Woord Vooraf
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Mei 1998 derde jaargang nummer 1 Dit informatiebulletin is een periodieke uitgave van de Historische Vereniging Winsum-Obergum. Woord vooraf In dit bulletin worden artikelen en berichten opgenomen met betrekking tot het werkterrein en Voor het schrijven, bijeenbrengen en verzorgen van de bijdragen in dit de activiteiten van de vereniging, de ingestelde werkgroepen, individuele leden of derden. Een Infobulletin is weer veel arbeid verzet. Bovendien vond er binnen de ieder, al dan niet lid van de vereniging, kan onvolprezen redactie van ons tijdschrift een verandering plaats, die gelukkig ideeën, suggesties en materiaal aanleveren op geen consequenties heeft gehad voor de samenstelling ervan. onderstaand redactieadres. De redactie zal beoor De heer Ab Makken, die tot nu toe als contactpersoon van de werkgroep delen of het aangeboden materiaal voor plaatsing optrad, verhuisde vrij plotseling van Winsum naar Delfzijl. Gelukkig voor ons in aanmerking komt. en ons tijdschrift blijft hij redactielid en zal hij er ook in de toekomst op uit trekken de broodnodige adverteerders te werven. Mevrouw Erna Bakker zal Dit bulletin zal drie keer per jaar verschijnen en voortaan voor de redactie fungeren als direct contactadres en brievenbus in wordt gratis aan de leden van de vereniging Winsum. verstrekt. Voor niet-leden is het bulletin, tegen Ook mede bestuurslid Kees Wolters heeft na vrij korte tijd ons dorp weer betaling van f 10,- per exemplaar, verkrijgbaar verlaten en is teruggekeerd naar Drachten, waar hij hiervoor vele jaren heeft op onderstaand redactieadres. gewoond. Alweer gelukkig voor ons en ons bestuur is het, dat Kees niet van Redactie: plan is zijn activiteiten voor onze vereniging op te geven. Zijn bijdragen in dit Mev. E. Bakker A.1.M. v.d. Drift Infobulletin geven er blijk van dat we nog heel wat uit het 'verre' Friesland A. Makken P. Noord mogen verwachten. 1. Stevens Zoals u hierna kunt lezen heeft de werkgroep 'Winsumer schrijvers en schrijf Redactieadres: Kloosterstraat 8, sters' het boek over Geert Reinders inmiddels voltooid. Het eerste exemplaar .... 9951 CE Winsum, telefoon: 0595 - 4415 26 zal op 15 april a.s., ter gelegenheid van de onthulling van het door de Wierda-stichting opgerichte gedenkteken voor Geert Reinders, officieel Voorzitter worden aangeboden. Drs. 1. Tersteeg Kortom: de geschiedenis heeft toekomst. Westerstraat 31, 9951 EM Winsum, telefoon: 0595 - 442456 • Jacques Tersteeg. Secretaris JhT. Ir. C. de Ranitz ;.,. C Bellingeweer 10,9951 AM Winsum, ,.... telefoon: 0595 - 441921. Penningmeester W Lemstra-Wieringa Wierdaweg 13, 9951 ER Winsum, telefoon: 0595 - 4432 03 Algemeen Adjunct 1. Venhuizen Inhoud Schepperijlaan 56, 9951 BL Winsum, telefoon: 0595 - 44 1574. Autobus onder trein bij Ranum 2 Leden Weet u de weg naar Winsum? 3 T Trip-Nieman Zuiderparklaan 4, 9951 TL Winsum Gemetselde lengtemaat aan de Obergumer kerk 5 telefoon: 0595 - 443051 P. Noord Willem Offerhaus (1773-1830) een vergeten genie-officier 6 Kloosterstraar 8,9951 CE Winsum telefoon: 0595 - 441526 Burgemeester van Winsum was destijds strandvonder B. Raangs 8 Havenstraat 4, 9951 AE Winsum telefoon: 0595 - 441914 De minuutplans van de gemeente Winsum van 1828 9-17 Kosten lidmaatschap: f 25,- per jaar De levensschets van Geert Reinders voor het eerst uitgegeven 18 Bankrelatie :ABN-AMRO Winsum; Rekeningnr. 61 2336174 De Ommelanderkas 22 Postbankrekening nr. ABN-AMRO 803935 Lampgeld 23 ISSN 1386-1530 Werkgroepen 24 Lay-out: Jaap Stevens Druk: Scholma druk Bedum 1 Autobus onder trein bij Ranum Op woensdag 16 oktober 1940 vond 's avonds om zeven uur vlak bij Ranum een ernstig ongeluk plaats, dat aan negen mensen het leven kostte. Het ongeluk gebeurde op de spoorwegovergang, toen een autobus onder de trein raakte. Sinds oktober 1922 (na het einde van de paardetram Winsum-Ulrum) liep er namelijk een spoolijn vanaf Winsum naar Zoutkamp, de zogenaamde 'Marnelijn'. Op de bewuste ochtend was het donker en mistig. In de .... autobus zaten werklozen uit de stad Groningen, die in het kader van de Dienst Uitvoering Werken (DUW) bij het wad te werk gesteld waren bij de inpolderingswerken 'De Slikken', ten noorden van het dorp Westernieland. Daar (Deze twee foro s laren de ra\'Oge :ien ,'all her blls·/rreillollgelllk bij Ral1llln. werd de Linthorst Homanpolder aangelegd. Op de bovensre fora is de gekalllelde locomorief re :ien mer brokslllkken van Door de weersomstandigheden zag de buschauffeur maar de bus. Ook de ol/dersre fora roOIII eell aalllal broksrllkkell \'Ol/ de bllS, In her weinig. Op het moment dat hij de overweg opreed naderde midden de teksr, zoals die roen is ,'erm eld ill her 'Noorden ill ,,"oord en beeld', o uit de richting Zoutkamp een trein. Midden op de spoor (faro's archief P Noord) baan werd de bus gegrepen en in twee stukken gesneden. De stoomlocomotief kantelde en kwam in een naast de men een gedenkplaat geplaatst. Van een va n de laatstge spoorbaan gelegen weiland terecht. De rijtuigen van de noemde personen is bekend dat hij onder een lorrie raakte, trein schoven over de baan. Door dit ongeluk was de spoor die met klei was geladen, baan lange tijd gestremd. Verder vermeldt het monument de volgende tekst: Hulpverlening kwam, naar de maatstaven van die tijd, spoe 'Ter nagedachtenis aan hen die in 1939 en in 1940 hun beste dig op gang. Onder de hulpverleners bevonden zich artsen krachten hebben gegeven aan de indijking van deze polder uit de omliggende dorpen. Uit de wrakstukken van de auto en daarbij door noodlottig ongeval om het leven kwamen.' bus werden negen doden geborgen. Zij waren allen afkom Wat de spoorlijn Winsum-Zout kamp betreft, daar kwam op stig uit de stad Groningen. Daarnaast was er een aantal 2 oktober 1938 een einde aan. Al werd de lijn in de eerste zwaar gewonden. Zij werden overgebracht naar de nabij oorlogsjaren (1940) nog enkele maanden weer gebruikt gelegen boerderij 'Doevemat'. Om de nieuwsgierigen, die in voor personenvervoer en bleef het goederenvervoer tot 26 grote getale waren toegestroomd, op een afstand te houden oktober 1942 va n de lijn gebruik maken. werd de omgeving van het terrein door de politie afgezet. .P Noord. De negen personen die bij dit ongeluk het leven lieten waren: BRON: Jans Eisinga, 47 jaar, arbeider; Winsum gedenkboek 1982 (archief P Noord) Wilhelmus Theodorus Dijkema, 56 jaar, voeger; De groote ramp, die de autobus vol werklieden trof op weg Karel Havers, 28 jaar, chauffeur; naar de ontginningen "de Slikken" -de détails, reeds uitvoerig Meine Jongsma, 28 jaar, granitowerker; door de dagbladen gegeven, zullen we hier niet herhalen Jakob de Jong, 55 jaar, sigarenmaker; heeft algemeene ontroering gewekt. De dood, die dreigde in Albertus Jacobus Roose, 59 jaar, bakkersknecht; de donkere, zwaar mistige morgen, heeft op de onbewaakte Haike Schoonbergen, 45 jaar, arbeider; overweg te Winsum-Baflo (Gron.) hen overvallen, die naar Uiltje van Sluis, 42 jaar, aardappelhandelaar; hun werk togen, en toen ontrukt aan hun gezinnen en fa milie Harm Weening, 48 jaar, loopknecht. -een zwaar lot in zware tijden. Twee van onze faro 's geven de ruïneuze toestand weer na de botsing van trein en bus, een Vlak bij de dijkdoorgang naar de polder achter Westernie verwoesting van menschenlevens en materiaal, die de n toe land is ter nagedachtenis van deze mensen en van hen die schouwer stil maakt. tijdens de inpolderingswerkzaamheden om het leven kwa- 2 Weet u de weg naar Winsum? In deze aflevering volgen we de moeizame heidsaangelegenheid en kon de onderhoudsplicht worden totstandkoming van de weg van Schaphalsterzijl afgekocht. Men had daardoor belang bij bemoeienissen van de overheid. De eerste stoot tot de aanleg van een weg ging naar Schouwerzijl. Het gemeentearchief biedt de trouwens vaak uit van de burgerij. Zo ook bij de pogingen om te komen tot een betere verbinding van Schaphalsterzijl gelegenheid de betrokkenheid en de volharding naar Schouwerzijl. Daar hadden allerlei groeperingen hun belangen: de aanwonenden, het waterschap, de gemeenten van commissieleden mee te beleven. De rol die Winsum en Leens. De kortste weg van Leens naar het spoorwegstation was via deze plaatsen naar Winsum, ten burgers en gemeenten hier hebben gespeeld houden minste na het wegvallen van het lijntje naar Zoutkamp. we tegen het licht. De bemoeienissen van het Berend Reinders Dijksterhuis, rustend hoofd der school te Warfhuizen, Eme Kadijk, landbouwer te Leens en Jacob waterschap Hunsingo komen hier slechts zijde Boer, landbouwer onder Winsum, lees Schaphalsterzijl, vor men een commissie. Ze zijn gekozen door belangstellenden lings aan de orde. en onderzoeken de mogelijkheid om te komen tot een weg van Schaphalsterzijl naar Schouwerzijl. Op 31 januari 1890 .... Voordat we ons gaan bezig houden met de weg, welke in legger 1138 aardig voor het napluizen ligt, gaan we in legger 1147 terug naar het jaar 1878. Hierin komen maar enkele stukken voor, betreffende de verbeteringen aan de gemeentelijke opslagplaats "Boerdedam" en tegelijk een nieuwe klinkerstraat over 65 meter in de Kerkstraat. Die opslagplaats lag aan het water, want er was sprake van een nieuwe beschoeiing. Maar de exacte plaats blijft in het - ongewisse. Aannemer G. Meerenga te Obergum gaat het werk uitvoeren voor f 1.294,00. De heer G. L. Wiersema stelt zich borg. Borgstelling was in die tijd gebruikelijk. Nu treft mij in het bestek artikel 2: De maat in dit bestek: bedoeld is de meter en het peil van 't Waterschap Hunsingo. En in dit verband kom ik op een rectificatie. In het vorige nummer schreef ik: " het bepuinen en begrinden van dezel ve, van de klinkerstraat aan de noordzijde van het dorp Obergum, noordwaarts op, bij langs Ranum en Baflo, tot aan het vonder bij de plaats van de landbouwer Doorn bosch te Rasquert .. .. ter lengte van ongeveer 4235 strek kende Ellen". Hier ging ik de mist in, geachte lezer. Een van onze leden maakte mij erop attent dat in plaats van ellen meters gelezen moest worden.