Marynarka Wojenna Rp Na Równi Pochyŕej
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ROCZNIK BEZPIECZESTWA MORSKIEGO 2009 Kazimierz PULKOWSKI MARYNARKA WOJENNA RP NA RÓWNI POCHYEJ STRESZCZENIE W artykule przedstawione zastay rozwaania dotyczce stanu i kondycji MW RP. Introdukcj stanowi= dokumenty historyczne dotyczce postrzegania morza jako dobra narodowego przez Polsk i Polaków. W dalszej kolejnoci dokonano analizy zmian poszczególnych rodzajów si MW RP w okresie transformacji po 1990 roku. Artyku zamyka analiza podjtych przedsiwzi4, które maj utrzyma jej potencja na minimal- nym poziomie. *** W mesie oficerskiej ORP Wodnik znajduje si obraz przedstawiajcy bitw pod Oliw (28.XI.1627 r.) i upamitniajcy zwycistwo galeonu o tej samej nazwie. Bez wtpienia od daty tego wydarzenia bior swój pocztek tradycje naszej Mary- narki Wojennej. Chocia bitwa morska o podobnym wydwiku nie bdzie miaa miejsca, to chyba warto zastanowi si nad tym, co uczyni aby utrwali i kontynuowa dobry wizerunek tego rodzaju si zbrojnych. Autor pragnie zwróci uwag Czytelników na stan si okrtowych, ich kon- dycj oraz potencja ludzki. Przytaczajc niektóre wydarzenia historyczne, zwraca uwag na pocztki powstania Marynarki Wojennej RP, jej rozwój oraz „upadek” zwizany z brakiem narodowego programu budowy okrtów. 145 Kazimierz Pulkowski MARYNARKA WOJENNA RP NA TLE ZMIENIAJCEJ SI SYTUACJI Jan Dymitr Solikowski – sekretarz króla Zygmunta Augusta, nawoywa: „[…] kto ma pastwo morskie, a nie uywa go, albo je sobie da wydziera, wszystkie poytki od siebie oddala, a wszystkie szkody na si przywodzi”1. To byo blisko 500 lat temu, ale jake trafnie sowa te pasuj do obecnej sytuacji. Mielimy wielkie stocznie (jedne z wikszych w Europie), ale obecnie dwie z nich – w Gdyni i Szcze- cinie s ju czciowo zlicytowane. Posiadalimy take stocznie budujce okrty. Niestety, take i tych zakadów ju prawie nie ma. Stocznia Pónocna w Gdasku od roku 1955 do wczesnych lat 90-tych ubie- gego stulecia konstruowaa i budowaa okrty dla polskiej Marynarki Wojennej, Zwizku Radzieckiego, Jugosawii i Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD). To tutaj powstay takie okrty jak: ORP Wodnik, Gryf, Kopernik, Piast, Lech, Hy- drograf, Nawigator, okrty desantowe i wiele innych. Jednake gospodarka rynko- wa zmienia profil przedsibiorstwa. Stocznia Marynarki Wojennej w Gdyni im. Dbrowszczaków, take reali- zowaa zlecenia dla naszego rodzaju si zbrojnych. Od czasu zakoczenia II wojny wiatowej Stocznia zbudowaa cznie okoo 100 okrtów i 30 pomocniczych jedno- stek pywajcych dla Marynarki Wojennej. Wród nich najwikszymi seriami byo 27 kutrów desantowych, 17 traowców z laminatów poliestrowo-szklanych i 11 ku- trów zwalczania okrtów podwodnych. Od 2001 roku trwa budowa pierwszej kor- wety rakietowej projektu 621 wedug niemieckiej koncepcji MEKO A-100. Na eksport powstao natomiast 17 okrtów desantowych i pewna liczba mniejszych jednostek2. Niestety, take i ta stocznia ju dwa razy stracia pynno finansow. Nadal zwalniani s pracownicy. Jeszcze prowadzi remonty okrtów, ale budowa wspomnianej korwety stoi pod znakiem zapytania. Tracimy w ten sposób dorobek naszych pokole, których sen o dostpie do Batyku móg si symbolicznie speni podczas zalubin Polski z morzem 10 lutego 1920 roku w Pucku3. Inny wielki polityk Jan Zamoyski pisa: „[…] Cho wród innych narodów mamy najwicej surowców do budowy floty, nie posiadamy jej […] Tyle mil Morza 1 F. Czuchrowski, My polscy marynarze, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1998, Wydanie I, s. 6. 2 Oficjalna strona Stoczni Marynarki Wojennej www.navship.com.pl, 29.11.2009 r. 3 Biuletyn informacji publicznej, wszystko o Gdyni, kalendarium – 1637 - pierwsze zalubi- ny Polski z morzem w Redowie na cze króla Wadysawa IV i jego polityki morskiej. 146 Rocznik Bezpieczestwa Morskiego Marynarka Wojenna RP na równi pochyej Batyckiego dzierymy pod nasz wadz, a nic zaiste nie dziaamy na morzu”4. Take i on piszc prawie 500 lat temu te sowa, na pewno nie wiedzia, e bd one tak aktualne obecnie. Posiadamy jeszcze wielkie huty, w których mona walcowa blachy pod budow statków i okrtów, ale to nam Polakom jako nie wychodzi. Upadaj kolejne przedsibiorstwa – kooperanci stoczniowi. Po burzliwym okresie zmian ustrojowych w 1989 roku prawie przestay istnie4 miBdzy innymi takie fla- gowe narodowe przedsibiorstwa jak: Polskie Linie Oceaniczne. Przedsibiorstwo Poowów, Przetwórstwa i Handlu DALMOR SA (posiada obecnie tylko 3 statki). Teraz przyszed na Marynark Wojenn. Od chwili zakoczenia budowy ostatniego traowca projektu 207 w1996 roku, stan naszej floty nie powikszy si. Ju aden okrt, nie by ani zaprojektowany ani zbudowany od pocztku do koca przez nasze stocznie. Czy w takim razie nie oddalamy si od morza majc je w zasigu rki? Kolejny m= stanu, marszaek Józef Pisudski, 91 lat temu, dekretem z dnia 28 listopada 1918 roku rozkaza utworzy Marynark Polsk mianujc jedno- czenie jej dowódc pukownika marynarki Bogumia Nowotnego, szefem Sekcji Marynarki Wojennej przy Ministerstwie Spraw Wojskowych. Obecnie jednak mówi si o odtworzeniu Marynarki Wojennej, chocia „ona” istnieje i wykonuje zadania narodowe oraz sojusznicze. Niestety, postpujca degradacja okrtów (wikszo okrtów II rangi, to jednostki majce ponad 30 lat), brak narodowego programu budowy okrtów, mog spowodowa, e trzeba bBdzie rzeczywicie odtworzy prawie od podstaw jej stan. Przed II Wojn wiatow mielimy siln i nowoczesn Flot. Sta nas byo na to, eby okrty kupowa za granic. To w latach 30 do suby trafiy nowoczesne niszczyciele, okrty podwodne i okrty minowe (traowce, stawiacz min) oraz wod- nosamoloty rozpoznawcze. Wybudowalimy wielkie porty, w tym take porty wojenne (Gdynia i Hel). Polska nie bya w tym czasie krajem wysoko rozwinitym, ale tego dokonaa, gdy istniaa wizja, a przede wszystkim determinacja w stworzeniu Polski morskiej. W okresie „Zimnej Wojny”, gdy Polska pozostawaa czonkiem Ukadu Warszawskiego, Marynarka Wojenna przygotowywaa si do operacji desantowej na Pówyspie Jutlandzkim. Masowo wcielano w jej skad okrty desantowe. W tym czasie rozbudowano take siy lekkie, a w tym kutry torpedowe, rakietowe oraz traowce. Trzon floty stanowiy take niszczyciele i okrty podwodne oraz samoloty myliwskie i migowce zwalczania okrtów podwodnych. Nastpne generacje 4 F. Czuchrowski, My polscy marynarze, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1998, Wydanie I, s. 7. 147 Kazimierz Pulkowski uzbrojenia stanowiy jednostki pywajce i statki powietrzne radzieckiej lub polskiej produkcji. Zdobycie Jutlandii miao umoliwi swobodne eglowanie i wyjcie z Batyku przez Cieniny Sund, Wielki Bet i Kattegat. Zmiany jakie zaszy w Polsce, a póniej w innych krajach europejskich po 1989 roku zmieniy doktryn obronn, ale nie okreliy de facto roli Marynarki Wo- jennej w systemie bezpieczestwa Polski. Skoro tak, to nie mona byo opracowa waciwych kierunków jej rozwoju. Skoczy si dobry czas dla okrtów desanto- wych. Waciwie, to po rozformowaniu 7 uyckiej Dywizji Desantowej jednostki te straciy racj bytu i zostay sukcesywnie wycofywane z linii. Po wejciu do NATO, który jest paktem morskim, nasza Marynarka Wojen- na wykonuje zadania zarówno w systemie narodowym jak i sojuszniczym, do któ- rych naley zaliczy: obron morskiej granicy pastwa, ochron eglugi i interesów gospodarczych w polskich obszarach morskich, dziaania zmierzajce do odparcia agresji na inne pastwo czonkowskie. Ponadto realizuje zadania z zakresu reago- wania kryzysowego. Okrty polskie wchodz w skad staych zespoów NATO (ORP Genera Kazimierz Puaski). Niedugo do takiego zespou wejdzie ORP Kontradmira Xawery Czernicki. W ramach operacji „Active Endeavour”, wody Morza ródziemnego patroloway okrty podwodne typu Kobben (ORP „Bielik” – dwukrotnie i ORP Kondor) oraz dwukrotnie ORP Gen. Kazimierz Puaski. To jednak wydaje si zbyt mao. Polska powinna istnie w Europie i wiecie nie tylko na mapie. Bandera Marynarki Wojennej musi by reprezentowana przez nasze okrty na morzach i oceanach (jak to robiy np. okrty szkolne). Jej obecno to przypominanie o tradycjach i o koniecznoci istnienia tego rodzaju si zbrojnych. Nasze okrty, ze wzgldu na niewystarczajce nakady finansowe, nie mog obecnie wzi udziau w operacji pk. „Atalanta” u wybrzey Somalii. A moe naley skupi wiksz uwag na Morzu Batyckim? Marynarki Wojenne bardziej rozwinitych pastw europejskich (w tym take, te z rejonu Batyku) ju po 2001 roku przeszy do dziaa policyjnych. Mona odnie wraenie, e w Polsce cigle trwa batalia o to, kto jest waniejszy tzn. Marynarka Wojenna, czy Stra Graniczna (ta ostatnia jest cigle modernizowana i doinwestowana). A czy przypadkiem nie jest tak, e „pogranicznicy” powinny by gwarantem bezpieczestwa od strony niemilitarnej. Za dziaania militarne niech odpowiada Marynarka Wojenna, bo do tego zostaa powoana. Z tego nierównego traktowania wspomnianych wyej jednostek organi- zacyjnych wynika to, e Marynarce Wojennej cigle brakuje jeszcze kompatybil- nych zautomatyzowanych systemów dowodzenia, systemów uzbrojenia i kierowania 148 Rocznik Bezpieczestwa Morskiego Marynarka Wojenna RP na równi pochyej uzbrojeniem. Nie ma okrtu zdolnego do przerzutu sprztu i uzbrojenia. Prawie nie mamy ju lotnictwa morskiego. Ostatni Mig-21 wycofano w 2003 roku. Na poczt- ku 2007 roku w skadzie Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej znajdoway si samoloty patrolowe i transportowe PZL M-28 Bryza (modernizacja An-28), mi- gowce zwalczania okrtów podwodnych Kaman SH-2G Super Seasprite i Mi-14P, migowce ratownicze PZL W-3RM Anakonda, Mi-2RM i Mi-14PS oraz migowce transportowe PZL W-3 Sokó i Mi-8. Koczy si ju resurs migowców Mi-14P radzieckiej konstrukcji. Jak w takim razie sprosta zadaniu wykrycia obcych okr- tów podwodnych? Nasze siy ZOP (zwalczania okrtów