REGIOBEELD IN CIJFERS
REGIO ZEELAND REGIOBEELD IN CIJFERS
THEMA'S
Kwaliteit van zorg Vraag en aanbod In Zeeland maken t.o.v. Nederland De bevolkingsgroei stagneert door relatief weinig mensen gebruik van zorg ontgroening en vergrijzing. In Zeeuws- m.u.v. wijkverpleging. Voor verschillende Vlaanderen en Tholen is dit beeld versterkt aandoeningen worden de minimum aanwezig. In Walcheren is er geen sprake normen niet of maar net behaald. van ontgroening of krimp. Zeeland kent een groot en groeiend personeelstekort Sociale situatie in de zorg en welzijnssector. Er ontstaan 25% van de 65-plussers in Zeeland is pieken in de zorgvraag op de spoedeisende kwetsbaar, als dat aandeel niet afneemt, hulp door toerisme. 29% van de zorg stijgt het aantal kwetsbare ouderen richting wordt buiten Zeeland afgenomen, waarbij 2030 met 14%. In Zeeland is net als in de Zeeuws-Vlaanderen meer gericht is op rest van het land ongeveer de helft van de het buitenland en Tholen de meeste zorg ouderen beperkt vanwege problemen met buiten de provincie afneemt. de gezondheid. Ouderen zijn in Zeeland vaker (matig tot zeer ernstig) eenzaam Bereikbaarheid vergeleken met landelijk. Er is echter Zeeland is een dunbevolkt en uitgestrekt minder mantelzorg beschikbaar in Zeeland gebied. Dat speelt extra in Zeeuws- vergeleken met de rest van het land en Vlaanderen (144 inwoners per km2) neemt af over tijd. en Tholen (176 inwoners per km2). In Walcheren zien we juist een gematigder Positieve gezondheid beeld. Door wijdverspreidheid is tijdige 51% van de inwoners van Zeeland toegankelijkheid soms lastig te realiseren. voldoen aan de Nederlandse Norm Door hoog verloop bij huisartsen dreigt Gezond Bewegen. 73,2% van de inwoners een knelpunt in de beschikbaarheid van Zeeland heeft een goed ervaren van huisartsen. gezondheid. Tijdigheid Zorgkosten Er zijn in Zeeland behoorlijke wachttijden De zorgkosten liggen in lijn met de lande binnen de Medisch Specialistische Zorg lijke cijfers. Opvallende uitzonderingen (MSZ). Het aantal actief wachtenden zijn de kosten per behandelde cliënt in fluctueert rond de 25 ouderen, het de GGZ (hoger), wijkverpleging (lager) aantal niet-actief wachtenden is in 2019 en GRZ (lager). Met name voor de oudere opgelopen van iets meer dan 300 tot populatie in Zeeland zien we dat de kosten bijna 500. per inwoner lager liggen dan elders in het land.
2 / REGIO ZEELAND / THEMA's 581.326.2038 REGIOBEELD IN CIJFERS KWALITEIT VAN ZORG
In Zeeland maken t.o.v. Nederland relatief weinig mensen gebruik van zorg m.u.v. de instroomratio van wijkverpleging.
Procentuele afwijking aandeel van de Zeeuwse bevolking dat gebruik maakt van zorg t.o.v. het landelijk gemiddelde, rekening houdend met populatieverschillen * * * * * 8,4%
0,2% 1,2% Eerstelijns verblijf Eerstelijns Landelijk totaal Jeugdwet WLZ totaal WMO totaal ZVW totaal Fysiotherapie revalidatiezorg Geriatrische GGZ (ZVW) Huisartsenzorg Hulpmiddelen
gemiddelde * *
-2,8% -1,1% -0,6% -0,2% -1,9% -3,5% -6,6% Wijkverpleging Ziekenhuiszorg -14,5% -16,8% Farmacie (extramuraal) Farmacie
Bron: Vektis 2017 en CZ 2018 gecombineerd. -24,3% * Op basis van enkel de CZ populatie.
Voor verschillende aandoeningen worden de minimumnormen niet of maar net behaald.
Marge op minimumnorm Morbide Obesitas** in aantal behandelingen Niercelcarcinoom (systemisch behandeld) Schildkliercarcinoom AAA* Carotis*
Chirurgie bij kinderen*
Testiscarcinoom AAA* Darmkanker Niercelcarcinoom (operatieve oncologische ingreep) Carotis* Niercelcarcinoom (nieuwe patiënten) Chirurgie bij kinderen*
Bron: ZiNL 2019, aangeleverd door CZ. Borstkanker* * Komt zowel voor bij Adrz als ZorgSaam. Darmkanker ** Er is in 2019 samenwerking gezocht met de Nederlandse * Obesitas Kliniek om haalbaarheid norm te borgen. Borstkanker
3 / REGIO ZEELAND / kwaliteit van zorg 581.326.2038 REGIOBEELD IN CIJFERS SOCIALE SITUATIE
25% van de 65-plussers in Zeeland In Zeeland is net als in de rest is kwetsbaar, als dat aandeel niet van het land ongeveer de helft afneemt, stijgt het aantal kwetsbare van de ouderen beperkt vanwege ouderen richting 2030 met 14%. problemen met de gezondheid.
Aantal kwetsbare 65-plussers bij ongewijzigd beleid 49% ZEELAND 50% NEDERLAND +14% Bron: GGD 2016. 25.000 20.000 15.000 Ouderen zijn in Zeeland vaker 10.000 (matig tot zeer ernstig) eenzaam 5.000 vergeleken met landelijk. 0
2019 2025 2030 Bron: GGD 2016 en CBS. 53% ZEELAND 48% NEDERLAND Bron: GGD 2016.
Er is echter minder mantelzorg beschikbaar in Zeeland vergeleken met de rest van het land en neemt af over tijd.
Mantelzorgpotentieel in Zeeland en Nederland 10 9,4 9 8,2 8 7,3 6,3 6,3 7 -33% 6 4,8 5 4 3 2 1 Zeeland
64 jarigen en 85 - plussers 50 - 64 jarigen ratio 0 Nederland Bron: CBS. 2020 2025 2030
4 / REGIO ZEELAND / sociale situatie 581.326.2038 REGIOBEELD IN CIJFERS POSITIEVE GEZONDHEID
51% van de inwoners van Zeeland 73,2% van de inwoners van Zeeland voldoen aan de Nederlandse Norm heeft een goed ervaren gezondheid. Gezond Bewegen.
Voldoet aan Beweegrichtlijnen 2016 Goed ervaren gezondheid 2016
Percentage Percentage 43,3 – 45,8 69,5 – 71.7 45,8 – 48,4 71,7 – 75,0 48,4 – 53,3 75,0– 77,3 53,3 – 58,7 77,3 – 78,9
Bron: GGD 2016. Bron: GGD 2016.
5 / REGIO ZEELAND / positieve gezondheid 581.326.2038 REGIOBEELD IN CIJFERS ZORGKOSTEN
De zorgkosten liggen in lijn met de landelijke cijfers. Opvallende uitzonderingen zijn de kosten per behandelde cliënt in de GGZ (hoger), wijkverpleging (lager) en GRZ (lager).
Procentuele afwijking kosten per patiënt in Zeeland t.o.v. het landelijk gemiddelde, rekening houdend met populatieverschillen * * * *
* 10,5%
2,1% 0,9% 0,3% Fysiotherapie revalidatiezorg Geriatrische Huisartsenzorg Landelijk ZVW totaal verblijf Eerstelijns Hulpmiddelen Wijkverpleging
gemiddelde * * -0,3% -0,1% -1,5% -4,5% -5,1% WLZ totaal GGZ (ZVW)
-8,8% -8,5% Ziekenhuiszorg Bron: Vektis 2017 en CZ 2018 gecombineerd. * Op basis van enkel de CZ populatie. (extramuraal) Farmacie
Met name voor de oudere populatie in Zeeland zien we dat de kosten per inwoner lager liggen dan elders in het land.
Gemiddelde kosten in de zorgverzekeringswet per Gemiddelde kosten in de wet langdurige zorg per leeftijdscohort in Zeeland t.o.v. de rest van Nederland leeftijdscohort in Zeeland t.o.v. de rest van Nederland
20000
15000
7500 10000
5000 5000 Gemiddelde kosten
2500 Gemiddelde kosten 0 0 90+ 90+ 01 - 04 05 - 09 10 - 14 15 - 19 20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 - 44 45 - 49 50 - 54 55 - 59 60 - 64 65 - 69 70 - 74 75 - 79 80 - 84 85 - 89 01 - 04 05 - 09 10 - 14 15 - 19 20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 - 44 45 - 49 50 - 54 55 - 59 60 - 64 65 - 69 70 - 74 75 - 79 80 - 84 85 - 89 Leeftijd Leeftijd Bron: NZa op basis van Vektis data 2017. Bron: NZa op basis van Vektis data 2017.
6 / REGIO ZEELAND / zorgkosten 581.326.2038 REGIOBEELD IN CIJFERS VRAAG EN AANBOD
De bevolkingsgroei stagneert door ontgroening en vergrijzing. In Zeeuws-Vlaanderen en Tholen is dit beeld versterkt aanwezig. In Walcheren is er geen sprake van ontgroening of krimp.
Demografische ontwikkeling bevolking Zeeland
450.000 -1% 381.700 380.200 377.800 400.000 350.000 +15% 300.000 250.000 200.000 -7% 150.000 100.000 65 jaar of ouder 50.000 -4% 20 tot 65 jaar 0 0 tot 20 jaar 2020 2025 2030 Bron: CBS.
Zeeland kent een groot en groeiend personeelstekort in de zorg en welzijnssector.
(Verwacht) tekort aan medewerkers zorg en welzijn in Zeeland (t/m HBO-niveau)
2017 2018 2019 2020 2021 2022 0 -100 -200 -300 -400 -500 -600 -700 -800 -900
Bron: ViaZorg 2019.
7 / REGIO ZEELAND / vraag en aanbod 581.326.2038 REGIOBEELD IN CIJFERS VRAAG EN AANBOD
Er ontstaan pieken in de zorgvraag op de spoedeisende hulp door toerisme.
Woonplaats inwoners bezoek SEH per maand tijdens ANW uren
100% 80% 60% 40% 20% 0% Niet-Zeeuwen Zeeuwen Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec
Bron: Adrz en ZorgSaam 2019, aangeleverd door KPMG.
29% van de ziekenhuiszorg wordt buiten Zeeland afgenomen, waarbij Zeeuws-Vlaanderen meer gericht is op het buitenland en Tholen de meeste zorg buiten de provincie afneemt.
Verdeling plek van afname ziekenhuiszorg Zeeuwse populatie
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Zeeland 10% Overig Nederland 0% Buitenland Tholen Zeeland - Zeeuws Walcheren Vlaanderen Beveland Zuid - Beveland - Duive Schouwen - en land en Noord
Bron: CZ 2019.
8 / REGIO ZEELAND / vraag en aanbod 581.326.2038 REGIOBEELD IN CIJFERS BEREIKBAARHEID
Zeeland is een dunbevolkt en Door hoog verloop bij huisartsen uitgestrekt gebied. Dat speelt extra dreigt een knelpunt in de in Zeeuws-Vlaanderen (144 inwoners beschikbaarheid van huisartsen. per km2) en Tholen (176 inwoners per km2). In Walcheren zien we juist Huidige en verwachte capaciteit aan huisartsen een gematigder beeld. in Zeeland in FTE
250 PER KM2 200 -25%
2 215 PER KM 150 ZEELAND 513 100 NEDERLAND 50 0
2018 2023 2028 Bron: CBS 2019. Bron: Nivel en Prismant in opdracht van Robuust.
Door wijdverspreidheid is tijdige toegankelijkheid soms lastig te realiseren.
Reistijd naar dichtstbijzijnde ziekenhuis met SEH 2020 Responsetijd Crisis GGZ, ANW, open grenzen Met de auto
Reistijd in minuten Responsetijd 0 – 10 < 30 10 – 15 30 – 40 15 – 20 40 – 50 20 – 25 50 – 60 25 – 30 60 – 90 30 – 45 60 – 120 > 45 > 120 24/7- uurs basis-SEH (80) Beoordelingslocatie
Bron: RIVM 2020 (SEH). Bron: RIVM 2018 (Crisis GGZ).
9 / REGIO ZEELAND / bereikbaarheid 581.326.2038 REGIOBEELD IN CIJFERS TIJDIGHEID
Er zijn in Zeeland behoorlijke wachttijden binnen de Medisch Specialistische Zorg (MSZ).
Meest opvallende overschrijdingen van de wachttijd-norm in dagen in Zeeland
Colonoscopie Gastroscopie MRI-scan Neurochirurgie Anesthesiologie Kaakchirurgie Operatieve behandeling prostaatcarcinoom Initiële staaroperatie (oogheelkunde) Diagnose Behandeling Polikliniek Behandeling van aneurysma van aorta
0 50 100 150 200 250 300 350 400 450
Bron: Kompasinzorg 2019, aangeleverd door CZ, gemiddelde van alle locaties Adrz en ZorgSaam samen.
Het aantal actief wachtenden op een verpleeghuisplek fluctueert rond de 25 ouderen, het aantal niet-actief wachtenden is in 2019 opgelopen van iets meer dan 300 tot bijna 500.
Actief wachtenden Niet achtief wachtenden
500
450
400 25 350
300
250 nov 2018 mrt 2019 juli 2019 nov 2019 nov 2018 mrt 2019 juli 2019 nov 2019
Bron: Zorgkantoor CZ 2019. Bron: Zorgkantoor CZ 2019.
10 / REGIO ZEELAND / tijdigheid 581.326.2038 REGIOBEELD IN CIJFERS
KNELPUNTEN
Acute zorg Zorg en ondersteuning Personeelscapaciteit ouderen
11 / REGIO ZEELAND / KNELPUNTEN 581.326.2038 REGIOBEELD IN CIJFERS KNELPUNTEN ACUTE ZORG Acute zorg in Zeeland staat onder druk door beperkingen in bereikbaarheid en beschikbaarheid van personeel
Beïnvloedbare factoren
ACUTE ZORG- ORGANISATIE PERSONEELS- VRAAG ACUTE ZORG- CAPACITEIT OUDEREN KETEN
Oplossing nodig voor personeels Veel acute zorgvragen van Behoefte aan ketensamen tekort acute zorgketen. ouderen kunnen worden werking, triage en optimale voorkomen. toewijzing van zorg.
Buiten invloedssfeer Zeeuwse Zorg Coalitie
VERGRIJZING TOERISME GEOGRAFIE
Ouderen maken relatief meer Piek in zorgvraag vraagt om Zowel de uitgestrekt heid gebruik van spoedzorg. flexibiliteit acute zorgketen. en dunbevolktheid van de regio als de verspreiding van ouderen zijn bepalend voor oplossingsrichtingen.
12 / REGIO ZEELAND / knelpunten ACUTE ZORG 581.326.2038 Zeeuws-Vlaanderen Bron: NZa opbasisvanVektis data 2018. Narratieve onderbouwing Percentage van deinwoners dat opdeSEHkomt (2018) Aantal SEHbezoeken per1000inwoners verklaard worden door(regionale) verschillen intriage. vaak danhet landelijkgemiddelde. Verschil inaandeelHAPbezoeken dieleidentot SEHbezoek kan mogelijk (huisarts, HAP)endewijkverpleging opdeSEHterecht. Inwoners van Zeeland bezoeken deHAPrelatief minder België. Vergeleken met derest van Nederlandkomt meninZeeland relatief vaak viade gebruikelijke kanalen Vlaanderen zitten ver onderhet gemiddelde; ditondersteunt het vermoeden dat dit komt doorSEHbezoek in zou verklaard kunnen worden doorSEHbezoeken inhet buitenland (bijvoorbeeld België).Inwoners uitZeeuws- Over het algemeen bezoeken inwoners uitZeeland deSEHrelatief minder vaak danlandelijk gemiddeld. Dit Acute zorg inZeeland invogelvlucht. Bron: NZa opbasisvanVektis data 2018. 100 120 140 160 Zeeland Nederland 20 40 60 80 0 Oosterschelde Walcheren Nederland Zeeland Tholen 0% 2016 13 / REGIO ZEELAND / knelpunten 2% 4% 2017 ACUTE ZORG / N arratieve 6% 8% onderbouwing 2018 10% 12%
581.326.2038 Zeeuws-Vlaanderen door consultatie bijhuisartsofhuisartsenpost (2018) Aandeel van deSEH-bezoeken dat vooraf gegaan wordt Bron: NZa opbasisvanVektis data 2018. Percentage van deHAP *** ** * Bron: NZa opbasisvan Vektis data 2018.
Zeeland Nederland
10 20 30 40 50 60 70 80 0 consulten, HAP, HDS,etc.). huisarts consult gehad(incl.regulierehuisartsconsulten, telefonische Huisarts: Patiënt heeft inperiode tot1dag voorSEH bezoek een een HAP/HDSdeclaratie. HAP en/of HDS:Patiënt heeft inperiode tot1dag voorSEH bezoek Er kan overlap zitten in voorafgaande zorg. Oosterschelde Walcheren Nederland Zeeland Tholen Huisartsenpost 0% -bezoeken dieleidentot eenSEH -bezoek (2018) 2% 14 / REGIO ZEELAND / knelpunten 4% Huisarts 6% 8% 10% ACUTE ZORG / N arratieve 12% Aantal HAP Bron: NZa opbasisvan Vektis data 2018. 100 125 150 175 200 225 250 Zeeland Nederland 25 50 75 0 14% -bezoeken per1000inwoners 2016 16% onderbouwing 18% 2017 20% 2018
581.326.2038 Bron: CBS2016,aangeleverd doorKPMG. Afstand (KM)tot plaats met zorg tijdensANW de responstijd wanneer decliënt meegenomen moet worden naareenbeoordelingslocatie. Noord-Beveland. Voor decrisis-GGZzienwe opdezelfde plekken knelpunten ontstaan met betrekking tot de ritduur met ambulanceeneigen vervoer hoogligt. Ditvalt met nameopvoor Schouwen-Duiveland en reistijd gegevens van het RIVM.Dit geldt ook voor decrisis-GGZ.Zeeland kent eenaantal gebieden waar De bereikbaarheid van deSEHisineen aantal gebieden alaandelage kant, zoals blijkt uitdeaanrijtijden Zeeland iseendunbevolkt enuitgestrekt gebied, waardoor bereikbaarheid lastig te realiseren kan zijn. Hoge aanrijtijdennaarSEHencrisis-GGZvragen omcreatieve oplossing. Nederland Zeeland Huisartenpraktijk Huisartenpost Ziekenhuis Apotheek 0 15 / REGIO ZEELAND / knelpunten 5 -uren 10 ACUTE ZORG / N arratieve 15 20 onderbouwing
581.326.2038 Ritduur inminuten Bron: RIVM2020(SEH). Per ambulance Ritduur Bron: RIVM2018(CrisisGGZ). Responsetijd Responsetijd CrisisGGZ,ANW, opengrenzen
> 90 60 –90 45 –60 30 –45 15 –30 < 15 > 120 60 –120 60 –90 50 –60 40 –50 30 –40 < 30 Ambulanceplaats (225) 24/7-uurs basis-SEH(80) Beoordelingslocatie naardichtstbijzijnde ziekenhuis met SEH2020 16 / REGIO ZEELAND / knelpunten ACUTE ZORG / N arratieve Bron: RIVM2020(SEH). Bron: NZa opbasisvan Vektis data 2018. Gemiddeld bezoek Met deauto Reistijd naardichtstbijzijnde ziekenhuis met SEH2020 Aantal SEH-bezoekers per1000inwoners in2018 Reistijd inminuten
50 75 100 125 150 175 > 45 30 –45 25 –30 20 –25 15 –20 10 –15 0 –10 24/7- uurs basis-SEH(80) onderbouwing
581.326.2038 Bron: Fluent, Berdowski, 2017,p.13. Aandeel van deSEHbezoeken van 65+ met namebijouderen. een deelvan deze zorg mogelijk ondervangen worden, vroege gecombineerd signalering, met digitalisering kan op ketensamenwerking, Advanced Care Planning, de SEH aanzienlijkkunnen verlichten. Doorinte zetten voorkomen van dergelijke SEHbezoeken zou de drukop vroegdiagnostiek te voorkomen zijn.Inzetten op het bijvoorbeeld omwelzijnsklachten ofzorgvragen diemet in preventie. Inde overige 60% van de gevallen gaat het ziekenhuiszorg nodigheeft zitdaar een grote potentie van deouderen dieopdeSEHkomen, tweedelijns Doordat (landelijk) slechts eenklein deel (39%) van deSEH, ditleidttot extra drukopdecapaciteit. oudere populatie is.Ouderen maken vaker gebruik de populatie patiënten van ZorgSaam, dat juist een overeen met de landelijke verdeling. Ditisanders voor De leeftijdsverdeling van patiënten vanAdrz komt terug te zien indeleeftijd van de SEH-bezoekers. Zeeland heeft een relatief oudere populatie, is dat bezoek doormetnameouderen. Potentie invoorkomen van SEH- welzijnsklacht 19% observatie vraag klacht met een somatische eerstelijns vroegdiagnostiek 17% 24%
17 / REGIO ZEELAND / knelpunten somatische klacht tweedelijns 39%
ACUTE ZORG / N arratieve SEH-bezoekers ZorgSaam Leeftijdsdistributie SEH-bezoekers Adrz Leeftijdsdistributie Bron: NZa opbasisvanVektis data 2018. Bron: NZa opbasisvanVektis data 2018. SEH-bezoekers Zeeland Leeftijdsdistributie Bron: NZa opbasisvan Vektis data 2018. Verdeling Verdeling Verdeling 0.00 0.01 0.02 0.00 0.01 0.02 0.00 0.01 0.02 0 0 0 Leeftijd /Man Leeftijd /Man Leeftijd /Man 30 30 onderbouwing 30 60 60 60 90 90 90 0 0 0 Rest van Nederland Zeeland Rest van Nederland Adrz Rest van Nederland Zorgsaam Leeftijd / Vrouw Leeftijd / Vrouw Leeftijd / Vrouw 30 30 30 60 60 60 90 90 90
581.326.2038 SEH-personeel Psychiaters Huisartsen Ambulancepersoneel Beroepsgroepen binnendeacute zorgketen waar een tekort aanis Bron: Viazorg. SEH-personeel, ambulancepersoneel, psychiaters enhuisartsen. Binnen deacute zorg issprake van eenpersoneelstekort over dehelezorgketen. Eriseentekort aan Het personeelstekort moetoverdeheleacutezorgketen aangepakt worden. Bron: AdrzenZorgSaam 2019,aangeleverd doorKPMG. kunnen vangen. de acute zorgvraag inZeeland. Deacute zorg moet dusvoldoende flexibel zijnomdeze zomerpiek op te In dezomer stijgt door toerisme het aantal inwoners van Zeeland. Dit zorgt voor eenpiekinondermeer Flexibele acutezorgketen nodigvanwege piekinzorgvraag door toerisme. Aantal SEHbezoeken inANWuren permaandinZeeland 1000 1500 2000 2500 500 0 Jan Feb 18 / REGIO ZEELAND / knelpunten Mrt Apr Mei Jun ACUTE ZORG / N arratieve Jul Aug Sep Okt onderbouwing Nov Dec
581.326.2038 REGIOBEELD IN CIJFERS KNELPUNTEN OUDERENZORG Voorkomen van kwetsbaarheid* door tijdig en in goede samenwerking zorg en ondersteuning te bieden
Beïnvloedbare factoren
ORGANISATIE WOON- PERSONEELS- KWETSBAARHEID MANTELZORG VAN ZORG VOORZIENINGEN TEKORT
Door vergrijzing neemt Potentie door meer Onvoldoende (centraal Zowel in de thuiszorg Grote belasting vraagt ook het aantal kwetsbare ketensamenwerking in inzicht in) capaciteit als intramurale zorg is om extra ondersteuning. ouderen toe. combinatie met Advanced van verschillende actie nodig. Care Planning (ACP), woonvormen en vroege signalering en -voorzieningen. digitalisering.
Buiten invloedsfeer Zeeuwse Zorg Coalitie
VERGRIJZING GEOGRAFIE
Er is een sterkere Zowel de uitgestrekt heid vergrijzing in Zeeland en dunbevolktheid van de ten opzichte van de regio als de verspreiding van rest van Nederland. ouderen zijn bepalend voor oplossingsrichtingen.
* Definitie o.b.v. Oostrom S van et al 2015, ‘Ouderen van nu en straks: zijn er verschillen in kwetsbaarheid?’, RIVM, https://www.rivm.nl/documenten/ouderen-van-nu-en-straks-zijn-er-verschillen-in-kwetsbaarheid.
19 / REGIO ZEELAND / knelpuntEN ouderenzorg 581.326.2038 in Zeeland Prognose aantal (kwetsbare) ouderen Narratieve onderbouwing Bron: CBS,GGD2016. rest van deprovincie inhet aandeelkwetsbare ouderen. deren ligt het aandeelouderen hoger danindeoverige subregio's. Erisechter geen significant verschil met de door devergrijzing. Daarnaast isopvallend dat deouderen relatief vaak eenzaamheid ervaren. In Zeeuws-Vlaan In Zeeland iseengrote groep kwetsbare ouderen. Bijgelijkblijvend beleidneemt ditaantal naardetoekomst toe richting 2030. Aantal kwetsbare ouderen neemt bijongewijzigd beleidtoemet14% 100.000 120.000 20.000 40.000 60.000 80.000 0 Aantal 65+niet kwetsbaar Aantal 65+kwetsbaar 22.120 2019 20 / REGIO ZEELAND / knelpuntEN ouderenzorg 23.529
+14% 2025 25.232 2030 in NederlandenZeeland Eenzaamheid onderde65+bevolking Is eenzaam (matig t/m zeer ernstig) Is emotioneeleenzaam Is sociaaleenzaam / Narratiev e 53% 34% 54% 53% ZEELAND ZEELAND ZEELAND onderbouwing NEDERLAND 48% NEDERLAND NEDERLAND 32% 48%
581.326.2038 voor kwetsbare ouderenthuis". Bron: ZINL2018:Startnotitie "Naarreguliere integrale zorg ouderen langer thuiswonen. – voorzieningen essentieel doordat van verschillendewoonvormenen (Centraal inzichtin)capaciteit een hoge zorgvraag. Deouderen met eenacute Kwetsbaarheid indethuissituatie gaat gepaard met in eensituatie waarin acuut zorg noodzakelijk is. Ongeveer 14%van dethuiswonende ouderen belandt te organiseren. te voorkomen doordezorg anders 75% van acutezorgvraag mogelijk van Zeeland zorgt voor extra uitdagingen. waarbij degeografie (met namedewijdverspreidheid) en voorzieningen indebuurtzijnhierdoor essentieel, gemiddelde. Toegankelijke woningen, goede ondersteuning instroom ineenverpleeghuis hoger danhet landelijk gemiddeld. Daarnaast isde gemiddelde leeftijd van een zware zorgvraag indewijkverpleging isiets boven de rest van Nederland. Ookhet aandeelouderen met thuiswonend is–ligt inZeeland hooginvergelijking met Het aantal ouderen dat wijkverpleging ontvangt –en dus acute zorgsituatie 14% van dethuiswonende ouderen belandtineen 75% van deze acute zorg isinpotentie te voorkomen 21 / REGIO ZEELAND / knelpuntEN ouderenzorg 75%
van deouderen eenacute zorgsituatie te voorkomen. verbeterde samenwerking ismogelijk bij73%tot 76% lijn te detecteren. DoorACP, vroege signaleringen risico opeenacute zorgsituatie indeeerste oftweede zorggebruik endethuissituatie -iseenverhoogd zoals leeftijd, chronische aandoeningen, specifiek 65 plussers. Opbasisvan eenaantal kenmerken - 65 jaar)maken evenveel zorgkosten alsalleoverige zorgsituatie (14% van mensenboven de Bron: Vektis regiogemeente data. van deze thuiswonende ouderen Deze zorg leidttot 48%van detotale zorgkosten wijkverpleging per100065-plussers Verwacht enwerkelijk aantal gebruikers Overige thuiswonende 65+ 65+ met acute zorg / Narratiev e 182 ZEELAND onderbouwing 48% VERWACHT 136
581.326.2038 * Bron: CBS(Gezondheidsmonitor). Bron vandetekst: Rijksoverheid 2018,"Pact voor deouderenzorg". jaren afnemen. bare potentieel zal door vergrijzing de komende ten opzichte van derest van Nederland.Het beschik Zeeland heeft eenlager mantelzorgpotentieel op tekunnenvangen. vereist omtoenemendebehoefte Extra ondersteuningmantelzorg matie de factsheet personeelscapaciteit. ten ouderengeneeskunde. Zievoor meerdetailinfor In deintramurale zorg isookeentekort aanspecialis zowel indeintramurale zorg alsindethuiszorg. bij deverzorgenden enverpleegkundigen, soneelstekort binnendeouderenzorg ligt met name Het huidige ennaarverwachting toekomstige per ouderenzorg. duurzame beschikbaarheid Groeiend personeelstekort raakt Mantelzorgpotentieel Definitie CBS:ratio50-64jarigent.o.v. 85-plussers. ratio 50-64 jarigen en 85-plussers 10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 7,3 * inZeeland enNederland 2020 22 / REGIO ZEELAND / knelpuntEN ouderenzorg 9,4 6,3
2025
8,2 -33% steuning bestaat. of niet goed, ofweten niet dat diezorg ofonder Ze vindendeweg naareigen ondersteuning niet overbelast (zelfs 11%zwaar overbelast inZeeland). rest van Nederland.Demantelzorger voelt zichvaak dat mantelzorg aanbiedthoogten opzichte van de wel. InZeeland ligt het aandeel van devolwassenen Door vergrijzing stijgt debehoefte aanmantelzorg Wijkverpleegkundigen (zowel intramuraal alsindethuiszorg) Verpleegkundigen niveau 4 Verzorgenden 3IG Specialisten Ouderengeeskunde voor ouderen direct raken Functies met tekorten diede zorg enondersteuning Bron: ViaZorg. / Narratiev e 4,8 2030 onderbouwing 6,3 Nederland Zeeland
581.326.2038 REGIOBEELD IN CIJFERS KNELPUNTEN PERSONEELSCAPACITEIT Personeelscapaciteit staat onder druk door netto uitstroom zorgpersoneel in combinatie met een stijgende zorgvraag
Beïnvloedbare factoren
HOGE EFFICIËNTIE ZORG BINNEN HR BELEID INSTROOM VAN DE ZORG DE PROVINCIE
Verlaging uitstroom via beleid Door actief beleid wordt groot Hoe efficiënter de zorg Wanneer een groter aandeel van rondom loopbaanperspectief, aandeel mbo'ers geworven voor georganiseerd is, hoe minder de zorgvraag in Zeeland binnen verhoging capaciteit via beleid de zorg. personeel er nodig is. de provincie aangeboden wordt, contracturen. stijgt hierdoor ook de vraag naar zorgpersoneel.
Buiten invloedsfeer Zeeuwse Zorg Coalitie
PENSIONERING ONTGROENING VERGRIJZING ZORG - BEROEPS- ZEEUWSE TOERISME PROFESSIONALS BEVOLKING BEVOLKING
Verhoogde uitstroom vergroot Slim omgaan met het Toename in vraag naar personeel Door toerisme is flexibiliteit in het wervingsopgave beschikbare talent door grotere vraag naar zorg als personeelsbestand noodzakelijk. gevolg van vergrijzing Zeeuwse bevolking.
23 / REGIO ZEELAND / knelpunten personeelscapaciteit 581.326.2038 Prognose arbeidstekort (inaantal medewerkers) in2022 Bron: ViaZorg 2019. Narratieve onderbouwing Hierdoor moeten mensenlanger wachten opeen zal dittekort nogverder oplopendekomende 10jaar. tekort aanpsychiaters. Gezien deverwachte zorgvraag willen verlaten. Opditmoment iseraleengroot meer verzorgenden enverpleegkundigen het beroep effect opdekwaliteit van zorg. Het risico bestaat dat privé-werkbalans. Bovendien heeft het eennegatief heid van deze zorgverleners ennegatief effect opde hogere werkdruk met alsgevolg eenslechtere gezond 1 (zorghulp) enniveau 6.Deze tekorten leidentot alle niveaus eentekort, met uitzondering van niveau Onder verzorgenden enverpleegkundigen isbinnen kundigen, psychiatersenhuisartsen. onder verzorgenden, verpleeg Tekorten zijnhetmeest nijpend -500 24 / REGIO ZEELAND / knelpunten -400 -300 personeelscap -200 anesthesiologen). reumatologen, klinischgeriaters, oogartsen en artsen, kinderartsen, dermatologen, venerologen, en verschillende medischspecialisten (MDL- AVG artsen,gedragswetenschappers, SEH-artsen specialisten ouderengeneeskunde, GZ Dit groeiend tekort ziejeterug bijSEH-personeel, andere beroepsgroepen ontstaat eengroeiend tekort. van eenvergrijzende beroepsbevolking. Ookbinnen capaciteit met 25%afnemen, grotendeels alsgevolg op dezorgkosten. Richting 2028 zal dehuisartsen dere externe krachten. Ditheeft eenopdrijvend effect beroep gedaan moeten worden opinhuurvan duur behandeling. Omditopte lossenzal steeds vaker een Medewerker maatschappelijke zorg (niveau 3) Medewerker maatschappelijke zorg (niveau 4) aciteit Maatschappelijk werk endienstverlening Culturele enmaatschappelijke vorming / Narratiev e Sociaal pedagogische hulpverlening Pedagogisch werker (niveau 3) Pedagogisch werker (niveau 4) Verpleegkundige (niveau 4) Verpleegkundige (niveau 6) -100 Verzorgende (niveau 3) Sociale dienstverlening Sociaal cultureel werk Helpende (niveau 2) onderbouwing Zorghulp (niveau 1) Doktersassistenten Pedagogiek 0 -psychologen, 100
581.326.2038 Spoedeisende eerste hulp Cardiologie Anesthesiologie Interne geneeskunde inclusief allergologie Landelijk Psychiatrie Specifieke gebieden ofplaatsen Periferie van het land (benoemd alsprovincies ofgrotere gebieden) (Grote) delenvan Nederland Regio-verzamelnaam Verwachte arbeidsmarktknelpunten perregio, volgens verschillende partijen Medisch specialisme Ontwikkeling zorgvraag inaantal FTEpermedischspecialisme Bron: Nivel.Regionale balansinvraagenaanbodmedischspecialisten. Mei2019. Bron: Capaciteitsorgaan 2020. 25 / REGIO ZEELAND / knelpunten 13,15 22,95 34,29 45,28 NVMDL (MDL-artsen) NVPC (plastisch chirurgen) (medisch microbiologen) NVMM NVSHA (SEHartsen) 70,19 NVA (anesthesiologen) NVOG (gynaecologen) VvZG (ziekenhuisartsen) NVALT NVvR (radiologen) NOG (oogartsen) NVKNO (KNO-artsen) VRA (revalidatie artsen) NVKG (klinischgeriaters) NVR (reumatologen) venerologen) dermatologen en NVDV (kinderartsen) NVK V Zorgvraag inFTE2019 ereniging
personeelscap aciteit 15,3 25,48 37,4 49,22 74,5 Regio's zoals benoemdinhet consultatiedocument Zorgvraag in FTE2025 • • • • • • • • • • • • • • • • het oosten Buiten degrote brede strook van randstad naar Geen specifieke regio’s, maarkleinere klinieken Groningen enEindhoven Uiterste regio's (Noord, Oost enZuid) Periferie van Nederland Limburg 7 Groningen, Friesland,Drenthe, Overijssel, Zeeland en Zuidwest, Oost, Amsterdam Oost Brabant enGelderlandAlgemeen, Noord, Zuid, OOR Noord -Oost,-Oost OORZuid Nederland,Noord - Zeeland, Groningen/Twente/Overijsel, Zuid-Limburg Overijssel, Limburg, Brabant Friesland, Flevoland, Drenthe, Zeeland, Randstad, Oost, Zuiden Noord Limburg, Zeeland, Oost Noordelijke provincies (Groningen, Drenthe), en overige regio's Noord-Oost, Oost, Zuid,Midden,Amsterdam en Oost Nederland Noord, ZuidenMiddenNederlandWest Alle regio's Totaal Alle regio's / Narratiev e onderbouwing -Gelderland, deRandstad 2,2% 2,5% 3,1% 3,9% 4,3% Procentuele toename
581.326.2038 Bron: NivelenPrismant inopdracht vanRobuust. Huidige enverwachte capaciteit aanhuisartseninZeeland inFTE minimum volumenormen verder onderdrukzetten. de provincie wordt afgenomen, kan dat dete halen Zeeuwse ziekenhuizen. Alsernogmeerzorg buiten verhoogt ditdedrukophet zorgpersoneel inde toekomst binnende provincie geleverd moet worden, binnen deprovincie afgenomen. Alsdeze zorg inde Tholen wordt slechts eenkleindeelvan dezorg (bijvoorbeeld Rotterdam enBergen op Zoom). In de provincie, maardanvooral binnenNederland ook gebruikgemaakt van zorginstellingen buiten andere delenvan Zeeland wordt voor ziekenhuiszorg afgenomen inhet buitenland (met nameBelgië).In Zeeuws-Vlaanderen wordt 15%van deziekenhuiszorg zorg wordt buiten deprovincie beantwoord. In Een deelvan deZeeuwse zorgvraag naar ziekenhuis gedurende het helejaaraleentekort aanis. de belasting van met namehet SEH-personeel, waar in dezomer sterk toe. Hierdoor ontstaat eenpiekin Door toerisme neemt het aantal menseninZeeland verwachting de zorgvraag richting 2030. Doordat deZeeuwse populatie vergrijst, stijgt naar personeel. vanuit Zeeland entoerismeop Invloed van vraag naarziekenhuiszorg 100 150 200 250 50 0 2018
26 / REGIO ZEELAND / knelpunten -25% 2023 personeelscap Demografische ontwikkeling bevolking Zeeland Bron: CBS. 100.000 150.000 200.000 250.000 300.000 350.000 400.000 450.000 aciteit 50.000 2028 0 / Narratiev e 211.200 90.200 0 tot 20jaar 20 tot 65jaar 65 jaarofouder 2020 onderbouwing 205.400 97.500 2025
+15% -7% 196.400 104.100 2030
581.326.2038 Aantal SEHbezoeken inANWuren permaandinZeeland Woonplaats inwoners bezoek SEHpermaandtijdensANWuren Bron: CZ2019. Verdeling plekvan afname ziekenhuiszorg Zeeuwse populatie Bron: AdrzenZorgSaam 2019,aangeleverd doorKPMG Bron: AdrzenZorgSaam 2019,aangeleverd doorKPMG. 100% 1000 1500 2000 2500 20% 40% 60% 80% 500 100% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 0 0% Jan Jan Feb Feb 27 / REGIO ZEELAND / knelpunten Zeeland Mrt Mrt
Schouwen Duive- Apr Apr land en Noord- en Zuid-Beveland Mei Mei Jun Jun
personeelscap Tholen Jul Jul Aug Aug aciteit Walcheren Sep Sep / Narratiev e Okt Zeeuws- Okt Vlaanderen onderbouwing Nov Nov Buitenland Overig Nederland Zeeland Dec Dec Zeeuwen Niet -Zeeuwen
581.326.2038 Gediplomeerden dezorg dienahet onderwijs ingaan: Sectorrendement zorg enwelzijn 2017/2018 Bron: ViaZorg 2019. in Zeeland (t/mHBO-niveau) (Verwacht) tekort aanmederwerkers zorg enwelzijn de belangrijkste beweegreden. nu en2030.Voor 40%van dezorgprofessionals dieuitstromen, ishet ontbreken van loopbaanperspectief doordat eenaanzienlijkdeel(25%indekomende 10jaar)depensioengerechtigde leeftijd bereikt tussen Er issprake van eenforse uitstroom van zorgprofessionals. Deuitstroom wordt met nameveroorzaakt een beroep indezorg ligt hooginZeeland. Doorontgroening zal het potentieel naarde toekomst dalen. De toekomstige totale personeelscapaciteit neemt verder af. Het aandeel van dembo'ers dat kiest voor verhoogde uitstroom optevangen. Ondanks hoge instroom indezorgopleidingen ismeer actievereist omde Bron: PFZW Arbeidsmonitor enViazorg. -900 -800 -700 -600 -500 -400 -300 -200 -100 Bbl met dipploma Bol met diploma 0 2017 Hbo Wo 2018 0% 28 / REGIO ZEELAND / knelpunten 2019 20% 2020 2021 40% personeelscap 2022
60% 25.000 26.000 27.000 28.000 29.000 30.000 31.000 Bron: ViaZorg 2019. (aantal werkenden t/mHBO-niveau) Werkgelegenheid zorg enwelzijn aciteit / Narratiev e 2011 80% 2012 2013 onderbouwing 2014 100%
2015
2016 2017 Zeeland Nederland 2018 2019
581.326.2038 Top 3van redenen omte stoppen alszorgprofessional Bron: Viazorg 2020. Bron: PFZW Arbeidsmonitor 2018. Leeftijdsverdeling deelnemers pensioenfonds Zorg en Welzijn in Zeeland, 2018 Bron: ViaZorg 2019. Top 3werklplekken hoge uitstroom doorvergrijzing 19 enjonger 3 2 1 3 2 1 20 t/m24 25 t/m29 30 t/m34 35 t/m39 40 t/m44 45 t/m49 50 t/m54 55 t/m59 60 t/m64 65 t/m69 Manier van werken indeorganisatie enaansturing doormijnleidinggevende (15%) Uitdaging inwerkzaamheden (18%) Loopbaanmogelijkheden (21%) VVT Ziekenhuizen Huisartsenpraktijk en gezondheidscentra -sector enGGZ 0,0% 29 / REGIO ZEELAND / knelpunten 2,0% 4,0% 6,0% personeelscap 8,0% aciteit 10,0% / Narratiev e 12,0% onderbouwing 14,0% 16,0%
581.326.2038 noodzakelijk. Om decapaciteit van het zorgpersoneel ookindetoekomst oppeilte houden,zijnaanvullende activiteiten opgeleid, isdeverwachting dat deopleiding zorgt voor nieuwe aanwas van huisartsenin Zeeland. huisartsenopleiding inVlissingen opgenomen. Omdat veel huisartsenwerkzaam blijven inderegio waar zijzijn Zeeuwse zorgsector. Inhet compensatiepakket voor het wegvallen van demarinierskazerne in Zeeland, iseen verpleegkundigen, erlopen ookprojecten omzorgprofessionals van hbo+niveau aante trekken voor de werven enbehoudenvan zorgprofessionals, enmet succes.Ditbeperkt zichniet tot mboverzorgenden en Vanuit het Deltaplan ‘Arbeidsmarkt, Zorg enWelzijn Zeeland’ wordt alzeer actief beleid gevoerd ophet Er zijnveel initiatieven,maarooknogveel tedoen. 30 / REGIO ZEELAND / knelpunten personeelscap aciteit / Narratiev e onderbouwing
581.326.2038