Nathan Sid. Novelle Casablanca. Schetsen En Verhalen Een Barbaar in China
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Boeken van Adriaan van Dis Nathan Sid. Novelle Casablanca. Schetsen en verhalen Een barbaar in China. Reisverhaal Zilver of het verlies van de onschuld. Roman Tropenjaren & Een uur in de wind. Toneel Het beloofde land. Reisroman In Afrika. Reisroman Indische duinen. Roman Palmwijn. Novelle Dubbelliefde. Roman Op oorlogspad in Japan. Reisverhaal Familieziek. Roman Onder het zink. Un abécédaire de Paris. Essays en verhalen De wandelaar. Roman Leeftocht. Veertig jaar onderweg. Verhalen, essays en schetsen Tikkop. Roman Stadsliefde. Verhalen en essays De Indië boeken Ik kom terug. Roman A VANDIS (familieziek)_bw_14x21_v20_(9de).indd 1 01-10-14 15:21 A VANDIS (familieziek)_bw_14x21_v20_(9de).indd 2 01-10-14 15:21 ADRIAAN VAN DIS FAMILIEZIEK EEN ROMAN IN TAFERELEN Uitgeverij Augustus Amsterdam•Antwerpen A VANDIS (familieziek)_bw_14x21_v20_(9de).indd 3 01-10-14 15:21 Eerstedrukseptember2002 Tweededrukseptember2002 Derdedrukaugustus2004 Vierdedrukfebruari2005 Vijfdedrukmaart2012 Zesdedrukmaart2012 Zevendedrukapril2012 Achtstedrukfebruari2014 Negendedruknovember2014 Copyright©2002AdriaanvanDisenuitgeverijAugustus, Amsterdam Omslagtekening Peter ter Mors OmslagontwerpTessavanderWaals FotovandeauteurAnnaleenLouwes VormgevingbinnenwerkSuzanBeijer DrukkerijKoninklijkeWöhrmann,Zutphen isbn9789025443856 d/2014/0108/906 nur301 www.adriaanvandis.nl www.atlascontact.nl A VANDIS (familieziek)_bw_14x21_v20_(9de).indd 4 01-10-14 15:21 INHOUD Nog één keer 9 Zomer122 Schoenenpoetsen11 Gemompel124 Achterhetgordijn115 Vreemd124 Paardman15 Dewereldinkleur136 Antistof18 Paardensprong150 Kopkracht22 Dehaas154 Orenverdriet25 Kerstmis156 Hetfotoalbum26 SchildenHeil163 Schrijfles30 Deeerstedans164 Hetverschil36 Opbezoek167 Mijneheren38 Gemis172 Levensles44 Grenzeloos173 Dekrant46 Achterhetgordijn4176 Veranderingen49 Eenhoofdvolpost176 Deblindganger52 Bommendans177 Materialisatie63 Devolgendezondag181 Achterhetgordijn265 Moord182 Watersnood66 Droom184 Medailledag71 Hetsteentje185 Zakkenvullers72 Eenwarmedag186 TanteMijntje75 Dezwemmer187 Dievenvingers81 Zwijgendalbum191 Indetrein83 Rijst192 Verraad 89 Eenvollekoffer195 Moederbesluit–een Inenomdeboerderij197 monoloog93 Dethuiskomst206 Achterhetgordijn395 Simson achter het gordijn Souvenir95 207 Hetspiegelhuis102 Dezenuwarts208 Degenezer103 Inhetbad209 Hetrapport117 Dekrantenfoto121 Bronnen213 A VANDIS (familieziek)_bw_14x21_v20_(9de).indd 5 01-10-14 15:21 A VANDIS (familieziek)_bw_14x21_v20_(9de).indd 6 01-10-14 15:21 Pour fabriquer une bombe ‘A’ Mes enfants croyez-moi C’est vraiment de la tarte La question du détonateur S’résout en un quart d’heur’ C’est de cell’s qu’on écarte En c’qui concerne la bombe ‘H’ C’est pas beaucoup plus vach’ Mais un’ chos’ me tourmente C’est qu’cell’s de ma fabrication N’ont qu’un rayon d’action De trois mètres cinquante Y’a quéqu’chos’ qui cloch’ là-d’dans J’y retourne immédiat’ment Boris Vian, ‘La java des bombes atomiques’ A VANDIS (familieziek)_bw_14x21_v20_(9de).indd 7 01-10-14 15:21 A VANDIS (familieziek)_bw_14x21_v20_(9de).indd 8 01-10-14 15:21 NOG ÉÉN KEER ‘Nogéénkeerenikpakmijnkoffers,’zegtmoederenze stormtdezitkameruit.Opdegangbedenktzezich:eris geenvolgendekeer.‘Ikganu!’schreeuwtze,‘hoorjedat, nu!’Zeslaatmetdedeuren,trektmetveelkabaaleenkoffer onderhaarbedvandaan,opentderoestigesloten,trom- melthetstoferuit–eenknoopvaltopdegrond,eenpaar vergeeldemenukaarten.Deklerenkastzwaaitopen...daar gaanhaarblouses,jurken,rokken,hemden,vest,nylons, sokken,haarbontje...Zepaktvoorwinterenzomer.Ende paperassengaanmee,haargeheimespaarbankboekje.Ze paktvoorgoed. De meisjes sluipen voorzichtig haar slaapkamer bin- nen, gaan tussen kast en koffer staan. Moeder duwt ze metvollehandenopzij...Hoed.Eenzilverenhaarborstel. Kapmantel.HetflesjeSoirdeParis.Zegooitallesopeen hoop.Deoudstedoetdedeuropslotensteektdesleutel bij zich: ‘En wij?’ vraagt ze. Moeder zwijgt en telt haar zakdoeken. Wat ze opvouwt en inpakt wordt door de meisjesmeteenweernaastdekoffergelegd.Zegraaienin haar kleren, besprenkelen elkaar met Soir de Paris, de hoed gaat van hoofd tot hoofd. ‘Watisbrandade?’vraagtdeoudste,diedemenukaar- tenvandegrondheeftopgeraapt. ‘Stokvis,datatenweinGenua.’ 9 ‘Enscaloppine?’ ‘Schelpengeloofik...wasdatnietNapels?’ A VANDIS (familieziek)_bw_14x21_v20_(9de).indd 9 01-10-14 15:21 ‘Bah,’roeptdejongste. Moedergaatopderandvanhetbedzitten,deboosheid trektuithaargezicht,zeproefteenoudereis...kamelen- vleesinAden,koningskrabinSingapore... ‘Wanneermogenwijweermetdeboot?’vraagtdemid- delste. ‘Achliefje,datisnunietmeertebetalen.’ Deoudstezwaaitmethetspaarbankboekje. ‘Geef hier, dat is voor ons... voor later.’ Haar handen maaiennaarhetboekje...‘Houhetingodsnaamvoorje... vertelhethemnooit.’ ‘Dusjeneemtonsmee?’vraagtze. Moedertrekthaarjongstedochternaarzichtoe:‘Hoe zou ik jullie in de steek kunnen laten?’ De andere twee werpenzichookopbed.Zerollennaarhetmiddenvande matras–moederdeinttussenhaardochters–zeomhel- zen elkaar, kroelen, zoenen. Ze kammen elkaars haren metdezilverenborstel.Deoudsteslaathetbontjeom,de jongstedekapmantel.Zolagenzevroegerook,opaldie vreemdebuitenplaatsenonderhetzachtezoevenvaneen fanenlaterindeklammehittevandeoorlog,opeenmat- je.Eeneilandvanvrouwen.Zekruipennogdichtertegen elkaar aan, strelen hun moeder. Kon het maar altijd zo blijven.Geknuffel,gekietel. Moeder rekt zich uit, ontfutselt de sleutel aan haar oudstedochter...‘Weesmaarnietbang,’zuchtze.Zezal hetnogéénkeerproberen,netdoenalsofernietsgebeurd is.Vooruit...opstaan,theezetten,eenboterhamsmeren voordemandieindezitkamerboosvoorhetraamstaat. Maardemeisjestrekkenhaarterugopbed,klampenzich 10 aanhaarvast.Zedoenzijnpinda-accentna,makengrap- penoverzijno-benen,zijnkleren,overdebilnaadvanzijn broek,dieopbarstenstaat.Vanhetvelezitten. A VANDIS (familieziek)_bw_14x21_v20_(9de).indd 10 01-10-14 15:21 ‘Teluiomtewerken,’zegtdeoudste. ‘Jijhebthemuitgekozen,’zegtmoeder. ‘Ja,toen...’ ‘Omdatjijzeidatweeenvadernodighadden,’zegtde middelste. ‘Maarnietnogeenbroertje,’zegtdejongste. ‘Dieheelandersis...’ ‘Nietvanons...’ ‘Nee,danwashijmooiergeweest.’Demeisjespratenen lachendoorelkaarheen:‘Dieneus...ja,dieneus!’Zescha- teren het uit: ‘En die benen... nee... ja, hij ook! Hij gaat steedsmeeropzijnvaderlijken.’ ‘Hou op.’ Moeder smoort haar stem in de schoot van haardochters,drukthaartranenwegtegenhunbuiken, haar handen graven in de op bed verspreide kleren, ze houdthetbontjetegenhaargezicht,aaithaarwang,haar oogleden...Zeherinnertzichdezachtheidvanvroeger. Zehaaltdiepadem,veegthaarverdrietweg,staatopen opentdeslaapkamerdeur.Eenpaarjongensbenenschie- ten de hoek om, de badkamer in. Ze loopt de gang op, houdt stil voor de badkamerdeur. ‘En ik doe het alleen voor jullie, als je dat maar weet,’ zegt ze tegen wie het maarhorenwil. SCHOENEN POETSEN ‘Poetser, wat wordt het vandaag: de gang, de stal of de schoenen?’vraagtmoeder. Zijn neus staat het meest naar de geur van schoenen, maarwelke? 11 ‘Dezijnenatuurlijk.’ ‘Dezwarte,debruine,dehoge,diemetgaatjes?’ A VANDIS (familieziek)_bw_14x21_v20_(9de).indd 11 01-10-14 15:21 ‘Allemaal.’ Tienpaarheeftmeneer.Tienvandebeste.Onverslijt- baar. Twintig neuzen smeken om een beurt. Schoenen voormooiweer,schoenenvoorlelijkweer,deftigeschoe- nen,klimschoenen,wandelschoenen.Eenpaaromterij- deneneenpaaromtedansen.Dedansschoenenzijnde mooiste.Zachtglimmendzwart.Alspoetserzijnduimen opdezolendrukt,golvenzeinzijnhanden.MeneerJava iseendanserdievrouwenoptilt,hijkanzedoordekamer latenzwieren:zachtjesindebuurtvandepick-up,anders schietdenaalduitdegroef,maarwoesterachterindeka- mer...enoverdedrempel,degangin,totinallehoeken vanhethuis.GlennMillermaaktdespierenlos. Met de dansschoen in zijn hand hoort de jongen de trompet... Moeder en de meisjes staan klaar, heup aan heup. Nee, nee, hij mag er niet tussen, dansen is voor vrouwen.Moederlaatzichlachendinhaarmansarmen nemen, één draai en ze vlagt, een haarspeld schiet los, haar lokken en rimpels dansen. De drie meisjes volgen methunogen,hunrokkenwiegenmethetritmemeeen ze haken naar zijn armen. Moeder wordt dansend naar eenstoelgeleid,eerstezusspringtnaarvoren–vlijtzich tegenmeneerJavaaan,wangtegenwang.Middelzusstapt inzijnuitgestokenarmen,tweerondjesmaar;zijleestlie- vereenboek.Hijbuigtvoorderdezus,tilthaaropenlaat haarzwaaien,dehelekamerziethaaronderbroek.Endan magpoetsertochnog,alslaatste:metzijnzweetsokken opdegladdeneuzen,meeliftendophetritme.MeneerJa- vatrektzijntenenin,kietelthemonderzijnvoeten–even staatpoetseropeenrichelbotten–totzeweerdalenen 12 hijzachtjesoverdekootjesglijdt..