de eerder genoemde situ * laat de bomvblokken van de verschillende bedrijven f~rentiatie 'waardevolle doorzichren'. eringscriteria. niet allemaal aaneensluiten, maar zorg voor onder 5. In de dit1"eremiarie 'waardevolle doorzich ten' zou het - alvorens de vrijstdlîng wordt verleend. moet door de brekingen tussen individuele of groepen bedrijven, aanbrengen van beplanting aan een aanlegvcrgunning wc lstandscommissie (toevoegen landschapsarc hitect) * in sommige gevallen is het wel goed om de bouw gebonden moeten worden. worden onderzocht of er sprake is van een verbete blokken van twee bedrijven aaneen te laten sluiten, 6. Nieuwvestiging in de 'waardevolle doorzichten' moet ring van het doorzicht, als daarmee een groter doorzicht aan de weerszijden \Vorden uitgesloten. - de vrijstellingsregeling geldt uitsluitend voor het van dit gecombineerde bouwblok ontstaat, ï. Omschakeling naar niet-grondgebonden \'Ormen van saneren van bedrijfo.;gebouwen in de diHêrentiatie * bij de vormgeving van de bouwblokken zou het bedrijvigheid dient te worden uitgesloten. 'waardevolle doorzichten'. verrekijker-principe gebruikt kunnen worden: het 4. NB: indien mogelijk zou dit een gemeentegrens bouwblok naar achter toe iets smaller laten worden, Ü11 fii'IÏ..:kclîl~~sgcric/1 re ngclitJg: overschrijdende regding moeten worden (wellicht zodat het doorzicht naar achter toe iets breder wordt I. Uitplaatsen van niet-grondgebonden (agrarische/niet kan de Omwikkelingen-kaart regionaal worden (doorzicht verbetert, terwijl bouwmogelijkheden qua agr.) bedrijven dient met een bestemmingsplanherzie opgezet) oppervlakte hetzelfde blijven). ning (art. I 9) te worden geregeld. De bestemming kan 5. Toeristische stopplaatsen moeten mogelijk worden 2. Voor de doorzichten in overleg met (regionale) wel dan worden gewijzigd in 'agrarische doeleinden zonder gemaakr door een vrijstelling. standscommissic (incl. landschapsarchitcct) een algc bebouwing'. meen geldend beeldkwaliteitsplan opstellen. De ' Een agrarisch bedrijventerrein moet worden gen..•ali• Openheid van zee en strand inhoud van het beeldkwaliteitsplan is mede grondslag scerd om uitplaatsing \·an niet-grondgebonden bedrij ® voor het stellen van nadere stedenbouwkundige en \·en mogelijk te maken. Hiertoe is een inrichtingsplan Her voorkomen van omwikkelingen die atbreuk zouden architectonische eisen aan bouwplannen. Bij de noodzakelijk. alsmede een speciaal hierop toegesneden kunnen doen aan het open karakter van zee en strand. beoordeling van individuele bouwplannen is het bestctllllJingspbn. Rcprcssin•c rQ.;fling: becldkwaliteitspian voor de welstandscommissie rich 3. Het slopen van bedrijtSgcbomven in het lîm kan wor Uitbreiding van bebouwing voorkomen. tinggevend. den bevorderd met een vrijstcllingsregeling. waarin kan In het beeldkwaliteitsplan, in de bouwbepalingen van worden bepaald dat: her bestemmingsplan of in de Beschrijving in - bij sanering van bedrijfSgebouwen van het eigen ® Recreatief medegebruik van het landschap bebouwing buiten het bouwblok mogelijk. Toch komt ders en :unbtc-naren tegen handhaving opzien. Bevorderen van recreatief medegebruik in het landdijk het openhouden van de zichtlijnen niet overal in de De wijze waarop het Pact en het landschapsbeleidsplan gebied, door onder meer vcrbetering van de n:crcatieve bestemming rot uiting. l-Iet beleid kan worden versterkt tot stand zijn gekomen maakt een kentering van deze ontsluiting. door de openheid te laten doorwerken in het aanlcgvcr situatie in de Duin- en Bolle-nstreek mogdijk. !n het Pact gunni ngenstelsel. zijn de eerste stappen voor de- uitvoering van gemeente Primair een eigendomskwestie en een inrichtingsvraag lijk handhavingsbeleid reeds gezet. Dit ben·ett het betrek sruk. Planologisch kan alleen een voorwaardenscheppen Het herstellen van de doorzichren in de bebouwingslin ken van belangenorganisaties bij de planvorming en het de regeling worden opgenomen. ten vraagt een actieve aanpassing van de bestaande plan zorgvuldig vastleggen van gemaakte afSpraken. Vanwege nen. Karakteristieke doorzichten moeten worden geddî• de gezamenlijke aanpak zal het handhaven van de rege ÜJifll'ikkcliltg.'gcricll te n:~dill.l,': nieerd en als zodanig worden bestemd. Tevens zal de lig lingen over het algemeen zijn geaccepteerd. Bovendien îs Het recreatief medegebruik is reeds bij eerder genoemde ging van de bouwblokken moeten worden herzien. Van het bestuurlijk draagvlak vcrgrom doordat het niet meer actiepunten ter sprake gekomen. Indien aanleg van een groot belang is dat op regionale schaal de beeldkwalite-it een gemeentelijke aangelegenheid is, maar een zaak die recreatieve ontsluiting binnen de huidige bestemming van de doorzichten wordt gedefineerd. De open weide regionaal is overeengekomen. niet mogelijk is, zou een wijzigingsbevoegdheid opgeno gebicden zijn vrijwel overal goed beschermd middels een Via voorlichting kan ook de individuele burger van de men moeren worden (de aan te leggen paden kunnen op besremming die gericht is op bchoud van natuur- en noodzaak en de inhoud van de regdingen op de hoogte de Ontwikkelingen-kaart worden aangegeven). landschapswaarden. worden gebracht. Door dit voorbereidingstraject wordt de- naleving van de regelingen bevorderd. Een belangrijk Voor zorgvuldige beoordeling van bomvaanvragen langs onderdeel van het handhavingsbclcid, namelijk voorlich 11.3 Confrontatie huidige- gewenste bestemmings ting en inspraak is hiermee reeds uitgevoerd. Het gevolg planregeling de oever van de Oude Rijn is een aanpassing van de bestemmingsplannen nodig. Het bctretl: met name het is dat het aantal gevallen waarin een aanschrijving Om het landschapsbdcidsplan te realiseren zijn op vcr opstellen van een streefbeeld met toetsingscriteria. Hierin (bc-stuursdwang/dwangsom) moet worden toegepast zal schillende punten wijziginge-n în de bestaande be-ste-m dient ook aandacht te worden besteed aan e-en passend blijven. mingsplannen noodzakelijk. Veelal berrctlèn dit specifieke gebruik van de open ruimtes. Vooral in dit gebied is een lokale wijziginge-n. Daarnaast zijn er vijf actiepunten die zorgvuldige handhaving van de regelingen noodzakelijk. Het daadwerkelijk invulling geven aan de handhaving in vrijwel alle bestemmingsplannen zullen doorwerke-n. van regelingen vra;1gt een speciaal hierop afgestemd plan Dit bctrdt het voorkomen van verstedelijking van de Voor het overige dienen de verschillende bestemmings van aanpak. In e-en dergelijk plan van aanpak dient aan butTerzones, het openhouden van de zichtlijnen. het her plannen voor het buitengebied vooral met betrekking tot dacht te worden besteed aan: srel van de doorzichten in de bebouwingslinten. ht·t normcringen op elkaar te worden afgestemd. • handhaving als geïntegreerd onderdc-d van het maat openhouden van de karakteristieke open weidegebieden schappelijke- bewustzijn en het rechtssysteem (normen en het voorkomen van e-en verdichting van de noordoe en waarden, toezicht op en inzet van lokale gebruikers): 11.4 Handhaving vc-r van de Oude Rijn. • instrumentarium en wijze van gebruik: Her voorkomen van verstedelijking van de butTergebie 71.4. 7 Algemeen - inspraak den lijkt over het algemeen reeds afdoe-nde in de De handhaving van de beleidsvoornemens neemt in het - voorlichting bestemmingsplannen te zijn geregeld. Het betreft hier Pact van Teylingen een centrale plaats in. Tot op heden - consequentie tussen vcrgunningverlening e-n aan- bestaand beleid dat moet won:-len voortgezet. De mogc- komt bij veel gcmeenten in Ne-derland de handhaving schrijving lijkhcîc-1 van een alternatie-ve- invullîng van deze- gebieden van bestemmingsplannen slechts moeizaam van de grond. - doorzichtig vrijstdlingenbdeid waarmee verstedelijking wordt voorkomen ontbreekt J)c planologisch-juridische basis voor handhaving biedt - actuele en handhaatbare bestemmingsplannen nog in de huidige regelingen. niet altijd voldoende- zekerheden en bovendien ontbreeh - aanschrijving, dwangsom, bcstuursdwang: !n gebieden met zichtlijnen is over het algemeen geen \·aak het draagvlak onder de bevolking waardoor bestuur- • prioriteiten leggen bij een concreet afgebakend thema. ~L·o~rafisch ~ebied of onderdeel binnen de hmdha I. het bdan~ \'~Hl de ~Krie voor hd bndschap:.bedd als \\'orden onderbroken. lndit.'ll dit plaats\'indt zonder bij Yingsketen; gehed: zonder grotL' bepcrkingt.'n voor de huidigt.' gebruihTs îs • gef1seerde aanpak: Î hL't ma;mrhappclijke draagdak voor de actie: dt.• \'t..Twachting dat er \·oldoende dr;Jagdak \·oor dezt.• • opsporing: 3. dt.• etlt;ctÎYÎtL·it \'all dt.• acrie in verhouding tot dt.· kns ingrt.'t.'p zal zijn. iVkt nalllt.' bij belanghebbenden dit.· door • tk gemeentelijke organisatie. naar in te zetten capaciteit ren: dt.· maarregdt.·n beperkt \nmk·n in hun onrwikkelîngs• (kwantitatief en kw~IIit;ltid). duidelijke taaktoedclîng. -L de lllogelijkheden voor het h;mdhaven \·an de actit.·. mogelijkhcden zal minder draagdak aanwezig zijn. stn.. •n.:n naar korte lîjnen. samemverkemk discipliJH.:s: Voor actÎt.'S die plaatsvinden op gronden in eigendom V H(l H(il,!.~l'-l' Bosch en Slabbers. tuin- en landschopsorchilecten ir. S. Sbbbt•rs. projt:ctkidt:r ir. t\. Vet:nstr.L bndschap~architcn ir. A. \",lJl dt: Linddoof. bmbchapsarchitect i.s.m. bureau Rothuizt:n V;m Doorn 't Hoofi: (onden.b:l bestennningspbnnen buict:ngt·bit·d) H.C. Drongh 1\\·B. ~tt:dcnbouwkundigL' ir. \V. Akkerman. planoloog Werkgroep Londschapsbe/eidsp/an mg. G.t\. Bijnsdorp, gemt't'ntl' Hillegom JJ \V. v,m I hi!Sen, gemeente Katwijk ir. E\V.t\. Hdsloot, \VLTO EF. Hoek. waterschap Ik Omk Rijnstromen JH.J.Kobs. gt'lllt't'IHt' N(1onlwijkcrluntt mr. P.J. 1\.onmen, gt:mecmc S.Jssenhcim Ti'. \",1!1 Lct'\1\\"t'll, gcml't'lltt' Nounlwijk drs. E.S. Lubberink (projencoiirdinator). SI )B ir.J.l'vloraal. provincÎt' Zuid-Holland îV\.t\.fv\. Rarrdsd(1rp. gt:nJcente Lisst· ir. S. Sbbbers (pn~jccdeider). Bosch en Sbbhers JA.l\,1. \Varmt:rdam, MODB lll\\". t\. \Ve\'t'l"S, pro\·incie Zuid-Holland Projectbegeleidingsgroep drs. E.S. Lubberink (projt·ctwürdinator). SDB drs. C.J!Vl. \".\11 't Nedt:reind, prm·incit: Zuid-Holland mw. M.t\.i'vl. Pds-v,m Wolferen (hooft\ afd. RD13). SI Hl 1r. S. Sbbhers (projectleider). l3osch c11 Slabhers mr. D. Stapd (pondl·uilldwudt:r RO). SDB