6 De fi etsroutes in deze gids De routes in deze gids zijn uitgezet met behulp van de fi etsroutenetwerken. Ze bieden een uitstekende mogelijkheid om Nederland op de fi ets te ontdekken. Zoals je van de ANWB gewend bent, heeft elke route veel moois te bieden: pittoreske dorpen, autoluwe wegen, tips voor gezellige eet- en drinkgelegenheden, leuke bezienswaardigheden en verder heel veel mooie natuur. Zo heb je alles bij de hand voor een zorgeloos dagje fi etsplezier.

Boven aan elk kaart staan links de naam en de Onder de routenaam en de rij met knooppunt- lengte van de route. De route zelf bestaat uit een nummers staat een overzichtelijke kaart waarop alle reeks knooppuntennummers. Die staan rechts in de bijzonderheden van de route zijn aangegeven. De rij met groene bolletjes. Het rijden van de route is legenda kun je vinden op de binnenzijde van de eenvoudig: je rijdt van knooppunt naar knooppunt in achterfl ap. de opgegeven volgorde. Je kunt een route op elk punt beginnen. Ken je een Elke route is een ronde. Omdat het traject tussen gebied niet, gebruik dan het aanbevolen startpunt. knooppunten in twee richtingen is bewegwijzerd, In de buurt daarvan is een geschikte parkeerplaats. kun je elke route ook in omgekeerde richting rijden. Onder de kaart vind je de beschrijving van leuke bezienswaardigheden langs de route. Praktische informatie staat in het vak rechtsonder. Hier zie je ook of er een treinstation in de buurt is en lees je hoe je vanaf daar bij de route komt.

Ten slotte worden de adresgegevens van de ANWB Gastvrij, ANWB Gastvrij Plus en ANWB Gastvrij Fietsenwinkels gegeven. Handig als je snel even wilt informeren wat de mogelijkheden zijn!

Fietsgids Nederland Intropagina's.indd 6 20-04-18 12:28 Nederland, fi etsland Nederland is een heerlijk fi etsland. Het landschap is afwisselend, er zijn prima fi etspaden en doordat bijna overal fi etsroutenetwerken liggen, is het heel gemakkelijk een onbekend gebied op de fi ets te verkennen. Redenen genoeg om met de fi ets of met je e-bike op pad te gaan. Ter inspiratie biedt deze gids 50 speciaal geselecteerde, kant-en-klare eendaagse fi etsroutes door de mooiste gebieden van ons land.

Bij het selecteren van de routes is gelet op een zo iets van hun gading. Waar de routes liggen, zie je op goed mogelijke spreiding, niet alleen qua landschap, de binnenzijde van de voorfl ap; de namen van de maar ook qua lengte. Zo vinden de liefhebber van routes vind je op bladzijde 8 en 9. Bij elke route het vlakke land, de fi etser die een heuveltje niet staat een duidelijk kaartje en handige informatie schuwt, de langeafstandsfi etser en de recreant elk voor onderweg.

3

Fietsgids Nederland Intropagina's.indd 3 20-04-18 12:27 Hoe werkt het? Op dit moment zijn bijna overal in Nederland fietsroutenetwerken beschikbaar. Daarvan wordt door een heleboel fietsers al goed gebruikgemaakt. Ken je het systeem nog niet? Hieronder lees je in het kort hoe dit superslimme routesysteem werkt.

Een fietsroutenetwerk bestaat uit een verzameling Vanaf elk knooppunt is de route naar de volgende fietsvriendelijke wegen en fietspaden die langs de knooppunten aangegeven door aparte wit-groene mooiste plekjes van een gebied voeren. Kruispunten bordjes. Hierop staat met een pijl de rijrichting van deze wegen worden ‘knooppunten’ genoemd. aangegeven en in een rondje het nummer van het Binnen een netwerk heeft elk knooppunt zijn eigen knooppunt waar je naartoe fietst. Het traject tussen nummer. In het veld staat bij vrijwel elk knooppunt twee knooppunten is steeds in twee richtingen een informatiepaneel met daarop het knooppunt- bewegwijzerd. Extra knooppunten? nummer en een kaartje met informatie over het De fietsroutenetwerken worden regionaal netwerk in de directe omgeving. Zie je op een kruising nergens een bordje staan? beheerd. Door de beheerders worden de net- Rij dan rechtdoor. werken geregeld verbeterd en aangepast aan veranderingen in de infrastructuur. Daardoor In de buurt van stadjes kan het zijn dat je bordjes kan het zijn dat je onderweg knooppunten zonder nummer tegenkomt. Volg in dat geval de aantreft die bij het uitbrengen van deze gids aanwijzingen. Die leiden je naar het centrum. Vanaf nog niet bekend waren. daar is aangegeven hoe je weer bij het netwerk komt. Bordje weg? Het kan gebeuren dat er ergens onderweg een Let op! Doordat de fietsroutenetwerken door ver- bordje ontbreekt of dat je andere onvolkomen- schillende beheerders worden aangelegd, kan het heden in het netwerk tegenkomt. Je kunt dit heel af en toe gebeuren dat je in het grensgebied rechtstreeks bij de beheerder melden via van netwerken tweemaal hetzelfde knooppunt- bordjeweg.nl. nummer tegenkomt.

5

Fietsgids Nederland Intropagina's.indd 5 20-04-18 12:27 8 De namen van de fietsroutes Wil je weten waar een route ligt? Kijk dan op het kaartje aan de binnenzijde van de voorflap. Op het kaartje zijn de routes genummerd. In het lijstje hieronder kun je de bijbehorende namen vinden. Daarna volgt de afstand en eronder een pakkende zin die het karakter van de route samenvat. Tips voor het selecteren van een leuke route vind je op de bladzijde hiervoor onder het hoofdstukje ‘Hoe vind ik een leuke route?’

Groningen Drenthe Gelderland 1 Vestingroute 41 km 9 Drentsche Aaroute 34 km 17 Buurtschappenroute 43 km Waar Willem van Oranje een schans liet bouwen Héél veel schapen Langs scholtengoederen en smokkelaarspaden 2 Fivelgoroute 30 km 10 Flintenroute 42 km 18 Montferlandroute 56 km Slingerend tussen de Groningse wierden Het geheim van het grootste hunebed Het kloppende hart van de Achterhoek 3 Zuidelijk Westerkwartier 55 km 11 Amsterdamsche Veldroute 49 km 19 Loenermarkroute 33 km Luchtfietsen in Groningen Het zwarte goud van Nederland Door het rijk van hert, ree, wild zwijn en vos 4 Lauwersmeerroute 38 km 12 Dwingelderveldroute 37 km 20 Molecatenroute 41 km Uniek nieuw landschap op de oude zeebodem Esdorpen rond Nederlands grootste heideveld Langs dorp en wetering naar een Veluwse stuwwal 21 Staverdenroute 43 km Friesland Overijssel Veluwse verkenningen met een Romeinse wachter 5 Baard en Blessumroute 33 km 13 Weerribbenroute 29 km 22 Maas en Waalroute 43 km Oude Friese kerken die nieuwe kunst herbergen Landstroken, water en riet in een oeroud veengebied Langs boerenhoeven en wielen door de uiterwaarden 6 Friese Wadpaad 46 km 14 Avereestroute 39 km Weergaloze uitzichten over landerijen en wadden Turf, schelpen en prachtige tuinen Flevoland 7 Gaasterlandroute 46 km 15 Ootmarsumroute 34 km 23 NOP-route 50 km Gaasterlandse mix van water en bos Een dorp dat zijn lange historie levend houdt Via polderwegen langs voormalige Zuiderzee-eilanden 8 Duurswouderheideroute 50 km 16 Holterbergroute 43 km 24 Grote Almereroute 50 km Overgebleven woeste grond in het veengebied Over de flanken van de Sallandse Heuvelrug Langs de dijken en plassen rondom Almere

Fietsgids Nederland Intropagina's.indd 8 20-04-18 12:28 ANWB KNOOPPUNTENROUTE • 1 11 08 80 63 28 58 57 56 26 53 54 55 41 40 50 27 79 11 Vestingroute 1,7 Kompenkolk Looster 41 KM 2,3 1,8 12 Rhederbrug 1,1 Wedderveer Plassen 61 1,5 3,4 2,3 1,9 2,7 Lyskemeer 0,7 29 Klontjebuurt Heeres- 84 meer 1,5 1,2 De Oerde Wedderbergen 2,5 2,1 06 07 N97 62 1,3 H Jeuden- e 3 2,7 Nieuwe Pekela e r 1,7 kolke 1,9 e 2,5 n Koemarke

d 13 i 2,3 83 e p 21 N368 0,7 0,8 16 RHEDE 82 Ossenmarke 58 0,9 60 (EMS) 97 0,9 59 Hoornderveen 63 Wedderheide Vriescheloo 28 Wedde 0,9 3,6

P Rhederveld o 30 3,0 o 3,8 r Kielhuppen t angmaker 57 m 1,8 B a 2,0 n s Hongerige w 1,2 i jk Wolf De Vennen 3,5 08 Holte Veelerveen 4,9 80 56

1,2 5,2 Alteveer Hofte 4,4 De Kuilen 4,4 3,7 naal Neuengland N365 aka 26 Museum Restaurant Veele ssel-A 81 09 Mu Hebrecht 0,6 Slaait`nhoes Onstwedde Ter Wupping 8,3 1,0 Tange Sterenborg 27 Ru

ite 27 2,2 Kleines 2,4 2,6 n Meer 10 -Aakana N36 1,3 11 79 6 1,2 79 51

2,1 Vlagtwedde al P 1,4 l a 1 a N365 n START Smeerling 2,5 Stobben a 5,1 Neurhede rk 2,4 50 53 ee v Arjan Borgers 4,2 e Weite 5 lt 3 2Wielers A 4,3 3,0 2,2 Ellersinghuizen N36 Veenhuizen 5,4 Vlagtwedder- Stakenborg 78 Barlage N974 Veldhuis 54 0,6 76 2,0 Bourtange rkanaal 55 tange N3 76 Bour 2 78 Neuheede Ter Maarsch 77 7,4 Vledderhuizen Informatiecentrum 1,9 Vesting Bourtange5,2 Paged 2,3 3,6 ie p Weende Wollingboermarke VLIEGVELD 40 Harpel STADSKANAAL Stadskanaal 2,0 41 De Pallert 58 Wollinghuizen Pageplas 45 5,4 1,6 De Vennen 2,3 Blekslage 2,7 Vosseberg 46 2,6 44

l

Veend 6,6 a Over de Dijk

2,3 a

n

a Lokstreek

k a a m-Muss Vledderveen 0 1 km 2 km N97 A 5 -

l

e Jipsinghuizen

s 14

2,4 s

5,1 3,1

47 u Schaal 1:50.000 elkan 14

M 0,7 5,6 54 aa Zaadstukken 54 l 39 4,5 15 = 1 km) Waar Willem van Oranje een schans liet bouwen

Vesting Bourtange is de kleurrijkste kraal aan de ketting van deze route. Las daar gerust een pauze in van een paar uur om alles op je gemak te bekijken. Rond de achtste eeuw ontstonden in het gebied Westerwolde de esdorpen Wedde, Onstwedde en Vlagtwedde. Onstwedde beschikt over de grootste essen. Je fi etst een stukje door het dal van de Ruiten Aa. Gehuchten en akkers vergezellen je een groot deel van de tocht vandaag. Het is een lommerrijke route, veel gebladerte onder bomen en bosschages onderweg!

1 De kerk van Onstwedde valt op. Hij is namelijk van Bourtange gaat terug tot 1580, als Willem van helemaal van rode baksteen, tot de torenspits aan Oranje opdracht geeft een schans te bouwen met toe. Deze bakstenen zijn veel groter dan de huidige vijf bastions in het moerasgebied op de grens met gangbare bakstenen en worden ook wel ‘klooster- Duitsland. Hierna wordt Bourtange voortdurend moppen’ genoemd. Vroeger beheersten alleen uitgebreid en versterkt. Geleidelijk verliest de kloosterlingen de kunst van het stenen bakken, vesting in de negentiende eeuw zijn verdedigende vandaar. Even na Onstwedde passeer je de grootste functie. Vroeger boden de barakken onderdak aan heuvel van Groningen, de Onstwedder Holte. De soldaten die er waren gelegerd. Hoe dat er toen heuvel is door stuwing van het landijs ontstaan. heeft uitgezien, beleef je in Museum De Baracquen, Er is geen begroeiing. Klim er bovenop en geniet waar in een barak een soldatenonderkomen uit 1742 van het weidse uitzicht. is ingericht. In Terra Mora komt de relatie tussen het moeras en de vesting aan de orde. Bezoek ook 2 Vlak bij de Duitse grens, kom je aan de rand de kapiteinswoning uit 1661, het museum in de van het mooie vestingstadje Bourtange. Het is de synagoge uit 1842. In Het Nieuwe Kruithuis, waar Vesting Bourtange moeite waard er binnen te fi etsen. De geschiedenis vroeger zo’n slordige 45 duizend pond kruit lag opgeslagen, exposeren kunstenaars. Parkeren 3 Smeerling is een mooi, beschermd esgehucht. O n s t w e d d e , Kerklaan 19; vanaf P linksaf Het landschap is kleinschalig met akkertjes op de Pauzeren es en weilanden in het beekdal. Hoge bomen Onstwedde, Museum Restaurant Slaait’nhoes, werpen hun schaduw uit over de boerderijen of De Horn 5, slaaitnhoes.nl staan bij elkaar in bosjes. Een van deze bosjes is Bourtange, Informatiecentrum Vesting Bourtange, het Metbroekbos, een elzenbroekbos, dat samen Willem Lodewijkstraat 33, bourtange.nl met de aangrenzende weilanden wordt begraasd Vlagtwedde, Arjan Borgers 2Wielers, door Lakenvelder runderen. Wilhelminastraat 34, arjanborgerstweewielers.nl