DOCSLIB.ORG

University of Groningen Voor Revolutiën Gebooren Huisman, Gerda C.; Bosscha, Johannes

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
University of Groningen Voor Revolutiën Gebooren Huisman, Gerda C.; Bosscha, Johannes University of Groningen Voor revolutiën gebooren Huisman, Gerda C.; Bosscha, Johannes IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2001 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Huisman, G. C. (editor), & Bosscha, J. (2001). Voor revolutiën gebooren: brieven van Johannes Bosscha aan Gerard Tjaard Suringar, Parijs, 1788-1793. s.n. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license. More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne- amendment. Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 29-09-2021 VOOR REVOLUTIËN GEBOOREN VOOR REVOLUTIËN GEBOOREN BRIEVEN VAN JOHANNES BOSSCHA AAN GERARD TJAARD SURINGAR PARIJS, 1788-1793 uitgegeven door GERDA C. HUISMAN copyright etc. 5 Inhoud Voorwoord 7 Lijst van illustraties 9 Inleiding 11 Opmerkingen over de uitgave 45 Brieven 1. 16 november 1788 47 2. 25 januari 1789 54 3. 19 augustus 1789 62 4. 26 oktober 1789 70 5. 20 februari 1790 74 6. 25 juli 1790 81 7. 1 november 1790 89 8. 7-18 november 1790 91 9. ongedateerd 104 10. 20 maart 1791 105 11. 3-19 juli 1791 115 12. 23-26 februari 1792 129 13. 9 juli 1792 137 14. 23 september 1793 141 Vertalingen 145 Geraadpleegde literatuur 161 Register 165 7 Voorwoord Tijdens warme zomers blijken in bibliotheken opvallend vaak dringende werkzaamheden in de koele kluis te moeten worden verricht. Op die manier kwam enige jaren geleden in de Universiteitsbibliotheek te Groningen een verzameling brieven te voorschijn die daar al meer dan vijftig jaar bewaard werd, maar niet geïnventariseerd bleek te zijn. De belangwekkendste vondst in dit archief-Suringar waren wel de brieven die tijdens de jaren van de Franse Revolutie in Parijs werden geschreven door een Fries ‘om utens’, Johannes Bosscha uit Leeuwarden. Bij de bewerking ervan toonden velen hun belangstelling. Enkelen wil ik in het bijzonder bedanken: de heer en mevrouw D.P. Bosscha Erdbrink stelden mij in de gelegenheid de brieven van Johannes Bosscha aan zijn broer Herman en aanvullend materiaal in het familiearchief-Bosscha te raadplegen, prof. dr. A.H. Huussen en dr. C.A.A. Linssen lazen de tekst kritisch door, drs. J.R. Kuiper stelde zijn gegevens over Leeuwarder patriotten beschikbaar, dr. A.H. van der Laan identificeerde en vertaalde de Latijnse citaten en drs. X.J. Ophof gaf adviezen over de vertalingen van de Franse briefgedeelten. 9 Lijst van illustraties Portret van Johannes Bosscha: physionotrace door G.-L. Chrétien (familiearchief-Bosscha) 000 Portret van Johannes Bosscha: physionotrace door E. Quenedey (familiearchief-Bosscha) 000 Silhouetportret van Gerard Tjaard Suringar 000 (foto: Iconografisch Bureau, Den Haag) Portret van B.E.Abbema: physionotrace door E. Quenedey 000 (foto: Iconografisch Bureau, Den Haag) Tekening van Petrus Groenia in het album amicorum van Johannes Bosscha (familiearchief-Bosscha) 000 Eerste bladzijde van de brief van 19 augustus 1798 van J. Bosscha aan G.T. Suringar 000 Kaartje van Parijs ten tijde van de Revolutie 000 De volgende illustraties (getekend door Jan Bulthuis, gegraveerd door Reinier Vinkeles en Daniel Vrijdag) zijn ontleend aan: M. Stuart en J. Konijnenburg, Tafereelen van de Staatsomwenteling in Frankrijk, inhoudende de belangrijkste gebeurtenissen welke van de oorsprong der monarchij tot de groote staatsomwenteling zijn voorgevallen, 28 vols., Zaltbommel 1824-18272 (eerste druk: Amsterdam 1794-1809). Bestorming der Bastille, op den 14den van Hooimaand 1789. 000 Uitbundige vrolijkheid van de voormaalige Lijf-wachten des Konings, op het Tooneel van de Opera, te Versailles, den Eersten van Wijnmaand 1789. 000 De koning, komende met zijn Gezin, te Parijs, verzeld door meer dan dertig duisend zielen, den 6den van Wijnmaand 1789. 000 De Broeders Agasse worden, door hunne waapenbroeders, in onderscheiden posten bevorderd. 000 Algemeene verbroedering der Franschen op het Veld van Mars, op den 14den van Hooimaand 1790. 000 Heldendaad van den Onder-Luitenant, Desilles, bij het inrukken der Troepen te Nancij, op den 31sten van Oogstmaand 1790. 000 Voorvallen te Vincennes, op den 28sten van Sprokkelmaand van 1791. 000 Vlucht van Lodewijk XVI, op den 20sten van Wiedemaand 1791. 000 10 Lijst van illustraties Aanhouding van Lodewijk de XVIde te Varennes, op den 22sten van Wiedemaand 1791. 000 Lijk-staatsie van Mirabeau, op den 4den van Grasmaand 1791. 000 Het gemeen dringt in het Koninglijk Palleis, op den 20sten van Zomermaand 1792. 000 11 Inleiding ‘Om mij in stilte in Frankrijk aan mijne studiën en pligten over te geven,’ schreef Johannes Bosscha om te verklaren waarom hij in oktober 1788, eenentwintig jaar oud en pas afgestudeerd in de letteren en de rechten, het Friese Franeker voor het Franse Parijs had verruild. Nadat eerder in dat jaar zijn sollicitatie naar het rectoraat van de Latijnse school te Dokkum was mislukt, had Bosscha een aanbod aanvaard om in de Franse hoofdstad als huisonderwijzer bij een Nederlandse familie in dienst te treden. Parijs bleek echter niet voor lang een plek van stilte te zijn. Nog geen jaar later was de stad het middelpunt van de Franse Revolutie. In uitvoerige brieven aan familie en vrienden heeft Bosscha een zeer levendig ooggetuigeverslag gegeven van het politieke en sociale leven in Parijs tijdens de Franse Revolutie. Hij had grote belangstelling voor politiek, literatuur, geschiedenis en het leven om zich heen. Immers, hij vertelt hoe hij de stad leert kennen, zijn opwachting maakt bij leden van de Republiek der Letteren, schouwburgen, parken en bibliotheken bezoekt, colleges volgt en politieke bijeenkomsten bijwoont. Nieuws en nieuwtjes over actuele gebeurtenissen, recente boeken, interessante ontmoetingen, vrienden en kennissen in Franeker en Leeuwarden worden besproken; anecdotes en sterke verhalen worden met veel plezier opgedist en afgewisseld met filosofische bespiegelingen. Van Hollandse en Friese patriotse bannelingen die zich na de omwenteling van 1787 in Noord-Frankrijk hadden gevestigd, zijn slechts enkele autobiografische geschriften in druk verschenen. De meeste daarvan zijn echter pas achteraf, soms zelfs vele jaren later, aan het papier toevertrouwd.1 De brieven van Johannes Bosscha 1 Een contemporaine bron is het reisverslag van Bicker, uitgegeven door M.N. Bisselink en A. Doedens, Jan Bernd Bicker. Een patriot in ballingschap 1787-1795 (Amsterdam 1983); verder citaten in J. Dirks, ‘De uitgewekenen uit Nederland naar Frankrijk’, Vaderlandsche Letteroefeningen 2 [1868], J.A. Sillem, Het leven van mr. Johan Valckenaer (1759-1821) (2 vols., Amsterdam 1883), Chr. Kroes- 12 Inleiding zijn echter contemporain. Hij had geen redenen om zijn belevenissen anders of mooier te beschrijven dan hij ze heeft ervaren. In vergelijking met de meeste emigranten uit de Republiek verkeerde hij in zeer goede omstandigheden: hij woonde niet in een klein dorp, maar in Parijs, hij was voor zijn levensonderhoud niet afhankelijk van financiële bijstand van de Franse regering, maar woonde bij een rijke familie, en bewoog zich niet alleen in de kringen van aanzienlijke Nederlandse patriotten, maar ook in het Franse geleerde en politieke milieu. Van Bosscha’s brieven zijn twee verzamelingen bekend. De Bibliotheek van de Rijksuniversiteit Groningen bezit veertien brieven die in de jaren 1788-1793 zijn geschreven aan Gerard Tjaard Suringar2 te Leeuwarden. In privébezit bevindt zich de veel omvangrijkere correspondentie die Johannes in de periode 1786- Ligtenberg, ‘Hollandse patriotten op het château de Watte’, in: De Nieuwe Stem 8 (1953), 591-603 en R. van Gelder, Patriotten in ballingschap. Nederlandse politieke vluchtelingen in Noord-Frankrijk (1787-1795) (Amsterdam 1976, doctoraalscriptie UvA). Achteraf genoteerde herinneringen zijn te vinden in bijvoorbeeld Gerbrand Bruining, Herinneringen met betrekking tot de omwentelingen in staat en kerk, gedurende zynen levensloop (Dordrecht 1830), N. Japikse, ‘Een onuitgegeven levensbericht van Johannes Lambertus Huber’, in: Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde, 5e reeks, 10 (1923), 41-79 en 227-248, en A. Doedens, ‘Patriotten in diaspora’, in W. Bergsma e.a. (red.), For uwz lân, wyv en bern. De patriottentijd in Friesland (Leeuwarden 1987), 168-172. Voor verdere verwijzingen zie Joost Rosendaal, ‘”Parce que j’aime la liberté, je retourne en France”. Les réfugiés bataves en voyage’, in: Willem Frijhoff en Rudolf Dekker (red.), Le voyage révolutionnaire. Actes du colloque franco-néerlandais du Bicentenaire de la Révolution française (Hilversum 1991), 37-47. 2 Gerard Tjaard Suringar (1761-1827), geboren te Leeuwarden, studeerde vanaf 1775 rechten en oude talen te Franeker en promoveerde daar in de rechten in 1781. Tot zijn benoeming in 1783 als conrector aan de Latijnse school te Leeuwarden werkte hij als leraar in Haarlem. Op zijn weigering in 1796 om de eed van trouw aan de Bataafse Republiek af te leggen, volgde ontslag. Van 1802- 1820 was hij werkzaam aan de Latijnse school en de Illustre School in het Duitse Lingen, waar zowel zijn vader als zijn jongere broer Lucas zich al eerder hadden gevestigd. Na zijn pensionering woonde hij enige jaren in Leeuwarden en verhuisde vervolgens naar Beetsterzwaag, waar hij in 1827 overleed. Suringar publiceerde enige oraties, gedichten en commentaren op Latijnse dichters.
Load more

Recommended publications
  • Geleerdheids Zetel, Hollands Roem!
    Geleerdsheids zetel, Hollands roem! Het literaire leven in Leiden 1760-1860 Honings, R.A.M. Citation Honings, R. A. M. (2011, October 5). Geleerdsheids zetel, Hollands roem! Het literaire leven in Leiden 1760-1860. Primavera Pers, Leiden. Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/17893 Version: Publisher's Version Licence agreement concerning inclusion of doctoral License: thesis in the Institutional Repository of the University of Leiden Downloaded from: https://hdl.handle.net/1887/17893 Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable). Geleerdheids zetel, Hollands roem! Doch, altijd my zoo dierbre wallen, Geleerdheids zetel, Hollands roem! Gy zaagt mijn ouderdom vervallen, Maar ook mijns levens eerste bloem. Willem Bilderdijk ‘Afscheid aan Leyden’ (1827) Voorwoord Dit boek gaat over het literaire leven in Leiden, door Eep Francken, Paul Hoftijzer en Willem Otterspeer. auteurs wel aangeduid als het ‘Bataafsch Athene’, een Zij hebben mijn werk met belangstelling gevolgd en stad met een rijke historie. Veel plekken in de stad zijn mij met hun kritische commentaar voor menige mis- ‘lieux de mémoire’, plaatsen van herinnering, waar stap behoed. men de geschiedenis kan proeven. De historie ligt Mijn voorliefde voor de negentiende eeuw en voor voor het oprapen en alle plekken vertellen hun eigen Bilderdijk heb ik te danken aan Peter van Zonneveld. verhaal, of het nu gaat om het Van der Werf-park, waar Hij maakte zijn studenten met mooie verhalen en in 1807 het befaamde kruitschip ontplofte, of de huizen anekdoten attent op de aanwezigheid van de geschie- op het Rapenburg. Steeds als ik Rapenburg 37 passeer, denis in hun omgeving en wist met zijn colleges bij links van de Bibliotheca Thysiana, moet ik wel even mij een gevoelige snaar te raken.
    [Show full text]
  • The Fall of the Dutch Republic
    KMWlMWHUWi kmUf^ l~^/S Hi Ml MEMBmmmmB CORNELL UNIVERSITY LIBR4P,X,. .. FROM The Estate of G.L.Burr Cornell University Library \1 The original of this bool< is in the Cornell University Library. There are no known copyright restrictions in the United States on the use of the text. http://www.archive.org/details/cu31 92402851 3475 Cornell University Library DJ 202.V26 Fall of the Dutch republic 3 1924 028 513 475 THE FALL OF THE DUTCH REPUBLIC WILLIAM V After a mezzotint by Hodges THE FALL OF THE DUTCH REPUBLIC BT HENDRIK WILLEM VAN LOON WITH ILLUSTKATIONS BOSTON AND NEW YORK HOUGHTON MIFFLIN COMPANY ^f)t Stiber^ibe pwi^ <Cam6c)b0e 1913 COPYRIGHT, 1913, BY HENDRIK WILLED! VAN LOON ALL RIGHTS RESERVED Published March IQ23 TO THE MEMORY OP MY MOTHER "The best History is hut like the art of Rembrandt; it casts a vivid light on certain selected causes, on those which were best and greatest; it leaves all the rest in shadow and unseen." BusKEN HuET, in Eel Land van Rembrandt. " TO THE READER The following conversation is not uncommon: The well-intentioned Patron of Arts and Letters asks the Author what he is doing. "Writing a History." f* "That is good. Very good. A History of what. "The Fall of the Dutch Republic." "Splendid! That is what Motley has done, too, and we need some new light on the subject. Look at it from a modern, up-to-date point of view — show us how the People . Hold on, now. I am wrong. You said, 'The Fall of the Dutch Repub- lic'.'' Motley wrote the Rise.
    [Show full text]
  • Reize Door Het Aapenland (Onder Pseudoniem J.A
    Reize door het aapenland (onder pseudoniem J.A. Schasz) Gerrit Paape Editie P.J. Buijnsters bron J.A. Schasz, Reize door het aapenland (ed. P.J. Buijnsters). W.J. Thieme, Zutphen 1972 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/paap004reiz02_01/colofon.php © 2017 dbnl / P.J. Buijnsters 5 Inleiding 1. Overzicht van de inhoud In 1788 verscheen op niet aangegeven plaats een boek dat, hoewel door geen van onze literatuurhistorici zelfs maar genoemd, desondanks als zeldzaam voorbeeld van een oorspronkelijk-nederlands satirisch reisverhaal bijzondere aandacht verdient. Die onbekendheid wekt te meer verbazing, omdat de literaire oogst uit genoemd jaar minimaal mag heten(1), hetgeen stellig samenhangt met de politieke situatie van dat moment. Sinds de pruisische interventie van september 1787, die een voorlopig einde gemaakt had aan de Patriotten-revolutie, waren onze aktiefste schrijvers naar het buitenland gevlucht (Wolff en Deken, Pieter 't Hoen, Gerrit Paape) of anderszins tot stilzwijgen gebracht (Feith). Alle reden dus om nieuwsgierig te zijn naar het hier voor het eerst herdrukte verhaal. Het titelblad verschaft slechts summiere informatie: REIZE // door het // AAPENLAND. // door // J.A. SCHASZ, M.D. // MDCCLXXXVIII. De povere uitvoering - goedkoop papier, slordige druk - is die van het 18e-eeuwse populaire proza, al zal blijken dat de inhoud ons verbiedt aan leesvoer voor een onontwikkelde massa te denken. Erg groot zal de oplage waarschijnlijk niet geweest zijn en de exemplaren die in circulatie kwamen, hadden alles tegen zich om het slijtageproces van de tijd te weerstaan(2). Reeds door zijn titel maakt onze tekst zich als imaginair reisverhaal bekend. Het korte, met J.A.
    [Show full text]
  • Appendices En Literatuur
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Hartslag van een revolutie Pers en politiek in de Bataafse Republiek (1795–1802) Jacobs, E. Publication date 2020 Document Version Other version License Other Link to publication Citation for published version (APA): Jacobs, E. (2020). Hartslag van een revolutie: Pers en politiek in de Bataafse Republiek (1795–1802). General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:04 Oct 2021 DEEL III APPENDICES EN LITERATUUR Appendix I: Citation Index · 401 Appendix I: Citation Index De citation-index en bijbehorende rangschikking van de Bataafse politieke tijd- schriften en kranten die in Appendix III in zijn geheel is afgebeeld, is gebaseerd op de onderlinge verwijzingen die werden aangetroffen in 120 kranten, politieke tijdschriften en overheidspublicaties.
    [Show full text]
  • Pioniers in Schaduwbeeld: Het Eerste Parlement Van Nederland 1796-1798
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Pioniers in schaduwbeeld: het eerste parlement van Nederland 1796-1798 Oddens, J. Publication date 2012 Link to publication Citation for published version (APA): Oddens, J. (2012). Pioniers in schaduwbeeld: het eerste parlement van Nederland 1796- 1798. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:29 Sep 2021 BRONNEN EN LITERATUUR Archivalia Gelders Archief Arnhem (GAA) Familiearchief Van Eck Inventarisnummers 41, 51 Gemeentearchief Den Haag (GADH) Archief Gemeenebestgezinde burgersociëteit Inventarisnummers 1, 2, 3, 4 Koninklijke Bibliotheek Den Haag (KB) Handschriftencollectie Inventarisnummers 68 B 15 en 133 L 24 Library of Congress Washington DC (LoC) Archief William Vans Murray Diary the Hague, 1797-1799 Nationaal Archief Den Haag (NA) Archief I.J.A.
    [Show full text]
  • J. A. Schasz M. D
    KLASSIEK LETTERKUNDIG PANTHEON 194 J. A. Schasz M. D. REIZE DOOR HET AAPENLAND THIEME - ZUTPHEN J. A. SCHASZ, M.D. REIZE DOOR HET AAPENLAND Naar de druk van 1788 uitgegeven met inleiding en aantekeningen door DR. P. J. BUIJNSTERS ^^0Yt e. + ` fir* I B.V. W. J. THIEME & CIE - ZUTPHEN KLASSIEK LETTERKUNDIG PANTHEON onder redactie van Dr. W. A. Ornée en Dr. N. C. H. Wijngaards Copyright: B. V. W. J. Thieme & Cie - Zutphen Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestem- ming van de uitgever. ISBN 90 03 21600 2 INHOUD INLEIDING biz. 1. Overzicht van de inhoud ................................... 5 2. Stijl en struktuur ......................................... 8 3. Satirische aspekten ....................................... 10 4. Op zoek naar Doctor Schasi ............................... 16 5. Pieter 't Hoen ............................................ 21 6. De aap als objekt van waarneming en verbeelding .............. 29 7. Doctor Schasz als verlicht filosoof ........................... 39 8. Verantwoording .......................................... 42- Bijlage: Geschriften op naam van Doctor.Schasz en van Pieter 't Hoen ............................................. 44 Lijst van illustraties ................................... 139 TEKST Voorberigt.................................................51 Inhoud der Hoofdstukken .................................... 52 Reize door het Aapenland ...................................
    [Show full text]
  • University of Groningen Voor Revolutiën Gebooren Huisman
    University of Groningen Voor revolutiën gebooren Huisman, Gerda C.; Bosscha, Johannes IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2001 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Huisman, G. C. (editor), & Bosscha, J. (2001). Voor revolutiën gebooren: brieven van Johannes Bosscha aan Gerard Tjaard Suringar, Parijs, 1788-1793. s.n. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license. More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne- amendment. Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 29-09-2021 VOOR REVOLUTIËN GEBOOREN VOOR REVOLUTIËN GEBOOREN BRIEVEN VAN JOHANNES BOSSCHA AAN GERARD TJAARD SURINGAR PARIJS, 1788-1793 uitgegeven door GERDA C.
    [Show full text]
  • Bosscha, Johannes
    University of Groningen Voor revolutiën gebooren Huisman, Gerda C.; Bosscha, Johannes IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2001 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Huisman, G. C. (editor), & Bosscha, J. (2001). Voor revolutiën gebooren: brieven van Johannes Bosscha aan Gerard Tjaard Suringar, Parijs, 1788-1793. s.n. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 12-11-2019 VOOR REVOLUTIËN GEBOOREN VOOR REVOLUTIËN GEBOOREN BRIEVEN VAN JOHANNES BOSSCHA AAN GERARD TJAARD SURINGAR PARIJS, 1788-1793 uitgegeven door GERDA C. HUISMAN copyright etc. 5 Inhoud Voorwoord 7 Lijst van illustraties 9 Inleiding 11 Opmerkingen over de uitgave 45 Brieven 1. 16 november 1788 47 2. 25 januari 1789 54 3. 19 augustus 1789 62 4.
    [Show full text]
  • Bibliography Index Curriculum Vitae
    Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45861 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Postma, J.K.T. Title: Alexander Gogel (1765-1821): grondlegger van de Nederlandse staat Issue Date: 2017-02-14 Nawoord Alexander Gogel kwam ik voor het eerst op het spoor in de jaren tachtig van de vorige eeuw, toen ik als directeur-generaal van de Rijksbegroting vaak inleidingen hield over de actuele financiële situatie. Daar geschiedenis mijn bijzondere belang- stelling had, verlevendigde ik mijn economisch-politieke speeches met historische verwijzingen. Mijn historische belangstelling bracht mij in contact met de Werkgroep Geschie- denis van de Overheidsfinanciën. Onder anderen Henk Boels, Frans Fox, Wantje Fritschy, Ferdinand Grapperhaus, Tom Pfeil, Joke Roelevink, Albert Scheffers en Tom de Smidt waren daar gesprekspartners. Voor dit gezelschap sprak ik (in 1988) over de geschiedenis van de rijksbegroting in de afgelopen twee eeuwen. Daarbij memoreerde ik, dat Gogel niet alleen een nieuw belastingstelsel had opgezet, maar dat hij ook in bredere zin als eerste Nederlandse minister van Financiën voor de unificatie van de overheidsfinanciën pionierswerk had verricht. Dat alles bood vol- doende aanknopingspunten om in mijn speeches vaak op hem terug te komen. Dat de naam Gogel buiten de kringen van fiscalisten en kenners van de Bataafs- Franse tijd vrij onbekend was, bleek mij nog eens, toen ik in 2006 een boekje met de titel Honderd jaar Miljoenennota presenteerde om te memoreren dat een eeuw daarvoor voor het eerst een miljoenennota was verschenen. Ik liet mijn verhande- ling een eeuw eerder beginnen met het bewind van Gogel, omdat de gang van za- ken na 1906 moeilijk te begrijpen was, als men de ontwikkeling in de negentiende eeuw niet kende.
    [Show full text]
  • Pioniers in Schaduwbeeld: Het Eerste Parlement Van Nederland 1796-1798
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Pioniers in schaduwbeeld: het eerste parlement van Nederland 1796-1798 Oddens, J. Publication date 2012 Link to publication Citation for published version (APA): Oddens, J. (2012). Pioniers in schaduwbeeld: het eerste parlement van Nederland 1796- 1798. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:02 Oct 2021 HOOFDSTUK III Leden Hier formiren Aerzte, Kaufleute, Renteniers, Rechtsgelehrte, Bauern und Priester eine Versammlung, bestimmt einem ganzen Staate eine Constitution zu geben, auf welche das Wohl künftiger Zeiten sich gründen soll […] Sollte dieses große Wert so wenig einen wichtigen Zweck haben, daß man es Unwissenden anvertrauen könnte? – Andreas Riem1 ndanks het late uur kreeg Jan Bernd Bicker op woensdag 27 januari 1796 toch nog bezoek aan huis.
    [Show full text]