Bewegwijzering Het Ommetje Grunneger Toalroute is op een aantal plaat- sen langs de route gemarkeerd met het voetjeslogo.
Praktische informatie 5 • Honden aan de lijn. OMMETJES • Geen toegang met paarden.
• De hekken bij het schoolplein kunnen worden geopend en Grunneger Toalroute km 5,0 gesloten. De Grunneger Toalroute loopt door het • Niet toegankelijk voor rolstoelen/rollators. 3 • Het pad is het gehele jaar toegankelijk. wierdenlandschap rond Baflo en Rasquert • Het stukje boerenlandpad is op 31 december gesloten. 4 met de Laurentiuskerk (12e eeuw) en
Musea en andere bezienswaardigheden in de buurt bebouwing in de stijl van de Amsterdamse • Museum Het Wierenland in Ezinge over de geschiedenis van het 6 wierden landschap. School. • Openluchtmuseum Het Hoogeland in Warffum over onder andere het leven en werken in de 19e eeuw.
• Bernardushof in Aduard over de Cisterciënzer Abdij Sint Bernardus. S 1 • De Notoarestoen (notaristuin) is een fraai arboretum (bomenpark) S Startpunt Bushalte in Eenrum. Parkeerplaats • De synagoge in Winsum waarvan de restauratie in mei 2011 werd Treinstation 2 afgerond. 0 50 100 200 300 m
Esri Nederland, Jan Willem van Aalst - www.imergis.nl Baflo Kijk voor meer Ommetjes op de website www.landschapsbeheergroningen.nl
Het Ommetje de Grunneger Toalroute is mogelijk gemaakt door de EU, de provincie Groningen, Vereniging Dorpsbelangen Baflo & Rasquert, Landschapsbeheer Groningen, gemeente Het Hogeland, het Sijtsmafonds Baflo en Tonny en Luit Stol fonds Baflo.
Colofon Ommetjes - een initiatief van Landschapsbeheer Groningen - zijn korte wandelingen op het platteland voor bewoners en recreanten. www.landschapsbeheergroningen.nl www.rasbaf.nl (Ver. Dorpsbelangen Baflo & Rasquert) www.wierdenland.nl www.hethoogeland.com www.arboretumeenrum.nl (Notoarestoen) www.synagogewinsum.nl Enkele hoogtepunten van dit ommetje: 1 De Laurentiuskerk Hoogholtje van Baflo en Rasquert De kerk dateert uit het begin van de 12e 6 In vroegere tijden was het goederen- en personenvervoer over eeuw of mogelijk eind 11e eeuw en is in water zeer belangrijk. Door het zeer uitgebreide waterwegen de 13e eeuw uitgebreid. De losstaande net was vrijwel elk dorp te bereiken. Over land lukte dat niet toren dateert uit de 13e eeuw en is rond altijd, geplaveide wegen waren schaars en de kleiwegen ware 1500 verhoogd. Deze aanpassingen in natte en winterse perioden slecht begaanbaar. aan de kerk en toren zijn nog duidelijk Om het scheepvaartverkeer zo weinig mogelijk te hinderen zichtbaar. De kerk is gewijd aan Lau- werden daar waar nodig hoge voetgangersbruggetjes aange- rentius, een Romeinse martelaar uit de legd. Omdat ze van hout waren, ligt de naam voor de hand: derde eeuw. De klok bovenop het dak hoogholtjes (zie foto voorzijde). Overigens heeft het Gronings van de toren is een zogenaamd ‘zoepen- een grote schat aan woorden voor het begrip brug: til, klap, brijklokje’ dat de schafttijd aangaf. Zoe- baalkje, vonder en stok. penbrij is karnemelkse pap. Terug naar het routepaaltje in de Agricolastraat, ziet u het standbeeld van Rudolph Agricola ‘t Olthof Zo rond 1920 werden veel (1444-1485) die in Baflo is geboren. wierden geheel of gedeelte- lijk afgegraven. Door de dij- Welkom op de Ommetjes paden in Groningen. 2 Nieuw Blokken 5 ken hadden ze hun functie Het Ommetje de Grunneger Toalroute is een wan- Deze rentenierswoning werd verloren. ontworpen door de Groningse deling door en rondom Baflo en Rasquert. De wierdeaarde was bijzon- architect Willem Reitsema der vruchtbaar en daardoor Tzn en dateert uit 1929- een bron van inkomsten. De dubbelwierde is gelegen in het Halfambt, een 1930. De opdrachtgever Er was vooral belangstel- woonde in de boerderij Blok- gebied binnen de grenzen van de voormalige ge- ling voor de grond bij boeren ken, waarvan het voorhuis in onvruchtbare veengebieden. meente Baflo. Op initiatief van enkele Bavvelders, ook ontworpen was door Reit- Waar bebouwing was werd vanzelf- gesteund door Landschapsbeheer Groningen en sema samen met zijn vader. sprekend niet afgegraven. Dit heeft tot Het huis, een rijksmonument, de Vereniging Dorpsbelangen Baflo & Rasquert, is gevolg gehad dat er op een verhoging midden in het afge- vertoont nogal wat invloeden van de graven deel van de wierde van Rasquert nog een boerderijtje de oude Toalroute verlengd en aangepast. beroemde Amerikaanse architect Frank staat. ‘s Zomers grazen hier schapen, ‘s winters wordt er Lloyd Wright: de ver overstekende dakgoot, de flauwe dakhel- geschaatst. Een fraai gezicht. De wandeling voert langs de Laurentiuskerk, ling, de plaatsing van de ramen vlak onder de dakgoot. de wierde van Baflo, het rijksmonument Nieuw Kwelderlandschap, waterlopen en wierden Villaboerderij ‘Meyma’ Blokken en de villaboerderij op het voormalige 3 Dit ommetje loopt door een eeuwenoud landschap. De wier- Bij dit rijksmonument wordt de villa uit 1926 door een plat 4 den van Baflo en Rasquert hebben hun vorm gekregen rond borgterrein Meyma. Oude waterlopen uit de tijd gedekte hals verbonden met de oude schuur uit 1802 en staat 600 jaar voor Christus Er is dus sprake van 2500 jaar min van het vroegere kwelderlandschap, de zeer fraai op het voormalige borgterrein van de Meyma- of meer onafgebroken borg. Met name bij de hoofdingang zijn gelegen ijsbaan op het afgegraven deel van de bewoning. Voor een Art Déco-stijlelementen terug te vinden: deel zijn de huidige Rasquerder wierde. Via de Azingaweg en de Gloep de deur, de langgerekte zijlichten met waterlopen restanten over de wierde loopt u over het metalen Hooghol- gekleurd glas-in-lood. Het geheel van oude prielen, slen- staat op het oude borgterrein van de tje dat de grens tussen beide dorpen overbrugt. ken en geulen in het Meymaborg. Deze borg bestond in vroegere kwelderland- elk geval al rond 1400, omdat het schap. Verspreid over de hele route treft u borden aan bekend is dat hij in 1415 werd ver- Een vergelijkbaar land- met daarop gedichten in het Gronings. woest tijdens de schermutselingen schap vindt men nu aan tussen Schieringers en Vetkopers. Geniet van dit Ommetje, de rust, de gedichten en de zuidoostelijke kant Later werd hij herbouwd. Omstreeks van de Waddeneilan- het cultuurlandschap. Veel wandelplezier! 1738 werd de oude borg gesloopt. Het den: de Boschplaat op schathuis werd in 1839 afgebroken. Terschelling en het Oerd op Ameland.