DOCSLIB.ORG

Sgript Frongoch

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Sgript Frongoch Rhagymadrodd Roedd “Ysbryd y Mwynwyr – Spirit of the Miners” yn fenter adfywio â thema treftadaeth, yn canolbwyntio ar etifeddiaeth hen ddiwydiant mwyngloddio Ceredigion. Rheolwyd y prosiect gan Gyngor Sir Ceredigion a bu'n rhedeg rhwng Ionawr 2005 a Mai 2008. Fe'i hariannwyd gan: • Gronfa Cyfarwyddo a Gwarantu Amaethyddiaeth Ewrop (EAGGF), rhan o raglen Amcan Un yr Undeb Ewropeaidd • Y Gronfa Adfywio Lleol (LRF) • Cyngor Cefn Gwlad Cymru (CCW) • Cyfraniadau o'r sector breifat Ni fyddai'r prosiect wedi bod yn bosibl heb gymorth nifer o sefydliadau ac unigolion, ac rydym yn ddiolchgar iawn am eu cymorth. Cynhyrchwyd y llyfryn hwn er mwyn dangos pa brosiectau a weithredwyd fel rhan o'r fenter a'u lleoliadau. Am hanes mwy manwl o’r diwydiant mwyngloddio yng ngogledd Ceredigion ewch i wefan y prosiect: www.ysbryd-y-mwynwyr.org.uk Mynegai Cyfeirnod Tudalen Cynnwys map 1 Cyd-destun Hanesyddol --- 2 Ar gof a chadw 1 3 Safle Peiriant Pont Ceunant 2 4 “Teithiau Darganfod Mynyddoedd y Cambria” 3 5 Paneli gwybodaeth RIGS 4 6 Murluniau Ysbyty Ystwyth 5 7 Atgyweirio Ystorfa Powdwr Gwn Llywernog 6 8 Llyfryn “Mwyngloddio metel yn Ucheldir Ceredigion” --- 9 Murlun y Bont 7 10 Amgueddfa Ceredigion 8 11 Llyfryn “Daeareg Mwyngloddiau Canolbarth Cymru” --- 12 Sgript Frongoch 9 13 “Spoilio” 10 14 Afonydd i’r Môr – Harbwr i’r Byd 11 15 “The Waterfalls Experience” 12 16 Beddrodau’r Gorffennol 13 17 Llwybrau treftadeth Ceulanamaesmawr 14 18 Prosiect Mwyngloddiau a mwynau Ystrad 15 Fflur 19 Rhaglen datblygu llwybrau 16 20 Adfer Simnai Cwmsymlog 17 21 Rhod Pont-rhyd-y-groes 18 22 Gweithgareddau eraill y prosiect --- Cyd-destun hanesyddol Gwŷr yr Oes Efydd, y Rhufeiniaid, mynachod Sistersaidd Ystrad Fflur, Brenhinwyr yr ail ganrif ar bymtheg, tirfeddianwyr bonheddig lleol, entrepreneuriaid Cymreig, arianwyr cefnog Llundain, Mentrwyr diwydiannol, Peirianwyr o Gernyw, Swydd Derby a Swydd Efrog, mwynwyr o'r Eidal, Gwlad Belg a'r Almaen – maent oll dros y blynyddoedd wedi dod i chwilio am gyfoeth mwynol Ceredigion. Bu cynnydd sylweddol yn y gweithgarwch mwyngloddio plwm rhwng 1750 a blynyddoedd ei anterth yng nghanol y bedwaredd ganrif ar bymtheg, a bu i'r diwydiant chwarae rhan allweddol yn natblygiad economaidd Cymru a Phrydain. Yn dilyn cau'r mwyngloddiau o ganlyniad i ostyngiad ym mhrisiau plwm fe symudodd nifer o'r mwynwyr i borfeydd brasach erbyn dechrau'r Ugeinfed Ganrif, ond erys tystiolaeth o'r ffordd o fyw ddiflanedig yma: olion materol y tai mathru a'r tomennydd pridd gwastraff; gefeiliau; hen fythynnod y mwynwyr; capeli a mynwentydd. Mae straeon a adroddwyd o un genhedlaeth i'r llall yn aros ar gof a chadw yn hen gymunedau'r mwynwyr. Mae safleoedd mwyngloddio yn lleoedd peryglus iawn, a rhaid bod yn ofalus:- Er eich diogelwch eich hun: peidiwch byth â mynd i mewn i dwneli na siafftiau. Mae rhywun yn berchen ar bob safle mwyngloddio felly gofalwch ddarganfod pwy yw perchnogion y tir a gofynnwch am ganiatâd cyn ymweld â’r safle. Os ydych yn cerdded ar lwybr cyhoeddus gerllaw mwynglawdd, gofalwch beidio â chrwydro oddi arno. Nid oes neb wedi aflonyddu ar y rhan fwyaf o leoliadau mwyngloddio Ceredigion ers dros gan mlynedd ac maent yn Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SSSI) ac yn Henebion Cofrestredig (HC) dan warchodaeth gyfreithiol. Peidiwch ag aflonyddu ar domennydd, llystyfiant, muriau ac olion adeiladau, ac yn bennaf peidiwch â defnyddio safleoedd mwyngloddio fel tomennydd sbwriel. Wrth barchu'r safleoedd yma medrwn oll weithio gyda'n gilydd i ddiogelu treftadaeth mwyngloddio unigryw Ceredigion. “Ar gof a chadw” Cyngor Cymuned Ysbyty Ymgeisydd: Ystwyth Grant a roddwyd: £1,415 Cyfanswm y prosiect: £2,520 Allbynnau’r prosiect: Casglu a recordio straeon lleol gan greu dvd. Trefnu gweithdai i bobl ifanc i ddysgu sgiliau cynhyrchu a golygu DVD. Roedd hwn yn brosiect ar y cyd rhwng cymunedau New Row, Pont- rhyd-y-groes ac Ysbyty Ystwyth i gofnodi hanes clywedol a gweledol yr ardal. Mae'r prosiect wedi annog pobl i rannu gwybodaeth, dealltwriaeth ac atgofion o dreftadaeth ddiwydiannol yr ardal drwy ymchwilio i'w hanes lleol eu hunain ac wrth ddod ynghyd i gynhyrchu DVD o'u gwaith. www.ysbryd-y-mwynwyr.org.uk Gwella safle peiriant Pont Ceunant Ymddiriedolaeth Ymgeisydd: Mwynfeydd Cadwraeth Cymru Grant a roddwyd: £2,100 Cyfanswm y prosiect: £3,244 Allbynnau’r prosiect: Clirio’r sbwriel anghyfreithlon. Gosod grille. Cynhyrchu panel dehongli. Cynhyrchu llyfryn am y safle. Defnyddiwyd gorsaf cynhyrchu ynni Pont Ceunant rhwng 1898 a 1903. Yr orsaf bŵer dŵr hon oedd y gyntaf o’i math yng Nghymru, ac roedd tipio anghyfreithlon wedi amharu ar yr adfail. Roedd y prosiect peilot i glirio'r safle yn bartneriaeth rhwng nifer o unigolion a sefydliadau a ddaeth ynghyd i symud a chael gwared â sbwriel a fu'n casglu am rai blynyddoedd, ac i adfer a gosod paneli gwybodaeth ar y safle. Gosodwyd rhwyll i atal rhagor o dipio anghyfreithlon, a phanel gwybodaeth sy'n adrodd hanes yr adeilad. Sylwer bod y safle hwn ar dir preifat, ond gellir ei weld o ochr y ffordd rhwng Pont-rhyd-y-groes ac Abermagwr. www.ysbryd-y-mwynwyr.org.uk “Teithiau darganfod Mynyddoedd y Cambria” Ymgeisydd: Cambrian Discovery Grant a roddwyd: £2,150 Cyfanswm y prosiect: £4,776 Allbynnau’r prosiect: Creu busnes newydd. Cwmni newydd yw Darganfod Cambrians sy'n darparu teithiau dehongli o amgylch Ucheldiroedd Ceredigion. Mae'r bws mini yn casglu ymwelwyr o'r orsaf drên stêm ym Mhontarfynach neu o'u llety ac yn mynd â nhw ar daith o amgylch safleoedd lleol a lleoliadau diddorol lle rhoddir sgyrsiau a gwybodaeth. Ceir mwy o wybodaeth ar wefan www.cambriandiscovery.co.uk www.ysbryd-y-mwynwyr.org.uk Paneli gwybodaeth RIGS Grŵp RIGS Ymgeisydd: Canolbarth Cymru Grant a roddwyd: £2,682 Cyfanswm y prosiect: £5,161 Allbynnau’r prosiect: Cynhyrchu tri panel dehongli yng Nghwmystwyth, Cwmsymlog a Chwm Rheidol. Mae RIGS yn golygu Safleoedd Daearamrywiol Rhanbarthol Bwysig; mae'r prosiect hwn wedi cynhyrchu tri phanel gwybodaeth sy'n gosod tirweddau mwyngloddio'r ardal yn eu cyd-destun daearegol cymhleth. Mae'r paneli, sydd yng Nghwmystwyth, Cwmsymlog a Chwm Rheidol, yn rhoi gwybodaeth i ddarllenwyr am sut a phryd y ffurfiwyd y mwynau a gloddiwyd gan y mwynwyr a pham yr oeddent mor bwysig. Ceir mwy o wybodaeth ar wefan: www.geologywales.co.uk/central-wales-rigs/index.htm www.ysbryd-y-mwynwyr.org.uk Murluniau Ysbyty Ystwyth Pwyllgor rhieni ag Ymgeisydd: athrawon Ysbyty Ystwyth Grant a roddwyd: £3,005 Cyfanswm y prosiect: £6,010 Allbynnau’r prosiect: Creu set o furluniau cymunedol. Roedd y prosiect hwn a sefydlwyd gan Gymdeithas Rhieni ac Athrawon Ysgol Gynradd Ysbyty Ystwyth yn dod â chymunedau New Row, Pont- rhyd-y-groes ac Ysbyty Ystwyth ynghyd i gofnodi hanes yr ardal ar ffurf cyfres o baneli tecstil gweledol. Gyda chymorth arlunydd lleol Pod Clare, anogwyd grwpiau ac unigolion i greu gludweithiau a oedd yn adlewyrchu'r ffordd o fyw hanesyddol a arweiniodd at ddatblygu eu cymunedau. Gellir gweld y murluniau yn y Miners Arms ym Mhont-rhyd-y-groes. www.ysbryd-y-mwynwyr.org.uk Adfer Ystorfa Powdwr Gwn Llywernog Amgueddfa Ymgeisydd: Arian-blwm Llywernog Grant a roddwyd: £3,451 Cyfanswm y prosiect: £11,120 Allbynnau’r prosiect: Atgyweirio ystorfa powdwr gwn sydd ar safle amgueddfa mwyngloddio yn Llywernog. Mae Amgueddfa Mwynglawdd Arian-Plwm Llywernog ar bwys Ponterwyd yn gofnod unigryw o fywyd yn oes y mwyngloddio. Mae’r amgueddfa ar safle un o’r mwyngloddiau gwreiddiol ac mae ynddi gasgliad hynod o greiriau mwyngloddio. Mae hefyd yn rhoi'r cyfle i ymwelwyr fynd dan ddaear i fwynglawdd a fu gynt yn weithredol. Un o'r adeiladau gwreiddiol ac anghyffredin sydd ar y safle yw ystorfa powdwr gwn anarferol ar ffurf cwt cadw gwenyn. Gyda chymorth ar y cyd gan CADW, adferwyd yr adeilad bregus ar gyfer y dyfodol gan y prosiect. www.silverminetours.co.uk www.ysbryd-y-mwynwyr.org.uk Llyfryn “Mwyngloddio metel yn Ucheldir Ceredigion” Ymddiriedolaeth Ymgeisydd: Archeolegol Dyfed Grant a roddwyd: £3,852 Cyfanswm y £6,336 prosiect: Allbynnau’r prosiect: Creu llyfryn gwybodaeth. Mae'r llyfryn yn rhoi cefndir cyffredinol treftadaeth mwyngloddio Ceredigion, er mwyn hybu dealltwriaeth ohono a'i warchod ar gyfer y dyfodol. Mae’n seiliedig ar fformat llyfrynnau “Gofalu am...” blaenorol Cadw, mae'n ddarluniadol dros ben ac mae’n cynnwys lluniau a dogfennau cyfoes a hanesyddol. Mae’r llyfryn yn cyflwyno’r diwydiant a'i hanes, ac yn dangos ei effaith gymdeithasol/ddiwylliannol, economaidd, ecolegol a thirweddol. Ei nod yw helpu i ddiogelu'r gweddillion materol sydd wedi goroesi gan ddarparu ffynonellau gwybodaeth a chyngor pellach i dirfeddianwyr. www.acadat.com Neuadd y Sir 8 Stryd Caerfyrddin Llandeilo, Sir Gaerfyrddin Cymru, SA19 6AF 01558 823121 www.ysbryd-y-mwynwyr.org.uk Murlun y Bont Pwyllgor Rhieni Ymgeisydd: ag Athrawon y Bont Grant a roddwyd: £3,890 Cyfanswm y prosiect: £10,450 Allbynnau’r prosiect: Casglu gwybodaeth am hanesion lleol. Creu murlun. Creu dvd. Ar gyfer y prosiect hwn, gwelwyd plant lleol ym Mhontrhydfendigaid yn casglu straeon am eu hardal. Yn dilyn hynny fe grëwyd murlun yn darlunio'r straeon yma. Gellir gweld y murlun ar wal tŷ yng nghanol y pentref. Mae'r prosiect wedi bod yn gyfle i hybu ymwybyddiaeth o hanes, traddodiadau a threftadaeth diwydiant mwyngloddio'r ardal, ac mae wedi ei gofnodi ar DVD. www.ysbryd-y-mwynwyr.org.uk Amgueddfa Ceredigion Amgueddfa Ymgeisydd: Ceredigion Grant a roddwyd: £4,547 Cyfanswm y prosiect: £7,500 Allbynnau’r prosiect: Gwella arddangosfa mwyngloddio plwm a mordwyaeth yr amgueddfa. Mae Amgueddfa Ceredigion yn atyniad poblogaidd a leolir yn hen theatr y Coliseum yn Aberystwyth. Mae'r amgueddfa'n diweddaru ei harddangosfeydd ac mae'r prosiect yma'n cynnwys uwchraddio'r arddangosfa 25 mlwydd oed bresennol i gyd-fynd ag adnewyddu’r arddangosfa forwrol gyfagos.
Load more

Recommended publications
  • John Leland's Itinerary in Wales Edited by Lucy Toulmin Smith 1906
    Introduction and cutteth them out of libraries, returning home and putting them abroad as monuments of their own country’. He was unsuccessful, but nevertheless managed to John Leland save much material from St. Augustine’s Abbey at Canterbury. The English antiquary John Leland or Leyland, sometimes referred to as ‘Junior’ to In 1545, after the completion of his tour, he presented an account of his distinguish him from an elder brother also named John, was born in London about achievements and future plans to the King, in the form of an address entitled ‘A New 1506, probably into a Lancashire family.1 He was educated at St. Paul’s school under Year’s Gift’. These included a projected Topography of England, a fifty volume work the noted scholar William Lily, where he enjoyed the patronage of a certain Thomas on the Antiquities and Civil History of Britain, a six volume Survey of the islands Myles. From there he proceeded to Christ’s College, Cambridge where he graduated adjoining Britain (including the Isle of Wight, the Isle of Man and Anglesey) and an B.A. in 1522. Afterwards he studied at All Souls, Oxford, where he met Thomas Caius, engraved map of Britain. He also proposed to publish a full description of all Henry’s and at Paris under Francis Sylvius. Royal Palaces. After entering Holy Orders in 1525, he became tutor to the son of Thomas Howard, Sadly, little or none of this materialised and Leland appears to have dissipated Duke of Norfolk. While so employed, he wrote much elegant Latin poetry in praise of much effort in seeking church advancement and in literary disputes such as that with the Royal Court which may have gained him favour with Henry VIII, for he was Richard Croke, who he claimed had slandered him.
    [Show full text]
  • Upland Regeneration Study Pentir Pumlumon
    Upland Regeneration Study Pentir Pumlumon Final Report July 2017 Authors: Nick Miller Susie Stevenson Astrid Aupetit July 2017 Pen-y-Wyrlod, Llanvetherine, Abergavenny, Monmouthshire, NP7 8RG, UK www.miller-research.co.uk | 01873 851880 | Twitter: @miller_research Upland Regeneration Study Final Report Contents Executive Summary ................................................................................................................... 2 1 Introduction ......................................................................................................................... 7 1.1 Objectives ............................................................................................................... 7 1.2 Report Structure ..................................................................................................... 7 1.3 Approach ................................................................................................................ 8 2 Background ......................................................................................................................... 9 2.1 Literature Review .................................................................................................... 9 2.2 Visitor Offer and Current Visitors ............................................................................. 9 3 Community Engagement and Evidence Gathering .............................................................22 3.1 Workshop 1..........................................................................................................
    [Show full text]
  • Eisteddfod Genedlaethol Cymru - Cyfansoddiadau a Beirniadaethau (GB 0210 CYFANS)
    Llyfrgell Genedlaethol Cymru = The National Library of Wales Cymorth chwilio | Finding Aid - Eisteddfod Genedlaethol Cymru - cyfansoddiadau a beirniadaethau (GB 0210 CYFANS) Cynhyrchir gan Access to Memory (AtoM) 2.3.0 Generated by Access to Memory (AtoM) 2.3.0 Argraffwyd: Mai 04, 2017 Printed: May 04, 2017 Wrth lunio'r disgrifiad hwn dilynwyd canllawiau ANW a seiliwyd ar ISAD(G) Ail Argraffiad; rheolau AACR2; ac LCSH Wrth lunio'r disgrifiad hwn dilynwyd canllawiau ANW a seiliwyd ar ISAD(G) Ail Argraffiad; rheolau AACR2; ac LCSH https://archifau.llyfrgell.cymru/index.php/eisteddfod-genedlaethol-cymru- cyfansoddiadau-beirniadaethau-2 archives.library .wales/index.php/eisteddfod-genedlaethol-cymru-cyfansoddiadau- beirniadaethau-2 Llyfrgell Genedlaethol Cymru = The National Library of Wales Allt Penglais Aberystwyth Ceredigion United Kingdom SY23 3BU 01970 632 800 01970 615 709 [email protected] www.llgc.org.uk Eisteddfod Genedlaethol Cymru - cyfansoddiadau a beirniadaethau Tabl cynnwys | Table of contents Gwybodaeth grynodeb | Summary information .............................................................................................. 3 Hanes gweinyddol / Braslun bywgraffyddol | Administrative history | Biographical sketch ......................... 3 Natur a chynnwys | Scope and content .......................................................................................................... 4 Trefniant | Arrangement .................................................................................................................................
    [Show full text]
  • Rabbit Warrens Report 2013
    Medieval and Early Post-Medieval Rabbit Warrens: A Threat-Related Assessment 2013 MEDIEVAL AND POST-MEDIEVAL RABBIT WARRENS: A THREAT-RELATED ASSESSMENT 2013 PRN 105415 One of a group of 4 pillow mounds on high open moorland, near, Rhandirmwyn, Carmarthenshire. Prepared by Dyfed Archaeological Trust For Cadw Medieval and Early Post-Medieval Rabbit Warrens: A Threat-Related Assessment 2013 DYFED ARCHAEOLOGICAL TRUST RHIF YR ADRODDIAD / REPORT NO.2013/14 RHIF Y PROSIECT / PROJECT RECORD NO.102814 DAT 121 Mawrth 2013 March 2013 MEDIEVAL AND POST-MEDIEVAL RABBIT WARRENS: A THREAT-RELATED ASSESSMENT 2013 Gan / By Fran Murphy, Marion Page & Hubert Wilson Paratowyd yr adroddiad yma at ddefnydd y cwsmer yn unig. Ni dderbynnir cyfrifoldeb gan Ymddiriedolaeth Archaeolegol Dyfed Cyf am ei ddefnyddio gan unrhyw berson na phersonau eraill a fydd yn ei ddarllen neu ddibynnu ar y gwybodaeth y mae’n ei gynnwys The report has been prepared for the specific use of the client. Dyfed Archaeological Trust Limited can accept no responsibility for its use by any other person or persons who may read it or rely on the information it contains. Ymddiriedolaeth Archaeolegol Dyfed Cyf Dyfed Archaeological Trust Limited Neuadd y Sir, Stryd Caerfyrddin, Llandeilo, Sir The Shire Hall, Carmarthen Street, Llandeilo, Gaerfyrddin SA19 6AF Carmarthenshire SA19 6AF Ffon: Ymholiadau Cyffredinol 01558 823121 Tel: General Enquiries 01558 823121 Adran Rheoli Treftadaeth 01558 823131 Heritage Management Section 01558 823131 Ffacs: 01558 823133 Fax: 01558 823133 Ebost: [email protected] Email: [email protected] Cwmni cyfyngedig (1198990) ynghyd ag elusen gofrestredig (504616) yw’r Ymddiriedolaeth. The Trust is both a Limited Company (No.
    [Show full text]
  • Brycheiniog 39:44036 Brycheiniog 2005 27/4/16 15:59 Page 1
    53548_Brycheiniog_39:44036_Brycheiniog_2005 27/4/16 15:59 Page 1 BRYCHEINIOG VOLUME XXXIX 2007 Edited by E. G. PARRY Published by THE BRECKNOCK SOCIETY and MUSEUM FRIENDS 53548_Brycheiniog_39:44036_Brycheiniog_2005 27/4/16 15:59 Page 2 THE BRECKNOCK SOCIETY and MUSEUM FRIENDS CYMDEITHAS BRYCHEINIOG a CHYFEILLION YR AMGUEDDFA OFFICERS President Sr Bonaventure Kelleher Chairman Mr K. Jones Honorary Secretary Miss H. Guichard Membership Secretary Mrs S. Fawcett-Gandy Honorary Treasurer Mr A. J. Bell Honorary Auditor Mr B. Jones Honorary Editor Mr E. G. Parry Honorary Assistant Editor Mr P. Jenkins Curator of Brecknock Museum and Art Gallery Back numbers of Brycheiniog can be obtained from the Assistant Editor, 9 Camden Crescent, Brecon LD3 7BY Articles and books for review should be sent to the Editor, The Lodge, Tregunter, Llanfilo, Brecon, Powys LD3 0RA © The copyright of material published in Brycheiniog is vested in the Brecknock Society & Museum Friends 53548_Brycheiniog_39:44036_Brycheiniog_2005 27/4/16 15:59 Page 3 CONTENTS Officers of the Society 2 Notes on the Contributors 4 Editorial 5 Reports: The Royal Regiment of Wales Museum, Brecon Alison Hembrow 7 Powys Archives Office Catherine Richards 13 The Roland Mathias Prize 2007 Sam Adams 19 Prehistoric Funerary and Ritual Monuments in Breconshire Nigel Jones 23 Some Problematic Place-names in Breconshire Brynach Parri 47 Captain John Lloyd and Breconshire, 1796–1818 Ken Jones 61 Sites and Performances in Brecon Theatrical Historiography Sister Bonaventure Kelleher 113 Frances Hoggan – Doctor of Medicine, Pioneer Physician, Patriot and Philanthropist Neil McIntyre 127 The Duke of Clarence’s Visit to Breconshire in 1890 Pamela Redwood 147 53548_Brycheiniog_39:44036_Brycheiniog_2005 27/4/16 15:59 Page 4 NOTES ON CONTRIBUTORS Sam Adams is a poet and critic who is a member of the Roland Mathias Prize Committee.
    [Show full text]
  • Y Tincer 318 Ebr 09
    PRIS 50c Rhif 318 Ebrill Y TINCER 2009 PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, MELINDWR, TIRYMYNACH, TREFEURIG A’R BORTH Bechgyn Lleol yn Mentro i Gosta Rica Ym mis Gorffennaf, bydd grãp o saith o fechgyn o ardal Aberystwyth – pob un yn ddisgyblion yn Ysgol Gyfun Penweddig – yn treulio mis yng Nghosta Rica fel rhan o raglen datblygiad personol. Mae tri o’r bechgyn yn byw yn nalgylch y Tincer - Dyla Jenkins o Langorwen, Ifan Hywel o Gapel Dewi a Rhodri ap Dafydd o Goginan. Bydd Gwion ap Dafydd, brawd Rhodri hefyd yn mynd i Gosta Rica – gyda grãp arall o ddisgyblion. Yn ystod eu cyfnod yno, byddant yn teithio i wahanol rannau o’r wlad – o brysurdeb y brif ddinas San José i harddwch tawel fforest cymylau Monteverde; o arfodir Môr yr Iwerydd i arfordir Môr y Caribî ac i Tortuguero i weld y crwbanod môr mawr. Bydd cyfnod canol eu halldaith yn cael ei dreulio yn cynorthwyo mewn gwarchodfa anifeiliaid sy’n cynorthwyo’r gymuned leol yn ogystal â diogelu bywyd gwyllt yr ardal. Tra’n gweithio yma, byddant yn byw gyda theuloedd lleol er mwyn profi bywyd Costa Yn y llun gwelir (rhes gefn) Ifan Hywel, Dylan Jenkins, Thomas Wells a Huw Evans; (rhes fl aen) Thomas Glyn Davies a Matt, Rica go iawn a blasu peth o myfyriwr fu’n cynorthwyo. groeso cynnes y Ticos. Bydd hwn yn brofi ad unigryw a gwerthfawr i bob un o’r amryw sêl cist car. Yn y llun bechgyn. Mae’r holl broses, gwelir rhai o’r bechgyn yn cyfri’r gan gynnwys y cyfnod paratoi arian ar ôl y Ffair Wanwyn ar gyfer y daith, yn gyfl e i’r diweddar a gynhaliwyd yng bechgyn ddatblygu sgiliau arwain, Nghanolfan Morlan! gweithio mewn tîm, cyfathrebu, Ar ddydd Sadwrn, 11 Ebrill, datrys problemau, cynllunio a byddant yn dod ynghyd â grãp threfnu – y cyfan yn cyfoethogi arall o bobl ifanc lleol sy’n mynd eu datblygiad personol.
    [Show full text]
  • Golwg Ar Ddaeareg Eryri
    Darlith Flynyddol Plas Tan y Bwlch / Daerlith Goffa Merfyn Williams: Creigiau a Chymunedau – golwg ar ddaeareg Eryri gan Dr. John H Davies, Llandysul nos Iau, Tachwedd 2il, 2017, yn Y Stablau, Plas Tan y Bwlch Dr. John H Davies, Llandysul fydd yn traddodi’r ddarlith eleni. Fe’i magwyd yng Nghwm Rhymni a Chaerdydd a chafodd radd a doethuriaeth mewn daeareg ym Mhrifysgol Llundain. Roedd yn un o sylfaenwyr Cymdeithas Ddaearegol De Cymru ac mae’n Llywydd arni eleni. Gwnaeth amrywiol swyddi, gan gynnwys rhedeg Siop Lyfrau Cymraeg yn Llanwrtyd, cyn cael swydd daearegwr gyda Cyngor Cefn Gwlad Cymru o 1991 hyd ei ymddeoliad yn 2009. Arbenigodd ar adeiledd a sedimentoleg y creigiau Ordofigaidd a Silwraidd ond ar hyn o bryd mae’n canolbwyntio ar yr Hen Dywodfaen Coch ac yn ymchwilio a chyhoeddi ar y testyn. Mae’n Gadeirydd ar Fforwm Cerrig Cymru ac yn ymddiddori mewn cerrig adeiladu. Bydd wrth ei fodd yn plethu ei ddiddordeb byw mewn hanes â’i astudiaethau ar hen adeiladau. Mae’n Gadeirydd ar Fforwm Hanes Cymru ac arweiniodd gyrsiau Cymraeg ar ddaeareg ym Mhlas Tan y Bwlch am dros 10 mlynedd ac. Yn y ddarlith bydd John yn codi cwr y llen ar ddaeareg Eryri, gan edrych nid yn unig ar natur y creigiau, a’r ffraeo enbyd rhwng y daearegwyr cynnar, ond am sut mae’r tirwedd wedi effeithio ar ein hanes cymdeithasol, amaethyddiaeth, ffiniau gwleidyddol, amddiffynfeydd hanesyddol, patrwm ffyrdd a llwybrau a’n diwylliant fel Cymry. Hefyd, sut y bu i gyfoeth y llechi a mwynau Eryri greu cymunedau diwydiannol, newydd, bywiog, cydweithredol a radical.
    [Show full text]
  • Adolygiad Llefydd Llonydd Adroddiad Terfynol Tachwedd 2017
    Adolygiad Llefydd Llonydd Adroddiad Terfynol Tachwedd 2017 Cynnwys Crynodeb Gweithredol ................................................................................................... 3 1. Cefndir .................................................................................................................... 4 2. Nodau Llefydd Llonydd .......................................................................................... 5 3. Datblygu hanesion ................................................................................................. 7 4. Twristiaeth ............................................................................................................. 9 5. Gweithgareddau cyflenwol Ymwelwyr a Busnesau ............................................. 11 6. Bygythiadau a chyfleoedd .................................................................................... 14 7. Rheolaeth ............................................................................................................. 16 8. Adnoddau ............................................................................................................. 17 9. Argymhellion ........................................................................................................ 18 Atodiad – Disgrifiad Swydd Gweithiwr Prosiect .......................................................... 19 Adolygiad Llefydd Llonydd 1 – Tachwedd 2017 – Martin Price Associates Tudalen 2 o 20 Crynodeb Gweithredol Llwybr twristiaeth dreftadaeth yw Llefydd Llonydd (www.peaceful-places.com/cy)
    [Show full text]
  • Nanteos Estate Records, (GB 0210 NANTEOS)
    Llyfrgell Genedlaethol Cymru = The National Library of Wales Cymorth chwilio | Finding Aid - Nanteos Estate Records, (GB 0210 NANTEOS) Cynhyrchir gan Access to Memory (AtoM) 2.3.0 Generated by Access to Memory (AtoM) 2.3.0 Argraffwyd: Mai 04, 2017 Printed: May 04, 2017 Wrth lunio'r disgrifiad hwn dilynwyd canllawiau ANW a seiliwyd ar ISAD(G) Ail Argraffiad; rheolau AACR2; ac LCSH This description follows NLW guidelines based on ISAD(G) Second Edition; AACR2; and LCSH https://archifau.llyfrgell.cymru/index.php/nanteos-estate-records archives.library .wales/index.php/nanteos-estate-records Llyfrgell Genedlaethol Cymru = The National Library of Wales Allt Penglais Aberystwyth Ceredigion United Kingdom SY23 3BU 01970 632 800 01970 615 709 [email protected] www.llgc.org.uk Nanteos Estate Records, Tabl cynnwys | Table of contents Gwybodaeth grynodeb | Summary information .............................................................................................. 3 Hanes gweinyddol / Braslun bywgraffyddol | Administrative history | Biographical sketch ......................... 3 Natur a chynnwys | Scope and content .......................................................................................................... 4 Trefniant | Arrangement .................................................................................................................................. 5 Nodiadau | Notes ............................................................................................................................................. 5 Pwyntiau
    [Show full text]
  • Testunau 2020
    £5 #steddfod2020 www.eisteddfod.cymru 0845 4090 900 Darganfod Discover Cynnwys Cyflwyniad 4 Ceredigion Cywydd Croeso 5 Bandiau Pres 6 Celfyddydau Gweledol 7 Cerdd Dant 9 Cerddoriaeth 11 Corawl 12 Unawdau 14 Offerynnol 19 MANYLION CYSYLLTU Cyfansoddi 22 Tocynnau: 0845 4090 800 Dawns 24 Gwybodaeth: 0845 4090 900 E-bost: [email protected] Dawnsio Gwerin 24 Cyfansoddi 26 www.eisteddfod.cymru Dawnsio Cyfoes/Disgo 26 Gwerin 28 Gwyddoniaeth a Thechnoleg 30 Hyrwyddo’r Gymraeg 32 Llefaru 34 Llenyddiaeth 37 Barddoniaeth 37 Ceredigion Rhyddiaith 38 Cartref Eisteddfod Genedlaethol 2020 Theatr 40 Actio 41 Home of the 2020 National Eisteddfod Cyfansoddi 42 Rheolau ac Amodau Arbennig 44 Ffurflenni Cais 49 Taliadau Cystadlu 57 Yr Eisteddfod Genedlaethol 58 Cyhoeddwyr 60 Ffurflen Archebu Darnau 61 This is a Welsh only version of the list of competitions. A bilingual version will be published online. darganfodceredigion.cymru CYNGOR SIR discoverceredigion.wales CEREDIGION COUNTY COUNCIL 3 190509 Ceredigion Tregaron 2020 Advert.indd 1 13/05/2019 14:44 Mae ymweliad yr Eisteddfod Yn ystod stormydd garw hydref 2018 y Su o du’r gors ydyw’r gân rhoddwyd cychwyn ar waith y Pwyllgor ac ias unig ei swnian Genedlaethol ag Aberteifi yn 1976, Gwaith lleol a’r Is-bwyllgorau lu. Yn heulwen undon yn fferru’r gweundir Mehefin hyderwn y bydd ffrwyth gwaith a’i hochain hallt a’i chwˆyn hir Llanbedr Pont Steffan yn 1984 yr Is-bwyllgorau’n cael ei adlewyrchu yng yn oedi. Hen gân ydyw ac Aberystwyth yn 1992 yn dal nghynnwys amrywiol y Rhestr Testunau hon. drwy’r goedwig, anniddig yw.
    [Show full text]
  • Y TINCER Papur Bro Genau'r Glyn, Llangorwen, Tirymynach, Trefeurig A'r Borth
    Y TINCER Papur bro Genau'r Glyn, Llangorwen, Tirymynach, Trefeurig a'r Borth Rhif 1 MEDI 1977 Pris: 10c. CYFARCHIAD Pam 'Tincer9? Pleser o'r rawyaf yw cael eich cyfarch trwy gyfrwng y rhifyn Pam Y TINCER cyntaf hwn o'r Tincer, y papur bro diweddaraf, a chystal dechrau drwy ddweud gair am y "fro" y bydd yn ceisio'i gwasanaethu. Y mae'n Nid gwaith hawdd yw dewis enw i bapur bro, ac nid heb lawer o chwilio ymestyn o dop plwyf Trefeurig (sy'n cynnwys copa Pumlumon gyda llaw) a chwalu y daethpwyd o hyd i'r enw uchod. Yr hyn a roddodd fod i'r i'r môr yn y Borth, ac yn cynnwys felly y pentrefi canlynol yn nhrefn syniad, wrth gwrs, yw llyfr diddan Mr.Tom Macdonald Y Tincer Tlawd, yr wyddor - Bancydarren, Y Borth, Bow Street (sy'n cynnwys am y tro a gyfieithwyd mor fedrus gan y diweddar Haydn Morgan, Tregerddan, Nantyfallen, Pen-rhiw, Pen-y-garn a Rhydypennau, ond diau y cawn sy'n sôn am grwydriadau ei dad o bentref i bentref ac o ddrws i ddrws drafod hyn ymhellachl), Clarach, Cwmerfyn, Cwmsymlog, Dôl-y-bont, yn yr union ardal hon. Gwerthu nwyddau oedd diben y crwydriadau Glan-wern, Llanfihangel Genau'r-glyn, Penrhyn-coch, Pen-y-bont hynny, ond mae'n si r y byddai llawer un a drigai yn y bythynnod a'r Rhydybeddau a Salem Coedgruffydd. Ardal gyfoethog, fel y gwelir, pentrefi nwyaf anghysbell yn edrych ymlaen at ymweliad y tincer er 0 ran hanes a thraddodiad, a'n gobaith yw y bydd y papur hwn yn fan rawyn cael clywed am ddigwyddiadau diweddaraf ei gylchdaith.
    [Show full text]
  • Tales of the Teifi Valley a Self-Guided Walk Around Strata Florida in Mid Wales
    Tales of the Teifi Valley A self-guided walk around Strata Florida in mid Wales Discover the stunning landscape of the Teifi Valley in Ceredigion Follow a winding river shaped by ice and water Explore the picturesque ruins of the Strata Florida Abbey Find out how people lived and worked in the area over the centuries .discoveringbritain www .org ies of our land the stor scapes throug discovered h walks 2 Contents Introduction 4 Route overview 5 Practical information 6 Detailed route maps 8 Commentary 10 Further information 32 Credits 33 © The Royal Geographical Society with the Institute of British Geographers, London, 2014 Discovering Britain is a project of the Royal Geographical Society (with IBG) The digital and print maps used for Discovering Britain are licensed to the RGS-IBG from Ordnance Survey Cover image: Aerial view of The Teifi Pools © Crown copyright Royal Commission on the Ancient and Historic Monuments of Wales 3 Tales of the Teifi Valley Make your pilgrimage to Pontrhydfendigaid in mid Wales The lush Teifi Valley is nestled within the Cambrian Mountains, a remote and unspoilt upland area of mid Wales. The valley nestles between its better- known neighbours Snowdonia (to the north) and the Brecon Beacons (to the south). The Cambrians are the source of several Welsh rivers, including the Teifi. This walk explores the valley carved out by the River Teifi which is home to the dramatic ruins of Strata Florida Abbey. The Abbey has dominated the landscape, shaping the area’s geography and history by drawing pilgrims from far and wide. This walk also explores hidden stories of the valley, from lead miners ‘one night houses’ to the site of Iron Age hillforts.
    [Show full text]