Konsesjonssøknad Bremangerlandet Vindkraftverk August 2011

Konsesjonssøknad Bremangerlandet vindkraftverk August 2011

Utarbeidd av Ask Rådgivning AS 15.08.2011 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

FORORD

Bremangerlandet Vindpark AS søkjer med dette om løyve etter energilova § 3-1 til å byggje og drive Bremangerlandet vindkraftverk i Bremanger kommune i Sogn og Fjordane.

Søknaden gjeld bygging og drift av ein vindpark innafor angitt planområde på Steinfjellet/Blåfjellet, med tilhøyrande vegar og internt kabelnett. SFE Nett vil sende eigen konsesjonssøknad for nettilknyting av vindparken.

Vedlagte utgreiing gjev alle naudsynte opplysningar om tiltaket.

Konsesjonssøknaden med konsekvensutgreiing og underliggande fagrapportar vert oversendt NVE som handsamar søknaden etter energilova og oreigningslova. Høyringsfråsegnene til konsesjonssøknaden skal sendast til NVE.

Sandane 15. august 2011

Monica Mundal Stig Svalheim

Dagleg leiar Styreleiar Bremangerlandet Vindpark AS Bremangerlandet Vindpark AS

Bremangerlandet Vindpark AS 2 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

INNHALD

Samandrag ...... 5

1. Innleiing ...... 8 1.1 Bakgrunn for søknaden ...... 8 1.2 Innhald og avgrensing ...... 10 1.3 Presentasjon av søkjar ...... 10 2. Søknadar og formelle forhold ...... 11 2.1 Søknad etter energilova...... 11 2.2 Søknad om ekspropriasjonsløyve ...... 12 2.3 Konsekvensutgreiing ...... 12 2.4 Andre naudsynte løyve og godkjenningar ...... 12 3. Lokalisering av vindkraftverket ...... 14 3.1 Kriteriar for lokalisering av vindkraftverk ...... 14 3.2 Bremanger kommune og planområdet ...... 14 3.3 Samrådsprosess og endring i avgrensing av planområdet ...... 15 4. Forarbeid, informasjon og terminplan ...... 17 4.1 Formelle høyringar ...... 17 4.2 Uformelle møte og samrådsprosess ...... 17 4.3 Vidare sakshandsaming og terminplan ...... 17 5. Andre offentlege og private planar ...... 19 5.1 Andre vindkraftplanar i området ...... 19 5.2 Forholdet til andre offentlege planar ...... 20 6. Vindressursen ...... 23 6.1 Datagrunnlag ...... 23 6.2 Middelvind og vindretning ...... 23 6.3 Vindkart ...... 24 7. Utbyggingsplanane ...... 25 7.1 Hovuddata ...... 25 7.2 Vindturbinar og planløysing ...... 25 7.3 Tilkomstveg og interne vegar ...... 27 7.4 Kai og transportveg ...... 28 7.5 Intern kabling og transformatoranlegg ...... 30 7.6 Tilknyting til regionalnettet ...... 32 7.7 Permanent og mellombels arealbruk ...... 33 7.8 Anleggsgjennomføring og transport ...... 33 7.9 Produksjonsdata ...... 34 7.10 Kostnadar ...... 34 7.11 Drift av kraftverket ...... 35 7.12 Ising og iskast ...... 35

Bremangerlandet Vindpark AS 3 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

7.13 Nedlegging av anlegget ...... 35 7.14 Alternative vurderte utbyggingsløysingar ...... 36

8. Grunneigarar ...... 38

9. Konsekvensar for miljø og samfunn ...... 39 9.1 Innleiing ...... 39 9.2 Landskap ...... 39 9.3 Kulturminne og kulturmiljø ...... 46 9.4 Friluftsliv ...... 51 9.5 Reiseliv ...... 57 9.6 Naturmiljø ...... 58 9.7 Refleksblink og skuggekast ...... 63 9.8 Støy ...... 64 9.9 Næringsliv, sysselsetjing og kommunal økonomi...... 67 9.10 Luftfart og telekommunikasjon ...... 69 9.11 Jordbruk og skogbruk ...... 70 9.12 Forureining og avfall ...... 71 9.13 Samla oversyn over konsekvensgrader ...... 73

10. Avbøtande tiltak, miljøoppfølging og oppfølgjande undersøkingar ...... 75 10.1 Forslag til planjusteringar ...... 75 10.2 Andre avbøtande tiltak ...... 77 10.3 Miljøoppfølgjing i anleggs- og driftsfasen ...... 79 10.4 Oppfølgjande undersøkingar ...... 81 11. Fagrapportar utarbeidd for Bremangerlandet Vindpark as ...... 82

12. Referansar ...... 83

Bremangerlandet Vindpark AS 4 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

SAMANDRAG

Innleiing Sjølv om det meste av elektrisitetsproduksjonen i Noreg kjem frå fornybare energikjelder vert tala annleis dersom ein ser på det totale energiforbruket. Tek ein med det fossile energiforbruket frå petroleumsprodukt og kol, inkludert energiforbruket for offshore petroleumsproduksjon er til saman 53 % av det norske energiforbruket frå fossile energikjelder.

Det er i dag brei semje om at verdas utslepp av klimagassar må reduserast for å avgrense effekten av menneskeskapte klimaendringar. Dersom Noreg skal vere eit klimanøytralt samfunn i 2030, må vi fase inn nye energikjelder i tillegg til å legge om energibruken. Bremangerlandet Vindpark AS vil vere med på å løfte Noreg inn i Fornybarsamfunnet.

Bremangerlandet Vindpark AS ser det som viktig og rett å satse på vindkraftutbygging av fleire årsaker. Noreg er eit av dei landa i Europa som har dei beste føresetnadane for vindkraftproduksjon. Vi har mykje og stabil vind, og store landareal utan busetnad. Sidan Noreg i dag er avhengig av vasskraft i sin produksjon av fornybar energi, er vi svært sårbare for periodar med låge nedbørsmengder. I slike periodar er det ofte auka trong for import av elektrisitet, noko som i praksis medfører import av ikkje-fornybar energi.

Søknad og lokalisering Bremangerlandet Vindpark AS søkjer om konsesjon i medhald av energilova av 29. juni 1990 § 3-1 for å byggje og drive Bremangerlandet vindkraftverk i Bremanger kommune. Søknaden gjeld eit vindkraftverk med omlag 80 MW installert effekt og omfattar turbinar, tilkomstveg, interne vegar, internt kabelnett og ein transformatorstasjon med driftsbygg sentralt i vindparkområdet.

Bremangerlandet er ei øy som ligg nordvest i Bremanger kommune. Målingar kombinert med modellberekningar tilseier svært gode vindforhold. Planområdet ligg i eit fjellområde innafor høgdeintervallet 300-640 moh. Terrenget er komplekst, med heiar, vatn, myr og fjell i dagen. Næraste tettstad er Bremanger ca 3,5 km frå planområdet. Næraste grend er Oldeide i aust og Varpe og Svarstad i sør (1,5-2 km unna).

Vindmålingar og teknisk plan Det er gjennomført vindmålingar i telekommunikasjonsmasta på Steinfjellet, vest i planområdet. Målingane er gjort i om lag 40 m høgde frå bakken. Det er vidare gjort modellberekningar av vindressursen i området. Berekna data viser variasjonar innafor planområdet mellom 8,0 og 11 m/s i årsmiddel. Dominerande vindretning er frå sør-sørvest. Ekstremvind kjem oftast frå sør.

Ei realistisk eksempelløysing med 26 vindturbinar kvar med 3,0 MW installert effekt, ligg til grunn for teknisk plan og konsekvensutgreiingane. Tilkomstveg er planlagt frå aust, like nord for Oldeide, frå fylkesveg 616. Det vil bli bygd veg fram

Bremangerlandet Vindpark AS 5 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

til kvar einskild turbin, noko som vil gi ca. 15 km ny veg inklusive tilkomstvegen. Arealet på planområdet er om lag 7 km2.

Krafta frå turbinane vil bli ført i kabel langs vegane frå kvar turbin til ein transformatorstasjon i planområdet. Frå transformatorstasjonen vil krafta verte mata inn på eit 132 kV-nett som er under planlegging av regionalnettseigaren, SFE Nett.

Samrådsprosess og terminplan I perioden frå planarbeidet starta i 2006 til søknaden no vert lagt fram, har det vore arrangert ei rekkje møte med kommunen, grunneigarar og organisasjonar. NVE har også gjennomført ope møte i samband med høyring av meldinga for prosjektet.

Norges vassdrags- og energidirektorat (NVE) vil gjennomføre offentleg høyring av konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing i løpet av 2011. Etter høyringa vil NVE fatte vedtak etter energilova. Ved eit eventuelt positivt konsesjonsvedtak vil vindkraftverket tidlegast kunne stå ferdig i 2015.

Moglege konsekvensar Landskap Vindkraftverket vil bli godt synleg nordover mot Vågsøy og sjøområda langs Fåfjorden og ytre delar av Nordfjorden. Anlegget vil gi størst visuell påverknad på busetnad langs Fåfjorden ved Svora – Oldeide som ligg nær vindparken (ca 2 km). Mot sør ved Dalevatnet vil ein frå grendene Varpe, Svartstad sjå delar av nokre turbinar, men relativt få. Dei nordlege busetnaden ved Bremangerpollen vil bli relativt lite visuelt påverka, medan ein på sørsida av pollen vil sjå mykje av vindparken i busetnaden sin naturlege utsynsretning. Avstanden her er likevel større (ca 6 km), noko som gjer at turbinane ikkje vil opplevast så dominerande.

Kulturminne og kulturmiljø Det er ikkje kjende automatisk freda kulturminne innafor planområdet. Eit stølsområde, Varpestølen med tufter og bygningar frå tidleg 1900 talet, ligg innafor planområdet og vert sterkt visuelt berørt. Den visuelle påverknadan på kulturmiljø i influensområdet til vindkraftverket vil vera svært moderate.

Friluftsliv Planområdet vert nytta til turar av lokalbefolkninga både sommar og vinter. Det er også lokale friluftsinteresser knytt til fleire fjellområde i influensområdet sør og vest for vindparken. Hornelen, Nord-Europas høgaste kystklippe, har regional verdi som friluftsområde. Avstanden frå Hornelen til planområdet er såpass stor (10 km) at opplevingsverdien herfrå blir lite påverka. Sjølve utbyggingsområdet vil endre karakter etter utbygginga, og for dei som søkjer villmarkesopplevingar og stillheit vil området bli vesentleg mindre attraktivt. Erfaring viser at for andre brukargrupper som syklistar og folk som set pris på ei viss tilrettelegging vil planområdet få auka verdi.

Biologisk mangfald,verneinteresser og inngrepsfrie naturområde (INON) Vindkraftverket vil ikkje gje direkte konflikt med prioriterte naturtypar eller verneområde. Det er ikkje kjent hekking av rovfugl innafor planområdet, men ein lokalitet for kongeørn ligg innafor ein avstand på 5 km frå anlegget. Ved næringssøk i planområdet kan det vera fare for kollisjon med turbinane. Sjøfugl og

Bremangerlandet Vindpark AS 6 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

sjøfuglreservat vil ikkje bli påverka av vindkraftverket. Utbygginga vil redusere inngrepsfrie naturområde 1-3 km frå næraste tyngre tekniske inngrep med ca. 4,5 km2 og dette er INON som er samanhengande frå fjorden og opp til vel 600 meters høgde. Utbygginga vil i tillegg redusere INON i 3-5 km sonen med 0,5 km2.

Støy og skyggekast Fem bustadhus (45 dB) og tre hytter (48 dB) får berekna støynivå i gul sone, (Lden > 45 dB < 55dB) som er over tilrådd grenseverdi. Ved Gamlehaugen innafor planområdet får nokre sel og hytter berekna støynivå over 55 dB og fell innafor raud sone. 3 bustadar og 2 fritidsbustadar får støy i området Lden = 40-45 dB. I planområdet og dei kringliggande områda vil folk i periodar kunne høyre lyd frå turbinane utandørs. Størstedelen av driftstida vil støyen ikkje vere tydeleg eller vere overdøyvd av vindsus i vegetasjon eller lyd frå sjøen. Støykonsekvensane for omgjevnadane til vindparken vurderast som moderate.

Analysar av skuggekasteffektane viser at det berre er stølshus og hytter ved Gamlehaugen inne i vindparkområdet som får berekna skuggekast over 10 timar pr år som er tilrådd grenseverdi i Danmark. I Noreg har ein ikkje fastsett slike grenser. Ingen bustadhus får berekna skuggekast > 5 timar pr. år.

Næringsliv og sysselsetjing Det vil vere trong for ca. 6 årsverk til drift av vindkraftverket. Det er ei målsetjing for tiltakshavar å tilsetje lokale arbeidstakarar med rett kompetanse. Dei første åra er det vanleg at turbinleverandøren utfører mesteparten av drifts- og vedlikehaldsarbeidet, men turbinleverandøren ønskjer også oftast å tilsetje noko personell med lokal tilknyting. I driftsfasa vurderast tiltaket å ha middels positive konsekvensar for sysselsetjing lokalt. I anleggsfasa vil bygginga av anlegget gi om lag vel 400 årsverk nasjonalt. Av erfaring vil den regionale andelen av dette kunne utgjere omlag 150 årsverk.

Kommunal økonomi Investeringskostnaden ved bygging av Bremangerlandet vindkraftverk er estimert til ca. 1020 MNOK. Vindkraftverket vil gjennom eigedomsskatt kunne gje kommunen ei årleg inntekt dei 10 første åra etter driftsstart på ca. 6 MNOK. Etter 10 år vil takstgrunnlaget nedjusterast noko. Eigedomsskatten vil vera ei betydeleg ekstrainntekt til kommunen.

Jord- og skogbruk Planområdet vert i dag nytta til beite for sau og geit. Om lag 600 småfe beita her sommaren 2011. Vindparken vil leggje beslag på om lag 160 daa av eit planområde på 7 km². Det meste av arealet vil kunne nyttast til beite som før. Ettersyn og sanking av sau vert lettare med gode køyrbare vegar opp til og i fjellet.

Forureining Drift av anleggsmaskinar (oljespill) og eventuell frakt av drivstoff til sentrallager og påfyllingsområde, utgjer den største faren for forureining til grunn og vassdrag i anleggsfasen. Det vil i all hovudsak vere nærliggjande drikkevasskjelder og vassdrag, eventuelt grunnvatn og jordsmonnet ved anleggsstaden som kan bli påverka av forureining. Når vindkraftverket er i drift vil den viktigaste potensielle forureiningskjelda vere uhellsutslepp av drivstoff, olje eller andre kjemikaliar som vert nytta i samband med drift og vedlikehald av transformatorstasjon og vindturbinar.

Bremangerlandet Vindpark AS 7 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

1. INNLEIING

1.1 Bakgrunn for søknaden

1.1.1 Vindkraft i eit nasjonalt og internasjonalt perspektiv Energiproduksjon er på internasjonal basis ein av dei største kjeldene til klimagassutslepp. Tal frå EU viser at i 2007 stod elektrisitets- og varmeproduksjon i dei 27 EU landa for ca. 30 % av det totale klimagassutsleppet. I den Europeiske kraftmarknaden vert 85 % av elektrisitetsproduksjonen produsert frå fossilt brensel. Sjølv om det meste av elektrisitetsproduksjonen i Noreg kjem frå fornybare energikjelder, vert tala annleis dersom ein ser på det totale energiforbruket. Tek ein med det fossile energiforbruket petroleumsprodukt og kol, inkludert energiforbruket ved offshore petroleumsproduksjon, er til saman 53 % av det norske energiforbruket frå fossile energikjelder [27].

Det er i dag internasjonal semje om at verdas utslepp av klimagassar må reduserast for å avgrense effekten av menneskelege klimaendringar. Dersom Noreg skal vere eit klimanøytralt samfunn i 2030, må vi fase inn nye energikjelder i tillegg til å legge om energibruken. Bremangerlandet Vindpark AS vil vere med og bidra til dette.

Bremangerlandet Vindpark AS ser det som viktig og rett å satse på vindkraftutbygging av fleire årsaker. Noreg er eit av dei landa i Europa som har dei beste føresetnadane for vindkraftproduksjon. Vi har mykje og stabil vind, og store landareal utan busetnad. Utnytting av vindenergi er i dag ein av dei mest miljøvennlege metodane for storskala energiproduksjon. Sidan Noreg i dag er avhengig av vasskraft i sin produksjon av fornybar energi, er vi svært sårbare for periodar med låge nedbørsmengder. I slike periodar er det ofte auka trong for import av elektrisitet, noko som i praksis medfører import av ikkje-fornybar energi.

Norsk vindkraft spelar i tillegg ei viktig rolle i elektrisitetsbalansen både gjennom auka eksport, redusert import og moglegheita for å erstatte bruk av fossil brensel, gjennom t.d. elektrifisering av sokkelen.

Det er ikkje mangel på politiske ambisjonar knytt til utnytting av vindressursar i Noreg. Dette går fram av fleire offentlege dokument og uttaler. I Stortingsmelding 29 (1998-99) blei det sett som mål at 3 TWh vindkraft skulle vere bygd ut innan 2010. Dette målet er ikkje nådd, og ved utgangen av 2010 utgjorde energiproduksjonen frå vindkraft ca. 1 TWh. Stortingsmelding 34 (2006-2007) om Norsk Klimapolitikk har ein målsetnad om 30 TWh auka fornybar energiproduksjon og energieffektivisering i 2016 samanlikna med 2001. EU sitt fornybardirektiv vil også gjennom EØS-avtalen gjelde for Noreg. Dette direktivet pålegg landa konkrete målsetjingar for auka fornybar energiproduksjon innan 2020. EFTA-landa sende i august 2011 framlegg til EØS-vedtak om fornybardirektivet til EU. Målsetjinga for Norge er sett til 67,5 % fornybarandel innan 2020, ein auke på 9,5 % frå 2005.

Enova har så langt støtta utbygging av vindkraft i Noreg med investeringsstønad gjennom sitt vindkraftprogram. Frå og med 2012 skal dette erstattast av ein felles norsk-svensk grøn sertifikatmarknad. El-sertifikat er ei form for verdipapir som ‖sertifiserer‖ at ei viss mengd fornybar energi er produsert. Sertifikata kan

Bremangerlandet Vindpark AS 8 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

omsetjast og vil difor gi ei ekstrainntekt til produsentane i tillegg til straumprisen. Bremangerlandet Vindpark AS har tru på at det vil kome rammevilkår som vil gjere det attraktivt å byggje ut vindkraft i Noreg i dei næraste åra.

For at Noreg skal vere eit godt land å leve i for komande generasjonar, treng vi også eit levedyktig næringsliv og nye arbeidsplassar. For lokalsamfunn i Noreg vil utbygging av vindkraft gi lokal verdiskaping. I tillegg vil utbygging av vindkraft i Noreg gi positive ringverknadar for norsk leverandørindustri og kunne bidra til verdfull teknologiutvikling. Vi må vise ei aktiv haldning og utnytte dei moglegheitene som ligg innafor fornybar energi for å sikre næringsgrunnlaget i framtida.

1.1.2 Vindkraft i Sogn og Fjordane Regional plan for vindkraft i Sogn og Fjordane vart vedteken i fylkestinget i juni 2011. Planen slår fast at Sogn og Fjordane skal leggje til rette for vindkraftanlegg med samla kapasitet på ca. 1000 MW (svarar til ca. 3 TWh i årsproduksjon), innan år 2025. Skal dette lukkast krevst realisering av konkrete prosjekt no.

1.1.3 Vindkraft og klima i eit livssyklusperspektiv Ein livssyklusanalyse ser på klimagassutsleppa til eit produkt gjennom heile livsløpet, og sjølv om vindkraft og andre fornybare energikjelder ikkje har nemneverdige utslepp knytt til sjølve elektrisitetsproduksjonen, vil det vere utslepp knytt til produksjon av komponentane, installasjon, vedlikehald og demontering. For å få det totale biletet av klimapåverknaden av eit prosjekt, er det viktig å ta med desse faktorane i rekneskapet.

Tal for klimagassutslepp frå ulike elektrisitetsproduksjonsmetodar varierar, og det er mykje mindre utslepp sett i eit livssyklusperspektiv frå fornybare energikjelder som vasskraft og vindkraft enn frå energiproduksjon basert på fossile brensel, sjå diagram under.

Figur 1-1. Klimagassutslepp i eit livsløpsperspektiv for ulike energiberarar. Gjennomsnittstal [ref. 29-33].

Livsløpsanalysar av vindkraftverk viser at eit kraftverk har ‖gjort opp‖ for energikostnaden ved produksjon, montering og demontering etter ei

Bremangerlandet Vindpark AS 9 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

produksjonsperiode på gjennomsnittleg 7,2 månadar. Dvs. at eit vindkraftverk etter å ha vore operativt i 7,2 månadar har produsert like mykje fornybar energi som kraftverket sjølv vil forbruke i heile si levetid.

1.2 Innhald og avgrensing Dette dokumentet omfattar:

 Konsesjonssøknad etter energilova for bygging og drift av Bremangerlandet vindpark.  Søknad om oreigningsløyve for oreigning av naudsynt grunn og rettar.  Konsekvensutgreiing i samsvar med utgreiingsprogram fastsett av Norges vassdrags- og energidirektorat, 2. juli 2009, sjå vedlegg 1. Søknad til Bremanger kommune om dispensasjon frå føresegnene til gjeldande kommuneplan [1].

Søknad om nettilknyting av den planlagde vindparken er ikkje omfatta av dette dokumentet. SFE Nett sende i juli 2011 melding til NVE angåande ein ny ytre ring i Nordfjord som også omfattar nettløysing for Bremangerlandet vindkraftverk.

Dette dokumentet inneheld elles beskriving av:

 Vald lokalitet med kort grunngjeving  Samrådsprosessar og vidare sakshandsaming  Vindressursane  Dei tekniske planane  Berørte grunneigarar  Samanfatting av mogelege konsekvensar av det planlagde tiltaket  Samanfatting av mogelege avbøtande tiltak  Kort omtale av tidlegare vurderte utbyggingsløysingar

1.3 Presentasjon av søkjar Konsesjonssøkar for vindkraftverket er Bremangerlandet Vindpark AS.

Bremangerlandet Vindpark AS (heretter kalla BV) er eit prosjektselskap eigd av Vestavind Kraft AS og SFE Produksjon AS. Selskapet er stifta for å planleggje, bygge og drive Bremangerlandet vindkraftverk i Bremanger kommune, Sogn og Fjordane. Selskapet vil ved driftsstart for vindkraftverket få forretningsadresse i Bremanger kommune.

Vestavind Kraft AS vart stifta i 2005 av sju kraftselskap på Vestlandet. Selskapet sitt forretningsområde er å utvikle, byggje, eige og drive vindkraftanlegg. Selskapet har forretningsadresse 6823 Sandane. Bak Vestavind Kraft står eigarane BKK AS, Haugaland Kraft AS, Sognekraft AS, Sogn og Fjordane Energi AS, Sunnhordaland Kraftlag AS, Tafjord Kraft AS og Sunnfjord Energi AS.

SFE Produksjon AS er eit heileigd dotterselskap i SFE konsernet. Selskapet sitt forretningsområde er å utvikle, eige og drifte anlegg for produksjon, overføring og omsetjing av elektrisk energi. Selskapet har forretningsadresse 6823 Sandane.

Bremangerlandet Vindpark AS 10 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

2. SØKNADAR OG FORMELLE FORHOLD

2.1 Søknad etter energilova Bremangerlandet Vindpark AS søkjer med dette om konsesjon i medhald av energilova av 29. juni 1990 § 3-1 for å byggje og drive Bremangerlandet vindkraftverk i Bremanger kommune med installert effekt på om lag 80 MW. Søknaden omfattar vindkraftverket med turbinar, tilkomstveg, interne vegar og internt kabelnett.

Aktuelle turbinar vil ha installert effekt på mellom 2 og 5 MW. Kva type og storleik som vert vald er avhengig av kva vindturbinar som best fyller dei tekniske og økonomiske krava på utbyggingstidspunktet. Dette kan først bli avklart etter at eventuell konsesjon er gitt og anbod er henta inn frå leverandørar. Tal på vindturbinar som blir installert vil avhenge av nominell effekt for den eller dei typane vindturbinar som vert valde.

Som ei eksempelløysing for vindkraftverket er det utarbeidd ein plan med 26 turbinar, kvar med 3,0 MW installert effekt. Dette vil gi ein samla installasjon på 78 MW. Denne utforminga må sjåast på som eit eksempel, men representerer det ein i dag ser på som ei realistisk løysing. Med eksempelløysinga vil vindkraftverket produsere om lag 250 GWh/år.

Hovuddata for det omsøkte anlegget er vist i Tabell 2-1.

Tabell 2-1 Hovuddata for det omsøkte vindkraftanlegget

Komponent Spesifikasjon Vindturbinar 20-32 stk Turbineffekt 2 – 5 MW Samla installert effekt Ca. 80 MW Jordkablar 22 kV, ca. 18 km Nye vegar Ca. 17 km 22 kV koplingsanlegg i Bremangelandet 5 stk. 22 kV brytarfelt transformatorstasjon Driftsbygg 1 bygg saman med transformatorstasjon

Det vert understreka at dei veg- og kabellengder som er oppgitt i tabellen er basert på ei realistisk eksempelløysing med 3,0 MW turbinar. Annan turbinstorleik vil gje noko endra turbinplasseringar, veg- og kabellengder.

Når det gjeld nettilknyting av vindkraftverket viser vi til melding om 132 kV ytre ring Nordfjord frå SFE Nett, juli 2011. Bremangelandet transformatorstasjon vil ivareta 22 kV innmating frå Bremangerlandet vindkraftverk og 22 kV forsyning til

Bremangerlandet Vindpark AS 11 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

nettkundar på Bremangerlandet. Med bakgrunn i dette vert transformatorstasjonen ikkje definert som eit reint produksjonsrelatert nett, men som ein del av SFE Nett sitt regionalnett i området. Eigar-grensesnittet vert difor definert ved 22 kV samleskinne på sekundærsida av Bremangelandet transformatorstasjon. Anna utrusting i transformatorstasjon utover det som er vist i tabellen, inngår i meldinga og sidan i konsesjonssøknaden frå SFE Nett.

2.2 Søknad om ekspropriasjonsløyve Bremangerlandet Vindpark AS har inngått frivillege avtalar med eit stort fleirtal av heimelshavarane i dei 5 utmarkssameigene som vil bli rørt av Bremangerlandet vindkraftverk.

Bremangerlandet Vindpark AS søkjer med heimel i Lov 23.10.1959 om oreigning av fast eigedom (oreigningsloven), § 2 punkt 19, om løyve til ekspropriasjon av nødvendig grunn og rettar for å byggje og drive vindkraftverket med tilhøyrande utstyr (vindturbinar, kablar og vegar) i anleggs- og driftsfasen, under dette rettar for all naudsynt ferdsel og transport. Dette løyvet vil bli brukt dersom det ikkje skulle lukkast å oppnå minneleg avtale med alle berørte eller dersom det skulle dukke opp andre forhold knytt til avtalane med grunneigarane som ikkje kan løysast gjennom minnelege avtalar. Samstundes ber Bremangerlandet Vindpark AS om at det vert fatta vedtak om førehandstiltreding etter oreigningslova sin § 25, slik at arbeidet med anlegget, kan starte før skjønn er halde.

2.3 Konsekvensutgreiing Bremangerlandet Vindpark AS har utarbeidd ei konsekvensutgreiing for utbyggingstiltaket etter plan- og bygningslova § 14-2 og i samsvar med utgreiingsprogrammet fastsett av Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE) 2. juli 2009 (vedlegg 1). Eit samandrag av konsekvensutgreiinga er presentert i kapittel 9. Konsekvensutgreiinga er basert på fagutgreiingar, som er tilgjengelege på Vestavind Kraft sine heimesider www.vestavindkraft.no og på NVE sine heimesider www.nve.no.

Konsekvensutgreiingane tek utgangspunkt i ei eksempelløysing med 26 turbinar med ein effekt på 3,0 MW pr turbin.

2.4 Andre naudsynte løyve og godkjenningar

2.4.1 Plan- og bygningslova – planføresegnene Bremangerlandet Vindpark AS vil søkja Bremanger kommune om naudsynte dispensasjonar frå føresegnene i gjeldande kommuneplan, jfr. Plan- og bygningslovas §19-1.

I gjeldande kommuneplan for Bremanger, arealdelen (2004-2008 (2016)), er planområdet for vindkraftverket lagt ut som LNF-område utan føresegner om spreidd utbygging.

Bremangerlandet Vindpark AS 12 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

2.4.2 Plan og bygningslova – byggesaksføresegner For tiltak som har konsesjon etter energilova vert det ikkje kravd handsaming etter plan- og bygningslova sitt Kap. XVI om byggesakshandsaming, ansvar og kontroll, jfr. Forskrift om saksbehandling og kontroll i byggesaker § 7c.

2.4.3 Forholdet til kulturminnelova Det er ikkje gjennomført §9 undersøkingar etter kulturminnelova for tiltaket. Dette vil bli gjort etter nærare avtale med Fylkeskommunen i samband med detaljprosjektering av anlegget og utarbeiding av miljø-, transport og anleggsplan.

2.4.4 Lov om vassdrag og grunnvatn Det vil i den grad dette viser seg å vera relevant, bli søkt om løyve etter §8 i vassressurslova for kryssing av vassdrag eller andre tiltak som vil berøre ålmenne interesser i vassdrag. Spørsmålet om konsesjonsplikt vil bli drøfta med Sogn og Fjordane fylkeskommune i samband med detaljplanlegging.

2.4.5 Forholdet til luftfart Luftfartstilsynet, Avinor og Norsk Luftambulanse har vore kontakta under arbeidet med konsekvensutgreiinga for å klargjere om vindkraftverket med tilknytingsleidning vil påverke luftfarta. Dette er nærare skildra i kapittel 9.10.

Vindturbinane vil ha ein farge som gjer at dei er synlege i samsvar med dei krav som luftfartsstyresmaktene stiller. Markeringslys vil bli installert der dette vert kravd, jfr. Forskrift om merking av luftfartshindre BSL-E 2-2. Dette vil bli nærare avklart gjennom detaljprosjektering av vindkraftverket. Vindturbinane vil også bli innrapportert til ‖Nasjonalt Register for Luftfartshindre‖ som Statens Kartverk administrerar.

2.4.6 Forholdet til tele, TV, radio og sambandsinstallasjonar Telenor og NorKring har vore kontakta under arbeidet med konsekvensutgreiinga. Dette er nærare skildra i kapittel 9.10. Bremangerlandet vindkraftverk vil i liten grad påverke tele- og TV-signal.

2.4.7 Løyve og tiltak ved kryssing av vegar, leidningar m.m. I samband med bygginga av vindkraftverket, vil Bremangerlandet Vindpark AS etter føresegn om sikkerheit ved arbeid og drift av elektriske anlegg, ta kontakt med eigarar av leidningar, vegar, kablar o.l. for å inngå avtalar om kryssing eller nærføring med desse.

Transport av vindturbinane frå kaia og inn i anleggsområdet må sjåast på som spesialtransport. Dei naudsynte løyva vil bli innhenta frå Statens Vegvesen og arbeidet vil gjerast i samråd med Politiet.

Bremangerlandet Vindpark AS 13 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

3. LOKALISERING AV VINDKRAFTVERKET

3.1 Kriteriar for lokalisering av vindkraftverk Ved val av lokalitetar for planlegging av vindkraftverk er det fleire forhold som vert tillagt vekt. Gode vindressursar er ein føresetnad for etablering av vindkraftverk, men nærleik til veg og kraftleidningsnett og akseptabelt konfliktnivå i høve til andre verdiar og interesser er også svært viktige faktorar. Oppfylling av kriteria nedanfor har vore viktige for valet av Bremangerlandet som lokalitet for vindkraftverk:

 Gode vindressursar  Nærleik til eksisterande veg og gode kailokalitetar  Positivt samarbeid med berørte grunneigarar  Akseptabel avstand til busetnad  Realistiske løysingar for nettilknyting  Positive haldningar frå kommuneleiinga til etablering av vindkraftverk  Ingen vesentlege konfliktar med verdfulle kulturminne  Akseptabelt konfliktpotensial i høve til andre brukar- og verneinteresser

3.2 Bremanger kommune og planområdet Det planlagde vindkraftverket er lokalisert til Bremangerlandet, ei øy i Bremanger kommune, skilt frå fastlandet av Frøysjøen i sør og Nordfjord i nord, sjå også Figur 3-1.

Figur 3-1. Bremangerlandet vindkraftverk ligg i Bremanger kommune, nordvest i Sogn og Fjordane. Planområdet er markert med raud avgrensing.

Bremangerlandet Vindpark AS 14 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Næraste tettstad til vindparkområdet er Bremanger i sørvest, ca. 3,5 km frå planområdet.

Bremanger kommune i Sogn og Fjordane ligg ytst i Nordfjord og grensar mot kommunane Vågsøy og Eid i nord, Gloppen i aust, Florø i sør og Norskehavet i vest. Kommunesenteret er i Svelgen. Kommunen har 3900 innbyggjarar og det har vore ein klar befolkningsreduksjon dei siste 20 åra. Prosessindustri er den største næringa i Bremanger ved sida av offentleg verksemd, men også landbruk, transport og bygg- og anleggsverksemd er viktige næringar i kommunen.

Planområdet for vindkraftverket ligg på eit ope og eksponert fjellplatå nord på øya Bremangerlandet.

Planområdet som er omfatta av denne søknaden er ca 7 km2 og ligg innafor høgdeintervallet 300 – 640 moh i området frå Steinfjellet i vest til Blåfjell i aust, sjå meir detaljert kart i Figur 7-1. Det går ein bomveg frå Svarstad ved Dalevatnet i sør opp til ei kommunikasjonsmast på toppen av Steinfjellet. Dei vestlege delane av området har slake formasjonar med heiar, myrar og vatn, medan dei austlege delane omkring Blåfjellet er svært kuperte. Mot nord stuper klipper bratt ned i sjøen.

3.3 Samrådsprosess og endring i avgrensing av planområdet Det har vore ein omfattande og langvarig prosess som har munna ut i den lokalisering og avgrensing av planområdet som no vert omsøkt.

Vestavind Kraft AS, som er eit av eigarselskapa til Bremangerlandet Vindpark AS, starta planlegginga av vindkraftverk på Bremangerlandet allereie i 2006. 25. august 2006 vart det arrangert offentleg møte på Bremangerlandet der foreløpige utbyggingsplanar vart presenterte. På dette tidspunktet var planane meir omfattande enn det som ligg i denne konsesjonssøknaden, og berørte tre fjellområde, sjå område med gul markering på kart i Figur 3-2. I desember 2006 vart det sendt inn melding om planlegging av vindkraftverk i desse fjellområda til NVE.

Bremangerlandet Vindpark AS 15 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 3-2. Endring i lokalisering og avgrensing av planområdet for Bremangerlandet vindkraftverk frå 2006 (gult), 2008 (brunt) til 2011 (raud skravur og svart avgrensing).

Meldinga vart ikkje teken til behandling før hausten 2008 og innan den tid sende Bremangerlandet Vindpark ei revidert melding med avgrensing av planområde om lag som vist med brun farge på kartet. Drøftingar med berørte grunneigarar og innspel under høyring av meldinga, førte til at Bremangerlandet Vindpark AS etter høyring av meldinga, reduserte planområdet til det som er vist med svart skravur. I høve til opphavelege planar og i høve til dei melde områda i 2008, er arealet redusert vesentleg.

Bremangerlandet Vindpark AS 16 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

4. FORARBEID, INFORMASJON OG TERMINPLAN

4.1 Formelle høyringar Bremangerlandet Vindpark AS sende som nemnt i kapitel 3, ei revidert melding med forslag til utgreiingsprogram for Bremangerlandet vindkraftverk til NVE i september 2008. NVE sende meldinga på høyring i oktober same år. I samband med høyringa arrangerte NVE ope møte på Havly Pensjonat i Bremanger den 23. oktober 2008. Etter gjennomgang av innkomne høyringsfråsegner, fastsette NVE utgreiingsprogrammet for prosjektet 2. juli 2009, sjå vedlegg 1.

4.2 Uformelle møte og samrådsprosess For omtale av samrådsprosess fram mot innsending av revidert melding i september 2008, vert det vist til førre kapitlet.

I samband med arbeidet med konsesjonssøknaden og konsekvensutgreiingane vår og sommar 2011, vart det 5. mai 2011 arrangert møte med Bremanger kommune i Svelgen. Det vart då semje om å opprette eit samrådsforum for prosjektet med representantar frå friluftslivsinteresser, næringsinteresser, bygdelag, grunneigarar og kommunen. Den 29. juni vart det så arrangert møte i samrådsforum på Havly pensjonat i Bremanger. Der vart foreløpige utbyggingsplanar og resultat frå det pågåande arbeidet med konsekvensutgreiingane presentert og drøfta.

4.3 Vidare sakshandsaming og terminplan I samsvar med krav i energilova vil NVE sende konsesjonssøknaden med konsekvensutgreiing på høyring til lokale og regionale styresmakter og organisasjonar. I samband med høyringa vil NVE arrangere ope informasjonsmøte lokalt.

Etter høyringsperioden vil NVE vurdere om konsekvensutgreiinga oppfyller krava som er fastsett i utgreiingsprogrammet, eller om det er naudsynt med tilleggsutgreiingar før NVE fattar sitt vedtak.

Kommunar, fylkeskommunar og statlege fagetatar har motsegnsrett i høyringsperioden. Ei motsegn som ikkje vert imøtekomen eller trekt, fører til at saka etter handsaming i NVE også skal handsamast av Olje- og energidepartementet.

Vedtak som vert fatta av NVE kan påklagast av alle involverte partar til Olje- og energidepartementet (OED). Ei avgjerd i OED er endeleg.

Tabell 4.1 viser ein mogleg framdriftsplan for utbygging av Bremangerlandet vindkraftverk.

Bremangerlandet Vindpark AS 17 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Tabell 4-1 Mogleg framdriftsplan for Bremangerlandet vindkraftverk

Prosess 2011 2012 2013 2014 2015 Høyring og handsaming av søknad og KU i NVE Planlegging og prosjektering Bygging

Bremangerlandet Vindpark AS 18 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

5. ANDRE OFFENTLEGE OG PRIVATE PLANAR

5.1 Andre vindkraftplanar i området Andre vindkraftverk som er utbygde, melde eller konsesjonssøkte i regionen er vist i Figur 5-1 og i Tabell 5-1.

Figur 5-1 Oversikt over andre eksisterande og planlagde vindkraftverk i regionen

Bremangerlandet Vindpark AS 19 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Berre eit anlegg, Mehuken vindpark i Vågsøy, er bygd og i drift pr august 2011. Dei andre anlegga er under planlegging eller har fått konsesjon, sjå Tabell 5-1.

Tabell 5-1 Andre planlagde vindkraftverk i regionen.

Installert Vindkraftverk Tiltakshavar Status Effekt

Kyrkjestein Zephyr as 41 MW Konsesjon søkt

Okla Vestavind Kraft AS 21 MW Konsesjon søkt

Vågsvåg Kvalheimkraft AS 24 MW Melding sendt

Hennøy Vestavind Kraft AS 35 MW Konsesjon søkt

Guleslettene Zephyr AS 180 MW Melding sendt

Testområde Stadt Stadt Wind AS 10 MW Konsesjon gitt

Mehuken I og II 4,25 MW og 18,40 Kvalheim Kraft AS I drift MW

Dei planlagde og bygde vindkraftverka i regionen omfattar totalt 334 MW installert effekt, tilsvarande omlag volumet av etablert vindkraft i Noreg pr. dato (360 MW).

5.2 Forholdet til andre offentlege planar

5.2.1 Kommunale planar Planområdet er i kommuneplan for Bremanger (2004-2008 (2016)), arealdelen, avsett som LNF-område (landbruk-, natur- og friluftsområde) sone 1, der det ikkje kan førast opp eller delast frå bustads-, fritids- eller næringsbygg utan dispensasjon (7). Dette inneber at dersom ein vindpark skal etablerast her, må kommunen gi dispensasjon frå kommuneplanføresegnene, jfr kap. Feil! Fant ikke referansekilden..

5.2.2 Fylkesplan og delplanar Fylkesplan Det overordna målet for fylkesplanen for Sogn og Fjordane 2005 — 2008 (2012) ‖Vegen vidare for Sogn og Fjordane‖, er å halde oppe folketalet og busetnaden. Dette skal mellom anna skje gjennom vidareutvikling av småskala næringar og lokalsamfunn, sjøretta aktivitet og tenesteyting. Vi kan ikkje sjå at etablering av ein vindpark på Bremangerlandet er i strid med nemnde målsetjingar, snarare tvert om. Bygging og drift av eit vindkraftverk vil gje nye arbeidsplassar og positive ringverknadar for lokalt næringsliv innan bygg- og anlegg, hotell og forpleining, anna tenesteyting og industri, sjå nærare omtale i kap. 9.9.

Bremangerlandet Vindpark AS 20 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Regional plan for vindkraft Regional plan for vindkraft vart vedteken av fylkestinget 8. juni 2011. Planen omfattar kyst og kystnære område i fylket og skal leggje til rette for etablering vindkraftanlegg med samla årleg produksjon på 3 TWh, innan år 2025. Planen har delt inn areala i tre kategoriar etter potensiell konfliktgrad med ålmenne interesser.

Figur 5-2 Utsnitt av kart frå regional plan for vindkraft med angitt konfliktpotensiale Kjelde: Sogn og Fjordane fylkeskommune 2011. Regional plan for vindkraft.

I den politiske delen av planen er det gjeve retningsliner for vindkraftutbygging. Dei første punkta i retningslinene er referert under: 1. Sogn og Fjordane skal leggje til rette for vindkraftanlegg med ein samla kapasitet på ca. 1000 MW (svarar til ca. 3 TWh i årsproduksjon), innan år 2025. 2. Utbygging av vindkraftanlegg skal vurderast i område med lite og middels konfliktpotensial. 3. Vindkraftanlegg som ligg i område med stort konfliktpotensiale vert i utgangspunktet ikkje prioritert, men kan likevel verte vurdert som

Bremangerlandet Vindpark AS 21 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

utbyggingsaktuelle dersom avbøtande tiltak er tilfredstillande, og dersom lokale styresmakter har positiv tilråding. Bremangerlandet vindkraftverk er hovudsakleg lokalisert innafor eit område som i planen er gitt stort konfliktpotensiale, like over grensa til middels konfliktpotensiale. Konfliktgrada av etablering av Bremangerlandet vindkraftverk er vesentleg grundigare utgreidd i konsekvensutgreiinga i samband med det omsøkte prosjektet enn i fagdelen til fylkesdelplanen, sjå nærare omtale i kap. 9 Konsekvensar.

Fylkesdelplan for klima og energi Fylkestinget vedtok i mars 2009 ein fylkesdelplan for klima og energi. Føremålet med planen er å freiste finne svaret på spørsmål som:

 Kva konsekvensar klimapolitikken til Regjeringa og Stortinget har for dette fylket?  Korleis kan fylket vårt på ein mest mogeleg effektiv måte medverke til at Noreg når sine klimapolitiske mål?

Etablering av ein vindpark i Bremanger vil bidra til auka produksjon av klimavenleg energi frå Sogn og Fjordane fylke og på den måten bidra til å oppfylle eit av hovudmåla for denne planen.

Bremangerlandet Vindpark AS 22 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

6. VINDRESSURSEN

6.1 Datagrunnlag Det er gjennomført vindmålingar i telekommunikasjonsmasta på Steinfjellet sidan januar 2008. Det er målt vindhastigheit i om lag 40 m høgde. I tillegg er det målt temperatur og vindretning. Resultatet frå desse målingane er nytta saman med meteorologiske modelldata (WRF- modellar) for å berekne vindforholda i planområdet [ref. 22]. Modellberekningane er basert på ei rekkje globale meteorologiske grunnlagsdata innsamla i perioden 2000 – 2011.

Det er knytt usikkerhet til målingane i telemasta på grunn av at sjølve masta påverkar vindhastigheit og retning. Planområdet inneheld svært komplekst terreng, noko som gir speed-up effektar og turbulens. Dette bidrar også til usikkerheit i vinddata. Det er søkt Bremanger kommune om å setje opp tre vindmålemaster som vil måle vindhastigheit og retning i 50-60 m høgde. Slike måledata vil gi eit langt betre grunnlag for endeleg plassering av turbinar og berekning av produksjon, enn det ein har i dag.

6.2 Middelvind og vindretning Ei berekna vindrose er vist i Figur 6-1. Vindrosa viser vindretning og vindhastighet fordelt på dei ulike retningssektorane. Dominerande vindretning i området er frå sør-sørvest og sør. Ekstremvind førekjem hyppigast frå sør.

Figur 6-1. WRF-vindrose for Bremangerlandet vindkraftverk

Bremangerlandet Vindpark AS 23 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Den årlege middelvinden ved 80 m høgde i dei foreslegne turbinpunkta ligg innafor intervallet 8,0 – 11 m/s, sjå også vindkart i Figur 6-2.

6.3 Vindkart Vindkartet for planområdet er utarbeidd med hjelp av WindPRO/WAsP-modellering på bakgrunn av WRF-data frå fire punkt i vindparken. Berekningane er korrigert for komplekst terreng med ein RIX-faktor (Ruggednes Index).

Figur 6-2. Vindkart for Bremangerlandet vindkraftverk.

Terrenget i planområdet er komplekst, særleg i sør og nord og ein må difor forvente høg turbulens og sterke vertikale vindar i delar av området. Vindressurskartet viser vindhastigheter på 11-11.5 m/s i dei nordlege områda, men dette er truleg overestimerte verdiar. Nivåa i dei sørlege delane av området kan på den andre sida vera underestimerte ettersom ein her truleg vil få ein større speed-up effekt ved framherskande vindretning frå sør-sørvest og sør. Samla sett har planområdet svært gode vindressursar.

Bremangerlandet Vindpark AS 24 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

7. UTBYGGINGSPLANANE

7.1 Hovuddata Bremangerlandet vindkraftverk er planlagt innafor eit 7 km2 stort planområde nord på Bremangerlandet. Vindkraftverket er planlagt med samla effekt inntil 80 MW og berekna el-produksjon på om lag 250 GWh/år. Ei realistisk utbyggingsløysing basert på 26 stk. 3 MW turbinar er vist i Figur 7-1.

Det er planlagt tilkomstveg frå fylkesveg nr 601 ovanfor Oldeide, aust for planområdet. Tilkomstvegen er ca. 1,5 km lang. Det vil bli bygd veg fram til kvar enkelt turbin, noko som vil gi ca. 15 km ny veg inne i vindparkområdet.

Krafta frå turbinane vil bli ført i kabel i veggrøft frå turbinane til ein transformatorstasjon i planområdet. Det er planlagt eit servicebygg i tilknyting til transformatorstasjonen. Vindkraftverket er planlagt knytt til eit nytt 132 kV- regionalnett i transformatorstasjonen i vindparken. SFE-Nett sende i juli 2011 ei eiga melding til NVE om planlegging av ny 132 kV-ringforbindelse i ytre Nordfjord.

7.2 Vindturbinar og planløysing

7.2.1 Hovudkomponentar Vindturbinane produserar elektrisitet ved å utnytte rørsleenergi frå vinden. Hovudkomponentane i turbinen er rotor, hovudaksling, eventuelt gir, generator og naudsynte styringssystem. Dei fleste komponentane er bygd inn i eit maskinhus som er montert på toppen av eit ståltårn. Rotoren består av tre venger montert på eit nav som omdannar vindenergien til rotasjonsenergi som via ei hovudaksling vert ført inn på ein generator.

Maskinhuset dreiar med vindretninga slik at rotorplanet til ei kvar tid står på tvers av vindretninga. Ettersom vindhastigheita, og dermed energiinnhaldet i vinden, oftast aukar med høgda over bakken, er det viktig at tårnet har stor høgd. Ståltårnet vert festa til bakken ved hjelp av eit kraftig armert betongfundament. På fjellgrunn vil det bli nytta forankringsstag. Dersom fjellet ikkje har tilstrekkeleg kvalitet vil det bli nytta tradisjonelle gravitasjonsfundament. Vindturbinfundamentet vil i all hovudsak ligge under bakkenivå og dermed bli lite synlege.

Vindturbinane sin generator leverer normalt vekselstraum med spenning 690 V. Via ein transformator som er plassert inne i vindturbinen (i maskinhuset eller i botnen av tårnet) blir generatorspenninga transformert opp til 22 kV før den elektriske energien blir mata inn på det interne kabelnettet i vindkraftanlegget. Framtidige vindturbinar vil kunne ha andre løysingar eller spesifikasjonar.

Bremangerlandet Vindpark AS 25 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 7-1 Plankart over Bremangerlandet vindkraftverk som viser planområdet med plassering av turbinar (grøne punkt), internvegar (svarte linjer), transformatorstasjon/servicebygg (svart trekant) og tilkomstveg (blå linje).

7.2.2 Aktuelle vindturbinar For aktuelle vindturbinar vil det verte valt installert effekt mellom 2 og 5 MW. Navhøgda vil vere mellom 60 og 90 meter og rotordiameter mellom 70 og 110 meter.

Eksempelløysinga som er vist i denne konsesjonssøknaden omfattar 26 vindturbinar av typen Siemens SWT-101-3,0 MW. Konsesjonssøknaden og konsekvensutgreiingane tek utgangspunkt i dette som er ei realistisk løysing i dag. Samstundes er det viktig å ha opning for fleksibilitet når det gjeld type turbin, storleik, antal og detaljplassering av turbinane for å oppnå ei optimal utforming av kraftverket. Det er bl.a. også sett på ei løysing med Enercon E82 turbinar med installert effekt på 3,0 MW.

Vindturbinane som er nytta i hovudløysinga (26 stk. 3,0 MW) har ei navhøgd på 80 meter og rotordiameter på 101 meter. Total høgd frå bakken til topp av vengjespiss vert då 130,5 meter. Vindturbinane vil ha ei tilnærma kvit overflate.

Bremangerlandet Vindpark AS 26 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Plasseringa av turbinane er eit resultat av ein prosess der vurdering av vindressursar, topografi, vegtrasear og konsekvensvurderingar saman med innspel frå lokalkjende og grunneigarar har vore tillagt vekt.

Det vil verte nytta klasse I turbinar på Bremangerlandet. Dette er naudsynt for å tåle lasta frå den sterke vinden på Bremangerlandet.

Figur 7-2 Dimensjonar for aktuelle vindturbinar. Navhøgda er 80 meter og rotordiameteren 101 meter på turbinane i eksempelløysinga.

7.3 Tilkomstveg og interne vegar Tilkomstveg til planområdet er planlagt frå fylkesveg 601 ovanfor Oldeide. Tilkomstvegen vil bli kort, om lag 1,5 km. Det vil vidare bli bygd veg fram til kvar einskild turbin, totalt 15 km interne vegar. Vegane er planlagt med vegbreidde på ca. 5,5 meter. Dette gjeld både tilkomst- og interne vegar. Av omsyn til dei tunge og lange lastene som skal transporterast, er det strenge krav til stigningsforhold og kurvatur på vegane. Ein legg til grunn maksimal stigning over lengre og rette strekningar på 14 %, men på kortare strekningar kan ein ved hjelp av ekstra trekkraft tillate opp til 20 % stigning.

Vegen vil bli bygd opp av sprengt stein og avretta med knuste massar. Skjeringar og fyllingar vert dekt med stadeigen masse. Ein vil normalt prøve å oppnå intern massebalanse i vindkraftanlegget. Vindturbinane vil bli monterte der dei skal stå ved hjelp av mobilkraner.

Bremangerlandet Vindpark AS 27 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Ved kvar vindturbin vert det opparbeidd montasjeplassar til bruk for store mobilkraner under montasje av vindturbinane. Plassen vil bli detaljutforma i samarbeid med leverandør, dvs. avhengig av vindturbinen si monteringsmetode. Arealbehovet til oppstillingsplassane er 1 – 1,5 daa per vindturbin.

Ved plassering av turbinar og planlegging av vegtraseane, er det lagt vekt på å leggja opp til god terrengtilpassing slik at ein kan unngå store skjæringar og fyllingar både langs vegane og ved oppstillingsplassane. Ein har også lagt vekt på å leggje vegen utanfor større myrkompleks der dette har vore mogeleg. I delar av planområdet er det svært kupert og vanskeleg å få til gode veglinjer. Særleg i dei nordlege og austlege delane av vindkraftverket vil det vera trong for ytterlegare justering av turbinpunkter og veglinjer etter at ein har fått på plass betre kartgrunnlag med 1m-koter. Utarbeiding av slikt kart er alt sett i bestilling.

7.4 Kai og transportveg Dei ulike komponentane til vindturbinane vil verte frakta med skip til djupvasskai for deretter å fraktast vidare med spesialkøyretøy til utbyggingsområdet. Det finst ikkje eigna kaifasilitetar i nærleiken til planområdet i dag. For lossing av turbinkomponentar krevst djupvasskai med minimum 7 m djup ved kaifront, 60 m lang kaifront og eit lagerareal nær kaia på 6-7 daa. Under planarbeidet er 3 alternative kailokalitetar vurdert, Leirgulen aust for vindparken, Smørhamn i sør og Oldeide like ved vindparken, sjå også kart i Figur 7-3.

Figur 7-3. Vurderte kailokalitetar med aktuell transportveg fram til planområdet for vindkraftverket. Firkantane markerar aktuelle kailokalitetar. Svarte sirklar viser punkt på eksisterande veg der det krevst permanente tiltak i form av utviding og forsterkingar.

Bremangerlandet Vindpark AS 28 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Ny kai nær ferjekaia i Oldeide vart tidleg vurdert som lite aktuelt pga for lite vassdjup, mogelege konfliktar med ferjetrafikken, ingen lokal interesse for ei slik kai og små etterbruksmogelegheiter.

Kai i Leirgulen og Smørhamn er nærare vurdert og kostnadsrekna, jfr rapport av Ing. Ragnar Hagen 2011 (10). I Leirgulen er det i dag kai for anløp av hurtigbåt. På grunn av dårleg kvalitet på den eksisterande kaia har kommunen ynskt å få etablert ei djupvasskai og lagerområde her. Det er bygging av sambandet Bremanger II som har framskaffa massar til utfylling i sjøen i Leirgulen. Utfyllingsarbeidet pågår, slik at det er bygging av sjølve kaifronten og oppstillingsplassen som vil måtte gjennomførast i samband med utbygging av Bremangerlandet vindkraftverk.

I Smørhamn er det ferjekai med samband til fastlandet ved Kjelkenes. Dette sambandet og ferjekaia skal leggjast ned når nytt vegsamband, Bremanger II står ferdig ved utgangen av 2012. Kommunen ynskjer å utvikle området ved ferjekaia til industri og næringsformål.

Det er mogeleg å byggje god djupvasskai som stettar krava både i Leirgulen og Smørhamn. Kostnadane ved etablering av kai med lagerareal og naudsynte tiltak på eksisterande veg er vist i Tabell 7-1.

Tabell 7-1 Investeringskostnadar for alternativ kai og transportveg i MNOK (2011).

Leirgulen Smørhamn

Kostnadar kai 12 13,5

Kostnadar veg 6 19

Totale investeringskostnadar MNOK 18 32,5

Transport langs eksisterande fylkesveg 616 frå Leirgulen krev ikkje vesentlege tiltak på eksisterande veg med unntak av utbetring av to svingar ovanfor Oldeide. Dersom ein tek i land turbinkomponentane i Smørhamn vil det vere trong for utbetring av fleire svingar og bruer, og ikkje minst utviding av tunnelen ved Oldeide, sjå Figur 7-3. Tiltak i tunnelen vil representera den tyngste kostnaden. Det er også gjort vurderingar av om ein kan byggje om eksisterande bomveg frå Svartstad opp til Steinfjellet og slik sleppe transport gjennom Oldeidetunnelen, men det har vist seg uråd å finna gode løysingar utan omfattande terrenginngrep og kostnadar.

Basert på utførte analysar, proriterer Bremangerlandet Vindpark kai i Leirgulen som den beste løysinga for ilandføring og transport av vindturbinkomponentar til vindparken. Dette er ei praktisk og god løysing som også vil gje eit kaianlegg med stor nytteverdi for kommunen og lokalt næringsliv i ettertid. Bremangerlandet Vindpark stiller seg også open for å drøfte andre løysingar dersom ein kan få til gunstige løysingar og kostnadsdeling med kommune, vegstyresmakter, fylkeskommunen og andre.

Bremangerlandet Vindpark AS 29 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

7.5 Intern kabling og transformatoranlegg

7.5.1 22-kV kabelnett Frå kvar vindturbin vil det bli lagt 22 kV-kabel i veggrøft fram til ein transformatorstasjon i nærleiken av Blandevatnet.

For oversikt over internt jordkabelnett sjå vedlegg 3.

Tabell 7-2 Kabellengder – internt 22 kV-kabelnett

Kabeltype Kabellengde i km 22 kV kabel TSLF 3x1x 95 mm2 Al. 7,3 22 kV kabel TSLF 3x1x 240 mm2 Al. 2,5 22 kV kabel TSLF 3x1x 400 mm2 Al. 3,1 22 kV kabel TSLF 3x1x 630 mm2 Al. 5,4 Fiberkabel 18,3 km Total mengde 22 kV-kabel 18,3 km

Mengde av 22 kV kabel i eksempel-layout er vist i Tabell 7-2. Ved endeleg prosjekt kan det verta endringar i lengder.

7.5.2 Transformatorstasjon og driftsbygg Transformatorstasjonen bør liggje nokonlunde sentralt i vindparken for å unngå unødig lange 22 kV-kablar og store tap. Førebels er det antyda ei lokalisering av transformatorstasjonen noko aust for Oldeidsmyra. Dette representerer ein optimalisert plassering basert på eksempel-layout for vindkraftverket. Transformatorstasjonen skal også nyttast ved lokal forsyning på Bremangerlandet og ei endeleg plassering av stasjonen kan koma til å avvike noko frå den viste.

Det er planlagt eit kombinert driftsbygg og transformatorstasjon. Bygget vil innehalde separate rom for tekniske anlegg, og fasilitetar for driftspersonell som omfattar verkstad/lager, dusj, toalett, kjøkenkrok og opphaldsrom. Dei tekniske anlegga omfattar 132 kV og 22 kV koplingsanlegg, stasjonstransformator, hjelpeanlegg, kontrollrom og transformatorceller.

132 kV anlegget er planlagt som eit innadørs kompaktanlegg med enkel samleskinne, med enten eit eller tre felt avhengig av transformatorløysing. 22 kV anlegget vil vere luftisolert, med felt for transformatorar, turbinkursar, stasjonsforsyning og seksjonering. Transformatorane er tenkt plassert i eigne celler langs veggen på sida av bygget, med tilhøyrande oljeoppsamlingsgruver. Einlinjeskjema for 22 kV-anlegga som er omfatta av denne søknaden er vist i vedlegg 4.

Den elektriske utrustninga i transformatorstasjonen vil avhenge av kva turbinar som vert brukt, kompensering og spenninga på fordelingsnettet. Truleg elektrisk utrusting i transformatorstasjonen er vist i Tabell 7-3.

Bremangerlandet Vindpark AS 30 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Tabell 7-3 Elektrisk utrusting i transformatorstasjonen.

Utstyr i transformatorstasjon Eigar

1 stk. 85 MVA 132/22 kV transformator med regulering SFE Nett

132 kV koplingsanlegg SFE Nett

22 kV koplingsanlegg av typen innadørs luftisolert med enkel SFE Nett og Bremangelandet Vindpark delbar samleskinne og 8 brytarfelt, Um 24 kV, IN 2500 A. Det er foreløpig lagt til grunn at 5 av bryterfelta vil tilhøyre vindparken

Stasjonstransformator, 1 stk. 200 KVA 22/0,4 kV SFE Nett og Bremangelandet Vindpark

Kontrollanlegg med kommunikasjonsutrustning Bremangelandet Vindpark

Vernbestykning med transformatorvern linjevern for 132 kV SFE Nett og evt. Bremangelandet avgangar og 22 kV avgangar Vindpark

Jordingsanlegg, intern kabling og hjelpeanlegg SFE Nett og evt. Bremangelandet Vindpark

Bygget vil ha eit areal på 400-500 m2. I tillegg kjem planert areal til parkering og plass for utstyrsleverandar, totalt om lag 2 daa. Eit døme på transformatorstasjon med servicebygg er vist i Figur 7-4.

Figur 7-4 Døme på transformatorstasjon med servicebygg – frå Smøla vindpark. Foto: Statkraft

Bremangerlandet Vindpark AS 31 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Ei skisse til planløysing for bygget følgjer som vedlegg 5. Dette er ei førebels løysing som kan bli endra når SFE Nett sender sin søknad for ytre ring Nordfjord. SFE Nett sin søknad vil også omfatte transformatorstasjonen i Bremangerlandet vindpark.

7.6 Tilknyting til regionalnettet I samband med utgreiing av tilknytingsløysing for Bremangerlandet vindkraftverk, har det vore ein tett dialog med regionalnetteigaren i området, SFE Nett. Opprinneleg var Bremangerlandet vindkraftverk tenkt knytt til eksisterande 132 kV- leidning mellom Åskora og Bryggja med ei T-avgreining. Gjennom dialogen med SFE Nett er dette nettilknytingsalternativet forkasta med bakgrunn i at SFE Nett vil konsesjonssøke ein ytre 132 kV ring i Nordfjord som legg til rette for både ei gunstigare nettilknytingsløysing for Bremangerlandet Vindpark, men også ei gunstigare nettløysing og forsyningsløysing for heile regionen.

SFE Nett AS sende i juli 2011 ei melding om ein ny 132 kV ring i ytre Nordfjord, sjå Figur 7-5.

Figur 7-5 Tilknyting av vindkraftverket til planlagt regionalnett. Raud strek viser planlagt 132 kV-luftleidning, grøn strek planlagt sjøkabel og raud trekant planlagt transformatorstasjon. Melding om nettiltaket kan lastast ned frå www.nve.no eller www.sfe.no.

Bakgrunnen for planane er behov for nettkapasitet for ei rekkje vind- og vasskraftkraftprosjekt i området, samt eit ynskje om å rive gamle 66 kV-leidningar

Bremangerlandet Vindpark AS 32 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

og etablera nytt 132 kV nett som stamnett i området. Meldinga for nettutbygginga vil bli sendt på høyring samstundes med konsesjonssøknaden for Bremangerlandet vindkraftverk. Meldinga frå SFE Nett vil omhandle heile strekninga Svelgen – Hennøy - Bremangerlandet – Deknepollen – Bryggja, samt forsterkning av strekninga Svelgen – Åskåra. Med bakgrunn i kva vindkraftprosjekt som får tildelt konsesjon kan det vera aktuelt å realisere heile eller delar av prosjektet.

Bremangerlandet vindkraftverk er planlagt knytt til det planlagde 132 kV-nettet ved transformatorstasjonen i vindkraftverket. Frå stasjonen vil det truleg bli lagt 132 kV-kabel langs tilkomstvegen ned til fylkesvegen ved Oldeidetunellen. Her kan det bli ei kabelendemast og 132 kV-luftleidning vidare i retning Hennøy og kabel eller luftleidning til Oldeide og derfrå sjøkabel til Deknepollen transformatorstasjon i Vågsøy, sjå Figur 7-5.

7.7 Permanent og mellombels arealbruk

7.7.1 Permanent arealbruk Sjølve vindparkområdet med den avgrensinga som er vist i Figur 7-1 er på 7 km2. Berre ein liten del av dette vil bli direkte påverka. Arealinngrepa vil kome i form av vegar, kabelgrøfter, oppstillingsplassar, vindturbinplasseringar, kaianlegg og transformatorstasjon/servicebygg. Tabell 7-4 viser kort oppsummert kor store areal som vert påverka av dei ulike hovudkomponentane i vindparken. Det er lagt til grunn 8 m vegbreidde inkl. grøfter og 1,5 daa store kranoppstillingsplassar.

Tabell 7-4 Oversikt over direkte påverka areal oppgitt i dekar for utbyggingsløysinga med 26 stk. 3 MW vindturbinar.

Areal (daa) Areal tilkomst og interne vegar 120 Areal kranoppstillingsplasser og turbinfundament 39 Transformatorstasjon/driftsbygg inkl tomt med P-plass 2 Massetak i vindparken 2 SUM 163

Arealet som vil bli direkte berørt utgjer dermed ca. 2,3 % av totalarealet av planområdet.

7.7.2 Mellombels arealbehov Det vil vera trong for mellomlagring av utstyr i anleggsfasen nær kai eller langs transportveg, i storleiksorden 6-7 daa.

I planområdet vil det vere behov for noko areal til mellomlagring av massar under byggeperioden.

7.8 Anleggsgjennomføring og transport Anleggsarbeidet vil verte gjennomført i løpet av ein periode på ca. 2 år. Ved bygging av vegar og kranoppstillingsplassar vil det leggjast vekt på å oppnå massebalanse. Det inneber at ein djupsprenger i vegar og plasser slik at ein i størst mogeleg grad har massar der ein skal bruke dei og dermed reduserer

Bremangerlandet Vindpark AS 33 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

transportbehovet. Det vil truleg likevel bli trong for å etablere massetak inne i vindparken og ei mogeleg løysing er å etablere eit steinbrot med knusing nær vegkrysset nordaust for Blandevatnet. Massetaket vil vera reserve for naudsynt uttak av steinmassar til utbygging av vegar og kranoppstillingsplassar, og det vil vera ein sentral plass for knusing av pukk og grus.

Eit sentralt massetak vil også kunne nyttast av entreprenøren til grovrigg og lagerområde for maskinar, containarar, knuste massar, kabelsand, røyr og kablar. Turbinleverandøren kan også nytte området til mellomlager av komponentar.

Arealbehovet er anslått til ca. 2 daa.

Ved transport av komponentane frå kai til vindparken, reknar ein om lag 10 transportar pr. turbin. I tillegg kjem transport av kranar, anleggsmaskinar, betong, komponentar til transformatorstasjon m.m. Totalt kan talet på transportar kome opp i ca. 35 pr. turbin. Lengste kolli kan forventast å kunne bli 50-65 meter avhengig av turbinstorleik og type. Tyngste turbinkomponent veg om lag 50-150 tonn. Ein ny transformator veg om lag 90-100 tonn.

7.9 Produksjonsdata Tabell 7-5 viser dei mest relevante produksjonsparametra for Bremangerlandet vindkraftverk. Produksjonsutrekningane basert på 26 stk. 3 MW Siemens 101 vindturbinar, viser ein nettoproduksjon på om lag 250 GWh/år. Talet på fullasttimar er 3270 pr. år, noko som er sett på som mykje for turbinklasse I som er nytta her. I dette produksjonstalet er det teke omsyn til tap som t.d. skuldast turbulens, driftsstans, og utkopling pga. for sterk vind.

Tabell 7-5 Produksjonsparameter for Bremangerlandet vindkraftverk

Produksjonsparameter Tal på turbinar 26 Turbintype Siemens 3.0-101 Installert effekt, MW 78 Nettoproduksjon, GWh/år 250 Fullast brukstimar, timar/år 3270

7.10 Kostnadar

7.10.1 Vindkraftverket Utbyggingskostnaden er rekna ut til å vere ca. 1 020 MNOK inkludert intern kabling, transformator og servicebygg, men eksklusive nettilknyting. Tabell 7-6 viser hovudelementa for totalbudsjettet.

Bremangerlandet Vindpark AS 34 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Tabell 7-6 Oversikt over investeringskostnadar for Bremangerlandet vindkraftverk

CAPEX MNOK

Turbinar, inkludert frakt og montasje 713 Fundament 52 Bygg- og anleggskostnader (oppstillingsplasser, vegar) 100 Transformatorstasjon og kabling 40 Kai og transportveg 18 Andre kostnadar 97 Sum 1020

Driftskostnadane er forventa å ligge i området rundt 10-15 øre/kWh. I tillegg kjem kapitalkostnadar og årleg kompensasjon til kommunen og grunneigarane for å nemne nokre av utgiftene.

Dei samla produksjonskostnadane er rekna ut til å vere om lag 50-55 øre/kWh inklusivt drifts- og vedlikehaldskostnadar, dersom ein tek utgangspunkt i ein produksjon på 250 GWh, kalkulasjonsrente på 8 % og ei levetid for vindparken på 20 år.

7.11 Drift av kraftverket Drift av kraftverket er basert på automatisk styring av kvar einskild turbin. Dersom det oppstår feil vert det automatisk sendt feilmelding til driftssentralen som avgjer kva som skal gjerast. Driftssentralen vil ha dagleg kontakt med eige og innleigd servicepersonell som har dagleg ettersyn og periodisk vedlikehald. Lokalt drifts- og vedlikehaldspersonell er forventa å utgjere ca. 3-4 årsverk med oppmøteplass i driftsbygget på Bremanger i tillegg til 3 tilsette hjå leverandøren i garantiperioden.

7.12 Ising og iskast Ved meteorologiske tilhøve med høg luftråme og kuldegrader eller ved underkjølt regn kan det danne seg is på vengene til vindturbinane. Slik isdanning er ikkje ynskjeleg fordi den kan skade folk som er i nærleiken dersom den fell av, og is på venger eller instrument kan gi redusert energiproduksjon.

Dei høgastliggjande delane av planområdet vil vere mest utsett for ising. I vindmåleprogrammet som skal starte opp i haust, vil ein også leggje vekt på å samle inn data om isingsomfang i vindparken. Dette vert oftast gjort ved å nytte vindmålarar både med og utan avisingsutstyr (oppvarming) og samanlikne resultata frå desse.

Dersom det er betydeleg isingsfare i delar av vindparken, kan det vere aktuelt å montere avisingsutstyr på einskilde turbinar.

7.13 Nedlegging av anlegget Ved avvikling vil anlegget bli fjerna etter føresegn til energilova §3-4 c.

Bremangerlandet Vindpark AS 35 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Ein vindturbin har ei teknisk levetid på 20-25 år. I motsetnad til turbinane vil vegar og arronderinga til turbinfundamenta vere inngrep som ikkje på same måte vil vere reversible, sjølv om verknadane av inngrepa vil kunne modifiserast gjennom arrondering av terrenget og reetablering av vegetasjon. Alle synlege delar av anlegget vil fjernast utanom vegar som truleg vil bli verande og anlegg som vil ha ein funksjon i lokal- eller regionalnettet.

Ved ei avvikling av anlegget vil jordkablar bli liggande nedgravd.

7.14 Alternative vurderte utbyggingsløysingar Etter innspel frå vegplanleggjar og konsekvensutgreiarane vart nokre turbinpunkt flytta i juni 2011, sjå gammal og ny plassering i Figur 7-6. Dei viktigaste endringane var flytting av turbinar inn frå kanten av fjellet både i nord ved Knutsnakken og i sør ved Melane og Nysvora. I sør ynskte ein med dette å bidra til at turbinane vart mindre visuelt eksponert mot grendene like sør for vindparken. I nord var det eit viktig hensyn å unngå store terrenginngrep ved framføring av veg og bygging av kranoppstillingsplassar. Også på Blåfjell vart turbinane trekt ned frå nokre toppar for å redusere terrenginngrep.

Figur 7-6 Justering av turbinplassering etter innspel frå vegplanleggjar og fagutgreiarar. Blå punkt viser tidlegare turbinplasseringar, grøne punkt viser gjeldande eksempelløysing i konsesjonssøknaden.

Bremangerlandet Vindpark AS 36 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Eksempelløysinga som no ligg til grunn for søknad og KU er rekna som ei realistisk løysing som representerer ―worst case‖ med omsyn på m.a. terrenginngrep og synlegheit.

Bremangerlandet Vindpark AS 37 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

8. GRUNNEIGARAR

Innafor planområdet er det 5 sameige med gardsnummera 17, 18, 19, 57 og 58. Liste med oversikt over grunneigarar for vindkraftverket og tilkomstveg saman med kart med eigedomsgrenser for planområdet er vist i vedlegg 5.

Bremangerlandet Vindpark AS 38 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

9. KONSEKVENSAR FOR MILJØ OG SAMFUNN

9.1 Innleiing Dette kapittelet presenterer ei samanfatting av moglege konsekvensar for miljø og samfunn av det planlagde vindkraftverket på Bremangerlandet, jfr. krav i NVE sitt utgreiingsprogram frå juli 2009. Kapittelet er basert på fagutgreiingar som er utarbeida av uavhengige konsulentar. Kap. 11 viser oversikt over alle utførte fagutgreiingar. Kap. 9 og 10 bør lesast i samanheng ettersom forslag til avbøtande tiltak for å redusere mogelege negative verknader er gitt ein samla omtale i kap. 10.

Metodikken beskriven i Statens Vegvesen si handbok 140 ―Om konsekvensanalyser‖ er lagt til grunn for verdsetjing og konsekvensvurderingar. Konsekvensane er beskrivne basert på ei systematisk vurdering av:

 Verdiar i området  Tiltaket sine effektar/verknadar

Ved å vurdere desse saman kjem ein fram til ei konsekvensgrad. Oversyn over konsekvensgrad pr utgreiingstema er vist i ein samletabell til slutt i dette kapitlet. I fagutgreiingane er metode og datagrunnlag nærare beskrivne. Fullstendige fagrapportar og visualiseringane i store format, er tilgjengelege på Vestavind sine heimesider www.vestavindkraft.no og på NVE sine heimesider www.nve.no.

9.1.1 0-alternativet Konsekvensane av det planlagde vindkraftverket kjem fram ved å vurdere tilstand etter utbygging opp mot eit 0-alternativ. 0-alternativet er definert som dagens tilstand i plan- og influensområdet.

0-alternativet tilsvarar den framtidige situasjonen i området dersom Bremangerlandet vindkraftverk ikkje vert bygt. I det tilfellet er det lite sannsynleg at det vil verte gjennomført større tekniske tiltak både på øya sett under eitt, og i planområdet spesielt.

9.2 Landskap Mogelege verknadar for landskap er vurdert av Ask Rådgivning AS [2].

9.2.1 Statusskildring og verdivurdering Planområdet og største delen av undersøkingsområdet ligg innafor landskapet Bremanger som i Landskapskartlegging av kysten i Sogn og Fjordane er gitt landskapsverdien, stor regional verdi (B).

Det er stor variasjon i landskapstypane i dette området. Landskapet har til dels sterke og karakterfylte relieff, andre stader er det rolegare og meir småkupert.

Bremangerlandet Vindpark AS 39 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Den ytre kystlinja er prega av høge, bratte klipper i veksling med store, opne vikar. Denne landskapstypen finn ein berre på korte strekningar langs norskekysten. Over kystklippene strekkjer kystfjellplatåa seg.

Fjordane byr på store og langstrakte rom med høge vegger, men også trange sund og vikar med meir småskala og intime opplevingar.

Vegetasjonen i området er karrig. Lynghei og myrar pregar vegetasjonsbiletet saman med plantefelt av gran. Her og der er det innslag av frodig beitemark, særleg i overgangane mellom fjell og fjord.

Planområdet er ikkje heilt utan tekniske inngrep. Det går ein bomveg opp til planområdet frå sør til kommunikasjonsmasta på Steinfjellet 637 moh. Det er også eit område med stølshus og tufter frå omkring 1920 innafor planområdet.

9.2.2 Moglege konsekvensar

Anleggsfasen Aktivitetane i anleggsfasen vil i seg sjølv ikkje ha vesentlege konsekvensar for landskapet. Anleggsperioden vert kort, og området vil bli rydda undervegs og etter at anleggsdrifta er ferdig. Samstundes er det i prosjekterings- og utbyggingsfasen at ein legg grunnlaget for gode varige løysingar ved terrengtilpassa veglinjer og god istandsetjing av skråningar og vegskulder.

Driftsfasen

Vindkraftverket Kor visuelt dominerande eit vindkraftverk vil bli avheng først og framst av kor mange turbinar som vert synlege frå busetnad og stader folk ferdast og avstanden til dei synlege turbinane. Kva og kor mykje ein ser vil variere mykje med verforhold, årstider og tid på døgeret. Den største endringa i landskapsbiletet vil ein oppleve inne i sjølve planområdet der ein kjem nærast dei store turbinane.

Bremangerlandet Vindpark AS 40 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-1 Bremangerlandet vindkraftverk sett frå Svora (fotopunkt 1) nordaust for vindparken. Næraste turbin står 1,8 km unna. Foto: Monica Mundal, Bremangerlandet Vindpark AS. Visualisering: Katrine Bjørnstad, Ask Rådgivning.

Som synlegheitskartet i Figur 9-2 viser, vil vindturbinane bli godt synlege frå fjordane og kystområda mot nord, nordvest og nordaust for vindparken, særleg i Fåfjorden og austover i Nordfjorden. Også på land i denne sektoren vil anlegget prege omgjevnadene, jfr Figur 9-4.

Bremangerlandet Vindpark AS 41 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-2 Synlegheitskart med avstandssirklar med radius høvesvis 1,5 km, 5 km og 10 km frå ytste turbin.

Bremangerlandet Vindpark AS 42 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-3 Fotostandpunkt

Langs den nordlege strandlinja av Bremangerlandet vil ein vere nokså nær anlegget. Her vil turbinane opplevast som markante innslag i landskapet og landskapsbiletet blir endra i høve til dagens situasjon, sjå Figur 9-1.

Bremangerlandet Vindpark AS 43 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-4 Bremangerlandet vindkraftverk sett frå Tennebø (fotopunkt 2) i Vågsøy. Avstanden til næraste turbin er 7,2 km. Foto og visualisering: Katrine Bjørnstad, Ask Rådgivning AS.

Dalevatnet ligg nær vindparken og stadvis innafor den visuelle dominanssona. Likevel vil den visuelle påverknaden vere avgrensa her. Det vil vere einskilde synlege turbinar, og ofte vil det først og framst vere vengesveip ein ser, jfr Figur 9-5.

Bremangerlandet Vindpark AS 44 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-5 Bremangerlandet vindkraftverk sett frå Varpe (fotopunkt 3). Avstanden til næraste turbin er 1,5 km. Foto og visualisering: Katrine Bjørnstad, Ask Rådgivning.

For store delar av busetjinga langs nordsida av Bremangerpollen vil ikkje anlegget opplevast som nokon stor visuell belastning. Frå Grotle vil vindparken ikkje bli synleg, medan ein i tettstaden Bremanger vil sjå nokre turbinar, men hovudutsynsretninga frå busetnaden her er sørover og utover sjøen. Bygdene langs sør- og austsida av pollen har derimot sin naturlege utsynsretning mot nord, der anlegget ligg, og blir vesentleg meir visuelt påverka. Frå Nøtset vil ein stor del turbinane bli synlege. Avstanden til næraste turbin er likevel betydeleg, nærare 7 km, sjå Figur 9-6.

Vindkraftverket vil vere synleg frå fastlandet i sør og aust, først og framst frå høgareliggjande område, men her er avstanden på 10 km eller meir og anlegget vil difor ikkje vere av stor tyding for landskapsopplevinga.

Luftfartsstyresmaktene stiller krav til lysmerking av turbinane. Krava er internasjonale og er i ferd med å bli skjerpa. Innskjerpinga inneber at det vil bli krav om blinkande lys på ein stor del av turbinane i ein vindpark og dette kan verke sjenerande for folk som bur i nærleiken av anlegget.

Bremangerlandet Vindpark AS 45 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-6 Bremangerlandet vindkraftverk sett frå Nøtset (fotopunkt 4). Avstanden til næraste turbin er ca. 7 km. Foto og visualisering: Katrine Bjørnstad, Ask Rådgivning.

Tilkomst- og internvegar Tilkomstvegen tar av frå fylkesveg 616, i dalsida ovanfor Oldeide, aust for planområdet. Vegen vil vera eksponert mot aust og nordaust. Inngrepet vil ikkje ha stort omfang med mindre det blir naudsynt med større skjæringar og fyllingar.

Internvegane, kranoppstillingsplassar og transformatorstasjon med servicebygg vil først og framst bli synlege inne i sjølve planområdet. Ved god terrengtilpassing vil dei negative visuelle effektane bli små.

9.3 Kulturminne og kulturmiljø Verknadane for kulturminne og kulturmiljø er utgreidd av Norsk institutt for kulturminneforsking (NIKU) [3].

9.3.1 Statusskildring og verdivurdering Bremangerlandet ligg i eit område med ei rik kulturhistorie der det finst automatisk freda og nyare tids kulturminne som vitnar om busetjing frå eldre steinalder og fram til i dag. Kulturhistoria viser seg mellom anna i spor etter eldre busetjing, graver, helleristingar, ståande eldre bygningar og i skriftlege kjelder. Utanom tettstadane er området i hovudsak lite prega av moderne inngrep. Det representerer eit ope kystmiljø med sterk profil og stor tidsdjupn.

Kulturminne/kulturmiljø i planområdet Det finst ikkje kjende automatisk freda kulturminne innafor planområdet. Potensialet for funn av ukjende fornminne er også vurdert som lågt.

Bremangerlandet Vindpark AS 46 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Kulturmiljøet Varpestølen og Koppane er eit setermiljø som ligg i og inntil planområdet, sjå temakart Figur 9-8, område 18. Skriftlege kjelder tilseier at dette er frå 1920-tallet, men det kan vere eldre. Setermiljøet består av ståande seterbygningar og ruinar, sjå Figur 9-7.

Figur 9-7 Varpestølen, setermiljøet som ligg innafor og inntil planområdet. På nokre av tuftene er det bygd enkle hytter. Foto: Kristin Os, NIKU.

Kulturminne/kulturmiljø i influensområdet Influensområdet er avgrensa til ei sone inntil 10 km frå vindparkområdet. Avgrensinga er primært basert på visuell påverknad og topografi.

Dei mest verdfulle kulturmiljøa innafor influensområdet er Grotle kyrkjegard, Vågsberget handelsstad og Skatestraumen som alle har stor eller middels-stor verdi.

Handelsstaden Vågsberget (4) ligg nord for planområdet, i Vågsøy kommune, sjå Figur 9-9. Handelsstaden er eit av dei best bevarte i området. Grotle kyrkjegard sørvest for planområdet (21) er frå middelalderen, og det skal ha stått ei middelalderkyrkje her som det er synlege spor etter. Aust for planområdet ligg Skatestraumen (9) med talrike funn av buplassar og aktivitetsområde frå steinalder og fram til middelalder langs sundet.

Bremangerlandet Vindpark AS 47 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-8 Temakart kulturminne og kulturmiljø. Svart sirkel viser 10 km sona frå vindparken.

Bremangerlandet Vindpark AS 48 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-9 Handelsstaden Vågsberget i Vågsøy. Foto: Kristin Os, NIKU.

Andre kulturmiljø som ligg nær vindparkområdet er Husevåg (8) med havneområde, naustmiljø, buplassar frå steinalderen, klebersteinsbrot og helleristningar og gardsmiljøa langs Dalevatnet (19) like sør for vindkraftverkområdet. Også kulturmiljøet Bremanger (20) ligg nær planområdet. Bremanger er ein tettstad prega av eit godt bevart sjøhusmiljø. Alle desse kulturmiljøa er vurdert til å ha liten eller liten/middels verdi.

Figur 9-10 Gardsmiljø ved Dalevatnet like sør for vindparkområdet. Foto: Kristin Os, NIKU.

Kulturmiljø med stor verdi som ligg utanfor influensområdet til vindkraftverket er handels og gjestgivarstaden Rugsundet (10), helleristingsfeltet i Vingen (11), Ulvesundet (1), Torskangerpollen (6), og fiskeværet Kalvåg (16). Desse kulturmiljøa er viktige kulturminne av nasjonal verdi, men dei vil ikkje bli vesentleg visuelt påverka av vindkraftverket, enten fordi vindturbinane ikkje vil bli synlege

Bremangerlandet Vindpark AS 49 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

her, jfr synlegheitskartet, eller dei ligg for langt unna til at vindkraftverket vil forstyrre visuelt.

9.3.2 Moglege konsekvensar Kulturminne og kulturmiljø kan bli påverka av vindkraftutbygging direkte, gjennom skade, øydelegging eller oppstykking, eller indirekte ved visuell påverknad og ved støy, skuggekast mv. Direkte skade vil primært kunne bli påført i anleggsfasen.

Anleggsfasen Den planlagde utbygginga vil ikkje medføre direkte konflikt med kjende automatisk freda kulturminne eller nyare tids kulturminne. Potensialet for funn av ikkje registrerte automatisk freda kulturminne er også vurdert som lågt innafor planområdet, men det bør gjennomførast § 9-undersøkingar før anleggsstart.

Driftsfasen Av dei i alt 22 kulturmiljøa som er dokumenterte, vil utbygging av det planlagde vindkraftverket på Bremangerlandet kunne ha stor negativ konsekvens for eit kulturmiljø frå nyare tid; Varpestølen og Koppane (18). Sett frå dette kulturmiljøet vil vindkraftverket dels liggje i naturleg utsynsretning, og turbinane vil kunne opplevast som dominerande element i omgjevnadene.

Figur 9-11 Bremangerlandet vindpark sett frå strandkanten nedanfor Vågsberget handelsstad (fotopunkt 5). Avstand til næraste turbin er 5,3 km. Foto og visualisering: Katrine Bjørnstad, Ask Rådgivning.

Kulturmiljø i influenssona som vil bli visuelt berørt er Vågsberget (4), Skatestraumen (9), Husevåg (8), og bygdene langs Dalevatnet (19), jfr. temakartet over. Konsekvensane for desse er vurdert til små negative. For dei andre kulturmiljøa er konsekvensen vurdert til ubetydeleg.

Bremangerlandet Vindpark AS 50 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Tilkomstvegen og internvegane kjem ikkje i konflikt med kjende automatisk freda kulturminne. Internvegar vil synast frå setermiljøet Varpestølen (18), men vil ikkje komme i direkte berøring med kulturmiljøet.

9.4 Friluftsliv Verknadar for friluftsliv er utgreidd av Ask Rådgivning AS[9].

9.4.1 Statusskildring og verdivurdering Planområdet Planområdet for vindkraftverket er småkupert og lettgått. Det ligg fleire små vatn og myrområde innafor planområdet. Fjellnaturen i ytre Nordfjord er svært spesiell med fjellplatå og kystklipper heilt ut mot havet. Planområdet er ein del av eit friluftsområde som dekkjer store delar av nordre Bremangerlandet og har fått lokal verdi i fylkesmannen si FRIDA registrering. Dei viktigaste turmåla inne i planområdet er Steinfjellet aust, Oldeidsmannen, som er del av Fjelltrimmen til Keipen turlag, og eit område med fleire sel. Området er også eit av dei mest snøsikre områda på Bremangerlandet for skiturar.

Influensområdet Områda Bremangerlandet nord, vestre del og Bremangerlandet sør, sjå Figur 9-12, er lokalt svært viktige turmål, og her går det fleire turar som er ein del av fjelltrimmen til Keipen turlag. Vetvika, Veten, Karihaugen, Steinfjellet vest, Leianipa og Huseheia i nord, samt Førsnipa og Strusnipa i sør er dei turmåla som er nytta oftast.

I influensområdet finst fleire stader som er avmerkt som regionalt viktig friluftsområde i fylkesdelplan for arealbruk. Rugsundøy i Skatestraumområdet, med handelsstaden Rugsund er godt eigna til båtutfart og bading. I same område finst Nord-Europas høgste sjøklippe, Hornelen, som er eit kjent og svært viktig turmål i regionen for dei som vil gå litt lengre turar, Området rundt Hornelen har også nasjonal verdi for friluftsliv i følgje fylkesdelplan for arealbruk.

Bremangerlandet Vindpark AS 51 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-12 Influensområdet til vindkraftverket er delt inn i delområde som vist på figuren.

Grotlesanden på Bremangerlandet og Frøya er også regionalt viktige utfartsområde, som er godt tilrettelagde for høvesvis bading og turgåing, og fiskeveret i Kalvåg samt området rundt er attraktivt og populært blant båtfolk.

Området Grytadalen – Guleslettene på fastlandet i Bremanger er eit av masseutfartsområda i fylket, da det er eit særleg snøsikkert og mykje nytta utfartsområde som ligg til rette for flotte skiturar.

Bremangerlandet Vindpark AS 52 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-13 Kart over område med friluftsinteresser. Blå farge markerer regionalt viktige område, rosa skravur er lokalt viktige område.

Bremangerlandet Vindpark AS 53 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-14 Hornelen. Foto: Kristin Os.

Vågsøy sør og fastlandet i Vågsøy kommune har fleire turmål i Ytre Nordfjord Turlag sin populære ―Vintertrim og Vintertrimmen junior‖, der toppane Veten, Hanekammen og Synnevahornet er dei mest populære turmåla. Refviksanden nord på Vågsøy er kjent som ein av Noregs finaste badestrender, og bak stranda er det delvis tilvokste sanddyner som vert mykje brukt til camping eller som leirplass.

Fjord- og havområda i influensområdet vert generelt nytta både av fastbuande og utanlandske turistar til fiske, båtturar og bading. For fisking i sjøen er særleg Bremangerpollen nytta, området mellom Frøya og Bremangerlandet og Dalevatnet.

9.4.2 Moglege konsekvensar

Anleggsfasen

Planområdet vil i anleggsperioden vere dominert av anleggsmaskinar og gravearbeid som vil medføre støy, visuelle forstyrringar og i noko grad støvplager. Arbeidet vil pågå i ein periode på 2 år. I denne fasen vil utbyggingsområdet vere mindre eigna for utøving av friluftsaktivitetar, spesielt jakt. Det vil sannsynlegvis også verte avgrensa høve til ferdsel innafor delar av planområdet under bygging.

Influensområdet vil bli påverka i relativt lita grad i anleggsfasen, med unntak av verdiar som ligg i nærleiken til vegen som vil bli brukt til tungtransport.

Driftsfasen

Planområdet Turområda og turmåla som ligg innafor planområdet vil visuelt sett bli dominert av turbinane. Lyd frå turbinane vil også vere merkbar. Kvalitetane området har som urørt friluftsområde vil bli borte. For dei som søkjer stille og fråvær av nyare menneskeleg inngrep, vil planområdet etter utbygging vere vesentleg mindre

Bremangerlandet Vindpark AS 54 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

attraktivt som turmål enn i dag. Konsekvensane kan bli at nokre brukarar ikkje lenger vil velje dette området for sine turar eller få endra utbytte av turane.

Tilkomstvegen og internvegsystemet kan på den andre sida medføre moglegheiter for ei ny brukargruppe som synest det er positivt med større grad av tilrettelegging. Vegsystemet kan nyttast til gang- og sykkelturar året rundt, også i periodar med snø, sidan vegane vert brøyta. For nokre av desse kan også vindturbinane i seg sjølve vere eit spennande og attraktivt element på turen. Syklistar vil få tilgang til eit område som ikkje har vore tilgjengeleg for sykkel tidlegare, og for desse kan det nye vegnettet i planområdet bli attraktivt.

For dei som jaktar småvilt i området vil utbygginga først og framst påverke jaktopplevinga.

Tiltaket vil totalt sett endre bruken av området frå fjellturar i naturterreng til utøving av aktivitetar som krev meir tilrettelegging.

Naturlege alternative fjellturområde til planområdet er området vest for Svarstaddalen og Bremangerlandet sør.

Influensområdet For turområda i influensområdet vil turbinane vere meir eller mindre synlege, og dermed i varierande grad medføre konsekvensar i form av endra landskapsbilete og endra utsikt.

Vågsøy sør og fastlandet i Vågsøy og fjord- og havområda er dei områda der den visuelle verknaden av vindkraftverket vil være størst. Alle turbinane vil bli synlege frå fleire av fjellturtoppane i Vågsøy, og bl.a. langs stien opp til den populære toppen Veten (i Vågsøy). Særleg dei sørlege delane av Vågsøy ligg såpass nær at turbinane vil endre utsyn og oppleving av landskapet.

Frå Strusnipa og Førdsnipa på Bremangerlandet sør vil dei fleste turbinane vere synlege. På Steinfjellet og Karihaugen på Bremangerlandet nord, vestre del, vil den visuelle verknaden vere størst, samt langs delar av den merka stien til Vetvika.

Synlegheitskartet viser at ein frå nokre små område på Hornelen vil kunne sjå dei fleste turbinane i vindparken. Sett frå Hornelen får turbinane bakgrunnsdekning, og vil ikkje opplevast i silhuett. Turbinane dekkjer ein relativt liten del av utsynssektoren og inngår i utsyn som omfattar både urørt natur og meir industrielle landskap omkring Måløy og Deknepollen. Avstanden til vindparken er her ca. 10 km og antas ikke medføre vesentlege endringar av landskapsopplevinga sett frå Hornelen.

Bremangerlandet Vindpark AS 55 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-15. Bremangerlandet vindpark sett frå Karihaugen i vest (fotopunkt 6). Avstand til næraste turbin er 1,8 km. Foto og visualisering: Katrine Bjørnstad, Ask Rådgivning AS.

Figur 9-16. Bremangerlandet vindpark sett frå Hornelen (fotopunkt 7). Avstand til næraste turbin er 9,7 km. Visualiseringane kan lastast ned frå www.nve.no eller www.vestavindkraft.no. Foto og visualisering: Katrine Bjørnstad, Ask Rådgivning AS.

Bremangerlandet Vindpark AS 56 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

9.5 Reiseliv Verknadar for reiseliv er utgreidd av Agenda Kaupang AS [7].

9.5.1 Statusskildring I tettstaden Bremanger er det i dag to større turistanlegg, Havly pensjonat og Bremanger Brygge som er eit moderne rorbuanlegg berekna på utleige til turistar. I tillegg finst ei ny gjestehamn i Iglandsvik, vest for Bremanger. Turisme på Bremangerlandet foregår i hovudsak i sommarsesongen, når både mellomeuropearar og nordmenn kjem for å fiske eller gå tur på fjellet. Dei to reiselivsanlegga held likevel stor sett ope året rundt, og dekkjer også behova i lokalsamfunnet. Nokon stort reiselivsmarknad for folk på gjennomreise er her av naturlege grunnar ikkje. Tal gjestedøger i Bremanger tettstad ligg ifølgje turistkontoret på rundt 6 000.

Det klart største turistanlegget i området er elles Knutholmen Kalvåg, som ligg i tettstaden Kalvåg rundt 15 km sørvest for Bremanger. Tal gjestedøger i Kalvåg ligg rundt 30 000 pr. år. Knutholmen leiger ut hus med hotellstandard til turistar om sommaren og til bedrifter og arrangement elles i året, og utvidar stadig anlegg og aktivitetar. Vindkraftverket ligg meir enn to mil frå Kalvåg, og vil vera lite synleg herfrå. Turistverksemda Knutholmen meiner også difor at vindkraftverket ikkje vil ha noko tyding for deira aktivitetar.

Til saman er det registrert 33 arbeidsplassar i overnatting og servering i Bremanger kommune. Legg ein til nokre få årsverk innafor båtutleige, transport og utleige av hus, får ein samla sysselsetjing innafor turisme og reiseliv i Bremanger på opp mot 40 årsverk.

9.5.2 Moglege konsekvensar Anleggsfasen Ved bygging av vindparken vil det bli stor aktivitet i ein toårsperiode, særleg i sommarsesongen, med behov for overnatting og catering til anleggspersonell. Dette vil komme den lokale reiselivsnæringa på i Bremangerlandet til gode. Det kan vidare bli ein marknad for utleige av hus.

Driftsfasen Frå Bremanger tettstad vil vindturbinane vera godt synlege opp på fjellet i nord, men neppe vera særleg påtrengande på grunn av dei topografiske forholda. Det er dermed ingen grunn til å tru at Bremangerlandet vindkraftverk vil påverke sommarturismen i Bremanger i særleg grad. Tvert om kan ein ved medviten marknadsføring nytte vindkraftverket for profilering av Bremanger som ein grøn kommune.

Ei undersøking frå Hitra om vindkraftverks innverknad på fisketurisme, støttar opp om slike mogelegheiter. Undersøkinga viste små eller ingen negative verknadar for turismen så lenge vindkraftverket var langt nok unna til ikkje å verke dominerande i landskapet ved etablerte turistmål. Tvert om vart vindkraftverket på Hitra eit ynskt turistmål i seg sjølv.

Bremangerlandet Vindpark AS 57 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

I driftsfasen vil det også vere behov for utleige av hus i Bremanger både til driftstilsette og til vedlikehaldspersonell. Det vil vidare bli trong for overnatting og servering til besøkjande. Kor mange nye årsverk dette kan gi i den lokale reiselivsnæringa er vanskeleg å anslå, men eit par nye årsverk er realistisk.

Regionale verknader for turisme og reiseliv Bremangerlandet vindkraftverk ligg oppe på fjellet i 300-640 meters høgde, og vil vere godt synleg frå sjøen i nord. Om vindturbinar oppe på fjellet kan vere negativt for cruisebåttrafikken, sjå Figur 9-17 eller for hurtigruta som passerar gjennom Ulvesundet, er vanskeleg å sei sikkert på førehand. Vesentlege konsekvensar blir det truleg ikkje.

Figur 9-17 Bremangerlandet vindpark sett frå Klovningen i nordvest. Cruisebåtar har si rute her. Foto og visualisering: Katrine Bjørnstad, Ask Rådgivning AS.

9.6 Naturmiljø Mogelege verknadar for biologisk mangfald, inngrepsfrie naturområde og verneinteresser er utgreidd av Ask Rådgivning AS [6].

9.6.1 Statusskildring og verdivurdering

Vegetasjon og prioriterte naturtypar Planområdet er lokalisert i eit næringsfattig heiområde som ligg mellom 300 og 640 meter over havet. Jordsmonnet i området er tynt og fleire stader er det bart fjell i dagen. Høgdeskilnaden er relativt stor i området og vegetasjonen varierar betydeleg frå dei øvre til de nedre delane av området, men heile planområdet er snaut utan skog.

Bremangerlandet Vindpark AS 58 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Den fattige berggrunnen og den opne vindutsette eksponeringa gjer området artsfattig og lite variert, sjå også Figur 9-18. I søkk og dråg finst det fleire mindre vassig og myrar, og på heislettene finst to større myrar og fleire vatn. I dei lågareliggjande delane av planområdet kjem røsslyngen sterkare inn. Særleg i lisidene ned mot Blandevatnet har røsslyngen godt feste. Røsslyngen er her høgvaksen med betydeleg innslag av einer. Dette er tydelege teikn på at lyngheia er under attgroing.

Det finst ingen prioriterte naturtypar eller kjende forekomstar av raudlista flora i planområdet.

Figur 9-18 I dei høgareliggjande delane av planområdet er det fattig open grashei. Foto: Torgeir Isdahl, Ask Rådgivning AS.

Fugl og fugletrekk Bremanger kommune er eit rikt fugleområde med store forekomstar særleg av sjøfugl. Det finst ei rekkje viktige sjøfugllokalitetar i kommunen og fleire av desse er verna som reservat. Området har tradisjonelt hatt gode forekomstar av rovfugl. Dei rike sjøfuglbestandane i området har særleg gitt eit godt næringsgrunnlag for artar av større rovfugl og i dei bratte klippene ut mot kysten finn dei seg gode hekkeplassar.

Rovfugl: Det er registrert sju hekkelokalitetar for rovfugl i influensområdet (<5 km) til vindkraftverket: Havørn (4), kongeørn (1), vandrefalk (1) og ein mogeleg hubrolokalitet. Ingen av lokalitetane ligg innafor planområdet.

Annan fugl: Under befaring i planområdet vart det observert typiske fugleartar for dette området med heipiplerke, boltit, heilo og steinskvett. I tilknyting til vatna finst

Bremangerlandet Vindpark AS 59 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

det truleg vadefugl som bekkasinar og spover. Det hekkar trulig ravn i eit fjell rett utanfor planområdet. Det vart ikke observert smålom på nokon av vatna. Derimot finst ein brukbar bestand av rype spreidd i heile planområdet.

Sjøfugl: Det ligg fleire sjøfuglreservat utanfor kysten av Bremangerlandet, sjå kart under. Planområdet synest ikkje å ha nokon funksjon for sjøfuglen.

Figur 9-19 Sjøfuglreservat nær planområdet. Det næraste – Klovningen ligg 4,3 km frå vindparken.

Fugletrekk: Det er mange artar som trekkjer langs norskekysten på veg mellom overvintringsområde i sør og hekkeområde i nord. Havområda utanfor Bremanger ligg sentralt i høve til dette store fugletrekket. Det er truleg at mykje fugl heller flyg rundt enn over Bremangerlandet ettersom oppstigninga over fjellet vil koste mykje energi. Einskilde artar vil nok krysse over Bremangerlandet og då særleg gjennom Konsdalen og opp gjennom skaret over mot Berlepollen.

Pattedyr Det finst hjort i området, men planområdet er ikkje eit særskilt viktig funksjonsområde for hjorten. I planområdet er det også andre vanlege pattedyr som rev, hare og smågnagarar, heile eller delar av året.

Inngrepsfri natur (INON) På Bremangerlandet er det framleis mykje inngrepsfri natur med store område både med avstand 1-3 km frå næraste tyngre tekniske inngrep og 3-5 km frå tekniske inngrep. Villmarksprega område (meir enn 5 km frå tekniske inngrep) finst derimot ikkje. Dei inngrepsfrie områda må tilleggjast særskilt vekt på Bremangerlandet då ein her finn samanhengande INON frå fjord til fjell.

Verneinteresser Det fint ingen andre verna eller planlagt verna område enn dei nemnde sjøfuglreservata innafor influensområdet til den planlagde vindparken.

Bremangerlandet Vindpark AS 60 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

9.6.2 Moglege konsekvensar

Anleggsfasen

Vegetasjon og prioriterte naturtypar Anleggsarbeidet vil kunne påverke vegetasjon i planområdet i form av terrengskader frå transport, sprenging, gravearbeid og mellomlagring av massar.

Fugl I anleggsfasen er det særleg forstyrring som kan medføre negative konsekvensar for fuglelivet. Ingen kjende rovfuglreir ligg så nær anleggsområdet at ein kan forvente at direkte forstyrringar vil fordrive rovfuglen frå reiret. Ingen andre kjende raudlistartar hekkar innafor planområdet.

Avstand til næraste sjøfuglreservat er 4,3 kilometer og anleggsarbeidet vil ikkje ha nokon forstyrrande effekt på desse eller andre funksjonsområde for sjøfugl nede ved havet.

For andre artar som rype, vadefugl og spurvefugl som har tilhald i sjølve planområdet, vil forstyrring i anleggsperioden i større eller mindre grad fortrenge desse, utan at det er truleg at dette vil gi varige konsekvensar for bestandsstorleiken.

Pattedyr I planområdet for vindkraftverket er det ingen område som utpeikar seg som særleg viktige for pattedyr. Anleggsarbeidet i vindparken vil vare eit avgrensa tidsrom og vil ha liten negativ effekt på pattedyr.

Driftsfasen

Vegetasjon og prioriterte naturtypar Med unntak av det arealbeslaget som vindkraftverket medfører, knyter det seg ikkje vesentlege konfliktar til drift av vindparken i høve til vegetasjon og naturtypar. Internvegane vil krysse over myr på tre strekningar. På desse strekningane vil vasshushaldinga kunne påverkast av vegen. Ingen av kryssingane er lagt slik at ein forventar at vegfyllingane får nokon større drenerande effekt. Moglege ulemper bør enkelt kunne avbøtast med hjelp av stikkrenner, ulike tetningsdukar og val av meir eigna fyllmassar.

Fugl Ingen av de kjende hekkeplassane for rovfugl ligg så nær inn til vindkraftverket at det er grunn til å forvente at fuglane vil bli fordrivne frå sine respektive hekkeplassar på grunn av forstyrringar i driftsfasen. To havørnreir ligg slik til at det kan tenkjast at ørnene flyg gjennom vindkraftverket til og frå jaktområda ute ved sjøen. Dette gir potensial for auka dødelegheit ved kollisjonar. Kongeørna som kanskje hekkar i nærleiken av vindkraftverket nyttar truleg vindkraftområdet som ein del av sitt jaktområde i dag og kollisjonsfaren gjer at konsekvensane for denne vert vurdert til middels negativ.

Hønsefugl har på Smøla vist seg å vere utsett for kollisjon med vindturbinar og ein må rekne med at dette kan skje også på Bremangerlandet.

Bremangerlandet Vindpark AS 61 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Avstanden til dei viktige sjøfuglreservata er så stor at eit vindkraftverk i drift neppe vil forstyrre desse. Anlegget vil heller ikkje ha nokon barriereeffekt i naturleg trekkveg for sjøfuglane.

Vindkraftverk vil kunne vere eit hinder for fuglar på sesongtrekk. Bremangerlandet ligg høgt over havet og ligg ikkje i noko viktig trekkveg for fuglane. Anlegget vil stå i eit ope område med fri sikt frå alle innflygingsretningar og vil ikkje stå som sperre i naturlege daldrag eller pass i landskapet. Basert på erfaringane frå landbaserte vindkraftverk og erfaringane med offshore vindparkar i Danmark, antar ein at dei bestandsmessige konsekvensane av vindkraftanlegget vil vera ubetydeleg for dei fleste artar. Diverre finst det i Noreg i dag også ei rekkje fugleartar med ein vanskeleg bestandssituasjon der eitkvart dødsfall vil vere med å forverre situasjonen. Fleire av desse artane vil passere Bremangerlandet på trekk. Det kan difor ikkje utelukkast at sporadiske kollisjonar kan inntreffa og særleg i periodar med dårleg sikt.

Pattedyr Vindkraftverkområdet blir ikkje rekna som eit viktig beiteområde for hjortevilt. Hjortevilt viser også oftast rask tilvenjing til menneskelege installasjonar og vil etter kvart nytte området til beite som før. Vindkraftverket vil medføre ubetydelege konsekvensar for hjorteviltet.

Inngrepsfrie naturområde (INON) Tiltaket vil redusere områda med inngrepsfri natur ytst på Bremangerlandet med 20 % for sone 1-3 km og 7 % for sone 3-5 km. Då inngrepet skjer i område med inngrepsfri natur frå fjord til fjell vert dette tillagt stor vekt.

Figur 9-20 Sirklane representerer avstandar på 1, 3 og 5 km frå vindkraftverket. Etablering av vindkraftverket vil medføre tap av ein 4,51 km2 stor arm av eit større område inngrepsfri natur med avstand 1-3 km frå tyngre tekniske inngrep på Bremangerlandet. I tillegg vil ein liten bit på 0,51 km2 gå tapt av inngrepsfri natur i sone 3-5 km.

Bremangerlandet Vindpark AS 62 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

9.7 Refleksblink og skuggekast Mogelege konsekvensar av refleksblink og skuggekast frå den planlagde vindparken er utgreidd av Ask Rådgivning AS.

9.7.1 Refleksblink Vindturbinblad vert produsert med glatt overflate for å produsere optimalt og for å unngå at skit festar seg. Heilt refleksfrie blad finnst ikkje, men sjenanse frå refleksblink vert likevel opplevd forholdsvis sjeldan.

I det første driftsåret til vindturbinane vil det normalt skje ei halvering av refleksverknaden. Det er også mogeleg å antirefleksbehandle overflata til rotorblada.

9.7.2 Skuggekast

Generelt om skuggekast Skuggekast oppstår når turbinen står i synsranda mellom sola og ein observatør. Då vil turbinvengene sveipe framfor solskiva og kaste ein rørleg skugge som vil projiserast mot ståstaden i eit repeterande mønster. Dette kan merkast som ei rask skifting mellom direkte lys og korte ‖glimt‖ med skugge.

Skuggekast kan vere sjenerande medan det pågår. Vi kallar ein ståstad, eller eit hus som er utsett for skuggekast for ein skuggemottakar. Sidan høgda på solbana er ulik gjennom året, vil ein turbin berre kaste skugge til ein stasjonær mottakar innafor ei avgrensa tidsperiode. Ein reknar at skuggekast kun opptrer innafor ein avstand på 1,5-2 km frå vinturbinane. I større avstand enn dette er ikkje skuggekast eit problem.

I Noreg er det ikkje fastsett grenser for kva som er akseptabelt omfang av skuggekast. Miljø- og Energiministeriet i Danmark oppgjev 10 timar reell skuggekast pr. år som akseptabelt. Reell skuggekast er berekna skuggekast når ein tek omsyn til verforhold og gjennomsnittleg tal soltimar i det aktuelle området. I Sverige og i Tyskland er det noko strengare reglar.

Moglege konsekvensar Skuggekast vil berre opptre under drift av vindkraftanlegget.

Det er utarbeidd isoskuggekart for Bremangerlandet vindkraftverk som viser omfang av skuggekast per år angitt som timar/år, sjå Figur 9-21. Kartet er supplert med skuggekalenderar for sju utvalde skuggemottakarar (hytter, landbruksbygningar og hus). Dei sju skuggemottakarane er merkte av på isoskuggekartet og omfattar m.a. Varpe (landbruksbygning), Konsdalsvatnet nord (hytte), Oldeide (våningshus) og Gamlehaugen (stølsbygg). Skuggekalendarane viser når skuggekast kan inntreffe på kva dag i året, kor lenge, og kva for ein av turbinane som medfører skuggekast.

Isoskuggekartet viser at det er svært få stadar med busetnad der forventa årleg skuggekastbelasting kan bli over 5 timar per år. Stølshusa og hytter ved Gamlehaugen vil bli mest påverka og får berekna skuggekast > 10 timar pr år. Ei hytte ved Konsdalsvatnet (nord) får berekna skuggekast 6,5 timar pr år.

Bremangerlandet Vindpark AS 63 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Busetnaden på Oldeide får berekna skuggekast mellom 0 og 5 timar pr. år. Busetnaden ved Dalevatnet vil ikkje bli utsett for skuggekast.

Figur 9-21 Isoskuggekartet viser realistisk omfang av skuggekast (timar/år) frå Bremangerlandet vindkraftverk. Større versjon av kartet finst i vedlegg 6.

9.8 Støy Støykonsekvensane av den planlagde utbygginga er utgreidd av Kilde Akustikk AS.

9.8.1 Statusbeskriving Dagens støysituasjon i planområdet er prega av naturlydar, primært vindsus. Det er ikkje gjort målingar av bakgrunnstøy i eller ved planområdet.

9.8.2 Generelt om støy frå vindkraftverk

Støybildet frå vindturbinar Vindturbinar avgir to typar lyd; frå rotorens rørsle og frå motoraggregatet i turbinen. Rotoren avgir ein svisjande lyd som skuldast vengen si rørsle – ein aerodynamisk lyd. Frå motoraggregatet kjem ein låg motordur - ein mekanisk lyd. Den aerodynamiske lyden er normalt sterkare enn den mekaniske lyden, men tett inntil turbinen vil den mekaniske lyden likevel kunne oppfattast som meir forstyrrande fordi lyden er annleis enn lydane i naturen.

Samanlikning mellom støynivå frå ein vindturbin med andre kjende støykjelder er vist i Tabell 9-1.

Bremangerlandet Vindpark AS 64 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Tabell 9-1 Støy frå vindturbinar samanlikna med lydstyrkenivå ved nokre kjende situasjonar.

dBA 120 Jetfly 100 m avstand 110 100 Rockekonsert 90 80 Trafikkert bygate 70 60 Vanleg samtale 1m Nær vindturbin ► 50 40 Stille samtale, stille kontor 30 20 Stille rasling i lauv 0 Høyreterskel

Når det bles mykje vil støy frå vinden, sus i vegetasjon, sjø osv. overdøyve støy frå vindturbinane. Det er difor ved moderat vindstyrke (4 – 8 m/s) at støy frå vindturbinane vil høyrast best.

9.8.3 Retningsliner for handsaming av støy Miljøverndepartementet har fastsett retningsliner for handsaming av støy i arealplanlegging (T-1442). Retningslinene inneheld tilrådd støygrense for etablering av ny støykjelde eller ny støyømfintleg busetnad. I gjeldande retningsliner for handsaming av støy i arealplanlegging vert det tilrådd å vise to støysoner på støysonekartet der det er viktige støykjelder; ei raud og ei gul sone.

Grenseverdiane for gul og raud sone ved bustadar framgår av Tabell 9-2.

Tabell 9-2. Tilrådde støygrenser for vindturbinar.

Støykjelde Gul støysone Raud støysone

Utandørs Utandørs Utandørs støynivå i Utandørs støynivå i

støynivå nattperioda kl. støynivå nattperioden kl. 23-07 23-07

Vindturbinar Lden = 45 dB - Lden = 55 dB -

Den tilrådde grensa for vindturbinstøy utanfor bustadar, institusjonar, fritidsbustadar, mv. er identisk med nedre grenseverdi for gul sone, Lden = 45 dB. Dersom den støyømfintlege busetnaden ligg i vindskugge mindre enn 30 % av eit normalår, kan grenseverdien hevast til Lden = 50 dB. Dersom utrekna støynivå overskrid grenseverdiane ved bustad eller fritidsbustad er støydempande tiltak eller innløysing noko som bør vurderast.

Bremangerlandet Vindpark AS 65 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

I samsvar med retningslinene er støyutbreiing berekna i høgde 4 m over bakken. Utstrålt lydeffekt frå eksempelturbinen SWT 101- 3,0 MW er oppgitt frå produsenten til LWA = 108 dB.

9.8.4 Moglege konsekvensar

Anleggsfasen Transport langs eksisterande vegar og tiltak på vegar i nærleiken av busetnad vil vere dei aktivitetane som i størst grad vil kunne påverke busetnaden. Elles er det støy knytt til anleggsmaskinar innafor planområdet og transport av komponentar til vindkraftverket som vil medføre mest støy.

Driftsfasen Resultat av støyutrekningane er illustrert i eit støysonekart, sjå Figur 9-22. Kartet viser korleis støyen breier seg i og ved planområdet under den verst tenkjelege situasjonen der det bles frå alle vindturbinane mot berekningspunktet. Det er nytta lydeffekt ved 8 m/s medvind, som er den vindhastigheta då turbinane gjev mest støy.

Med føresetnadar som skildra ovanfor hamnar sel på Varpestølen i planområdet på yttergrensa for raud støysone etter T-1442. Vidare hamnar eitt våningshus, fem einebustader og tre fritidsbygg innafor gul støysone. Alle bustadhus som fell innafor gul sone ligg aust og nordaust for vindparken.

Figur 9-22 Støysonekart for Bremangerlandet vindkraftverk. Eit større støysonekart finst i vedlegg 7.

Dominerande vindretning på Bremangerlandet er frå sørsørvest, noko som gjev eit visst omfang av motvindsdemping og lågare årsmidla støynivå på sørsida av

Bremangerlandet Vindpark AS 66 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

vindparken med ein faktor på opptil 3 dB. Det er ikkje fast busetnad i denne retninga slik at dette ikkje har noko vesentleg praktisk tyding.

Tabell 9-3. Hytter og hus med berekna støynivå Lden mellom 45 og 56 dB.

Støynivå

Byggkategori Næraste stadnamn H.o.h. [m] Lden [dB]

Sel Varpestølen 480 55

Fritidsbygg Konsdalsvatnet/Oldeidstunnellen 150 48

Fritidsbygg Konsdalsvatnet 115 48

Fritidsbygg Hellerane/ ovanfor Fåvatnet 500 48

Våningshus Oldeide 15 46

Einebustad Oldeide 10 45

Einebustad Oldeide 5 45

Einebustad Oldeide 10 45

Einebustad Oldeidsneset 5 45

Einebustad Oldeidsneset 15 45

I eit stort influensområde, større enn det viste området for Lden = 40 dB, vil folk i periodar kunne høyre turbinane tydeleg. I størstedelen av driftstida vil støyen ikkje vera tydeleg eller vera overdøyvd av vindsus frå lokal vegetasjon eller frå havbylgjer.

Med normalt vedlikehald vil ikkje støynivået frå turbinane endra seg over tid.

9.9 Næringsliv, sysselsetjing og kommunal økonomi Verknadar for næringsliv, sysselsetjing og kommunal økonomi er utgreidd av Agenda Kaupang AS [7].

9.9.1 Statusskildring Bremanger kommune har i dag vel 3 900 innbyggjarar, etter nedgang på vel 600 innbyggjarar dei siste 20 åra. Bremanger har lenge hatt problem med å stabilisere folketalet. SSB si framskriving av folketalet tilseier ein nedgang i folketalet på ytterlegare 460 innbyggjarar fram til 2030.

Kommunen har i underkant av 1 600 arbeidsplassar til ein yrkesaktiv befolkning på 1 850 menneske. Arbeidstakarar i Bremanger pendlar dels sørover mot Florø og Førde, og dels nordover mot Måløy. Prosessindustri er den største næringa, ved sida av offentleg verksemd, men også landbruk, transport og bygge- og anleggsverksemd er viktige næringar i kommunen.

Bremangerlandet Vindpark AS 67 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

9.9.2 Moglege konsekvensar Anleggsfasen

Verdiskaping Ved bygging av vindkraftverket vil vindturbinane leverast i store komponentar frå utlandet og bli montert på staden. Norske og regionale leveransar til anlegget vil vera knytt til prosjektering og prosjektleiing, bygging av fundament til vindturbinane og bygging av anleggsvegar. I tillegg vil norske leveransar omfatta bistand til montering og transport og produksjon av kablar til bruk i vindkraftverket.

Til saman gir dette berekna norske vare- og tenesteleveransar med ei verdiskaping på vel 260 mill 2011-kr, eller 26 % av totalkostnadane. Hovedtyngda av verdiskapinga kjem innafor bygg- og anleggsverksemd, industri, forretningsmessig tenesteyting og kraft- og vassforsyning. Den regionale andelen av denne verdiskapinga i Sogn og Fjordane er berekna til 130 mill 2011-kr eller 50 % av den norske verdiskapinga. Lokalt i Bremanger kan ein vente vare- og tenesteleveransar for 32 mill 2011-kr.

Sysselsetjing Med utgangspunkt i verdiskapinga i dei berekna vare og tenesteleveransane til vindkraftverket er sysselsettingsmessige verknadar berekna ved hjelp av verknads- koeffisientar henta frå nasjonalrekneskapen. Basert på desse berekningane finn ein at bygging av vindkraftverket er venta å gi ein nasjonal sysselsetjingseffekt på rundt 415 årsverk, fordelt over to år, med hovudvekt på bygge- og anleggsverksemd, men elles jamnt fordelt på ei rekkje næringar. På regionalt nivå i Sogn og Fjordane er sysselsetjingsverknadane berekna til nær 150 årsverk, med hovudvekt på byggje- og anleggsverksemd. Lokalt i Bremanger ventar ein syssel- setjingsverknadar på vel 30 årsverk fordelt på dei to åra utbygginga pågår.

Driftsfasen

Verdiskaping Berekna norsk verdiskaping i driftsleveransane til vindkraftverket er på vel 16 mill 2011-kr pr år, mens regional verdiskaping i driftsfasen er berekna til vel 15 mill kr pr år, med vel 11 mill 2011-kr lokalt i Bremanger kommune. Ein stor del av den lokale verdiskapinga er berekna eigedomsskatt frå vindkraftverket på 6 mill 2011- kr pr år.

Sysselsetjing I driftsfasen er dei nasjonale sysselsetjingsverknadane av vindkraftverket berekna til nær 28 årsverk. Av dette ventar ein omlag 23 årsverk regionalt i Sogn og Fjordane, og av desse 17 årsverk lokalt i Bremanger kommune. Mykje av dette vil vera auka sysselsetjing i kommunal verksemd som følgje av eigedomsskatt frå anlegget.

Ein sysselsetjingsvekst på 23 årsverk i Sogn og Fjordane som følgje av drift av vindkraftverket gir verdfulle arbeidsplassar, men sysselsetjingsveksten blir likevel marginal i høve til totalsysselsetjinga i fylket.

Bremangerlandet Vindpark AS 68 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Kommunal økonomi Dei klart største verknadane av vindkraftverket på kommunal økonomi, kjem som følgje av eigedomsskatt. For Bremanger kommune er eigedomsskatt frå vindkraftverket berekna til rundt 6 mill kr pr år, og tillet kommunen å halde eit noko høgare servicenivå i høve til sine innbyggjarar enn det som elles ville vore mogleg. I forhold til Bremanger sitt kommunebudsjett på vel 220 mill kr i 2011 utgjer denne inntektsauken, kan verknadane av vindkraftverket på kommunal økonomi karakteriserast som positivt.

For Bremanger kommune og lokalsamfunnet på Bremangerlandet vil vindkraftverket vere eit relativt stort prosjekt med betydelege verknadar på sysselsetjing, verdiskaping og kommunal økonomi.

9.10 Luftfart og telekommunikasjon

9.10.1 Konsekvensar for Luftfart Avinor har gjort ei vurdering av det planlagde vindkraftverket på Bremangerlandet (vedlegg 8). Dei har ingen særskilde interesser i området, og har difor ikkje gjennomført nokon detaljert analyse. Avinor konkluderar med at tiltaket ikkje har negativ innverknad, korkje på innflygingsprosedyrar eller på radionavigasjonsanlegg, radiokommunikasjonsanlegg eller radar.

Norsk luftambulanse har vore kontakta, og dei opplyser at det ikkje er nokon dårlegversruter eller andre naturlege flytrasear i låg høgde i området rundt vindkraftverket. Utbygginga vert vurdert til ikkje å ha nokon innverknad på generell helikopterflyging i området.

Vindturbinar må sjåast på som luftfartshinder, og skal merkast som slike, i tillegg til at posisjonane skal rapporterast inn til Statens Kartverk. Forskrift om merking av luftfartshinder, BSL E 2-2, angir gjeldande krav. Prosessen med høyringsutkast til ny forskrift er no i gong, og høyringsrunden indikerar at det vil komme skjerpa krav i den nye forskrifta. Ambulanseflygarane navigerar i dag etter elektroniske flykart med ein hinderdatabase som har langt strengare kriteriar enn det som er beskrevne i BSL E 2-1.

9.10.2 Konsekvensar for telenett og TV-signal Vindturbinen på Dyrahalsen ligg midt i siktelina for radiolinjetraseen mellom Telenor sin stasjon på Steinfjellet og Måløy. I kartet i Figur 9-23 er denne traseen merka av med naudsynt ‖klaringssone‖, dvs. grensa for kor nært rotorbladet på turbinen kan komme radiolinjetraseen. Dei andre vindturbinane vil i følgje Telenor ikkje by på problem for noverande radiolinjer. Vindkraftverket vil heller ikkje ha nokon påverknad på TV-signala i området.

Under føresetnad av at plasseringa av turbinen på Dyrahalsen vert justert ved detaljprosjekteringa, er konsekvensane for luftfart og telekommunikasjon vurdert som ubetydelege.

Også forsvaret ved Forsvarsbygg har vore kontakta angåande forholdet til deira interesser. Vi har ikkje motteke svar på denne henvendinga.

Bremangerlandet Vindpark AS 69 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Figur 9-23 Linja i midten viser radiolinjetraseen, og strekane på kvar side av denne angir klaringssona.

9.11 Jordbruk og skogbruk Mogelege verknader for jord- og skogbruk er vurdert av Ask Rådgivning AS[8].

9.11.1 Statusbeskriving

Gardsbruk ved Dalevatnet og Fåfjorden nyttar planområdet til utmarksbeite for sau og geit. Sommaren 2011 var det om lag 600 småfe på beite i området, mest sau. Beiteområdet vert ikkje gjødsla, men er kultivert og halde i hevd gjennom lange tradisjonar med beiting. Tidlegare har det også gått noko storfe på beite i området, men dette er det slutt med. Sela på Varpestølen vert m.a. nytta i samband med tilsyn og sanking av sau om hausten.

Heile planområdet ligg over tregrensa, slik at det er ikkje skog korkje i traseen for tilkomstvegen eller i planområdet for sjølve vindkraftverket.

Det vert jakta småvilt i planområdet, men jakta har liten kommersiell verdi. Hjortejakta skjer primært i skogområda i liane nedanfor vindparkområdet. Det blir ikkje selt fiskekort for fiske i vatna i området, men grunneigarar og andre fiskar i Molvikvatnet. Steinfjellvatnet går for å vere fisketomt.

9.11.2 Moglege konsekvensar Anleggsfasen I anleggsfasen må ein forvente stor aktivitet i fjellet med grave- og sprengingsarbeid, mange transportar og store anleggsmaskinar. Alt dette vil

Bremangerlandet Vindpark AS 70 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

medføre støy som vil forårsake at sau og geit vil bli forstyrra i dei områda som ligg nærast utbyggingsområdet. Beiteområdet er likevel såpass stort at det er forventa at dyra vil finne seg eigna beite og opphaldsstader, i avstand frå dei tyngste anleggsaktivitetane.

Driftsfasen Vegar med grøfter, oppstillingsplasser, turbinfundament og transformatorstasjon vil samla beslagleggje eit areal på vel 160 daa. Det totale planområdet er på ca. 7 km2, og det direkte beslaglagde arealet som vil falle bort som beiteareal utgjer dermed ca. 2,3 % av planområdet.

Sau og geiter vil raskt venje seg til både den visuelle påverknaden og støyen frå turbinane. Det er ikkje forventa at anlegget i seg sjølv vil medføre vesentlege konsekvensar for beitande dyr.

Tilkomst- og internvegane vil lette tilsyn med dyra.

Etablering av vindkraftverket vil ikkje ha innverknad på teljande areal ved tildeling av fellingsløyve for hjort. Etablerte vindkraftverk har i lita grad vist seg å vere til hinder for jaktutøving. Vindkraftverket vil ikkje gje vesentlege negative verknadar på fiske og jaktinteresser i området.

9.12 Forureining og avfall Mogelege konsekvensar knytt til forureining og avfall er vurdert av Ask Rådgivning AS[1].

9.12.1 Forureining

Statusskildring Tiltaksområdet er i dag lite utsett for forureining til jord, vatn og luft. Norkring har ein sendar (mast) på toppen av Steinfjellet innafor planområdet, men denne representerer neppe noko vesentleg forureiningstrugsmål. Elles finst det ingen kjelder til forureinande utslepp i planområdet.

Det er ikkje nedbørfelt til kommunale drikkevasskjelder innafor planområdet (ngu.no), men nokre private drikkevasskjelder ligg innafor eller nær området. Det gjeld elleve hus/hytter på Svarstad med felles brønn, og eit bustadhus med eigen brønn, som får si forsyning frå eit grunnvassoppkomme oppe under fjellet. Eit hus og tre hytter har brønn med forsyning frå overflatevatn frå same område.

Bustadar på Varpe og Klungreset har brønnar som hentar vatn frå elver som renn ned frå planområdet for vindparken. Det gjeld elvene som går ned frå Melane, Koppen og Klungresetdalen. To hus i indre Varpe har vassforsyning frå ein borebrønn. Gardsbruk nede ved Dalevatnet tar vatn frå bekken i Klungresetdalen til jordvatning og truleg også til drikkevatn for dyr på innmarksbeite. Hus på Oldeide, ved ferjekaia, har brønnar som får overflatevatn frå nedbørfelt som vert berørt av vindkraftverkområdet.

Generelt om forureining i anleggsfasen Utstyr og aktivitetar som representerer den største faren for forureining til grunn og vassdrag i anleggsfasen er drift av anleggsmaskinar (oljespill) og eventuell frakt av

Bremangerlandet Vindpark AS 71 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

drivstoff til sentrallager og påfyllingsområde. Olje og drivstoff vil bli lagra på sentrallager under anleggsfasen. Ein typisk tankbil tek ca. 6000 l diesel, og representerer det som maksimalt vil kunne sleppast ut ved uhell. Ein gravemaskin inneheld maksimalt 700 liter diesel, 500 liter hydraulikkolje og 40 liter smøreolje. I det verst tenkjelege scenariet renn desse maksimalmengdene ut i omgjevnadane. Det er svært lite truleg at det oppstår lekkasje av både drivstoff, hydraulikkolje og smøreolje samtidig, eller frå fleire einingar samstundes.

Av andre, potensielle forureiningskjelder kan nemnast avrenning av ammonium frå sprengstoffrestar, erosjon og avrenning av finpartikulært materiale frå sprenging, masseforflytting, betongarbeid. Slike avrenningar kan vera skadelege for vasslevande organismar.

Generelt om forureining i driftsfasen

Det er generelt liten fare for forureining når vindkraftverket er i drift. Forureiningsuhell frå vindkraftverk i drift har enda ikkje vore registrert i Noreg.

Den viktigaste potensielle forureiningskjelda er uhellsutslepp av drivstoff, olje eller andre kjemikaliar som vert nytta i samband med drift og vedlikehald av vindkraftverket. Moglege uynskte hendingar kan vera turbinhavari, utilsikta utslepp ved bruk og service av mekanisk utstyr, samt utforkøyring og velt i samband med transport av oljer, kjemikaliar utstyr og personell.

For at utslepp av olje frå ein turbin skal skje, må det inntreffe ein lekkasje samstundes som det er feil med oppsamlingsutstyret. I følgje tal frå Siemens inneheld ein turbin maksimalt ca. 300 liter hydraulikkolje og ca. 900 liter smøreolje og girolje. En turbintransformator inneheld ca. 1300 liter transformatorolje. Lekkasjar frå fleire enn ein vindturbin eller turbintransformator om gongen, vert vurdert som svært lite sannsynleg.

Sjølv om lekkasjar skulle inntreffe, er det lite truleg at olja vil nå det ytre miljøet. Dette fordi det meste av utstyr og komponentar som blir installert har innebygde system som fangar opp eventuelt søl i tankar (f. eks. oppsamlingskar), og at elektroniske overvakingssystem vil registrere eventuelt tap av olje og dermed stanse turbinane pga. registrert feil.

Moglege konsekvensar av forureining

Nokre bustadar tar sitt drikkevatn frå kjelder som ligg innafor eller nær planområdet for vindkraftverket. Dersom det skulle skje uhell som medfører forureining av dei aktuelle elvene eller bekkene det difor viktig at det vert utarbeidd varslingsrutinar som gjer at bruk av slikt vatn opphøyrer til forureininga er teken hand om.

Konsekvensen for drikkevatn ved bygging av Bremangerlandet vindkraftverk vert vurdert som liten negativ til ubetydeleg i både anleggs- og driftsfasen.

Bremangerlandet Vindpark AS 72 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

9.12.2 Avfall og avfallshandtering Hovudtyngda av avfall vil bli generert i anleggsfasen. Avfallet vil hovudsakeleg vere resirkulerbart avfall som trevyrke, plastemballasje og metall samt noko spesialavfall som drivstoffrestar, spillolje, malingsrestar etc. Basert på erfaringstal kan estimert avfallsmengde pr. turbin setjast til ca. 3,7 tonn. Mengda av farleg avfall vil avhenge av omfanget av grunnarbeidet og val av turbinar.

Dei viktigaste typane avfall som vert produsert frå vindkraftverket når det er i drift, vil vere forbruksavfall frå servicebygget samt spillolje og andre oljeprodukt frå vindturbindrifta. Det vil vere naturleg å knyte seg til den kommunale renovasjonsordninga for fjerning av forbruksavfallet frå servicebygget. Mengda av spesialavfall vil gjerne variere over tid, og ei innarbeiding av driftsrutinar for handtering av avfall som oppstår i samband med vedlikehald av anlegget vil bidra til å redusere forureiningsfaren i stor grad.

9.13 Samla oversyn over konsekvensgrader Tabell 9-4 viser oversyn over konsekvensgrader for vindkraftverket i driftsfasen for alle verknadstema. Konsekvensgradene er henta frå dei respektive fagutgreiingane. Nærare grunngjeving og utdjuping av verdiar, omfang og konsekvensgrad finst i fagrapportane, jfr oversyn over fagrapportar i kap. 11.

Tabell 9-4 Oversikt over konsekvensane av vindkraftverket.

Tema Konsekvensgrad Landskap Middels – stor negativ Kulturmiljø Liten negativ Friluftsliv Regionalt: Liten negativ Lokalt: Middels negativ Biologisk mangfald Samla - Middels negativ Naturtypar Liten negativ Fugl Middels negativ Pattedyr Liten negativ INON Middels negativ

Verneinteresser Ubetydeleg Støy Liten negativ Skuggekast Liten - middels negativ Jord- og skogbruk Liten negativ Turisme Ubetydeleg- Liten positiv Vassforsyning Liten-ubetydeleg negativ Kommunal økonomi Regionalt: Ubetydeleg Verdiskaping/Sysselsetjing Lokalt: Middels positiv Luftfart og Ubetydeleg telekommunikasjon

Bremangerlandet Vindpark AS 73 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Moglege positive konsekvensar av vindkraftverket i driftsfasen er knytt til lokal verdiskaping, sysselsetjing og styrka kommunal økonomi gjennom inntekter frå eigedomsskatt. For fleire tema er verknadane vurdert som ubetydelege eller små negative. Det gjeld kulturminne, jord- og skogbruk, støy, vassforsyning, turisme og luftfart. Dei største negative konsekvensane vil vera knytt til visuell påverknad på landskapsbiletet, som igjen vil påverke friluftsinteressene og til mogelege verknadar for fugl.

Bremangerlandet Vindpark AS 74 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

10. AVBØTANDE TILTAK, MILJØOPPFØLGING OG OPPFØLGJANDE UNDERSØKINGAR

Dette kapitlet gir ei samanfatting av fagutgreiarane sine framlegg til planjusteringar, andre avbøtande tiltak og oppfølgjande undersøkingar. Tiltak som gjeld særskilde omsyn ved gjennomføring av anleggsarbeidet og ved vedlikehald, er summert opp under overskrifta Miljøoppfølgjingsplan. Utbyggjar sine merknadar til utgreiarane sine framlegg er presentert i eigne delkapitel.

10.1 Forslag til planjusteringar

10.1.1 Utgreiarane sine vurderingar

Landskap

Vindparken ligg eksponert og kan ikkje gøymast bort slik at turbinane ikkje vert synlege frå bygder og grender omkring planområdet. Det er i dei næraste grendene turbinane vil bli mest dominerande og flytting/fjerning av dei tre turbinane på Melane/Nysvora kan bidra til at busetjinga langs Dalevatnet mest ikkje vil bli visuelt berørt av tiltaket.

Kulturminne og kulturmiljø

Kulturmiljø Varpestølen vil vere eksponert visuelt for turbinar og internvegar. Avbøtande tiltak kan vere å fjerne eller flytte dei næraste vindturbinane og legge særleg vekt på terrengtilpassing og istandsetjing langs internvegane nær stølsområdet.

Generelt for dei omkringliggjande kulturmiljøa som blir visuelt berørt av vindkraftverket, gjeld at det ofte er eit større tal turbinar som er synlege. Flytting eller fjerning av einskildturbinar vil difor ikkje redusere effekten vesentleg.

Naturmiljø

Ved siste justering av layout for vindparken i juni 2011, vart dei fleste turbinane på den nordlege rekkja og på Melane trekte noko inn frå ytterkantane av fjellplatået. Generelt er dette positivt med tanke på å redusere kollisjonsfaren for rovfugl som seglar på luftstraumane utanfor bratte fjellsider. Det er ikkje råd å seie noko eksakt om kor store avstandar som generelt skal til for å minimalisere kollisjonsfaren.

Støy

Basert på foreløpige støyberekningar vil det vera nokon bustadhus og hytter aust for vindparken som får berekna støynivå over tilrådd grenseverdi. Ved detaljplanlegging og etter val av turbinleverandør bør det gjerast nye støyberekningar for vald turbintype. Dersom berekna støynivå vert over

Bremangerlandet Vindpark AS 75 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

grenseverdiar, vil det vera eit mogeleg tiltak å flytte eller fjerne dei austlegaste turbinane, nr 25, 18 og 19.

Støy kan også reduserast ved å velje meir støysvake turbinar enn eksempelturbinen, eller ved å leggje restriksjonar på dei mest utsette turbinane slik at dei utstråler mindre støy.

Luftfart og kommunikasjon

Ved detaljplanlegging av vindparken må turbin nr 9 flyttast slik at radiolinjekorridoren mellom Steinfjellsendaren og Måløy vert fri. Dette krev moderate justeringar i layout.

Andre fagtema har ikkje lagt fram forslag til justering av dei tekniske planane.

Figur 10-1 Gjeldande teknisk plan – eksempelløysing med 26 stk 3 MW turbinar.

10.1.2 Merknadar frå Bremangerlandet Vindpark AS Plassering av turbinane vil være avgjerande for å sikre optimal utnytting av planområdet og vindturbinane og dermed optimal lønsemd til vindkraftverket. Endring av layout på grunn av funn i konsekvensutgreiingane, innspel som kjem i høyringsrunda og som fylgje av detaljerte vindmålingar vil samla sett gje grunnlag

Bremangerlandet Vindpark AS 76 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

for slik detaljplassering. Detaljplan, med nødvendig justering av vegtrasear og oppstillingsplassar, vil utarbeidast i samråd med grunneigar og kommunen og skal godkjennast av NVE.

På grunnlag av dei funn som er gjort i konsekvensutgreiingane er det aktuelt å juster plasseringa av turbin 9 og 26 samt vurdere turbintype med lågare kildestøy for turbin nr 19 og 25. Det kan og være aktuelt å flytte eller fjerne turbin nr 8.

Støy

Når endeleg planløysing og vindturbintype er bestemt, vil det bli gjort ny støyberekning. Det vert ikkje aktuelt med ei planløysing der bustadhus vert eksponert for overskriding av tilrådde grenser for støy. Eventuelle hytter som vert eksponert for overskriding av tilrådde støygrenser vil få tilbod om støydempande tiltak.

10.2 Andre avbøtande tiltak

10.2.1 Utgreiarane sine vurderingar Landskap

Blinkande lys på mange av turbinane nattestid, kan vera sjenerande for dei som bur nær vindparken. Det bør vurderast om ein kan iverksetje tiltak for å minimere desse ulempene. Alternative løysingar som bør vurderast er:

 Installasjon av radarvarsling  Begrense tal turbinar som vert lysmerka  Bruke fast lys framfor blinkande lys  Lysavskjerming i retning mot bakken

Med eit radarvarslingssystem vil lysa bli tent kun når fly nærmar seg. Dersom flyet held fram i retning vindturbinane etter at lysa er tende, vil det gå ut varsel på flyet sitt kommunikasjonssystem om at det er på kollisjonskurs. Med eit slikt system vil lysa på turbinane stort sett vera sløkte.

Det vil vera luftfartsstyresmaktene som til sjuande og sist avgjer kva som er akseptable løysingar for lysmerking av vindturbinane.

Naturmiljø

Vegar, turbinar og transformatorstasjon bør helst lokaliserast på grunnlendt mark. Dersom ein må leggje veg i myrområde, bør ein vurdere grundig traseval og trong for stikkrenner for å oppretthalde tidlegare vasshushalding og unngå unødig drenering av myrområde.

Friluftsliv

Under detaljplanlegging av vindkraftverket bør det etablerast kontakt med friluftsinteressene for å drøfte korleis ein kan ta omsyn til eksisterande stiar, evt. tilretteleggje for framtidig bruk av område som vert berørt av utbygginga. I

Bremangerlandet Vindpark AS 77 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

driftsfasen vil det også vera trong for god dialog med friluftsinteressene for å sikre god sameksistens mellom vindkraftproduksjon og friluftsliv.

Det må setjast opp informasjonsskilt om fare for ising ved tilkomstvegen til vindkraftverket. Her bør det også forklarast under kva meteorologiske forhold ising kan skje.

Skuggekast

Slik utbyggingsplanane no er utforma er det berre sel og nokre hytter ved Varpestølen som får berekna skuggekast > 10 timar/år. Ulempene knytt til skuggekast for dei berørte vil inngå i erstatningsoppgjeret med eigarane.

Ved stor skuggekastbelasting er det elles mogeleg å redusere omfanget ved å montere ein automatikk som stansar turbinane i dei tidsromma då den aktuelle turbinen påfører naboar skuggekast. Ein monterar ein lyssensor på turbinen slik at han berre stoppar dei dagane sola skin, og i dei tidsintervalla berekningsprogrammet påviser skuggekast. Dette er berre aktuelt dersom turbinen bidrar til skuggekast i eit omfang som er over tilrådd grenseverdi.

10.2.2 Merknadar frå Bremangerlandet Vindpark AS

Landskap

Bremangerlandet Vindpark AS vil rette seg etter kva krav luftfartsstyresmaktene stiller til akseptable løysingar for lysmerking av vindturbinane.

Naturmiljø

Vegar, turbinar, oppstillingsplassar og transformatorstasjon vil så langt som mogeleg verte lokalisert på grunnlendt mark. Ein vil i størst mogeleg grad unngå myrområde og søkje å ta vare på naturmiljøet så langt det er mogeleg innafor ramma av etablering av eit vindkraftverk.

Friluftsliv

Bremangerlandet Vindpark AS vil ta omsyn til friluftsinteressene i området ved å legge til rette for turaktivitet i området sommar som vinter. Interne vegar og turbinplasseringar vil leggast slik at ein unngår direkte konflikt til dei eksisterande turmål i området og etablerte turstiar. Tilkomstvegen vil være stengt for alminneleg motorisert ferdsel og det vil derfor være behov for parkeringsplass for turgåarane. Bremangerlandet Vindpark AS vil i samråd med grunneigarane i området syte for slik eigna parkeringsplass. Om vinteren vil vegane verta brøytte og dei kan såleis også takast i bruk av skiløparar.

Skuggekast

Ulempene knytt til skuggekast vil inngå i erstatningsoppgjeret med eigarane av hytter og sel i planområdet.

Bremangerlandet Vindpark AS 78 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

10.3 Miljøoppfølgjing i anleggs- og driftsfasen

10.3.1 Utgreiarane sine vurderingar

Det bør utarbeidast ein miljøoppfølgingsplan for anleggs- og driftsfasen som sikrar systematisk oppfølgjing av omsyn til natur, landskap og berørte interesser. Programmet bør innehalde miljømål, konkrete miljøkrav frå konsesjonsstyresmaktene, eigne krav frå utbyggjar, konkrete miljøtiltak og rutinar for oppfølgjing og kontroll. Nokre av tiltaka som er beskrivne i fagutgreiingane er naturleg å utdjupa og operasjonalisere i ein slik miljøoppfølgjingsplan.

Landskap

Dei viktigaste avbøtande tiltaka i anleggsfasen vil vera god terrengtilpassing av alle delar av anlegget og å unngå unødig terrengskade ved sprenging, graving og bruk av tungt anleggsutstyr. Veggeometri og kranoppstillingsplassar bør vurderast detaljert saman med landskapsarkitekt for å finne optimal utforming og tilpassing før bygginga vert igongsett. Køyring i blautt terreng bør ein unngå. Eventuelle terrengskader må utbetrast raskt for å hindre vidare erosjon.

Som del av miljøoppfølgjingsprogrammet bør det utformast ein designmanual for terrengtilpassing og istandsetjing som ein del av plan- og styringsdokumenta for anlegget, slik at viktige landskapsomsyn kan takast inn i plan- og anbodsføresetnadane.

Kulturminne og kulturmiljø

Det bør leggjast særskilt vekt på terrengtilpassing og god istandsetjing nær stølsområdet Varpestølen.

Naturmiljø

Under anleggsperioden bør ein unngå køyring med tunge maskiner i terreng utanfor sjølve veglinja og oppstillingsplassane. Særleg bør ein unngå køyring og skadar på myr. Slike skadar kan påverke dei hydrologiske forholda og prosessane i lang tid. Det bør berre nyttast stadeigen masse på fyllingar. På vegar over myr kan myrjord som er lite omdanna leggjast inntil vegen. Revegetering bør skje naturleg uten tilsåing. I Biodiversitetskonvensjonen har Noreg forplikta seg til å begrense spreiing av ikkje stadeigne artar og genetisk materiale.

Friluftsliv

Sjå omtale under landskap og natur over, og under kap. 10.2 Andre tiltak.

Støy

I anleggsfasen bør ein unngå å driva støyande anleggsarbeid (boring/pigging/buksering av stein) i nattperioden (23-07) nær busetnad.

Jord- og skogbruk

Det bør etablerast ein god dialog med grunneigarar som nyttar planområde til beite for å sikre gode løysingar med omsyn på beitedyr i anleggsperioden. Inngjerding av

Bremangerlandet Vindpark AS 79 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

delar av anleggsområdet, gjeting eller bruk av alternative beite i kortare periodar kan vera aktuelle tiltak.

Forureining og avfall

Følgjande tiltak bør setjast i verk for å avgrense utslepp og spreiing av olje og drivstoff:

 Diesel og kjemikaliar bør ikkje lagrast nær vatn og vassdrag. Bruk av vegetabilsk/nedbrytbar olje er også eit mogeleg avbøtande tiltak.

 Det må utarbeidast rutiner for handtering av olje, drivstoff og kjemikaliar både for anleggs- og driftsfasen. All handsaming av potensielt forureinande stoff må gjerast på ein eigna, tilpassa stad der utilsikta søl vert samla opp og ikkje forureinar grunn eller vassdrag.

 Det må etablerast rutinar for varsling av berørte dersom det oppstår utslepp oppe i anleggsområdet som kan påverke vasskvaliteta i bekkene som vert nytta til drikkevatn for folk og husdyr og til jordbruksvatning.

I servicebygget må det etablerast godkjende interne løysingar for vassforsyning frå brønn eller overflatevasskjelde. Avløpsløysinga må tilpassast dei lokale forholda; gråvatn til spreiegrøft eller tett tank og avløp frå toalett til tett septiktank.

Forureining og avfallshandtering vil vera viktige tema i ein miljøoppfølgingsplan. Det bør også utarbeidast ein bereidskapsplan for å handtera uhellssituasjonar. Vidare bør ein avfallsplan utarbeidast, gjerne i samråd med renovasjonsselskapet som vil sørgje for avfallshandteringa. Planen bør omfatte krav til avfallshandtering for både anleggsentreprenør og leverandørar, og beskriving av korleis handtere farleg avfall i anleggsfasen. I driftsfasen må det innarbeidast driftsrutinar for handtering av farleg avfall som oppstår i samband med vedlikehald av anlegget.

10.3.2 Merknadar frå Bremangerlandet Vindpark AS Bremangerlandet Vindpark (BV) viser generelt til fagkonsulenten sine råd som vil være rettesnor for miljøoppføgjinga. Alle vegar og oppstillingsplassar vil bli søkt tilpassa terrenget og det vil bli lagt vekt på naturleg revegetering av terrenget slik at skjæring og vegar glir mest mogeleg inn i landskapet.

Tiltakshavar vil i samarbeid med kulturmyndigheitene utføre nødvendige undersøkjingar og syte for avbøtande tiltak ved eventuelle funn.

BV vil syte for god og tilstrekkelig informasjon om støyskapande aktiviteter i anleggs- og driftsfasen. Berørte etatar og innbyggjarar vil få informasjon i forkant av anleggsfasen om transport inn og ut av området og transport vil bli lagt til tider på døgeret då ulempene er minst mogeleg.

BV vil stille eigne strenge krav til leverandørar sine HMS-planer og kvalitetssystem. Alle oppsamlingssystem, teknisk utstyr og olje som skal brukast vil bli stilt krav til og det vil bli etablert tett dekke og oljeutskiljar for areal der oljesøl kan oppstå.

Bremangerlandet Vindpark AS 80 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

10.4 Oppfølgjande undersøkingar

10.4.1 Utgreiarane sine vurderingar Kulturminne

Potensialet for funn av hittil ukjende automatisk freda kulturminne innafor planområdet vert vurdert til å vera lågt. Det er noko større potensial for funn av kulturminne frå nyare tid knytt til sæterdrifta ved Gamlehaugen.

Det er ikkje utført registreringar etter kulturminneloven § 9 i vindkraftområdet eller langs tilkomstvegen til området. Dette bør gjerast før anleggsstart.

10.4.2 Merknadar frå Bremangerlandet Vindpark AS Bremangerlandet Vindpark vil ta opp dette med Sogn- og Fjordane fylkeskommune og vil bekoste naudsynte §9-undersøkingar.

Bremangerlandet Vindpark AS 81 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

11. FAGRAPPORTAR UTARBEIDD FOR BREMANGERLANDET VINDPARK AS

1. Kjeller Vindteknikk AS 2011. Bremangerlandet, Bremanger, Sogn og Fjordane. Wind analysis, production estimate and climatic conditions at Bremangerlandet wind farm. Report number KVT/RKTR/2011/R045.

2. Ask Rådgivning AS juni 2011. Bremangerlandet vindpark. Fagutredning landskap.

3. NIKU juni 2011. KU Bremangerlandet Vindkraftverk, Bremanger kommune. Tema: Kulturminner og kulturmiljø.

4. Ask Rådgivning AS juli 2011. Bremangerlandet Vindpark. Fagrapport skuggekast.

5. Kilde Akustikk AS juli 2011. Vindkraftverk på Bremangerlandet. Støyfagleg utgreiing.

6. Ask Rådgivning AS juni 2011. Fagutredning naturmiljø.

7. Agenda Kaupang AS juni 2011. Bremangerlandet vindkraftverk. Samfunnsmessige konsekvenser.

8. Ask Rådgivning AS juni 2011. Bremangerlandet vindkraftverk. Konsekvenser for landbruk og utmarksressurser. Notat.

9. Ask Rådgivning AS juli 2011. Bremangerlandet vindkraftverk. Fagrapport friluftsliv og ferdsel.

10. Rådgivende ing. Ragnar Hagen 270511. Transportanalyse Bremangerlandet Vindpark AS.

11. Norconsult juli 2011. Bremangerlandet Vindpark AS. Teknisk forprosjekt. Intern kabling og transformatorstasjon.

12. Ask Rådgivning AS. Bremangerlandet vindkraftverk - Forurensning og avfall.

Bremangerlandet Vindpark AS 82 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

12. REFERANSAR

13. SFE Nett 2011. 132 kV-ytre ring Nordfjord. Melding og forslag til konsekvensutgreiing.

14. Lov om produksjon, omforming, overføring, omsetning og fordeling av energi m.m (energiloven). 29.06.1990 nr. 50.

15. Lov om oreigning av fast eigedom. 23.10.1959 nr. 3.

16. Forskrift om saksbehandling og kontroll i byggesaker (SAK). 26.06.2003.

17. Lov om kulturminner av 06.09.1978 nr. 50.

18. Lov om luftfart (luftfartsloven), 11.06.1993 nr. 101.

19. Forskrift 20.12.2005 for elektriske forsyningsanlegg.

20. Bremanger kommune – arealdelen av kommuneplanen.

21. Statens Veivesen 2006. Håndbok 140. Konsekvensanalyser.

22. Kjeller Vindteknikk 2011. Bremangerlandet, Bremanger, Sogn og Fjordane. Wind analysis, production estimate and climatic conditions at Bremangerlandet wind farm. Report number KVT/RKTR/2011/R045.

23. Sogn og Fjordane fylkeskommune. Fylkesplanen for Sogn og Fjordane 2005 — 2008 (2012) Vegen vidare for Sogn og Fjordane.

24. Sogn og Fjordane fylkeskommune juni 2011. Regional plan for vindkraft

25. Sogn og Fjordane fylkeskommune, mars 2009. Fylkesdelplanen for klima og miljø.

26. Uttakleiv, Lars A. 2009: Landskapskartlegging av kysten i Sogn og Fjordane fylke. Landskapstypeklassifisering og verdisetting i samband med fylkesdelplan for vindkraft. Aurland Naturverkstad Rapport 07-2009.

27. DG TREN 2010.

28. Statistisk Sentralbyrå 2009. Energibruk i Norge 1998-2008.

29. PSI 2003. Paul Scherrer Institute Annual Report 2003. Dones, R., Heck T. og Hirschberg S. Greenhouse Gas Emissions for Energy Systems: Comparison and overviwe.

30. IEA 2002. The International Energy Agency. Environmental and Health Impacts of Electricity Generation.

Bremangerlandet Vindpark AS 83 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

31. Hydra Tidal 2008. Miljøvennlig kraftproduksjon – tidevannskraft og CO2- utslipp.

32. World Enegy Council 2004. Comparison of Energy Systems Using Life Cycle Assessment.

33. POST 2006. Carbon footprint and Electricity Generation, Parliamentary Office for Science and Technology (UK), 2006.

Bremangerlandet Vindpark AS 84 Konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing – Bremangerlandet vindkraftverk

Bremangerlandet Vindpark AS

Eigarane av Bremangerlandet vindkraftverk satser aktivt på utvikling av fornybar energi. Det planlagde vindkraftverket på Bremangerlandet er eit ledd i satsinga på vindkraft.

Konsesjonssøknaden vil vere tilgjengeleg på fylgjande nettstader: http://www.nve.no http://www.vestavindkraft.no

Meir informasjon:

Informasjon om saka får ein ved å kontakte NVE.

Meir informasjon om utbyggingsplanane får ein ved å vende seg til:

Bremangerlandet Vindpark AS / Vestavind Kraft AS Bukta 6823 Sandane

Tlf.: 57 88 37 05 – 57 88 37 03

Kontaktpersonar:

Monica Mundal, dagleg leiar Bremangerlandet Vindpark AS.

Arnar Kvernevik, prosjektleiar Bremangerlandet Vindpark AS.

Bremangerlandet Vindpark AS 85