Açiklamali Yönetim Zamandizini 1940 – 1949

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 3 Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)

AÇIKLAMALI YÖNETİM ZAMANDİZİNİ 1940 – 1949

Birgül Ayman GÜLER (Editör) Tekin AVANER Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU Tayfun ÇINAR Can Umut ÇİNER Esra DİK Bülent DURU Nuray Ertürk KESKİN Ceren KALFA Barış ÖVGÜN Menaf TURAN

Ankara, Aralık 2008

Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1940-1949

Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA) AÜ SBF Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 3 Ankara, 2008

Prof. Dr. Birgül Ayman GÜLER Araştırma Yöneticisi Tekin Avaner, Araştırma Yönetici Yrd. Yrd. Doç. Dr. Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU Yrd. Doç. Dr. Tayfun ÇINAR Yrd. Doç. Dr. Nuray Ertürk KESKİN Dr. Bülent DURU Dr. Ceren KALFA Dr. Menaf TURAN Can Umut ÇİNER Esra DİK Barış ÖVGÜN

ISBN: 978-975-482-799-6

1.Kamu Yönetimi 2. Türk İdare Tarihi 3. Cumhuriyet Tarihi 4. Yönetim Zamandizini I. Güler, Birgül Ayman (Ed.), II. Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1940-1949

Yayına Hazırlama: Serpil Hoşafçı Kapak Tasarım: Fikret Sarı

Baskı Yeri: Ankara Üniversitesi Basımevi İncitaşı Sokak No: 10 06510 Beşevler / Ankara Tel: 0312 - 213 66 55 Basım Tarihi: 01.03.2009

Yayın Yeri: AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi KAYAUM Müdürlüğü Cebeci – Ankara

Tel: (0312) 595 12 85 Eposta: [email protected] Site: http://kayaum.politics.ankara.edu.tr

Bu çalışma Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Müdürlüğünce desteklenmiş ve Temmuz 2007- Aralık 2008 tarihleri arasında yürütülmüştür.

II İÇİNDEKİLER

Kısaltmalar...... V Sunuş...... VII Kırklı Yıllarda Yönetim ...... 1 Birgül Ayman GÜLER 1940: Savaşa Karşı Ulusal Korunma ...... 15 Nuray Ertürk KESKİN 1941: Kıtlık Yılında Milli Korunma Kanunu Uygulamaları ...... 159 Bülent DURU 1942: “A’dan ‘Z’ye Bozuk Devlet”in Yeniden Yapılanması Girişimlerinin Yükselişi ve Düşüşü ...... 225 Tayfun ÇINAR 1943: “Kötü Günler Yılı”nın Bıçak Sırtı İdaresi ...... 357 Ceren KALFA 1944: Savaş Kıskacında Türkiye ve Askeri Yönetimde Kısmi Reform .....465 Menaf TURAN 1945: Dönüm Noktasında Türkiye ...... 585 Tekin AVANER 1946: “Demokrasi”ye Kavuşma ...... 701 Can Umut ÇİNER 1947: Uluslararası İç Politika ...... 849 Barış ÖVGÜN 1948: Marshall Planıyla “Hür Dünya”ya Giriş...... 947 Esra DİK 1949: Siyasal Rota - Halkçılık ve Bağımsızlık Yerine Hür Teşebbüsçülük ve Amerikancılık...... 1061 Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU Genel Kaynaklar...... 1155 Araştırmacılar Hakkında...... 1167 Kişi Adları Dizini ...... 1179

III

1946 YILI: “DEMOKRASİ”YE KAVUŞMA

Can Umut ÇİNER♠

“Acaba Mustafa Kemal’in memleketinde bu kadar kısa zamanda istiklal anlayışı bu kadar kökten değişmeler mi geçirdi? Acaba bu memlekette Ürdün’dekine benzeyen bir is- tiklali soğukkanlılıkla karşılayacak olan kimseler mi türedi?”1 Sabahattin Ali

İkinci Dünya Savaşı sonrasında Türkiye’de değişen siyasal ve toplumsal yapıya göre devletin rolü dönüşüm göstermiştir. Yeni toplumsal ve siyasal yapı, kendi kurumlarını ve politikalarını oluştururken, bu duruma uygun sınıfsal ilişki- ler ve onun en önemli parçalarından biri olan yönetimde değişiklikler gündeme gelmeye başlamıştır. 1946 yılı, savaş sonrası iktisadi yapının kırılganlığını yan- sıtması; yönetimde ve iktisat politikasında yeniden yapılanma çalışmalarının başlaması ve siyasette kavganın derinleşmesi bakımından bir milat olarak değer- lendirilebilir. Yine 1946, çok partili siyasete geçişi temsil eden seçimleriyle, Cumhuriyet tarihinin ilk devalüasyonuyla ve çalışma yaşamının örgütlenmesiyle de ayrıntılı incelemelere konu olmuş bir yıldır. 1946 yılının Cumhuriyet ve Ulus gazeteleri dikkatle incelendiğinde, iktidar ve muhalefet arasında yapılan tartışmaların bugün için de belli anlamlar taşıdığı söylenebilir. Bu dönemde, özellikle siyasetteki tartışmaları “demokrasi ve hürri- yet arayışı” olarak nitelendirenler çoğunluktadır. Tartışmaların özünde ve ru- hunda siyasetin, yönetimin, hukukun liberalleştirilmesi ve demokratikleştirilme- si vardır. Savaş sonrası dönemde özellikle demokrasi tartışmalarının şiddeti art- mış, Sabahattin Ali’nin deyimiyle ülkede “tam demokrasiye geçmenin sırası geldiği kanaatine” varılmıştır.2 Söz konusu demokrasi olunca da, Türkiye’nin demokrasi tercihinin hem bir nedeni, hem de bir sonucu olarak Amerika Birleşik Devletleri (ABD) etkisi belirlenmelidir. Bu tercihin kuşkusuz pek çok nedeni vardır, ancak bunlardan en önemlisi Sovyetler Birliği’nin 1945’den beri uygula- dığı saldırgan politikadır. Kısaca, savaş sonrası kurulan yeni dünyada Türki- ye’nin Amerika tercihi özellikle 1946’dan itibaren belirginleşmiştir.

♠ Arş. Gör., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi. 1 Sabahattin Ali, “İstiklal”, Markopaşa Yazıları ve Ötekiler, Derleyen: Hikmet Altınkaynak, YKY, İstanbul 2002, s.107. (“İstiklal”, Markopaşa, 25 Kasım 1946) 2 Sabahattin Ali, “Tam demokrasi”, Markopaşa Yazıları ve Ötekiler, Derleyen: Hikmet Altınkaynak, YKY, İstanbul 2002, s.112-113. (“Tam demokrasi”, Markopaşa, 5. Sayı, 6 Ocak 1947)

1946 Yılı 701 Bu çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci ve ikinci bölümde, II. Dünya Savaşı sonrasında Türkiye ve dünyanın durumuna kısaca değinilecek daha sonra 1946 yılında Türk kamu yönetiminin yapısı ve somut değişiklikleri in- celenecektir. Üçüncü bölümde 1946 yılının en önemli özelliklerinden biri olan çalışma yaşamının örgütlenmesi irdelenecektir. Son bölümde de iktisat politikası bağlamında 1946 yılı plan çalışmaları ve devalüasyon üzerinde durulacaktır. SAVAŞ SONRASINDA TÜRKİYE VE DÜNYA Savaş içerisinde çıkarılan Milli Korunma Kanunu’nun, Varlık Vergisi’nin ve Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu’nun toplum ve iktisadi durum üzerinde önemli etkileri olmuştur. Milli Korunma Kanunu ile hükümete ekonominin her alanında müdahale yetkisi verilmiş, bu da savaş ekonomisinin en önemli değiş- keni olmuştur. Varlık vergisi, haksız uygulamalara açık, birçok söylentiyi bera- berinde getirmiş ve başarılı olamamıştır. 3 “Çiftçiyi Topraklandırma yasası da büyük toprak sahiplerinin varlık vergisinden ötürü kırgın ve küskün ticaret ve sanayi burjuvazisinin saflarında yer almasına neden olmuştur. Böylece 1923’den beri CHP adı altında süre gelen asker-sivil bürok- rat, tüccar, sanayici ve büyük toprak sahiplerinin oluşturduğu koalisyon bozulmuş- tur.”4 Bozulan koalisyonla birlikte, egemen sınıflar ikiye ayrılmış, bir grup Cum- huriyet Halk Partisi (CHP) içinde yeniden yapılanma hareketi başlatmıştır. Bu dönemde Köy Enstitüleri ve sol oluşumlar engellenmeye başlamıştır.5 Diğer grup ise, hem devlete hem de CHP’ye yönelik eleştiri ve muhalefetini yoğunlaş- tırarak 7 Ocak 1946’da Demokrat Parti’yi (DP) kurmuştur. DP, kurulduğu ilk günden itibaren içinden çıktığı CHP’den farklı olduğunu iddia etmektedir. Eroğul’a göre DP’nin parti programının iki ana ilkesi vardır. Bunlardan birincisi hürriyetler ve iktisadi düzen açısından liberalizm, diğeri ise partinin kuruluş amacını oluşturan demokrasi görüşüdür.6 CHP ise DP’nin kuruluşunu “iyi niyet- lerle” karşılamıştır. Örneğin, Falih Rıfkı Atay çok partili siyasete olan inancını şu şekilde belirtmiştir: “Bir devrimin tutup tutmadığı, kökleşip kökleşmediği, demokratik şartları ne kadar yerine getirip getiremediği ile ölçülür. Ancak hürriyet içinde yaşayabilir bir rejim, gerçek yaşama inancını elde etmiş demektir.”7 DP’nin programında açıkladığı liberal politikalar CHP tarafından da benim- senmiştir. Buna göre 10-11 Mayıs’ta toplanan CHP 10. Olağanüstü Kongre- si’nde 3 nokta üzerinde değişiklik yapma kararı alınmıştır. Programının “yurttaş hakları” bölümünün dördüncü maddesinin c bendinde CHP’nin milletvekili se-

3 Tevfik Çavdar, Türkiye’de Liberalizm (1860-1990), İmge Yayınevi, Ankara 1992, s.219. 4 a.k.,s.220. 5 Korkut Boratav, Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985, Gerçek Yayınevi, Altıncı Baskı, İstanbul 1998, s.75. 6 Cem Eroğul, Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, İmge Yayınevi, 4. Baskı, Ankara 2003, s.31. 7 Falih Rıfkı Atay, Ulus, 7 Ocak 1946.

702 Yönetim Zamandizini çimlerinde tek dereceli seçime taraftar olduğu belirtilmiş ve Türkiye’de sınıf esasına dayalı cemiyetlerin kurulmasının önünü açacak 22inci madde de kaldı- rılmıştır. Parti Tüzüğünde ise 4üncü maddedeki “Değişmez Genel Başkan” sözü “Genel Başkan” olarak değiştirilmiştir. Ayrıca Genel Başkan’ın Büyük Kurultay tarafından dört yıl için parti milletvekilleri arasından seçileceği, ölüm, hastalık ve istifa gibi nedenlerde Parti Kurultayı’nın hemen toplanarak yeni bir Genel Başkan seçeceği belirlenmiştir.8 Eroğul’a göre CHP’nin DP gerginliği, aldığı tedbirleri aceleye getirmesi sonucunu yaratmıştır. Tek dereceli seçim kabul edilmesinin hemen ardından genel seçimlerin bir yıl öne alınması muhalefete asgari düzeyde örgütlenme imkânı tanımamıştır.9 Bu da doğal olarak zamanla DP’nin güçlenmesi sonucunu do- ğurmuştur. 29 Nisan’da belediye seçimleri hakkında yapılan değişiklikten sonra hemen belediye seçimlerinin yapılacağı ilan edilmiştir.10 Seçimler sırasında İçişleri Ba- kanlığı’na 54 şikâyet dilekçesi geldiği bildirilmiştir.11 DP seçimleri boykot et- miş, her ilden gelen seçim raporlarını birleştirerek bir broşür yayımlamıştır. Bu broşürde, seçimlerin dört ay öne alınmasının seçim hazırlıklarını zorlaştırdığı belirtilmiştir. DP’lilere göre, seçim defterleri çok yerde karışık ve eksik düzen- lenmiştir. CHP’nin ise idare amirleri aracılığıyla seçimi etkilediği ve halkı çeşitli şekillerde korkuttuğu iddia edilmiştir. DP’nin Isparta teşkilatının yorumuna göre “belediye seçimlerinde milli irade baltalanmıştır.” 12 İçişleri Bakanlığı’nın belediye seçimlerine ilişkin hazırladığı çizelgeye gö- re, belediye seçimlerinde il merkezlerinde toplam 1 316 342 seçmenden 693 990 kişi seçime katılmış, seçime katılma oranı ise % 52,7’dir. İl merkezlerinin mül- hakatları ile birlikte ise, 2 429 486 seçmenden 1 412 709 kişi seçime katılmış, seçime katılma oranı % 58,1 olmuştur.13 Ayrıca seçimler, cinsiyet açısından de- ğerlendirildiğinde ise il merkezlerinin kadın seçmen sayısı 646 923 olup, seçime katılanların sayısı 288 677’dir. Kadınların il merkezlerinde seçime katılma oranı % 44’dür. İl merkezlerinin erkek seçmen sayısı ise 669 419 olup, seçime katılan erkek sayısı 405 313’dür. İl merkezlerinde seçime katılan erkek seçmenlerin oranı % 60’dır. İllerin mülhakatları ile birlikte kadın seçmen sayısı 1 223 767 olup seçime katılanlar 640 145’dir. Seçime katılma oranı % 52’dir. İllerin mül- hakatları ile birlikte erkek seçmen sayısı 1 268 719 olup, seçime katılanlar 772 864’dir. Seçime katılma oranı % 64’dür. 14

8 CHP, CHP 1923-1948: 25.Yıl, Ulus Basımevi, Ankara, 1948, s.28; Falih Rıfkı Atay, “Yerel Seçimlere Doğru”, Ulus, 27 Nisan 1946. 9 Cem Eroğul, a.g.k., s.33-34. 10 Ulus ve Cumhuriyet, 30 Nisan 1946. 11 Tahsin Demiray, Cemil Cahit Cem, Oğuz Ödeş, Türkiye Yıllığı 1947, Türkiye Basımevi, İstan- bul 1947, s.260. 12 Demokrat Parti Genel İdare Kurulu Başkanlığı, Belediye Seçimleri: Bu seçim tarafsız sayılabi- lir mi?, Ankara, 26 Mayıs 1946, s.4-30. 13 BCA: 030.10.82.540.1. 14 BCA: 030.10.82.540.2.

1946 Yılı 703 Belediye seçimlerinin ardından çok partili siyasal yaşamın ilk genel seçimi 21 Temmuzda yapılmıştır. Seçim tek dereceli olarak, “açık oy, gizli sayım” ilke- sine göre yapılmıştır. Öne alınmış olan bu seçimlere diğer partiler girmekte uzun bir süre tereddüt etmişler, daha sonra katılma kararı almışlardır. Bu süreçte ikti- darın baskısı nedeniyle pek çok olumsuz olay yaşanmıştır. Bunlardan en önemli- si, seçimden iki gün önce Aydın’da DP Ocak başkanı, bir öğretmen ve Adnan Menderes’in seçim kâhyasının öldürülmesi olmuştur.15 Seçim öncesi süreç tam anlamıyla demokrasi tartışmalarının alevlendiği zamanlardır. DP, bu arada, Ma- reşal Fevzi Çakmak’ın da uzun uğraşlarla desteğini almıştır. Tüm bu genel ha- vayla, seçim sonuçları 24 Temmuz’da yayınlanmış, CHP 396 milletvekili, DP 62 milletvekili ve Bağımsızlar ise 7 milletvekili ile Meclis’e girmiştir. Gergin havanın bir yansıması olarak seçim günü tüm yurtta 1000 civarında vatandaşın polis vazife ve salahiyetleri kanununa dayanarak itiraz ettiği haber verilmiştir. Ayrıca sonuçlar açıklandıktan sonra pusulaların imha edildiği, oyların hileli ol- duğu yönünde pek çok iddia ortaya atılmıştır. Seçim sonrasında 5 Ağustos’ta TBMM toplanmıştır. CHP Cumhurbaşkan- lığı’na İnönü’yü, Meclis Başkanlığı’na Kazım Karabekir’i, DP ise Cumhurbaş- kanlığı’na Fevzi Çakmak’ı, Meclis Başkanlığı’na Yusuf Kemal Tengirşenk’i aday göstermiştir. Yapılan seçimler sonucunda İnönü yeniden Cumhurbaşkanı seçilmiş ve kabine kurma görevini Recep Peker’e vermiştir. İnönü Cumhurbaş- kanı seçildiğinde, DP’liler onu alkışlamak için ayağa kalkmamışlar, böylelikle tepkilerini göstermişlerdir. Meclis’in 12 Ağustos’ta açılmasıyla seçime 36 ilde ve 27 kişiye yönelik olarak itirazlar yapılmıştır. Bunları incelemek üzere kurulan komisyon itirazları geçersiz bulmuştur.16 DP’liler ayrıca meclis komisyonlarının seçiminde de oy kullanmamışlardır. Hükümet programı okunduğunda, programı incelemek için iki gün istemişlerdir. Söz konusu istekleri kabul edilmeyince sa- lonu terk etmişler, daha sonra oylama yapılırken salona dönüp aleyhte oy kul- lanmışlardır. CHP ile DP arasındaki gerginlik tüm hızıyla devam ederken, İl Genel Mec- lisi Seçimleri 1 Eylül 1946’da yapılmıştır. Bu seçimlerde de DP, usulsüzlük ya- pıldığı iddiasıyla 56 ilde seçimden çekilmiştir. Diğer seçimler gibi bu İl Genel Meclisi Seçimlerinin tartışmaları da uzun bir süre devam etmiştir.17 Eroğul, DP’nin ilk yılı olan 1946 yılını şu şekilde değerlendirmektedir. “Herşeyden önce çok partili rejim artık Türkiye’de, zor şartlar içinde de olsa, ya- şama gücünü ispat etmişti. Halk, kendisine uzatılan muhalefet imkânına, biraz te- reddütten sonra iyice sahip çıkmıştı. İktidar, bütün sinirliliğine rağmen, muhalefeti tamamen yok etmeye yanaşmayacağını göstermişti. Aksine, tek dereceli seçim, üniversite özerkliği, Basın Kanunu’nun 50. maddesinin kaldırılması gibi, demokrasi yolunda oldukça önemli adımları gönül rızasıyla atmıştı.”18

15 Eroğul, a.g.k., s.36. 16 Cumhuriyet, 25 Ağustos 1946. 17 Cumhuriyet ve Ulus, 2 Eylül 1946. 18 Eroğul, a.g.k., s.43.

704 Yönetim Zamandizini Savaş sonrası dünyada yeni bir dönemin başladığını belirlemek gerekir. Sa- vaşın galibi ABD olmuştur. Yeni ekonomik ve uluslararası düzenin kurumları ve politikalarında belirleyici ülke olan ABD ülkelere dış yardımlar gönderip, krediler açmaya başlamıştır. Buna paralel olarak, kalkınmanın ancak ve ancak dış yardımla gerçekleşeceği politikası az gelişmiş ülkelere savaş sonrası 1945 yılın- da kurulan Birleşmiş Milletler ve onun kurumları aracılığıyla benimsettirilmiştir. Birleşmiş Milletler, Milletlerarası Para Sandığı (Uluslararası Para Fonu – IMF) ve Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası (Dünya Bankası - IBRD) bu dö- nemde kurulmuştur. Azgelişmiş ülkelerin borçlarını takip etme görevi IMF’ye, ekonomik sistemi düzenlemek ve ekonomik büyüme sağlamak için kurumları “yapısal uyum” adı altında yeniden düzenleme görevi ise Dünya Bankası’na ve- rilmiştir. Türkiye 1944’ün Ağustos ayında Almanya ile ilişkilerini kesmiş, daha sonra 23 Şubat 1945’de Almanya ve Japonya’ya ilan ettiği savaşla tercihini ABD yönünde kullanmıştır. 1946 yılının en önemli özelliklerinden biri Türkiye’nin artan ABD yanlısı bir dış politika benimsemesi ve ABD sempatisidir. Özellikle Nisan ayında Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Münir Ertegün’ün cenazesini taşıyan Missouri zırhlısının Türkiye’ye gelişi dönemin gazeteleri tarafından en az ulusal bayramlar kadar resimlerle bezenmiş bir haber olarak yayımlanmıştır.19 Zırhlının gelişi ABD yardımlarının da habercisidir. Nitekim bundan hemen sonra da ABD’den 500 milyon dolarlık borç talep edilmiştir.20 Ayrıca 24 Kasım 1946’da ABD filosunun İzmir’e gelişi Cumhuriyet gazetesinde tam sayfa resim- lere konu olmuştur.21 İsmet İnönü anılarında, ABD yakınlığını şu şekilde anlatmaktadır. “Amerikalılar bütün Lozan müzakereleri esnasında sulh yapılması için yardımcı oldular, fakat kapitülasyonlar üzerinde, kuvvetli devletlerin asırlarından beri takip ettikleri politikada müttefikleri engellemediler, desteklediler. Ne vakit kapitülas- yonlardan bahis açılırsa, ne vakit iktisadi imtiyazlardan bahsolunursa, Amerikalılar açık kapı politikasının taraftarı olduklarını, Amerikan tebaasının bulunduğu her yere donanmaları ile gitmek hakkını muhafaza ettiklerini söylerdi. Bu görüşlerini her vesile gitmek hakkını muhafaza ettiklerini söylerlerdi. Bu görüşlerini her vesile ile belli etmişlerdir.”22 Türkiye’nin ABD tercihi bir yandan da Sovyetler Baskı’sını bertaraf etmek içindir. Türkiye üzerinde Sovyet Rusya’nın tehditleri 1945 yılında başlamıştır. Sovyetler ile toprak talebiyle başlayan gerginlik 7 Ağustos 1946’da Sovyetler Postdam kararlarına uyarak Boğazlar hakkındaki istekleri ile devam etmiştir. Notadaki talepler şunlardır:

19 Cumhuriyet ve Ulus, 1-10 Nisan 1946. 20 Cumhuriyet,13 Nisan 1946. 21 Cumhuriyet ve Ulus, 24 Kasım 1946. 22 Doğan Avcıoğlu, Türkiye’nin Düzeni, İkinci Kitap, Tekin Yayınevi, 12. Basım, İstanbul 1979, s.1049.

1946 Yılı 705 1. Ticaret gemilerinin barışta ve savaşta tam geçiş serbestîsine sahip olması, 2. Ka- radeniz’e kıyısı olan devletlerin savaş gemilerine her zaman geçiş serbestîsi tanın- ması, 3. Karadeniz’e kıyısı olmayan devletin savaş gemileri için -istisnai bazı hal- ler dışında- barışta ve savaşta geçiş yasağı konması. 4. Yeni Boğazlar rejiminin yalnız Karadeniz’e kıyısı olan devletler tarafından düzenlenmesi. 5. Ticaret ve ge- liş-geçiş serbestliği ile Boğazların güvenliğinin, en ziyade ilgili ve bu işe en liya- katli devletler olan Sovyet Rusya ile Türkiye tarafından ortak vasıtalarıyla sağlan- ması.23 ABD Sovyetler’in notasının 4. ve 5. maddesine itiraz ettiğini 19 Ağustos 1946’da bildirmiştir. Türkiye’nin söz konusu notaya yanıtı ise 22 Ağustos 1946’da gelmiştir. Buna göre Türkiye Sovyetlerin isteklerini kabul etmemiş, özellikle 4. ve 5. maddeye karşı çıkmıştır.24 Sovyetler ilk notadaki istek ve suç- lamalarına devam ederek 24 Eylül 1946’da bir ikinci nota vermiştir. Türkiye ikinci notaya 18 Ekim 1946’da daha önce verdiği notanın arkasında durarak kar- şı koymuştur.25 Bunun üzerine 9 Ekim 1946’da ABD ve İngiltere Sovyetler’e nota vermiş, böylelikle Sovyetler geri adım atmak zorunda kalmıştır.26 Sovyetle- rin yayılmacı politikası özellikle İngiltere ve ABD’nin çıkarlarıyla ters düşmüş- tür. Bunun Türkiye açısından sonucu söz konusu bloğa yakınlaşma olmuştur. 1946 YILINDA GENEL YÖNETİM Tokat Milletvekili Galip Pekel Kayseri ile Niğde illerinin bütün köy ve mahalle muhtarları, parti ocak başkanları ve ilçe merkezlerinde yaptığı görüşmeler sonucunda “Halkı İdareden ve Partiden Soğutan ve Acilen İzalesi Lazım Gelen Amiller Hakkında” 16 sayfalık raporunu 26 Ekim 1946 tarihinde CHP Grup İda- re Kurulu Başkanlığı’na sunmuştur. Pekel, raporun giriş kısmında halkın dert ve şikâyetlerini dört önemli başlıkta saptamıştır. “1. Hükümet dairelerinde işlerin sürmesi, 2. Memurların sükûnet kapılarında halka kötü ve haşin muamele yapmaları, iş karşılığı para almaları ve devlet işlerinde suistimaller, 3. Köylerde mektep işleri, 4. Pahalılık, ihtikâr, Sümerbank müessesleri mamullerinin ve TEKEL eşyalarının ve şekerin pahalı verilmesi.” Pekel, DP ve bağımsız adayların yukarıdaki saptamaları CHP’ye karşı propaganda malzemesi olarak kullandığını belirtmiştir. Ayrıca, “verginin, askerliğin kaldırılması, yeni yazı yerine eski yazının ikamesi gibi diğer bütün propaganda- lar, bu dört sebep olmasa, halk üzerinde onları bizden çevirecek tesiri yapmak- tan uzak kalacağını” vurgulayarak, 1946 yılında başlayan CHP ile DP arasındaki iktidar mücadelesinin boyutlarını göz önüne sermektedir.27 1946 yılında

23 Fahir Armaoğlu, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 4. Baskı, Anka- ra 1987, s.428; Hükümet Programı Metni, RG, 15 Ağustos 1946. 24 Cumhuriyet, 23 Ağustos 1946. 25 Cumhuriyet, 19 Ekim 1946. 26 Fahir Armaoğlu, a.g.k., s.428-430. 27 Galip Pekel’in CHP Grup İdare Kurulu Başkanlığı’na Hitaben, CHP Grup Sayı: 950, BCA: 030.01/42.249.13

706 Yönetim Zamandizini Pekel’in saptamaları çerçevesinde önemli tartışmalar ve dönüşümler vardır. Kır- tasiyecilik eleştirisi dönemin egemen bakış açısı olan “rasyonalizasyon” konu- sunun ürünüdür. Yine, memurlara yönelik eleştiriler ve yeni bir yasa yapılması çalışmaları bu dönemde önemli bir başlıktır. Köyün toplum kalkınmasındaki yeri ve eğitim sorunları dönemin bir başka sorunudur. Ancak bu saptamalar Köy Enstitüleri karşıtı politikanın başlamasına engel olamamıştır. Son olarak, “paha- lılık” vurgusu Pekel’in yaptığı bir diğer önemli tespittir. Pekel’in raporunun önemi, dönemin yönetim gündemini yansıtması, eleştirel olması ve DP’nin ikti- dara geleceğinin habercisi olması bakımından önemlidir. 1945 yılında yapılan Genel Nüfus sayımına göre Türkiye nüfusu 18.861.609 olup, bu nüfusun 4.640.620’si şehirlerde ve 14.220.989’u da bucak ve köylerde yaşamaktadır.28 1946 yılı itibariyle ise Türkiye’de 63 il, 419 ilçe ve 940 bucak bulunmaktadır.29 1946 yılında pek çok idari sınır ve bağlılık değişik- liği olmuş ve 12 yeni belediye kurulmuştur.30 Çalışmanın bu bölümünde merke- zî yönetim ve yerel yönetimlerdeki değişiklikleri tarihsel bir perspektif içinde açıklamayı yerinde bulduk. Sandalyesiz Bakanlıkların Kuruluşu TBMM döneminde ilk İcra Vekilleri Heyeti, 25 Nisan 1920 tarihli “Kuvvei İcraiye Teşkiline Dair Heyeti Umumiye Kararı” üzerine 2 Mayıs 1920 tarih ve 3 sayılı “Büyük Millet Meclisi İcra Vekilleri Sureti İntibahına Dair Kanunun ka- bulüyle olmuştur. 1921 Anayasası bakanlıkların kuruluşu konusunda yeni bir hüküm getirmemiştir. 1924 Anayasası ise konuya “vekillerin adedi kanunla tayin olunur” hükmüyle esnek bir yapı kazandırmıştır. 8 Şubat 1937 tarih ve 3117 sayılı yasayla “devlet dairelerinin vekâletlere ayrılması” düzenlenmiştir. Bu yasadan hemen sonra 29 Kasım 1937 tarihli ve 3271 sayılı yasa ile “Devlet Daire- lerinin Vekâletlere Ayrılması Hakkında Kanun” yürürlüğe girmiştir. Bakanlıkların kurulmasından sonra 13 Eylül 1946 tarihinde kabul edilen 4951 sayılı “Bakanlıklar Kuruluşu Hakkında Kanun”31 ile devlet dairelerini baş- bakanın teklifi ve Cumhurbaşkanı’nın onamasıyla Bakanlıklara ayrılacağı hük- mü getirilmiştir. Ayrıca bunlara tayin edilecek Bakanlardan ayrı olarak Devlet Bakanları’nın da tayin edilebileceği ve devlet Bakanlarından birine Başbakan Yardmcısı görevi verilebileceği belirtilmiştir. Yasanın ikinci maddesi 8 Şubat 1937 tarihli 3117 sayılı ve 29 Kasım 1937 tarihli 3271 sayılı yasaları yürürlük- ten kaldırmıştır. 32 1946 yılında Bakanlık sayısı 14’den 16’ya çıkmıştır.33

28 Türkiye Yıllığı 1947, s.120. 29 T.C. İçişleri Bakanlığı, İdare Taksimatı, T.C. İçişleri Bakanlığı Yayını, Seri 2 Sayı 3, Ankara 1946, s.4. 30 Bkz: EK 8: 1946 Yılında Kurulan Belediyeler. 31 RG: 17 Eylül 1946, 6410. 32 Bu konuya ilişkin genel olarak bkz: Tacettin Karaer, “Cumhuriyet Türkiye’sinde Bakanlıkların Kuruluş ve Örgütlenmesine İlişkin Gelişimin Yasal Süreci”, Türk İdare Dergisi, Mart 1987, s.39-40. 33 Cumhuriyet ve Ulus, 8 Ağustos 1946; Cumhuriyet ve Ulus, 21 Eylül 1946.

1946 Yılı 707 Belediye Yasası’ndaki Değişiklikler 1930 yılında kabul edilmiş olan 1580 sayılı Belediye yasası 1946’ya kadar uygulamadaki boşlukların doldurulması amacıyla 11 defa değiştirilmiştir.34 1946 yılında belediye mevzuatında üç önemli değişiklik olmuştur. Buna göre, 30 Ni- san 1946 tarihinde yayımlanan 4878 sayılı Belediye yasasının bazı maddelerinin değiştirilmesi hakkındaki yasayla, 1580 sayılı Belediye yasasının seçime ilişkin bazı maddeleri ve belediye meclisinin adi ve olağanüstü toplantıları hakkında 54üncü maddesi değiştirilmiştir. Buna göre, belediye seçimlerinin gizli oyla ve bir günde (Pazar günü) yapılması, teşkilatı olan yerlerde siyasi partilerin temsil- cilerinin seçimde hazır bulunmaları için belediye seçim kurulu ve komisyonları başkanlarının partilere davetiye göndermeleri gerekliliği, seçim günü, sandığı, oyların ne şekilde, nasıl sayılacağı ve seçim tutanağı konuları düzenlenmiştir. Ayrıca geçici maddesiyle, belediye seçimlerinin bu seçim dönemine özgü olmak üzere Mayıs ayında yapılacağı ve bu seçimle işbaşına gelecek belediye meclislerinin yasal süresinin Ekim 1950’ye kadar süreceği belirlenmiştir. 4913 sayılı “Belediyeler ve bunlara bağlı müesseseler ve İller Bankası san- dığı kurulmasına dair olan 4085 sayılı kanuna ek kanun” ile emeklilik hakkı ta- nınmış çeşitli görevlerde bulunduktan sonra belediye başkanlığına seçilen veya atananların başkanlıkta geçen hizmet sürelerinin, haklarında bu yasa ile 4222 sayılı İktisadi Devlet Teşekkülleri Memurları Tekaüt Sandığı Hakkındaki Kanu- nun 18inci maddesi hükümleri uygulanmak suretiyle emeklilik eylemli hizme- tinden sayılacağı düzenlenmiştir.35 4923 sayılı “Belediyeler ve bunlara bağlı müesseseler ve Belediyeler Ban- kası Memurları Tekaüt Sandığı teşkiline dair 4085 sayılı yasanın bazı maddelerinin değiştirilmesi ve bu yasa bazı hükümler eklenmesi hakkında kanun” ile emeklilik hakkı tanınan memur ve hizmetliler dışındaki aylık ücreti daimi olan memur ve hizmetlilere, haklarında 4085 sayılı yasa hükümleri uygulanmak ve emeklilik işleri belediyeler Emekli Sandığı tarafından yapılmak suretiyle emeklilik hakkı tanınacağı yolunda ek hüküm getirmiştir. Bu yasa aynı zamanda 4085 sayılı yasanın 10, 12, 17, 21, 39uncu maddelerini değiştirmiş ve 9 adet geçici maddeyi içermekte ve 3645 sayılı yasanın 9uncu; 4085 sayılı yasanın 34 üncü, 4325 sayılı yasanın 23 üncü maddelerini yürürlükten kaldırmıştır.36 Köylere Yönelik Çalışmalar ve Köy Enstitüleri Karşıtlığı 1946 yılı köyler açısından bir geçiş dönemini yansıtır. 4759 sayılı yasayla, Belediye Bankası, İller ve Belediyeler Bankası haline getirilirken bankanın sadece belediyelere değil il özel idareleri ile köylere de dönük çalışmalar yapması

34 Hasan Refik Ertuğ, “Belediye Kanunu’nda Değişiklik”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı:181, Ni- san 1946, s.26. 35 RG: 8 Haziran 1946, 6328. 36 RG: 14 Haziran 1946, 6333.

708 Yönetim Zamandizini arzu edilmiş ve bu amaçla bankanın her yıl sağlayacağı karın % 50’sinin “köyle- rin bankaya ortak olarak katılmalarının karşılığı olarak” ayrılıp banka sermaye- sine eklenmesi öngörülmüştür. Ayrıca İçişleri Bakanlığı tarafından köy yasasını değiştirip köy yönetimini güçlendirmek amacını taşıyan çalışmalar da yapılmış- tır. Yeni tasarının esasları 1947 yılı başında toplanan Birinci İdareciler Kongre- si’nde görüşülüp tartışılmış ve 1948 yılında bu görüşlerin ışığında bir tasarı ha- zırlanmıştır. 1940’larla başlayan köylülerin eğitimi konusu 1942 yılında Köy Enstitüleri ve Köy Okulları yasası ile somutlaşmıştır. Her köyde bir okul kurulmasını ve en azından bir öğretmen gönderilmesini öngören bu yasanın mimarı İsmail Hakkı Tonguç 1946 yılından itibaren politikacıların hedefi olmuştur.37 5 Ağustos 1946’da Recep Peker Hükümetinde Milli Eğitim Bakanı olan Reşat Şemsettin Sirer, Aydemir’e göre “olumlu kararların ve hamlelerin adamı değildi”. Recep Peker hükümetinde “Köy enstitülerini daha milli bir hale getireceğiz!” politikası Köy Enstitülerinin zayıflamasının başlangıcı olarak kabul edilmektedir.38 Halkevleri açısından ise 1946 yılında durum ise şu şekildedir: 1946 yılında, 1 halkevi açılmış, 16 halk odası halk evine çevrilmiş ve 1396 halk odası açılmış- tır. 1946 yılında toplam 4068 halk odası ve 455 halkevi vardır.39 Kamu Personeli 1946 yılı, günlük gazetelerde kamu personelinin yaşam ve çalışma koşulla- rının tartışıldığı bir yıl olmuştur. Kamu personeli açısından tüm dairelerin gör- düğü hizmetler ile kadrolarının esaslı bir incelemeden geçirilmesini ve fazla elemanların da başka iş sahalarında görevlendirilmelerini ve kamu görevliliğinin başka ülkedeki benzerleri de göz önünde tutularak, günün gereklerine uygun bir hale getirilmesinin zorunluluk olarak görüldüğü belirtilmiştir.40 Pahalılık ve de- valüasyon nedeniyle memurların durumuna ilişkin incelemeler başlatılmış; Ma- liye ve İçişleri Bakanlığı memur maaşları konusunda çalışmalar yapmıştır.41 Yıl içinde, memur maaşlarının %50 arttırılması çalışmaları başlatılmış, 28 Aralık’ta bu konu Meclis’e taşınmıştır. Bunun yanında, yine memur evlerinin yapılması konusunda çalışmalara devam edilmiştir.42 Yönetimde iyileştirme ve rasyonalizasyon kapsamı içinde düşünebileceği- miz memurlara yönelik çalışmalar bu dönemde oldukça belirgindir. 1946’da İs- tatistik Genel Müdürlüğü tarafından kapsamlı bir “Memur İstatistiği” yayım- lanmıştır. Buna göre, 1946 yılı itibariyle Türkiye’de memur sayısı 222 166’dır.

37 Yahya Kemal Kaya, İnsan Yetiştirme Düzenimiz: Politika-Eğitim-Kalkınma, Hacettepe Üniver- sitesi Sosyal ve İdari Bilimler Döner Sermayesi İşletmesi, Dördüncü Baskı, Ankara 1984, s.90. 38 Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam, Remzi Kitabevi, II. Cilt, İstanbul 1979, s.383-384. 39 XV. Yıldönümünde Halkevleri ve Halkodaları, Ulus Matbaası, Ankara 1947, s.20. 40 TBMM Tutanak Dergisi, Dönem 8, Cilt 1, s.27-37. 41 Cumhuriyet, 25 Eylül 1946; Ulus, 26 Eylül 1946. 42 Cumhuriyet, 20 Nisan 1946.

1946 Yılı 709 Tablo 1: 1946 Yılında Memurların Dağılımı43 Maaşlı Daimi Ücretli Muvakkat Ücretli Toplam Umumi Bütçe 50072 31737 3653 85462 Mülhak Bütçeler 33080 33014 107 66201 Belediyeler 4306 13591 4806 22703 Vilayetler 18903 9529 829 29261 İktisadi Teşekküller - 18539 - 18539 Toplam 106361 106410 9395 222166

Memurların 192.120’si erkek, 30046’sı kadındır. Devlet bütçesinden maaş ve ücret alanların maaşları 1938 yılından 1946 yılına kadar % 60 oranında art- mış olsa da, hayat pahalılığı nedeniyle memurların yaşam koşullarında bir iyi- leşme olmamıştır. En fazla memur İstanbul’da olup, ikinci sırada Ankara yer almaktadır. Memurların sadece %8,38’lik kısmı yüksek tahsillidir. Memurların yabancı dil durumunda ise 12.446 adet memur Fransızca, 3.538 memur Alman- ca, 2.733 memurun ise İngilizce bildiği görülmektedir. Görüldüğü gibi Osmanlı Devleti’nden gelen Fransız ve Alman nüfuzu memurların yabancı dil bilgisinde kendini göstermiştir.

Tablo 2: 1946 Yılında Memurların Eğitim Durumu44 Memur Sayısı Oran (%) Diplomasızlar 28.369 18,46 İlk Tahsil 60.815 27,37 Orta ve Lise 101.736 45,79 Yüksek Tahsil 18.605 8,38 Meçhul 12.641 - Toplam 222.116 100

Memurların maaşları, medeni halleri, cinsiyete göre yaş hadleri, çocuk sayı- larına göre sınıflandırılmaları, konut sahipliği açısından durumları 1946 yılı memur istatistiklerinde kapsamlı bir biçimde izlenebilmektedir.45 Yönetimde Rasyonalizasyon (Teşkilatlanma) Konusu Rasyonalizasyon (rationalisation) “asgari külfet ve say ile azami hâsıla elde etmek demektir”46. Bu kavramın ma’kulleştirme veya teşkilatlanma olarak da Türkçe’ye çevrildiği bilinmektedir. Yönetimde rasyonelleşme bir tür değişme- dir. Bu değişme idareyi “asri ve ticari bir zihniyete geçirmedir.”47 Rasyonalizas- yon reformunun bileşenleri şunlardır:

43 Namık Zeki Aral, “Memurlar İstatistiği”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı: 214, Ocak 1949, s.476. 44 Namık Zeki Aral, a.g.k.,s.478. 45 Daha kapsamlı ve karşılaştırmalı memur istatistikleri için bkz: T.C. Başbakanlık İstatistik Ge- nel Müdürlüğü Maliye İstatistikleri, Memur İstatistikleri 1939-1960, Yayın No.414, Ankara 1961. 46 Burhan Ergin, “Rasyonalizasyon”, İdare Dergisi, Ocak-Şubat 1945, Sayı 172, Yıl 16, s.35. 47 a.k., s.35.

710 Yönetim Zamandizini “En az memur, kâfi zaman ve iyi usul ile en fazla randıman almak; 2. Memurların kudretlerini daimi bir şekilde yetiştirmek ve imtihan suretiyle artırarak her birini kaliteleriyle mütenasip vazifelerde çalıştırmak; halk (taltif) ve müstahaklarını (ceza) ona göre vermek; 3. Halk ile ilgili hususatın basit formalitelere ircai ile bu yol- daki iş ve muameleleri kısaltmak ve azaltmak.”48 Türkiye’de rasyonalizasyon konusu 1945 yılından itibaren ağırlıklı olarak tartışılmıştır. 1946 yılında ise rasyonalizasyon konusuna ilişkin belirleyebildi- ğimiz ilk rapor, 5 Ağustos tarihinde Toprak Mahsulleri Ofisi Organizatörü Edib Atam tarafından “Sayın Milletvekillerine Açık Mektup” başlıklı risaledir. Buna göre, Atam, devlet dairelerinde sanayideki tekniklerin uygulanmasını istemektedir.49 “Onların rasyonel (makul) idare prensipleri tatbik ettikleri bir devirde bizim, artık tarihe teslim edilmesi lazım gelen köhne idare usulleriyle medeniyet kervanına ka- tılmamız mümkün olamayacağı gün gibi aşikârdır. Garbın tabiat kanunlarını hareket mebdei ittihaz ederek akıl ve mantıka müsteniden geliştirdiği en ileri sosyolo- jik, psikolojik ve ekonomik esaslara dayanan idare, işletme ve iş prensipleriyle me- totlarını öğrenmek, yurdumuzun imkân ve ihtiyaçlarına uygun bir şekilde tatbik etmek ve bütün yurttaşlarımıza ameli olarak öğretmek mecburiyetindeyiz. İdare bir bilim ve sanattır.”50 Atam’ın rasyonalizasyona ilişkin değerlendirmelerini yorumlayan Aral’a göre, devlet yönetiminin hemen her alanında rasyonalizasyona ihtiyaç vardır. Örneğin memurların seçilmesinde; batıdaki teknikler rasyonalizasyon kuralları- na uygundur. Yine Aral’a göre kamu yönetiminin sorunu, insan vücuduna giren sıtma mikrobu gibi, idareye girmiş olan kırtasiyeciliktir. Ona göre konu üzerinde bir komisyon kurulup çalışmalar başlatılmalı ve idare makinesi düzeltilmelidir. Kısaca, 1946 yılındaki rasyonalizasyon çalışmalarını fordizmin idareye uygu- lanması olarak belirlemek mümkündür. İçişleri Bakanlığı’nın 1946 Yılı Anketi İçişleri Bakanlığı, “idari bir inkılâp”51 yapmak için, mülki idarenin sorunla- rını değerlendiren beş sorudan oluşan bir anket hazırlatmıştır. Mülki idare amirleri, ankette yer alan sorulara ilişkin görüşlerini Bakanlığa iletmişlerdir. Ayrıca, idarecilerden bir kısmının görüşleri İdare Dergisi’nde yayımlanmıştır.52 Ankette yer alan sorular şunlardır:53

48 a.k., s.36. 49 Namık Zeki Aral, “Teşkilatlanma”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı: 189, Aralık 1946, s.451. 50 a.k., s.452. 51 Halük Pepeyi, “İdari Teşkilatımız Hakkında Anket Münasebetiyle”, İdare Dergisi, Yıl: 17, Sa- yı: 180, Mayıs-Haziran 1946, s.110. 52 Halük Pepeyi, a.g.k., s.110-130; Abidin Özmen, “İdare Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:181, Temmuz-Ağustos 1946, s.174- 188; Fazlı Güleç, “İdari Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:181, Temmuz-Ağustos 1946, s.189-194; Orhan Güvenç, “İdari Teşkilatımız – Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı: 182, Eylül-Ekim 1946, s.171-218; Ali Rıza Çevik, “İdare Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:183, Kasım-Aralık 1946, s.138-144; Muzaffer Ergüder, “İdare Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:183, Kasım-Aralık 1946, s.145-150. 53 Pepeyi, a.g.k.,s.110-130.

1946 Yılı 711 1) Anayasaya göre Türkiye’nin illere bölünmesinde coğrafi, iktisadi ve içtimai durum itibariyle yeni bir sınırlamaya ihtiyaç var mıdır? İl teşkilinde nüfus ve saha bakımından esas ve ölçü ne olmalıdır? 2) Memleketin coğrafi ve iktisadi durum ve şartlarına göre bölgelere ayrılarak bü- yük iller teşkili daha faydalı mıdır? Yoksa bugünkü illeri olduğu gibi muhafaza etmek ve yeni bir tesis düşünmemek mi veyahut bu günkü iller muhafaza edilerek illerin mahalli hizmetlerine dâhil olup müşterek tesisat ve idareye tabi tu- tulması lazım gelen iş ve tesisleri il hususi idareleri arasında kurulacak birlikle- re mi gördürülmelidir bu takdirde birliklerin idare uzuvları ile reisleri nasıl ol- malıdır? 3) Mülki taksimata muvazi olarak yapılacak tanzim ameliyesinde devlet amme hizmetleri ile mahalli hizmetler arasındaki iş bölümü, vilayetlere mevdu hizmetler bakımından nasıl bir kuruluş ve işleyiş ve mali kaynağa sahip olmalıdır? 4) Valiler sadece umumi idarenin bir mümessil ve murakıbı olarak mı kalmalı yoksa vilayet hükmi şahsiyetinin de aynı zamanda mümessili olmak sıfatını muhafaza etmeli midir? Yoksa hususi idareyi temsil etmek ve işlerini çevirmek umumi meclisin seçtiği bir reise mi bırakmalıdır? 5) Hükmi şahsiyeti haiz köy birlikleri halinde ve en küçük idare kademesi olmak üzere nahiyeler teşkilinde fayda var mıdır? Bu birliklerin teşkilinde nüfus ve saha bakımından esas ölçü ne olmalıdır? Bu takdirde birliğe dâhil köylerin umumi şahsiyetlerinin muhafazası mı, yoksa kaldırılması ve birlik şahsiyetinde erimesi mi faydalı olabilir? Her iki şekilde de bu birliklerin temsil ve temşiyet etmeleri lazım gelen mahalli menfaat ve hizmetler nelerden ibaret olmalıdır? Birliğin unsurları nelerden ibaret bulunmalıdır? Birliğin reisi mansup mu, yoksa müntahap mı olmalıdır? İdarecilerin bu beş soruya verdikleri yanıtlar kısaca değerlendirildiğinde, illerin ölçeğinin belirlenmesi konusunda çok çeşitli kıstasların bulunduğu ancak bunlardan en önemlilerinin yüzölçümü ve nüfus göstergeleri olduğu belirtilmiş- tir. Bölgelere ayırarak büyük iller oluşturulması konusunda, genelde bunun sa- kıncaları üzerinde fikirbirliğine varılmıştır. Valilerin statüsü konusunda ise, valilerin özel idarenin mümessil ve murakıbı olarak kalması gerektiği vurgulanmış- tır. Son olarak, köy birlikleri halinde ve en küçük idare kademesi olmak üzere nahiyelerin oluşturulmasında fayda olduğu kanısına varılmıştır. Genel Yönetime İlişkin Diğer Önemli Olaylar 1946 yılında halk sağlığında önemli adımlar atılmıştır. 21 Şubat 1946’da Sıtma Savaş Kanunu çıkarılmış54 ve sağlığın örgütlenmesi çabalarının sonucu olan Sağlık Planı çalışmalarına devam edilmiştir.55 Ayrıca, 13 Haziran 1946’da Üniversiteler Kanunu çıkarılmış bugünkü üniversite sistemimizin temeli atılmış- tır. Bu yasayla akademik yönetim örgütlenmiş ve düzenlenmiştir. Bu yasanın en önemli özelliği üniversite özerkliğini getirmesidir.56

54 Hasan Refik Ertuğ, “Sıtmaya Karşı Savaş”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı:180, Mart 1946, s.657-660. 55 Cumhuriyet, 1 Kasım 1946, 2 Aralık 1946 Ulus, Kemal Saracoğlu, “Yeni Sağlık Planı”, Cum- huriyet, 13 Aralık 1946. 56 Hasan Refik Ertuğ, “Üniversiteler Kanunu Münasebetiyle 1”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sa- yı:183, Haziran 1946, s.98-103 ve Hasan Refik Ertuğ, “Üniversiteler Kanunu Münasebetiyle 2”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı:184, Temmuz 1946, s.153-158.

712 Yönetim Zamandizini Türkiye’nin ulaşım politikasına bakıldığında ise, aşağıda 1946 yılı bütçesi G cetvelinden de takip edilebileceği gibi, demiryolları yapımı önceliklidir. An- cak, karayollarında ilk önemli kalkınma deneyimi de 1946 yılında başlar. Buna göre, 1946’da Bayındırlık Bakanlığı’nın Şose ve Köprüler Başkanlığı’na bağlı Bakım Başmühendisliği ve taşra teşkilatı kurulmuştur. Bu dönemde, yol inşaatı- na paralel olarak, yolun geçit vermeyen tıkanık kısımlarını gidermek ve ömrünü uzatmak amacıyla, yollar daimi bakım altında tutulmaya başlanmıştır. 1948 yılı başında da ülkede yolların uzunluğu yaklaşık 13.000 km’dir. 1949 yılından ön- ceki yıllarda Bakanlık tarafından yollara harcanan miktar hiçbir yıl 16 milyon li- rayı geçmemiştir.57 Ayrıca, 1939 yılında Bayındırlık Bakanlığına bağlanmış olan Elektrik İşleri Etüd İdaresi, Şubat 1946'da Bakanlıktan ayrılarak tekrar İktisat Bakanlığı’na devredilmiştir. Bayındırlık Bakanlığı, Ankara Tıp ve Fen Fakülteleri binalarının yapımı ile de görevlendirilmiştir. Konuyla ilgili olarak, 1947 yılında ise Beledi- ye Yapı ve Yollar Tüzüğü ve Şose ve Köprüler Kanununun uygulanmasını gös- teren yönetmelik yayımlanmıştır.58 Son olarak, 1946 yılı içinde Maliye Bakanlığı bünyesinde 29 Mayıs 1946 tarihinde kabul edilen Maliye Bakanlığı’nın kuruluş ve görevleri hakkındaki 2996 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bu kanuna bazı maddeler eklenmesine dair 4910 sayılı kanun ile Bakanlığın merkez teşkilatında Ge- lirler Genel Müdürlüğü; Emekli İşleri Genel Müdürlüğü; Devlet Basım ve Kâğıt Genel Müdürlükleri kurulmuştur.59 ÇALIŞMA YAŞAMININ ÖRGÜTLENMESİ İkinci Dünya Savaşı dönemi hem Türkiye’de hem de dünyada çalışanlar açısından zor bir dönemdir. Bu dönemde, çalışma koşulları zorlaştırılmış, çalış- ma süreleri uzatılmış, seferberlik, zorunlu askere almalar nedeniyle kadın ve ço- cuk işçiler sanayide ve büyük kentlerde çalıştırılmış ve genel olarak çalışanların ücretleri düşmüştür. Bu nedenle savaşın sonuçları çalışanların omuzlarına yük- lenmiştir. İşçi ve işyeri sayısının artışı zorunlu olarak çalışma yaşamının hızla düzenlenmesi ve çalışma koşullarının yeniden düzenlenmesi sonucunu doğur- muştur.60 CHP’nin çalışma yaşamını düzenlemesini tetikleyen bir başka önemli unsur da DP’nin işçi haklarına sahip çıkmasıdır. Çalışma yaşamının örgütlenme-

57 Türkiye’de Marşal Planı, Başbakanlık Devlet Matbaası, 23.5.1952, s.56 (Bu rapor Türkiye ile ABD arasındaki 4 Temmuz 1948 tarihinde imzalanan Ekonomik İşbirliği Anlaşması ve eklerinin onanması hakkındaki 5253 sayılı kanunun 8 inci maddesinin 4 üncü fıkrası gereğince T.C. Milletlerarası iktisadi işbirliği teşkilatı genel sekreterliği tarafından neşrolunmuştur. Başlangıç- tan 1951 sonuna kadar.). 58 Bayındırlık Bakanlığı, http://www.bayindirlik.gov.tr/turkce/tarihce.php, Erişim Tarihi: 3 Ağus- tos 2008. 59 Maliye Teşkilatı ile ilgili olarak bkz: Erdoğan Öner, Mali Olaylar ve Denemeler Işığında Os- manlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet Döneminde Mali İdare, Maliye Bakanlığı APK Yayın No 359, Ankara, Haziran 2001. 60 1937-1943 arasında sanayi ve sanayiden sayılmayan işyerlerine göre işçi ve müstahdem sayısı rakamları ekte sunulmuştur: Bkz: EK 9: 1937-43 Yılları Arasındaki Sanayi ve Sanayiden Sa- yılmayan İşyerleri ve Buralarda Çalışanların Sayısı.

1946 Yılı 713 si çabalarını bu bağlamda değerlendirmek gerekmektedir. Söz konusu örgütlen- me açısından kuşkusuz en önemli yıl 1946’dır. Ancak çalışma yaşamının örgüt- lenmesi deneyimini sadece 1946 ile sınırlandırmak yanlış olur. Deneyim 22 Ha- ziran 1945 tarih ve 4763 sayılı Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun ve 7 Temmuz’da 4792 sayılı İşçi Sigortaları Kurumu Kanu- nu ile başlar ve 20 Şubat 1947 tarihli ve 5018 sayılı “İşçi ve İşveren Sendikaları” ve Sendika Birlikleri Kurulması Hakkında Kanuna kadar olan dönemi kapsar. 1945-1947 döneminde devlet önce kendini daha sonra da tarafları örgütlemenin önündeki yasal engelleri kaldırmaktadır. Ayrıca, 1945 yılına gelene kadar olan süreç de 1945-1947 dönemini anlamak için anahtardır. Çalışma yaşamının dü- zenlenmesinde uzun süre parça parça ve sınırlı deneyimlerden devletin çalışma yaşamını kurmasına geçişi anlamlandırmada, konuyu tarihsel süreç içinde değer- lendirmek 1946’nın önemini anlamak açısından önemlidir. Çalışma Bakanlığı’na Giden Süreç İş yasasının çıkarılması aslında daha savaş yıllarında düşünülen ve çok önem verilen bir konuydu. Tasarı çalışmalarına 1921 yılında başlanmıştı. Ancak 1923 yılına kadar herhangi bir tasarının ortaya çıkmamış olması dönemin İktisat Vekili Mahmut Esat Bozkurt’u istifa ettirmek zorunda bırakmıştı.61 Yaşanan is- tifadan sonra da, 1923’den itibaren yasa üzerine yoğun tartışmalar sürmüştür. Bu tartışılmaların bir göstergesi, sırasıyla 1924, 1927, 1929, 1932 ve 1934 tarihli iş yasası tasarılarının bir türlü yasalaşamamasıdır. Kuşkusuz, bu tasarıların her biri hazırlandıkları dönemin sosyo-ekonomik ve siyasal özelliklerini göstermektedir, ancak burada en büyük farklılık gösteren 1932 tarihli tasarıdır.62 Bu tarihte ulus- lararası gelişmelere paralel olarak, Türkiye 1919 yılında kurulan Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO), Milletler Cemiyeti’ne üye olduğu 9 Temmuz 1932 tarihinde kendiliğinden üye olmuştur.63 Yine 1933 yılında hazırlanan Birinci Sa- nayi Planı’nda çalışma ilişkilerini yönetecek bir devlet birimi kurulmasına gerek duyulduğu belirtilerek, planın ekinde yer alan raporda İş ve İşçiler Bürosu ku- rulmasına “derin bir ihtiyaç” olduğu saptanmıştır.64 Görüldüğü gibi ihtiyacın duyulduğu tarihte Türkiye ILO’ya üye olmuş durumdadır. Bu gelişmeyle çalış- ma yaşamının örgütlenmesi, ILO ile iç içe giden bir süreç olarak da görülebilir. Ayrıca, ILO’ya üye olmak için bir iş yasasına sahip olunması gerektiği belirtil- miştir.

61 M. Gülmez, “Cumhuriyetin Birinci İş Yasası Tasarısı”, Yargıtay Dergisi, Atatürk Özel Sayısı, Ocak-Nisan 1981, s.179. 62 Ahmet Makal, Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920-1946, İmge Yayınevi, Ankara 1999, s.353. Birgül A. Güler, “Otuzlu Yıllarda Yönetim”, Birgül A. Güler (ed.), Açık- lamalı Yönetim Zamandizini 1929-1939, AÜ SBF KAYAUM, Ankara, 2007, s. 8-9. 63 Versailles Anlaşmasının 387. Maddesine göre, Milletler Cemiyeti üyeliği kazanan her devlet otomatik olarak ILO’nun da üyelik niteliğini kazanmaktadır. Ülkemiz ilk olarak ILO’nun 45 No’lu “Her Nevi Maden Ocaklarında Yeraltı İşlerinde Kadınların Çalıştırılmaması”na ilişkin sözleşmeyi kabul etmiş ve 09.06.1937 tarihinde de onaylamıştır. 64 M. Levent Bayraktar, Türkiye’de Çalışma Yaşamında Devlet Örgütlenmesinin Doğuşu (1945– 1950), TODAİE KYUP Tezi, Ankara 2001, s.35-36.

714 Yönetim Zamandizini Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluşu Bugünkü adıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, çalışma yaşamının tüm alanlarında uygulamaları gerçekleştiren, istihdam politikasını örgütleyen ve sosyal güvenlik işlemlerini kurumsallaştıran bir yürütme organıdır. Bakanlığın çekirdeği 1930’lu yıllarda İktisat Vekâleti içinde oluşmuştur. Buna göre, 27 Ma- yıs 1934 tarih ve 2450 sayılı “İktisat Vekâleti Teşkilatı ve Vazifeleri Hakkında Kanunla”65 Bakanlık bünyesinde İş ve İşçiler Bürosu kurulmuştur. Bu kanunda “iş ve işçilere müteallik işler” İktisat Vekaleti’nin yapacağı işler arasında sayıla- rak; reis, müdür, raportör ve bir tetkik memurdan oluşan kadrosuyla Büro oluş- turulmuştur.66 Daha sonra Büronun yaptığı çalışmalar sonucunda 1936 yılında 3008 sayılı İş Kanunu çıkarılmış, İş ve İşçiler Bürosu hiyerarşik konumu bakı- mından büyüyerek İş Dairesi haline getirilmiştir. 67 3008 sayılı yasanın “Teşkilat” başlıklı bölümünde Dairenin görevleri, yasa- nın uygulanmasına izin veren ve bunu izlemekle yükümlü olmakla sınırlandırıl- mıştır. Ayrıca, örgütlenmeye ilişkin olarak Daire’nin “Ankara’da genel merkezi ve lüzumlu görülen yerlerde kolları vardır” ibaresi bulunmaktadır.68 Daire’nin oluşumu ise 1936 tarih ve 3459 sayılı RG’de yayımlanan 1 sayılı resmi tebliğ ile “İş Kanunu’nun Teşkilat faslındaki hükümlere göre kurulduğunun ve Teşrinisani 1936 başından beri faaliyete başladığının, aynı kanunun 145. Maddesi mucibine ilan” edilmesiyle gerçekleşmiştir.69 Cumhuriyetin kurulmasından sonra yapılan sanayileşme adımlarının gereği olarak çalışma yaşamına ilişkin çeşitli sorunların düzenlenmesi ve denetlenmesi İş Dairelerinden daha kapsamlı bir yapının kurulmasını gerektirmiştir.70 Buna göre, Çalışma Bakanlığı, 3271 sayılı “Devlet Dairelerinin Bakanlıklara Ayrılma- sı Hakkındaki Kanun”un birinci maddesi uyarınca 7 Haziran 1945 tarih ve 4/591 sayılı Cumhurbaşkanlığı tezkeresi ile kurulmuş, Sadi Irmak71 ilk bakan olarak

65 Yasa metni için bkz: TBMM Kavanin Mecmuası, Devre IV, İçtima 3, Cilt 13, Ankara, 1934, s. 335-343. 66 Perihan Sarı, “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı”, Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi, Cilt 1, s.220. 67 3008 sayılı İş Yasası, işçi lehine hükümleri olan bir yasa olmasına karşılık, buna karşılık grev ve lokavtı yasaklamıştır. 68 Perihan Sarı, a.g.k.,s.220. 69 a.k.,220. 70 Bu çerçevede, öncelikle Bakanlık, Devlet Dairelerinin Bakanlıklara ayrılması Hakkındaki 3721 sayılı Kanunun birinci maddesine dayanılarak, Başbakanın 7 Haziran 1945 tarih ve 6-376/6 sa- yılı teklifi üzerine 7 Haziran 1945 tarih ve 4/591 sayılı Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi ile kurul- muş bunu izleyen 22 Haziran 1945 tarih ve 4763 sayılı Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluş ve Gö- revleri Hakkında Kanun çıkarılmış ve 27 Haziran 1945 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Bunun hemen arkasında, 4841 sayılı Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun yürürlüğe girmiş böylelikle Bakanlık 4763 sayılı Kanuna göre daha geniş şekilde düzen- lenmiştir. 71 Sadi Irmak’ın “Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluşu” adlı konuşma metni için bkz: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Dergisi, Yıl.1, Sayı.1, Ekim-Aralık 1998, s.9-13.

1946 Yılı 715 atanmıştır.72 Daha sonra, 22 Haziran 1945 tarihli 4763 sayılı Çalışma Bakanlı- ğı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun çıkarılmıştır. Bu kanundan sonra ise, 28 Ocak 1946 tarihinde kabul edilen ve 30 Ocak 1946’da RG’de yayınlanan 4841 sayılı Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun73 ile 4763 sayılı kanuna göre daha geniş bir görev tanımı yapılmış, merkez ve taşra teşkilatı ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır.74 4763 sayılı kanun Bakanlığa işgücü piyasası ve çalışma yaşamının düzen- lenmesi, işçilerin sağlığının korunması ve sosyal güvenlik konularında önemli görevler vermiştir. Kanunun geçici maddesi uyarınca ise, illerdeki kuruluşlar oluşturuluncaya kadar, iş yaşamıyla ilgili konuların Ekonomi Bakanlığı’nın böl- ge kuruluşlarınca izleneceği belirtilmiştir. Yine bir başka geçici madde uyarınca, 1945 bütçesine “işçi sigortalarına hazırlanma ile ilgili giderlerin eklenmesi” ön- görüldü ve ilk defa bakanlığın görev alanının genişlemesi ile ilgili eğilim de yansıtılmıştır.75 İlk Bakan Sadi Irmak, Bakanlığın görevlerini şu şekilde özetlemektedir. “…Bakanlığımıza düşen ödevin iki esaslı yönü vardır. Birisi çalışan insanları layık oldukları emniyet ve hayat şartlarına ulaştırmaktır. Ötekisi henüz yeter derecede, faaliyete geçmemiş olan insan enerjisini daha verimli bir faaliyete hazırlamaktır. Şu hakikati gözden uzak tutamayız ki, çalışmamızın bugünkü derecesi, mükellef olduğumuz milli ve insani vecibeler karşısında henüz eksiktir…”76 4841 sayılı kanun ise, Bakanlığın görev tanımını değiştirmiş, merkez örgü- tünü genişletmiş ve Bakanlığın taşra örgütlerini düzenlemiştir. Buna göre, Ba- kanlık “çalışma hayatının düzenlenmesi, çalışanların yaşam seviyesinin yüksel- tilmesi, çalışanlar ile çalıştırılanlar arasındaki münasebetlerin memleket yararına ahenkleştirilmesi, memleketteki çalışma gücünün genel refahı artıracak surette verimli kılınması, tam çalıştırma ve sosyal güvenin sağlanması ile görevli” kı- lınmıştır. Merkez teşkilatında bulunan İş Dairesi Genel Müdürlüğü’nün yerine Çalışma Genel Müdürlüğü ve İşçi Sağlığı Genel Müdürlüğü yapılandırılmıştır. Ayrıca, bazı illerde Çalışma Bölge Müdürlükleri adı altında taşra örgütü oluştu- rulmuş ve Çalışma Meclisi, bakanlığın yeni bir organı olarak belirlenmiştir.77 Bakanlığın kurulduğu ilk zamanlarda, araç-gereç, bina ve maddi sıkıntılar yaşadığı, dönemin Çalışma Bakanı Sadi Irmak tarafından vurgulanmıştır.78 Aynı

72 Ahmet Makal, Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920 – 1946, s.469. 73 TBMM Kanunlar Dergisi, Dönem:7, Toplantı:3, Cilt 28, Ankara:1 Kasım 1946, s.527-531. 74 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Dergisi, Yıl.1 Sayı.1 Ekim-Aralık 1998, s.58-60. 75 Perihan Sarı, a.g.k.,s.220. 76 “Çalışma Bakanı Şehrimize geldi”, Tan, 17 Temmuz 1945. 77 Perihan Sarı, a.g.k.,s.220. 78 Sadi Irmak, “Çalışma Bakanlığının Kuruluşu İle İlgili Olarak İlk Çalışma Bakanının Anıları”, 50.Yılda Çalışma Hayatımız, Çalışma Bakanlığı Yayını, Ankara 1973, s.12.

716 Yönetim Zamandizini dönemde ILO uzmanlarının hazırladığı bir rapordan79, Makal’ın vurgusuyla “yeni kurulan Bakanlığa gerekli bütçe olanaklarının sağlanamadığı ve “fakir ak- raba” muamelesi yapıldığı anlaşılmaktadır.”80 1945-46 yıllarında Bakanlığın kurulması, aynı zamanda sosyalist bloğa kar- şı bir harekettir. Nitekim, daha sonra inceleneceği gibi, İngiliz uzmanların da- nışmanlığında Bakanlık kurulmuştur. Kısaca Bakanlık az gelişmiş bir çoğrafyada emeği kontrol etmekle görevlendirilmiştir. İş ve İşçi Bulma Kurumu’nun Kurulması Süreci Türkiye’de İş ve İşçi Bulma Kurumu kurulmadan önce, iş ve işçi faaliyetleri her işkoluna göre farklılıklar göstermekteydi. “Örneğin; inşaat işinde çalıştırılacak usta, usta yardımcısı ve işçiler birbirini tanı- dıkları için, işçi ihtiyaçları kişisel ilişkilerle karşılanıyordu. Ücretler herkes tara- fından bilindiği için de, işe başlama günü kendi aralarında kararlaştırılıyordu. Çı- rak ve kalfalar ise, çalışacakları yerde işe alınıyorlardı. Bu şekilde yapılan aracılık işleminde “tanıdık olma” büyük rol oynamaktaydı. Bunun yanı sıra işçiye ihtiyaç duyan işyerleri, camekânlarına veya şehrin çeşitli yerlerine ilanlar asarak, işçiye ih- tiyaç duyduklarını bildirme yoluna da sık sık başvuruyorlardı. Daha sonra bu iş, maddi menfaat karşılığı olarak yapılmaya başlandı. Bu amaçla, işçi simsarı veya aracı dediğimiz kişiler veya kuruluşlar türedi. Bunlar para karşılığında işverenlere işçi, işçilere iş bulmaya başladılar.”81 Bu faaliyetlerden sonra, 1921 tarihinde kabul edilen ve istihdamı sadece madencilik sektörü itibariyle ele alan “Ereğli Havzası Fahmiyesi Maden Amele- sinin Hukukuna Mütedair Kanun”, istihdam alanında yapılmış ilk temel kanun olarak belirlenebilir.82 Ayrıca 1920 yılından beri hazırlanan, 1924’de tamamla- nan ve 1926 yılında hükümet tarafından geri çekilen, 1924 tarihli İş Kanunu ta- sarısının “iş ve işçi bulma ve işe yerleştirme” konusundaki hükümleri ilk kez 1580 sayılı Belediyeler Kanununda yer almıştır. Bu kanunun 15inci maddesinin 48inci fıkrası ve 16ıncı maddesi “yersiz, yurtsuz olanlara iş bulmak …”83 hizme- tini nüfusu iki binden fazla olan belediyelere vermiştir. Ülkemizde bir kamu istihdam kurumunun kurulması ilk defa 1936 yılında kabul edilen 3008 sayılı İş Kanunu ile düzenlenmiştir. Kanunun 63. maddesi ge- reğince iş ve işçi bulma ile ilgili olarak “işçilerin elverişli oldukları işlere yerleş- tirilmelerine ve muhtelif işler için elverişli işçiler bulunmasına tavassut hususla- rının tanzimi bir amme hizmeti olarak devlet tarafından yapılır…”. Bu durumda

79 Rapor için bkz: Çalışma Bakanlığı, Milletlerarası Çalışma Bürosu Misyonu Tarafından Türki- ye Cumhuriyeti Hükümetine Sunulan Rapor (Mart–Mayıs 1949), Çankaya Matbaası, Ankara 1950. 80 Ahmet Makal, Türkiye’de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1946-1963, İmge Yayınevi, Ankara, 2002, s.206. 81 Ayhan Durmuş, “İş ve İşçi Bulma Hizmetleri”, Çalışma Dergisi, Cumhuriyet Özel Sayısı, 29 Ekim 1983, s.18. 82 İİBK, İstihdamda 25.Yıl, İİBK Hizmet Yılı Armağanı, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1971, s.27. 83 15. Maddenin 48. Fıkrası: “yersiz yurtsuz olanlara iş bulmak, bunlardan garip olup çalışamaya- cakları memleketine göndermek, kimsesiz kadın ve çocukları korumak”.

1946 Yılı 717 3008 sayılı kanun, bir iş ve işçi bulma kurumu kurulmadan bu konu ile ilgili temel ilkeleri ortaya koymuştur. İş Kanununun 146. maddesi, iş ve işçi bulma teş- kilatının, kanunun yayınlandığı tarihten üç yıl sonra kurulacağını bildirmektedir. Bu hüküm gereğince 1939 yılında faaliyete geçmesi gereken kurum, 3612 sayılı İktisat Vekâleti Teşkilat ve Vazifeleri Hakkındaki 2450 Sayılı Kanunda Bazı Tadilat ve Değişiklikler yapılmasına dair Kanunun 8. maddesiyle, 3008 sayılı kanunun 63, 64 ve 100. maddelerinde sözü edilen “iş ve işçi bulma teşkilatı”nın, kendisinin yayımını izleyen iki yıl içerisinde TBMM’ye sunulacak bir kanun ta- sarısı ile belirlenmesini karara bağlanmıştır. Böylece, Kurum’un hayata geçmesi Haziran 1941 tarihine bırakılmıştır.84 3008 sayılı kanun ile ülkemizin ılımlı tekel modelini benimsediği söylene- bilir. Kanunun 63. Maddesine göre, iş ve işçi bulma hizmetinin yürütülmesi için İktisat Vekâleti’ne bağlı olarak, iş ve işçi bulma merkez teşkilatı ve ihtiyaca gö- re çeşitli şehir ve kasabalarda şubelerin kurulması düşünülmüştür. Şubenin kuru- luş ve faaliyetlerinin finansmanı için genel bütçeden ayrılan payların yanında, il ve belediye bütçelerinden de katkı sağlanması öngörülmüştür. Kanunun 64. maddesinde, iş ve işçi bulma kurumunun görevleri belirlenmiştir. Kanunun 65. maddesinde kazanç amacı güden iş ve işçi bulma bürolarının açılması yasak- lanmış, ancak kanunun 68. maddesi işçi ve işveren kuruluşlarının kamuya yararlı dernekler ve hayır derneklerinin ücretsiz olarak bu türden bir faaliyet gösterme- sine izin verilmiştir. Son olarak da, 69. maddede, işverenlerin işçi ihtiyaçlarını resmi iş ve işçi bulma kurumuna bildirmeleri öngörülmüştür. Görüldüğü gibi, 3008 sayılı kanun, İİBK’dan önce ilkeleri ortaya koymuş ve ılımlı tekel modelini benimsemiştir Kurum, “on seneye yakın bir zaman kâğıt üzerinde kalarak uzunca bir gebe- lik devresi geçirdikten sonra”85 25 Ocak 1946 tarihinde 4837 sayılı “İş ve İşçi Bulma Kurumunun Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun” TBMM tarafından kabul edilmesiyle kurulmuştur.86

84 İİBK, İstihdamda 25.Yıl, s.31. 85 İİBK, İstihdamda 25.Yıl, s.34. 86 İş ve İşçi Bulma Kurumu tasarısının görüşülmesi sırasında Dr. Sadi Irmak tasarının amaçlarını şu şekilde belirtmektedir: “Bu tasarı ile istihdaf ettiğimiz gaye Türk demokrasisinin ve milleti- mizin güttüğü sosyal politikanın bir gereğini yerine getirmektir. Yüksek heyetin malumu oldu- ğu üzere sosyal politikanın esası, vatandaşı çalıştırarak mutlu kılmaktır… Bu kanunu sevkederken üç gayeyi tahakkuk ettirmeyi hedef tutmuş oluyoruz. Birincisi bundan 10 yıl evvel meriyete girmiş olan İş Kanununun bir emrini yerine getirmektir. Bu kanunun 62. maddesinde işçilerin elverişli oldukları işlere yerleştirilmeleri ve işçi bulmak devlet hizmeti olarak ele alın- mıştır… İkinci sebep ise milletlerarası giriştiğimiz taahhütlerin yerine getirilmesidir. Filadelfiya’da ve daha evvel Cenevre’de toplanmış olan iş konferansında iş tavassutunu bir ticaret metası olmaktan çıkararak bunu amme hizmetleri mekânına, devlet hizmetleri arasına sokmak birçok devletlerce olduğu gibi bizim devletimizce de kabul edilmiştir ki, bunun tasdiki hakkındaki kanun tasarısı da hazırlanmış olup yakında yüksek huzurunuza sunulacaktır. Bu suretle de bu taahhüdümüzü de yerine getirmiş olacağız. Üçüncüsü, şüphesiz en önemlisi memleketin kendi zaruretleri ve kendi gerçekleridir. Vatandaşları çok muhtaç olduğumuz çalışmağa daha büyük ölçüde sevk edebilmek için elimizde bulunan vasıtaların en mühimlerinden birisi iş

718 Yönetim Zamandizini Özet olarak, İİBK’nın temel yapısı ve kurumun görevleri ve faaliyetlerini sürdürebilmesi için gelirlerini düzenlemiştir. Ayrıca, 4837 sayılı kanunun 6. maddesi uyarınca Kurum şubelerinin nerede kurulacağı ve her bir şubenin hangi il ve belediyenin sınırları içinde faaliyette bulunacağı Genel Müdürlüğün teklifi ile Çalışma Bakanlığı’nın kararı ile olması kararlaştırılmıştır. Bu nedenlerle, İİBK Bakanlığa bağlı hale getirilmiştir.87 İİBK’nın yeni bir kurum olarak örgütlenmesinin nedenini ise Sadi Irmak şöyle ifade ediyor: “Böyle bir kurumu meydana getirmiş olmaktaki amil daha ziyade bu kurumun ge- rektiği gibi ticari ve ekonomik esaslarla çalışmasını sağlamak içindir. Onun için bunu Çalışma Bakanlığı’nın mesuliyeti altında fakat mali bakımdan muhtar hükmi şahsiyeti haiz bir müessese olmasında fayda mülahaza ettik. Zaten bütün tetkik et- tiğimiz memleketlerde de iş ve işçi bulma müesseselerinin böyle otonom olduğunu gördük.”88 Burada önemle vurgulanması gereken, İİBK’nın kuruluşu ile yabancı ülke- lerdeki kuruluşu arasında Karaduman’ın belirlemelerine göre üç ilgi çekici özel- lik bulunmaktadır. Bunlar: “1. Diğer ülkelerde başlangıçta iş ve işçi bulmacılık özel kişilerin, sendikaların, di- ni ve hayır kuruluşlarının, Belediyelerin elinde ve daha sonra Devlet tarafından dü- zenlenmeye başlamışken, bizde tarım aracılığı dışında özel faaliyetler ortaya çık- madan Devlet eliyle İş ve İşçi Bulma Teşkilatı, kurulmuştur. Başka bir deyişle; ya- bancılarda Devlet en sonda devreye girmişken, bizde özel İş ve İşçi Bulma Bürola- rı oluşmadan iş ve işçi bulma hizmetlerinin düzenlenmesinde Devlet önderlik et- miştir. 2. Diğer ülkelerde önce mahalli bürolar kurulmuş ve daha sonra merkezi teşkilata geçirilmiş iken, bizde ilk defa merkezde Genel Müdürlük kurulmuştur. 3. Diğer ülkelerde iş ve işçi bulmacılık ilk önceleri karşılıklı yardım kasaları, işsizlik sigortası türünde görülmüşken, bizde ise yardım kasası veya işsizlik sigortası uy- gulaması olmaksızın başlangıçta İş ve İşçi Bulma Kurumu faaliyete geçirilmiş- tir.”89 4837 sayılı kanun 1950 yılında kabul edilen 5562 sayılı kanun ile bazı deği- şiklikler geçirmiş buna göre İİBK, Çalışma Bakanlığına bağlı tüzel kişiliği haiz

arayana ve işçi arayana işçi bulma hususunu verimli surette temine devletin tavassut etmesidir. Arkadaşlar yüksek müsaadenizle bu kanun meriyete girdiği zaman Cumhuriyetin temelleri ile başlayan bir zihniyet inkılâbının hızlanacağını göreceğimizi umuyorum… Öte yandan kanunun sevkine amil olan sebeplerden birisi memleketimizin hususiyetlerinden birine çare aramaktır. Bildiğimiz veçhile Orta Anadolu’dan Trabzon havalisinden çok büyük işçi hareketleri vuku bulmaktadır. Zamanla elimizdeki elemanları iyice yetiştirdikten sonra bu büyük işçi hareketlerini zapturapt altına almak, sağlık ve sosyal tedbirlerini yerine ittihaz etmek ve iş veriminin memlekete de yararlı olmasına çalışmak gayelerini gütmekteyiz… İş kanunun çizdiği hedefe bir an evvel ulaşmak için elimizdeki bütün vasıtalarla çalışacağız. Bu hedef, iş ve işçi bulma davasının tamamen devletin olmasıdır.” Ulus, 15 Ocak 1946. 87 İİBK, İstihdamda 25.Yıl, s.51-55. 88 Ulus, 15 Ocak 1946. 89 Mehmet Karaduman, “Türkiye’de İş ve İşçi Bulma Kurumu ve Fonksiyonları”, İ.Ü. İktisat Fa- kültesi Sosyal Siyaset Konferansları, Teksir Metin, 10 Mart 1988, s.11.

1946 Yılı 719 mali ve idari yönden özerk bir devlet kuruluşu olarak yapılanmıştır. Ayrıca, Ku- rum içinde merkezde “Danışma Kurulu” ve yerelde “Mahalli Danışma Komis- yonları” oluşturulmuştur. Kurumun “esas görevi işsize iş, işverene işçi bulmak, işçi hareketlerini tanzim etmek olarak belirlenmiştir”.90 Kurum, işçi ve işveren taleplerine yönelik hizmetlerin yapılması işçi talebi ve iş aramanın belli bir düzende yürütülmesi iş- çi eğitim programları ile usta işçi yetiştirmek iş analizi yapmak ve yurtdışında çalışmak isteyenlere gereken hizmeti götürmek gibi önemli konularda büyük gö- revler üstlenmiştir. Kurum için önemli ILO sözleşmelerinin onaylanması Kurum’un uluslarara- sı kuralları kabul etmesi anlamına gelmekteydi. 1946 yılında 34 No’lu “Ücretli İş Bürolarının Kapatılması Hakkındaki Sözleşme”91 onaylanmıştır.92 Çalışma Bakanlığı’nın Kurulmasında İngiliz Uzmanların Rolü İngiltere’nin Türkiye’deki çalışma yaşamına olan ilgisi 1920’lerde başla- maktadır. 1924’te İngiltere Başbakanı olmadan önce Türkiye’ye gelen Ramsay Mac Donald Türkiye’de çalışma yaşamının örgütlenmesinin önemini vurgula- mıştır. 1945’te Çalışma Bakanlığı kurulduğunda, İngiliz Kültür Heyeti Ekonomi Müşaviri M. Sutherland, Sadi Irmak ile yaptığı görüşmeyi İngiliz radyosunda özetlemiştir. “Sutherland, Irmak’ın ağzından Bakanlığın üç hedefini açıklamaktadır. 1. İlk sosyal sigorta yasasını yürütmek, 2. İşçiler için “sıhhi meskenler” kurmak, “sanayi iş- çisini kendisini çalıştığı işyerine sıkı bir surette bağlayacak bir miktar toprak” sahibi yapmak, “tarımdan sanayiye geçen işçilerin sanayi çevrelerinde tatmin edici bir zemin bulmalarına imkân vermek, 3. “Rasyonalizasyon yoluyla işçinin verimini yükseltmek”, bunun için “işçinin sağlığının ve sosyal güvenliğini ilgilendiren tedbirler” başta gelmektedir.”93 Ayrıca Sadi Irmak Beveridge planını Türkiye’nin dikkatle izlediğini ve bunun Türkiye için bir örnek teşkil ettiğini belirtmiştir. Çalışma Bakanlığı’nın ku- ruluşunu İngiltere Çalışma ve Milli Hizmet Bakanı R.A. Butler gönderdiği telg- rafla kutlamıştır. İngiltere’de iktidar değişince aynı yıl G. Isaac’a kutlama telgra- fı gönderen bu defa Sadi Irmak olmuştur.94 Sadi Irmak, 1946 yılı bütçe görüşme- lerinde İngiliz Hükümeti’ne uzman için başvurulduğunu da belirtmiştir.95 Nihat Erim 1946 yılındaki Türk-İngiliz yakınlaşmasını şu şekilde değerlendirmektedir.

90 İİBK, On Yıl, İİBK Yayını, Ankara 1955. 91 11.02.1946 tarihinde 4866 sayılı kanunla kabul edilmiş, 16.02.1946 yılında 6234 sayılı RG’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 92 Türkiye, 1949 yılında 88 No’lu “İş ve İşçi Bulma Hizmeti Kurulması Sözleşmesi”ni, 1950 yı- lında 2 No’lu “İşsizlik Sözleşmesi”ni ve 1951 yılında 96 No’lu “Ücretli İş Bulma Büroları Söz- leşmesi”ni kabul etmiştir. 93 Şeyhmus Güzel, “Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluşu: Çalışma Hayatında İngiliz Etkisi”, Tarih ve Toplum, Şubat 1988, Cilt 9, Sayı: 50, s. 117. 94 Güzel, a.g.k., s.118. 95 a.k., s.118-119.

720 Yönetim Zamandizini “Son 10 yıl içinde en mesut gelişmenin mevzuunu teşkil eylemiş Türk-İngiliz dost- luğu, arkamızda bıraktığımız yıl esnasında da canlılığını muhafaza etmiştir. İki memleket arasındaki ittifak bağları gevşememiş, tersine yeni denemelerle kuvvet- lenmiştir.96 Türk-İngiliz yakınlaşmasının bir yansıması olarak, 1946 yılının en önemli özelliklerinden biri çalışma yaşamının yönetimindeki İngiliz uzmanların rolüdür. Yabancı uzmanlar, Cumhuriyet’in başından beri dönemsel olarak kamu yöneti- minin en önemli gerçekliklerinden biri olmuştur. Çalışma Bakanlığının kurulu- şunda da idari reform döneminin habercileri olarak yabancı uzman etkisi bas- kındır. Buna göre, iki İngiliz uzman97, Mr. Charles Hector Lefebure ve Mr. Henri Stevens Çalışma Bakanlığı’nın emrinde görev almak üzere ülkemize gel- miştir.98 İki uzman, ülkemiz hakkındaki genel değerlendirmelerini ve çalışma yaşamı hakkındaki düşüncelerini belirtmişlerdir. İki uzmanın geliş amacı, “Ba- kanlığın daha iyi örgütlenip, örgütlenmesi konusunda tedbirler almak” olarak belirlenmiştir.99 “Çalışma Bakanlığı emrinde çalışmak üzere Henri Stevens ile Hector Lefebure Türkiye'ye gelmişlerdir. Henry Stevens 1885’te iki bin yıldır çinko istihsali yapılan Cornwall eyaletinin Perzenac şehrinde dünyaya gelmiştir. Kendisi de 1912 de Ti- caret Bakanlığı İş ve İşçi Bulma Kurumuna girmiş, sonra 1916’da kurulan Çalışma Bakanlığına geçerek işsizlik sigortası üzerine yıllarca çalışmıştır. Bu işsizlik sigor- taları, önceleri yalnız sanayi işçisine mahsus iken 1916’da mühimmat işçilerine ve 1920’de ziraat ve ev hizmeti gören işçiler hariç bütün işçilere teşmil olunmuştur. Stevens 1939 Ağustos ayından itibaren bir milyon nüfuslu Kuzey Midland bölgesi denetleme işlerini tek başına idare etmiştir. Kendisine bu harbin sonuna kadar bu bölgede harp istihsalinin gerektirdiği işçi kuvvetini çeşitli iş alanlarına dağıtmak yetkisi verilmiştir. Çalışma ve Milli Hizmet Bakanlığının mali işlerinde uzman sı- fatıyla çalışmış olan Charles Hector Lefebure 25 yıldır işçi yetiştirme ve işsizlik meseleleriyle ilgili mali konularda geniş tecrübeler elde etmiştir. Kendisi 11 yıldır işsizlik sigortası ve ona bağlı bütün mali işlerin sorumluluğunu taşımıştır. Lefebure, son zamanlarda bütün dünyada derin akisler bırakmış olan Sir William Beveridge’e sosyal sigorta üzerinde yaptığı araştırmalarda yardım etmiş, onun başkanlığı altında kurulan işsizlik sigortası komitesinin mali müşaviri olarak ça- lışmıştır.”100 Ulus Gazetesi muhabirlerinden Nermin Suley, Ankara Palas’ta iki uzmanla yaptığı röportajda onların İngiltere’nin çalışma yaşamıyla ilgili deneyimlerini

96 Nihat Erim, “Bilanço”, Ulus, 1 Ocak 1947. 97 Makal’a göre, “uzmanların İngiliz olması savaş sonrası dönemde batıda yoğunlaşan sosyal politika uygulamaları içerisinde İngiltere’nin ağırlığına bağlanmalıdır. Nitekim bu uzmanların biri Beveridge’in ekibindendir.” Ahmet Makal, Türkiye’de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1946-1963, s.207. 98 Çalışma Bakanlığı, “Çalışma Bakanlığı Emrine İki İngiliz Uzman Geldi”, Çalışma Dergisi, Yıl:1, S.3, Ocak 1946, s.71. 99 Çalışma Bakanlığı, “Uzmanlarımızın Demeçleri”, Çalışma Dergisi, Yıl:1, S:4, Mart 1946, s. 49-50. 100 “İki İngiliz Uzman Geldi”, Ulus, 30 Ocak 1946.

1946 Yılı 721 kısaca özetlemektedir. Uzmanlara “memleketimizde ne yapmak fikrinde olduk- larını sorusu” sorulduğunda uzmanlardan Lefebure’ün yanıtı anlamlıdır: “Memleketinizin çalışma hayatını düzenlemek ödevini yerine almış olan genç Ba- kanlığınıza yardımcı olarak çağrılmış olmaklığımız bizim için büyük bir şereftir. Biricik emelimiz bütün bilgi ve tecrübelerimizi Bakanlığa hasretmektir! Büyük Britanya’nın bu hususta elde ettiği tecrübeler bu gibi işlerin ancak uzun çalışmalar, derin tecrübeler kazanarak ve zamanla geliştiğini ispat etmiştir. Emelimiz bu engelleri aşıp hedefe varmaktır!...”101 Çalışma Bakanlığı’nın iki uzmanı yerinde incelemeler yapmak amacıyla teknik bir geziye çıkmışlardır. Bir ay süren bu gezide uzmanlara birlikte İşçi Sağlığı Genel Müdürü Yardımcısı Faruk Kardam, İş Müfettişi Sabiha Cerani ve Vecihi Ömer eşlik etmişlerdir.102 Tüm bu çalışmalar basın tarafından oldukça olumlu karşılanmıştır.103 Örneğin Erim’e göre devrimizin en derin sosyal buh- ranları çalışanlarla çalıştırılanlar arasındaki menfaat çatışmalarından doğmakta- dır. Devlet içinde ve arasında bu meseleden daha önemli bir sosyal dava ile bu- güne kadar karşılaşılmış değildir. “Çalışma Bakanlığımız, Büyük Millet Meclisi tarafından kendisine yüklenmiş olan görevi yerine getirmek için rasyonel bir yol tutmuştur. Bilhassa tamamen yabancısı olduğumuz meselede Profesör Beveridge’in memleketinden mütehassıs getirtmek- le işe girişmek şüphe yok ki yapılacak şeylerin en iyisi idi. Bizim için yeni olan yahut pek alışık olmadığımız konular ve alanlarda, program yapmadan bu milletin kesesinden on para dahi sarfetmeden önce, yetkili mütehassıs elemanları getirtmeyi usul tutmalıyız. Sekiz dokuz aylık emeğin neticeleri alınmaya başlanmış- tır…Görüyoruz ki Bakanlığımız ne yaptığını ve nereye gitmek istediğini bilerek işe sarılmıştır…”104 Son olarak, Çalışma Bakanlığı üzerindeki iki İngiliz uzmanın etkisinin ol- dukça önemli olduğu vurgulanmalıdır. Ancak bu konuya ilişkin daha ayrıntılı bir değerlendirme yapmak için İngiliz arşivleri ve İngiltere çalışma yaşamının yöne- timi araştırılmalı ve Türkiye’deki yapı ile benzer ve farklılıkları ortaya konulma- lıdır. Sosyal Güvenliğin Örgütlenmesi ve Politikası Bu dönemde çalışma yaşamının örgütlenmesine sosyal güvenlik kurumları açısından bakılacak olursa oldukça ilginç bir kırılmanın olduğunu belirlemek mümkündür. Osmanlı Devleti’nden gelen mirasın üzerine, 1921 yılında, Cum- huriyetin ilk yerel ve sektörel sosyal sigorta deneyimi olan Zonguldak Ereğli

101 Nermin Suley, “İki İngiliz Uzmanı İle Bir Konuşma”, Ulus, 1 Şubat 1946. 102 Ulus, 27 Şubat 1946. 103 Yerel basında da uzmanların gelişi işlenmiştir. Örneğin, Zonguldak yerel basınında buna ilişkin çıkan haberde uzmanların gelişi şu şekilde aktarılmaktadır: “Uzmanlar şehrimize gelerek ça- lışma örgütü ve konuları hakkında incelemelerde bulunmuşlardır. Çevirenler ve uzmanlar, iş- letme kuruluşlarını, sosyal gurup kurumunu ve bu arada dispanserleri ve hastaevini gezmişler- dir.” “Çalışma Bakanlığı Genel Çevireni ve Uzmanları Şehrimizde”, Zonguldak, Yıl:23, Sayı: 880, 2 Mart 1946. 104 Nihat Erim, “İş Konferansına Doğru”, Ulus, 13 Mart 1946.

722 Yönetim Zamandizini Kömür Havzası Amele Birliği Sosyal Yardım Kanunu çıkarılmıştır. Bu deneyimi 1936’da 3008 sayılı İş Kanunu ilk defa sosyal sigortaların kurulmasını öngö- ren kanun izlemiştir. 1945 yılında sosyal sigortalarla ilgili 4772 sayılı iş kazala- rı, meslek hastalıkları ve analık sigortaları kanunu çıkarılmıştır. Bu kanunun de- vamı olarak 16 Temmuz 1945’de 4792 sayılı İşçi Sigortaları Kurumu kanunu kabul edilmiştir. 105 Bizim konumuz açısından 1946 yılının özelliğini şu şekilde belirlemek mümkündür. Çalışma koşulları farklı olan ve madencilik sektöründe istihdam edilenlerin korunmasını amaçlayan Amele Birliği genel nitelikli sosyal sigortaların ortaya çıkışıyla birlikte işlevsiz kalmıştır.106 1946 Sendikacılığı Deneyimi107 5 Haziran 1946 tarih ve 4919 sayılı “Cemiyetler Kanunu’nun bazı maddelerinin değiştirilmesine ilişkin kanunla” 1938 tarihli Cemiyetler Kanununda önem- li değişiklikler yapıldı. Çok partili yaşama geçişle çalışma yaşamının örgütlen- mesinde çeşitli değişiklikler sürmeye devam etti. 10-11 Mayıs 1946’daki CHP Olağanüstü Kurultay’ında kabul edilen ve 5 Haziran 1946’da yürürlüğe giren Cemiyetler Kanunundaki değişiklikle, Türkiye’de sosyalist çizgide pek çok parti ve sendika kuruldu. 1947’de çıkarılan Sendikalar Kanununa kadar örgütlenme özgürlüğü dönemi başladı. 14 Mayıs 1946’da Avukat Esat Adil Müstecaplıoğlu tarafından Türkiye Sosyalist Partisi (TSP) kuruldu. 7 Ağustos’ta Parti Gerçek adıyla bir gazete çıkardıysa da Celal Bayar’ı suçlayan bir yazı nedeniyle 19 gün sonra kapatıldı. TSP’nin diğer yayını ise haftalık Gün dergisiydi. 20 Haziran 1946’da TKP sekreteri Dr. Şefik Hüsnü Deymer’in başkanlığında Türkiye Sos- yalist Emekçi ve Köylü Partisi (TSEKP) kuruldu. TSEKP Yığın, Başak, Söz, Havadis ve Sendika isimli dergileri yayımlamaya başladılar. Özellikle Sendika dergisi, sendikalara ilişkin en önemli haberleri içermekte ve sendikal yapılan- manın en önemli unsurunu oluşturmaydı.108 TSP’nin sendika örgütlenme modeli daha çok her işkolunda, o işkolunun tüm işçilerini içerecek biçimde tek bir sendika içinde örgütlenmeyi getiriyordu. Söz konusu sendikaların bir araya gelmesiyle de Türkiye Sendikalar Federasyo- nu kurulacak ve Dünya Sendikalar Federasyonuna üye olacaktı. TSP’nin belirt- tiği çizgideki ilk işkolu sendikası Türkiye Deniz İşçileri Sendikası (TDİS) ol- muştur. TDİS’den sonra benzer pek çok sendika kurulduğu bilinmektedir.

105 A. Gürhan Fişek, Şerife Özşuca, Mehmet Ali Şuğle Sosyal Sigortalar Kurumu Tarihi 1946- 1996, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, Ocak 1997, s.12. 106 Gökbayrak’a gore Amele Birliği modeli yaygınlaştırılmamış, ithal reçetelerle genel nitelikli iş- çi sigortaları kurulmuştur. Şenay Gökbayrak, Zonguldak-Ereğli Kömür Havzası Amele Birli- ği’nde Bir Dönem (1920-1946), Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı Yayınları No.2.4, Ankara 2008, s.91-94. 107 Bu bölümde gösterilen özgün atıflar dışında genel olarak iki kaynaktan yararlanılmıştır: Osman Öztürk, “1946 Sendikacılığı”, Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi, s.169-175; Fatih Güngör, “1946-1960 Döneminde Türkiye’de Sendikacılık Hareketi ve Demokrasi”, Türkiye’de Sendika- cılık Hareketi İçinde Demokrasi Kavramının Gelişimi, Alpaslan Işıklı (ed.) İkinci Baskı, Anka- ra, Kültür Bakanlığı, 2002, s.131-190 yararlanılmıştır. 108 Zafer Toprak, “1946 Sendikacılığı”, Toplumsal Tarih, Sayı 31, Cilt 6, Temmuz 1996, s19.

1946 Yılı 723 TSEKP’nin sendika örgütlenme politikası ise, siyasetten uzaklık ve bağımsızlık olmuştur. Onlara göre sendika ne bir sosyalist parti ne de kazanç kooperatifidir. TSEKP’nin modeli hem dikey hem de yatay örgütlenmeyi öngörmekteydi. Deneyimlenen sadece yatay örgütlenme olmuştur. Buna göre, beş ilde işçi sen- dikaları birlikleri oluşturulmuş olup işçi sendikaları federasyonları ve Türkiye işçi sendikaları konfederasyonu yaşama geçmemiştir. 1946 sendikalarının tam listesine ilişkin bir bilgi olmamakla birlikte 700 ci- varında olduğu belirtilmektedir.109 Sosyalist partilere bağlı sendikaları denetim altına almak için hükümet “işçi ve işveren meslek dernekleri ve dernek birlikleri” kanun tasarısını hazırladı.110 Sendikalar bu tasarıya sendika hareketinin en- gelleneceği gerekçeleriyle tepki gösterdiler. Tepkiler sürerken 16 Aralık 1946’da İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından TSEKP, TSP merkez ve şubeleri, İstanbul İşçi Birliği, İstanbul İşçi Klubü, Sendika, Ses, Nor Or, Gün, Yığın ve Dost gazete ve dergileri kapatıldı. Pek çok sendika yöneticisi tutuklan- dı. Bu dönemin iki önemli gazetesi olan Cumhuriyet ve Ulus gazeteleri de bu kararı destekledi. Bu kapatmanın ardından 5018 sayılı İşçi ve İşveren sendikaları ve Sendika Birlikleri Hakkında Kanun Tasarısı TBMM tarafından 20 Şubat 1947’de kabul edildi. Böylelikle 1946 sendikacılığı deneyimi tarihe gömülmüş oldu. 1946 sendikacılığı ve 1947 sonrası dönem, “birbirine taban tabana zıt”111 iki sendikacılık deneyimi olması bakımından Türk sendikal hayatında önemle ayırdedilmektedir.112 İKTİSAT POLİTİKASI VE ARAÇLARI II. Dünya Savaşı sonrasında oluşan yeni uluslararası işbölümü ve iktisadi ilişkilerin sonucu olarak Türkiye savaşın iktisadi ve mali zorluklarından etki- lenmiş; Türk parası iç değerinin önemli bir kısmını kaybetmiştir. Özellikle savaş zorunlu olarak askeri harcamaları artırarak yaşamı pahalılaştırmıştır. Savaş bit- miş olmasına rağmen savunma harcamaları azalmamıştır.113 Bu dönemde Türki- ye yeniden yapılanan uluslararası iktisadi düzenin içine girmek için iktisat poli- tikasını ve araçlarını ona uygun olarak düzenlemek zorunda kalmıştır. Ayrıca uluslararası kuruluşlardan dış yardım almaya yönelik bir politikayı da uygula- maya koymuştur. 1946 yılının iktisadi açıdan önemli olmasının birçok nedeni bulunmaktadır: Buna göre, bu dönemde kapalı, korumacı, dış dengeye dayalı ve içe dönük iktisat politikaları gevşetilmiştir. İthalat serbestleştirilerek artırılmış, dış açıklar ar- mış ve buna bağlı olarak dış yardım ve kredi mekanizması tercih edilmiştir. Ay- rıca, liberalizme dayanan dış ticaret rejiminin sonucu olarak, iç pazara dayalı

109 Cumhuriyet, 19 Aralık 1946. 110 Cumhuriyet, 25 Kasım 1946. 111 Zafer Toprak, a.g.k., s.19. 112 1946 ve 1947 Sendikacılığı deneyimlerini dönemin ideolojik/politik tercihleri bakımından kar- şılaştırılarak incelemek gerektiği kanaatindeyiz. 113 Kemal Turan, “Yeni Şartlar İçinde”, Ulus, 15 Nisan 1946.

724 Yönetim Zamandizini olmayan dış pazara dönük, tarıma, madenciliğe, altyapı yatırımlarına ve inşaat sektörüne öncelik veren bir kalkınma anlayışı söz konusudur. Boratav’a göre, kronik dış açıklar kanalıyla dışa bağımlı hale getirilen iktisadi yapı bu dönemin en belirgin özelliğidir. 114 Yine bu dönemin önemli özelliği devletçiliğin adım adım reddedilmesidir. 1946 yılı bütçe görüşmelerinde Zonguldak Milletvekili R. Bartın devletçiliğin sınırlarının belirlenmesini tartışmaya açmıştır. Boratav’ın vurgusuyla: “1946-50 Dönemi devletçiliğin resmen tasfiyeye uğradığı bir dönemdir. Ancak bu tasfiye, ne devlet işletmeciliğinin daralması; ne de “devletçilik” teriminin resmen reddi biçiminde olmuştur. Devletçilik, kendisini nitelendiren bütün yorum unsurla- rı ve iktisat politikası özellikleri adım adım reddedilerek tasfiyeye uğramıştır. Bu gelişimin en önemli aşaması 1947 CHP kurultayıdır.”115 1946 İvedili Sanayi Planı Türkiye, savaş sonrasında iktisat politikasının bir aracı olarak plan çalışma- larına 1944 yılında “Savaş Sonrası Kalkınma Plan ve Programı” hazırlayarak başlamıştır. Dönemin Maliye Bakanı Nurullah Esat Sümer, İktisat Bakanı Fuat Sirmen, Ticaret Bakanı Celal Siren ve Tarım Bakanı Şevket Raşit Hatipoğlu’na bağlı bir bakanlıklararası Planlama Komisyonu kurulmuştur. Komisyonun baş- kanı İktisat Vekâleti Nihat Odabaşıoğlu olmuştur.116 Komisyon 7 Mayıs 1945’de bu planın “öz raporunu” hükümete sunmuştur. Hazırlanan planın teknik çalışma- larına, Kadro Hareketinin iki önemli temsilcisi olan Şevket Süreyya Aydemir ve İsmail Hüsrev Tökin de katılmıştır. 1946 İvedili Sanayi Planı dört bölümden oluşmaktadır: “1. Türk sanayinin, harp zamanından sulh zamanına intikal ve sulh zamanının muhtemel yeni şartlarına intibak devresinde korunması ve gelişmesi ile ilgili genel problemler hakkında rapor, 2. Bu raporun teknik kısımlarının hülasası ile jeopolitik mahiyetteki umumi görüşleri ihtiva eden “öz rapor”, 3. Ele alınan konuların önemli bir bölümünü teşkil eden Sümerbank ve Etibank’a ait projeler veya ön projeler, 4. Uygulamayı temin maksadıyla, planlama ile ilgili kuruluşlar arasında imzalanan protokoller.”117 Sanayileşmede devlet öncülüğünü devam ettirmek bu komisyonun temel amacı olmuştur. Planın genel amacında ise savaş sonrası durumda, üretimde hem sanayi hem tarımı geliştirecek çareler bulmaktır. Bu planın daha önceki plan çalışmalarından önemli bir farkı bulunmaktadır. Bölgesel uzmanlaşmayı enerji kaynakları etrafında sanayi bölgeleri oluşturarak toplamaktır.118 Tekeli ve İlkin’e bu planın göre daha önceki planlardan iki önemli farkı bulunmaktadır:

114 Korkut Boratav, Türkiye İktisat Tarihi, Gerçek Yayınevi, Altıncı Baskı, İstanbul 1998, s.74. 115 Korkut Boratav, 100 Soruda Devletçilik, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1974, s.362. 116 Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam, Remzi Kitabevi, Ikinci Cilt, 4. Baskı, İstanbul 1979, s.398, Yahya Sezai Tezel, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Yurt Yayınları, Ankara 1982, s.293-295. 117 İlhan Tekeli, Selim İlkin, Savaş Sonrası Ortamında 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planı, ODTÜ, Ankara 1974, s.2. 118 a.k., s.3.

1946 Yılı 725 “1. Bundan önceki planlar teker teker projelerin bir araya getirilmesinden meydana gelmiş olmasına rağmen, bu plan, kurulacak sanayinin “hammadde bazları, tesis yerleri, iş ve ihtisas kadrosu, sosyal ihtiyaçları ve meseleleri, tesis seyrini tesbit edecek sitüasyon esaslarına göre hazırlanmış envestisman ve finansman safhaları ile enerji bazları, münakale sistemi ve iktisadi reyonlaşma şartlarının kül halinde mütalaasıyla mevcut yeni kurulacak sanayinin yurt içinde coğrafi dağılışını göste- recek..” biçimde, geniş kapsamlı bir “İş Planı” şeklindedir. 2. İkinci önemli fark, her sektörün talebinin hesaplanmasında kendini göstermektedir. Talep hesapları, bundan önceki planlarda yapılmış olduğu gibi, mevcut piyasa talebinin analizi ve/veya bunun projeksiyonuna göre değil, fakat eksojen(normatif) olarak alınmak- ta ve bunun için de ayrı bir politika istenmektedir. Üretim hedefleri, tüketim norm- larına göre 10 yıllık olarak hesaplanmıştır. Böylece plan hem tüketimi, hem üreti- mi birlikte düzenlenmiş olmaktadır.”119 1946 Planı, devletçi bir anlayışta olup dış kaynaklarda özel sermaye yolu ile değil, devlet tarafından alınan kredilerle yapılmasını öngörmektedir. Planının fi- nansmanı için hükümete 150 milyon TL iç borçlanma yetkisi tanınmıştır.120 Bu plan daha önceki sanayi planlarının bir devamı sayılabilecek niteliktey- ken uygulanamamıştır. Bunun nedeni, liberalizasyon politikasına zıt bir anlayışa ve politikaya sahip olmasındandır. Bu anlamda dış ekonomik ilişkilerde bağım- sızlık perspektifine sahip 1946 Planı, 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planından (Vaner planı) çok farklıdır. Boratav’a göre 1947 Planı devletçi-korumacı bir sa- nayileşme anlayışının terk edildiğinin belgesi olarak görülmelidir.121 Ayrıca 1947 Planı’nın özelliği ise daha liberal, dış yardım çevrelerinin ve yönetime aday çevrelerin siyasi görüşlerine daha uygun bir plan olmasıdır. 122 1946 Yılı Bütçesi II. Dünya Savaşı sonrasında devlet bütçesinin hazırlanmasında iki ilke egemen olmuştur. Buna göre: “Milli Savunma giderleri de dâhil olmak üzere cari devlet masraflarının normal gelir kaynaklarıyla yeni vergilerle karşılanması ve münhasıran sermaye tahsisini ge- rektiren işler veya gelecek nesillerin faydalanacağı maddi varlıklara inkılâp edecek hizmetlere ait giderlerin istikraz hâsılatı ile karşılanması”dır.123 Görüldüğü gibi, 1945 sonrasında maliye politikası devlet harcamalarının vergilerle finansmanı ve borçlanma ilkesi çerçevesinde biçimlenmiştir. Bu kapsamda 1946 yılı bütçesinin bu iki ilkeyi net bir biçimde taşıdığı belirlenebilir. II. Dünya Savaşı sonrasında 1946 yılı bütçesi bir uyum bütçesi olup savaşın izlerini bütçede sürmek mümkündür. Buna göre, özellikle 1939 ile 1947 yılları arasında savunma harcamaları 3,558 milyar liradır.124

119 a.k., s.3. 120 İlhan Tekeli ve Selim İlkin, a.g.k., s.3; Cumhuriyet, 18 Haziran 1946. 121 Korkut Boratav, Türkiye İktisat Tarihi, s.77. 122 Yakup Kepenek, Nurhan Yentürk, Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi, 10. Baskı, 2001, s.90- 91. 123 CHP, a.g.k., s.39. 124 a.k., s.40.

726 Yönetim Zamandizini 1946 yılı bütçesinde devlet bütçesine giren dairelere giderleri için bağlı (A) cetvelinde toplam 990 572 884 lira ödenek verilmiştir. Devlet bütçesine giren dairelerin (B) işaretli cetvelde gelirler toplamı ise 894 668 000 lira olarak tahmin edilmiştir. Bütçenin açık olan 95 904 884 lirasının 9 000 000 lirası büyük su iş- leri, 10 000 000 lirası demiryolları yapıları için 3483 ve 4625 sayılı kanunlara dayanılarak yapılacak borçlanmalarla 26 904 884 lirası 4060 sayılı kanun gere- ğince elde edilecek paralarla ve 50 000 000 lirası da özel kanunu gereğince yapı- lacak uzun vadeli iç borçlanma ile kapatılması öngörülmüştür. Kanımızca, tüm bu kalemlerin yanında 1946 yılı bütçesinin en çarpıcı yeri G cetvelidir. Bu cetvel, gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişmeye izin veren kanunları gösteren cetveldir. Kısaca bu cetvelden gelecek yılların borçlanmaları ve planlaması izle- nebilir. Buna göre 1946 ve sonrasında devlet, demiryolları, limanlar, memur evleri, cezaevleri, su işleri, Ankara için kanalizasyon vb. yatırımlar yapmış olup bu yatırımlara devam edilecektir. Ayrıca, Milli Savunma Bakanlığı’nda ve Ankara Numune Hastane’sinde yabancı uzmanlarla sözleşmeler yapılmış; öğretim ku- rumlarında yabancı profesörlerin, öğretmenlerin, uzman ve ustaların çalıştırıl- ması uygun görülmüştür. 1946 yılı bütçesinin kesinhesap kanunu ise 1952 yılında yayımlanmıştır.125 Türkiye Ekonomisinin Tercihi: Devalüasyon II. Dünya Savaşından sonra Türkiye, yeni bir iktisat politikası arayışına girdi. Bu çerçevede 7 Eylül 1946’da Türk Lirası (TL) devalüe edildi (değeri düşü- rüldü). Devalüasyon kararı, sadece paranın değerinin düşmesi meselesi değil, Türkiye’nin iktisat politikası seçeneğinin bir yansımasıydı. 7 Eylül 1946’da bir ABD dolarının TL fiyatı 1,30 TL’den 2,80 TL’ye çıkarıldı. Bu kararla, TL % 115,4 oranında değer kaybetti. Kararın aslı şu şekildedir: “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankamız, hükümet ile mutabık kalarak ve kanunumuzun 37. maddesinin verdiği yetkiye dayanarak muhtelif ecnebi dövizler için yeniden aşağıdaki alım ve satım rayiçlerini tesbit eylemiştir. Para Birimi Alış (Krş.) Satış (Krş.) 1 Dolar 280 282,80 1 Sterling 1128,40 1139,68 1 İsveç Kronu 77,88 78,66 1 İsviçre Frangı 67,20 67,87 1 Mısır Lirası 1157,33 1174,69 Bu rayiçler 9 Eylül 1946 Pazartesi sabahından itibaren tatbik edilecektir. Hükü- metçe dövizlerin tatbikine son verilmiş olduğundan yukarıdaki rayiçler ayrıca pri- me tabi tutulmayacaktır.” 7 Eylül devalüasyonuyla, Türkiye tercihini Bretton Woods anlaşmalarına göre uluslararası sisteme eklemlenme şeklinde yapmıştır. Bretton Woods ken- tinde 1944 yılında 44 ülkenin katılımıyla toplanan konferansta, savaş sonrasın-

125 RG: 11 Nisan 1952, 8083.

1946 Yılı 727 daki ekonomik düzenin kurumları ve politikası tartışılmıştır. Buna göre, Millet- lerarası Para Sandığı ve Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası kurulması kabul edilmiştir. Dünya Bankası’nın görevi, savaşta yıkılmış ülkelere imarları için ve az gelişmiş ülkelere de kalkınmaları için uzun vadeli krediler vermektir. IMF’nin görevi ise uluslararası ödemeler düzeninin işlemesini sağlamaktır. Bretton Woods sisteminin ana ilkeleri sabit döviz kuru, yeterli ödeme aracı sağ- lama (likidite, para) ve ulusal ekonomi politikaları arasında uyum sağlama olarak belirlenmiştir.126 1947 yılı bütçe görüşmelerinde Maliye Bakanı bu anlaşma- lardan beklentilerinin uzun vadeli kredi almak olduğunu açıkça ifade etmiştir.127 Bretton Woods para ve maliye anlaşmasının, IMF’ye ilişkin hükümlerinden XX. maddenin dördüncü kısmının (j) bendinde aynen şu hüküm yer almaktadır: “31 Aralık 1945’den sonra aza olmak arzusunu izhar eden hükümetlerin paralarını başa baş kıymetleri (II.) maddenin ikinci kısmının hükümleri mucibince tayin edilecektir.” II. Maddenin 2. kısmında ise şu hüküm yer almaktadır: “azalık, Sandığın tayin edeceği zaman ve şartlar dâhilinde diğer memleketlerin hükümetlerine de açık ola- caktır.” Bu durumda Türkiye TL’sinin değerini yeniden tespit etmeden IMF’ye başvurmuş olduğu takdirde TL’sinin yeni değerinin tayini işi IMF’ye bırakılmış olacaktı.”128 Buna göre, Türkiye için sandığa dahil olmanın gerekliliği anlaşılmaktadır. Hükümet aldığı kararla ulusal paranın değerinin yabancı paralar cinsinden kendisi düşürerek IMF’ye katılma yolunda adımını atmıştır. 27 Eylül 1946’da baş- vuru işlemleri başlatmış, Türkiye’de 19 Şubat 1947’de kabul ettiği 5016 sayılı kanunla kabul etmiştir.129 7 Eylül kararlarının öncesinde CHP Meclis Grubu toplantısında devalüas- yonun amaçları şu şekilde belirlenmiştir: Buna iktisadi dengeyi kurmak için üre- tim ve ithalatı artırmak (üretim tekniğindeki ilerlemelerden doğan fiyat inişleri- ne önem verilmek kaydıyla) memleketin ve dünyanın yeni şartlarından oluşan uygun bir fiyat seviyesi etrafında ekonomiyi düzenlemek; mübadeleleri serbest döviz ve rekabet esaslarına göre düzenlemek, sun’i usullerden kurtularak iç fi- yatlarla dış fiyatları uyumlaştırmak; ihracatı teşvik etmek, ihracatın teşvikiyle it- halatı genişletmektir.130 Kepenek ve Yentürk’e göre, “Gerçekte, ülkenin dışsatım konusu olan ürünlerini satış sorunu yoktu. Savaş son- rası yıllarında Avrupa ülkeleri bu malları özellikle satın alabilirdi. Ek olarak, deva- lüasyon, dış borçların TL karşılığını arttırarak borç yükünü ağırlaştıracaktı. Bu du-

126 Sadun Aren, 100 Soruda Para ve Para Politikası, Gerçek Yayınevi, Beşinci Baskı, İstanbul, 1995, s.118-122. 127 Ulus, 19 Aralık 1946. 128 Nazif Ekzen, 1946-1958-1970 Develüasyonları, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Yayın No:1980/226, Ankara, 1980, s.7-8; Targan Hacim Çarıklı, Bretton Woods Anlaşması ve Türki- ye, Stad Matbaası, İstanbul 1947, s.200-201. 129 RG: 25 Şubat 1947, 6541. 130 Namık Zeki Aral, “Para Kıymetinin Düşürülmesi”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı 189, Aralık 1946, s.497.

728 Yönetim Zamandizini rumda devalüasyon yapılmasının ana nedenleri olarak, dışalıma serbesti getirilmesinin doğuracağı sakıncaları gidermek ve IMF’ye katılma kararıdır. Kısaca, birinci devalüasyon, döviz sıkıntısının olmadığı bir ortamda yapıldı. Dışalım ve dışsatım- da serbest piyasa koşullarının işlemesi sürecinde kararlılık sağlamak ve IMF’ye katılmayla kısıtlanacak olan bir yetkinin önceden kullanılması amaçlarına dayanı- yordu.”131 Dolayısıyla devalüasyon IMF’ye katılmak için yapılmıştır. Son olarak 1946 devalüasyonunu daha iyi kavramak için toptan eşya fiyatlarındaki yükselişe bak- mak yerinde olur. Buna göre 1938’de lira cinsinden 100 kabul edilen toptan eşya fiyatları, 1946 Ağustos’unda 386,8, 7 Eylül sonrasında ise 412,9 olmuştur.132 Borçlanma 1946 yılında devletin iç borçlarında Kalkınma İstikrazı; dış borçlanmada ise ABD Dış Yardımları konusu önemlidir. Genel bütçeye ait iç borçlanmada 1946 yılında Türkiye, 1933 Ergani İstikrazı; 1934 Sivas-Erzurum İstikrazı; 1938 İk- ramiyeli İstikrazı; 1941 Demiryolları İstikrazı; 1942 Milli Savunma İstikrazını ödemeye devam etmektedir. Diğer konsolide borçlardan Merkez Bankası’nın kağıt para borcu; dalgalı borçlardan ise Devlet Demiryolları bonoları borcu, su işleri kredisi, buğday ve silo kredisi, cezaevleri kredisi ödenmeye devam edilmektedir. 1946 yılı bütçesinin G cetvelinden de izlenebileceği gibi, devletin iç borçlanmayı altyapı yatırımları için kullandığı görülmektedir. 4938 sayılı kanunla “hâsılatı ekonomi kalkınması giderlerine karşılık tutulmak üzere 150 milyon liraya kadar uzun vadeli iç istikraz akdine Maliye Bakanı yetkilidir. Kalkınma borçlanması, “mevcut endüstri şubelerinin takviyesi ve yeraltı zenginliklerinin rasyonel üretim usulleri ile verimin arttırılması için hazırlanan planların uygu- lanması” için yapılmıştır. Bu kanun her ne kadar iktisadi kalkınma ve her türlü kamu hizmetleri için yapılmış olmasına karşın bütçe açıklarının kapatılmasına tahsis edilmiştir. Kalkınma istikrazı üç aşamada çıkmıştır. 23 Aralık 1946’da 50 milyon liralık tahviller % 6 faizli ve 100 liradır. Daha sonraki tertipler 1947 yı- lında çıkarılmıştır133. II. Dünya Savaşı döneminde savaş malzemesi alımı için yapılan dış borç- lanmalar 1946 yılından itibaren niteliğini değiştirmeye başlamıştır. Türkiye ABD’den aldığı 10 Milyon dolarlık krediyle ABD’nin savaş sırasında kullandığı ve daha sonra satışa çıkardığı malları satın almıştır. Türkiye kullandığı krediyi on yıl vadeyle on eşit taksitte, yıllık 2,3/8 oranı üzerinden hesap edilen bir faizle ve dolarla ödemeyi taahhüt etmiştir.134 Siyasal ve iktisadi nedenlerle yapılan ABD tercihi kalkınma amacına yönelmiş sermaye mallarının ithali için de ayrıca 500 milyon dolarlık kredi talep edilmiştir.135 ABD, Türkiye’nin 100-130 milyon

131 Yakup Kepenek, Nurhan Yentürk, a.g.k., s.118-119. 132 Cumhuriyet, 29 Kasım 1946. 133 Üren Arsan, Türkiye’de Cumhuriyet Devrinde İç Devlet Borçları, Sevinç Matbaası, Ankara 1961, s.24-25. 134 Ulus, 3 Mart 1946 ve RG: 10 Mayıs 1946. 135 Cumhuriyet ve Ulus Gazeteleri, 17 Nisan 1946.

1946 Yılı 729 dolar arasındaki borcunu136 kiralama ve ödünç verme tasfiye anlaşması uyarınca sadece 4,5 milyon dolar ödenmesi halinde sileceğini bildirmiştir.137 Bunun üze- rine Türkiye bu miktarı ABD’ye ödeyerek borçlarını sildirmiştir.138 Amerikan Dış İşleri Bakanlığı 22 Haziran 1946’da Washington Büyükelçiliğimize Hüseyin Ragıp Baydur’a “My Dear Mr. Ambassador” şeklinde hitap ederek bir teşekkür mektubu göndermiştir.139 Son olarak, Türkiye’nin bu dönemde toplam dış borcu, 1945’de 356 milyon olup, 7 Eylül devalüasyonu ile birlikte 1946 yılının sonunda 707 milyon olmuş- tur.140 DEĞERLENDİRME 1946 yılı, çok partili siyasal yaşamın iktisadi ve siyasal mücadelesine sahne olmuş Türk siyasal ve yönetsel hayatı bakımından önemli bir yıldır. 1946 yılında çok partili siyasal yaşamın ilk seçimleri yapılmış; iki İngiliz uzmanın önemli müdahaleleriyle çalışma yaşamı örgütlenmiş; IMF’ye katılmak amacıyla deva- lüasyon yapılmış; İvedili sanayi planından vazgeçilmiş; üniversiteler kanunu çı- karılmış; DP-CHP tartışmasıyla sendikalara ve basına önemli yasaklar getiril- miş; köy enstitüleri karşıtı bir politika başlatılmıştır. 1946 yılı savaş sonrası yeniden yapılanan dünya sistemi içinde Türkiye’nin tercihlerini netleştirdiği bir yıldır. 1946’dan sonra devletçi iktisat politikasından yavaş yavaş vazgeçilmiş, kalkınmanın dış yardımla olacağı düşüncesi benimsenmiştir. Sovyetler Birli- ği’nin baskıları ve dış yardım alma hevesi nedeniyle ABD ile “iyi ilişkiler” ku- rulmuştur. ABD ile olan ilişkiler, gerek kuruluş biçimi gerekse niteliği açısından 1946 öncesi dönemden de net bir biçimde bir kopuşu temsil etmektedir. Bu iliş- kilerin hem bir nedeni hem de sonucu olarak demokrasi tartışmaları siyasete ve yönetime yeni bir yön vermiştir. Bu yön, tek dereceli seçim ve çok partili düze- nin demokrasiye indirgenmesi sonucunu doğurmuş ve dönemin, özünde aynı olan, iki partisinin de en önemli sorunu olarak ortaya çıkmıştır. Kısaca 1946 yı- lında Türkiye’de demokrasi ABD taraftarlığı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu türden bir demokrasiye kavuşmanın Türkiye’yi hem iç hem de dış siyasette nereye götüreceği ise 1946’dan sonraki yıllarda daha da belirginleşecektir. CHP’den 22 Ocak’ta çıkarılan ve daha sonra DP’ye katılan, Hikmet Bayur İzmir’de gazetecilerin kendisine sordukları sorulara yanıt verirken, 1946 Türkiyesi’nin demokrasi yarışını kendi penceresinden anlatmaktadır. Bize göre özellikle alıntının son cümleleri bugünü anlamada anahtar olarak kullanılabile- cek türdendir.

136 ABD dış borcu, 8 Mayıs 1946 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde 100 milyon dolar, 10 Mayıs 1946’da ise 130 milyon dolar olarak belirtilmiştir. Cumhuriyet, 8 Mayıs 1946 ; “Türk Ameri- kan Dostluğunun Yeni Tezahürü”, Cumhuriyet, 10 Mayıs 1946. 137 Cumhuriyet, 8 Mayıs 1946. 138 Cumhuriyet, 8 Mayıs 1946. 139 BCA: 030.10.137.980.15; Cumhuriyet, 6 Temmuz 1946. 140 Macit İnce, Devlet Borçları ve Türkiye, Gazi Kitabevi, Ankara 2001, s.190.

730 Yönetim Zamandizini “Kendi Kendimizi Tenkid: Avrupalı ne der? Hikmet Bayur İzmir’e gitmiş ve gazetecilerin kendisine sordukları suallere cevap vermiş. Biz, demokrasiye ne kadar bağlanırsak demokrasi alemi bizi o kadar tutar! Diyor. Öyle midir, değil midir? Bu fikrin münakaşasına girecek değiliz. Bizim itirazımız, Tanzimat’tan bu yana sürüp gelen “Avrupalı hakkımızda acaba ne düşünür, ne der, bizi nasıl görür?” en- dişesinin demokrasi davasında da yer etmek temayüllerini göstermesidir. Demok- rasi eğer bu memlekette bir ihtiyaç değil de biz bu rejime sırf demokrat alemin ha- tırı için bağlanacaksak yol yakınken geri dönelim. Çünkü dökme su ile değirmen dönmez. Yok böyle değil de bu lüzum hakikaten duyuyor, demokrasiye yürekten inanıyorsak o zaman da demokrasi aleminin bizi ne miktar beğeneceği meselesiyle pek fazla meşgul olmayalım. Zorla değil ya kendi kendimizi aşağı göre hissi ağrı- mıza gidiyor.”141

CUMHURİYET GAZETESİ, 2 NİSAN 1946

141Cumhuriyet, 24 Aralık 1946.

1946 Yılı 731 EKLER EK 1: 1946 Yılı Hükümetleri 14. T.C. HÜKÜMETİ: II. Saraçoğlu 15. T.C. HÜKÜMETİ: Peker Hükümeti Hükümeti Bakanlar Kurulu Bakanlar Kurulu (07.08.1946 - 10.09.1947) (09.03.1943 - 07.08.1946) Başbakan Başvekil Recep PEKER (İstanbul) Şükrü SARAÇOĞLU (İzmir) Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Adliye Vekili Mümtaz ÖKMEN(Ankara) 19.09.1946 - Ali Rıza TÜREL (Konya) 09.03.1943 - 06.04.1946 10.09.1947 Mümtaz ÖKMEN (Ankara) 06.04.1946 - Devlet Bakanı 07.08.1946 Mustafa Abdülhalik RENDA (Çankırı) Milli Müdafaa Vekili 19.09.1946 - 10.09.1947 Ali Rıza ARTUNKAL (Manisa) Adalet Bakanı Dahiliye Vekili Mümtaz ÖKMEN(Ankara) 07.08.1946 - Recep PEKER (Kütahya) 09.03.1943 - 19.09.1946 20.05.1943 Şinasi DEVRİN (Zonguldak) 19.09.1946 - Hilmi URAN (Seyhan) 20.05.1943 - 07.08.1946 10.09.1947 Hariciye Vekili Milli Savunma Bakanı Numan MENEMENCİOĞLU (İstanbul) Cemil Cahit TOYDEMİR (İstanbul) 07.08.1946 09.03.1943 - 15.06.1944 - 05.09.1947 Şükrü SARAÇOĞLU (İzmir) Vekaleten Münir BİRSEL (İzmir) 05.09.1947 - 10.09.1947 15.06.1944 - 13.09.1944 İçişleri Bakanı Hasan SAKA (Trabzon) 13.09.1944 - Şükrü SÖKMENSÜER (Gümüşane) 07.08.1946 Dışişleri Bakanı Hasan SAKA (Trabzon) Maliye Vekili Maliye Bakanı Fuat AĞRALI (Elazığ) 09.03.1943 - 13.09.1944 Halit Nazmi KEŞMİR (Tokat) Nurullah Esat SÜMER (Malatya) 13.09.1944 - Milli Eğitim Bakanı 07.08.1946 Reşat Şemsettin SİRER (Sivas) Maarif Vekili Bayındırlık Bakanı Hasan Ali YÜCEL (İzmir) Cevdet Kerim İNCEDAYI (Sinop) Nafia Vekili Ekonomi Bakanı Sırrı DAY (Trabzon) Tahsin Bekir BALTA (Rize) 07.08.1946 - İktisat Vekili 05.09.1947 Fuat SİRMEN (Rize) Cavit EKİN (Diyarbakır) 05.09.1947 - Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili 10.09.1947 Hulusi ALATAŞ (Aydın) 09.03.1943 -18.01.1945 Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Sadi KONUK (Bursa) 18.01.1945 - 07.08.1946 Behçet UZ (Denizli) Gümrük ve İnhisarlar Vekili Gümrük ve Tekel Bakanı Suat Hayri ÜRGÜPLÜ (Kayseri) 09.03.1943 - Tahsin ÇOŞKAN (Kastamonu) 13.02.1946 Tarım Bakanı Tahsin ÇOŞKAN (Kastamonu) 19.02.1946 - Faik KURDOĞLU (Manisa) 07.08.1946 - 07.08.1946 05.09.1947 Ziraat Vekili Şevket ADALAN (İzmir) 05.09.1947 - Şevket Raşit HATİPOĞLU (Manisa) 10.09.1947 Münakalat Vekili Ulaştırma Bakanı Ali Fuat CEBESOY (Konya) Şükrü KOÇAK (Erzurum) Ticaret Vekili Ticaret Bakanı Celal Sait SİREN (Bolu) 09.03.1943 - 31.05.1945 Atıf İNAN (İzmir) 07.08.1946 - 05.09.1947 Raif KARADENİZ (Trabzon) 31.05.1945 - Çalışma Bakanı 07.08.1946 Sadi IRMAK (Konya) 07.08.1946 - 05.09.1947 Çalışma Vekili Tahsin Bekir BALTA (Rize) 05.09.1947 - Sadi IRMAK (Konya) 07.06.1945 - 07.08.1946 10.09.1947

732 Yönetim Zamandizini EK 2: 1946 DEVLET BÜTÇESİ142

A CETVELİ Sıra No Dairelerin Adları Lira 1 Büyük Millet Meclisi 11 922 932 2 Cumhurbaşkanlığı 1 074 301 3 Sayıştay Başkanlığı 1 303 422 4 Başbakanlık 2 711 769 5 Danıştay Başkanlığı 523 031 6 Basın ve Yayın Genel Müdürlüğü 6 479 108 7 İstatistik Genel Müdürlüğü 949 136 8 Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü 1 512 284 9 Diyanet İşleri Başkanlığı 1 500 669 10 Adalet Bakanlığı 20 627 481 11 Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü 3 020 365 12 Milli Savunma Bakanlığı 149 800 000 13 İçişleri Bakanlığı 11 528 418 14 Emniyet Genel Müdürlüğü 18 399 950 15 Jandarma Genel Komutanlığı 30 853 758 16 Dışişleri Bakanlığı 4 777 398 17 Maliye Bakanlığı 108 850 169 18 Devlet Borçları 234 286 715 19 Milli Eğitim Bakanlığı 97 030 428 20 Bayındırlık Bakanlığı 79 394 953 21 Ekonomi Bakanlığı 8 234 592 22 Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı 32 791 707 23 Gümrük ve Tekel Bakanlığı 13 720 848 24 Tarım Bakanlığı 26 880 124 25 Ulaştırma Bakanlığı 3 041 319 26 Ticaret Bakanlığı 2 160 595 27 Çalışma Bakanlığı 2 041 812 TOPLAM 875 572 884 Olağanüstü Milli Savunma Bakanlığı 115 000 000 GENEL TOPLAM 990 572 884

142 27 Aralık 1945 tarihinde kabul edilen 4817 sayılı 1946 Yılı Bütçe Kanunu, RG: 31 Aralık 1945, 6194.

1946 Yılı 733 B CETVELİ B. M. GELİRİN ÇEŞİTLERİ LİRA BİRİNCİ KISIM BİRİNCİ GRUP İrat ve Servet Vergiler 1 Kazanç Vergisi 1 Ruhsat ve Unvan Tezkereleri ve Vergi Karneleri 3 000 000 2 Ticari ve Sınaî Teşebbüslerle Sair İşlerden 98 000 000 3 Hizmet Erbabından 32 200 000 Bölüm Toplamı 133 200 000

2 Hayvanlar Vergisi 1 Davar, Develer ve Domuzlar 22 000 000 2 Diğer Hayvanlar 5 000 000

Bölüm Toplamı 27 000 000

3 Veraset ve İntikal Vergisi 1 350 000 4 Maden Resimleri 1 350 000

Birinci Grup Toplamı 162 900 000 İKİNCİ GRUP Muamele ve İstihlak Vergileri

5 Gümrük Vergileri 1 Gümrük Resmi 30 000 000 Ardiye Ücreti ve 3023 Sayılı Kanunla İstanbul ve İzmir Liman İda- 2 relerinden Alınacak Maktu Ücret 275 000

Bölüm Toplamı 30 275 000 6 Muamele Vergisi 1 İthalat Muamele Vergisi 29 800 000 2 İmalat Muamele Vergisi 98 000 000 3 Banka, Bankerler ve Sigorta Şirketleri Muamele Vergisi 10 500 000

Bölüm Toplamı 137 300 000

7 Dahili İstihlak Vergileri 1 Şeker ve Glikoz İstihlak Vergisi 7 650 000 2 Elektrik ve Havagazı İstihlak Vergisi 4 300 000 3 Ham Petrol ve ondan Çıkarılan Maddelerin İstihlak Vergisi 3 100 000 4 İthalattan Alınan Çeşitli Maddeler İstihlak Vergisi 5 000 000 5 İmalattan Alınan Çeşitli Maddeler İstihlak Vergisi 14 000 000

Bölüm Toplamı 34 050 000

734 Yönetim Zamandizini 8 Su ve Kara Av Vergileri 1 300 000 9 Nakliyat Vergileri 14 500 000 10 Sefineler Vergisi 120 000 11 Damga Resmi 20 000 000 12 Tapu Harçları ve Kaydiyeler 6 250 000 13 Mahkeme Harçları 3 300 000 14 Pasaport, Kançılarya ve İkamet Tezkeresi Harçları 600 000 15 Noter Harçları 1 300 000 16 Diğer Harçlar 1 Nüfus Harçları 30 000 2 Eczane ve Ecza Depoları Ve Uzmanlık Vesikaları Harçları 6 000 3 Ihtıra Beratı Harçları 10 000 Bölüm Toplamı 46 000

17 Hayvan ve Sağlık Zabıtası Resmi 300 000

İkinci Grup Toplamı 249 341 000 ÜÇÜNCÜ GRUP 18 Tekel Geliri Tütün, Tuz, Kahve, Çay, İspirto ve İspirtolu İçkiler ve Revolver, Fi- 1 şek ve Patlayıcı Maddeler 88 920 000 2 Kibrit ve Çakmak 0

Bölüm Toplamı 88 920 000

19 Oyun Kağıdı 150 000

Üçüncü Grup Toplamı 89 070 000 DÖRDÜNCÜ GRUP Devlet Malları ve Mülkleri 20 Devlet Ormanları Gelirleri 0 21 Gayrimenkul Kiraları ve Ecrimisilleri 1 Kiralar 500 000 2 Ecrimisiller 30 000

Bölüm Toplamı 530 000

22 Menkul ve Gayrimenkul Mallar Satış Gelirleri" 1 Menkul Mallar Satış Geliri 6 000 000 2 Peşin Para İle Satılan Gayrimenkuller Satış Geliri 1 400 000 3 Taksitle Satılan Gayrimenkuller Satış Gelirleri 800 000 4 Borçlanma Taksitleri 300 000 Bölüm Toplamı 8 500 00 Dördüncü Grup Toplamı 9 030 000

1946 Yılı 735 BEŞİNCİ GRUP Devletçe İdare Edilen Kurumlar 23 Devlet Demiryolları ve Limanları 0 24 Posta, Telgraf ve Telefon 0 25 Darphane ve Damga Basımevi 80 000 26 Resmi Basımevleri Gelirleri 50 000 27 Resmi Okullar Gelirleri 50 000 28 Sulama İdareleri Gelirleri 150 000 29 Radyo Gelirleri 1 500 000 30 Diğer Kurumlar 220 000 31 Milli Piyango Geliri 6 000 000 Beşinci Grup Toplamı 8 050 000 ALTINCI GRUP Genel Kurumlar ve Şirketler Gelirlerinden Devlet Payı 32 İmtiyazlı Demiryollarından Alınan 0 33 Fenerler Geliri Mukabili Alınan 50 000 34 Mükerrer Sigorta Şirketlerinden Alınan 332 000 35 Sözleşmesi Gereğince Musul Petrollerinden Alınan 1 000 000

Altıncı Grup Toplamı 1 382 000 YEDİNCİ GRUP Çeşitli Gelirler 36 Hazine Muameleleri Gelirleri 1 Hazine Portföyü ve İştirakleri Gelirleri 850 000 2 Faiz 460 000 Bölüm Toplamı 1 310 000 37 Askerlik Mükellefiyeti 0 38 Kıymetli Kâğıtlar 250 000 39 Muayyen Giderler Karşılığı Gelirler Kambiyo Murakabesi Mukabilinde Cumhuriyet Merkez Bankasın- 1 dan Alınan 125 000 2 Teftiş Mukabili Şirketlerden Alınan 80 000 3 Teberruat 0

Bölüm Toplamı 205 000

40 Eski Alacaklar 1 Tavizlerden ve İkrazlardan Geri Alınanlar 200 000 2 Kaldırılmış Vergiler Artıkları 79 000 000

Bölüm Toplamı 79 200 000 41 Cezalar 1 Para Cezaları 1 500 000 2 Zam Cezaları 4 000 00

Bölüm Toplamı 5 500 000

736 Yönetim Zamandizini 42 İstanbul Üniversitesi Geliri 160 000 43 Çeşitli Gelirler 5 500 000

Yedinci Grup Toplamı 92 125 000 SEKİZİNCİ GRUP Geçici Vergiler 44 İktisadi Buhran Vergisi 1 Hizmet Erbabından 40 000 000 2 Sair Kazanç Erbabından 9 000 000

Bölüm Toplamı 49 000 000 45 Muvazene Vergisi 43 900 000

Sekizinci Grup Toplamı 91 900 000 46 Nazım Gelirler 0

Birinci Kısım Toplamı 703 798 000 İKİNCİ KISIM Birinci Grup Savunma Gelirleri 2456 ve 2672 Sayılı Kanunlar Gereğince Gümrüklerde Kullanılan 47 Bazı Kağıtlara Yapıştırılan Savunma Pulu Gelirleri 150 000 48 Tekel Maddelerinden Alınan Savunma Vergisi 80 620 000 49 Kibritten Alınan Savunma Vergisi 7 850 000 Posta, Telgraf Müraseleleriyle Telefon Abone Bedellerinden Alınan 50 Savunma Vergisi 3 250 000 51 Binalardan Alınan Savunma Vergisi 3 400 000 Birinci Grup Toplamı 95 270 000 İkinci Grup İstisnai Gelirler 52 Gümrük Çıkış Vergisi 7 500 000 53 Tayyare Resmi 5 000 000 54 Hava Kuvvetlerine Yardım Vergisi 26 400 000 55 4385 Sayılı Kanun Mucibince Şekerden Alınan Ek İstihlak Vergisi 56 700 000 İkinci Grup Toplamı 95 600 000 İkinci Kısım Toplamı 190 870 000 KISIMLAR TOPLAMI Birinci Kısım Toplamı 703 798 000 İkinci Kısım Toplamı 190 870 000 GENEL TOPLAM 894 668 000

1946 Yılı 737 G CETVELİ Bütçe Kanunu: Madde 6 (Gelecek yıllara geçici sözleşme yapmağa izin verilen hizmetler) Kanun No 1050 Genel Muhasebe Kanununun 50 ve 52inci Maddelerinde Gösterilen Hizmetler 1375 Anadolu, Mersin-Adana Demiryolları ve Haydarpaşa Liman ve Rıhtım Sözleşmeleri 1391 Ford Sözleşmesi 2173 Gölcük 'De Onarma Limanı ve Tersane Yaptırılmasına Dair 2182 Tababet Ve Şubeleri Sanatlarının İcrası Tarzına Dair 2 Nisan 1928 Tarih ve 1219 Numaralı Kanuna Ek Kanun 2214 Filyos - Ereğli Hattı İle Ereğli Limanının İnşasına Dair 2300-3276 Devlete Ait Bir Kısım Binalar Satış Bedeliyle Resmi Daireler Yapılması Hakkında Kanun Ve Bu Kanunun 2nci Maddesini Değiştiren Kanun 2510 İskan Kanununun 40ncı Maddesinde Gösterilen Hizmetler 2519 İstanbul Adalet Binası İçin (500 000) Liraya Kadar İstikraz Yapılması Hakkında 2575 Ankara Merkez Hıfzıssıhha Müessesinde Kullanılacak Yabancı Uzmanlar Hakkında 2670-3022 Amerika Birleşik Devletlerine 13 Senede Ödenecek Paraların Tesviyesi Sureti Hak- kında 2832 Milli Savunma Bakanlığıyla Bu Bakanlığa Bağlı Kurumlarda Kullanılacak Yabancı Devlet Uyruğundan Uzman ve Ustalarla Yapılacak Sözleşmeler Hakkında 2876 Ankara Numune Hastanesi İçin Getirilecek Üç Yabancı Uzmanla Beş Yıl İçin Söz- leşme Yapmaya Dair Kanun 2917 Aydın Demiryollarında Yapılacak Tesisler ve Tadiller İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklenmelere Girişilmesi Hakkında 2980-3060 Milli Savunma Bakanlığınca 67 Milyon Liralık Gelecek Yıllara Geçici Yüklemelere Girişilmesi Hakkında 3132-3483- Yeniden Yapılacak Su İşleri İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklenme İcrasına İzin Ve- 4100-4649 rilmesi Hakkında 3142 Anadolu Demiryolları ve Haydarpaşa Limanı Şirketleriyle Akdedilen Sözleşmelerin Bazı Maddelerinin Tadiline Dair İki Sözleşmenin Onanması Hakkında 3262-3813- Diyarbakır İstasyonundan Irak ve İran Sınırlarına Kadar Yapılacak Demiryolları İçin 4649 Geçici Yüklenmelere Girişilmesi ve 3262 Sayılı Kanunun Birinci Maddesinin Tadi- line Dair 3395-3587 Milli Savunma İhtiyaçları İçin 125.5 Milyon Liraya Kadar Yüklenmeğe Girişilmesi Hakkında 3698 Devlet Demiryollarına Muharrik ve Müteharrik Edevat Mubayaası İçin Gelecek Yıl- lara Geçici Taahhüde Girişilmesi ve Haydarpaşa Sirkeci Arasında Feribot İşletilmesi Hakkında 3715 Amasra'da Dalgakıran Tamir ve İnşası İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklenme İcrası Hakkında 3879 Zonguldak - Kozlu Demiryolunun Yapılması İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklenme- ğe Girişilmesi Hakkında 3892 Cezaevleri Yapılması İçin İstikraz Yapma ve Geçici Yüklenmeler İcrasına Dair 3980 Ulaştırma Bakanlığına 16 Milyon Liraya Kadar Yüklenmeğe Yetki Verilmesi Hak- kında

738 Yönetim Zamandizini 4099 Ankara Şehri Lağımlarının İnşa ve Tesisi İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklenmeğe Girişilmesi Hakkında 4251 Şose Ve Köprüler Yapılması İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklenmeğe Girişilmesi Hakkında 4304 Mesleki Teknik Okullar Açılması ve Eldekilerin Büyütülmesi Hakkında 4475 Basın Ve Yayın Genel Müdürlüğü Teşkilat, Vazife ve Memurları Hakkındaki Kanu- nun 36 ve 44 üncü Maddelerinde Gösterilen Hizmetler 4499 İstanbul Üniversitesi Binalarının Yaptırılması Hakkında 4626 Memur Meskenlerinin Yapılması Hakkında 4635 Devlet Öğretim Kurumlarında Çalıştırılacak Yabancı Profesör, Öğretmen, Uzman ve Ustalarla Gelecek Yıllara Geçici Sözleşmeler Yapılması Hakkında 4643 Demiryolları Yapılması İçin Gelecek Yıllara Geçici Yüklemelere Girişilmesi Hak- kında 4670 Yeniden Radyo İstasyonları Kurulmasına Dair 4677 Atatürk Anıt-Kabiri Yapılmasına Dair 4661 Ankara Tıp Fakültesinin Kurulması Hakkında

1946 Yılı 739 EK 3 : Türkiye’nin Yurtdışı Temsilcileri143 Yer Adı Soyadı Büyükelçiler Afganistan (Kabil) Büyükelçi Cevat Üstün Amerika B. D. (Washington) Büyükelçi Hüseyin Ragıp Baydur Çin (Nankin) Büyükelçi Fuat Hulusi Togay Fransa (Paris) Büyükelçi Numan Menemencioğlu İngiltere (Londra) Büyükelçi Cevat Açıkalın İran (Tahran) Büyükelçi Kemal Köprülü İtalya (Roma) Büyükelçi Selim Sarper Polonya (Varşova) Büyükelçi Şevki Berker Sovyet Rusya (Moskova) Faik Zihni Akdur Yugoslavya (Belgrad) Büyükelçi Tevfik Kamil Koperler Yunanistan (Atina) Büyükelçi Ruşen Eşref Ünaydın Elçiler Arjantin ( Buenos Aires) Elçi Emin Ali Sipahi Avusturya (Viyana) Elçi Numan Tahir Seymen Brezilya (Rio De Janeiro) Elçi Hüsrev Gerede Çekoslovakya (Prag) Elçi Faik Hüseyin Hozar Danimarka (Kopenhag) Elçi Nebil Batu Irak (Bağdat) Elçi Esat Atuner İsveç (Stockholm) Elçi Bedi Arbel İsviçre (Bern) Elçi Yakup Kadri Karaosmanoğlu Kanada (Ottowa) Elçi Mehmet Ali Şevki Alhan Lübnan (Beyrut) Elçi Celal Osman Abacıoğlu Macaristan (Budapeşte) Elçi Agah Aksel Mısır (Kahire) Elçi Nizamettin Ayaşlı Norveç (Oslo) Elçi Süreyya Anderiman Portekiz (Lizbon) Elçi Rahmi Apak Romanya (Bükreş) Elçi Şevkati İstinyeli Suriye (Şam) Elçi Abdülahad Akşin Maslahatgüzarlar Finlandiya (Helsinki) Maslahatgüzarlar Kemal Nejat Kavur Suudi Arabistan (Cide) Maslahatgüzarlar Firuz Kesim Başkonsoloslar Atina Pire (Yunanistan) Başkonsolos İsmail Hakkı Oktay Konsoloslar Bombay (Hindistan) Başkonsolos Talat Rauf Topçınar Cenevre (İsviçre) Başkonsolos Fethi Denli Göteborg (İsveç) Başkonsolos Behçet Şefik Özdoğancı İskenderiye (Mısır) Başkonsolos Hasan Nurelkin Kudüs (Filistin) Başkonsolos Rüştü Demirel Londra (İngiltere) Başkonsolos Basri Rizan Marsilya (Fransa) Başkonsolos Münir Pertev Subaşı Milano (İtalya) Başkonsolos Basri Reşit Danişmend New York (ABD) Başkonsolos Cemil Vagı San Fransisco (ABD) Başkonsolos Nizamettin Erener

143 Tahsin Demiray, Cemil Cahit Cem, Oğuz Ödeş, Türkiye Yıllığı 1947, Türkiye Basımevi, İstan- bul 1947, s.308-309.

740 Yönetim Zamandizini Selanik (Yunanistan) Başkonsolos İdris Çora Zürich (İsviçre) Başkonsolos Muhuttin Erdoğan Basra (Irak) Konsolos Tahsin Mayatepek Filibe (Bulgaristan) Konsolos Ali Rıza Malkoç Gümülcine (Bulgaristan) Konsolos Muzaffer Kamil Görduysus Halep (Suriye) Konsolos Celal Tevfik Karasapan Kıbrıs (İngiltere) Konsolos Mehmet Ali Balin Kahire (Mısır) Konsolos Ali Türkgeldi Köstence (Romanya) Konsolos Recep Yazgan Midilli (Yunanistan) Konsolos Hasip Osman Musul (Irak) Konsolos İskender Örs Napoli (İtalya) Konsolos Şakir Emin Bengütaş Paris (Fransa) Konsolos Halil Ali Ramazanoğlu Rodos (Yunanistan) Konsolos Tahsin Baç Tebriz (İran) Konsolos Kazım Hastekin Üsküp (Yugoslavya) Konsolos Şevki Erdoğan Varna (Bulgaristan) Konsolos Saip İlkin Ticaret Müşavir Atina (Yunanistan) Hasan Sürur ve Ateşeleri Bern (İsviçre) S. Rauf Sarper Bükreş (Romanya) Raif Olgun Londra (İngiltere) Fikri Diker Paris (Fransa) Celal Yerman New-York (ABD) A. Cemil Conk Basın Ateşeleri Bern (İsviçre) Ali Naci Karacan Paris (Fransa) Hikmet Geray Roma (İtalya) İzzetin Tuğrul Nişbay Moskova (Sovyet Rusya) Memduh Tezel Londra (İngiltere) Nuri Eren Washington (B. Amerika) Nüzhet Baba Stockholm (İsveç) Ahmet Karaosman Kahire (Mısır) Şekip Engineri Washington (ABD) İsmail Kavadar

1946 Yılı 741 EK 4: Yabancı Ülkelerin Türkiye Temsilcileri144 Afganistan Krallığı Elçiliği E. Serdar Feyz Muhammed Han Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği Elçiliği E. Sergue Vinogradov Fransa Cumhuriyeti Elçiliği E Gaston Maugras Amerika Birleşik Devletleri Elçiliği: e. Edwin C. Wilson İtalya Cumhuriyeti Elçiliği e. M. LE Comte Alberto Marchetti Muriaglio İran Şehinşahlığı Elçiliği E Musa Nuri Esfendiyari Yugoslavya Federatif Halk Cumhuriyeti Elçiliği Alb. Bojine Simitich Yunanistan Krallığı Elçiliği E. Pericles Skeferis Romanya Krallığı Elçiliği Gregoire C. Moisil İngiltere Krallığı Elçiliği Sir David Kelly K.C.M.G. Arnavutluk Elçiliği Assaf Djadjuli Norveç Krallığı Elçiliği Johan Georg Jacob Raeder Finlandiya Cumhuriyeti Elçiliği Baron .A.S.Yrjö-Koskinen Suudi Arabistan Krallığı Elçiliği Fuad Bey Hamza Mısır Krallığı Elçiliği Muhammed Emin Fouad Bey Belçika Krallığı Elçiliği Stéphane Hallot Hollanda Krallığı Elçiliği W.A.A.M.Daniels Brezilya Birleşik Devletler Cumhuriyeti Elçiliği Paule Coelho de Almeida Portekiz Cumhuriyeti Elçiliği Lobo d’Avila Lima Çekoslovakya Cumhuriyeti Elçiliği Jindrich Kolowrat-Krakovsky Şili Cumhuriyeti Elçiliği Manuel Garretton İsveç Krallığı Elçiliği Clase Eric Exelsson von Post İspanya Cumhuriyeti Elçiliği Alfonso Fiscowich y Gullon Danimarka Krallığı Elçiliği Frank le sage de Fontenay İsviçre Federal Cuhhuriyeti Elçiliği Camille Gorge Suriye Cumhuriyeti Elçiliği İhsan El-Charif Bulgaristan Cumhuriyeti Elçiliği Varban Anguefoff Arjantin Cumhuriyeti Elçiliği Jose Maria Fernandez Çin Cumhuriyeti Elçiliği Chiu Tsoo-Ming Lübnan Cumhuriyeti Elçiliği Muhtar Mokaich Macaristan Cumhuriyeti Elçiliği Paul Fabry Polonya Cumhuriyeti Elçiliği Stanislaw Sosnicki

144 Tahsin, Demiray, Cem, Cemil Cahit- Ödeş, Oğuz, Türkiye Yıllığı 1947, Türkiye Basımevi, İs- tanbul 1947, s.310.

742 Yönetim Zamandizini EK 5: 3 Şubat 1947 Halkevi ve Halkodalarının İllere göre Sayısı145 İli Halkevi Halkodası İli Halkevi Halkodası Afyon 11 76 Kastamonu 10 52 Ağrı 4 18 Kayseri 6 129 Amasya 3 43 Kırklareli 11 93 Ankara 10 102 Kırşehir 5 39 Antalya 10 47 Kocaeli 12 37 Aydın 15 20 Konya 29 167 Balıkesir 10 140 Kütahya 10 136 Bilecik 7 92 Malatya 5 54 Bingöl 3 27 Manisa 15 86 Bitlis 3 11 Maraş 6 61 Bolu 6 34 Mardin 7 26 Burdur 5 138 Muğla 7 41 Bursa 8 80 Muş 3 31 Çanakkale 7 92 Niğde 5 123 Çankırı 4 43 Ordu 6 41 Çoruh 2 67 Rize 3 90 Çorum 6 22 Samsun 8 89 Denizli 20 116 Seyhan 4 65 Diyarbakır 6 14 Siirt 2 19 Edirne 8 35 Sinop 4 9 Elazığ 4 62 Sivas 7 79 Erzincan 4 53 Tekirdağ 3 77 Erzurum 5 112 Tokat 6 62 Eskişehir 4 62 Trabzon 10 150 Gaziantep 5 48 Tunceli 3 55 Giresun 7 105 Urfa 6 18 Gümüşhane 5 69 Van 2 17 Hakkâri 1 7 Yozgat 6 43 Hatay 6 26 Zonguldak 9 80 İçel 7 75 Londra 1 - Isparta 11 64 İstanbul 17 26 İzmir 22 172 Kars 6 103

145 XV. Yıldönümünde Halkevleri ve Halkodaları, Ankara, Ulus Matbaası, 1947.

1946 Yılı 743 EK 6: Belediye Seçimleri: İl Merkezlerinin Seçmen Sayısı İle Seçime Katılanlar 146 İli Seçmen Adedi İştirak Edenler Oranı Afyon 12447 9594 %76 Ağrı 2710 2505 %84.4 Amasya 6822 3215 %46 Antalya 10981 7323 %66.6 Ankara 88082 36355 %41.2 Aydın 8996 4704 %52 Balıkesir 15020 4886 %32.5 Bilecik 2540 910 %35.8 Bingöl 649 443 %68 Bitlis 3198 3138 %98 Bolu 3498 2391 %67.8 Burdur 8331 4864 %58 Bursa 43116 10207 %23 Çanakkale 4808 2350 %48 Çankırı 5785 2820 %48 Çoruh 1579 1539 %97 Çorum 9983 8978 %88.8 Denizli 9164 5607 %61.8 Diyarbakır 17245 14217 %82 Edirne 12010 6201 %50 Elazığ 10974 6318 %57.5 Erzincan 4878 3820 %78 Erzurum 14447 13537 %95 Eskişehir 39300 17080 %43 Gaziantep 28943 20525 %70.8 Giresun 5759 4042 %70 Gümüşhane 1806 1218 %67 Hakkâri 1158 1036 %89 Hatay 11818 3155 %26 İçel 12754 5865 %46 Isparta 8353 6843 %81.8 İstanbul 474887 236901 %49.9 İzmir 108102 26507 %24.5 Kars 7195 6770 %94 Kastamonu 6803 3191 %47

146 BCA: 030.10.82.540.1.

744 Yönetim Zamandizini Kırklareli 6786 3713 %58 Kayseri 25486 20007 %78 Kırşehir 6025 4611 %76 Kocaeli 12052 7067 %58.6 Konya 20358 10727 %52.6 Kütahya 9014 6313 %70 Malatya 17899 6313 %70 Manisa 20746 7188 %34 Maraş 12282 5680 %46.2 Mardin 15623 15088 %97 Muğla 5958 1848 %31 Muş 4922 3447 %70 Niğde 4771 3762 %78 Ordu 4621 3948 %85 Rize 5904 5292 %89 Samsun 19100 9121 %42 Sinop 2050 1563 %77 Seyhan 39871 20508 %51 Siirt 16249 7940 %48 Sivas 12288 15155 %83 Tekirdağ 6863 4884 %71 Tokat 9436 6931 %73 Trabzon 10990 8600 %78 Tunceli 755 552 %73 Van 4942 4478 %90.6 Yozgat 5630 3606 %64 Zonguldak 8607 6938 %80 Toplam 1316342 693990 %52

1946 Yılı 745 Ek 7: Belediye Seçimleri: İllerin Mülhakatları İle Birlikte Seçmen Sayısı ve Seçime Katılanlar147 İli Seçmen Adedi İştirak Edenler Oranı Afyon 33.699 24.027 %71 Ağrı 6.999 5.168 %73.8 Amasya 18.944 12.314 %65 Antalya 21.707 14.167 %65 Ankara 115.945 57.800 %49 Aydın 42.220 24.907 %58.9 Balıkesir 71.269 40.666 %57 Bilecik 16.124 11.292 %70 Bingöl 2.051 1.405 %68.5 Bitlis 6.997 6.696 %95 Bolu 15.864 9.720 %61 Burdur 15.741 9.566 %60 Bursa 83.652 32.800 %39 Çanakkale 26.221 14.836 %56.5 Çankırı 11.479 7.561 %65 Çoruh 6.688 5.989 %77 Çorum 24.065 18.554 %88.8 Denizli 50.059 25.197 %50 Diyarbakır 31.279 23.417 %74 Edirne 20.053 11.211 %55 Elazığ 18.564 10.257 %54 Erzincan 10.073 7.855 %77 Erzurum 21.678 19.717 %90.9 Eskişehir 47.499 21.683 %45 Gaziantep 47.777 30.269 %63 Giresun 15.387 11.573 %75 Gümüşhane 8.328 5.725 %68 Hakkâri 1.908 1.752 %91 Hatay 36.269 18.998 %52 İçel 34.644 18.575 %53 Isparta 26.011 19.587 %75 İstanbul 487.820 244.313 %50 İzmir 196.234 80.247 %40 Kars 17.991 16.641 %92 Kastamonu 24.026 13.707 %57

147 BCA: 030.10.82.540.1.

746 Yönetim Zamandizini Kırklareli 20.816 12.966 %62 Kayseri 52.121 40.239 %77 Kırşehir 14.446 11.384 %78 Kocaeli 44.124 25.834 %58.5 Konya 75.545 52.321 %69 Kütahya 39.093 25.169 %64 Malatya 43.825 33.284 %75.9 Manisa 76.241 36.749 %48 Maraş 21.157 9.388 %44 Mardin 30.891 24.909 %80.6 Muğla 22.306 9.987 %44.7 Muş 6.474 4.589 %70 Niğde 40.005 28.487 %71.2 Ordu 12.119 9.518 %78 Rize 8.739 7.624 %87 Samsun 41.526 20.664 %49.7 Sinop 7.738 4.495 %58 Seyhan 56.938 31.652 %55 Siirt 20.701 10.977 %53 Sivas 35.434 28.132 %79.4 Tekirdağ 25.675 13.731 %53.4 Tokat 24.415 17.405 %71.2 Trabzon 16.383 13.212 %80 Tunceli 4.245 3.233 %76 Urfa 23.389 20.628 %88 Van 8.851 7.217 %81 Yozgat 13.626 9.766 %71.6 Zonguldak 27.398 20.957 %76 Toplam 2.429.486 1.412.709 %58.1 Yüzdelerin Oranı %66.4

1946 Yılı 747 EK 8: 1946 Yılında Kurulan Belediyeler Kuruluş Yılı Belediyenin Adı Bağlı Bulunduğu İl Bağlı Bulunduğu İlçe

1946 Akçakale Urfa Akçakale 1946 Arhavi Artvin Arhavi 1946 Azdavay Kastamonu Azdavay 1946 Doğanşehir Malatya Doğanşehir 1946 Eskipazar Çankırı Eskipazar 1946 Koçarlı Aydın Koçarlı 1946 Oğuzeli Gaziantep Oğuzeli 1946 Sarız Kayseri Sarız 1946 Seben Bolu Seben 1946 Şuhut Afyon Şuhut 1946 Şenkaya Erzurum Şenkaya 1946 Tekman Erzurum Tekman

EK 9: 1937-43 Yılları Arasında Sanayi ve Sanayiden Sayılmayan İşyerleri ve Buralarda Çalışanların Sayısı148 Yıllar İşyeri Sayısı İşçi Sayısı” Müstahdem Sayısı 1937 6252 265 341 15 422 1938 4456 201 204 20 288 1943 3205 275 083 26 193

148Ahmet Makal, Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920-1946, s.307.

748 Yönetim Zamandizini 1946 YILINDA YÖNETİM

G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

1 Ocak İmtihan usullerinde deği- Yüksek dereceli öğretim kurumlarının çoğunda öğ- U şiklik yapıldı. renci kadrolarının tahdidi dolayısıyla olgunluk me- zunlarının ayrıca bir giriş sınavına tabi tutulmalarına ve aynı konuda imtihanların tekrarlanması, ortaokul ve lise imtihan yönetmeliğinde bazı değişiklikler ya- pılmasını zorunlu kılmıştır.

2 Ocak İçişleri Bakanı Hilmi Uran Bakan, doğu illerinin mahalli ve idari ihtiyaçları için U doğu illerinde incelemeler- Kars'a kadar gitmiş, dönüşte Erzincan ve Erzurum da de bulundu. incelemelerde bulunmuştur.

2 Ocak Devlet Demiryolları ve Li- 4818 sayılı Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme RG manları İşletme Genel Mü- Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe kanunu yayımlan- dürlüğü 1946 yılı Bütçe mıştır. Kanunu yayımlanmıştır.

2 Ocak İçişleri Bakanlığı İkinci ve Susurluk Kaymakamı İzzet Örs İkinci Sınıf Mülkiye RG Üçüncü Sınıf Mülkiye Mü- Müfettişliğine, Lüleburgaz Kaymakamı Ahmet Ko- fettişliğine atama yapılmış- çak Üçüncü Sınıf Mülkiye Müfettişliğine naklen ve tır. yeniden tayin edilmiştir.

2 Ocak Devlet Denizyolları ve Li- 4819 sayılı Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme RG manları İşletme Genel Mü- Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe Kanunu yayım- dürlüğü 1946 yılı Bütçe lanmıştır. Kanunu yayımlanmıştır.

2 Ocak Olağanüstü hallerin devamı Buna göre genel ayni yardımlar ve emekli, dul, ye- RG süresince memur ve hiz- timlere vatani hizmet tertibinden aylık alanlara aile metlilere yapılacak yardım başına ödenen yardımlar düzenlenmiştir. Karar, 4599 hakkındaki 3/3510 sayılı sayılı kanunun 2 ve 12nci maddeleriyle 1946 yılı Bakanlar Kurulu kararı ya- Bütçe Kanununun 17nci maddesine dayanılarak çıka- yımlanmıştır. rılmıştır.

3 Ocak Dışişleri Bakanı Hasan Sa- Temaslarda bulunmak üzere Londra'ya gittiği bildi- C; U ka Londra'yı ziyaret etmiş- rilmiştir. tir.

3 Ocak Belediye kimsesiz ve serse- Sokak çocuklarının yurtlara yerleştirilmesi konusun- C ri çocukları topluyor. da belediyler çalışmalar yapmaktadır. Ayrıca bu dö- nemde çocuk suçlular için ıslah evleri yapılması tar- tışmaları başlamıştır.

3 Ocak Truman'ın önemli nutku. ABD Başkanı Truman'ın İngiltere'ye yapılması düşü- C nülen borçlanma hakkında önemli bir konuşma yap- mıştır.

3 Ocak Posta, Telgraf ve Telefon 4820 sayılı Posta, Telgraf ve Telefon İşletme Genel RG İşletme Genel Müdürlüğü Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe kanunu yayımlanmıştır. 1946 yılı Bütçe Kanunu yayımlanmıştır.

3 Ocak Olağanüstü ihtiyaçlar için Bu yasa, aynı konudaki 4340 sayılı kanunun yürürlük RG Milli Savunma Bakanlığı süresinin uzatılmasını öngörmektedir. tarafından yurda sokulacak maddelerin vergi muaflık- ları hakkında 4821 sayılı kanun yayımlanmıştır.

1946 Yılı 749 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

3 Ocak Rize Mektupçuluğu'na ata- Erzincan Mektupçusu Avni Oran'ın Rize RG ma yapılmıştır. Mektuğçuluğuna naklen tayin edilmiştir.

3 Ocak Maliye Bakanlığı'nda bir Birinci sınıf Maliye Müfettişi ile Milli Emlak Umum RG fahri Maliye müfettişliği Müdürlüğü'ne tayin edilen Celal Erçoklu'na fahri Ma- unvanı verilmiştir. liye Müfettişliği unvanı verilmiştir.

3 Ocak Sağlık ve Sosyal Yardım Hıfzıssaha İşleri Dairesi Sosyal Hastalıklar Şubesi RG Bakanlığı'nda üst düzey bir Mütehassısı Dr. Abdurrahim Bayraktar Sağlık ve atama yapılmıştır. Sosyal Yardım Müfettişliği'ne tayin edilmiştir.

3 Ocak Milli Eğitim Bakanlığı'nda Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü'ne aynı Genel RG üst düzey bir atama yapıl- Müdürlüğün Muavini Vildan Aşir Savaşır terfian ta- mıştır. yin edilmiştir.

3 Ocak Devlet Havayolları Genel 4822 sayılı Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü'nün RG Müdürlüğünün 1946 Yılı 1946 Yılı Bütçe Kanunu ve 4823 sayılı Hudut ve Sa- Bütçe Kanunu ve Hudut ve hiller Sağlık Genel Müdürlüğü'nün 1946 yılı Bütçe Sahiller Sağlık Genel Mü- Kanunu yayımlanmıştır. dürlüğünün 1946 yılı Bütçe Kanunları yayımlanmıştır.

4 Ocak Serbest dövizle ithalatın Ticaret Bakanlığı'nın serbest dövizle Türkiye'ye itha- C düşürülmesi uygulaması üze- line izin verilecek maddeler üzerinde çeşitli incele- rine incelemeler yapılmıştır. meler yapılmıştır.

4 Ocak İşçi sigortaları kanunu yü- Yürürlüğe giren 17/07/1945 tarihli 4792 sayılı İşçi C rürlüğe giriyor. Sigortaları Kurumu Kanunu'dur.

4 Ocak Çalışma Bakanlığı'nda ça- İngiltere Çalışma Bakanlığı yüksek müşavirleri Ça- U lıştırılmak üzere iki uzman lışma Bakanlığı'nın hizmetine girmek üzere Türkiye'- geliyor. ye geleceği bildirilmiştir.

4 Ocak Kimsesiz çocuklar kaybo- Belediyenin kimsesiz ve serseri çocukları toplayacağı C luyorlar. haberi üzerine çocukların bir kısmı ortadan kaybol- muştur.

4 Ocak Belediye kadrosunda deği- Yeni bütçe ile belediye yapısında yapılan değişiklik- C şiklikler yapıldı. ler doğrultusunda belediye müfettiş kadrosunda deği- şiklik yapılmış ve bunun üzerine beş müfettiş açıkta kalmıştır.

4 Ocak Orman Genel Müdürlüğü 4824 sayılı Orman Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe RG ve TEKEL Genel Müdür- Kanunu ve 4825 sayılı TEKEL Genel Müdürlüğü lüğü 1946 yılı Bütçe Ka- 1946 yılı Bütçe Kanunu yayımlanmıştır. nunları yayımlanmıştır.

4 Ocak Kibrit ve çakmak kaplama- Karar, Kibrit ve Çakmak Tekeli Geçici İşletme İdare- RG ları satış fiyatı hakkında since Nimet Akman firmasına yaptırılmış olan 10.000 3/3476 sayılı Bakanlar Ku- tane çakmaktan altın kaplamalarına 25 ve nikel kap- rulu kararı yayımlanmıştır. lamalarına 12,5 lira satış fiyatı tesbiti hakkındadır.

4 Ocak 613 sayılı Koordinasyon Bu kararla, Koordinasyon Kurulu’nun, 9/11/1944 ta- RG Kararını yürürlüğe koyan rihli ve 3/1774 sayılı BK kararıyla yürürlüğe konulan 3/3486 sayılı Bakanlar Ku- K/551 sayılı karar yürürlükten kaldırılmıştır. rulu kararı yayımlanmıştır.

4 Ocak Milli Piyango 1946 Yılı Büyük ikramiye 200.000 liradır. RG yılbaşı çekilişi ikramiye listesi yayımlanmıştır.

750 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

5 Ocak Vakıflar Genel Müdürlüğü 4826 sayılı Vakıflar Genel Müdürlüğü 1946 yılı Büt- RG 1946 yılı Bütçe kanunu ya- çe kanunu yayımlanmıştır. yımlanmıştır.

5 Ocak Beden Terbiyesi Genel 4827 sayılı Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü 1946 RG Müdürlüğü 1946 yılı bütçe yılı bütçe kanunu yayımlanmıştır. kanunu yayımlanmıştır.

6 Ocak Sağlık Bakanı Sağlık Teş- Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Dr. Sadi Konuk, U kilatına teşekkür etmiştir. 1945 yılında olağanüstü sıtma savaşı yapılan iller sağlık teşkilatına bir tamim yollayarak teşekkür et- miştir.

6 Ocak İki gazete aleyhine açılan Yeni Sabah ve Tan Gazeteleri aleyhine açılan davalar C davaların görüşülmesine görüşülmektedir. devam ediliyor.

7 Ocak Gürcü'lerin toprak talebine Başbakan "I. Dünya Savaşından sonra Kars ve Arda- U Başbakan'ın yanıtı. han illeri Türkiye'ye verilmiş değil, iade edildiğini" belirtmiştir.

7 Ocak Adalet Bakanlığı'nda atama 2556 sayılı Hâkimler Kanunu hükmüne göre çok sa- RG ve yükselmeler yapılmıştır. yıda atamalar ve yükselmeler yapılmıştır.

8 Ocak Demokrat Parti (DP) ku- Demokrat Parti 7 Ocak'ta resmen kurulmuştur. C; U rulmuştur.

8 Ocak Et fiyatları artmıştır. Hayvan ihracatının et fiyatları üzerindeki artan etki- C siyle gerçekleşmiştir.

8 Ocak Demokrat Partisi'nin prog- Yeni kurulan partinin programı yayımlanmıştır. C; U ramı yayımlanmıştır.

8 Ocak İhraç edilecek zımpara Karar, 3/3501 sayılı 1946 yılında yabancı memleket- RG cevheri hakkında hakkında lere gönderilecek veya dâhiline sevkolunacak zımpa- 3/3501 sayılı Bakanlar Ku- ra cevherlerinden %1 nispi resim alınmasını düzen- rulu kararı yayımlanmıştır. lemektedir.

8 Ocak Bir kısım ihraç mallarımı- Bu ihraç malları arasında yumurta, canlı hayvanlar, RG zın gümrük çıkış vergisin- yün, yaş ve kuru meyve ve sebzeler vb. maddeler den istisna edilmesi hak- gümrük çıkış vergisinden istisna edilmiştir. kında 3/3515 sayılı Bakan- lar Kurulu kararı yayım- lanmıştır.

9 Ocak Demokrat Parti ilk toplantı- Demokrat Parti'nin 8 Ocak'ta Kurucular Parti Merke- C; U sını yapmıştır. zi'nde yaptığı toplantı sonucunda Celal Bayar Baş- kanlığa seçilmiş ve Parti'nin tüzüğü yayımlanmıştır.

9 Ocak Paris'ten delegeler dönmüş- Paris'te yapılan dünya İşçi Sendikaları Temsilcileri C lerdir. toplantısına Türkiye'den katılan temsilcileri yurda dönmüşlerdir.

9 Ocak Dolmabahçe rıhtımının ya- İstanbul belediyesinin talebi ve isteği üzerine Dolma- C pılması ve Dolmabahçe bahçe Cami'nin deniz müzesine dönüştürülmesi ve Cami'nin deniz müzesine etrafının genişletilerek meydan oluşturulması düşü- dönüştürülmesi konusunda nülmektedir. çalışmalar yapılmaktadır.

1946 Yılı 751 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

10 Ocak Memur Konutları Yönet- Memurların oturmasına tahsis edilmiş ve edilecek RG meliği’nin yürürlüğe ko- veya bu amaç için yaptırılmış ve yaptırılacak konutlar nulması hakkında 3/3516 (askeri yasak bölgelerde bulunan konutlar dahil) bu sayılı Bakanlar Kurulu ka- yönetmelik hükümleri uyarınca yönetilir. Karar, 4626 rarı yayımlanmıştır. sayılı kanunun beşinci maddesine dayanılarak hazır- lanmıştır.

11 Ocak Devlet Demiryolu ve Li- İngiliz R.L. Rees'in Devlet Demiryolu ve Limanları BCA: manları İşletme Genel Mü- İşletme Genel Müdürlüğünde 31/12/1946 tarihine ka- 30..18.1.2/ dürlüğünde İngiliz uzman dar çalıştırılmasına izin verilmiştir. 109.79..13. istihdamı.

11 Ocak PTT’de Macar uzman is- Macar telefon uzmanı Offerl Bella'nın PTT Genel BCA: tihdamı. Müdürlüğü emrinde bir yıl daha çalıştırılmasına karar 30.18.1.2/ verilmiştir. 109.79.14.

12 Ocak İtalya Büyükelçisi Ankara'- İtalya Büyükelçisi görülen zorunluluk üzerine Anka- C ya çağırılmıştır. ra'ya çağrılmıştır.

12 Ocak Türk Boğazları konusunda ABD'nin Türk Boğazlarının statüsü üzerine yeni tek- C tartışmalar sürmektedir. lifler hazırladığı iddiası ABD tarafından yalanlanmıştır.

12 Ocak Belediye başkanlarının va- Mecliste bütçe müzakereleri yapılırken bazı yerlerde C liliklerle birleştirilmesinden seçilmiş belediye başkanlarının bulunmadığının orta- vazgeçilmesi için yapılan ya çıkması üzerine belediye başkanlarının her yerde incelemeler tamamlanmıştır. seçimle gelmeleri konusunda karar verilmiştir.

13 Ocak Tan ve Yeni Sabah gazete- Savcı, Tan ve Yeni Sabah gazeteleri sorumluları hak- C; U leri davası görüşülüyor. kında ceza isteğinde bulunmuştur.

13 Ocak Zeytinyağı satışları kontrol Ticaret Bakanlığı zeytinyağı üretim bölgelerine satış- C edilmektedir. ların kontrolü için yeni müfettişler göndermiştir.

13 Ocak Türk Boğazları konusunda Rusya karşısında ABD'nin Türkiye yanında yer aldığı C Türkiye-Rusya İlişkileri bildirilmektedir. değerlendirilmektedir.

14 Ocak Dışişleri Bakanlığı'nda üst Sofya Elçiliğinde Büyükelçilik başkatibi İsmail RG düzey atamalar yapıldı. Uşaklı ve Burgaz birinci sınıf Konsolosu Ömer Lütfi Miyman merkeze nakil edlerek Burgaz Konsoloslu- ğuna merkezden Konsolos Sait Araz atanmış ve merkezde 8. dereceyi üst almakta bulunan İkinci katip Mustafa Kunt Başkatipliğine yükseltilmiştir.

14 Ocak Denizyollarında İspanyol İspanyol Alfred Dalizme'in Devlet Denizyolları ve BCA: uzman istihdamı. Limanları İşletme Genel Müdürlüğü'nde çalıştırıl- 30..18.1.2/ maktadır. 110.4.3.

14 Ocak Tramvay ve kömürde ya- Belçikalı Alexandre Vilen ile İngiliz Jan Borg'un İs- BCA: bancı uzman istihdamı. tanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri İdare- 30..18.1.2/ sinde bir süre daha çalışmalarına izin verilmesi; Ma- 109.80..11., BCA: car Mühendis Ladislas komor'un Türkiye Kömür Satış 30..18.1.2/ ve Tevzii Kurumu'nda 1 yıl daha çalıştırılmaktadır.. 110.4..7.

15 Ocak Çalışma Bakanlığı çok sa- TBMM 14 Ocak'ta İş ve İşçi Bulma Kurumu yasa ta- C; U yıda kanun hazırlamaktadır. sarısını görüşmeye başlamıştır.

15 Ocak Toprak Kanunu'nun uygu- Toprak Kanunu'nun uygulanması için kurulan Toprak C lanmasına devam edilmek- Umum Müdürlüğü çalışmalarına devam etmektedir. tedir.

752 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

15 Ocak Siyasal Bilgiler Okulu me- İçişleri Bakanlığı Maliye Bakanlığı ile temasa geçe- C zunlarının kamu görevlili- rek Siyasal Bilgiler Okulundan mezun olan tüm öğ- ğine alınmaları. rencilerin kendi emrine verilmesini istemiştir.

15 Ocak İstanbul Vali ve Belediye İstanbul Vali ve Belediye Başkanı'nın kendi icraatları C Başkanı'nın altyapı hizmet- üzerine düzenlediği basın toplantısında altyapı çalış- lerine ilişkin önemli bir ba- maları hakkında bilgiler vermiştir. Bu kapsamda Çı- sın toplantısı. rağan Sarayı'nın hizmetine bir otelin verilmesi üzeri- ne belediyeye verilmesi; Dolmabahçe Cami’nin bir müzeye dönüştürülmesi için belediyeye devredildiği- ni; İstanbul Terkos suyu bendinden kahtaneye kadar gelen galerinin ıslahı ve şimdilik bendden bu yere dek bir metre genişliğinde büyük bir borunun döşen- mesi ve artezyenlerin açılması için belediyeye gelir- lerin sağlanması için TBMM’ye bir kanun tasarısının (Su İşleri İçin Gelir Kanunu) verilmesi; nakil vasıta- larından alınan resmin beşte birinin belediyeye, geri- ye kalanın da su tesisatında harcanması için sular ida- resine verileceği, bütçenin kabul edilmesi nedeniyle derhal tiyatro binasının inşaası faaliyetine geçileceği ifade edilmiştir.

15 Ocak Beş milletvekilinin doku- Antalya Milletvekili Mesut Çankaya, Balıkesir Mil- RG nulmazlığı hakkında karar. letvekili Hayrettin Karan, Kayseri Milletvekili Nazmi Toker, Sivas Milletvekili Kamil Kitapçı, Malatya Milletvekili Cafer Özelçi, Niğde Milletvekili Rıfat Dolunay'ın dokunulmazlıkları hakkında yapılması is- tenilen kovuşturma ve yargılamanın dönem sonuna bırakılmasına karar verilmiştir.

16 Ocak İstanbul Vali ve Belediye İstanbul Vali ve Belediye Başkanlarının kentin su C Başkanı'nın Ankara'dan ge- hizmetleri başta olmak üzere birçok meselenin çözü- tirdiği haberler. münden dolayı Hükümete teşekkür etmiştir.

16 Ocak Akaryakıt fiyatları ucuzla- Ticaret Bakanlığı K/510 sayılı kararnameye dayana- U dı. rak fiyatları %35 ucuzlatmıştır

16 Ocak Başbakan ve Dışişleri Ba- Dışişleri Bakanı Vekili'nin dış politikada meydana C; U kanı Parti grubu toplantı- gelen gelişmeler hakkında açıklamalarda bulunurken, sında açıklamalarda bu- Malatya Milletvekili ise ülke içinde verem hastalığıy- lunmuştur. la mücadelede alınan tedbirler konusunda hazırladığı önergeyi Parti Grubu Toplantısında okuması

16 Ocak Süleymaniye Medreseleri Süleymaniye Medreseleri'nin bir kısmı tamir ve tadil C Sağlık Merkezi haline geti- edilerek Sağlık Merkezi haline getirilmiştir. rilmiştir.

16 Ocak Türkiye-Finlandiya Ticaret 4828 sayılı yasayla 3 Nisan 1943 tarihli anlaşmanın RG ve Ödeme Anlaşmasının 6 süresi uzatılmıştır. ay süre ile uzatılması hak- kında 4828 sayılı kanun yayımlanmıştır.

16 Ocak Türk-İngiliz Ticaret ve İngiltere ile süresi uzatılan anlaşma 3 Şubat 1940 ta- RG Ödeme ve Akçalı Anlaşma- rihlidir. ları sürelerinin 20 gün uza- tılması hakkında 4829 sayı- lı kanun yayımlanmıştır.

1946 Yılı 753 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

16 Ocak Türkiye İsviçre Ticaret ve 4 Ağustos 1943 tarihli anlaşmanın bazı hükümlerinin RG ödeme anlaşmasının üç ay süresi uzatılmıştır. uzatılması hakkında 4830 sayılı kanun yayımlanmıştır.

16 Ocak Türkiye İsviçre Ticaret ve Yasa ile 4 Ağustos 1943 tarihli anlaşmanın bazı hü- RG ödeme anlaşmasının bir ay kümlerinin süresi uzatılmıştır. uzatılması hakkında 4831 sayılı kanun yayımlanmıştır.

17 Ocak Toprak Kanunu'nun uygu- Bozkır Kazasının Sarıoğlan Çiftliğinin Hükümet tara- C landığı Bozkır Kazasının fından halka dağıtılmasına 16 Ocak'ta başlanmıştır. halka dağıtılmasına baş- lanmıştır.

18 Ocak Birleşmiş Milletler Derneği Hasan Saka" Dünyanın bütün ümidi bu teşkilata mü- U Genel Kurulu'nda Hasan teveccihtir" demiştir. Ayrıca Türkiye'nin "kendini can Saka bir konuşma yapmış- ve gönülden bu tam insani işbirliği, iman ve dürüst- tır. lük eserine vakfedeceği" bildirimiştir

18 Ocak Köylüye bir kısım verginin 1945 yılındaki kuraklıktan zarar görenlerden alınmış C geri verilmesi kararlaştırıldı. paraların iade edilmesine karar verilmiştir.

18 Ocak Vatandaşlıktan çıkarılma. Melina Breacuhi'nin vatandaşlıktan çıkarılmasına RG ilişkin 3/3525 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayım- lanmıştır.

19 Ocak Sovyetler Birliği Dıişleri Üç gün süren müzakereler sonucunda yapılan yorum- C Komiser Muavini ile Tür- larda "Türk Boğazları'nın ve Karadeniz İllerinin Kur- kiye Dışişleri Bakanı İle tarılması Karşılığında Kars ve Ardahan'ın Ruslara yaptığı gizli mülakat üzeri- Verileceği" iddiasının yalanlanmasına dair yorumlar ne yorumlar yapılmıştır. yapılmıştır.

19 Ocak Cumhurbaşkanı Yunan El- Başka bir göreve tayini nedeniyle ülkeden ayrılacak C çisini kabul etmiştir. olan Yunan Elçisi Cumhurbaşkanı tarafından kabul edilmiştir.

19 Ocak Sağlık Bakanı yeni tedbir- Bakan Dr. Sadi Konuk, veremle mücadele konusunda U leri anlatıyor. gerekli tedbirler üzerine demeç vermişlerdir.

19 Ocak Taksimde 2000 kişilik ti- İmar Müdürlüğü'nün Taksimde 2000 kişilik Tiyatro C yatro binası yapılıyor. Binası'na İlişkin planları hazırlamaya başlamıştır.

19 Ocak Petrol Ofisi teşkilat kadro- 13/1/1942 tarihli ve 2/17142 sayılı kararla yürürlüğe RG sunun değiştirilmesi. konulan K/248 sayılı kararla onanmış olan Petrol Ofisi teşkilat kadrosunun değiştirilmesi hakkındaki K/167 sayılı Bakanlar Kurulu'nun 3/3567 sayılı kara- rıyla yayımlanmıştır.

20 Ocak Etibank ve Sümerbank'ın Etibank ve Sümerbank'ın birleştirilmesine ilişkin bir C birleştirilmesi düşünülmek- kanun tasarısı hazırlanmıştır. tedir.

20 Ocak Ceza Kanunu'nda değişik- Ceza Kanunu'nda yapılacak değişikliklere ilişkin C lik yapılıyor. komisyon çalışmaları sürdürülmektedir.

21 Ocak Çocuk Esirgeme Kurumu Çocuk Esirgeme Kurumu kongrelerinin sonucunda C kongreleri toplandı. Kurumun bir yıllık çalışmasının yararlı olduğuna dair görüşler birleşmiştir.

754 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

21 Ocak General de Gaulle istifaya De Gaulle'ün siyasi hayattan da çekileceği belirtili- U karar verdi. yor.

21 Ocak Nakil vasıtaları hakkındaki Nakil vasıtaları hakkındaki 15 Mayıs 1940 tarihli ve RG 4832 sayılı ek kanun ya- 3827 sayılı kanunun ikinci maddesine bağlı (1) sayılı yımlanmıştır. cetvelde, TBMM Başkan Vekilleri için dört bin lira bedelli ve beş sene miadlı bir binek otomobil eklen- miştir.

21 Ocak Türkiye-Çekoslovakya ara- 22 Haziran 1945 sayılı anlaşma onanmıştır. RG sında imzalanan Ticaret ve Ödeme Anlaşmasının onan- ması hakkında 4833 sayılı kanun yayımlanmıştır.

22 Ocak Çoruh, Tunceli, Maraş’ta Çoruh iline bağlı Şavşat ilçesi kaymakamı Mehmet RG kaymakamlık atamaları ya- Çobanoğlu'nun Tunceli iline bağlı Çemişkezek İlçesi pıldı. kaymakamlığına ve Maraş iline bağlı Afşin ilçesinin kaymakamı Zeki Ocaklı'nın Çoruh iline bağlı Arda- nuç ilçesi kaymakamlığı'na atanmışlardır.

22 Ocak Sağlık ve Sosyal Yardım Kırşehir Sağlık ve Sosyal yardım müdürlüğü'ne Ada- RG Müdürlüğü üst düzey atama na müdürü Dr. Nazmi Özbek atanmıştır. yapılmıştır.

22 Ocak Ticaret Bakanlığı’nda üst Ticaret Ofisi Umum Müdürü Ahmet Cemil Conk'un RG düzey atamalar yapılmıştır. New York Ticaret Müşavirliği'ne, Dış Ticaret Reisi Sait Rauf Sarper'in Bern Ticaret Müşavirliğine, Tica- ret Müşaviri Fuat İnal ile Ticaret Mithat Metya, Fazıl Asal ve Aziz Aksüyek'in Dış Ticaret Dairesi Başkan- lığına tayinleri gerçekleşmiştir.

23 Ocak Kredi Fonsiye Bankası ku- On Milyon lira sermayeli bir kredi fonsiye bankası C; U 24 rulmasına dair kanun tasa- kurulmasına dair kanun tasarısı 23 Ocak'ta TBMM'ye Ocak 1946 rısı hazırlanmıştır. sunulmuş ve ilgili komisyona havale edilmiştir.

23 Ocak Trabzon limanının yapımı 8 milyon liraya ihalesi yapılan, en modern tesisatı C hazırlığına başlanmıştır. içerebilecek ve 15-20 geminin barınabileceği Trab- zon limanının hazırlıklarına başlanmıştır.

23 Ocak Talebe Birliği Nizamname- Milli Eğitim Bakanı'nın Talebe Birliği Nizamname- C. sine ilişkin yeni esaslar ka- sine yeni esasların yazılmasını kabul etmemiştir. bul edilmedi.

23 Ocak ABD'de yaşayan bir Türk Ebedi Şef Atatürk'e sevgi, saygı ve bağlılığının sim- C vatandaşı Anıtkabir için gesi olarak ABD'de yaşayan bir Türk vatandaşının bayrak direği hediye etmiş- Anıtkabir için 36 metre yüksekliğindeki bayrak dire- tir. ğini hediye etmek amacıyla Dışişleri Bakanlığı aracı- lığıyla Başbakanlığa başvurulmuştur.

23 Ocak Kazalarda sokak kaldırım- Kazaların sokak kaldırımlarının inşaasına ilişkin mü- C larının inşaasının artık be- teahhitler tarafından yapılması yönündeki kararda lediye tarafından yapacağı- değişikliğe gidilerek bunun artık belediyeler tarafın- na ilişkin karar alınmıştır. dan yapılması yönünde karar alınmış ve bütçe ödene- ği ayrılmıştır.

23 Ocak Türk-İngiliz Ticaret ve 4 Mayıs 1945 tarihli anlaşma ve protokolü onanmış- RG Ödeme Anlaşmasının onan- tır. ması hakkında 4834 sayılı kanun yayımlanmıştır.

1946 Yılı 755 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

23 Ocak Türkiye Cumhuriyeti ile İs- İki ülke arasında, ticaret mübadelelerinin ve ödemele- RG viçre Konfederasyonu An- rinin düzenlenmesi için imzalanan 12/09/1945 tarihli laşma ve eklerinin onanma- anlaşma ve ekleri onanmıştır. sı hakkında 4835 sayılı kanun yayımlanmıştır.

23 Ocak Türkiye ile Yunanistan ara- 1 Haziran 1945 tarihli anlaşma onanmıştır. RG sında Ticari ve Ödeme An- laşmasının onanması hak- kında 4836 sayılı kanun yayımlanmıştır.

24 Ocak Alman ve Polonyalı uzman Alman Dr. Hans Bremer'in Merkez Tarım Mücadele BCA: istihdamı. Enstitüsü bitki hastalıkları uzmanlığında 1 yıl süreyle 30..18.1.2/ çalıştırılması; Turhal Şeker Fabrikası'nda çalışmakta 110.7..5. ; BCA: olan Uzman Walter Mandl'in l yılsüre ile ülkemizde 30..18.1.2/ kalmasına izin verilmesi; Polonyalı Uzman E. 110.7..7. ; Grosser'in Türkiye Demir ve Çelik Fabrikaları'nda BCA: 894 24 lira aylıkla 1 yıl daha çalıştırılması. 30..18.1.2/ 110.7..8.

24 Ocak Tan ve Yeni Sabah gazete- "Saldırgan Yayın" başlıklı haberde muhtelif yazıla- C lerinin sahiplerinin ve ya- rından Dolayı Tan ve Yeni Sabah gazetelerinin sahip- yın müdürlerinin hapse leri ve yayın müdürleri üçer ay on beşer gün hapse mahkûm olmuşlardır. mahkûm oldukları bildirilmektedir.

24 Ocak Trenlere telsizlerin konul- Özellikle arıza, kaza gibi hallerde seferlerin kesilmesi C masına karar verilmiştir. veya gecikmesini önlemek, makine veya vagon tahsi- si işlerinin daha hızlı yapılmasını olanaklı kılmak İçin ulaştırma Bakanlığı'nca tlınan tedbirler kapsamında telgraf sisteminden telsize geçilmesi yönünde karar alınmıştır.

24 Ocak Toprak dağıtımı için hazır- Topraksız köylüye toprak dağıtımı için çalışmalara C lıkların devam edilmekte- devam edilmektedir. dir.

25 Ocak İsviçre'ye 200.000 bin ton İsviçre'ye tonu 30 Liradan kömür satılması kararlaştı- C kömür ihraç edilmesine ka- rılmıştır. rar verilmiştir.

25 Ocak İş ve İşçi Bulma Kurumu Kurum, iş ve işçi bulma faaliyetlerini ve bunlarla ilgi- RG kuruluş ve görevleri hak- li diğer görevleri yerine getirmek amacıyla Çalışma kında 4837 sayılı kanun Bakanlığı'na bağlı, özel kişilikte mali ve idari bakı- yayımlanmıştır. mından özerk bir yapıda kurulmuştur.

26 Ocak Denizyolları için 76 milyon TBMM'de Ulaştırma Bakanlığı'na 76 milyon lira ay- C lira ayrılmıştır. rılmasına ilişkin kanun tasarısının görüşülmektedir.

26 Ocak İstanbul'da belediye narhı- İstanbul kasaplarının on gün önce yaptıkları zam ta- C nın kaldırılarak et satışları- lebi karşısında, belediye narhının kaldırılarak et satı- na izin verilmiştir. şının Milli Koruma Kanunu hükümleri gereğince serbest bırakılmasına karar verilmiştir.

26 Ocak Mahrukat Ofisi tasfiye edi- Kömür ve odun satışına ilişkin olarak 1,5 milyon lira C lecektir. semaye ile kurulan Mahrukat Ofisinin tasfiyesinin 9 Mayıs'a kadar tasfiyesine karar verilmiştir.

756 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

26 Ocak Sağlık ve Sosyal Yardım Bu kanunla, Ankara Tıp Öğrenci Yurduna ilişkin bazı RG Bakanlığı Kuruluş ve Me- kadrolar eklenmiştir. murları Kanununun bazı maddelerinin değiştirilme- sine dair olan 4258 sayılı kanuna bağlı kadrolarda değişiklik yapılması hak- kında 4838 sayılı kanun yayımlanmıştır.

26 Ocak Gümrük çıkış vergisinin Olağanüstü dönemler için çıkarılan gümrük çıkış RG kaldırılmasına dair 4839 vergisi bu kanunla kaldırılmıştır. sayılı kanun yayımlanmış- tır.

26 Ocak Toprak Mahsulleri vergisi RG kanununun kaldırılması hakkında 4840 sayılı kanun yayımlanmıştır.

27 Ocak Çalışma işlerimiz hızla dü- İş ve İşçi Bulma Kurumu meydana getirilmiştir. Ça- U zenleniyor. lışma Bakanlığı İngiltere'den gelmekte olan müşavir- lerden başka İstanbul İktisat Fakültesi profesörlerin- den Gerhard Kessler, Dr. Süreyya Kadri Gür ve diğer bazı kişilerin katılacağı bir komisyonu şubat başında toplayacaktır. Kurumun bu yıl, Ankara, Adana, İs- tanbul ve İzmir'de şubeler açması planlanmaktadır.

27 Ocak Bulgarlarla yapılan şimen- Balkan Devletleri Şimendifer konferansı sonucunda C difer anlaşması. Türkiye ve Bulgaristan delegeleri arasında mutabaka- ta varılmış ve bir anlaşma imzalanmıştır.

28 Ocak Bir İngiliz dergisi "Türki- Londra'da çıkan "Asiatic Review" adlı derginin son C ye'nin İdare Mekanizma- sayısında Türkiye ile ilgili olarak makaleler yayım- sı"na ilişkin makaleler ya- landığı bildirilmiştir. yımlamıştır.

28 Ocak Etibank ve Sümerbank'ın Etibank ve Sümerbank'ın sermayelerinin artırılması C; U sermayelerinin artırılması hakkındaki tasarı TBMM'de tartışmaların yaşanması- konusu tartışılmaktadır. na neden olmuştur.

28 Ocak Et narhının kaldırılması Et narhının kaldırılması sonrasında 160 kuruşa satılan C sonrasında et fiyatlarında et 230 kuruşa yükselmiştir. artışlar olmuştur.

29 Ocak Yerel su taşımacılığı tarife- Kararla İl özel idareleri ve belediyelerin ellerindeki RG lerinin onanmasına ilişkin iskele, rıhtım ve nehir geçitlerinden 1946 yılı içinde 3/3559 sayılı Bakanlar Ku- alınacak müruriye resim ve ücretleri onaylanmıştır. rulu kararı yayımlanmıştır.

29 Ocak Ticaret Bakanlığı atamaları Bern Ticaret müşavirliğine atanan Sait Rauf Sarper'- RG yapıldı. den açılan Dış Ticaret Dairesi Başkanlığı'na Teşkilat- landırma Umum Müdürü Mahmut Seyda, Paris Tica- ret Müşavirliği’ne atanan Celal Yarman'dan açılan İç Ticaret Umum Müdürlüğü'ne İstanbul İhtikarı Tetkik Komisyonu Üyesi Samet Ağaoğlu ve Mahmut Sey- da'dan açılan Teşkilatlandırma Umum Müdürlüğü'ne Standardizasyon Müdürü Faruk Sünter atanmıştır.

1946 Yılı 757 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

30 Ocak İki İngiliz uzmanı Çalışma Çalışma Bakanlığı emrinde çalışmak üzere Henri U Bakanlığı’na geldi. Stevens ile Hector Lefebure Türkiye'ye gelmişlerdir.

30 Ocak Çırağan Sarayı'nın İstanbul Çırağan Sarayı'nın arsası ile binasının İstanbul'un tu- C Belediyesi'ne devri için ristik gereksinmesini karşılayacak bir otel haline geti- Meclise bir tasarının sevk- rilmesi amacıyla İstanbul Belediyesine verilmesi İçiş- edildi. leri Bakanlığı tarafından uygun görüldüğünden konuya ilişkin hazırlanan tasarı TBMM'ye sunulmuştur.

30 Ocak İnebolu ve Amasra'da birer İnebolu ve Amasra'da 3 Milyon liraya malolacak bi- C limanın yapılması konusu. rer limanın yapılması için TBMM'ye tasarı gönderil- miştir.

30 Ocak Ticaret Ofisi’nin lağvedil- Ticaret ofisinin lağvedilerek günün gereklerine uygun C mesi. olmak üzere bir ticari işletmenin kurulmasına karar verilmiştir.

30 Ocak Bucak birliklerinin kurul- İçişleri Bakanlığı bucak birliklerinin kurulması yö- C ması yönünde hazırlanan nünde hazırlanan kanun tasarısı hazırlamıştır. tasarı.

30 Ocak Çalışma Bakanlığı’nın ku- 27/06/1945 tarihli 4763 sayılı Çalışma Bakanlığı’nın RG ruluş ve görevleri hakkında kuruluş ve görevleri hakkında kanunu yürürlükten 4841 sayılı kanun yayım- kaldırmıştır. lanmıştır.

30 Ocak Ekonomi Bakanlığı’nda de- Ekonomi Bakanlığı kuruluş ve görevleri hakkındaki RG ğişiklik yapılması hakkında kanun ile 3656 sayılı kanuna bağlı 1 ve 2 sayılı cet- 4842 sayılı kanun yayım- vellerin bu bakanlık kısımlarında değişiklik yapılmış- lanmıştır. tır.

31 Ocak Çalışma Bakanlığı'nda İn- İngiliz uzmanlarından Stevens ile Lefebure'ün Çalış- BCA: giliz uzman (müşavir) is- ma Bakanlığı'nda müşavir olarak çalıştırılmaları. 30..18.1.2/ tihdamı. 110.9..17.

31 Ocak Çalışma Bakanlığı'nda üst İşçi Sigortaları Genel Müdürlüğü'ne Çalışma Bakan- RG düzey atama yapıldı. lığı başmüfettişi Vedat Bayru atanmıştır.

31 Ocak Gümrük ve Tekel Bakanlı- Açık bulunan Gümrük ve Tekel Bakanlığı Genel RG ğı'da üst düzey atama ya- Müdürü Müdür Muavinliğine Tekel Genel Müdürü pılmıştır.. Satış İşleri Müdürü Ulvi Yenal atanmıştır.

31 Ocak İzmir'de Tarım Satış Koo- İzmir İncir ve Üzüm Tarım Kooperatifleri Birliği'nin C feratifleri Kongresi'nde ya- 1944 -1945 yılı Genel Toplantısı'nda İdare Heyetine şanan gerginlikler şiddetli eleştiriler yöneltilmiştir.

1 Şubat Çalışma Bakanlığı'nda is- Uzmanlar, "Tek emelimiz, bütün bilgi ve tecrübele- U tihdam edilen iki İngiliz rimizi Çalışma Bakanlığınıza hasretmektir." şeklinde uzman ile röportaj yayım- demeç vermişlerdir. lanmıştır.

1 Şubat Krom madeninden alınacak Bursa İlinin Orhaneli ilçesine bağlı Yakuplar Köyün- RG nispi resme ilişkin kararlar den elde edilecek krom madeninden %10 oranında yayımlanmıştır. nispi resim alınmasına ilişkin 3/3583 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ve Hatay ilinin Hassa ilçesine bağlı Güvenç Bucağının Köroğlugeri yerinde elde edilecek krom madeninden %10 oranında nispi resim alınma- sına ilişkin 3/3633 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ya- yımlanmıştır.

758 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

1 Şubat Vatandaşlıktan çıkarılma- Hüsayin Saip'in vatandaşlıktan çıkarılmasına ilişkin RG lar. 3/3591 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır. Ayrıca 15/1/1930'da vatandaşlıktan çıkarılması uygun görülen Ligor Kevork Parsehyan'a ilişkin hük- mün kaldırılmasına ilişkin 3/3629 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

2 Şubat Türk-Yunan ve Bulgar Şi- Ocak ayı başından bu yana süregelen görüşmeler so- C mendifer anlaşması. nucunda Türk-Yunan ve Bulgar Heyetleri arasında müzakerelerin 1 Şubat'ta sona ermiş ve çeşitli anlaş- maların imzalanmıştır.

2 Şubat İl özel idare muhasebe yö- Yönetmeliğe 55, 56 ve 57inci maddeler eklenmiştir. RG netmeliğine ek yönetmelik yayımlanmıştır.

4 Şubat Türkiye'nin UNRRA'ya Hükümet bu konuda TBMM'ye müracaat edecek. U (United Nations Relief and Ayrıca Birleşmiş Milletler ödeneğine iştirak hissemiz Rehabilition Administration 374.250 dolar olarak belirlenmiştir. - Birleşmiş Milletler Yar- dım ve Kalkındırma İdare- si) katılacağı bildirilmiştir.

4 Şubat Kaymakamlık ataması ya- Sivas iline bağlı Gürun ilçesi kaymakamlığından Ba- RG pıldı. kanlık emrinde Sadık Şavluğ'un Maraş iline bağlı Göksun ilçesi kaymakamlığına atanmıştır.

4 Şubat Dışişleri bakanlığı ataması Umumi Katiplik birinci muavini Fuat Carım ikinci RG yapıldı. dereceye yükseltilmiştir.

5 Şubat Sayıştay üyeliği seçimi ya- Sayıştay üyeliğine Faruk Işık'ın seçilmesi hakkında RG pıldı. 1488 sayılı karar yayımlanmıştır.

5 Şubat Vakıflar Müdürlüğü'nde üst Muğla Vakıflar Müdürlüğüne Trabzon Vakıflar Mü- RG düzey atamalar yapıldı. dürü Ferit Güneri, Trabzon Vakıflar Müdürlüğüe Muğla Vakıflar Müdürü Mehmet Kurnaz, açık bulunan Sivas Vakıflar Müdürlüğü'ne bu Müdürlük Baş- katibi Nuri Sönmez atanmıştır.

5 Şubat Balıkesir ve Manisa’da Kütahya iline bağlı Emet ilçesi kaymakamı Mümtaz RG kaymakamlık atamaları ya- Arkan'ın Balıkesir iline bağlı Manyas ilçesi kayma- pıldı. kamlığına, Balıkesir iline bağlı Manyas ilçesi kayma- kamı Sırrı Yılmaz'ın Manisa iline bağlı Eşme ilçesi Kaymakamlığına, Çalışma Bakanlığı birinci müfettişi Nail Öktem'in Niğde iline bağlı Bor ilçesi kayma- kamlığına atanmışlardır.

5 Şubat Ekonomi ve Çalışma Ba- Ekonomi Bakanlığı kuruluş ve görevleri hakkındaki RG; U 30 kanlığı atamaları yapılmış- 4842 sayılı kanununa bağlı kadrolara çok sayıda ata- Ocak 1946 tır. ma yapılmıştır. Çalışma Bakanlığı Müsteşarlığına Ankara Hukuk Fakültesi profesörü Dr. Hüseyin Avni Göktürk atanmıştır. Bunun dışında Çalışma Bakanlığı bünyesinde çeşitli birimlere atamalar yapılmıştır.

7 Şubat TBMM bütçesinde değişik- 1946 Yılı Bütçe Kanununa bağlı (A) ve (D) işaretli RG lik yapan 4845 sayılı kanun cetvellerin Büyük Millet Meclisi kısımlarında deği- yayımlanmıştır. şiklik yapılmasına dair

7 Şubat Gazilere ödül veren 4846 Yasa, İstiklal Harbi malullerine verilecek para mükâ- RG sayılı kanun yayımlanmıştır. fatı hakkındadır.

1946 Yılı 759 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

8 Şubat Emekli olma süresinin 35 Tekaüdlük Kanunu'da yapılması düşünülen değişik- C yıla çıkarılması düşünül- likler Maliye Bakanlığı'nda Kurulu Komisyon tara- mektedir. fından incelenmiş ve bu komisyonun hazırladığı rapor adı geçen kanunu değiştiren tasarıya esas olacağı ifade edilmiştir.

8 Şubat Ticaret Ofisi mallarını sat- Kaldırılması yönünde karara varılan Ticaret Ofisinin C maya başlamıştır. mallarının satılmasına fiilen başlanmıştır.

8 Şubat Memur ve hizmetlilere veri- RG lecek olağanüstü zam hak- kındaki kanuna 4849 sayılı ek kanun yayımlanmıştır.

8 Şubat Etibank kanununda deği- Kanunun 2inci ve 3üncü maddeleri değiştirilmiştir. RG şiklik yapan 4851 sayılı İkinci maddesi “Etibank’ın itibari sermayesi (150 000 kanun yayımlanmıştır. 000) liradır.” şeklinde değiştirilmiştir.

8 Şubat Sümerbank Kanununda de- Kanunun 4üncü ve 5inci maddeleri değiştirilmiştir. RG ğişiklik yapan 4852 sayılı Dördüncü maddesi “Sümerbank’ın itibari sermayesi kanun yayımlanmıştır. (200 000 000) liradır” şeklinde değiştirilmiştir.

8 Şubat Elektrik İşleri Etüd İdaresi Elektrik İşleri Etüd İdaresinin Ekonomi Bakanlığına RG Ekonomi Bakanlığı'na bağ- bağlanması hakkında 4853 sayılı kanun yayımlanmış- landı. tır.

8 Şubat Yargıtay Tevhidi İçtihat İktisadi devlet teşekkülleri memur ve hizmetlilerinin RG Genel Kurulu'nun kararı vazifeyi ihmal suçlarının 3460 sayılı kanunun 43. yayımlanmıştır. maddesine dâhil olmakla beraber haklarında Memu- rin Muhakematı kanunu hükümlerinin uygulanama- yacağını 28/3/1945 gün ve E.1/K6 sayılı kararı ya- yımlanmıştır.

9 Şubat Mart ayından itibaren me- Dağıtım bütün yurt çapında gerçekleştirilecektir. U murlara yeniden kumaş da- ğıtılacağı bildirilmiştir.

9 Şubat Sümerbank fabrikalarının İktisadi Devlet Teşekkülleri Genel Kurulu Sümer- C bir yıllık faaliyeti yayım- bank'ın 54 Esas İşletmesi İle 20 Tali İşletmesinin lanmıştır. 1944 Yılında 443.000.000 Liralık mal sattığını açık- lamıştır.

9 Şubat ABD'den Türkiye'ye yapı- Türk kanunlarına göre 180.000 dolar sermaye ile C lacak satışlar için bir şirke- ABD'den Türkiye'ye yapılacak satışlar için yeni bir tin kurulması öngörülmüş- ticari ortaklık kurulmuştur. tür.

9 Şubat Yeni sanayi kanunu yeni- Savaş yıllarında gereksinme duyulmayan Milli Sana- C den görüşülüyor. yinin kısmen de olsa korunması zorunluluk olarak görüldüğünden 1927 yılında yürürlüğe giren ve 1942'de yürürlükten kaldırılan Teşviki Sanayi Kanu- nu'nun yerine yeni bir sanayi kanunu'nun son şeklini alması için İstanbul'da yapılacak tetkik ve toplantılar- la tasarıya son şekli verileceği bildirilmiştir.

10 Şubat Sıhhat Bakanlığı Teşkilatı Sıhhat Bakanlığı Kuruluş ve Memurları Kanununun C hakkında bir kanun tasarısı Değiştirilmesine dair kanun tasarısına son şekil ve- rilmiştir.

760 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

11 Şubat İller İdaresi Genel Müdür- İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğüne BCA: lüğü’ne üst düzey atama Hilmi Balcı tayin edilmiştir. 30..11.1.0/ yapılmıştır. 180.4..16.

11 Şubat Şeker ve glükozdan alınan RG istihlak vergilerinde yapı- lan indirmelerin onanması hakkında 4855 sayılı kanun yayımlanmıştır.

12 Şubat Toprak Mahsulleri Umum 1946 yılında kar yağmamasına rağmen ekim bölgele- C Müdürü'nün 1946 yılının rinden gelen bilgiler doğrultusunda Toprak Mahsulle- bolluk içerisinde geçeceği- ri Umum Müdürü, 1946 yılının bolluk içerisinde ge- ne ilişkin görüşleri. çeceğine dair öngörüde bulunulmuştur.

12 Şubat Askeri ve Mülki Tekaüt RG Kanununun ek 3255 ve 4463 sayılı kanunların yo- rumlanacak bir taraf bu- lunmadığı hakkında karar yayımlanmıştır.

12 Şubat Adli evrakın 4856 sayılı ek Bu yasa, adli evrekın posta, telgraf ve telefon idaresi RG kanun yayımlanmıştır. vasıtasıyla tebliğine dair olan 3650 sayılı kanuna ek getirmektedir.

12 Şubat Belediye Kamulaştırma ka- RG nununa bir geçici madde eklenmesine dair 4857 sa- yılı kanun yayımlanmıştır.

13 Şubat Adalet Bakanlığı maaşla- Devlet Memurları Aylıklarının Tevhit ve Tadülüne RG rında değişiklik yapılması dair olan 3656 sayılı kanuna ek 4644 sayılı kanuna hakkında 4858 sayılı kanun bağlı (1) sayılı cetvelin Adalet Bakanlığı bölümünde yayımlanmıştır. değişiklik vardır.

13 Şubat Maliye Bakanlığı’nın İsviç- Maliye Bakanlığı müşaviri İsviçreli Rudolf BCA reli müşaviri yurt gezisine Kellerhals'ın memleketimizde yaptığı gezilere ait gi- 30..18.1.2/ çıkmıştır. derlerin Maliye Bakanlığı 1946 yılı bütçesi'nden ve- 110.12..19. rilmesi.

13 Şubat Devlet Havayolları Genel RG Müdürlüğü ihtiyaçları için gelecek yıllara geçici yük- lenmelere girişilmesi hak- kında 4860 sayılı kanun yayımlnamıştır.

13 Şubat Devlet Memurları Aylıkla- RG rının Tevhit ve Tadülüne dair olan 3656 sayılı kanuna ek 4859 sayılı kanun ya- yımlanmıştır.

13 Şubat Çeşitli üst düzey atamalar Ticaret Ofisi Umum Müdürlüğü'ne müdür muavini RG yapılmıştır. Muzaffer Yeşim; Anadolu Ajansı Umum Müdürü Fa- ik Hüseyin Hozar'ın Prag Orta Elçiliği'ne atanması uygun görülmüştür.

1946 Yılı 761 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

14 Şubat Tekel Bakanı 13 Şubat'ta Tekel Bakanı'nın 13 Şubat'ta istifasını sunmasını taki- C istifa etmiştir. ben yerine vekil olarak Ticaret Bakanı tayin edilmiştir.

14 Şubat Türk-İngiliz havacılık an- Türk-İngiliz Havacılık anlaşması'nın Ankara'da imza- C laşması yapılmıştır. lanmıştır.

14 Şubat Devlet fabrikalarının satışı- Devlet fabrikalarını satın almak isteyen sanayiciler- C na ilişkin haberler den bazılarının Kayseri Kombisan ile Gemlik Sun'i İpek Fabrikasına talip olmuşlardır.

14 Şubat Bazı özel taşıt araçlarına RG plaka verilmesine ilişkin 3/3727 sayılı Bakanlar Ku- rulu kararı yayımlanmıştır.

14 Şubat Bakanlık vekil ataması ya- Gümrük ve Tekel Bakanlığından çekilmiş olan Kay- RG pılmıştır. seri milletvekili Suad Hayri Ürgüblü'nün çekilmesi- nin kabulü ile yerine Ticaret Bakanı Raif Karadeniz- 'in vekil olarak atanmıştır.

15 Şubat Türk-ABD Havacılık An- 12 Şubat'ta Türk-ABD Havacılık Anlaşması imza- C laşması imzalandı. lanmıştır.

15 Şubat 4448 sayılı yasanın ikinci Bu kanunla, steneğraflar 4598 sayılı kanun hükümle- RG maddesinin değiştirilmesi rine göre 3656 sayılı kanunla altıncı dereceye kadar hakkındaki kanun yayım- yükseltilebilir. lanmıştır.

15 Şubat Sağlık Bakanlığı kadrola- Yasa, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Kuruluş ve RG rında değişiklik yapan 4862 Memurları Kanununa bazı hükümler eklenmesine ve sayılı kanun yayımlanmış- 4258 sayılı kanuna bağlı kadro cetvellerinin değişti- tır. rilmesine dairdir.

15 Şubat Bina Vergisi kanunuun 34. RG maddesinin değiştirilmesi hakkında 4863 sayılı kanun yayımlanmıştır.

16 Şubat Sınai müesseselerde hafta Cenevre'de 25 Ekim 1921'de Uluslararası Çalışma RG tatili yapılması hakkındaki Örgütü Genel Konferansı tarafından Sınai müessese- 14 numaralı Milletlerarası lerde hafta tatili yapılması hakkında kabul olunan 14 sözleşmeye katılmaya dair sayılı Milletlerarası sözleşme onanmış ve sözleşmeye 4865 sayılı kanun yayım- katılmak için Hükümete yetki verilmiştir. lanmıştır.

16 Şubat Mesleki hastalıkların taz- Cenevre'de 4 Haziran 1934'de Uluslararası Çalışma RG mini hakkındaki 42 numa- Örgütü Genel Konferansı tarafından mesleki hastalık- ralı Milletlerarası Sözleş- ların tazmini hakkında kabul olunan 42 sayılı Millet- meye katılmaya dair 4864 lerarası sözleşme onanmış ve sözleşmeye katılmak sayılı kanun yayımlanmış- için Hükümete yetki verilmiştir. tır.

16 Şubat Ücretli iş bulma bürolarının Cenevre'de 8 Haziran 1933'de Uluslararası Çalışma RG kapatılması hakkındaki 34 Örgütü Genel Konferansı tarafından ücretli iş bürola- numaralı Millletlerarası rının kapatılması hakkında kabul olunan 34 sayılı Sözleşmeğe katılmaya dair Milletlerarası sözleşme onanmış ve sözleşmeye ka- 4866 sayılı kanun yayım- tılmak için Hükümete yetki verilmiştir. Buna göre lanmıştır. kazanç amacıyla çalışan iş büroları üç yıl içinde ka- patılacaktır; yeni büro açılmayacaktır.

762 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

18 Şubat Türk Dışişleri Bakanı Pa- Dışişleri Bakanı'nın Paris'te Fransız Başbakanı ile gö- C ris'i ziyaret etmiştir. rüşmüştür.

18 Şubat Avukatlık kanununun 18nci RG maddesinin yorumlanması- na yer olmadığı hakkında 1490 sayılı TBMM kararı yayımlanmıştır.

19 Şubat Türk-ABD ticaretine ilişkin ABD'den Türkiye'ye yapılacak satışlar için kurulan C bir karar. şirketin adı "Türk-Ortaşark Kumpanyası" ismini ta- şıması yönünde karar alınmıştır.

19 Şubat Ticaret Bakanlığı izahnamesi Ticaretin tanzimine ve ihtikârla mücadeleye dair RG yayımlanmıştır. K/510 sayılı kararın tatbikatına ait izahnamenin deği- şen şekli yayımlanmıştır.

20 Şubat İzmir'de vali tarafından ka- Siyaset dışı olduğu halde siyasi yazılar yazdığı ve C patılan ve hakkında kamu gerçeğe aykırı beyanname vermek suretiyle matbuat davası açılan "Yeni Eko- kanununa muhalif hareket ettiği iddiasıyla İzmir vali- nomi ve Piyasa" gazetesi liği tarafından 3 ay önce kapatılan ve hakkında kamu beraat etmiştir. davası açılan "Yeni Ekonomi ve Piyasa" gazetesinin duruşması sonucunda, gazete sahibinin ve yayın mü- dürünün beraatına karar verilmiştir.

20 Şubat Demiryolları ve Limanlar Yasa, Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme Ge- RG personeline ilişkin 4867 sa- nel Müdürlüğü Memurları Emekli Sandığı hakkında- yılı kanun yayımlanmıştır. ki 3137 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştiril- mesine ve bu kanuna yeniden bazı maddeler eklenmesine ilişkindir.

20 Şubat Emniyet Kuruluş Kanunu- RG nun 24üncü maddesinin de- ğiştirilmesi hakkında 4868 sayılı kanun yayımlanmıştır.

20 Şubat 10 İlçe kurulması hakkında Gaziantep'e bağlı Oğuzeli; Kastamonu'na bağlı Az- RG 4869 sayılı kanun yayım- davay, Erzurum'a bağlı Örtülü; Afyon'a bağlı Şuhut; lanmıştır. Bolu'ya bağlı Seben; Malatya'ya bağlı Doğanşehir; Erzurum'a bağlı Tekman; Aydın'a bağlı Koçarlı; Kayseri'ye bağlı Sarız; Çankırı'ya bağlı Eskipazar il- çeleri kurulmuştur.

20 Şubat Gümrük ve Tekel Bakanlı- Açık bulunan Gümrük ve Tekel Bakanlığı'na Kasta- RG; C; U ğı'na atama yapılmıştır. monu milletvekili Tahsin Coşkan atanmıştır.

21 Şubat Tan Gazetesi sahipleri tu- Meclisin ve hükümetin manevi şahsiyetine hakaret C tuklanmıştır. etme suçundan dolayı ağır ceza mahkemesinde du- ruşmalar yakında başlayacaktır.

21 Şubat Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret ve Sanayi Odaları, esnaf odaları ve Ticaret C Esnaf Odaları ve Ticaret Borsaları Kanunu'nda 1943 yılından bu yana uygu- Borsaları Kanunu'nda ya- lamada görülen eksikliklerin giderilmesi ve esnaf pılmak istenen değişiklikle- derneklerine yeni bir görünüm kazandırmak amacıyla re ilişkin tasarı. bir tasarı hazırlanmıştır.

21 Şubat İnebolu ve Amasra limanla- RG rı yapımı için gelecek yılla- ra geçici yüklenmelere giri- şilmesi hakkında 4870 sayı- lı kanun yayımlanmıştır.

1946 Yılı 763 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

21 Şubat TBMM çalışmalarına 3 Ni- RG san 1946 tarihine kadar ara verilmesi hakkında karar 1491 sayılı yayımlanmıştır.

21 Şubat Çırağan Sarayının İstanbul İstanbul'da Hazineye ilişkin Çırağan Sarayı enkazı, RG Belediyesine devir ve tem- 1953 yılına kadar otel haline getirilmek şartıyla, arsa- liki hakkında 4872 sayılı sıyla birlikte İstanbul Belediyesine parasız olarak de- kanun yayımlanmıştır. vir ve temlik edilmiştir.

21 Şubat Vatandaşlıktan çıkarılma. Durmuş Çelikel'in ölüm cezasına çarptırılması hak- RG kında 1492 sayılı karar yayımlanmıştır.

21 Şubat 4871 sayılı Sıtma Savaşı Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı, 1593 sayılı RG Kanunu yayımlanmıştır. Umumi Hıfzıssaha kanunu ve Sıtma Savaşı kanunu ile sıtma hastalığı ile savaş yapar ve savaş yapılacak yerleri tespit ve ilan etmektedir.

22 Şubat İngiltere Dışişleri Bakanı- İngiltere Dışişleri Bakanı’nın Avam Kamarası'nda C nın Avam Kamarası'nda "İngiltere'nin Rusya'ya Türkiye'nin uydu devlet olma- Türkiye konusundaki gö- sını istemediği"nin belirtilmesi konusundaki görüşler. rüşleri.

22 Şubat Çalışma Bakanlığı'ndaki İngiltere Çalışma ve Milli Hizmet Bakanlığı memur- BCA: İngiliz uzmanların aylık üc- larından C.M. Leferbure'un İşçi Sigortaları Kuru- 30..18.1.2/ reti belirlenmiştir. mu'nda Teknik Müşavir olarak çalıştırılmasına izin 110.16..3. verilmesi ve verilecek aylık ücreti belirlenmiştir.

22 Şubat Belediye başkanı onanması. Afyon Belediye Başkanlığı'na Tevfik İsce'nin seçil- RG mesi hakkında Belediye Meclisi'nin verdiği karar onanmıştır.

22 Şubat İçişleri Bakanlığı bünye- Ağrı Valisi Hilmi Balcı'nın İçişleri Bakanlığı Vilayet- RG sinde atamalar yapıldı. ler İdaresi Genel Müdürlüğü'ne naklen atanması; Ba- lıkesir iline bağlı Dursunbey ilçesi kaymakamı Os- man Akçalı'nın Bakanlık emrine alınması; Kırşehir Vali vekili Mahmut Nedim Aker'in Balıkesir Vali muavinliğine, Konya ilie bağlı Cihanbeyli ilçesi kaymakamı Kamil Yıldırım'ın Kütahya iline bağlı Emet ilçesi kaymakamlığına; Birinci Genel Müfettiş- lik Evrak Müdürü Muhtar Körükçü'nün Diyarbakır iline bağlı Ergani ilçesi kaymakamlığına naklen atanmışlardır. Ayrıca çok sayıda Emniyet müdürü ataması da gerçekleşmiştir.

23 Şubat Gümüşhane, Sivas, Trab- Tokat iline bağlı Reşadiye ilçesi Kaymakamı Tevfik RG zon, Balıkesir, Kocaeli, İs- Akkutay'ın Gümüşhane iline bağlı Kelkit ilçesi kay- tanbul’da kaymakam ata- makamlığı'na; Zonguldak iline bağlı Çaycuma ilçesi maları yapıldı. kaymakamı Hilmi Besim Tözyılmaz'ın Sivas iline bağlı Gürun ilçesi kaymakamlığına; Rize iline bağlı Çayeli ilçesi kaymakamı Vefi Pandır'ın Trabzon iline bağlı Maçka ilçesi kaymakamlığına; Urfa iline bağlı Birecik ilçesi Kaymakamı Mehmet Belek'in Balıkesir iline bağlı Edremit ilçesi kaymakamlığına, İstanbul iline bağlı Eyüp ilçesi kaymakamı Rüştü Altıok'un Kocaeli iline bağlı Karamürsel ilçesi kaymakamlığı- na, Denizli iline bağlı Sarayköy İlçesi kaymakamı Raşit Erensoy'un İstanbul iline bağlı Eyüp ilçesi kaymakamlığına atanmışlardır.

764 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

23 Şubat Belediye kurulması hak- Çoruh iline bağlı Hopa ilçesi Arhavi bucağının RG kında karar. Musazede köyü ile Hacılar ve Çarnavut köylerinin birleştirilerek Bucak merkezinde bir belediye kurul- masının uygun görüldüğüne dair Danıştay Genel Ku- rulu'nun 8/10/1945 ve 45-143/126 sayılı kararı Bele- diye kanunun 7. maddesine göre onanmıştır.

24 Şubat Halkevlerinin yıldönümü Bütün yurtta 453 halkevi ve 4066 halkodası bulun- C; U kutlanmıştır. maktadır.

25 Şubat 1946 CHP sanat ödülü so- Birinciliği Cahit Sıtkı Tarancı'nın "Otuzbeş Yaş", U nuçları açıklandı. İkinciliği Attilla İlhan'ın "Gavurdağlarından Riva- yet", üçüncülüğü ise Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın "Ça- kır'ın Destanı'ndan" şiirleri kazanmıştır.

26 Şubat 25 Şubat'ta İstanbul'da be- İstanbul'da Valinin Başkanlığında vilayet ve belediye C lediye, vilayet ve zabıtanın muavinleri ile daire ve şube müdürlerinin katılımıyla işbirliği yapmaları yönünde bir toplantı yapılarak işbirliğinin temini, belediye ve kararların alınması kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi yönünde kararlar alınmıştır.

27 Şubat Çalışma Bakanlığı'nın İngi- Çalışma bakanlığının İngiliz uzmanları, memleketin U liz uzmanları geziye çıktı- iş bölgelerinde incelemeler yapmak üzere yola çık- lar. mışlardır. Bir ay kadar sürecek olan bu gezide uzmanlara İşçi Sağlığı Genel Müdür muavini Faruk Kardam, iş müfettişi Sabiha Cenani ve Vecihi Ömer refaket etmektedirler.

28 Şubat Toprak Mahsulleri Ofisi'n- Romen M.S. Landes'in Toprak Mahsulleri Ofisi'nde BCA: de Romen uzman istihda- çalıştırılması. 30..18.1.2/ mı. 30..18.1.2

28 Şubat Bulgaristan'da kalan Türki- Ruslar Almanya'dan gelen ve gerçekte Türkiye'ye ait C ye'ye ait mallar konusu. olan bu malların bedellerinin ödenmediğini öne süre- rek ganimet olarak kabul ettiklerine ilişkin Rus Dışiş- leri Bakan bir demeç vermiştir.

1 Mart Çatalağzı Santralinin inşaa- Çatalağzı Santralinin inşaatı yapımını üzerine alan C tı başladı. İngiliz Şirketinin faaliyetlerine başlamıştır.

1 Mart 28 Şubat'ta Sanayi Birliği İstanbul bölge sanayi birliği umumi heyetinin toplan- C umumi heyetinin toplantısı tısında gerginlikler yaşanmıştır. yapılmıştır.

1 Mart Mesken sıkıntısını önlemek Bu konuda çalışmaların yapıldığı bildirilmektedir. BCA: üzere, tahta evler inşaasına 30..1.0.0/ müsait bir kanun çıkarılma- 80.503..7. sı isteği ve kereste ihtiyacı- nın da Devlet Orman İşlet- meleri'nden karşılanması.

1 Mart Gaziantep, Zonguldak’da İstanbul iline bağlı Beyoğlu ilçesi Kaymakamı Sabri RG Vali yardımcılıklarına ve Sözer'in Gaziantep Vali yardımcılığına; Hatay iline Denizli, Yozgat, Konya, Ha- bağlı İskenderun ilçesi kaymakamı Vedat Özdeş'in tay’da kaymakam atamaları Zonguldak Vali Yardımcılığına; İçişleri Bakanlığı yapıldı. Vilayetler İdaresi Genel Müdürlüğü Üçüncü Şube Müdürü Asım Büyüklü'nün Denizli iline bağlı Çal il- çesi kaymakamlığına; Antalya iline bağlı Elmalı ilçe- si kaymakamı Ferit Güryücel'in İçişleri Bakanlığı Vi-

1946 Yılı 765 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

layetler idaresi Genel Müdürlüğü üçüncü şube mü- dürlüğüne; Konya iline bağlı Karaman ilçesi kayma- kamı Hakkı Baran'ın Yozgat iline bağlı Çekerek ilçe- si kaymakamlığına, Çorum iline bağı Osmancık ilçesi kaymakamı Nazım Arda'nın Konya iline bağlı Kara- man ilçesi kaymakamlığı'na İstanbul iline bağlı Ka- dıköy ilçesi kaymakamı Nurettin Aynuksa'nın Hatay iline bağlı İskenderun İlçesi kaymakamlığına naklen atamaları gerçekleşmiştir.

1 Mart Emniyet Müdürlüğü bün- Çok sayıda atama yapılmıştır. RG yesinde çeşitli atamalar ya- pılmıştır.

2 Mart Türk-Irak Görüşmelerinin Türk-Irak Ticari İlişkilerinin geliştirilmesine yönelik C; U Başlaması görüşmelerin başlaması

3 Mart Amerika 10 milyon dolarlık ABD ile 10 milyon dolarlık kredi anlaşması imza- U kredi açtı. lanmıştır. Bu kredi Amerikan ordusunun hariçte bulunan ve satışa çıkarılan malzeme, teçhizat ve vasıta- larından Türk hükümeti tarafından mübayaalarda bu- lunulmasına tahsis olunacak ve müsavi taksitlerle 10 yılda ödenecektir.

3 Mart Buğday fiyatlarının yük- Marmara bölgesinde buğday fiyatları 42 kuruşa çık- C selmesi. mıştır.

4 Mart Türkiye'nin Balkanlarda Rusların ganimet olarak aldığı malların değeri 6 Mil- C kalan ticaret eşyası. yon lira tutmuştur.

5 Mart Tütünlerin ekiciler elinde RG işleme usulleri hakkındaki Tüzüğün 2inci maddesinin C fıkrasının değitirilmesi hakkında 3/3811 sayılı tü- zük yayımlanmıştır.

5 Mart Bilecik ilinin Söğüt ilçesine RG bağlı Küre köyünde bulunan ve imtiyazı Bekir Vehbi Ergene üzerinde olan linyit madeninin, bütün haklar, menfaatler, borçları ve ta- ahhütleriyle birlikte Yüksek Mühendisi Hadi Yener'e devredilmesi hakkında 3/ 3810 sayılı Bakanlar Kuru- lu kararı yayımlanmıştır.

5 Mart İller Bankası ve Devlet Çekilmiş olan Yüksek Mühendis Ziya Kocainan'dan RG Demiryollarında üst düzey açık kalan İller Bankası İdare Meclisi üyeliğine Dev- atamalar yapılmıştır. let Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdür- lüğü Teftiş Kurulu Başkanlığından emekli yüksek mühendis Nuri Esmen'in tayini hakkında 3/3784 sayı- lı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

6 Mart Ticaret Odaları Toplantısı 5 Ticaret odaları, borsaları ve esnaf odaları delegeleri C; U Mart'ta Ankara'da başladı. Başbakan tarafından kabul edildikten sonra toplantıya geçilmiştir.

766 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

6 Mart Tan Gazetesi sahiplerinin Tan Gazetesi’nin sahiplerinin Mahkemesine ilişkin C Mahkemesi başladı. davaya İstanbul İkinci Ağır Ceza Mahkemesi'nce başlanmıştır

6 Mart Doğu illerinin kalkındırıl- Doğu illerinde ticari, sınaî, zirai ve kültürel bir kal- C masına ilişkin girişimcile- kınmanın sağlanması için yeni bazı kanun tasarıları rin faaliyetleri. üzerinde çalışıldığı ve bu konuda kolaylıkların sağ- landığına ilişkin önerilerin bulunduğu bildirilmiştir.

6 Mart İİBK Genel Müdürü ve İİBK Genel Müdürüne altı yüz ve Genel Müdür yar- RG yardımcılarının maaşına iliş- dımcılarına beşer yüz lira aylık tayini hakkında kin karar yayımlanmıştır. 3/3813 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

6 Mart 831 sayılı Sular Kanununa RG ait Tüzüğün 8 nci maddesinin değiştirilmesi hakkında tüzük yayımlanmıştır.

7 Mart Anıtkabir inşaatına bir ay Atatürk için yapılmakta olan Anıtkabir inşaatının C sonra başlanıyor. ikinci kısmına bir ay sonra başlanacağı bildirildi.

7 Mart Adalet Bakanlığı'da üst dü- Açık olan Tapu Kadastro Umum Müdürlüğü'ne Ma- RG zey atama yapıldı. liye Bakanlığı Vasıtasız Vergiler Umum Müdürü Mümtaz Tarhan atanmıştır.

7 Mart İstanbul, Eskişehir, Edirne, Çanakkale iline bağlı İmroz ilçesi kaymakamı Arif RG Balıkesir, Hatay, Çanakka- Dayanç'ın İstanbul iline bağlı Kartal ilçesi kayma- le, Kırklareli’de kaymakam kamlığına, İstanbul iline bağlı Kartal ilçesi kayma- atamaları yapıldı. kamı Ahmet Akbil'in İstanbul iline bağlı Kadıköy il- çesi kaymakamlığına, Malatya iline bağlı Darende il- çesi kaymakamı Hakkı Güngör'ün Eskişehir iline bağlı Sivrihisar ilçesi kaymakamlığına, Tokat iline bağlı Niksar ilçesi kaymakamı Süleyman Onur'un Manisa iline bağlı Salihli ilçesi kaymakamlığına, Manisa ili Salihli ilçesi kaymakamı Sadri Artuç'un Edirne iline bağlı Lalapaşa ilçesi kaymakamlığına; Kastamonu iline bağlı Araç ilçesi kaymakamı Ragıp Savaş'ın Balıkesir iline bağlı Dursunbey ilçesi kay- makamlığına, Manisa iline Alaşehir ilçesi kaymaka- mı Fazıl Kaftanoğlu'nun Hatay iline bağlı Altınözü ilçesi kaymkamlığına, Bolu iline bağlı Mudurnu ilçe- si kaymakamı Cevat Çapanoğlu'nun Çanakkale iline bağlı İmroz ilçesi kaymakamlığına, Yozgat iline bağlı Çekerek ilçesi kaymakamlığından müstafil Fevzi Hamurculu'nun Kırklareli iline bağlı Lüleburgaz ilçe- si kaymakamlığına naklen ve yeniden atanmışlardır.

7 Mart Dışişleri Bakanlığı’nda üst Milano Başkonsolosluğunu tedvire merkezden Mas- RG düzey atalar yapıldı. lahatgüzar Basri Reşit Danışmant, mezkûr Başkonso- losluk Kançilarlığına merkezden Celadet Kıyasi, Kıb- rıs Konsolosluğu Kançilarlığına merkezden Nafiz Haşmet Terkem, Prag elçiliği başkâtipliğine Mosko- va büyükelçiliğinde Orta Elçilik Başkâtibi Rıfat Ayanlar ve Sofya Elçiliği Başkâtipliğine merkezden Şimasi Oyman atanmışlardır.

7 Mart Sağlık ve Sosyal Yardım Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Sıtma Savaşı Ge- RG Bakanlığı'nda üst düzey nel Müdürlüğü'ne Adana Sıtma Enstitüsü müdürü Dr. atama yapılmıştır. Seyfettin Okan atanmıştır.

1946 Yılı 767 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

8 Mart Türkiye'deki son Alman el- "Harbin çıkmamasına çalıştığını ve sulh için teşeb- C çisi Franz Von Papen Nazi büsler yaptığını" iddia etmiştir. harp suçlularını yargılayan mahkeme önünde savun- masını yapmıştır.

9 Mart Halk Partisi Genel Kurulta- CHP Genel Kurultay'ının 15 Nisan'da toplanmaya C yı hazırlıkları yapılmaya çağrılması kesinleşmiştir. devam ediliyor.

10 Mart CHP'de istifa. Eskişehir milletvekili Emin Sazak da Demokrat Par- C tisine iltihak ediyor

11 Mart İdari İlimler Entitüsü ku- İdari İlimler Enstitüsü’nün kurulması için yönetmelik U rulması girişimleri başla- çalışmaları başlatılmıştır. Burası özel bir müessese mıştır. olacak, isteyen yüksek okul mezunları bu enstitüde idari ilimleri öğrenerek bir ihtisas tahsili yapmış ola- caklardır.

12 Mart İşçi Sigortaları Kurumunun İş ve İşçi Bulma Kurumu’nun faaliyet programını çi- C; U Genel Kurulu dün ilk top- zecek Danışma Heyeti de ilk toplantısını yaparak ça- lantısını yapmış ve Çalışma lışmaya başlamıştır. Bakanı Dr. Sadi Irmak top- lantıyı bir konuşma yaparak açmıştır.

13 Mart İl idaresi kanunu üzerine Yeni il idaresi kanunu projesi Danıştay tarafından in- C çalışmalar yapılmaktadır. celenmek üzere gönderildiği bildirilmiştir.

13 Mart Adalet Bakanlığı’nda ata- Çok sayıda yargıç, yargıç yardımcısı ve adelet müfet- RG malar yapıldı tişleri atanmıştır.

14 Mart Kaymakam atamaları ya- Bitlis iline bağlı Hizan ilçesi kaymakamı Halim Sait RG pıldı. Öztaş'ın Urfa iline bağlı Sürüç ilçesi kaymakamlığı- na; Seyhan iline bağlı Ceyhan ilçesi Kaymakamı Sab- ri Demir'in Kayseri iline bağlı Pınarbaşı ilçesi kay- makamlığına, Kars iline bağlı Sarıkamış ilçesi kay- makamı Mustafa Bağrıaçık'ın İstanbul iline bağlı Be- yoğlu ilçesi kaymakamlığına naklen atanmışlardır.

14 Mart İdari sınır değişiklikleri Seyhan ilinin Ceyhan ilçesine bağlı Havraniye Köyü RG yapılımıştır. (Vayvarlı, Cevherli, Tekerek mevki ve çiftlikleriyle birlikte) Seyhan Merkez ilçesinin Misis Bucağına bağlanmıştır. Tunceli ili Çemişgezek ilçesinin Germi- li bucağına bağlı Barasorsufla, Barasorulya, Diralar, Inhesor, Gökçe, Hastesi, Tırnık, Mansavut, Kürtler köyleri Erzincan ili Kemaliye ilçesinin Başvartanik bucağına bağlanmıştır. Tekirdağ ili Hayrabolu ilçesi- nin Arzulu Köyü Çorlu ilçesinin Muratlı bucağına bağlanmıştır. Erzurum ili Merkezine bağlı Çat buca- ğının merkez Yavi köyünden Oyuklu köyüne kaydı- rılmıştır. Muğla ili merkez ilçesinin BAhçeyaka köyü yatağan ilçesinin merkez bucağına bağlanmıştır. Si- vas ili merkezine bağlı Kayadibi bucağının merkezi Bedirli köyüne kaydırılmıştır. İçel ili Tarsus ilçesinin Namurun Bucağının Manaz köyünden Sarıkavak kö- yüne kaydırılmıştır. Diyarbakır ilinin Bismil ilçesine bağlı Aktepe, Has, Kittin, Sergelyan, Karalu köyleri Çınar ilçesine bağlanmıştır. Gümüşhane ili merkez

768 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

ilçesinin Yağmurdere bucağına bağlı Fillles ve Kav- latan köyleri Bayburt ilçesinin Hart bucağına bağ- lanmıştır. Erzurum ili Hınıs ilçesine bağlı Halilçavuş bucağının merkezi Toraman köyünden Halilçavuş köyüne kaydırılmıştır. Erzurum ili Hınıs ilçesinin Halilçavuş bucağına bağlı Mişko, Zilakomu, Başkent, Seferenk, Mirkinis, Nikzehir, Korçika, Kınaf köyleri Muş ilinin Varto ilçesi merkezine bağlanmıştır.

14 Mart Belediye kurulması hak- Tekirdağ ili Şarköy ilçesi Mürefte Bucak merkezinde RG kında karar yayımlanmıştır. bir belediye teşkili uygun görüldüğüne dair Danıştay Genel Kurulu'nun 28/1/1946 sayılı 66/19-14 sayılı kararı belediye kanunun 7. maddesine göre onanmış- tır.

15 Mart Hatay-Tel Açana kazısında Hatay-Tel Açana kazısında, İngiliz Arkeolog ve BCA: İngiliz arkeolog ve Sü- Sümeroglarından C. Leonard Woolley idaresinde ye- 30..18.1.2/ merologu’nun çalıştırılma- niden başlamasına izin verilmiştir. 110.20..13. sı.

15 Mart Merkezi Malatya'da bulu- RG nan "Okumuşu Çoğaltma ve Okuyanı Koruma" der- neğinin genel menfaatlere yarar derneklerden sayıl- ması hakkında 3/3827 sayı- lı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

15 Mart İdari bağlılık değişikliği Hacıvelibey palangasının mahalle halinde Ağğı kö- RG yapıldı. yüne bağlanması ve Bozyer Mahallesinin bağımsız köy olduğu hakkında İçişleri Bakanlığı Tamimi ya- yımlanmıştır.

16 Mart Belediyelerin ucuz evler İçişleri Bakanlığı tarafından "Belediyelere yapılacak C yapacağı bildirilmiştir. ucuz evler kanunu" adıyla bir kanun tasarısı hazır- lanmıştır. Yapılacak evlerden sabit gelirli, ücretli veya aylıkla çalışan evsizler, sağlık şartları bulunmayan izbe ve küçük evlerde oturanlar, yangın afetine uğra- yanlar yarıcı veya ziraat işçisi olanlar ve küçük esnaf- lar yaralanacaklardır.

16 Mart Açık olan Halk Bankası Açık olan Halk Bankası Müdürlüğüne T.C. Merkez RG Müdürlüğü'ne atama ya- Bankası Yönetim Kurulu üyelerinden Nusret Namık pılmıştır. Uzgören'in 600 lira aylıkla tayini hakkında 3/3866 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

17 Mart John Sutherland radyoda İngiliz Kültür Heyeti'nin Ekonomi Müşaviri John U İngiltere'ye hitaben "Türk Sutherland İş ve İşçi konferansının önemini vurgula- işçisinin korunması" başlık- mıştır. Çalışma yaşamının politikalarına ve örgüt- lı bir konuşma yapmıştır. lenmesine değinen Sutherland sosyal refah yolunda Türkiye'ye başarılar dilemiştir.

19 Mart Köy kurulmasına ilişkin Konya Merkez ilçesi Tömek bucağının Pınarbaşı kö- RG genelge yayımlanmıştır. yüne bağlı Sarıcılar Yaylasının bağımsız köy haline getirilmesi ve İçel ili Gülnar ilçesine bağlı Halifeler köyü Medreselik mahallesiyle birleştirilerek Taşoluk mevkiinde Taşoluk adiyle yeniden bir köy kurulması 6/3/1946 gününde onanmıştır.

1946 Yılı 769 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

20 Mart İngiliz Kültür Heyeti İstan- Türk Maarif Cemiyeti Yenişehir Lisesi'nde Ocak U bul Direktörlüğüne L.R. 1940'dan Aralık 1941'e kadar İngilizce öğretmenliği Phillips tayin edilmiştir. yapan L. R. Phillips Türkiye'ye dönmüş A.R.Thompson'dan boşalan direktörlüğe getirilmiştir. Phillips Türkçe bilmektedir.

20 Mart CHP Büyük Kurultayın CHP genel merkezinde bir komisyon tüzükte yapıl- C olağanüstü toplantısından ması gereken değişiklikler üzerine çalışmıştır. Bu ça- vazgeçildiği yönünde ha- lışmalar o günün şartları nedeniyle Partinin Büyük berler. Kurultayı’nın olağanüstü toplantısından vazgeçildiği yönünde haberler çıkmıştır.

21 Mart Kara, Deniz ve Hava kuv- 150 İngiliz uzmanın Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri BCA: vetlerinde İngiliz yabancı Birlik ve Kurumları ile radar teşkilatlarında çalıştı- 30..18.1.2/ uzmanların istihdamı. rılması. 110.21..7.

21 Mart Yeni memur evlerinin inşa- Birinci, Üçüncü ve Dördüncü Genel Müfettişlikler U atına geçiliyor. sınırları içinde uygulanmak üzere Bayındırlık Bakan- lığı tarafından memur evleri inşaatı için geniş bir plan hazırlanmıştır. Plan kapsamındaki işlere bu yıl içinde başlayacak ve 1949 yılına kadar gerçekleştirilecektir.

21 Mart Çalışma Bakanlığı'nda ça- Çalışma Bakanlığı'nda Müşavir olarak çalıştırılan BCA lıştırılan iki uzmanın ücret- Stevens ile İşçi Sigortaları Kurumu'nda Teknik Mü- 30..18.1.2/ leri belirlenmiştir. şavir olarak çalıştırılan C.M. Leferbure'e ücretleri dı- 110.21..19. şında döviz miktarının belirlenmesi.

23 Mart Milli Kalkınma Partisinde Milli Kalkınma Partisi lideri Nuri Demirağ Vilayete C; U tard ve ihraçlar olmuştur. istida ile müracaat ederek Parti haysiyet divanı üyele- rinden Cevad Rıfat ve Mehmed Demiri partiden tard ve ihraç ettiğini bildirmiştir.

23 Mart Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlık bünyesinde yurt çapında pek çok atama ya- RG Bakanlığı tayinleri yapıl- pılmıştır. mıştır.

24 Mart Türkiye UNRRA teşkilatı- Türkiye'nin UNRRA'ya kabulünü Fransa teklif etmiş, C; U na resmen üye olmuştur. hiçbir ülke itiraz etmemiştir.

24 Mart Mahrumiyet kanun tasarısı Doğu illerinde vazife gören memurlara geniş faydalar C üzeriden çalışmalar tamam- sağlayacak olan kanun tasarısı üzerine çalışmalar lanmıştır. bitmiştir. Tasarıya göre mahrumiyet bölgelerindeki memurlarla aile ve çocuklarını hep birlikte gözetmek- te ve hayat seviyesini yükseltici tedbirleri içermekte- dir. Tasarıda maaşları harcırahları arttıran, sağlık du- rumlarını emniyet altına alan ve çocukların tahsillerini ilgilendiren hükümler bulunmaktadır.

24 Mart İstanbul da verem savaşı Verem Savaş Derneğinin Kongresinde şehrin 20 dis- C konusunda çalışmalar ya- pansere ihtiyacı olduğu bildirildi. pılmaktadır.

24 Mart "Tan" cıların davasında ka- Tan Gazesinde çıkan üç yazıdan dolayı açılan C; U rar verilmiştir. TBMMsini ve hükümetin manevi şahsiyetini tahkir ve teyzif davasında İstanbul İkinci Ağır ceza mahkemesinde karar bildirilmiştir. Buna göre, Zekeriya Ser- tel ile Sabiha Zekeriya birer sene, Sami Baykut 10 ay, Halil Lütfi 9 ay ceza almışlardır.

770 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

25 Mart PTT’de Macar uzman is- Macaristanlı Paul Braun De Belatini'nin PTT İşletme BCA: tihdamı. Genel Müdürlüğü'nde uzman olarak çalıştırılmasına 30..18.1.2/ izin verilmesi. 110.22..10.

25 Mart Ruslar İranı boşaltıyorlar. Moskova tahliyenin 5-6 haftaya kadar tamamlanaca- C ğını bildirdi.

25 Mart Çalışma Bakanı Sadi Irmak Bakan, Isparta, Burdur, Antalya illerinde çalışma C İstanbul'a geldi. şartlarını araştırdıktan sonra bir iki gün için İstanbul'a gelmiştir. Burada yeni kurulmuş olan Bölge Çalışma Müdürlüğü, İş ve İşçi Bulma Kurumu Müdürlüğü ile ilgilenmiştir. Yapılan araştırma için Üniversite profe- sörleri, İngiliz uzmanların çalışmalarından ve Kurum personelinden yardım alınmıştır.

25 Mart İş ve İşçi Bulma Kurumu Açık bulunan İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdür RG Genel Müdür yardımcısı yardımcılıığına 500 lira aylık ücretle Siyasal Bilgiler ataması yapılmıştır. Okulu doçentlerinden Fehmi Yavuz'un tayini yapıl- mıştır.

26 Mart Ulaştırma Bakanlığı'ndan Gemi alımına ilişkin Vatan gazetesinin iddialarına U bir açıklama yayımlanmıştır. ilişkin açıklamar yapılmıştır.

26 Mart Bucak bağlanmaları ger- Çankırı ili Ilgaz ilçesi Merkez Bucağına bağlı RG çekleşmiştir. Kisecik, Dinekli, Şıhlar köyleri Çankırı ili Merkez il- çesine; Dumlupınar köyü Kurşunlu ilçesi Merkez bu- cağına, Kurşunlu ilçesinin Atkaracalar bucağına bağlı Hacılar, Yalaközü, Saçak Yalakçukuren köyleri Çer- keş ilçesi Merkez bucağına ve Çerkeş Merkez Buca- ğına bağlı Çayırcık köyü Kurşunlu İlçesi Merkez bu- cağına Bağlanmıştır. Balıkesir ili Sındırgı ilçesinin Düvertepe bucağına bağlı Bardakçı köyü Manisa ili Demirci ilçesinin Merkez bucağına bağlanmıştır. Zonguldak ili Çaycuma ilçesinin Hisarönüü bucağına bağlı Türkali köyü Zonguldak ili Merkez ilçesinin Kilimli bucağına bağlanmıştır. Seyhan ili Osmaniye ilçesinin Toprakkale bucağına bağlı Gökdere köyü Hatay ili Dörtyol ilçesinin Erzin bucağına ve Hatay ili Dörtyol ilçesine bağlı Küllü Köyü de Osmaniye ilçesi merkez bucağına bağlanmıştır. Konya ili Ha- dım ilçesinin merkez bucağına bağlı Gederet köyü Bozkır ilçesinin Üçpınar Bucağına bağlanmıştır. Bi- lecik ili Merkez ilçesine bağlı Günüvıran köyü Os- maneli ilçesi Merkez bucağına bağlanmıştır. Isparta ilinin Eğridir ilçesine bağlı Güneyce köyü Isparta merkezine bağlanmıştır. Isparta ili Eğridir ilçesine bağlı Sığırlık köyü Sütçüler ilçesine bağlanmıştır.

27 Mart Çalışma Bakanlığı’nın yap- Sadi Irmak'ın demeci: "…Kısaca şunu söylemek iste- C; U tığı ve yapacağı işler konu- rim ki, Büyük Millet Meclisinin çalışanlar üzerindeki sunda Sadi Irmak basın devlet himayesini gittikçe daha tesirli yapmak husu- toplantısı yapmıştır. sundaki iradesini uygulamak vazifelerimizin başında gelmektedir."

28 Mart Şarapçılık Kongresi dün Gümrük ve Tekel Bakanı Tahsin Çoşkan'ın bir söyle- U toplandı. viyle açılmıştır.

29 Mart Hikmet Bayur Demokrat C; U Partiye katılmıştır.

1946 Yılı 771 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

29 Mart 3/3900 sayılı Bakanlar Ku- Patrik Bünyamin'in ölümü dolayısıyla yerine Orto- RG rulu kararı yayımlanmıştır. doks Rum Patrikliğine seçilen Maksimos Vapurcuoğlu'nun mabet dışında ruhani elbise giyme- sine izin verilmesi; İçişleri Bakanlığı 9/3/1946 tarihli ve 42224-1-2/13767 sayılı teklifi üzerien, 2596 sayılı kanunun birinci ve bu kanunun uygulanmasına ait tü- züğün 4üncü maddelerine göre, Bakanlar Kurulunca 15/3/1946 tarihinde kararlaştırılmıştır.

29 Mart İdari bağlılık değişiklikleri Konya ili Ereğli ilçesi Ayrancı bucağının Ulusaray RG yapılımıştır. köyüne bağlı (Ulu) mahallesinin Bucak Merkezi olan Ayrancı köyüne mahalle halinde bağlanması; Kars ili Iğdır ilçesinin Taşburun bucağına bağlı (Kobi) mahallesinin bağımsız köy haline getirilmesi; Rize Mer- kez ilçesine bağlı Sepetçiler köyü adının Üzümlü olarak değişitirilmesi; Konya ili Cihanbeyli ilçesi Zıvarık bucağının Zengicek köyüne bağlı Menek Yaylasının bağımsız köy haline getirilmesi; Kasta- monu ili Araç ilçesinin Sıragömü köyüne bağlı Şa- banlar Mahallesinin Mirzek köyüne bağlanması; İz- mir ili Bergama ilçesinin Zeytindağ bucağına bağlı (Erkeşli) köyü halkının burayı terkederek Hacıömerler köyüne yerleşmiş olduğundan tüzelkişi- liğinin köyler arasından çıkarılması 2/3/1946 tarihinde onanmıştır.

29 Mart Köy bağlıları ve bucak ad- Hatay merkez ilçesine bağlı Alaattin köyü mahallele- RG ları değiştirilmiştir. rinin ikiye ayrılarak merkezi Alaattin olmak üzere Alaattin, Hüseyinli, Sultanlı mahallelerinden müte- şekkil (Alaattin) merkezi Damalha olmak üzere Damalha, Telesman, Turfa mahallelerinden müteşek- kil Yeşilova adlarında iki muhtarlığa ayrılması; Ko- caeli ili Adapazarı ilçesinin Alancuma ve Emirler köylerinin birleştirilerek Alanköy adiyle bağımsız köy haline getirilmesi; Muğla ili Denizova bucağının adının Yerkeşik olarak değiştirilmesi; Amasya, Gü- müşhacıköy ilçesinin Gümüş bucağına bağlı Çürükler ve Çayan mezralarının birleştirilerek Yeniköy adiyle bağımsı köy haline getirilmesi; Muğla ili Köyceğiz ilçesi Merkez bucağına bağlı Kıpti köyünün tüzelkişi- liği kaldırılarak Köyceğiz muhtarlığına bağlanması; Bolu Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Hacıahmetler köyünün Tabaklar Mahallesinin Türkbeşli köyüne bağlanması; Kütahya ili Tavşanlı Merkez bucağının Dümrekhüseyin köyüne bağlı Ma- den mahallesi adının Madanlar olarak değiştirilmesi; Konya ili Akşehir ilçesi Tuzlukçu bucağının Ortatipi köyüne bağlı Tipi ve Göçmen mahallelerinin bu köy- den ayrılarak Tipi adiyle bağımsız bir köy haline ge- tirilmeleri; Tokat ili Niksar ilçesinin Çayköyü'ne bağ- lı Terzioğlu mahallesinin bağımsız köy olması 13/3/1946 tarihinde onanmıştır.

29 Mart İdari bağlılık ve isim deği- Ankara ili Bitik bucağına bağlı İğrendi köyü adının şiklikleri yapılmıştır. (İmrendi) olarak değiştirilmesi; Çanakkale ili Ayva- cık ilçesinin Şebadan köyüne bağlı (Bahçedere) ve Çakalini obalarının Bahçedere adiyle tamamen ba- ğımsız köy haline getirilerek Küçükkuyu bucağına bağlanması; Bolu ili Düzce ilçesi Yığılca bucağının

772 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

Akçaören köyüne bağlı Tonrul, Asar, Çamlı, Kocaoğlu mahallelerinin bu köyden ayrılarak Asar adiyle anılmak üzere bağımsız bir köye kurulması; Kütahya ili Gediz ilçesi dahlindeki iki güneyden birinin Emet'ten geçenin Yenigüney diğerinin Eskigüney olarak adlandırılması; Denizli ili Acıpayam Merkez bucağının Gümüş köyüne bağlı Bostanköy mahallesinin Bedirbey'e bağlanması; Bolu Merkez ilçesi Çar- şamba bucağına bağlı Çavuşlar ve Demirciler köylerinn birleştirilerek Kozyaka adiyle bağımsız bir köy halinde idaresi; Kayseri ili Bünyan ilçesinin Ak- kışla Bucağına bağlı Hacıyusuf köyünün bir mahallesi olan Kırıklı'nın bağımsız köy haline getiirilmesi; Samsun ili Taflan bucağının Dereköyü'ne bağlı Engiz mahallesinin (Engiz) adiyle bağımsız köy haline getirilmesi; Konya ili Cihanbeyli ilçesinin Zıvarık buca- ğına bağlı Zengicek köyünün Akçaşar yaylasının Zıvarık bucağına bağlı ve Akçaşar adiyle bağımsız bir köy haline getirilmesi; Kastamonu ili Araç ilçesi- ne bağlşı Uğru köyü adının Uğur olarak değiştirilme- si; Kastamonu ili Kargı İlçesine bağlı İki Yağcılar köylerinden Kargı'nın batısındaki Yağcılar köyü adı- nın Akkise olarak değiştirilmesi; Muğla ili Milas il- çesi Ören bucağının Kızılca köyüne bağlı Hüsemler, Alacabelen, Bakırlı, Hanay mahallelerinin bu köyden ayrılarak Hüsemler adıyla bağımsız köy olmaları 6/3/1946 tarihinde onanmıştır.

29 Mart Türk vatandaşlığına alınma. 3/3914 sayılı Mısır uyruğundan 1921 Kahire doğum- RG lu Aziz kızı Ayşe Hasan'ın Türk vatandaşlığına alın- ması hakkında Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmış- tır.

30 Mart Türkiye-Irak antlaşması İki ülke arasındaki kültür, ekonomi, güvenlik ve asa- C; U imzalanıyor. yiş meseleleri ele alınmaktadır. Türkiye adına Hasan Saka ve Feridun Erkin, Irak adına Nuri Said Pala ve Hafız Abdullah imza attılar.

30 Mart Sosyal demokrat partisi Nizamnamesi hilafına milletlerarası munasebetlere C kapatıldı. grmesinden ve başta Bulgar sosyal demokratları ol- duğu halde yabancı memleket teşekkülleriyle temas ettiği anlaşılan Cemil Alpay tarafından teşkil edilmiş olan Sosyal Demokrat Partisi ancak yirmi günlük ömürden sonra feshedilmiştir. Kökü dışarıda olan ku- rumların faaliyetine izin verilmemesi nedeniyle ruh- satnamesi geri alınmış, evraklarına el konulmuştur.

30 Mart İdari sınır değişiklikleri Balıkesir ili Gönen ilçesinin Sarıköy bucağına bağlı RG yapılmıştır. Mısakça köyü Bandırma ilçesinin Edincik bucağına; Ankara ili Çubuk ilçesinin Sirkeli bucağına bağlı Ülümbüş köyü merkez ilçesinin Bağlum bucağına bağlanmıştır.

30 Mart Kaymakamlık atamaları Ankara iline bağlı Kırıkkale ilçesi Kaymakamı İzzet- RG yapıldı. tin Eraydın'ın İçişleri Bakanlığı Neşriyat Müdürlü- ğü'ne, Siirt iline bağlı Kozluk ilçesi kaymakamı Asım Sağıroğlu'nun Ankara iline bağlı Kırıkkale ilçesi Kaymakamlığı'na Seyhan iline bağlı Osmaniye ilçesi Kaymakamı Hasan İlhan Ergin'in Kars iline bağlı Sa-

1946 Yılı 773 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

rıkamış ilçesi kaymakamlığına, Bolu iline bağlı Ge- rede ilçesi kaymakamı Fahir Tezgören'in Tunceli iline bağlı Çemişgezek ilçesi kaymakamlığına, Denizli iline bağlı Buldan ilçesi kaymakamı Nurettin Hazar- 'ın Mardin iline bağlı Derik ilçesi kaymakamlığına, Ankara iline bağlı Ayaş ilçesi kaymakamı Fikret To- kat'ın Çoruh iline bağlı Yusufeli ilçesi kaymakamlı- ğına, Erzincan iline bağlı Kemaliye ilçesi kaymakamı Nuri Tanrıseven'in Tunceli iline bağlı Pülümür ilçesi kaymakamlığına, Çanakkale iline bağlı Ayvacık ilçe- si kaymakamı Ragıp Tartan'ın Urfa iline bağlı Hilvan ilçesi kaymakamlığına, Sivas iline bağlı Kangal ilçesi kaymakamı Salih Topkan'ın Çoruh iline bağlı Şavşat ilçesi kaymakamlığına, Konya iline bağlı Karapınar ilçesi kaymakamı Azmi Berker'in Mardin iline bağlı İdil ilçesi kaymakamlığına, Kayseri iline bağlı İncesu ilçesi kaymakamı Necdet Gümüşarda'nın Mardin iline bağlı Kızıltepe ilçesi kaymakamlığına, Afyon iline bağlı Bolvadin ilçesi kaymakamı Şevket Güres'in Van iline bağlı Özalp ilçesi Kaymakamlığına; Kocae- li iline bağlı Karasu ilçesi Kaymakamı Ramazan Dinç'in Van iline bağlı Çatak ilçesi kaymakamlığına, İçel iline bağlı Gülnar ilçesi kaymakamı Turgut Eğilmez'in Urfa iline bağlı Bozova ilçesi kaymakam- lığına naklen tayin edilmişlerdir.

30 Mart Mahalle ve köyler kurul- Muğla ili Fethiye ilçesinin Kemer bucağına bağlı RG muş ve idari bağlılık deği- Ceylan Köyünün ikiye ayrılarak yayla kısmında ka- şiklikleri yapılmıştır. lana (Yaylaceylan) sahilde bulunan asıl Ceylan Kö- yünün Sahilceylan olarak adlandırılması; Çoruh ili Yusuefeli ilçesine bağlı Zobar ve Armaşen köylerinin birleştirilerek Armaşen adiyle bağımsız köy haline getirilmesi; Seyhan merkez ilçesine bağlı Madama köyünün adının Mutlu olarak değiştirilmesine; Mani- sa ili Alaşehir ilçesi Sarıgöl bucağının Kızılçukur kö- yüne bağlı Çıgadamları mahallesinin Çığa adiyle ba- ğımsız bir köy haline getirilmesine; Konya ili Ereğli ilçesinin Çiller köyüne bağı Kamışlıkuyu mahallesinin aynı adla bağımsız köy olmasına; Bursa ili Ke- malpaşa ilçesi Söğüt bucağının Doğanalan köyüne bağlı Kazanpınar mahallesinin aynı adla bağımsız hale getirilmesi; Trabzon ili Sürmene ilçesinin Zikoli köyüne bağlı Küçükpetres köyünün bu köyden alına- rak Çiftesu köyüne bağlanması; Edirne Merkez ilçe- sinin İskender köyüne bağlı Köşençiftliği mahallesinin aynı adla bağımsız köy haline getirilmesi; Balıke- sir ili Savaştepe bucağına bağlı beş mahalleden müte- şekkil Muhtan köyünden Kocabıyıklar ve Kölederesi Mahallelerinin ayrılarak Kocabıyıklar adiyle bağım- sız bir köy kurulması 13/3/1946 gününde onanmıştır.

30 Mart İdari bağlılık değişiklikleri Zonguldak-Safranbolu ilçesinin Sine köyüne bağlı RG yapılımıştır. Çilekli Mahallesi Örencik köyüne bağlanması; Balıkesi Merkez ilçesinin Durak bucağına bağlı Kayailli köyünün Kayacıklar mahallesi aynı adla ba- ğımsız hale getirilmesi; Çoruh ili Yusufeli ilçesine bağlı Danalet köyünün tüzelkişiliği kaldırılarak Lüsuncur köyüne mahalle halinde bağlanması; Konya ili Seydişehir ilçesine bağlı Kirli Köyü adının Durak

774 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

olarak değiştirilmesine; Sivas-Yıldızeli ilçesi Çırçır Bucağına bağlı Karacaveran, İğdecikleri Selavat, De- şerek, Yeniyapan, Töngel ve Direkli bucağına bağlı Kümbet, Kiremitli köylerinin Yıldızeli merkez buca- ğına bağlanması ve Belcik bucağına bağlı Sultaniye, Üreğil, Üreğilçavuşlu köylerinin tüzelkişiliklerinin kaldırılıp birleştirilerek Ortaklar adiyle yeniden bir köy haline getirilmesi; Balıkesir ili Sındırgı ilçesine bağlı Medreseboğazı köyünün adının Yüreğil olarak değiştirilmesine; Balıkesir ili Manyas ilçesine bağlı Kızılköy'ün adının Kızıksa olarak değiştirilmesine, Konya ili Çumra ilçesinin Uzunca Köyüne bağlı Yı- lanlı Mahallesi Adakale adıyla bağımsız köy haline getirilmesi 15/3/1946 tarihinde onanmıştır.

31 Mart Yeni bir tasarı hazırlan- İl genel Meclisleri seçimi tek dereceli olarak yapıl- U maktadır. masını öngören yasa tasarısı İçişleri Bakanı Hilmi Uran'ın başkanlığında bir komisyon tarafından hazır- lanmaktadır.

1 Nisan Missouri zırhlısı 30 Mart'ta Merhum Washington Büyükelçisi'nin cenazesini ge- C; U 5-6 Cebelitarık'tan geçerek Ak- tirmekte olan Missouri zırhlısı 30 Mart'ta Cebelita- Nisan 1946 deniz'e girdi. rık'tan geçerek Akdeniz'e girdi. Amerikan savaş gemilerinin cuma sabahı Türkiye’de bulunacak ve Dolmabahçe önünde demirleyeceği bildirilmiştir.

1 Nisan Demokrat Parti'nin iddiala- Ege Bölgesi'ndeki bazı mahalli idari amirlerinin ve C rı. devlet memurlarının Demokrat Parti’nin faaliyetlerine engel olduğuna ilişkin Adnan Menderes bir beyanat vermiştir.

1 Nisan İdari bağlılık değişiklikleri Eskişehir ili Sivrihisar ilçesi Merkez bucağına bağlı RG yapılımıştır. Sarıköy ve Adahisar köyleri Mihalıççık ilçesi Merkez bucağına bağlanmıştır. Denizli ili Buldan ilçesi Gü- ney bucağına bağlı Güllü, Yeniköy, Kekikli, Kazak- lar, Karaahmetli, Ağabey ve Dereli köyleri Manisa ilinin Eşme ilçesi ve Manisa ili Alaşehir ilçesi Sarıgöl bucağına bağlı Kaşıkçı ve Alandız köyleri de Denizli ilinin Buldan ilçesi merkez bucaklarına bağlanmıştır. Siirt iline bağlı Baykan ilçesi Merkezi Siyanisden Havil köyü sınırı içindeki Havil Hanları mevkiinde kaldırılmış ve Baykan ilçesine bağlı Melefan, Pettihi, Harbelüs, Siccan, Reşederan, Çırri, Göla, Cezni, Kürur köyleri bağlı mahalleleriyle Kozluk ilçesine; Şirvan ilçesine bağlı Minar, Sirs, Yukarı Baytarun, Girdikan, Nireban, Varakanis, Direban, Dudan, Arbo, Gündo, Dizlak, Derzin köyleri ve bağlı mahalleleri Baykan ilçesine; Minar bucağına bağlı Tavan, Bade, Banihani mahalleleri Şirvan ilçesine bağlanmışlardır.

1 Nisan Çayırdere istasyonu kurul- İstanbul ili Silivri ilçesi çevresinde Çerkesköy- RG muştur. Sinekli tren hattı istasyonları arasında 116ncı kilo- metrede yeniden işletmeye açılan istasyona Çayırdere adı verilmiştir.

2 Nisan Adnan Menderes'in iddiala- Adnan Menderes'in İzmirli bazı idare amirlerinin C rına yanıt verilmiştir. Demokrat Parti'ye karşı Halk Partisi'nin yanlılarıymış gibi olduğu iddialarını İzmir Valisi Şefik Soyer yanıt- lamıştır.

1946 Yılı 775 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

2 Nisan Türkiye-Irak antlaşması ya- Rusya'da Yayımlanan İzvestia Gazetesi'nde yeni ya- C pılmıştır. pılan Türk-Irak anlaşmasına dayanarak yapılan yorum'da Ürdün'e Irak’ınkine benzer bir statü tanınma- sının Doğu Arap dünyasında Türkiye'nin himayesi altında güçlü bir federasyonun kurulmasına yönelik ilk adım oluşturduğu yönünde yorumlar yapılmıştır.

2 Nisan Toprak Ofisi'nin yeni kad- Toprak Mahsulleri Ofisi'nin memur kadrosu bir taraf- C rosu. tan daraltılırken, diğer taraftan 27 Bölge Teşkilatı ku- rulmuştur.

3 Nisan İzvestia'nın Yorumlarına Nuri Said Paşa, isteyenin istediği gibi yorum yapabi- C Karşı Heyet Reisi Nuri leceğini, Irak'la dostluğun sürdürülebilmesi adına bu Said Paşa'nın yanıtı gibi antlaşmaların yapılabileceğini söylemiştir

3 Nisan 3460 sayılı kanun gereğin- TC Ziraat Bankası, İstanbul Emniyet Sandığının, TC RG ce Devlet Ekonomi Kurum- Ziraat Bankası Memurları Emekli Sandığı, TC Ziraat ları Genel Kurulunun bi- Bankası Pamuk Kurumu, Yerli Ürünler Anonim Şir- lânçolarla ilgili kararları keti, Sümerbank, Etibank, Toprak Mahsulleri Ofisi, yayımlanmıştır. Devlet Tarım İşletmeleri Kurumu, Devlet Ekonomi Kurumları Memurları Emekli Sandığı, Türkiye Şeker Fabrikaları Türk Anonim Şirketi, Malatya Bez ve İp- lik Fabrikaları Türk Anonim Şirketi, Ankara Çimento Limited şirketi 1944 yılı bilânço ve kar ve zarar he- sapları onanmıştır.

4 Nisan TBMM 3 Nisan'da çalışma- Kazanç Vergisi Kanunun 3. Maddesinin 14. fıkrası- C larına başlamıştır. nın değiştirilmiş, Bina Vergisi Kanunu'na bir geçici maddenin eklenmesine ait kanun tasarısının kabul edilmiş ve Gelir Vergisi Hakkındaki Kanun Tasarısı ekonomi, ticaret, tarım, maliye ve bütçe komisyonla- rına havale edilmiştir.

4 Nisan Roma ve Paris'te basın Roma ve Paris'te basın ateşeliği kurulması, 4475 sa- RG ateşeliği kurulması. yılı Kanunun 18.nci maddesine dayanılarak 3/3943 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yayımlanmıştır

5 Nisan Çankırı ve Maraş Valilikle- Maraş Valisi Refik Noyan'ın Çankırı Valiliğine ve RG rine atama yapıldı. Çankırı Valisi Recai Türeli'nin Maraş Valiliğine ta- yinlerine ilişkin 3/3977 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmıştır.

5 Nisan Türkiye Birlemiş Milletler'e Türkiye ile birlikte beş büyük devlet ve dokuz ülke C 374 bin dolar vermiştir. BM’nin faaliyet masraflarını karşılayabilmek üzere büyük meblağlar vermiştirler

5 Nisan Missouri zırhlısı İstabul'a Büyükelçi Münir Ertegün'ün cenazesini taşıyan U gelmiştir. Missouri zırhlısı ve beraberindeki gemiler gelmiştir. Halk büyük bir merakla beklemektedir.

5 Nisan Londra Konferansı'nda söz Küçük miktarda hububat ihraç edileceği, hayvan ih- C alan Türk delegesi Türki- racatının fazlalaşacağı ve yumurta ihracatının da ya- ye'nin yapacağı yardımları kında başlayacağı bildirilmiştir. bildirmiştir.

5 Nisan Vatandaşlığa alınma. İran uyruğu Mehdi ile Melek'ten 27/9/1927 tarihinde RG İstanbul doğumlu olan ve vatandaşlığa alınmasını isteyen Türk ırkından Suğra Yalçın'ın Türk vatandaşlı- ğına alınması konusunda Bakanlar Kurulu'nun 3/3961 sayılı kararı yayımlanmıştır.

776 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

5 Nisan Dışişleri Bakanlığı'nda üst Elçiliklerden merkeze ve Merkezden Elçiliklere çok RG düzey atamalar yapıldı. sayıda atama yapılmıştır.

5 Nisan Dışişleri Bakanlığı'nda üst Buenos-Ayres elçisi Abdülahat Akşın'ın Şam Elçili- RG düzey atama yapıldı. ğine tayini konusundaki 3/3965 sayılı Bakanlar Kuru- lu kararı yayımlanmıştır.

5 Nisan Kaymakamlık atamaları Eskişehir iline bağlı Mihalıççık ilçesi kaymakamı RG yapıldı. Hamza Kişioğlu'nun Antalya iline bağlı Elmalı ilçesi kaymakamlığına, Konya iline bağlı Ereğli ilçesi kaymakamı Nafi Akınay'ın İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler genel müdürlüğü şube müdürlüğüne; Balıkesi iline bağlı Erdek ilçesi kaymakamı Muzaffer Güven- 'in Seyhan ilie bağlı Ceyhan ilçesi kaymakamlığına; Aydın iline bağlı Söke ilçesi kaymakamı Kazım Atakul'un Seyhan iline bağlı Osmaniye ilçesi kayma- kamlığına; Afyon iline bağlı Sandıklı ilçesi kayma- kamı Lütfü Karayün'ün Trabzon iline bağlı Of ilçesi kaymakamlığına, Siirt iline bağlı Sason ilçesi kayma- kamı Vefki Ertür'ün Gaziantep iline bağlı Islahiye il- çesi Kaymakamlığına naklen tayinleri gerçekleşmiştir.

6 Nisan Adalet Bakanı istifa etti. Bugün Adalet Bakanı Ali Rıza Türel Başbakanlığa C gönderdiği bir mektupla istifasını istemiştir

6 Nisan Çankırı ve Maraş Valilikle- Maraş Valisi Refik Noyan Çankırı Valiliğine ve Çan- C rine atama yapıldı. kırı Valisi Recai Türel Maraş Valiliğine tayin edil- miştirler

6 Nisan Vatandaşlığa alınmalar. Macar uyruğu Davut ile Margerit'ten 1889 yılında RG Macaristan'ın Serget kasabasında doğmuş olan 1923 tarihinde yurda gelen dönme ve haymatloz durumda İskender Atasoy (Alexandr Doyç) ile Emil ve Mar- ya'dan ve 1919 Seget doğumlu olan haymatloz Latif (Lasio) in Türk vatandaşlığına alınmaları konusundaki 3/3931 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

6 Nisan Adalet Bakanı Ali Rıza Tü- Sağlık sorunları yüzünden (devamlı yorgunluk ve U rel Bakanlıktan çekilmiştir. gözlerindeki rahatsızlık) ayrıldığı bildirilmiştir.

6 Nisan İdari bağlılık değişiklikleri 15/3/1946 tarihinden itibaren İzmir Merkez ilçesi RG yapılımıştır. Bornova Altındağ köyüne bağlı Çamdibi mahallesi Çamdibi adıyla; Muğla ili Yatağan ilçesi Alaşar kö- yüne bağlı Deştin, Suluyer, Yumaklı, Kuyubeleni mahallelerinin birleşerek Deştin adiyşe; Muğla ili Milas ilçesinin Yaşyer köyüne bağlı Damlıboğaz mahallesi Damlıboğaz adıyla; Denizli ili Buldan ilçesi Güney bucağının Ağabey köyüne bağlı Karamollalar mahallesi Karagözler adiyle, Denizli ili Acıpayan il- çesinin Güney köyüne bağlı Ören mahallesinin Ören- ler adıyla, Denizli ili Çivril ilçesi Işıklı bucağına bağ- lı 13 mahalleden ibaret Akdağ köyü; Denizli ili Cu- malar, Kaşıkçı, Gökçehimmetler, İbanlar, Kamberler, Aktaş, Külahlar, Kavakalanı ve Güzle mahallelerinin birleşerek Cumalar adıyla; Maraş ili Göksun ilçe merkezine bağlı Hacımirze, Yiricek, Çağlıyan mezraalarının Mirze, Yiricek, Çağlıyan adlarıyla; Ankara ili Bala ilçesi Karaali bucağının Mahmatlıbahçe köyüne bağlı Soğucak mahallesi Soğucak adıyla; Konya ili merkez ilçesi Tömek bu-

1946 Yılı 777 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

cağına bağlı Peçene Yaylasının Biçer adıyla değişti- rilmesi uygun görülmüştür.

6 Nisan İdari bağlılık değişiklikleri 15/3/1946 tarihinden itibaren Amasya ili Merzifon RG yapılımıştır. ilçesi Alıcık bucağına Ağviran köyü Merzifon merkez bucağına; İzmir ili Ödemiş ilçesi Kiraz bucağına bağlıŞemsiler köyü mahalle halinde Kiraz bucak merkezine, yine aynı bucağa bağlı Karabağ köyünün tüzelkişiliği kaldırılarak Gedikli köyüne; Çeşme ilçe- si Barbaros bucağına bağlı Nohutlu köyünün tüzelki- şiliğinin kaldırılarak Uzunkuyu köyüne mahalle halinde; Bolu ili merkez ilçesi Çamşazamettin köyüne bağlı Vakıfakçakavak mahallesi Hariçakçakavak kö- yüne; Denizli ili Acıpayam ilçesi Kızılhisar bucağı- nın Yassıhöyükköyü Acıpayam merkez bucağına; Konya ili Karaman ilçesi İlisıra bucağına bağlı Morcalı köyü Karaman ilçe merkezine; Muğla ili Marmaris ilçesi Bozburun bucağına bağlı Orhaniye köyü Marmaris merkez bucağına; Kastamonu ili Merkez ilçesinin Kuzyaka bucağına bağlı Karandı köyünün tüzelkişiliği kaldırılarak mahalle halinde Bahadır köyüne; Aydın ili merkez ilçesi Umurlu Bu- cağının Aşağıkayacık köyüne bağlı Orta Mahallesi bu köyden alınarak Yukarıkayacık köyüne; Ankara ili Çankaya ilçesinin Elmadağ bucağına bağlı Odabaşı köyü Cebeci bucak merkezine; Tekirdağ ili Malkara ilçesinin Müstecip bucağı adı Ballı olarak; Muğla ili merkez ilçesine bağlı Gökova bucağı Ula olarak de- ğiştirilmiştir.

6 Nisan İdari bağlılık değişiklikleri 18/3/1946 tarihinden itibaren Bolu ili Düzce ilçesi RG yapılımıştır. merkez bucağına bağlı Derdin köyü Mehdibey mahallesinin Uğur, Hacısüleymanbey köyü Kurak mahallesinin Kurak, Nalbantoğlu köyü Aşağıyahyalar ve Yukarıyahyalar mahallesinin birleşerek Yahyalar, Efteniimamlar köyü Keçiağılı Mahallesinin Keçiağılı, Ballıca köyü Kuşaçması mahallesinin Kuşaçması, Gümüşova bucağına bağlı Sırtpınar köyü Iğdır ve Karakilise mahallelerinin birleşerek Iğdır, Ören köyü kıyı mahalleşinin de Kıyı adlarıyla; Erzincan ili Ter- can ilçesinin Büyüksevkar köyüne bağlı Küçüksevkar ve Çilenger mahallelerinin ayrılarak Küçüksevkar adıyla; Siirt ili Pervari ilçesi Evrak Köyünün Osyan Mahallesi Doğan adıyla köy haline getirilmiştir.

6 Nisan İdari bağlılık değişiklikleri 18/3/1946 tarihinden itibaren Erzincan ili Merkez il- RG yapılımıştır. çesinin Cingice bucağı Hamzesi köyünün tüzelkişiliği kaldırılarak mahalle halinde Zatkiğ köyüne; Manisa ili Alaşehir ilçesi Sarıgöl bucağına bağlı Caberburhan, Caberdelimusah, Caberkamara, Deliler köyleri Alaşehir ilçesi Merkez bucağına; Bilecik ili bozöyük ilçesinin Dodurga bucağına bağlı Dereyalak ve Eren köyleri İnönü bucağına; İçel ili Merkez bu- cağının Kale köyüne bağlı Kalfabucağı mahallesi Bozön köyüne mahalle olarak bağlanmıştır.

7 Nisan Yeni Adalet Bakanı, CHP Ali Rıza Türel'den boşalan Bakanlığa getirilmiştir. U Meclis Grubu Başkanvekili Mümtaz Ökmen oldu.

778 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

7 Nisan Milli Şef, ABD'li misafirle- Washington Büyükelçisi merhum Münir Ertegün'ün C; U ri kabul etmiştir. cenazesini getiren Missouri Zırhlısı ile ülkeye gelen ABD başkanı Truman'ın şahsi temsilcisi H. Weddell ve heyeti Anıtkabiri ziyaret ettikten sonra, Genel- kurmay Başkanının verdiği Yemeğe Katılmışlardır. Ulus gazetesine göre misafirler "sevgi ile" ağırlanı- yor.

8 Nisan Devlet İktisadi Teşekkülleri Maraş Milletvekili Rasih Kaplan'ın, Devlet İktisadi BCA: Denetleme Kanunu tasarısı Teşekkülleri Denetleme Kanunu tasarısı ile Eti ve 30..1.0.0/ ile Eti ve Sümer bankaları- Sümer bankalarının işletmeye çevrilmesine dair Eko- 42.249..5. nın işletmeye çevrilmesi ta- nomi Bakanlığı'nı ilgilendiren önergesi. sarısı.

8 Nisan Bina Vergisi kanununda RG geçici bir madde eklenmesi hakkında 4873 sayılı kanun yayımlanmıştır.

8 Nisan Kazanç Vergisi kanununun RG 3. maddesinin 14. fıkrasının değiştirilmesi hakkında 4874 sayılı kanun yayımlanmış- tır.

8 Nisan Adalet Bakanı’nın ataması Konya milletvekili Ali Rıza Türel'in Adalet Bakanlı- RG yapıldı. ğı'ndan çekilmesi kabul edilmiş ve Adalet Bakanlığı’na Ankara milletvekili Mümtaz Ökmen tayin edilmiştir.

9 Nisan Ambar, antrepo ve umumi RG mağazalarla yolcu salonla- rının gümrükçülük bakı- mından bağlı olacakları şartlarla buralarda ve eşya- nın yükleme ve boşaltılma- sında gümrük denetlemesi- nin nasıl yapılacağı hak- kında 3/3953 sayılı tüzük yayımlanmıştır.

10 Nisan ABD'li misafirler 9 Nisan'da ABD'liler tahsillerini ABD'de tamamlayacak iki gen- C Türkiye'den ayrılmışlardır. ci de alıp Missouri ile ayrıldılar

10 Nisan İdari bağlılık değişiklikleri Bingöl ili Solhan ilçesine bağlı Gönük bucağına bağlı RG yapılımıştır. Oğnut, Kalacık, Ciligöl, Azizan, Kürik, Ağaköy, Haciyan, Halifan, Ağnik, Kızılağaç, Aşağısevik, Yukarısevik, Kırmuçek, Sağnis, Mezracık, Çatak köyleri Karlıova İlçesi Gönük bucağına bağlanmıştır. Bilecik ili Söğüt ilçesine bağlı Mihalgazi bucağıyla bu bucağa bağlı Gömeli, Sarıkaya, Karaoğlan, Iğdır, Kapukaya, Beyyayla, Düzköy, Beyköy köyleri Eski- şehir Merkez ilçesine bağlanmıştır. Eskişehir ili merkez ilçesi Yarımca bucağına bağlı Sakarıılıca, Bozaniç, Mayıslar, Laçin, Dağküplü köyleri Eskişe- hir Merkez ilçesi Mihalgazi bucağına bağlanmıştır. Söğüt ilçesi İnhisar bucağına bağlı Atalan köyü Eski- şehir ili Merkez ilçesine bağlı Yarımca bucağına ve yine Söğüt ilçesi Merkez bucağına bağlı Çukurhisar köyü de Eskişehir'in merkez ilçesine bağlanmıştır.

1946 Yılı 779 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

11 Nisan 3/3949 sayılı İller Bankası 4759 sayılı İller Bankası kanunu 23/6/1945 tarihinde RG Tüzüğü yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

12 Nisan Belediye başkanlığı seçimi Trabzon belediye başkanlığına Tevfik Yunusoğlu'nun RG onanmıştır. seçilmesi onanmıştır.

12 Nisan Gelir Vergisi Kanun Tasa- Gelir Vergisi Kanun Tasarısı Parti Grubunda İnce- C; U rısı hazırlanmıştır. lendikten Sonra Meclis Komisyonlarında Görüşül- meye Başlanacağı İfade Edilmiştir.

12 Nisan Anıtkabirin sancak direği. 3 Mart'ta New York'ta Düzenlenen Törenden Sonra C Türkiye'ye Eriştirilmek Üzere 16 Mart'ta Fernglen vapuru ile yola çıkarılmıştır

12 Nisan Trabzon belediye başkanı Trabzon belediye başkanlığına Tevfik Yunusoğlu'nun RG seçilmiştir. seçilmesi onanmıştır.

12 Nisan Dışişleri Bakanlığı'nda üst Basın Yayın Umum Müdür Muavini İzzettin Tuğrul RG düzey atamalar yapıldı. Nişabay'ın Roma ve Dış Yayın Dairesi müdürü Hik- met Geray'ın Paris Basın Ateşeliklerine tayinleri be- lirlenmiştir.

12 Nisan Kaymakam atamaları ya- Isparta iline bağlı Yalvaç ilçesi Kaymakamı Muhsin RG pıldı. Güloğlu'nun İstanbul iline bağlı Şile ilçesi kayma- kamlığına, Çanakkale iline bağlı Lapseki ilçesi kay- makamı Ali Rıza Ulusman'ın Çoruh İline bağlı Hopa İlçesi kaymakamlığına, Niğde ilinie bağlı Arapsun ilçesi kaymakamı Kazım Gürel'in Zonguldak iline bağlı Çaycuma ilçesi kaymakamlığına Çanakkale ilinebağlı Eceabat ilçesi kaymakamı Reşit Ertüz'ün Balıkesir iline bağlı Erdek ilçesi kaymakamlığına, Manisa iline bağlı Alaşehir ilçesi kaymakamlığına, İstanbul iline bağlı Şile ilçesi kaymakamı Adil Dün- dar'ın Manisa iline bağlı Kula ilçesi kaymakamlığına, Urfa mektupçusu Faruk Beydeşman'ın Mardin iline bağlı Gerçüş ilçesi kaymakamlığına naklen tayin edilmişlerdir.

12 Nisan İdari bağlılık değişiklikleri Çanakkale ili Biga ilçesinin Dimetoka bucağına bağlı RG yapılımıştır. Çifteçeşmeler, Dişbudak, Kınalar, Kavakalan köyleri Balıkesi ili Gönen ilçesinin Sarı Bucağına; Amasya ili Gümüşhacıköy ilçesi Merkez bucağına bağlı Derealan köyü Merzifon ilçesi Merkez bucağına; Si- vas ili Hafik ilçesinin Mamuga Bucağına bağlı Ezentere ve Ovacık köyleri Sivas ili merkez ilçesinin Ulaş bucağına bağlanmıştır.

13 Nisan İdari bağlılık değişiklikleri Hatay ili Dörtyol ilçesinin Payas bucağına bağlı RG yapılımıştır. Sarıseki ve Değirmendere köyleri İskenderun ilçesi merkez bucağına; Sivası ili Yıldızeli ilçesinin Çırçır bucağına bucağına bağlı Adıs, Kurtlapa ve Gazi köy- leri Sivas merkez ilçesinin Karaçayır bucağına, Batmantaş köyü Tokat ili Merkez ilçesine ve Belcik bucağına bağlı Uylubağı köyü de Artova ilçesinin Su- lusaray bucağına; Denizli ili Çal ilçesinin Baklan bu- cağına Kalklık, Alikurt, Zıpır ve Acıdere köyleri De- nizli ili merkez ilçesinin Honaz bucağına; Konya ili merkez ilçesi Obruk bucağının Sürüç köyüne bağlı Soyhan yaylası Cihanbeyli ilçesi Zıvarık bucağının

780 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

Oğuzeli köyüne bağlanmıştır. Samsun ili Havza ilçe- sine bağlı Karahalil bucağı merkezi, Karahalil kö- yünden Çakıralan köyüne kaldırılmıştır. Bilecik ili merkez ilçesinin Yarhisar bucağına bağlı Karahasan- lar köyü Bursa ili İnegöl ilçesi merkez bucağına, Er- zincan ili merkez ilçesinin Selepür bucağına Mantara ve Bulmuş köyleri Tercan ilçesinin Mans bucağına bağlanmıştır.

14 Nisan Halkevleri Halk Partisi'n- Halkevlerinin Milli Eğitim Bakanlığı'na devri için C den ayrılmıyor. hazırlıklar yapıldığına dair olarak Tanin gazetesinde çıkan haberin aslı olmadığı ileri sürülerek, Halkevleri'nin Halk Partisi'nden ayrılmayacağının altı çizilmiştir.

14 Nisan Yeni vergi kanunu. Gelir Vergisi Tasarısının TBMM'den geri alınmadığı C ve Tasarının halen Meclis Komisyonu'nda görüşül- düğü belirtilmiştir.

14 Nisan Tan ve Yeni Sabah gazete- Davaya 13 Nisan'da yeniden başlandı. C leri davası.

15 Nisan Sincan'da ağaç bayramı tö- Ağaç bayramı Sincan'da kutlandı. Çalışma Bakanı U renle kutlandı. Dr. Sadi Irmak "topraklarımızıdan ürün almak, bugün her zamandan fazla bir millet vazifesi ve insanlık borcudur." dedi.

15 Nisan Kumkısık köyünde yeniden Denizli Kumkısık mevkiinde yeniden bağımsız köy RG bağımsız köy kurulması kurulması hakkında tamim yayımlanmıştır. hakkında tamim yayım- lanmıştır.

15 Nisan Elmalı ve Yenice köyleri- Çankırı ili Şabanözü ilçesinin Orta bucağına bağlı RG nin ve Malatya, ili dâhilin- Elmalı ve Yenice köyleri 18/3/1946'dan itibaren Şa- de idari bağlılık değişiklik- banözü merkez bucağına bağlanmıştır. Ayrıca Malat- leri yapılmıştır. ya ilinin köylerinde idari bağlılık değişiklikleri ya- pılmıştır.

15 Nisan Büyükkemerdere köyünde İzmir ili Tire ilçe merkezine bağlı Büyükkemerdere RG idari değişiklik yapılması köyü ikiye ayrılarak Soğucaksu, Çavdar yaylası, hakkında tamim yayım- Bağarası mahallelerinin birleştirilerek Dallık adıyla lanmıştır. yeniden köy kurulması; Sarıayan, Eşekçigediği, Kapaklıyaylası mahallelerinin Cambazlı köyüne ve Işıklar, Sıçanlar mahallelerinin de Çinyeri köyüne bağlanması 20/3/1946 gününde onanmıştır.

15 Nisan İller dâhilinde yapılacak Bu kapsamda pek çok ilde köy tüzel kişiliği kaldırıla- RG idari değişiklikler hakkında rak mahalle oluşturulması ve bazı köylerin bağlan- iki genelge yayımlanmıştır. ması konusunda değişiklikler yapılmıştır.

16 Nisan Ticaretin tanzimi ve ihti- Ticaretin tanzimi ve ihtikârla mücadele konusu üze- C kârla savaş. rinde bugünün gereklerine göre yeni bir sistemin uy- gulanması için Ankara'da hazırlanmış olan yeni tasarı Ticaret Bakanlığı tarafından tetkik edilerek Bakanlar Kurulu'na verilmiştir.

16 Nisan Yeni Romanya Büyükelçisi Yeni Romen elçisi Prof. Grigore Mousil Türkiye'ye C geldi. gelmiştir.

1946 Yılı 781 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

16 Nisan Gelir Vergisi ve 510 sayılı Gelir Vergisi ve 510 Sayılı kararname Parti grup top- C kararname lantısında tartışılacaktır.

16 Nisan Ticaret filomuzun arttırıl- Ticaret filomuzun tonajının artırılması ve gemilerin C ması için incelemeler ya- yenileştirilmesi üzerinde görüşmek amacıyla bugün pılmaktadır. ulaştırma bakanlığı'nda bir toplantı yapılmıştır.

16 Nisan Kaymakamlık atamaları Konya iline bağlı Çumra ilçesi kaymakamı İbrahim RG yapıldı. Er'in Afyon iline bağlı Bolvadin ilçesi kaymakamlı- ğına, Mardin iline bağlı Cizre ilçesi kaymakamı Ni- hat Tözge'nin Erzurum iline bağlı Örtülü ilçesi kay- makamlığına, Urfa iline bağlı Harran ilçesi kayma- kamı Şevket Esen'in Bolu iline bağlı Gerede ilçesi kaymakamlığına, Balıkesir iline bağlı Dursunbey il- çesi kaymakamlığından Bakanlık emrinde Osman Akçalı'nın Malatya iline bağlı Doğanşehir ilçesi kay- makamlığına naklen ve yeniden tayin edilmişlerdir.

16 Nisan Necip Fazıl Kısakürek 3.5 Sümerbank'a hakaret etmekten Büyük Doğu mecmu- U ay hapse mahkum edildi. ası sahibi Kısakürek 3.5 ay hüküm giymiştir.

16 Nisan İdari isim değişikliği yapıl- Urfa ili Viranşehir ilçesine bağlı Resülyan bucağı, RG dı. köyü ve istasyonunun adı Ceylanpınar olarak değişti- rilmiştir.

16 Nisan İdari bağlılık değişikliği Samsun ili Vezirköprü ilçesine bağlı gayrimeskün RG yapılımıştır. bulunan Süleymaniyeköy ve Bacas mevkileri Havza ilçesine bağlanmak suretiyle bu bölgedeki Vezirköp- rü -Havza ilçeleri sınırı Istavlazçayı olarak belirtil- miştir.

16 Nisan İdari bağlılık değişiklikleri Elazığ ili Sivrice ilçesine bağlı Kırlot, Temür RG yapılımıştır. mezraası Siruşağı ve Öksüzuşağı köyleri Elazığ Mer- kez ilçesinin Hankendi bucağına bağlanmıştır. Çorum ili Mecidözü ilçesinin Cemilbey bucağına bağlı Tevfikiye köyü Alaca ilçesi merkez bucağına bağ- lanmıştır.

17 Nisan Türkiye Demir ve Çelik Polonyalı uzman Stanislav Sanetra'nın Türkiye De- BCA: Fabrikaları'nda Polonyalı, mir ve Çelik Fabrikaları'nda 30/04/1947 tarihine ka- 30..18.1.2/ İstanbul Arkeoloji müze- dar çalıştırılmasına izin verilmesi; Alman Sümerolog 110.27..6. ; BCA: sinde Alman uzman istih- Dr. F. R. Kraus'un İstanbul Arkeoloji müzesinde ça- 30..18.1.2/ damı. lıştırılması ile buna ait uzman kadrosunun tasdiki. 110.27..9.

17 Nisan ABD'den istenen 500 mil- ABD İthalat ve İhracat Bankası'ndan istenen kredi, C; U yon dolarlık kredi Türkiye'nin sınaî ve iktisadi kalkınma programı için kullanılacaktır. Ancak bu talebin dikkate alınabilmesi için Türkiye'nin kiralama ve ödünç verme kanunu ge- reğince savaş sırasında aldığı malzemeye karşılık 100 bin doları geri ödemesi gerekmektedir..Türk hüküme- tiyle temaslar yapmak üzere önemli bir ABD Maliye- cisi bir haftaya kadar Ankara'ya geleceği belirtilmiş- tir.

17 Nisan Takas sisteminde değişiklik İthalat ve İhracat Birlikleri Ticaret Bakanlığı'na bir C isteniyor. teklif götürerek, bugün ticari münasebetlerde bulunu- lan ve aramızda ticaret anlaşması bulunmayan ülkele- ri de içine alan takas muamelelerine yeni bir şekil verilmesine ilişkin bir istemde bulunulmuştur.

782 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

17 Nisan Zirai kombinalar idaresinin Buna göre memuriyet unvanları, memuriyet sayısı ve RG 22/2/1945 tarihli ve 3/2229 maaşları düzenlenmiştir. sayılı kararla onanmış olan teşkilat kadrosunun değişti- rilmesi hakkındaki K/636 sayılı kararın yürürlüğe ko- nulması konusunda 3/4002 sayılı Bakanlar Kurulu ka- rarı yayımlanmıştır.

17 Nisan Danıştayda atamalar yapıl- Danıştay'da açık olan birinci sınıf muavinlie ikinci RG dı. sınıf muavin Nezahet Yürekli'nin ve İkinci Sınıf Mu- avinlik kadrosu karşılık gösterilerek daha önceden tayin edilen üçüncü muavin Müfit Kepenek ile ikinci mülazım Abidin Ardıç'ın kendi kadrolarına nakille- riyle açılan İkinci sınıf muavinliklere üçüncü muavin Halim Tanrıkulu, Leman Akyollu, Kamran Dinç, Aydın Tuncay ve Rüştü Aral'ın tayinleri uygun gö- rülmüştür.

18 Nisan ABD'li Gazeteciler 17 Ni- Birkaç gün önce Ankara'ya gelen ABD'li gazetecile- C san'da Ankara'dan geldiler. rin bir kısmı İstanbul'a gelmişlerdir

18 Nisan Köy Enstitüleri'nin yıldönmü Köy Enstitüleri'nin kuruluşunun altıncı yıldönümü C,U kutlandı Hasanoğlan Köy Enstitüsünde Milli Şef'in de katılı- mıyla törenle kutlandı.

18 Nisan Yeni Sanayi Tesisleri Sümerbank ve Etibank uzmanlarının yeni sanayi C programı üzerindeki çalışmaları ve bu sırada yeniden kurulmasına gerek görülen bazı sanayi tesislerine ait çalışmaları oldukça ilerlemiş ve bunlara ait projelerle şartnameler hazırlanmıştır.

19 Nisan Akseki Bankası tasfiye Akseki Bankası’nın Genel Kurulu’nda Bankanın ser- C edilmiştir. mayesinin üçte birine yakın olan 162 Bin Lira zarar ettiği görülmüş ve tasfiyeden başka çare olmadığı bildirilmiştir.

19 Nisan Türkiye -ABD ticaretinde ABD'de teşkil olunan ve 340 fabrikayı temsil eden C yeni ve büyük gelişmeler. Ortaşark Anonim Şirketinin Türkiye'deki merkezinin kurulması için girişimde bulunmuştur.

20 Nisan Doğu İllerimizde 612 parça Birinci Genel Müfettişlik sınırları içinde (Diyarbakır, U memur evi yapılacaktır. Mardin, Urfa, Sirt, Bitlis, Muş, Van ve Hakkâri) 40 ilçede inşaatına 1946 yılı içinde başlanacak 286 memur evi için 5.985.167 lira harcanacaktır.

20 Nisan 4869 sayılı kanunla kurulan Bu ilçeler Oğuzeli, Azdavay, Şuhut, Örtülü, Seben, RG 10 ilçenin sınırları değişti- Doğanşehir, Tekman, Koçarlı, Sarız, Eskipazar olup rilmiştir. bunlara bağlanan bucak ve köyler belirlenmiştir.

20 Nisan 4869 sayılı kanunla kurulan Kaymakçı, Akkaya, Derepazarı, Küçükdere, RG 10 ilçede tutumlanan bucak Kozcıağız, Saruhanlı, Çoğun, Mehmendar bucağına kadroları ve onlara bağla- bağlanan köyler belirlenmiştir. nan köyler belirlenmiştir.

21 Nisan Yedek Subay okulunda 20 Yedek subay okulunda yapılan törende okulu bitiren C Nisan'da büyük bir tören genç subaylar and içip, başbakandan diplomalarını yapılmıştır. almışlardır

1946 Yılı 783 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

21 Nisan İstanbul'da liman yapımı Yeni limanın Haydarpaşada kurulmasına karar veril- C kararı alınmıştır. miştir

21 Nisan Yapılacak hava alanları ko- Amarikalı uzmanlardan oluşan bir heyet Anadolu'da C nusunda ABD'den uzman yaptıkları incelemeleri bitirerek İstanbul'a gelmişler- heyeti gelmiştir. dir.

22 Nisan Dışişleri Bakanlığı atama- Merkezde birinci sınıf Orta Elçi Emin Ali Sipahi'nin RG ları yapıldı. Buenos-Ayres Elçiliğine tayini konusunda 3/4029 sa- yılı ve merkezden Celal Osman Abacıoğlu'nun Bey- rut Elçiliğine tayini 3/4030 sayılı Bakanlar Kurulu kararları yayımlanmıştır.

22 Nisan Köy adı değişikliği yapıl- Maraş ili Pazarık ilçesine bağlı Keleksikli köyünün RG mıştır. adı 5/4/1946 tarihinden Özbek olarak değiştirilmiştir.

24 Nisan İstanbul ilinin Eyüp ilçesi- RG ne bağlı Kemerburgaz kö- yünde elde edilecek linyit madeninden %5 nispi resim alınması; Ekonomi Bakan- lığının 28/3/1946 tarihli ve 2162/5 sayılı yazısı üzerine 1794 sayılı kanunun 1nci maddesine göre, Bakanlar Kurulunca 11/4/1946 tarihinde kararlaştırılmasını ön- gören 3/4022 sayılı Bakan- lar Kurulu kararı yayım- lanmıştır.

24 Nisan İçişleri Bakanlığı'nda ata- Emniyet müdürlüğü bünyesinde çeşitli atamalar ya- RG malar yapıldı. pılmıştır.

24 Nisan Dışişleri Bakanlığı bünye- Bağdat elçiliğinde Büyük elçilik Başkatibi Hikmet RG sinde bir nakil olmuştur. Hayri Anlı derecesi ile birlikte merkeze nakledilmiş- tir.

24 Nisan Kaymakamlık atamaları Balıkesir iline bağlı Gönen ilçesi kaymakamı Agah RG yapıldı. Erozan'ın İçişleri Bakanlığı Vilayetler İdaresi Genel Müdürlüğüne; Mardin iline bağlı İdil ilçesi kayma- kamı Azmi Berker'in Diyarbakır iline bağlı Kulp il- çesi kaymakamlığına; Çoruh iline bağlı Yusufeli ilçe- si kaymakamı Fikret Tokat'ın Diyarbakır iline bağlı Lice ilçesi kaymakamlığına; Sinop iline bağlı Ayan- cık ilçesi eski Kaymakamı Fahrettin Önal'ın Afyon iline bağlı Şuhut ilçesi kaymakamlığına naklen ve yeniden atanmışlardır.

25 Nisan İsveç ile ticaret anlaşması 15/06/1946’dan itibaren bir sene müddetle bir ticaret C dün imzalandı. ve tediye anlaşması imzalanmıştır.

25 Nisan Garanti Bankası kuruldu. Her çeşit ticaret, sanayi, taahhüt, temsilcilik ve ko- RG misyonculuk işleriyle uğraşmak ve merkezi Ankara'- da olmak üzere 75 yıl süre ve 200.000 TL sermaye ile kurulmuştur. Garanti Ticaret Türk Anonim Ortaklığı Ana Sözleşmesi ve Türkiye Garanti Bankası Anonim Ortaklığı Ana Sözleşmesi yayımlanmıştır.

784 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

26 Nisan Melami tarikatı ayini ya- İzmir'in Hamzalı köyündeki Melami tarikatı ayini C panların davasına devam davasına Bergama'da devam edilmektedir. ediliyor.

27 Nisan Büyük Kurultay'ın gündemi Başbakan gündemin ana konularını tek dereceli se- C açıklanmıştır. çime karar vermek; sınıf esası üzerine cemiyetler ku- rulmasına imkan vermek, parti tüzüğündeki değişmez başkan maddesini değiştirmek olarak açıklamıştır.

27 Nisan Bir İngiliz Lordunun bize "Londralıyım, Lordum, elçimizle birçok defa yemek C dair acı sözleri. yedim, fakat Londrada halkeviniz olduğunu Ankara'- ya gelince duydum" Lord dış politikaya önem veril- mediğini vurgulayarak, tanıtım eksikliğinin altını çizmektedir.

27 Nisan Danıştay Üçüncü daire Danıştay Üçüncü daire başkanlığına İhsan RG başkanı belirlendi. Pehlivanlı'nın seçildiği hakkında 1493 sayılı karar yayımlanmıştır.

27 Nisan Ölüm cezası kararı. Bayındır'ın Turan köyünden Ali oğlu Durmuş RG Çelikel'in ölüm cezasına çarptırılması hakkında 1492 sayılı TBMM kararı yayımlanmıştır.

27 Nisan Dışişleri Bakanlığı atama- Dışişleri Bakanlığı katibiumumi kinci muavini Kemal RG; U ları yapıldı. Aziz Payman'ın Kopenhag elçiliğine tayini hakkında 3/4055 sayılı ve Merkezden birinci sınıf orta elçi Ali Türkgeldi'nin derecesiyle Lahey elçiliğine tayini hakkında 3/4056 sayılı ve Merkezden Bedi Arbel'in Rio de Janeyro elçiliğine tayini hakkında 3/4057 sa- yılı Bakanlar Kurulu kararları yayımlanmıştır.

28 Nisan Tek dereceli milletvekili CHP'nin 4 yılda bir yapılan kongresi sonrasında U seçimine ilişkin kanun tasa- 10/05/1946'da olağanüstü kurultay'da görüşülmek rısı hazırlandı. üzere tek dereceli seçim yasası tasarısı hazırlanmıştır.

29 Nisan Belediye kanununda yapı- 1946 Eylül ayında yapılması gereken seçimler bir de- C; U lacak değişiklik hakkındaki faya mahsus olmak üzere Mayıs ayında yapılacak, 50 tasarı bugün mecliste görü- günlük kanuni seçim süresi 30 güne indirilecektir. şülecek.

29 Nisan Yargıtay Tevhidi İçtihat Ormanlardan yaş ağaçların kanuna aykırı olarak ke- RG Genel Kurulunun ormanlar- silmesi halinde devlet ormanları için yapılan bedel la ilgili kararı yayımlanmış- tarifelerine göre tazminat hükmü gerekeceğine dair tır. Yargıtay Tevhidi İçtihat Genel Kurulunun 9/1/1946 gün ve E.35/K1 sayılı kararı yayımlanmıştır.

30 Nisan Amerika toprakları dışında Üsler İzlanda’dan batı güney Avusturalya bölgesin- C daimi üsler kurmak istedi- deki, Manus adasın kadar uzanacaktır. Japonya'dan ğini resmen açıklamıştır. alınan ve Amerikan mandası altındaki iki adadada üs tahsis edilecektir. Britanya kontrolündeki bir adada tesis edilecek üsler 99 yıl müddetle kiralanacaktır. Güney Amerika topraklarındaki üsler Amerika devletleri tarafından kooperatif bir bakımla idame edilecektir. Kanada ile askeri münasebetler, savaş sırasın- da kurulan müşterek müdafaa sistemi çerçevesi dahilinde devam edilecek ve müşterek bir kurmay tara- fından idare edilecektir.

1946 Yılı 785 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

30 Nisan Mecliste iki partinin ilk tar- DP belediye ve milletvekili seçimlerinin tacil edilme- C tışması. sine aleyhdar olduğunu bildirdi.

30 Nisan 24/4/1946 tarihinde kabul RG edilen Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğünce tahisl edilmekte olan vergi ve resim- lerin ilgili daire ve sandık- lara yatırılması süresine dair 4875 sayılı kanun yayım- lanmıştır.

30 Nisan 24/4/1946 tarihinde kabul RG edilen Artırma, Eksiltme ve ihale kanununa ek yapılma- sına ilişkin 476 sayılı kanun yayımlanmıştır.

30 Nisan Toprak Mahsulleri Ofi- Vatansız Haymatlos Yük. Müh. Hans Werner BCA: si’nde yabancı uzman istih- Bodlaender'in Toprak Mahsulleri Ofisi'nde çalıştırıl- 30..18.1.2/ damı. masına izin verilmesi. 110.31..1.

30 Nisan 24/4/1946 tarihinde kabul RG edilen Gümrük tarifesi kanununa bağlı cetvelin 840 ve 845. numarlarında deği- şiklik yapılmasına dair 4877 sayılı kanun yayım- lanmıştır.

30 Nisan 24/4/1946 tarihinde kabul Kanunun seçim süresi ve bitimine ilişkin 31inci mad- RG edilen Belediye kanunun desi; seçim komisyonunun teşkiline ilişkin 32inci bazı maddelerinin değişti- maddesi; seçim büroları ve komisyonlarına ilişkin rilmesi hakkında 4878 sayı- 33üncü maddesi; seçim defterline ilişkin 34üncü lı kanun yayımlanmıştır. maddesi; seçim işlerinin ilanı ve defterlere asılmasına ilişkin 35inci maddesi; itirazlara ilişkin 36 ıncı maddesi; seçim gününün belirlenmesine ilişkin 38 inci maddesi; sandığın muayenesi ve mühürlenmesine ilişkin 40 ıncı maddesi; oyların sandığa atılmasına ilişkin 41inci maddesi; sandığın açılması, oyların sa- yılmasına ilişjin 42 inci maddesi; seçim tutanağına ilişkin 43üncü maddesi; seçim sonucuna ilişkin 44üncü maddesi; Meclisin adi ve olağanüstü toplantı- sına ilişkin 54 üncü maddeleri değiştirilmiştir.

1 Mayıs Belediye Meclisi seçimi Belediye Kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesi U için çalışmalar başladı. hakkındaki kanunun yürürlüğe girmesiyle İçişleri Bakanı Hilmi Uran kanunun uygulanması ile ilgili tüm illere telgraf göndermiştir.

1 Mayıs İş ve İşçi Bulma Kurumu'- U nun Ankara şubesi açılmış- tır.

2 Mayıs Küçük sanat erbabına yapı- Yerli ve yabancı üretim her çeşit pamuk ipliklerinin RG lacak pamuk ipliği dağıtı- küçük sanat erbabın adağıtılmasınave bu ipliklerle mına dair yönetmelik ya- dokunan mamullerin kooperatifler tarafından alım ve yımlanmıştır. satım işlerinde kullanılmasına dairdir.

786 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

3 Mayıs Bolu, Bitlis, Sinop’da kay- Seyhan iline bağlı Bahçe ilçesi kaymakmı Kemal RG makamlık atamaları yapıl- Taşkıran’ın Bolu iline bağlı Mudurnu ilçesi kayma- dı. kamlığına; Elazığ iline bağlı Maden İlçesi kaymaka- mı Fuad Güney'in Bitlis iline bağlı Tatvan ilçesi kay- makamlığına; Ankara iline bağlı Bala ilçesi kayma- kamı Nami Ünal'in Siirt iline bağlı Şırnak ilçesi kay- makamlığına; Sinop iline bağlı Gönen ilçesi kayma- kamlığına; Kocaeli iline bağlı Kandıra ilçesi kayma- kamı Fehmi Kayar'ın Kocaeli İdare Kurulu üyeliğine naklen tayinleri belirlenmiştir.

4 Mayıs Bakanlık emrine alınan do- Danıştay, A.Ü DTCF Fakültesi doçentlerinden Pertev C çentlerin davasında karar Boratav, Niyazi Berkes, Behice Boran, Mediha verildi. Berkes 15 Aralıkta Milli Eğitim Bakanlığı’nın emrine alınmaları kararını iptal etti.

4 Mayıs 3/4021 sayılı Arazi vergisi Bütün sahipli araziden 1833 numaralı kanun gereğin- RG; U 5 tüzüğü yayımlanmıştır. ce alınacak arazi vergisiyle ilgili işlemler bu tüzük Mayıs hükümlerine bağlıdır. Belediye olan yerlerde beledi- 1946 ye sınırı içinde, belediye olmayan yerlerde köyü oluş- turan yapıların mütemmislerinden olan avlu, bahçe, bağ vs. arazi vergisine tabi olmayacaktır.

6 Mayıs Genel seçim kararı veril- İnönü Akşehir'de verdiği nutkunda büyük seçimlere U miştir. karar verildiğini bildirdi.

6 Mayıs Ölüm cezasına çarptırılma. Ödemiş'in Kiraz Bucağına bağlı Çanakçı köyünden RG Veli oğullarından Hüseyin oğlu Mustafa Tekin'in ölüm cezasına çaptırılması hakkında 1494 sayılı karar yayımlanmıştır.

6 Mayıs Mısır ve mamullerinin ta- Mısır ve mamullerinin devlete, gerçek ce tüzel kişile- RG şınmasına ilişkin 3/4111 re ait deniz taşıtları ile Karadeniz limanlarından baş- Sayılı Bakanlar Kurulu ka- ka limanlara taşınmasının yasaklanması söz konusu- rarı yayımlanmıştır. dur.

7 Mayıs Fransızlar yeni Anayasayı Fransa'da sol cenah ilk defa ağır bir darbe yemiş ol- C çoğunlukla reddettiler. du.

7 Mayıs İdari bağlılık değişiklikleri Kastamonu ili Cide İlçesine bağlı Meset Bucağıyla RG yapılımıştır. bu bucağa bağlı köylerden 26 köy bağlı mahalleleriyle birlikte İnebolu ilçesine 2 köyle bağlı mahalleleri Küre ve 40 köyle bağlı mahalleleri de Cide merkez bucaklarına bağlanmıştır. Trabzon ili Merkezine bağ- lı Arsin (Arsen) olmak ve Arsin adiyle anılmak üzere yeniden bir bucak kurulmuş ve 23 köy bu bucağa bağlanmıştır.

7 Mayıs Köy kurulmasına ilişkin bir Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinin Kertek yaylası köy RG genelge yayımlanmıştır. haline getirilmiştir.

8 Mayıs Büyük Kurultay toplanıyor. CHP'nin Büyük Kurultay'ı "Değişmez Genel Baş- U kan"ın söleviyle açılacak

9 Mayıs Dün Amerika ile mali bir Amerika'nın borcumuzun yüz milyon dolarını geri C; U anlaşma imzalanmıştır. almayacağı bildirilmiştir.

9 Mayıs Türk Amerikan dostluğu ABD’nin Ankara'daki sefiri, hükümete müracaat ede- C; U için Mecliste tezahürat ya- rek, "Eğer Türkiye Cumhuriyeti 4,5 milyon dolari pe-

1946 Yılı 787 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

pılmıştır. TBMM Ödünç şin olarak verecek olursa onun ödünç verme ve kira- verme ve kiralama hesapla- lama kanunu dolayısıyla olan bütün borçları bir ka- rının tasfiyesine ve Birleş- lemde silmeye hazırız" demiştir. miş Milletler Yardım ve Kalkındırma İdaresine ka- tılma ve yardımda bulun- ması hakkında kanun tasa- rıları görüşülerek kabul edilmiştir.

9 Mayıs Adalet Bakanlığı atama ve Bakanlık bünyesinde yurt genelinde pek çok atama RG yükselmeleri yapılmıştır. yapılmıştır.

9 Mayıs Siirt Mektupçuluğuna ata- Tortum kaymakamı Hukusi Özelçi'nin Siirt RG ma yapılmıştır. Mektupçuluğna naklen tayini gerçeklemiştir.

9 Mayıs Milli Eğitim Bakanlığı İhsan Sungu'nun vefatıyla açılan Milli Eğitim Bakan- RG müsteşarlığı ataması ya- lığı müsteşarlığına aynı bakanlık Teftiş Heyeti Baş- pılmıştır. kanı Besim Kadırgan naklen ve terfien tayin olmuş- tur.

10 Mayıs Halk Partisi Büyük Kurul- Kurultay'ın gündeminde: yoklama; başkanvekilleriyle C; U tayı açılıyor. katiplerın seçimi; değişmez Genel Başkan'ın söylevi; tezkerelerin okunması; program-tüzük komisyonu se- çimi;komisyon raporunun konuşulması; genel idare kurulunun seçimi.

10 Mayıs Seyhan ve Ceyhan nehirleri 30-40 senedir görülmemiş şekilde yağan şiddetli C; U taştı. yağmurlar yüzünden bazı köyler arasında irtibat ke- sildi, tarlalar su altında kaldı.

10 Mayıs Türk kadınına ait önemli Çalışma Bakanlığının dergisinde, kadınların ziraat iş- C bir dava. lerinde görecekleri hizmetlerin tahdidi, kendisi ça- lışmayıp karısını çalıştıran köylünün cezalandırılması isteniyor.

10 Mayıs Belediye seçimi için 1318 Belediye seçimleri için sandıkların yapıldığı bildiril- C sandık yaptırılıyor. miştir.

10 Mayıs Birleşmiş Milletler Yardım Washington'da 09/11/1943'de kurulan Birleşmiş Mil- RG ve Kalkındırma İdaresine letler arasında akit ve imza edilmiş olan Anlaşmaya katılınması ve yardımda göre kurulmuş olan Birleşmiş Milletler Yardım ve bulunulması hakkında 4881 Kalkındırma İdaresine üye olarak katılmaya ve ge- sayılı kanun yayımlanmış- rekli yardımları yapmaya Bakanlar Kurulu yetkilen- tır. dirilmiştir.

10 Mayıs Amerika Birleşik Devletleri ABD Dış Tasfiye Komisyonu tarafından Türk arazisi RG Hükümeti tarafından Cum- dışında satılığa çıkarılan teçhizat ve malzeme fazlası huriyet Hükümetine verilen meyanından ihtiyaçlarına tekabül edenleri satınalmak on milyon dolarlık kredi arzusunda olan Türkiye Cumhuriyeti hükümeti ve bu anlaşmasının onaylanması malzemenin Türkiye tarafından 10 milyon dolar tuta- hakkında 4882 sayılı kanun rına kadar mübayalarını kolaylaştırmak isteyen ABD yayımlanmıştır. arasındaki anlaşmadır.

10 Mayıs 1946 yılı Bütçe Kanununa RG bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hak- kında 4883 sayılı kanun yayımlanmıştır.

788 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

11 Mayıs Milli Şefin Kurultay’da Kurultay tarafından 708 oyla İnönü Genel Başkan se- C söylediği tarihi nutuk. çildi. Milli şef özellikle partilerin seçimlere iştirakten imtina edeceklerini sanmadığını, ölünceye kadar Halk Partisi üyesi olarak kalacaklarını bildiren sözle- riyle dış politikanın durumunu değerlendirmiştir.

11 Mayıs Cumhurbaşkanı ve Cumhu- Tek dereceli seçim, dış politika, sınıf esasına dayalı RG riyet Halk Partisi'nin de- cemiyet kurma üzerinde durmuştur. Ayrıca “…CHP ğişmez Genel Başkanı İs- için iktidar mevkiini elde tutmak arzusu her mülaha- met İnönü'nün CHP'nin zanın üstünde değildir…” şeklinde konuşmuştur. Büyük Kurultayının 10/5/ 1946 tarihinde yapılan ola- ğanüstü toplantısındaki söy- levleri yayımlanmıştır.

13 Mayıs Bursa'da büyük bir imar fa- Su, yol, bina ve hastane yapımı atılımı başlatıldı. C aliyeti başladı.

13 Mayıs 6/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Ankara Tıp ve Fen Fakülteleri yapımı için gelecek yıllara geçici yük- lenmelere girişilmesi hak- kında 4879 sayılı kanun yayımlanmıştır.

13 Mayıs 1938/5/1946 tarihinde 1934 RG ikinci sıra Türk borcu tah- villerinin erken ödenme- sinde 4516 sayılı kanunla çıkarılmasına izin verilen bonoların kullanılması ve Amortisman sandığında bulunan tahvillerin üç yılda ödenmesi hakkında 4880 sayılı kanun yayımlanmış- tır.

14 Mayıs İmalat Birlikleriyle yerli Kırklar komisyonu, 510 sayılı kararnamenin ve ilgili C mal pazarları kalkıyor maddelerin kaldırılmasını kararlaştırdı.

14 Mayıs Amerika'dan gelen yeni Devlet havayollarının Amerikadan getirttiği 11 adet C yolcu uçakları. uçak uçuşlar için hazırlanmaktadır. Bu uçakların 22 adet yolcu taşıyacakları bildirilmiştir.

14 Mayıs Sıkıyönetim altı ay daha Tevfik Fikret Sılayın başkanlığında toplanan TBMM C uzatıldı. altı ilde bitecek olan sıkıyönetimi altı ay daha uzat- mıştır.

14 Mayıs Bakanlık emrine alınan do- Bir siyasi dergiye gönderdikleri yazılar nedeniyle ba- BCA: çentler. kanlık emrine alınan Doçent Pertev Boratav, Behice 30..10.0.0/ Boran ve Niyazi Berkes ile Mediha Berkes'in Danış- 143.24..21. tay'da açmış oldukları davayı kazanarak görevlerine dönmeleri hakkındadır.

14 Mayıs Sınır dışına çıkarılma kara- İtalya uyrukluğuna girdiğinden dolayı Konya İstiklal RG rı. Mahkemesi karariyle milli sınır dışına çıkarılan Suat Ramiz hakkında 1495 sayılı karar yayımlanmıştır.

1946 Yılı 789 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

15 Mayıs "Tan" cıların davasında Yargıtay ceza dairesi kararları bozdu, sanık bulunan C Yargıtay'ın kararı. Zekeriya Sertel, Sabiha Sertel, Cami Baykurd ve Ha- lil Lütfi Dördüncü serbest bırakıldılar.

15 Mayıs Bu seneki üzüm mahsulu- İhracatçılar Birliği'ne bağlı Kuru Meyvacılar Birliği C nün bol olduğu belirtiliyor. idare komitesi bu konuda tedbir alınmasını istiyorlar.

15 Mayıs Kömür Satış ve Tevzi yö- 2/12899 ve 2/18109 sayılı Bakanlar Kurulu kararla- RG netmeliği yayımlanmıştır. rıyla yürürlüğe konulmuş olan 5 ve 348 sayılı Koor- dinasyon Heyeti kararlarıyla verilen yetkiye dayanıla- rak tanzim edilen Kömür Satış ve Tevzi yönetmeliği yayımlanmıştır.

16 Mayıs Altı ilde ilan edilmiş olan İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale ve RG Sıkıyönetimin altı ay daha Kocaeli illerinde 23 Kasım 1940 tarihinde ilan edil- uzatılması hakkında 1496 miş olan sıkıyönetimin 23 Haziran 1946 tarihine ka- sayılı karar yayımlanmıştır. dar uzatılmış sıkıyönetimin altı ay daha uzatılması hakkında TBMM kararı yayımlanmıştır.

16 Mayıs Amerika'da Türk Talebe Rochester'da Türk Talebe Birliği kurulmuştur. U Birliği kurulmuştur.

16 Mayıs DDY İdaresi'nde Macar uz- DDY İdaresi'nce yaptırılmakta olan bina ve tesisleri BCA: man istihdamı. işlerinde çalıştırılmakta bulunan Macar uyruklu Lajor 30..18.1.2/ oğlu İrfan İştuvan Bernhard'ın çalışma süresinin uza- 111.34..20. tılması.

16 Mayıs 3/4135 sayılı Ekonomi Ba- RG kanlığı Teftiş Kurulu tüzü- ğünün bazı maddelerini de- ğiştiren tüzük yayımlanmış- tır.

18 Mayıs Geçen yıl kuraklık yüzün- 4840 sayılı kanunun 1945 ve daha önceki yıllara ait C den borçlarını ödeyemeyen toprak vergisi artıklarının 1945 yılı mahsulünnden köylüden bir kat fazla ceza tamamen alınmasını gerektirdiğinden geçen seneki alınmayacak kuraklık vs gibi çeşitli nedenler yüzünden köylüler vergi borçlarını ödeyememişti.

18 Mayıs Sanayiyi teşvik kanunu ta- Sanayiyi teşvik ve koruma kanunu tasarısı son şeklini C sarısı üzerinde çalışılmak- almıştır. Yeni kanunda özel sanayii üç sınıfta ele alın- tadır. maktadır.

18 Mayıs 13/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Devlet Memurları aylıklarının tevhit ve teadü- lüne dair olan 3656 sayılı kanuna ek 4884 sayılı kanun yayımlanmıştır.

18 Mayıs 13/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Türkiye Cumhuriyeti ile Amerika Birleşk Devlet- leri arasında Hava Ulaştır- malarına dair olan anlaş- manın onanması hakkında 4885 sayılı kanun yayım- lanmıştır.

790 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

18 Mayıs 13/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Türkiye Cumhuriyeti ile Birleşik Krallık arasında Hava Ulaştırmalarına dair olan anlaşmanın onanması hakkında 4886 sayılı kanun yayımlanmıştır.

19 Mayıs İstanbul'un 10 senelik su Sular idaresi 9,5 milyon liralık tahsisatla derhal faali- C ihtiyacı temin ediliyor yete geçti.

20 Mayıs Milli Şef gençliğe hitap "Türk milleti, sınırlarının dokunulmazlığı için bugün C etmiştir. çok dikkatli ve duygulu bir andadır…"

20 Mayıs Amerikadan bir heyet geli- Birleşmiş Milletler Yardım ve Kalkınma Teşkilatının C yor. bildirdiğine göre, Amerikadan gıda meseleleri hak- kında görüşmek üzere diplomatik bir heyet gelecektir.

20 Mayıs İdari bağlılık değişikliği Harran ilçe merkezi Akçakale'ye ve Akçakale bucak RG yapılmıştır. merkezi de Harran'a kaldırılmış, Harran ilçesinin adı Akçakale ve Akçakale bucağının adı da Harran olarak değiştirilmiştir.

20 Mayıs Belediye başkanı onanması. Mardin Belediye başkanlığına Abdülkadir Kalav'ın RG seçilmei ve Ağrı belediye başkanlığına Ahmet Tokar'ın seçilmesi belediye kanunun 89. maddesine göre onanmıştır.

21 Mayıs Bulgarlar şimdi de Türk Bulgar Başbakanı Georgief'in sözleri:" Doğu C Trakya’yı istiyorlar. Trakyanın Türkiye tarafında muhafazası Türk-Bulgar dostluğuna bir engeldir."

21 Mayıs Tokat, Çorum, Balıkesir il- Tokat, Çorum, Balıkesir illerindeki yer sarsıntısından RG lerindeki yer sarsıntısından etkilenmiş olan yerlere yardım yapılması hakkındaki etkilenmiş olan yerlere yar- 4386 sayılı yasadan sonra olan yer sarsıntısı bölgele- dım yapılması hakkında ka- rinden illere göre tesbitine ilişkin 3/4001 sayılı Ba- rar. kanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

21 Mayıs Tekel ticari işletme zihni- Gümrük ve Tekel Bakanı Tahsin Çoşkan Gümrük ve U; C 22 yetiyle idare edilecek. Tekel’e ait kanunla ilgili açıklamalar yaptı. Ayrıca Mayıs ihtiyaçları için yeni ödenek ayrıldı. 1946

22 Mayıs İçişleri Bakanlığı'nda ata- Diyarbakır valisi Osman Nuri Tekeli'nin Bilecik Va- RG malar yapıldı. liliğine, Bilecik Valisi Selahaddin Üner'in Birinci Genel Müfettişlik başmüşavirliğine ve birinci genel müfettişlik başmüşaviri Asım Türeli'nin Diyarbakır Valiliğine tayin edilmesine ilişkin 3/4167 sayılı Ba- kanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

22 Mayıs Antalya, İzmir, Denizli ve Antalya ilinin Merkez ve Serik, Denizli ilinin Merkez RG Eskişehir'de arazi dağıtımı. ve Sarayköy, İzmir ilinin Tire ve Eskişehir ilinin Merkez ilçelerinde 4753 sayılı çiftçiyi Topraklandır- ma kanunu hükümlerine göre dağıtmak için arazi kamulaştırma işlerinin ve arazi dağıtımının yapılması hakkında 3/4168 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ya- yımlanmıştır.

23 Mayıs Türkiye'den Avrupa'ya gıda Yunanistan ve aç Avrupa'ya buğday ve çavdar yar- U yardımı. dımı yapılması konusunda Ticaret Bakanlığı izin vermiştir.

1946 Yılı 791 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

23 Mayıs 15/5/1946 tarihli Tekel Ge- RG nel Müdürlüğü'nün 1941 yılı bilançosunun onanması hakkında 4887 sayılı kanun yayımlanmıştır.

24 Mayıs 17/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Toprak Mahsulleri vergisi kanununun kaldı- rılması hakkında 4840 sayı- lı kanuna ek 4888 sayılı kanun yayımlanmıştır.

24 Mayıs 17/5/1946 tarihinde kabul RG edilen 4889 sayılı Asker ai- lelerinden muhtaç olanlara yardım hakkındaki 4109 sayılı kanuna ek kanun ya- yımlanmıştır

24 Mayıs 17/5/1946 tarihinde kabul Yabancı ülkelerden satın alınan gemilerle ülke içinde RG edilen 4890 sayılı 3339 sa- yapılan benzerleri için getirilecek eşyanın gümrük yılı kanunun yürürlük süre- resminden ayrık tutulması hakkındaki 3339 sayılı ka- sinin uzatılmasını öngören nun 1950 bütçe yılı sonuna kadar uzatılmıştır. kanun yayımlanmıştır.

24 Mayıs 17/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Gazi Mustafa Kemal Köprüsünün yapılması hakkındaki 1223 ve 1596 sayılı kanunların bazı hü- kümlerinin değiştirilmesi ve İstanbul Sular idaresi teşkili hakkındaki 2226 sa- yılı kanuna bazı hükümler eklenmesine dair 4891 sa- yılı kanun yayımlanmıştır.

24 Mayıs 17/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Posta, Telgraf ve Te- lefon işletme Genel Müdür- lüğü ihtiyaçları için gelecek yıllara geçici yüklenmelere girişilmesi hakkında 4892 sayılı kanun yayımlanmıştır.

24 Mayıs 17/5/1946 tarihinde kabul RG edilen şark halı ve kilimle- riyle benzerleri ve hayvan postları için kurulacak serbest yer hakkında 4893 sa- yılı kanun yayımlanmıştır.

25 Mayıs Milli şef doğu illerinde te- İnönü, Erzincandaki hitabesinde vatandaşlara devle- C; U maslarda bulunuyor. tin emniyet ve kudreti üzerinde tafsilat verdiler.

25 Mayıs 20/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Türk-Yunan Ticaret ve Ödeme anlaşmasının üç ay uzatılması hakkında 4894 sayılı kanun yayımlanmıştır.

792 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

25 Mayıs 20/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür sözleşmesinin onanması hak- kında 4895 sayılı kanun ya- yımlanmıştır.

25 Mayıs 20/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Amerika Bir- leşik Devletleri Hükümeti arasındaki Ödünç Verme ve Kiralama ve Mutalebelere mütaallik Anlaşmanın onan- ması hakkında 4899 sayılı kanun yayımlanmıştır.

26 Mayıs Belediye seçimi bugün ya- Cumhuriyet Gazetesi "daha ileri bir demokrasiye C; U pılıyor. doğru ilk fiili adımımız olacaktır." başlığını atmıştır.

27 Mayıs Belediye seçiminde bazı Seçimlere katılan Milli Kalkınma Partisi öğleden C hadiseler oldu. sonra bir beyanname neşrederek seçimlerden çekildi.

27 Mayıs Yeni belediye meclisleri CHP listelerinin hemen her tarafta kazandığı anlaşıl- U dün seçildi. maktadır.

27 Mayıs 20/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Tekel Genel Müdür- lüğü kuruluş ve görevleri hakkındaki 4036 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesine dair 4896 sayılı kanun yayımlanmıştır.

27 Mayıs 20/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Kibrit ve Çakmak Tekeli Geçici İşletme İda- resinin Tekel Genel Müdür- lüğüne devrine dair 4897 sayılı kanun yayımlanmıştır.

27 Mayıs Tekel Genel Müdürlüğü ih- RG tiyaçları için gelecek yılllara geçici yüklenmelere giri- şilmesi hakkında 4898 sayılı kanun yayımlanmıştır.

28 Mayıs Bir UNRRA heyeti Türki- UNRRA diplomatik Müşaviri Cornelius Engert baş- U ye'ye geldi. kanlığı'nda beş kişiden oluşan bir heyet, Türkiye'nin yardımları konusunu görüşmek üzere gelmişlerdir.

28 Mayıs Takip ve tahsiline imkân RG görülmeyen bazı borçların silinmesine dair 1497 sayılı TBMM kararI yayımlan- mıştır.

28 Mayıs İdari isim değişikliği yapıl- Isparta ilinin Eğridir ilçesine bağlı Tahtacı köyünün RG dı. adı Bademli olarak değiştirilmesi hakkında tamim yayımlanmıştır.

1946 Yılı 793 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

29 Mayıs Piyasadaki iktisadi krizi ön- Hükümet alınacak tedbirleri incelemek üzere bir he- C leyecek tedbirler. yet kuracak, bankaların tekrar kredi açacakları anla- şılmaktadır.

29 Mayıs Milli Kalkınma Partisi mi- Parti seçimlerde görülen yolsuzlukları protesto etmek C ting yapmak istiyor ve seçimin feshini talep etmek amacıyla yapılacak miting için dün valiliğe başvurdu.

29 Mayıs 22/5/1946 tarihinde kabul RG edilen 1946 Yılı Bütçe Ka- nununa bağlı (A) ve (E) işaretli cetvellerde değişik- lik yapılması hakkında 4900 sayılı kanun yayımlanmıştır.

29 Mayıs 22/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü 1946 yılı bütçe- sinde değişiklik yapılması hakkında 4901 sayılı kanun yayımlanmıştır.

29 Mayıs 22/5/1946 tarihinde Devlet RG Denizyolları ve Limanları işletme Genel Müdürlüğü 1946 yılı bütçe kanunua bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hak- kında 4902 sayılı kanun yayımlanmıştır.

29 Mayıs Türk Parasının kıymetini 23/11/1937 tarihli ve 2/7695 sayılı kararla yürülüğe RG korumasına ilişkin 3/4189 konulan "Türk parası kıymetini koruma hakkındaki sayılı Bakanlar Kurulu Ka- 12 sayılı kararın 32inci maddesinin değiştirilmesine rarı yayımlanmıştır. ilişkindir.

30 Mayıs Meclis tek dereceli seçim Tek dereceli seçim esasına göre yeni baştan hazır- C; U için hazırlanan yeni kanun lanmış milletvekili seçim kanunu tasarısı TBMM'de tasarısını yarın görüşecek görüşülecektir. İçişleri Bakanı Hilmi Uran seçimler- deki usulsüzlükler ve yolsuzluklar olduğuna dair sorulara cevap verecektir.

30 Mayıs Türk bayrağı altına girecek Türk bayrağı altına girecek vapurlar hakkındaki RG vapurlar hakkındaki tüzü- 15/01/1940 tarihli ve 2/12688 sayılı tüzüğün 3 ve ğün 3 ve 4 üncü maddeleri- 4üncü maddeleri değiştirilmiştir. ni değiştiren tüzüğün yürür- lüğe konmasına ilişkin 3/4162 sayılı Bakanlar Ku- rulu kararı yayımlanmıştır.

30 Mayıs Kaymakamlık atamaları Kaymakamlık kursunun 7 inci dönemini başarıyla bi- RG yapıldı. tirmiş olan Kütahya Maiyet Memuru Süleyman Sıtkı Arkan'ın Denizli iline bağlı Sarayköy ilçesi kayma- kamlığına, Kırşehir Maiyet Memuru Ekmel Çetiner'in Malatya iline bağlı Akçadağ ilçesi kaymakamlığına, Erzurum maiyet memuru Lütfi Uraz'ın Erzincan ilçe- sine bağlı İliç ilçesi kaymakamlığına, Bursa Maiyet memuru Nail Memik'in Çanakkale iline bağlı Eceabat ilçesi kaymakamlığına, İçel maiyet memuru Nazım Öner'in Kırşehir iline bağlı Kaman ilçesi kaymakam-

794 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

lığına, Urfa maiyet memuru Hadi Koçak'ın Konya iline bağlı Karapınar ilçesi kaymakamlığına, Samsun Maiyet Memuru Vefik Altuğ'un Konya iline bağlı Hadım ilçesi kaymakamlığına, Balıkesir Maiyet Me- muru M. Ali Özgüner'in Tokat iline bağlı Reşadiye ilçesi kaymakamlığına, Çanakkale Maiyet Memuru Cihat Mutver'in Malatya iline bağlı Darende ilçesi kaymakamlığına, Edirne Maiyet Memuru Suat En- gin'in Çankırı iline bağlı Şabanözü ilçesi kaymakam- lığına, İstanbul Maiyet Memuru Salim Doğu'nun Ko- caeli iline bağlı Kandıra ilçesi kaymakamlığına, Te- kirdağ Maiyet Memuru Hakkı Baysal'ın İçel iline bağlı Gülnar ilçesi kaymakamlığına, Tokat Maiyet Memuru Kazım Kuyucak'ın Niğde iline bağlı Arap- sun ilçesi kaymakamlığına, Konya Maiyet Memuru M.Emin Yüzbaşıoğlu'nun Kayseri iline bağlı İncesu ilçesi kaymakamlığına, Tunceli Maiyet Memuru Ham- di Ergün'ün Kocaeli iline bağlı Karasu ilçesi kayma- kamlığına, Hatay Maiyet Memuru Münir Elagöz'ün Denizli iline bağlı Buldan ilçesi kaymakamlığına, Manisa Maiyet Memuru Fehmi Gürpınar'ın Seyhan iline bağlı Bahçe ilçesi kaymakamlığına, İstanbul Maiyet Memuru Haldun Menteşeoğlu'nun Antalya iline bağlı Kaş ilçesi kaymakamlığına, Çankırı Mai- yet Memuru M. Doğan Ulergüven'in Çanakkale iline bağlı Lapseki ilçesi kaymakamlığına, İstanbul Maiyet Memuru Cezmi Kartay'ın Erzincan iline bağlı Kema- liye ilçesi kaymakamlığına, Kayseri Maiyet Memuru Hüsamettin Karakimseli'nin Seyhan iline bağlı Saimbey ilçesi kaymakamlığına, Malatya Maiyet Me- muru Adil Aktan'ın İçel iline bağlı Mut ilçesi kayma- kamlığına, Çankırı Maiyet Memuru Azmi Karaca'nın Eskişehir iline bağlı Mihalıççık ilçesi kaymakamlığına, Kütahya Maiyet Memuru Mustafa Arıkan'ın Gümüş- hane iline bağlı Şiran ilçesi kaymakamlığına, Konya Maiyet Memuru Hasip Aksoyoğlu'nun Sivas iline bağlı Kangal ilçesi kaymakamlığına, Ankara -Beyobası Mü- dürü Rüştü Erdemgil'in Çorum iline bağlı Osmancık ilçesi kaymakamlığına, Sivas Maiyet Memuru Ferit Önen'İn Kastamonu iline bağlı Araç ilçesi kaymakam- lığına, Denizli Maiyet Memuru Adil Başel'in Konya iline bağlı Çumra ilçesi kaymakamlığına ve Antalya Maiyet Memuru Ahmet Bileydi'nin de Rize iline bağ- lı Çayeli ilçesi kaymakamlığına tayin olmuşlardır.

31 Mayıs Türk Amerikan mali an- Kiralama hesaplarının tasfiyesine dair anlaşma C laşması. Washington'da yayımlandı. Anlaşmanın mukaddemesin- de Türk ve Amerikan hükümetlerinin ticaret mani en- gellerin kaldırılması hususunda azimleri teyit edilmektedir.

31 Mayıs Milli Korunma kanununun Buna göre, bazı maddelerin dahili satış fiyatlarının RG 20, 21, 27, 28, 29 ve 31 inci belirlenmesine; mal cinslerine göre ithal, toptan ve maddelerine dayanılarak perakende azami kar hadlerinin tesbitine Ticaret Ba- Ekonomi, Tarım, Sosyal kanlığı ve imal azami kar hadlerininin tesbitine Eko- Yardım ve Ticaret Bakan- nomi ve Ticaret Bakanlıkları, tıbbi ecza için azami lıklarına bazı yetkiler ve- kar hadlerinin tesbitine de Sağlık ve Sosyal Yardım rilmesi hakkında K/643 sa- ve Ticaret Bakanlıklarının yetkili olmasına; dahili sa- yılı kararın yürürlüğe ko- nayi mamullerinden gayrı malların satış fiyatı unsur- nulmasına ilişkin 3/4225 larının Ticaret Bakanlığı tarafından ve dahili sanayi sayılı Bakanlar Kurulu Ka- mamullerinin maliyet fiyatı unsurlarının da Ekonomi rarı yayımlanmıştır. Bakanlığı tarafından belirlenmesine karar verilmiştir."

1946 Yılı 795 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

1 Haziran Tek dereceli milletvekili Muhalif milletvekilleri şiddetli eleştiriler yapmışlar- C; U seçimi tasarısı müzakere dır. Hikmet Bayur:" Bu kanunla iktidar partisini se- edilerek görüşülmeye baş- çimle düşürmek imkânsız gibidir." dedi, Adnan Men- landı. deres: "Belediye seçimine hâkim olan zihniyet ve ruh bu kanunun tatbikatında da hâkim olacaksa eseflen- memek mümkün değildir." demşlerdir.

1 Haziran İktisadi plan. Ankara'da uzmanlardan oluşan uzmanlardan oluşacak C büyük bir heyet kurulacaktır. İktisadi işler üzerinde tetkikler yapmak ve kararlar vermek üzere iktisat iş- leriyle ilgili milletvekilleri Başbakanlık ile Ekonomi, Ticaret, Tarım, Dışişleri, Maliye, Çalışma ve Ulaş- tırma bakanlıkları müsteşar ve ilgili müdürler, ihracat ve ithalat tacirleriyle sanayicileri, iktisat profesör ve mütehassıslarından oluşan bir heyetin oluşturulması için hazırlıklar başlatıldı.

1 Haziran 27/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Danıştay Kanunun bazı maddelerinde değişik- lik yapılmasına ve bu kanuna bazı madde ve fıkralar eklenmesine dair 4904 sa- yılı kanun yayımlanmıştır.

1 Haziran 27/5/1946 tarihinde kabul Buna göre 20/09/1946 tarihine kadar uzatılmıştır. RG edilen Türkiye ile Yunanis- tan arasında imzalanması Ticari ve Ödeme Anlaşması ile bağlantılarının altı ay daha uzatılması hakkında 4905 sayılı kanun yayımlanmıştır.

1 Haziran 27/5/1946 tarihinde kabul 4/1/1946 tarihinde Londra'da Türkiye, Belçika, Da- RG edilen Avrupa Kömür Ku- nimarka, Fransa, Yunanistan, Lüksemburg, Hollanda, rulunun teşkiline dair Lond- Norveç, Büyük Britanya veİrlanda Birleşik Krallığı ra'da imzalanan Anlaşma- ve ABD arasında imzalanmıştır. nın onanması hakkında 4906 sayılı kanun yayımlanmıştır.

1 Haziran 27/5/1946 tarihinde kabul 5/11/1945 tarihinde Paris'teki Milletlerarası Çalışma RG edilen Milletlerarası Çalış- Teşkilatı konferansında teşkilat statüsünde değişiklik ma Teşkilatı statüsünde ya- yapılması kararlaştırılmıştır. pılan değişikliklerin onan- ması hakkında 4907 sayılı kanun yayımlanmıştır.

1 Haziran 1945 yılındaki kuraklık ve Listeye eklenen yerler şunlardır: Çorum (Merkez, İs- RG başka tabii afet gören yerle- kilip, Osmancık, Sungurlu, Mecitözü), Samsun (La- rin belirlenmesi hakkındaki dik, Kavak), Malatya (Darende), Erzurum (Merkez 11/4/1946 tarihli ve 3/4004 ve Aşkale), Kars (Göle), Seyhan (Merkez, Osmaniye, sayılı karara bağlı listeye Kadirli, Karaisalı, Ceyhan) bazı yerlerin eklenmesine ilişkin 3/4188 sayılı Bakan- lar Kurulu kararı yayım- lanmıştır.

2 Haziran Çocuk Esirgeme Kurumu- Kurumun senelik İstanbul il kongresi yapıldı. C,U nun kongresi toplandı.

796 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

2 Haziran Muş Varto'da deprem ol- 31 Mayıs'ta sabah 5.15'de 7 saniye süren çok şiddetli C,U muştur. bir deprem olmuştur.

4 4 Demiryolumuzun Palu'ya Elazığ-Palu demiryolu hattının Temmuz ayı başında U kadar vardığı bildirilmiştir. işletmeye açılacağı bildirilmiştir.

4 Haziran Adalet Bakanlığı atama ve Bakanlık bünyesinde yurt genelinde pek çok atama RG yükselmeleri yapılmıştır.

5 Haziran Yargıtay Tevhidi İçtihat Ormanlardan ruhsatsız veya nizama aykırı olarak RG Genel Kurulunun ormanlar- ağaç kesilmesi halinde zoralımı ve tazminattan başka la ilgili kararı yayımlanmış- ayrıca teşçir masraflarına da hükmolunması tır. lazımgelip gelmeyeceği hakkındaki Yagıtay Tevhidi İçtihat Genel Kurulunun 19/12/1945 gün ve E.16/K.17 sayılı kararı yayımlanmıştır.

6 Haziran Cemiyetler Kanununda de- Demokrat Partililer özellikle 29uncu maddeye itiraz C; U ğişiklikler yapıldı. ettiler. Kanundaki demokratik ruh vurgulandı.

6 Haziran İtalya'da Cumhuriyet ilan Halkın çoğunluğu oylarını Cumhuriyet lehine kullan- C; U ediliyor. dı. Kral İtalya'yı terkediyor.

6 Haziran Devlet memıuları aylıkları- RG nın tevhit ve teadülüne dair olan 3656sayılı kanunun bazı maddelerinin değişti- rilmesi ve bu kanuna bazı maddeler eklenmesi hak- kındaki 4598 sayılı kanuna ek kanun 4908 sayılı kanun yayımlanmıştır.

6 Haziran 4918 sayılı Milletvekili se- 17/12/1942 tarih ve 4320 sayılı Mebus seçimi kanunu RG; U; C çimi kanunu yayımlanmış- yürürlükten kaldırılmıştır. tır.

7 Haziran İçel ve Gümüşhane illeri İçel ve Gümüşhane illeri özel idare bütçelerine ait ak- BCA: özel idare bütçeleri hakkın- tarma, ekleme ve olağanüstü ödeneklerin onanması 30..18.1.2/ da. kararı. 111.40..16

7 Haziran 29/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Subay ve askeri memurlara gedikli erbaşlardan ve askeri kadrolardaki çe- şitli hizmetlilerden kurslara gönderilenlerin gündelikleri hakkında 4909 sayılı kanun yayımlanmıştır.

7 Haziran 29/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Maliye Bakanlığı kuruluş ve görevleri hak- kındaki 2996 sayılı kanunun bazı maddelerinin de- ğiştirilmesine ve bu kanuna bazı maddeler eklenmesine dair 4910 sayılı kanun ya- yımlanmıştır.

1946 Yılı 797 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

7 Haziran 29/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Devlet kağıt ve ba- sım Genel Müdürlüğü'nün sermayesi hakkındaki 4911 sayılı kanun yayımlanmıştır.

8 Haziran Muş depreminin bilânçosu Bilinmeyen ve bulunamayanlar hariç 833 ölü ve 349 C; U yayımlandı. yaralı belirlenmiştir. Yıkılan evlerin sayısı 1991'dir.

8 Haziran Umumi meclisler seçimi. İdarei umumiyeyi vilayat kanununda değişiklikler C yapan tasarı yeniden gözden geçirilecektir.

8 Haziran 31/5/1946 tarihinde kabul RG edilen Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü 1946 yılı bütçesinde değişik- lik yapılması hakkında 4912 sayılı kanun yayımlanmıştır.

8 Haziran 3/6/1946 tarihinde kabul RG edilen Belediyeler ve bunlara bağlı müesseseler İller Bankası Emekli Sandığı ku- rulmasına dair olan 4805 sa- yılı kanuna dair 4913 sayılı ek kanun yayımlanmıştır.

8 Haziran 3/6/1946 tarihinde kabul Parasız yatılı öğrencilerin durumunun yeniden düzen- RG edilen Siyasal Bilgiler Oku- lenmesine ilişkindir. lu hakkındaki 2777 sayılı kanunun 2nci ve 4 üncü maddelerini değiştiren 4916 sayılı kanun yayımlanmıştır.

8 Haziran 3/6/1946 tarihinde kabul RG edilen Devlet Memurlarının aylıklarının tevhit ve teadü- lü hakkındaki 3656 sayılı kanuna bağlı (I) sayılı cetvel ile eklerinin Adalet Ba- kanlığı kısımlarında ve 1946 yılı Bütçe Kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde deği- şiklik yapılmasına dair 4917 sayılı kanun yayımlanmıştır.

9 Haziran Üniversiteler kanun tasarısı Üniversitelerin özerkliği konusu yoğun bir gündemle U hazırlanmaktadır. tartışılıyor.

9 Haziran Deprem sahasına Sağlık ve Sağlık Bakanı Sadi Konuk ve Bayındırlık Bakanı Sır- C Bayındırlık Bakanlıar gitti- rı Day dün uçakla harekete geçtiler. ler.

10 Haziran Milletvekili seçimi'nin 21 Bir yıl öne alınan milletvekili seçimi 21 Temmuz'da C; U Temmuz'da yapılacağı ke- yapılacaktır. sinleşti.

10 Haziran Cemiyetler kanunun bazı 5/6/1946 tarihinde kabul edilen Cemiyetler kanunun C maddeleri değiştirildi. bazı maddelerinin değiştirilmesine dair 4919 sayılı kanun yayımlanmıştır.

798 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

10 Haziran Dışişleri Bakanlığı'nda üst Şam Orta Elçisi Abdülahat Akşın Birinci Sınıf Orta RG düzey atama yapıldı Elçiliğine yükseltilmiştir.

10 Haziran Bazı illerin özel idare büt- BCA: çelerine ait aktarma, ekle- 30..18.1.2/ me ve olağanüstü ödenekle- 111.41..13. rin onanması.

10 Haziran Kaymakamlık atamaları ya- Çoruh iline bağlı Ardanuç ilçesi kaymakamı Zeki RG pıldı. Ocaklı'nın Aydın iline bağlı Koçarlı ilçesi kayma- kamlığına, Kars iline bağlı Arpaçay ilçesi kaymakamı Remzi Zarakol'un Ankara iline bağlı Bala ilçesi kay- makamlığına naklen tayinleri ve Diyarbakır mektup- çusu Salahaddin Ulusalerk'in Bakanlık emrine alın- mıştır.

11 Haziran Dışişleri Bakanlığı'nda üst Brüksel elçisi Basri Lostar'ın Lüxemburg Hükümeti RG düzey atama yapıldı. nezdinde de Hükümeti temsil etmesine ilişkin 3/4190 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

11 Haziran Okul pansiyonları tüzüğün- 3/4213 sayılı Okul pansiyonları Tüzüğünde değişiklik RG de değişiklik yapıldı. yapılması hakkında tüzük yayımlanmıştır.

11 Haziran Türk vatandaşlığına alın- Macar uyruklu Erdezsebet ve Mihaly Bardos alınma- RG malar. larına dair 3/4186 ve 3/4187 sayılı Bakanlar Kurulu kararları yayımlanmıştır.

12 Haziran TBMM seçiminin yenilen- Bir dereceli seçim yapılmak üzere TBMM seçiminin RG mesine dair 1498 sayılı ka- yenilenmesine iki redde karşı 383 oyla karar veril- rar yayımlanmıştır. miştir.

12 Haziran Danıştay Beşinci daire baş- RG kanlığına İhsan Aktürel'in seçildiği hakkında 1499 sa- yılı karar yayımlanmıştır.

12 Haziran 3/4245 sayılı İnhisar mua- RG melatının icrası ve murakabesi hakkındaki tüzüğün 28nci maddesinin değişti- rilmesi hakkında tüzük ya- yımlanmıştır.

12 Haziran 3/4279 sayılı Umumi Ma- RG ğazalar tüzüğü yayımlan- mıştır.

13 Haziran Meclis dün Üniversiteler Birçok maddeler üzerinde heyecanlı tartışmalar oldu. C; U kanununu kabul etti. Meclisin arzusu üzerine asistan maaşlarına ellişer lira zam kabul edildi, profesörlerin iki yabancı dil bilme- leri mecburiyeti konuldu.

13 Haziran 5/6/1946 tarihininde Devlet RG orman işletmelerinin bazı vergilerden muaf tutulması hakkında 4920 sayılı kanun yayımlanmıştır.

1946 Yılı 799 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

13 Haziran İçtimaatı Umumiye kanunu- C na müzeyyel kanunun kal- dırılmasına dair 4921 sayılı kanun yayımlanmıştır.

14 Haziran Matbuat kanunun görüşül- Kanunun 50inci maddesi üzerine Menderes'in eleşti- U mesi sırasında tartışmalar rilerinin çürütüldüğü iddia edilmiştir.

14 Haziran 10/6/1946 tarihinde kabul RG edilen Denizde can ve mal koruma hakkında 4922 sa- yılı kanun yayımlanmıştır.

14 Haziran 10/6/1946 tarihinde kabul RG edilen Belediyeler ve bunlara bağlı müesseseler Be- lediyeler Bankası Memur- ları Tekaüd Sandığı teşkili- ne dair olan 4085 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesi ve bu kanuna bazı hükümler eklenmesi hakkında 4923 sayılı kanun yayımlanmıştır.

14 Haziran 10/6/1946 tarihinde kabul RG edilen Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hakkında 4925 sayılı kanun yayımlanmıştır.

15 Haziran Emlak ve Kredi Banka- Bankanın amacı, evi olmayan yurttaşlara ev yaptır- U sı’nın kurulması. mak için en çok elli yıl vadeyle borç para vermektir.

15 Haziran Mili Eğitim Bakanlığı ku- RG ruluş kadrolariyle merkez kuruluşu ve görevleri hak- kındaki 2287 sayılı kanunda değişiklik yapılması hakkında 4926 sayılı kanun yayımlanmıştır.

16 Haziran Çalışma Bakanı bir yılda Bakan Sadi Irmak'ın önemli demeci yayımlanmıştır. C; U yapılanları anlatıyor.

17 Haziran Demokrat Parti milletvekili Parti bir beyanname yayımlayacak ve şube başkanları C; U seçimlerine girmeye karar kendi çevrelerinde seçim faaliyetine hemen başlaya- verdi. caklar.

17 Haziran 11/6/1946 tarihinde kabul Buna göre 103, 104, 108, 110 ve 111nci maddeleri RG edilen İdarei Umumiye değiştirilmiştir. Vilayat kanununun bazı maddelerinin değiştirilmesi ve bir madde eklenmesi hakkında 4928 sayılı kanun yayımlanmıştır.

800 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

18 Haziran Kalkınma partisi seçimlere C girme kararı aldı.

18 Haziran 12/6/1946 tarihinde kabul RG edilen Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Kuruluş ve Memurları Kanununda değişiklik yapılmasına dair olan 3820 sayılı kanuna 4929 sayılı ek kanun ya- yımlanmıştır.

18 Haziran 12/6/1946 tarihinde kabul RG edilen Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında kanuna geçici bir madde eklenmesine dair 4930 sayılı kanun yayımlanmıştır.

18 Haziran 13/6/1946 tarihinde kabul RG edilen Basım Birliği kanununun kaldırılması hakkın- daki 4932 sayılı kanun ya- yımlanmıştır.

18 Haziran 4933 sayılı İnönü Arma- RG ğanları kanunu yayımlan- mıştır.

18 Haziran Türk Ceza Kanununun 141. RG ve 142. maddelerinin değiş- tirilmesi hakkında 4934 sa- yılı kanun yayımlanmıştır.

18 Haziran 13/6/1946 tarihinde kabul Üniversiteler, fakültelerden, enstitü, okul ve bilimsel RG edilen 4936 sayılı Üniversi- kurumlardan oluşmuş özerkliği ve tüzelkişiliği olan teler Kanunu yayımlanmış- yükek bilim, araştırma ve öğretim birlikleri olarak ta- tır. nımlanmıştır.

18 Haziran 4938 sayılı kalkınma istik- C razı hakkında kanun yayım- lanmıştır.

18 Haziran 13/6/1946 tarihinde kabul RG edilen 1946 yılı bütçe kanununa bağlı "A" işaretli cetvelde değişiklik yapıl- ması hakkında 4937 sayılı kanun yayımlanmıştır.

18 Haziran Af kanunu yayımlanmıştır. 4943 sayılı af kanunu yayımlanmıştır. RG

19 Haziran Demokrat Parti dün beyan- Beyannamede yapılan baskılara değiniliyor e "Halk C; U namesini neşretti Partisi ciddi muhalefete hayat hakkı tanımamak az- mindedir" denilmektedir.

1946 Yılı 801 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

19 Haziran 13/6/1946 tarihinde kabul Buna göre, hasılatı ekonomi kalkınması giderlerine C edilen Kalkınma istikrazı karşılık tutulmak üzere 150 milyon liraya kadar uzun hakkında 4938 sayılı kanun vadeli iç istikraz Maliye Bakanı yetkilidir. yayımlanmıştır.

19 Haziran 13/6/1946 tarihinde kabul C edilen Devlet kitapları dö- ner sermayesi hakkındaki kanunun 4 üncü maddesinin değiştirilmesine dair 4940 sayılı kanun yayımlanmıştır.

20 Haziran Kalkınma partisi bir genel- Şubelere ne olursa olsun seçimlerin boykot edilme- C ge yayımladı. yeceğini bildirdi.

20 Haziran Lübnan Cumhurbaşkanı Beşara El Huri ve beraberindeki heyet Ankara'da te- C; U Ankara'ya geliyor. maslarda bulunmaya başlamıştır.

20 Haziran 13/6/1946 tarihinde kabul RG edilen Kazanç Vergisi kanununda değişiklikler ya- pılmasına dair 4942 sayılı kanun yayımlanmıştır.

20 Haziran 13/6/1946 tarihinde kabul RG edilen Kazanç Vergisi kanunda değişiklikler yapıl- masına dair 4912 sayılı kanun yayımlanmıştır.

20 Haziran 14/6/1946 tarihinde kabul RG edilen Milli Korunma Ka- nununun 51nci maddesiyle bu kanunun 4648 sayılı kanunla değiştirilen 10, 31, 32, 57, 66, 67 ve 68nci maddelerin değiştirilmesine dair 4945 sayılı kanun yayımlanmıştır.

21 Haziran 13/6/1946 tarihinde kabu RG edilen Muamele Vergisi kanununda değişiklikler ya- pılmasına ve 2731 sayılı kanun ve ekleri gereğince bazı maddelerden alınan istihlak vergisinin muamele vergisiyle birleştirilmesine dair 4939 sayılı kanun ya- yımlanmıştır.

21 Haziran Milletvekili dokunulmazlı- Antalya milletvekili Mesut Çankaya'nın milletvekili- RG ğı hakkında karar verilmiş- ne yapılması istenen kovuşturma ve yargılamanın se- tir. çim sonunda yapılmasına ilişkin hakkında 1500 sayılı TBMM kararı yayımlanmıştır.

22 Haziran 14/6/1946 tarihinde 4947 Banka Anonim ortaklık şeklinde kurulmuştur. RG sayılı Türkiye Emlak Kredi Bankası kanunu yayımlan- mıştır.

802 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

22 Haziran 14/6/1946 tarihinde kabul Türkiye Cumhuriyeti ile İsviçre Konfederasyonu ara- C edilen Türkiye Cumhuriyeti sında imzalanan 12/09/1945 tarihindeki anlaşmaya ile İsviçre Konfederasyonu ilişkindir. arasındaki Ticari mübade- lelere ve ödemelerin düzen- lenmesine ait Anlaşmaya bağlı mektup hükümlerine uygun olarak satılacak 150 000 ton kömür için teati olunan mektupların onan- ması hakkında 4948 sayılı kanun yayımlanmıştır.

22 Haziran TBMM Çalışmalarına ara Seçimin yenilenmesini kararlaştırmış olan TBMM C verilmesi. gündeminde görüşülecek önemli işler kalmamış ol- duğunda Sekizince dönemin 5 Ağustos 1946 Pazarte- si günü başlayacak olsa Olağanüstü toplantısına kadar TBMM çalışmalarına aravermesine ilişkin 1502 sayılı TBMM kararı yayımlanmıştır.

22 Haziran Vali ataması. Hakkari vali vekili İhsan Nuri Olgun'un il valiliğine RG tayinine ilişkin 3/4277 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

24 Haziran Demokrat Parti'nin yeni bir Dün Ankara'da Mamak şubesinin açılışında Celal RG şubesi daha açıldı. Bayar, Fuat Köprülü ve Adnan Menderes mühim birer nutuk söylediler, halk büyük tezahürat yaptı.

24 Haziran Türk vatandaşlığından çı- Münir Vasfi Yıldız'ın vatandaşlıktan çıkarılmasına RG karılma ilişkin 3/4214 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayım- lanmıştır.

25 Haziran Birleşmiş Milletler Türk Prof. Cemal Birsel Birleşmiş Milletler Türk derneğini RG; C 26 Derneği Kurulmasına izin kurdu. Haziran veren 3/4304 sayılı Bakan- 1946 lar Kurulu kararı yayım- lanmıştır.

26 Haziran Türk vatandaşlığına alınma Alman uyruklu Yahudi Profesör Alfred Heilbron RG gerçekleşmiştir. 3/4306 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlığa alınmıştır.

26 Haziran Kaymakamlık atamaları ya- Güneyce kaymakamlığından müstafi Hikmet Yavuz'un RG pıldı. Samsun iline bağlı Terme ilçesi kaymakamlığına yeniden tayin edilmiştir.

26 Haziran Meslek Okulları için açıla- İsveçli Uzman Stan Maurtz Wejle'in Meslek Okulları BCA: cak kursta İsveçli uzman atelye şef ve öğretmenlikleri için açılacak kursta ça- 30..18.1.2/ istihdamı. lıştırılması. 111.46..15.

26 Haziran Dışişleri Bakanlığı atama- Rodos başkonsolosu Süreyya Berken ve Midlli Mua- RG ları. vin Konsolosu Adnan Rıza Eldeniz dereceleriyle birlikte merkeze nakledilmişlerdir.

28 Haziran Belediye başkanlarının onan- Çorum Belediye Başkanlığına Baha Çorbacıoğlu; RG ması. Adana Belediye başkanlığına Fazlı Meto; Sivas belediye başkanlığına Rahmi Günay; Siirt belediye baş- kanlığına Sabri Çeliktuğ'un Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.

1946 Yılı 803 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

29 Haziran Celal Bayar ilk nutkunu C bugün Adana'da söylüyor.

29 Haziran Büyük merkezlerimizde iş- Çalışma Bakanlığı endişe uyandırmaya başlayan du- RG sizlik süratle artıyor. rumu önlemek üzere acele tetkiklere girişmiştir.

1 Temmuz İş kazaları ve analık sigor- 1 Temmuzdan itibaren yürürlüğe girecek analık si- C talarının uygulaması. gortası ile iş kazaları sigortalarının tatbikatı üzerinde çalışmaları Çalışma Bakanı Sadi Irmak tetkik edecektir.

1 Temmuz Atom bombası dün gece Bikini adasındaki hedefe Türkiye saatiyle gece 1’de C; U yarısı patlatıldı. atılmıştır.

1 Temmuz Vatandaşlığına alınma. Macar uyruklu Adnan Ver'in Türk vatandaşlığına RG alınmasına ilişkin 3/4822 sayılı Bakanlar Kurulu ka- rarı yayımlanmıştır.

2 Temmuz İşçi sigortaları kanunu yü- Çalışma Bakanı Sadi Irmak yürülüğe giren işçilere C; U rürlüğe giriyor. sağladığı faydaları anlatıyor

2 Temmuz Adalet Bakanlığı atama ve Bakanlık bünyesinde çok sayıda atama ve yükselme RG yükselmeleri. yapılmıştır.

2 Temmuz İçişleri Bakanlığı'nda ata- Erzurum vali muavini Nihat Arman'ın Kars Vali mu- RG malar yapıldı. avinliğine Kars aVali muavini Alaettin Özgelen'in Erzurum Vali Muavinliğine, eski kaymakamlardan İstanbul iskan müdürü Nedim Akyıldırım'ın Tokat iline bağlı Niksar ilçesi kaymakamlığına; Bursa iline bağlı Mudanya ilçesi kaymakamı Celal Özgüvenç'in Afyon iline bağlı Sandıklı ilçesi kaymakamlığına; Bursa iline bağlı İznik ilçesi kaymakamı Selahaddin Erçin'in Konya iline bağlı Seydişehir ilçesi kayma- kamlığına naklen tayin edilmişlerdir.

2 Temmuz Bilecik Mektupçuluğu'na Çal Kaymakamlığından emekli Mustafa Rasim Ar- RG atama yapıldı. da'nın Bilecik mektupçuluğuna naklen tayin edilmiştir.

2 Temmuz Belediye başkanlarının onan- Maraş belediye başkanlığına Sait Aksüyeğ ve Muğla RG ması. Belediye başkanlığına İskender Alper'in Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.

3 Temmuz Milletvekili seçimi tarihi Milletvekili seçimi kanunun 16ıncı madesi gereğince U belirlenmiştir. 21 Temmuz 1946 Pazar günü seçim günü olarak be- lirlenmiştir.

3 Temmuz Tekel Bakanı yapılacak bü- Buna göre, 50 milyon liralık tahsisat harcandığı vakit C; U yük işleri anlattı. bütün ihtiyaçlara yanıt veren fabrikalar kurulmuş ola- caktır.

3 Temmuz Belediye başkanlarının onan- Mardin belediye başkanlığına Abdülkadir Kalav'ın; RG ması. Diyarbakır belediye başkanlığına Zekai Arman'ın; Kırşehir belediye başkanlığına Cevat Tarım'ın Bele- diye Kanunu’nun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.

3 Temmuz Belediye kurulması. Aydın ili Nazilli ilçesine bağlı Sultanhisar bucağı RG Merkezinde belediye teşkilinin uygun görülmesine dair Danıştay Genel Kurulu kararı onanmıştır

804 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

4 Temmuz Belediye başkanlarının onan- Zonguldak Belediye Başkanlığına Faruk Ertaman'ın; RG ması. Tekirdağ Belediye Başkanlığına Şevket Cicoğlu; İz- mit Belediye Başkanlığına Kemal Öz'ün; Ordu Bele- diye Başkanlığına Arif Hikmet Onat'ın; Amasya Be- lediye Başkanlığına Ziyaeddin Türem'in; Kırklareli Belediye Başkanlığına Reşit Altay'ın; Van Belediye Başkanlığına Salih Türkoğlu'nun; Kayseri Belediye Başkanlığına Sait Koçak'ın; Ağrı Belediye Başkanlı- ğına Ahmet Tokar'ın; Eskişehir Belediye Başkanlığı- na Sait Karamanoğlu'nun seçilmesi hakkında Beledi- ye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.

4 Temmuz Belediye kurulması. İzmit merkezine bağlı Suadiye köyünde ve Malatya RG ilinin Orduzu köyünde belediye teşkilinin uygun gö- rülmesine dair Danıştay Genel Kurulu kararı onan- mıştır

5 Temmuz Propoganda mücadelesi git- Bursa'da çok sinirli bir hava var, demokratlar sistemli C tikçe şekilleniyor. bir korkutma başladığını iddia ediyorlar.

5 Temmuz Belediye başkanlarının onan- Isparta Belediye Başkanlığına Kemal Demiralay'ın; RG ması. Tokat Belediye Başkanlığına Mustafa Yolcu'nun; İzmir Belediye Başkanlığına Reşat Leblebicioğlu'nun seçilmesi hakkında Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.

5 Temmuz Kaymakamlık ataması ya- Samsun iline bağlı Bafra ilçesi kaymakamı Hayri RG pıldı. Özlü'nün Ankara iline bağlı Ayaş ilçesi kaymakamlı- ğına naklen tayin edilmiştir.

6 Temmuz Türk Amerikan dostluğu- Amerika, Türkiye’nin borcunu süratle ödemesini tak- C nun bir nişanesi. dirle karşıladığını bildirmiştir.

6 Temmuz İş kazalarıyla meslek hasta- İş kazalarıyla meslek hastalıkları sigortaları ve analık RG lıkları sigortaları ve analık sigortası için hazırlanan prim tariflerinin onanmasına sigortası için hazırlanan ilişkin 3/4431 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayım- prim tarifleri belirlenmiştir. lanmıştır.

8 Temmuz İzmirde dün kanlı bir hadi- Bir köyün Demokrat Parti İdare Heyeti Azası yara- C se daha oldu. lanmıştır.

8 Temmuz Dışişleri Bakanlığı atama- Bakanlık bünyesinde çok sayıda atama ve yükselme RG ları. yapılmıştır.

9 Temmuz Danimarka ve İsviçre Elçi- Yeni Danimarka elçisi Frank le Sago de Fontenay ve U leri Çankaya Köşkü'ne çık- İsviçre Elçisi Camille George'u İnönü kabul etmiştir. tılar.

9 Temmuz Kaymakamlık atamaları ya- Elazığ iline bağlı palu ilçesi kaymakamı İlhami RG pıldı. Vada'nın Erzurum iline bağlı Tortum ilçesi kayma- kamlığına, Akçadağ kaymakamlığıından Bakanlık emrinde Hüseyin Çıtak'ın Sinop mektupçuluğuna naklen ve yeniden tayin edilmişlerdir.

9 Temmuz Belediye başkanlarının onan- Bitlis Belediye Başkanlığına Suphi Menteş'in; Edirne RG ması. Belediye Başkanlığına Tahsin Şıpka'nın; Elazığ Be- lediye Başkanlığına Ahmet Karakaya'nın; Gümüşha-

1946 Yılı 805 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

ne Belediye Başkanlığına Sami Zarıbu'nun seçilmesi hakkında Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayım- lanmıştır.

10 Temmuz Ankara Valisi Nevzat Tan- Ankara cinayeti davasında şahsı hakkında yapılan C; U doğan intihar etti. dedikodulardan duyduğu teessürle intihar etmiştir.

10 Temmuz Hususi orman sahipleri ya- Yargıtay Tevhidi İçtihat Genel Kurulu'nun 19/12/ RG hut onlarla hukuki bir mu- 1945 gün E.14 /K.16 sayılı kararı yayımlanmıştır. amele ve münasebette bulunan kimseler tarafından ruhsatsız kesilen ağaçların Devlet ormanlarında oldu- ğu gibi zoralım gerekli ol- duğu hakkında Yargıtay Tevhidi İçtihat Genel Kuru- lu kararı yayımlanmıştır.

11 Temmuz Demokrat Parti beyanna- CHP'nin muhalefete yer vermeme kararında olduğu C; U mesi yayımlanmıştır. vurgusu yapılıyor.

11 Temmuz Adalet Bakanlığı atama ve Bakanlık bünyesinde çok sayıda atama ve yükselme RG yükselmeleri yapılmıştır. yapılmıştır.

12 Temmuz İçişleri Bakanlığı ve CHP'nin CHP beyannamenin halkı kendilerine acındırarak da- C; U DP'ye yanıtı. ha fazla oy toplamak arzusundan doğan bir propoganda olduğunu vurguluyor. İçişleri Bakanlığı illere gön- derdiği genelgenin yanlış anlaşıldığını bildirdi.

12 Temmuz Demokratların en kuvvetli Mersin'deki bir kısım Halk Partisi mensupları bile:" C oldukları yer: Mersin. Biz partimizin listesine gözü kapalı oy vermeyiz. İki partinin listesinden beğendiğimiz kimseleri seçece- ğiz." diyor.

12 Temmuz Belediye başkanlarının onan- Kars Belediye Başkanlığına Tahir Barlas'ın; Hakkari RG ması. Belediye Başkanlığına Reşit Keskin'in; Rize Belediye Başkanlığına Hasan Fehmi Biber'in; Kütahya Beledi- ye Başkanlığına Hakkı Niğdelioğlu'nun; Antalya Be- lediye Başkanlığına Burhanettin Onat'ın; Aydın Be- lediye Başkanlığına Oran Çiftçi'nin; Sinop Belediye Başkanlığına Sami Dernekbaşı'nın; Afyon Belediye Başkanlığına Hüseyin Tiryakioğlu'nun; Samsun Be- lediye BaşkanlığınaAhmet Eymir'in; Giresun Beledi- ye Başkanlığına Naci Çimşit'in seçilmesi hakkında Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.

14 Temmuz Demokrat Parti ilk büyük Mitingde 8000 kişi bulundu. C; U mitingini yaptı.

17 Temmuz Belediye başkanlarının onan- Antakya Belediye Başkanlığına Selim Çelenk'ın; Er- RG ması. zurum Belediye Başkanlığına Kazım Yurdalan'ın; Burdur Belediye Başkanlığına Necati İşçil'in; Balıke- sir Belediye Başkanlığına Muammer Yasa'nın seçil- mesi hakkında Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayım- lanmıştır.

806 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

18 Temmuz İsmet İnönünün dünkü se- "Milli iradenin hakiki ve temiz bir surette meydana C çim nutku. çıkması, hepimizin müşterek muvaffakiyetimiz, kanuni vazifemiz ve şahsi şerefimiz olacaktır."

18 Temmuz Türkiye Cumhurbaşkanı İs- "Bize oy verirseniz, memleketin iç ve dış poltikasında C; U met İnönü'nün milletvekili doğru yolları bulabileceğimize ve memleketin ilerle- seçimi münasebetiyle Türk mesinde ve yükselmesinde sizi memnun edecek başa- Milletine beyannamesi rılar elde edebileceğimize güveniyoruz" demiştir.

18 Temmuz Belediye başkanlarının onan- Malatya Belediye Başkanlığına Sait Fırat'ın; Trabzon RG ması. Belediye Başkanlığına Tevfik Yunusoğlu'nun; Kırşe- hir Belediye Başkanlığına Ahmet Baytok'un; Çanak- kale Belediye Başkanlığına Naci Duran'ın; Konya Belediye Başkanlığına Muhlis Koner'in; Denizli Be- lediye Başkanlığına Hüsnü Örnek'in seçilmesi hak- kında Belediye kanunun 89. maddesine göre onanma- sına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.

18 Temmuz Kaymakamlık atamaları ya- Diyarbakır iline bağlı Ergil eski kaymakamı Raşit RG pıldı. Şener'in Bolu iline bağlı Seben ilçesi kaymakamlığı- na, Konya mektupçusu Tevfik Uğurlu'nun Çanakkale Mektupçuluğuna naklen ve yeniden tayinleri karar- laştırılmıştır.

19 Temmuz CHP listesinde 162 yeni U aday bulunmaktadır.

19 Temmuz Belediye başkanlarının onan- Urfa Belediye Başkanlığına Fazıl Kürkçüoğlu'nun RG ması. seçilmesi hakkında Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.

19 Temmuz Kırklareli’de kaymakamlık Zonguldak iline bağlı Devrek ilçesi kaymakamı Avni RG ataması yapıldı. Dümer'in Kırklareli iline bağlı Demirköy ilçesi kay- makamlığına nakli uygun görülmüştür.

19 Temmuz Dışişleri Bakanlığı atama- Bakanlık bünyesinde çok sayıda atama ve yükselme RG ları. yapılmıştır.

20 Temmuz Adalet Bakanlığı atama ve Bakanlık bünyesinde çok sayıda atama ve yükselme RG yükselmeleri. yapılmıştır.

20 Temmuz Konya’da kaymakamlık Konya iline bağlı Karapınar ilçesi kaymakamı Hadi RG ataması yapıldı. Koçak'ın aynı ile bağlı açık Ereğli ilçesi kaymakam- lığına naklen tayin edilmiştir.

20 Temmuz İdari bağlılık değişikliği Hatay ili Altınözü ilçesinin Yonta Mahallesi RG yapıldı. 19/6/1946 gününde bağımsız köy haline getirilmesi tamimi yayımlanmıştır.

21 Temmuz Seçimler yapılıyor. Cumhuriyet Gazetesi "Türk demokrasisinin imtiha- C nı", Ulus Gazetesi ise "Ankara büyük, tarihi kararla- rından birini bugün verecektir." başlığını atmıştır.

23 Temmuz Seçimin umumi neticesi he- İstanbul'da, İzmir'de, Aydın'da, Manisa'da, Konya'da C nüz meçhul. ve diğer bazı yerlerde heyecanlı bir hava içinde şüp- heler ileri sürülüyor, Demokratlar seçim mazbataları- nın değiştirildiğini söyleyerek durumu protesto ediyorlar.

1946 Yılı 807 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

24 Temmuz Seçimin umumi neticesi a- İstanbul dâhil 63 ilde 395 CHP adayı, 66 DP ve 4 ba- C; U çıklandı. ğımsız aday kazanarak milletvekili oldular

24 Temmuz Nuri Demirağ parti liderli- Milli kalkınma partisi, partiyi keyfi hareketleriyle C ğinden çıkarıldı. idare etmekle itham edilen Demirağ'ın çıkarıldığını açıkladı.

25 Temmuz İnönü'nün beyannamesi. İnönü "Şimdi Türkiye'nin milli hayatında yeni bir C; U devreye giriyoruz. Seçim zamanının sinirli sözlerini karşılıklı bağışlayarak ve unutarak vatanda huzur, ça- lışma devrinin açılması ilk vazifedir." şeklinde demeç vermiştir.

25 Temmuz Belediye başkanlarının onan- Gaziantep Belediye Başkanlığına Nail Bilen'in ve RG ması. Bolu Belediye Başkanlığına Cemil Özbilen'in seçil- meleri hakkında Belediye kanunun 89. maddesine gö- re onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları ya- yımlanmıştır.

25 Temmuz Tekel İdaresi’nde Fransız Tekel İdaresi’nde Şarap Uzmanı Fransız Marsel BCA: uzman istihdamı. Biron'un çalışma süresinin uzatılması. 30..18.1.2/ 111.52..5

25 Temmuz Kastamonu’da kaymakam Seyhan iline bağlı Feke ilçesi kaymakamı Vehbi Gü- RG ataması yapıldı. neş'in Kastamonu iline bağlı Azdavay ilçesi kayma- kamlığına naklen tayin edilmiştir.

26 Temmuz DP'nin İzmir'deki mitingi Mitinge 30.000 kişi katıldı, konuşmalar yapıldı. Mi- C; U yapıldı. ting olaysız geçti.

27 Temmuz Memleket sanayi için değil, Ankara'da önümüzdeki beş yıl içinde ülkenin ihtiyaç- C sanayi memleket içindir. larını karşılayabilecek sanayi planının hazırlanacak- tır.

28 Temmuz Birleşmiş Milletler teşkila- BM anlşamasının 101. maddesine göre, memurların U tına bizden de memur alı- çalışabileceği bildirilmiştir. nacağı bildirilmiştir.

29 Temmuz MTA’da Hollandalı uzman- MTA Enstitüsü'nde Hollandalı 4 uzmanın çalıştırıl- BCA: ların istihdamı. masına izin verilmiştir. 30..18.1.2/ 111.53..3.

30 Temmuz Ankara'da 200'er yataklı iki Halk sağlığı çalışmaları kapsamında Ankara'da iki U hastane yapılıyor. hastane ve sağlık komiserleri okulu yapılması konusunda çalışmalar yürütülmektedir.

31 Temmuz Genelkurmay Başkanlığı Kazım Orbay istifa etti, yerine Orgeneral Salih C; U makamında değişiklik ya- Omurtak getirildi. pıldı.

31 Temmuz Ordu'da üst düzey atamalar Birinci Ordu müfettişi Orgeneral Salih Omurtak'ın RG yapılmıştır. Genelkurmay Başkanlığına, Genelkurmay başkanı Orgeneral Kazım Orbay'ın Yüksek Askeri Şura üye- liğine tayinleri 4580 sayılı kanunun 2 nci ve 4üncü maddelerine göre Bakanlar Kurulunca 29/7/1946 tarihinde kararlaştırılmıştır.

2 Ağustos Amerikan havacılığının 39. Amerikan havacılığının 39. kuruluş yıldönümü nede- U kuruluş yıldönümü nedeniyle gösteriler yapıldı, Amerikan Askeri ateşesi ye- niyle gösteriler yapıldı. mek verdi. Dostluk gösterileri yapıldı.

808 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

2 Ağustos Belediye başkanlarının onan- Niğde Belediye Başkanlığına Lütfi Soylu'nun; Kas- RG ması. tamonu Belediye Başkanlığına Adil Yücebıyık seçil- meleri hakkında Belediye kanunun 89. maddesine gö- re onanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı kararları ya- yımlanmıştır.

2 Ağustos Elazığ’da kaymakamlık ata- Siirt iline bağlı Şırnak ilçesi kaymakamlığından Ba- RG ması yapıldı. kanlık emrinde Baki Neşet Kankılıç'ın Elazığ iline bağlı Palu ilçesi kaymakamlığına yeniden tayini hak- kında karar yayınlanmıştır.

2 Ağustos İdari isim değişikliği yapıl- Zonguldak ili Devrek ilçesine bağlı Akıbaldır köyü RG dı. adının Alpaslan olarak değiştirilmesi hakkında İçişle- ri Bakanlığı Tamimi yayımlanmıştır.

3 Ağustos Yurtta sel felaketi oldu. Ordu'da yoğun yağış yüzünde 3 kişi öldü, zararın bir C; U milyon yedi yüz bin lira olduğu belirtilmiştir.

3 Ağustos İçişleri Bakanlığı'nda ata- Ağrı Vali vekili Memduh Payzin'in Ağrı İl Valiliğine RG; U malar yapıldı. tayini hakkında 3/4530 sayılı; Mardin Vali Vekili Ömer Yahya Eryetgin'in Mardin Valiliğine tayini hakkında 3/4531 sayılı; Açık bulunan Ankara Valili- ğine İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürü Os- man Sabri Adal'ın tayini 3/4570 sayılı Bakanlar Ku- rulu kararları yayımlanmıştır.

4 Ağustos İnönü Cumhurbaşkanlığı'na İttifakla İnönü Cumhurbaşkanlığı'na aday gösterildi. C; U aday gösterildi.

6 Ağustos İnönü yeniden Cumhurbaş- İnönü 451 oydan 388'i ile tekrar Cumhurbaşkanlığına C; U kanı seçildi seçildi. DP'nin adayı Mareşal Fevzi Çakmak 59 oy aldı. Saracoğlu hükümeti istifa etti, yeni kabineyi kurmaya İstanbul milletvekili Recep Peker görevlen- dirildi

6 Ağustos İsmet İnönü Cumhurbaş- Ankara milletvekili İsmet İnönü "388" oyla Cumhur- RG kanlığına seçildiğine dair başkanlığına seçilmiştir. 1503 sayılı karar yayım- lanmıştır.

7 Ağustos Yeni kabine kuruldu. Recep Peker kabinesi kuruldu. Eski bakanlardan yal- C; U nız dört tanesi kaldı.

8 Ağustos İki devlet bakanlığı kurulu- Başbakan yardımcılığı ve iki devlet bakanlığı kurul- C; U yor. masına dair projeler hazırlanmıştır. Bunların kabu- lünden sonra kabineye Kazım Özalp ve Hamdullah Suphi Tanrıöver'in dâhil olması beklenmektedir.

8 Ağustos 6 Ağustos'da teklif edilen Bakanlar Kurulu listesi: Adalet Bakanı Ankara Mil- RG Bakanlar Kurulu listesi letvekili Mümtaz Ökmen; Milli Savunma Bakanı İs- Cumhurbaşkanı tarafından tanbul Milletvekili Orgeneral Cemil Cahit Toydemir; onaylanmıştır. İçişleri Bakanı Gümüşane Milletvekili Şükrü Sökmensüer; Dışişleri Bakanı Trabzon Milletvekili Hasan Saka; Maliye Bakanı Tokat Milletvekili Halit Nazmi Keşmir; Milli Eğitim Bakanı Sivas Milletve- kili Reşat Şemsettin Sirer; Bayındırlık Bakanı Sinop Milletvekili Cevdet Kerim İncedayı; Ekonomi Bakanı Rize Milletvekili Tahsin Bekir Balta; Sağlık ve Sos-

1946 Yılı 809 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

yal Yardım Bakanı Denizli Milletvekili Dr. Behçet Uz; Gümrük ve Tekel Bakanı Kastamonu Milletveki- li Tahsin Çoşkan; Tarım Bakanı Manisa Milletvekili Faik Kurdoğlu; Ulaştırma Bakanı Erzurum Milletve- kili Şükrü Koçak; Ticaret Bakanı İzmir Milletvekili Atıf İnan; Çalışma Bakanı Konya Milletvekili Dr. Sadi Irmak.

9 Ağustos Tekirdağ, Bursa, İzmir’de Kayseri iline bağlı Develi ilçesi kaymakamı Ziya RG kaymakam atamaları yapıl- Eroğlu'nun Tekirdağ iline bağlı Çoruh ilçesi kayma- dı. kamlığına; Ordu iline bağlı Fatsa ilçesi kaymakamı Hamdi Güryel'in Bursa iline bağlı İznik ilçesi kay- makamlığına; Konya iline bağlı Ermenek ilçesi kay- makamı Rahmi Onaran'ın İzmir iline bağlı Karaburun ilçesi kaymakamlığına naklen tayin olmuşlardır.

9 Ağustos Belediye kurulması. Geyve ilçesine bağlı Pamukova bucağı merkezinde RG belediye teşkili hakkındaki karar yayımlanmıştır.

9 Ağustos İçişleri Bakanlığı'nda bir Samsun iline bağlı Kavak ilçesi kaymakamı Kemal RG atama yapıldı. Kutal'ın Rize ili mektupçuluğuna atanmıştır.

9 Ağustos Belediye başkanlarının onan- Çoruh Belediye Başkanlığına Adil Moral'ın; Bursa RG ması. Belediye Başkanlığına Fahri Batıcan; İçel Belediye Başkanlığına Fuat Mörel'in; Muş Belediye Başkanlı- ğına Zeki Dede'nin seçilmeleri hakkında Belediye kanunun 89. maddesine göre onanmasına ilişkin İçiş- leri Bakanlığı kararları yayımlanmıştır.

10 Ağustos Yeni Hükümetin geniş ısla- Beş madde halinde yapılacak işler belirlenmiştir: 1. C hat programı açıklandı. Hayat pahalılığı ve geçim zorluğuna karşı acil tedbirler almak; 2. Dar ve sabit gelirli (memur, müstahdem, mütekaid, dul ve yetim) vatandaşları imkan nisbetinde terfih etmek; 3. Köylüye daha çok yakla- şarak doktor ve ilaç yetiştirmek orman ve toprak da- valarını halletmek teknik öğretmen ve atölyeleri köy- lere sokmak; 4. Suistimalleri esaslı şekilde takib, in- taç ve ilan etmek; 5.İçpolitikada bugünkü hayatı, ayaklanmalara ve sarsıntılara meydan vermeden kök- leştirmek, vatandaşlar arasında türlü siyasi kanaatle- rin düşmanlıklara ve karışıklıklara mahal vermeyecek selim bir yolda yürümesini iyi kanunlarla temin etmek.

10 Ağustos Dışişleri Bakanlığı üst dü- Lizbon birinci Sınıf Orta Elçisi Agah Aksel'in dere- RG zey atama yapıldı. cesiyle Budapeşte Elçiliğine ve Tekirdağ milletvekili Rahmi Apak'ın da 3 üncü derece ile Lizbon Elçiliğine tayinleri hakkında3/4572 sayılı Bakanlar Kurulu ka- rarı yayımlanmıştır.

13 Ağustos Meclis dün toplandı. Meclis komisyonları belirlenmiştir. Ayrıca 36 ile ait C seçimlere toptan itiraz edildiği bildirildi.

14 Ağustos Birinci ordu müfettişliğine Birinci ordu müfettişliğine Orgeneral Nuri Yamut ge- C atama yapıldı. tirildi.

15 Ağustos Hükümet programı okundu. Hükümet Mecliste programını okudu ve 431 oydan C; U 378'i ile güvenoyu aldı.

810 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

15 Ağustos Bakanlar Kuruluna güve- Recep Peker'in Başkanlığı altındaki yeni Bakanlar RG nildiğine dair 1504 sayılı Kuruluna 53 redde karşı 378 oyla güvenilmiştir. karar yayımlanmıştır.

17 Ağustos Boğazlar meselesinde Sov- Notada, Rusyanın istekleri reddedilecektir. C,U yetlerin verdiği notaya ya- nıt hazırlanmaktadır.

17 Ağustos Kaymakamlık atamaları ya- Eskişehir iline bağlı Seyitgazi eski kaymakamı Hilmi RG pıldı. Keçeci'nin Siirt iline bağlı Eruh ilçesi kaymakamlığı- na; Kars iline bağlı Çıldır ilçesi kaymakamı Hilmi Tolun'un Ordu iline bağlı Fatsa ilçesi kaymakamlığı- na; Urfa iline bağlı Viranşehir ilçesi kaymakamı Na- zım Uzunhekim'in Bingöl iline bağlı Genç ilçesi kaymakamlığına; Hatay iline bağlı Kırıkhan ilçesi kaymakamı Ali Rıza Aksu'nun Urfa iline bağlı Vi- ranşehir ilçesi kaymakamlığına; Kayseri iline bağlı Pınarbaşı ilçesi kaymakamı Sabri Demir'in Burdur iline bağlı Bucak ilçesi kaymakamlığına, Afyon iline bağlı Emirdağ ilçesi kaymakamı Abdülkadir Uras'ın Konya iline bağlı Ermenek ilçesi kaymakamlığına, Bolu iline bağlı Gerede ilçesi kaymakamı Şevket Esen'in Çankırı iline bağlı Eskipazar ilçesi kayma- kamlığına; Edirne iline bağlı Lalapaşa ilçesi kayma- kamı Sadri Artuç'un Konya iline bağlı Karapınar il- çesi kaymakamlığına naklen ve yeniden tayin edil- mişlerdir.

17 Ağustos Başbakanlık'tan üst düzey Açık bulunan Başbakanlık Hususi Kalem Müdürlü- RG atama yapıldı. ğüne Anadolu Ajansı İstanbul Müdürü Vedid Uzgö- ren'in tayini uygun görülmüştür.

18 Ağustos İngiltere ve Amerika Rus- Rus isteklerine iki ülkede şiddetle karşı çıkmaktadır. C ya'ya nota veriyor.

23 Ağustos Ruslara cevabımızı veril- Buna göre kesin yanıtımız "hayır" dır. Notada "Bo- C; U miştir. ğazların müştereken müdafaa teklifi Türkiye'nin hiç- bir suretle feragat edemeyeceği ve takyidini kabul edemeyeceği egemenlik haklarına ve güvenliğine ay- kırıdır."denilmiştir. Nota aynı zamanda İngiltere ve ABD’ye de bildirilmiştir.

24 Ağustos Samsun’da kaymakamlık Bursa iline bağlı Karacabey ilçesi kaymakamı Halit RG ataması yapıldı Gökkaynak'ın Samsun iline bağlı Kavak ilçesi kay- makamlığına naklen tayin edilmiştir.

26 Ağustos Türk parasının kıymetini Türk parasının kıymetini koruma hakkındaki 12 sayı- RG korunması hakkında 3/4599 lı kararın 26/8/1942 tarihli ve 2/18669 sayılı karar ile sayılı Bakanlar Kurulu ka- değiştirilen 8 inci maddesinin 7nci fıkrasında yazılı rarı yayımlanmıştır. mallar listesine rakı, votka, saf alkol, kuşyemi, civa, acı badem, meyve çekirdekleri, 1943 mahsulü tütün ve her partinin %25'i tırnak cinsinden olmak üzere palamut da ilave edilmiştir.

27 Ağustos Seçim mazbataları görüşü- DP ve CHP milletvekilleri arasında seçim mazbatala- C lürken Meclis'te gerginlik rı konuşulurken ağır sözler söylendi.

28 Ağustos Ordu terfi listesi yayımlan- Orgeneralliğe Kurtçebe Noyan, Korgeneralliğe Şükür C; U dı. Kanadlı atanmıştır.

1946 Yılı 811 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

2 Eylül İngiliz Büykelçisi Kelly'nin İngiltere'nin Türkiye'nin içişlerine karıştığı söylenti- C Gazeticiler Derneği'ndeki lerini reddetmiştir. "Garip ve asılsız bir söylenti duy- konuşması. dum, güya İngiltere Türkiye'nin iç politikasına karı- şıyormuş. Olmaz, biz böyle bir hata işlemeye kalkışşsak bile Türk onuru bunu şiddetle reddeder."

2 Eylül İl genel meclisi seçimleri DP Çatalca, Karacabey, Orhaneli, Mudanya ve C; U yapıldı. İnegölde seçimlerden çekildi, birçok yerlerde baskılar olduğu iddia ediliyor.

3 Eylül İl genel meclisi seçimleri Ankara Merkez ilçesinde, Balıkesir ve İzmir’de DP C yapıldı. kazanmıştır.

3 Eylül İçişleri Bakanlığı'nın hazır- Hazırlanan tasarılara göre, İngiltere'de olduğu gibi bir C ladığı tasarı asayiş müsteşarlığı kurulacak, jandarma ve polis kuvvetlerinin birleştirilmesi düşünülmektedir.

4 Eylül Türkiye Demir ve Çelik İngiliz Uzman W. R. Harland Haskins'in Türkiye BCA: Fabrikaları Kurumu ve Demir ve Çelik Fabrikaları Kurumunda bir yıl daha 30..18.1.2/ Türkiye Şeker Fabrikaları çalıştırılması ve aylığının artırılması ve Hollandalı 111.57..2., BCA: Anonim Ortaklığı'nda ya- Uzman Van Dillewijn ile Dr. S. W. Leigh'in Türkiye 30..18.1.2/ bancı uzman istihdamı. Şeker Fabrikaları Anonim Ortaklığı'nda çalıştırılması 111.56..11. ve bunlara verilecekücret.

6 Eylül 1946 yılı Bütçe Kanununa RG bağlı (A) işaretli cetvellerde değişiklik yapılması hak- kında 4949 sayılı kanun yayımlanmıştır.

7 Eylül İdari sınır değişkliği yapıl- Çoruh ilinin Şavşat ilçesine bağlı Söğütlü köyünün RG mıştır. Cami mahallesiyle Armutlu köyünün ilçe belediyesi sınırları içine alınması hakkındaki Danıştay Genel Kurulu kararı onanmıştır.

7 Eylül Belediye kurulması. Keban ilinin Ağın bucağında belediye kurulması RG hakkında Danıştay Genel Kurulu kararı onanmıştır.

7 Eylül Belediye başkanı onanması. Manisa Belediye başkanlığına Naci Aslay'ın seçilme- RG si onanmıştır.

7 Eylül İdari sınır değişikliği ya- İzmir ili Buca bucağına bağlı Kızılçu köyünün Buca RG pılmıştır. belediyesi sınırları içine alınması hakkındaki Danış- tay Genel Kurulu kararı onanmıştır.

7 Eylül Kaymakamlık atamaları Balıkesir İdare Kurulu üyesi Muhittin Önen'in İzmir RG yapıldı. İdare Kurulu üyeliğine; Antalya iline bağlı Serik ilçe- si kaymakamlığından Bakanlık emrinde Selahattin Kıpçak'ın Balıkesir idare Kurulu üyeliğine; Bingöl iline bağlı Solhan ilçesi kaymakamı Necdet Basat'ın Manisa iline bağlı Soma ilçesi kaymakamlığına; Tunceli iline bağlı Nazimiye ilçesi kaymakamı Fevzi Taşbaş'ın Bursa iline bağlı Karacabey ilçesi kayma- kamlığına; Sivas iline bağlı Suşehri ilçesi kaymakamı Edip Boztepe'nin HAtay iline bağlı Kırıkhan ilçesi kaymakamlığına; Kars iline bağlı Ardahan ilçesi kaymakamı Necmettin Kuteş'in İzmir iline bağlı Ber- gama ilçesi kaymakamlığına; Balıkesir iline bağlı Dursunbey ilçesi kaymakamı Ragıp Savaş'ın Isparta iline bağlı Yalvaç ilçesi kaymakamlığına naklen ve yeniden tayin edilmişlerdir.

812 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

7 Eylül Dışişleri Bakanlığı'nda üst Roma Büyükelçisi Cemal Hüsnü Taray Merkeze RG düzey atama yapıldı. alınmıştır.

8 Eylül Hükümet 7 Eylül de önemli Savaş yıllarının bozduğu iktisadi ortamu yeniden U kararlar aldı. kurmak için, devalüasyon yapıldı.

8 Eylül Ekmek karnesi kaldırıldı. Ankara, İstanbul, İzmirde de ekmek tamamen serbest C olacaktır.

8 Eylül Ziraat Bankası altın satma- Altına ihtiyacı olanlar, Bankanın İstanbul ve Ankara C ya başladı. şubelerinden bir Türk altınını 3107, bir İngiliz altınını da 3428 kuruştan istedikleri kadar alabileceklerdir.

10 Eylül Maliye Bakanı yeni karar- "Eğer bu kararları almasaydık bu yıl hem ihracatta, C; U ları açıkladı. hem ithalatta gittikçe büyüyen bir buhranla karşılaşa- caktık." demiştir.

10 Eylül Dışişleri Bakanlığı'nda ata- Moskova büyükelçisi Selim Sarper Roma Büyükelçi- RG ma yapıldı. liğine tayin edilmiştir.

12 Eylül Ekonomi Bakanı da yeni Bakan Tahsin Bekir Balta "sanayinin yeni şartlar C; U kararları anlattı içinde gelişeceğini" söyledi.

12 Eylül İş kazaları rakamları ya- 1 Temmuz'dan itibaren çalışmaya başlayan İşçi Si- C yımlandı. gortaları kurumunun verilerine göre iki ay içinde 1967 iş kazası olmuştur

14 Eylül Kahvenin Tekel konusun- RG dan çıkarılmasına ve dâhili istihlak vergisine tabi tu- tulmasına dair 4950 sayılı kanun yayımlanmıştır.

14 Eylül Yabancı uzman istihdamı. Polonyalı Uzman Cywanowski Jozef'in Türkiye De- BCA: mir ve Çelik Fabrikaları Kurumu'nda bir yıl daha ça- 30..18.1.2/ lıştırılması ve İngiliz Uzman Tom Faint'i Türkiye 30..18.1.2, BCA: Demir ve Çelik Fabrikaları Kurumu'nda bir yıl daha 30..18.1.2/ çalıştırılması ve aylığının artırılması. 111.59..11.

17 Eylül İnsan haklarını müdafa ce- Prof. Ali Fuad Başgil gayrisiyasi bir cemiyet kuruyor. C miyeti kuruluyor.

17 Eylül 13/9/1946 tarihinde kabul 8.2.1937 tarih ve 3117 sayılı Devlet dairelerinin ve- RG edilen 4951 sayılı Bakan- kâletlere tefriki ve siyasi müsteşarların vazifeleri lıklar kuruluşu hakkında hakkında kanun ile29/11/1937 tarih ve 3271 sayılı kanun yayımlanmıştır. Devlet dairelerinin vekâletlere ayrılması hakkında kanunları yürürlükten kaldırmıştır.

17 Eylül 13/9/1946 tarihinde kabul RG edilen Başbakanlık kurulu- şu hakkındaki 4443 sayılı kanuna ek 4952 sayılı kanun yayımlanmıştır.

17 Eylül 13/9/1946 tarihinde kabul RG edilen 1946 yılı Bütçe Ka- nununa bağlı (A) ve (D) işaretli cetvellerde değişik- lik yapılması hakkında 4953 sayılı kanun yayımlanmıştır.

1946 Yılı 813 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

18 Eylül Adalet Bakanlığı atama ve Adalet baş müfettişleri, hakimler ve yargıçlar atan- RG yükselmeleri. mışlardır.

19 Eylül Türkiye Demir ve Çelik Polonyalı Uzman Jan Stanko'nun ve İngiliz Uzman BCA: Fabrikaları Kurumu'nda Frederick Cecil Dixon'un Türkiye Demir ve Çelik 30..18.1.2/ Polonyalı ve İngiliz uzman- Fabrikaları Kurumu'nda bir yıl daha çalıştırılmasına 111.59..20, BCA: ların istihdamı. izin verilmesi. 30..18.1.2/ 111.60..1.

19 Eylül Milletlerarası İdari İlimler BCA: Enstitüsü'ne iştirak hissesi 30..18.1.2/ olarak ödenmesi gereken 111.60..12. 400 liranın Maliye Bakan- lığı bütçesinin düşünülme- yen giderler bölümünden verilmesi.

19 Eylül Türkiye Cumhuriyeti ile 16/9/1946 tarihinde kabul edilen Türkiye Cumhuriye- RG İsveç Hükümeti arasında ti ile İsveç Hükümeti arasında hava ulaştırmalarına hava ulaştırmaları anlaşma- dair olan anlaşmanın onanması hakkında 4954 sayılı sı. kanun yayımlanmıştır.

21 Eylül Recep Peker kabinesine iki Devlet Bakanlığına ve Babakan Yardımcılığına An- RG; C; U bakan ilave edildi. kara milletvekli Mümtaz Faik Ökmen, Devlet Bakan- lığına Çankırı milletvekili Mustafa Abdülhalik Renda'nın , Adalet Bakanlığına da Zonguldak milletvekili Şinasi Devrin getirilmiştir.

21 Eylül Adalet Bakanlığı atama ve Çok sayıda Yargıtay üyesi, savcı yardımcılığı ve sulh RG yükselmeleri. yargıçlığı ataması yapılmıştır.

22 Eylül İzmit büyük bir sanayi Üçüncü kâğıt fabrikası, D.D.T ve ucuz ahşap malze- C merkezi oluyor. me fabrikaları kuruluyor.

22 Eylül Yoksul çocuklara yardım Çocuk Esirgeme Kurumu yoksul köye çocuklarına C yapılıyor. elbise, ayakkabı ve hastalara da ilaç dağıtmaktadır.

23 Eylül İdari sınır değişikliği ya- Erzurum ili Tekman ilçesine bağlı Kürtkalmaz köyü RG pılmıştır. ile bu köye bağlı Topçu mahallesi Karayazı ilçesinin Söylemez bucağına bağlanmıştır.

23 Eylül Kaymakamlık atamaları ya- Giresun ilçesine bağlı Görele kaymakamı Sakıp RG pıldı. Özdil'in Balıkesir iline bağlı Dursunbey ilçesi kay- makamlığına, Edirne iline bağlı Keşan ilçesi kayma- kamı Cemal Tan'ın Antalya iline bağlı Serik ilçesi kaymakamlığına, Trabzon iline Akçaabay ilçesi kaymakamı Ruhi Çetiner'in Kayseri iline bağlı Develi ilçesi kaymakamlığına, Maraş iline bağlı Andirin il- çesi kaymakamı Şükrü Zeki Uğurtanı'nın Trabzon iline bağlı Sürmene ilçesi kaymakamlığına, Elazığ iline bağlı Sivirice ilçesi kaymakamı Nihat Alp'ın Ur- fa iline bağlı Akçakale ilçesi kaymakamlığına naklen edilmişlerdir.

24 Eylül 20/9/1946 tarihinde kabul Matbuat kanunun 9,12,15,17,18,27,30,34,35,48 ve RG edilen Matbuat kanunun 55nci maddeleri değiştirilmiştir. bazı maddelerinin değişti- rilmesi hakkında 4955 sayı- lı kanun yayımlanmıştır.

814 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

24 Eylül 9 Eylül'den beri 10 Milyon T.C. Ziraat Bankası'nın İstanbul ve Ankara şubele- U liralık altın satışı oldu. rinde 9.965.889 kağıt para tutarında altın satışı oldu- ğu bildirilmiştir.

24 Eylül Türk Ceza Kanununun 140, 20/9/1946 tarihinde kabul edilen Türk Ceza Kanunu- RG 159 ve 160ıncı maddeleri- nun 140, 159 ve 160ıncı maddelerinin değiştirilmesi nin değiştirilmiştir. hakkında 4956 sayılı kanun yayımlanmıştır.

24 Eylül TBMM çalışmalarına 1 Ka- Bu karar, TBMM gündeminde görüşülecek önemli RG sım 1946 tarihine kadar ara konu kalmamış olduğundan milletvekillerinin seçim verilmesi hakkında 1505 çevrelerinde seçmenleriyle görüşmelerine fırsat ver- sayılı karar yayımlanmıştır. mek gerekçesiyle çıkarılmıştır.

25 Eylül Yeni bir memurlar kanunu İçişleri Bakanlığı'nın yeni bir memurlar kanunu üze- C tasarısı üzerinde çalışılıyor. rinde çalışmaya başladığı bildirildi.

26 Eylül Yeni bütçeyle memurlara Maliye Bakanlığı yeni bütçeyle memurlara yapılacak U yapılacak zamları belirle- zamları belirleyen bir tasarı hazırladı. yen tasa hazırlandı

27 Eylül Kaymakamlık atamaları Balıkesir Vali muavini Nedim Aker'in Seyhan ili İda- RG yapıldı. re Kurulu üyeliğine; Seyhan ili idare kurulu üyesi Nami Ünal'ın Balıkesir vali Muavinliğine; Erzurum iline bağlı Pasinler ilçesi kaymakamı Selahattin Görbil'in Antalya iline bağlı Alanya ilçesi kayma- kamlığına; İstanbul iline bağlı Adalar ilçesi kayma- kamı Cemal Tarlan'ın Erzurum iline bağlı Pasinler il- çesi kaymakamlığına naklen tayin edilmişlerdir.

27 Eylül Dışişleri Bakanlığı atama- Tebriz Başkonsolosu Hakkı Kentli, Rizaiye Konsolo- RG ları. su Orhan Tahsin Günden, Batum Konsolosu Ali Rıza Çelikkaya ve Roma Büyük elçiliğinde Orta elçilik başkâtibi Kamil Emrullah Tuba dereceleriyle merkeze nakledilmişlerdir. Sofya elçiliği müsteşarlığına merkezden Kemal Sayıt, Batum Başkonsolosluğu’na Merkezden Cavit Ulvi Erçin, Tebriz Başkonsoloslu- ğu’na merkezden birinci sınıf Konsolos Kazım Hastekin, Burgaz Konsolosluğu’na Varna Maiyet Konsolosu Ali Rıza Yiğitbaşıoğlu, Rizaiye Konsolos- luğu’na Tahran Büyükelçiliğinde Orta Elçilik Başka- tibi Necip Sait Tamboy tayin edilmişlerdir.

28 Eylül Çalışma Bakanlığı'nda ça- Çalışma Bakanlığı'nda çalıştırılacak yabancı uzmana BCA: lıştırılacak yabancı uzmana ait kadronun onanması ve 3/3772 sayılı kararın kaldı- 30..18.1.2/ ait kadro onanmıştır. rılması. 111.62..9.

1 Ekim Yeni yıl bütçesi Meclise 1947 yılı bütçe tasarısına göre geliri 1.019.000.000 C; U verildi. lira; masrafı 1.133.000.000 liradır. Aradaki açık iç is- tikrazla karşılanacaktır. Ayrıca memur maaşlarına %50 zam yapılacak, şeker de ucuzlatılacaktır.

1 Ekim Kaymakamlık atamaları Ankara iline bağlı Bala ilçesi kaymakamı Remzi RG yapıldı. Zarakol'un İstanbul iline bağlı Adalar ilçesi kayma- kamlığına; İstanbul iline bağlı Kartal ilçesi kayma- kamı Arif Dayanç'ın Samsun iline bağlı Bafra ilçesi kaymakamlığına; İçişleri Bakanlığı Vilayetler İdaresi Genel Müdürlüğü Şube Müdürlerinden Agah Erozan'ın İstanbul iline bağlı Kartal ilçesi kayma- kamlığına naklen atanmıştır.

1946 Yılı 815 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

1 Ekim Belediye başkanı onanması. Bilecik Belediye başkanlığına Yahya Güven'in se- RG çilmesi onanmıştır.

2 Ekim Nürnberg mahkemesi tarihi Savaş suçlularıından 12si idama mahkûm oldular. C kararını verdi. Von Papen, Schract, Fritsche beraat ettiler.

2 Ekim Yerli mallara hücum. Sümerbank yerli mallar pazarında devlet fabrikaları C mamulâtı pamuklu mensucatın ucuz fiyatla satılması- na dünden itibaren başlanmıştır.

4 Ekim Bu yıl mahsul çok iyi ve Tütün rekoltesi 20 milyon kilo fazlasıyla 90 Milyon U bol oldu. kilo olacağı; zeytinyağının üretimi ise fazla olduğu bildirilmiştir.

5 Ekim Maden işletmelerinde çalı- Ekonomi Bakanlığı, Zonguldak da çalışan maden iş- U şan işçilerin ücretlerine zam çilerinin ücretlerine zam yapıldığını bildirmiştir. yapıldı.

5 Ekim Devlet zeytinyağları satışı Zeytinyağı piyasasını tanzim edecek olan bu satışlar C İzmir'de başladı. İzmir'de 250, Ankara ve İstanbul'da 255 kuruştan ya- pılacaktır.

6 Ekim İstanbul'un kurtuluş günü. İstanbul'un kurtuluşunun 23. yılı Boğazlar meselesi C nedeniyle daha da ihtiraslı bir şekilde kutlanıyor.

6 Ekim Türk işçisi için yeni karar- Ekonomi Bakanlığı, maden işçilerinin ücretlerini art- C lar alındı. tırdı, işverenlerin işçilere yardımları sağlanacaktır.

7 Ekim Sovyetlere karşı Amerikan Londra ve Washington Boğazlara dair yeni bir neşri- C siyaseti. yatı.

8 Ekim Sinop'ta yangın, Amasya ve Sinop'ta 737 kişi açıkta kaldı. Amasya'nın Yenice C Çubuk'ta su baskınları oldu. köyü ve Çubuk'ta 19 köy sular altında kaldı.

8 Ekim Milli Eğitim Bakanı yeni Öğretmen yetiştirme sisteminde köklü değişiklikler C kararları alıyor. yapılması planlanıyor.

8 Ekim Adalet Bakanlığı atama ve Adalet Bakanlığı'nda da pek çok üst düzey atama ve RG yükselmeleri yapıldı. yükselme olmuştur.

8 Ekim İçişleri Bakanlığı'nda bir Antalya iline bağlı Korkuteli kaymakamı İhsan Kılıç RG atama yapıldı. Bakanlık emrine alınmıştır.

9 Ekim Filipin Cumhuriyeti’nin Hü- Filipin Cumhuriyetinin Hükümet tarafından tanınma- RG kümet tarafından tanınması. sı ve Filipin menfaatlerinin ülkemizde ABD Büyü- kelçiliği ve Konsolosluk makamları tarafından temsil edilmesine ilişkin 3/4730 sayılı Bakanlar Kurulu ka- rarı yayımlanmıştır

10 Ekim Dışişleri Bakanlığı’nda üst Sofya Elçisi Faik Zihni Akdur'un Moskova Elçiliğine RG düzey atamalar yapıldı. tayin edildiğine ilişkin 3/4739 sayılı; Kahire elçisi Numan Tahir Seymen'in derecesiyle Viyana Elçiliği- ne tayin edildiğine ilişkin 3/4730 sayılı; Merkezden Büyükelçi Şevki Berker'in Varşova Büyükelçiliğine tayin edildiğine ilişkin 3/4731 sayılı Bakanlar Kurulu kararları yayımlanmıştır.

1 Ekim İş mahkemeleri kurulacak. İşverenlerle işçiler arasında ihtilafları kesin karara U bağlamak üzere İş mahkemelerinin kurulmasına yö- nelik çalışmalar başladı.

816 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

11 Ekim Tütün, tuz ve içki fiyatları Gümrük ve Tekel Bakanlığı 1947 yılı başından itiba- C indiriliyor. ren indirimlerin olacağını açıkladı

12 Ekim Avrupa Birleşik devletleri Güney Afrika başbakanı Mareşal Smuts, Avrupa so- C fikri tartışılıyor. rununun en öncelikli sorun olduğunu, küçük devletlerin bir an önce birleşmeleri gerektiğini vurguluyor. "Avrupa kendi kendini kurtarabilir. Diğer kıtalara pek bakmasın"

14 Ekim Şehir vapuru ücretleri %20 İstanbullular yeni ucuzluk tedbirleri beklerken De- C arttırıldı. nizyollarının bu kararıyla şaşırdılar. Yeni zamlar 16 Ekim'den itibaren geçerli olacaktır.

15 Ekim İthaline izin verilen mallar Serbest dövizle, akreditif açılmak suretiyle ve vesaik C; U listesi. mukabilinde ithaline izin verilen malların listesiyayımlanmıştır.

16 Ekim Halk Partisi Genel Sekrete- Genel sekreterliğe eski İçişleri Bakanı Hilmi Uran C; U ri değişti getirildi. Parti liderliğinde değişiklik olacağı hakkın- daki tahmin ve tefsirler yalanlanıyor.

16 Ekim Özel idarelerin kaldırılaca- İçişleri Bakanlığı özel idarelerin kaldırılmasını ve U ğı yolunda haberler çıkmış- buna ait görevlerin Maliye Bakanlığı'na devredilmesi tır. konusunda ayrı İçişleri Bakanlığı içinde bir Emniyet Müsteşarlığı kurulması hakkında çalışmalar başlattığı bildirilmiştir.

16 Ekim İçişleri Bakanı Şükrü Doğu bölgesinde 12 gün süren inceleme seyahatinden C Sökmensüer'in doğu bölge- sonra raporu hazırlanmıştır. si hakkında raporu hazır- lanmıştır.

19 Ekim Ruslara notamız dün veril- Siyasetimizin ana hatları, Türk milletinin hükümranlık C di. haklarını ve Türk vatanının bütünlüğünü korumaktır.

19 Ekim Posta, telgraf ve telefon üc- Mektup ücretleri 15, telgrafların kelimesi 7 kuruş, te- C retlerine zam yapıldı. lefon 10,5 kuruş oluyor. Zamlar kasım ayında uygu- lanacaktır.

19 Ekim Mareşal Fevzi Çakmak ve Mareşal Fevzi Çakmak, Kenan Öner, Raşid Erer, C arkadaşları tarafından kuru- Tevfik Rüştü Aras, Zekeriya Sertel, Cami Baykurt, lan İnsan Hakları Cemiyeti Hasan Rıza Soyak, Hamdi Arpak ve Özdemir ilk toplantısını yaptı. Evliyazade toplantıya katılmışlardır.

20 Ekim Zeytinyağı ile nebati yağ- Bakanlar Kurulu zeytinyağı ve nebati yağlardan bir C lardan devlet hissesi alın- yıl devlet hissesi alınmayacağına karar vermiştir. mayacak.

21 Ekim Celal Bayar İnsan Hakları Ayrıca, varlık vergisi, hayat pahalılığı ve polis kanu- C Cemiyeti ile DP'nin bir il- nu konularında bilgiler verdi. gisi olmadığını belirtti.

22 Ekim Orman bölgelerindeki köy- İstanbul ve Tekirdağ ili içindeki ormanlık bölgelerde C lülerin istekleri. bulunan köylerin CHP başkanlarıyla muhtarları top- lanmışlardır. Köylülerin haklı görüldüğü konular şun- lar olmuştur: İşletmelerin kömür toplama yerleri tom- ruk yerlerine en yakın yerlerde bulunacaktır. Odun toplama yerleri ise ormanın hemen en yakınında ve uygun bir yerde olacaktır. Tediye işlerinde köylü para vermek hususunda kolaylığa mazhar olacaktır.

1946 Yılı 817 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

22 Ekim Dışişleri Bakanlığı'nda üst Rio de Janeiro Elçiliğinin Büyükelçiliği yükseltilmesi RG düzey atama yapıldı. ve bu yer Büyükelçiliğine merkezden Husrev Gere- de'nin tayinine ilişkin 3/4791 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

22 Ekim İçişler Bakanlığın'da tayin. Malatya iline bağı Besni ilçesi Kaymakamı Hüsnü RG Gider Eskişehir ili Mektupçuluğuna naklen tayin edilmiştir.

23 Ekim Kaymakamlık atamaları ya- Çok sayıda kaymakam ataması yapılmıştır. RG pıldı.

24 Ekim Malatya ve Urfa'da arazi Malatya'nın Merkez ve Akçadağ, Urfa'nın Merkez il- BCA: dağıtımı yapıldı. çelerinde 4753 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Kanu- 30..18.1.2/ nu hükümlerine göre, arazi dağıtımının yapılması. 112.68..11.

24 Ekim İşyerini terk edememe ko- Kara, Deniz, Hava Askeri iş yerlerinde çalışan işçiler, RG nusunda Bakanlar Kurulu teknisyenler, mühendisler, ihtisas sahipleri ve sair kararı yayımlanmıştır. hizmetlilerin çalıştıkları işyerlerini kabule değer bir mazaret olmaksızın terkedememeleri hakkında K/662 sayılı karar 3/4805 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ya- yımlanmıştır.

26 Ekim İthalatçı birlikleri resmen Birlikler lağvedilmiş 95 memur açıkta kalmış, bunla- C lağvoldu. ra tazminat ve ikramiye verilecektir.

28 Ekim Vatandaşlığına alınma. Macar uyruklu Sadiye Nermin Erben 3/4655 sayılı RG Bakanlar Kurulu kararıyla Türk vatandaşlığına alın- mıştır.

29 Ekim Gümrük resimlerine zam Gümrük tarifelerinin umumi olarak arttırılması karar- C yapıldı. laştırılmıştır.

31 Ekim Maliye Bakanı Halid Nazmi Kazanç vergisinin yarattığı haksızlıklar önlenmesine C Keşmir'in yeni vergiler üze- ilişin bir projenin hazırlanmakta olduğu bildirilmiştir. rine beyanatı.

31 Ekim Başbakanlıktan üst düzey Genel Teftiş başmüşavirliğine eski İstanbul Milletve- RG atama yapıldı. kili İsmail Hakkı Ülkmen tayin edilmiştir.

1 Kasım Milli Sağlık planı çalışma- Sağlık Bakanlığı'nın çalışmalarına göre yurdun 40 C ları bitmek üzere olduğu bin köyünde sağlık tesislerinin yapılmasını gözeten bildirilmiştir. ortalama her 40 köyde bir sağlık merkezi açılmasını, her merkezde 2 doktor, 1 ebe, 1sağlık memuru, 1 şo- för bulunacaktır. Ayrıca kimsesiz çocuklarla ilgili de bir kanun tasarısı hazırlanmaktadır.

1 Kasım Dışişleri Bakanlığı'nda üst Stockholm Elçisi Nizameddin Ayaşlı'nın Kahire Elçi- RG düzey atama yapıldı. liğine tayin edilmesine ilişkin 3/4852 sayılı Bakanlar Kurulu kararı onanmıştır.

2 Kasım İsmet İnönü’nün söylevi Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün TBMM'nin Sekizin- RG yayımlanmıştır. ci döneminin birinci toplantı yılını açarken Kamu- tay'daki söylevleri yayımlanmıştır.

4 Kasım DP lideri Celal Bayar bir İktisadi işlerde ve hayat pahalılığı konularında iktidar U beyanname yayımlamıştır. partisi hükümeti şiddetle eleştirmekte, dış siyasette ise partiler arasında bir ayrılık bulunmadığı bildirilmektedir.

818 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

8 Kasım Okullarda aile birlikleri ku- Milli Eğitim Bakanı Reşad Şemsettin Sirer'in beyanı- U ruluyor. na göre okul ile aile arasında işbirliği sağlamak ama- cıyla Milli Eğitim Bakanlığı tarafından bazı tedbirler alınacaktır. Buna göre okulda çocuğu olan her aile okulun birliğine üye olacaktır.

9 Kasım Ereğli Kömürleri İşletmesi Ereğli Kömürleri İşletmesinde çalıştırılmakta olan BCA: ve Sümerbank’ta yabancı Belçika uyruklu Uzman Michel Viroux'nun aylığının 30..18.1.2/ uzman istihdamı. 1100 liraya çıkarılması ve Polonya uyruklu uzman 112.70..16, BCA: Roman Çekoviç'in Sümerbank Etüd ve tesis heyeti 30..18.1.2/ Elektrik Ustabaşlığında bir yıl daha çalıştırılmasına 112.70..15. izin verildiği. .

11 Kasım İstanbul yine Kerbela'ya Terkos boruları tekrar patladı, şehre iki gündür su ve- C döndü. rilememektedir.

12 Kasım Türk parasının kıymetini Türk parasının kıymetini koruma hakkındaki 12 nu- RG koruma hakkında karar ya- maralı kararın 8inci maddesinin değiştirilmesine dair yımlanmıştır. olan 2/18669 sayılı kararın 1 inci maddesinin 7inci fıkrasında yazılı mallar listesindeki tütünün karşısın- da bulunan kaydın ve bunun değiştirilmesi hakkında 3/304, 3/2314 sayılı kararların kaldırılması hakkında 3/4839 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

12 Kasım Üçüncü Genel Müfettişliğe Ankara Valisi Osman Sabri Adal'ın açık bulunan RG atama yapıldı. Üçüncü Genel Müfettişliğe naklen tayini hakkında 3/4883 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

12 Kasım Vali atamaları yapıldı. Urfa Valisi Halis Bilaloğlu'nun Çorum Valiliğine, RG; C Emniyet Genel Müdür Muavini Kamuran Çuhruk'un Urfa Valiliğine, Trabzon Vali Muavini Akif İşcan'ın Rize valiliğine, Kırşehir Valisi Ömer Cevat Ökmen'in Bingöl Valiliğine, Çankırı Valisi Refik Noyan'ın Kır- şehir Valiliğine, Çorum Valisi SAhip Örgen'in Çan- kırı Valiliğine, Kayseri Valisi Raşit Demirtaş'ın Ela- zığ Valiliğine, Bilecik Valisi Osman Nuri Tekeli'nin Maraş Valiliğine, Afyon Valisi Şefik Bicioğlu'nun Bilecik Valiliğine, Bingöl Valisi Rıfat Şahinbaş'ın Gümüşane Valiliğine, Samsun Valisi Rüknettin Nasuhioğlu'nun Kocaeli Valiliğine, Erzincan Valisi Orhan Sami Güvenç'in Samsun Valiliğine; Maraş Va- lisi Recai Türeli'nin Erzincan Valiliğine Kocaeli Va- lisi Ziya Tekeli'nin Afyon Valiliğine, Kırklareli Vali- si Kazım Demirer'in Yozgat Valiliğine, Çanakkale Valisi Burhanettin Teker'in Tekirdağ Valiliğine, Bolu Valisi Naci Rollas'ın Sinop Valiliğine, Yozgat Valisi Sadri Aka'nın Antalya Valiliğine, eski valilerden Zühtü Durukan'ın Seyhan Valiliğine, Sinop valisi SAlih Kılıç'ın Kırklareli Valiliğine, Sivas Valisi Necmettin Ergin'in Konya Valiliğine, Konya Valisi İzettin Çağpar'ın Ankara Valiliğine, Elazığ Valisi Feyyaz Bosut'un Sivas Valiliğine, Mülkiye müfettişi Ethem Necip Yetiner'in Kütahya Vali vekilliğine, Mülkiye müfettişi Cahit Ortac'ın Hakkâri Vali Vekil- liğine, Mülkiye müfettişi Sıracettin Saraç'ın Edirne Vali vekilliğine, Mülkiye müfettişi Kemal Hadımlı'nın Bolu Vali vekilliğine tayin edildiği hak- kında 3/4884 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayım- lanmıştır.

1946 Yılı 819 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

12 Kasım Kaymakamlık atamaları Van iline bağlı Gevaş ilçesi kaymakamı Cahit Betil'in RG yapıldı. Ankara iline bağlı Beypazarı ilçesi kaymakamlığına; Kars iline bağlı Tuzluca ilçesi kaymakamı Mehmet Varınlı'nın Tokat iline bağlı Turhal ilçesi kaymakam- lığına, Muş iline bağlı Bulanık ilçesi kaymakamı Muhlis Babaoğlu'nun Sinop iline bağlı Gerze ilçesi kaymakamlığına, Van iline bağlı Erciş ilçesi kayma- kamı Muzaffer Kutman'ın Balıkesir iline bağlı Balya ilçesi kaymakamlığına, Kırklareli iline bağlı Vize il- çesi kaymakamı Şeraffetin Davran'ın Kütahya iline bağlı Emet ilçesi kaymakamlığına, Tokat iline bağlı Artova ilçesi kaymakamı Salahaddin Tokar'ın Siirt iline bağlı Beşiri ilçesi kaymakamlığına, Çankırı iline bağlı Kurşunlu ilçesi kaymakamı Mehmet Hazar'ın Tunceli iline bağlı Kalan ilçesi kaymakamlığına, An- kara iline bağlı Keskin ilçesi kaymakamı Şemsettin Akan'ın Giresun iline bağlı Görele ilçesi kaymakam- lığına, Gümüşane iline bağlı Kelkit ilçesi kaymakamı Tevfik Akkutay'ın Sivas iline bağlı Suşehri ilçesi kaymakamlığına, Siirt iline bağlı Beşiri ilçesi kayma- kamı Celal Balkanlı'nın Manisa iline bağlı Beyşehir ilçesi kaymakamı Avni Yasal'ın Tunceli iline bağlı Nizamiye ilçesi kaymakamlığına, Kocaeli iline bağlı Karasu eski Kaymakamı Fahri Gömülü'nün İzmir iline bağlı Kuşadası ilçesi kaymakamlığına naklen ve yeniden tayin edilmişlerdir.

12 Kasım Samsun Belediye Başka- Samsun belediye başkanlığına Muhittin Özkefeli'nin RG nı’nın onanması. seçilmesi Belediye kanuna göre onanmıştır.

12 Kasım İçişleri Bakanlığı Müsteşar- İçişleri Bakanlığı Müsteşar Muavini İhsan Aksoy'un RG lığı ve Emniyet İşleri Genel İçişleri Bakanlığı Müsteşarlığına, Gümüşane Valisi Müdürlüğüne atama yapıl- Fuat Yurttaşın İçişleri Bakanlığı Müsteşar muavinli- mıştır. ğine, Antalya Valisi Haluk Nihat Pepeyi'nin İçişleri Bakanlığı Emniyet İşleri Genel Müdürlüğüne naklen tayinleri uygun görülmüştür.

13 Kasım Sümerbank tarafından 19 U yeni fabrika kurulacağı bil- dirilmiştir.

13 Kasım Gıda maddesi fiyatlarında Gıda maddeleri ihracatının lisansa tabi tutulması ve C görülen yükselme durdu. lisansların Ticaret Bakanlığından kolay çıkmaması dolayısıyla ihracat tacirlerinin mübayatı kesmeleri nedeniyle özellikle kuru yiyecek fiyatlarındaki artış durmuştur.

14 Kasım Hükümet 7 Eylül kararları- CHP Meclis Grubu üç gün sürecek müzakerelerde C; U nın faydalı olduğu kanaatin- pahalılık konusuna odaklanıldı. de sabit bulunduğunu bildirdi.

15 Kasım İngiliz Maliye Uzmanı İngiliz maliye uzmanı Türkiye ile ticari ilişkilerinin U Sommerville Smith temas- arttırılması konusunda temaslarda bulunmuştur larda bulundu.

17 Kasım Türkiye Belediyecilik derne- Mesken sorununun çözümü için belediyelerin teşeb- C; U ğinin ilk kongresinde İçişle- büslere geçmelerini tavsiye etmiştir. ri Bakanı Şükrü Sökmesüer konuşmuştur.

820 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

17 Kasım İlgili Ticaret adamları ara- Cumhuriyet bazı sanayici ve ticaret erbabları ile an- C sında 7 Eylül kararlarına ket yapmıştır. ilişkin bir anket yapılmıştır.

19 Kasım Maaşlara zam tasarısı Mec- Maliye Bakanlı Bütçe Komisyonu'nda gelir ve gider U lise gönderilmiştir. bütçelerinin ana hatları etrafında geniş bir izaahat vermiştir. Devlet memurları ile subay ve askeri me- murların aylıklarına yapılacak zamlar hakkında kanun tasarıları hakkında bilgi vermiştir.

19 Kasım Halkevlerinin mahiyeti. CHP Genel Sekreteri Hilmi Uran, yurttaki tüm hal- C kevleri başkanlarına bir tamim göndererek halkevlerinin milli dernek toplantıları için açık olduğunu, siyasi toplantılara kapalı olduğunu bildirmiştir.

19 Kasım Gümrük ve Tekel eski Ba- Tekel Genel Müdürlüğü ile Kibrit ve Çakmak Tekel RG kanı Suat Hayrı Ürgüplü Geçici İşletme İdaresine bağlı bazı işletmelerde yapı- hakkında soruşturulma ya- lan yolsuzluklar nedeniyle Bakan hakkında soruştur- pılmasına ilişkin 1506 sayı- ma yapılması istenmiştir. lı TBMM kararı yayımlan- mıştır.

19 Kasım Yargıtay'da üst düzey ata- Açık olan Yargıtay üyeliğine Adalet Bakanlığı Müs- RG malar yapılmıştır. teşarı Bedri Köker, Adalet Bakanlığı müsteşarlığına Yargıtay ikinci başkanlarından Aziz Yeğer, Yargıtay ikinci başkanlığına Yargıtay üyesi Şefkatli Özkutlu, Yargıtay üyeliğine Adalet Bakanlığı Cezaişleri Umum Müdürü Baha Arıkan, Adalet Bakanlığı Cezaişleri Umum Müdürlüğüne Ankara Toplu Milli Korunma Mahkemesi Başkanı Lütfi Akadlı tayin edilmiştir.

21 Kasım Malatya ilinin Merkez ve RG Akçadağ, Urfa ilinin Mer- kez ilçelerinde 4753 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Ka- nunu hükümlerine göre arazi dağıtımının yapılmasına ilişkin 3/4864 sayılı Bakan- lar Kurulu kararı yayım- lanmıştır.

21 Kasım Dışişleri Bakanlığı'nda üst Rio de Janeiro elçisi Bedi Arbel'in Stockholm Elçili- RG düzey atama yapılmıştır. ğine tayinine ilişkin 3/4928 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

22 Kasım Geniş bir bayındırlık prog- Bayındırlık Bakanlığı önümüzdeki yıllarda uygulan- U ramı hazırlanıyor mak üzere limanlar, demiryolları, su altyapı ve imar işlerine ilişkin plan hazırlığı yapmaktadır.

23 Kasım Yurdun çeşitli yerlerinde Tarım ve sanayi işçilerinin ihtiyacı olduğu sağlık te- C işçi hastahaneleri kurulacak sislerinin bir an önce meydana getirilmesi için Çalış- ma Bakanlığı muhtelif bölgelerdeki il ve belediyeler- le işbirliği yapmak üzere çalışmalarına devam etmektedir. Çalışma Bakanlığının bu amaca uygun teşeb- büsleri sonucunda İzmir, Isparta, Burdur'da birer işçi hastanesi, Adana'da bir işçi anıt ve parkı, Konya'da çocuk bakımevi, Seydişehir'de dispanser, Zonguldak'- ta sağlık istasyonu ve İstanbul'da işverenlerin de yar- dımıyla bir işçi hastanesi kurulması konusunda ça- lışmalar yapılmaktadır.

1946 Yılı 821 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

24 Kasım UNESCO İcra Konseyi Reşat Nuri Güntekin UNESCO İcra Konseyi Üyeli- U Üyeliği seçimi. ğine seçildi.

24 Kasım Dost Amerikan filosu İz- Amerikanın Akdeniz kuvvetleri komutanının beyanı- C; U mir'de. na göre "Bu ziyaret iki memleket arasındaki kuvvetli dostluğun tezahürüdür."

25 Kasım İşçi dernekleri için bir tasa- "İşçi ve işveren meslek dernekleri ve dernek birlikle- C rı hazırlandı. ri" kanunu tasarısı ile şimdiye kadar kurulmuş olan sendikalar lağvediliyor ve derneklerin siyasetle uğ- raşması yasaklanıyor.

25 Kasım Çalışma Bakanlığı'nda üst Çalışma Bakanlığı İşçi Sigortaları Kurumunun açık RG düzey atamalar yapılmıştır. bulunan Genel Müdürlüğüne Tarım Bakanlığı eski müsteşarı ve İstanbul milletvekili Atıf Bayındır; İş ve İşçi Bulma Kurumunun Genel Müdürlüğüne ise Ça- lışma Genel Müdürü Necati Topçuoğlu tayin edilmiştir.

27 Kasım Devlete ait köyler köylüye Urfa'da çok sayıda köy topraksız ve az topraklı köy- C dağıtlıyor. lülere dağıtılacaktır.

27 Kasım 22/11/1946 tarihinde kabul RG edilen Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe kanuna bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hak- kında 4957 sayılı kanun yayımlanmıştır.

28 Kasım 27 Gençlik Klübünün ku- Beden Terbiyesi Teşkilatı ve Kurumlar tarafından ku- RG rulmasına ilişkin karar ya- rulacak 27 Gençlik klübünün açılmasına izin veril- yımlanmıştır mesine ilişkin 3/4950 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

29 Kasım İçişleri Bakanlığı'ndan ata- Niğde iline bağlı Nevşehir ilçesi kaymakamı Fazıl RG malar Uybadın'ın Denizli iline bağlı Çal ilçesi kaymakamı Asım Büyüklü'nün, Hatay iline bağlı Altınözü ilçesi kaymakamı Fazıl Kaftanoğlu'nun, Balıkesir iline bağplı Gönen ilçesi kaymakamı Behaettin Kargı'nın üçüncü sınıf Mülkiye müfettişliklerine tayinleri uygun görülmüştür.

29 Kasım Kaymakamlık atamaları İçel iline bağlı Silifke ilçesi kaymakamı Edip Kartal- RG yapıldı. 'ın Giresun iline bağlı Şebinkarahisar ilçesi kayma- kamlığına, Malatya iline bağlı Adıyaman ilçesi kay- makamı Ekrem Doğancı'nın Malatya iline bağlı Ak- çadağ ilçesi kaymakamlığına, Bursa ili Mektupçusu Cemil Sargut'un Antalya iline bağlı Korkuteli ilçesi kaymakamlığına, Giresun iline bağlı Şebinkarahisar ilçesi kaymakamı Halit Ergene'nin Samsun iline bağlı Alaçam ilçesi kaymakamlığına, Ankara iline bağlı Kalecik ilçesi kaymakamı Reşat Akşemsettinoğlu'nun Ankara iline bağlı Bala ilçesi kaymakamlığına, Gümüşane iline bağlı Bayburt ilçesi kaymakamı İs- mail Hayri Sarıkaya'nın İçel iline bağlı Silifke ilçesi kaymakamlığına, Çankırı ili mektupçusu Selahattin Esat'ın Ankara iline bağlı Kalecik ilçesi kaymakamlı-

822 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

ğına, Kayseri iline bağlı Pınarbaşı ilçesi eski kayma- kamı Hasan Basa'nın Trabzon iline bağlı Akçaabat ilçesi kaymakamlığına, Balıkesir iline bağlı Bigadiç ilçesi kaymakamı Ekrem Talat'ın Avşaroğlu'nun Ba- lıkesir iline bağlı Manyas ilçesi kaymakamlığına, Zonguldak iline bağlı Bartın ilçesi kaymakamı Hıfzı Tüz'ün Aydın iline bağlı Söke ilçesi kaymakamlığına; Balıkesir iline bağlı Manyas ilçesi kaymakamı Halil Mümtaz Arıkan'ın Bilecik iline bağlı Gölpazarı ilçesi kaymakamlığına; Siirt iline bağlı Şırnak ilçesi kay- makamı Hulusi Morova'nın Gaziantep iline bağlı Islahiye ilçesi kaymakamlığına; Gaziantep iline bağlı Islahiye ilçesi kaymakamı Vefki Ertür'ün Siirt iline bağlı Şırnak ilçesi kaymakamlığına; Van iline bağlı Çatak ilçesi kaymakamı Raşit Talın'ın Van iline bağlı Erciş ilçesi kaymakamlığına, Çalışma Bakanlığı İş Müfettişi Melih Yuluğ'un Urfa iline bağlı Birecik il- çesi kaymakamlığına; Antalya iline bağlı Akseki il- çesi kaymakamı Alaattin Hıtay'ın Balıkesir iline bağlı Bigadiç ilçesi kaymakamlığına, Antalya iline bağlı Gündoğmuş ilçesi kaymakamı Osman Tekin'in Kay- seri iline bağlı Sarız ilçesi kaymakamlığına; Manisa iline bağlı Kırkağaç ilçesi kaymakamı Osman Nuri Yılmaz'ın Maraş iline bağlı Elbistan ilçesi kayma- kamlığına, Manisa iline bağlı Eşme ilçesi kaymakamı Sırrı Yılmaz'ın Manisa iline bağlı Kırkağaç ilçesi kaymakamlığına; Çanakkale iline bağlı Gelibolu ilçe- si kaymakamı Sabri Barkan'ın Kırklareli iline bağlı Lüleburgaz ilçesi kaymakamı Fevzi Hamurculu'nun Çanakkale iline bağlı Biga ilçesi kaymakamı Hilmi Dağcı'nın Denizli iline bağlı Sarayköy ilçesi kayma- kamlığına; Denizli iline bağlı Sarayköy ilçesi kayma- kamı Süleyman Sıtkı Arkan'ın Kırşehir iline bağlı Mucur ilçesi kaymakamlığına; Kastamonu iline bağlı Araç ilçesi kaymakamı Ferit Önen'in Ankara iline bağlı Keskin ilçesi kaymakamlığına; İstanbul ili mek- tupçusu Emin Köksal'ın Kastamonu ili vali muavinli- ğine naklen tayinler uygun görülmüştür.

30 Kasım İzmir'in bir ihracat humma- İhracat artışı ile 7 Eylül kararları arasında bir ilgi ol- C sı içinde olduğu söyleniyor. madığı iddia ediliyor.

30 Kasım Tütün kongresi yapıldı. Tütüncüler toplantısı dün Ticaret Bakanlığında yapıldı. U

1 Aralık Petrol araştırmaları etrafın- TBMM'de Maden Tetkik Arama Enstitüsü'nün çalış- C da tartışmalar maları hakkında bir soru ortaya atan Denizli'nin ba- ğımsız milletvekili Reşad Aydınlı'nın değerlendirme- lerine yer verilmiştir.

2 Aralık Peker seçmenlere görüştü ve U 7 Eylül kararlarının Türki- ye'yi yakın bir istkbalde güneşli ve ferahlı günlere muhakkak götüreceğini bildirdi.

2 Aralık Sağlık planı hazırlığı ya- Sağlık Bakanlığına göre yurtta yedi coğrafi bölgede U pılmaktadır sağlık bölgesi kurulacaktır.

1946 Yılı 823 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

4 Aralık 2/12/1946 tarihinde kabul RG edilen İstiklal Harbi malullerine verilecek para müka- fatı hakkında 4958 sayılı kanun yayımlanmıştır.

4 Aralık 2/12/1946 tarihinde kabul Ekonomik şartlara öre gerekli görülen eşyalar üzerin- RG edilen Gümrük Tarifesi ka- de resimleri daha az artırmaya veya hic artırmamaya nunun 28 inci maddesinin Bakanlar Kurulu yetkilendirilmiştir. değiştiren 1926 sayılı kanuna bir fıkra eklenmesi hakkında 4959 sayılı kanun yayımlanmıştır.

5 Aralık Sıkıyönetim 6 ay daha uza- DP'liler "hükümetin sıkıyönetimi halk İstanbul'da mi- C tıldı. ting yapmasın ve istediği zaman gazeteleri kapatsın!" diye suçluyor. DP'lilere göre sıkıyönetim bir memleket müdafası meselesi değildir.

5 Aralık Yaz ve kış saatlerinin her 10/10/1946'da Montreux'de toplanmış olan Avrupa'da Türkiye yıl aynı günde uygulanması doğu münasebetleri ve tren orerleri konferansının Yıllığı, hakkında 3/5094 sayılı ka- Avrupa'da yaz saati tatbikatının yeknesak tarihlerde 1947, s.116 rar yayımlanmıştır. yapılmasına dair almış olduğu 1. İlkbaharda yaz saati uygulama tarihinin diğer memleketlerde de İngiltere'de de yeknesak olarak tesbiti ve bunun için de Nisan ayının üncü Cumartesi gününü takip eden pazar gü- nünün veya bazı yıllarda zaruri olarak pazar gününün kabulü, 2. Sonbaharda normal saate dönmek için de Ekim ayının ilk Cumartesi gününü takip eden Pazar gününün tesbiti. Bu kararın kabulü hakkında Ulaştır- ma Bakanlığı'nın 25/11/1946 tarihli ve 520-6/36341 Sayılı teklifi Bakanlar Kurulu'nun 5.1.1946 tarihli toplantısında incelenerek, memleketimizde yaz saatinin konferanstaki kararlara uygulanması karalaştırılmıştır.

5 Aralık Emniyet Müsteşarlığı ku- İçişleri Bakanlığı'nda bir Emniyet Müsteşarlığı ku- BCA: rulması hakkında kanun ta- rulması hakkında kanun tasarısı üzerine çalışmalar 30..18.1.2/ sarısı yapılmaktadır. 112.77..8.

5 Aralık 3656 sayılı Kanuna bağlı BCA cetvel ile bunun değiştiril- 30..18.1.2/ mesi ve eklerinin İçişleri 112.77..9. Bakanlığına ait kısmında değişiklik yapılması hak- kında kanun tasarısı.

5 Aralık İki Bakanlık aleyhine açı- Danıştay'da eski Havayolları Umum Müdürümüm RG lan davalar. Ulaştırma Bakanlığı aleyhine açtığı dava ile Sağlık Bakanlığı aleyhine açılan diğer bir davanın görüşül- mesine başlandı

5 Aralık Vatandaşlıktan çıkarılma. Priştine doğumlu Mehmet Kemal'in vatandaşlıktan RG çıkarıldığına dair 3/4916 sayılı Bakanlar Kurulu kara- rı yayımlanmıştır.

5 Aralık Vatandaşlığına alınmalar. Alman uyruklu Yahudi Margo Konrat 3/4958 sayılı RG Bakanlar Kurulu kararıyla ve Alman uyruklu Yahudi Julius Hirsch, karısı Emma ve kızı Renate'nin Türk vatandaşlığına 3/4970 sayılı Bakanlar Kurulu kararıy- la alınmıştır.

824 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

7 Aralık 4/12/1946 tarihinde kabul RG edilen 4960 sayılı Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Mü- dürlüğü 1947 yılı bütçe kanunu yayımlanmıştır.

7 Aralık Altı ilde ilan edilmiş sıkı- 23/11/1940'da ilan edilmiş olan iller İstanbul, Edirne, C yönetimin altı ay daha uza- Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale ve Kocaeli'dir. tılmasına ilişkin TBMM kararı yayımlanmıştır

7 Aralık 1947 yılında Köy Enstitüle- Bu yıl köylerde 1503 ilkokul açıldı, gelecek yıl kasa- U ri 4 bin mezun verecek. balarda 66, köylerde 2650 ilkokul yapılacağı bildi- rilmiştir.

9 Aralık Gümrüklerde yeni tarife 4959 sayılı kanunun 28inci maddesine bir fıkra ekle- C bugün uygulanıyor. nerek yeni tarifeler belirlenmiştir.

10 Aralık TBMM'de beklenilmeyen CHP milletvekilleri DP'lilerin seçim konusundaki RG bir karar. tekliflerini ittifakla kabul ettiler.

11 Aralık Seçim tutanaklarına ilişkin Eskişehir milletvekili Yavuz Abadan'ın seçim tutana- RG kararlar yayımlandı. ğının reddine ve Kemal Zeytinoğlu hakkında düzen- lenecek tutanağın celbine dair; İstanbul milletvekilli- ğine seçilen Zeki Rıza Sporel'in seçim tutanağının reddi hakkında; İstanbul milletvekilliğine seçilen Abdurrahman Münip Berkan'ın seçim tutanağının reddi hakkında sırasıyla 1508, 1509 ve 1510 sayılı TBMM kararları yayımlanmıştır.

12 Aralık 9/12/1946 tarihinde kabul Buna göre,1946 yılı Bütçe kanununa bağlı (A) işaretli RG edilen İş ve İşçi Bulma Ku- cetvelin 868 inci (Mahsus kanunları gereğince verile- rumu kuruluş ve görevleri cek ödenekler) bölümünde alınmış olan 300 000 lira- hakkındaki kanuna geçici lık ödenek 450 000 liraya çıkarılmıştır. bir madde eklenmesine dair 4961 sayılı kanun yayım- lanmıştır.

12 Aralık Hükümet Milletlerarası Pa- Hükümet hazırlanan yeni tasarıyla iki kuruma katıl- U ra Fonu ile Kalkınma ve mak için çalışmalarına devam etmektedir. İmar Bankasına katılmak için yetki istemektedir.

13 Aralık Fransa’da Başkanlık seçimi. Leon Blum Fransız Başkanlığına seçildi. C; U

13 Aralık Belediye başkanı onanması.Diyarbakır belediye başkanlığına Abdülkadir RG Cizrelioğlu'nun seçilmesi onanmıştır.

14 Aralık Türkiye, Ekonomik ve Sos- U yal Konsey'e üye seçilmiş- tir.

14 Aralık Emniyet Müsteşarlığı tasa- İçişleri Bakanı Emniyet müsteşarlığı kanunu tasarısı U rısı hazırlandı. çalışmalarının tamamlnadığını bildirdi.

14 Aralık Ankara Üniversitesi ve Be- 11/12/1946 tarihinde kabul edilen 4962 sayılı Ankara RG den Terbiyesi Genel Mü- Üniversitesinin 1947 yılı Bütçe kanunu ve dürlüğü 1947 yılı bütçe ka- 11/12/1946 tarihinde kabul edilen 4963 sayılı Beden nunu yayımlanmıştır. Terbiyesi Genel Müdürlüğü 1947 yılı bütçe kanunu yayımlanmıştır.

1946 Yılı 825 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

16 Aralık Batı Trakya Türklerine ya- Türklere yalnız solcu çeteler değil, müfrit sağcı çete- C pılan işkenceler. ler de tecavüz ediyorlar.

16 Aralık Vatandaşlığa alınma. Alman uyruklu Yahudi Mahir Lutufmen'in Türk va- RG tandaşlığına alınmasına ilişkin 3/4959 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayımlanmıştır.

17 Aralık İki Komünist partisi ile on- Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi ile Türki- C; U lara mensup altı gazete ve ye Sosyalist Partisi, İstanbul İşçi sendikaları birliği, mecmua kapatıldı. İstanbul İşçi Klubü ve Ses, Sendika, Nor Or, Gün, Yığın ve Dost gazete ve dergileri kapatılmıştır.

18 Aralık Yeni tarım bölgeleri kuru- Tarım Bakanlığı uzman müşaviri Ragıp Ziya Mağden U luyor. gelecek yıllarda yeni tarım bölgelerinin kurulması ça- lışmalarına başladıklarını bildirdi

18 Aralık İstanbul Teknik Üniversite- 13/12/1946 tarihinde kabul edilen 4964 sayılı İstan- RG si 1947 yılı Bütçe Kanunu bul Teknik Üniversitesi 1947 yılı Bütçe Kanunu ya- yayımlanmıştır. yımlanmıştır.

19 Aralık 16/12/1946 tarihinde ya- RG yımlanan 4965 sayılı Dev- let Demiryolları ve Liman- ları İşletme Genel Müdür- lüğü 1946 yılı Bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hakkında kanun yayımlan- mıştır.

19 Aralık İstanbul Üniversitesi 1947 16/12/1946 tarihinde kabul edilen 4966 sayılı İstan- RG yılı Bütçe Kanunu yayım- bul Üniversitesi 1947 yılı Bütçe Kanunu yayımlan- lanmıştır. mıştır.

20 Aralık Başbakan Recep Peker'in Başbakan Recep Peker'in Kamutay'ın 18/12/1946 ta- RG Kamutay’daki söylevinin rihli 18 inci Birleşiminde verdiği söylevin olduğu gi- yayılması. bi en uzak köylere kadar her vasıta ile radyo ile ya- yılmasına ilişkin 1512 sayılı TBMM Kararı yayım- lanmıştır.

21 Aralık İzmir'de 3 sendika kapatıl- Kapatılan sendikalara bağlı olan "İzmir kafa ve kol C dı. işçileri sendikası" ile iki sendika kapatıldı.

21 Aralık 16/12/1946 tarihinde kabul RG edilen 4967 sayılı 1946 yılı Bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hakkında 4967 sayılı kanun yayımlanmıştır.

21 Aralık 16/12/1946 tarihinde kabul RG edilen 4968 sayılı Türkiye- İtalya ödeme anlaşması ge- reğince "Istituto Nazionale per i Cambi l'Estero" mües- sesi adına Türkiye Cumhu- riyeti Merkez bankasında açılmış olan hesapların "Ufficio Italiano dei Cambi"

826 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

müessesine devri hakkında Italya büyükelçiliği ile teati olunan mektupların onan- masına dair kanun yayım- lanmıştır.

21 Aralık 16/12/1946 tarihinde kabul RG edilen 4970 sayılı Çekoslo- vakya Elçiliği ile alınıp verilen dokuz milyon liralık takas anlaşmasına dair mek- tupların onanması hakkında kanun yayımlanmıştır.

21 Aralık Orduya TBMMnin güven, Türkiye Cumhuriyetinin koruyucusu ve Türk bağım- C selam ve sevgisinin bildi- sızlığının bekçisi olan kara, deniz ve hava orduları- rilmesine dair. mıza Büyük Millet Meclisinin güven, selam ve sevgisinin bildirilmesine ilişkin 1513 sayılı TBMM kararı yayımlanmıştır.

21 Aralık Türk vatandaşlığına alınma. Mısır uyruklu Süreya Yahya'nın Türk vatandaşlığına C alınmasına ilişkin 3/5055 sayılı Bakanlar Kurulu ka- rarı yayımlanmıştır.

23 Aralık 16/12/1946 tarihinde kabul Ticari faaliyetlerin geliştirilmesine ilişkindir. RG edilen Türkiye ile Finlandi- ya arasında imza edilen Ti- caret ve Ödeme anlaşmaları ile eklerinin onanması hak- kında 4971 sayılı kanun yayımlanmıştır.

23 Aralık 16/12/1946 tarihinde kabul RG edilen Türkiye ile İsveç arasında imza edilen Tica- ret ve Ödeme anlaşmalarının onanması hakkında 4972 sayılı kanun yayımlanmıştır.

24 Aralık Kaymakamlık atamaları ya- Kaymakamlık kursunun sekizinci dönemini başarıyla RG pıldı. bitiren kaymakamların atamaları yapıldı.

24 Aralık Dışişleri Bakanlığı’nda üst Çok sayıda büyükelçi ataması yapılmıştır. RG düzey atamalar yapıldı.

25 Aralık Gençliğin durumu için Mili Eğitim Bakanlığı bütçelerinin görüşmelerinde RG Mecliste görüşmeler yapı- gençlik politikası üzerinde duruldu. Bakan memleket lıyor. çocuklarını milli şuur sahibi olarak yetiştirmek için mekteblere Millet dersi adında yeni bir ders konula- cağını söyledi.

25 Aralık Üniversite kanunu ile tanı- BCA: nan maddi hakların Ordu 30..10.0.0/ mensubu profesör ve do- 47.305..31. çentlere de tanınması.

25 Aralık Gümrük ve Tekel Bakanlığı Giriş Muamele Vergisi yönetmeliği yayınlamıştır. RG Yönetmeliği

1946 Yılı 827 G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

26 Aralık 15 yıllık demiryolu inşaat Bu plana göre 2300 km'lik demiryolu yapılacaktır. RG planı yapılıyor.

26 Aralık 23/12/1946 tarihinde kabul RG edilen Beden Terbiyesi Ge- nel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe kanuna bağlı (A) işa- retli cetvelde değişiklik ya- pılmasına dair 4973 sayılı kanun yayımlanmıştır.

26 Aralık 23/12/1946 tarihinde kabul RG edilen Vakıflar Genel Mü- dürlüğü 1946 yılı Bütçe kanuna bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapıl- masına dair 4974 sayılı kanun yayımlanmıştır.

26 Aralık 23/12/1946 tarihinde kabul C edilen 1946 yılı Bütçe kanuna bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması- na dair 4976 sayılı kanun yayımlanmıştır.

28 Aralık Memur maaşları tasarısı Memur maaşları tasarısı Meclis gündemine alındı. C; U Meclis gündemine alındı.

28 Aralık Yeşilay rakı fiyatlarının in- Yeşilay'ın 27inci Genel kongresinde başkan Ord. C dirilmesine itiraz ediliyor. Prof.Dr. Fahreddin Kerim Gökay daha önceden belir- lenmiş rakı fiyatlarının indirilmeyeceği konusunda hükümet teminatının devamı; köylerde hiçbir surette içki satılmayacağı hakkında Ali Rana Tarhan'ın Ba- kanlığı zamanında verilen teminatın devamı vb. konularda görüşleri yayımlanmıştır.

30 Aralık 27/12/1946 tarihinde kabul RG edilen Beden Terbiyesi Ge- nel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılmasına ilişkin 4979 sayılı kanun yayımlanmıştır.

30 Aralık 27/12/1946 tarihinde kabul RG edilen Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü 1946 yılı Bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılmasına ilişkin 4980 sayılı kanun yayımlanmıştır.

30 Aralık 27/12/1946 tarihinde kabul RG edilen Posta, Telgraf ve Te- lefon İşletme Genel Müdür- lüğü 1946 yılı Bütçe kanununa bağlı (A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması- na ilişkin 4981 sayılı kanun yayımlanmıştır.

828 Yönetim Zamandizini G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak

30 Aralık Şekerden alınan munzam 27/12/1946 tarihinde kabul edilen Şekerden alınan RG istihlak vergisinde indirim munzam istihlak vergisinde yapılan indirmelerin yapıldı. onanması hakkında 4982 sayılı kanun yayımlanmıştır

31 Aralık Meclis Bütçe görüşmelerini DP'liler bütçe kanununu kabul etmediler. Başbakan, RG bitirdi. "Bu bütçeye iç inanı ile beyaz oy veren arkadaşların yanında kırmızı oyla iç inanlarını aksettiren arkadaş- lar da vazifelerini yaptılar." dedi.

31 Aralık İdari İşler Kongresi hazır- İdare mekanizmasını ilgilendiren çeşitli konuları gö- RG lıkları başlıyor. rüşmek üzere 20/01/1947'de Ankara'da valiler ile belediye başkanlarının bulunacakları bir kongre düzen- lenecektir. İdareyi ilgilendiren kanunlar, köy kalkın- ması vali muavinliklerinin kaldırılması ve ilçe teşki- latı kurulması meseleleri görüşülecektir.

31 Aralık Tekel Genel Müdürlüğü 27/12/1946 tarihinde kabul edilen 4978 sayılı Tekel RG 1947 yılı Bütçe Kanunu Genel Müdürlüğü 1947 yılı Bütçe Kanunu yayım- yayımlanmıştır. lanmıştır.

31 Aralık Devlet memurları aylıkları- 28/12/1946 tarihinde kabul edilen Devlet memurları RG nın tevhit ve teadülüne dair aylıklarının tevhit ve teadülüne dair olan 3656 sayılı kanuna ek kanun yayım- kanunla buna ek 4644 sayılı kanunda değişiklik ya- lanmıştır. pılması hakkında 4988 sayılı kanun yayımlanmıştır.

31 Aralık Subay ve askeri memurla- 28/12/1946 tarihinde kabul edilen Subay ve askeri RG rın aylıklarında düzenleme memurların aylıkları hakkındaki 3661 sayılı kanunla yapıldı. değişiklik yapılmasına dair 4989 sayılı kanun yayım- lanmıştır.

31 Aralık Gedikli erbaşların aylıkla- 28/12/1946 tarihinde kabul edilen Gedikli erbaşların RG rında aylıklarında düzen- aylıkları hakkındaki 3779 ve 4807 sayılı kanunlarda leme yapıldı. değişiklik yapılması hakkında 4990 sayılı kanun ya- yımlanmıştır.

31 Aralık Sürekli görevle yabancı Sürekli görevle yabancı memleketlerde bulunan me- RG memleketlerde bulunan murların aylıkları hakkında 4991 sayılı kanun yayım- memurların aylıklarında lanmıştır. düzenleme yapılmıştır.

31 Aralık Emekli, dul ve yetim aylık- 28/12/1946 tarihinde kabul edilen Emekli, dul ve ye- RG larına zam yapılması hak- tim aylıklarına zam yapılması hakkında 4992 sayılı kında kanun yayımlanmış- kanun yayımlanmıştır. tır.

1946 Yılı 829 ZAMANDİZİNE EK: 1946 Yılı Orman Tahdit Komisyonları ve Kararlar

Gün ve Ay Komisyon Karar

2 Ocak 3 Numaralı Orman Kocaeli İli Gebze İlçesi Molla Fenari Bucağının Cuma Köyündeki dev- Tahdit Komisyonu let ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

4 Ocak 14 numaralı Tahdit Çanakçılar Köyü tutanak özeti yayımlanmıştır. Komisyonu tebliği yayımlanmıştır.

8 Ocak 5 numaralı Orman İzmir ili Dikili ilçesine bağlı (Yahşıbey) köyüne ait kısa dayanağı ya- Tahdit Komisyonu yımlanmıştır. tebliği yayımlan- mıştır

9 Ocak 14 numaralı Orman Rüzgarlar köyü kısa dayanağı yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu tebliği yayımlan- mıştır

11 Ocak 7 numaralı Orman M. Kemalpaşa ilçesinin Devecikonağı Bucağına bağlı Eskibalcık köyü Tahdit Komisyonu dahilinde yapılan tahdide ait kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

14 Ocak 5 numaralı Orman İzmir ili Dikili ilçesine bağlı Bademli köyüne ait kısa dayanağı yayım- Tahdit Komisyonu lanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

17 Ocak 12 numaralı Orman Balıkesir ili Dursunbey merkez ilçesi orman tahdit ve sınırları kısa da- Tahdit Komisyonu yanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

21 Ocak 14 numaralı Orman Güney Gidiriç Köyü kısa dayanağı yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu tebliği yayımlan- mıştır.

22 Ocak 7 numaralı Orman M. Kemalpaşa ilçesinin Devecikonağı Bucağına bağlı Sırasöğüt köyü Tahdit Komisyonu dahilinde yapılan tahdide ait kısa dayanağı yayımlanmıştır. tebliği yayımlan- mıştır.

28 Ocak 15 numaralı Tahdit Safranbolu ilçesinie sekiz kilometre uzaklıktaki ilçe merkezine bağlı Komisyonu tebliği Aşağıçiftlik köyünün Sipahi devlet ormanı iç hudut sınırlaması yapıl- yayımlanmıştır. mıştır.

31 Ocak 7 numaralı Orman M.Kemalpaşa ilçesinin Devecikonağı bucağına bağlı Bük köyü sıınırı Tahdit Komisyonu çevresinde bulunan ormanların kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

31 Ocak 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesine on kilometre uzaklıktaki ilçe merkezine bağlı Kirpe Tahdit Komisyonu köyünün Kozcağız ve Kirpe mahallelerine ait Sipahi devlet ormanı iç Başkanlığı tebliği hudut sınırlaması yapılmıştır. yayımlanmıştır.

830 Yönetim Zamandizini Gün ve Ay Komisyon Karar

2 Şubat Ormam Umum Mü- Gerede ilçesinin Yeniçağ Bucağına bağlı Dereköy sınırına rastlayan dürlüğü 2 numaralı devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Orman Tahdit Ko- misyonu tebliği ya- yımlanmıştır.

7 Şubat 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Yeniçağ Bucağına bağlı Örenköy sınırına rastlayan Tahdit Komisyonu devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

8 Şubat 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Yeniçağ bucağına bağlı Kındıra köyü sınırına rastlayan Tahdit Komisyonu Devlet ormanlarının ve Gerede ilçesinin Hamzabey köyü sınırına rastla- Başkanlığı tebliği yan devlet ormanlarının tahditleri kısa dayanakları yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

12 Şubat 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Yeniçağ Bucağına bağlı Çamlık köyü sınırına rastlayan Tahdit Komisyonu devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

25 Şubat 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Yeniçağ bucağına bağlı Adaköy sınırına rastlayan dev- Tahdit Komisyonu let ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

26 Şubat 5 numaralı Orman İzmir ili Dikili ilçesinin Çandarlı Bucağına bağlı (Demirtaş) köyüne ait Tahdit Komisyonu kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

27 Şubat 5 numaralı Orman İzmir ili Dikili ilçesinin Çandarlı Bucağına bağlı (Katıralanı, Hasanağa Tahdit Komisyonu ve Merdivenli) köylerine ait kısa dayanaklar yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

8 Mart 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Yeniçağ bucağına bağlı Kemaller köyü sınırına rastla- Tahdit Komisyonu yan devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

11 Mart 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Yeniçağ bucağına bağlı Eskiçağ köyüne rastlayan dev- Tahdit Komisyonu let ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

27 Mart 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Yeniçağ Bucağına bağlı Kaltakçı köyü sınırlarına rast- Tahdit Komisyonu layan Devlet ormanlarının kısa tahdidi dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

25 Nisan 4 numaralı Orman Eskişehir ilinin Merkez ilçesi sınırları dahilinde bulunan Somdöken sil- Tahdit Komisyonu silesi devlet ormanlarıyla bu ormanların içinde bulunan Tandır köyünün Başkanlığı tebliği içsınır komşuluğu kısa dayanağı yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

26 Nisan 4 numaralı Orman Eskişehir Merkez ilçesine Bağlı Ağaçhisar köyü ile Somdöken silsilesi Tahdit Komisyonu develet ormanlarının sınır tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

1946 Yılı 831 Gün ve Ay Komisyon Karar

29 Nisan 4 numaralı Orman Eskişehir ilinin Merkez ilçesine bağlı Hasırca Çiftliği arazisiyle Tahdit Komisyonu Küçükdağ ve Büyüktürmendağı devlet ormanlarının teşkil ettiği dış ve iç Başkanlığı tebliği sınır komşuluklarına ilişkindir. yayımlanmıştır.

3 Mayıs 11 numaralı Orman Fethiye ilçesinin Gürme köyü hududu içinde bulunan Hisartepe çam, Tahdit Komsiyonu Tepelce ve Kocakatran çam-katran devlet ormanlarının sınırlarının tah- tebliği yayımlan- ditlerine ait kısa dayanağı yayımlanmıştır. mıştır.

15 Mayıs 7 numaralı Orman M. Kemalpaşa ilçesinin Caltılıbük bucağına bağlı Karacalar köyü dahi- Tahdit Komisyonu lindeki ormanlık sahada yapılan ve M. Kemalpaşa ilçesinin Caltılıbük Başkanlığı tebliği bucağına bağlı Soğukpınar köyü dahilindeki ormanlık sahanın tahditle- yayımlanmıştır. rine ait kısa dayanakları yayımlanmıştır.

17 Mayıs 14 numaralı Tahdit Tekkesuzuz köyü kısa dayanağı yayımlanmıştır. Komisyonu tebliği yayımlanmıştır.

23 Mayıs 14 numaralı Tahdit Baltalı köyü ve Tekke Ümmü Kemal kısa dayanakları yayımlanmıştır. Komisyonu tebliği yayımlanmıştır.

27 Haziran 7 numaralı Orman M. Kemalpaşa ilçesi Çaltılıbük bucağına Çiviliçam köyünü ormanlık sa- Tahdit Komisyonu hasının tahdidine ait; M. Kemalpaşa ilçesi Çaltılıbük bucağına bağlı Başkanlığı tebliğleri Ömer Altı köyünün ormanlık sahasının tahdidine ait; M. Kemalpaşa il- yayımlanmıştır. çesi Çaltılıbük bucağına bağlı Fındıcak köyü ormanlık sahanın tahdidine ait kısa dayanakları yayımlanmıştır.

6 Temmuz 7 numaralı Orman M.Kemalpaşa ilçesi Çaltılıbük bucağına bağlı Karaköy ormanlık sahası- Tahdit Komisyonu nın tahdidine ait ve M.Kemalpaşa ilçesinin Çaltılıbük bucağına bağlı Başkanlığı tebliği Kestelek köyü dahilinde yapılan tahdide ait kısa dayanakları yayımlan- yayımlanmıştır. mıştır.

11 Temmuz 7 numaralı Orman M.Kemalpaşa ilçesi Çaltılıbük bucağına bağlı Balibala-Balizir köyleri Tahdit Komisyonu ormanlık sahasının tahdidine ait; M.Kemalpaşa ilçesinin Çaltılıbük bu- Başkanlığı tebliğleri cağına bağlı Osmaniye köyü dahilinde yapılan tahdide ait ve yayımlanmıştır. M.Kemalpaşa ilçesinin Çaltılıbük bucağına bağlı Yenikızılelmanün köy- lerinin tahdidlerine ilişkin kısa dayanakları yayımlanmıştır.

12 Temmuz 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesinin Sine köyü muhtarlığı Çileklik, Sine, Müstekler ve Tahdit Komisyonu Çatak mahallelerine ait Sipahi devlet ormanı iç hudut sınırlaması tutana- Başkanlığı tebliğleri ğı yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

18 Temmuz 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesinin Karapınar köyüne ait Sipahi devlet ormanının iç Tahdit Komisyonu hudut sınırlamasına ait ve Safranbolu ilçesinin Gayza köyüne ait Sipahi Başkanlığı tebliğleri devlet ormanı iç hudut sınırlamasına ait kısa dayanakları yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

19 Temmuz 3 numaralı Orman Kocaeli ili Gebze ilçesi Molla Fenari bucağının Denizli köyü hududu Tahdit Komisyonu dahilindeki devlet ormanlarının tahdidine ait kısa dayanak yayımlanmış- Başkanlığı tebliğleri tır. yayımlanmıştır.

19 Temmuz 7 numaralı Orman M.Kemalpaşa ilçesinin Devecikonağı bucağına bağlı Yenibalcık köyü Tahdit Komisyonu dahilinde yapılan tahdide ait kısa dayanak yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

832 Yönetim Zamandizini Gün ve Ay Komisyon Karar

19 Temmuz 14 numaralı Orman Ulumesçit ve Bünüş köyleri kısa dayanakları yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

19 Temmuz 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesine bağlı Ağaçkese köyü muhtarlığı Hatipoğlu, Tahdit Komisyonu Ağaçkese, Sabuncular, Hebille, Yayalar ve Seyitler mahallesine ait Si- Başkanlığı tebliğleri pahi devlet ormanları iç hudut sınırlamasına ait kısa dayanak yayımlan- yayımlanmıştır. mıştır.

20 Temmuz 4 numaralı Orman Eskişehir ili merkez ilçesine bağlı Ankaraya ve mahallesi Karakuş ile Tahdit Komisyonu Somdöken silsilesi devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı; Eskişehir Başkanlığı tebliğleri ili merkez ilçesine bağlı Ciceroz köyü ile Somdöken silsilesi devlet or- yayımlanmıştır. manlarının dış ve iç sınır komşuluğu sınır tahdit kısa dayanğı yayım- lanmıştır.

20 Temmuz 14 numaralı Orman Seben devlet ormanlarının Kuzveren Emirler köyü kısa dayanağı; Seben Tahdit Komisyonu devlet ormanları Aşağı Kuzveren köyü kısa dayanağı ve Seben devlet Başkanlığı tebliğleri ormanları Avşargidiriş köyü kısa dayanakları yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

20 Temmuz 14 numaralı Orman Safranbolu ilçesinin Yukarıçiftlik köyünün Çiftlik ve Keten mahalleleri- Tahdit Komisyonu ne ait Sipahi devlet ormanı iç hudut sınırlaması kısa dayanağı yayım- Başkanlığı tebliğleri lanmıştır. yayımlanmıştır.

22 Temmuz 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesi Aşağıdana köyü Sipahi devlet ormanları iç hudut sınır- Tahdit Komisyonu laması kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

24 Temmuz 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesi Yukarı Dana köyü ve Sunduk Mahallesi Sipahi devlet Tahdit Komisyonu ormanı iç hudut sınırlaması kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

26 Temmuz 4 numaralı Orman Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Taycılar köyü ile Somdöken silsilesi Tahdit Komisyonu devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı; Eskişehir ili Merkez ilçesine Başkanlığı tebliğleri bağlı Başören köyü ile Somdöken Silsilesi devlet ormanlarının iç sınır yayımlanmıştır. hattı kısa dayanağı yayımlanmıştır.

26 Temmuz 5 numaralı Orman İzmir ili Dikili'nin Çandarlı bucağına bağlı Delitaş köyüne ait kısa daya- Tahdit Komisyonu nağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

26 Temmuz 15 numaralı Orman Safranbolu Merkez ilçesine bağlı Örencik köyü muhtarlığı Yukarı Ören- Tahdit Komisyonu cik, Orta Örencik, Aşağı Örencik, Osman Söküler ve Cemaller mahalle- Başkanlığı tebliğleri lerine ait Sipahi devlet ormanları iç hudut sınırlaması kısa dayanağı ya- yayımlanmıştır. yımlanmıştır.

26 Temmuz 16 numaralı Orman Vezirköprü ilçesi, Çakal bucağına bağlı Karaköy-Sofular köyü sınırı Tahdit Komisyonu içinde kalan Kunduz ve tevabii Felik, Asarcik, Alancık, Ters, Çal, Ça- Başkanlığı tebliğleri kallı, Salak, Hayatyeri, Kiraz mevkii, Sakatgüney, Darlık, Köyönü, yayımlanmıştır. Çömlekçi, Külocağı, Süğnü, Güregendüzü, Çokallıters dayanakları ya- yımlanmıştır.

27 Temmuz 9 numaralı Orman Kırklareli ilinin Dereköy bucağına bağlı Burgazcık köyü hududu dahi- Tahdit Komisyonu linde yapılan tahdide ait kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

1946 Yılı 833 Gün ve Ay Komisyon Karar

30 Temmuz 9 numaralı Orman Kırklareli ilinin Dereköy bucağına bağlı Çağlayık köyü hududu dahilin- Tahdit Komisyonu de yapılan tahdide ait kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

30 Temmuz 12 numaralı Orman Balıkesir ili Sındırgı ilçesinin Cüneyit köyü dahilindeki ormanların tah- Tahdit Komisyonu didine ait kısa dayanağı; Balıkesir ili Sındırgı ilçesinin Alacaatlı köyü Başkanlığı tebliğleri hududu dahilindeki ormanların tahdidine ait kısa dayanağı; Balıkesir ili yayımlanmıştır. Sındırgı ilçesinin Kozlu köyü hududu

31 Temmuz 14 numaralı Orman Seben devlet ormanlarının şimalinde Kuzveren-Dağlı köyü ormanları Tahdit Komisyonu hududuna ait kısa dayanağı; Bolu merkezine bağlı Seben devlet orman- Başkanlığı tebliğleri larının Bozarmut köyğ arazısındeki orman tahdit kısa dayanğı; Bolu yayımlanmıştır. merkezine bağlı Seben devlet ormanlaının Tekke Pölüçcük köyü toplu arazisiyle ilgili orman tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.

31 Temmuz 15 numaralı Orman Safranbolu ilçe merkezine bağlı Bulak köyü orman dış hudut kısa daya- Tahdit Komisyonu nağı; Safranbolu belediyesi hudutlarına komşu Sipahi ve Panayırtepe ve Başkanlığı tebliğleri Teke devlet ormanlarının dış hudut sınırlaması kısa dayanağı yayımlan- yayımlanmıştır. mıştır.

1 Ağustos 1 numaralı Orman İstanbul ili Yalova ilçesinin Ortaburun köyü civarındaki devlet Tahdit Komisyonu ormanlarınıa ait kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

2 Ağustos 12 numaralı Orman Balıkesir ili Sındırgı ilçesinin Mandıra köyü hududu dahilindeki orman- Tahdit Komisyonu ların tahdidine ait kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

2 Ağustos 13 numaralı Orman Daday ilçesinin Kirazdağı devlet ormanının Maksut köyü arazi ve emla- Tahdit Komisyonu kiyle ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı; Daday ilçesinin Kirazdağı Başkanlığı tebliğleri devlet ormanının Gecen köyü arazi ve emlakiyşe alakalı sınırlarının tah- yayımlanmıştır. dit kısa dayanağı; Daday ilçesinin Kirazd

2 8 15 numaralı Orman Safranbolu ilçe merkezinin Tokatlı köyüne ait devlet ormanları dış hudut Tahdit Komisyonu sınırlaması kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

3 Ağustos 1 numaralı Orman İstanbul ili Yalova ilçesinin Kurtköyü civarındaki Devlet ormanlarının Tahdit Komisyonu tahdidine ait kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

3 Ağustos 4 numaralı Orman Somdöken silsilesi devlet ormanlarıyla Yarımca köyü arazisinin teşkil Tahdit Komisyonu ettiği iç sınır komşuluğu kısa dayanağı; Somdöken silsilesi devlet or- Başkanlığı tebliğleri manlarının Küpeli köyü arazisinin teşkil ettiği iç sınır komşuluğuna ait yayımlanmıştır. kısa dayanağı; Somdöken silsilesi devlet ormanlarıyla Bozaniç Çukurcami köyü arazisinin teşkil ettiği iç sınır komşuluğuna ait kısa da- yanağı; Büyük Türkmendağı silsilesi devlet ormanlariyşe Aşağıılıca kö- yüne bağlı Aktarmacı Çiftliği arazisi sınırı orman tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.

3 Ağustos 15 numaralı Orman Başköy köyüne ait Panayırtepe ve Tekir devlet ormanları iç hudut sınır- Tahdit Komisyonu laması kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

834 Yönetim Zamandizini Gün ve Ay Komisyon Karar

6 Ağustos 1 numaralı Orman İstanbul ili Yalova ilçesinin Çınarcık bucak merkezi ile bu köye bağlı Tahdit Komisyonu Güllük köyü civarındaki devlet ormanlarına ait kısa tahdit kısa dayanağı; Başkanlığı tebliğleri İstanbul ili Yalova ilçesinin Çınarcık bucağına bağlı Teşvikiye köyü ci- yayımlanmıştır. varındaki devlet ormanlarının tahdidine

7 Ağustos 1 numaralı Orman İstanbul ili Yalova ilçesinin Merkez bucağına bağlı Yenimahalle köyü Tahdit Komisyonu civarındaki ormanların tahdidine ait kısa dayanağı; İstanbul ili Yalova Başkanlığı tebliğleri ilçesinin Merkez bucağına bağlı Gökçedere köyü civarındaki devlet or- yayımlanmıştır. manlarını Gökçedere ve Üvezpınarı arazi topluluğundan ayıran hudutla- ra ait kısa dayanak; İstanbul ili Yalova ilçesinin Çınarcık bucağına bağlı Çallıca köyü civarındaki ormanların tahdidine ait kısa dayanağı; İstanbul ili Çatalca ilçesine bağlı Havuzlar ormani tahdidine ait kısa dayanak ya- yımlanmıştır.

8 Ağustos 8 numaralı Orman Beşpınar -Akçaalan-İlyasalanı-Karaöz devlet ormanlarının Topallı köyü Tahdit Komisyonu arazi ve amlakıyla ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı; Beşpınar- Başkanlığı tebliğleri Akçaalan-İlyasalanı-Karaöz devlet ormanlarının Ahırtıraş köyü arazi ve yayımlanmıştır. emlakıyla ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.

9 Ağustos 8 numaralı Orman Antalya Merkez ilçesinin Beşpınar-Akçaalan-karaöz devlet ormanlarının Tahdit Komisyonu Kurşunlu köyü arazi ve emlakiyla ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı Başkanlığı tebliğleri ve Beşpınar-Akçaalan-İlyasalanı-Karaöz devlet ormanlarının Asikaraman yayımlanmıştır. köyü ile ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.

9 Ağustos 15 numaralı Orman Kapullu köyü Pınartepe ve Tekir devlet ormanı dış hudut sınırlaması kı- Tahdit Komisyonu sa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

10 Ağustos 4 numaralı Orman Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyüktürkmendağı devlet ormanları- Tahdit Komisyonu nın dış ve iç sınır komşuluğu Karapazar köyü arazisine ait kısa dayanak Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

12 Ağustos 4 numaralı Orman Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Kırka köyü arazisine mücavir Büyük Tahdit Komisyonu Türkmendağı devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

12 Ağustos 12 numaralı Orman Balıkesir ili Sındırgı ilçesinin Kertil köyü hududu dahilindeki ormanla- Tahdit Komisyonu rın tahdidine ait kısa dayanak yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

13 Ağustos 4 numaralı Orman Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı devlet ormanla- Tahdit Komisyonu rının dış ve iç sınır komşuluğu Aşağıılıca köyü arazisine ait kısa daya- Başkanlığı tebliğleri nağı, Eskişehir ilinin Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı devlet yayımlanmıştır. ormanlarıyla Kocaalan köyü arazisini ayıran iç ve dış sınır komşuluğuna ait kısa dayanak yayımlanmıştır.

14 Ağustos 4 numaralı Orman Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı silsilesi ve dev- Tahdit Komisyonu let ormanlarıyla Uluçayır köyü arazisinin tahdit kısa dayanağı yayım- Başkanlığı tebliğleri lanmıştır. yayımlanmıştır.

14 Ağustos 8 numaralı Orman Beşpınar -Akçaalan-İlyasalanı-Karaöz devlet ormanlarının Hatıpları kö- Tahdit Komisyonu yü arazi ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı; Daday ilçesi Başkanlığı tebliğleri Kırkpınar devlet ormanının Alacık köyü ile ilgili sınırlarının tahdit kısa yayımlanmıştır. dayanağı yayımlanmıştır.

1946 Yılı 835 Gün ve Ay Komisyon Karar

15 Ağustos 4 numaralı Orman Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı devlet ormanla- Tahdit Komisyonu rının dış ve iç sınır komşuluğu Aşağıkalabak köyü arazisinin tahdidi kısa Başkanlığı tebliğleri dayanağı yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

16 Ağustos 8 numaralı Orman Antalya Merkez ilçesinin Beşpınar-Akçaalan devlet ormanlarının Kındı- Tahdit Komisyonu ra köyü arazi ve emlakiyla ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı ve Da- Başkanlığı tebliğleri day ilçesinin Valay devlet ormanının Özkem köyü emlak ve arazisiyle yayımlanmıştır. ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.

19 Ağustos 4 numaralı Orman Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı devlet ormanla- Tahdit Komisyonu rının Yukarıılıca ile dış ve iç sınır komşuluğu tahdidi kısa dayanağı ve Başkanlığı tebliğleri Eskişehir ili Merkez ilçesi sınırları dâhilinde bulunan Büyük yayımlanmıştır. Türkmendağı silsilesi devlet ormanlarıyla Akçakaya k

20 Ağustos 4 numaralı Orman Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Yukarıçağlan köyünün arazisiyle Bü- Tahdit Komisyonu yük Türkmendağı devlet ormanlarının dış sınır komşuluğuna ait kısa da- Başkanlığı tebliğleri yanağı; Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı devlet yayımlanmıştır. ormanlarının dış ve iç sınır komşuluğu Süpürviran köyü arazisine ait kı- sa dayanağı; Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Türkmendağı devlet ormanlarının dış ve iç sınır komşuluğu Gümele köyüyle arazisine ait kısa dayanaklar yayımlanmıştır.

20 Ağustos 8 numaralı Orman Antalya Merkez ilçesinin Yelbengi devlet ormanının Kındıra köyü arazi Tahdit Komisyonu ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı; Antalya merkez il- Başkanlığı tebliğleri çesinin Beşpınar-Akçaalna devlet ormanının Alaylı köyü arazi ve yayımlanmıştır. emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.

20 Ağustos 13 numaralı Orman Daday ilçesinin Kirazdağı devlet ormanının Alacık köyü arazi ve emla- Tahdit Komisyonu kiyle ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

21 Ağustos 8 numaralı Orman Beşpınar-Akçaalan-ilyasalanı-Karaöz devlet ormanının Muzalar köyü Tahdit Komisyonu arazi ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmış- Başkanlığı tebliğleri tır. yayımlanmıştır.

21 Ağustos 13 numaralı Orman Daday ilçesi Valay devlet ormanının Göktaş köyü emlak ve arazisiyle Tahdit Komisyonu ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

22 Ağustos 8 numaralı Orman Kocabelen devlet ormanının Köseler köyü arazi ve emlakıyla ilgili sınır- Tahdit Komisyonu larının tahdidi kısa dayanağı; Kabırgacılararasarı devlet ormanın Köseler Başkanlığı tebliğleri köyü arazi ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayım- yayımlanmıştır. lanmıştır.

22 Ağustos 13 numaralı Orman Daday ilçesinin Valay devlet ormanının Kanlıdağ köyü emlak ve arazi- Tahdit Komisyonu leriyle ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

23 Ağustos 4 numaralı Orman Eskişehir ili Merkez ilçesine bağlı Somdöken silsilesi devlet ormanları- Tahdit Komisyonu nın iç sınır komşuluğunda kalmış bulunan Danişment köyü arazisi ko- Başkanlığı tebliğleri misyonu kararları yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

836 Yönetim Zamandizini Gün ve Ay Komisyon Karar

24 Ağustos 4 numaralı Orman Somdöken silsilesi devlet ormanlarıyla Ilıca köyü arazisi ile ilgili sınırla- Tahdit Komisyonu rının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

24 Ağustos 13 numaralı Orman Daday ilçesi Kırkpınar devlet ormanının Alı köyü emlak ve arazileriyle Tahdit Komisyonu ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

27 Ağustos 4 numaralı Orman Eskişehir ilinin Merkez ilçesine bağlı Taşköprü köyü ile Kocagüney Tahdit Komisyonu devlet ormanının teşkil ettiği dış sınır komşuluğuna ilişkindir. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

27 Ağustos 13 numaralı Orman Daday ilçesi Kırkpınar devlet ormanının Sıra köyü le ilgili sınırlarının Tahdit Komisyonu tahdidi kısa dayanağı ve Daday ilçesi Valay devlet ormanının Sıra köyü Başkanlığı tebliğleri ile ilgili tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

27 Ağustos 20 numaralı Orman Afyonkarahisar devlet ormanlarının sınırlanması işleriyle görevlendiri- Tahdit Komisyonu len komisyonun Sandıklı ilçesi Kocagöl köyle ilgili Burgaz devlet or- Başkanlığı tebliğleri manları silsilesinin sınırlama mazbatalar icmali yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

2 Eylül 20 numaralı Orman Afyonkarahisar devlet ormanlarının sınırlanması işleriyle görevlendiri- Tahdit Komisyonu len komisyon Sandıklı ilçesi Avgan köyle ilgili Burgazdağı silsilesi ile Başkanlığı tebliğleri ilgili kısmının sınırlamasını bitirmiştir. yayımlanmıştır.

3 Eylül 20 numaralı Orman Afyonkarahisar ili dahilindeki ormanların sınırlaması göreviyle görev- Tahdit Komisyonu lendirilen komisyon Sandıklı ilçesi Yavaşla köyü ile ilgili Burgazdağı Başkanlığı tebliğleri devlet ormanları kısmının sınırlamasını bitirmiştir. yayımlanmıştır.

4 Eylül 8 numaralı Orman Beşpınar-Akçaalan-İlyasalanı-Karaöz devlet ormanının Köseler köyü Tahdit Komisyonu arazi ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmış- Başkanlığı tebliğleri tır. yayımlanmıştır.

5 Eylül 8 numaralı Orman Kıraç devlet ormanının Kayadibiköyü arazi ve emlakiyla ilgili sınırları- Tahdit Komisyonu nın tahdidi kısa dayanağı; Kızıllı köyü orman tahdit kısa dayanağı ya- Başkanlığı tebliğleri yımlanmıştır. yayımlanmıştır.

5 Eylül 20 numaralı Orman Afyonkarahisar Sandıklı ilçesi devlet ormanının sınırlamasıyla görev- Tahdit Komisyonu lendirilen komisyonun Örencik köyle ilgili Burgazdağı devlet ormanları Başkanlığı tebliğleri kısmını tamamlamıştır. yayımlanmıştır.

9 Eylül 4 numaralı Orman Avlanmış köyünün Düzbelik ve Güvercin ve Çerçibahçesi devlet orman- Tahdit Komisyonu ları kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

9 Eylül 13 numaralı Orman Daday ilçesinin Kırkpınar devlet ormanının Kozluveren köyü emlak ve Tahdit Komisyonu arazisiyle ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

1946 Yılı 837 Gün ve Ay Komisyon Karar

10 Eylül 4 numaralı Orman Büyük Türkmendağı devlet ormanları Sarıöküz köyü kısa dayanağı; Tahdit Komisyonu Hecelilerbeleni ce Domuztepesi devlet ormanlarının Muzalar köyü arazi Başkanlığı tebliğleri ve emlakıyla ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanağı; Aşağı Obaköyü yayımlanmıştır. orman tahdit kısa dayanağı; Daday ilçesi Valay devlet ormanının Azda- vay Kalaycı köyü ile ilgili sınırlarının tahdidi kısa dayanakları yayım- lanmıştır.

11 Eylül 4 numaralı Orman Atalanteke köyü devlet ormanları tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

12 Eylül 8 numaralı Orman Yeniköyün Gökhüyük baltalığına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmış- Tahdit Komisyonu tır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

12 Eylül 13 numaralı Orman Daday ilçesi Kırkpınar devlet ormanının Azdavat Kalaycı köyü emlak Tahdit Komisyonu arazileriyle ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

13 Eylül 20 numaralı Orman Afyonkarahisar Sandıklı ilçesi Burgazdağı silsilesi devlet ormanlarının Tahdit Komisyonu dış hudut sınırlamasıyla iç hudut sınırlaması kısa dayanağı yayımlanmış- Başkanlığı tebliğleri tır. yayımlanmıştır.

14 Eylül 8 numaralı Orman Kevşirler köyü orman tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

16 Eylül 20 numaralı Orman Afyonkarahisar Hocalar bucak merkezi köyle Kozlucaköy müşterek hu- Tahdit Komisyonu dut dış komşuluğunu haiz Bağırsakadası devlet ormanının kısa dayana- Başkanlığı tebliğleri ğı; Afyonkarahisar Sandıklı ilçesi Hocalarköy bucağı mülki hududu yayımlanmıştır. içinde bulunan Küçük Bölmeadası devlet ormanının kısa dayanakları yayımlanmıştır.

20 Eylül 20 numaralı Orman Hocalar köy dış komşuluğundaki Umurca, Bağırsak, Kayabaşı, Kızılte- Tahdit Komisyonu pe, Asarkaya, Yulakkaya devlet ormanları tahdidi kısa dayanağı yayım- Başkanlığı tebliğleri lanmıştır. yayımlanmıştır.

21 Eylül 14 numaralı Orman Seben devlet ormanı şark hududu tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

21 Eylül 20 numaralı Orman Küçükada ve Kocaada devlet ormanları kısa dayanağı ve Burgazdağı Tahdit Komisyonu devlet ormanları İhsaniye köyü kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

26 Eylül 20 numaralı Orman Haremadası devlet ormanları tahdit kısa dayanağı; İhsaniyeköy muhtar- Tahdit Komisyonu lığıyla komşuluk ufark ormanı parçaları kısa dayanağı; Küçükada ve Başkanlığı tebliğleri Kocada devlet ormanları kısa dayanağı yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

838 Yönetim Zamandizini Gün ve Ay Komisyon Karar

27 Eylül 20 numaralı Orman Devlet Hanköy dış komşuluğunu haiz orman tahdit kısa dayanağı; San- Tahdit Komisyonu dıklı ilçesi Çaldağı devlet ormanları kısa dayanakları yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

28 Eylül 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Düzağaç köyünün sınırına te- Tahdit Komisyonu sadüf eden devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı; Gerede ilçesinin Başkanlığı tebliğleri Mengen bucağına bağlı Nazırlar köyünün sınırına rastlayan ormanların yayımlanmıştır. tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır.

30 Eylül 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Kuzgöl sınırına tesadüf eden Tahdit Komisyonu devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı; Gerede ilçesinin Mengen bu- Başkanlığı tebliğleri cağına bağlı Kadısusuz köyünün sınırına tesadüf eden devlet ormanları- yayımlanmıştır. nın tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır.

1 Ekim 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Akinek köyünün sınırına tesa- Tahdit Komisyonu düf eden devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

2 Ekim 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Akveran köyünün sınırına tesa- Tahdit Komisyonu düf eden devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı; Gerede ilçesinin Başkanlığı tebliğleri Mengen bucağına bağlı Kıyaslaar köyünün sınırına tesadüf eden devlet yayımlanmıştır. ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır

2 Ekim 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Hacıahmetler Köyünün sınırına Tahdit Komisyonu tesadüf eden devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

3 Ekim 17 numaralı Orman Sazak ve Kaplan meşe-çam devlet ormanına ait tahdit kısa dayanağı ya- Tahdit Komisyonu yımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

4 Ekim 17 numaralı Orman Yılanlıdağı devlet ormanına ait tahdit kısa ayanak yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

5 Ekim 17 numaralı Orman Yılanlıdağı devlet ormanına ait tahdit kısa ayanak yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

7 Ekim 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına Çubuk köyü sınırına tesadüf eden Tahdit Komisyonu devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

7 Ekim 17 numaralı Orman Gelendros ve Tevabii devlet ormanına ait tahdit kısa dayanağı yayım- Tahdit Komisyonu lanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

9 Ekim 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına Türkbeşli köyünün sınırına tesadüf Tahdit Komisyonu eden devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

1946 Yılı 839 Gün ve Ay Komisyon Karar

10 Ekim 17 numaralı Orman Çataldağ devlet ormanına ait kısa dayanak yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

11 Ekim 8 numaralı Orman Camiliköyü ve Ekşili köyleri orman tahditleri tutanak özetleri yayım- Tahdit Komisyonu lanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

11 Ekim 17 numaralı Orman Sazak ve Kaplan devlet ormanına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmış- Tahdit Komisyonu tır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

12 Ekim 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesi Melise köyü sınırları içerisindeki Karakaya devlet or- Tahdit Komisyonu manı sınırlama kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

12 Ekim 17 numaralı Orman Gelendros ve Tevabii devlet ormanına ait tahdit kısa dayanağı yayım- Tahdit Komisyonu lanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

14 Ekim 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesi Karabük bucağına bağlı Öylebeli Muhtarlığı sınırları Tahdit Komisyonu içerisindeki Kavşak devlet ormanı tahdit kısa dayanağı; Safranbolu ilçe- Başkanlığı tebliğleri si Karabük bucağına bağlı Arıcak köyü sınırları içerisindeki Karakaya yayımlanmıştır. devlet ormanları tahdit kısa dayanakları yayımlanmıştır.

15 Ekim 5 numaralı Orman İzmir ili Menemen ilçesi Aliağa bucağına bağlı Kalabak köyü ormanla- Tahdit Komisyonu rına ait kısa dayanak ve İzmir ili Menemen ilçesi Aliağa bucağına bağlı Başkanlığı tebliğleri Karaköy Köyü ormanlarına ait kısa dayanak yayımlanmıştır yayımlanmıştır.

15 Ekim 11 numaralı Orman Fethiye ilçesine bağlı bazı köylerde devlet ormanlarının dış ve iç sınırla- Tahdit Komisyonu rının tahditlerine ilişkin kısa dayanak yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

16 Ekim 5 numaralı Orman İzmir ili Menemen ilçesinin Aliağa bucağına bağlı Çaltılıdere köyü or- Tahdit Komisyonu manlarına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

16 Ekim 17 numaralı Orman Çataldağ devlet ormanına ait kısa dayanak yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

17 Ekim 11 numaralı Orman Fethiye ilçesinin Karacaören köyü sınırları içinde bulunan Akseki devlet Tahdit Komisyonu çam ormanlarının dıiş ve iç sınırlarının tahditlerine ilişkin kısa dayanak Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

18 Ekim 5 numaralı Orman İzmir ili Menemen ilçesinin Aliağa bucağı merkezi ormanlarına ait tah- Tahdit Komisyonu dit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

840 Yönetim Zamandizini Gün ve Ay Komisyon Karar

19 Ekim 3 numaralı Orman Gebze -Köseler tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

21 Ekim 11 numaralı Orman Fethiye ilçesinin Çenger köyü hududu içinde bulunan Yellice Devlet Tahdit Komisyonu çam koru ve pırnar baltalık ormanlarıyla Mezinetepesi çam ormanının Başkanlığı tebliğleri dış ve iç sınır tahdit kısa dayanakları yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

24 Ekim 13 numaralı Orman Daday ilçesi Valay devlet ormanının Çocukveren köyü ile ilgili sınırla- Tahdit Komisyonu rının tahdidi kısa dayanağı; Daday ilçesi Kırkpınar devlet ormanının Tas Başkanlığı tebliğleri köyü emlak ve arazileriyle ilgili sınırlarının tahdit kısa dayanağı; Daday yayımlanmıştır. ilçesinin Kırkpınar devlet ormanının

25 Ekim 5 numaralı Orman İzmir ili Menemen ilçesinin Aliağa bucağına bağlı Güzelhisar köyü or- Tahdit Komisyonu manlarına ait tahdit kısa dayanağı; İzmir ili Menemen ilçesi Aliağa bu- Başkanlığı tebliğleri cağının Samurlu köy ormanlarına ait tahdit kısa dayanakları yayımlan- yayımlanmıştır. mıştır.

26 Ekim 13 numaralı Orman Daday ilçesi Valay devlet ormanının Kerpiçlik köyü ile ilgili sınırlarının Tahdit Komisyonu tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliğleri yayımlanmıştır.

8 Kasım 13 numaralı Orman Daday ilçesinin Kırkpınar devlet ormanının Çocukveren köyü ile ilgili Tahdit Komisyonu sınırının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

8 Kasım 10 numaralı Orman Akçakoca ilçesine merbut Akkaya köyü ormanlarının tahdit kısa daya- Tahdit Komisyonu nağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

9 Kasım 5 numaralı Orman İzmir ili Menemen ilçesinin Aliağa bucağına bağlı Uzunhasanlar köyü Tahdit Komisyonu ormanlarına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

11 Kasım 16 numaralı Orman Vezirköprü ilçesi Çakal bucağına bağlı Yukarınarlı köyü sınırı ile ilgili Tahdit Komisyonu Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidine ait kısa dayanak yayımlanmış- Başkanlığı tebliği tır. yayımlanmıştır.

12 Kasım 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Konak köyü sınırına tesadüf Tahdit Komisyonu eden devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

13 Kasım 5 numaralı Orman İzmir ili Menemen ilçesinin Aliağa bucağına bağlı Çıtak köyü ormanla- Tahdit Komisyonu rına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

13 Kasım 14 numaralı Orman Kandamış köyü yaylası kısa dayanağı yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

1946 Yılı 841 Gün ve Ay Komisyon Karar

14 Kasım 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Dereköy sınırına tesadüf eden Tahdit Komisyonu devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

15 Kasım 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Sazlar köyü sınırına tesadüf Tahdit Komisyonu eden devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

16 Kasım 14 numaralı Orman Çatak köyü yaylası kısa dayanağı yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

18 Kasım 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Hacıahmetler, Akveren köyleri Tahdit Komisyonu sınırına rastlayan Gerede-Bolu Merkez ilçe hududiyle Dorukhan- Başkanlığı tebliği Kervansaray, Zonguldak Şosesi hudut tahdit kısa dayanağı yayımlan- yayımlanmıştır. mıştır.

18 Kasım 14 numaralı Orman Aşağıholuz ve Saraycık köyleri yaylaları kısa dayanakları yayımlanmış- Tahdit Komisyonu tır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

20 Kasım 8 numaralı Orman Karabayır köyü devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

21 Kasım 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Demirciler köyü sınırına tesa- Tahdit Komisyonu düf eden devlet ormanlarının tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

21 Kasım 14 numaralı Orman Çanşa Zahmettin köyü yaylası, Yukarı Holuz köyü yaylası kısa dayanağı Tahdit Komisyonu yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

22 Kasım 14 numaralı Orman Baltalı köyü yaylası kısa dayanağı; Bürnükkol köyü yaylası kısa daya- Tahdit Komisyonu nağı, Bürnük köyü yaylıası kısa dayanakları yayımlanmıştır Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

23 Kasım 14 numaralı Orman Kırha köyü yaylası; Kındıra köyü yaylası; Şıhlar köyü yaylası; Güney Tahdit Komisyonu köyü yaylası; Tarakçı köyü yaylası tahditleri kısa dayanakları yayım- Başkanlığı tebliği lanmıştır. yayımlanmıştır.

25 Kasım 14 numaralı Orman Oldur yaylasına ait tahdit kısa dayanağı; Ocuklar köyü yaylasına ait tah- Tahdit Komisyonu dit kısa dayanağı; Berk Gökpınar yaylasına ait tahdit kısa dayanağı ya- Başkanlığı tebliği yımlanmıştır. yayımlanmıştır.

26 Kasım 2 numaralı Orman Gerede ilçesinin Mengen bucağına bağlı Kavacık köyü sınırına tesadüf Tahdit Komisyonu eden devlet ormanlarının tahdidi kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

842 Yönetim Zamandizini Gün ve Ay Komisyon Karar

26 Kasım 14 numaralı Orman Tarakçı köyü yaylası; Yuva köyü yaylası;Çanakçılar köyü yaylası; Ka- Tahdit Komisyonu ramanlar köyü yaylası tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

26 Kasım 16 numaralı Orman Vezirköprü ilçesi Çakal bucağına bağlı Aşağınarlı köyü sınırı ile ilgili Tahdit Komisyonu Kunduz ve tevabii ormanlarına ait kısa dayanak yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

27 Kasım 3 numaralı Orman Gebze -Demirciler'e ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

28 Kasım 5 numaralı Orman İzmir ili Menemen ilçe merkezine bağlı Haykıran köyü Ormanlarına ait Tahdit Komisyonu tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

28 Kasım 7 numaralı Orman Bursa iline bağlı Mustafakemalpaşa ilçesi Mudani köyü dahilinde mev- Tahdit Komisyonu cut Bağdere ismiyle belli ormanın tahdidine ait kısa dayanak yayımlan- Başkanlığı tebliği mıştır. yayımlanmıştır.

29 Kasım 14 numaralı Orman Kırık köyü yaylasına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

30 Kasım 5 numaralı Orman İzmir ili Menemen ilçesinin Emiralem bucağına bağlı Bozalan köyü or- Tahdit Komisyonu manlarına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

2 Aralık 5 numaralı Orman İzmir ili Menemen ilçesinin Emiralem bucağının Hasanlar köyü orman- Tahdit Komisyonu larına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

3 Aralık 5 numaralı Orman İzmir ili Menemen ilçesinin Emiralem bucağına bağlı Göktepe köyü or- Tahdit Komisyonu manlarına ait tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

4 Aralık 17 numaralı Orman Balıkesir ilinin Şamlı bucağına bağlı Kurddere köyü sınırı içindeki Tahdit Komisyonu Atyelesi, Kale ve Gürgenlidere devlet ormanlarının tahdidine ait kısa Başkanlığı tebliği dayanak yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

5 Aralık 17 numaralı Orman Balıkesir merkez ilçesi Şamlı bucağına bağlı Davutlar köyü tahdit kısa Tahdit Komisyonu dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

7 Aralık 15 numaralı Orman Safranbolu ilçesi Nebi köyü ve mahalleleriyle alakalı orman dış ve iç Tahdit Komisyonu hudut tahdit kısa dayanağı yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

1946 Yılı 843 Gün ve Ay Komisyon Karar

7 Aralık 16 numaralı Orman Vezirköprü ilçesi Çakal bucağına bağlı Safisaray köyü sınırı ile ilgili Tahdit Komisyonu Kunduz ve tevabii ormanlarının tahdidine ait kısa dayanak yayımlanmış- Başkanlığı tebliği tır. yayımlanmıştır.

10 Aralık 17 numaralı Orman Balıkesir'in Şamlı bucağına bağlı Boğazköy sınırları içinde Kale ve Tahdit Komisyonu Gürgenlidere devlet ormanlarının tahdidine ait kısa dayanak; Balıkesir'in Başkanlığı tebliği Şamlı bucağına bağlı Çaypınar köyü sınırı içinde bulunan Demirlik, yayımlanmıştır. Ihlamurderesi, Örencikderesi, Asmalıçorak köyleri ile ilgilidir.

12 Aralık 17 numaralı Orman Balıkesir Merkez ilçesine bağlı Yeniköy sınırı içinde bulunan Tahdit Komisyonu Dedebayırı ve Karataş devlet ormanlarının tahdidine ait kısa dayanak Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

19 Aralık 17 numaralı Orman Balıkesir Merkez ilçesine bağlı Şamlı bucağına tabi Yaylaboyu köyü sı- Tahdit Komisyonu nırı içinde bulunan Tülüce devlet ormanlarının tahdidine ait kısa daya- Başkanlığı tebliği nak yayımlanmıştır. yayımlanmıştır

28 Aralık 17 numaralı Orman Balıkesir ili Şamlı bucağına tabi Armutalan köyünün sınırları içinde bu- Tahdit Komisyonu lunan Sakarbayırı, Killik, Çardaktepe devlet ormanlarının tahdidine ait Başkanlığı tebliği kısa dayanak yayımlanmıştır. yayımlanmıştır.

30 Aralık 17 numaralı Orman Adabayırı, Pirenli, Olukalanı, Değirmenderesi devlet ormanlarının tah- Tahdit Komisyonu didi tutanak özeti yayımlanmıştır. Başkanlığı tebliği yayımlanmıştır.

844 Yönetim Zamandizini KAYNAKÇA Ali, Sabahattin, “İstiklal”, Markopaşa Yazıları ve Ötekiler, Derleyen: Hikmet Altınkaynak, YKY, İstanbul 2002, s.106-107. Ali, Sabahattin, “Tam demokrasi”, Markopaşa Yazıları ve Ötekiler, Derleyen: Hikmet Altınkaynak, YKY, İstanbul 2002, s.112-113. Aral, Namık Zeki, “Para Kıymetinin Düşürülmesi”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı 189, Aralık 1946, s.495-503. Aral, Namık Zeki, “Teşkilatlanma”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı: 189, Aralık 1946, s.451-454. Aral, Namık Zeki,“Memurlar İstatistiği”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı: 214, Ocak 1949, s. 475–483. Aren, Sadun, 100 Soruda Para ve Para Politikası, Gerçek Yayınevi, Beşinci Baskı, İs- tanbul 1995. Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 4. Baskı, Ankara 1987. Arsan, Üren, Türkiye’de Cumhuriyet Devrinde İç Devlet Borçları, Sevinç Matbaası, An- kara 1961. Atay, Falih Rıfkı, “Yerel Seçimlere Doğru”, Ulus, 27 Nisan 1946. Avcıoğlu, Doğan, Türkiye’nin Düzeni, İkinci Kitap, Tekin Yayınevi, 12. Basım, İstanbul 1979. Aydemir, Şevket Süreyya, İkinci Adam, Remzi Kitabevi, II. Cilt, İstanbul 1979. Bayındırlık Bakanlığı, http://www.bayindirlik.gov.tr/turkce/tarihce.php, Erişim Tarihi: 3 Ağustos 2008. Bayraktar M. Levent, “Türkiye’de Çalışma Yaşamında Devlet Örgütlenmesinin Doğuşu (1945 – 1950), TODAİE KAYUP Tezi, Ankara 2001. Boratav, Korkut, 100 Soruda Devletçilik, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1974. Boratav, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985, Gerçek Yayınevi, Altıncı Baskı, İs- tanbul 1998. CHP, CHP 1923-1948: 25.Yıl, Ulus Basımevi, Ankara 1948. Çalışma Bakanlığı, “Çalışma Bakanlığı Emrine İki İngiliz Uzman Geldi”, Çalışma Der- gisi, Yıl:1, S.3, Ocak 1946. Çalışma Bakanlığı, “Uzmanlarımızın Demeçleri”, Çalışma Dergisi, Yıl:1, S:4, Mart 1946, s. 49-50. Çalışma Bakanlığı, Milletlerarası Çalışma Bürosu Misyonu Tarafından Türkiye Cumhu- riyeti Hükümetine Sunulan Rapor (Mart–Mayıs 1949), Çankaya Matbaası, Anka- ra 1950. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Dergisi, Yıl.1, Sa- yı.1, Ekim-Aralık 1998. “Çalışma Bakanlığı Genel Çevireni ve Uzmanları Şehrimizde”, Zonguldak, Yıl:23, Sayı: 880, 2 Mart 1946. Çarıklı, Targan Hacim, Bretton Woods Anlaşması ve Türkiye, Stad Matbaası, İstanbul 1947. Çavdar, Tevfik, Türkiye’de Liberalizm (1860-1990), İmge Yayınevi, Ankara 1992.

1946 Yılı 845 Çevik, Ali Rıza,“İdare Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:183, Kasım-Aralık 1946, s.138-144 Demokrat Parti Genel İdare Kurulu Başkanlığı, Belediye Seçimleri: Bu seçim tarafsız sa- yılabilir mi?, Ankara, 26 Mayıs 1946. Demiray, Tahsin, Cem, Cemil Cahit- Ödeş, Oğuz, Türkiye Yıllığı 1947, Türkiye Basıme- vi, İstanbul 1947. Durmuş, Ayhan, “İş ve İşçi Bulma Hizmetleri”, Çalışma Dergisi, Cumhuriyet Özel Sayı- sı, 29 Ekim 1983, s.15-40. Ekzen, Nazif, 1946-1958-1970 Devalüasyonları, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Yayın No:1980/226, Ankara 1980. Erim, Nihat, “İş Konferansına Doğru”, Ulus, 13 Mart 1946 Erim, Nihat, “Demokrasi gaye midir, vasıta mıdır?”, Ulus, 30 Mayıs 1946. Erim, Nihat, “Bilanço”, Ulus, 1 Ocak 1947 Ergin, Burhan, “Rasyonalizasyon”, İdare Dergisi, Ocak-Şubat 1945, Sayı 172, Yıl 16, s.29-59. Ergüder, Muzaffer, “İdare Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sa- yı:183, Kasım-Aralık 1946, s.145-150. Eroğul, Cem, Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, İmge Yayınevi, 4. Baskı, Ankara 2003. Ertuğ, Hasan Refik, “Sıtmaya Karşı Savaş”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı:180, Mart 1946, s.657-660. Ertuğ, Hasan Refik, “Belediye Kanunu’nda Değişiklik”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sa- yı:181, Nisan 1946, s.26-29. Ertuğ, Hasan Refik, “Üniversiteler Kanunu Münasebetiyle 1”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı:183, Haziran 1946, s. 98-103 Ertuğ, Hasan Refik, “Üniversiteler Kanunu Münasebetiyle 2”, Siyasi İlimler Mecmuası, Sayı:184, Temmuz 1946, s.153-158. Fişek, Gürhan, Özşuca, Şerife- Şuğle, Mehmet Ali, Sosyal Sigortalar Kurumu Tarihi 1946-1996, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, Ocak 1997. Gökbayrak, Şenay, Zonguldak-Ereğli Kömür Havzası Amele Birliği’nde Bir Dönem (1920-1946), Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı Yayınları No.2.4, Ankara 2008. Güleç, Fazlı, “İdari Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:181, Temmuz-Ağustos 1946, s.189-194. Güler, Birgül A., “Otuzlu Yıllarda Yönetim”, Birgül A. Güler (ed.), Açıklamalı Yönetim Zamandizini 1939-1939, AÜ SBF KAYAUM, Ankara, 2007, s.1-20. Gülmez, Mesut, “Cumhuriyetin Birinci İş Yasası Tasarısı”, Yargıtay Dergisi, Atatürk Özel Sayısı, Ocak-Nisan 1981, s.175-198. Güngör, Fatih, “1946-1960 Döneminde Türkiye’de Sendikacılık Hareketi ve Demokra- si”, Türkiye’de Sendikacılık Hareketi İçinde Demokrasi Kavramının Gelişimi, Alpaslan Işıklı (ed.) İkinci Baskı, Ankara, Kültür Bakanlığı, 2002, s.131-190. Güvenç, Orhan, “İdari Teşkilatımız – Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı: 182, Eylül-Ekim 1946, s.171-218. Güzel, Şeyhmus, “Çalışma Bakanlığı’nın Kuruluşu: Çalışma Hayatında İngiliz Etkisi”, Tarih ve Toplum, Şubat 1988, s.116-120.

846 Yönetim Zamandizini Irmak, Sadi “Çalışma Bakanlığının Kuruluşu İle İlgili Olarak İlk Çalışma Bakanının Anıları”, 50.Yılda Çalışma Hayatımız, Çalışma Bakanlığı Yayını, Ankara 1973. İİBK, İstihdamda 25.Yıl, İİBK Hizmet Yılı Armağanı, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1971. İİBK, On Yıl, İİBK Yayını, Ankara 1955. İnce, Macit, Devlet Borçları ve Türkiye, Gazi Kitabevi, Ankara 2001. Karaduman, Mehmet, “Türkiye’de İş ve İşçi Bulma Kurumu ve Fonksiyonları”, İ.Ü. İkti- sat Fakültesi Sosyal Siyaset Konferansları, Teksir Metin, 10 Mart 1988. Karaer, Tacettin, “Cumhuriyet Türkiye’sinde Bakanlıkların Kuruluş ve Örgütlenmesine İlişkin Gelişimin Yasal Süreci”, Türk İdare Dergisi, Mart 1987, s.39-40. Kaya, Yahya Kemal, İnsan Yetiştirme Düzenimiz: Politika-Eğitim-Kalkınma, Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Döner Sermayesi İşletmesi, Dördüncü Bas- kı, Ankara 1984. Kepenek, Yakup- Yentürk, Nurhan, Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi, 10. Baskı, 2001. Makal, Ahmet, Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920-1946, İmge Yayınevi, Ankara 1999. Makal, Ahmet, Türkiye’de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1946-1963, İmge Yayınevi, Ankara 2002. Maliye Teşkilatı ile ilgili olarak bkz: Erdoğan Öner, Mali Olaylar ve Denemeler Işığında Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet Döneminde Mali İdare, Maliye Bakanlığı APK Yayın No 359, Ankara Haziran 2001. Özmen, Abidin,“İdare Teşkilatımız: Bir Anket Münasebetile”, İdare Dergisi, Sayı:181, Temmuz-Ağustos 1946, s.174- 188. Öztürk, Osman, “1946 Sendikacılığı”, Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi, Cilt 1, Türki- ye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul, 1996, s.169-175. Pepeyi, Halük, “İdari Teşkilatımız Hakkında Anket Münasebetiyle”, İdare Dergisi, Sayı: 180, Mayıs-Haziran 1946, s.110-130. Saracoğlu, Kemal “Yeni Sağlık Planı”, Cumhuriyet Gazetesi, 13 Aralık 1946. Sarı, Perihan, “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı”, Türkiye Sendikacılık Ansiklope- disi, Cilt 1, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul 1996, s.220-222. Suley, Nermin, “İki İngiliz Uzman İle Bir Konuşma”, Ulus, 1 Şubat 1946. T.C. Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü Maliye İstatistikleri, Memur İstatistikleri 1939-1960, Yayın No.414, Ankara 1961. T.C. İçişleri Bakanlığı, İdare Taksimatı, T.C. İçişleri Bakanlığı Yayını, Seri 2 Sayı 3, Ankara 1946. Talas, Cahit, “Milletlerarası Çalışma Teşkilatı ve Türkiye, Çalışma Dergisi, Sayı: 25, Yıl:3, Ocak-Şubat 1948, s.106-107. Tekeli, İlhan, İlkin, Selim, Savaş Sonrası Ortamında 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planı, ODTÜ, Ankara 1974. Tezel, Yahya Sezai, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Yurt Yayınları, Ankara 1982. Toprak, Zafer, “1946 Sendikacılığı”, Toplumsal Tarih, Sayı 31, Cilt 6, Temmuz 1996, s.19-29. Turan, Kemal, “Yeni Şartlar İçinde”, Ulus, 15 Nisan 1946.

1946 Yılı 847 Türkiye’de Marşal Planı, Başbakanlık Devlet Matbaası, Ankara, 23 Mayıs 1952. XV. Yıldönümünde Halkevleri ve Halkodaları, Ulus Matbaası, Ankara 1947. Arşiv T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı Günlük Gazeteler Cumhuriyet Gazetesi Ulus Gazetesi Dergiler Siyasi İlimler Mecmuası TBMM Tutanak Dergisi İdare Dergisi

848 Yönetim Zamandizini