ZESZYTY NAUKOWE Polski Uniwersytet Na Obczyźnie Składa Podziękowanie
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
POLSKI UNIWERSYTET NA OBCZYŹNIE W LONDYNIE ZESZYTY NAUKOWE Polski Uniwersytet na Obczyźnie składa podziękowanie M. B. Grabowski Found Polonia Aid Foundation Trust za udzielone wsparcie finansowe numeru 4 serii trzeciej „Zeszytów Naukowych” PUNO POLSKI UNIWERSYTET NA OBCZYŹNIE W LONDYNIE ZESZYTY NAUKOWE Seria trzecia, nr 4 Rozprawy Artykuły Recenzje Londyn 2016 Rada naukowa prof. dr hab. Eugeniusz S. Kruszewski (Kopenhaga) prof. dr hab. Alicja Moskalowa (PUNO Londyn) prof. dr Stefan Stańczyk (PUNO Londyn) prof. dr hab. Halina Taborska (PUNO Londyn) Redakcja dr hab. prof. UJK Jolanta Chwastyk-Kowalczyk (redaktor naczelna) dr Żaneta Steffek (sekretarz redakcji) prof. dr hab. Halina Taborska (redakcja tekstów w języku angielskim) dr Andrzej Chludziński (redakcja stylistyczno-językowa) Recenzje dr hab. Ewa Lidia Danowska, Polska Akademia Umiejętności w Krakowie Korekta Anna Grabarczyk, Wojciech Pędzich Projekt okładki Bogdan Władysław Kowalczyk, Cyryl Kowalczyk Opracowanie graficzne Dorota Gierszewska Korekta, skład, przygotowanie do druku Wydawnictwo JASNE ul. Jacka Soplicy 10/14, 83-000 Pruszcz Gdański, Polska +48 58 301 72 57, 606 44 39 28 [email protected] www.wydawnictwo-jasne.pl Wydawca Polski Uniwersytet na Obczyźnie (PUNO) w Londynie 238-246 King Street London W6 0RF Wielka Brytania www.puno.edu.pl © Copyright by PUNO London and Authors, 2016 © Copyright for publishing by Wydawnictwo JASNE, 2016 Nakład: 150 egzemplarzy ISSN: 2052-319X SPIS TREŚCI OD REDAKCJI . 9 ARTYKUŁY I ROZPRAWY ARTICLES AND ESSAYS Ewa Lewandowska-Tarasiuk KULTUROWY ZWROT TEORII JAKO NOWE PODEJŚCIE DO TEKSTÓW KULTURY THE CULTURAL TURN OF THEORY AS A NEW APPROACH TO CULTURAL TEXTS . 13 Halina Taborska SZTUKA W OTWARTEJ PRZESTRZENI PUBLICZNEJ I UPAMIĘTNIANIE OFIAR CYWILNYCH II WOJNY ŚWIATOWEJ – COVENTRY 1940–2015 ART IN OPEN PUBLIC SPACE AND COMMEMORATION OF VICTIMS OF THE SECOND WORLD WAR – COVENTRY 1940–2015 . .. 25 Jolanta Chwastyk-Kowalczyk POLSKI EXODUS – POLACY W INDIACH W LATACH 1942–1948 POLISH EXODUS – POLES IN INDIA 1942–1948 . 39 Oskar Stanisław Czarnik INSTYTUT WSCHODNI „REDUTA” . ZARYS DOROBKU WYDAWNICZEGO DO 1952 ROKU „REDUTA” EASTERN INSTITUTE . AN OUTLINE OF PUBLISHING OUTPUT (UP TO 1952) . .. 53 Edyta Nowosielska OPIS STANU JĘZYKA POLSKIEGO W WIELKIEJ BRYTANII OD MOMENTU WEJŚCIA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ (2004–2016) AN ACCOUNT OF THE STATE OF THE POLISH LANGUAGE IN GREAT BRITAIN FROM THE ACCESSION OF POLAND TO THE EUROPEAN UNION (2004–2016) . 73 Mirosław Matyja INSTRUMENTY I DOŚWIADCZENIA SZWAJCARSKIEGO SYSTEMU DEMOKRACJI BEZPOŚREDNIEJ INSTRUMENTS AND EXPERIENCES OF THE SWISS SYSTEM OF DIRECT DEMOCRACY . 97 Magdalena Wanda Zegarlińska ALIENACJA I WYKLUCZENIE W FILMACH DAVIDA LYNCHA ALIENATION AND EXCLUSION IN THE FILMS OF DAVID LYNCH . 123 Grażyna Czubińska RYZYKOWNE ZACHOWANIA SEKSUALNE POLSKICH EMIGRANTÓW W WIELKIEJ BRYTANII RISKY SEXUAL BEHAVIOURS OF POLISH MIGRANTS IN GREAT BRITAIN . 141 Mirosław Szcześniak MOBBING, MOLESTOWANIE SEKSUALNE I KORUPCJA JAKO NIEBEZPIECZNE ZJAWISKA PATOLOGICZNE WYSTĘPUJĄCE W MIEJSCU PRACY MOBBING, SEXUAL HARASSMENT AND CORRUPTION AS DANGEROUS PATHOLOGICAL PHENOMENA OCCURRING IN THE WORKPLACE . 159 Michael Fleming WITOLD PILECKI: VOLUNTEER FOR AUSCHWITZ? WITOLD PILECKI: OCHOTNIK DO AUSCHWITZ? . 173 Regina Wasiak-Taylor KAZIMIERZ SOWIŃSKI – PISARZ, INICJATOR PISMA ZWIĄZKU PISARZY POLSKICH NA OBCZYŹNIE KAZIMIERZ SOWIŃSKI – WRITER, INITIATOR OF THE MAGAZINE OF THE UNION OF POLISH WRITERS ABROAD . 183 REFERATY I WYSTĄPIENIA PAPERS AND PRESENTATIONS Daniel M . Zamoyski BRITISH ADULTS’ MISCONCEPTIONS IN 2015 ABOUT POLISH GOVERNMENT’S „COLLABORATION” WITH NAZI GERMANY DURING SECOND WORLD WAR BŁĘDNA WIEDZA DOROSŁYCH BRYTYJCZYKÓW W 2015 ROKU O „KOLABORACJI” POLSKIEGO RZĄDU Z NAZISTOWSKIMI NIEMCAMI PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ . 197 Anita J . Prażmowska THE POLES’ RESPONSIBILITY FOR THE CHANGING IMAGE OF POLES AND POLAND IN GREAT BRITAIN ODPOWIEDZIALNOŚĆ POLAKÓW ZA ZMIANY WIZERUNKU POLSKI I POLAKÓW W WIELKIEJ BRYTANII . 205 Martin Stepek FOR THERE IS HOPE: POETRY, STORY-TELLING AND BIOGRAPHY TO RAISE AWARENESS OF THE POLISH-SCOTTISH HERITAGE BO JEST NADZIEJA: POEZJA, OPOWIADANIA I BIOGRAFIE PODNOSZĄCE ŚWIADOMOŚĆ DZIEDZICTWA POLSKO-SZKOCKIEGO . 213 Wojciech Klas PROBLEM POLSKICH GRANIC W BRYTYJSKICH PUBLIKACJACH POLISH BORDERS IN BRITISH PUBLICATIONS: ISSUES AND PROBLEMS . 217 Agata Błaszczyk WIZERUNEK POLSKI I POLAKÓW W PODRĘCZNIKACH AKADEMICKICH NA PRZYKŁADZIE: LESLIE HOLMES, POST-COMMUNISM . AN INTRODUCTION I ROBIN OKEY, EASTERN EUROPE 1740–1985 . FEUDALISM TO COMMUNISM THE IMAGE OF POLAND IN BRITISH UNIVERSITY TEXTBOOKS, BASED ON THE FOLLOWING COURSE BOOKS: LESLIE HOLMES, POST-COMMUNISM . AN INTRODUCTION, AND ROBIN OKEY, EASTERN EUROPE 1740–1985 . FEUDALISM TO COMMUNISM . 229 Władysław Wyszowadzki OBRAZ POLSKI W PIŚMIENNICTWIE BRYTYJSKIM W OKRESIE PONTYFIKATU JANA PAWŁA II (1978–2005) THE IMAGE OF POLAND IN THE CATHOLIC PRESS DURING THE PONTIFICATE OF JOHN PAUL II (1978–2005) . 241 Żaneta Steffek „UNIVERSITAS” – SZWAJCARSKI KWARTALNIK TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ PUNO W LATACH 1980–2001. 249 RECENZJE REVIEWS Janusz Mariański JAROSŁAW KOZAK, MAŁŻEŃSTWO I RODZINA W ŚWIADOMOŚCI NUPTURIENTÓW W POLSCE I WIELKIEJ BRYTANII . STUDIUM SOCJOLOGICZNE NA 120-LECIE ISTNIENIA POLSKIEJ MISJI KATOLICKIEJ ANGLII I WALII . 261 Żaneta Steffek JOLANTA CHWASTYK-KOWALCZYK, „TECHNIKA I NAUKA” – ELITARNE CZASOPISMO STOWARZYSZENIA TECHNIKÓW POLSKICH W WIELKIEJ BRYTANII . 267 Jolanta Chwastyk-Kowalczyk KATARZYNA BZOWSKA-BUDD, MIESZKAM NA WYSPIE . 271 Jolanta Chwastyk-Kowalczyk REGINA WASIAK-TAYLOR, ALFABET WSPOMNIEŃ SZYMONA ZAREMBY . II RZECZPOSPOLITA, II WOJNA ŚWIATOWA, EMIGRACJA . .275 Katarzyna Franas PO POLSKU NA WYSPACH . PORADNIK DLA RODZICÓW DZIECI DWUJĘZYCZNYCH . A GUIDE FOR PARENTS OF BILINGUAL CHILDREN, RED . KATARZYNA ZECHENTER . 281 SPRAWOZDANIA REPORTS Magdalena Wanda Zegarlińska SPRAWOZDANIE Z VI KONFERENCJI KWIETNIOWEJ PUNO . 291 POLSKI UNIWERSYTET NA OBCZYŹNIE W LONDYNIE ZESZYTY NAUKOWE Seria trzecia, nr 4, 2016 OD REDAKCJI ddajemy do rąk Czytelników czwarty już tom naszych „Zeszytów Naukowych OPUNO”. Reaktywowany periodyk, nad którym prace redakcyjne nieprzerwa- nie trwają od 2012 roku – przypomnę: pierwszy numer ukazał się rok później – jest płaszczyzną prezentacji, wymiany poglądów doświadczonych pracowników na- ukowych, doktorów oraz doktorantów skupionych wokół Polskiego Uniwersyte- tu na Obczyźnie w Londynie, pochodzących z Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, USA i Polski. To naukowe forum odzwierciedla ich problemy badawcze, stąd tak duża rozpiętość tematyczna i czasowa podejmowanych wątków. Czwarty numer „Zeszytów Naukowych PUNO” nie ukazałby się, gdyby nie wsparcie finansowe udzielone przez fundacje: M. B. Grabowski Fund i Polonia Aid Foundation Trust. Rektor PUNO, prof. Halina Taborska, oraz Redakcja składają za nie serdeczne podziękowania. Słowa wdzięczności kierujemy także do dr hab. Ewy Lidii Danowskiej z Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, która spo- łecznie, wnikliwie i krytycznie zrecenzowała zamieszczone w tym tomie artykuły. Dziękujemy również dr Izie Krasińskiej z Instytutu Dziennikarstwa i Informacji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach za systematyczne wprowadzanie i uzupełnianie do bazy danych, jaką jest POL-index, bibliografii artykułów opubli- kowanych w „Zeszytach Naukowych PUNO” od pierwszego numeru, dzięki czemu nasze artykuły funkcjonują i są widoczne w obiegu naukowym. Zebrane tu materiały zostały podzielone na dwie zasadnicze części: Artykuły i roz- prawy oraz Referaty i wystąpienia. Tradycyjnie uzupełniają go Recenzje i Sprawozda- nia. Zasięg chronologiczny obejmuje okres od II wojny światowej do czasów obecnych. Tom otwierają rozważania Ewy Lewandowskiej-Tarasiuk, dotyczące Kultu- rowego zwrotu teorii jako nowego podejścia do tekstów kultury. Halina Taborska tekstem, zatytułowanym Sztuka w otwartej przestrzeni publicznej i upamiętnia- nie ofiar cywilnych II wojny światowej – Coventry 1940–2015, otwiera w periody- ku wielowątkową problematykę II wojny światowej. Kontynuuje ją Oskar Stani- sław Czarnik – zgłębiający temat dorobku wydawniczego Instytutu Wschodniego „Reduta”, Jolanta Chwastyk-Kowalczyk – opisująca pobyt Polaków w Indiach 9 Od Redakcji w latach 1942–1948 i Michael Fleming – brytyjski historyk, badający okoliczno- ści, w jakich Witold Pilecki poszedł „na ochotnika” do Auschwitz. Kwestie kultury wysokiej odnajdziemy w refleksjach Magdaleny Wandy Zegar- lińskiej, odkrywającej świat alienacji i wykluczenia w filmach Davida Lyncha, a tak- że Reginy Wasiak-Taylor, przypominającej postać pisarza Kazimierza Sowińskiego, inicjatora powstania „Pamiętnika Literackiego”, organu Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie w Londynie, ukazującego się od 1976 roku. Edyta Nowosielska rozpatruje stan języka polskiego w Wielkiej Brytanii w la- tach 2004–2016. Mirosław Matyja analizuje genezę i ewolucję szwajcarskiego sys- temu demokracji bezpośredniej. W jeszcze inny obszar badawczy wprowadza czy- telnika Grażyna Czubińska, prezentując badania nad ryzykownymi zachowaniami seksualnymi polskich emigrantów w Wielkiej Brytanii. Z kolei Mirosław Szcze- śniak opisał zjawiska patologiczne występujące w miejscach pracy, takie jak mob- bing, molestowanie seksualne i korupcja. Teksty zamieszczone w Referatach i wystąpieniach w większości zostały zainspiro- wane V Międzynarodową Konferencją Kwietniową PUNO „Wizerunki Polski i Pola- ków w podręcznikach i mediach brytyjskich”, która miała miejsce 11 kwietnia 2015 roku w Sali Malinowej Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego w Londynie. Au- torami