ROTTERDAM FESTIVALS JAARVERSLAG 2006 including English Summary

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 17 18 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Inhoud

Leeswijzer 20

Voorwoord 21

Profiel Rotterdam Festivals 22

Evenementenbeleid 2006 De Rotterdamse Zomerfestivals 24 September in Rotterdam 28 De Rotterdamse Winterfestivals 32 Overige Activiteiten 34 Rotterdam 2007 City of Architecture 35

Publieksontwikkeling 2006 Rotterdams Uitburo 37 Jongerenmarketing 39 Onderzoek 41 Ondersteuning culturele sector 42 Internationale samenwerking 43

English summary 44

Bijlagen Bijlage 1 Overzicht Rotterdamse Zomerfestivals 46 Bijlage 2 Overzicht September in Rotterdam 52 Bijlage 3 Overzicht Rotterdamse Winterfestivals 60 Bijlage 4 Overzicht Overige Activiteiten 62 Bijlage 5 Medewerkers Rotterdam Festivals 68 Bijlage 6 Bestuur Rotterdam Festivals 69 Bijlage 7 Adviescommissie Rotterdamse Zomerfestivals 70 Bijlage 8 Comité van aanbeveling Rotterdam 2007 71 Bijlage 9 Adviesraden afdeling publieksontwikkeling 72 Bijlage 10 Subsidiënten, sponsors en partners 74

Colofon & Contactgegevens 76

R’Uitmarkt

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 19 LEESWIJZER

Voor u ligt het jaarverslag 2006 van Rotterdam Festivals.

Na het voorwoord volgt een korte uiteenzetting van de rol die Rotterdam Festivals speelt in de stad Rotterdam. Daarna vindt u in het hoofdstuk Evenementenbeleid 2006 een terugblik op de jaarlijks terugkerende programma’s als de Rotterdamse Zomerfestivals, September in Rotterdam, de Rotterdamse Winterfestivals en Overige Activiteiten. Het hoofdstuk Publieksontwikkeling 2006 behandelt de ontwikkeling van het Rotterdams Uitburo, jongerenmarketing, onderzoek en aan­ verwante diensten en producten. Al deze informatie is tot slot in het Engels samengevat.

De bijlagen geven een beknopt overzicht van alle festivals die door Rotterdam Festivals zijn gesteund. Informatie over het bestuur, medewerkers, adviesraden, partners en subsidiënten van Rotterdam Festivals vindt u ook terug in de bijlagen.

MetropolisDroomparade Festival

20 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals voorwoord

In het festivaljaar 2006 ontbrak het ons, net als voorgaande programmering zullen moeten verdwijnen. Net zo belang­ jaren, niet aan waardering voor onze activiteiten. Het aantal rijk is dat de ruimte voor nieuwe initiatieven en experimenten positieve artikelen in de pers nam opnieuw toe en de vrijwel verdwijnt. Er dreigt een verschraling van het aanbod bezoekersaantallen bleven op een hoog peil. Door de jury van met name voor het hart van de Rotterdamse festivalfilosofie: de Nationale Evenementenprijzen werd Rotterdam opnieuw de zo belangrijke festivals die vanuit de stad zelf ontstaan en gekozen tot beste evenementenstad van het land en Camping groeien. Op basis van deze analyse is het gemeentebestuur Rotterdam tot het beste stadsevenement. De Wereldhavenda­ gevraagd de voorgenomen bezuinigingen niet door te voe­ gen ontvingen een nominatie als beste stadspromotie- ren. Rotterdam Festivals is in aanvulling daarop van plan om evenement. Ook internationaal viel ons werk op. Op de jaar­ in 2007 op een positieve wijze onder de aandacht te bren­ lijkse conferentie van the International Festivals and Events gen wat deze festivals de komende jaren voor de stad kunnen Association (IFEA) werd onze innovatieprijsvraag Festilab betekenen. bekroond met de prijs voor het beste nieuwe concept. Achter de schermen zette Rotterdam Festivals zich in om op Ontwikkelingen op het gebied van festivals landelijk niveau te komen tot een gestandaardiseerde wijze Een belangrijke stimulans voor het culturele klimaat in de om publieksaantallen te tellen. Deze worden bijna altijd ge­ stad was de komst van het North Sea Jazz Festival. Via een schat waarbij, om allerlei redenen, een zekere neiging aan­ uitgebreid randprogramma, North Sea Round Town, en een wezig is om naar boven af te ronden. Samen met onderzoeks­ eendrachtige samenwerking tussen alle gemeentelijke dien­ bureau Respons en collega’s uit de andere grote steden hopen sten werd Rotterdam voor twee weken hét jazzcentrum van we in 2007 te komen tot afspraken over meer betrouwbare en Europa. Verwachte gewenningsproblemen bij de bezoekers onderling vergelijkbare cijfers. van het festival bleven geheel uit en reacties van publiek en pers concentreerden zich op waar het over hoort te gaan: de Ontwikkelingen op het gebied van publieksontwikkeling muziek. Het streven naar een geïntegreerde aanpak van het publieks­ bereik in de culturele sector kreeg in 2006 een belangrijke Er werd progressie geboekt in ons streven het festivalaan­ impuls door de opening van het centrale informatie- en kaart­ bod fris en verrassend te houden en, bovenal, steeds aan te verkooploket van het Rotterdams Uitburo in de hal van de passen aan de veranderende smaak en samenstelling van de Centrale bibliotheek. Met name de introductie van last- bevolking. Investeringen in jongerenfestivals als Urban Style, minute kaartverkoop bleek vanaf de allereerste dag een City Life en Freshness, de uit onze innovatieprijsvraag Festilab schot in de roos. voortgekomen Pet & Passion Parade en aandacht voor mode- events in de Wereld van Witte de With zijn daar voorbeelden Het R’Uit magazine werd in 2006 toegevoegd aan het mid­ van. delenpakket van het Rotterdams Uitburo. Een onafhanke­ lijk cultureel magazine is een belangrijk onderdeel van onze strategie om een breder publiek naar de culturele instellingen te trekken. Ondanks een minimale basisfinanciering hebben we het blad in stand weten te houden en de relatie met adver­ teerders en lezers weten te behouden. Een door ons ontwik­ keld concept voor een verbeterd en vernieuwd magazine is goed ontvangen door zowel de culturele sector als de wet­ houder van Participatie & Cultuur. Wij hopen met financiele steun van de gemeente het vernieuwde R’Uit magazine medio 2007 te kunnen realiseren.

Uiteindelijk is met de komst van de ticketshop, de integratie van het R’Uit magazine en zeker ook de voorspoedige ontwik­ keling van onze samenwerking binnen het Nederlands Uitburo in 2006 weer een forse stap gezet in de richting van ons doel: het realiseren van een samenhangend pakket instrumenten dat de Rotterdamse kunstinstellingen in staat stelt de komen­ Pet & Passion Parade de jaren een breder en groter publiek aan zich te binden. Helaas bleek ook dat de bezuinigingen van de afgelopen jaren hun tol beginnen te eisen: grote investeringen waren niet Johan Moerman, directeur Rotterdam Festivals mogelijk, de financiële situatie bij festivals verslechterde maart 2007 over de gehele linie. De aankondiging van nieuwe bezuinigin­ gen voor 2007 betekent dat het straatfestival en de centrum­

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 21 Profiel Rotterdam Festivals

Stichting Rotterdam Festivals coördineert het Rotterdamse evenementenbeleid en initieert activi­ teiten op het gebied van publieksverbreding in de culturele sector in Rotterdam. Zo levert zij een bij­ drage aan de leefbaarheid en de ontwikkeling van de stad Rotterdam. Rotterdam Festivals opereert tussen overheid, publiek en organisatoren in. Zij brengt stedelijk belang, initiatief en wensen van het steeds veranderende publiek bijeen.

Rotterdam Festivals is in 1993 in het leven geroepen om, in op­ dracht – maar op afstand – van het gemeentebestuur, het evene­ mentenbeleid een impuls te geven en het rendement van de eve­ nementen voor de stad te verhogen. Er werd gedacht aan het verlevendigen van de toen nog wat stille zomer en het via ge­ zamenlijke projecten stimuleren van de samenwerking tussen kunstinstellingen.

Al snel werd duidelijk dat de festivals, naast hun onmiskenbare eigen waarde, belangrijke neveneffecten teweegbrengen. De zomerfestivals zijn uitgegroeid tot een begrip in Nederland en zorgen ervoor dat Rotterdam inmiddels gezien wordt als een aantrekkelijke stad om een dagje door te brengen. Een samenwer­ kingsproject als het Museumparkfestival bewees dat de bekend­ heid van een nieuw gebied via de organisatie van een daarop gericht evenement, opvallend kan stijgen. Festivals kunnen door hun flexibiliteit en aandacht bij de media uitstekend ingezet worden om thema’s onder de aandacht te brengen van een breed publiek, of een nieuw publiek voor het eerst kennis te laten maken met een gebied, een theater of een museum.

Rotterdam Festivals steunt en initieert projecten in samenwer­ king met andere partijen in de stad, in aanvulling op het bestaan­ de aanbod en vanuit een grote betrokkenheid bij de toekomst van de stad en haar bewoners. De ontwikkeling van het culturele en vrijetijdsklimaat in de stad – en het uitdragen daarvan - staat daarbij centraal. Mede door de steun die het gemeentebestuur hier altijd aan gegeven heeft, is in Rotterdam een sterke tradi­ tie ontstaan van festivals die vanuit de stad zelf gegroeid zijn. Rotterdam heeft een eigen, onderscheidend evenementenpro­ fiel, omdat in Rotterdam meer particulier initiatief is dan in welke stad dan ook. Rotterdam Festivals steunt deze initiatiefnemers in hun streven uit te groeien tot bij de stad betrokken, professione­ le ondernemers.

Rotterdam Festivals heeft zich ontwikkeld tot een organisatie die samenwerkingsprojecten faciliteert en onder de aandacht brengt van een breed, vaak nieuw publiek. Dat betreft festivals, samen­ werkingsprojecten van de culturele instellingen, zoals Opera Rot­ terdam en de Vereniging Musea Rotterdam en het Rotterdams Uitburo. De activiteiten op het terrein van publieksontwikkeling in de culturele sector, hangen nauw samen met onze festivalactivi­ teiten en gebeuren vanuit dezelfde culturele doelstelling om ook in de toekomst een breed publiek aan de sector te binden. Het is onze ambitie die dienstverlenende rol de komende jaren verder uit te bouwen en daarmee het rendement van onze activiteiten voor de stad nog verder te verhogen. Rotterdamse Museumnacht

22 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Profiel Rotterdam Festivals

publiek

initiatieven STAD

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 23 Evenementenbeleid 2006

De Rotterdamse Zomerfestivals De Rotterdamse Zomerfestivals beogen voor thuisblijvers en toeristen een aantrekkelijk stedelijk verblijfsklimaat te scheppen. Rotterdam Festivals richt zich daarbij vooral op grootstedelijke festi­ vals en evenementen in de openbare ruimte in het centrum van de stad.

Totaal aantal bezoekers De Rotterdamse Zomerfestivals

1992 1.290 .000 1993 1.360 .000 1994 1.340 .000 1995 1.500 .000 1996 1.706 .000 1 1997 1.574 .000 1998 1.707 .000 1999 1.735 .000 2000 1.877 .000 2 2001 2.230 .000 3 2002 2.040 .000 2003 2.527 .000 4 2004 2.233 .000 2005 2.254 .000 2006 1.958 .000

1) incl. 200.000 opening van de Erasmusbrug 2) incl. publieksevenementen rondom Euro 2000 3) incl. extra impuls van Rotterdam Culturele Hoofdstad 2001 4) incl. 450.000 themajaar Waterlife

Ortel Zomercarnaval

24 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Evenementenbeleid 2006

Werkwijze en beleid kindertheater, acrobatiek, dans, muziek, zang en vooral korte­ De Rotterdamse Zomerfestivals zijn onlosmakelijk met Rot­ theatervoorstellingen die steevast een (glim)lach bij de toe­ terdam verbonden. Het belang van de zomerfestivals wordt schouwers opleverden. bevestigd door het grote aantal bezoekers (ca. 2.000.000) dat jaarlijks op de festivals afkomt en het ieder jaar toene­ Strand aan de Maas, de vierde editie inmiddels, was een suc­ mende aantal positieve uitingen in de media. De Rotterdam­ cesvolle activiteit die de gehele zomerperiode garant stond se Zomerfestivals zijn allen voortgekomen uit initiatief uit de voor strandvermaak met aantrekkelijke en gevarieerde rand­ stad en zijn daardoor authentiek, onderscheidend en sterk programmering in de binnenstad van Rotterdam. Het stads­ met de stad verbonden. strand op het Leuvehoofd geniet een grote bekendheid bij een breed publiek zowel in Rotterdam als daarbuiten. Vlak voor de Uitgangspunt in ons beleid is dat we de landelijk succesvol­ start van dit ruim 5 maanden durende “evenement” heeft bij le zomerfestivals zoals Ortel Dunya Festival, Ortel Zomercar­ de organisatie een wisseling van de wacht plaatsgevonden; de naval en FFWD Heineken Dance Parade op hetzelfde niveau Stichting All Year Round Events heeft plaatsgemaakt voor de blijven steunen, ondanks de door de overheid doorgevoerde nieuwe stichting Strand aan de Maas met nieuwe maar erva­ bezuinigingen. Juist deze festivals zijn immers verantwoor­ ren organisatoren. Vanwege het slechte weer in de maand au­ delijk voor de uitstraling en bezoekersaantallen van de Rot­ gustus, heeft het Strand 30.000 minder bezoekers getrokken terdamse Zomerfestivals. Uiteraard streven we ook naar ver­ dan in 2005, maar kwam toch nog op een totaal van 220.000 nieuwing in het zomerprogramma. Helaas is dit nog maar in bezoekers. beperkte mate gelukt omdat het budget voor de zomerpro­ grammering te weinig ruimte biedt om juist de innovatieve en nieuwe festivals goed te ondersteunen. Jonge initiatieven Publieksonderzoek vergen in de startfase een grotere investering om tot ont­ Publieksonderzoek van de Rotterdamse Zomerfestivals is dit jaar, plooiing te kunnen komen. Daarnaast is het van belang nieuwe om budgettaire redenen, beperkt gebleven tot een onderzoek festivals drie jaar de mogelijkheid te geven om door te kunnen onder bezoekers van Strand aan de Maas. groeien, waarna een festival vaak beter in staat is om meer middelen via fondsen en sponsoring te verwerven. Uit dit onderzoek bleek dat 63% van de bezoekers uit Rotterdam afkomstig is, in 2005 was dit 55%. Ongeveer 19% van de Voor het programma van 2006 had Rotterdam Festivals een bezoekers komt uit regio Rijnmond t.o.v. 15% vorig jaar. Het B B budget beschikbaar van 1.046.000,- en 100.000,- voor de aantal bezoekers van buiten de regio daalde van 30 % naar 18%. collectieve promotie van de Rotterdamse Zomerfestivals. In Het profiel van de bezoekers was in 2006 gelijk aan dat van 2005. 2006 bestond het zomerprogramma uit 20 festivals, vier fes­ tivals minder dan in 2005. Het aantal bezoekers daalde fors, Zo’n 56% van de bezoekers is hoogopgeleid en de gemiddelde deels door de weersomstandigheden, deels doordat sommige leeftijd is 32 jaar. Zowel het Strand aan de Maas zelf als de andere programma’s door geldgebrek moesten worden ingekort. zomerfestivals worden uitstekend gewaardeerd door de bezoekers van het stadsstrand. Terugblik 2006 Grootschalige festivals De economische spin-off van het Strand aan de Maas is ten De stad Rotterdam profileert zich in de zomer met name door opzichte van vorig jaar gestegen. In 2005 gaven bezoekers de grootschalige festivals die landelijke en zelfs internationa­ gemiddeld ¤ 26,50 per bezoek uit. In 2006 waren de gemiddelde le bekendheid genieten. Zowel het Ortel Zomercarnaval als de bestedingen per bezoeker ¤ 37,50, waarvan ca. ¤ 20,- op het FFWD Heineken Dance Parade zijn erin geslaagd zich buiten strand en ca. ¤ 17,50 elders in de stad. de landsgrenzen te profileren door internationale program­ mering en participatie in parades in het buitenland. Ook het Ortel Dunya Festival kende in 2006 een succesvolle editie en heeft de potentie om, bij aansprekende programmering, meer bezoekers van buiten Rotterdam te trekken. De Wereldhaven­ dagen blijven traditiegetrouw het maritieme evenement dat in Enkele zomerfestivals hadden met grote financiële en orga­ 2006 helaas te lijden had onder slecht weer. nisatorische problemen te kampen. Zo heeft het Rotterdams Straattheaterfestival in 2006 een bescheiden 19,5e editie Centrumprogrammering en Strand aan de Maas kunnen neerzetten. De wens was om dit jaar het vierde lus­ Ook dit jaar is programmering ingezet in het centrum van Rot­ trum groots te vieren maar de financiële middelen ontbraken terdam. Het doel was om meer doorlopende programma’s aan daarvoor. De tiende editie van Het Kolkkonsert, traditiege­ de zomer toe te voegen en de binnenstad aantrekkelijker te trouw in de Aelbrechtskolk, is door gebrek aan financiën naar maken voor bezoekers door bijzondere en verrassende straat­ binnen verplaatst. We zijn wel in staat geweest de Film 1-Plein­ theateracts waarbij interactie met het publiek voorop stond. bioscoop en De Parade een handje te helpen op het moment Een zeer breed scala aan programmering kwam aan bod zoals dat deze festivals zich geconfronteerd zagen met een tekort.

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 25 Bassist Stefan Lievestro: ”Wat er nu gebeurt met North Sea Round Town zou van mij het hele jaar door

North Sea Round Town mogen gebeuren.”

Onder de kleinere festivals bevinden zich een aantal evene­ North Sea Round Town menten van hoge kwaliteit. Het Veerhavenconcert, dit jaar uit­ NL10 gebreid met het Veerhaven Kidsconcert, is zowel programma­ 12.07.2006 tisch als in de uitvoering een zeer geslaagd festival. Zo ook de ZomerZondagen in het Park bij de Euromast, die voor de zes­ de maal werden georganiseerd. Ze zijn kleinschalig maar wor­ De komst van het North Sea Jazz Festival (NSJF) naar Rot­ den juist vanwege hun intieme karakter op een sfeervolle loca­ terdam is een enorme stimulans geweest voor nieuwe initi­ tie door het publiek bijzonder gewaardeerd. Cineboards is de atieven op het gebied van jazzmuziek met als resultaat een enige beeldende kunst activiteit in de vorm van korte film- en onderscheidende randprogrammering in het centrum van video-vertoningen in de openbare ruimte en vormt een goede Rotterdam. Doelstelling van dit project was de stad Rotter­ aanvulling op het zomeraanbod. dam, voorafgaand en tijdens het NSJF, verder te profileren als jazzstad. Het cluster podia van de Ondernemersfederatie Rot­ Vernieuwing van het zomeraanbod terdam City heeft het initiatief genomen om in de twee weken Naast de jaarlijks terugkerende zomerfestivals hebben wij voorafgaand en tijdens het NSJF een aansprekend en gevari­ de afgelopen drie jaar ingezet op innovatie van het zomer­ eerde jazzprogramma te realiseren. programma. Om vernieuwende initiatieven uit de stad ex­ Met in totaal 104 activiteiten, waarvan 86 concerten, op 34 tra te stimuleren heeft Rotterdam Festivals in 2005 de inno­ verschillende locaties wist North Sea Round Town 37.000 vatiewedstrijd Festilab uitgeschreven. Eén van de winnende bezoekers te trekken. Alle jazz- en poppodia hadden een bij­ festivalideeën, het huisdierenfestival, werd onder de naam zonder jazz-programma, maar ook bij concerten in de Laurens­ Pet & Passion Parade gerealiseerd in de zomer van 2006. kerk, Doelencafé en Café-restaurant Floor waren jazzmusici te Het evenement bleek een enorme aantrekkingskracht uit te vinden. Ook de horecaondernemers in de Oude Haven hebben oefenen op de media vanwege het aansprekende en media­ voor hun gasten een jazzmuziekprogramma samengesteld. genieke thema, de liefde tussen baasje en huisdier. Daarnaast maakten een foto-expositie van jazzcoryfeeën en een jazzfilmprogramma bij Lantaren/Venster het programma van North Sea Round Town compleet.

26 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Nieuwe festivals gericht op jongeren Koepelcampagne In het kader van vernieuwing en met het oog op de demogra­ De promotie van de individuele zomerfestivals wordt tradi­ fische ontwikkeling van Rotterdam is er de afgelopen drie jaar tiegetrouw in de vorm van een koepelcampagne door Rotter­ gezocht naar nieuwe festivalconcepten gericht op jongeren. dam Festivals stevig ondersteund. Doel van de koepelcam­ Het lifestyle evenement Dance Ground/Streetmasters dat pagne is om de bekendheid van de zomerfestivals op lokaal zich richt op straatcultuur in combinatie met sport, maakt een en regionaal niveau te vergroten en een breed publiek te sti­ positieve ontwikkeling door. Rotterdam Festivals heeft dit fes­ muleren tot een bezoek. Het logo van de Rotterdamse Zomer­ tival drie jaar ondersteund en de organisatoren zijn erin ge­ festivals fungeerde als rode draad en was terug te vinden in slaagd om een aansprekend evenement neer te zetten; niet alle uitingen­van de individuele festivals. alleen voor Rotterdammers maar ook voor deelnemers en be­ zoekers van buiten de stad. Aan de hand van verschillende promotiemiddelen zoals pos­ Het festival Freshness is, net als de twee voorgaande urban ters, een programmaoverzicht (Z-card), banieren in het cen­ festivals Urbanstyle Festival en City Life, helaas geen succes trum, een internetsite en free publicity waren de zomer­ geweest. Dit is niet alleen te wijten aan het festivalconcept festivals goed zichtbaar in de stad. Het aantal winkeliers dat maar ook aan de geringe financiële mogelijkheden die Rotter­ hun etalage beschikbaar stelden voor de zomerfestivals is in dam Festivals beschikbaar had om een nieuw jongerencon­ 2006 toegenomen. De evenementen Volvo Ocean Race, North cept te steunen en het evenement op grootstedelijk niveau te Sea Jazz Festival en Bavaria City Race (voorheen Monaco brengen. aan de Maas) werden ook meegenomen in de uitingen van de koepelcampagne. Spektakeltheaterproducties Ook in het seizoen 2006 hebben wij spektakelproducties aan­ In 2006 is het dagblad de Telegraaf als mediapartner geko­ getrokken om het zomerprogramma te verfrissen. In 2006 zen. De programmakrant van de Rotterdamse Zomerfesti­ zijn twee bijzondere producties te zien geweest in Rotterdam; vals werd in de landelijke editie van de Telegraaf en in een een acrobatiekshow, 20 meter hoog boven het schouwburg­ extra losse editie in Rotterdam verspreid. De totale oplage plein, tijdens het Rotterdams Straattheaterfestival en in de bedroeg ca. 1 miljoen exemplaren. Megastad/FM, het Rotter­ week voor de Wereldhavendagen de locatietheaterproductie dams Uitburo en het jongerenmagazine DIMI waren ook pas­ Lunagua van het theatergezelschap The Lunatics in het water sende mediapartners voor de zomerfestivals. Voor het eerst van de Maashaven. Spektakelproducties zorgen voor vernieu­ reed er deze zomer een tram door de stad met het campagne­ wing in het zomerfestivalprogramma maar vergen wel een beeld van de Rotterdamse Zomerfestivals. Ook reden de Vélo­ aanzienlijke investering. taxi’s weer rond met affiches van de zomerfestivals. Tijdens de zomerfestivals zijn promotieteams ingezet om fotoflyers Insmeren tegen de kou uit te delen onder de bezoekers. De persbenadering door zowel de verschillende festival­ doen de acteurs niet. organisatoren als het campagneteam van Rotterdam Festivals heeft enorm veel free publicity opgeleverd voor de Rotter­ damse Zomerfestivals. Ten opzichte van 2005 was er een stij­ “Tijdens het spelen spuit ging van het aantal uitingen in de media als ook een toename van de mediawaarde. Bedroeg deze in 2005 al B 3.804.420,-, de adrenaline door je lijf. in 2006 was de mediawaarde in totaal B 4.445.533,- (+ 17%). Je merkt amper dat je kippenvel hebt.”

Lunagua AD Rotterdams Dagblad 17.08.2006

Lunagua

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 27 September in Rotterdam Met het programma September in Rotterdam viert Rotterdam op feestelijke en kwalitatief hoog­ waardige wijze de opening van het culturele seizoen. Evenementen die de veranderende stad als in­ spiratiebron gebruiken, vormen een maand lang de rode draad in het programma.

De Wereld van Witte de With

28 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Werkwijze en beleid kon helaas om financiële redenen geen doorgang vinden. Bij het samenstellen van de feestelijke opening van het cultu­ Nieuw evenement binnen September in Rotterdam was de rele seizoen zoekt Rotterdam Festivals naar programma’s die tweede editie van KunsthalKOOKT, het festival met oog voor zich kenmerken als grootstedelijk en van bijzondere inhoude­ smaak en culinair erfgoed. lijke kwaliteit. Bij voorkeur gaat het om festivals met premiè­ res, locatieprojecten (in het centrum) of (inter)nationale top­ Terugblik 2006 producties. Daarbij maakt Rotterdam Festivals zich sterk voor Club Cruise (1 sept) een goede verhouding in het programma tussen het aanbod September in Rotterdam ging van start met Club Cruise, de van de grote, meer gevestigde instellingen en jonge kunste­ seizoensopening voor clubpubliek uit heel Nederland. Negen­ naars en organisatoren. Door middel van advies en financië­ tien Rotterdamse clubs (zeven meer dan in de eerste editie) le ondersteuning stimuleren we dat juist ook deze laatste een openden het nieuwe uitgaansseizoen met bands, modeshows, kans krijgen om te participeren in deze maand. Het gehele vj’s en dj’s. Dit alles was toegankelijk met slechts één entree­ programma wordt, in samenhang met elkaar, gepresenteerd kaartje en bereikbaar met voldoende gratis vervoer tussen de aan publiek en pers door middel van een koepelcampagne. locaties. Ongeveer 2.500 clubcruisers bezochten met behulp September in Rotterdam bundelt dus de krachten van instel­ van oldtimers, riksja’s, tuktuk’s, hummers en limousines elk lingen en festivals, zoals we dit in Rotterdam gewend zijn, in gemiddeld 5 clubs. Het evenement kwam tot stand door een een collectieve aanpak. Op deze manier zien we kansen om goede samenwerking tussen Rotterdam Marketing, Rotter­ Rotterdam te profileren als dynamische cultuurstad en daar­ dam Festivals, JMR producties en het clubcircuit. mee nieuw publiek te bereiken.

Voor het programma van 2006 had Rotterdam Festivals Publieksonderzoek R’Uitmarkt een budget beschikbaar van B 700.000,-. Een bedrag van Net als vorig jaar is tijdens de R’Uitmarkt een publieksonderzoek B 120.000,- werd ingezet voor de versterking van de communi­ uitgevoerd. De R’Uitmarkt heeft in 2006 meer nieuwe typen catie van de individuele programmaonderdelen middels een bezoekers aangetrokken. overkoepelende campagne. September in Rotterdam 2006 Het publiek was gemiddeld ouder dan het voorgaande jaar en omvatte dit jaar 9 evenementen, waarbinnen circa 30 partij­ onder hen waren minder culturele heavy users. en ondersteund werden. In totaal heeft het programma ruim De waardering voor de verschillende onderdelen van de 85.000 bezoekers getrokken. R’Uitmarkt lag tussen de 7,3 en 7,8.

We continueerden de financiële ondersteuning van interna­ tionaal erkende festivals als Gergiev Festival Rotterdam en De (Internationale) Keuze van de Rotterdamse Schouwburg. R’Uitmarkt (3 sept) Daarnaast investeerden we intensief in festival De Wereld van De R’Uitmarkt, waar de culturele sector haar programma voor Witte de With omdat dit festival, in combinatie met de Museum­ het komend seizoen presenteert, toonde een breed program­ parkinstellingen, zeker de potentie heeft om zich te ontwikke­ ma met muziek, dans, beeldende kunst en theater op podia len tot een belangrijk eigentijds kunstenfestival. Binnen het op het Schouwburgplein, in de Rotterdamse Schouwburg, de septemberprogramma zoeken we ook naar grensoverschrij­ Doelen en het Doelencafé. Er was een uitgebreide informatie- dende evenementen die een spannende aanvulling op het be­ markt en een museumplein waar alle culturele instellingen staande aanbod kunnen bieden. De steun aan twee andere­ van Rotterdam hun programma voor het seizoen 2006/2007 ‘jonge’ festivals werd dan ook voortgezet: Club Cruise, een lieten zien. Nieuw evenement tijdens de R’Uitmarkt was de trotse presentatie van het Rotterdamse clubcircuit en Europa­ Nationale Opera Beurs van Opera Rotterdam. Festival, een multidisciplinair initiatief van Lantaren/Venster. Het plan van de makers van o.a. Crime Jazz en Black Soil voor De R’Uitmarkt werd dit jaar gepositioneerd als een evene­ een heel nieuw festival in en met het Westelijk Handelsterrein, ment van het Rotterdams Uitburo, het collectieve uitgaans­ merk voor kunst en cultuur in Rotterdam. Door deze zichtbare koppeling met het Rotterdams Uitburo kreeg het evenement Als de presentaties die ik een duidelijker en herkenbaarder gezicht, en werd het be­ ter benut als marketinginstrument voor de culturele sector. heb gezien, representatief Omdat UPC zich als hoofdsponsor heeft verbonden aan de R’Uitmarkt konden we dit jaar vele multimediale mogelijkhe­ den op het gebied van publieksbereik en informatie benutten. zijn voor het komend De R’Uitmarkt werd met vijf camera’s integraal in beeld ge­ bracht en was landelijk live te volgen via internet. Een camera­ Rotterdamse culturele jaar; ploeg van TV Rijnmond maakte een half uur durende registra­ nou maak dan je borst tie van het evenement. Voor iedereen die werkzaam of actief is in de culturele sector eindigde de R’Uitmarkt traditiegetrouw met een borrel van maar nat! Rotterdam Festivals op het dak van de Doelen. Met een speech van wethouder Participatie en Cultuur, de heer O. Kaya, werd Ingezonden brief het culturele nieuwjaar ingeluid. AD Rotterdams Dagblad 6.09.2006 Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 29 De (Internationale) Keuze in Berlijn. Pathé Schouwburgplein en de Centrale Bibliotheek van de Rotterdamse Schouwburg (3 t/m 24 sept) Rotterdam brachten een Russisch filmprogramma. Met een Onder het motto Happy now?! presenteerde de Rotterdamse zaalbezetting van 98% bij de symfonische concerten, en veel Schouwburg een selectie van voorstellingen die een, emotio­ belangstelling voor de randprogrammering kijkt het festival neel, antwoord zoeken op maatschappelijke vraagstukken. terug op een geslaagde editie. Te gast waren internationaal vermaarde theatermakers als Christoph Marthaler en Wayn Traub, maar deze 6e editie ken­ 2006 Europa Festival, UK (8 t/m 30 sept) de ook veel Nederlandse (co-)producties, die te zien waren De tweede editie van het Europa Festival stond drie weken op diverse aantrekkelijke locaties verspreid over de stad. De lang in het teken van film, dans, theater en muziek uit de UK. dansers van Krisztina de Châtel en de vuilnismannen van de Theater Lantaren/Venster, initiator van het Europa Festival, Roteb­speelden voor volle zalen de voorstelling Zooi op het poppodium Rotown, de Laurenskerk en jazzcafé Dizzy pre­ RDM terrein. Het theatercollectief Wunderbaum presenteerde senteerden een keur van Britse film-, theater-, dans- en mu­ de première van hun eerste speelfilm en speelde drie weken­ ziekmakers, waarbij het nieuwe en/of vernieuwende, zowel in lang hele repertoire in Pakhuis Meesteren op de Kop van Zuid. actualiteit als in retrospectief centraal stond. Het festival had In het Keuze café werd o.l.v. Lex Bohlmeijer en Ingrid van helaas te kampen met een aantal programma-afzeggingen Frankenhuyzen­voorgesproken en nagepraat over alle voor­ maar hoogtepunten voor de bezoekers waren er zeker zoals stellingen. Ook werd op 11 september stilgestaan bij de rol van de dansvoorstelling Rosemary Butcher, het mini Sing-a-song kunst in onzekere tijden, vijf jaar na 9/11. Denkers, schrijvers festival met als hoofdgast Lou Rhodes en het swingende op­ en kunstenaars gingen hierover in discussie o.l.v. Michaël treden van jazz saxofonist Soweto Kinch. Zeeman. Het debat was een co-productie met het Gergiev Fes­ tival Rotterdam. De Wereld van Witte de With (9 t/m 11 sept) Ter versterking van de samenhang in de programmering, Gergiev Festival Rotterdam (8 t/m 17 sept) initieerde Rotterdam Festivals voorafgaand aan dit kunsten­ In 2006 had het festival ‘Vrijheid’ als motto. Zwaartepunt in festival een brainstorm met directeuren en programmeurs het programma waren vier symfonische concerten door het van kunstinstellingen uit de Witte de Withstraat en Muse­ Rotterdams Philharmonisch Orkest, onder leiding van Valery umpark. Jeroen Everaert van Mothership werd ook dit jaar Gergiev. Het Gergiev Festival verspreidde zich over de stad. gevraagd om dit collectief te versterken en ‘aan te jagen’. Bijzondere concerten waren er in het Nederlands Architec­ Gezamenlijk werd besloten tot het programmathema ‘Feest’ tuurinstituut en de Laurenskerk. Het Goethe-Institut Rotter­ waarbij ook de galeries en horecaondernemers uit het gebied dam presenteerde een tentoonstelling over muziek en politiek werden betrokken. Drie dagen lang boden de Witte de With­

De (Internationale) Keuze van de Rotterdamse Schouw-

30 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals straat, Museumpark en alle daar gevestigde kunstinstellin­ Koepelcampagne gen een podium voor beeldende kunst, theater, dans, fotogra­ Het campagneteam van Rotterdam Festivals verzorgde de fie, performance, muziek, debat, poëzie, lifestyle en mode. Het koepelcampagne voor September in Rotterdam. Vooraf werd festival kende mede dankzij het fantastische weer een goe­ een grondige inventarisatie gemaakt van de wensen van de de sfeer en werd beter bezocht dan ooit. De tentoonstellin­ festivals en de mogelijkheden in de media, om zo tot een ge­ gen hadden een aanhoudende stroom bezoekers zowel ‘s mid­ schikte aanpak te komen voor 2006. Voorgaande jaren werd dags als ‘s avonds en bijna alle theater- en dansvoorstellingen de koepelcampagne met name gebruikt voor het aanvullen raakten uitverkocht. De keuze voor nieuwe activiteiten rond­ en professionaliseren van de communicatiemiddelen van de om mode bleek succesvol. Het trok een zeer geïnteresseerd afzonderlijke festivals. Het merendeel heeft nu een profes­ en ook een jonger publiek dan voorgaande jaren naar het Wit­ sionele organisatie achter zich waarin de marketing op een te de With kwartier. Een aantal kunstprojecten werd n.a.v. het hoog niveau zit. Gevolg hiervan was dat de behoefte van de festival uitgenodigd voor andere evenementen, zoals Oerol en festivals niet meer lag op middelenniveau, maar nadrukke­ Het Rapenburgconcert in Leiden. De persvoorlichter van Rot­ lijk op ondersteuning op strategisch niveau. Met name lagen terdam Festivals is extra ingezet om zoveel mogelijk vrije pu­ er kansen bij media, die Rotterdam als kunst- en cultuurstad bliciteit voor het festival te genereren. Naast veel aandacht in (inter)nationaal op de kaart kunnen zetten en een breed kun­ gedrukte media resulteerde dit o.a. in items bij RTL 4 in ‘t land stenpubliek bereiken. Daarom werd gekozen voor een me­ en NPS Arena. diaoffensief waarbij de zichtbaarheid van de festivals in de landelijke en regionale dagbladtitels - met overeenkomsti­ GDMW Festival (29 en 30 sept) ge publieksprofielen als die van de festivals - voorop stond. De feestelijke 10e editie van dit literaire festival telde dit jaar Concreet­betekende dit dat het campagneteam verschillen­ maar liefst 60 acts, waaronder diverse literaire grootheden de versies van een programmakrant maakte en deze ver­ en een uitgebreid muziekprogramma. De hal van de Rotter­ spreide via drie landelijke dagbladen: NRC Handelsblad, de damse Schouwburg werd aangekleed als Jazzcafé Dizzy, de Volkskrant en NRC Next. Ook maakte Moois TV (Rijnmond) plek waar GDMW Festival volgens de legende is ontstaan. in opdracht van Rotterdam Festivals vijf weken lang repor­ GDMW Festival kende vier premières waaronder het filmpor­ tages over de festivals. Het Rotterdams Uitburo publiceer­ tret ‘Zacht neerkomen’ van Remco Campert. Drukst bezocht de op regionaal niveau­in het AD/RD een programmaspecial was de act van Tom Barman, Wilfried de Jong en Michiel Ro­ over de R’Uitmarkt waarin ook verwezen werd naar andere meyn, die met het eenmalige ‘Italiaans voor beginners’ de hal programmaonderdelen van September in Rotterdam. Naast van de schouwburg op zijn kop zetten. GDMW Festival wist deze ingekochte uitingen werd de pers actief benaderd voor met circa 1.500 (veelal jonge) bezoekers haar publieksbereik free publicity. te bestendigen.

Jazz International Rotterdam (29 sept t/m 1 okt) Onder het motto ‘muziek is taal’ presenteerde Jazz Interna­ tional Rotterdam haar zesde editie van het festival, ditmaal onder artistieke leiding van gitarist, componist en bandleider Jesse van Ruller. Het festival koos voor een opwarmer in Jazz­ café Dizzy met Rotterdamse jazzmuzikanten die ook bekend zijn uit het popcircuit en dat zorgde voor een overvol jazzcafé. De foyer van de Willem Burger zaal in de Doelen werd aantrek­ kelijker gemaakt met extra aankleding, extra optredens en ex­ posities, wat de sfeer ten goede kwam. Optredens waren er o.a. van Jim Hall en groepen die Rotterdam nog niet eerder aangedaan hadden. Zo kon het publiek kennis maken met Der Rote Bereich, Nelson Veras en Peter Bernstein. De bezoekers­ aantallen bleven stabiel. De doelstelling om meer jongeren te bereiken werd behaald. Bijna 30% van het publiek was jonger dan 30 jaar.

KunsthalKOOKT II (29 sept t/m 1 okt) Na het succes van 2004 vond in september 2006 de tweede editie van KunsthalKOOKT plaats in de Kunsthal Rotterdam. Het evenement was dit jaar groter van opzet. In bijna de gehe­ le Kunsthal werden kookdemonstraties gegeven, werd er veel geproefd en vonden discussies, debatten en een intensief pro­ gramma met de meest uiteenlopende workshops plaats. Met dit evenement wil de Kunsthal culinaire tradities en ambach­ telijke, kleinschalige bereidingswijzen behoeden voor de on­ dergang. Door cultuur en culinair te laten samensmelten ho­ pen zij een bewustwordingsproces in gang te zetten bij een breed publiek. De Kunsthal sloot de tweede editie van het fes­ tival af met een bezoekersaantal van ruim 12.000 bezoekers. KunsthalKOOKT II

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 31 De Rotterdamse Winterfestivals Rotterdam Festivals heeft in samenwerking met de Ondernemersfederatie Rotterdam City in 2006 de tweede editie van de Rotterdamse Winterfestivals gerealiseerd. Doelstelling was om Rotterdam ook in de wintermaanden te profileren als festivalstad en de ondernemers in de binnenstad actief te betrekken en te laten profiteren van een festivalprogramma in het centrum van de stad.

Eneco Winterplein

Werkwijze en beleid Terugblik 2006 Rondom de jaarwisseling 2005/2006 vond de pilot-editie van De samenwerking met festivalorganisatoren en de winke­ de Rotterdamse Winterfestivals plaats. Uit de evaluatie kwam liersverenigingen was dit jaar, mede dankzij de Ondernemers­ naar voren dat de winterfestivals kansrijk zijn om de aantrek­ federatie Rotterdam City (OFRC), goed verlopen. De winke­ kelijkheid van Rotterdam in de wintermaanden te vergroten liersverenigingen hebben in 2006 ook met enthousiasme en de stad als winkelstad en evenementenstad te profileren. nieuwe initiatieven in de verschillende winkelgebieden ont­ De bescheiden programmering van de eerste editie bleek in wikkeld. Voor de winterfestivals die in de buitenruimte plaats­ staat te zijn extra bezoekers naar het centrum te trekken. vonden, was de uitstraling nog niet optimaal. Het Winter­ plein en de Kerstmarkt op de Lijnbaan/Binnenwegplein alsook Voor de tweede editie is wederom gekozen voor een relatief Christmas Wonderland hadden nog niet de gewenste groot­ korte periode van 9 weken. Enerzijds speelde het beschikbare te en uitstraling. De intocht van St. Nicolaas en L’Autre Parade budget hierin een rol, anderzijds is er rekening gehouden met zijn potentiële publieksevenementen die goed passen binnen de intensieve winkelperiode rond Sinterklaas en Kerst. Met de Rotterdamse Winterfestivals. een budget van in totaal B 260.000 is er dit jaar een gevari­ eerd programma gerealiseerd door de winkeliersverenigin­ Nieuwe winteractiviteiten waren onder andere het Pieten­ gen alsook de festivalorganisatoren. Het programma van de plein in de Beurstraverse en het Pietenfestival in winkelpas­ Rotterdamse Winterfestivals ging van start op 18 november sage Plaza die aanhaakten op de intocht van St. Nicolaas op 18 en loopt door tot in 2007, waarbij het merendeel van de acti­ november. De aankomst van Sinterklaas moest noodgedwon­ viteiten plaatsvond in de periode medio november en de hele gen verplaatst worden naar de Westerkade i.v.m. herstelwerk­ maand december. zaamheden op het Leuvehoofd. Ondanks deze wijziging was het publiek in grote getallen aanwezig om de Sint te verwelko­ De samenwerking met de centrumwinkeliers is in 2006 uitste­ men in Rotterdam. kend verlopen en biedt mogelijkheden voor de toekomst. Na twee edities mag worden vastgesteld dat de winter zeker po­ Bijzonder was het initiatief van de horecaondernemers Stad­ tentie heeft om door te groeien. Om daarbij het landelijke aan­ huisplein om dit jaar de schaatsbaan naar het centrum te zien te krijgen dat de zomerfestivals inmiddels bezitten zijn halen. Het Stadhuisplein was door de komst van het ENECO echter grotere investeringen noodzakelijk. Winterplein de rode draad van het programma van de Rotter­

32 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals damse Winterfestivals. Het zachte winterweer heeft de organi­ theater waren voor kinderen vanaf 2 jaar maar ook voor vol­ satoren bij de start voor problemen geplaatst waardoor de wassenen zeer de moeite waard. In de week van Kerstmis opening van het Winterplein met een week werd uitgesteld. De vond een gratis theaterspektakel op het Schouwburgplein daaropvolgende maanden kon er gelukkig volop geschaatst plaats, Mobile Homme van het Franse gezelschap Transe Ex­ worden. press. Op vijfendertig meter hoogte hing, boven het pu­ bliek, een enorme installatie met hierin trapezeartiesten en Het project Sprookjesstad kreeg in 2006 een vervolg met als muzikanten. opening L’Autre Parade dat dit jaar in het teken van dromen stond. Helaas had de Droomparade te kampen met storm­ Koepelcampagne achtig weer dat ook gevolgen had voor het aantal bezoekers. Voor de Rotterdamse Winterfestivals is ook in 2006 een koe­ De fotowedstrijd en tentoonstelling in de Beurstraverse werd pelcampagne ontwikkeld. Het campagneteam van Rotter­ voor de tweede maal georganiseerd waardoor de winkelpro­ dam Festivals is erin geslaagd om vanaf de start van de win­ menade een bijzonder verrassende aanblik kreeg. Binnen het terfestivals op eenduidige wijze het totaalprogramma onder thema Sprookjesstad werd ook weer de sprookjesnacht in het de aandacht te brengen. In goed overleg met de Onderne­ Wereldmuseum georganiseerd. Kinderen van 6 tot 13 jaar kon­ mersfederatie Rotterdam City en de verschillende organisato­ den genieten van sprookjes uit alle delen van de wereld. ren, waaronder de winkeliersverenigingen, is ervoor gekozen Op sprookjesfilmgebied was er voor de kleintjes een speciaal om een Z-card te ontwikkelen die goed aansloot op de winter­ filmprogramma in Lantaren/Venster samengesteld. activiteiten en het festivalthema ‘Colourful World’. Daarnaast is er een aantal promotiemiddelen ingezet zoals posters en Door de winkeliersvereniging Lijnbaan en Binnenwegplein is banieren waardoor de Rotterdamse Winterfestivals in het dit jaar een poging gedaan om de Kerstmarkt van de grond centrum goed zichtbaar­ waren. Informatie over het program­ te krijgen. Ondanks alle inspanningen was het resultaat van ma was ook te vinden op de website www.winterfestivals.nl. de eerste editie kleiner van opzet dan beoogd. De tweedaag­ De pers is gedurende de gehele periode goed geïnformeerd se Kerstmarkt op de Nieuwe Binnenweg, ook een nieuw initia­ over de vele winteractiviteiten en over het algemeen was de tief van de winkeliersvereniging, kende een succesvolle eerste belangstelling van de schrijvende pers voor de Rotterdamse editie en de participatie van de winkeliers was bijzonder hoog. Winterfestivals weer groot.

Een nieuw evenement was dit jaar de intocht van de Kerst­ Publieksonderzoek man. Op 16 december werd de Kerstman voor het Stadhuis Uit de resultaten van het publieksonderzoek (er zijn 824 enquêtes voor de eerste keer door de burgemeester officieel welkom onder bezoekers afgenomen) blijkt dat 41% speciaal voor de geheten. Dit was tevens het startschot voor de tweede uitge­ Winterfestivals naar het centrum van Rotterdam komt. Andere breidere editie van Christmas Wonderland met een afwisse­ belangrijke reden om de binnenstad te bezoeken blijft winkelen lend programma van straattheateracts en winterse activitei­ voor plezier, horecabezoek en uitgaan. 60% van de bezoekers zijn ten op de Coolsingel. Rotterdammers, 21% komt uit de regio en maar liefst 18% uit de rest van Nederland. Stichting Intorno Ensemble organiseerde een festival met Bezoekers hebben het programma van de Winterfestivals een 7,4 voorstellingen, tentoonstellingen en workshops rond het werk gegeven. Dit was nagenoeg hetzelfde cijfer als in 2005 (7,3). van Rie Cramer. In 2006 was het precies 100 jaar geleden dat De gemiddelde verblijfsduur was 3,3 uur. In 2006 verbleef men 1 het eerste werk verscheen van de hand van deze illustratri­ uur langer in de stad dan in 2005. ce. De voorstellingen in Theater Donner en het Bibliotheek­

Rotterdam Sprookjesstad

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 33 Overige Activiteiten Naast de programmabudgetten voor de Rotterdamse Zomerfestivals en September in Rotterdam, beschikt Rotterdam Festivals over een budget om door het jaar heen festivals en aanverwante ac­ tiviteiten te ondersteunen. Dit budget is bestemd voor nieuwe initiatieven en festivals die een zin­ volle bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een divers en gezond cultureel klimaat in de stad. Dit stimuleringsbudget, met de nadruk op vernieuwing en innovatie, is een klein maar onontbeerlijk budget omdat het in sterke mate bepaalt of Rotterdam Festivals in staat is nieuwe initiatieven te ne­ men of te ondersteunen.

Werkwijze en Beleid (muziek, dans, beeldende kunst, film/video, mode en sport) Om aanspraak te kunnen maken op ondersteuning uit dit bud­ tot een geslaagd grootstedelijk jongerenevenement in de get is het van belang dat de voorgestelde evenementen in po­ Maassilo. tentie van goede inhoudelijke kwaliteit en grootstedelijk van karakter zijn. Ook moeten de evenementen een brede of nieu­ Bij plannen van instellingen die al door de Rotterdamse over­ we publieksgroep voor de kunsten weten te bereiken. In nog heid worden gefinancierd is vooral het bijzondere karakter sterkere mate dan bij andere projecten beperkt de ondersteu­ van het evenement van belang om in aanmerking te komen ning zich niet tot het verstrekken van een financiële bijdrage voor ondersteuning vanuit het budget Overige Activiteiten. alleen. De organisator wordt desgewenst ondersteund met bij Dat was het geval met het Chabot museum, dat met tenten ons aanwezige kennis op het gebied van in de stad aanwezige van Dré Wapenaar LIVE & DIE actief de buitenruimte opzocht. partners, locaties, marketing -en financieringsmogelijkheden. De Straatgalerij van Boijmans Van Beuningen organiseerde Dit gebeurt vanuit de overtuiging dat we hiermee een bijdrage een evenement rondom de ‘Curious Little Sister Cuts for Pur­ leveren aan de professionaliteit van de sector. Ook worden de pose’, een tweedaags evenement met gabbericoon Paul El­ vele kansen die Rotterdam biedt hierdoor optimaal benut. stak. Dat Rotterdamse organisaties graag en met succes hun krachten bundelen bleek uit de Dansnacht van de Rotterdam­ Terugblik 2006 se dansgezelschappen en het initiatief Cinema Lokaal 10x10 In 2006 hebben we ongeveer 30 festivals en projecten onder­ (een filmprogramma bij de 10 Lokale Cultuur Centra) en na­ steund. Samen laten zij de veelzijdigheid en creativiteit van tuurlijk de Rotterdamse Museumnacht. cultureel Rotterdam goed zien. Dat dit aanbod steeds meer verrijkt wordt door projecten die voor en vanuit diverse cultu­ Naast deze financiële bijdragen voor de festivals is het bud­ ren in Rotterdam worden georganiseerd bleek onder meer uit get ook ingezet voor nevenactiviteiten als publieksonderzoek het Berbers Festival, het Chinees cultureel festival en de Chi­ en persondersteuning voor de Rotterdamse Museumnacht. Er nese nieuwjaarsviering. Het filmprogramma Africa in the Pic­ is ook een bijdrage gegeven aan een internationaal onderzoek ture toonde het moderne Afrika en met Hotpots ontving het van Epitome Entertainment naar young urban music festivals International Film Festival Rotterdam kunstenaars uit Mexico om zo de kansen voor Rotterdam in kaart te brengen. Door de stad, Vilnius en Johannesburg. aanvragende festivals werd bovendien vaak gebruik gemaakt van ondersteunende services als de festivalwijzer en de eve­ Op het gebied van muziek is Rotterdam zeker niet eentonig nementenverzekering. De collectieve promotiemiddelen van en liet dat zien met evenementen als Numoonfest, Nu Mu­ Rotterdam Festivals, zoals het Rotterdams Uitburo, het Stu­ sic & Media Convention, het garage rock festival Primitive! bij denten Uitburo en DIMI werden ook volop ingezet om publiek Waterfront, Baroeg Open Air, de Hip Hop opera Atalanta en te bereiken voor de vele festivalactiviteiten in Rotterdam. het nieuwe elektronische muziekfestival REMF. Internationale showkorpsen gaven naar aanleiding van het Drum Corps Euro­ pean Championship een gratis optreden op de trappen van het World Trade Centre. De inventiviteit van Rotterdamse or­ ganisatoren kent weinig grenzen. Zo liet de Duurzame Dance Club zien dat uitgaan en (onderzoek naar) duurzaamheid samengebracht kunnen worden tot een succesvol en sexy geheel. Net als Stichting Skyway die met Sencity een muzikale dansavond organiseerde voor (slecht)horenden en doven.

Een totaalbeleving voor publiek, dat wilde de Off_Corso Off the road Show bieden; uitgaan met diepgang, een multi­ disciplinaire totaalperformance met theater en veel ruim­ te voor jonge kunstenaars. Festival Meet-the-Streets was al even ambitieus en combineerde de verschillende disciplines en stromingen van Hiphop (muziek, dans, beeldende kunst, mode) samen met de disciplines en stromingen van Street

34 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Rotterdam 2007 City of Architecture In februari 2006 heeft het Rotterdamse college van burgemeester en wethouders het jaar 2007 uitgeroepen tot architectuurjaar: Rotterdam 2007 City of Architecture. Sinds 2001 kiest Rotterdam elke twee jaar een thema om de stad een jaar lang extra te kunnen profileren in binnen- en buitenland. Rotterdam 2007 wordt het vijfde themajaar na Euro 2000, Rotterdam Culturele Hoofdstad van Europa 2001, Waterlife 2003 en Sportjaar 2005.

Met het themajaar architectuur wil Rotterdam bezoekers naar Om de betekenis van het jaar voor de stad extra kracht bij te de stad trekken en de architectonische kwaliteiten van de zetten is een Comité van Aanbeveling geformeerd. Dit comité stad een grotere nationale en internationale bekendheid ge­ bestaat uit betrokken sleutelfiguren uit de Rotterdamse archi­ ven. In 2006 heeft het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam in nau­ tectuursector, waaronder bestuurders, architecten en ontwik­ we samenwerking met de betrokken partijen uit het platform kelaars. In nauwe samenwerking met het comité en met steun Stad als Belevenis voor het architectuurjaar een plan van aan­ van Van Dooren Advies is in 2006 de sponsorwerving in gang pak gemaakt. Rotterdam Festivals is verantwoordelijk voor de gezet om extra financiële middelen te genereren én de be­ realisatie van het themajaar en de marketingcommunicatie is trokkenheid van het bedrijfsleven te vergroten. Eind 2006 wa­ in handen van Rotterdam Marketing. ren de eerste resultaten hiervan zichtbaar, zowel wat betreft sponsoring in natura als in geldelijke bijdragen. Er is een projectteam gevormd om het programma van Rot­ terdam 2007 te ontwikkelen en te coördineren. Aan het pro­ Tegelijkertijd met de ontwikkeling van het programma en de jectteam was het de taak om al geplande evenementen op het sponsorwerving, is de marketing en communicatie in gang ge­ gebied van architectuur samen met nieuwe evenementen tot zet. De huisstijl van Rotterdam 2007 is ontworpen door het een samenhangend programma te vormen. Er is in het aan­ Rotterdamse ontwerpbureau 75b en bestaat uit vijf verschil­ loopjaar 2006 gesproken met tal van personen uit de toeris­ lende logo´s waarin enkele markante Rotterdamse gebou­ tische en architectuursector, met beleidsmakers en vertegen­ wen te herkennen zijn. Speciaal voor Rotterdam 2007 heeft woordigers uit het bedrijfsleven, met festivalorganisatoren Rotterdam Marketing een team samengesteld dat zowel de en winkeliers. Dit heeft geleid tot een programmaopzet waar­ communicatie-uitingen als de persbewerking verzorgt. Met bij de gebouwen en stedelijke omgeving de basis vormen voor bijvoorbeeld een nieuwe website, brochures, digitale nieuws­ uiteenlopende publieksactiviteiten; de stad als een levend brieven en persberichten is het programma vanaf het najaar architectuurpodium. Voor de uitvoering van de evenementen van 2006 al onder de aandacht gebracht bij betrokkenen, wordt samengewerkt met instellingen, bedrijven en producen­ pers, touroperators en publiek, zowel nationaal als interna­ ten in de stad. tionaal. Eind december was alles gereed om er een succesvol jaar van te gaan maken.

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 35 PUBLIEKSONTWIKKELING 2006

In 2000 heeft de culturele sector in Rotterdam het initiatief genomen om – vanuit culturele doel­ stellingen en in aanvulling op de economisch georiënteerde citymarketing - haar eigen verantwoor­ delijkheid te nemen voor het publieksbereik van kunst en cultuur in Rotterdam. Sindsdien heeft Rotterdam Festivals zich in samenwerking met de sector vanuit een cultureel perspectief ingezet voor de collectieve (sectorale) aanpak van publieksontwikkeling in Rotterdam.

De doelstelling van de afdeling publieksontwikkeling is het realiseren van maximalisatie van publieksbereik voor de cul­ De kernfuncties van publieksontwikkeling turele sector in Rotterdam, in aanvulling op het publieks­ : bereik van de instellingen. Alle collectieve inspanningen voor Kennisontwikkeling & Strategie het verzamelen en verspreiden publieksontwikkeling in Rotterdam zijn gericht op de be­ van kennis over publiek en non-publiek van de culturele sector in woners van stad en regio Rotterdam. Omdat het gaat om Rotterdam, en op basis van deze kennis het ontwikkelen en additioneel publiek voor de culturele sector, houdt Rotter­ bijsturen van marketingstrategieën voor het vergroten van dam Festivals­zich met name bezig met mensen die latente publieksbereik. interesse­hebben voor het culturele aanbod of weinig of een­ Marketing en Communicatie het uitvoeren van collectieve zijdig gebruik maken van het culturele aanbod. marketingstrategieën (o.a. media, campagnes, voorzieningen) om verschillende doelgroepsegmenten te informeren, verleiden Om de collectieve aanpak te waarborgen is in 2006 een Raad en faciliteren met betrekking tot hun cultuurparticipatie. van Advies in het leven geroepen, bestaande uit een aantal Services het ontwikkelen en tegen cultureel tarief aanbieden van marketeers en directeuren van de culturele sector. Met deze ondersteunende diensten op het gebied van publieksontwikke- Raad wordt regelmatig overleg gevoerd over de hoofdlijnen ling voor de individuele instellingen. van het te voeren beleid op het gebied van publieksontwikke­ ling. Het eerste product dat voortkwam uit dit overleg was een Uitburo in al haar verschijningsvormen (website, blad, winkel beleidsnotitie over de kernfuncties van publieksontwikkeling etc.). Ook heeft de sector gebruik kunnen maken van diverse in Rotterdam. collectieve diensten zoals de CAR-posterframes en de weke­ lijkse Uitladder in de dagbladen. Voor kennisontwikkeling en De afgelopen jaren heeft Rotterdam Festivals met steun van strategie waren de middelen beperkt, maar er zijn toch ver­ de overheid vooral kunnen investeren in publieksgerichte schillende initiatieven ontwikkeld om het kennisniveau over marketing en communicatieactiviteiten, zoals het Rotterdams publiek te verhogen.

Ortel Dunya Festival

36 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals ROTTERDAMS UITBURO Rotterdam Festivals heeft er samen met de instellingen voor gekozen om de collectieve marketing van de culturele sector te voeren onder het consumentenmerk Rotterdams Uitburo. Dit merk sluit aan bij de landelijke trend om de collectieve publiekswerving te voeren vanuit één herkenbaar lan­ delijk uitgaansmerk, Uitburo. Dit initiatief is in 2004 tot stand gekomen dankzij de samenwerking tussen het Haags Uitburo, Amsterdams Uitburo, Bureau Promotie Podiumkunsten en Rotterdam Festivals.

Inmiddels kent Nederland een landelijke spreiding van 10 dien zal deze centrale faciliteit het culturele imago van de stedelijke en provinciale Uitburo’s waaronder het Rotter­ stad vergroten en de zichtbaarheid van de culturele sector bij dams Uitburo. In 2006 hebben naast Rotterdam, Amster­ een breed publiek doen toenemen. Een team van vier enthou­ dam, Den Haag, Groningen, Enschede, Leiden en Maastricht siaste en deskundige medewerkers geven persoonlijk advies, ook de steden Utrecht en Nijmegen, en de regio Limburg zich gidsen de bezoekers door het gevarieerde aanbod en verko­ bij het landelijke Uitburo-netwerk gevoegd. Onder andere via pen desgewenst direct de toegangskaarten. Sinds de opening de gezamenlijke website www.uitburo.nl en de gratis digita­ in 2006 hebben vele mensen al de weg weten te vinden naar le nieuwsbrief Uitmail wordt er nauw contact onderhouden het Rotterdams Uitburo. Behalve kaartjes voor alle reguliere met het publiek in betreffende steden en regio’s. Op het Rot­ theatervoorstellingen en concerten, heeft het Uitburo ook terdamse gedeelte van de website www.uitburo.nl zijn in 2006 voor incidentele evenementen de kaartverkoop en promotie ruim 250.000 bezoeken geregistreerd en inmiddels worden kunnen verzorgen. 12.000 Rotterdammers wekelijks geïnformeerd over het Rot­ terdamse culturele aanbod via de digitale nieuwsbrief Uitmail.

Het Rotterdams Uitburo richt zich op een breed potentieel cultuurpubliek, maar met name die mensen die nog weinig of eenzijdig gebruik maken van het culturele aanbod, zijn een belangrijke doelgroep. Juist voor deze groep wil het Rotter­ dams Uitburo de informatiedrempels naar het culturele aan­ bod verlagen. Via diverse marketinginstrumenten benadert het Rotterdams Uitburo de (latent) cultureel geïnteresseer­ den. Zo zijn er naast de digitale kanalen www.uitburo.nl en de e-nieuwsbrief Uitmail, ook instrumenten via welke direct en Online en last minute kaartverkoop persoonlijk contact met de doelgroep plaatsvindt: de Ticket­ Online kaartverkoop via www.uitburo.nl was eind 2005 voor shop in de bibliotheek en het evenement R´Uitmarkt. Daar­ een groot aantal theaters reeds gerealiseerd. In 2006 zijn de naast wordt via het R’Uit magazine en door communicatie-ui­ overige Rotterdamse theaters en podia ook aangesloten op tingen in dag- en weekbladen een breed publiek geïnformeerd deze kaartverkoopapplicatie. over de Rotterdamse culturele activiteiten. Na een testperiode van maart tot juni, is de last minute kaart­ verkoop een structureel, en succesvol, onderdeel geworden We zijn er in 2006 in geslaagd om onder het merk Rotterdams in het dienstenpakket van de Ticketshop. Elke donderdag, vrij­ Uitburo een samenhangende mix van communicatiemiddelen dag en zaterdag biedt het Rotterdams Uitburo last minute en collectieve voorzieningen voor de Rotterdamse cultuur­ tickets aan voor de helft van de prijs. consument verder te ontwikkelen en te integreren. Het Rotterdams Uitburo heeft in 2006 sinds de opening op 1 Ticketshop: informatie en kaartverkoop september ruim 5600 kaartjes verkocht. Daarvan waren bijna In september 2006 heeft Rotterdam Festivals in opdracht van 1000 kaartjes voor last minute acties. In 2007 zal nader on­ de gemeente Rotterdam, en in samenwerking met de cultu­ derzoek gedaan worden naar de gebruikers van de ticketshop. rele sector en partner UPC, in september 2006 een centraal informatie- en verkooppunt geopend in de hal van de Centra­ R’Uit magazine le Bibliotheek. De keuze voor deze locatie was logisch omdat Nadat dienst Sport en Recreatie en Rotterdam Marketing be­ de bibliotheek al de functie van informatie- en kenniscentrum sloten hadden hun financiële bijdrage aan de exploitatie van van de stad en regio Rotterdam vervult en jaarlijks 1,5 miljoen het R’Uit magazine met ingang van 1 januari 2006 stop te zet­ bezoekers ontvangt waarvan een aanzienlijk deel ook interes­ ten, heeft Rotterdam Festivals in overleg met de Rotterdamse se heeft in kunst en cultuur. kunstinstellingen besloten om het R’Uit magazine tot aan de De Ticketshop van het Rotterdams Uitburo streeft ernaar om zomer van 2006 in stand te houden. Het R’Uit magazine is een door een laagdrempelige presentatie van het culturele aan­ belangrijke drager van het Uitburo-merk en vervult als cul­ bod en het geven van informatie een bijdrage te leveren aan tureel informatiemedium een relevante rol in de marketing­ het vergroten van de participatie van het bestaande publiek mix van het Rotterdams Uitburo en in het medialandschap van (cross-selling) en in het aanboren van nieuw publiek. Boven­ Rotterdam.

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 37 R’Uitmarkt

Nadat bleek dat het blad in haar bestaande vorm niet gereali­ gaansmagazine NL10 wekelijks 3 culturele tips van het Uitbu­ seerd kon worden met de beperkte middelen die er in 2006 ro (oplage 75.000). De inhoudelijke samenstelling van al deze beschikbaar waren, heeft Rotterdam Festivals een nieuw con­ rubrieken vindt plaats in overleg met de redactieadviesraad cept ontwikkeld en gepresenteerd aan de wethouder Partici­ van het Rotterdams Uitburo. patie & Cultuur. Drie functies van het magazine staan in het nieuwe concept centraal: agenda-informatie voor light- en Voor individuele culturele instellingen is het via de Uitladder heavy users van kunst en cultuur, duiding door achtergrond­ mogelijk om naar eigen behoefte te adverteren in diverse lan­ informatie over het aanbod en opinievorming d.m.v. achter­ delijke, regionale en lokale dag- en weekbladen. In 2006 heeft grondinformatie over culturele kwesties. Rotterdam Festivals de productie van de Uitladder uitbesteed aan mediabureau ARA. Met de culturele sector is afgespro­ Het beoogde nieuwe blad besteedt aandacht aan het cultu­ ken dat een kleine opslag op de advertentietarieven gebruikt rele aanbod van Rotterdam in de volle breedte, niet enkel de wordt voor ondersteuning van de collectieve marketingin­ grote publiekstrekkers, maar ook de minder bekende of min­ spanningen van Rotterdam Festivals. De Uitladder is een ad­ der toegankelijke activiteiten en het culturele aanbod van de vertentieconcept onder het merk Rotterdams Uitburo. Lokale Cultuur Centra in de wijken komt aan bod. En bovenal: de wensen van de lezer worden centraal gesteld. Het nieuwe Samenwerking met UPC magazineconcept zal waarschijnlijk in mei 2007 gelanceerd Het Rotterdams Uitburo en UPC Nederland hebben in 2005 worden. een sponsorovereenkomst voor drie jaar getekend. Uitgangs­ punt voor de samenwerking tussen UPC en het Rotterdams R’Uitmarkt Uitburo is het gezamenlijk ontwikkelen van nieuwe multimedi­ De R’Uitmarkt is een gratis toegankelijk evenement ter gele­ ale toepassingen om het publiek nog beter te kunnen informe­ genheid van de opening van het culturele seizoen in Rotter­ ren over het culturele aanbod in Rotterdam. En uiteindelijk wil dam. De R’Uitmarkt biedt de bewoners van de stad en regio het Rotterdams Uitburo de mensen bereiken die nu nog geen Rotterdam, zowel de cultuurliefhebbers als de (latent) cultu­ of weinig gebruik maken van het culturele uitgaanscircuit in reel geïnteresseerden, een vooruitblik op het komende cultu­ de stad. Met haar kennis en ervaring op digitaal gebied, is UPC rele seizoen. In 2006 is het evenement voor de eerste keer als een waardevolle partner voor het Rotterdams Uitburo in het onderdeel van de collectieve marketingstrategie van het Rot­ realiseren van deze ambitie. Naast zichtbaarheid via uitingen terdams Uitburo gepresenteerd. van het Rotterdams Uitburo, heeft UPC ook gekozen voor het vergroten van haar naamsbekendheid onder jongeren via de Verspreiding van culturele informatie Studenten Uitpas en DIMI. Bovendien is UPC tot en met 2008 In 2006 heeft het Rotterdams Uitburo een aantal redactione­ hoofdsponsor van de R‘Uitmarkt, de jaarlijkse opening van het le rubrieken verzorgd in externe Rotterdamse media. In de Ha­ culturele seizoen in Rotterdam. venloods (oplage 792.690) publiceert het Rotterdams Uitburo In 2006 heeft UPC met name geïnvesteerd in de informatie­ wekelijks een rubriek met culturele weekendtips. De Stads­ media in de Ticketshop. Zo is er een belevenisfilm ontwikkeld werker, een uitgave van de Gemeente Rotterdam voor alle die, naast de aanwezige internetcomputers, een breed publiek ambtenaren (oplage 13.000) plaatst ook wekelijks een cultu­ op een bijzondere en persoonlijke wijze informeert over het rele tip van het Rotterdams Uitburo. Ten slotte plaatst het uit­ Rotterdamse uitgaansaanbod.

38 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Jongerenmarketing Marktbewerking van jongeren was ook in 2006 een speerpunt binnen het beleid van publieksontwik­ keling voor kunst en cultuur in Rotterdam. Jongeren zijn het publiek van de toekomst en vormen tegelijkertijd een van de lastigste publieksgroepen om te bereiken. Via collectieve marktinstrumen­ ten als het jongerenmagazine DIMI en de in 2006 geïntroduceerde Studenten Uitpas, wil Rotterdam Festivals een bijdrage leveren in het realiseren van een groter publieksbereik onder jongeren (15-25 jaar) in Rotterdam.

Freshness

Studenten Uitburo en Studenten Uitpas Rotterdam Festivals is met financiële steun van het Actie­ In het kader van Student City heeft Rotterdam Festivals met programma Cultuurbereik in 2004 gestart met het Rotter­ steun van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam in het voorjaar dams Uitburo voor studenten, oftewel het Studenten Uitbu­ van 2006 de Studenten Uitpas ontwikkeld. Het is een culture­ ro op de hogescholen in Rotterdam. Deze doelgroepvariant le uitgaanspas met structurele kortingen voor studenten hbo van het Rotterdams Uitburo had als doelstelling hbo-studen­ en wo in Rotterdam. Uit vooronderzoek onder de Rotterdam­ ten te informeren over kunst en cultuur in Rotterdam en hen se studenten bleek dat 18 tot 25 jarigen prijsgevoelig zijn als het gemak van kaartverkoop op de hogeschool aan te bie­ het gaat om cultuurparticipatie. En dat deze jongeren ook ge­ den. Tegelijkertijd zocht het Studenten Uitburo mogelijkheden voelig zijn voor specifiek op hen gerichte culturele uitgaansin­ om cultuur een plek te geven binnen het onderwijsprogram­ formatie en voor reclame die aansluit op hun belevingswereld. ma. Na 2 jaar praktijkervaring op de Hogeschool INHOLLAND Het project Student City heeft als doel meer binding te creë­ en de Hogeschool Rotterdam heeft Rotterdam Festivals hal­ ren tussen studenten en Rotterdam. De Studenten Uitpas le­ verwege het jaar 2006 besloten om de doelstellingen van het vert daar een bijdrage aan door studenten te stimuleren meer Studenten Uitburo op een andere manier te realiseren. Het gebruik te maken van de culturele voorzieningen van Rotter­ Studenten Uitburo bleek met name wat betreft de niet-geau­ dam waardoor ze meer vertrouwd en betrokken raken bij de tomatiseerde kaartverkoop in de praktijk zeer arbeidsinten­ stad waarin ze studeren en soms ook wonen. sief, waardoor de inspanningen en kosten niet in verhouding stonden tot de verkoopresultaten.

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 39 Bijna 30 culturele instellingen bieden korting aan Uitpashou­ Cluster Jongerenmarketing ders. In september 2006 is de Studenten Uitpas geïntrodu­ Dankzij een financiële bijdrage van het Actieplan Cultuurbe­ ceerd op de Erasmus Universiteit en de Hogescholen. De Uit­ reik (ACB) heeft de Rotterdamse culturele sector sinds 2001 pas wordt niet uitgedeeld onder de studenten, ze moeten de de mogelijkheid om jongerenmarketing centraal te stellen pas zelf aanvragen via internet. Eind van het jaar waren er in het vergroten en verbreden van het publieksbereik onder 2.600 pashouders. Zij ontvangen iedere week een Studenten deze doelgroep. ACB heeft een deel van het beschikbare bud­ Uitmail die hen attendeert op het culturele aanbod waarvoor get voor het bereiken van jong publiek beschikbaar gesteld een aantrekkelijke korting geldt. Doelstelling is om 4.500 pas­ aan het zogenaamde Cluster Jongerenmarketing. In dit clus­ houders te werven in het studiejaar 2006/2007. Dat is ruim ter zitten vertegenwoordigers van de culturele sector. Rotter­ 11% van de totale studentenpopulatie. dam Festivals is sinds 2005 trekker van dit cluster.

Na de succesvolle introductie van de Studenten Uitpas is er voor gekozen om het fysieke deel van het Studenten Uitbu­ ro op te heffen. De Studenten Uitpas heeft de functies van het Studenten Uitburo grotendeels overgenomen. Door speciaal ontwikkelde computer-informatiezuilen, geplaatst op de ho­ gescholen, is de zichtbaarheid, toegankelijkheid en actuali­ teit van culturele informatie op de onderwijsinstellingen ge­ garandeerd. Daarnaast heeft Rotterdam Festivals tijdens de introductieweken van de hogescholen de Uittoer verzorgd. Eerstejaars studenten kregen een rondleiding en een kijkje achter de schermen in een van de Rotterdamse culturele in­ stellingen. Zowel door de betrokken instellingen als de eerste­ jaars studenten en de hogescholen is dit initiatief enthousiast ontvangen.

DIMI Rotterdam Festivals wil met DIMI, het jongerenmagazine voor kunst, cultuur en lifestyle in Rotterdam, jongeren in de leeftijd van 15 tot 22 jaar informeren en enthousiasmeren voor cultu­ reel uitgaan in de stad. Onder de noemer DIMI verschijnt een maandelijks magazine, een website met digitale nieuwsbrie­ ven en worden promotieactiviteiten opgezet met culturele in­ stellingen. DIMI zoekt aansluiting bij de belevingswereld en interesses van jongeren om hen te bewegen actief deel te ne­ men aan kunst en cultuur in Rotterdam.

De doelstelling van het cluster is om door samenwerking en kennisuitwisseling met (een aantal) Rotterdamse culture­ le instellingen te komen tot een specifiek op jongeren gerich­ te marketingstrategie, en meer inzicht te krijgen in de succes­ factoren van een effectieve bewerking van jongeren. Het gaat dus om deskundigheidsbevordering op het gebied van (cultu­ Hoofdactiviteit van DIMI is het magazine, dat maandelijks rele) jongerenmarketing, en om het structureel verrijken van door een jonge redactie wordt samengesteld en geschreven. het palet aan marketinginstrumenten gericht op het bereiken Het blad wordt in een oplage van 22.500 exemplaren ver­ en verleiden van jongeren tot cultuurdeelname. Het streven is spreid op de middelbare scholen (via CKV-docenten), op de om jaarlijks tenminste twintig instellingen te betrekken bij het hogescholen (via Studenten Uitburo’s en displays), via de Rot­ cluster. De primaire doelgroep van het cluster zijn jongeren terdamse culturele instellingen en op verschillende jongeren­ uit Rotterdam en omgeving in de leeftijd van 15-25 jaar. locaties in de stad. Uit lezersonderzoek in 2005 is gebleken dat DIMI inmiddels In 2006 heeft het cluster een bijdrage verstrekt aan diver­ een sterke positie binnen de Rotterdamse jongerenmarkt ver­ se jongerenmarketing-activiteiten: GDMW Festival, Atalanta, worven heeft en een belangrijke invloed uitoefent op de cul­ de eerder genoemde Uittoer en het Studenten Uitburo. Con­ tuurparticipatie van jongeren, met name die van jongeren van cert- en congresgebouw de Doelen en Atalanta hebben dank­ 17 tot 20 jaar en op die van allochtone jongeren. Eind 2006 is zij het cluster deskundigheidsbevordering gekregen via Kunst een nieuw lezersonderzoek opgezet waarvan de resultaten & Zaken voor specifieke jongerenprojecten. Rotterdam Festi­ begin 2007 bekend zijn. vals heeft ten slotte als input voor het cluster een onderzoe­ We zullen de komende jaren ook gaan werken aan een plan ker aan het werk gezet om alle beschikbare informatie met om het voortbestaan van DIMI te waarborgen. Het magazine betrekking tot cultuurparticipatie van jongeren, te verzame­ wordt tot op heden­voornamelijk gefinancierd uit tijdelijke gel­ len en ordenen. Dit met het oog op het themajaar Jongeren in den in het kader­van het Actieplan Cultuurbereik. Het is onze­ 2009. ker of deze financiering na 2008 wordt gecontinueerd.

40 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Onderzoek Kennis van het publiek is een gedeelde behoefte van de culturele sector. Alle instellingen willen weten wie hun publiek is, wat het cultuur- of vrijetijdsbezoek van hun publiek elders in de stad is, en ook wie er nog niet participeren in kunst en cultuur. Rotterdam Festivals heeft een beperkt bud­ get voor onderzoek, maar onderkent het collectieve belang ervan voor de sector en voor haar eigen beleidsoverwegingen.

Om het profiel van cultureel publiek en potentiële doel­ hun bestanden van geregistreerde bezoekers in de seizoenen groepen in kaart te brengen, maakt Rotterdam Festivals 2001/2002, 02/03, 03/04 en 04/05 beschikbaar gesteld voor gebruik van het segmentatiesysteem MOSAIC. Rotterdam onderzoek. Doel van het onderzoek was het inventariseren Festivals heeft sinds 2002 een licentie om MOSAIC exclusief van het bezoekersgedrag en de overlap van bezoekers tussen te gebruiken voor publieksonderzoek in de culturele sector in de instellingen van de vier seizoenen in kaart brengen. Voor Rotterdam. De uitvoering van de analyses wordt uitbesteed dit onderzoek is ook gebruik gemaakt van MOSAIC, zodat dui­ aan een extern bureau, Elsbeth Meijjer Cultuuronderzoeken. delijk werd welke podia en welke genres welke MOSAIC-typen Rotterdamse instellingen kunnen tegen voordelig cultureel aantrekken. Het onderzoek wordt in het voorjaar van 2007 tarief gebruik maken van MOSAIC. afgerond.

MOSAIC segmenteert de Nederlandse huishoudens op ba­ Zowel MOSAIC als de pilot van het Centraal Publieksonder­ sis van sociaal-demografische en economische kenmerken, zoek hebben waardevolle informatie opgeleverd voor een in­ levensstijl, cultuur, (koop)gedrag en mentaliteit in 44 typen dividuele en gezamenlijke aanpak van publieksontwikkeling. consumenten. Het systeem heeft slechts postcodegegevens De kennis is gedeeld met de sector via enkele mondelinge en nodig om een profiel te maken van bestaand en gewenst pu­ schriftelijke presentaties. Enkele culturele instellingen ma­ bliek. Na analyse van ruim 30 bezoekersbestanden van ver­ ken inmiddels actief gebruik van MOSAIC en gebruiken de schillende culturele instellingen, is in het voorjaar van 2005 Rotterdamse cultuurtypen voor het ontwikkelen van marke­ een culturele versie van MOSAIC gepresenteerd. De alge­ tingstrategieën voor specifieke doelgroepsegmenten. Rot­ mene kenmerken van MOSAIC werden verrijkt met culturele terdam Festivals staat zelf nog aan het begin van de toepas­ gedragskenmerken, waardoor een indeling van huishoudens sing van Cultureel MOSAIC voor haar eigen publieksgerichte in Rotterdam is ontstaan op basis van cultureel gedrag en activiteiten. culturele voorkeur voor het aanbod in Rotterdam. Cultu­ reel MOSAIC heeft de 44 MOSAIC typen ingedeeld in acht publieksgroepen.

Culturele publieksgroepen in Rotterdam Jonge Veelgebruikers Welgestelde Omnivoren Klassieke Chique Degelijke Cultuurverkenners Actief Showpubliek Traditionele light users Ruimdenkende Onconventionelen Calvinistische Cultuuronthouders

Voor de Amsterdamse culturele sector heeft Rotterdam Fes­ tivals samen met Elsbeth Meijjer Cultuuronderzoeken in 2006 ook een Cultureel MOSAIC ontwikkeld op dezelfde manier als dat in Rotterdam is ontworpen. De 44 consumenten typen zijn in Amsterdam onderverdeeld in 11 nieuwe groepen met ken­ merkend cultureel gedrag.

Centraal publieksonderzoek Rotterdam Festivals heeft in 2006 een pilot opgezet voor cen­ traal publieksonderzoek onder 8 theaters en concertzalen van Rotterdam. Het gaat om de Doelen, Rotterdamse Schouw­ burg, Theater Zuidplein, oude en nieuwe Luxor, Lantaren/ Dag van de Romantische Muziek Venster, Theater OT en ro theater. Deze instellingen hebben

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 41 Ondersteuning culturele sector Rotterdam Festivals ondersteunde ook in 2006 een aantal samenwerkingsverbanden in de cultu­ rele sector. Menskracht en een klein budget werden ingezet om collectieve initiatieven zoals Opera Rotterdam en de vereniging Musea Rotterdam te ondersteunen en te faciliteren. Daarnaast beheert en exploiteert Rotterdam Festivals de afficheservice CAR, een betaalbare dienst voor de culturele sector om posters te verspreiden in de buitenruimte. Het campagneteam van Rotterdam Festivals is inzetbaar tegen cultureel tarief om samenwerkingsverbanden in de sector te ondersteunen op het gebied van marketing en communicatie.

Opera Rotterdam Culturele Affichering Rotterdam (CAR) Opera Rotterdam is een samenwerkingsverband van opera­ Rotterdam Festivals heeft haar posterplekken in 2006 uit­ makers en -aanbieders in Rotterdam, die zich ten doel hebben gebreid van 1.600 tot 1.800 posterframes en 15 peperbus­ gesteld om het operaklimaat in Rotterdam te verbeteren en sen (zuilen) in de buitenruimte in Rotterdam. De CAR frames meer publiek te bereiken voor opera. Sinds 2001 vindt er tus­ hangen inmiddels in het centrum en de deelgemeentes Delfs­ sen de participanten overleg en afstemming plaats over pro­ haven, Kralingen/Crooswijk, Noord, Feijenoord, Charlois, grammering en marketing van opera. Prins Alexander, Hillegersberg, IJsselmonde en Hoogvliet. In 2006 had het Operacollectief acht actieve leden. Rotter­ Rotterdam Festivals beheert en exploiteert deze posterplek­ dam Festivals is lid van het operacollectief en ondersteunt het ken op verzoek van het gemeentebestuur, zonder winstoog­ met een projectleider voor 1 dag per week en levert­een finan­ merk en subsidie. Daardoor is CAR een betaalbaar distributie­ ciële bijdrage aan het collectieve marketingbudget­van Ope­ kanaal voor affiches van culturele instellingen geworden en ra Rotterdam. Het campagneteam van Rotterdam Festivals is de stad nagenoeg bevrijd van wildplakken. Voor het onder­ heeft in 2006 de seizoenscampagne voor het collectief ver­ houd, plakken en plaatsen van de posters in de frames en op zorgd. Operaliefhebbers ontvingen regelmatig een digitale en de zuilen wordt samengewerkt met Rotterdamse plakbedrij­ gedrukte nieuwsbrief (resp. 1.400 en 3.300 ontvangers) over ven Kooyman Publiciteit, de Kultuurkoerier en Tony Promo. het operanieuws en –aanbod in Rotterdam. Ook werd de pers maandelijks op de hoogte gesteld van het totale­opera-aan­ Op initiatief van de stadsmarinier - centrum werd voor 2005 bod in Rotterdam. en 2006 een convenant gesloten tussen het clubcircuit, de Bovendien verzorgde het campagneteam de webredactie van Gemeente Rotterdam en Rotterdam Festivals over het gebruik de site www.operarotterdam.nl­.Dankzij financiële steun van van 150 vaste plekken in de CAR frames. Gedurende deze de Gemeente Rotterdam heeft Opera Rotterdam zich tijdens periode heeft de clubsector, door de bijdrage van de Ge­ de R’Uitmarkt kunnen presenteren met de Nationale Opera­ meente Rotterdam, stapsgewijs kunnen wennen aan het prijs­ beurs in Concert- en congresgebouw de Doelen. Bezoekers verschil tussen wildplakken en het legaal plakken. Met diverse konden zich informeren over het opera-aanbod van Rotter­ aannemers zijn er inmiddels afspraken gemaakt om frames op dam in seizoen 2006/2007 en de nieuwe seizoensbrochu­ bouwschuttingen te plaatsen. In ruil voor een schone schut­ re Opera Rotterdam mee naar huis nemen. Tijdens de beurs ting stellen zij deze ruimte kosteloos beschikbaar aan Rotter­ heeft de wethouder Participatie & Cultuur bekend gemaakt dam Festivals. dat de eerste editie van de Operadagen Rotterdam in 2005 Een discussie met de gemeentelijke belastingdienst over het een vervolg krijgen in 2007. met terugwerkende kracht heffen van reclamebelasting is nog niet afgewikkeld. Gesprekken met de belastingdienst en Musea Rotterdam de steun van de Wethouder Financiën, Sport en Buitenruimte Het samenwerkingscollectief van de Rotterdamse musea is geven ons echter het vertrouwen dat deze zorgelijke ontwik­ geformaliseerd in de vereniging Musea Rotterdam. Bijna 30 keling in 2007 tot een acceptabele slotconclusie kan worden musea zijn lid en hebben zich georganiseerd in werkgroepen gebracht. en een bestuur. Rotterdam Festivals ondersteunde in 2006 het collectief met een projectleider voor een dag per week en Campagneteam een financiële bijdrage aan het marketingbudget. Musea Rot­ Het campagneteam van Rotterdam Festivals is inzetbaar voor terdam heeft het promoting partnership met Rabobank Rot­ verschillende collectieve projecten in de stad. Het team ver­ terdam in 2006 kunnen voortzetten. Projecten die dit jaar zorgt de koepelcampagnes voor de Rotterdamse Zomerfesti­ met financiële steun van de Rabobank georganiseerd konden vals, September in Rotterdam en de Rotterdamse Winterfes­ worden, zijn een nieuwe versie van de Musea Rotterdam Plat­ tivals. Daarnaast is het team al enkele jaren verantwoordelijk tegrond en de gezamenlijke presentatie van Musea Rotterdam voor de marketing en communicatie van Opera Rotterdam en op de R’Uitmarkt. De RET en het Rotterdams Uitburo heb­ Musea Rotterdam. De persvoorlichter heeft in 2006 verschil­ ben aan beide projecten een bijdrage geleverd. Het campag­ lende projecten in de stad zoals de Museumnacht en Festival neteam van Rotterdam Festivals heeft voor Musea Rotterdam de Wereld van Witte de With geholpen bij het genereren van in 2006 zes keer een digitale nieuwsbrief gemaakt waarin het zoveel mogelijk free publicity. Voor Music Matters, een meer­ totale museale aanbod werd gepresenteerd aan zo’n 8.500 jarenproject rond muziek en participatie, heeft het campagne­ geïnteresseerde museumbezoekers. Ten opzichte van 2005 is team eind 2006 een communicatieplan ontwikkeld en een ex­ het geïnteresseerdenbestand gestegen met ruim 6%. tern bureau begeleid in het ontwikkelen van een huisstijl.

42 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Internationale samenwerking Rotterdam Festivals is medeoprichter en bestuurslid van het internationale netwerk Audiences Eu­ rope Network (AEN) waarvan de leden zich bezighouden met publieksontwikkeling in de culturele sector. Daarnaast zijn we actief in IFEA, een wereldwijd netwerk van evenementenorganisatoren. Via beiden netwerken streeft Rotterdam Festivals naar kennisuitwisseling, professionalisering en samenwerking op internationaal niveau.

De coördinatie van het AEN netwerk wordt sinds januari 2006 Events Association draagt Rotterdam Festivals bij aan de uitgevoerd door het Britse marketing netwerk Arts Marketing internationalisering en de professionalisering van de wereld­ Association (AMA). Het aantal leden van AEN bleef in 2006 wijde festivalindustrie. Tijdens het IFEA congres in Boston viel stabiel rond de 100 leden. AEN organiseerde in oktober in Den Rotterdam­Festivals bijna traditiegetrouw in de prijzen, dit Haag een tweedaags congres rond het thema Social Networks keer met Festilab – Festival Innovatieprijs 2005. Festilab werd and Community partnerships onder de noemer “All Together in Boston­gewaardeerd met een gouden award als beste nieu­ Now”. Het congres werd bezocht door 70 belangstellenden. we concept. De insert in de Telegraaf die het campagneteam voor de Rotterdamse Zomerfestivals liet maken, kreeg een Via de bestuursfunctie van de directeur van Rotterdam bronzen award. De poster van de Rotterdamse Zomerfestivals Festivals, Johan Moerman, in the International Festivals and en de flyer van Festilab ontvingen beiden een zilveren award.

Camping Rotterdam

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 43 English Summary

Rotterdam Festivals co-ordinates the city’s events policy and initiates activities in the field of a broadening of audiences in the cultural sector of Rotterdam. Thus contributing to the quality of life and the development in the city of Rotterdam. Rotterdam Festivals operates in-between government, audiences and organizers, bringing together urban interests, initiatives and desires of the ever-changing public. Below a brief summary of our activities in the field of event policy and audience development in 2006.

The Rotterdam Summer Festivals The Rotterdam Winter Festivals Rotterdam Summer Festivals are aimed at creating an attractive urban ambi- In 2006 Rotterdam Festivals realized the second edition of the Rotterdam ence for people who live in the city as well as tourists. For this purpose Rot- Winter Festivals in co-operation with the Federation of Entrepreneurs of Rot- terdam Festivals concentrates primarily on metropolitan festivals and events terdam City. The aim was to create a profile for Rotterdam as a festival city in in the public space in the centre of the city. The importance of the summer- the winter months as well, and to involve the entrepreneurs of the city centre festivals is confirmed by the large number of visitors (approx. 2,000,000) the in a festival programme in the downtown area of the city and make sure they festivals attract each year, and by the annually increasing number of positive benefit from it. comments in the media. All of Rotterdam Summer Festivals ensued from initi- Round the turn of 2005/2006 the pilot edition of Rotterdam Winter Festivals atives from the city, which makes them authentic, distinguishing and strong- took place. The evaluation showed that the winter festivals are likely to en- ly linked to the city. hance Rotterdam’s attractiveness during the winter months and to create For its programme for 2006 Rotterdam Festivals had a budget of B 1,046,000.- a profile for the city as a shopping town and an event city. The modest pro- available, and B 100,000.- for the collective promotion of the Rotterdam Sum- gramming of the first edition proved capable of drawing additional visitors mer Festivals. This year the summer programme consisted of 20 festivals, to the centre. For the second edition a relatively short period of 9 weeks was four festivals fewer than in 2005. We maintained our support of the national- again opted for. On the one hand the available budget played a role in this, ly successful Summer Festivals such as Dunya Festival, Summer Carnival and on the other hand the intense shopping period around St Nicholas and Santa FFWD Heineken Dance Parade at the same level this year, despite the econo- Claus was taken into account. With a total budget of B 260,000 a varied pro- mies implemented by the government. After all, these festivals in particular gramme was realized by the shopkeepers’ associations as well as the festival are responsible for the radiance of and the numbers of visitors to the Rotter- organizers this year. dam Summer Festivals. Obviously we were also looking for innovation in the summer programmes Other Activities of 2006. One of the newcomers was the Pet & Passion Parade, a mediagenic In addition to the programme budgets for Rotterdam Summer Festivals and event on the love between pet owners and pets. With a view to Rotterdam’s September in Rotterdam, Rotterdam Festivals has a budget available to sup- demographic development, in the last few years investments have been made port festivals and related activities over the year. This budget is intended for in new festival concepts aimed at young people. In 2006 lifestyle event Dance new initiatives and festivals contributing in a meaningful way to the develop- Ground/Streetmasters, targeted at street culture in combination with sports, ment of a diverse and healthy cultural climate in the city. This incentive bud­ showed a positive progress. Strand aan de Maas, reaching its fourth edition, get, with the emphasis on renewal and innovation, is a small but indispensa- was a successful activity and a summer-long guarantee for beach entertain- ble budget as it determines to a high extent whether Rotterdam Festivals is in ment with attractive and varied fringe programming in downtown Rotterdam. a position to undertake or support new initiatives. To be able to claim support from this budget, it is of importance that the September in Rotterdam events proposed are of a potentially good intrinsic quality and metropoli- With the September in Rotterdam programme Rotterdam celebrates the tan by nature. The events must also be capable of reaching broad or new au- opening of the cultural season in a festive and high-quality manner. One dience groups for the arts. Even more strongly than in the case of other month long events using the changing city as a source of inspiration form the projects, the support is not limited to the mere granting of a financial con- common thread in the programme. tribution. If so desired the organizer is supported with the expertise we Rotterdam Festivals is on the lookout for programmes that distinguish them- have in the field of partners, locations, marketing and financing opportu- selves as metropolitan and are of an exceptional intrinsic quality for the com- nities present in the city. In 2006 we supported approximately 30 festivals position of September in Rotterdam. Preferably festivals with premières, and projects. Together they give a good impression of the versatility and locational projects (in the centre) or (inter)national top productions. Rotter- creativity of cultural Rotterdam. dam Festivals makes a powerful effort to achieve a well-balanced ration in the programme between the supply of the leading, more established institu- Rotterdam 2007 City of Architecture tions and young artists and organizers. Rotterdam Festivals had a budget of In February 2006 Rotterdam’s Municipal Executive proclaimed the year 2007 B 700,000.- available for the programme of 2006. An amount of B 120,000.- the year of architecture: Rotterdam 2007 City of Architecture. Since 2001 Rot- was deployed to reinforce the communication of the individual elements of terdam has selected a theme every two years, to enable the city to create an the programme by means of an umbrella campaign. This year September in extra profile for itself at home and abroad for a year. Rotterdam 2007 will be Rotterdam 2006 comprised 9 events, within which approximately 30 parties the fifth thematic year after Euro 2000, RotterdamC ultural Capital of Europe were supported. The programme attracted a total of over 85,000 visitors. 2001, Waterlife 2003 and Sports year 2005.

44 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals With the thematic year of architecture Rotterdam intends to draw visitors to In 2006 Rotterdam Festivals organized a pilot for central audience research the city and make the city’s architectural qualities better known, both natio­ among 8 theatres and concert halls of Rotterdam. They were de Doelen, Rot- nally and internationally. Rotterdam Festivals is responsible for the substan- terdamse Schouwburg, Zuidplein Theater, Oude and Nieuwe Luxor, Lantaren/ tive realization of the thematic year, and the marketing communication is in Venster, Onafhankelijk Toneel and ro theater. These institutions made their the hands of Rotterdam Marketing. In 2006 a project team was formed to de- files of registered visitors for the seasons of 2001/2002, 02/03, 03/04 and velop and coordinate the programme of Rotterdam 2007. Events which were 04/05 available for investigation. Objective of the research was to list visi- already planned in the field of architecture will form an interrelated pro- tors’ behaviour and to chart the overlap of visitors between the institutions gramme together with new events in 2007. in the course of the four seasons. MOSAIC was used for this research as well, making clear which stages and which genres attract which MOSAIC types. The Rotterdams Uitburo research will be completed in february of 2007. Together with the cultural institutions Rotterdam Festivals has chosen to conduct the collective marketing of the cultural sector under the consumer Support of the cultural sector brand of “Rotterdams Uitburo”. This brand name is related to a national net- Also in 2006 Rotterdam Festivals supported a number of collaborative part- work of Uitburos that conduct collective audience canvassing from one nerships in the cultural sector again. Manpower and a small budget were de- recognizable national entertainment brand. Meanwhile a national spread of ployed to support and facilitate joint initiatives such as Opera Rotterdam and 10 urban and provincial Uitburos has been realized in The Netherlands, among the association of Rotterdam Museums. Opera Rotterdam is a collaborative which Rotterdams Uitburo. Among other things through their joint web- partnership of opera makers and providers in Rotterdam, their purpose being site www.uitburo.nl and the free digital newsletter Uitmail close contact is to improve the opera climate in Rotterdam and to reach a larger audience for maintained with the public in the cities and regions concerned. In 2006 over opera. Owing to the financial support of the Municipality of Rotterdam, Opera 250,000 visitors were registered on the Rotterdam section of the website Rotterdam could present itself with a National Opera Fair. www.uitburo.nl and by now 12,000 Rotterdam people are informed of Rotter- The co-operative group of Rotterdam Museums (30 members) has been for- dam’s cultural supply through digital newsletter Uitmail on a weekly basis. malized in the association of Rotterdam Museums. Projects which could be or- Rotterdams Uitburo focuses on a broad prospective cultural audience, but ganized with the financial support of a sponsor (Rabobank Rotterdam) this particularly those people who are making little or one-sided use of the year were a new version of the Plan of the Rotterdam Museums and the joint cultural supply as yet are a major target group. It’s for this group that Rotter- presentation of Rotterdam Museums at the R’Uitmarkt. In addition, Rotter- dams Uitburo wants to lower the informational thresholds to the cultural sup- dam Festivals manages and runs poster service CAR, an affordable service ply. In 2006 we succeeded in further developing and integrating a coherent for the cultural sector to distribute posters in the outdoor space. In 2006 Rot- mixture of communicational means and collective facilities for Rotterdam’s terdam Festivals extended its poster areas from 1,600 to 1,800 poster frames cultural consumers under the brand name of Rotterdam Uitburo. and 15 advertising columns in Rotterdam’s outdoor space. In September 2006 Rotterdam Festivals, commissioned by the Municipality of Rotterdam, opened a central point of information and sale of Rotterdam Uit- Rotterdam Festivals’ campaign team is available at a cultural tariff to support buro in the hall of the Central Library. A team of 4 enthusiastic and expert as- collaborative partnerships in the sector with their marketing and communi- sistants give personal advice, guide visitors through the diverse supply and cation. The team organizes the umbrella campaign for Rotterdam Summer sell admission tickets. Since the opening Rotterdam Uitburo sold over 5,600 Festivals, September in Rotterdam and Rotterdam Winter Festivals. Besides, tickets in 2006. Almost 1,000 tickets of which were for last minute campaigns. the team has been responsible for the marketing communication of Opera Rotterdam and Rotterdam Museums for some years now. In 2006 the press Youth Marketing officer helped various projects in the city, such as MuseumN ight and Festival Also in 2006 marketing strategy aimed at young people was one of the main the World of Witte de With, generate as much free publicity as possible. Late objectives within the policy of audience development for art & culture in 2006 the campaign team developed a communication plan for Music Matters, Rotterdam again. Young people are the audiences of the future, and at the a multi-annual project around music and participation, and counselled an ex- same time they are one of the most difficult audience groups to haul in. ternal agency with the development of a corporate style. Through collective marketing tools such as youth magazine DIMI and the Through the versatility of its assignments, the campaign team accumulated Studenten Uitpas introduced in 2006, Rotterdam Festivals wishes to a great deal of know-how over the years, which is available to the entire cul- contribute to the realization of a larger audience range among youngsters tural sector. (aged 15-25) in Rotterdam. The Studenten Uitpas is a cultural advantage card offering structural reductions to students of higher professional and International co-operation university education in Rotterdam. Nearly 30 cultural institutions give Uitpas Rotterdam Festivals is a co-founder and member of the Board of the interna- holders attractive reductions. In September 2006 the Studenten Uitpas was tional Audiences Europe Network (AEN), the members of which occupy them- introduced at the Erasmus University and the colleges of higher education. By selves with audiences development in the cultural sector. In addition we are the end of the year there were 2,600 Uitpas holders. Each week they receive a active in IFEA, a global network of event organizers. Through both networks digital newsletter pointing out the cultural supply for which attractive Rotterdam Festivals pursues exchange of knowledge, professionalisation and reductions apply. The objective is to recruit 4,500 Uitpas holders during cooperation on an international level. academic year 2006/2007. This is over 11% of the entire student population. Since January 2006 the coordination of the AEN network has been carried out by British marketing network Arts Marketing Association (AMA). In 2006 the Research number of AEN members remained stable around 100 members. In October Rotterdam Festivals has a limited budget for audience research, but recog- AEN organized a two-day conference in The Hague around the issue of Social nizes its collective importance to the sector and to its own policy considera- Networks and Community Partnerships, under the denominator of ‘All Togeth- tions. In order to chart the profile of cultural audiences and prospective tar- er Now’. The conference was attended by 70 interested visitors. get groups, Rotterdam Festivals makes use of segmentation system MOSAIC. Through the position on the Board of the International Festivals and Events This system segments the Dutch households into 44 types of consumers on Association of Rotterdam Festivals’ Director Johan Moerman, Rotterdam Fes- the basis of social-demographic and economic features, lifestyle, culture, tivals contributes to the internationalization and professionalization of the (buying) behaviour and mentality. festival industry.

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 45 Bijlage 1 Overzicht Rotterdamse Zomerfestivals

Strand aan de Maas Ortel Dunya Festival Organisatie: Stichting Strand aan de Maas Rotterdam Organisatie: Ducos productions Datum: 24 mei t/m 3 september Datum: 28 mei Locatie: Leuvehoofd Locatie: Park bij de Euromast Bezoekers: 220.000 Bezoekers: 220.000 Bijdrage: 3 79.000 Bijdrage: 3 342.030 Strand aan de Maas vormde ook in 2006 de rode draad door De 29e editie van het Dunya Festival was drukbezocht én het de Rotterdamse Zomerfestivals. Het stadsstrand richtte zich was de hele dag droog. Het wereldpodiumkunstenfestival in dit jaar met een zeer diverse programmering op een breed pu­ het Park bij de Euromast presenteerde dit jaar meer dan 50 bliek. Nieuwe programmaonderdelen waren de jazzmuziek uur aan muziek, poëzie, dans en literatuur van 32 verschil­ avonden, klassieke muziekuitvoeringen op zondagmiddag en lende culturen. Het Plein van de Solidariteit, dit jaar voor de de uitgebreidere kinderprogrammering. Maar ook de succes­ tweede maal op Dunya, werd eveneens druk bezocht. Xsta­ volle salsa-avonden stonden wekelijks op het programma. De ge bracht een mix van bekende en minder bekende artiesten maand augustus bood weinig ‘strandweer’ waardoor een aan­ uit de urbanscene, samengesteld in samenwerking met FunX tal programmaonderdelen wat minder druk bezocht waren. radio­en The Box en een artistieke bijdrage van het World Music Dance Centre (WMDC). Op het kinderterrein gaf Djiguiya­ Minime uit Burkina Faso een spetterend trommeloptreden en Voordelen: je staat niet in RAPA-dansgroep uit Bhutan gaf een kleurrijke show in de traditie van de Boeddhistische heilige-masker-dans. Grote de file, je komt er altijd wel publiekstrekkers waren onder meer de zangeres Izaline Calister op het Zuid-Amerika Podium, de swingende band Alafia op het Afrika Podium en rapper Yes-R in Poetry Park. iemand tegen die je kent en Dunya bracht een programma uit alle windstreken en voor je hóeft helemaal dat koude alle leeftijden. water niet in. Sterker nog: Doenja! Besloot gisteren dat mag helemaal niet! half Rotterdam spontaan en toog naar het Park bij de Euromast. Waardoor de Strand aan de Maas Metro ed. Rotterdam 20.07.2006 29ste editie van het gratis multicultifestival Dunya Centrumprogrammering Organisatie: De Artiesteningang even na negenen ‘s avonds Datum: 27 mei t/m 27 augustus (op zaterdag en zondag) Locaties: centrum (kernwinkelgebied) zowaar kon worden bijge­ Bezoekers: onbekend, passanten Bijdrage: 3 65.000 Centrumprogrammering in het kernwinkelgebied is dit jaar schreven als ‘toppiejoppie’. weer ingezet om de sfeer en attractiviteit van het centrum te verhogen. Het betrof een gevarieerd programma van straat­ theateracts waarbij interactie met het publiek voorop stond. Een zeer breed scala aan ‘kunstzinnige acts’ kwam elk week­ end aan bod, zoals kindertheater, acrobatiek, dans, muziek Ortel Dunya Festival (van opera tot jazz), zang maar vooral korte theatervoorstel­ AD/RD lingen die steevast een (glim)lach bij de toeschouwers en pas­ 29.05.2006 santen opleverden.

46 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Hier spreek je af met je vrienden en als het zo uit­

De Parade komt, pak je een voor­ De Parade Organisatie: Stichting Mobile Arts stelling mee. Precies zoals Datum: 22 juni t/m 2 juli Locatie: rond het NAI oprichter Terts Brinkhoff Bezoekers: 40.000 Bijdrage: 3 15.000 het ooit bedoelde. Theater De Parade opende in Rotterdam op feestelijke wijze en in aan­ wezigheid van de staatssecretaris voor Cultuur, mevrouw Medy van der Laan. Net als vorig jaar was de opzet wat kleiner­ van en voor iedereen. omdat de gebruikelijke locatie, het Museumpark, nog niet be­ schikbaar is vanwege de aanleg van de parkeergarage. Toegankelijk, volks, open. Ondanks deze beperking en het WK voetbal was De Parade in 2006 drukbezocht, mede dankzij het warme zomerweer. Niet De Parade alleen het Paradeterrein maar ook de voorstellingen werden De Telegraaf goed bezocht. 30.06.2006

North Sea Round Town Organisatie: Stichting Rotterdam International Kolkkonsert Fringe Festival Organisatie: Stichting Klassiek@Delfshaven Datum: 1 t/m 17 juli Datum: 1 en 2 juli Locatie: binnen- en buitenlocaties in het centrum Locatie: Pelgrimsvaderkerk, Piet Heynplein Bezoekers: 17.000 Bezoekers: 300 Bijdrage: 3 40.000 Bijdrage: 3 7.500 North Sea Round Town, het Rotterdamse randprogramma van Het Kolkkonsert beleefde in 2006 haar 10e editie dat helaas North Sea Jazz Festival, beleefde in 2006 haar eerste editie. door het wegvallen van sponsoren kleiner van opzet was en Het programma was zeer breed, voor ieder wat wils. De grote het hoofdprogramma naar een binnenlocatie moest worden jazzliefhebber kon zich laven aan concerten van John Zorn en verplaatst. Pianist Wibi Soerjadi gaf een concert in de Pel­ Eric Vloeimans. Voor een breder publiek waren er binnen- en grimskerk voor een select gezelschap. Het buitenprogramma buitenpodia met jazz. De Codarts Summerschool bestond uit bestond uit een concert door een jazzensemble van conserva­ een breed aanbod van workshops en optredens van jong jazz­ toriumstudenten uit New Orleans in samenwerking met stu­ talent. Het programma bestond verder uit jazz­lunches, jazz- denten van het Nederlands conservatorium. Op zondagoch­ boottochten, jazz-cinema en een jazz-expositie, kortom de tend was er een wereldmuziekprogramma van het gezelschap hele stad was twee weken ondergedompeld in Jazz. Orchestra uit Nijmegen te beluisteren.

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 47 Camping Rotterdam …een blootvoetse zangeres Organisatie: Stichting Ondersteuning Culturele Initiatieven Datum: 6 t/m 10 juli die haar Rubensiaanse Locatie: Noordereiland Bezoekers: 22.000 vormen in een paars bad­ Bijdrage: 3 33.000 De vierde editie van Camping Rotterdam was zeer geslaagd. pak heeft gehesen en Het evenement werd in mei bij de uitreiking van de Evene­ mentenprijzen van Nederland uitgeroepen tot Leukste Stads­ evenement. De promotie van dit originele evenement werd elegant schommeldend nog bekrachtigd door de actie i.s.m. burgemeester Opstelten en Boomerang waardoor het een landelijk bekend beeld werd. over het podium haar wel­ Het evenement heeft zich verder ontwikkeld en was behal­ ve erg gezellig ook een uniek samenwerkingsverband tussen luidende countrystem laat Rotterdamse kunstenaars en instellingen waardoor bezoe­ kers en campinggasten een breed programma voorgeschoteld kregen. Naast ludieke programmaonderdelen zoals de Tek­ horen. kelrace werden er ook excursies georganiseerd en konden de campinggasten kennis maken met de architectuur, geschiede­ nis en culinaire diversiteit van Rotterdam.

Zomerzondagen Metropolis Organisatie: Stichting Vrienden van het Park NRC Handelsblad Datum: 9 juli t/m 6 augustus 3.07.2006 Locatie: Park bij de Euromast Bezoekers: 7.000 Bijdrage: 3 18.000 Metropolis Festival De Zomerzondagen waren in 2006 bijna allemaal zeer zonnig Organisatie: Stichting Nemesis en warm. Maar ook op regenachtige dagen liet het vaste pu­ Datum: 2 juli bliek zich niet weerhouden om toch te komen. De Zondagen Locatie: Zuiderpark zijn een welkome verademing voor wie de drukte van de stad Bezoekers: 70.000 en de mega-evenementen even achter zich wil laten. De sfeer Bijdrage: 3 82.860 was weer vriendelijk en ontspannen en het zeer diverse pu­ Metropolis 2006 was warm en drukbezocht en had een goede bliek genoot zichtbaar. De organisatie heeft als vanouds met editie. Het programma was weer verrassend en wist veel pop­ veel gevoel voor detail en schoonheid voor haar bezoekers muziek liefhebbers op de been te brengen. Bands als The Gos­ een aantal heerlijke dagen neergezet. sip en Shout Out Louds behoren over een paar jaar misschien wel tot de groep bekende bands die na Metropolis groot wer­ Ortel Zomercarnaval den. Voorafgaand aan het festival vond, zoals gewoonlijk, Organisatie: Ducos Productions Metropolis in Town plaats, de warming-up in de Rotterdamse Datum: 29 juli clubs en poppodia. Metropolis maakte ook in 2006 haar repu­ Locatie: Centrum van Rotterdam tatie waar en heeft weer een stevig en vernieuwend program­ Bezoekers: 700.000 ma neer weten te zetten. Bijdrage: 3 214.130 De 21e editie van het grootste zomerfestival dat Rotterdam De Nieuwe Binnenweg leeft! kent, was zeer succesvol. Wederom was het feest in de stad Organisatie: Winkeliersvereniging Nieuwe Binnenweg en een zeer breed publiek genoot zichtbaar van de kleurrijke Datum: 1 juli Zomercarnaval Parade. Vooral aan de aankleding van de wa­ Locatie: Nieuwe Binnenweg gens was dit jaar meer aandacht besteed en deze vormden nu Bezoekers: onbekend, passanten meer een geheel met de prachtig aangeklede loopgroepen. Bijdrage: 3 2.500 Het Zomercarnaval neemt niet alleen landelijk een belangrij­ Dit initiatief van de ondernemers van de Nieuwe Binnenweg ke plaats in maar zelfs internationaal, wat te danken is aan de had een geslaagde eerste editie. Het centrumgedeelte van de professionele organisatie en de aandacht voor het cultuur­ Nieuwe Binnenweg werd om de paar meter bewoond door le­ goed uit de landen van herkomst. Een steeds groeiend aan­ vende beelden die geheel in stijl waren met de winkel of zaak tal nationaliteiten presenteert zich tijdens het Rotterdamse waar zij voor stonden. Elvis had een plekje voor Rotown, Dali Zomercarnaval. voor het Centrum Beeldende Kunst, Boeddha zat te mediteren voor de headshop. De beelden waren van hoge kwaliteit en de bezoekers aangenaam verrast. De Nieuwe Binnenweg Leeft! heeft haar doelstelling om de Binnenweg onder de aandacht van het winkelend publiek te brengen als bijzondere winkel­ straat zeker bereikt.

48 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Pet & Passion Parade Film-1 Pleinbioscoop Organisatie: Stichting Public Events Organisatie: Stichting Loeder Events Datum: 5 augustus Datum: 16 t/m 27 augustus Locatie: Schouwburgplein Locatie: Lloyd Multiplein Bezoekers: 3.500 Bezoekers: 20.000 Bijdrage: 3 40.000 Bijdrage: 3 35.000 Dit huisdierenevenement waarvan het concept als winnaar uit De Film-1 Pleinbioscoop was ondanks het slechte weer een FestiLab, festival innovatieprijs ‘05 kwam, had in 2006 haar succes. In de natste augustus sinds mensenheugenis wisten eerste editie. Aanvankelijk lieten de aanmeldingen voor de de bezoekers hun weg te vinden naar het Lloyd Multiplein. Pet & Passion Parade, een catwalk waar huisdier en eigenaar De Film-1 Pleinbioscoop toonde een gevarieerd programma zich op originele wijze konden presenteren, op zich wachten. voor een breed publiek. Absolute topper van de Film-1 Plein­ Op het laatste moment stroomden de aanmeldingen binnen. bioscoop in 2006 was ‘Crash’, maar ook ‘Me and you and De verschillende stands met bijzondere en originele dieren­ everyone we know’ was een groot succes. accessoires zagen er verzorgd uit en trokken de aandacht van vele huisdierbezitters. FFWD Heineken Dance Parade Organisatie: Stichting Rotterdam Dance Parade Datum: 12 augustus Locatie: centrum, eindfeest Katendrechtse Hoofd Bezoekers: 160.000 Bij de Chinees krijgt Lucy Bijdrage: 3 105.910 De 10e verjaardag van de FFWD Heineken Dance Parade was zelfs een eigen stoel in het ondanks de aanhoudende regen een groot openlucht dance­ feest. De wagens zagen er verzorgd uit en de organisatie had gehoor gegeven aan de oproep om meer aandacht te beste­ restaurant. den aan de uitstraling van de parade. De bezoekers lieten zich niet afschrikken door het weer en dansten door de regen ach­ ter de wagens aan. Een feestelijke parade van deinende para­ plu’s en regenjassen denderde door het centrum van de stad. Het eindfeest echter werd door het slechte weer minder druk bezocht dan in voorgaande jaren. Aan de line-up die uit natio­ Pet & Passion Parade naal en internationaal bekende dj’s bestond, heeft het zeker Metro ed. Rotterdam niet gelegen. 7.08.2006

FFWD Heineken Dance Parade

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 49 Op weg naar een avondje stappen moet de wandelaar of fietser gegrepen worden door de filmbeelden en even stil blijven staan. Cineboards Het is geen buitenbioscoop Dag van de Romantische Muziek Organisatie: Stichting Buitengoed maar kunst in de openbare Datum: 13 augustus Locatie: Park bij de Euromast Bezoekers: 20.000 ruimte: de digitale en Bijdrage: 3 30.000 De 20e editie van de Dag van de Romantische muziek viel op bewegende tegenhanger de enige zonnige dag in een periode van vier weken aanhou­ dende regen. Het park was weer vol met bezoekers uitgedost van kunst op bijvoorbeeld in pakken en jurken, die het feestelijke muzikale programma hebben bijgewoond. De Dag van de Romantische muziek heeft een geheel eigen doelgroep waaronder een relatief ouder rotondes. kernpubliek. Tijdens de afgelopen edities weet het ook steeds meer jongeren te trekken. Het prachtige park, de muziek en Cineboards de bezoekers zorgen samen voor de bijzondere tijdloze sfeer NRC NEXT die de organisatie van dit festival al twintig jaar met zorg weet 23.08.2006 neer te zetten.

Freshness Cineboards Organisatie: Stichting Kicky Organisatie: Stichting Picos de Europa Datum: 13 augustus Datum: 18 augustus t/m 9 september Locatie: Afrikaanderplein Locatie: Schouwburgplein Bezoekers: 4.700 Bezoekers: onbekend, passanten Bijdrage: 3 25.000 Bijdrage: 3 18.000 Het Urban lifestyle festival Freshness had in 2006 haar eerste Cineboards was ook in 2006 een bijzonder evenement bin­ editie. In het Afrikaanderpark zette de organisatie een breed nen de Rotterdamse Zomer aangezien het het enige pro­ Urban Street cultureprogramma neer met muziek, dans, ject is waar beeldende kunst aan bod komt. Passanten op het street art, sport en lifestyle. Bezoekers konden in de Fashion Schouwburgplein konden weer langer of korter kijken naar de Shop hun nagels en make-up laten doen en vervolgens fresh beelden die op de zijkant van het Pathé theater werden gepro­ op de foto. Freshness is het derde nieuwe festivalconcept op jecteerd. De opening vertoonde een verrassende film opgeno­ een rij binnen de Zomerfestivals, gericht op grootstedelijke men in de parkeergarage onder het Schouwburgplein, wat een jongerencultuur. bijzonder effect had voor de toeschouwers op ditzelfde plein.

50 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Rotterdams Straatfestival wereldhavendagen Organisatie: Stichting Rotterdams Straatfestival Organisatie: stichting wereldhavendagen Rotterdam Datum: 26 augustus Datum: 1 t/m 3 september Locatie: centrum Locatie: Leuvehaven, Wijnhaven, Oude Haven Bezoekers: 50.000 Bezoekers: 350.000 Bijdrage: 3 60.000 Bijdrage: 3 11.280 De organisatie was door financiële problemen genoodzaakt De Wereldhavendagen van 2006 stonden in het teken van ver­ om de 20e editie terug te brengen van drie dagen tot 1 dag. nieuwing en grenzen verleggen. Het thema sloot aan bij het Op verschillende centrumlocaties waren straattheateracts te toekomstplan haven 2020, waarin staat beschreven hoe de zien in combinatie met een spectaculaire acrobatenshow met komende jaren in Rotterdam aan een ‘kwaliteitshaven’ wordt motoren op het Schouwburgplein dat zowel in de middag als in gebouwd. De nautische demonstraties, waaronder het lance­ de avond te zien was. Er was volop publiek aanwezig in de bin­ ren van een vrije val boot, de World Port Parade en de demo nenstad mede dankzij het redelijk droge weer. van het nieuwe loodsvaartuig waren spectaculair en trok­ ken veel bezoekers. De vlettenrace trok veel jongeren naar Veerhavenconcert + Veerhaven Kidsconcert de wereldhavendagen. Leerlingen van VMBO scholen uit de Organisatie: Stichting Veerhavenconcert regio Rijnmond werden tijdens de race aangemoedigd door Datum: 26 en 27 augustus hun medestudenten. Na een vrijdag en zaterdag met schit­ Locatie: Veerhaven terend weer, stak er zaterdagavond een stevige storm op die Bezoekers: 5.000 zondag bleef aanhouden. Ondanks de storm kon het evene­ Bijdrage: 3 7.500 ment toch met het traditionele spetterende vuurwerk worden Dit uitstekend verzorgde festival met een kwalitatief goed afgesloten. klassieke muziek en opera programma was in 2006 weer succesvol. Tegen het prachtige decor van de Veerhaven was Havenfestival er veel publiek op de kade dat het muziekprogramma en de Organisatie: Havenmuseum entourage wist te waarderen. Nieuw was dit jaar het Veerha­ Datum: 2 en 3 september ven Kidsconcert op zondagmiddag. Deze eerste editie met een Locatie: Leuvehaven, Wijnhaven, Oude Haven uitvoering van het Nederlands Jeugdorkest, trok ondanks het Bezoekers: 23.300 wisselvallige weer behoorlijk wat bezoekers waaronder uiter­ Bijdrage: 3 10.000 aard veel kinderen. Het Havenfestival 2006 was ondanks het ruige weer op zon­ dag een geslaagd festival. De historische havens zagen er Danceground weer feestelijk uit. Bezoekers konden handmatig water op- Organisatie: Stichting Playground pompen voor de historische brandspuiten van de brandweer. Datum: 26 augustus Er waren schepen te bezichtigen en de waterbussen, stoom­ Locatie: Skatepark WestBlaak slepers en schepen van de havendienst voeren bezoekers af Bezoekers: 800 en aan vanaf het Willemsplein. Voor de kinderen was er een Bijdrage: 3 7.000 kinderplein met o.a. het scheepjesschuiven, dekzwabberen, Helaas werd, door het natte weer, Danceground verplaatst zakkendragen en trossen gooien. In de Oude Haven was het naar een binnenlocatie (Skateland) buiten het centrum. ook weer gezellig met de schippersmarkt en de vele shanty­ Dit bleek de enige mogelijkheid te zijn om, gezien de slech­ koren. Bij het Mariniersmuseum stonden heuse kanonnen en te weersomstandigheden, het festival doorgang te laten vin­ pantserwagens en de Boompjesrace was met slecht weer op den. Het festival heeft voorrondes georganiseerd in Den Haag zondag ook extra spannend. en Rotterdam en een finale in Rotterdam, en een landelijk bereik­weten te genereren onder skaters, boarders en BMX- Internationaal Shantykorenfestival fietsers. Het wedstrijdelement en de combinatie van verschil­ Organisatie: Stichting Shantyfestival Rotterdam lende disciplines trekken de jonge ‘sporters’ en hun achterban Datum: 1 t/m 3 september aan naast een relatief jong publiek (12- 20 jaar). Danceground Locatie: Oude Haven 2006 was ondanks de verplaatsing naar binnen een geslaagd Bezoekers: 25.000 evenement. Bijdrage: 3 4.000 Het Internationaal Shantykorenfestival is de afgelopen jaren een vast onderdeel geworden van het Havenfestival. Dit drie- daags festival bood de in totaal 33 Nederlandse shantykoren een podium om zich te presenteren aan een breed publiek in passende setting. De zeemansliederen schalden over het wa­ ter van de Oude Haven, oude tijden herleefden.

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 51 Bijlage 2 Overzicht September in Rotterdam

Sjongesjonge! Prachtig! Bravo! Riep de meneer naast mij. Daar valt niets aan toe te voegen.

Gergiev Festival Rotterdam AD/Rotterdams dagblad 11.09.2006

Gergiev Festival Rotterdam

Club Cruise Chess en Wat zien ik? De R’Uitmarkt sloot spetterend af met Organisatie: StG. Ondersteuning Culturele Initiatieven Coalition of the Wicked met o.a. Ziggi en Pete Philly. Datum: 1 september Nieuw evenement tijdens de R’Uitmarkt was de Nationale Locatie: 19 Clubs in Rotterdam Opera Beurs in de Doelen. Bezoekers: 2.500 Bijdrage: 3 30.000 Gergiev Festival Rotterdam Negentien Rotterdamse clubs (zeven meer dan in de eerste Organisatie: StG. Rotterdam Philharmonic editie) openden het nieuwe uitgaansseizoen met bands, mo­ (Gergiev) Festival deshows, vj’s en dj’s. Dit alles voor slechts één kaartje en met Datum: 8 t/m 17 september voldoende gratis vervoer tussen de locaties. Ongeveer 2500 Locatie: Concert– en congresgebouw De Doelen Clubcruisers bezochten met behulp van old-timers, riksja’s, Bezoekers: 19.500 tuktuk’s, hummers en limousines elk gemiddeld vijf clubs. Bijdrage: 3 22.500 In 2006 had het festival Vrijheid als motto. Zwaartepunt R’Uitmarkt vormden vier symfonische concerten door het Rotterdams Organisatie: Stg. Ondersteuning Culturele Initiatieven Philharmonisch Orkest, alle onder leiding van Valery Gergiev.­ Datum: 3 september Bijzondere concerten waren er ook in het Nederlands Architec­ Locatie: Schouwburgplein tuurinstituut en de Laurenskerk. Het Goethe-Institut Rotter­ Bezoekers: 15.000 dam presenteerde een tentoonstelling over muziek en politiek Bijdrage: 3 170.000 in Berlijn. Pathé Schouwburgplein en de Centrale Bibliotheek Alle Rotterdamse theaters, podia, gezelschappen en musea Rotterdam brachten een Russisch filmprogramma. Met een presenteerden het aanbod voor het nieuwe seizoen. Het pro­ zaalbezetting van 98% bij de symfonische concerten, en veel gramma was zeer gevarieerd met onder meer KUS, Ellen ten belangstelling voor de randprogrammering kijkt het festival Damme, Wende Snijders en previews van de musicals Narnia, terug op een geslaagde editie.

52 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals De (Internationale) Keuze van de Rotterdamse Schouwburg Let’s Stick Together Organisatie: Rotterdamse Schouwburg Organisatie: Alias / Vollaerszwart Datum: 3 t/m 24 september Datum: 1 t/m 10 september Locatie: Rotterdamse Schouwburg en div. locaties in de stad Locatie: Witte de Withstraat, Museumpark e.o. Bezoekers: 8.011 Bezoekers: Zie de Wereld van Witte de With Bijdrage: 3 65.000 Bijdrage: 3 30.000 Onder het Motto Happy now?! presenteerde de Rotterdam­ Aansluitend op het thema Feest verspreidde studio Vollaers­ se Schouwburg een selectie van voorstellingen die vaak een, zwart een stickervirus van fluorescerende stippen door het emotioneel, antwoord zochten op maatschappelijke vraag­ gehele Witte de Withgebied. Dit confettivirus gaf naast een stukken. Te gast waren internationaal vermaarde theater­ zeer feestelijke uitstraling ook een klimatologisch effect; als­ makers als Christoph Marthaler en Wayn Traub, maar deze of het sneeuwde. 6e editie kende ook veel Nederlandse (co-)producties, op di­ verse aantrekkelijke locaties verspreid over de stad. De dan­ sers van Krisztina de Châtel en de vuilnismannen van de Ro­ Het was kijken, verlekkeren teb speelden voor volle zalen Zooi op het RDM terrein. Het theatercollectief Wunderbaum presenteerde de première van en zelfs graaien geblazen in hun eerste speelfilm en speelden drie weken lang hun hele repertoire op de Kop van Zuid. In het Keuzecafé werd o.l.v. Rotterdam. Het mode­ Lex Bohlmeijer en Ingrid van Frankenhuyzen voorgesproken en nagepraat. Ook werd op 11 september stilgestaan bij de rol van kunst in onzekere tijden, vijf jaar na 9/11. Denkers, schrij­ minnend publiek kon alle vers en kunstenaars gingen hierover in discussie o.l.v. Michaël­ Zeeman. kanten op tijdens het kunst­ festival De Wereld van Witte de With.

De Wereld van Witte de With Textilia oktober 2006

De Wereld van Witte de With

De Wereld van Witte de With Buitenprogrammering voor de Wereld van Witte de With Organisatie: Stichting of je kunst lust Organisatie: Mothership Datum: 8 t/m 10 september Datum: 8 t/m 10 september Locatie: Witte de Withstraat, Museumpark e.o. Locatie: in en rond de Witte de Withstraat Bezoekers: 25.000 Bezoekers: Zie de Wereld van Witte de With Bijdrage: 3 125.000 Bijdrage: 3 30.000 Kunstenfestival De Wereld van Witte de With had als thema De Witte de Withstraat, Museumpark en omgeving verander­ Feest. Drie dagen lang waren de Witte de Withstraat, Museum­ den in een openluchtgalerie. Te zien was onder andere I.B.M. park en alle daar gevestigde kunstinstellingen podium voor (Interactive Broadcast Module), een wand van honderden beeldende kunst, theater, dans, fotografie, performance, mu­ lampen die te bedienen waren met een groot schakelpaneel. ziek, debat, poëzie, lifestyle en mode. Het festival werd, mede Hiermee maakte publiek zelf de mooiste gepixelde tekening dankzij fantastisch weer, beter bezocht dan ooit. De tentoon­ op de wand. Door de straat reed de mobiele sculptuur stellingen hadden een aanhoudende stroom bezoekers zowel Hersenauto van Olaf Mooij. Twee grote rode gordijnen van ’s middags als ’s avonds en bijna alle theater- en dansvoorstel­ Yvette Teeuwen sloten de straat steeds even af om een lingen raakten uitverkocht. De keuze voor nieuwe activitei­ groepje mensen te verzamelen voor een klein feestje, waarna ten rondom mode bleek succesvol. Straatacts als Monsieur zij weer verder konden. De dames Bliss trokken door het Culbuto, een 320 kilo levensgrote duikelaar en de door het gebied in en op een reusachtige taart. The Great White van festival geïnitieerde culinaire galerieroutes trokken veel be­ Martijne Rooker was een enorme glanzende witte, feestelijke langstelling en zorgden voor een levendige sfeer. (reukloze) drol die fier op de stoep stond.

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 53 MODETENT# 01/2006 Going to a Go-Go Organisatie: NieuweOntwerpers.nl Organisatie: Stichting Going to a Go-Go Datum: 8 t/m 10 september Datum: 8 t/m 10 september Locatie: William Boothlaan Locatie: Witte de Withstraat e.o. Bezoekers: Zie de Wereld van Witte de With Bezoekers: Zie de Wereld van Witte de With Bijdrage: 3 15.000 Bijdrage: 3 10.000 Naar model van de New York Fashion Week presenteerden De tweede editie van dit lifestyle festival werd gehouden tij­ NieuweOntwerpers.nl Rotterdams Modetalent in MODETENT. dens de Wereld van Witte de With. Diverse onderdelen doken De witte tent in de William Boothlaan waar de creaties werden gedurende dit weekend op in de straat. De voorronde van de vertoond was gedurende het hele festival afgeladen vol. Het forties, fifties & sixties Going to a Go-Go fashion award werd mode evenement bleek één van de grote trekkers van het fes­ gehouden in MODETENT. Oldtimers van de Scrapers Car­ tival. Drie dagen lang waren er shows op de catwalk van o.a. club reden door de straat. Cute Karin, winnares van de eerste Aleksandra Stojadinov (winnaar van de Frans Molenaarprijs), editie van Going to a Go-Go exposeerde in Hype. Ook de jive Truus Trendy en NieuweOntwerpers.nl. Zaterdagavond puil­ workshop op straat trok veel belangstelling. de de tent uit voor de voorronde van de Going-to-a-go-go Fa­ shion Award. Black Ball Organisatie: MAMA Gelukskaravaan Datum: 8 t/m 10 september Organisatie: Arminius Locatie: Witte de Withstraat, showroom MAMA, Gay Palace, Datum: 8 t/m 10 september Bezoekers: 3.845 Locatie: Arminius Bijdrage: 3 11.500 Bezoekers: 2.500 Het festival De Wereld van Witte de With werd officieel ge­ Bijdrage: 3 9.000 opend met Black Ball, een enorme zwarte vilten bal van kun­ Arminius organiseerde een breed programma rondom Geluk stenares Yvonne Dröge Wendell, die vervolgens een reis door met onder meer een geluksmarkt, de geluksdisco en master­ de stad maakte. Met hulp van Japanse toeristen rolde hij over classes flirten. Wetenschappers en kunstenaars bogen zich de Erasmusbrug. Op de markt op Zuid kreeg de bal veel be­ onder leiding van een geluksprofessor over de vraag; hoe ge­ langstelling, kinderen uit de hele buurt rolden en speelden er­ lukkig zijn Rotterdammers? Het Young at Heart chorus uit de mee in het Afrikaanderpark. In de showroom was de expositie VS zette in het kader van de Internationale Keuze een werve­ Lamball Bakra te zien, een verzameling van niet uitgevoer­ lende Sing a long neer. Op zondag veranderde Arminius in The de plannen, werk en ideeën die om verschillende redenen het church of fashion met de Mode Marché, een stock sample sale atelier nooit verlaten. MAMA organiseerde een traditioneel waar modeontwerpers hun voorraden en monster collecties goed openingsfeest in de Gay Palace. verkochten, begeleid door het optreden van mezzosopraan Lotte Bovi. In de tuin van Arminius organiseerde het CBK de High Tea and Talk waarin de highlights van De Wereld van Wit­ te de With werden toegelicht.

De Wereld van Witte de With

54 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Neo Beginners| Open Rotterdam Binnen het vertrouwde Organisatie: TENT. / CBK Datum: 8 t/m 10 september Locatie: TENT. en in de Witte de Withstraat concept is er toch ruimte Bezoekers: 3.122 Bijdrage: 3 14.000 voor nieuwe impulsen, met Voor de tentoonstelling Neo-beginners ging kunstenaar Reinaart Vanhoe met negentien Nederlandse en buitenlandse name op het vlak van de kunstenaars in op de mentale en fysieke ruimte die Rotterdam hen te bieden heeft. Uitgaande van de stedelijke conditie van Rotterdam schiepen ze perspectieven op de stad, op het po­ mode. De koerswijziging gen, falen en zijn. Tijdens het festival programmeerde TENT. diverse extra activiteiten waarbij het contact tussen publiek lijkt effect te hebben. en kunstenaar centraal stond. Met onder meer een zes uur durend Soundscape van Maarschalk en Kock, multimediaper­ Het publiek is gemiddeld formances van Lab[au] Koffie van Stichting B.a.d en wafels van de IJslandse kunstenares Finnbogadottir. jonger. Ook zijn er meer Street; behind the cliché Organisatie: Witte de With vrouwen op de been dan in Datum: 8 t/m 10 september Locatie: Witte de With, Museumpark e.o. andere jaren. Bezoekers: 6.414 Bijdrage: 3 19.000 De Wereld van Witte de With Met de tentoonstelling Street: behind the cliché wilde Wit­ AD Rotterdams Dagblad te de With voorbij de afgezaagde clichés van de ‘straatkunst’ 11.09.2006 en ‘straatcultuur’ gaan om de ideeën erachter aan het licht te brengen. Martin Boyce vervormde alledaags straat- of tuin­ meubilair, zoals afvalbakken of glanzende omheiningen, tot HAPPY ME (AND THE NEW WORLD) theatrale props in de kunstruimte; Tobias Buche en Sascha Organisatie: Roodkapje Hahn combineerden beelden uit hun persoonlijke leven met Datum: 8 t/m 10 september historisch beladen mediabeelden. Door middel van straatin­ Locatie: Roodkapje en de Witte de Withstraat terviews getiteld The Word on the Street werden de clichés Bezoekers: 6.500 van Rotterdam onderzocht; is de straat de ideale locatie voor Bijdrage: 3 7.000 het tonen van kunst? Roodkapje programmeert op de actualiteit en vroeg zich met Deelnemers aan de straatinterviews kregen een limited t-shirt de tentoonstelling HAPPY ME (AND THE NEW WORLD) af wat (ontwerper: Joachim Baan) waarmee zij tot eind 2006 gratis de kunst verliest als krakers niet langer zouden bestaan. Aan­ de tentoonstelling konden bezoeken. leiding was het mogelijk verbod op kraken. Het Rotterdamse collectief Taktakshitandtoiletpaper sloot zich drie dagen op in Firmeza Total; Favela Painting de etalage van Roodkapje en experimenteerde met kijken en Organisatie: Stg. tot beheer Museum Boijmans bekeken worden. Een buitenprogramma van muziek- en thea­ van Beuningen terperformances, een driedaags elektronisch kamerconcert Datum: 8 t/m 10 september en een krakersrestaurant waar bezoekers voor kostprijs kon­ Locatie: Boijmans Van Beuningen den dineren maakte het project tot een kritisch krakersfeest. Bezoekers: 2.419 Bijdrage: 3 10.000 Home Première De Straatgalerij toonde het werk van de twee jonge kunste­ Organisatie: Stichting Gil & Moti Homegallery naars Jeroen Koolhaas en Andreas Urhahn. In 2005 maakten Datum: 8 t/m 10 september zij een film over de rol van hiphop in de levens van jonge slop­ Locatie: Home Gallery, NFM en woningen in de Witte de penwijkbewoners in Brazilië. Deze expeditie zou een vervolg Withstraat krijgen; Favela Painting. Een ambitieus plan om een hele slop­ Bezoekers: 4.000 penwijk (favela) in Rio de Janeiro te bedekken met een monu­ Bijdrage: 3 22.000 mentale afbeelding. In het museum was een grote opblaasba­ Kunstenaarsduo Gil & Moti stelde een tentoonstelling sa­ re maquette te zien die de eerste fase van dit plan toonde en men over de impact van de digitale videocamera op ons pri­ waarop tevens de film werd geprojecteerd. vé leven. Om het effect van intimiteit te vergroten werden de werken niet alleen in het Nederlands Fotomuseum en de Ho­ NOW&WOW’s PEEPBOX megallery, maar ook in privé-huizen in de straat geplaatst. Organisatie: Stichting Picos de Europa Bezoekers werden langs deze huisbioscopen rondgeleid. Datum: 8 en 9 september Deelnemende kunstenaars waren o.a. Joep van Liefland en Locatie: Witte de Withstraat ZootenGenant. Bezoekers: zie de Wereld van Witte de With Bijdrage: 3 12.500

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 55 In de NOW&WOW Peepbox kreeg het begrip feest vorm door Hans Böhm. Het programma sloot aan op de tentoonstelling beelden uit de cinema te verbinden met uniek beeldmateriaal MATCH. Hierin gaan vijftien fotografen de ontmoeting of con­ uit ‘Ultra Desirable Dance- en Relaxclub’ Now&Wow. Hiervoor frontatie aan met meer dan honderdvijftig topsporters; oud werd gebruik gemaakt van archiefmateriaal van vj Elsbeth van en jong, van vroeger tot nu. Noppen (Nyo) en prive video-archief van Ted Langenbach, die als peeping tom achter de schermen en tussen het publiek Starfuck meets The Sups heeft gefilmd. De beelden werden vertoond op twee schermen Organisatie: Andresen Vintage Fashion die hoog in de straat waren geplaatst. Datum: 8 t/m 10 september Locatie: Witte de Withstraat – Schiedamse Vest BURNSTATION Bezoekers: Zie de Wereld van Witte de With Organisatie: V2_Organisatiie Bijdrage: 3 3.000 Datum: 8 t/m 10 september Mia Andrésen, beeldend kunstenares en modeontwerpster, Locatie: Witte de Withstraat presenteerde in samenwerking met Shiva Spaarenberg Star­ Bezoekers: zie de Wereld van Witte de With fuck meets The Sups 1977 Show. Starfuck liet zich inspireren Bijdrage: 3 2.000 door het roemruchte Rotterdamse hippiegezelschap the Sups. V2 bracht het project BURNSTATION van kunstenaarsgroep Vanuit een als woonkamer vormgegeven tent werd drie da­ Platoniq uit Barcelona naar De Wereld van Witte de With. gen lang een non-stop performance / modeshow getoond in BURNSTATION is een pleidooi voor gratis licenties en vrije uit­ de sfeer van vrije kunst en liefde. Starfuck meets the Sups was wisseling van muziekbestanden. Het mobiele muziekkopie­ een bijzondere, doorlopende show die voortdurend veel be­ station bestond uit een paar computers. Bezoekers konden kijks trok. langskomen met blanco cd’s om vanuit de database muziek op te nemen. Ook konden eigen composities worden meege­ IK KLIK bracht die weer door andere bezoekers van het festival en pu­ Organisatie: Nederlands FotoMuseum bliek uit andere steden konden worden gekopieerd. Datum: 8 t/m 10 september Locatie: Nederlands FotoMuseum Kunsthal Plus Bezoekers: 200 kinderen Organisatie: Kunsthal Bijdrage: 3 3.500 Datum: 9 en 10 september Met Ik KLIK bracht het Nederlands Fotomuseum een actie­ Locatie: Kunsthal ve kindertentoonstelling over fotografie en beweging in De Bezoekers: 611 Wereld van Witte de With. Dit educatieve maar vooral leu­ Bijdrage: 3 4.000 ke project leerde kinderen over beeld, beweging en moment­ Naar aanleiding van de tentoonstelling ‘Dinosaurussen Betre­ opname. Er waren fotopuzzels, supertrage films, razendsnel­ den op eigen risico’, konden kinderen in de Kunsthal komen le foto’s en workshops. Kinderen konden springen, rollen en schatgraven naar de geschiedenis van de dino’s. In een spe­ spelen met sluitertijden en werden zo zelf onderdeel van de ciale zandbak in het Museumpark gingen de jongste bezoe­ tentoonstelling. Kijkspecialisten gaven waar nodig uitleg en kers aan de slag als echte dino-experts. Ander onderdeel was begeleiding. Op de speciale kinderopening werd limonade ge­ ‘Tafelvoetballen met sterren’. Kinderen konden tafelvoetbal­ serveerd en in ruil voor een flyer van de tentoonstelling kre­ len met onder anderen zwemster Inge de Bruijn en schaker gen de kids een T-shirt mee.

De Wereld van Witte de With

56 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals De Wereld van Witte de With

Een sprookje voor je verhaal Het Fantastisch Bal Organisatie: Stichting Theaterproduktie Rotterdam Organisatie: Bonheur Theaterbedrijf Rotterdam Datum: 8 t/m 10 september Datum: 8 t/m 10 september Locatie: ro theater, William Boothlaan Locatie: Chabot Museum Bezoekers: zie de Wereld van Witte de With Bezoekers: 340 Bijdrage: 3 2.250 Bijdrage: 3 14.000 In een zeer charmante caravan voor het ro theater gaf schrijf­ Ter gelegenheid van de tentoonstelling Het Fantastisch Bal in ster Nelleke Zandwijk de bezoekers van De Wereld van Witte het Chabot Museum presenteerde Bonheur een voorstelling de With een sprookje retour naar aanleiding van hun persoon­ waarin de excentrieke Vlaamse kunstenaar Ensor tot leven lijk verhaal. Bezoekers vertelden haar over hun leven en kre­ werd gewekt. Een theatrale vernissage tegen het decor van gen dat na het festival omgetoverd tot een sprookje thuisge­ zijn etsen en schilderijen. In de voor Ensor kenmerkende gro­ stuurd. Het artistieke team van het ro theater overweegt om teske stijl werden de bezoekers van het museum bestookt met de sprookjes voortgekomen uit het project te gebruiken voor wat hem een leven lang bijna obsessief heeft bezig gehouden: voorstellingen in de toekomst. Een sprookje voor je verhaal Oostende, het licht, de zee, de duinen, het masker. Ruurt De was zowel voor bezoekers als voor het ro theater een bijzon­ Maesschalck regisseerde de voorstelling. der inspirerend project. Het ro theater was tevens een fijne gastheer voor de kijkdagen van de jaarlijkse Aanschouw Broodje Kutkoks Kunstveiling. Organisatie: Melle Smets Datum: 8 t/m 10 september 40 Rotterdamse Kunstenaars Vieren Feest Locatie: Witte de Withstraat Organisatie: Koopkunst Bezoekers: zie de Wereld van Witte de With Datum: 8 t/m 10 september Bijdrage: 3 2.000 Locatie: Koopkunst en Schilderstraat De Kutkoks verrijkten het culinaire aanbod van De Wereld van Bezoekers: 500 Witte de With met de Wereldkeuken uit een pakje. In hun gue­ Bijdrage: 3 4.000 rilla-broodjeskiosk was alles gratis en niets vers. De bezoeker Galerie Koopkunst nodigde 40 kunstenaars uit groot Rotter­ kon zich verbazen over de capriolen van de Kutkoks en gratis dam uit om een werk te maken met het thema Feest. Er werd proeven van de Hollandse happen uit de instant keuken. een expositiecatalogus samengesteld die bezoekers gratis Of, zoals de koks zelf tevreden aangaven; ‘De Rotterdammers meekregen in ruil voor het plakken van een sticker bij hun per­ weten wat smerig is!’ soonlijke favoriet. De tentoonstelling en de catalogus lieten een mooie verzameling zien van zeer uiteenlopende interpre­ taties van het thema Feest in schilderijen, tekeningen, sculp­ turen en fotografie.

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 57 werk dat informatie verspreidt, deelt en genereert. Niet via de Luka Bloom maakte zijn gebruikelijke kanalen, maar interactief en peer-to-peer. Dwars door de muren van de musea en instellingen heen maakte Audioguide de bezoekers en de makers onderdeel van het fes­ toehoorders deelgenoot tival. Bezoekers lieten testimonials achter en makers gaven inside informatie over de ideeën achter de projecten, uit eer­ van zijn stadswandeling die ste hand. na een lunch op de Oude The morning after the night before Organisatie: Moose Datum: 8 t/m 10 september Binnenweg, via de Witte de Locatie: Witte de Withstraat - Westersingel Bezoekers: zie de Wereld van Witte de With With naar het Wereld­ Bijdrage: 3 1.300 Moose bracht het werk van de Britse illustrator Owen Phillips museum leidde. naar De Wereld van Witte de With. Hij maakte een serie kar­ tonnen sculpturen en plaatste die langs de Westersingel. De werken waren weergaven van lege blikjes, wodkaflessen en andere overblijfselen van een feest, en toonden samen het moment dat het feest voorbij is, maar nog niet uitgevaagd.

’06 Europa Festival UK Organisatie: theater Lantaren/Venster Datum: 8 t/m 30 september Locatie: Theater Lantaren/Venster, Rotown, Dizzy Bezoekers: 4.135 Bijdrage: 3 14.000 De tweede editie van het Europafestival stond drie weken in het teken van film, dans, theater en muziek uit het United Kingdom. Theater Lantaren/Venster, initiator van het Europa­ festival, was thuisbasis, daarnaast waren er concerten en op­ tredens in Rotown, de Laurenskerk en jazzcafé Dizzy. Enkele Europa Festival ’06 UK edition hoogtepunten waren de dansvoorstelling Rosemary But­ AD Rotterdams Dagblad cher, het mini Sing-a-song festival met als hoofdgast Lou Rho­ 2.10.2006 des en het swingende optreden van jazz saxofonist Sowe­ to Kinch. Onder de titel Hidden Treasure toonde het festival recente Britse films die niet eerder gedistribueerd werden in Poetry Slam 2006 Nederland. Organisatie: Stichting Passionate Datum: 9 september Locatie: Witte de Withstraat - Schiedamsevest Bezoekers: 250 Bijdrage: 3 4.000 Op zaterdagavond namen jonge dichters het tegen elkaar op in de Poetry Slam. De Vlaamse Witte de With-kampioen 2005 Steven Grietens moest dit jaar zijn meerdere erkennen in Wit­ te de With-kampioen 2006: Sander Koolwijk. De Poetry Slam werd gehost door de WoordDansers met beats van DJ Evol D, visuals door VJ Matthijs Vlot en S-Alt, en optredens van de slammers Steven Grietens, Maarten Das, Shay Kreuger, San­ der Koolwijk en Marlies Somers.

PRST AudioGuide Organisatie: Bureau voor Tele(communicatie), Historiciteit & Mobiliteit Datum: 8 t/m 10 september Locatie: Witte de Withstraat, Museumpark e.o. Bellers: 350 Bijdrage: 3 10.500 Bezoekers konden zichzelf en elkaar informeren over hun er­ varingen tijdens De Wereld van Witte de With door middel van de PRST Audioguide. De Audioguide is een telefonisch net­ Jazz International Rotterdam

58 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Jazz International Rotterdam GDMW Festival Organisatie: Stichting Jazz International Rotterdam Organisatie: Stichting Passionate Datum: 29 september t/m 1 oktober Datum: 29 en 30 september Locatie: Concert –en congresgebouw De Doelen Locatie: Rotterdamse Schouwburg Bezoekers: 1.267 Bezoekers: 1.455 Bijdrage: 3 15.000 Bijdrage: 3 30.000 Dit festival stelt ieder jaar een muzikant of componist aan als GDMW vierde in 2006 haar tiende verjaardag. De hal van de artistiek leider. Voor de zesde editie van dit driedaagse festi­ schouwburg was aangekleed als Dizzy Jazz Café, de plek waar val was dat Jesse van Ruller. Optredens waren er onder meer GDMW Festival volgens de legende is ontstaan. Er waren vier van het duo Jesse van Ruller & Bert van den Brink, Der Rote premières: Het Zuidelijk Toneel, Scapino Ballet Rotterdam, Bereich, Monsieur Dubois en het Nelson Veras Trio. In de foy­ Wat Water Weet (de animatiefilm gebaseerd op een gedicht er van de Willem Burgerzaal was een foto-expositie en een uit­ van Ruben van Gogh), en het speciaal voor GDMW gemaakte gebreide jazzshop. Het publiek kon in de pauzes en na afloop filmportret van Remco Campert, Zacht Neerkomen. van de concerten genieten van DJ’s van Jazz Sole en Da Circle Verder waren er optredens van o.a. Adriaan van Dis, Joost of Sole. De Jazz Generation, een bigband van tieners, vormde Zwagerman, Bart Chabot, Gravenhurst (UK), An Pierlé & White zondagmiddag een extra attractie in de foyer. Velvet (B). Drukst bezocht was de act van Tom Barman (B), Wilfried de Jong en Michiel Romeyn die speciaal voor GDMW KunsthalKOOKT II Festival met het eenmalige Italiaans voor Beginners de hal Organisatie: Kunsthal van de schouwburg compleet op zijn kop zette. Datum: 29 september t/m 1 oktober Locatie: Kunsthal Bezoekers: 12.000 GDMW is in zijn soort het Bijdrage: 3 20.000 De Kunsthal wilde met dit evenement een zo breed mogelijk publiek bewust maken van het bestaan van kwaliteitseten en leukste, verrassendste en culinaire tradities. En daarbij ambachtelijke, kleinschalige be­ reidingswijzen voor de ondergang behoeden. Vier dagen lang meest relaxte schrijvers- en kwam het publiek genieten van proeverijen, kookdemonstra­ ties en uiteenlopende culinaire belevenissen. Hoogtepunten dichtersfeest van ons land. waren o.a. de duo-presentatie van dag- en nachtburgemees­ ter Ivo Opstelten en Jules Deelder, smaakshow voor kinderen door Pierre Wind, de lancering van de toekomstige Week van GDMW festival de Smaak en de Surinaamse geit aan het spit. AD Rotterdams Dagblad 2.10.2006

GDMW Festival

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 59 Bijlage 3 Overzicht Rotterdamse Winterfestivals

Centrumprogrammering

Intocht Sint Nicolaas Eneco Winterplein Organisatie: Stadscomité Intocht Sint Nicolaas Organisatie: Stichting Winterplein Datum: 18 november Datum: 8 december t/m 28 januari 2007 Locatie: Westerkade en centrum Locatie: Stadhuisplein Bezoekers: 15.000 Bezoekers: 24.500 Bijdrage: 3 10.000 Bijdrage: 3 5.000 De Sint kwam dit jaar voor de 55e maal aan in Rotterdam, dit Mede op initiatief van de horecaondernemers Stadhuisplein keer aan de Westerkade waar de Sinterklaasshow de kinderen is dit jaar het Winterplein midden in het centrum neergezet. vermaakte tot de goedheiligman voet aan wal zette. Burge­ Door te hoge temperaturen voor de tijd van het jaar startte meester Opstelten was er om samen met de Rotterdamse kin­ het Eneco Winterplein een week later dan gepland. Maar op 8 deren Sinterklaas waardig te ontvangen. Een bontgekleurde december was het zover, de schaatsbaan opende met een op­ stoet trok vervolgens door de stad om haar tocht te eindigen treden van Maud van “Sterren dansen op het IJs”. De ijspret op de Coolsingel. Zowel in 2005 als in 2006 ontving de orga­ op het Stadhuisplein liep door t/m januari 2007 met elke vrij­ nisatie van de Rotterdamse intocht een bijdrage in het kader dag- en zaterdagavond ijsdisco, elke woensdagmiddag kinder­ van de Winterfestivals om de intocht tot een evenement van disco en een curlingcompetitie. Rotterdamse allure te maken. Droomparade Centrumprogrammering Organisatie: Stichting Pacific Enterprises Unlimited Organisatie: Stichting Artiestenuitgang Datum: 8 december Datum: 25 november t/m 20 december Locatie: Centrum Locatie: Centrum Bezoekers: 5.000 Bezoekers: onbekend, passanten Bijdrage: 3 10.000 Bijdrage: 3 11.500 Ook in 2006 trok er weer een wonderlijke parade van verklede Elfjes te paard, een fietsend orkest van kerstmannen, winter­ kinderen, muzikanten en volwassenen in bijzondere kostuums se levende standbeelden, steltlopers, muzikanten en andere door de straten van Rotterdam. De Droomparade nam je mee winterse straattheateracts doken overal op tussen het winke­ naar de wereld van dansende elfjes en ondeugende trollen. lend publiek in het stadscentrum. Ook tijdens de Winterfes­ Een beeldend, dansant en muzikaal spektakel vol vuur en fan­ tivals toverden de acts van de centrumprogrammering vele tasie. De dansende en zwierende droomfiguren trokken van­ glimlachen op de gezichten van de verraste voorbijgangers. af de Schiedamse Vest door de binnenstad, de parade was te­ vens de opening van de tweede editie van Sprookjesstad.

60 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Kerstkransen of taferelen met engeltjes zijn niet

Programmering Kerstmarkt verkrijgbaar in de kraam Organisatie: Ducos Productions Datum: 9 t/m 23 december van Black Widow. De winkel Locatie: Lijnbaan Bezoekers: onbekend, passanten Bijdrage: 3 5.000 deed mee met de alterna­ Een kerstmarkt bestaande uit twintig vrolijk versierde chalets sierden vanaf de Lijnbaan tot aan het Binnenwegplein de stra­ tieve kerstmarkt die dit ten. Naast kersthebbedingen was er ook winters snoepgoed te vinden. Bezoekers konden een gratis ritje maken met een weekend op de Nieuwe arrenslee. Kerstkoren en straatacts bij de kerstmarkt maak­ ten de kerst-inkopen tot een winters genot in de binnenstad. Binnenweg is gehouden. Christmas Wonderland Organisatie: Ducos Productions Kerstmarkt Nieuwe Binnenweg Datum: 9 t/m 23 december Metro ed. Rotterdam Locatie: Coolsingel 18.12.2006 Bezoekers: 5.000 Bijdrage: 3 65.000 Zij is ondermeer bekend van de boekjes als ‘A is een aapje’. Tijdens de koopavonden voor Kerst zorgde Christmas Wonder­ De voorstellingen waren voor kinderen vanaf 2 jaar maar ook land voor extra sfeer en gezelligheid in de binnenstad. Met voor volwassenen zeer de moeite waard. In Theater Donner een levende kerststal, een Christmas Disco, een houthakkers- en het Bibliotheektheater stonden de dagen tussen kerst en show en een schaatsbaantje voor de allerkleinsten was er ver­ oud en nieuw geheel in het thema van deze sprookjes en ver­ maak voor jong en oud. Ook werden dit jaar de lichtjes van de tellingen uit de oude doos. Noorse kerstboom voor het stadhuis ontstoken door Burge­ meester Opstelten. Net als vorig jaar konden Rotterdammers Rotterdam Sprookjesstad hun kerstwens doorgeven en volgend jaar Kerst gaat er een Organisatie: Stichting Wensenwerk van in vervulling. Kerstkoren, gepofte kastanjes en alles wat Datum: 28 en 29 december bij winterse gezelligheid hoort was te vinden bij Christmas Locatie: Wereldmuseum, Theater Lantaren/Venster Wonderland. Bezoekers: 300 Bijdrage: 3 2.500 Intocht van de Kerstman Voor de tweede editie van Sprookjesstad organiseerde het Organisatie: Ducos Productions Wereldmuseum weer de Sprookjesnacht. Kinderen konden Datum: 16 december lekker lang opblijven, dansen, muziek maken en natuurlijk Locatie: Rotterdam Airport, Coolsingel wegdromen bij spannende sprookjes uit de hele wereld. Bezoekers: 4.000 Het Nationaal Onderwijsmuseum nodigde alle prinsen en Bijdrage: 3 3.000 prinsessen van Rotterdam uit voor de tentoonstelling over Niet alleen Sinterklaas maar ook de Kerstman had een officië­ sprookjesboeken en een voorleesmiddag. Theater Lanta­ le intocht in Rotterdam dit jaar. Hij kwam aan per helikopter op ren/Venster had een speciale Sprookjesstad Filmmiddag Rotterdam Airport en reisde met zijn gevolg per arreslee naar met prachtige tekenfilms als Duimelijntje en Het Gebochel­ de Coolsingel waarhij werd ontvangen door Burgemeester de Paardje. Met Cinemagie konden kinderen zelf animaties Opstelten. Ook de echte Coca-Cola kersttruck maakte deel uit maken. van de stoet. Hiermee werd in 2006 een begin gemaakt met wat wellicht een echte Rotterdamse traditie zal worden. Mobile Homme Organisatie: Stichting Kaal en Haar Rie Cramer festival Datum: 29 december Organisatie: Stichting Intorno Ensemble Locatie: Schouwburgplein Datum: 27 t/m 29 december Bezoekers: 2.500 Locatie: Theater Donner, Bibliotheektheater Bijdrage: 3 35.000 Bezoekers: 690 Op een van de laatste dagen van het oude jaar stond het thea­ Bijdrage: 3 10.000 terspektakel Mobile Homme van het Franse gezelschap Tran­ Stichting Intorno Ensemble organiseerde voor de tweede edi­ se Express op het Schouwburgplein. Op vijfendertig meter tie van de Rotterdamse Winterfestivals een festival met voor­ hoogte hing een levensgroot mobile van muzikanten en acro­ stellingen, tentoonstellingen en workshops rond het werk van baten boven het publiek. De show is geïnspireerd op de mobi­ Rie Cramer. In 2006 was het precies 100 jaar geleden dat het les die in kinderkamers hangen en bracht een combinatie van eerste werk verscheen van de hand van deze illustratrice. muziek, acrobatiek en special effects.

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 61 Bijlage 4 Overzicht Overige Activiteiten

Rotterdamse Museumnacht

Berbers Festival Rotterdam Hot Spots Organisatie: Vereniging Tilelli Organisatie: International Film Festival Rotterdam Datum: 13 en 14 januari Datum: 25 januari t/m 5 februari Locatie: De Doelen, Bibliotheektheater Locatie: Off_Corso en Centrale Bibliotheek Bezoekers: 1.500 Bezoekers: 440 Bijdrage: 3 10.000 Bijdrage: 3 3.000 Met Hot Spots wilde het International Film Festival Rotterdam Het Berbers festival werd georganiseerd in het teken van het internationaal jong audiovisueel talent transporteren naar Berbers nieuwjaar op 13 januari. Met een programma van mu­ Rotterdam. Hiermee hoopte zij met name de kernelementen ziek, theater, beeldende kunst, lezingen en debat kreeg het uit de verschillende lokale jongerenculturen uit te lichten. Off- publiek de kans om niet alleen de religieuze, maar vooral de Corso stond achtereenvolgens in het teken van jonge kunste­ culturele kanten van de Berberse identiteit te leren kennen. naars uit Mexico stad, Vilnius en Johannesburg. Het program­ Hoogtepunten van het festival waren de optredens van de ma bestond uit drie maal drie eigenzinnige en uitdagende Utrechtse Berbertalige band Imatlaa en de Berberse zangeres avonden vol muziek, performance, beeldende kunst, gastro­ Djura in de Doelen. nomie, nieuwe media en natuurlijk film.

Openingsreceptie IFFR Chinees Nieuwjaar Organisatie: International Film Festival Rotterdam Organisatie: V.C.O.R. e.o. i.s.m. Intercultura Datum: 25 januari Datum: 30 januari Locatie: Concert- en Congresgebouw de Doelen Locatie: De Doelen en centrumlocaties Bezoekers: 2.000 Bezoekers: 5.500 Bijdrage: 3 5.000 Bijdrage: 3 15.000 Traditiegetrouw ondersteunde Rotterdam Festivals ook in Het Chinees Nieuwjaar werd op 30 januari gevierd met acti­ 2006 de openingsreceptie van het International Film Festi­ viteiten en optredens voor de Chinese en de Nederlandse ge­ val Rotterdam. Het filmfestival werd geopend door de om­ meenschap. Op het Schouwburgplein werd de traditionele streden film ‘Heart beating in the dark’ van de Japanner Na­ leeuwen- en drakendans opgevoerd, gevolgd door een op­ gasaki Shunichi. Het festival sloot af met de film ‘Good night, tocht door het Rotterdamse ‘Chinatown’. Ter afsluiting van and good luck’ van de Amerikaan George Clooney. Het 35e de optocht werd onder veel belangstelling vuurwerk afgesto­ International Film Festival Rotterdam trok in totaal 358.000 ken. De hele dag was er een Chinese markt op de Westersingel filmliefhebbers. waar allerhande Chinese producten te koop waren.

62 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Het gebied rondom de Westkruiskade werd gedecoreerd met niet boven de muziek uit in elkaars oor te schreeuwen, geba­ gekleurde banieren. Speciaal voor de kinderen was er de lam­ rentaal was de voertaal van de avond. pionnenoptocht. Het avondprogramma bestond uit een Chine­ se variétévoorstelling in de Doelen. Cut for purpose Organisatie: Boijmans Van Beuningen Off_Corso Off the road Show-Pilot Datum: 21 en 22 april Organisatie: Barkode Produktiehuis Locatie: Straatgalerij Boijmans Datum: 9 februari Bezoekers: 180 Locatie: Off_Corso Bijdrage: 3 2.000 Bezoekers: 150 Onder de titel ‘Curious Little Sister Cuts for Purpose’ vulde Bijdrage: 3 5.000 een raster van kartonnen platen een aantal weken de straat­ Een totaalbeleving voor publiek, dat wilde de Off_Corso Off galerij. Door verschillende kunstenaars werden ruimtes uit the Road Show bieden; uitgaan met diepgang, een multidisci­ het karton gesneden en gezaagd. De ruimte die hierdoor ont­ plinaire totaalperformance met theater en veel ruimte voor stond vormde het decor voor dit tweedaagse evenement. Op jonge kunstenaars. De pilot-editie had als thema ‘Sneeuw­ vrijdagavond vond hier het programmaonderdeel A Certain wit met een zwart randje’, waarbij de sneeuw letterlijk over Brazillianness, Sound-Track-Stage plaats, waar onder meer het publiek neerdaalde. Verspreid over het jaar vonden in de gabber-icoon Paul Elstak en Hip-Hop DJ Mr Wix, elkaar en het Off-Corso na de pilot nog 5 edities van de Off The Road Show publiek uitdaagden tot een muzikale conversatie. Op zaterdag plaats. De speel- en ontmoetingsplaats voor zowel kunste­ was de finnisage en tevens de officiële opening van de Straat­ naars als bezoekers koos voor elke editie een nieuw thema galerij van Boijmans van Beuningen. waar een totaalperformance omheen werd gebouwd. Dré Wapenaar: Live & Die Canvas, steel & wood projects. Rotterdamse Museumnacht Organisatie: Chabot Museum Organisatie: StG. Rotterdamse Museumnacht Datum: 23 april t/m 31 juli Datum: 4 maart Locatie: Chabot Museum en villa’s Museumpark Locatie: 37 musea en galeries in Rotterdam Bezoekers: 1.500 Bezoekers: 12.000 Bijdrage: 3 5.000 Bijdrage: 3 15.680 Op bijzondere locaties in het gebied rond de Rotterdamse De Rotterdamse Museumnacht vierde haar eerste lustrum. Museumparkvilla’s werd voor het eerst een overzicht getoond Alle activiteiten stonden in het teken van ‘Twinkelingen in de van het werk van de beeldhouwer/ tentenbouwer Dré Wape­ nacht’ Met een passe-partout hadden bezoekers toegang tot naar. Bezoekers konden onder begeleiding van een gids een alle locaties en konden zij gratis gebruik maken van de Muse­ rondgang maken langs de kunstwerken in de verschillende umnachtbus en de Waterbus. De nacht opende bij Villa Zebra binnentuinen van de panden die normaal gesloten zijn. Naast met de locatievoorstelling ‘Havenhoofden’. Wende Snijders vroeg ruimtelijk werk van de kunstenaar werden ook ande­ zorgde voor kippenvel en lange rijen bij de Kunsthal met haar re projecten getoond, zoals het ‘Paviljoen van de leegte’, de chansons uit de tijd van Toulouse-Lautrec. Het Natuurhis­ ‘Koffiestand’ en de ‘Hooischuur’. Kleine nesttentjes voor vo­ torisch Museum Rotterdam stond helemaal in het teken van gels in de bomen van het Museumparkgebied dienden als Prikkels: Pijn & Pret, een grote tentoonstelling over het ze­ schakel tussen de verschillende tentoonstellingslocaties. nuwstelsel. Honderden gouden ballonnen van studio Vollaers­ Vanwege grote belangstelling werd het project met een Zwart werden door de bezoekers over de hele stad verspreid. maand verlengd. Dit jaar werd een kwalitatief publieksonderzoek uitgevoerd door Letty Ranshuysen. Nothin’ but the Real Rhythm ‘n Blues Organisatie: StG. Popverzamelgebouw Sencity Datum: 28 en 29 april Organisatie: St Skyway Locatie: Waterfront Datum: 25 maart Bezoekers: 206 Locatie: Nighttown Bijdrage: 3 6.000 Bezoekers: 1.300 Met Nothin’but the Real Rhythm & Blues bracht Waterfront Bijdrage: 3 5.000 niets dan echte Rhythm & Blues. Het festival kwam wat lang­ Deze avond voor doven, slechthorenden en horenden in zaam op gang en The Strikes opende het festival voor een Nighttown trok publiek uit heel Europa. Aroma DJ’s draaiden klein publiek. De optredens van onder meer Bo Weavil, Big hun geuren de zaal in en dansende muziektolken vertaalden Joe Louis en Nathaniel Mayer waren ook niet voor een stamp­ de optredens van de bands naar het publiek. Er was veel zorg volle zaal, maar daardoor niet minder van kwaliteit. De echte besteed aan de visuals en er werd gedanst op 32m2 trillende Rhythm & Blues liefhebber was erbij en heeft genoten. dansvloer. De podia werden voorzien van ‘buttkickers’ (appa­ raten die muziek omzetten in trillingen). Het publiek hoefde

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 63 Zaterdagen van Bezieling Verborgen Tuinen Organisatie: Stichting Wijkorgaan Stadsdriehoek Organisatie: Stichting Verborgen Tuinen i.s.m. Laurenskerk Datum: 9 t/m 11 juni Datum: 13 mei t/m 24 juni Locatie: Tuinen in Rotterdam Locatie: Grote Kerkplein Bezoekers: 25.000 Bezoekers: 1.000 Bijdrage: 3 1.500 Bijdrage: 3 1.350 Het publiek kreeg de kans om verschillende fiets- of wandel­ De Zaterdagen van Bezieling bestonden uit een serie cultu­ routes af te leggen langs grote en kleine bijzondere tuinen rele dagen waarmee het Grote Kerkplein onder de aandacht in Rotterdam. De 4 routes liepen door Centrum, Zuid, Kralin­ van het publiek werd gebracht. Het thema van dit jaar was gen en Hillegersberg. Onder de noemer ‘Verhalenderwijs’, een ‘De sterkte van de stad door haar multiculturaliteit’. Theater, Rotterdams vertelproject van ouderen uit verschillende cul­ dans, muziek, mode en lezingen van artiesten en sprekers uit turen, werden op enkele plaatsen op de route ook verhalen alle windstreken vormden een bontgekleurd programma-aan­ verteld. Mede door andere activiteiten in Rotterdam zoals de bod op het Grote Kerkplein. Volvo Ocean Race, de start van het WK voetbal en een tempe­ ratuur van 30 ° C, waren de bezoekersaantallen wat lager dan DANSnacht voorgaande jaren. Organisatie: Meekers en collega-dansgezelschappen Datum: 27 mei FC de Unie Locatie: Rotterdamse Schouwburg Organisatie: I love Mayem Bezoekers: 1.250 Datum: 11 t/m 25 juni Bijdrage: 3 8.000 Locatie: Nighttown De Rotterdamse dansgezelschappen bundelden hun krachten Bezoekers: 930 en toverden de Rotterdamse Schouwburg om tot een danspa­ Bijdrage: 3 2.000 leis. Trouwe dansbezoekers en nieuw publiek kregen de kans Tijdens het WK voetbal werden bij FC de Unie sport, muziek, om met één toegangsbewijs de Rotterdamse professione­ theater, literatuur en Rotterdamse eigenzinnigheid samen­ le dans in al haar verscheidenheid op laagdrempelige wijze te gebracht. Het evenement duurde zolang als het Nederlands zien. De DANSnacht was behalve een succesvol evenement, elftal in de wedstrijd was; van 11 t/m 25 juni. Florentijn Hof­ waar de artistieke kwaliteit van de Rotterdamse dans goed mans ‘Campagne voor Oranje’ kleurde de stad en ook Night­ naar voren kwam, een samenwerking op gebied van marke­ town voor de gelegenheid geheel oranje. Verschillende gasten ting en educatie. De verschillende gezelschappen brachten voorzagen de wedstrijden van commentaar en muzikale bege­ (delen van) voorstellingen ten tonele, daarnaast kon het pu­ leiding. Benjamin Herman, Jules Deelder, Jack Kerklaan, Ted bliek deelnemen aan workshops en tijdens het Bal Moderne Langenbach en vele anderen begeleidden het publiek bij het zelf meedansen met de professionals. De Schouwburg was uit­ gejuich om de overwinning en uiteindelijk bij de tranen om de verkocht, de sfeer was open en gastvrij. nederlaag.

Rotterdam 666 Jaar Primitive! Volume 3 Organisatie: Stichting Rock ‘n Roll Highschool Live Organisatie: Stichting Popverzamelgebouw Datum: 6 juni t/m 1 december Datum: 21 t/m 24 juni Locatie: diverse locaties in het centrum Locatie: Waterfront Bezoekers: 10.000 Bezoekers: 1.740 Bijdrage: 3 20.000 Bijdrage: 3 3.000 Op 06-06-06 om 12 uur ’s nachts was het 666 jaar geleden dat Voor de derde editie van dit garage festival Primitive! kwa­ Rotterdam haar stadsrechten kreeg. In dit kader organiseerde men garagerockers van heinde en verre (60% buitenland­ Rock ’n Roll Highschool Live het zes maanden durende festival se bezoekers) naar Rotterdam om zich drie dagen lang onder Rotterdam 666. Met een multidisciplinair programma werd de te dompelen in live muziek. Primitive! staat voor (neder-) beat donkere kant van Rotterdam en haar geschiedenis onder de en rock & roll uit de jaren ‘60 en alles wat daarbij hoort. Over­ aandacht gebracht. Het festival werd door burgemeester Op­ dag konden bezoekers op de platenbeurs terecht of bij Ro­ stelten geopend in het Schielandhuis met een programma in town voor een Rock’n’Roll Brunch met een Transworld Gara­ het teken van de Middeleeuwen. Het programma was divers ge-Beat Quizzz . De avonden werden gevuld met optredens en er was voor veel doelgroepen wat te beleven. Zo was er een van bands als The Madd, The Strollers en vele anderen. Verder 666 tocht met de Snerttram, een LARP middag in het Kra­ stonden doorlopende cinema en de expositie Nederbiet! in ga­ lingse Bos en de Holy Cow cruises (stadstochten op chopper­ lerie V!P’s International op het programma. fietsen) organiseerden een route langs de duistere plekken in de stad. Bij aankondiging van het festival kwamen vanuit de Festival op Zuid christelijke gemeenschap verontruste reacties op het plan. Organisatie: Jeugdtheatergezelschap het Waterhuis De titel kreeg daarom de toevoeging ‘jaar’ om duidelijk te ma­ Datum: 29 juni t/m 7 juli ken dat het om een verjaardag ging. Hierna kwam de gemeen­ Locatie: Afrikaanderplein schap zelf met een programmaonderdeel; een reeks lezingen Bezoekers: 2.000 over het getal 666 in de Bijbel die vanaf 7 juni elke 7e van de Bijdrage: 3 4.000 maand werden gehouden. Het Festival op Zuid in het Afrikaanderpark werd opgezet rondom de voorstelling Vuka Vuka van jeugdtheatergezel­ schap Het Waterhuis, over het leven van de straatkinderen uit

64 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Johannesburg en Pretoria. In samenwerking met buurtorgani­ breden en nieuw publiek aanspreken en dat lijkt, met 3500 be­ saties en scholen werd de wijk zoveel mogelijk bij het festival zoekers en 80 enthousiaste vrijwilligers, te zijn gelukt. betrokken. Jongeren hielpen bijvoorbeeld met opbouw, pu­ blieksbegeleiding en catering. Het randprogramma bestond Africa in the Picture uit lokale bands, rappers, DJ’s en breakdance battles. Aan­ Organisatie: Stichting Notorious Film vankelijk waren de bezoekers van de wijk wat onwennig, maar Datum: 7 t/m 16 september toen het festival eenmaal op gang was gekomen werd het Locatie: Cinerama door publiek uit de Afrikaanderwijk enthousiast ontvangen. Bezoekers: 200 Bijdrage: 3 3.000 Nacht van Erasmus De negende editie van dit van oorsprong Amsterdams film­ Organisatie: Stichting Erasmushuis Rotterdam festival werd in 2006 uitgebreid naar Rotterdam met pro­ Datum: 11 juli gramma in filmtheater Cinerama. De films met het overkoepe­ Locatie: Laurenskerk lende thema ‘Reframing Tradition’ lieten het moderne Afrika Bezoekers: 250 zien als ook een reflectie op het verleden met oog voor Afri­ Bijdrage: 3 2.000 ka’s geschiedenis en traditie. Naast een aantal prachtige films De eerste Nacht van Erasmus werd georganiseerd in het ka­ was er de Funky Line Up dansavond met Afrikaanse artiesten der van de sterfdag van Erasmus; de nacht van 11 op 12 juli en westerse artiesten met Afrikaanse roots. 1536. Een lezing over de wijze en de dwaze zotheid toonde hoe actueel het 500 jaar oude werk, De lof der Zotheid, nu nog is. Bazar Curieux Om middernacht sloeg de klok van de Laurenskerk twaalf keer Organisatie: Stichting Motel Mozaïque (tegenwoordig slaat deze niet meer na 22:00 op verzoek van Datum: 16 september de bewoners rond de kerk) en er werd een krans gelegd bij het Locatie: Now & WOW standbeeld van Erasmus. Middeleeuwse muzikanten, een nar Bezoekers: 2.081 en fakkeldragers gaven de nachtelijke wandeling voor het pu­ Bijdrage: 3 7.500 bliek een bijzondere uitstraling. Met de eerste Nacht van Eras­ Omdat Nighttown dit jaar niet beschikbaar was verhuisde mus werd een start gemaakt voor een nieuwe traditie; de or­ Bazar Curieux naar Now&Wow. De graansilo bleek een uitste­ ganisatie wil Erasmus een duidelijker plaats in het stadsbeeld kende locatie voor de 7e editie van dit festival. Bezoekers kon­ van Rotterdam geven, met name door het uitdragen van zijn den een gidstocht maken door het gebouw en zo de geschie­ gedachtegoed. denis van dit reusachtige industriële pand leren kennen. Het muzikale programma bestond uit optredens van onder­ Chinees Cultureel festival meer de Canadese Peaches, de Amerikaanse band Liars, en Organisatie: OBR / Tak vormgeving de Belgische elektronica act Stijn. Ook andere zintuigen wer­ Datum: 26 en 27 augustus den geprikkeld in het Laboratoire du Touche. Bazar Curieux Locatie: Westersingel / Eendrachtsplein was, net als de locatie, een mix van plezier, cultuur, passie en Bezoekers: 18.000 een beetje gekte. VPRO’s 3VOOR12 en MTV deden uitgebreid Bijdrage: 3 2.000 verslag op Internet en TV. De Westersingel veranderde voor het Chinees Cultureel festi­ val twee dagen lang in een openluchtpodium. De singel werd Drum Corps Rocks the Town aangekleed met grote waterlelies en er waren diverse muziek- Organisatie: Drum Corps Europe en dansoptredens. Bezoekers konden een tocht maken langs Datum: 22 september Chinese eet- en marktkramen en er werden massages en accu­ Locatie: Buitenlocatie Centrum punctuur-demonstraties gegeven. Ook waren er tentoonstel­ Bezoekers: 500 lingen met traditionele en moderne Chinese beeldende kunst. Bijdrage: 3 6.000 Voorafgaand aan het evenement werd op vrijdagavond voor Op zaterdag 23 september vond in het Sparta stadion de zo’n duizend gasten een traditioneel Chinees diner georgani­ Drum Corps Europe Championship plaats. De avond ervoor seerd door de gemeente Rotterdam in samenwerking met de werd in de binnenstad ruchtbaarheid gegeven aan dit evene­ vereniging van Chinese ondernemers. ment met Drum Corps Rocks the Town. Verschillende (inter­ nationale) showkorpsen gaven een verrassend optreden op Baroeg 25 jaar Open Air 2006 de trappen van het WTC. Deelnemers waren onder meer veel­ Organisatie: Stichting O. J.C. Baroeg voudig Engels kampioen The Senators en Jong Avalance, een Datum: 2 september jeugdkorps uit Vlaardingen dat de aftrap gaf. Het koopavond Locatie: Baroeg, Spinozapark publiek reageerde enthousiast en verzamelde zich in grote Bezoekers: 3.500 getale rondom het spektakel. Bijdrage: 3 7.500 Ter gelegenheid van het 25 jarig jubileum van Baroeg werd het eerste Baroeg Open Air festival georganiseerd. Op het hoofdpodium in het Spinozapark en in Baroeg zelf werd een gratis programma gepresenteerd met de muziekstijlen die bij Baroeg de afgelopen 25 jaar op het menu stonden. Met bands als Suicide Commando, Das Ich, Textures, Backfire!, Secrets Of The Moon, en The Hangmen kon de alternatieve scène haar hart ophalen. Met dit festival wilde Baroeg haar netwerk ver­

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 65 Atalanta Ladyfest is een wereldwijde organisator van evenementen Organisatie: Stichting Atalanta voor en door vrouwen. Doel van Ladyfest is om vrouwelijke ar­ Datum: 28 september t/m 28 oktober tiesten een podium te bieden en talentvolle vrouwen en mei­ Locatie: Hal 4 den aan te moedigen. Het eerste Ladyfest vond plaats in Wa­ Bezoekers: 5.868 shington in 2000 en sindsdien zijn over de hele wereld edities Bijdrage: 3 10.000 van de grond gekomen. Naast bandoptredens waren er ook Hip Hop Opera Atalanta liet zich inspireren door de Griek­ films en exposities en kon je dj-en met Lady Aïda. Op zaterdag se mythe over de wraakgodin Atalanta, de rellen in Parijs en was er in samenwerking met Dizkuzz een workshop ‘Hoe or­ L.A. en speelde zich af in Rotterdam, in de nabije toekomst. ganiseer ik een festival’. Mannen waren zeker ook welkom én Een groep jongeren wordt na een klein misdrijf op de hielen aanwezig op de eerste editie van Ladyfest Rotterdam. gezeten door de autoriteiten. Eén van hen wordt aangereden op de drukke Coolsingel, wat tot zes dagen aanhoudende rel­ Bekend Maakt Bemind len leidt. Vooral de muziek van E-Life en de vormgeving van Organisatie: Stichting Newroz Waanzee maakten de voorstelling tot een interessant geheel. Datum: 28 oktober De voorstelling werd wegens succes een week geprolongeerd. Locatie: Cultureel centrum ‘t Klooster Bij de voorstelling verscheen een educatief pakket over de Bezoekers: 300 mythe Atalanta, de rellen en opera. Bijdrage: 3 3.000 Onder de titel ‘Bekend maakt bemind’ organiseerde Stichting DD Club Newroz dit laagdrempelige kleinschalige festival. Doelstelling Organisatie: Stichting Enviu van het festival was om met een cultureel diverse programme­ Datum: 7 oktober ring publiek met verschillende culturele achtergrond bijeen te Locatie: off_corso brengen en zo elkaar te ontmoeten en te leren kennen. Op het Bezoekers: 1.400 programma stonden onder meer drumbands, Marokkaanse Bijdrage: 3 2.000 zang, Bollywooddans en de Antilliaanse Dr Johnny & Mc Al­ Enviu Foundation ontwierp een concept om hip en trendy drin. Het publiek was al even multicultureel als de program­ en toch verantwoordelijk te produceren en consumeren: De mering. Turkse, Marokkaanse, Iranese, Hindoestaanse en Suri­ Duurzame Dance Club. Onder de naam ‘Critical Mass’ werd naamse Rotterdammers vonden hun weg naar het festival. in een uitverkochte Off_Corso uitgaan en (onderzoek naar) duurzaamheid samengebracht tot een succesvol geheel. Dit Going to a Go-Go festival experimentele en innovatieve project met een programma Organisatie: Stichting Going to a Go-Go van verschillende muziekstijlen, interactief design, culinair Datum: 4 november theater en mode werd in de landelijke en internationale pers Locatie: Balzaal Engels, Groot Handelsgebouw geprezen. Zo werd duurzaamheid op een eigentijdse wijze on­ Bezoekers: 350 der de aandacht gebracht bij clubbers en clubeigenaren. Bijdrage: 3 3.500 De derde editie van dit festival was tevens de finale van de Meet the Streets Going to a Go-Go ontwerpwedstrijd. De finalisten van de voor­ Organisatie: Stichting Mind the Generations ronde, die plaatsvond tijdens festival De Wereld van Witte de Datum: 29 oktober With, werden uitgedaagd hun collectie te ontwerpen met het Locatie: Maassilo thema ‘Hillbilly Western goes Mexican Voodoo’. Dit resulteer­ Bezoekers: 2.500 de in verschillende interpretaties van stijlen van de thirties, Bijdrage: 3 10.000 forties, fifties en sixties. Nieuw in deze editie was de fotografie­ Dit nieuwe multidisciplinaire jongerenfestival rond de Neder­ wedstrijd. Deelnemers fotografeerden de show tijdens de landse straatcultuur hield een succesvolle eerste editie in voorrondes. De winnaar van de ontwerpwedstrijd won een Now&Wow. De oude maassilo was, met haar rauwe uitstra­ fotoshoot door de winnaar van de fotowedstrijd in de NL10. ling, een ideale plek voor een festival dat de straatcultuur ver­ Deelnemers uit beide categorieën werden beoordeeld door tegenwoordigt. Het festival vond plaats op zondagmiddag en een vakjury. Naast de wedstrijden bestond het originele life­ was daarmee ook goed toegankelijk voor een vrij jonge doel­ style-festival uit een expositie, workshops, festivalmarkt en groep. Publiek kon sneekers laten costumizen door profes­ verschillende bands en DJ’s. sionele tekenaars. Er was een streetart expo en streetdance kampioenschappen, breakdance shows en dans work outs. Cinema Lokaal 10 x 10 Ook straatsport kwam aan de beurt met bmx demonstraties Organisatie: Stichting Nieuwe Rotterdamse Cultuur (NRC) en de eerste kampioenschappen van Freerunning. Beat­ Datum: 5 t/m 11 november boxers, DJ’s en rappers verzorgden een succesvol muzikaal Locatie: 10 Locale Cultuurcentra programma. Op de mainstage trad Opgezwolle als hoogtepunt Bezoekers: 1.179 en afsluiter op. Bijdrage: 3 3.000 Cinema Lokaal 10x10 liet gedurende 10 dagen in 10 deelge­ Ladyfest meenten in Rotterdam arthouse films zien aan een lokaal pu­ Organisatie: Stichting Popverzamelgebouw bliek. Een kwalitatief goed filmprogramma werd hiermee op Datum: 27 t/m 29 oktober laagdrempelige wijze aangeboden voor verschillende doel­ Locatie: Waterfront groepen en leeftijden in de eigen deelgemeente. Deze editie Bezoekers: 378 stond helemaal in het teken van muziek met onder meer Walk Bijdrage: 3 2.500 the line over Johnny Cash, Ja zuster, nee zuster om mee te

66 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals zingen en Lagromas negras van Sonia Herman Dolz over een de jury is zij een theaterbeest met veel speelervaring en ta­ Cubaanse band van gemiddeld 84 jaar. Het randprogramma lent. Het gastoptreden bij de finale werd verzorgd door Arie & bestond uit lezingen, workshops en live optredens. Het festi­ Silvester en de presentatie van het festival was in handen van val werd geopend door de wethouder van Participatie & Cul­ oud-finalist Richard Groenendijk. Het festival werd uitgezon­ tuur, waarna de zwijgende film The Rink van Charlie Chaplin den door BNN, de nieuwe mediapartner van het festival. werd gespeeld met muzikale begeleiding van Pianiste Maud Nelissen. RESFEST, the Dutch Mix Organisatie: Stichting D-Nerve Lab REMF-Pilot Datum: 1 t/m 3 december Organisatie: Stichting Rotterdam Electronic Music Festival Locatie: Off_Corso, Orange Flagship Store Datum: 9 t/m 11 november Bezoekers: 200 Locatie: diverse clubs & locaties centrum Bijdrage: 3 10.000 Bezoekers: 10.647 Het 10e Resfest Digital Film Festival presenteerde een pro­ Bijdrage: 3 15.000 gramma van korte films en muziekvideo’s, workshops en live­ Rotterdam is rijk aan DJ’s, producers, platenzaken en clubs muziek. Het festival heeft edities in New York en 35 ande­ die gespecialiseerd zijn in elektronische muziek. Met de pilot re steden, waaronder Rotterdam. Dit jaar had Resfest met editie van REMF wilde de organisatie Rotterdam dan ook op de subtitel The Dutch Mix speciale aandacht voor nationa­ de kaart zetten als Electric City. Naast de avondprogramma’s le en locale producties. Films waren er onder meer van Red­ in verschillende clubs waren er overdag demonstraties van man (Rotterdam) en de hip-hop documentaire Rock the Bells de nieuwste versie van Cubase in Off_Corso en presenteerde over de legendarische WU-Tang clan. Het drie dagen durend Speedy J zijn nieuwe dvd Umfeld in V2. In het Hilton, het crea­ festival dat zich afspeelde in Off-Corso en de Orange Flagship tive center van REMF, werden diverse workshops en master­ Store trok niet veel bezoekers in tegenstelling tot de editie in classes gegeven. De target van 25.000 bezoekers werd, on­ Amsterdam. danks veel persaandacht, helaas niet gehaald. Het festival sloot mede hierdoor af met een tekort. Toch heeft de organi­ Numoonfest satie genoeg vertrouwen in een nieuwe editie in 2007. Organisatie: Stichting Nu Music Network Datum: 7 t/m 10 december BoulevART Locatie: theater Lantaren/ Venster, CBK Organisatie: De KunstSuper Bezoekers: 1.800 Datum: 21 november t/m 21 december Bijdrage: 3 10.000 Locatie: Tussendijken Met Numoonfest was het in Lantaren /Venster vier dagen lang Bezoekers: 500 kijken, luisteren en vooral genieten van een avontuurlijke mix Bijdrage: 3 5.000 van nu-jazz, nu-soul, funk, hiphop, electro, soundscapes, film Onder de titel BoulevART presenteerde de KunstSuper een en multimedia. De stichting Nu Music network werkte voor de maand lang kunst, cultuur, verhalen en feest in Bospolder- programmering samen met (inter)nationale independent la­ Tussendijken. Het evenement werd georganiseerd in samen­ bels. Met als thema: ‘Unity in Diversity’ verzamelden de pro­ werking met Com.Wonen. Bewoners kregen de kans kennis te grammeurs een breed gezelschap van nationale en internatio­ maken met de creatieve ondernemers in de wijk. Voor het pro­ nale muzikanten. Ian Simmonds, Monsieur Dubois, Ben Mono, grammaonderdeel de Kunstroute hadden zeven kunstenaars Benny Sings en vele anderen zorgden samen met het publiek in leegstaande huizen de ruimte op eigen wijze vormgegeven. voor een geweldige sfeer. Bezoekers werden rondgeleid langs deze panden en konden de woningen én de kunst ongedwongen bekijken. Een ander Onderzoek ‘Urban’ Music Events programmaonderdeel was ‘Vuurverhalen’ waar publiek mocht Organisatie: Stichting Epitome Entertainment aanschuiven bij vuurkorven met verhalenvertellers. Het Bijdrage: 3 2437.50 geplande eindfeest kon helaas geen doorgang vinden i.v.m. Rotterdam Festivals verstrekte een opdracht aan Epitome problemen omtrent de vergunning. voor een onderzoek dat op een inzichtelijke manier in kaart brengt wat de bestaande, relevante seminars of Cameretten festivals zijn op het gebied van jonge, grootstedelijke Organisatie: Stichting Cameretten muziekfestivals in Nederland en Europa . Hoeveel van deze Datum: 22 t/m 24 november evenementen zijn er en waarin onderscheiden zij zich van Locatie: Nieuwe Luxor elkaar? Wat is het potentiële (vak) publiek? Waar liggen de Bezoekers: 5.100 kansen voor Rotterdam op dit gebied? Het rapport wordt Bijdrage: 3 14.300 verwacht in februari 2007. Cameretten is het oudste cabaretfestival van Nederland. Voor de 41e editie werden uit bijna 80 kandidaten 9 deel­ nemers geselecteerd voor de voorrondes. In de finale in het nieuwe Luxor streden de eerste drie om de prijzen. Came­ retten werd gewonnen door Daniël Arends. Hij sleepte zowel de juryprijs als de publieksprijs in de wacht. De jury zei over Arends: ‘Zijn spervuur aan goed geconstrueerde grappen, vaak met een goede dosis zelfspot en dubbele bodems, komt aan’. De persoonlijkheidsprijs ging naar Ellen Dikker. Volgens

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 67 Bijlage 5 Medewerkers Rotterdam Festivals

Chantal Bettonviel traffic coördinator Aukje Bolle projectmedewerker evenementenbeleid Cynthia van Dijk telefoniste / receptioniste Yolanda Ezendam inhoudelijk projectcoördinator Rotterdam 2007 Anouk Estourgie projectcoördinator Sites & Stories Rotterdam 2007 Marije Hartman medewerker secretariaat René Helms manager ticketshop Rotterdams Uitburo Monica Huibers projectleider Rotterdamse Zomerfestivals / Winterfestivals Heleen Hulshof projectleider September in Rotterdam / Overige Activiteiten Petra Kalkman assistent office manager / projectleider CAR Pieter Kuster projectleider Rotterdam 2007 Dewi Lammerding hoofdredacteur DIMI Irma van Lierop hoofd afdeling publieksontwikkeling Johan Moerman directeur Marieke Müller medewerker ticketshop Rotterdams Uitburo Louisa Perreyn office manager Monique van der Salm projectmedewerker Rotterdam 2007 Gülfidan Saraç medewerker ticketshop Rotterdams Uitburo Rinske Schellekens projectleider Rotterdams Uitburo Agnes Warntjes coördinator afdeling publieksontwikkeling Sanne Westbroek medewerker ticketshop Rotterdams Uitburo Mariska van Wezel communicatiemedewerker Rotterdams Uitburo Femke van De Wiel projectleider Musea Rotterdam en Opera Rotterdam / jongerenmarketing a.i. Anne Wijnen persvoorlichter

Elsbeth Grievink hoofdredacteur DIMI | uit dienst Esther Muñoz Grootveld projectleider Festilab | uit dienst Adiam Kiflemariam telefoniste / receptioniste | uit dienst Muriel van der Klei projectleider jongerenmarketing | uit dienst Marijke van der Lely projectmedewerker jongerenmarketing | uit dienst Michelle Wilderom projectleider campagneteam | uit dienst

STAGIAIRES Viviana Fernandes / Jennifer Kops / Leanne Steinmeijer / Joël Paalvast / Ilse van Uden / Yee Man Tang / Nicole Daamen / Dirk van der Welle / Ornella De La Croes / Joan Haakmat / Jochem van Laar / Saskia van der Meer / Audrey Kalaykhan / Saartje Geurts / Cherelle Malaihollo / Maron van den Berg / Arianne den Haan / Sigrid Verdonck

68 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Bijlage 6 Bestuur Rotterdam Festivals

Hans van der Vlist (voorzitter) is sinds 1 mei 2001 directeur-generaal Milieu­ beheer bij het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu­ beheer. Naast voorzitter van Rotterdam Festivals is hij bestuurslid van het Inter­ national Film Festival Rotterdam.

Paul van Gessel is directeur van Fryslân Marketing. Voorheen vervulde hij managementfuncties bij diverse ministeries en bij het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen. Van 2000 – 2004 was hij bovendien voorzitter van IFEA Europe, het Europese netwerk van festival- en evenementenorganisatoren.

Petra Rens is werkzaam als advocaat in Rotterdam, als partner van Leijnse Artz advocaten. Zij is gespecialiseerd in het bestuurs- en milieurecht.

Cor Geluk heeft na het afronden van opleidingen op het gebied van landschaps­ ontwerpen en stedenbouw zijn eigen ontwerpbureau in Rotterdam opgericht. Daarnaast doceerde hij aan de Technische Universiteit van Delft, de Universiteit van Lugano en aan de Academie van Bouwkunst Rotterdam en geeft hij regel­ matig gastlezingen in binnen- en buitenland.

Frits Gompen heeft als partner bij Arthur Andersen Accountants ruime ervaring als accountant opgebouwd. Sinds 1998 is hij werkzaam als onafhankelijk finan­ cieel consultant. Naast zijn reguliere werkzaamheden neemt hij deel aan diverse besturen van stichtingen van algemeen maatschappelijk nut.

Camping Rotterdam

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 69 Bijlage 7 Adviescommissie Rotterdamse Zomerfestivals

Rinske Brand woont in Rotterdam en werkt bij Cultuurnetwerk Nederland, het landelijk expertisecentrum voor cultuureducatie. In de functie van productma­ nager is zij verantwoordelijk voor de ontwikkeling van producten en diensten, zoals congressen en debatten.

Ricardo Burgzorg begon als productieleider bij theatergroep De Nieuw Amster­ dam. Hij werkte vervolgens bij het Volksbuurtmuseum te Den Haag en Cosmic theater. Vanaf 1 januari 2007 opereert hij als eenmansbedrijf onder eigen naam. Hij is als commissielid verbonden geweest aan o.a. Raad van Cultuur, Fonds voor de Amateurkunst, Fonds Podiumprogrammering en Marketing, actieprogramma cultuurbereik Provincie Zuid Holland en ATANA.

Paul Gaalman studeerde bedrijfseconomie aan de HEAO in Den Haag. Hij werkte bij Ernst & Young als senior controle leider en was daar betrokken bij de controle van onder andere een aantal banken en verzekeringsmaatschap­ pijen. Sinds 1986 is hij werkzaam bij KPN in verschillende financiële functies. Hij werkt momenteel als manager financial accounting bij AVNuon.

Ruth Giebels is als freelancer betrokken bij verschillende projecten in de cultu­ rele sector. Ze werkte onder meer als marketeer voor Rotterdam 2001 culturele hoofdstad en KOORTS, en organiseerde het jongerenfestival DB Surround in Den Bosch. Ze is coördinator van landelijke marketingtrajecten voor Bureau Promotie Podiumkunsten en is actief in diverse landelijke adviescommissies en besturen.

Eltje de Klerk (voorzitter) is werkzaam als senior consultant bij ECORYS Re­ search & Consulting. Zij adviseert overheden en private partijen op het gebied van vrijetijdsvoorzieningen. Daarnaast heeft zij de afgelopen tweeëneenhalf jaar als extern adviseur deel uitgemaakt van de commissie Amateurkunst en Cultuureducatie van de Raad voor Cultuur.

Simone van der Vorst studeerde Vrijetijdswetenschappen aan de Universiteit van Tilburg en Hotelmanagement en Toerisme aan Instituut Notenboom te Eind­ hoven. Zij bekleedde verschillende marketing- en management functies in de vrijetijdsbranche. Sinds 2003 doceert zij aan de Hogeschool Rotterdam, Oplei­ ding Vrijetijdsmanagement.

70 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals BijlageBijlage 8 6 C Bomitéestuur van Rotterdam Aanbeveling Festivals R’dam 2007 City of Architecture

De heer R.H. de Boer Wethouder Economie, Haven en Milieu

De heer drs. J. Dura MRE Lid Raad van Bestuur Dura Vermeer Groep N.V.

De heer P. van der Gugten Algemeen directeur Proper Stok Groep B.V.

Mevrouw prof. ir. F.M.J. Houben Directeur Mecanoo Architecten

De heer H. Karakus Wethouder Wonen en Ruimtelijke Ordening

De heer drs. O. Kaya Wethouder Participatie en Cultuur

De heer ir. W.G.M. Maas Partner MVRDV

De heer J. Moerman Directeur Rotterdam Festivals

De heer mr. I.W. Opstelten Burgemeester Gemeente Rotterdam

Mevrouw ir. A.Y. Sanson Directeur Stadsontwikkeling dS+V Rotterdam

De heer ir. J.A. van der Schans Directeur productie Com.wonen

De heer mr. E.Th.P. Staal Voorzitter Raad van Bestuur Vestia Groep

De heer drs. A.L.H. Visser Algemeen directeur Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam

Rotterdams Straatfestival

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 71 Bijlage 9 Adviesraden afdeling publieksontwikkeling

Raad van Advies afdeling publieksontwikkeling Saskia Cornelissen hoofd marketing Museum Boijmans Van Beuningen Bas Kwakman directeur Poetry International Geert ter Steeg directeur Theater Lantaren/Venster Serge van Veggel hoofd marketing Concert- en congresgebouw de Doelen

Redactieadviesraad Rotterdams Uitburo/Studenten Uitpas Jacques Börger Historisch Museum Rotterdam Daniëlle Commandeur Theater Lantaren/Venster Melissa van Daalem Concert- en congresgebouw de Doelen Saskia de Feijter Waterfront Fien van Gelder Dance Works Rotterdam Clara Granda Meekers Uitgesproken Dans Astrid de Haas Rotterdamse Schouwburg Sanne Hilhorst Meekers Uitgesproken Dans Valesca Mulder Waterfront Frank Verhagen Conny Janssen Danst Iebèl Vlieg Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur Esmeralda Wenas Rotterdams Philharmonisch Orkest Zoë Zee Luxor Theater

Raad van Toezicht Studenten Uitburo/Studenten Uitpas Jan Zoet directeur Rotterdamse Schouwburg Ruud Vischendijk directeur Nederlands fotomuseum Gerard van Drielen college van bestuur Hogeschool Rotterdam Harry de Bruin directeur School of Communication and Media, Hogeschool INHOLLAND Johan Moerman directeur Rotterdam Festivals

Adviesraad jongerenmarketing Jeanette van der Valk ro theater Cynthia Dekker SKVR Floor Godefroy SKVR Michiel van Zuijlen Rotterdamse Schouwburg Mariska van Elsen Museum Boijmans Van Beuningen Marianne Lindhout Hogeschool Rotterdam Reina Boon Hogeschool Rotterdam Renee Bouwer Hogeschool INHOLLAND Ruth Giebels Freelance cultureel marketeer

72 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Bijlage 9 Subsidiënten, sponsors en samenwerkingspartners

Jongerenredactie DIMI Clint van der Hartt, Ivana Baric, Maurice Wehrmeijer, Yee Man Tang, Cherelle Malaihollo, Jeroen Stekelenburg, Janine Trimoredjo, Nicole Carlier, Leanne Steinmeijer.

Jongerenadviesraad DIMI Shelley Bulthuis, Cynthia van Dijk, Guler Domayz, Kimberley Jongeneel, Alexandra Lim, Els van der Linden, Anne van der Mik, Nilson Rodrigues Lopes, Janine Trimoredjo, Eline van Weelden.

Redactieadviesraad R’Uit magazine Ischa Arnoldus Luxor Theater Erik Beenker zelfstandige Bart Diels Rotterdam Philharmonisch Orkest Paul Dijkstra Rotterdam Marketing Catelien van der Hoeven Luxor Theater Yvonne Kremer Bibliotheektheater Pieter Kuster Rotterdam 2007 Elzo Niemeijer Dienst Sport en Recreatie Caroline van der Niet Rotterdamse Schouwburg Paul van Oort Waterfront Gerda Roest ro theater Rinske Schellekens Rotterdam Festivals Bert-Jan Zoet International Film Festival Rotterdam

De Wereld van Witte de With

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 73 Bijlage 10 Subsidiënten, sponsors en partners

Subsidiënten Kunstzaken Gemeente Rotterdam Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam Gemeentewerken Rotterdam

Sponsors en Mediapartners AD/Rotterdams Dagblad Antenne Rotterdam City FM Holland Casino vanLeest music & movies METRO PCM Dagbladen Rabobank Rotterdam RET Shipmate Vlaggen Spotz Media UPC Wegener Huis-aan-Huiskranten

Alle activiteiten van Rotterdam Festivals worden mede mogelijk gemaakt door de actieve inzet en betrokkenheid van talloze personen en instellingen in Rotterdam; kunstenaars, culturele instellingen, evenementenorganisatoren, ondernemers, Hogeschool INHOLLAND, Hogeschool Rotterdam, Erasmus Universiteit Rotterdam, Rotterdam Marketing, politie, gemeentelijke diensten en alle anderen die cultureel Rotterdam een warm hart toedragen en zich daarvoor inzetten.

74 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals Bijlage 10 Subsidienten, sponsors en samenwerkingspartners

Gergiev Festival Rotterdam

Rotterdam Festivals Jaarverslag 2006 75 Colofon Contactgegevens Uitgave Rotterdam Festivals Rotterdam Festivals Coördinatie Agnes Warntjes Postbus 21362 Eindredactie Irma van Lierop 3001 AJ Rotterdam Ontwerp ZEE - Rotterdam T 010 433 25 11 Drukwerk Veenman Drukkers F 010 213 11 60 Fotografie Bas Czerwinski, Marc Heeman, E [email protected] De Artiesteningang; Eric Bal en Fred Ernst www.rotterdamfestivals.nl Oplage 1.000

76 Jaarverslag 2006 Rotterdam Festivals