•w wamm
OEN ANNET BERTRAM rcn een van dc drijvende krachten is achter het envijftig probleemwijken, stelde met hen vast NOG GEEN WEEK ge- wijkenbeleid dat nu door minister Vogelaar dat het wijkenbeleid van de gemeenten op veel meentesecretaris van Den word: uitgevoerd. Als directeur-generaal Wo- plaatsen hopeioos vastliep in verkokering en Haag was, liet ze in de on- nen werkic ?e op het ministerie al sinds 2002 bureaucratie, en dat een wirwar van organisa- dergrondse garage van het aan een nieuwe visie op de volkshuisvesting, ties langs elkaar been werkte. 'Daardoor krecg stadhuls een exrra zender waarin de traditionele gerichcheid op de 'ste- ik langzamerhancl zicht op het probleera. We bouwen voor mobiele tele- nen' moest samengaan met grotere aandacht moesten werken aan een integrate aanpak, fonie. 'Dan kan ze blijven bellen als ze de kel- voor sociale ontwikkeling van stadswljken. In waarin het huisvestingsbcleid moest worden der inrijdt,' grinnikt Henk Kool, Haagse wet- de jaren negentig liet het ministerie het beleid vecbonden metwelzijn, scholing, arbeid, vei- houder van Sociale Zaken. 'Dat is typerend. in dc wijken nog volledig over aan de gemeen- ligheid en alle andere onderwerpen die voor de Annet is altijd aan het werk. Ze verscheen hier ten: decentralisatte was in de paarse jaren het bewoners van wijken van belang zijn.' op het stadhiiis als een wervelstorm. Ze is on- toverwoord. Maar dat was na 2002 niet meer gelooflijk energiek. Daardoor krijgt ze in korte vol te houden, zegt Bcttram. 'Tocn ik net als di- VLAM IN DE RON tijd heel veel voor elkaar.' recteur-generaal bcgonnen was, bleek uit eigen In 2005 begon Bertram samen met Leon van onderzoekvan het ministerie dat de problemen Gevraagd naar Annet Bertram laten men- Halden, directeur-generaal Grote Stcdenbeleid in de wijken zo groot waren geworden dat het sen die haar goed kennen dc superlatieven over op het ministerie van Binnenlandse Zaken, een Rijk nici meer aan de kant kon blijven staan.1 elkaar heen buitelen. Henk Kool, die dage- onorthodox project om de problemen in de lijks met haar samenwerkt bij de aanpak van Na een invemarisatie door de gemeenten wijken hoger op de landelijke agenda te krijgen. de Haagse probleemwijken, noemt haar 'een stelde ze ecn lijst samen van de zesenvijftig wij- Ze stelden persoonlijk dertien teams samen van gonden keus' als gemeenresecretaris. Marja van ken in Nederland met de grootste problernen. telkens een bewindspersoon, een wethouder, Bijsrerveldt, staatssecretaris van Onderwijs, is Over die wijken moesten de door het kabinet een topambtenaar en een onamankelijke der- door haar persoonlijk betrokken bij her opzet- beschikbaar gestelde miljoenen uit de 'knel- de. Elk 'adoptieteam moest op pad om in een ten van een nieuw wijkcentrum in een van de puntenpot' worden verdeeld. In het najaar van van de probleemwijken concrete problemen Haagse probleembuurten. 'Annet is een geen- 2003 werd het plan feestelijk gepresenteerd in op te lossen. Daarbij kregen de teamleden de gageerd mens,' zegt ze. 'Inspirerend en oprecht Societek de Witte in Den Haag, waar Sybilla opdracht de grenzen van hun bevoegdheden betrokken bij de problemen in de kwctsbare Dekker, minister van VROM, beloofde alle zes- niet teschuwen. Zovertrok minister van Finan- wijken.' PieterWinsemius werkte intensief met envijftig wijken persoonlijk te zullen bezoeken. cien Gerrit Zalm met stadsdeelbestuurder Ah- Bertram samen toen hij als kortstondig minis- 'Dat was een bepalend moment,' zegt Bertram. med Marcouch naar Overtoomseveld in Am- ter van VROM het huidige wijkenbeleid in de 'Then bemoeiden we ons er voor het eerst te- sterdam, toog Piet Hein Donner van justitie steigers zerte. 'Annet is een hele grote vriendin genaan op het niveau van de wijken.' met werhoudcr Dominic Schrijer naar Rotter- van mij,' zegt Winsemius. 'Een topper.' dam Zuid, en giiigAartjandeGeus van Sociale Maar een integrale aanpak van de toes'tand Zaken op pad naar Utrecht Overvecht met Ber- Annet Bertram (1959), tot vorig jaar top- in de wijken was er nog niet. Nog steeds be- tram zelf en met Pietet Winsemius, die op dat ambtenaar op het ministerie van VROM, paalden de gemeenten naar eigen goeddunken moment bij de Wetenschappelijke Raad voor doet haar werk het liefst achter de schermen. wat er met het geld zou gebeuren. Bertram be- het Regeringsbeleid bezig was met een onder- Vandaar dat nauwelijks bekend is dat zij al ja- zocht persoonlijk alle wethoiiders van de zes-
DE VROUW ACHTER VOGELAAR WERVELSTORM DOOR DE WIJK ALS TOPAMBTENAAR BIJ HET MINISTERIE VAN VROM BEREIDDE ANNET BERTRAM DE WIJKENAANPAK VAN HET KABINET VOOR. NU WERKT ZE ALS GEMEENTE- SECRETARIS VAN DEN HAAG AAN DE UITVOERING VAN HAAR EIGEN PLANNER
DOOR THUS BROER FOTO WOUTER VAHDENBRIHK@PAR31
3 AUGUSTUS 2008 95 INfKRVIFW I ANNET BERTRAM
zoek naar de toestand in de buurten Zo be- gon dc zaak langzaam in beweging ce komen 'WAAR HET UITEINDELIJK In scptembei 2006 moest Sybilla Dekker af- OM GAAT, IS DAT WE DE treden als minister van VROM vanwege her rapport over de Schipholbrand En wie trad aan PROBLEEMWIJKEN NIET als haar opvolger' Pietcr Winsemius, de man MOGEN LATEN AFGLIJDEN' die in her inmiddels verschenen WRR-rapport Vertrouwen mdeBuurt had gepleic voor een sa- mcnhangendc aanpak van de probleemwijken 'Het was namurhjk triesr dat Sybilla moest ver- Zelf wil ze er in het openbaar weimg over kwijt, 'Tijdens mijn studie in Leiden deed ik onder- trckken,' zegt Bertram Maar op dat moment maar volgens Winsemius maakt ze er geen ge- zoek naardehuisvestmg van Sunnaamsc.Annl- kwam alles wel prachtig samen Wij haddcn heim van dat het meuwe kabinet de goede sa- liaanse en Marokkaanse gezinnen in een oude ons eigen onderzoek naar de ptoblemen in de menwerking met Aedes heeft 'verziekt' Voor wijk in Den Haag Met een groep;e studenten wijken en onze ervaring met de a
36 VRIJ NKDFRLAND
'iviift^^^i^i:^^!!^^^^ UftH.S
•rtne~ moeten, waar pubers dreigen te ontsporen Als en zich nauwelijks met de inhoud bemoei- Ze opereert in een moeihjke poli:ieke snuatie ;e daar een goed beleid op poccn zer garandeer en Maar dat is met genoeg, dat voldoet niet Maar ze is heel raegewijd Ze wil echt dat de m- je met da: het je lukc elk van die tweehonderd Topambtenaren moeten ook pohtiek en be- regrale aanpak i-an de problemen in de wijken gezinnen weer op de rails te krijgen Maar |e stuurlijk mee willen denken van de grond kom: Dat heeft tijd nodig ' kan wei de basisvoorwaardeti scheppen om de problemcn te verminderen Waar het uiteinde Hoe goat udeverkokermg in Den Haag tehjf1 De veemgwijkenaanpak krngt vaak de knttek dat li)k om gaat, is dat we de probleemwijken met 'We hebben de adviezen aao Vogelaar zelf die aanducht ten kostegaat van andere wijken mogen laten afglijden Zo simpel is het in praktijk gebracht Ais er lets vastloopt in 'Je kan er eindeloos over discussiercn da: et de uitvoenng van het wijkenplan kunnen de ook andere wijken met problemen zijn, maar De afgelopen decennia ztjn ertallozeplannen ge- wijkmanagers het meteen melden bij een spe- als je constateerc dar de simacie in sommige lanceerd om de acbterstandsbuurten op te vtjze- ciaal team op her stadhuis, waar lk zelf voor- wijken werkelijk wee keer zo beroerd is als op len Waarom wil het telkens maar met lukken? zitter van ben Dan knjgen ic, wat ik noem, andere plaatsen, kan je het er met bij laten zit- Toen ik een keer tn Utrecht Overvecht op een vip-behandehng, om ervoor te zorgen ten Vroeger was het wijkenbeleid gebaseerd werkbezoek was het de wijkmanager me een dac de zaak soepel blijft lopen Dat slaat aan op het pnncipe van de "verdelende rechtvaar- vuistdikke map zien met eindeloze li]scen van Maatschappehjke organ is aties in Den Haag digheid" Simpei gezegd evenveel geld voor maatregelen en projecten Hij zei "Annet, on- willen dat idee nu overnemen ' ledereen De laatste ]aren zijn we erachter ge- danks al deae acties heb ik met het gevoel dat komen dat dat me: meer werkt Als je echt ie:s we enn slagen de wijk er bovenop te krijgen " Hoe wilt u de burgers btj de aanpak van zdn voor elkaar wilt knjgen moet je keuzen ma- Dat was voor mij een leerzaam moment Wa: wtjk betrekken' ken, moet je je concentreren op de plaatsen nodig is, is een integrate aanpak Anders blijven Het verbeteren van wi|ken is een verschnkke- waar de problemen het grootst zijn ' al die mooie mitiatieven als los zand aan elkaar hjk mgewikkeld, langdung proces Wil je er- hangen Dan ontstaat er een projectencaroussel voor zorgen dat mensen eibi) betrokken bli) zonder structurele oplossingen Verkokering is Men zegt ook dat de problemen zick door het veer- ven moet je zorgen voor concrete, zichtbare het grote probleem Hec wijkenbeleid in grote i maar zulkn verplaatsen resultaten Je moet op zijn minst een paar pro- steden en de subsidiering door hec Rijk is vaak 'ledereen heeft er baat bij dat de wijken met jecten uitkiezen waarvan hec effect snel te zien verdeeld over tien verschillende kokers huis- de groors:e problemen verbecerd worden Het is In Den Haag heeft het college bijvoorbeeld vesting, scholing, welzijn, veiligheid, her valt al- is geen liefdadigheid dat er nu lets aan wordt een fors bedrag vnjgemaakt om de komende lemaal onder andere orgamsaties, met alic bu- gedaan Alleen al in de vier Haagse ' kracht- maanden in de wijken tweeenrwintighonderd reaucra:isdie belemmenngen van dien wijken' wonen 31 000 kinderen Dat is een ondergrondse vuilcontamers te plaacsen Dan enorm arbeidspo ten Heel Als er in die wi|ken kunnen mensen meteen zien dat nun wijkerop economische ontwikkcling op gang komt, Hoe is te voorkomen dat er weer zo'n projecten- vooruitgaat geenvuilmeeropstraat Wezijn ook bezig met een groot Bollywood-festival en kunnen de mensen weer trots zijn op hun carousset ontstaat' een Miss India-verkiezing Dat hjkt misschien buur: en wordc de hele stad er beter van Mijn 'De overheid moet inze::en op een paar dui- bijzaak, maar zulke dingen zi|n heel belangnjk. ervaring is bovendien dat je op zulke proble- delijk omschreven themas Je moet zorgen Dan geefje de mensen het gevoel dac er lets ge- men nooit echt grip krijgt als ]e |e er met een dat je beste mensen in de wijken zitten lagere beurt in hun wijk, da: ze ertoe doen ' hele ti]d heel intensief mee bezighoudt' ambcenaren hebben met he: gezag verkoker de organisacies in beweging te krijgen En )e Dan nog bestaat het nstco van bet 'waterbed- moet coalities sluiten met de mensen en de or- In de plannen van , effect' dat de mensen aan de onderkant van de gam^aties die ech: mee willen werken, maakt over 'multifunctionek centra en vitale coalities' ? samenlevmg utt de unjk vertrekken met uic wie her zijn, desnoods dwars door al- Wat betekentdat 'Daar moet je voor intkijken Maar de eisentie le organisacies heen Dac is ook wa: we Ella Er moetcn in de wijken multiiunctionele cen- van een goede wijkenaanpak is juist dat je met Vogelaar vong jaar hebben geadviseerd ' tra komen waar onderwijs, zorg, maawchappe- alleen maar dure woningen in een probleemwijk hjk werk, cultuur en sport samenkomen Dan neerzet en denkt dat je dan het probleem heb: kunnen de bewoners voor alles cerecht op een opgelosc, maar dat je door een integrate aanpak Ja Het khnkt misschien als een verschnkke- plek, en kunnen de verschillende organisacies de sociaal-economische posmc van de bewoners hjk cliche, maar ik geloof er echt in mensen in de wijk makkehjker samenwerken We heb- werkelijk verbe:ert Als je daarm slaagc voor- moeten hec doen Je moet ervoor zorgen dac ben in kaart gebrach: wat voor orgamsaties er kom je da: mensen de wijk uit gaan je heel goede persoonlijke relaues hebt mee de in een straal van driehonderd merer rond die mensen in verschillende orgamsaties Wat je centra actiefzijn, van maatschappelijk werk tot grote en kleine ondememei-s Die proberen we Het streven van het kabinet naar krachtwijken moet doen is de verkokenng doorbreken in er allemaal bij te betrekken Dat is lasng, om- suggereert dat alleproblemen op te lossen zijn Istwee lagen Op het niveau van de wijken, en da: ledereen al op zij n eigen plek zit Maar om dat nietpretenneui' aan de top van de organisacies, waar de beshs- singen worden genomen Dat geldt ook voor de zaak ech: op gang te krijgen, moet je zo- 'Natuurhjk zullen we de ideale smiatie noon veel mogelijk medestanders zien te mobiliseren bereiken Maar de mamer waarop we nu ope- mmistenes Het is bclangnjk dat topambtena- ren en bewmdslieden echt partners zijn De mensen die proberen de wijk re verbeteren, reren in de buurcen, in samenwerking met zo- moeten zich gesteund voelen Daarom moet je veel verschillende organisacies, is op deze schaal er krachten omheen orgamseren De overhcid nooit eerder gebeurd Stel dat cr nu rweehon- Zou dat met vanzelfiprekend moeten ztjn'' heeft tot nu toe veel :e vaak gezegd die willen derd probleemgezinnen zijn in een wijk, waar 'Misschien wel, maar in de praktijk is het we van u zoekt u her rnaar tut Daar moeten kinderen worden verwaarioosd, waar de ouders vaak met het geval De laatste jaren moesten wenueindehjkeensvanaf' wi nog op bed hggen als de kinderen naar school topambtenaren \ooral procesmanagers zijn
9AUGUSTUS200B»7