Leids Jaarboekje 1994
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
LEIDS JAARBOEKJE 1994 JAARBOEKJE VOOR GESCHIEDENIS EN OUDHEIDKUNDE VAN LEIDEN EN OMSTREKEN 1994 ZESENTACHTIGSTE DEEL GEDRUKT VOOR DE VERENIGING OUD LEIDEN DOOR NAUTILUS LEIDEN COLOFON Y&twerk: Grafatia Leiden Druk: Nautilus Leiden Bindwerk: Aad Looy bv Katwijk Omslag: De Hogewowdspomt. Fragment van een kopqrauure deur A. Devos, 1762. GA Leiden. Tegenover titelpagina: sloop van de panden van de voormalige textielfabriek van Parmentier aan de Lammermarkt. Foto J.F. Dröge 1993. VOORWOORD Voor U ligt het zesentachtigste deel van het Jaarboekje voor Geschiedenis en Oudheidkunde van Leiden en Omstreken, in de wandeling nog steeds het Leids Jaarboekje genoemd, hoewel het verkleinwoord niet echt op zijn plaats is. De belangstelling voor historische publikaties over de eigen woonplaats is groot. Vorig jaar startte de serie “Leiden zoals het was”, een aantal afleverin- gen over de Leidse geschiedenis van deze eeuw, waaraan veel leden van de redactie voor het Leids Jaarboekje meewerken. Daarnaast geven de Dirk van Eckstichting, de STIEL en Diogenes eigen publikaties uit, maar onsjaarboekje blijft toch wel een echte trekpleister. Het vergaren van kopij kost ook niet de minste moeite, integendeel, we moeten vaak auteurs teleurstellen omdat het boekje al “vol” is. Ook dit jaar hadden we te veel kopij, maar gelukkig kregen we van het bestuur van Oud Leiden een extra katern. Niet voor het winnende artikel van de Oud Leiden-prijs (dat hadden we al ingecalculeerd), maar omdat enkele artikelen niet langer op druk konden wachten. Dat geldt vooral het artikel over Paulus Buys, pensionaris van Leiden en later landsadvocaat. Hij overleed 400 jaar geleden en speelde ook een belang- rijke rol in de geschiedenis van het hoogheemraadschap van Rijnland. Verder wordt aandacht besteed aan een 16de-eeuwse apotheker, Schotse studenten in Leiden en de prachtige kerkmeesterskamer in de Pieterskerk. De jonge Rembrandt wordt - na de tentoonstellingen in het Amsterdamse Rijksmuseum en onze eigen Lakenhal -nog eens onder de aandacht gebracht door een perspectivische analyse van zijn Leidse atelier. De lezers, die reikhalzend hebben uitgezien naar het vervolg van de kruis- tochten tegen onzedelijkheid, komen nu aan hun trekken: deel twee van “een gezond lichaam of een reine geest” vindt U in dit jaarboekje, evenals het bekroonde artikel over de firma Pel. Gelukkig zijn er ook weer bijdragen uit de regio, de gevelstenen van het huis Tol onder Koudekerk en de geschiedenis van het parochieblad Het Goede Zaad uit Alkemade. Ons jaarboekje besluit met twee vaste kronieken: de monumenten en het veranderend Leidse stadsbeeld en de bibliografie over Leiden en (voor het eerst) de omgeving. Zonder het enthousiasme van de auteurs was dit boekje niet tot stand gekomen. We danken allen hartelijk en hopen dat U evenveel plezier beleeft bij het lezen van de artikelen als de redactieleden bij het persklaar maken ervan. Ingrid W.L. Moerman, voorzitter redactiecommissie 5 VERENIGING OUD LEIDEN OPGERICHT 5 NOVEMBER 1902 door prof. dr. PJ. Blok en mr. dr. J.C. Overvoorde Erepenning der Gemeente Leiden 1952 Ereleden: mw. mr. AJ. Versprille (1977) en dr. ir. H.A. van Oerle (1977). Leden van verdienste: dr. W.C. Braat (1966), prof. Th.H. Lunsingh Scheur- leer (1974), mw. drs. I.W.L. Moerman (1979)) drs. R.E.O. Ekkart (1986)) mw. prof. dr. C.W. Fock (1988) en prof. mr. H.W. van Soest (1991). BESTUUR prof. dr. P.F.J. Obbema (1990)) voorzitter mr. Th.N. Schelhaas (1987)) ondervoorzitter mw. T. de Boer-Donia (1990), secretaris mr. J. Blommers (1994)) penningmeester mw. N.A.C. Branderhorst (1993) mr. drs. J.C. Brons (1988) mr. HJ.G. Bruens (1992) drs. J.F. Dröge (1993) W. Hofman (1987) mw. drs. I.W.L. Moerman (1991) mw. mr. dr. L.J. van Soest-Zuurdeeg (1994) Aanmelding van nieuwe leden en ledenadministratie: H.G.A. Schuurmans, Suringarstraat 2, 2313 RV Leiden. Oude jaarboekjes zijn verkrijgbaar bij het Gemeentearchief, Boisotkade 2a, 2311 PZ Leiden. Alle overige correspondentie richte men aan het secretariaat, Postbus 917, 2300 AX Leiden. 6 Contributie f 2800 per jaar, voor jeugdleden tot 25 jaar f 2050 per jaar. Girorekening: 175228. Bankrelatie: Credit Lyonnais Bank Nederland, Leiden, rekening nr. 64.43.37.532. COMMISSIE VOOR DE REDACTIE VAN HET “LEIDS JAARBOEKJE” mw. drs. I.W.L. Moerman (1974), voorzitter dr. DJ. Noordam (1979), secretaris (p.a. Doelensteeg 16, 2311 VL Leiden) drs. R.C.J. van Maanen (1987), eindredacteur drs. L.D. Couprie (1989) drs. J.F. Dröge (1985) drs. B.N. Leverland (1963) dr. W. Otterspeer (1985) EXCURSIE-COMMISSIE prof. mr. H.W. van Soest, voorzitter G.J.C. Nipper, secretaris mw. A. Bulk-Klumper mw. drs. B.M. de Jonge-Veenland T.W. Mulder dr. L.A. Tjon Sie Fat JURY VOOR DE OUD-LEIDENPRIJS prof. dr. G.H.M. Posthumus Meyjes, voorzitter mr. T.N. Schelhaas, secretaris dr. W. Otterspeer COMMISSIE VOOR DE OUD-LEIDENPENNING mr. H.J.G. Bruens ir. M.P. Schutte mw. drs. A. Buurman-Brunsting mr. drs. J.C. Brons, secretaris COMMISSIE VOOR DE LEIDSE HISTORISCHE REEKS mw. drs. I.W.L. Moerman drs. J.K.S. Moes dr. DJ. Noordam drs. P.AJ. Otgaar PROPAGANDACOMMISSIE mw. M.E.P. Aalders ir. L. Barendregt mw. N.A.C. Branderhorst mw. E.R. Gibbels mw. M.J. Spaargaren-van der Reijden VERTEGENWOORDIGERS IN DIVERSE ORGANISATIES Rijnlandse Molenstichting: ir. L. Barendregt Gemeentelijke Monumentencommissie: drs. J.F. Dröge Archeologische Begeleidingscommissie: prof. mr. H.W. van Soest Stichting Molen de Put: ir. L. Barendregt Stichting Industrieel Erfgoed Leiden: dr. T. Dijs Vereniging Jan van Hout: prof. dr. P.F.J. Obbema Stichting tot instandhouding van de begraafplaats Groenesteeg Leiden: mw. T. de Boer-Donia CORRESPONDENTEN IN RIJNLAND Alkemade: J. van ‘t Hart (1989), Meidoornstraat 15, 2371 VC Roelofarends- veen Alphen a.d. Rijn: JJ. P i’JP ers (1985)) Marga Klompéstraat 43,240l MG Alphen aan den Rijn Hazerswoude en Koudekerk: C. Kroon (1987), Rubenslaan 6, 2391 HG Hazerswoude Hillegom: mw. drs. M.C.J. Bultink (1991), Spoorlaan 1, 2182 CN Hillegom Katwijk: A. van der Luyt (1992), Rijnstraat 4, 2223 EE Katwijk Leiderdorp: ing. E. ten Hooven (1985)) Burg. Brugplein 1, 2351 NL Leider- dorp Leimuiden en Rijnsaterwoude: D. Westra (1989), Lindenlaan 12, 2451 CC Leimuiden Lisse: I.M. Maes (1981), Wagenstraat 45, 2161 ZL Lisse Nieuwveen en Zevenhoven: C. van der Wilt (1990)) Oude Nieuwveense- weg 19, 2441 CR Nieuwveen Noordwijk: mw. drs. G.T.M. Vio-Hoge (1973)) Les Dunes 16,2202 DJ Noord- wijk Noordwijkerhout: P.A. Warmerdam (1992), Victoriberg 132,2211 DKNoord- wijkerhout Oegstgeest: drs. G. Schwencke (1989), Korenbloemlaan 3, 2343 VA Oegst- geest Rijnsburg: S.C.H. Leenheer (1945), Smidstraat 70, 2231 EM Rijnsburg Sassenheim: drs. J.E. van Teijlingen (1991)) Kagertuinen 69,2172 XK Sassen- heim Ter Aar en Langeraar: Ph.H. Vonk (1988)) Meidoornpad 3,246l DG Ter Aar Valkenburg ZH: J. Portengen (1993)) Burg. Lotsystraat 15, 2235 CX Valken- burg ZH Voorhout: E. van der Hoeven (1982), Mauritsstraat 31, 2215 CR Voorhout Voorschoten: J.H.M. Sloof (1984), Leidseweg 343, 2253 JC Voorschoten Warmond: J.G. Schrage (1990), Dorpsstraat 27, 2361 AL Warmond Wassenaar: R. van Lit (1994), Waalsdorperweg 9, 2244 BM Wassenaar Woubrugge en Hoogmade: mw. HJ.T.T.M. Meijer-van Breemen (1991), Julia- nalaan 23, 2481 AX Woubrugge Zoeterwoude: A.C.J. Duindam (1989)) Laan van Ouderzorg 75,2352 HK Lei- derdorp Kroniekschrijver Leiden: mw. mr. dr. LJ. van Soest-Zuurdeeg, Hofdijck 28, 2341 NC Oegstgeest 9 JAARREKENING 1993 VAN DE VERENIGING OUD LEIDEN BATEN- EN LASTENREKENING OVER 1993 Contributies 61.799,67 Advertenties (netto) 4.815,OO Bijdragen 480,OO 67.094,67 Drukkosten e.d. Jaarboekje 33.000,00 Bulletin 11.023,64 Kosten bestuur en vereniging 7.607.80 Lezingen, zaalhuur 6.972,20 Bijdragen en lidmaatschappen 1.137,oo Representatie 1.301,30 Propaganda en publiciteit 4.925,89 Kosten penning en oorkonde 106,OO 66.073,83 SALDO GEWONE REKENING t 1.020,84 Rente 27.342,06* Opbrengst boekjes 1.769,50 29.111,56 Register P.J. Blok, per saldo - 1.579,oo Koersverschillen en kosten - 231,15 Excursies, per saldo t 125,49 Jubileumkosten 1992 450,oo 26.976,90 Subsidies - S.OOO,OO t 18.976,90 19.997,74 Mutaties fondsen Toevoeging Plaquettenfonds 5.000,00 OVERSCHOT 14.997,74 * Na aftrek van f 2.050,OO (vj. f 1.700,OO) rente ten gunste van Fonds mr. Annie Versprille. 10 BALANS PER 31 DECEMBER 1993 Bank/Giro 45.080,26 Fonds mr. Annie Obligaties 313.000,00’ Versprille 21.750,00- Interest 16.293,68 Plaquettenfonds 15.000,00 Contributies (vorige jaren) 53,00 Vooruitontvangen Betaald voor Reuvens- contributies 311,50 monument 25.220,OO Subsidies 4.000,00’ AF: Ontvangen Vereniging Hendrick subsidie de Keyser 4.000,00’ Min. WVC 23.000,OO Nog te betalen kosten 2.148,19 Kapitaal 1993: Nog te verrekenen 2.220,oo saldo l- 1 314.439,51 saldo 31-12 14.997,74 329.437,25 376.646,94 376.646,94 ’ Atlossingswaarde; beurswaarde f 341.220,OO. ’ Leids Kunsthistorisch jaarboek f 2.000,00 1 De middelen van dit fonds zijn bestemd om de Hall. Historische Reeks uitgave te ondersteunen van wetenschappelijke Studie drs. G.P.M. Pot f 2.000,00 publikaties die betrekking hebben op het verle- den van Leiden en omstreken. Aanvragen dienen f 4.000,00 vergezeld te gaan van een aanbeveling van ten / Restant toezegging restauratieVliet 9, uit te keren minste é&n hoogleraar. met .f 2.000,OO per jaar. Het verloop was in 1993: Saldo 1 januari f 16.700,OO On tv. van mevr. mr A. Versprille f 5.000,00 Subsidie Holl. Historische Reeks Studie drs. G.T.M. Pot - .f 2.000,00 Interest f 2.050,oo f 21.750,OO 11 VERSLAG VAN DE VERENIGING OUD LEIDEN OVER HET JAAR 1993 Samenstelling van het bestuur Mevrouw M.C.