including English summary 010 SAYS IT ALL | Fleur Beerthuis Castellers Rotterdam | Bas Czerwinski

Djemaa el Fna Rotterdam | Ossip van Duivenbode inhoudsopgave

Met vereende kracht vooruit...... 4

Festivals ...... 5

Karakteristiek festivalaanbod...... 6

Breed publiek...... 9

Financieel ondersteunde Rotterdamse festivals...... 10

Publiek en thema's Rotterdamse festivals...... 12

Sterke sector ...... 13

Cultuurparticipatie ...... 16

Uitagenda Rotterdam ...... 17

Onderzoek en expertise...... 18

Bedrijfsvoering ...... 19

Verslag raad van toezicht ...... 20

English summary ...... 21

Bijlage 1: Bijdragen aan derden...... 22

Bijlage 2: Leden en profiel raad van toezicht...... 23

Dank aan alle partners en Colofon...... 25

Wat doen we? Rotterdam Festivals coördineert het evenementenbeleid in Rotterdam en stimuleert de cultuurparticipatie van Rotterdammers. Wij realiseren een karakteristiek festivalaanbod met evenementen die breed gedragen worden, de thema’s van de stad weerspiegelen en diep doordringen in de stad en in de wereld.

Onder de naam Uitagenda Rotterdam werkt Rotterdam Festivals aan het bereiken van een groot en breed publiek voor het cultuuraanbod in de stad. De kennis van het publiek die wij opbouwen, delen we actief met de sector. 10 jaar Rotterdam in 100 covers | Reggae Rotterdam | Bas Czerwinski Fleur Beerthuis

Met vereende kracht vooruit

Na een jaar waarin spectaculaire projecten als De Trap evenementen, waaronder het nog maar vijf jaar oude en de MTV Europe Music Awards veel aandacht trok- Djemaa el Fna Rotterdam, veranderen en verrijken zij ken, was 2017 'gewoon' een goed jaar. Een jaar waarin het festivalaanbod. Rotterdam Festivals zich als vanouds samen met de festivalorganisatoren en culturele instellingen volop Naast de onvolprezen plannenmakers in de stad berei- heeft ingezet om Rotterdam nóg aantrekkelijker en ken we die breedte van het aanbod ook door gedegen leuker te maken. Art Rotterdam Week en het Maritie- kennis van ons (potentiële) publiek. Kennis die steeds me Weekend wonnen opnieuw aan kracht, en ook de meer meeweegt bij het samenstellen van de agenda nog jonge Rotterdam Architectuur Maand krijgt steeds en die ervoor zorgt dat we bijna twee derde van de meer vorm. Zo reageerden mijn buitenlandse collega’s Rotterdammers bereiken. Wij zijn dan ook heel blij met veel bewondering op de creatieve wijze waarop dat de Rotterdamse culturele instellingen met elkaar wij tijdens Rotterdamse Dakendagen de stad gebrui- besloten hebben om dat onderzoek uit te breiden en ken. Met koorddansers tussen de Lijnbaanflats, een samen te werken aan een optimaal publieksbereik historische beeldentuin op het dak van de Bijenkorf en voor de hele sector. Dat is een gezamenlijke stap die een iftar op het dak van gebouw De Heuvel. Het zijn nog nergens in Nederland is vertoond en die de ko- stuk voor stuk mooie evenementen die lang niet iedere mende jaren een belangrijke bijdrage kan leveren aan stad weet te realiseren. een inspirerend cultuuraanbod voor iedereen.

Ook de positieve ontwikkeling die veel jonge, cultureel In dat opzicht zou 2017 wel eens een héél belangrijk zeer diverse initiatieven doormaken, vallen mij dit jaar jaar kunnen zijn geweest. op. Nieuw in 2017 waren Festival Magia en Reggae Rot- terdam, terwijl REC. en het Sodade Festival beiden een Johan Moerman, directeur/bestuurder succesvolle tweede editie kenden. Samen met andere Rotterdam Festivals, maart 2018 Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

4 festivals

Met een gevarieerd en karakteristiek festivalaanbod LICHTE DALING INGEDIENDE PLANNEN dat goed bij Rotterdam past, bereiken we een groot en Na de uitbundige groei lijkt het aantal aanvragen voor breed publiek: dat is de centrale doelstelling van Rot- een plek op de kalender zich te stabiliseren. De hoe- terdam Festivals. veelheid aanmeldingen voor de evenementenkalender 2017 was met 224 iets onder het niveau van 2016 met Rotterdam Festivals is blij met het overweldigende 235 aanmeldingen. Ook dit jaar ontvingen we een initiatief vanuit de stad. We hebben het voorrecht om groot aantal nieuwe aanvragen en plaatsten we elf te mogen werken met een groots aanbod van plannen. (het streven was minimaal vijf) nieuwe evenementen Elk jaar op 1 juni doen wij een oproep voor het indienen op de kalender, waaronder IJsvrij Park Festival, 010 van plannen – voor een plek op de evenementenkalen- SAYS IT ALL en Crazy Sexy Cool Halloween. der of financiële ondersteuning. Vervolgens stellen wij in overleg met de (gemeentelijke) diensten een kalen- RUIMTE VOOR VERNIEUWING der samen, evenwichtig qua tijd, ruimte, doelgroep en Rotterdam Festivals ondersteunt een aantal evene- thema. Belangrijke sportevenementen stemmen we af menten ook financieel. In 2017 waren dit er 59 (het met Rotterdam Topsport. streven is 40), ten opzichte van 67 in 2016. Van ons vrij besteedbare programmabudget ging 25% naar Niet alle aanmeldingen en aanvragen kunnen worden nieuwe evenementen (streefpercentage: minimaal gehonoreerd. Wij hebben te maken met beperkte 15%). Op pagina 10 en 11 vindt u een overzicht van de ruimte op de kalender en capaciteit bij Politie Rot- door Rotterdam Festivals financieel ondersteunde terdam, en een begrensd budget. Daarnaast moeten evenementen in 2017. we ook altijd rekening houden met (grootschalige) werkzaamheden, bouwprojecten en bijbehorende omleidingsroutes.

"Een muziekfestival dat wél een afspiegeling van de Nederlandse samenleving toont: het kan, blijkt op het Rotterdamse REC. Festival." recensie de Volkskrant over REC. 2017 Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

5 Festival Magia | Bas Czerwinski Rec. Festival | Jordy Brada Buitenpresentatie Ethnomanie | Fred Ernst Port of Rotterdam North Sea Jazz | Hans Tak

KARAKTERISTIEK FESTIVALAANBOD INTERNATIONALE CULTUURSTAD Ons beleid om de thema’s van de stad geclusterd te presenteren in periodes rondom iconische evenemen- Met toonaangevende festivals haalt Rotterdam ten is succesvol. Zo was het programma van de Art professionals én liefhebbers uit binnen- en buiten- Rotterdam Week groter en veelzijdiger dan ooit. Ook land naar de stad. het fringe-programma van North Sea Jazz, North Sea Round Town, groeide wederom in aanbod, bezoekers Rotterdam Festivals ziet graag dat de iconische en media-aandacht. De iconische evenementen en evenementen in de héle stad leven, dieper doordringen periodes weerspiegelen de karakteristieke thema’s van in de stad. In juli 2017 mochten we bekendmaken de stad en positioneren Rotterdam als een aantrek- dat Rotterdam en North Sea Jazz hun samenwerking kelijke, kosmopolitische stad. voortzetten. Het festival blijft minimaal tot en met 2022 in de stad. Sinds 2016 is Edison Jazz/World een Ook in 2017 heeft Rotterdam Festivals ingezet op de samenwerking aangegaan met Rotterdam Festivals verdieping en uitbreiding van de clusters. Er is extra en North Sea Round Town. Het uitreiken van de geïnvesteerd in bijzondere programma’s die (internati- Edisons kreeg dankzij oeuvreprijswinnaars Joshua onale) media-aandacht genereren, en in zichtbaarheid Redman (internationaal) en Lee Towers (nationaal) in de stad door randprogramma en city dressing. In veel persaandacht en heeft daarmee in 2017 weer aan samenwerking met Rotterdam Partners is er voor alle bekendheid gewonnen. iconische evenementen geïnvesteerd in aanvullende internationale persbewerking. Sinds 2016 zetten wij ons in om minimaal eenmaal per jaar een grote tentoonstelling zichtbaar te maken in de buitenruimte. Zo waren de grote Peter Lindberg-foto’s op onder andere het gebouw van Nationale Neder- landen tot en met de Art Rotterdam Week in februari zichtbaar in de stad. En in aansluiting op de tentoon- "North Sea Jazz is steeds dieper stelling Etnomanie in het Nederlands Fotomuseum werden tijdens Rotterdam Unlimited levensgrote geworteld in de stad. Dat is mede te beelden getoond op diverse prominente plekken, zoals danken aan het gelieerde North Sea het Schouwburgplein en WTC. Round Town, dat het festival met een gratis programma toegankelijk houdt voor alle Rotterdammers." Pex Langenberg, wethouder Mobiliteit, Duurzaamheid en Cultuur gemeente Rotterdam Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

6 Wereldhavendagen | Anne Reitsma Fotografie “Stoere ijsbreker steelt de show in Rotterdam.” Reformatorisch Dagblad

MODERNE ARCHITECTUURSTAD MARITIEME STAD

Rotterdam krijgt internationaal veel erkenning Rotterdam is de dynamische thuisstad van Europa’s als moderne architectuurstad. Architectuur, grootste haven. Een internationaal georiënteerde stedenbouw en de manier waarop die de inwoners en stad, door de haven verbonden met talrijke landen, bezoekers van de stad beïnvloeden, is daarom een steden en mensen wereldwijd. van de centrale thema’s in het evenementenbeleid. Het Maritieme Weekend in september ontwikkelt In 2016 zijn we gestart met het gezamenlijk presente- zich sterk. Wereldhavendagen, het grootste jaarlijkse ren van het architectuuraanbod tijdens de Rotterdam maritieme evenement van Nederland, trok met de Architectuur Maand in juni. Dit initiatief van Rotterdam veertigste editie en prachtig zomerweer 430.000 Festivals, Architectuur Instituut Rotterdam (AIR) en bezoekers naar de verschillende excursies en demon- Rotterdam Partners groeit dankzij de samenwerking straties op de Nieuwe Maas. Grootste publiekstrekker met tal van organisatoren in de stad gestaag uit tot was de BigRoll Baffin, een specialeladingschip van een jaarlijkse traditie voor liefhebbers en professionals. 173m lang. Dit schip stond ook centraal tijdens de extra De Rotterdam Architectuur Maand bood een geva- grote zaterdagavondshow, die mede dankzij een extra rieerd programma vol festivals, lezingen, exposities investering van Rotterdam Festivals en Havenbedrijf en bijzondere projecten. De iftar tijdens Rotterdamse Rotterdam tot stand kon komen. Zo’n 50.000 bezoe- Dakendagen werd door de International Festival & kers konden genieten van optredens van verschillende Event Association bekroond met de Golden Pinnacle artiesten zoals Level 42 en Nielson, en een extra groots voor Best New Event Within an Existing Event. Zig- vuurwerk. ZagZuid nam bezoekers mee op avontuur op en rond Zuidplein met kunstinstallaties en tours. Het feestgevoel werd op zaterdagavond versterkt door De Nacht van de Kaap, een festival dat het roemruchte Naast de meerdaagse festivals nodigden bijzondere verleden van Katendrecht als zeemanskwartier, rosse projecten bezoekers uit om unieke momenten te bele- buurt en de beruchtste uitgaanswijk van Rotterdam laat ven. Op initiatief van Rotterdamse Dakendagen, Mu- herleven. In 2017 was het festival al weken van tevoren seum Rotterdam en CBK Rotterdam opende op het dak uitverkocht. De in publieksaantallen grootste editie van van de Bijenkorf een historische beeldentuin, die aan De Nacht van de Kaap zette grote namen op het affiche, meer dan 8.000 bezoekers ook een prachtig uitzicht zoals Paul de Leeuw, Brigitte Kaandorp en Loes Luca, bood op de herinrichting van de Coolsingel. Bij Wake Up die nog één keer samen met haar moeder optrad. in Architecture kon men wakker worden bij toparchitec- ten als Francine Houben en Winy Maas thuis. Ook Het Maritiem Museum is op dreef en het Interna- tionale Shantyfestival Rotterdam keerde terug. Nieuw Meerdere initiatieven boden dit jaar mogelijkheden was het World Port Busker Festival, waarbij meer voor kennisuitwisseling tussen professionals in de dan 25 straatmuzikanten uit havensteden wereldwijd creatieve industrie. Het expertprogramma van de Dag optraden, onder andere tussen het winkelende publiek van de Architectuur over de herontwikkeling van de in het centrum van Rotterdam. Op vrijdagavond traden Wilhelminapier bijvoorbeeld, of de kennisdag over de buskers op in kroegen van de Witte de Withstraat Wonen op Daken van Rotterdamse Dakendagen. De en de Nieuwe Binnenweg. Zo werd voor het eerst een internationaal gerenommeerde landschapsarchitect verbinding gelegd tussen de horeca in het centrum en Adriaan Geuze gaf op initiatief van AIR een lezing over het Maritieme Weekend. Daarmee is het Maritieme de landschapsidentiteit van Rotterdam. Weekend niet alleen op de kades en in de haven zicht- baar en voelbaar, maar ook dieper in de stad. Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

7 aan Kaapverdische artiesten. Sodade won een prijs een zeer succesvolle editie met een rijke schakering Het festival verkocht deDoelen volledig uitenkende voor het eerst door Rotterdam Festivals ondersteund. waar voor detweede keer plaats, maarwerd in2017 en Reggae Rotterdam. Sodade Festival vond welis - muziekfestivals, zoals Festival Magia, Sodade Festival een nieuwe trend: deopkomst van gespecialiseerde Arab Film Festival enCamera Japan, zagen we in2017 liseerde filmfestivals zoals Festival Latino Americano, Daar waar Rotterdam albekend was met degespecia- ted extra ondersteund vanuit deSlechtweer Reserve. vangen, heeft Rotterdam Festivals Rotterdam Unlimi - Om het verlies aanpublieksinkomsten opte kunnen extra had geïnvesteerd indeHofplein-programmering. omdat de organisatie samen met Rotterdam Festivals ware wolkbreuk plaats. Eenenormeteleurstelling, ook er tijdensdeHofpleinconcerten opzaterdagavond een The Battle oftheDrumsnogflinke buienvielen, vond editie. Waar erbijdeparade van het Zomercarnaval en Rotterdam Unlimited kende een totaal verregende festivalaanbod voor álle Rotterdammers. Dat zienwe terug ineen divers envernieuwend Culturele diversiteit zitinhet DNAvan Rotterdam. MULITICULTURELE STAD van zowel publiekals denationale pers. ductionele hobbels – wederom zeer lovende recensies met MTV, enkreeg hiervoor –ondanks een aantal pro- goede tweede editie, deeerste zonder samenwerking in 2016naar50.000 bezoekers in2017. REC. kende een bezoekersaantal steeg hierdoor van 35.000 bezoekers het eerst inzijngeheel kon worden gebruikt. Het uitbreiden, waarbij Het Park (bijdeEuromast) voor door een extra investering van Rotterdam Festivals, Het Bevrijdingsfestival Zuid-Holland kon, mede grootste publiekstrekker. Rotterdam Rave. The Flying Dutch was ookin2017 de een eerste speciale Halloween-editie), Triangle en zoals BlijdorpFestival, Crazy Sexy Cool (inclusief goed passen bijhet specifieke karakter van Rotterdam, De keuze voor lokale concepten uitzichinfestivals die sterke eigen achterban eneen divers publieksbereik. gewortelde elektronischemuziekfestivals met een geadviseerd omruimte te maken voor sterk lokaal Rotterdam Festivals heeft deafgelopen jaren bewust publiek. veelzijdig enpluriform festivalaanbod voor een jong zich sterk uitinmuziek. Daarom streven we naareen Rotterdam kent een uitgebreide jongerencultuur die JONGE STAD "Het is zo'n ontdekkingsreis hier en er is zoveel harmonie. "Het iszo'nontdekkingsreishierenerzoveelharmonie. Surinaams eten,stroopwafels,baklava, Marokkaanse bastilla enfalafelnaastelkaar!Hetisgeweldig.” door 1,4 miljoenkijkers. Kindervuurwerk opRTL waren ertoch 5.000 kinderen enwerd het Nationale met een kindervuurwerk. Ondanks het slechte weer de kade en1,8 miljoenkijkers op RTL Het Nationale Vuurwerk, met 60.000 bezoekers op OVG Veerhavenconcert vierde haarvijftiendeeditie. park om gezamenlijk film te kijken in de openlucht. Het trok maarliefst 27.000 bezoekers naarhet Museum - De Pleinbioscoop vierde haar dertigjarigjubileum; het Circusstad Festival ophet Schouwburgplein. aal element toevoegde aanhet jaarlijks terugkerende Spaanse acrobaten énRotterdammers, dat een speci- Rotterdam, een menselijke toren gebouwd door139 daar mooievoorbeelden van, net als Castellers Pride opeen zonovergoten Schouwburgplein waren Rotterdam Zingt ophet Grotekerkplein enRotterdam Schouwburgplein. op het Grotekerkplein, inhet stationsgebied enophet is ergedurende dezomer elkweekend iets te beleven wel iets interessants toevoegen aandekalender. Zo lige programmering dieniet indat kader vallen, maar ook ruimte voor (middel)grote festivals enkleinscha- thema’s van destad weerspiegelen, iserinonsbeleid Naast deiconische evenementen enperiodes diede steunen ookrandprogramma bijtentoonstellingen. programmering oppleinen eninparken. Wij onder binnenstad doorte investeren inkleinschalige Rotterdam Festivals draagt bijaaneen levendige OVERIGE EVENEMENTEN/CITY LOUNGE kinderprogramma. woordkunstenaars enmuzikanten, eneen uitgebreider het literair podiumtussen schrijvers, columnisten, het muziekprogramma, nieuwe samenwerkingen op zich ditjaarbijvoorbeeld naareen verdieping van in het inhoudelijke culturele programma. Dat vertaalde heeft samen met verschillende partners geïnvesteerd is dat inmiddels verdubbeld tot 24.000. Deorganisatie Daar waar deeerste editie nog12.000 bezoekers trok, Djemaa elFnaRotterdam vierde het eerste lustrum. deringen voor programma enpubliek. positieve uitkomsten zienindevorm van hoge waar productie niet vlekkeloos. Beidefestivals lieten echter presenteerde. Ookbijdit nieuwe festival verliep de niet-westerse muziekindebreedste zinvan het woord nieuwe Festival Magia, dat nieuwe combinaties van van het publieksonderzoek. Hetzelfde geldt voor het problemen, wat we terugzagen indeuitkomsten stijf uitverkocht, maarkende een aantal productionele 2017. Ookhet nieuwe festival Reggae Rotterdam was voor Beste Festival bijdeRotterdam MusicAwards Fatima, bezoeker DjemaaelFnaRotterdam enNOS Jeugdjournaal gezien , werd uitgebreid - - 8 Rotterdam Festivals | Jaarverslag 2017 Sodade Festival | Fred van Ernst Baroeg Open Air | Marcel Wagenaar

financieel ondersteunde 59 evenementen BREED PUBLIEK Rotterdam mag zich met recht een evenementenstad noemen, nieuwe met bijzondere festivals. Naast een karakteristiek festivalaanbod evenementen willen we er ook voor zorgen dat op de kalender het merendeel van de Rotterdam- mers bediend wordt. 11

FESTIVALBEZOEKERS De financieel ondersteunde festivals hebben ruim 1,9 miljoen bezoekers getrokken, 0,9 miljoen miljoen minder dan in 2016. In dat jaar trok de manifestatie Rotterdam viert de stad! 800.000 bezoekers. bezoeken Een verregende editie van het doorgaans ontzettend populaire -0,9 miljoen t.o.v. 2016 Rotterdam Unlimited zorgde ten opzichte van 2016 voor 150.000 minder bezoeken. 1,9

PUBLIEKSWAARDERING In 2017 is de meetmethode aan- 34% bezoekers -2% t.o.v. 2016 ** gescherpt om betere aansluiting van buiten de regio te vinden bij onderzoeken van *** landelijke partijen als VSBfonds 64% Rotterdammers en Fonds21. Daardoor zijn deze bezoekt een of meer van onze evenementen* cijfers niet volledig vergelijkbaar ,6 met 2016. In de dit jaar gehouden onderzoeken vielen Baroeg Open Air, North Sea Round Town, Ger- 7 *** ,0 giev Festival, Wereldhavendagen, 8 locatie Wildlife Film Festival Rotterdam Waardering en Architectuur Film Festival Rot- ,8 ,9 Andere terdam op door een bovengemid- programma 7 bezoekers deld hoge publiekswaardering. ,7 7 7 Gastvrijheid * Dit wordt iedere twee jaar gemeten via de Vrijetijds- Waardering ,4 Informatie- omnibus. De cijfers over 2017 zijn nog niet bekend. 7 voorziening ** Gebaseerd op kaartverkoopdata en schattingen van bezoekcijfers in de evaluaties van organisatoren. *** De publiekswaardering is een ongewogen gemiddelde, andere gebaseerd op publieksonderzoek bij 27 evenementen. aspecten Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

9 juni mei april maart februari Januari Ronde vanKatendrecht 55.000 Operadagen Rotterdam 45.000 bezoeken bezoeken FINANCIEEL ONDERSTEUNDE ROTTERDAMSE FESTIVALS 2017 NN MarathonRotterdam Castellers Rotterdam Art Rotterdam Week Rotterdam ArchitectuurMaand Stadsfestival Opz'nRotterdams Art Rotterdam Rotterdam Photo Object Rotterdam International FilmFestivalRotterdam BLUEPRINT: Whoseurban Appropriation isthis? Architectuurlezing AdriaanGeuze ZigZagZuid De Bijenkorf Beeldentuin Rotterdamse Dakendagen Dag vandeArchitectuur ISU WorldShortTrackSpeedSkatingChampionships 4.900 19.500 2.000 Bevrijdingsfestival Zuid-Holland RC ArtFair Tec Art ** Dogparade 010 Circusstad Festival 40.000 Rotterdam ChineseNewYear ABN AMROworldtennistournament 350 AD SportfilmfestivalRotterdam Programmering Schouwburgplein Parfum deBoemBoem 25.311 Rotterdam BluegrassFestival Slide Factory * Flamenco Biënnale Stadspodium Rotterdam Pilgrim HarbourFestival 30 jaarRotown 50.000 Verborgen Tuinen Sodade Festival 010 Says ItAll De Parade Etnomanie ** 12.880 15.000 Classical: NEXT 1.506 9.381 24.000 *** 4.533 2.500 3.000 2.500 3.100 23.100 1.120 *** 10.000 ** 2.370 10 Rotterdam Festivals | Jaarverslag 2017 december november oktober september augustus juli 493.000 bezoeken * ultuur van gemeente Rotterdam. *** ** zoekersaantallen opgenomen inverslag dienst Sport en

zoekersaantallen opgenomen inverslag Rotterdam Topsport. 166.646

een bezoekersaantallen gemeten, veel passanten.

G Be Be C bezoeken International Comedy FestivalRotterdam Festival Magia MaritiemE Weekend World FoodDay Rotterdam Rotterdamse Popweek OVG Veerhavenconcert North SeaJazzweken Wereldhavendagen Fotowedstrijd Rotterdam World PortBuskerFestival Het MaritiemMuseumisopDreef Internationaal ShantyfestivalRotterdam Nacht vandeKaap A FestivalDowntown Méér MuziekindeKlas InJazz Boogieball Port ofRotterdam NorthSeaJazz Edison Jazz/World2017 North SeaRoundTown Art Break Arab FilmFestival Oude HavenZomerfestival Rotterdam zingt 7.000 La Notte 450 Het NationaleVuurwerk 750 25.000 Welkom ThuisStraattheaterFestival 6.000 UEFA Women’sEURO(inRotterdam) 8.000 Dag vandeRomantischeMuziek 7.000 1.934 5.000 7.000 Sinterklaas Intocht Rotterdam Djemaa elFnaRotterdam Cameretten Festival Festival LatinoAmericanoRotterdam Geen DadenMaarWoordenFestival 8.000 990 Eendracht Festival Cross Comix Architecture FilmFestivalRotterdam Ijsvrij ParkFestival Let's GoSunday! 60.000 Gergiev Festival Wildlife FilmFestivalRotterdam Pleinbioscoop Rotterdam og stad jonge stad maritieme architectuurstad moderne internationale cultuurstad 1.000 Rotterdam Unlimited Festival deBouw 12.650 Baroeg OpenAir ** 11.500 15.000 5.590 ITU WorldTriathlonRotterdam 24.000 3.500 28.000 11.850 Sinfonia MaritiemConcert Rotterdam Pride 22.000 REC. Festival rotterdam uitdagen Metropolis Festival Reggae Rotterdam Nationale Taptoe 1.500 8.000 5.500 overig City Lounge sportstad internationale stad multiculturele Camera Japan 6.000 27.000 6.000 5.385 4.500 33.000 488.000 bezoeken ** 15.000 6.400 20.000 5.000 30.000 1.250 11 Rotterdam Festivals | Jaarverslag 2017 PUBLIEK EN THEMA’S ROTTERDAMSE FESTIVALS 2017

International Film Festival Rotterdam SPREIDINGSDIAGRAM Woordnacht Architectuur Film Festival Rotterdam Hier ziet u een spreidingsdia- Motel Mozaïque International Comedy Festival Rotterdam gram dat weergeeft wat het Dutch Electronic Art Festival Poetry International publieksbereik is van Rot- 90 Arab Camera Film Festival Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival terdamse festivals, met bijbe-

Duizel in het park horende thema’s. Het diagram REC. Festival Circusstad Festival Art Rotterdam Week Festival Magia Operadagen Rotterdam is gebaseerd op data van het Cameretten Festival Rotterdam uitdagen meest recente bij ons aanwezige pleinbioscoop rotterdam Toffler Festival publieksonderzoek van de di- Let's go Sunday Port of Rotterdam North Sea Jazz festival Blijdorp Festival Museumnacht 010 verse evenementen. Op pagina 10 en 11 vindt u een overzicht van 80 De Parade Rotterdam Architectuur Maand alle financieel ondersteunde nn Marathon Rotterdam Rotterdamse festivals in 2017, met bijbehorende thema’s of Djemaa el Fna Rotterdam Ronde van Katendrecht Welkom Thuis Straattheater Festival het meest dominante thema North Sea Round Town Oude Haven Festival en bezoekersaantallen.

Camera japan OVG VeerhavenConcert Dag van de Romantische Rotterdamse Popweek Muziek Stadsfestival Op z'n Rotterdams Boothstock festival Baroeg Open Air World Port Busker Festival Koningsdag in Rotterdam Rotterdam Pride Wereldhavendagen Metropolis festival Rotterdam Bluegrass Festival Sodade festival

Crazy Sexy Cool Festival Schouwburgplein ROTTERDAM Bevrijdingsfestival Zuid-Holland De Nationale Nieuwjaarsnacht 60 De Nacht van de Kaap Rotterdam Unlimited Reggae Rotterdam

Rotterdam Chinese New Year

internationale cultuurstad moderne architectuurstad 50 maritieme stad jonge stad Rotterdam Zingt multiculturele stad internationale sportstad City Lounge overig Nationale Taptoe 50 opleidingsniveau > opleidingsniveau 25 30 35 40 45 55 60 Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

gemiddelde leeftijd per festival > 12 Pilgrim Harbour | Bas Czerwinski Congres lancering zusterorganisatie Malta Festivals | Jason Borg

STERKE SECTOR businessmodel voor beide festivals te creëren. Baroeg De vele initiatieven van festivalorganisatoren, culturele Open Air heeft onderzoek uitgevoerd naar het opzetten instellingen en mediaproducenten vormen de waarde- van een businessclub of een vrienden van-organisatie. volle basis onder ons beleid. Daarom ondersteunt Rot- De uitkomsten hiervan worden in de plannen voor terdam Festivals de culturele sector met het ontwik- 2018 verwerkt. Rotterdam Unlimited heeft begeleiding kelen van een uitnodigend klimaat voor organisatoren gekregen in het ontwikkelen van een organisatiemodel en mediaproducenten, en het actief delen van kennis waarmee het een duurzame toekomst tegemoet kan op tal van onderwerpen. Wij wijzen plannenmakers gaan. de weg in Rotterdam, bieden hulp bij praktische zaken zoals locatiekeuze en benodigde vergunningen, en Op 30 mei organiseerden wij een bijeenkomst voor brengen de diverse partijen in de stad met elkaar in de presentatie van de Oproep voor plannen 2018 in contact. KINO. Inhoudelijk werd er ingezoomd op de culturele behoefte van het hedendaagse festivalpubliek met Ook brengen wij via onze website en een groot aantal een culturele jam van ROZENBROOD. Deze trendwat- schermen in de stad de evenementenkalender onder cher gaf organisatoren inspirerende voorbeelden uit de de aandacht van de Rotterdammers. Uit onderzoek culturele wereld. We zagen wat het festivalpubliek van eind 2017 blijkt dat vier van de vijf Rotterdammers cultuur wil, welke trends bedreigingen vormen voor de spontaan bekend is met het festivalaanbod in de stad. deelname aan cultuur en welke kansen deze trends Een ruime meerderheid geeft aan festivals te bezoeken bieden. naar aanleiding van de informatie die Rotterdam Festivals verstrekt. Op 30 november vond de presentatie van de Evenementenkalender 2018 plaats tijdens een ken- KENNISUITWISSELING nisbijeenkomst in de Bijenkorf Rotterdam. Om onze Op tal van onderwerpen delen wij kennis met de sector rol bij het stimuleren van samenwerkingen tussen – via gesprekken, nieuwsbrieven en kennisbijeenkom- festivalorganisatoren en ondernemers kracht bij te sten. Met inspirerende sprekers en best practices van zetten, bevatte het programma inspirerende voorbeel- collega-instellingen. De bij Rotterdam Festivals aan- den van samenwerkingsverbanden zoals die van de wezige kennis van het (potentiële) publiek vormt een Bijenkorf Rotterdam met International Film Festival uiterst waardevolle bron voor zowel onze festivalac- Rotterdam, Operadagen Rotterdam, Rotterdam Pride tiviteiten als die op het terrein van cultuurparticipatie. en Rotterdamse Dakendagen. Scoort een evenement tenslotte een 7.0 of lager in het publieksoordeel, dan vragen we de organisator om met Rotterdam Festivals maakt ook deel uit van (inter) een verbeterplan te komen. Wij nemen dit altijd mee nationale netwerken op het gebied van festivals en pu- in de evaluatie, zodat dit kan worden opgepakt in het blieksbereik, zoals de International Festivals & Events ontwikkelen van nieuwe plannen. Association (IFEA) en het Audiences Europe Network (AEN). Zo blijven we op de hoogte van actuele ontwik- De bij Rotterdam Festivals aanwezige kennis op het kelingen en die kennis zetten we weer uit in de stad. gebied van beschikbare data en locaties, en organisa- Directeur van Rotterdam Festivals Johan Moerman tie, financiering en promotie van evenementen delen geeft ook regelmatig keynotes over het Rotterdamse wij intensief met de organisatoren. Wij hebben extra evenementenbeleid. Meer over de kennisbijeenkom- geïnvesteerd in de begeleiding van Baroeg Open Air sten en kenniscafés van Rotterdam Festivals vindt u en Rotterdam Unlimited, met als doel om een gezond in het hoofdstuk Cultuurparticipatie op pagina 16. Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

13 STUDIE EVENEMENTENTERREINEN De informatieverstrekking op Instagram en Facebook EN DUURZAAMHEID is geïntensiveerd en ons streven om producties écht Rotterdam Festivals kan niet alle evenementen een te laten landen in de stad lijkt goed aan te slaan. Qua plek geven. Er is een tekort aan evenemententerreinen serviceniveau wilden wij eind 2017 op een 8 uitkomen. in de stad en beschikbare locaties zijn vaak kwetsbaar. Het stakeholdersonderzoek indiceert dat dat een 9.1 is Rotterdam Festivals heeft in 2017 samen met de ver- geworden. antwoordelijke diensten onderzoek gedaan naar Park 16Hoven als nieuwe evenementenlocatie. Daarnaast VIP-TRAJECT leverden we input op de mogelijke inrichting van twee Mensen filmen graag in Rotterdam, en de lokale nieuwe locaties (Park De Twee Heuvels en een plek ondersteuning wordt als een onderscheidende factor in het voormalig havengebied) en de herinrichting ten opzichte van andere steden ervaren. Zo zijn onze van een aantal bestaande locaties (Loyd Multiplein, serviceverlening en de bereidwilligheid van gemeente Museumpark, Schouwburgplein). We zijn ook gestart Rotterdam een belangrijke reden voor de televisieserie met het herijken van bestaande locatieprofielen. Flikken Rotterdam om ook in 2018 weer opnamen te plannen in Rotterdam. In april 2017 heeft de Film Com- In 2017 zijn wij betrokken geweest bij de aanleg van missioner voor de producent en de scenaristen van faciliteiten waarmee het mogelijk wordt om evene- Flikken een tour georganiseerd om het team naast de menten op bepaalde locaties te verduurzamen. Denk stad ook diverse havenlocaties te laten zien. Dat zien aan de herinrichting en aanleg van evenementengras we terug in de verhaallijn en de keuze voor (haven) in het Roel Langerakpark. De aanleg van water en locaties in seizoen twee, dat qua look and feel veel afvoer in het Zuiderpark en Roel Langerakpark, om Rotterdamser aandoet dan het eerste seizoen dat in het gebruik van spoelbekers mogelijk te maken 2015 in de stad werd opgenomen. bijvoorbeeld, worden begin 2018 afgerond. Met name de aanleg, financiering en het beheer van stroomvoor- De geplande opnamen in de zomer van 2017 voor het ziening blijken in de praktijk lastig te zijn en hebben om draaien van de internationale speelfilm Rotterdam, die reden vertraging opgelopen. I Love You werden helaas uitgesteld. Wij hopen dat ook deze opnamen in 2018 doorgang vinden. SERVICEVERLENING FEAT. DE FILM COMMISSIONER De Film Commissioner is lid van de Association of Film De functie van Film Commissioner bestaat sinds 1999 Commissioners International (AFCI) en de European in Rotterdam en werd in 2013 ondergebracht bij Rot- Film Commissions Network (EUFCN). Een compilatie terdam Festivals. De Rotterdam Film Commission van de producties die in 2017 in Rotterdam zijn ge- moedigt mediaproducenten aan om producties te draaid, vindt u terug in de showcase op onze website realiseren in de Maasstad door groots in te zetten op shootrotterdam.com. service. Wij presenteren ons als hét loket voor infor- matie over het maken van filmopnamen in Rotterdam Het VIP-traject in de stad is geïnitieerd door gemeente en het eerste aanspreekpunt voor het aanvragen Rotterdam. Rotterdam Festivals heeft een rol in het van vergunningen. De commissie zorgt tevens voor begeleiden en ondersteunen van de producties in dat een goede afstemming met andere producties en/of traject, zoals in 2017 Flikken Rotterdam en Rotterdam, evenementen. I Love You.

De vele filmische gezichten van Rotterdam zien we serviceverlening terugkomen in diverse projecten. In 2017 zijn er 713 onderzoek opnamedagen gerealiseerd, ten opzichte van 425 stakeholders in 2015 en 610 in 2016. Een stijging van bijna 17%. 9,1 draaidagen713 t.o.v. 610 in 2016 +17%

“Ik heb al een hoop projecten in veel steden mogen doen, maar in tien jaar tijd heb ik nog nooit zo soepel kunnen werken aan een serie als in deze stad.” Patrick Noordzij (locatiemanager Flikken Rotterdam, seizoen 2) 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam 14 Opnamen Flikken Rotterdam | Lennie Visser 15 Rotterdam Festivals | Jaarverslag 2017 Tec Art | Fleur Beerthuis

Cultuurparticipatie

Kennis van het gedrag, de wensen en de behoeften Ook de externe media waarmee wij samenwerken, van publiek is noodzakelijk om cultuurparticipatie te Metro, De Havenloods en De Nieuwspeper, werken verhogen. Rotterdam Festivals initieert en verzamelt momenteel in een uitdagend economisch klimaat. Het onderzoek over cultuurpubliek en deelt de kennis hier- gezamenlijke bereik dat wij via deze kanalen hebben, over met de sector. Onder de merknaam Uitagenda daalde door herstructureringen en dalende oplages Rotterdam presenteren wij het volledige cultuuraan- met 28%. Het bereik van de diverse digitale schermen bod in de stad. We doen dat samen met meer dan in het openbaar vervoer en de buitenruimte bleef gelijk. vijftig culturele instellingen in Rotterdam. Met het pre- senteren en promoten van het cultuuraanbod werken We hebben dit jaar extra ingezet op het bereiken van we zo collectief aan het verbreden en verstevigen van Actieve Families, een doelgroep die gemeente Rot- het publieksbereik. Binnen de cultuursector peilen wij terdam ook graag aan de stad wil binden. Een eigen proactief wat de plannen zijn en waar wij kunnen pagina (KIDS) op de website, de Kids Uitagenda en de ondersteunen of verbinden. Kids Uitmail, met de beste uitjes voor de kleine Rotter- dammer, voorzien duidelijk in een sterke behoefte. Ook UITAGENDA ROTTERDAM voor het nieuwe culturele seizoen is intensief campag- Uitagenda Rotterdam bundelt alles wat er op cultureel ne gevoerd. Zo hebben we Actieve Families in speciale gebied te doen is in de Maasstad. Met een volledige postcodegebieden en onze Kids Uitmail-abonnees culturele agenda, inspiratiepagina's, tips en achter- vrijkaartjes aangeboden voor een voorstelling tijdens grondverhalen die worden gepubliceerd in een maga- Rotterdam Uitdagen. Binnen een mum van tijd waren zine, op een website, op social media en via externe alle plekken in de Kleine Zaal van TR Schouwburg kanalen zoals Metro. Uitagenda Rotterdam richt zich vergeven. op aanvullend publiek voor culturele instellingen door in te zetten op specifieke kansrijke doelgroepen en te 2017 was ook het jaar waarin het tienjarig bestaan meten of inspanningen succesvol zijn. van Uitagenda Rotterdam werd gevierd. In een nieuwe samenwerking met de Kunsthal werd met 10 jaar Rot- De printuitingen Uitagenda Magazine en Kids Uit- terdam in 100 covers een eerbetoon gebracht aan agenda, de website uitagendarotterdam.nl en onze hét gratis culturele magazine van de stad. In de expo- uitmails deden het goed en groeiden verder door. Ook sitie waren honderd originele uitgaves van bijzondere het aantal volgers op de diverse sociale media bleef coverontwerpen voor het magazine te zien, gemaakt groeien, maar dit bereik is door externe factoren – ge- door nieuwe en gevestigde makers. De expositie vond wijzigde algoritmes bij Facebook en een landelijk afne- plaats van 10 september tot en met 22 oktober en mend gebruik van deze kanalen – serieus gedaald met werd door ruim 30.000 bezoekers gezien. 21%. Wij zoeken naar een vergroting van ons bereik via opkomende kanalen zoals Instagram en naar een uit- Online is Uitagenda Rotterdam nieuwe koppelingen breiding in onze middelen voor de kansrijke doelgroep aangegaan met De Buik van Rotterdam en de filmpas Actieve Families. Maar de ambitie om het bereik van van Cineville, en heeft het Kleine Rotterdammer als onze eigen kanalen in de cultuurplanperiode 2017- blogpartner aangetrokken. In 2017 waren we achter de 2020 te laten stijgen tot 1,5 miljoen contactmomenten schermen veel tijd kwijt aan de invoer van (voorstel- is hiermee wel uitdagender geworden. lings)informatie door problemen met de technische koppeling tussen de landelijk database van de VVV en de database van Rotterdam Festivals. Daar ligt een uitdaging voor de toekomst. Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

16 10 jaar Rotterdam in 100 Covers | Fleur Beerthuis Uitagenda Rotterdam | Marianne Lock *** ** * treft gemiddeld bereik aling ontstaan doorde

treft bruto bereik =

D het aantal passanten. Nieuwspeper. én defrequentie van De daling van deoplages gebruik van deze media. en landelijk afnemend algoritmes bijFacebook gevolg van gewijzigde per maand. Daling ishet Dit be Be

UITAGENDA ROTTERDAM, PRODUCTEN EN CONTACTMOMENTEN Uitmails Social media Website Uitagenda Museum Uitmail Uitmail, Kids Uitmail, Facebook, Twitter, Instagram Uitagenda Rotterdam de stad enals bijlage in op culturele plekken in 6x perjaarhuis-aan-huis, op 700 locaties indestad Gratis cultuurmagazine Uitagenda Rotterdam totaal Eigenkanalen Kids

Uitagenda -28% ** ** contactmomenten permaand

t.o.v.2016 9.448.000 contactmomenten permaand 2.639.000 81.000 contactmomenten permaand 58.000 contactmomenten permaand 665.000 contactmomenten permaand 117.000 contactmomenten permaand

*** 79.000 contactmomenten permaand De HavenloodsDe Nieuwspeper enDe ruimte eninhet openbaar vervoer +8% t.o.v.2016 +8% Digitale schermen Digitale schermen gelijk aan2016 Circusstad Festival |Bas Czerwinski 1.000.000 contactmomenten permaand 170 plekken indeopenbare Cultureel magazine MOOIS Wekelijkse bijlage inMetro Wekelijkse uitgaanstips in -21% +4% t.o.v.2016 +4% Externe media +11% t.o.v.2016 *

t.o.v. 2016 -14% t.o.v. 2016 17 Rotterdam Festivals | Jaarverslag 2017 Kenniscafé Diversiteit in cultuur | Tamara Bakker

“De cultuursector is gezamenlijk verantwoor- delijk voor het zo goed mogelijk bedienen van een zo breed mogelijk cultureel publiek. Daarom gaat de sector in kaart brengen wie wat doet en waar nog gaten vallen.” Uit de gemeenschappelijke uit- gangspuntennota voor het Cul- tuurplan 2017-2020 Reikwijdte & Armslag, opgesteld door de Rot- terdamse cultuursector, gemeente Rotterdam en de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur

ONDERZOEK EN EXPERTISE Het jaar 2017 stond vooral in het teken van de eerste Gemeente Rotterdam heeft Rotterdam Festivals en de stap: het onderzoek. De nulmeting is gedaan, de on- Rotterdamse culturele instellingen gevraagd om een derzoekskaders zijn vastgesteld en het onderzoek is faciliterende rol te spelen bij het in kaart brengen van voorbereid. Alle Rotterdamse cultuurplaninstellingen de vraag naar en het aanbod van cultuur in de stad. zijn bezocht en geïnformeerd over wat zij moeten We nemen collectief verantwoordelijkheid voor het aanleveren voor de data-analyse. Ook aanvullende publieksbereik van de gehele sector. Want hoe zorgen onderzoeksvragen rondom drempels en motieven zijn we ervoor dat we gezamenlijk meer Rotterdammers in kaart gebracht. bereiken? En hoe vertaalt die inspanning zich over drie jaar in de nieuwe cultuurplannen van Rotterdamse Veel aandacht was er het afgelopen jaar voor het in- instellingen? Op initiatief van het Directeurenoverleg formeren van alle betrokken partijen – individueel en – alle directeuren van Rotterdamse culturele instellin- via kennisbijeenkomsten. De grote meerderheid stond gen – is er een Werkgroep Publieksbereik ingesteld die uiterst positief tegenover deze aanpak, sommigen deze ambitie met Rotterdam Festivals als facilitator aarzelden, anderen hebben juist het initiatief genomen invulling gaat geven. om meer gebruik te maken van onze kennis en moge- lijkheden, zoals Theater Zuidplein en het Rotterdams Onderzoek | Allereerst brengen we in kaart welk per- Philharmonisch Orkest. centage van de Rotterdammers geïnteresseerd is in kunst en cultuur, en hoe die groep is samengesteld. We Wij waren verheugd over het feit dat er met VSBfonds willen een beeld krijgen van vraag en aanbod, bereik, een samenwerking tot stand is gekomen waarin eerste drempels, wensen en behoeften. Dit onderzoek wordt stappen worden gezet in een landelijke standaardisa- onder andere gefaciliteerd door Rotterdam Festivals, tie van de invulling en het uitlezen van publieksonder- met data-analyse via Mosaic. Analyse | Vervolgens zoeken. stellen we vast of vraag en aanbod op elkaar aanslui- ten, en waar de ‘witte plekken’ zich bevinden in het ACTIVITEITEN IN 2017 aanbod. We bevragen hoe de bestaande culturele • informatiesessie Publieksbereik en publieksonder- instellingen zich tot deze ‘witte plekken’ verhouden. zoek cultuurplaninstellingen | 9 maart Strategische opties verkennen | Na onderzoek en • kenniscafé The Power of Visual Storytelling with analyse bespreken de instellingen met elkaar welk Instagram | 6 april, i.s.m. Rotterdam Partners aanbod mist en wie daar gezien (bezoekers)profiel en • kenniscafé Diversiteit in cultuur | 15 juni, i.s.m. missie het beste in kan voorzien. Afzonderlijk of door Maghreb Talent en Well Played onderling samen te werken. We onderzoeken ook of er • kennisbijeenkomst Nut en noodzaak publiekson- andere manieren zijn om dit aanbod te ontwikkelen. derzoek | 17 november • kenniscafé Drempels en motieven van cultuurbe- zoek | 7 december, i.s.m. Cultuurmarketing Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

18 Bedrijfsvoering

Om de ambities van Rotterdam Festivals te verwe- waardoor we voortaan altijd en overal toegang heb- zenlijken, is een solide bedrijfsvoering essentieel. 2017 ben tot voor de bedrijfsvoering essentiële data. Met was in vergelijking tot 2016 – het jaar waarin we de het online data-analysesysteem Tableau hebben manifestatie Rotterdam viert de stad! organiseerden – we nieuwe relevante dashboards gemaakt die ons in een relatief rustig jaar. Dat gaf ons de mogelijkheid om staat stellen om meer waarde te halen uit data van een aantal aspecten van onze bedrijfsvoering verder te publieksonderzoek en de aanvragen die wij jaarlijks verbeteren. van festivalorganisatoren ontvangen. In 2018 willen we de datavisualisatie en -analyse bij Rotterdam Festivals Op het gebied van HRM zijn we in 2017 gestart met met Tableau verder uitwerken. het toekennen van persoonlijke doelstellingen aan alle medewerkers. Die sluiten rechtstreeks aan bij de 2017 is tevens het jaar waarin we zijn gestart met het langetermijndoelstellingen en onderliggende KPI’s doorlichten van de werkprocessen van het marketing- van de organisatie. Om hun leiderschap goed te laten en communicatieteam. Ook hier denken we door een aansluiten op deze meer prestatiegerichte sturing van herverdeling van taken en optimalisatie van onder- collega’s volgen onze leidinggevenden in 2018 een trai- steunende processen meer efficiëntie en winst te kun- ning. We hebben het afgelopen jaar ook met het voltal- nen boeken. lige personeel aandacht besteed aan de kernwaarden die ons binden. In de zomer van 2017 hebben we de risicoanalyse en de te nemen beheersmaatregelen van de organisatie In 2017 hebben we de werkprocessen van het festival- geëvalueerd en waar nodig aangepast. Hierbij is ge- team geanalyseerd en waar mogelijk efficiënter ge- bruikgemaakt van de expertise van het management- maakt. Dit heeft onder andere geleid tot een herverde- team en de raad van toezicht van Rotterdam Festivals. ling van taken en aanpassingen in de ondersteunende In samenspraak met de raad van toezicht hebben we ICT-processen. Databases en bijhorende applicaties J.C.P. Accountants aangesteld om de opdracht voor de zijn bijvoorbeeld in een online omgeving geplaatst, financiële controle over 2017 uit te voeren. Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

19 Circusstad Festival | Bas Czerwinski Rotterdam Pride | Yvette de Wit

Verslag raad van toezicht

Stichting Rotterdam Festivals hanteert het raad-van- plaatsgevonden. Een ingelaste vergadering op 19 april toezicht-model. Directeur Johan Moerman bestuurt werd in zijn geheel gewijd aan de selectie en procedure de organisatie en geeft met zijn team vorm aan de voor het werven van een nieuwe voorzitter voor de stichting. Rotterdam Festivals onderschrijft de princi- raad van toezicht. In mei 2017 stond het inhoudelijk en pes en best practice-bepalingen van de Governance financieel jaarplan 2018 op de agenda en dit plan werd Code Cultuur, en past deze ook toe. De statuten en het in diezelfde vergadering goedgekeurd. reglement voor de directie en de raad van toezicht van de stichting zijn gebaseerd op de voorbeeldstatuten en In september 2017 is het profiel van de raad van toe- -reglementen van deze code. zicht besproken en herzien. Tijdens deze bijeenkomst is tevens de risicoanalyse van de organisatie bespro- In 2017 heeft de samenstelling van de raad van toe- ken en goedgekeurd. Naar aanleiding van de reactie zicht een aantal mutaties ondergaan. Voorzitter van van gemeente Rotterdam op het door Rotterdam de raad Micky Teenstra is afgetreden. In haar plaats is Festivals in juni 2017 ingediende jaarplan 2018 en door Salima Belhaj, Tweede Kamerlid voor D66, als nieuw wijzigingen in de cao die invloed hebben op de begro- lid en voorzitter tot de raad toegetreden. Voor Fran- ting, is in de vergadering in december een licht herziene cien Rense is de zittingstermijn van acht jaar in 2017 begroting goedgekeurd. In deze vergadering vond ook verstreken. Zij wordt vervangen door Merel van Delft, de jaarlijkse evaluatie van de raad van toezicht plaats, senior adviseur bestuurlijke zaken en governance/ en is het functioneren en de relatie met de directeur/ advocaat bij Eneco Groep. Ook Jos Hooijschuur trad in bestuurder geëvalueerd. Het inhoudelijk en financieel 2017 af als lid van de raad. Deze positie is vooralsnog jaarverslag over 2017 is in de vergadering van 19 maart vacant. 2018 goedgekeurd.

De raad van toezicht bestond eind 2017 uit vijf le- De directie en het team van Rotterdam Festivals wor- den met ruime ervaring binnen het bedrijfsleven en den regelmatig bijgestaan door de leden van de raad openbaar bestuur. De leden beschikken in lijn met de van toezicht – individueel en op hun specifieke ken- behoefte van de organisatie over specifieke kennis op nisgebied. Zo zijn leden van de raad intensief en vroeg- het gebied van marketing en communicatie, juridische tijdig betrokken geweest bij onder andere de lopende en financiële zaken, culturele zaken en stedelijke ont- verkenningen naar samenwerkingsvormen tussen de wikkeling. In september 2017 is het profiel van de raad cultuur-, sport- en economiesectoren, zoals de IABX. opnieuw vastgesteld, waarbij kritisch is gekeken naar de gewenste expertise om enerzijds goed toezicht te Vanuit een grote betrokkenheid bij de stad in al haar houden en anderzijds de directeur/bestuurder opti- facetten zet de raad van toezicht van Rotterdam Fes- maal te kunnen ondersteunen. tivals zich in om zoveel mogelijk toegevoegde waarde te leveren aan het culturele klimaat in de stad en In 2017 is de raad vijf keer bijeengekomen. In de eerste daarmee aan de aantrekkelijkheid van Rotterdam voor vergadering in maart is het inhoudelijk en financieel bewoners en bezoekers. jaarverslag over 2016 besproken en goedgekeurd, na- dat eerder het jaarlijkse gesprek tussen de raad van Salima Belhaj, voorzitter raad van toezicht toezicht, directeur/bestuurder en de accountant inzake Rotterdam Festivals, maart 2018 het financieel jaarverslag en interne procedures had Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

20 Dag van de Architectuur | Bas Czerwinski

PROFILE ROTTERDAM FESTIVALS Rotterdam Festivals coordinates Rotterdam’s events policy and encourages the inhabitants of Rotterdam to participate in cultural events. We realise a distinctive festival programme with events that are embraced by Rotterdammers, reflect the themes of the city and are spread widely throughout Rotterdam and into the world.

Under the umbrella of Uitagenda Rotterdam and in collaboration with the cultural institutions, we aim to reach the broadest and most diverse audience possible for culture in the city. Within the sector, we actively share the knowledge we gain during our activities.

English summary

FESTIVALS both held successful second editions. These and other After a year in which spectacular projects like The events – including the just five-year old Djemaa el Fna Stairs and the MTV Europe Music Awards attracted Rotterdam – are changing and enriching the range of a lot of attention, important, steadily developing festivals. projects became clearly visible again in 2017. Art Rot- terdam Week and the Maritime Weekend gained vigour In addition to the major events that had prominence and the relatively new Rotterdam Architecture Month far beyond the city, many other festivals were held. is becoming more and more defined. My international Their diversity means there is something for almost colleagues were, for instance, amazed by the creative everyone in Rotterdam. Our events ranged from the way the city was used during Rotterdam Rooftop Days. Rotterdam Opera Days, Chinese New Year celebrations There were high-wire artists between the Lijnbaan and programming of city-centre squares to specialised flats, a historic sculpture garden on top of the Bijenkorf film festivals. department store and an iftar on the roof of the De Heuvel building. All great events that not every city Altogether we supported 59 festivals which attracted could manage to put on. 1.9 million people in 2017. 34% of the visitors came from outside the Rotterdam region while 64% of Rot- What I’ve also noticed this year are the positive de- terdam’s inhabitants visited an average of 3.4 festivals. velopments many recent, culturally diverse initiatives There were 11 new events on the Rotterdam annual are undergoing. New in 2017 were Festival Magia and events calendar. Reggae Rotterdam, while REC. and Sodade Festival

2017 INTERNATIONAL HIGHLIGHTS International Film Festival Rotterdam International culture city 314.000 Art Rotterdam Week International culture city 55.000 ABN AMRO World Tennis Tournament* International sport city 114.000 ISU World Short Track Speed Skating Championships* International culture city 25.000 NN Marathon Rotterdam* International sport city 950.000 Rotterdam Architecture Month Modern architecture city 45.000 Jazz Weeks/Port of Rotterdam North Sea Jazz Festival International culture city 167.000 UEFA Women’s EURO (in Rotterdam)* International culture city 28.000 Rotterdam Unlimited Multicultural city 488.000 Maritime Weekend/Wereldhavendagen (World Port Days) Maritime city 493.000 ITU World Triathlon Rotterdam* International culture city 56.000

* Supported by Rotterdam Topsport, our sector colleague for sports events Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

21 AT YOUR SERVICE! city. Uitagenda Rotterdam has many communication The overwhelming number of initiatives represents channels: a website providing information and online a solid base for our activities and results. We try to ticket sales, digital newsletters, a free monthly ma- keep that fundament strong by creating a welcoming gazine, social media, collaboration with several local and professional cultural climate. Through the newspapers and digital outdoor screens throughout International Festivals and Events Association (IFEA), the city and in underground stations and buses. Audiences Network Europe (AEN) and the European In 2017 our own media, including our newsletters Festival Association (EFA) we are connected to a and website, grew with an average of 10%. Despite global network of festival and audience-development this growth, the total number of contact moments professionals. We share our knowledge and deliver declined due to an overall decrease in the use of social services to festival organisers (see below), cultural media and the decline of newspaper sales. Including institutions and filmmakers. the deployment of digital screens outdoors, the total impact of 13 million contact moments each month is Shoot Rotterdam still satisfactory. The Rotterdam Film Commission provides practical support and ensures proper coordination with other Knowledge exchange productions or events. The approach adopted by The Rotterdam cultural sector, together with the the Film Commissioner is to make optimal use of Arts Council and the municipality, have expressed local services, facilities, support and assistance. This their ambition to take joint responsibility for reaching method has more than proved itself. In recent years, the broadest audience possible. In 2017, Rotterdam people have been attracted more and more to film in Festivals started to facilitate this process. The results Rotterdam, where the many ‘faces’ of the city and the will provide greater insight into public outreach and local support are experienced as distinguishing factors. accordingly allow us to explore the possibilities for This has led to an increase in the number of shooting reaching more people. This is an important joint step days – from 425 in 2015 to 713 in 2017, an increase of that could lead to a better, more inspiring cultural of- 68% in two years. fering for everyone.

UITAGENDA (AUDIENCES) In that respect, 2017 may have been a very important ROTTERDAM year. Uitagenda Rotterdam is a membership organisation for cultural institutions that aims to enhance cultural participation in the city. It distributes information about the entire cultural programme on offer in the

Rotterdam Festivals: • puts together the city’s annual event calendar; • provides financial support when needed; • provides information and assistance in finding appropriate locations; • serves as liaison with government agencies such as the permit department; • serves as liaison with fringe programme partners; • provides information and assistance in finding production partners; • provides various services to domestic and foreign producers who want to film in Rotterdam; • communicates the annual events calendar to the general public; • provides and offers assistance in collaborative marketing; • serves as liaison with the city marketing organisation; • makes data available concerning the wishes and needs of festival audiences. Jaarverslag 2017 | Jaarverslag Festivals Rotterdam

22 Rotterdam Water Weekend | Fleur Beerthuis bijlage 1 *

De Parade Verborgen Tuinen Pilgrim Harbour 010 SAYS ITALL Sodade Festival Whose urban appropriation isthis? BLUEPRINT: Architectuurlezing Adriaan Geuze ZigZagZuid Rotterdamse Dakendagen Dag van deArchitectuur Rotterdam Architectuur Maand Rotterdam Bluegrass Festival Castellers Rotterdam Stadspodium Rotterdam Ronde van Katendrecht Dogparade 010 Stadsfestival Opz'nRotterdams Etnomanie Programmering Schouwburgplein Operadagen Rotterdam Circusstad Festival Classical: NEXT Bevrijdingsfestival Zuid-Holland Slide Factory Parfum deBoemBoem 30 jaarRotown NN Marathon Rotterdam AD Sportfilmfestival Rotterdam Rotterdam Contemporary ArtFair TEC ART Rotterdam Photo Object Rotterdam Art Rotterdam Art Rotterdam Week Rotterdam Chinese New Year International Film Festival Rotterdam Flamenco Biënnale Evenement Eendracht Festival Edison Jazz/World 2017 North Sea Round Town Port ofRotterdam NorthSea Jazz North Sea JazzWeken Metropolis Festival BIJDRAGEN AANDERDEN2017 Deze projecten vallen (ook) onderhet Cultuurplan. * *

*

*

Bedragin€ 550.000 298.500 120.000 160.500 165.000 126.500 40.000 50.000 50.000 20.000 20.000 20.000 93.000 28.000 45.000 44.540 44.540 35.000 25.000 25.000 25.000 32.500 32.500 75.500 75.500 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 15.000 15.000 16.500 2.800 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 3.000 2.500 2.500 7.500

Maritieme Weekend Camera Japan Djemaa elFnaRotterdam Baroeg OpenAir Oude Haven Zomerfestival Dag van deRomantische Muziek Welkom Thuis Straattheater Festival OVG Veerhavenconcert Pleinbioscoop Rotterdam Festival Magia Festival Latino Americano Rotterdam Art Break Let's go Sunday! Sinfonia MaritiemConcert Festival DeBouw Rotterdam zingt Reggae Rotterdam Rotterdam Unlimited Evenement Het Nationale Vuurwerk IJsvrij Park Festival Méér MuziekindeKlas Sinterklaasintocht Rotterdam NotteLa Cameretten Festival REC. Festival Rotterdamse Popweek Cross Comix DadenGeen MaarWoorden Festival International Comedy Festival Rotterdam Arab Film Festival Architecture Film Festival Rotterdam A Festival Downtown World FoodDay Rotterdam Wildlife Film Festival Rotterdam Rotterdam Pride Rotterdam Uitdagen Rotterdam PhilharmonicGergiev Festival De Nationale Taptoe Fotowedstrijd Rotterdam World Port Busker Festival Het MaritiemMuseum isopdreef De Nacht van deKaap Internationaal Shantyfestival Rotterdam Wereldhavendagen

*

*

*

*

Bedragin€ 300.000 200.000 755.500 319.000 175.000 271.500 271.500 40.000 48.000 30.000 20.000 65.000 65.000 45.000 34.000 25.000 25.000 25.000 25.000 25.500 25.500 32.500 32.500 10.000 10.000 10.000 15.000 15.000 15.000 15.000 15.000 15.000 13.000 13.000 12.000 8.000 5.000 5.000 5.000 5.000 3.000 2.000 5.500 5.500 7.500 7.500 7.500

23 Rotterdam Festivals | Jaarverslag 2017 bijlage 2 het raad-van-toezicht-model. Rotterdam Festivals Stichting Rotterdam Festivals wordt bestuurd volgens tuur inRotterdam. festivalaanbod eneen breed publiekvoor kunst encul van Rotterdammers. Wij realiseren een karakteristiek leid inRotterdam enstimuleert decultuurparticipatie Rotterdam Festivals coördineert het evenementenbe- PROFIEL RAAD VAN TOEZICHT Zelfstandig communicatieadviseur entrainer. Nederlandse Orde van Advocaten. Jos Hooyschuur ner Nauta DutilhN.V. Nevenfunctie: lidraad van advies Coolsingel. Francien Rense Advocaat/Associate Part Theater Rotterdam, Jeugdcultuurfonds, Stichting diverse bestuursfuncties, onderandere Stichting Luxor damse Raad voor Kunst enCultuur. Nevenfuncties: raadslid Rotterdam envoormalig voorzitter Rotter Micky Teenstra (voorzitter). Voormalig gemeente- Afgetreden in2017 Advocaat Eneco Groep Senior Adviseur Bestuurlijke Zaken enGovernance/ aad van toezicht bijLMCVoortgezetMEREL VAN Onderwijs DELFT-VAN THIEL oorzitter Commissie Gezondheidszorgaad van toezicht VNO-NCW CED-Groep • • • ING Bank Directeur Instellingen Regio Zuidwest Nederland, CLAUS VERBRUGGE oepenveldcommissie Rotterdamse Academie ogrammaraad Architectenplatform Rotterdam • • Eigenaar Van Bergen Kolpa Architecten, Rotterdam aad van advies Havenvereniging RotterdamEVERT KOLPA • • stuurslid Educatief Informatie Centrum Mainport • Havenbedrijf Rotterdam Director Communications &External Affairs bij tlantische Commissie RICHARD VAN DEREIJK stuurslid Stichting Arminius aad van toezicht bijStudio deBakkerij • • • stuurslid Stichting tot Steun ten behoeve van de • Aangetreden in2017, Tweede Kamerlid namensD66 SALIMA BELHAJ(voorzitter) samenstelling per31december 2017 TOEZICHT LEDEN ENPROFIEL RAAD VAN

Lid r V Lid r van Bouwkunst Lid ber Lid pr Lid r Jurylid Mark Rotterdam (EIC) Be Lid A Be Lid r Maatschappelijke Dienstverlening (SMDR) Be eting Awards Rotterdam - - - oordeelsvorming, belangenafweging enbesluitvorming. over een onafhankelijke, positief-kritische houdingin ondernemende non-profitorganisaties, enbeschikken kenheid enoppassende afstand” inmaatschappelijk Zij zijnbekend met het houdenvan toezicht betrok“in lingen endefunctie van Stichting Rotterdam Festivals. ben met deculturele enmaatschappelijke doelstel Leden van deraad van toezicht moeten affiniteit heb- • • oordeling engoedkeuring van deontwikkeling van • ervullen van een toetsende, bewakende enadvise • oezicht houdenopdealgemene gang van zaken • VAN TOEZICHT VERANTWOORDELIJKHEDEN RAAD verhouding man-vrouw. diversiteit inleeftijd enculturele achtergrond, ende menstelling van deraad van toezicht als het gaat om Daarnaast streeft mennaareen evenwichtige sa- maatschappelijke zaken enstedelijke ontwikkeling. juridische enfinanciële zaken, culturele zaken, sociaal- kennis ophet gebied van marketing encommunicatie, met debehoefte van deorganisatie, over specifieke baar bestuur aanwezig is. Deleden beschikken, inlijn voldoende ervaring binnenhet bedrijfsleven enopen- De raad van toezicht ziet erop toe dat erbijdeleden mijn van vierjaar. herbenoeming kan plaatsvinden voor een derde ter jaar. Voor devoorzitter van deraad geldt dat ereen een mogelijkheid tot herbenoemingvoor nogeens vier meente Rotterdam voor een termijn van vierjaar, met het college van burgemeester enwethouders van ge- van Stichting Rotterdam Festivals benoemddoor personen. Leden van deraad worden opvoordracht jaar enbestaat uitminimaalvijfenmaximaal zeven De raad van toezicht vergadert minstens vierkeer per voorbeeldstatuten en-reglementen van deze code. raad van toezicht van de stichting zijngebaseerd opde De statuten enhet reglement voor dedirectie ende van deGovernance Code Cultuur, enpast deze ooktoe. onderschrijft deprincipes enbest practice-bepalingen

heden; teur/bestuurder bijalle voorkomende aangelegen- rende rol (gevraagd enongevraagd) naardedirec advies van directeur/bestuurder. Benoeming v directeur/bestuurder. bezoldiging enverdere arbeidsvoorwaarden van de de directeur/bestuurder, enhet vaststellen van de Benoemen, jaarverslag; langetermijnvisie en-beleid, alsmede jaarplan en Be V relaties tot dediverse stakeholders; binnen Stichting Rotterdam Festivals, alsmede de T beoordelen, schorsen enontslaan van an deaccountant endiensbeloning op

- - - - - 24 Rotterdam Festivals | Jaarverslag 2017 trokkenheid bijhet wel enwee van destad Rotterdam. werkingsbereidheid én, niet indelaatste plaats, be- ken aldeze partijen voor huninzet, kwaliteit, samen - raad van advies collectieve cultuurmarketing. Wij dan- onderwijsinstellingen, ondersteunende diensten ende centen, collega-instellingen, ondernemers, sponsors, van initiatiefnemers, culturele instellingen, filmprodu- rende samenwerking met een onvolprezen netwerk zijn gerealiseerd ineen uitstekende envaak inspire- Vrijwel alle mooie, inditverslag beschreven projecten kunnen boeken. in staat stelt vooruit te blijven kijken enresultaten te gemeente Rotterdam, vormt een sterke basis dieons daarbij krijgen van onze belangrijkste opdrachtgever, en coördineert. Het langdurende vertrouwen dat wij Rotterdam Festivals stimuleert, brengt samen, kiest Dank aanallepartners COLOFON GrafischGeluk Vormgeving Rotterdam Festivals Samenstelling enredactie 25 Rotterdam Festivals | Jaarverslag 2017 TEC ART | Fleur Beerthuis

IJsvrij Park Festival | Fleur Beerthuis Crazy Sexy Cool Circus | Joni Israeli Rotterdamse Dakendagen | Ossip van Duivenbode

Postbus 21362 3001 AJ Rotterdam Groothandelsgebouw Stationsplein 45 (Be. 041) T (010) 433 25 11 [email protected] www.rotterdamfestivals.nl

© Rotterdam Festivals, maart 2018