Dejtonski Mirovni Sporazum I Rezolucija Sb Un 1244 (9)
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Časopis za društvena/politička pitanja, Godina XIV, Broj 41, Decembar 2020. BESPLATNO U ovom broju: Branko Krga DEJTONSKI MIROVNI SPORAZUM I REZOLUCIJA SB UN 1244 (9) Krsto GrujiĆ Velika pobjeda SNSD-a (25) A. I. Fursov “BIG ČARLI”, ILI O MARKSU I MARKSIZMU: EPOHA, IDEOLOGIJA, TEORIJA (povodom 180 godina Časopis za društvena/politička pitanja Časopis za društvena/politička od rođenja K. Marksa) (67) А. И. Фурсов “БИГ ЧАРЛИ”, ИЛИ О МАРКСЕ И МАРКСИЗМЕ: ЭПОХА, ИДЕОЛОГИЯ, ARGUMENTI ARGUMENTI ТЕОРИЯ (К 180-летию со дня рождения К. Маркса) (159) Branimir Kuljanin NAUČNO- TEHNOLOŠKI RAZVOJ I SAVREMENI IMPERIJALIZAM (263) Stevo R. Pašalić DEMOGRAFSKI RESURSI KAO FAKTOR RAZVOJA I BEZBJEDNOSTI REPUBLIKE SRPSKE (339) ARGUMENTI Časopis za društvena/politička pitanja ARGUMENTI časopis za društvena / politička pitanja izlazi svaka četiri mjeseca ARGUMENTI časopis za društvena / politička pitanja izlazi svaka četiri mjeseca Izdavač Savez nezavisnih socijaldemokrata, Banja Luka Kralja Petra II Karađorđevića 15. Glavni urednik Milan Ljepojević Redakcija Slavko Mitrović, Rajko Vasić, Đorđe Latinović, Milan Tukić, Franc Sošnja, mr Danijela Injac, Krsto Grujić, dr Saša Mićin, Tadej Labernik, pof. Branimir Kuljanin Kompjuterska priprema, dizajn i štampa Grafid d. o. o. Banja Luka Tiraž 400 ARGUMENTI časopis za društvena / politička pitanja Banja Luka Decembar 2020 Riječ urednika Svaki put imam dilemu da li je ovakvom sadržaju potrebna bilo kakva uvodna riječ.. najava.. riječ urednika.. ali ipak držim se one narodne „da od viška glava ne boli“. Pred nama je 41. broj časopisa za društvena i politička pi- tanja ARGUMENTI. Iza nas sa odlaskom 2020. godine ostaje 14 godina postojanja i trajanja ovog naučnog časopisa. Treba se podsjetiti da je ovu godinu obilježilo otvaranje saj- ta časopisa pod nazivom - www. argumenti.info – te objavljivanje naučnih radova na jednom od svjetskih jezika zavisno sa koga je govornog područja autor. Uvedena je i realizovana anonimna re- cenzija u sva tri broja u ovoj 2020. godini. Od prvoga broja do danas dakle svih ovih 14 godina ure- đivački koncept nije mijenjan. Na prvom mjestu je primjenjena nauka, a ne apstraktni pristup. Orijentacija i fokus na teme iz Re- publike Srpske, BiH, regiona, Evrope i cijelog svijeta te davanje prednosti i šanse mlađim autorima, ali pod uslovom da zadovo- ljavaju kvalitativne standarde. Kategorizacija časopisa je u proceduri u Ministarstvu za na- učnotehnološki razvoj visoko obrazovanje i informaciono druš- tvo Vlade Republike Srpske. Plan je bio da se završi još sredinom godine, ali korona virus je (to je zvanično obavještenje) spriječio završetak ove aktivnosti. Redakcija naučnog časopisa je sve planirane aktivnosti za 2020. godinu realizovala. Uspostavili smo kontakte sa kineskim Konfučijevim institutom i očekujemo radove kineskih autora, ali i radove sa Anglosaksonskog govornog područja i drugih. časopis za društvena/politička pitanja 5 Zadovoljstvo je u ovom decembarskom broju objaviti rado- ve ovakvih eminetnih autora: generala i profesora Branka Krge, akademika Andreja Fursova, profesora Branimira Kuljanina i Ste- ve Pašalica te uvaženog autora Krste Grujića. Moramo se podsjetiti da je u svakom narednom broju, broj stranica argumenata veći. Na početku izlaženja imali smo 150-200 strana, a danas je to duplo više oko 400. Iza svakog broja časopisa ostane broj kvalitetnih radova od isto tako respektabilnih autora da možemo objaviti još jedan broj ARGUMENATA. Na kraju ostaje da konstatujemo da ispraćamo jednu uspješ- nu godinu. Očekujemo narednu 2021. još uspješniju, a svim auto- rima i čitaocima čestitamo 2021. godinu. Milan Ljepojević 6 časopis za društvena/politička pitanja Sadržaj RIJEČ UREDNIKA ................................................................................................................5 BRANKO KRGA DEJTONSKI MIROVNI SPORAZUM I REZOLUCIJA SB UN 1244 ................9 KRSTO GRUJIĆ VELIKA POBJEDA SNSD-A ................................................................................... 25 A. I. FURSOV “BIG ČARLI”, ILI O MARKSU I MARKSIZMU: EPOHA, IDEOLOGIJA, TEORIJA (POVODOM 180 GODINA OD ROĐENJA K. MARKSA) ............................. 67 А. И. ФУРСОВ “БИГ ЧАРЛИ”, ИЛИ О МАРКСЕ И МАРКСИЗМЕ: ЭПОХА, ИДЕОЛОГИЯ, ТЕОРИЯ (К 180-ЛЕТИЮ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ К. МАРКСА) ................. 159 BRANIMIR KULJANIN NAUČNO- TEHNOLOŠKI RAZVOJ I SAVREMENI IMPERIJALIZAM .....263 PROF. DR STEVO R. PAŠALIĆ DEMOGRAFSKI RESURSI KAO FAKTOR RAZVOJA I BEZBJEDNOSTI REPUBLIKE SRPSKE ..............................................................................................339 časopis za društvena/politička pitanja 7 UDK 341.31(1-622NATO-651.1):341.382(497.1) DOI 10.7251/ARG4120009K Branko Krga1 DEJTONSKI MIROVNI SPORAZUM I REZOLUCIJA SB UN 1244 Rezime Mnoga međunarodna dokumenta tokom istorije izazivala su veliku pažnju, pre svega, zbog njihovog značaja i uticaja na ze- mlje i narode. Među takva dokumenta svakako bi se mogli svr- stati Dejtonski mirovni sporazum iz 1995. godine i Rezolucija SB UN 1244 iz 1999. godine. Oba ta Krajem ove godine obeležava se četvrt veka od potpisivanja Dejton- dokumenta doneta su u specifičnim okolnosti- skog mirovnog sporazuma. ma i imala su i imaju veliki značaj za srpski na- rod u Republici Srpskoj i Republici Srbiji, ali i za druge narode u regionu. Krajem ove godine obeležava se četvrt veka od potpisi- vanja Dejtonskog mirovnog sporazuma, a juna meseca navršila se dvadeset jedna godina od usvajanja Rezolucije SB UN 1244. S 1 Prof. dr Branko Krga je general – pukovnik u penziji. Tokom vojne karijere, pored ostalog, bio je u diplomatskoj službi u Pragu i Moskvi, vršio je dužnost komandan- ta brigade, načelnika Vojnoobaveštajne službe, zamenika i načelnika Generalštaba Vojske Jugoslavije, od nosno, Vojske Srbije i Crne Gore. Posle redovnog penzionisa- nja, više godina je predavao na Fakultetu za diplomatiju i bezbednost u Beogradu, Univerzitetu „Sinergija“ u Bijeljini i na Visokim studijama bezbednosti i odbrane u Beogradu. Objavio je veći broj radova iz oblasti strategije, geopolitike, bezbedno- snog menadžmenta i dr. časopis za društvena/politička pitanja 9 obzirom na značaj ta dva dokumenta, istraživački je izazov da se pokuša sačiniti njihova komparativna analiza, tj. da se sagleda šta je u njima zajedničko, a šta različito. Sličnosti Dejtona i Rezolucije. Ključne reči: Dejton, Rezolucija, Bosna i Hercegovina, Republika Srpska, Savezna Repu- blika Jugoslavija, Srbija, NATO, rat, mir. U v o d Za proteklih četvrt veka u Bosni I Hercegovini (u daljem tek- stu: BiH), a pre svega u Republici Srpskoj (u daljem tekstu: RS), kao i na širem planu, mnogo je pisano o Dejtonskom mirovnom sporazumu (u daljem tekstu: Dejton), kojim je okončan rat na pro- storu BiH. Isto tako, puno je priloga i diskusija i o Rezoluciji 1244 (u daljem tekstu: Rezolucija), donetoj u Savetu bezbednosti UN (u daljem tekstu: SB) 10. juna 1999. godine, kojom je prekinuta agresija NATO na Saveznu Republiku Jugoslaviju (u daljem tek- stu: SRJ), a pre svega Republiku Srbiju (u daljem tekstu: Srbija). U ovo vreme je prilika za podsećanje na neke okolnosti donošenje tih dokumenata, njihove osnovne karakteristike, sličnosti razlike, kao i na iskustva iz njihove primene. S obzirom da je autor ovog priloga, sa pozicije načelnika Vojnoobaveštajne službe Vojske Ju- goslavije (u daljem tekstu: VJ) aktivni posmatrač, kada je u pitanju Dejton, odnosno, neposredni učesnik događaja koji su doveli do Rezolucije, analiza ovih problema imaće nužno vojno-strategijski pristup i to pretežno “pogledom iz Srbije”. Iz navedenih razloga, glavni deo ovog rada ima sledeći sadržaj: (1) Neke opšte karak- teristike Dejtona i Rezolucije; (2) Sličnosti Dejtona i Rezolucije; i (3) Razlike Dejtona i Rezolucije. Neke opšte karakteristike Dejtona i Rezolucije O Dejtonu i Rezoluciji oglasili su se mnogi O Dejtonu i Rezoluciji oglasili su se domaći i strani autori sa različitih polaznih osno- mnogi domaći i strani autori sa ra- va. Za potrebe ovog rada o Dejtonu I Rezoluciji zličitih polaznih osnova. će se prikazati stavovi nekih od njih i to pretežno domaćih naučnih radnika i političara. Prof. dr Smilja Avramov, poznati stručnjak za međunarod- no javno pravo u vezi Dejtona iznosi neke interesantne stavove: 10 časopis za društvena/politička pitanja “Pod tepisima bombi koje je NATO sručio na RS u periodu od 30. avgusta do 13. septembra 1995. došlo je do načelnog ‘usagla- šavanja’ stavova o ustavnom ustrojstvu BiH, u Pod tepisima bombi koje je NATO Ženevi 8. septembra i u Njujorku 26. septembra. sručio na RS u periodu od 30. avgu- Na toj osnovi otpočeli su 1. novembra u vojnoj sta do 13. septembra 1995. došlo je bazi Rajt Peterson nedaleko od gradića Dejtona do načelnog ‘usaglašavanja’ stavo- va o ustavnom ustrojstvu BiH, u Že- (Wright Patterson, Dayton, Ohio) mirovni prego- nevi 8. septembra i u Njujorku 26. vori između SR Jugioslavije, Muslimansko-boš- septembra. njačke federacije i Republike Srpske. Vođeni su posredno; naime, delegaciju RS predvodio je Slobodan Milošević, na osnovu ovlašćenja koje je delegacija RS na čelu sad dr Karadži- ćem prenela na njega 29. avgusta 1995. u prisustvu Njegove sveto- sti patrijarha SPC gospodina Pavla. Bosanske Hrvate predstavljao je Franjo Tuđman, a muslimane Alija Izetbegović…Pregovori su otpočeli prvog, a završeni su 21. novembra, parafiranjem Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH, kome je pridodato 11 anek- sa…2Aneks I-B, koji nosi jedan ciničan naziv ‘Sporazum o regio- nalnoj stabilizaciji’, u članu IV sadrži obavezu ograničenja nao- ružanja u odnosu na tenkove, artiljeriju, oklopna