La Ribelo En La KC Sobiboro, Oktobro 1943

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

La Ribelo En La KC Sobiboro, Oktobro 1943 LA TOTALA KOŜMARO LA RIBELO EN LA KC SOBIBORO, 14a de OKTOBRO 1943 Memore pri la liberigo de la naziaj koncentrejoj antaŭ la militfino antaŭ 75 jaroj en 1945, kaj aparte pri la ribelo en la nazia ekstermejo Sobiboro en oktobro 1943 en Pollando Memore pri Robert Kuwałek (1966-2014)1 De Andreas Künzli (Svislando) Enkonduko La 1an de septembro 1939 la germana armeo atakis, invadis kaj okupis Pollandon. Kvankam la (malforta) pola armeo iom defendis sin, ĝi kapitulacis du semajnojn post la germana atako. Samtempe la sovetia armeo okupis la orientan flankon de Pollando kaj do dividis ĝin kune kun Germanio, por la kvara fojo, post la fatalaj tranĉoj en la 18a jarcento. La germanoj do kreis la kondiĉojn por la generado de nova „vivspaco” por la germana popolo, je la kostoj de la poloj kaj judoj, kiuj devis estis forpelitaj de okcidenta Pollando al la nove kreita Ĝenerala Gubernio en sudorienta Pollando, post kiam la plano sendi la judojn al Madagaskaro fiaskis. Genezo de la kontraŭjuda amasmurdo (holokaŭsto) Ekzistas neniu dubo, ke la ekstermado de la juda popolo en Eŭropo formis integran parton de la programo de la germanaj nacisocialistoj. Sed kiel, kial kaj kiam la nazioj venis al la definitiva decido ordoni ne nur la forigon de la judoj de la Germana Regno, sed ankaŭ la mortigon de ili ĉiuj en Eŭropo, estas diskutata kaj kontestata en la historiografio. Ne klaras, ĉu ĉi tiu decido estis la rekta rezulto de la radikala antisemitisma „programo“ de Hitler, kiel supozas kelkaj historiistoj, aŭ ĉu ĝi estis spontana ago inter la nacisocialistoj, ĉe kiuj ekzistis rivalantaj pozicioj. Ankaŭ ne estas klare, kiam kaj entute ĉu Hitlero mem donis iun ordonon por la holokaŭsto. Fakte, skribaj dokumentoj, kiuj enhavus tian ordonon por elimini la judan popolon en Eŭropo, ne ekzistis, aŭ ne estis trovitaj, ĉar la spuroj por tiaj plano kaj decido certe devis esti forviŝitaj de la iniciatintoj. Sed estas konate, ke en oktobro 1939 Hitler ordonis la t.n. eŭtanazian „operacon T4“, dum kiu la ontaj ekstermantoj de la judoj povis ekzameni la taŭgecon de sia diabla laboro, utiligante gason por mortigi korpajn kriplulojn, mensajn handikapulojn kaj socie nedezirindajn elementojn. Post protestoj flanke de la eklezioj oni (t.e. Hitler) ordonis haltigi tiun operacon en aŭgusto 1941, sed postulis daŭrigi la mortigon de malsanuloj en la okupataj landoj. Anstataŭ eksplicita skriba ordono de Hitler fizike likvidi la judojn, ekzistis plej diversaj aludoj kaj deklaroj de la germana diktatoro, kiuj evidentigis, ke la judoj devis malaperi el Eŭropo. Sed la publikaj paroladoj de Hitler pri la ekstermado de la judoj estis nebulaj kaj povis esti interpretataj laŭ diversaj manieroj kiel „la volo de la Gvidanto“. Nature, la fifama programa aŭtobiografio de Hitler, „Mia batalo“, kiun lia eldonejo publikigis en la 1925, estas plenplena de akra polemiko kontraŭ la judoj. Dum la 20aj jaroj en Munkeno, kie li fariĝis politikisto sub la influo de la politikaj eventoj kaj de diversaj antisemitismaj kaj rasismaj ideologoj, fondante kaj maturigante sian movadon, Hitler akre polemikadis 1 Vd. https://de.wikipedia.org/wiki/Robert_Kuwałek. 1 kontraŭ la judoj, kiuj laŭ li estis kulpaj por la ekesto kaj disvastigo de la rusa bolŝevismo, kiu minacis Germanion, kaj kiuj estis la reprezentantoj de la parazitisma kapitalismo.2 La antisemitisma kulmino de la nazioj dume estis atingita, kiam la 30an de januaro 1939 Hitler profetis en la germana parlamento al la „internacia financjudaro“, sub ŝtorma aplaŭdo de la ĉeestantoj, la „neniigon de la juda raso en Eŭropo en la kazo de nova mondmilito“. Sed laŭ kiu maniero aŭ metodo tiu neniigu okazu li ne klarigis. En 1941 kaj 1942 li kvarfoje referencis al tiu parolado kaj anoncis la efektivigon de la plano, kiam li diris, ke „la judoj iam ridis pri mia profetaĵo, sed hodiaŭ ili jam ne plu ridas pri ĝi“. Ĉiuj tiuj informoj kondukis al la kredo kaj konvinkiĝo ĉe la popoloj, ke Hitler ordonis neniigi kaj ekstermi la judojn. Kiam ekde februaro 1941 estis planata la milito kontraŭ Sovetunio, oni diskutis pri amasmurdoj kontraŭ la popolo por „likvidi la inteligencion de la „juda bolŝevismo“, kio estis la favorata termino de Hitler. Kiel en Pollando, ankaŭ en aliaj landoj devis esti unue likviditaj la elitoj. La t.n. dekreto „Pri la apliko de la milita jurisdikcio en la regiono de Barbarossa“ (t.n. „Barbarossa-dekreto“) de la ĉefkomandejo de la germana armeo de la 13a de majo 1941 permesis al la soldatoj de la germana armeo senprokraste mortigi civilulojn, kiuj estis suspektataj pro kontraŭstaro, sen timi jurajn sekvojn. Krom tio ekzistis la t.n. ordono de la 6a de junio 1941, laŭ kiu arestitaj sovetiaj oficiroj de la Ruĝa Armeo ne devis esti traktataj kiel militkaptitoj, sed povis esti mortpafitaj sen proceso. Ligita kun tiuj ordonoj estis la likvido de milionoj de sovetiaj civiluloj pere de malsato. La saman krimon jam Stalin aranĝis en la 1932-33aj jaroj en Ukrainio kadre de la „Holodomoro“, kiu estas konsiderata kiel genocido kontraŭ la popolo de Ukrainio (inter kiuj certe troviĝis ankaŭ multaj judoj). En majo 1941 Reinhardt Heydrich, ĉefo de RSHA,3 starigis kaj trejnigis, surbaze de ordono de Hitler, moveblajn „operacgrupojn de la Sekureca Polico kaj de la SD“. Ilia tasko estis kontraŭbatali partizanojn post la linio de la antaŭenmarŝanta armeo. Tiuj senprecedencaj masakroj, kiujn tiuj grupoj aranĝis, kaŭzis estimeble 600 mil ĝis 1,5 milionoj da mortviktimoj en tuta orienta Eŭropo. Do, la libera mortigo de homoj fariĝis kvazaŭ modo, ne konis limojn kaj nature trafis ankaŭ la judojn. Heydrich kaj lia ĉefo, SS-Reiĥgvidanto Heinrich Himmler, laŭvorte interpretis la „ideon“ de Hitler pri la „neniigo“ de la judoj, konsiderante ĝin kiel historie gravan mision, kiu estis puŝota kiel kor-afero de Hitler dum la jaro 1941 por inciti pogromojn kontraŭ judoj. Gravegan rolon ludis ankaŭ Hermann Göring, ĉefo de la aviadila armeo kaj ministro pri ekonomio. La 31an de julio 1941 li donis la taskon al Heydrich starigi „ĝeneralan projekton“ por la „ĝenerala solvo de la juda demando“. La teksto estis verkita en RSHA kaj submetita al Göring por subskribo, do ĝi oficialigis jam okazantajn operacojn. Hitler volis esti informata pri la rezultoj de la procezo. La 15an de aŭgusto unu el la raportoj de la „operacgrupoj“ unuafoje listigis „judojn, judinojn kaj judajn infanojn“ kiel viktimojn de la murdo. Fine de aŭgusto, la operacgrupo D raportis, ke ĝia operacregiono estas „libera de judoj“, kio signifis, ke la plimulto de la judoj en tiuj regionoj estis likviditaj. La „Ordono de la Gvidanto mortpafi ĉiujn judojn“ ricevis leĝan povon kaj propran dinamikon, en kiu la nazioj perdis ĉiujn hezitojn kaj moralan skrupulojn. Inter la nazioj komenciĝis lukto por kvotoj – kiu ordonis mortigi pli multajn judojn, tiu estis granda heroo kaj povis kalkuli pri laŭdado en Berlino kaj kariero-perspektivo. La 17an de septembro 1941 Hitler cedis la insistadon de Alfred Rosenberg kaj Joseph Goebbels, du aliaj gvidaj nazioj, kiuj respondecis pri ideologio kaj propagando, transporti judojn el Germanio, Bohemio kaj Moravio al la „Oriento“. La 2an de oktobro Himmler proponis al Hitler translokadi judojn el Germanio kaj Bohemio-Moravio al la getoj en Riga, Reval und Minsk. Pli kaj pli da judoj do finiĝis en Riga, kie ili estis senkompate mortpafitaj, plej amase en la „sanga dimanĉo“ de la 30a de novembro 1941“. La 10an de oktobro Heydrich konfirmis la celon de Hitler fari la Germanan Regnon „sen judoj“ ĝis la jarfino. En la sama monato oni malpermesis al la judoj forlasi la Germanan Regnon. Do, la judoj, kiuj ne plu povis elmigri al aliaj landoj, estis 2 Pri ĉi tiu periodo vd. Reuth, Ralf Georg: Hitlers Judenhass. Klischee und Wirklichkeit. Piper Munkeno/Zuriko 2009. 3 Reichssicherheitshauptamt (RSHA). Tiu Ĉefa Oficejo por la Sekureco de la Germana Regno estis fondita en septembro 1939 de Reiĥgvidanto SS Heinrich Himmler, SS Reiĥgvidanto kaj Ĉefo de la Germana Polico, per unuigo de Sipo (Sekureca Policano) kaj SD (Sekureca Servo). La unua ĉefo de RSHA estis Reinhard Heydrich. Post lia mortigo en junio 1942 ĝia gvidanto estis Himmler mem, kaj ekde 1943 ĝin estris Ernst Kaltenbrunner. La RSHA plenumis ĉiujn taskojn de la sekureco en la Germana Regno, inkluzive de la persekutado de „politike nefidindaj“ homoj. La SS Einsatzgruppen entreprenis batalojn de „ĉiuj elementoj malamikaj al la Regno“ en la okupataj lokoj kaj aranĝis neimegblajn masakrojn inter la civila loĝantaro, precipe en Pollando kaj poste en Sovetunio, tio signifis laŭplanajn masakrojn de ŝtataj kaj kulturaj reprezentantoj de ĉi tiuj landoj, inkluzive de katolikaj pastroj, komunismaj funkciuloj, romaoj (ciganoj) kaj precipe judoj. En la „Sekcio IV B 4“ SS- Obersturmbanngvidanto Adolf Eichmann organizis la burokratian parton de la „fina solvo al la juda demando“, kunordigante la deportadon de la eŭropaj judoj en la ekstermejojn de la Ĝenerala Gubernio. 2 blokitaj en Germanio kaj Eŭropo. Laŭ iuj historiistoj povas esti, ke tiu evoluo estis la definitiva dato, kiam Hitler decidis praktike lanĉi la murdon kontraŭ la judoj. Kiel kialoj de tiu decido ekzistas diversaj konsideroj, kiujn ni ne detale traktos ĉi tie. En la historiografio oni supozas iun kongruon de la decido por la amasmurdo kontraŭ la judoj kun la agresmilito kontraŭ Sovetunio, ĉar Hitler ĉiam parolis pri la „juda bolŝevismo“, kiu staris en la centro de tiu milito. Estas do verŝajne, ke la agresmilito kontraŭ Sovetunio akcelis la murdon kontraŭ la sovetia kaj la cetera eŭropa judaro. Sed povas esti, ke ankaŭ la militdeklaro de Germanio al Usono, kiu sekvis la 12an de decembro, ludis rolon, ĉar tiam la milito alprenis internacian dimension. La elpaŝoj de Hitler fariĝis pli kaj pli fanatikaj kaj ekscesaj, kiam li parolis pri la judoj kiel „monda malamiko“, kies „elŝaltado“ estas unuaranga. La 21an de oktobro li deklaris: „Se ni ekstermas tiun peston, tiel ni plenumas agon por la homaro, kies signifon niaj viroj ankoraŭ ne povas imagi“.
Recommended publications
  • "Justiz Und Erinnerung" 4 / Mai 2001
    Verein Verein zur Erforschung zur Förderung nationalsozialistischer justizgeschichtlicher Gewaltverbrechen und Forschungen ihrer Aufarbeitung A-1013 Wien, Pf. 298 A-1013 Wien, Pf. 298 Tel. 270 68 99, Fax 317 21 12 Tel. 315 4949, Fax 317 21 12 E-Mail: [email protected] oder E-Mail: [email protected] [email protected] Bankverbindung: Bank Austria 660 502 303 Bankverbindung: Bank Austria 660 501 909 JUSTIZ UND ERINNERUNG Hrsg. v. Verein zur Förderung justizgeschichtlicher Forschungen und Verein zur Erforschung nationalsozialistischer Gewaltverbrechen und ihrer Aufarbeitung vormals »Rundbrief« Nr. 4 / Mai 2001 Beiträge Gedenken an die Opfer von Engerau Claudia Kuretsidis-Haider Claudia Kuretsidis-Haider Am 25. Mai 1945 erging bei der Polizei im 3. Wiener Gedenken an die Opfer von Engerau .......... 1 Gemeindebezirk nachstehende »Anzeige gegen An- gehörige der SA im Judenlager Engerau«: Peter Gstettner »Als die SA das Judenlager in Engerau errich- Das KZ in der Lendorfer Kaserne tete, wurden ca. 2000 Juden (ungarische) in vor den Toren der Stadt Klagenfurt. das genannte Lager aufgenommen. An den Ju- Ein Vorschlag zur Geschichts- den wurden folgende Gewalttaten verübt: An- aufarbeitung und Erinnerung ................ 3 lässlich des Abmarsches Ende April 1945 aus dem Lager in der Richtung nach Deutsch Al- tenburg wurde ich als Wegführer bestimmt und Meinhard Brunner ging an der Spitze des Zuges. Hinter mir fand Ermittlungs- und Prozessakten eine wüste Schießerei statt bei der 102 Juden britischer Militärgerichte in Österreich den Tod fanden.« im Public Record Office ................... 12 Ein weiterer SA-Mann präzisierte diese Angaben: »Vom Ortskommandanten erhielt ich den Be- Sabine Loitfellner fehl alle Juden welche den Marsch nicht Arisierungen während der NS-Zeit durchhalten zu erschießen.
    [Show full text]
  • Armenian Secret and Invented Languages and Argots
    Armenian Secret and Invented Languages and Argots The Harvard community has made this article openly available. Please share how this access benefits you. Your story matters Citation Russell, James R. Forthcoming. Armenian secret and invented languages and argots. Proceedings of the Institute of Linguistics of the Russian Academy of Sciences. Citable link http://nrs.harvard.edu/urn-3:HUL.InstRepos:9938150 Terms of Use This article was downloaded from Harvard University’s DASH repository, and is made available under the terms and conditions applicable to Open Access Policy Articles, as set forth at http:// nrs.harvard.edu/urn-3:HUL.InstRepos:dash.current.terms-of- use#OAP 1 ARMENIAN SECRET AND INVENTED LANGUAGES AND ARGOTS. By James R. Russell, Harvard University. Светлой памяти Карена Никитича Юзбашяна посвящается это исследование. CONTENTS: Preface 1. Secret languages and argots 2. Philosophical and hypothetical languages 3. The St. Petersburg Manuscript 4. The Argot of the Felt-Beaters 5. Appendices: 1. Description of St. Petersburg MS A 29 2. Glossary of the Ṙuštuni language 3. Glossary of the argot of the Felt-Beaters of Moks 4. Texts in the “Third Script” of MS A 29 List of Plates Bibliography PREFACE Much of the research for this article was undertaken in Armenia and Russia in June and July 2011 and was funded by a generous O’Neill grant through the Davis Center for Russian and Eurasian Studies at Harvard. For their eager assistance and boundless hospitality I am grateful to numerous friends and colleagues who made my visit pleasant and successful. For their generous assistance in Erevan and St.
    [Show full text]
  • Views on Esperanto in the Bahá'í Faith
    Esperantologio / Esperanto Studies 7 (2015), 41 60 Views on Esperanto in the Bahá’í faith: A revised subchapter in Bahá’u’lláh and the New Era Leif Nordenstorm Contents 1. Studies about Esperanto in Bahá’í 2. Bahá’u’lláh and the New Era as authoritative text in Bahá’í 3. Esperanto in Bahá’u’lláh and the New Era 4. Analysis of the text in the editions of 1923 and 1927 5. The answer about the language to be chosen 6. Analysis of the text in the editions of 1937, 1950 and 1970 7. The reasons for the changes in the text 8. Conclusions Thanks References Abstract. The question about a universal language and particularly about Esperanto is treated in a subchapter in the book Bahá’u’lláh and the New Era, which is an officially sanctioned presentation about Bahá’í religion. In the original edition of 1923 the support for Esperanto was clearly expressed, because the leader of the religion, ’Abdu’l-Bahá, supported the idea about Esperanto as a Universal Language, and several times urged Bahá’ís to learn it. The author of the book, J. E. Esslemont, learned it and even practiced Esperanto on his deathbed. Quotations, however, show that there was a discussion also about other planned languages among Bahá’ís. In the editions of 1937, 1950 and 1970, the final part of the presentation about Esperanto was modified. The author shows that the reason of the change is that Esperanto in Bahá’í is associated with millenarian expecta- tions of the “Most High Peace” and the “Coming of the Kingdom of God” in 1957.
    [Show full text]
  • VI. Plädoyers Und Urteil – Die Finale Verwirrung
    VI. Plädoyers und Urteil – die finale Verwirrung 1. Zeitspiel – aus den Tiefen der Ebene zum Ende Für die Berichterstattung über den Demjanjuk-Prozess hatte ich mich im Spätsommer 2009 freiwillig gemeldet, obwohl es für einen fest angestellten Redakteur der ARD eher ungewöhnlich ist, langfristig Reporteraufgaben zu übernehmen. Mir schien das Verfahren zeithistorisch interessant, auch wenn niemand wusste, wie lange es sich hinziehen würde. Allerdings gab es später auch Tage, an denen ich die Freiwilligkeit bereute. Vor allem wäh- rend der Beweisaufnahme, als scheinbar nichts vorwärts ging im Gerichtssaal. Andererseits war das Geschehen auch faszinierend: Das stete Kräftemessen zwischen Anklage, Richterbank und Verteidigung, die Prozessführung, die juristische Anwendung der Täterforschung zum Holocaust. Ein Neugier- Faktor mag auch das Gerichtsgebäude als solches gewesen sein. Der neue Münchner Justizpalast, eine grau-grüne Betonburg aus den 1970er Jahren, bot jeden Tag ein Kaleidoskop unserer Gesellschaft. Es genügte, sich still diejenigen anzuschauen, die morgens an der Sicherheitsschleuse standen. Wer war als Zeuge geladen, wer kam als Beschuldigter? Wenn nur ein Ende absehbar gewesen wäre! Anfangs hatte das Gericht nur bis Mai 2010 geplant. Danach begannen die Verlängerungen: Diese Verhandlungstage wurden durch Gerichtsmitteilungen bekannt gegeben: am 3. März und am 24. No- 1 vember 2010, am 3. Februar 2011 und am 18. März 2011 . Obwohl Straf- prozesse immer wieder Unwägbarkeiten mit sich bringen, war dies doch eher ungewöhnlich – und das umso mehr, als die Ungewissheit sogar bis zum letzten Prozesstag anhielt. Denn erst am Mittag des 12. Mai 2011 war allen klar, dass sie an diesem Tag auch das Urteil hören würden. Bis zuletzt hoffte ich mit anderen Zuhörern und Prozessbeteiligten, den einen historischen Augenblick zu erleben, wenn John Demjanjuk sein Schweigen brechen und berichten würde, was sich ereignet hatte nach seiner Gefangennahme durch die Wehrmacht im Frühjahr 1942.
    [Show full text]
  • Die Akte Sobibor
    Jürgen Graf, Thomas Kues, Carlo Mattogno DIE AKTE SOBIBOR Dem Andenken an Jürgen Rieger gewidmet INHALT Teil 1. Die gnadenlose Hatz auf den greisen John Demjanjuk ...................................................................... 1 Teil 2. Das offizielle Sobibor-Bild und die zeitgenössischen Dokumente ......................................................... 5 Teil 3. Der Schlüsselzeuge .................................................................................................................... 11 Teil 4. Die Entstehung des Mythos ......................................................................................................... 18 Teil 5. Das Lager Sobibor in der Darstellung der offiziellen Geschichtsschreibung ......................................... 23 Teil 6. Julius Schelvis’ Standardwerk über Sobibor. Eine kritische Analyse ................................................... 27 Teil 7. Zeugen-Panorama ...................................................................................................................... 32 Teil 8. Toivi Blatt, sein Tagebuch und sein Gespräch mit Karl August Frenzel ............................................... 37 Teil 9. Die „Gaskammern“ von Sobibor im Lichte der „Augenzeugenberichte“ und „historischen Forschungen“ . 42 Teil 10. Die beiden Sobibor-Prozesse von 1950 ....................................................................................... 46 Teil 11. Der Sobibor-Prozeß in Hagen (1965/1966) .................................................................................
    [Show full text]
  • Transcript of Spoken, Rather Than Written Prose
    https://collections.ushmm.org Contact [email protected] for further information about this collection United States Holocaust Memorial Museum Interview with Selma Engel February 12, 1992 RG-50.042*0010 https://collections.ushmm.org Contact [email protected] for further information about this collection PREFACE The following oral history testimony is the result of a videotaped interview with Selma Engel, conducted on February 12, 1992 in Bradford, Connecticut on behalf of the United States Holocaust Memorial Museum. The interview is part of the United States Holocaust Memorial Museum's collection of oral testimonies. Rights to the interview are held by the United States Holocaust Memorial Museum. The reader should bear in mind that this is a verbatim transcript of spoken, rather than written prose. This transcript has been neither checked for spelling nor verified for accuracy, and therefore, it is possible that there are errors. As a result, nothing should be quoted or used from this transcript without first checking it against the taped interview. https://collections.ushmm.org Contact [email protected] for further information about this collection SELMA ENGEL February 12, 1992 Beep. Why don't we start with your arrival in Westerbork and a-- Westerbork? Yeah, and then going on the train to Sobibór. (Clears throat) I came from um, Vught, from the concentration camp, Vught, I came to Westerbork in 194...2, 43, and, uh, uh, when I came there, I found an uncle and my mother was there with the five children, and we came together with these girls that I met, we stayed together with them, and, and a whole bunch of uh, Dutch girls, we stayed always very close together.
    [Show full text]
  • FINAL Dissertation Draft 5 Post Send Out:Lib Edits for Archive Submisison
    UC Irvine UC Irvine Electronic Theses and Dissertations Title Survival Anxieties, Traumatic Performance and Stages of Memory: Witnessing Loss in the Final Days of Holocaust Survivors Permalink https://escholarship.org/uc/item/9t5574d6 Author Rotstein, Allison Mikel Publication Date 2016 Peer reviewed|Thesis/dissertation eScholarship.org Powered by the California Digital Library University of California UNIVERSITY OF CALIFORNIA, IRVINE Survival Anxieties, Traumatic Performance and Stages of Memory: Witnessing Loss in the Final Days of Holocaust Survivors DISSERTATION submitted in partial satisfaction of the requirements for the degree of DOCTOR OF PHILOSOPHY in Drama by Allison Mikel Rotstein Dissertation Committee: Professor Anthony Kubiak, Chair Professor Julie Burelle Professor Ketu Katrak Professor Bryan Reynolds Professor Gabriele Schwab 2016 Copyright © 2016 Allison Mikel Rotstein DEDICATION To my parents. ii TABLE OF CONTENTS ACKNOWLEDGMENTS...................................................................................................iv CURRICULUM VITAE.......................................................................................................v ABSTRACT OF THE DISSERTATION.............................................................................vi INTRODUCTION.................................................................................................................1 I. A MEDITATION ON HOLOCAUST MEMORY AND INHERITED LOSS.................18 II. STAGES OF THERESIENSTADT: THE STAKES OF HOLOCAUST REPRESENTATION
    [Show full text]
  • (“John”) Demjanjuk in De Periode 1940-1952
    Voor dr Jules Schelvis De werkzaamheden van Wachmann Iwan Demjanjuk (1940-1952) door Johannes Houwink ten Cate I. Inleiding Dit artikel dient om inzicht te geven in de verblijfplaatsen en de werkzaaamheden van Wachmann Iwan Demjanjuk (geboren op 3 april 1920), een uit Oekraïne afkomstige en in Trawniki bij Lublin opgeleide kampbewaker. Dit is van belang in verband met het proces tegen Demjanjuk, die nu de regering van de Bondsrepubliek aan de Verenigde Staten om zijn uitlevering heeft verzocht daar binnenkort terecht zal staan, waarschijnlijk voor medeplichtigheid aan moord op tienduizenden joden afkomstig uit het bezette Nederland, uit het Generaalgouvernement (bezet Polen) en uit de Sovjet-Unie in het vernietigingskamp Sobibor in de maanden april tot en met september 1943.1 Evenals het vernietigingskamp Treblinka is Sobibor in het najaar van 1943 geheel met de grond gelijk gemaakt, om de sporen van de misdaad uit te wissen. Het vernietigingskamp Belzec was in december 1942 buiten gebruik gesteld.2 In het najaar van 1943 werden ook de meeste, niet alle, door de daders opgestelde documenten vernietigd.3 In dit artikel ligt de nadruk niet op de (juridische) finesses van de talrijke rechtszaken waarin Demjanjuk sinds 1977 verwikkeld is geraakt, en ook zichzelf heeft verwikkeld. Demjanjuk heeft van februari 1987 tot april 1988 onder een enorme mediabelangstelling in Israël terecht gestaan. Hij werd er van beschuldigd de gevreesde Oekraïense bewaker “Iwan de Verschrikkelijke” in Treblinka te zijn geweest. Op 25 april 1988 werd Demjanjuk als “Iwan de Verschrikkelijke” in Treblinka tot de strop veroordeeld.4 Hij ging in hoger beroep en werd vrijgesproken.
    [Show full text]
  • Centre De Documentation Et D'étude Sur La Langue Internationale Centro
    Centre de documentation et d'étude sur la langue internationale Centro de Dokumentato kaj Esploro pri la Lingvo Internacia CDELI, Bibliothèque de la Ville, Rue du Progrès 33, CH-2300 La Chaux-de-Fonds (Suisse) www.cdeli.org Brokanta libro-servo pri esperanto, aliaj lingvo-projektoj(*) kaj interlingvistiko. Service de brocante de livres sur l'espéranto, d'autres projets de langues(*) et l'interlinguistique. Lasta registra dato: Claude Gacond, la 8-an de aŭgusto 2018 Informoj al aĉetemuloj: Aĉetemulo, aldone al la listo de la verkoj, kiujn li ŝatus akiri, nepre tre legeble indiku sian poŝtan adreson. Responde li ricevos fakturon, kaj sekve, nur kiam li estos afektiviginta sian pagon al CDELI, tiam li perpoŝte ricevos la koncernan mendon. Surloka esploro de la brokanta materialo eblas post fikso de rendevuo kun Claude Gacond, la prizorganto. Rezervado de dokumentoj daŭras nur dum trimonata periodo. Tial se dum tiu sufiĉe longa tempo ne alvenas pago de rezervita materialo, tiam la koncernaj brokantaĵoj estas relistigitaj je la dispono de aliaj interesatoj. Eblaj eraroj: La konstanta ĝisdatigo de la listo de brokantaĵoj konsistigas grandan laboron. Ni konscias, ke eraroj ne eviteblas. La registrado pli malpli alfabeta de la titoloj montriĝis pli taŭga, ol la aŭtora grase indikita. Kiam estas je dispono pli ol unu ekzemplero, tio indikiĝas inter < > . Kontaktadreso: Ĉiu mendoj, korespondaĵoj kaj eblaj rendevu-petoj direktiĝu al: CDELI, Biblioteko de la Urbo, Strato Progrès 33, CH-2300 La Chaux-de-Fonds. Telefone: el Svislando: 032 967 68 42; el eksterlando prefikso por Svislando +41 32 967 68 42. Rete: http://www.cdeli.org/brokantejo-mendilo.php Listo de la disponeblaj brokantaĵoj A À Blaise, Saynète-prologue par un élève de la 1re Classique [Edmond Privat].
    [Show full text]
  • Searching for May Maxwell: Bahá’Í Millennial Feminism, Transformative Identity & Globalism in the New World Order
    Searching for May Maxwell: Bahá’í Millennial Feminism, Transformative Identity & Globalism in the new World Order Shaping Women’s Role in Early Bahá’i Culture 1898-1940 A Thesis Submitted to the College of Graduate Studies and Research in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy in the Department of History University of Saskatchewan Saskatoon, SK, Canada By Selena M. Crosson © Copyright Selena M. Crosson, June 2013. All rights reserved. PERMISSION TO USE In presenting this thesis/dissertation in partial fulfillment of the requirements for a Postgraduate degree from the University of Saskatchewan, I agree that the Libraries of this University may make it freely available for inspection. I further agree that permission for copying of this thesis/dissertation in any manner, in whole or in part, for scholarly purposes may be granted by the professor or professors who supervised my thesis/dissertation work or, in their absence, by the Head of the Department or the Dean of the College in which my thesis work was done. It is understood that any copying or publication or use of this thesis/dissertation or parts thereof for financial gain shall not be allowed without my written permission. It is also understood that due recognition shall be given to me and to the University of Saskatchewan in any scholarly use which may be made of any material in my thesis/dissertation. DISCLAIMER Reference in this thesis/dissertation to any specific commercial products, process, or service by trade name, trademark, manufacturer, or otherwise, does not constitute or imply its endorsement, recommendation, or favoring by the University of Saskatchewan.
    [Show full text]
  • Franz Stangl Page 1 of 2
    Franz Stangl www.HolocaustResearchProject.org Page 1 of 2 Holocaust Education & Archive Research Team www.HolocaustResearchProject.org Search Home - Holocaust Prelude - Euthanasia - Einsatzgruppen - Aktion Reinhard - Ghettos - Revolt & Resistance Aktion Reinhard Other Camps - Holocaust Economics - The German Occupation - Survivors Stories - Trials - Image Gallery - Appendix A-Z Belzec Sobibor Treblinka Franz Paul Stangl A-R Leadership Odilo Globocknik Death of Franz Stangl was born in Altmunster, Austria on 26 March 1908, the son of a night-watchman who had once Globocknik served in the Habsburg Dragoons. Hermann Höfle Christian Wirth After training as a master- weaver Stangl joined the Austrian police force in 1931, graduating two years later. Wirth "Timeline" In 1935 he was transferred to the political division of the criminal investigation department in the small Austrian town of Wels. Hans Frank Georg Wippern A year later he became an illegal member of the Nazi Party, Franz Stangl and in November 1940 he became the Police Superintendent Georg Michalsen of the notorious Euthanasia Institute at Scloss Hartheim, where the mentally and physically handicapped and also political Ernst Lerch prisoners from concentration camps were transferred for liquidation. A -R Articles In March 1942, after being sent to Berlin, then Lublin, Stangl A-R Staff reported to Odilo Globocnik, his fellow Austrian SS- Perpetrators Speak Brigadefuhrer, the head of “Aktion Reinhard.” Work Kommando's Franz Stangl Stangl was appointed commandant of the Sobibor death The Gas Chambers at Belzec, Sobibor camp, which became operational in May 1942, during Stangl’s period as “Kommandant” , and Treblinka which lasted until September 1942 when he was transferred to Treblinka, approximately Stangl (seated center) entertains at Sobibor Himmler & A-R 100,000 Jews were killed.
    [Show full text]
  • Steinerne Ränder Gesellschaftlicher Umbrüche. Grabsteine Und Todeszeichen in Der Bukowina Zwischen 1900 Und 1941
    Katharina Haberkorn Steinerne Ränder gesellschaftlicher Umbrüche. Grabsteine und Todeszeichen in der Bukowina zwischen 1900 und 1941. Dissertation 2017 Andrássy Universität Budapest Interdisziplinäre Doktorschule Leiterin der Doktorschule: Prof. Dr. Ellen Bos Autorin: Katharina Haberkorn Titel: Steinerne Ränder gesellschaftlicher Umbrüche. Grabsteine und Todeszeichen in der Bukowina zwischen 1900 und 1941. Betreuer: Prof. Dr. Dieter Anton Binder Disputationskommission: Prof. Dr. István Fehér PD Dr. Heidemarie Uhl Jun.-Prof. Dr. Maren Röger Prof. Dr. Ibolya Murber Dr. Richard Lein Dr. Henriett Kovács Eingereicht am 25.08.2017 INHALT Vorwort ..................................................................................................................................... i Rose Ausländer .................................................................................................................. i 1 Einleitung .......................................................................................................................... 1 1.1 Einführung und Fragestellungen .............................................................................. 1 1.1.1 Zugang und Struktur ............................................................................................. 5 1.1.2 Todeszeichen - Steinerne Ränder ........................................................................ 7 1.2 Forschungsstand .................................................................................................... 13 1.2.1 In Teilen erleuchtet ...........................................................................................
    [Show full text]