DODATEK INFORMACYJNY STAROSTWA POWIATOWEGO W MOŃKACH

Dodatek do Wieści Monieckich www.monki.pl.pl z Powiatu Monieckiego [email protected]

Starostwo Powiatowe w Mońkach, ul. Słowackiego 5a, 19-100 Mońki, tel.: 85 7278800 fax.: 85 7278830

Szanowni Państwo, W 2014 roku Powiat Moniecki będzie obchodził jubileusz 60-lecia powstania. Będzie to piękna rocznica i znakomita okazja do wspólnego świętowania istnienia naszej samorządowej wspólnoty. Przygotowujemy się do wielu ciekawych inicjatyw, do udziału w których serdecznie Państwa zapraszam. Przewidujemy wydarzenia kulturalno-społeczne, historyczne i sportowe, wszystkie dzięki którym można odczuć naszą więź tworzoną poprzez przynależność do Powiatu Monieckiego. Odbędą się także debaty tematyczne skierowane do bardzo szerokiej społeczności z udziałem cenionych ekspertów. Chcemy skupić się na rolnictwie i możliwościach rozwoju gospodarczego, oświacie i podnoszeniu jej poziomu, a także ochronie zdrowia i dostępności do świadczeń medycznych. Jubileusz 60-lecia Powiatu Monieckiego to także święto osób i środowisk zaangażowanych w życie społeczne powiatu, jak też pracodawców i przedsiębiorców dzięki którym nasz powiat rozwija się gospodarczo. Zapraszam wszystkich, którzy mają swoje pomysły dotyczące obchodów 60 rocznicy utworzenia Powiatu Monieckiego do realizacji i wspólnych obchodów jubileuszu naszej małej Ojczyzny. Jednym z wydarzeń będzie jubileusz 50-lecia powstania Liceum Ogólnokształcącego w Mońkach. Półwieczny jubileusz monieckiego liceum to sukces nauczycieli, którzy swoją pracą przez wiele lat przekazywali wiedzę i kształtowali posta- wy mieszkańców powiatu. To także sukces wielu roczników absolwentów oraz obecnej dyrekcji, grona pedagogicznego i uczniów. Zwieńczeniem jubileuszu powstania liceum będzie bal absolwentów organizowany 21 czerwca 2014 r. Zachęcam także uczniów gimnazjów i ich rodziców do zapoznania się z ofertą Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Mońkach i nauki w liceum, technikum i szkole zawodowej. Pierwszym wydarzeniem rozpoczynającym obchody jubileuszu Powiatu Monieckiego będzie Narodowe Święto Niepodległości, na którym po raz kolejny od- damy hołd poległym za wolność naszej Ojczyzny. Święto Niepodległości rozpocznie się Mszą Świętą w kościele pw. Św. Brata Alberta, a dalsza część tradycyjnie odbędzie się pod pomnikami pamięci. W tym roku jednym z punktów obchodów będzie bal Niepodległościowy, podczas którego prowadzona będzie akcja charyta- tywna wsparcia osób chorych i zakupu sprzętu medycznego dla szpitala w Mońkach. Zapraszam w sposób szczególny przedsiębiorców i osoby czujące się na siłach do wsparcia szczytnego celu. Szanowni Państwo, w roku jubileuszu planujemy realizację największej w historii Powiatu Monieckiego inwestycji. Chcemy wykonać remont drogi Strękowa Góra – Osowiec. Zdecydowanie jest to największe wyzwanie dla naszej wspólnoty, którego podjął się Zarząd Powiatu. Inwestycję będziemy realizować z udziałem środków z Unii Europejskiej. Oczekiwany od wielu lat remont Carskiej Drogi oprócz ogromnych nakładów pracy i środków finansowych, wymaga przychylności wszystkich mieszkańców Powiatu Monieckiego, o co bardzo proszę. Pozyskane środki z UE to jedyna i ostatnia szansa na wykonanie tej inwestycji w całości, dlatego proszę Państwa o aprobatę i wsparcie działań Starostwa Powiatowego w Mońkach. Liczę na współpracę wszystkich Państwa.

Z wyrazami szacunku Starosta Moniecki Joanna Kulikowska XIX Święto Ziemniaka - Jarmark Kresowy

8 września w centrum Moniek odbyło się XIX Świę- to Ziemniaka w Mońkach, które otworzyła Starosta Moniecki Joanna Kulikowska, życząc wszystkim przy- byłym miłej zabawy. Na scenie pojawiły się lokalne ze- społy: dziecięcy „Podlasiaczki” oraz śpiewacze Wrzosy, Pogodna Jesień, Tęcza i Wodniczka, a także usłyszeliśmy kilka utworów w wykonaniu Młodzieżowej Orkiestry Dętej z Moniek. Starostwo Powiatowe w Mońkach za- prosiło także zespół Alebabki, który wystąpił w trzech biesiadach - góralskiej, sarmackiej i tryptyku europej- skim. Podczas tegorocznego Święta Ziemniaka na scenę zaproszeni zostali rolnicy i przetwórcy rolni - laureaci konkursów Agroliga i Bezpieczne Gospodarstwo Rolne. Wszyscy otrzymali listy gratulacyjne i podziękowania za trud pracy rolniczej i reprezentowanie powiatu moniec- kiego w konkursach na różnych szczeblach. W imieniu rolników podziękowania do organizatorów skierował Pan Adam Kochański z Jasionóweczki. Państwo Jolanta i Adam Kochańscy zdobyli tytuł Mistrzów Krajowych Agroligi 2011. Ciąg dalszy na str. 10 10 Więcej informacji z Powiatu Monieckiego na stronie www.monki.pl nr 6 / 2013 (30), wrzesień 2013 XIX Święto Ziemniaka - Jarmark Kresowy - ciąg dalszy artykułu ...

Potrawy z ziemniaka, stoiska i znani artyści Imprezę wsparli: --Bank Spółdzielczy w Mońkach Podczas święta ziemniaka starostwo przygotowało stoisko degu- --Credit Agricole oddział w Mońkach stacyjne najsmaczniejszych potraw z ziemniaka - babki i kiszki ziem- --Gościniec Dworak – restauracja, pokoje gościnne, catering niaczanej, klusek z zasmażką i kotletów ziemniaczanych faszerowa- --Nadleśnictwo Knyszyn w Mońkach nych mięsem. Jak co roku centrum Moniek wypełniły stoiska min. --RYTERNA - bramy garażowe z rękodziełem ludowym i tradycyjną żywnością. Natomiast artystami --Agromet Sklep z Artykułami Przemysłowymi i maszynami rolniczymi którzy uświetnili XIX Święto Ziemniaka byli: Don Vasyl i Cygańskie --Market Budowlany Mrówka Gwiazdy oraz Marcin Siegieńczuk. --Ekologiczna Kora ogrodowa MONROL --Budromat - kostka brukowa, beton towarowy Na organizację tegorocznego Święta Ziemniaka Za- --Meritum Bank Oddział Grajewo rząd Powiatu w Mońkach pozyskał środki z Unii Europej- --Hydra - Mark - zakuwanie przewodów hydraulicznych skiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Or- --Agrohurt Dojrzewalnia Serów ganizatorem imprezy było Starostwo Powiatowe w Mońkach, --Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Mięsnego KBS w Potoczyźnie --Piekarnia REVMOD a parterami byli: Nadleśnictwo Knyszyn w Mońkach, Fundacja na --Net - com - Internet, komputery rzez Rozwoju Powiatu Monieckiego, Moniecki Ośrodek Kultu- --Pensjonat turystyczny PEGAZ w Dolistowie ry, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Mońkach --Usługowy Zakład Stolarski – Leszek Konaszewski i Pływalnia Powiatowa w Mońkach. Uhonorowani zostali: --Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Mięsnego „KBS” Sp. z o. o. w Potoczyźnie, Włodzimierz Szypcio, Sławomir Szypcio, Kazimierz Klepacki, --Maria i Jerzy Brzostowscy – Morusy, gm. Krypno, --Jolanta i Andrzej Dziekońscy – Dziękonie, gm. Mońki, --Maria Dec – Mikicin, gm. Jaświły, --Jolanta i Sławomir Dudar – Bobrówka, gm. Jaświły, --Maria i Adam Filipczuk – Koziniec, gm. Jasionówka, --Jolanta i Leszek Gawędzcy – Kulesze, gm. Mońki, --Teresa i Andrzej Gizo – Zabiele, gm. Jaświły, --Maria i Adam Guzel – Szpakowo, gm. Jaświły, --Tadeusz Klepadło – Nowa Wieś, gm. , --Bogumiła i Ryszard Klimowicz – Zofiówka, gm. Knyszyn, --Jolanta i Adam Kochańscy – Jasionóweczka, gm. Jasionówka, --Marzena i Andrzej Krukowscy – Owieczki, gm. Goniądz, --Agnieszka i Cezary Magnuszewscy – Dziękonie, gm. Mońki, --Zdzisław Marciszewski – Mroczki, gm. Trzcianne, --Elżbieta i Czesław Matyszewscy – Ruda, gm. Krypno, --Radosław Mieczkowski – Wilamówka, gm. Trzcianne, --Dorota i Władysław Moniuszko – Zblutowo, gm. Mońki , --Stanisław i Irena Paniczko – Potoczyzna, gm. Mońki, --Elżbieta i Ryszard Pisanko – Kramkówka Duża, gm. Goniądz, --Andrzej i Bożena Pogorzelscy – , gm. Trzcianne, --Dariusz Puchalski – Kosiorki, gm. Mońki, --Antoni Rudziński – Bobrówka, gm. Jaświły, --Helena i Jan Rzepeccy – Jasionóweczka, gm. Jasionówka, --Wojciech Szklanko – Smogorówka Dolistowska, gm. Goniądz, --Jolanta i Radosław Szubzda – Krzywa, Jasionówka, --Lucyna i Wojciech Zalewscy – , gm. Trzcianne, --Jan Bujnarowski – Szorce, gm. Trzcianne, --Alicja Buraczewska – Morusy, gm. Krypno, --Piotr Buraczewski - Morusy, gm. Krypno, --Kazimierz Giza – Zabiele, gm. Jaświły, --Marianna i Stanisław Hiero – Zabiele, gm. Jaświły, --Jerzy Kolosa – Koziniec, gm. Jasionówka, --Andrzej Malesiński – Knyszyn, --Dariusz Olechno – Starowola, gm. Jaświły, --Danuta i Leszek Polińscy – Czechowizna, gm. Knyszyn, --Anna i Robert Rafało – Kalinówka Królewska, gm. Jasionówka, --Renata i Sławomir Roszkowscy – Chobotki, gm. Knyszyn, --Renata i Krzysztof Szczepura – Dolistowo Nowe, gm. Jaświły, --Wiesław Żmiejko – Ruda, gm. Krypno, nr 6 / 2013 (30), wrzesień 2013 DODATEK INFORMACYJNY STAROSTWA POWIATOWEGO W MOŃKACH 11 ŚWIĘTO ZIEMNIAKA KONKURSY Podczas tegorocznej edycji z drewna), a trzecie miejsce zajął Święta Ziemniaka podsumowano „Gościniec Dworak”. Najsmacz- konkurs ,,Biebrza i Powiat Mo- niejszą potrawę przygotowała Pani niecki w obiektywie – edycja II”. Halina Pezowicz (kotlet ziem- Celem konkursu było ukazanie niaczany z mięsem). Za „łosiowe Powiatu Monieckiego, jego wa- rożki” nagrodzono Panią Annę lorów przyrodniczych, atrakcji Okulczyk, a trzecie miejsce przy- turystycznych, zabytków, a także znano Pani Dorocie Koncewicz dziedzictwa kulturowego wsi. Do za ziemniaki zawijanie w boczku. konkursu zgłosiło się 31 osób, pre- W kategorii ,,Najciekawsze rę- zentując łącznie 140 zdjęć. Pierw- kodzieło” pierwsze miejsce za- sze miejsce zajął Pan Paweł Dą- jęła Pani Stanisława Krajewska browski z Ełku, drugie Pan Piotr - haftowane jajo dinozaura, drugie Woźniak z Warszawy i trzecie miejsce otrzymała Pani Urszula Pani Edyta Bratnikow z Gonią- Olechno - haft krzyżykowy i miej- dza. Wyróżnienia otrzymali: Pani sce trzecie przypadło Panu Woj- Danuta Ruminowicz, Pan Andrzej ciechowi Zambrzyckiemu za „Jaj- Topczewski, Pan Łukasz Sikorski ka Fabergeut” (wyklejane różnymi i Pan Mateusz Piesiak. technikami). Tradycyjnie najlepsze Mistrzowie w jedzeniu babki ziemniaczanej Nie mogło zabraknąć kon- kursu o ,,Złotą Bulwę” organi- Tradycją Święta Ziemnia- zowanego w trzech kategoriach: ka stały się Mistrzostwa Polski stoisko, potrawa i rękodzieło. Naj- w jedzeniu babki ziemniaczanej, ładniejszym okazało się stoisko które w tym roku w kategorii ko- Pani Reginy Sirodzkiej (ręcznie biet wygrała Pani Anna Urbano- wykonywana biżuteria i zabaw- wicz. Wśród panów najszybszym ki), druga nagroda trafiła do Pani okazał się Pan Adam Łabasiuk. Walentyny Ławreszuk (wyroby Ponadto podczas jarmarku na sce-

nie odbyły się konkursy dla pu- wała rozgrywki sportowe w siat- Krzysztof Jaroszewicz, Adam No- bliczności. Obieranie ziemniaków kówkę oraz w piłkę nożną. W za- wicki, Paweł Purwin, Jakub Bo- na czas wygrała Pani Albertyna wodach siatkowych wzięło udział cian, Marcin Kucharski, Krystian Gudel, w quizie o powiecie mo- piętnaście dwuosobowych dru- Szaruńko, Kamil Wojtkielewicz, nieckim najlepszy okazał się Pan żyn. Wygrał duet w składzie Mar- Eryk Rafało, Patryk Pawełko, Ar- Daniel Bachucki, a najsilniejszym cin Skutnik i Kamil Gwiazdow- kadiusz Gnidziejko. Dziękujemy „ziemniaczanym strongmenem” ski. Drugie miejsce zajął Dawid Pływalni Powiatowej w Mońkach został Pan Piotr Szklarzewski. Chmielewski i Robert Jermacz, za sprawne zorganizowanie i prze- prowadzenie zawodów sporto- Turnieje sportowe a trzecie Paweł Litman i Konrad Dzięgielewski. W piłkę nożną ry- wych. Na ,,Boisku Orlik” Pływalnia walizowało 5 drużyn. Turniej wy- Powiatowa w Mońkach przygoto- grała drużyna z Jaświł w składzie: 12 Więcej informacji z Powiatu Monieckiego na stronie www.monki.pl nr 6 / 2013 (30), wrzesień 2013 Carski trakt dla wszystkich - fakty i mity oraz pełnienie funkcji inwestora, Białorusi. - utrzymanie nawierzchni Planowany remont zakła- drogi, chodników, drogowych da tylko i wyłącznie naprawę o planowanej inwestycji obiektów inżynierskich, urzą- drogi poprzez oczyszczenie na- dzeń zabezpieczających ruch i wierzchni, wyrównanie, wyko- Mówiąc o „Carskim trakcie” należy mieć na uwadze to, że przede wszystkim jest to droga innych urządzeń związanych z nanie warstwy konstrukcyjnej publiczna, zaliczona do kategorii dróg powiatowych, przebiegająca od granicy powiatu - Strę- drogą, i warstwy ścieralnej z mieszan- ki mineralno - asfaltowej o gru- kowa Góra do skrzyżowania z drogą krajową Nr 65 w okolicach Osowca. Droga powstała - przeprowadzanie okreso- bości 4 cm. pod koniec XIX wieku na potrzeby militarne jako droga rokadowa w systemie twierdz zachod- wych kontroli stanu dróg i dro- nich rubieży Rosji. Droga stanowiła trakt carski i do tej pory jest tak nazywana. Obecna droga gowych obiektów inżynierskich Dodatkowo przewidziana jest w stosunku do pierwotnych rozwiązań z końca XIX wieku uległa nieznacznej korekcie prze- oraz przepraw promowych, ze wspólna promocja obu regionów, biegu (częściowa likwidacja tzw. zakosów typowych dla dróg rokadowych). Istniejące obiekty szczególnym uwzględnieniem ich w szczególności ich walorów mostowe i nawierzchnia asfaltowa powstały w połowie XX wieku. Od 1999 r. właścicielem dro- wpływu na stan bezpieczeństwa przyrodniczych oraz dziedzic- gi jest Powiat Moniecki. ruchu drogowego, w tym wery- twa kulturowego. Samorządom Stan nawierzchni drogi miejscach została położona na- wej Straży Pożarnej w Mońkach fikację cech i wskazanie usterek, Powiatu Monieckiego i Rejonu kładka na całej szerokości jezdni wynika, iż średni czas dojazdu które wymagają prac konser- Grodzieńskiego chodzi także Obecny stan nawierzchni i na tych odcinkach od dłuższego służby ratowniczej, do tej miej- wacyjnych lub naprawczych ze o to, aby obok planowanych re- „carskiej” jest fatalny i nie spełnia czasu nie ma problemu ubytków. scowości, wynosi aż 40 minut. względu na bezpieczeństwo ru- montów, zadbać również o cenne wymagań określonych dla klasy To wskazuje na kierunek pożą- Powyższa sytuacja odnosi się chu drogowego, walory przyrodnicze i rozwija- technicznej drogi powiatowej. danych działań, czyli przykrycie również do innych służb ratow- jące się przedsiębiorstwa branży Na wielu odcinkach droga jest - wykonywanie robót inter- całej jezdni nakładką utrzymu- niczych jak karetki czy policji. turystycznej. zdeformowana, pełna dziur i nie- wencyjnych, robót utrzymanio- jącą kruszącą się nawierzchnię Zła nawierzchnia powodująca ko- równości, których podczas jazdy wych i zabezpieczających, Partnerzy przygotowując wnio- nie sposób ominąć i nie odczuć. sek o dofinansowanie założyli trzy Mogą stać się one także spraw- cele, które przyświecają wszystkim cą większych nieprzyjemności zadaniom wynikającym z opraco- niż tylko dyskomfort jazdy. Na wanego projektu: wielu odcinkach występują po- • po pierwsze poprawa infra- dłużne i poprzeczne deformacje struktury drogowej na obsza- nawierzchni, a 65% nawierzchni rze atrakcyjnym turystycznie, drogi remontowane było cząst- • po drugie wzrost dostępności kowo metodą na zimno, jezdnia obszarów turystycznych i cen- posiada duże ubytki, głębokie nych przyrodniczo oraz promo- koleiny oraz wyboje. Pobocza cja tych obszarów poprzez wy- również w wielu miejscach są za- danie folderów turystycznych, wyżone i wymagają wyrównania. • po trzecie zacieśnienie współ- Szybka degradacja nawierzchni, pracy pomiędzy partnerami. tworzenie się ogromnych dołów Wartość projektu realizowa- i zagłębień stwarza wysokie za- nego przez Powiat Moniecki to grożenie w ruchu kołowym na ponad 4,25 mln euro, z czego przykład możliwość uszkodzenia 90% stanowi dofinansowanie pojazdu lub też niebezpieczeń- ze środków Unii Europejskiej. stwo niekontrolowanej zmiany Przedmiotem projektu są przede kierunku poruszania się pojazdu. wszystkim inwestycje drogowe. Corocznie Starostwo remontuje Na terenie Powiatu Monieckie- drogę poprzez łatanie masą asfal- go remont 33 kilometrowego od- tową na zimno dziur i ubytków, cinka drogi Osowiec - Strękowa co jest metodą mało skuteczną - przeciwdziałanie niekorzyst- i zapobiegającą jej wypadaniu. nieczność ograniczania prędkości Góra szacowany jest na kwotę ok. i deformacja drogi coraz bardziej nym przeobrażeniom środowiska nawet do 30 km/h i uniemożliwia 2 mln euro. się pogłębia. Corocznie w ramach Podstawowe funkcje drogi mogącym powstać lub powstają- szybszy czas reakcji. Wpływa to doraźnych remontów „wykłada cym w następstwie budowy lub Powiat Moniecki pozyskał 3,8 Przedmiotowa droga spełnia bezwzględnie na bezpieczeństwo się” na carską do 70 ton masy utrzymania dróg, mln euro ze środków Unii Euro- głównie 2 funkcje: komunika- mieszkańców, uczestników ruchu asfaltowej co oznacza, że tyle as- pejskiej. Otrzymane dofinansowa- cyjną dla społeczności lokalnej przedmiotowej drogi, jak również - utrzymywanie zieleni przy- faltu ląduje co roku na tereny par- nie stanowi 90 % kosztów projek- oraz stanowi szlak turystyczny. na objęte ochroną obszary NA- drożnej, w tym sadzenie i usuwa- ku, a w drodze tworzą się wyrwy tu, z czego ok. 2 mln euro stanowi Trakt carski jest bardzo licznie TURA 2000 i obszary Biebrzań- nie drzew oraz krzewów. i dziury na skutek wypadania wartość projektu realizowana na uczęszczanym przez turystów skiego Parku Narodowego szcze- „łat” lub wybijania kołami kru- Remont Carskiej ze środ- terenie naszego powiatu. Reali- z całej Polski i zagranicy, pracow- gólnie w przypadku pożaru. szących się resztek starej na- ków Unii Europejskiej zacja projektu jest tak naprawdę ników BPN, mieszkańców przy- wierzchni. Ze statystyk Komendy Po- jedyną szansą na doprowadzenie drożnych wsi – , , Przy ograniczonych środ- wiatowej Państwowej Straży carskiej do stanu i standardu w ja- Zły stan drogi wpływa ne- Stójka i Laskowiec oraz innych kach własnych Powiatu, aby eli- Pożarnej w Mońkach wynika, iż kim powinna się znajdować. Bez gatywnie na wizerunek naszych miejscowości Powiatu Moniec- minować w/w zagrożenia oraz w okresie od 2007 do 31.08.2011 tak dużego wsparcia ze środków terenów, a w szerszym aspekcie kiego. Uczestnikami ruchu na wywiązać się z obowiązków za- roku, służba ta musiała podjąć zewnętrznych nie będzie możli- na sytuację gospodarczą regio- tej drodze są zarówno samocho- rządcy drogi Zarząd Powiatu w działania w przypadku 227 zda- we wykonanie kompleksowego nu, przyczynia się do licznych dy osobowe, autokary oraz ro- Mońkach nawiązał współpracę rzeń. W miejscowościach poło- remontu tej drogi ani teraz ani w uszkodzeń pojazdów, stwarza za- werzyści, którzy są szczególnie z Rejonem Grodzieńskim w celu żonych w pobliżu „carskiej” było przyszłości. grożenie zdrowia i życia jej użyt- narażeni na niebezpieczeństwa opracowania i realizacji projektu ich 194. kowników. Komenda Powiatowa spowodowane złym stanem tech- „Udostępnienie obszarów cen- Mając na uwadze fakt, iż re- Policji w Mońkach ocenia, iż zły nicznym nawierzchni. Zgodnie Obowiązki zarządcy wyni- nych turystycznie i gospodarczo mont drogi budzi nieuzasadnione stan techniczny drogi jest jedną z prawem służby ratownicze po- kające z prawa - poprawa jakości dróg pogra- obawy należy odpowiedzieć na z przyczyn kolizji na skutek omi- winny dotrzeć na miejsce zdarzeń nicza polsko – białoruskiego” pytania oraz tezy stawiane przez Zgodnie z obowiązujący- jania dziur. Do Komendy były w czasie 8 minut a dalsza pomoc w ramach Programu Współpracy osoby sceptycznie nastawione do mi przepisami w tym z Ustawą również zgłaszane uszkodzenia powinna dotrzeć nie później niż Transgranicznej Polska - Biało- tej inwestycji. o drogach publicznych do zarząd- pojazdów (podwozi i zawiesze- 15 minutach, ruś - Ukraina 2007-2013. Projekt cy drogi należy przede wszyst- Czy realizacja projektu bę- nia) na skutek wpadania w dziury ten zakłada m.in. powierzch- Przykładowo odległość po- kim: dzie zalaniem asfaltem parku i w jezdni. niowy remont drogi powiatowej między najbliższą jednostką zaszkodzi przyrodzie? - opracowywanie projektów tzw. Carskiego Traktu od granicy Ze względu na brak środków, przeciwpożarową, a miejsco- planów finansowania budowy, Powiatu Monieckiego (Strękowa Nie planuje się przecież wyla- w ostatnich kilkunastu latach wy- wością Brzeziny wynosi ok. 20 przebudowy, remontu, utrzyma- Góra) do drogi krajowej nr 65 nia asfaltu na nowo wytyczonej konywano prawie wyłącznie ła- km, zaś z informacji uzyskanych nia i ochrony dróg oraz drogo- (Białystok – Ełk) oraz przebudo- drodze przez Biebrzański Park tanie dziur. W kilku najgorszych z Komendy Powiatowej Państwo- wych obiektów inżynierskich wę drogi Grodno - Sopoćkinie na Narodowy, a tylko i wyłącznie nr 6 / 2013 (30), wrzesień 2013 DODATEK INFORMACYJNY STAROSTWA POWIATOWEGO W MOŃKACH 13 Ciąg dalszy artykułu ze strony 12 magiczność jeśli poruszając się po infrastruktura. Nie zapominaj- oraz podmioty gospodarcze. niej uwagę należy skupić przede my, że carska jest drogą publiczną Pozostawienie drogi w obec- wszystkim na omijaniu dziur, tak i ma spełniać swoje funkcje przede naprawę istniejącej od połowy kowe zajazdy, parkingi, postoje. nym stanie doprowadzić może je- aby nie stwarzać zagrożenia dla wszystkim komunikacyjne. XX wieku nawierzchni. Należy Dodatkowo pozostaną ustanowio- dynie do jej dalszej szybkiej degra- innych uczestników ruchu i nie rozważyć co jest mniej szkodli- ne obecnie ograniczenia prędkości Jest drogą mającą oddziały- dacji co spowoduje ze względów uszkodzić pojazdu lub po prostu we dla środowiska - przez wiele oraz ograniczenia tonażu porusza- wanie nie tylko na samą siebie ale bezpieczeństwa konieczność jej nie wywrócić się. Im lepsza na- lat coroczne wykładanie po ok. jących się po drodze samochodów również na inne miejsca, które zamknięcia i wyłączenia z ruchu. wierzchnia drogi i komfort po- 70 ton masy czy raz na kilkadzie- ciężarowych. Czynnikiem wpły- odwiedzają turyści – Dobarz, Go- Takiego scenariusza nie chcieliby ruszania się po niej tym bardziej siąt lat kompleksowa naprawa na- wającym na ograniczenie ruchu niądz, Trzcianne, Twierdza Oso- chyba wszyscy zainteresowani lo- można docenić jej zalety oraz nie- wierzchni w dwa, trzy miesiące samochodów ciężarowych jest tak- wiec itd. Oprócz osób organizu- sami zwykły charakter. wykonana poza okresami ochron- że most na Narwi w miejscowości jących działalność turystyczną na „Carskiej”, która jest drogą po- nymi. Poprawa nawierzchni przy- Strękowa Góra, na którym istnieje Czy może zaszkodzić ob- carskiej istnieją inne podmioty ta- wiatową i służy zarówno miesz- czyni się także do wydatniejszej ograniczenie do 8 ton i stanowi serwacji przyrody? Czy może kie jak restauracje, hotele, kwate- kańcom, służbom, turystom, przed- ochrony środowiska poprzez skró- niejako naturalne ograniczenie. doprowadzić do zmniejszenia ry agroturystyczne, przewodnicy cenie czasu dojazdu np. straży po- siębiorcom, a także najważniejszej Czy remont nawierzchni liczby turystów i tym samym i inni, którzy organizują pobyt tu- żarnej w przypadku pożaru lasu zainteresowanej - PRZYRODZIE. może zaszkodzić jej „magiczno- obniżenia dochodów z prowa- rystom i zależy im na coraz więk- i torfowisk. Pomoże w działaniach ści”? dzonych działalności gospodar- szej liczbie zadowolonych gości Carska droga niewątpliwie po- środowiskowych podejmowanych czych? i którym zależy na poprawie stanu trzebuje szczególnej ochrony jej przez inne instytucje polegających Należy zastanowić się co decy- nawierzchni drogi. walorów przyrodniczych, tury- W dzisiejszych czasach tu- m.in. na koszeniu łąk, ochronie duje o magicznym krajobrazie car- stycznych i historycznych. Należy rysta jest bardzo wymagającym Pozostawić drogę w takim orlika itp. Usprawni dojazd służb skiej? Czy decydują o tym dziury, też zadbać o bezpieczeństwo jej klientem, dla którego w większo- stanie jakim jest! Parku do najcenniejszych terenów wyrwy i poprzeczne garby czy użytkowników. W związku z tym ści przypadków liczy się przede w celu ich ochrony oraz walki wszystko to co znajduje się wokół Nie jest to możliwe ze względu oraz w celu uniknięcia nieprzemy- wszystkim komfort oraz dobra z kłusownictwem, nieuprawnio- drogi. Jak można zauważyć jej na obowiązujące prawo oraz obo- ślanych zachowań użytkowników nym wjazdem na tereny zamknię- wiązki zarządcy drogi, który musi drogi po remoncie patrole policji te. dbać o bezpieczeństwo miesz- rozpoczęły wzmożone kontrole w Carska będzie trasą tranzy- kańców oraz uczestników ruchu zakresie zachowania dozwolonej tową! - Największy mit o plano- drogowego. Planowany remont prędkości oraz ładowności pojaz- wanym remoncie. w przedmiotowym zakresie został dów. Przypomnijmy, iż na drodze pozytywnie zaopiniowany m.in. obowiązuje ograniczenie prędkości Mając na uwadze cenne tereny przez mieszkańców miejscowości do 50 km/h i dopuszczalna ładow- przyrodnicze i krajobrazowe nigdy na które oddziaływanie ma car- ność do 8 ton, co nie ulegnie zmia- nie było pomysłu by na Carską ska, Komendę Powiatową Policji nie po zakończeniu prac remonto- skierować ruch tranzytowy. Nie w Mońkach, Komendę Powiato- wych. będzie poszerzania drogi i tworze- wej Państwowej Straży Pożarnej nia tam „dwupasmówki”. Droga w Mońkach, Wójta Gminy Opracowanie: pozostanie w tej samej szerokości Trzcianne, Burmistrza Goniądza, Starostwo Powiatowe w Mońkach i nie są planowane żadne dodat- Stację Pogotowia Ratunkowego Szkoła dostała sprzęt za prawie Dożynki Wojewódzkie 2013

200 tys. złotych Tegoroczne Święto Dziękczy- zdobył Zespół „Pogodna Jesień” nienia za zebrane plony odbyło z Moniek. Natomiast w kategorii Starostwo Powiatowe w Moń- z których każdy otrzymał łączne gielskiego, niemieckiego, doradz- się 1 września w Czarnej Biało- wieńców tradycyjnych II miejsce kach realizując projekt „Szkoły stypendium 2000 zł. Ponadto dzię- twa zawodowego lub praktycznej stockiej. W tym roku Powiat Mo- zajął wieniec przygotowany przez zawodowe gwarancją sukcesu” ki pozyskanym przez Starostwo nauki zawodu. Celem projektu jest niecki reprezentowały dwa wień- Zespół Knyszynianki z Knyszyna. zakupiło Zespołowi Szkół Ogól- środkom pracodawcy za opiekę zwiększenie szans na rynku pracy ce, które odniosły sukces w skali Serdecznie gratulujemy obu ze- nokształcących i Zawodowych nad stażystami otrzymali po 1200 zł. młodych mieszkańców powiatu Województwa Podlaskiego. W ka- społom zdobycia nagród i wyróż- w Mońkach sprzęt do wyposaże- monieckiego, będących uczniami Szkolenia i doradztwo tegorii wieńców współczesnych nień oraz życzymy dalszych suk- nia pracowni mechanicznej. Pra- ZSOiZ w Mońkach. Wartość ca- Nagrodę Marszałka Województwa cesów w działalności kulturalnej. cownia otrzymała wyposażenie Do projektu dostało się 120 łego projektu wynosi prawie 540 Podlaskiego za zajęcie I miejsca o wartości 190 tys. złotych, wśród ucz niów szkół zawodow ych ZSOiZ tys. zł., a środki na jego realizację którego znalazły się min. podno- w Mońkach, których objęto wspar- pozyskało Starostwo Powiatowe śnik 3,5 tonowy nożycowy, sprę- ciem polegającym na bezpłatnych w Mońkach. żarka zasilająca całe warsztaty, zajęciach z branżowego języka an- wyważarka i demontażownica do dużych kół oraz zestawy kluczy. Ponadto uczniowie i nauczycie- le uczestniczyli w warsztatach z obsługi zakupionych urządzeń. Sprzęt z pewnością zwiększy atrakcyjność edukacyjną zespo- łu szkół i będzie służył uczniom przez wiele lat. „Pierwsza praca” w wakacje Podczas wakacji uczniowie Ze- społu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Mońkach uczest- niczyli w wakacyjnych stażach u lokalnych pracodawców, gdzie skorzystali z wiedzy i doświad- czenia pracodawców, mając moż- liwość praktycznej nauki zawodu. Staże odbywały w kierunkach od- powiadających wybranym zawo- dom podczas edukacji w ZSOiZ w Mońkach. W dwumiesięcznych stażach uczestniczyło 60 uczniów, 14 Więcej informacji z Powiatu Monieckiego na stronie www.monki.pl nr 6 / 2013 (30), wrzesień 2013 Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Mońkach szansą rozwoju młodzieży.

W roku szkolnym 2013/2014 ponad 30 mln zł. Według projek- kach realizuje projekt Mini- Ogólnokształcącym im.C.K. Nor- zespół z Olsztyna. Podobnie jak w Zespole Szkół Ogólnokształ- tu od 1 września 2012r. w każdym sterstwa Sportu i Turystyki wida, 03 grudnia 2012r. rozegrali w Lublinie zajęliśmy II miejsce. cących i Zawodowych w Moń- województwie powstał, na bazie - „Siatkarskie Ośrodki Szkolne” swój pierwszy w historii turniej. Tym razem ulegliśmy zespołowi kach uczy się 764 uczniów. szkół publicznych, jeden ośrodek w latach 2012-2015. Projekt jest Podopieczni z Białegostoku i ponownie poko- Do klas pierwszych przyjęto: dla młodych siatkarek i siatkarzy. realizowany we współpracy z naliśmy Lublin. Marzeny Stypułkowskiej po- w Liceum Ogólnokształcącym Siatkarskie Ośrodki Szkolne to organem prowadzącym – Sta- jechali do Lublina, gdzie obok Siatkarze naszej szkoły nie 100 uczniów, w Technikum 63 jedno liceum i współpracujące z rostwem Powiatowym w Moń- moniecczan walczyli zawodni- mają czasu na odpoczynek w uczniów, w Zasadniczej Szko- nim ściśle gimnazja. Tworzone kach i Polskim Związkiem Piłki cy z placówek, działających jak czasie ferii zimowych. Trenowali le Zawodowej 60 uczniów i w klasy o profilu siatkarskim mają Siatkowej. Celem projektu jest Siatkarskie Ośrodki Szkolne z 3-4 razy w tygodniu, rozgrywa- Szkole Specjalnej Przysposabia- liczyć do 20 uczniów. W popular- upowszechnianie sportu wśród województw: Lubelskiego i Ma- li mecze klubowe z zespołami jącej do Pracy 2 uczniów. nych SOS-ach, oprócz właściwej młodzieży na przykładzie piłki zowieckiego. Zawody z udziałem „Piętnastki” Białystok i BAS Szkoły w Monieckim Ze- Białystok. W dniu 29 stycznia spole dają wiele możliwości do- skorzystali z zaproszenia za- kształcania, rozwoju zaintereso- przyjaźnionej szkoły z Sokółki i wań i doskonalenia umiejętności uczestniczyli w Międzynarodo- poza obowiązkowymi zajęciami wym Turnieju piłki siatkowej o lekcyjnymi. Puchar Starosty Sokólskiego. W bieżącym roku szkolnym I miejsce wywalczyli chłopcy uczniowie będą korzystać z po- ze Szkoły Mistrzostwa Sportowe- głębiania wiedzy i umiejętności go i Rezerw Olimpijskich z Grod- w ramach projektów: na, II miejsce – LO Sokółka, III --Projekt Comenius – „Uczenie miejsce – LO Mońki. się przez całe życie” - Działania Wraz z końcem roku szkol- nowatorskie i metody innowa- nego 2012/2013 pożegnaliśmy cyjne w zakresie kształcenia naszych pierwszych absolwentów geograficzno – przyrodniczego uczestniczących w projekcie. Ży- jako wsparcie procesu naucza- czymy im dalszych sukcesów na nia szkolnego. parkietach wyższych uczelni. --Projekt „Siatkarskie Ośrodki Szkolne”. Siatkarze pracują też w waka- --Projekt Leonardo da Vinci cje. Kiedy rówieśnicy korzystają „Uczenie się przez całe życie” jeszcze z wakacyjnej swobody, - „Odnawialne źródła energii oni już trenują. W dniach 18- szansą na pozyskanie dodatko- 28.08.2013r. uczniowie SOS LO edukacji dla danego etapu naucza- siatkowej, służy edukacji na- Mońki przygotowywali się do wego źródła dochodu dla go- trzech zespołów odbyły się w hali nia, uczniowie zaliczą wszech- uczycieli, trenerów pracujących nowego sezonu na obozie spor- spodarstw wiejskich”. sportowej Zespołu Szkół nr 5 w stronne szkolenie w tej dyscypli- z młodzieżą uprawiającą siat- towym w Szczytnie. 11-sto oso- --Projekt „Szkoły zawodowe Lublinie, a obok gospodarzy i nie sportu. kówkę. Realizując zadania pro- bowa grupa nie tylko szlifowała gwarancją sukcesu”. drużyny naszej szkoły grali jesz- jektu szkoła została doposażona swoje umiejętności siatkarskie, --Od października 2013r. ruszy Dwa z sześciu w regionie Siat- cze reprezentanci Siatkarskiego w specjalistyczny sprzęt najnow- ale równie aktywnie spędza- Projekt „Kompetentni zawodo- karskie Ośrodki Szkolne powstały Ośrodka Radom (reprezentują wo- szej generacji (trenażery, piłki, ła czas wolny. Do dyspozycji wo”. w naszym mieście: w Gimnazjum jewództwo Mazowieckie). W tur- podesty itp.) o wartości około uczestników był bilard, stoły do Dla chętnych w bieżącym i ZSOiZ. Celem SOS-ów jest nieju mieli także zagrać uczniowie 58,5 tysiąca zł, materiały szkole- tenisa, piłkarzyki oraz kręgielnia. roku szkolnym działają koła za- szkolenie uzdolnionej sportowo z ośrodka w Olsztynie, ale z przy- niowe, laptop, kamerę, projektor. Sprzyjająca pogoda pozwoliła interesowań i zajęcia pozalek- czyn logistycznych nie pojawią się korzystać z uroków pobliskich je- cyjne tj.: wolontariat, PCK, koło w Lublinie. zior. Kajaki, rowery wodne oraz Honorowych Dawców Krwi, ae- Turniej pozwolił zweryfiko- rejs statkiem to miły przerywnik robik, LA chłopców i dziewcząt, wać nasze umiejętności i braki. w trenowaniu. Wszyscy wrócili zajęcia sportowe - futsal chłop- Mecze rozgrywane były do dwóch cali i zdrowi, obyło się bez kon- ców, szachy, siatkówka chłopców wygranych setów. Wywalczyli- tuzji więc obóz z punktu orga- i dziewcząt, zajęcia dodatkowe śmy II miejsce ulegając drużynie nizacyjnego uważamy za udany. z maturzystami z przedmiotów z Radomia, a pokonując Lublin. Cieszy fakt, że dołączyli do nas maturalnych. Oto kadra SOS Mońki na turniej zawodnicy, którzy od września Na szczególną uwagę zasłu- w Lublinie: podjęli naukę w kl. I naszego Li- ceum. guje funkcjonujący w LO Mońki Dzięgielewski Konrad, Ko- Siatkarski Ośrodek Szkolny. nopka Piotr, Leszkowicz Kon- Zapraszamy wszystkich chęt- Wraz z nowym rokiem szkol- rad, Litman Paweł, Łosiewicz nych chłopców do uczestnictwa nym 2012/2013 w Polsce ruszył Piotr, Magnuszewski Hubert, w naszych zajęciach. program zintegrowanego naucza- Odyjewski Maciej, Oźlański Informację przygotowano nia i szkolenia w piłce siatkowej. Daniel, Rafałko Marcin, Rybic- we współpracy z Panią Marze- Wszystko w oparciu o Siatkarskie ki Michał, Rydzewski Dawid, ną Stypułkowską trenerem SOS Ośrodki Szkolne. Wiosną 2012 Rydzewski Jacek, Tabor Jakub, LO Mońki. roku środowisko siatkarskie oraz Turczyński Błażej, Zawistowski władze Moniek podjęły starania młodzieży oraz zapewnienie jej Wybór monieckich szkół to Hubert. by jeden z nich, dla chłopców, po- możliwości zdobycia wykształ- nie przypadek. Nasze siatkarki i 14 grudnia 2012r. na sali wstał w naszym mieście. cenia. Chłopcy uczą się i trenują siatkarze od wielu lat wiodą prym gimnastycznej monieckiego w ZSOiZ w Mońkach i PG 15 w w województwie w tej dyscypli- Siatkarskie Ośrodki Szkol- gimnazjum został rozegrany Białymstoku. Dziewczęta w Gim- nie. ne, czyli w skrócie SOS, tworzą kolejny turniej siatkarski w ra- nazjum w Mońkach, PG nr 7 w gimnazja i licea współpracujące Młodzi sportowcy, uczący się mach rozgrywek Siatkarskich Suwałkach, PG 18 Białymstoku i ze sobą w ramach Programu re- i poznający tajniki piłki siatkowej Ośrodków Szkolnych. Z nasze- XVII LO również w Białymstoku. alizowanego przez Polski Związek w Siatkarskim Ośrodku Szkol- go zaproszenia skorzystał ze- Piłki Siatkowej. Rząd na nowe Zespół Szkół Ogólnokształ- nym, który od września 2012r. spół V LO z Lublina i gościnnie ośrodki siatkarskie przeznaczył cących i Zawodowych w Moń- działa w Mońkach w Liceum IV LO Białystok. Nie dojechał nr 6 / 2013 (30), wrzesień 2013 DODATEK INFORMACYJNY STAROSTWA POWIATOWEGO W MOŃKACH 15 Regionalne Centrum Leczenia Bólu Dotacje na rozpoczęcie

W sierpniu 2013 r. Samo- działalności gospodarczej dzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Mońkach podpisał dla osób bezrobotnych umowę na wykonanie komplek- Powiatowy Urząd Pracy w przypadku termin odbywania sta- sowej dokumentacji projektowej Mońkach ogłosił nabór wniosków żu przez bezrobotnych jest wyzna- celem utworzenia Regionalnego o przyznanie środków na rozpo- czony do 31.12.2013 r. W tym roku Centrum Leczenia Bólu poprzez częcie działalności gospodarczej na staże zostało skierowanych już rozbudowę Samodzielnego Pu- dla osób bezrobotnych. Wnioski ponad 277 osób, a z wszystkich blicznego Zakładu Opieki Zdro- przyjmowane będą w sekretariacie form wsparcia oferowanych przez wotnej w Mońkach. Projekt zakła- urzędu do 4 października (piątek) urząd skorzystały 443 osoby. da że centrum składać się będzie do godziny 14:00. Maksymalna Jeszcze w następnym roku Po- z dwusalowego bloku operacyj- kwota bezzwrotnego dofinan- wiatowy Urząd Pracy w Mońkach nego, 30-łóżkowego Oddziału sowania to 20 tys. zł. Od 2006 r. będzie realizował projekt „Twoja Chirurgii Ogólnej, centralnej izby urząd przyznał dotację aż 230 praca – Twój sukces”, który jest przyjęć oraz Poradni Leczenia osobom. Więcej informacji nt. za- największym projektem realizo- Bólu. Jednocześnie, nowy bu- sad ubiegania się o dofinansowa- wanym na terenie powiatu moniec- dynek będzie spełniał funkcję nie znajduje się na stronie urzędu kiego realizowanym ze środków łącznika pomiędzy istniejącymi www.pupmonki.pl budynkami. Środki finansowe na Programu Operacyjnego Kapitał Po przesunięciu środków Fun- Ludzki. Od 2008 r. w ramach pro- przygotowanie dokumentacji prze- laskiego, na listę projektów klu- początku września dokonał odbio- duszu Pracy z rezerwy Powiatowy jektu wsparcie poprzez udział w kazało w formie dotacji Starostwo czowych dla województwa podla- ru karetki do transportu chorych. Urząd Pracy przyjmuje wnioski na aktywnych formach przeciwdzia- Powiatowe w Mońkach, a szpital skiego. Pozwoliłoby to na budowę Jest to samochód spełniający pol- organizację staży zawodowych, łaniu bezrobociu otrzymało ponad wyłonił wykonawcę i do końca Centrum z dużym udziałem środ- ską normę dla ambulansu trans- dlatego zapraszamy wszystkich 1400 osób. roku planowane jest uzyskanie po- ków unijnych. portowego typu A1, który posiada pracodawców do składania wnio- zwolenia na budowę. podstawowe wyposażenie dla tego Zapraszamy do korzystania z usług Nowa karetka w monieckim sków o odbycie stażu przez osoby typu pojazdów. Karetka będzie Powiatowego Urzędu Pracy w Moń- Od marca Zarząd Powiatu szpitalu bezrobotne. Ciągle prowadzony służyła pacjentom powiatu mo- kach. w Mońkach i dyrekcja SP ZOZ jest także nabór wniosków z pro- Samodzielny Publiczny Zakład nieckiego w nocnej i świątecznej zabiega o wpisanie tej inwestycji, jektu systemowego, jednak w tym www.pupmonki.pl przez Zarząd Województwa Pod- Opieki Zdrowotnej w Mońkach na opiece zdrowotnej oraz do trans- portu sanitarnego chorych. Nowy ambulans – Renault Kangoo zaku- piony został w znakomitej więk- szości z dotacji otrzymanych od gmin powiatu monieckiego. Koszt zakupu wyniósł prawie 130 tys. zł, natomiast dofinansowanie z samo- rządów gminnych wyniosło 110 tys. zł. Pozostała część należno- ści pokryta ze środków własnych szpitala. W imieniu pracowników i pacjentów serdecznie dziękuję wszystkim darczyńcom.

Jarosław Pokoleńczuk Dyrektor SP ZOZ w Mońkach SP ZOZ w Mońkach - Znieczulamy jak w Wielkiej Brytanii Od lipca 2013 roku w Oddziale Położniczo- Zalety metody TENS: -Ginekologicznym Samodzielnego Publiczne- - całkowicie bezpieczna zarówno dla rodzą- go Zakładu Opieki Zdrowotnej w Mońkach cej jak i dla dziecka, wprowadzono nową metodę łagodzenia bólu w położnictwie. Jest to metoda od lat powszech- - potwierdzona klinicznie, nie stosowana w Wielkiej Brytanii. TENS - rodząca sama kontroluje proces łagodzenia (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation), bólu, czyli przezskórna stymulacja obwodowych - brak wpływu na dziecko, nerwów czuciowych przez impulsy elektryczne - pozwala rodzącej być całkowicie mobilną o niskiej amplitudzie. podczas porodu. Powyższe działanie odpowiada z plano- wanym przez dyrekcję SP ZOZ w Mońkach Jarosław Pokoleńczuk utworzeniem innowacyjnego na skalę kraju, Dyrektor SP ZOZ w Mońkach Regionalnego Centrum Leczenia Bólu. Nowy ośrodek zapewniałby świadczenia zarówno am- bulatoryjne, jak i stacjonarne wszystkim pacjen- tom potrzebującym pomocy w zakresie leczenia cy informację o bólu do mózgu, przez co mózg TENS nie lecz y prz ycz y ny bólu ale z nacz nie bólu. Już teraz SP ZOZ w Mońkach jest wiodą- nie otrzymuje danych odnośnie miejsca i nasile- zmniejsza jego odczuwanie i efekt ten utrzymu- cym ośrodkiem inwazyjnego leczenia bólu w nia bólu. Ten efekt jest wywoływany impulsami je się przez dłuższy czas. Pacjent czuje wyłącz- Polsce. Projekt powstania centrum został zgło- TENS o wysokiej częstotliwości. Blokowanie im- nie lekkie mrowienie na skórze i co najwyżej szony do wpisania na listę Indykatywnego Wy- pulsów bólowych nie uszkadza struktury nerwów, lekkie wibracje mięśni wokół elektrod. Impul- kazu Indywidualnych Projektów Kluczowych lecz „oszukuje” mechanizm informowania o bólu. sy TENS posiadają małe natężenie i stymulują jedynie nerwy czuciowe na powierzchni skóry. w ramach Regionalnego Programu Operacyj- - jako inicjator powstawania naturalnych sub- W przeciwieństwie do wielu leków, prądy nego Województwa Podlaskiego na lata 2007- stancji przeciwbólowych – beta-endorfin, ma- TENS nie mają znanych skutków ubocznych, 2013. jących działanie przeciwbólowe równie silne co jest istotną zaletą TENS z punktu widzenia jak morfina (lub inne związki opiatowe). Ten Jak działa TENS? osób źle reagujących na stosowanie leków. mechanizm wywołują impulsy o niskiej czę- - jako sygnał blokujący impuls nerwowy niosą- stotliwości lub krótkie uderzenia (ang. Burst).