Jaarverslag 2018 4 Rotterdam Festivals Rotterdam Pride |The Shooting Gallery Reikt Decultuurpenning Wethouder Said Kasmi Festivals

including English summary Rotterdamse Dakendagen | Frank Hanswijk Rotterdam Festivals Rotterdam

2 De Art Goot | Fleur Beerthuis Rotterdam gaat houden. wordt, enwaardoor je(nógmeer) van nieuwe ontdekkingen doet enverrast kunt doenwat bij jepast, waar je Gemakszoeker Alleseter bentofeen Randstedelijke van hiphophoudt, ofjenueen Stadse dat je, ofjenuvan klassieke muziek of festivals inalle soorten enmaten. Zo dít isRotterdam. Evenementen en en evenementen waarbij jevoelt: ja, het land samen te stellen, met festivals de mooiste evenementenkalender van instellingen, scholen enondernemers) partners (organisatoren, culturele Dit doenwe doorsamen met onze stad. festivals endekunst encultuur van de buiten Nederland woont –geniet van of laagopgeleid, enofjenubinnen dammer, niet-Rotterdammer, hoog- iedereen –jong, oud, arm, rijk, Rotter Bij Rotterdam Festivals willen we dat Wat doenwe? Cultuuraanbod presenteren enpromoten CULTUURPARTICIPATIE Werken aaneen sterke sector presenteren C. Evenementen voor alle Rotterdammers B. Onze topevenementen versterken A. Vernieuwen enverrassen FESTIVALS 25 jaarRotterdam Festivals inhoudsopgave ......

...... * , altijd indestad iets ......

......

...... - -

...... Doelgroepenmodel lees jehier * dammers, dichter bij elkaar. bovenal ons, als mensen enals Rotter cultuur verrijken jeleven, maarbrengen elkaar. Voor iedereen. Want kunst en een nogsterkere sector maken. Met en cultuur inhet algemeen inonze stad dat we van defestivals envan dekunst Zo zorgen we ermet onze partners voor sector. gens met onze collega’s indeculturele bereiken. Deze kennis delen we vervol het van onsverlangt enwie we nogniet riger inbeeld wieonspubliekis, wat publiek. Zo krijgen we steeds nauwkeu Tot slot: wijdoenonderzoek naarons heen kunt. je als bezoeker precies weet waar je Rotterdam. Onlineenoppapier, zodat cultuuraanbod aandebewoners van Daarnaast presenteren we het volledige Meer over onsRotterdamse Culturele 10 19 19 14 12 8 5 7 Colofon Partners, dankjulliewel! Bijlage 2:Leden enprofiel raad van toezicht Bijlage 1:Bijdragen aanderden BIJLAGEN ENGLISH SUMMARY VERSLAG RAAD VAN TOEZICHT BEDRIJFSVOERING Onderzoek doenenkennis delen ......

......

- - ...... - ......

...... 30 30 28 28 26 29 24 25 21 3 Jaarverslag 2018 4 Rotterdam Festivals Rotterdam Pride |The Shooting Gallery reikt deCultuurpenning Wethouder Said Kasmi Festivals. directeur Rotterdam uit aanJohanMoerman, van destad Rotterdam Havenbedrijf endeculturele sector dekrachten te besluiten deafdeling economie van degemeente, het Om samen meer voor destad voor elkaar te krijgen, is erwel genoeg te doenvoor alle Rotterdammers? voor mensen van buiten destad? vragen we onsaf. En: aantrekkelijker maken, voor deRotterdammers zelf en Hoe zorgen we dat onze festivals Rotterdam als stad alles te doen, het weekend erop ishet stil indestad. er isnauwelijks coördinatie: het eneweekend iservan terdam, Poetry International enZomercarnaval, maar Er zijnfestivals, zoals International Film Festival Rot Ik neem jeeven mee naarhet Rotterdam van 1993. 25 jaarRotterdam Festivals de evenementen over het jaar. wonen. Ookzorgen we voor een goede verdeling van van destad enaandeverschillende mensen dieer partners verbinden wijdeze ideeën aandethema’s de stad vormen onsuitgangspunt. Samen met onze De ideeën van deinitiatiefnemers enorganisatoren in kaart brengen van publieksinformatie. gaan aandeslag –onderandere met het objectief in den kantoor ineen pand opdeWitte deWithstraat, en neemt. We zijnmet viercollega’s, hebbeneen beschei waar één organisatie het evenementenbeleid opzich terdam in1993 een van deeerste steden inNederland Rotterdam Festivals wordt opgericht. Hiermee isRot en dewilomstad leuker te maken voor iedereen. bundelen. Wat onsbindtzijndeliefde voor Rotterdam - - - Johan Moerman, ping. Ikhoopdat dat samen met jouis. De komende jaren werken we verder aandeze verdie jaarverslag. Hoe we hierin2018concreet aanwerkten, lees jeindit voor verdieping isprimate vertalen naardepraktijk. Dat zijnmisschien grote woorden, maaronze ambitie op elkaar lijken. Vieren dat we allemaal zo verschillend zijn, entoch zo elkaar brengen. Begrip enverbinding mogelijk maken. Bijdragen aandetoekomst van destad. Mensen bij toevoegen aanonze festivals enevenementen. hoe verder? Dekomende tijdwillen wijverdieping Nu debasis erstaat, hebbenwe ruimte voor devraag: blijven. Met festivals enevenementen omvoor indestad te dammers. Voor meer bezoekers van buiten Rotterdam. De stad iserleuker opgeworden. Voor meer Rotter En danknipperjemet jeogen enbenje25jaarverder. Festivals, maart 2019 directeur/bestuurder Rotterdam - - 5 Jaarverslag 2018 Crazy Sexy Cool Festival | Martin Hols Rotterdam Festivals Rotterdam

6 Get Loose Festival | Bas Czerwinski festivals We streven ernaar om een breed publiek te bereiken ma. Wanneer je tijdens zo’n periode door de stad voor onze festivals en evenementen. Dit doen we loopt, voel je het wereldse van Rotterdam als ha- met een afwisselend aanbod aan evenementen en venstad of hangt er dat karakteristieke filmfestival- festivals die passen bij het karakter van de stad. sfeertje. De thema’s hebben, kortom, rechtstreeks met de stad te maken. Hiermee spreken we een Concreet betekent dit dat wij ieder jaar: breed en internationaal publiek aan en vergroten A. Vernieuwen en verrassen we de herkenbaarheid van Rotterdam als stad. We Ieder jaar zorgen we ervoor dat er minstens vijf hebben vijf thema’s: ‘internationale cultuurstad’, nieuwe festivals en evenementen op de kalender ‘maritieme stad’, ‘moderne architectuurstad’, ‘jonge staan waarmee we een groot publiek aantrekken, stad’ en ‘multiculturele stad’. maar ook publiek bereiken dat nog niet of weinig C. Evenementen voor alle met cultuur in aanraking komt. We maken initiatief- Rotterdammers presenteren nemers en organisatoren enthousiast om hun plan- We willen dat iedere Rotterdammer naar een fes- nen bij ons in te dienen. tival of evenement kan dat bij hem of haar past. B. Onze topevenementen versterken Daarom presenteren we uiteenlopende festivals, Van al onze topevenementen willen we periodes met elk zijn eigen karakter en zijn eigen publiek maken waarin meerdere evenementen plaatsvin- – een aanbod dus dat net zo gevarieerd is als de den, op verschillende locaties, rond hetzelfde the- Rotterdammers zelf.

financieel miljoen ondersteunde evenementen 63 bezoeken +4 t.o.v. 2017 1,9 gelijk aan 2017 35% bezoekers +1% t.o.v. 2017 van buiten de regio** nieuwe evenementen 64% Rotterdammers op de kalender bezoekt een of meer van onze evenementen* -4 t.o.v. 2017 7

***

*** ,1 ,9 8 locatie ,0 Andere * Cijfer gemeten via de ,9 7 8 bezoekers Vrijetijdsomnibus in 2015. Inmiddels wordt dit onder- ,8 zoek door de Gemeente Waardering 7 Gastvrijheid Rotterdam niet langer 7 uitgevoerd. ** Gebaseerd op kaartver- programma Waardering ,7 Informatie- voorziening koopdata en schattingen 7 van bezoekcijfers. *** De publiekswaardering is andere een ongewogen gemiddelde gebaseerd op publieksonderzoek bij 32 aspecten evenementen Jaarverslag 2018 Jaarverslag

7 A. VERNIEUWEN EN VERRASSEN Get Loose Festival Dit jaar stonden er zeven nieuwe evenementen op De eerste editie van Get Loose Festival, op het Afri- de kalender. Een paar opvallende daarvan waren: kaanderplein, vormde een mix van oldskool hiphop en nieuwe hiphopstijlen, met spoken word, breakdance Rotterdam Street Culture Weekend en veel lokale artiesten. Get Loose trok een jong pu- met POW! WOW! Rotterdam bliek: 70% van de bezoekers was 29 jaar of jonger (in Combineer skateboards, basketbal en freerunning 2017 was dit op een gemiddeld festival 27%). Ook met hiphop, straatvoetbal en internationale streetart, kwamen er relatief veel Stedelijke Toekomstbouwers tijdens een zonnig weekend in september, en je krijgt naar het festival: 45% (dit was gemiddeld 16% op een nieuw, groot festival met een ‘urban vibe’, waarin festivals in 2017). sport en cultuur bij elkaar komen. Het Rotterdam Street Culture Weekend vond plaats in het M4H- Left of the Dial gebied, een plek die volop in ontwikkeling is. Of, zoals Een nieuw showcasefestival met lokale, nationale en RTV Rijnmond het verwoordde op 16 september: ‘De internationale bands, op zes verschillende locaties. Keilewerf leeft echt tijdens POW! WOW!’ Popblad Oor schreef: ‘Na een geslaagde eerste editie staat Left of the Dial wat ons betreft vast op de festi- POW! WOW! is een internationaal gerenommeerd valkaart en rest er eigenlijk nog maar één vraag: Wan- streetartfestival dat onder meer in Taiwan, Japan en neer is de volgende?’ Amerika plaatsvindt. De Rotterdamse organisatie Hip- HopInJeSmoel organiseerde de allereerste Europese WATERLICHT editie: POW! WOW! Rotterdam. Ieder jaar investeren wij in bijzondere extra programmering bij een grote tentoonstelling. Deze program- Doordat we onder meer de RTM World Cup Skate- ma’s vinden vaak letterlijk buiten plaats, midden in boarding op de Westblaak, Walls and Wheels (graf- de stad. Zo komt een tentoonstelling ook buiten de fiti- en tattooartiesten), de Art Goot en de uitreiking muren onder de aandacht van een breder publiek. Dit van de Street Art Awards Benelux aan het evenement jaar vormde WATERLICHT, een project van kunstenaar toevoegden, ontstond een compleet Rotterdam Street Daan Roosegaarde, een van de bijzondere extra pro- Culture Weekend dat aansluit bij de stad Rotterdam. grammeringen bij de tentoonstelling Actie <-> Reactie, Wij ondersteunden de organisatoren en brachten de 100 jaar kinetische kunst in de Kunsthal. In drie avon- marketingcampagne onder één noemer. den tijd trok WATERLICHT 25.000 bezoekers. Een van hen tweette: ‘Zelden t #museumpark zo druk gezien!’ Met Rotterdam Street Culture Weekend bereikten we een relatief jong publiek: de groep onder de dertig jaar was hier 9% groter dan gemiddeld op een Rotterdams festival. Rotterdam Festivals Rotterdam

8 WATERLICHT | Studio Roosegaarde Walls and Weels | Fleur Beerthuis Jaarverslag 2018 Jaarverslag

9 POW! WOW! Rotterdam | Fleur Beerthuis Left of the Dial | Bas Czerwinski B. ONZE TOPEVENEMENTEN MODERNE ARCHITECTUURSTAD VERSTERKEN Ook in 2018 werkten we met elkaar aan periodes rond Rotterdam Architectuur Maand topevenementen, met activiteiten en evenementen op Juni is architectuurmaand in Rotterdam, met festivals verschillende locaties rond hetzelfde thema. We noe- als de Rotterdamse Dakendagen, ZigZagCity en de men er hier een aantal. Dag van de Architectuur, maar ook met tentoonstellin- gen, lezingen en tours, en dit jaar met de Internationale INTERNATIONALE CULTUURSTAD Architectuur Biennale Rotterdam.

International Film Festival Rotterdam Deze periode groeit wat langzamer dan we voor ogen Met de ondersteuning van Rotterdam Festivals hebben, maar wel gestaag, met in 2018 weer meer investeerde International Film Festival Rotterdam dit locaties en meer samenwerkingspartners. In totaal jaar in meer zichtbaarheid van het festival in de stad. kwamen er 43.375 bezoekers. Rotterdamse Dakenda- Overal zag je International Film Festival Rotterdam gen (57 daken in het centrum, 23 tours over 38 daken, terug, met een filmvertoning op station Rotterdam 11 daken met speciale programmering) groeide van Centraal en kunstprojecten door de hele stad. 15.000 bezoekers in 2017 naar bijna 20.000 bezoekers dit jaar. Art Rotterdam Week ‘Dé kunstbeurs van Nederland,’ schreef het NRC Han- MARITIEME STAD delsblad over de Art Rotterdam Week, ‘het nieuwste van het nieuwste in de kunst is dit weekend te zien in Maritieme Weekend Rotterdam.’ Op deze editie van het evenement wa- Er kwamen dit jaar minder bezoekers naar de We- ren meer kunstbeurzen te bezoeken dan voorheen, reldhavendagen dan tijdens de jubileumeditie in 2017 waaronder het nieuwe Qade Solo Project in de Cruise (400.000 tegenover 425.000) maar de excursies Terminal. waren uitverkocht. Maritiem Museum is op Dreef, In- ternationaal Shantyfestival Rotterdam en het World North Sea Jazz-weken Port Busker Festival waren zonnig en drukbezocht, en NN North Sea Jazz Festival, met een mix van toparties- de Nacht van de Kaap was sneller uitverkocht dan ooit. ten en nieuw talent, was ruim van tevoren uitverkocht. In totaal trok deze periode 459.700 bezoekers. In 2017 De weken ervoor brachten inJazz – waarvoor alle jazz- waren dat er 493.000. professionals van Nederland naar Rotterdam kwamen –, Edison Jazz/World en North Sea Round Town de MULTICULTURELE STAD stad alvast in jazzstemming. North Sea Round Town was op meer locaties en met meer concerten dan vorig Rotterdam Unlimited jaar: het aantal locaties steeg dit jaar van 100 (in 2017) Rotterdam Unlimited was zonnig en druk. Door de naar 125 en het aantal concerten van 300 (in 2017) werkzaamheden aan de Coolsingel was besloten het naar 365. hoofdpodium op Hofplein een slag te draaien, waardoor het Weena het belangrijkste festivalterrein werd. De queen van de straatparade van het Zomercarnaval was te gast bij talkshow M, Broederliefde sloot het evenement af voor een afgeladen Weena.

‘Rotterdam plus jazz equals magic. That equation was true again this year when the North Sea Jazz Festival returned on July 13. The Dutch city once again came alive as it hosted some of the best music talents from across the world.’ Metro UK over NN North Sea Jazz Festival Rotterdam Festivals Rotterdam

C. EVENEMENTEN VOOR ALLE Rotterdam Pride ROTTERDAMMERS PRESENTEREN Het bezoekersaantal van Rotterdam Pride steeg dit Van het veelzijdige aanbod aan festivals en evene- jaar met 2.000 bezoekers, naar in totaal 35.000 men- menten van dit jaar lichten we er hier een paar uit. sen. Het publiek van dit festival was, in vergelijking met andere Rotterdamse festivals, opvallend divers. Baroeg Open Air Het festival in het Zuiderpark brak dit jaar een Rotterdam Zingt bezoekersrecord: er kwamen 10.000 mensen op Ook in 2018 trok dit meezingfestijn enthousiaste, met af. Dit succes had als keerzijde lange rijen bij kassa, name wat oudere bezoekers. Dit betekent dat we hier- muntverkoop en bars. Voor de sfeer maakte dat niet mee een publiek bereikten dat weinig op andere festi- uit: bezoekers waardeerden het festival nog steeds vals komt. Het Grotekerkplein is voor Rotterdam Zingt hoog, met een 8. Van de bezoekers kwam 47% uit inmiddels aan de kleine kant. Een van de bezoekers de rest van Nederland, dat is 12% meer dan op een schreef op Facebook: ‘Ook de saamhorigheid...top!’ gemiddeld Rotterdams festival. Het Nationale Kinder Vuurwerk Reggae Rotterdam Festival Dit jaar ondersteunden we voor het eerst deze kind- Het publiek van Reggae Rotterdam Festival gaf deze vriendelijke vuurwerkshow; een belangrijke uitbreiding tweede editie van het festival een ruime 8. Hiermee van het traditionele Nationale Vuurwerk. Veel sierwerk, bewijst de organisatie dat ze de ‘kinderziektes’ uit het weinig knallen, op Oudjaarsavond, vanaf de Holland eerste jaar achter zich hebben gelaten. Met Reggae Amerikakade. Om 7 uur ’s avonds, zodat ook de jong- Rotterdam bereikten we een divers publiek. Veel van ste kinderen erbij konden zijn. Het NOS Jeugdjournaal hen bezoekt weinig ander cultuuraanbod in de stad: deed live verslag. bijna de helft van het publiek is Stedelijke Toekomst- bouwer. Rotterdam Festivals Rotterdam

12 Rotterdam Pride | Jordy Brada INTERVIEW

90% van onze programmering bestond uit lokale artiesten"

Jeffrey Ghazi en Y.M.P. | Mark Bolk

Een festival organiseren in Rotterdam Jeffrey Ghazi, sinds 2008 organisator van Crazy Sexy Cool, praat met Y.M.P., die dit jaar het nieuwe hiphopfestival Get Loose Festival organiseerde. Over je publiek kennen, mond-tot-mondreclame en anders zijn.

Crazy Sexy Cool en Get Loose trekken alle- Maar doordat ik het festival organiseerde, mond-tot-mondreclame. Inmiddels heb- bei een breed en relatief jong publiek. Jef- hadden ze er vertrouwen in dat het tof zou ben we op social media onze eigen Crazy frey: ‘We focussen bij Crazy Sexy Cool niet worden. Ik vertrouwde er dan weer op dat Sexy Cool-ambassadeurs. Zij adviseren extra op het aantrekken van jonge mensen. zij mij niet lieten zitten. En ze kwamen.’ ons over de line-up en verkopen kaarten.’ Wel is vanaf het begin onze toegangsprijs Y.M.P.: ‘Van onze doelgroep weten we dat vrij laag.’ Y.M.P.: ‘90% van onze program- een groot deel pas op het allerlaatste mo- mering bestond uit lokale artiesten. Een groot deel van ment een kaartje koopt. Spannend voor Waarmee we indirect zeiden: Get Loose onze doelgroep ons, maar ze lieten ons niet in de steek.’ is Rotterdam. Dat trotse gevoel over onze koopt pas op het stad sprak veel jonge mensen aan.’ ANDERS ZIJN allerlaatste moment Volgens Jeffrey blijft het succes van een TROUWE ACHTERBAN een kaartje" festival zelfs na al die jaren lastig te stu- Naar Get Loose kwamen bovendien veel ren: ‘Je moet er in elk geval voor zorgen mensen uit de wijken rond het Afrikaander- KEN JE PUBLIEK dat mensen iets nieuws meemaken. Je plein, waar het festival plaatsvond. Y.M.P.: Wil je publiek naar je festival krijgen, zorg concept en je programmering moeten ‘Ik schat dat minstens een derde uit Zuid dan dat je je publiek kent, zeggen ze alle- anders zijn.’ kwam. Jonkies, oudjes, alles door elkaar.’ bei. Jeffrey: ‘Vooral in het begin van Crazy Y.M.P.: ‘En dan niet “anders om het an- Daarnaast heeft hij een trouwe achterban Sexy Cool gingen we de straat op om te ders”, maar omdat je met hart en ziel van mensen die naar zijn theaterproduc- praten met onze doelgroep. Waar luiste- gelooft in wat je doet.’ ties komen. Y.M.P.: ‘Van hen weet ik dat ren ze naar, wat vinden ze tof? Zo bouw- Jeffrey: ‘En verder is het gewoon keihard ze niet of nauwelijks naar festivals gaan. den we een community op, kregen we werken.’ Jaarverslag 2018 Jaarverslag

13 Publiek en thema’s Rotterdamse festivals 2018 internationale cultuurstad multiculturele stad Hieronder zie je een spreidingsdiagram van het publieksbereik moderne architectuurstad overig van Rotterdamse festivals, op thema. Het diagram is gebaseerd maritieme stad kleinschalige program- jonge stad mering in de binnenstad op data van ons recentste publieksonderzoek van de verschil- (city lounge) lende evenementen.

Architectuur FilmFestival Rotterdam International Film Festival Rotterdam Roffa Mon Amour CAMERA JAPAN Poetry International Festival Rotterdam

Motel Mozaïque Arab Film Festival Rotterdam Operadagen Rotterdam Wildlife Film Festival Rotterdam De Parade Art Rotterdam Week Oranjebitter Festival Magia Duizel in het park Circusstad Festival Let's go Sunday REC. Festival pleinbioscoop rotterdam Rotterdam Architectuur Maand

Museumnacht010 Programmering Stadspodium en Schouwburgplein Welkom Thuis Straattheater Festival

Rotterdam Chinese New Year North Sea Round Town Gergiev Festival Rotterdam Street Culture Weekend Ronde van Katendrecht Festival Jazz International Rotterdam

Keti Koti Festival Het Nationale Kinder Vuurwerk

Get Loose Festival Metropolis festival World Port Busker Festival Wereldhavendagen Rotterdam Pride

De Nacht van de Kaap Bevrijdingsfestival Zuid-Holland Sodade festival

Baroeg Open Air

Rotterdam Unlimited Reggae Rotterdam >

Het Nationale Vuurwerk de Nationale Taptoe

25 30 35 40 45 50 55 60 opleidingsniveau opleidingsniveau gemiddelde leeftijd per festival >

WERKEN AAN EEN STERKE SECTOR er gastcolleges over. Ook werden we uitgenodigd bij Alle ideeën en plannen van de initiatiefnemers en or- stadsbestuurders en professionals in de Verenigde ganisatoren in Rotterdam zijn de basis van waaruit wij Staten, Zuid-Korea en Saoedi-Arabië om te vertellen bij Rotterdam Festivals werken. Deze ideeën en plan- over onze manier van werken. nen verbinden wij vervolgens met de stad zelf: met de mensen die er wonen en de thema’s die er spelen. Dat directeur Johan Moerman dit jaar de Cultuurpen- ning van de stad Rotterdam ontving, was een mooie We krijgen veel aandacht voor onze werkwijze – som- erkenning voor ons werk. Tegelijkertijd blijft er genoeg migen noemen het zelfs ‘het Rotterdamse model’. te doen om onze sector nog sterker te maken. Zoals Dit jaar vertelden we erover op het Nationaal Con- werken aan oplossingen voor een goede balans tussen gres Evenementen, we spraken onder meer collega’s de verdichting van de stad en het aanbod van evene- uit Leeuwarden, Eindhoven en Amsterdam en gaven menten. Rotterdam Festivals Rotterdam

14 Hoe houden we een goede balans nemers en Hugo Schepers, evenementencoördinator tussen rust en reuring? van Decathlon, vertelde hoe zijn bedrijf evenementen De stad verdicht, onder meer door woningbouw. Daar- in Rotterdam initieert. De derde kennisbijeenkomst door zijn er steeds minder locaties voor festivals en had als thema ‘duurzaamheid’. evenementen. Er zijn plannen om bij het herinrichten van parken meer rekening te houden met festivals Verder stonden we organisatoren individueel bij. Bij- (bijvoorbeeld door extra elektriciteitspunten aan te voorbeeld met advies over het vinden van geschikte leggen) en parken beter geschikt maken voor menig- locaties, over hoe je je marketing en communicatie ten (bijvoorbeeld met behulp van drainage of door het verbetert en over het professionaliseren van je festival aanleggen van evenementengras). Maar het uitvoeren of evenement. Ook brachten we organisatoren met van deze plannen verloopt trager dan verwacht. elkaar in contact en stimuleerden we samenwerkingen met onderwijs en ondernemers. We maken ons hier zorgen over, ook omdat we het belangrijk vinden dat er een goede balans blijft tussen Evenementenkalender 2019 'rust en reuring' in de stad. Wij geloven dat het moge- Tot en met 1 september konden mensen hun plan- lijk is die harmonie te behouden. Hoewel veel kleine nen indienen voor de evenementenkalender van 2019. A-evenementen buiten de verantwoordelijkheid van We kregen veel plannen binnen. Hierdoor konden we Rotterdam Festivals vallen, werken wij vanuit ons ken- ook voor het komende jaar een mooie, evenwichtige nisgebied aan oplossingen hiervoor. Deze bieden we kalender samenstellen. We waren blij en verrast door voor de zomer van 2019 aan de gemeente aan. de hoeveelheid plannen die zich richten op publieks- groepen die we met andere festivals wat minder berei- Kennisbijeenkomsten en begeleiding ken. Wel blijft het aantal echt vernieuwende plannen Om een sterk evenement neer te zetten, heb je als achter. organisator een stevige basis nodig. Wij doen ons best om bij te dragen aan die stevige basis. Want zonder Film Commissioner Rotterdam plannenmakers, hemelbestormers, initiatiefnemers en Onze Film Commissioner helpt filmmakers die in organisatoren geen festivalstad. We werken hecht met Rotterdam willen draaien. Bijvoorbeeld bij het regelen ze samen, en delen onze kennis met hen. van vergunningen en het vinden van de beste locaties en draaidata. In 2018 waren er 731 draaidagen in onze Zo organiseerden we dit jaar drie kennisbijeenkom- stad (in 2017 waren het er 713). Het Rotterdam Project sten. De eerste ging onder meer over alternatieve en het derde seizoen van Flikken Rotterdam werden financieringsmogelijkheden voor evenementen en opgenomen, en er draaiden internationale producties, hoe je sponsors werft in de opstartfase. Op de tweede waaronder een aflevering van de Britse dramaserie bijeenkomst sprak Paul Gudgin, voormalig directeur The Widow en scènes voor de filmSpider in the Web. van het Edinburgh Fringe Festival, over hoe dit grootste Volvo, Opel, Mini, Lexus en Toyota namen hun auto- kunstfestival ter wereld samenwerkt met lokale onder- commercials op in de stad.

‘We zijn ontzettend blij over het verloop van de draaidagen in Rotterdam.’ …. ‘het was een hele mooie ervaring om te zien hoe iedereen graag een bijdrage leverde aan deze film.’ Jolien Snyers, producer bij DPPLR Jaarverslag 2018 Jaarverslag

15 Resurection | Lennie Visser FINANCIEEL ONDERSTEUNDE ROTTERDAMSE FESTIVALS IN 2018

43.000 bezoeken

International Film Festival Rotterdam rotterdam architectuur maand

art rotterdam week Rotterdamse Dakendagen | Fleur Beerthuis 49.000 bezoeken JUNI Rotterdam Architectuur Maand 43.000 A Midsummer Night's Cinema 125 De Bijenkorf - lavendeltuin 5.600 Dag van de Architectuur Rotterdam 10.000 Programma: lezingen en talkshows door AIR 1.700 Rotterdamse Dakendagen 19.750 We Love Public Space Festival 200 Art Rotterdam Week | Fleur Beerthuis ZigZagCity 6.000 ART Break 700 JANUARI aantal bezoeken Boothstock Festival 12.500 International Film Festival Rotterdam* Keti Koti Maand 27.000 De Parade 29.026 FEBRUARI Get Loose Festival 3.000 Art Rotterdam Week 49.000 Pilgrim Harbour Festival 750 Art Rotterdam Week 26.500 São João Festival 200 De Grote Kunstshow 635 Sodade Festival 3.600 OBJECT Rotterdam 8.500 Rotterdam Bluegrass Festival 13.500 Rotterdam Photo 8.000 TEC ART Rotterdam 5.000 JULI Rotterdam Chinese New Year 20.000 North Sea Jazz-weken 189.000 Edison Jazz/World 800 MAART Know the Ledge 222 Earth Hour*** North Sea Round Town 112.500 NN North Sea Jazz Festival 75.000 APRIL Parfum de BoemBoem 6.000 NN Marathon Rotterdam** Oranjebitter 7.000 189.000 bezoeken SportFilmFestival Rotterdam 2.850 Woordnacht 720

MEI Programmering Schouwburgplein, Kruisplein en Stationsplein Stadspodium Rotterdam*** 11.000 010 SAYS IT ALL 10.000 Bevrijdingsfestival Zuid-Holland 60.000 Circusstad Festival 28.000 Classical:NEXT 1.780 Opbouwdag 2.200 Operadagen Rotterdam 20.878 North sea jazz-weken Ronde van Katendrecht 4.850 Rotterdam Festivals Rotterdam

16 North Sea Round Town | Maarten Laupman internationale cultuurstad multiculturele stad FINANCIEEL ONDERSTEUNDE ROTTERDAMSE FESTIVALS IN 2018 moderne architectuurstad internationale sportstad maritieme stad overig jonge stad kleinschalige programmering in de binnenstad (city lounge) 500.000 bezoeken WATERLICHT 25.000 Baroeg Open Air 10.000 CAMERA JAPAN 6.800 Djemaa el Fna 2.500 Gergiev Festival 10.000 De Nationale Taptoe 40.000 rotterdam unlimited Openingsweekend Who Do You Think You Are? 869 Oude Haven Zomerfestival 9.000 Rotterdam Unlimited | Joni Israelli Rotterdam Pride 35.000 RotterdamseKost 5.000 Rotterdam Unlimited 500.000 Jungle Boogie*** OKTOBER Metropolis Festival 35.000 Architectuur Filmfestival Rotterdam 6.000 Ratha Yatra Festival 3.000 Arab Film Festival Rotterdam 7.078 Reggae Rotterdam Festival 15.000 ChambeR 5.300 Roffa Mon Amour 2.700 Left of the Dial 1.403 Rotterdam Water Weekend 4.000 Rotterdam Zombie Walk 1.100 Rotterdam Zingt 5.000 Wildlife Film Festival Rotterdam 7.500 A Festival Downtown 5.000 AUGUSTUS Dag van de Romantische Muziek 17.500 NOVEMBER De Bouw 3.500 Cameretten Festival 12.000 Duizel in het Park 7.500 Cross Comix 1.500 Pleinbioscoop Rotterdam 24.000 La Notte Filmnacht 400 Veerhavenconcert 4.750 REC. Festival 6.111 Welkom Thuis Straattheater Festival 1.500 Rotterdamse Popweek 30.000 Festival Magia 7.200 Sinterklaas Intocht Rotterdam 20.000 IJsvrij Park Festival 30.000

maritieme weekend DECEMBER Kerstfeest in de Stad 2.500 460.000 Het Nationale Kinder Vuurwerk 10.000 bezoeken Het Nationale Vuurwerk 50.000

23.000 Wereldhavendagen | Anne Reitsma Fotografie bezoeken

SEPTEMBER Maritieme Weekend 460.000 Internationaal Shantyfestival Rotterdam 25.000 De Nacht van de Kaap 7.000 Het Maritiem Museum is op Dreef 12.700 Wereldhavendagen 400.000 World Port Busker Festival 15.000 Rotterdam Street Culture Weekend 23.000 De Art Goot*** Creating Lines 845 POW! WOW! Rotterdam 3.000 RTM World Cup Skateboarding 8.500 rotterdam street culture weekend Street Art Awards Benelux 600 RTM World Cup Skateboarding | Fleur Beerthuis Walls and Wheels 10.000

* Bezoekersaantallen opgenomen in verslag dienst Sport en Cultuur van Gemeente Rotterdam. ** Bezoekersaantallen opgenomen in verslag Rotterdam Topsport. *** Geen bezoekersaantallen gemeten, veel passanten. Jaarverslag 2018 Jaarverslag

17 Reggea RotterdamReggae Rotterdam | Wendy ten Aal

Uitagenda Rotterdam Gratis cultuurmagazine gelijk aan 2017 op 700 locaties in de stad 117.000 contactmomenten per maand

Kids Uitagenda 6x per jaar huis-aan-huis, gelijk aan 2017 op culturele plekken in 58.000 de stad en als bijlage in contactmomenten per maand Uitagenda Rotterdam

86.000 +8,9% t.o.v. 2017 Website Uitagenda contactmomenten per maand

Social media 674.000 +1,4% t.o.v. 2017 Facebook, Twitter, Instagram contactmomenten per maand

Uitmails 90.000 +11,1% t.o.v. 2017 Uitmail, Kids Uitmail, contactmomenten per maand Museum Uitmail

totaal Eigen kanalen 1.024.000contactmomenten per maand +2,4% t.o.v. 2017

gelijk aan 2017 2.639.000 Externe media contactmomenten per maand Wekelijkse bijlage in Metro, wekelijkse uitgaanstips in Havenloods,

UITAGENDA ROTTERDAM, PRODUCTEN EN CONTACTMOMENTEN PRODUCTEN ROTTERDAM, UITAGENDA tweewekelijks uitgaanstips in Nieuwspeper, Cultureel magazine MOOIS

Digitale schermen 9.448.000 170 plekken in de openbare

contactmomenten per maand* ruimte en in het openbaar vervoer

* Rotterdam Festivals Rotterdam Dit betreft bruto bereik = het aantal passanten 18 Cultuurparticipatie

Onder de naam Uitagenda Rotterdam brengen wij Met social media hadden we in 2017 door gewijzigde het cultuuraanbod in de stad onder de aandacht van algoritmes een grote daling in bereik, met name bij de bewoners van Rotterdam. We doen dat online Facebook. Dit jaar lukte het om onze socialmedia- en offline, zodat het publiek altijd weet wat er in cijfers stabiel te houden: we zitten nu iets boven het Rotterdam te doen is. niveau van 2017. Met onze andere eigen middelen hadden we een lichte Daarnaast doen we onderzoek naar het publiek van groei. Met Uitmail, Museum Uitmail en Kids Uitmail alle culturele organisaties. We brengen bezoekers bereikten we maandelijks 90.000 contactmomenten. en de wensen die zij hebben in kaart en delen deze Dat is een stijging van 11,1% ten opzichte van 2017. kennis vervolgens met onze collega’s in de culturele sector. Zo bouwen we met elkaar aan een culturele Dat de inzet van onze eigen middelen effect heeft, sector waaraan steeds meer en steeds meer blijkt onder meer uit het onderzoek dat we dit jaar de- verschillende mensen deelnemen. den onder lezers van de papieren versie van Uitagenda Rotterdam. 92% van hen gaf aan dat ze iets cultureels CULTUURAANBOD PRESENTEREN in de stad bezochten nadat ze erover lazen in ons (pa- EN PROMOTEN pieren) magazine. Online en op papier presenteren en promoten we het cultuuraanbod van de stad. We doen dat met en voor Ook werken we samen met andere media, zoals De alle culturele instellingen en zijn daarbij een gids voor Nieuwspeper en Metro Rotterdam, en via de digitale iedereen die hulp wil bij het kiezen. schermen in de stad.

Eigen en externe middelen We werken op de eerste plaats met onze eigen middelen: via ons platform www.uitagendarotterdam.nl, met ‘Ik word vaak enthousiast om Uitagenda Rotterdam (online en papieren uitgave), iets te gaan bezoeken.’ Kids Uitagenda (online en papier), onze nieuwsbrieven Reactie uit lezersonderzoek Uitmail, Museum Uitmail en Kids Uitmail, en daarnaast Uitagenda Rotterdam magazine 2018 via onze social media. Jaarverslag 2018 Jaarverslag

19 Get Loose Festival | Bas Czerwinski Focus op families en kinderen Samenwerkingen Van alle doelgroepen focusten we ons dit jaar extra op We startten dit jaar samenwerkingen met OPEN Rot- de Actieve Families. De kidspagina’s op onze website terdam, Kunstfanaatjes (een online platform dat zich vernieuwden we: je kunt nu gerichter zoeken, bijvoor- richt op de jongste museumbezoekers en hun familie) beeld met als zoekopdracht ‘ik heb een kind van twee en My Daily Shot of Culture (cultuurvloggers). Zo be- jaar, welke activiteiten zijn er te doen?’. Deze vernieu- reiken we de achterban van deze partijen, en daarmee wing zorgde voor meer bezoeken per maand van deze dus een nieuw publiek. Deze samenwerkingen zorgen pagina’s: van 2.700 naar 4.000 bezoeken (een stijging bovendien voor meer content en voor de verspreiding van 45%). van content. OPEN Rotterdam heeft jaarlijks een online bereik van 22 miljoen, Kunstfanaatjes heeft 5.000 Online lastminuteticketverkoop volgers op Facebook en Instagram, My Daily Shot of Half november begonnen we met online lastminute- Culture 2.000 views per vlog op YouTube en Instagram. ticketverkoop. Deze lastminutes bieden we wekelijks aan via www.uitagendarotterdam.nl/lastminutes, een campagne op Facebook en Instagram en via Google AdWords. Dit doen we voor gemiddeld zes acties per ‘Veel aanbod wordt vermeld waar ik week. De start was veelbelovend: de gemiddelde anders geen weet van zou hebben. kaartverkoop was hiervoor gemiddeld vijf kaarten per week, na de introductie van de online lastminutever- Interessante artikelen, goede leesbaarheid.’ koop verkopen we gemiddeld dertig kaarten per week. Reactie uit lezersonderzoek Uitagenda Rotterdam magazine 2018

Impressie Instagramfeed @Uitagendardam

@lahbdotcom @kunsthal @jvk.photo

@guidopijper12 @kulturagitator_2.0 @zirv

@quitalooker @davidcuhlsphotography @rene.rollema_photography Rotterdam Festivals Rotterdam

20 Kunsthal. Actie <->Reactie bij detentoonstelling Daily ShotofCulture Vlogger Jipvan My deelnemen aanhet cultuuraanbod indestad. beter weten hoewe nogmeer Rotterdammers laten brengen van onstotale publiek. Met als doel:nog instellingen werkten we ditjaaraanhet inkaart Samen met deandere Rotterdamse culturele cultuurpubliek Onderzoek naaronstotale Rotterdamse met onze collega’s indeculturele sector. Culturele Doelgroepenmodel. Deze kennis delen we onderzoek endoorte werken met het Rotterdamse het inventariseren van publieksdata, met verdiepend onderzoek naar(potentieel) publiek. Bijvoorbeeld door culturele instellingen te bezoeken. Daarom doenwij publiek kent, weet jebeter hoejeze kunt verleiden om behoefte aan? Wie bereiken we nogniet? Als je Wie isonscultuurpubliek? Waar hebbenbezoekers ONDERZOEK DOENENKENNISDELEN inde data over mediagebruik, merkvoorkeur, woning, etc.) sche en financiële bronnen maarookbijvoorbeeld van ruim 330bronnen (demografische, sociografi kenmerken, voorkeur engedrag. Ditgebeurt opbasis huishoudens inopbasis van gemeenschappelijke segmentatiesysteem. Het deelt alle Nederlandse Mosaic (tegenwoordig Whize) iseen consumenten- * systeem, analyseerden. met behulpvan Mosaic ons gegevens aanover hunpubliek, diewijvervolgens Rotterdam deden aanonsonderzoek mee. Zij leverden Maar liefst 90%van alle Cultuurplaninstellingen in meer aanboddanvoor anderen. voor iedereen, maarvoor sommigen iserinverhouding de Cultuurplaninstellingen indestad. Erisaanbod actief ofpassief aancultuur. 68% daarvan bezoekt we al?Momenteel doet 82%van deRotterdammers We startten ditonderzoek met devraag: wiebereiken Wat isMosaic? * , onsdoelgroepsegmentatie - - 21 Jaarverslag 2018 Kenniscafé e-mailmarketing | Tamara Bakker

Je eigen gegevens vergelijken met die Onderzoek naar moeilijk bereikbare van de rest van de sector doelgroepen Bijzonder aan ons onderzoek is dat het niet alleen een Om helderder zicht te krijgen op de vraag wat voor rapport per instelling opleverde, maar ook dat – voor cultuuraanbod Rotterdammers willen, gingen we in het eerst - de publieksdata van alle instellingen met gesprek met drie doelgroepen die we tot nu toe min- elkaar vergeleken kunnen worden. Alle deelnemende der goed bereiken. Wat weerhoudt hen ervan om naar instellingen kregen toegang tot onze online database. culturele instellingen te gaan? In dit ‘dashboard’ vind je een overzicht van de publieksinformatie van alle instellingen bij elkaar. Uit ons onderzoek blijkt dat elke doelgroep andere Bovendien kun je hier de eigen gegevens van je drempels heeft. Zo noemen Digitale Kijkers geld als eigen organisatie vergelijken met die van de rest van voornaamste drempel, Stedelijke Toekomstbouwers de sector. Zo krijg je bijvoorbeeld inzicht in welke vinden vooral tijd een probleem, en voor Wijkgerichte instellingen zich op dezelfde doelgroepen richten als Vrijetijdsgenieters is hun gezondheid soms een belem- jij – en om die reden wellicht interessant zijn om mee mering. De Rotterdampas lijkt een van de middelen om samen te werken. deze doelgroepen alsnog te bereiken. Je kunt bovendien in deze database ‘gefilterd’ zoeken, bijvoorbeeld op wijk of doelgroep. Dat levert zeer Rotterdamse Culturele gedetailleerde kennis van je (potentiële) publiek op. Doelgroepenmodel We werken sinds 2012 met het Rotterdamse Culturele Kennisbijeenkomsten Doelgroepenmodel. Acht doelgroepen staan voor Naast het online delen van onze onderzoekskennis de verschillende Rotterdamse cultuurbezoekers. Op organiseerden we dit jaar vijf bijeenkomsten voor onze basis van ons onderzoek naar lastiger te bereiken partners. Twee ervan gingen over de resultaten van doelgroepen (zie alinea hierboven), hebben we ons onderzoek naar publieksgegevens en hoe je deze de doelgroepen dit jaar verfijnd en aangescherpt. informatie gebruikt, de andere drie over e-mailmarke- Hierdoor kun je nu nog specifiekere informatie vinden ting, customer journey en free publicity (die laatste in per doelgroep, bijvoorbeeld welke interesses de samenwerking met landelijke kennisnetwerk Cultuur- Stadse Alleseter heeft, of welke media de Klassieke marketing). Kunstliefhebber gebruikt.

* Meer over ons Rotterdamse Culturele Doelgroepenmodel lees je hier Rotterdam Festivals Rotterdam

22 INTERVIEWs Het doelgroepenmodel in de praktijk Mark Bolk

RUBEN ISRAËL LIESBETH DIEPENHORST VINOD SINGH Manager marketing, sales en events Hoofd marketing en communicatie Hoofd marketing BIRD Maritiem Museum Rotterdam

Hoe gebruiken jullie Mosaic? Op welke doelgroepen richt Wat voegt Mosaic toe aan jullie eigen ‘Bij onze voorstellingen met een Rotterdams Maritiem Museum zich? kennis van je publiek? thema of tintje – De Oase Bar, De Marathon ‘We willen een toegankelijk en laagdrem- ‘Ons beeld van ons publiek was behoorlijk en Defileeuw – viel het ons zelf al op dat pelig museum zijn, iedereen is welkom bij realistisch, maar deels gebaseerd op gevoel. er meer oudere Rotterdamse bezoekers ons. Maar we richten ons verhaal op een Voor echt onderzoek ontbrak het ons aan komen dan bij onze niet specifiek Rotter- doelgroep die goed bij ons past: de Actieve geld, tijd en knowhow. Het waardevolle van damse voorstellingen. Het team Onderzoek Families.’ Mosaic is dat we nu wetenschappelijke on- & Expertise van Rotterdam Festivals maakte derbouwde data in handen hebben. Wat ik voor ons een aanvullende analyse van het er ook tof aan vind, is dat een groot deel van publiek van die drie typisch Rotterdamse We bleken groten- de culturele sector met dezelfde gegevens voorstellingen. Het bleek dat we hiermee werkt. Het geeft een saamhorigheidsgevoel: deels dezelfde doelgroep te opvallend veel Wijkgerichte Vrijetijdsgenie- we werken met z’n allen aan een Rotterdam ters bereiken: oudere Rotterdammers, wat hebben als Jeugdtheater waar voor iedereen aanbod is. En het is lager opgeleid, uit de oude wijken van de Hofplein, daarom zijn we superpraktisch, want je hebt het allemaal stad, zoals Charlois en IJsselmonde.’ gaan samenwerken" over hetzelfde.’

Wat doen jullie vervolgens met die Wat viel je het meest op aan de informatie? onderzoeksresultaten van Mosaic? ‘De Wijkgerichte Vrijetijdsgenieter is een ‘Het onderzoek toonde aan dat we echt een Het is tof dat een doelgroep waar, blijkt ook uit de Mosaic-data, breed publiek hebben en onze kerndoelgroe- groot deel van de culturele weinig andere cultuurinstellingen in Rotter- pen goed bereiken. Dat was een prettige beves- sector met dezelfde dam zich op richten. Daar ligt dus een kans. tiging. Verder bleek dat een groot deel van ons gegevens werkt. Dat geeft Niet alleen voor je marketingstrategie, maar publiek van buiten Rotterdam komt: we heb- een saamhorigheidsgevoel" ook bij het bepalen van je programmering.’ ben een landelijker publiek dan we dachten.’ Wat kun je zeggen over jullie belangrijk- Hoe bevordert het werken met Mosaic ste doelgroep? de samenwerking met andere culturele ‘BIRD bereikt vooral Stedelijke Toekomst- De Wijkgerichte instellingen? bouwers. Zij vormen een grote bevolkings- Vrijetijdsgenieter bezoekt 'Ook Jeugdtheater Hofplein blijkt succesvol in groep in Rotterdam, maar er is weinig weinig andere cultuurin- het aantrekken van de Actieve Families. Om cultuuraanbod voor hen. Ze komen wel naar stellingen in Rotterdam, nieuwe bezoekers binnen deze groep te wer- ons. Daarmee heeft BIRD dus een aanvul- daar ligt een kans" ven, zijn we gaan samenwerken. Zo mochten lende rol binnen de sector.’ onze Professor Plons-Spetterclubleden gratis Wat betekent dit concreet voor jullie naar de try-out van Hofpleins kerstvoorstel- Kun je een voorbeeld geven van een in- aanbod? ling, en de Hofpleinbezoekers kregen op ver- zicht dat je door Mosaic kreeg? ‘We behouden de programma’s waar het toon van hun voorstellingskaartje vrij entree ‘Het blijkt dat we veel meer bezoekers uit brede publiek van Luxor op af komt, maar bij ons. De kaartjes voor de try-out waren in Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Tilburg zoeken daarnaast naar voorstellingen met mum van tijd weg, en bij het Maritiem kwa- krijgen dan we zelf dachten. Daarom gaan een echt Rotterdams verhaal, zodat we ook men ineens een heleboel “Hofpleinbezoe- we nu meer inzetten op de grote steden.’ deze specifieke doelgroep bereiken.’ kers” over de vloer.’ Jaarverslag 2018 Jaarverslag

23 Djemaa el Fna Rotterdam | Fleur Beerthuis

Bedrijfsvoering

Een solide bedrijfsvoering is de basis voor ons werk. Aangepaste applicaties en nieuwe Daarom zijn wij steeds op zoek naar manieren om dashboards (nog) efficiënter te werken. In 2018 zijn we onder Het Festivalteam werkt met als basis de door onszelf meer bezig geweest met de volgende zaken. ontwikkelde databases en de daarbij behorende applicaties. De applicaties hebben we dit jaar aangepast Werken vanuit contentstrategie om de werkprocessen nog effectiever te ondersteunen. Met het marketing- en communicatieteam keken we in Ook hebben we nieuwe dashboards ontwikkeld waar- 2018 kritisch naar de werkprocessen bij publiekscom- door we data beter en eenvoudiger kunnen analyseren. municatie. Naar aanleiding hiervan hebben we besloten om meer te gaan werken vanuit contentstrategie. Efficiëntere financiële administratie Met het oog daarop hebben we nieuwe functieprofie- Na een offertetraject met drie partijen hebben we len opgesteld en werkprocessen aangepast. besloten dat we onze boekhouding per 1 januari 2019 door Force Finance laten doen. Force Finance werkt Nieuwe zakelijke website met boekhoudsoftware AFAS. We hebben onze eigen Dit jaar zijn we gestart met het ontwikkelen van een applicaties zo aangepast dat deze kunnen ‘communi- nieuwe zakelijke website. Op deze nieuwe website be- ceren’ met AFAS. Hierdoor kunnen we onze financiële steden we meer aandacht aan de diensten en toege- administratie efficiënter uitvoeren. voegde waarde die we bij Rotterdam Festivals bieden aan onze partners, en de site is gebruiksvriendelijker. De nieuwe website gaat half mei 2019 online. Rotterdam Festivals Rotterdam

24 Verslag raad van toezicht

De raad van toezicht bestond in 2018 uit vijf leden met Omdat een van onze leden in maart 2019 vertrekt, ruime ervaring binnen het bedrijfsleven en openbaar hebben we tijdens een ingelaste vergadering in juli het bestuur. Onze leden beschikken, in lijn met de behoefte profiel van de raad van toezicht geëvalueerd en een van Rotterdam Festivals, over specifieke kennis op het vacature opgesteld. Ook hebben we de (positieve) gebied van marketing en communicatie, juridische en uitkomsten van het tweejaarlijkse medewerkerstevre- financiële zaken, culturele zaken en stedelijke ontwik- denheidsonderzoek besproken met de directie. keling. Naar aanleiding van de reactie van Gemeente Rotter- dam op het door Rotterdam Festivals ingediende jaar- 2018 stond vooral in het teken van het verkennen van plan 2019 heeft de raad van toezicht in december een strategische uitgangspunten voor het nieuwe meerja- licht herziene begroting 2019 goedgekeurd. renplan 2021 - 2024 van de organisatie. Daarom was er Het jaarlijkse functioneringsgesprek met de direc- in september een gezamenlijk overleg tussen de raad teur/bestuurder hebben we om praktische redenen van toezicht en het managementteam van Rotterdam verschoven naar januari 2019. De zelfevaluatie van Festivals. Eind 2019 zullen we het uitgewerkte meerja- de raad van toezicht vindt onder externe begeleiding renplan delen met Gemeente Rotterdam. plaats in maart 2019.

Daarnaast is de raad van toezicht dit jaar vier keer Naast hun primaire toezichthoudende rol staan de bijeengekomen. leden van de raad van toezicht de directie en het team In de vergadering in maart hebben we het inhoudelijk van Rotterdam Festivals regelmatig bij – individueel en en financieel jaarverslag over 2017 besproken en goed- op hun specifieke kennisgebied. gekeurd, nadat eerder het jaarlijkse gesprek tussen de raad van toezicht, de directie en de accountant over Vanuit een grote betrokkenheid bij de stad in al haar het financieel jaarverslag en interne procedures had facetten zet de raad van toezicht van Rotterdam Fes- plaatsgevonden. tivals zich in om zo veel mogelijk toegevoegde waarde In mei stond het inhoudelijk en financieel jaarplan te leveren aan het culturele klimaat in de stad en 2019 op de agenda; dit werd in diezelfde vergadering hiermee aan de aantrekkelijkheid van Rotterdam voor goedgekeurd. Ook besloot de raad J.C.P. Accountants bewoners en bezoekers. aan te stellen voor de controle over 2018. Salima Belhaj, voorzitter raad van toezicht Rotterdam Festivals, maart 2019 Jaarverslag 2018 Jaarverslag

25 NN North Sea Jazz Festival | Stijn Ghijsen Pow! Wow! Rotterdam | Willem van Breuge

What we do At Rotterdam Festivals we want everyone to enjoy the city’s art and culture. Whether you are young, old, poor, rich, from Rotterdam or not, well-educated or not, and whether you live in the Netherlands or abroad.

Together with our partners (festival organisers, cultural institutions, educational institutions and entrepreneurs) we put together the most wonderful calendar in the Netherlands with festivals and events that say: ‘Yes! This is Rotterdam!’ This calendar includes events and festivals in every size or shape. Regardless of your background, the city has something to offer that suits you, that allows you to explore new things and that will make you love Rotterdam - or love it even more!

In addition, we present the entire range of cultural activities to the citizens of Rotterdam. Both online and on paper, we make sure that visitors know exactly where they can go.

English summary

25 years on & Ambitions for the Future In the meantime, our ambitions have grown and we Rotterdam Festivals was founded in 1993 making it want to contribute to the city’s future in a number of one of the first cities in the Netherlands where one ways. Bringing people together. Creating the opportu- organisation takes on the events policy. Our goal? nity for people to understand each other and connect To make the most wonderful events calendar in the with each other. Celebrating that we are all so differ- Netherlands. The ideas of the initiators and organisers ent, and yet very much alike. in the city are our starting point. In close cooperation with our partners, we link these ideas to the city’s These may sound like big words, but our ambition to themes and to the different kinds of people who live achieve these profound goals is relatively easy to put here. into practice.

It’s now 25 years later. The city has improved and is more fun. To more Rotterdammers. To more visitors from outside Rotterdam. Offering festivals and events to stay in the city for.

2018 INTERNATIONAL HIGHLIGHTS International Film Festival Rotterdam Art Rotterdam Week ABN AMRO World Tennis Tournament* NN Marathon Rotterdam* Rotterdam Architecture Month North Sea Jazz Weeks Rotterdam Unlimited Maritime Weekend - World Port Days Rotterdam Street Culture Weekend - POW! WOW! Rotterdam

* Supported by Rotterdam Topsport, our sector colleague for sports events Rotterdam Festivals Rotterdam

26 The year 2018: International highlights Reaching new audiences and remarkable new festivals Uitagenda (audiences) Rotterdam is the part of Rot- In 2018 we supported 63 festivals. Apart from annual terdam Festivals that enhances cultural participation highlights such as Art Rotterdam Week, the North Sea in the city. It distributes information about the entire Jazz weeks, Rotterdam Unlimited and the World Port cultural programme on offer in the city. Uitagenda Week we welcomed 7 new festivals. These include Rotterdam has many communication channels: a the Rotterdam Street Culture Weekend, the new and website providing information and online ticket sales, well-received showcase festival Left of the Dial and digital newsletters, a free monthly magazine, social Waterlicht, a project by Rotterdam-based artist Daan media, collaboration with several local newspapers Roosegaarde. Presenting a beautiful dream landscape and digital outdoor screens throughout the city and in featuring the power and poetry of water, the virtual underground stations and buses. flood at Waterlicht showed how high the water could reach and raised awareness about rising water levels. The number of contact moments of our own media (including our newsletters and website) increased by Rotterdam Street Culture Weekend 2.4% reaching 1,024,000 people every month in 2018. with POW! WOW! Rotterdam The fastest growers were our direct mail services and When you combine skateboarding, basketball and our website. freerunning with hip hop, street football and street art during a sunny weekend in September you get a major, By cooperating closely with several printed media, we new festival with an ‘urban vibe’. Where sport meets achieved a total of 2,639,000 contact moments per culture. POW! WOW! is an internationally renowned month. As many as 9,448,000 people each month street art festival held, for example, in Taiwan, Japan walked past our messages on 170 outdoor screens and the United States. The first ever European edition throughout the city and in underground stations and took place in Rotterdam: POW! WOW! Rotterdam. buses. Because we added the RTM Skateboarding World Cup, Walls & Wheels (graffiti and tattoo artists) and the Audience research and knowledge award ceremony of the Street Art Awards Benelux and exchange more to this event, a comprehensive Rotterdam Street The Rotterdam cultural sector, together with the Culture Weekend was created which is very much in Rotterdam Arts Council and the municipality of Rotter- line with the city’s identity. dam, take joint responsibility for reaching the broadest audience possible. Rotterdam Festivals facilitates this Our festivals attracted a total of 1.9 million visitors process. As many as 90% of all cultural institutions in in 2018. As many as 35% of these visitors came Rotterdam took part in our study in 2018. They supply from outside the Rotterdam region. A total of 64% us with data about their audience so we can analyse of Rotterdam’s inhabitants visited an average of it using Mosaic (consumer segmentation system), our 3.4 festivals each. There were 7 new events on the target audience segmentation system. Starting this calendar. year, all our partners will have access to our database allowing them not only to analyse their own data, but also allowing them to compare it to audience data from all art & culture institutions combined. Jaarverslag 2018 Jaarverslag

27 Walls and Wheels | Fleur Beerthuis 28 Rotterdam Festivals bijlage 1 Evenement Jungle Boogie Rotterdam Unlimited Metropolis Festival Know the Ledge NN NorthSea Jazz Festival Edison Jazz/World North Sea Round Town North Sea Jazz-weken São João Festival Keti Koti Maand Keti Koti Festival A MidsummerNight'sCinema We Love Public Space Festival Boothstock Festival Get Loose Festival De Parade Pilgrim HarbourFestival Sodade Festival Rotterdam Bluegrass Festival ART Break Programma: lezingen entalkshows doorAIR De Bijenkorf -Lavendeltuin Dag van deArchtitectuur Rotterdam ZigZagCity 30.000 Rotterdamse Dakendagen Rotterdam Architectuur Maand Opbouwdag 5.000 010 SAYS ITALL Classical:NEXT 15.000 Stationsplein 137.000 Programmering Schouwburgplein, Kruisplein en Stadspodium Rotterdam Ronde van Katendrecht Circusstad Festival Bevrijdingsfestival Zuid-Holland Internationale Architectuur Biennale Rotterdam Operadagen Rotterdam Woordnacht 12.500 Oranjebitter 7.500 NN Marathon Rotterdam SportFilmFestival Rotterdam Parfum deBoemBoem Holi Festival Earth Hour De Grote Kunstshow Rotterdam Photo TEC ART Rotterdam OBJECT Rotterdam Art Rotterdam Art Rotterdam Week Rotterdam Chinese New Year International Film Festival Rotterdam BIJDRAGEN AANDERDEN2018

Bedragin€ 900.000 294.000 734.893 163.000 128.000 167.000 50.000 50.000 30.000 20.000 75.000 93.000 45.000 35.000 20.500 25.000 25.000 76.500 10.000 10.000 10.000 15.000 15.000 15.000 15.000 47.500 16.500 31.500 31.650 6.000 11.000 4.000 5.000 5.000 4.990 7.000 7.000 2.550 7.500 7.500 7.500 1.500 Evenement Street ArtAwards Benelux Rotterdam Street Culture Weekend Djemaa elFnaRotterdam Baroeg OpenAir World Port Busker Festival Internationaal Shantyfestival Rotterdam De Nacht van deKaap Het MaritiemMuseum isopDreef Wereldhavendagen 229.500 Maritieme Weekend De Bouw Duizel inhet Park Festival Magia Welkom Thuis Straattheater Festival Veerhavenconcert 7.000 Pleinbioscoop Rotterdam Dag van deRomantische Muziek Ratha Yatra Festival Reggae Rotterdam Festival Roffa MonAmour Rotterdam Zingt Rotterdam Water Weekend Het Nationale Kinder Vuurwerk Het Nationale Vuurwerk Kerstfeest indeStad NotteLa Filmnacht IJsvrij Park Festival Rotterdamse Popweek Cameretten Festival REC. Festival Sinterklaas Intocht Rotterdam Cross Comix Left oftheDial Rotterdam Zombie Walk ChambeR 10.000 Arab Film Festival Rotterdam A Festival Downtown Wildlife Film Festival Rotterdam Architectuur Filmfestival Rotterdam Openingsweekend Who DoYou Think You Are? RotterdamseKost 7.500 Oude Haven Zomerfestival CAMERA JAPAN Rotterdam Pride De Nationale Taptoe WATERLICHT Walls andWheels De ArtGoot Creating Lines RTM World Cup Skateboarding Muziekprogramma Rotterdam Street Culture Weekend POW! WOW! Rotterdam

Bedragin€ 204.000 160.000 306.500 150.000 100.000 100.000 80.000 60.000 50.000 30.000 20.000 20.000 20.000 20.000 10.000 45.000 36.000 70.000 25.000 25.000 25.000 25.000 33.000 22.000 21.000 35.670 32.500 10.000 10.000 27.000 15.000 12.500 12.500 5.000 17.500 7.000 5.000 5.000 9.850 3.200 7.000 1.000 7.500 7.500 7.500 7.500 • • • Havenbedrijf Rotterdam Director Communications &External Affairs bij RICHARD VAN DEREIJK • • • • Tweede Kamerlid namensD66 SALIMA BELHAJ(voorzitter) per 31december 2018 Samenstelling raad van toezicht mijn van vierjaar. herbenoeming kan plaatsvinden voor een derde ter jaar. Voor devoorzitter van deraad geldt dat ereen een mogelijkheid tot herbenoemingvoor nogeens vier meente Rotterdam voor een termijn van vierjaar, met college van burgemeester enwethouders van Ge van Stichting Rotterdam Festivals benoemd doorhet personen. Leden van deraad worden opvoordracht jaar enbestaat uitminimaalvijfenmaximaal zeven De raad van toezicht vergadert minstens vierkeer per voorbeeldstatuten en-reglementen van deze code. raad van toezicht van destichting zijngebaseerd opde De statuten enhet reglement voor dedirectie ende van deGovernance Code Cultuur, enpast deze ooktoe. onderschrijft deprincipes enbest practice-bepalingen het raad-van-toezichtmodel. Rotterdam Festivals Stichting Rotterdam Festivals wordt bestuurd volgens tuur inRotterdam. festivalaanbod eneen breed publiekvoor kunst encul van Rotterdammers. Wij realiseren een karakteristiek leid inRotterdam enstimuleert decultuurparticipatie Rotterdam Festivals coördineert het evenementenbe Profiel raad van toezicht • Groep Coördinator enquête-onderzoek/advocaat bijEneco MEREL VAN DELFT-VAN THIEL • • Directeur Finance &Control Stichting Albeda CLAUS VERBRUGGE • • Eigenaar Van Bergen Kolpa Architecten, Rotterdam EVERT KOLPA Academie van Bouwkunst Lid raad van advies Havenvereniging Rotterdam Lid juryMarketing Awards Rotterdam Lid bestuur Educatief Informatiecentrum (EIC) Lid Atlantische Commissie Bestuurslid Stichting Arminius Lid raad van toezicht bijStudio deBakkerij de Maatschappelijke Dienstverlening (SMDR) Bestuurslid Stichting tot Steun ten behoeve van Voorzitter bestuur Stichting Toys ’nWrap Rotterdam Lid Hoofdstembureau Rotterdam Voorzitter raad van toezicht Stichting CED-Groep Lid beroepenveldcommissie van deRotterdamse Lid Programmaraad Architectenplatform Rotterdam

- - LEDEN ENPROFIEL RAAD VAN TOEZICHT - - • toezicht Verantwoordelijkheden raad van ding man/vrouw. siteit inleeftijd enculturele achtergrond, endeverhou stelling van deraad van toezicht als het gaat omdiver Daarnaast streven wijnaareen evenwichtige samen maatschappelijke zaken enstedelijke ontwikkeling. juridische enfinanciële zaken, culturele zaken, sociaal- kennis ophet gebied van marketing encommunicatie, met debehoefte van deorganisatie, over specifieke baar bestuur aanwezig is. Deleden beschikken, inlijn voldoende ervaring binnenhet bedrijfsleven enopen De raad van toezicht ziet erop toe dat erbijdeleden ming. oordeelsvorming, belangenafweging enbesluitvor over een onafhankelijke, positief-kritische houdingin ondernemende non-profitorganisaties, enbeschikken kenheid enoppassende afstand’ inmaatschappelijk Zij zijnbekend met het houdenvan toezicht betrok‘in lingen endefunctie van Stichting Rotterdam Festivals. ben met deculturele enmaatschappelijke doelstel Leden van deraad van toezicht moeten affiniteit heb • • • • advies van directeur/bestuurder. directeur/bestuurder. bezoldiging enverdere arbeidsvoorwaarden van de de directeur/bestuurder, enhet vaststellen van de jaarverslag; van langetermijnvisie en-beleid, evenals jaarplan en heden; teur/bestuurder bijalle voorkomende aangelegen rende rol (gevraagd enongevraagd) naardedirec relaties tot dediverse stakeholders; binnen Stichting Rotterdam Festivals, evenals de Toezicht houdenopdealgemene gang van zaken Benoeming van deaccountant endiensbeloning op Benoemen, beoordelen, schorsen enontslaan van Beoordeling engoedkeuring van deontwikkeling Vervullen van een toetsende, bewakende enadvise ------bijlage 2 29 Jaarverslag 2018 Partners, dank jullie wel!

Waar zouden we zijn zonder LIJST VAN MEDEWERKERS jullie? Alle activiteiten kon- Managementteam en hun (neven)functies: den we realiseren dankzij Johan Moerman | Directeur Gemeente Rotterdam, onze • Bestuurslid International Festivals and Events Association (IFEA) belangrijkste opdrachtgever, • Bestuurslid Publiq Vlaanderen van wie we al vijfentwintig jaar • Bestuurslid Stichting Nationale Evenementenprijzen vertrouwen en steun krijgen, Cynthia Dekker | Senior projectleider Uitagenda Rotterdam en onderzoek waardoor we vooruit kunnen en expertise kijken en resultaten kunnen • Voorzitter raad van toezicht Studio de Bakkerij halen. En natuurlijk dankzij • Eigenaar van Cultuur&Markt (sinds november 2018) de samenwerking met al onze Heleen Hulshof | Hoofd festivals fantastische initiatiefnemers, • Lid selectiecommissie Ode aan de Synode Dordrecht organisatoren, culturele instel- • Voorzitter Stichting Doenk lingen in en buiten Rotterdam, Jeanette Kooter | Senior projectleider marketing- en communicatieteam filmproducenten, ondernemers, • Medevennoot Music Road Service V.O.F. sponsors, onderwijsinstellin- • Secretaris/penningmeester Stichting MOZEZ gen, ondersteunende diensten Mark Oskam | Hoofd bedrijfsvoering en adviseurs. Samen met jullie • Bestuurslid stichting CineNoord maakten we in 2018 de stad mooier, voor Rotterdammers Medewerkers en hun (neven)functies: en voor bezoekers. Onze dank Maureen Al | Trafficmedewerker is groot. Irene Bakker | Receptioniste Tamara Bakker | Medewerker onderzoek en expertise Geniva Dawson | Redactionele medewerker culturele agenda Franc Faaij | Senior projectleider festivals • Voorzitter Stichting Le Guess Who • Voorzitter Stichting Grasnapolsky Festivals Danielle van der Gaag | Medewerker bedrijfsbureau Niels Goedhart | Medewerker marketing- en communicatie Hedwig Maria Hupkes | Projectleider festivals Saskia Kagchèl | Film Commissioner • Afvaardigde ledenparlement Media&Cultuur van de FNV Petra Kalkman | Managementassistent festivals en projectleider CAR Henriette van der Meer | Medewerker marketing- en communicatie Marlies van der Neut | Medewerker marketing- en communicatie Monisha Poeran | Medewerker bedrijfsbureau/CAR Ilona Pols | Marketing- en communicatiemanager Matthijs Rietdijk | Coördinator stedelijke evenementen Sandra Ringeling | Onlinemarketingmanager Joyce Ruijs | Directieassistente Stephanie de Ruiter | Ondersteunend medewerker Rotterdam Film Commissioner/coördinator stedelijke evenement Renee Schouwenburg | Redactiemanager en hoofdredacteur Uitagenda Tessa van der Spek | Ondersteunend medewerker Rotterdam Film Commissioner/coördinator stedelijke evenementen

COLOFON Samenstelling en redactie | Rotterdam Festivals Vormgeving | Grafisch Geluk Rotterdam Festivals Rotterdam

30 Rotterdam Unlimited | Joni Israeli Jaarverslag 2018 Jaarverslag

31 WATERLICHT | Studio Roosgaarde Het Nationale Kinder Vuurwerk | Wouter Roosenboom POW! WOW! Rotterdam | Fleur Beerthuis

Postbus 21362 3001 AJ Rotterdam Groothandelsgebouw Stationsplein 45 (Be. 041) T (010) 433 25 11 [email protected] www.rotterdamfestivals.nl