Opinia Nurtu Niepodległościowego Nr 20
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
KWARTALNIK OŚRODKA MYŚLI NIEPODLEGŁOŚCIOWEJ Redaguje zespół: Marek Albiniak, Zbigniew Adamczyk, Andrzej Anusz (redaktor naczelny), Karol Chylak, Andrzej Chyłek, Michał Janiszewski (sekretarz redakcji), Mirosław Lewandowski, Marek Michalik, Mariusz Olszewski, Zbigniew Śniadecki, Bohdan Urbankowski, Jerzy Wawrowski, Kazimierz Wilk Artykuły są recenzowane Wydawca: Ośrodek Myśli Niepodległościowej Instytutu Historycznego NN im. Andrzeja Ostoja Owsianego ul. Nowy Świat 48/11 00-363 Warszawa e-mail: [email protected] © Wszelkie prawa zastrzeżone Przedruk możliwy za podaniem źródła Wszystkie dotychczasowe numery pisma dostępne na stronie ihoo.pl ISSN 2352-5725 Skład, łamanie i druk: Akces, Warszawa SPIS TREŚCI Podsumowanie konferencji „Niepodległa 4.0” . 9 Josepf Conrad Literature Award dla Bohdana Urbankowskiego . 12 Pokaz fi lmu Marsze Niepodległości . 16 Posiedzenie Rady do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych . 19 Święto Niepodległości . 21 Koncert „Polska – Zasłużonym dla Ojczyzny” . 23 DR JERZY BUKOWSKI Okiem fi lozofa spod kopca Piłsudskiego . 29 DR DARIUSZ MACIEJ GRABOWSKI O ekonomii i nie tylko... 33 ANDRZEJ ROZPŁOCHOWSKI SB, milicja, wojsko, prokuratury, sądy, urzędy PRL kontra Andrzej Rozpłochowski . 55 DR BOHDAN URBANKOWSKI Czy fi lozofi a (polska) może wybić się na niepodległość? . 79 „DROGA” Reprint miesięcznika nr 5/1935. Po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego . 113 MARIA WOŁOSZCZUK-CZERNIAK Wspomnienia . 148 STANISŁAW LIKIERNIK Diabelne szczęście czy palec Boży? Cz. III . 162 KATARZYNA ŚNIADECKA „Nie cierpię fanatyzmu” – rozmowa z Marią Moczulską . 213 3 ŁUKASZ PERZYNA Dziecięca choroba Solidarności . 227 MACIEJ SZUMOWSKI Rozmowa Macieja Szumowskiego z Romualdem Szeremietiewem z 1985 roku . 237 DR ANDRZEJ ANUSZ W Polskim Londynie 1988 roku . 285 DR ANDRZEJ ANUSZ „Żeby Polska była Polską” (1981–1989) – najmniejsze pismo drugiego obiegu (cz. 5) . 314 DR BOHDAN URBANKOWSKI Rozmowy z wierszami . 317 ŁUKASZ PERZYNA Polska w ruinie printed in Czech Republic. 325 ELŻBIETA SŁOWIK Klucz do sprawy . 331 WALDEMAR PERNACH Zygfryd. Grzeszny urok życia. Dwa oblicza jednej gęby (cz. 3) . 347 4 Wesołych Świąt Z okazji nadchodzących Świąt Bożego Narodzenia chcemy życzyć Państwu, aby wszystkie chwile spędzone w rodzinnym gronie były radosne i spokojne, a każdy dzień Nowego Roku był pełen szczęścia i nadziei. Redakcja WYDARZENIA I UROCZYSTOŚCI PODSUMOWANIE KONFERENCJI „NIEPODLEGŁA 4.0” 20 września 2018 roku w Łódzkiej Specjalnej Strefi e Ekonomicznej odbyła się Niepodległa 4.0 – konferencja z okazji stulecia polskiej gospo- darki. Spotkanie rozpoczęto od wręczenia przez przedstawicieli władz Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej – Mirosława Widlickie- go, Grażynę Rudnik i Krzysztofa Lancmana, legitymacji członkowskiej związku prezesowi zarządu strefy Markowi Michalikowi. Debatowano o stuleciu polskiej niepodległości, w tym osiągnięciach rodzimej gospodarki. Były wykłady i panele na temat przemian po 1918 9 Podsumowanie konferencji niepodległa roku, gospodarki sterowanej, współczesności i ekonomicznej przyszłości. Było przemówienie gościa specjalnego, działacza opozycji antykomuni- stycznej, Marszałka Seniora Sejmu VII kadencji Kornela Morawieckiego. Była to też okazja spojrzenia w przyszłość, na przemysł 4.0, w kie- runku internetu rzeczy, a nasza publiczność rzuciła startupom challenge. 10 Podsumowanie konferencji niepodległa Na sali byli nasi partnerzy biznesowi, przedstawiciele parlamentu, przedstawiciele Instytutu Historycznego nn im. Andrzeja Ostoja Owsia- nego i innych organizacji oraz przede wszystkim młodzież z łódzkich liceów. Była też niepowtarzalna okazja obejrzenia prototypu bezzałogo- wego śmigłowca zaprojektowanego i zbudowanego w Wojskowych Za- kładach Lotniczych nr 1 w Łodzi. 11 JOSEPH CONRAD LITERATURE AWARD DLA BOHDANA URBANKOWSKIEGO Instytut Józefa Piłsud- skiego w Nowym Jorku uhonorował dr Bohdana Urbankowskiego, odzna- czając go medalem Joseph Conrad Literature Award. Ceremonia wręczenia nagród odbyła się 12 paź- dziernika 2018 roku w Konsulacie General- nym R.P w Nowym Jorku (w sercu Manhattanu, na słynnym Jan Karski Cor- ner). Tegoroczna ceremo- nia wpisała się w 100-lecie odzyskania Niepodległo- ści Polski. Instytut przy- znał wyróżnienia osobom szczególnie zasłużonym dla polskiej kultury. I tak w gronie laureatów zna- leźli się: kurator Alicja Winnicki (uhonorowana Marshal Józef Piłsudski 12 Joseph Conrad Literature Medal dla Bohdana Urbankowskiego Leadership and Achieve- ment Award), prof. Mariusz Wołos (Wacław Jędrzejewicz History Award), dr Boh- dan Urbankowski (Joseph Conrad Literature Medal) oraz prof. Wacław Szybalski (Marie Skłodowska-Curie Science Medal). Ceremonię poprowadziła Iwona Kor- ga, prezes Instytutu Józefa Piłsudskiego, oraz Jolanta Szczepkowska, która przed- stawiła sylwetki laureatów. Rada Instytutu Piłsudskiego, doceniając pracę Bohdana Urbankow- skiego, uhonorowała go za wybitne osiągnięcia w dziedzinie twórczości literackiej i publicystycznej, szczególnie za prace poświę- cone Marszałkowi. W gronie osób nagrodzonych Joseph Conrad Literature Award znaleźli się dotychczas pi- sarze: Ryszard Kapuściński (1997r.), Tad Szulc (1998r.), Andrzej Pomian (2000r.), Lynne Olson & Stanley Clo- ud (2009r.), a także redaktor naczelny kwartalnika histo- rycznego „Karta” Zbigniew Gluza (2013r.) oraz dzien- nikarz i publicysta Tadeusz Płużański (2014r.). Bohdan Urbankowski nie mógł oso- 13 Joseph Conrad Literature Medal dla Bohdana Urbankowskiego biście przylecieć do Nowego Jorku; w jego imieniu nagro- dę odebrała córka, dr Hanna Urbankowska. Ceremonię roz- dania nagród uświetnił występ tenora Piotra Buszewskiego, któremu akompaniował piani- sta Michał Biel. W programie znalazły się liryki lozańskie Ada- ma Mickiewicza, wybór pieś- ni legionowych i utwory Jana Kiepury. Instytut Józefa Piłsudskie- go działa w Nowym Jorku od roku 1943. Wśród jego zało- życieli byli działacze polonijni: Franciszek Januszewski, Maksymilian Węgrzynek i Lucjusz Kupferwas- ser oraz emigranci z Polski – ministrowie II Rzeczypospolitej: Wacław Jędrzejewicz (były minister wyznań religijnych i oświecenia publiczne- go), Ignacy Matuszewski (były minister skarbu) i Henryk Floyar-Rajch- man (były minister przemysłu i handlu). Od momentu powstania In- stytut Józefa Piłsudskiego stanowi centrum badań nad polską kulturą i historią. Posiada ogromne zbiory archiwalne dotyczące Polski, bogatą bibliotekę, kolekcję rzeźb i obrazów artystów polskich, zbiór pamiątko- wych medali, mundurów, fotografi i... Część z tych zbiorów została już zdigitalizowana i można je obejrzeć na internetowej stronie Instytutu: www.pilsudski.org. Od dwóch lat siedziba Instytutu mieści się na Greenpoincie, w dziel- nicy tradycyjnie zamieszkanej przez nowojorską Polonię. Nie jest więc zaskoczeniem, że Instytut stanowi ważny ośrodek życia polonijnego. Organizowane są tu rozliczne spotkania, konferencje, promocje ksią- żek, projekcje fi lmów, lekcje historii dla młodzieży ze szkół polonijnych, warsztaty przedświąteczne, imprezy dla dzieci. 14 Joseph Conrad Literature Medal dla Bohdana Urbankowskiego W latach 90. Bohdan Urbankowski był stypendystą Instytutu Jó- zefa Piłsudskiego. Dzięki studiom nad archiwami, mógł po powrocie do kraju rozwinąć wydaną wcześniej książkę o Piłsudskim z rozmiarów broszury do postaci grubego woluminu, później kilkakrotnie wznawia- nego. Swój pobyt w Ameryce Bohdan Urbankowski wspomniał w liście, odczytanym na Gali Nagród przez córkę dr Hannę Urbankowską: „Kochani Rodacy! – napisałem te dwa pierwsze słowa i pojąłem, że właściwie jest w nich już wszystko, co chciałem powiedzieć. Mieści się w nich i podziw dla Waszej pracy na obczyźnie i wdzięczność za udzieloną mi przed laty gościnę i po- moc. Przed blisko trzydziestu laty byłem tu, w Nowym Jorku stypendystą Instytu- tu Józefa Piłsudskiego. Nie byłem kimś znanym, nawet w kraju – działałem przecież w podziemiu, miałem na swoim koncie trochę wierszy, artykułów i niezbyt grubą książkę o Józefi e Piłsudskim wydaną w połowie w pierw- szym, a w połowie w drugim obiegu. Dzięki Waszej pomocy, a zwłaszcza dzięki fachowej opiece profesora Wacława Jędrzejewicza, mogłem tę książkę przerobić i wzbogacić o nieznane mi wcześniej fakty. Nie skłamię mówiąc, że ta książka jest naszym wspólnym dziełem, jest świa- dectwem podziwu dla Wielkiego Polaka, ale i świadectwem mojej wdzięcz- ności dla Was. Mówiąc: dziękuję za przyznaną mi nagrodę, mówię: dziękuję za pomoc przy mojej pracy, a w imieniu Polaków – za Waszą pracę tutaj”. 15 POKAZ FILMU MARSZE NIEPODLEGŁOŚCI Kino „Moskwa” było pełne (ponad 400 osób!). W dniu 18 października odbył się w Kielcach pokaz fi lmu Macieja Gawlikowskiego Marsze Niepodległości, zrealizowanego przez nasz In- stytut. Przed projekcją odbyła się krótka dyskusja z udziałem Kielczan związanych z Marszami Szlakiem I Kompanii Kadrowej w latach 80. lub obecnie. Wspominano okoliczności, w jakich w 1981 r. narodził się pomysł organizacji Marszu, opisywano atmosferę Marszów lat 80., nękanie 16 Pokaz filmu „Marsze Niepodległości” uczestników przez Służbę Bezpieczeństwa, pokreślono rolę sztafety po- koleń (od Legionistów przez żołnierzy AK – przy tej okazji szczególnie ciepło wspominano Antoniego Hedę, „Szarego” – aż po lata 80. ub. wieku) i nawiązano do dzisiejszych Marszów (ich komendantami w XXI wieku są nieprzerwanie Kielczanie: Jan Kasprzyk – który niestety nie 17 Pokaz filmu „Marsze Niepodległości” mógł uczestniczyć w imprezie – oraz Dionizy Krawczyński – obecny na sali). Wyrażona została nadzieja, że lokalna historia, związana m.in.