Opera Wrocławska
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
OPERA WROCŁAWSKA ~ INSTYTUCJA KULTURY SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA DOLNOSLĄSKIEGO WSPÓŁPROWADZONA PRZEZ MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO EWA MICHNIK DYREKTOR NAUELNY I ARTYSTYUNY STRASZNY DWÓR THE HAUNTED MANOR STANISŁAW MONIUSZKO OPERA W 4 AKTACH I OPERA IN 4 ACTS JAN CHĘCIŃSKI LIBR ETIO WARSZAWA, 1865 PRAPREMIERA I PREVIEW SPEKTAKLE PREMIEROWE I PREMIERES 00 PT I FR 6 111 2009 I 19 SO I SA 7 Ili 2009 I 19 00 00 ND I SU 8 Ili 2009 117 CZAS TRWANIA SPEKTAKLU 180 MIN. I DURATION 180 MIN . 1 PRZERWA I 1 PAUSE SPEKTAKL WYKONYWANY JEST W JĘZYKU POLSKIM Z POLSKIMI NAPISAMI POLI SH LANGUAGE VERSION WITH SURTITLES STRASZNY DWÓR I THE HAU~TED MAl\ OR REALIZATO RZY I PRODUCERS OBSADA I CAST REALIZATORZY I PROOUCERS MIECZNIK MACIEJ TOMASZ SZREDER ZBIGNIEW KRYCZKA JAROSŁAW BODAKOWSKI KIEROWNICTWO MUZYCZNE, DYRYGENT I MUSICAL DIRECTION, CONDUCTOR BOGUSŁAW SZYNALSKI* JACEK JASKUŁA LACO ADAMIK STEFAN SKOŁUBA INSCENIZACJA I REŻYSERIA I STAGE DIRECTION RAFAŁ BARTMIŃSKI* WIKTOR GORELIKOW ARNOLD RUTKOWSKI* RADOSŁAW ŻUKOWSKI BARBARA KĘDZIERSKA ALEKSANDER ZUCHOWICZ* SCENOGRAFIA I SET & COSTUME DESIGNS DAMAZY ZBIGNIEW ANDRZEJ KALININ MAGDALENA TESŁAWSKA, PAWEŁ GRABARCZYK DAMIAN KONIECZEK KAROL KOZŁOWSKI WSPÓŁPRACA SCENOGRAFICZNA I SET & COSTUME DE SIGNS CO-OPERATION TOMASZ RUDNICKI EDWARD KULCZYK RAFAŁ MAJZNER HENRYK KONWIŃSKI HANNA CHOREOGRAFIA I CHOREOGRAPHY EWA CZERMAK STARSZA NIEWIASTA ALEKSANDRA KUBAS JOLANTA GÓRECKA MAŁGORZATA ORAWSKA JOANNA MOSKOWICZ PRZYGOTOWANIE CHÓRU I CHORUS MASTER MARTA JADWIGA URSZULA CZUPRYŃSKA BOGUMIŁ PALEWICZ ANNA BERNACKA REŻYSERIA ŚWIATEŁ I LIGHTING DESIGNS DOROT A DUTKOWSKA GRZEŚ PIOTR BUNZLER HANNA MARASZ CZEŚNIKOWA ASYSTENT REŻYS ERA I ASS ISTAN T TO THE STAGE DIRECTOR BARBARA BAGIŃSKA SOLIŚCI, ORKIESTRA, CHÓR I BALET ELŻBIETA KACZMARZYK-JANCZAK OPERY WROCŁAWSKIEJ, STATYŚCI ADAM FRONTCZAK, JULIAN ŻYCHOWICZ ALEKSANDRA LEMISZKA SOLOISTS, ORCHESTRA, CHOIR AND BALLET INSPICJENCI I SRTAGE MANAGERS OF THE WROCŁAW OPERA, SUPERNUMERARIES * gościnnie I spec1al guest Dyrekcja zastrzega sobie prawo do zmian w obsadach . I ThQ current cast are subiect to change 3 STRASZNY DWÓR I THE HAUNHD MANOR UBÓSTWIAM O PE RĘ I DE if OPERA UBÓSTWIAM OPERĘ I DEIFY OPERA WYWIAD Z LACO ADAMIK IEM JAN INTERVIEW WITH LACO ADAMIK Jest Pan Słowakiem, od lat siedemdziesiątych mieszkającym w Polsce. cześnie nie chcę powtarzać zwietrzałych schematów. Halkę wyreżysero Czy po tylu latach spędzonych w naszym kraju jest Panu nadal trudno, wałem przeciwko powierzchownej tradycji po to, żeby na nowo odkryć jako reżyserowi, w pełni zrozumieć i pokazać na scenie Straszny dwór, uniwersalny dramat ludzi, bohaterów opery. Warto czytać Moniuszkę tę bodaj najbardziej polską z oper? z perspektywy współczesnego Polaka. Nie, często zresztą, w porównaniu z innymi inscenizatorami, reżyseruję polskie opery. Plusem jest to, że jako przybysz z zagranicy nie mam żadnego Opera, teatr telewizji, film. Co jest Panu najbliższe? obciążenia wobec tego repertuaru. Zetknąłem się z nim już jako człowiek To się zmienia. Już przez długie lata życie prowadzi mnie w stronę opery. dorosły i nie odczuwam żadnego znużenia operą Moniuszki. Uważam ją za szczyt sztuki, syntezę. Opera, spotkanie w domu operowym ludzi - widzów i tych, którzy pracują po drugiej stronie kurtyny - to spot O czym właściwie według Pana jest Straszny dwór? kanie w najwyższej świątyni. To historia trochę z Fredry, komediowa. Sytuacja jest prosta, kryje się jednak za nią delikatna sprawa, pewien kompleks polskości. Problem w tym, że Rozmawiał Artur Bielecki Polacy mają do okresu sarmackiego specyficzny stosunek. Niektórzy, jak Moniuszko, uważają, że do tego okresu, do jego historii, strojów, należy You are a Slovak who has lived since the seventies in Poland. Is it stili się odnosić z dumą, inni zaś podkreślają, że nie, że przecież sarmatyzm difficult for you as a director, even after so many years spent in our coun przegrał. Ta opera więc w drugim planie to dyskurs o polskości. Marzę try, to fully understand The Haunted Manor, perhaps the most Polish of o tym, żeby stworzyć taką inscenizację, w której Damazy nie byłby pośmie operas, and to present it on stage? wiskiem. Taki człowiek, wykształcony, który nie ma, co prawda, pieniędzy No. As a matter of fact, by comparison with other producers, I often direct Polish i jest na służbie u Miecznika, dziś reprezentowałby sobą większą wartość. operas. lt is an advanta ge th at as a stranger frorr abroad I am unburdened with Chciałbym go bronić. regard to the repertoire I first carn e 1nto contact w1th it as an adult and fee l no wea r1 ne ss for Moniuszko's opera Halka Moniuszki w Pana inscenizacji w Operze Wrocławskiej była spektak lem zrobionym na przekór tradycji. Czy w Strasznym dworze podąża Pan What in your view is The Haunted Manor actually about? tym samym tropem? lt is a story with a touch of Fredro, of the com ie. The s1t uation 1s a si mple one, Tym razem nie mam zamiaru zbytnio się przeciwstawiać tradycji, a jedno- though it co ncea ls a delicate matter, a ce rta in complex of Pohshness The problem 4 5 STRASZNY DWÓR THE HAUNTEC MANOR I UBÓSTWIAM OPERĘ I I DEIFY OPE A of the Pol es hav ing a spec ia l relation sh ip with the Sarmatian pe riod So me, among them Moniuszko, cons ider that the period, its history and dress, deserve to be regarded with pr ide, wh1le others stress the opposite, that 17th- and 18th-centu ry no ble culture in Polan d was defea ted The opera 1s th us 1n the backg ro und a di scourse on Po lish ness. I dream of creating a prod uction in which Damazy is not a laugh1ng stock. Such a man, educated, th ou gh admittedly without money and in the se rvice of Mi ecz nik , would today be held 1n higher regard . I wou ld like to de fend h1m Your adaptation of Halka by Moniuszko for Wrocław Opera was a perfor mance staged in spite of tradition. Are you following the same track with The Haunted Manor? I am not unduly concern ed with defying tra dit1on this time, though tha t sa id I have no wi sh to repeat sta le formulae I directed Halka against the superfi cia l tradit1on in order to discover anew the universa l drama of man, of opera heroes lt is wo rth read 1ng Moniuszko from the point of view of a con tem porary Pole Opera, theatre for television, film. What is dearest to you? lt var1es. For long years now life has led me in the direction of opera. I consider it the sum mit of art, synthesis . Opera - an encounter in th e opera house, between people - both viewers and th ose who work on the other side of the curta in - th1s is an en counte r in the highest of churches . Laco Adamik spo<e 10 Ar tur Bielec i Wybitny baryton, Andrzej Hi olski -r roli Miecznika, Straszny dwór, Opera Wroclawska. 1996 Famous barrto e Andrz 1 H1olsk1 as ·~ ,u ni · • The Haunred M~ nor , The Wrorlaw Opera . 1996 6 STRASZNY DWÓR I THE HAU E MA OR . NIGDY PODOBA( SIENIE PRZESTANIE " I THIS WILL NE ER CtA~ E TO APPEAL" „NIGDY PODOBAĆ SIĘ NIE PRZESTANIE" "T HI S IL L NE VER CEASE TO AP PEAL " ARTUR BIELECKI „ Był kompozytorem samodzielnym, zarazem kosmopolitycznym i narodo osamotniony w polskiej muzyce, w szeregu tych wybitnych artystów wym-polskim" - pisał o Moniuszce Aleksander Poliński w swojej monografii, zajmował miejsce szczególne. „Jeśli kocham pracę - pisał w liście do wydanej w roku 1914. Dzisiaj, po niemal 150 latach od prapremiery Aleksandra Walickiego 15 września 1860 roku -to ją kocham jako uczciwy Strasznego dworu dzieło Moniuszki nie przestaje pełnić zaszczytnej roli środek przyczynku dla kraju". Świadomość społeczna, poczucie patrio czołowej polskiej opery narodowej, choć obecnie, z oczywistych względów, tycznego obowiązku były czymś absolutnie naturalnym dla autora Halki. jest dla nas czymś innym niż dla publiczności sprzed półtora wieku. Opera Przyszło mu działać w epoce wyodrębniających się w muzyce szkół naro Moniuszki, niegdyś stworzona „ku pokrzepieniu serc" jako apoteoza polskoś dowych. Dlatego tak często i chętnie sięgał do polskiej tradycji ludowej, ci, dziś staje się raczej okazją do dyskursu o nas samych i naszej narodowej bo „to, co jest narodowe, krajowe, miejscowe, co jest echem dziecinnych przeszłości. Każda nowa premiera Strasznego dworu musi podjąć ten naszych przypomnień, nigdy mieszkańcom ziemi, na której się urodzili dyskurs i wyważyć proporcje między współczesnością a historią . Staje się i wzrośli, podobać się nie przestanie". Tak formułował swoje twórcze credo. zatem prawdziwym wyzwaniem dla wszystkich - dla artystów, ale też i dla publiczności. Co dziś wydarzy się dla nas w Strasznym dworze? I chociaż powyższy cytat pochodzi z opublikowanego przez Moniuszkę prospektu Śpiewnika domowego, to przecież słowa te odnieść by można MIĘDZY PANEM TADEUSZEM A TRYLOGIĄ z powodzeniem do wielu innych jego dzieł, a do Strasznego dworu w szczególności. Rozumieli to i czuli doskonale widzowie na prapremierze W długim okresie rozbiorów niemal każde pokolenie Polaków miało swój tej opery (Warszawa, 28 września 1865). Józef Sikorski zauważył w recenzji, niepodległościowy zryw i bodaj każde wydawało artystów, którzy - co że kompozytor „jakby swoim słuchaczom wyjął z piersi jakąś cząsteczkę stało się specjalnością, a według niektórych przekleństwem i ograniczeniem naszej duszy, i tę ozdobił, upiększy/, ułożył w cudną całość, i to wszystko naszej sztuki - starali się zabrać głos w narodowej sprawie. I o ile kolejne nam do podziwu przedstawił''. W ten wrześniowy wieczór, od pierwszych powstania zwykle kończyły się tragiczną klęską, to właśnie dzieła wielkich taktów Strasznego dworu doświadczony krytyk muzyczny - nie do końca artystów okazywały się niezwyciężone, a ich siła oddziaływania na zbiorową jeszcze świadomy dlaczego - całkowicie poddał się urokowi opery Moniuszki. wyobrażnię wprost trudna do przecenienia. Dramaty, poematy i wiersze Inny recenzent, Władysław Wiślicki, stwierdza/ m.in.: „W Strasznym dworze romantyków, muzyka Chopina, Wieniawskiego, Zarębskiego czy Paderew widzimy, że Moniuszko jest tu panem siebie i położenia; że włada dowolnie skiego, powieści pozytywistów, płótna Matejki i Grottgera przez całe poko formą, nadając jej kształty wymagane w tego rodzaju utworach".