DOCSLIB.ORG

University of Groningen Voor Revolutiën Gebooren Huisman

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
University of Groningen Voor Revolutiën Gebooren Huisman University of Groningen Voor revolutiën gebooren Huisman, Gerda C.; Bosscha, Johannes IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2001 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Huisman, G. C. (editor), & Bosscha, J. (2001). Voor revolutiën gebooren: brieven van Johannes Bosscha aan Gerard Tjaard Suringar, Parijs, 1788-1793. s.n. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license. More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne- amendment. Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 29-09-2021 VOOR REVOLUTIËN GEBOOREN VOOR REVOLUTIËN GEBOOREN BRIEVEN VAN JOHANNES BOSSCHA AAN GERARD TJAARD SURINGAR PARIJS, 1788-1793 uitgegeven door GERDA C. HUISMAN copyright etc. 5 Inhoud Voorwoord 7 Lijst van illustraties 9 Inleiding 11 Opmerkingen over de uitgave 45 Brieven 1. 16 november 1788 47 2. 25 januari 1789 54 3. 19 augustus 1789 62 4. 26 oktober 1789 70 5. 20 februari 1790 74 6. 25 juli 1790 81 7. 1 november 1790 89 8. 7-18 november 1790 91 9. ongedateerd 104 10. 20 maart 1791 105 11. 3-19 juli 1791 115 12. 23-26 februari 1792 129 13. 9 juli 1792 137 14. 23 september 1793 141 Vertalingen 145 Geraadpleegde literatuur 161 Register 165 7 Voorwoord Tijdens warme zomers blijken in bibliotheken opvallend vaak dringende werkzaamheden in de koele kluis te moeten worden verricht. Op die manier kwam enige jaren geleden in de Universiteitsbibliotheek te Groningen een verzameling brieven te voorschijn die daar al meer dan vijftig jaar bewaard werd, maar niet geïnventariseerd bleek te zijn. De belangwekkendste vondst in dit archief-Suringar waren wel de brieven die tijdens de jaren van de Franse Revolutie in Parijs werden geschreven door een Fries ‘om utens’, Johannes Bosscha uit Leeuwarden. Bij de bewerking ervan toonden velen hun belangstelling. Enkelen wil ik in het bijzonder bedanken: de heer en mevrouw D.P. Bosscha Erdbrink stelden mij in de gelegenheid de brieven van Johannes Bosscha aan zijn broer Herman en aanvullend materiaal in het familiearchief-Bosscha te raadplegen, prof. dr. A.H. Huussen en dr. C.A.A. Linssen lazen de tekst kritisch door, drs. J.R. Kuiper stelde zijn gegevens over Leeuwarder patriotten beschikbaar, dr. A.H. van der Laan identificeerde en vertaalde de Latijnse citaten en drs. X.J. Ophof gaf adviezen over de vertalingen van de Franse briefgedeelten. 9 Lijst van illustraties Portret van Johannes Bosscha: physionotrace door G.-L. Chrétien (familiearchief-Bosscha) 000 Portret van Johannes Bosscha: physionotrace door E. Quenedey (familiearchief-Bosscha) 000 Silhouetportret van Gerard Tjaard Suringar 000 (foto: Iconografisch Bureau, Den Haag) Portret van B.E.Abbema: physionotrace door E. Quenedey 000 (foto: Iconografisch Bureau, Den Haag) Tekening van Petrus Groenia in het album amicorum van Johannes Bosscha (familiearchief-Bosscha) 000 Eerste bladzijde van de brief van 19 augustus 1798 van J. Bosscha aan G.T. Suringar 000 Kaartje van Parijs ten tijde van de Revolutie 000 De volgende illustraties (getekend door Jan Bulthuis, gegraveerd door Reinier Vinkeles en Daniel Vrijdag) zijn ontleend aan: M. Stuart en J. Konijnenburg, Tafereelen van de Staatsomwenteling in Frankrijk, inhoudende de belangrijkste gebeurtenissen welke van de oorsprong der monarchij tot de groote staatsomwenteling zijn voorgevallen, 28 vols., Zaltbommel 1824-18272 (eerste druk: Amsterdam 1794-1809). Bestorming der Bastille, op den 14den van Hooimaand 1789. 000 Uitbundige vrolijkheid van de voormaalige Lijf-wachten des Konings, op het Tooneel van de Opera, te Versailles, den Eersten van Wijnmaand 1789. 000 De koning, komende met zijn Gezin, te Parijs, verzeld door meer dan dertig duisend zielen, den 6den van Wijnmaand 1789. 000 De Broeders Agasse worden, door hunne waapenbroeders, in onderscheiden posten bevorderd. 000 Algemeene verbroedering der Franschen op het Veld van Mars, op den 14den van Hooimaand 1790. 000 Heldendaad van den Onder-Luitenant, Desilles, bij het inrukken der Troepen te Nancij, op den 31sten van Oogstmaand 1790. 000 Voorvallen te Vincennes, op den 28sten van Sprokkelmaand van 1791. 000 Vlucht van Lodewijk XVI, op den 20sten van Wiedemaand 1791. 000 10 Lijst van illustraties Aanhouding van Lodewijk de XVIde te Varennes, op den 22sten van Wiedemaand 1791. 000 Lijk-staatsie van Mirabeau, op den 4den van Grasmaand 1791. 000 Het gemeen dringt in het Koninglijk Palleis, op den 20sten van Zomermaand 1792. 000 11 Inleiding ‘Om mij in stilte in Frankrijk aan mijne studiën en pligten over te geven,’ schreef Johannes Bosscha om te verklaren waarom hij in oktober 1788, eenentwintig jaar oud en pas afgestudeerd in de letteren en de rechten, het Friese Franeker voor het Franse Parijs had verruild. Nadat eerder in dat jaar zijn sollicitatie naar het rectoraat van de Latijnse school te Dokkum was mislukt, had Bosscha een aanbod aanvaard om in de Franse hoofdstad als huisonderwijzer bij een Nederlandse familie in dienst te treden. Parijs bleek echter niet voor lang een plek van stilte te zijn. Nog geen jaar later was de stad het middelpunt van de Franse Revolutie. In uitvoerige brieven aan familie en vrienden heeft Bosscha een zeer levendig ooggetuigeverslag gegeven van het politieke en sociale leven in Parijs tijdens de Franse Revolutie. Hij had grote belangstelling voor politiek, literatuur, geschiedenis en het leven om zich heen. Immers, hij vertelt hoe hij de stad leert kennen, zijn opwachting maakt bij leden van de Republiek der Letteren, schouwburgen, parken en bibliotheken bezoekt, colleges volgt en politieke bijeenkomsten bijwoont. Nieuws en nieuwtjes over actuele gebeurtenissen, recente boeken, interessante ontmoetingen, vrienden en kennissen in Franeker en Leeuwarden worden besproken; anecdotes en sterke verhalen worden met veel plezier opgedist en afgewisseld met filosofische bespiegelingen. Van Hollandse en Friese patriotse bannelingen die zich na de omwenteling van 1787 in Noord-Frankrijk hadden gevestigd, zijn slechts enkele autobiografische geschriften in druk verschenen. De meeste daarvan zijn echter pas achteraf, soms zelfs vele jaren later, aan het papier toevertrouwd.1 De brieven van Johannes Bosscha 1 Een contemporaine bron is het reisverslag van Bicker, uitgegeven door M.N. Bisselink en A. Doedens, Jan Bernd Bicker. Een patriot in ballingschap 1787-1795 (Amsterdam 1983); verder citaten in J. Dirks, ‘De uitgewekenen uit Nederland naar Frankrijk’, Vaderlandsche Letteroefeningen 2 [1868], J.A. Sillem, Het leven van mr. Johan Valckenaer (1759-1821) (2 vols., Amsterdam 1883), Chr. Kroes- 12 Inleiding zijn echter contemporain. Hij had geen redenen om zijn belevenissen anders of mooier te beschrijven dan hij ze heeft ervaren. In vergelijking met de meeste emigranten uit de Republiek verkeerde hij in zeer goede omstandigheden: hij woonde niet in een klein dorp, maar in Parijs, hij was voor zijn levensonderhoud niet afhankelijk van financiële bijstand van de Franse regering, maar woonde bij een rijke familie, en bewoog zich niet alleen in de kringen van aanzienlijke Nederlandse patriotten, maar ook in het Franse geleerde en politieke milieu. Van Bosscha’s brieven zijn twee verzamelingen bekend. De Bibliotheek van de Rijksuniversiteit Groningen bezit veertien brieven die in de jaren 1788-1793 zijn geschreven aan Gerard Tjaard Suringar2 te Leeuwarden. In privébezit bevindt zich de veel omvangrijkere correspondentie die Johannes in de periode 1786- Ligtenberg, ‘Hollandse patriotten op het château de Watte’, in: De Nieuwe Stem 8 (1953), 591-603 en R. van Gelder, Patriotten in ballingschap. Nederlandse politieke vluchtelingen in Noord-Frankrijk (1787-1795) (Amsterdam 1976, doctoraalscriptie UvA). Achteraf genoteerde herinneringen zijn te vinden in bijvoorbeeld Gerbrand Bruining, Herinneringen met betrekking tot de omwentelingen in staat en kerk, gedurende zynen levensloop (Dordrecht 1830), N. Japikse, ‘Een onuitgegeven levensbericht van Johannes Lambertus Huber’, in: Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde, 5e reeks, 10 (1923), 41-79 en 227-248, en A. Doedens, ‘Patriotten in diaspora’, in W. Bergsma e.a. (red.), For uwz lân, wyv en bern. De patriottentijd in Friesland (Leeuwarden 1987), 168-172. Voor verdere verwijzingen zie Joost Rosendaal, ‘”Parce que j’aime la liberté, je retourne en France”. Les réfugiés bataves en voyage’, in: Willem Frijhoff en Rudolf Dekker (red.), Le voyage révolutionnaire. Actes du colloque franco-néerlandais du Bicentenaire de la Révolution française (Hilversum 1991), 37-47. 2 Gerard Tjaard Suringar (1761-1827), geboren te Leeuwarden, studeerde vanaf 1775 rechten en oude talen te Franeker en promoveerde daar in de rechten in 1781. Tot zijn benoeming in 1783 als conrector aan de Latijnse school te Leeuwarden werkte hij als leraar in Haarlem. Op zijn weigering in 1796 om de eed van trouw aan de Bataafse Republiek af te leggen, volgde ontslag. Van 1802- 1820 was hij werkzaam aan de Latijnse school en de Illustre School in het Duitse Lingen, waar zowel zijn vader als zijn jongere broer Lucas zich al eerder hadden gevestigd. Na zijn pensionering woonde hij enige jaren in Leeuwarden en verhuisde vervolgens naar Beetsterzwaag, waar hij in 1827 overleed. Suringar publiceerde enige oraties, gedichten en commentaren op Latijnse dichters.
Load more

Recommended publications
  • Geleerdheids Zetel, Hollands Roem!
    Geleerdsheids zetel, Hollands roem! Het literaire leven in Leiden 1760-1860 Honings, R.A.M. Citation Honings, R. A. M. (2011, October 5). Geleerdsheids zetel, Hollands roem! Het literaire leven in Leiden 1760-1860. Primavera Pers, Leiden. Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/17893 Version: Publisher's Version Licence agreement concerning inclusion of doctoral License: thesis in the Institutional Repository of the University of Leiden Downloaded from: https://hdl.handle.net/1887/17893 Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable). Geleerdheids zetel, Hollands roem! Doch, altijd my zoo dierbre wallen, Geleerdheids zetel, Hollands roem! Gy zaagt mijn ouderdom vervallen, Maar ook mijns levens eerste bloem. Willem Bilderdijk ‘Afscheid aan Leyden’ (1827) Voorwoord Dit boek gaat over het literaire leven in Leiden, door Eep Francken, Paul Hoftijzer en Willem Otterspeer. auteurs wel aangeduid als het ‘Bataafsch Athene’, een Zij hebben mijn werk met belangstelling gevolgd en stad met een rijke historie. Veel plekken in de stad zijn mij met hun kritische commentaar voor menige mis- ‘lieux de mémoire’, plaatsen van herinnering, waar stap behoed. men de geschiedenis kan proeven. De historie ligt Mijn voorliefde voor de negentiende eeuw en voor voor het oprapen en alle plekken vertellen hun eigen Bilderdijk heb ik te danken aan Peter van Zonneveld. verhaal, of het nu gaat om het Van der Werf-park, waar Hij maakte zijn studenten met mooie verhalen en in 1807 het befaamde kruitschip ontplofte, of de huizen anekdoten attent op de aanwezigheid van de geschie- op het Rapenburg. Steeds als ik Rapenburg 37 passeer, denis in hun omgeving en wist met zijn colleges bij links van de Bibliotheca Thysiana, moet ik wel even mij een gevoelige snaar te raken.
    [Show full text]
  • University of Groningen Voor Revolutiën Gebooren Huisman, Gerda C.; Bosscha, Johannes
    University of Groningen Voor revolutiën gebooren Huisman, Gerda C.; Bosscha, Johannes IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2001 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Huisman, G. C. (editor), & Bosscha, J. (2001). Voor revolutiën gebooren: brieven van Johannes Bosscha aan Gerard Tjaard Suringar, Parijs, 1788-1793. s.n. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license. More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne- amendment. Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 29-09-2021 VOOR REVOLUTIËN GEBOOREN VOOR REVOLUTIËN GEBOOREN BRIEVEN VAN JOHANNES BOSSCHA AAN GERARD TJAARD SURINGAR PARIJS, 1788-1793 uitgegeven door GERDA C.
    [Show full text]
  • Peace of Paris (1783) 1 Peace of Paris (1783)
    Peace of Paris (1783) 1 Peace of Paris (1783) The Peace of Paris (1783) was the set of treaties which ended the American Revolutionary War. On 3 September 1783, representatives of King George III of Great Britain signed a treaty in Paris with representatives of the United States of America—commonly known as the Treaty of Paris (1783)—and two treaties at Versailles with representatives of King Louis XVI of France and King Charles III of Spain—commonly known as the Treaties of Versailles (1783). The previous day, a preliminary treaty had been signed with representatives of the States General of the Dutch Republic, but the final treaty which ended the Fourth Anglo-Dutch War was not signed until 20 May 1784; for convenience, however, it is included in the summaries below. The British lost their Thirteen Colonies and the defeat marked the end of the First British Empire. The United States gained more than it expected, thanks to the award of western territory.[1] The other Allies had mixed-to-poor results. France won a propaganda victory over Britain after its defeat in the Seven Years War, however its material gains were minimal and its financial losses huge. It was already in financial trouble and its borrowing to pay for the war used up all its credit and created the financial disasters that marked the 1780s. Historians link those disasters to the coming of the French Revolution. The Dutch did not gain anything of significant value at the end of the war. The Spanish had a mixed result; they did not achieve their primary war goal of recovering Gibraltar, but they did gain some territory.
    [Show full text]
  • De Bataafse Reactie Bataafs Constitutioneel Denken En De Staatsregeling Van 1801 Dirk Alkemade
    Bataafs constitutioneel denken de en de staatsregeling van 1801 bataafse reactie Dirk Alkemade De Bataafse reactie Bataafs constitutioneel denken en de staatsregeling van 1801 Dirk Alkemade Definitieve versie Masterscriptie Onderzoeksmaster Geschiedenis November 2014 – Universiteit van Amsterdam Dirk Alkemade – 06xxxxxxxx – [email protected] Eerste lezer: prof.dr. N.C.F. van Sas Tweede lezer: prof.dr. W.R.E. Velema …’t Is waar, de constitutie heeft, zedert uw leeftijd, merkelijke veranderingen ondergaan, doch het waaren meestäl verbeteringen. Het Bataafsche Volk is van geen driftigen opstuivenden aart, dus sloeg het, tot geen uittersten van gewelddaadigheid over: het redeneerde en vond het gebreken in zijne Regeeringsvorm, of misdrijven en ondeugden in zijne bestuurders, het toonde ’er openlijk en openhartig zijn misnoegen over. De vierschaar van het algemeen gevoelen is, zedert uwe eeuw, de gedugste van alle geworden. Gerrit Paape (1798) Revoluties hebben iets aantrekkelijks. Iedereen heeft bezwaren tegen de bestaande orde. Er zijn heel wat misstanden, waar een einde aan moet worden gemaakt. Allerlei dingen moeten nodig worden afgeschaft. Andere dingen moeten nodig worden ingevoerd. Het lijstje van die dingen is aan verandering, aan mode onderhevig. Karel van het Reve (1990) Omslag: Gezelschap aan de oever van het meer Brouwerskolk te Overveen (uitsnede) Prent van Izaak Jansz. de Wit naar een tekening van Wybrand Hendriks, Haarlem 1800 Collectie Rijksmuseum Inhoudsopgave Inleiding 5 1. Grondwet & staatsregeling 18 De opkomst van een politiek begrip 1780-1798 2. Gebreken en botsingen 31 Grondwetsdiscussie in het parlement 3. Vierschaar van het algemeen gevoelen 49 Grondwetsdiscussie in de politieke pers 4. Vrij rustig, niettegenstaande er iets broeit 68 Het referendum van oktober 1801 5.
    [Show full text]
  • Public Opinion and Foreign Policy: British and French Relations with the Netherlands
    Public Opinion and Foreign Policy: British and French Relations with the Netherlands, 1785-1815 Graeme Edward Callister PhD University of York Department of History September 2013 ABSTRACT This thesis examines the interplay of public opinion, national identity and foreign policy during the period 1785-1815, focusing on three consistently interconnected countries: the Netherlands, France and Great Britain. The Netherlands provides the centrepiece to the study, which considers how the Dutch were perceived as a nation, a people and as a political entity, at both governmental and popular levels, in the three countries throughout the period. Public opinion is theorised as a two-part phenomenon. Active public opinion represents the collated thoughts and responses of a certain public to an event or set of circumstances. Latent public opinion represents the sum of generally-accepted underlying social norms, stereotypes or preconceptions; the perceptions and representations latently present in unconscious mentalités. The thesis examines how perceptions and representations of the Netherlands in all three countries fed into public opinion and, ultimately, into national identity either of the self or the ‘other’. It then investigates the extent to which the triangular policies of Britain, France and the various incarnations of the Dutch state were shaped by popular perceptions, identities and opinion. While active opinion is shown to have generally been of negligible importance to the policy-making process, it is argued that the underlying themes of latent opinion often provided the conceptual background that politicians from all three countries used to make policy. The influence of latent opinion was often as much unconscious as deliberate.
    [Show full text]
  • The Fall of the Dutch Republic
    KMWlMWHUWi kmUf^ l~^/S Hi Ml MEMBmmmmB CORNELL UNIVERSITY LIBR4P,X,. .. FROM The Estate of G.L.Burr Cornell University Library \1 The original of this bool< is in the Cornell University Library. There are no known copyright restrictions in the United States on the use of the text. http://www.archive.org/details/cu31 92402851 3475 Cornell University Library DJ 202.V26 Fall of the Dutch republic 3 1924 028 513 475 THE FALL OF THE DUTCH REPUBLIC WILLIAM V After a mezzotint by Hodges THE FALL OF THE DUTCH REPUBLIC BT HENDRIK WILLEM VAN LOON WITH ILLUSTKATIONS BOSTON AND NEW YORK HOUGHTON MIFFLIN COMPANY ^f)t Stiber^ibe pwi^ <Cam6c)b0e 1913 COPYRIGHT, 1913, BY HENDRIK WILLED! VAN LOON ALL RIGHTS RESERVED Published March IQ23 TO THE MEMORY OP MY MOTHER "The best History is hut like the art of Rembrandt; it casts a vivid light on certain selected causes, on those which were best and greatest; it leaves all the rest in shadow and unseen." BusKEN HuET, in Eel Land van Rembrandt. " TO THE READER The following conversation is not uncommon: The well-intentioned Patron of Arts and Letters asks the Author what he is doing. "Writing a History." f* "That is good. Very good. A History of what. "The Fall of the Dutch Republic." "Splendid! That is what Motley has done, too, and we need some new light on the subject. Look at it from a modern, up-to-date point of view — show us how the People . Hold on, now. I am wrong. You said, 'The Fall of the Dutch Repub- lic'.'' Motley wrote the Rise.
    [Show full text]
  • Reize Door Het Aapenland (Onder Pseudoniem J.A
    Reize door het aapenland (onder pseudoniem J.A. Schasz) Gerrit Paape Editie P.J. Buijnsters bron J.A. Schasz, Reize door het aapenland (ed. P.J. Buijnsters). W.J. Thieme, Zutphen 1972 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/paap004reiz02_01/colofon.php © 2017 dbnl / P.J. Buijnsters 5 Inleiding 1. Overzicht van de inhoud In 1788 verscheen op niet aangegeven plaats een boek dat, hoewel door geen van onze literatuurhistorici zelfs maar genoemd, desondanks als zeldzaam voorbeeld van een oorspronkelijk-nederlands satirisch reisverhaal bijzondere aandacht verdient. Die onbekendheid wekt te meer verbazing, omdat de literaire oogst uit genoemd jaar minimaal mag heten(1), hetgeen stellig samenhangt met de politieke situatie van dat moment. Sinds de pruisische interventie van september 1787, die een voorlopig einde gemaakt had aan de Patriotten-revolutie, waren onze aktiefste schrijvers naar het buitenland gevlucht (Wolff en Deken, Pieter 't Hoen, Gerrit Paape) of anderszins tot stilzwijgen gebracht (Feith). Alle reden dus om nieuwsgierig te zijn naar het hier voor het eerst herdrukte verhaal. Het titelblad verschaft slechts summiere informatie: REIZE // door het // AAPENLAND. // door // J.A. SCHASZ, M.D. // MDCCLXXXVIII. De povere uitvoering - goedkoop papier, slordige druk - is die van het 18e-eeuwse populaire proza, al zal blijken dat de inhoud ons verbiedt aan leesvoer voor een onontwikkelde massa te denken. Erg groot zal de oplage waarschijnlijk niet geweest zijn en de exemplaren die in circulatie kwamen, hadden alles tegen zich om het slijtageproces van de tijd te weerstaan(2). Reeds door zijn titel maakt onze tekst zich als imaginair reisverhaal bekend. Het korte, met J.A.
    [Show full text]
  • Bert Koene, Schijngestalten. De Levens Van Diplomaat En Rokkenjager Gerard Brantsen (1735-1809) (Hilversum: Verloren, 2013, 408 Pp., ISBN 978 90 8704 336 0)
    BMGN - Low Countries Historical Review | Volume 129-3 (2014) | review 40 Bert Koene, Schijngestalten. De levens van diplomaat en rokkenjager Gerard Brantsen (1735-1809) (Hilversum: Verloren, 2013, 408 pp., ISBN 978 90 8704 336 0). Gerard Brantsen (1735-1809) kon aan het einde van zijn leven terugzien op een langdurige bestuurlijke loopbaan met verschillende hoogtepunten: 1760-1788 lid van de stadsregering van Arnhem, 1764-1782 gedeputeerde voor Gelderland in de Staten- Generaal, 1782-1787 gevolmachtigd minister en daarna extraordinaris ambassadeur in Parijs, 1787-1795 ambteloos burger, vooral in Parijs wonend maar in 1794 toch belast met vredesonderhandelingen met Frankrijk, 1795-1801 nogmaals ambteloos en vooral weer in Parijs verblijvend, 1801-1805 lid van het Staatsbewind en in dat kader in 1804 vertegenwoordiger bij de kroning tot keizer van Napoleon, 1805-1806 ordinaris ambassadeur in Parijs, 1806 grootceremoniemeester aan het hof van Lodewijk Napoleon. Brantsen was dus een politiek overlever. Toch was zijn pers publiekelijk en bij menig regeerder niet positief. Aan deze figuur wijdde Bert Koene een lijvig boek. Maar wat voor boek? Een biografie? Daarvoor ontbreekt teveel de biografische invalshoek. Een politieke studie? Dan had het politieke handwerk van Brantsen centraler moeten staan. Het boek laat zich het best typeren als ‘Gerard Brantsen, in het bijzonder vanuit zijn brieven aan zijn broer’ en zo introduceert Koene zijn werk ook. Brantsen schreef vanuit Den Haag en Parijs zijn jongere broer Derk (een Gelders regent) circa tweeduizend informatieve, onderhoudende, brieven. Zij betroffen de Arnhemse, Gelderse en Haags landelijke politiek, de ambassadeurschappen in Parijs, familieaangelegenheden en vele wederwaardigheden. Koene heeft sommige zijpaden in aparte kaders geplaatst, een oplossing die goed werkt, maar desondanks heeft de hoofdtekst nogal eens een anekdotisch karakter met uitwijdingen over de gezondheid en amoureuze avonturen van Brantsen en het wel en wee van zijn geliefde honden.
    [Show full text]
  • De Bataafsche Republiek
    DE BATAAFSCHE :-: REPUBLIEK :-: DOOR Dr. h. t. colenbrander Nederlandsche Historische Bibliotheek onder leiding van Prof. Dr. H. Brugmans Voor dit werk zijn prachtbanden verkrijgbaar met daarbij passend schutblad tegen den prijs van 75 cent. Digitized by the Internet Archive in 2014 https://archive.org/details/debataafscherepuOOcole Nederlandsche Historische Bibliotheek ONDER LEIDING VAN Prof. Dr. H. BRUGMANS. I DE BATAAFSCHE REPUBLIEK, DOOR Dr. H. T. colenbrander. II PRINSES WILHELMINA, Gemalin \'an Prins Willem V, DOOR johanna w. a. naber. DE BATAAFSCHE REPUBLIEK DOOR dr. h. t. colenbrander. NEDERLANDSCHE HISTORISCHE BIBLIOTHEEK UITGEGEVEN ONDER LEIDING VAN Prof. Dr. H. BRUGMANS. I. DE BATAAFSCHE REPUBLIEK DOOR Dr. H. T. colenbrander. UITGEGEVEN TE AMSTERDAM DOOR MEULENHOFF & Go. IN HET JAAR 1908. Zwartekunstpreiit door Ch. H. Hodges. DE BATAAFSCHE REPUBLIEK DOOR dr. h. t. colenbrander. (iEILLUSTREEKL) UNDER 'l'C )EZJCliT \ AN E. VV. MOES, DIRECTEUR VAN 's KIJKS 1'UENTENKABINET. UITGEGEVEN TE AMSTERDAM DOOR MEULENHOFF & Co. IN HET JAAR 1908. GEDRUKT TE AMSTERDAM BIJ IPENBUUR & VAN SELDAM. INHOUD. Voorbericht. f)e Bataafsche Republiek i I. De Omwenteling , 3 II. De Nationale Vergadeing 73 III. Het Uitvoerend Bewind 175 IV. Het Staatsbewinil 238 , VOORBERICHT Op verzoek van de uitgevers open ik gaarne de ,,Nederland.sche Historische Bibliotheek" met de eerste eener reeks populaire mono- grafiën, evenwijdig gedacht aan mijne, voor een ander publiek bestemde, „Gedenkstukken der Algemeene (jeschiedenis van Nederland van 1795 tot 1840." Een volgend deel zal het bewind van Schimmelpenninck en de regeering van Lodewijk Napoleon bevatten. De reden dezer bijeen- voeging is gegeven aan het slot van het tegenwoordig deel. H. T. C OLENBRANDER.
    [Show full text]
  • Appendices En Literatuur
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Hartslag van een revolutie Pers en politiek in de Bataafse Republiek (1795–1802) Jacobs, E. Publication date 2020 Document Version Other version License Other Link to publication Citation for published version (APA): Jacobs, E. (2020). Hartslag van een revolutie: Pers en politiek in de Bataafse Republiek (1795–1802). General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:04 Oct 2021 DEEL III APPENDICES EN LITERATUUR Appendix I: Citation Index · 401 Appendix I: Citation Index De citation-index en bijbehorende rangschikking van de Bataafse politieke tijd- schriften en kranten die in Appendix III in zijn geheel is afgebeeld, is gebaseerd op de onderlinge verwijzingen die werden aangetroffen in 120 kranten, politieke tijdschriften en overheidspublicaties.
    [Show full text]
  • Zitierhinweis Copyright Haks, Donald. "Bert Koene
    Zitierhinweis Haks, Donald. "Bert Koene, Schijngestalten. De levens van diplomaat en rokkenjager Gerard Brantsen (1735-1809)." BMGN - Low Countries Historical Review [Online], 129.3 (2014): review 40. Web First published: http://www.bmgn-lchr.nl/index.php/bmgn/article/view/9537/... copyright Dieser Beitrag kann vom Nutzer zu eigenen nicht-kommerziellen Zwecken heruntergeladen und/oder ausgedruckt werden. Darüber hinaus gehende Nutzungen sind ohne weitere Genehmigung der Rechteinhaber nur im Rahmen der gesetzlichen Schrankenbestimmungen (§§ 44a-63a UrhG) zulässig. BMGN - Low Countries Historical Review | Volume 129-3 (2014) | review 40 Bert Koene, Schijngestalten. De levens van diplomaat en rokkenjager Gerard Brantsen (1735-1809) (Hilversum: Verloren, 2013, 408 pp., ISBN 978 90 8704 336 0). Gerard Brantsen (1735-1809) kon aan het einde van zijn leven terugzien op een langdurige bestuurlijke loopbaan met verschillende hoogtepunten: 1760-1788 lid van de stadsregering van Arnhem, 1764-1782 gedeputeerde voor Gelderland in de Staten- Generaal, 1782-1787 gevolmachtigd minister en daarna extraordinaris ambassadeur in Parijs, 1787-1795 ambteloos burger, vooral in Parijs wonend maar in 1794 toch belast met vredesonderhandelingen met Frankrijk, 1795-1801 nogmaals ambteloos en vooral weer in Parijs verblijvend, 1801-1805 lid van het Staatsbewind en in dat kader in 1804 vertegenwoordiger bij de kroning tot keizer van Napoleon, 1805-1806 ordinaris ambassadeur in Parijs, 1806 grootceremoniemeester aan het hof van Lodewijk Napoleon. Brantsen was dus een politiek overlever. Toch was zijn pers publiekelijk en bij menig regeerder niet positief. Aan deze figuur wijdde Bert Koene een lijvig boek. Maar wat voor boek? Een biografie? Daarvoor ontbreekt teveel de biografische invalshoek. Een politieke studie? Dan had het politieke handwerk van Brantsen centraler moeten staan.
    [Show full text]
  • Raadpensionaris Van Bleiswijk 3
    Nummer Toegang: 3.01.25 Inventaris van het archief van Pieter van Bleiswijk, 1772-1787 Versie: 08-08-2019 W.E. Meiboom Nationaal Archief, Den Haag 1982 This finding aid is written in Dutch. 3.01.25 Raadpensionaris Van Bleiswijk 3 INHOUDSOPGAVE Beschrijving van het archief......................................................................................9 Aanwijzingen voor de gebruiker...............................................................................................10 Openbaarheidsbeperkingen......................................................................................................10 Beperkingen aan het gebruik....................................................................................................10 Materiële beperkingen..............................................................................................................10 Aanvraaginstructie....................................................................................................................10 Citeerinstructie.......................................................................................................................... 10 Archiefvorming..........................................................................................................................11 Geschiedenis van de archiefvormer...........................................................................................11 Levensloop van Pieter van Bleiswijk.....................................................................................11 Problemen tijdens
    [Show full text]