PARTI ISLAM SEMALAYSIA (PAS) DI SELANGOR 1990-2010

MOHAMAD ALI BIN ALIMIN

TESIS DIKEMUKAKAN BAGI MEMENUHI SYARAT UNTUK MEMPEROLEH IJAZAH SARJANA SASTERA (SEJARAH MALAYSIA) (MOD PENYELIDIKAN)

FAKULTI SAINS KEMANUSIAAN UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS 2017 iv

ABSTRAK

Disertasi ini bertujuan mengkaji perkembangan politik Parti Islam SeMalaysia (PAS) di Selangor dari 1990 hingga 2010. Disertasi ini menghuraikan matlamat perjuangan dan prinsip PAS Selangor sebagai sebuah parti politik yang menjadikan Islam sebagai asas perjuangan, mengenalpasti corak kepimpinan dan sumbangan tokoh-tokoh pemimpin PAS Selangor yang terdiri daripada golongan ulama dan profesional. Di samping itu, kajian ini juga menilai dan menghuraikan kejayaan dan masalah yang dihadapi usaha memasyarakatkan PAS dan kerjasama dengan parti politik lain. Ia juga memaparkan penerimaan masyarakat, cabaran dan kejayaan PAS di Selangor. Kajian ini dilaksanakan dengan menganalisis terhadap sumber primer seperti dokumen rasmi parti, perlembagaan parti, minit mesyuarat parti dan teks ucapan . Di samping itu pengkaji juga menganalisis sumber sekunder seperti buku, akhbar dan kertas kerja yang berkaitan. Dalam usaha memantapkan hasil kajian, pengkaji turut menggunakan sumber lisan untuk mendapatkan maklumat tambahan. Disertasi ini membuktikan bahawa organisasi yang tersusun, barisan tokoh kepimpinan yang baik, berwawasan serta usaha yang berterusan untuk memasyarakatkan PAS di samping kerjasama yang terjalin antara parti politik yang lain berjaya membawa perubahan kepada lanskap politik Selangor. Akhirnya melalui kerjasama dengan parti politik yang lain berjaya menawan Selangor pada 2008. PAS tidak boleh bergerak sendirian dan perlu menjalin kerjasama dengan parti politik lain tanpa mengorbankan prinsip dan perjuangan parti.

v

PARTI ISLAM SEMALAYSIA (PAS) IN SELANGOR 1990-2010

ABSTRACT

This dissertation aims to study the development of the Pan-Malaysian Islamic Party (PAS) in Selangor from 1990 to 2010. This dissertation will describes the party struggle and principles. Pas as a political party that makes Islam as the basis of struggle, recognizing the leadership pattern as well and the contributions of PAS leaders. The leaders are among professionals and Ulama’. This study also assesses and elaborates on the success and problems faced by the parties in order to socialize the parties and also to cooperate with other political parties. It also featured the public acceptance, challenges and PAS's success in Selangor. This study was conducted by analyzing primary sources such as party official documents, constitutions, meeting minutes and speech texts. Researcher also analyzes secondary sources such as books, papers and related working papers. In order to strengthen the research findings, researchers also used an oral source to obtain additional information. This dissertation shows that the well-organized organizations, good leadership leaders, insights and ongoing efforts to popularize PAS as well as the collaboration between other political parties have made a difference to Selangor's political landscape. Finally, in partnership with other political parties managed to lead Selangor in 2008 election. PAS cannot move alone and need to collaborate with other political parties without sacrificing the principles and struggles of the party.

vi

KANDUNGAN

Muka Surat

PENGAKUAN ii

PENGHARGAAN iii

ABSTRAK iv

ABSTRACT v

KANDUNGAN vi

SENARAI JADUAL x

SENARAI RAJAH xi

SENARAI SINGKATAN xii

BAB 1 PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan 1

1.2 Skop Kajian 2

1.3 Permasalahan Kajian 4

1.4 Persoalan Kajian 5

1.5 Objektif Kajian 6

1.6 Kajian Terdahulu 6

1.7 Metodologi Kajian 15

1.8 Pembahagian Bab 17

vii

BAB 2 LATAR BELAKANG PENUBUHAN PAS DI MALAYSIA

2.1 Pendahuluan 20

2.2 Latar Belakang Penubuhan PAS di Malaysia 22

2.3 Sejarah Penubuhan PAS Selangor 29

2.4 Matlamat Penubuhan PAS Selangor 38

2.5 Prinsip Perjuangan PAS Selangor 42

2.6 Organisasi PAS Selangor 44

2.7 Peranan dan Tanggungjawab Ahli Jawatankuasa PAS Selangor 47

2.8 Perkaderan PAS 63

2.9 Keahlian PAS 66

BAB 3 KEPIMPINAN ULAMA DAN PROFESIONAL DALAM PAS SELANGOR

3.1 Pendahuluan 72

3.2 Pengertian Ulama 73

3.3 Pengertian Profesional 77

3.4 Kepimpinan PAS Selangor 80

3.4.1 Ustaz Hassan Shukri 80

3.4.2 Perjuangan Politik Ustaz Hassan Shukri 81

3.4.3 Sumbangan Ustaz Hassan Shukri 82

3.5.1 Tuan Haji Mohsinon Tahir 88

3.5.2 Perjuangan Politik Tuan Haji Mohsinon Tahir 89

3.5.3 Sumbangan Tuan Haji Mohsinon Tahir 91

viii

3.6.1 Dr Shahabuddin Ngah Ketua Dewan Pemuda Pas Selangor 98

3.6.2 Perjuangan Politik Dr Shahabuddin Ngah 99

3.6.3 Sumbangan Dr Shahabuddin Ngah 102

3.7.1 Dr Shafie Bin Abu Bakar 104

3.7.2 Perjuangan Politik Dr Shafie Bin Abu Bakar 106

3.7.3 Sumbangan Dr. Shafie Bin Abu Bakar 111

3.8.1 Ustaz Ramli Bin Sidom 113

3.8.2 Perjuangan Politik Ustaz Ramli Bin Sidom 114

3.8.3 Sumbangan Ustaz Ramli Bin Sidom 118

BAB 4 MEMASYARAKATKAN PAS

4.0 Pendahuluan 127

4.1 Memasyarakatkan PAS 129

4.2 PASTI Selangor 135

4.3 Matlamat Penubuhan PASTI 137

4.4 Aktiviti-Aktiviti PASTI Selangor 139

4.5 Kejayaan PASTI Selangor 141

4.6 Kelemahan PASTI Selangor 148

BAB 5 TAHALUF SIYASI DAN PENCAPAIAN PAS SELANGOR

5.1 Pendahuluan 151

5.2 Kerjasama PAS dalam Angkatan perpaduan Ummah (APU) 155

ix

5.3 Kerjasama PAS dalam Barisan Barisan Alternatif (BA) 166

5.4 Kerjasama PAS dalam Pakatan Rakyat (PR) 188

BAB 6 DAPATAN KAJIAN 194

RUJUKAN 205

LAMPIRAN 212

x

SENARAI JADUAL

No. Jadual Muka Surat

2.1 Organisasi badan Perhubungan PAS Negeri Selangor 58 Sesi 1993/1995

2.2 Organisasi Badan Perhubungan PAS Negeri Selangor 59 Sesi 2001-2003

2.3 Senarai Pesuruhjaya PAS Selangor 61

2.4 Senarai Setiausaha Perhubungan Negeri PAS Selangor 61

2.5 Senarai Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor 62

2.6 Senarai Ketua Dewan Ulama PAS Selangor 62

2.7 Senarai Ketua Dewan Mulimat Selangor 63

2.8 Bilangan Ahli PAS dari Tahun 1990 hingga 2010 di Selangor 70

4.1 Senarai Ahli Lembaga Pengarah (ALP) PASTI Selangor 2001/2003 142

4.2 Pencapaian PASTI Selangor Tahun 1995/1996 143

4.3 Statistik Bilangan PASTI Dari Tahun 2001 Hingga Tahun 2009 143

4.4 Statistik Bilangan Guru PASTI Dari Tahun 2001 Hingga tahun 2009 144

4.5 Statistik Bilangan Murid PASTI Malaysia dari Tahun 2001-2009 145

4.6 Pencapaian PASTI Selangor Tahun 1995/1996 Mengikut Kawasan 146

4.7 Pencapaian PASTI Selangor Dari Tahun 2001 Hingga 2003 147

xi

SENARAI RAJAH

No. Rajah Muka Surat

2.1 Organisasi PAS Selangor 48

xii

SENARAI SINGKATAN

ABIM - Angkata Belia Islam Malaysia

API - Akademik Pembinaan Insan

API - Angkatan Pemuda Insaf

APU - Angkatan Perpaduan Ummah

BA - Barisan Alternatif

BN - Barisan Nasional

CCC - Chinese Consultant Council

DAP - Democratic Action Party

DEB - Dasar Ekonomi Baru

DHPP - Dewan Himpunan Penyokong PAS

DPPM - Dewan Perniagaan Melayu Malaysia

DPPNS - Dewan Pemuda PAS Negeri Selangor

DPPP - Dewan Pemuda PAS Pusat

DUN - Dewan Undangan Negeri

HAMIM - Hizbul Mulimin

IDN - Independence of Malaya Party

IRC - Islamic Representative Council

JAIS - Jabatan Agama Islam Malaysia

JPK - Jabatan Pilihanraya Kawasan

JPN - Jabatan Pilihanraya Negeri

xiii

KUIS - Kolej Universiti Islam Antarabangsa Selangor

KUZA - Kolej Universiti Sultan Zainal Abidin

MCA - Malayan Chinese Assosiation

MIC - Malayan Indian Congress

MPSI - Maktab Perguruan Sultan Idris

MTD - Majlis Tindakan Undangan Negeri

NASMA - Nationalist Party of Malaysia

NEG - Parti Negara

NGO - Non Government Organization

PAS - Parti Islam SeMalaysia

PASTI - Pusat Asuhan Tadika Islam

PEKEMBAR - Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu

PETA - Gerakan Pembela Tanah Ayer

PKMM - Parti Kebangsaan Melayu Malaya

PKR - Parti Keadilan Rakyat

PR - Pakatan Rakyat

PRU - Pilihanraya Umum

PSRM - Parti Sosialis Rakyat Malaysia

ROS - Rigister Of Society

SDP - Sosialis Democratic Parti

SOP - Standard Operating Procedure

SPM - Sijil Pelajaran Malaysia

xiv

SYABAS - Syarikat Bekalan Air Selangor

UKM - Universiti Kebangsaan Malaysia

UMNO - United Malays Nation Organization

UNESCO - United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization

UPU - Unit Peti Undi

USAHANITA - Persatuan Wanita Bumiputra

1

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Kajian meliputi tahap awal penubuhan parti dan pada tahun 1990-2010 iaitu era perubahan dalam kerjasama PAS dengan parti politik yang lain. Justifikasi kajian yang dalam tempoh 20 tahun adalah amat penting untuk melihat dan menilai sejauh mana perkembangan parti Islam ini dalam mewarnai sejarah politik negara khususnya di Selangor.

PAS dilihat sebagai sebuah parti yang cuba memperjuangkan nilai-nilai Islam seperti yang terkandung dalam perlembagaan parti sebagai cara hidup kepada masyarakat di Malaysia. Meskipun mengalami perubahan pucuk pimpinan parti dan cabaran dari pihak luar seperti parti-parti politik yang terdapat di Malaysia, namun parti ini masih mampu membentuk kerajaan di beberapa buah negeri seperti

Kelantan,Terengganu dan Kedah. Kelantan merupakan negeri yang mencatatkan 2

kejayaan paling cemerlang bagi PAS sejak Pilihan Raya Umum 1959. Daripada 12 pilihanraya yang diadakan, PAS berjaya memenangi kerusi majoriti sekaligus menguasai kerajaan negeri Kelantan. PAS memenangi pilihanraya empat kali berturut-turut pada tahun 1959 hingga tahun 1974. PAS hanya gagal pada tahun 1978,

1982 dan 1986.1 Seterusnya PAS berjaya memenangi pilihanraya dari tahun 1990 hingga 2008.

Di Terengganu, PAS menguasai negeri Terengganu sebanyak dua kali iaitu pada tahun 1959 dan 1999. Pada tahun 1959, PAS memenangi 13 buah kerusi daripada 24 buah kerusi manakala pada tahun 1999 PAS memenangi 28 buah kerusi daripada 32 buah kerusi.

Di Kedah PAS hanya berjaya memerintah sebanyak sekali sahaja iaitu pada tahun 2008 hasil kerjasama dan permuafakatan bersama Parti Keadilan Rakyat (PKR) dan Democratic Action Party (DAP) dalam Pakatan Rakyat.2

1.2 Skop Kajian

Di Selangor perkembangannya agak perlahan. Oleh yang demikian, skop kajian ini adalah penting untuk menilai sejarah perjuangan parti, cabaran, masalah, perubahan kepimpinan, sumbangan tokoh, aktiviti, dan kerjasama dengan parti-parti politik yang lain.Tempoh kajian ini penting kerana merupakan era perubahan dalam PAS di

1 Mohd Hasbie Muda, PAS & Pilihanraya, Analisis pencapaian Parti Islam SeMalaysia dalam pilihanraya umum (1959-2013) Selangor. Megamind Leadership Consultancy, 2014, hlm 62

2 Ibid. hlm58 3

Selangor. Pada tahun 1990 PAS memulakan kerjasama dengan parti lain seperti

Semangat 46. Melalui Angkatan Perpaduan Umah terkandung di dalamnya kerjasama antara PAS dengan Semangat 46. Dalam tempoh tersebut (1990-2010) dikatakan sebagai tempoh sebelum kemenangan dan semasa kemenangan PAS di Selangor.

Sebelum tahun 1999 iaitu dalam PRU 1990 dan 1995, PAS tidak pernah memenangi sebarang kerusi dalam pilihanraya di Selangor. Perjuangan PAS Selangor mula menampakkan hasil apabila memenangi 4 kerusi Dewan Undangan Negeri (DUN) pada tahun 1999 walaupun dengan majoriti yang kecil. Walaupun pada PRU 2004

PAS Selangor gagal mempertahankan 4 kerusi DUN yang dimenangi sebelum ini namun pada PRU 2008 PAS Selangor berjaya memenangi 8 kerusi DUN di Selangor seterusnya memerintah negeri Selangor melalui kerjasama dengan Parti Keadilan

Rakyat dan DAP.

PAS dipilih sebagai kajian kerana PAS sebuah parti yang lahir daripada serpihan ulama dalam UMNO. Ahli PAS terdiri daripada orang Melayu Islam. Begitu juga UMNO yang majoritinya orang Melayu Islam. PAS cuba menonjolkan bahawa mereka lebih Islam berbanding UMNO. Namun begitu pendekatan UMNO bekerjasama parti-parti lain seperti MCA dan MIC berjaya memerintah Malaysia.

Berbanding PAS yang bergerak sendirian. Walaubagaimanapun tahun 1988 PAS bertahaluf siyasi dengan Semangat 46 tetapi gagal. Namun tahun 1998 hingga 2008

PAS berjaya dalam tahaluf siyasinya dengan Parti Keadilan Rakyat dan DAP. Melalui kajian ini penting untuk membuktikan bahawa sukar sebuah parti itu untuk bergerak sendirian dalam pilihanraya tanpa bekerjasama dengan parti-parti yang lain.

4

Tahun 2010 merupakan tahun penamat kerana pada tahun tersebut iaitu tiga tahun selepas PAS bersama PKR dan DAP buat pertama kalinya beerjaya mentadbir negeri Selangor yang merupakan sekian lama dikuasi oleh Barisan Nasional. Hal yang demikian kerana pada tahun 2008 perubahan lanskap politik berlaku di Malaysia.

Empat buah negeri berjaya dikuasai oleh Pakatan Rakyat iaitu Pulau Pinang,

Kelantan, Perak dan Selangor. Di Selangor PAS sejak penubuhannya tidak bercita- cita untuk memerintah Selangor, hanya sekadar untuk menjadi pembangkang yang kuat.

1.3 Permasalahan Kajian

Melalui tajuk Parti Islam SeMalaysia (PAS) Di Selangor 1990-2010 akan cuba memaparkan perubahan-perubahan yang berlaku dalam corak kepimpinan merujuk kepada dasar dan aktiviti-aktiviti yang dijalankan. Di samping itu, kajian ini cuba merungkai cara atau strategi PAS di Selangor dalam usaha memasyarakatkan PAS.

Faktor yang mendorong terbentuknya kerjasama dengan parti-parti politik yang lain dan dengan badan-badan bukan kerajaan atau Non Government Organization (NGO) juga akan dibincangkan. Pertembungan dua aliran iaitu golongan ulama dan profesional yang membawa kerjasama dalam memperkasakan parti seterusnya memberi kejayaan kepada kemenangan yang lebih besar dalam pilihanraya.

Kemasukan golongan professional membuka lembaran baru dengan penyertaan mereka dalam organisasi seterusnya menentukan halatuju parti.

5

Dalam menjalin kerjasama dengan parti-parti politik yang berbeza ideologi perjuangan juga merupakan satu faktor penting untuk dikaji. Dalam hal ini tentu ada perkara dasar yang dipersetujui dalam kerjasama tersebut dan juga mungkin ada pengorbanan prinsip perjuangan yang perlu diketepikan dalam usaha untuk mencapai kerjasama tersebut. Tajuk ini juga akan mengkaji penerimaan masyarakat terhadap kerjasama PAS dengan parti politik lain. Selain itu penerimaan dan reaksi ahli PAS juga akan dibincangkan.

1.4 Persoalan Kajian

Beberapa persoalan yang ingin dijawab ialah:

1. Apakah matlamat dan prinsip yang mendorong penubuhannya sebagai sebuah

politik yang menjadikan Islam sebagai asas perjuangan PAS Selangor?

2. Apakah sumbangan yang diberikan merujuk kepada kepimpinan golongan

ulama dan professional PAS di Selangor?

3. Apakah tindakan yang dilakukan untuk memasyarakatkan PAS Selangor ?

4. Apakah perubahan-perubahan yang berlaku dengan merujuk kepada hasil

kerjasama yang dijalinkan dengan parti-parti politik yang lain?

6

1.5 Objektif Kajian

Tesis ini ingin mencapai objektif berikut:

1. Menghuraikan matlamat dan prinsip PAS Selangor sebagai sebuah parti

politik yang menjadikan Islam sebagai asas perjuangan.

2. Mengenalpasti corak kepimpinan dan sumbangan tokoh-tokoh kepimpinan

ulama dan professional dalam PAS Selangor.

3. Selain daripada itu kajian ini akan menilai dan menghuraikan penerimaan

masyarakat, cabaran dan kejayaan hasil usaha yang dijalankan untuk

memasyarakatkan PAS Selangor.

4. Seterusnya kajian ini akan menganalisis kejayaan yang dicapai melalui

kerjasama dengan parti-parti politik yang lain.

1.6 Kajian Terdahulu

Terdapat beberapa buku-buku, artikel dan kertas kerja yang menulis tentang sejarah dan perkembangan PAS di Malaysia. Namun sejarah dan perkembangan PAS di

Selangor tidak ditulis. Dalam mencatatkan sejarah PAS di Malaysia, penglibatan PAS

Selangor hanya disentuh secara sepintas lalu sahaja. Dalam buku Islam dan

Demokrasi ,Cabaran Politik Muslim Kontemporeri di Malaysia oleh Mohd Izani

Mohd Zain menjelaskan perhubungan tentang Islam dan demokrasi secara konsep dan teori. Perbincangan merangkumi prinsip dan pemikiran yang terkandung dalam demokrasi dan Islam. Buku ini turut memaparkan secara terperinci tentang faktor- faktor yang mendorong penglibatan atau penyertaan gerakan Islam dan umat Islam 7

dalam proses demokrasi melalui pilihanraya di Malaysia. Dalam buku ini turut dinyatakan tentang aliran pemikiran PAS yang konsisten terhadap perjuangan berbentuk demokrasi. Ini dibuktikan melalui penglibatan PAS dalam semua pilihanraya umum di Malaysia sejak ia ditubuhkan. Dalam tahun 1990-an bermula era kebangkitan semula PAS dengan kemenangannya di Kelantan, pendekatan PAS beralih kepada lebih terbuka, kesederhanaan atau lebih tepatnya liberal meskipun masih mengekalkan kepimpinan ulama. Era 1990-an ini juga memperlihatkan kerjasama PAS dengan Semangat 46, Gagasan Angkatan Perpaduan Ummah (APU),

GERAK, Barisan Alternatif (BA) dan juga Pakatan Rakyat (PR).3

Mujahid Yusuf dalam bukunya, Menuju Pas Baru, Krisis Peluang dan

Dimensisme turut menjelaskan tentang perkembangan PAS di Malaysia yang berkisar tentang konflik organisasi parti politik tetap sesuai untuk dijadikan sebagai bahan rujukan. Asas buku ini berpandukan kepada perkembangan organisasi parti politik serta naik turunnya sesebuah organisasi. Keadaan ini dicetuskan dengan peristiwa- peristiwa kemuncaknya berlaku krisis yang menyebabkan kemungkinan-kemungkinan perubahan dalam sebuah parti politik. Buku ini juga mempersoalkan tentang titik penurunan yang dihadapi oleh kepimpinan ulama berpandukan kepada krisis dalaman yang berlaku dan suatu tahap diperlukan supaya PAS dapat melonjak ke hadapan.4

3 Mohd Izani Mohd Zain, Islam dan Demokrasi Cabaran Politik Muslim Kontemporari di Malaysia, Universiti Malaya, Kuala Lumpur. 2007.

4 Mujahid Yusof, Menuju PAS Baru Krisis, Peluang dan Dinamisme, Bhd. Kuala Lumpur: The Malaysian Insider Sdn. Bhd. 2011.

8

Sebuah lagi buku “ Amanat Haji Hadi ”, Penghuraian dan Penjelasan Dato”

Seri Tuan Guru Haji Abdul Hadi Awang tentang perjuangan dan prinsip PAS. Dalam buku ini menjelaskan kepada rakyat tentang sikap dan pandangan beliau berhubung dengan isu-isu yang ada diputarbelitkan oleh sebuah parti politik yang lain. Buku ini cuba memberi penjelasan berkenaan isu-isu yang dimainkan oleh seteru PAS tentang konsep jihad, syahid dan kafir. Keadaan ini tentunya memberi kesan kepada perkembangan kepada PAS yang memperjuangkan Islam di mata rakyat Malaysia.

Buku ini juga boleh dijadikan panduan untuk menerangkan apakah cabaran, perjuangan dan matlamat parti politik iaitu PAS dalam menegakkan undang-undang

Islam di Malaysia.5

Buku lain yang berkaitan dengan sejarah PAS di Selangor ialah PAS Kuala

Selangor vs APU yang ditulis oleh Muhayat Haji Yusuf. Dalam buku ini menunjukkan berlaku pertentangan antara PAS Kuala Selangor dengan Angkatan

Perpaduan Ummah. Penentangan PAS Kuala Selangor ini disebabkan PAS telah menjalin kerjasama dengan Semangat 46 yang tidak mencatatkan Islam sebagai Ad

Deen malah mengekalkan isi kandungan perlembagaan UMNO Lama yang telah mati dan menjadi musuh tradisi kepada PAS. Pemimpin PAS selalu menyebut sewaktu

Semangat 46 berada di dalam UMNO, bahawa punca UMNO menentang perjuangan yang di dokong oleh PAS kerana Perlembagaan UMNO yang tidak Islamik. Sifat pimpinan parti yang tidak menentu inilah yang menjadi punca ahli-ahli di peringkat bawahan kebingungan.6

5 Haji Abdul Hadi Awang, Amanat Haji Hadi, ,Kuala Lumpur: Jabatan Penerangan PAS Pusat , 2002. 6 Muhayat Haji Yusuf, PAS Kuala Selangor vs APU, Selangor: Percetakan Jasa Sdn. Bhd. 1990.

9

Di samping itu buku lain yang menceritakan tentang PAS ialah Menegakkan

Agama Membela Bangsa Perjuangan PAS 1951-1970, karya Ismail Said. Buku ini menyatakan sejarah penubuhan cabaran dan halangan yang terpaksa ditempuhi sehingga menjadi sebuah parti politik. Kandungan buku ini dimuatkan beberapa tokoh pemimpin PAS yang terkenal iaitu Haji Ahmad Fuad (1951-1953 ), Dr Abbas

Alias (1953-1986 ) dan Dr. Burhanuddin Al Helmi (1956-1969 ). Dalam buku ini dinyatakan bahawa Dr. Alias Abbas dilahirkan di Banting Selangor pada tahun 1941.

Melalui kepimpinan tokoh-tokoh ini, PAS telah dicorakkan dan dipandu perjuangannya kepada pembinaan parti sehingga muncul relevan dan terus kukuh dalam politik tanah air hingga kini.7

Dalam buku Liku-Liku Reformasi Pakatan Rakyat Di Selangor yang disunting dan diterjemahkan oleh Noor Amin Bin Ahmad, memaparkan sedikit masalah dan cabaran yang dihadapi oleh kerajan Pakatan Rakyat di Selangor. Cabaran ini di luar

Pakatan Rakyat seperti kemunculan beberapa badan bukan kerajaan yang berasaskan

Melayu dan Islam bekerjasama dengan UMNO. Pengarauh NGO ini kepada Ali

Parlimen dan Ahli Dewan Negeri Melayu adalah besar kerana mereka mememainkan isu kesetiaan kepada kaum dan agama. Selain itu terdapat juga sebilangan individu di dalam PAS mengambil pendirian dan pendekatan agresif berbanding kerajaan negeri yang mengambil pendekatan yang sederhana terhadap isu-isu yang berkaitan dengan

Melayu. Contohnya isu penjualan arak di Selangor, Hassan Ali sebagai Ahli Majlis

Kerajaan Negeri Selangor mahu penjualan itu diharamkan dan mahu menjadikan

Jawatankuasa Masjid sebagai Polis Moral kepada kegiatan muslim. Begitu juga dengan penggunaan kalimah Allah, Zulkifli Nordin bercanggah pendapat dengan

7 Ismail Said, Menegak Agama Membela Bangsa Perjuangan PAS 1951-1970, Kuala Lumpur: Unit Buku Harakah, 2011. 10

Khalid Samad, Ahli Parlimen Shah Alam. Keadaan ini pastinya merosakkan imej

Pakatan Rakyat.8

Buku lain yang menulis kerjasama PAS dengan parti-parti politik yang lain ialah Memoir Perjuangan Politik Syed Husin Ali oleh Syed Husin Ali. Memoir ini memaparkan sedikit sebanyak tentang kerjasama dengan PAS dengan Semangat 46,

GAGASAN APU dan Pakatan Rakyat. Dalam catatan ini, penyelidik menyatakan tentang, kejayaan, pergolakan kerjasama PAS dalam pilihanraya. Begitu juga kemelut tentang pemilihan Menteri Besar Selangor selepas Pakatan Rakyat memenangi pilihanraya ke-12 juga dimuatkan dalam buku ini. Kemelut berlaku apabila Azmin

Ali yang menjadi Pengerusi PKR Negeri Selangor, berharap akan ditunjuk oleh sultan untuk menjadi MB. Akan tetapi beliau akur dan tidak menimbulkan apa-apa masalah apabila Ketua Umum PKR Anwar Ibrahim membuat keputusan memilih Tan Sri

Khalid Ibrahim. Kemudian terdengar pula berita bahawa Datuk Hassan Ali bersama dua orang pemimpin tertinggi PAS menemui Sultan Selangor. Tersebar luas kononnya ada kemungkinan kerjasama antara PAS Selangor dengan UMNO negeri itu. Keadaan ini menimbulkan suasana yang tidak tenteram dalam kalangan

PAKATAN RAKYAT. Walau bagaimanapun masalah ini selesai apabila Tuan Guru

Haji Abdul Hadi Awang menghantar mesej menegaskan sokongannya kepada Khalid

Ibrahim.9

8 Tricia Yeoh, Noor Amin Ahmad, Liku-Liku Reformasi Pakatan Rakyat di Selangor, Selangor: Strategic Information and Research Development Center, 2011. 9 Syed Husin Ali, Memoir Perjuangan Politik Syed Husin Ali, Petaling Jaya: Strategic Information and Research Development Center, 2012. 11

Perbagai persoalan juga ditimbulkan oleh Ahmad Atory Hussain dalam bukunya “Kepimpinan Masa Depan” berakhirkah Dilema Melayu? Sarjana Ahmad

Antory Husin menyatakan masalah yang menyebabkan orang Melayu berada dalam dilema. Buku ini juga menyingkap kepimpinan orang Melayu sebagai asas kepada perlengkap ikhtiar hidup atau survival dan penyelesaiaan masalah mereka. Hal yang demikian ini, menyebabkan kedua-dua parti Melayu terbesar iaitu UMNO dan PAS perlu meletakkannya di tempat yang tinggi. Dalam usaha untuk memartabatkan bangsa Melayu mereka juga terpaksa berhadapan dengan tuntutan dari kaum lain terutama dalam bidang ekonomi yang telah mencabar Dasar Ekonomi Baru (DEB) yang kononnya wujud ketidakadilan kepada kaum bukan Melayu. Di samping itu tuntutan-tuntutan dalam bidang politik, penambahan jawatan-jawatan penting dalam pentadbiran kerajaan.

Buku ini juga menimbulkan persoalan tentang masa depan atau nasib orang

Melayu sekiranya mereka tidak lagi memegang kuasa. Contohnya Pulau Pinang yang dipimpin oleh Ketua Menteri dalam kalangan bukan Melayu. Perbalahan antara

UMNO dan PAS juga ditulis dalam buku ini. Perbalahan juga bagaikan tidak kunjung padam seperti tuduhan UMNO kepada PAS yang berfikiran Islam sempit dan juga isu kafir mengkafir dan sistem atau fahaman yang diamalkan oleh UMNO nasionalisme sekular yang tidak Islam. Begitu juga tentang dasar perjuangan PAS yang akan memberi hak sama rata kepada orang bukan Melayu sama.10

10 Ahmad Atory Bin Hussain, Kepimpinan Masa Depan Berakhirkah Dilema Melayu?, Kuala Lumpur: Kumpulan Karangkraf Sdn.Bhd, 1987. 12

Manakala buku Politik Melayu dan Demokrasi disunting oleh Yusuf Ismail dan Khayati Ibrahim memaparkan pelbagai rencana yang menyingkap zaman silam dua parti politik utama bangsa Melayu muslim. “ Pepecahan Politik Umat Melayu

Muslim ” merupakan pembuka jalan untuk membincangkan pesaingan antara PAS dan UMNO dalam konteks politik Malaysia. Beliau menyifatkan pepecahan bangsa

Melayu berpunca dari pertandingan dalam perhimpunan Agung UMNO 1981 antara

Mahathir, Musa Hitam dan tengku Razaliegh. Dalam bab 9 buku ini membincangkan hubungan antara PAS dan UMNO dan perancangan mereka dalam proses Islamisasi di Malaysia. Kedua-dua parti politik ini sering bercanggah pendapat antara satu sama lain tentang kesungguhan dan kebolehan pihak masing-masing dalam memperjuangkan Islam. Isu-isu tentang cara atau strategi yang dilaksanakan oleh

UMNO dan PAS dalam perlaksanaan Islam di Malaysia. Punca konflik antara kedua parti ini juga dinyatakan.

Parti PAS dengan Tahaluf Syiasinya yang disusun oleh Abu Bakar Hamzah

J.P merupakan koleksi pelbagai keratan akhbar yang memaparkan kegiatan PAS, seperti Perisytiharan Persefahaman antara Parti yang terlibat seperti NASMA, PAS,

Parti Sosialis Rakyat Malaysia (PSRM) dan Sosialis Democratic Party (SDP) bagi menghadapi pilihanraya umum, untuk menentang Barisan Nasional. Dalam persefahaman tersebut terkandung beberapa perkara antaranya mengakui hak PAS memperjuangkan negara Islam. Di samping mengakui kebebasan parti-parti dalam persefahaman tersebut. Mereka juga bersetuju bekerjasama dalam menentang Barisan

Nasional untuk mengurangkan majoriti dua pertiga. Dimuatkan juga beberapa wawancara eksklusif al-ummah dengan Tuan Guru Haji Abdul Hadi Awang tentang latar belakang wujudnya Angkatan Perpaduan Ummah (APU) dan arah tujuannya 13

APU. Begitu juga temubual dengan Allahyarham Tuan Haji Hassan Shukri, Naib

Yang DiPertua PAS mengenai PAS dan Tahaluf Syiasi. Dalam temubual tersebut dijelaskan tentang matlamat persefahaman dengan beberapa parti politik dalam

Angkatan Perpaduan Ummah.11

Sebuah buku bertajuk Sejarah Sebagai Hakim Muktamad merupakan koleksi rencana kritis yang ditulis oleh Lee Ban Chen. Terdapat beberapa rencana dalam buku tersebut yang berkaitan dengan Parti PAS tentang isu negara Islam yang menjadi pepecahan dalam Barisan Alternatif dahulu. Beliau juga mengulas tentang sekiranya

PAS tidak berkeras untuk memasukkan isu negara Islam dan hukum hudud dimasukkan dalam manifesto Barisan Alternatif maka untuk memperjuangkan sebuah negara demokratik dan adil berlandaskan Perlembagaan Persekutuan dapat dicapai.12

Manakala Halim Mahmood dalam bukunya pula PAS PIMPINAN BAHARU-

Fafsafah dan Perjuangan cuba membawa gambaran jelas apakah bentuk dan corak perjuangan sebelum dan sesudah PAS mengalami krisis kepimpinannya yang sekian lama menjadi rahsia umum. Beliau mendedahkan corak kepimpinan lama dan baharu, mengemukakan langkah-langkah wajar yang perlu dan bakal diambilnya. Pimpinan baharu PAS mempunyai corak dan haluan berbeda yang perlu diketahui umum. Ianya mencakupi aspek-aspek yang menjadi tajuk buku ini keseluruhannya. Beliau juga memberikan ukuran dari implikasi dan pergolakan di dalam dan di luar parti akibat pelancaran parti baharu, HAMIM. Apakah ukuran dan kewibawaan, pendirian dan

11 Abu Bakar Hamzah, Parti PAS dengan Tahaluf Siyasinya, Kuala Lumpur: Media Cendikiawan Sdn.Bhd., 1992.

12 Lee Ban Chen, Sejarah Sebagai Hakim Muktamad, Petaling Jaya Selangor: Strategic Information Research Development (SIRD), 2004. 14

matlamat perjuangan seorang pemimpin yang pernah diagung-agungkan sebelumnya?

Buku ini juga cuba menerangkan kepada umum sebab-sebab setengah daripada anggota PAS yang bertindak bertentangan dengan dasar perlembangaannya tidak dipecat sedangkan yang lain ada yang dikenakan tindakan disiplin.

Kajian terdahulu ini merupakan sebahagian dari penyelidikan yang membicarakan tentang sejarah dan perkembangan PAS secara umum. Walaupun penyelidikan tersebut tidak begitu memfokuskan kepada negeri Selangor namun dapat membantu hala tuju kajian ini dijalankan.

Kajian ini dapat menjelaskan kedudukan PAS yang bertahaluf siyasi dengan

46 untuk memenangi pilihanraya di Selangor. Tetapi menjelang tahun 2008 pilihanraya kedua belas PAS berjaya bertahaluf siyasi dengan Parti Keadilan Rakyat dan DAP. Dapatan kajian memperlihatkan lanskap politik yang berlaku di Selangor dengan melihat kepada kemenangan Pakatan Rakyat.

Penyelidik memilih PAS di Selangor kerana belum ada kajian yang dijalankan berfokus terhadap PAS Selangor merujuk kepada perubahan-perubahan yang berlaku dalam PAS Selangor terutama tempoh 1990 hingga 2010. Umum mengetahui bahawa tempoh tersebut merupakan zaman sebelum kemenangan dan zaman kemenangan

PAS di Selangor. Sebelum ini setiapkali pilihanraya umum PAS berjuang sendirian dan tidak pernah meletakkan sasaran untuk memenangi sebarang kerusi sama ada di peringkat Parlimen mahupun di peringkat DUN. Melalui kajian ini penyelidik mengkaji latar belakang penubuhan PAS di Selangor. Pengkaji juga mengkaji tentang organisasi PAS Selangor yang menggabungkan golongan ulama dan profesional 15

terutama merujuk kepada dasar perjuangan politik dan pemikiran barisan kepimpinan.

Kajian juga dijalankan terhadap aktiviti yang dijalankan untuk memasyarakatkan PAS di Selangor sehingga berjaya mendapat sokongan daripada semua lapisan masyarakat pelbagai kaum. Hal yang demikian ini kerana PAS merupakan sebuah parti yang memperjuangkan undang-undang Islam di Malaysia juga sebagai parti yang menjaga kebajikan dan kepentingan rakyat.

Perubahan PAS dilihat apabila sikap keterbukaan untuk berkerjasama dengan parti-parti lain. Di samping itu kerjasama yang dijalankan dan kejayaan yang terhasil bersama parti politik yang lain sehingga berjaya menggugat dominasi yang dipimpin oleh UMNO dalam pentadbiran di Selangor.

1.7 Metodologi kajian

Sumber-sumber primer dan sekunder akan diteliti seperti laporan muktamar keratan akhbar dan majalah. Sumber primer atau pertama ini dapat menolong penyelidik mengesahkan cerita sebenar atau menggambarkan sesuatu peristiwa itu sebagaimana ia berlaku13. Sumber pertama didapati melalui sumber-sumber bertulis seperti perlembagaan parti. Sumber kedua atau sekunder terdiri daripada bahan atau dokumen yang dikaji melalui pembacaan bahan bertulis. Sumber ini seperti buku, majalah, jurnal, ensiklopedia, akhbar, risalah, laporan tahunan dan juga tesis. 14

13 Ishak Saat, Penyelidikan Sejarah. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd, 2010, hlm. 7.

14 Ibid. hlm 15. 16

Metodologi kajian yang akan digunakan adalah penyelidikan perpustakaan dan secara temuramah. Dokumen berkenaan parti diperoleh dari fail parti itu sendiri di samping simpanan dari ahli-ahli parti. Penyelidikan perpustakaan bertujuan untuk memastikan pada setiap tahap kajian yang dilalui, hasil penemuan tidak menyimpang dari panduan-panduan dan konsep yang mendasari kajian ini. Kajian ini dijalankan berdasarkan kepada sumber yang diperoleh di:

1. Arkib Negara Malaysia, Kuala Lumpur

2. Ibu Pejabat PAS Pusat, Kuala Lumpur

3. Ibu Pejabat PAS Negeri Selangor, Kapar, Selangor

4. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur

5. Perpustakaan Negara Malaysia, Kuala Lumpur

6. Perpustakaan Awam Negeri Selangor

7. Perpustakaan Awam Klang

8. Perpustakaan Awam Banting

9. Perpustakaan Muzium Negeri Selangor

10. Perpustakaan Universiti Kebangsaan Malaysia

11. Perpustakaan Universiti Malaya

12. Pejabat UMNO Bahagian Kuala Langat

Dalam menjalankan penyelidikan tentang PAS Selangor ini sumber lisan turut digunakan. Kaedah temubual digunakan untuk mengumpul data. Perbualan secara bermatlamat antara penyelidik dan responden untuk mendapatkan maklumat kajian.

Temubual ini terbahagi kepada tiga iaitu temubual tersusun, temubual separa tersusun dan tidak tersusun. Dalam temubual tersusun soalan-soalan akan disediakan secara 17

tersusun dari awal hingga akhir dalam bentuk formal. Bagi temubual separa tersusun pula merupakan gabungan soalan antara soalan tetap atau rigid dengan soalan yang fleksibel. Manakala soalan tidak tersusun adalah temubual yang dijalankan secara bebas.

Temubual dijalankan dengan tokoh-tokoh pemimpin parti di peringkat cawangan, kawasan dan negeri serta orang perseorangan. Untuk menguatkan maklumat yang diterima penyelidik mencari persamaan tentang maklumat yang diperoleh melalui cara menemubual responden yang lain.

1.8 Pembahagian Bab

Tesis ini mengandungi 6 bab. Bab satu merupakan bab pengenalan kepada kajian tesis yang dibuat. Dalam bab ini penyelidik membincangkan khusus tentang proposel kajian yang mengandungi pendahuluan kepada tajuk tesis. Permasalahan kajian, objektif kajian, kajian terdahulu dan metodologi kajian yang terdiri daripada sumber primer dan sumber sekunder.

Dalam bab dua pula, penyelidikan tesis ini akan berkisar kepada latar belakang

PAS di peringkat pusat. Tentang proses tertubuhnya Parit Islam SeMalaysia, perubahan demi perubahan nama sehinggalah kekal kepada nama sekarang. Di samping itu juga dalam bab ini akan membincangkan hal-hal yang mendorong penubuhan PAS. Seterusnya dalam bab ini penyelidikan penyelidik akan berkisar kepada sejarah penubuhan PAS di Selangor. Beberapa kawasan yang menjadi 18

kawasan yang awal tertubuhnya PAS di Selangor di samping memaparkan beberapa orang tokoh yang bertanggungjawab untuk menubuhkandan mengembangkan PAS di negeri Selangor. Selain daripada itu dalam bab ini akan mengisahkan proses keahlian di dalam PAS. Seterusnya matlamat dan prinsip penubuhan PAS negeri yang selari dengan PAS pusat juga ditulis di dalam bab ini. Dalam bab ini juga penyelidik menyenaraikan senarai pesuruhjaya Selangor dari awal penubuhannya hinggalah tahun 2010. Begitu juga dengan Organisasi PAS di Selangor yang berkaitan dengan fungsi dan peranan barisan kepimpinan jawatankuasa peringkat tertinggi parti di peringkat negeri.

Dalam bab tiga pula pula akan membincangkan pengertian ulama dan professional. Beberapa orang tokoh yang pernah memberi sumbangan yang besar kepada parti juga di tulis di dalam bab ini.

Dalam bab empat akan membincangkan aktiviti-aktiviti yang dijalankan oleh

PAS Selangor bagi memasyarakatkan PAS seterusnya menilai penerimaan pendekatan yang dibawa oleh PAS.

Manakala dalam bab lima pula penyelidik akan membincangkan kerjasama parti PAS di peringkat negeri dengan beberapa parti politik yang lain seperti semangat

46, Parti Keadilan Rakyat dan juga badan NGO yang membawa kejayaan kepada

PAS di Selangor. Turut membincangkan tentang analisis kejayaan, cabaran, kelemahan, halangan dan rintangan yang dilalui oleh PAS Selangor hasil kerjasama golongan ulama dan professional serta beberapa parti politik yang lain sehingga berjaya menawan Selangor pada tahun 2008. 19

Manakala dalam bab enam iaitu bab terakhir merupakan bahagian kesimpulan atau rumusan yang akan membincangkan tentang dapatan kajian tesis ini. Ini merupakan penegasan kepada hasil penyelidikan yang telah saya lalukan bagi mengesahkan objektif yang disasarkan.

BAB 2

LATAR BELAKANG PENUBUHAN PAS DI MALAYSIA

2.1 Pendahuluan

Penubuhan PAS adalah sinonim dengan sejarah perjuangan Hizbul Muslimin yang diharamkan oleh penjajah British pada tahun 1948. Hizbul Muslimin ditubuhkan di

Ma‟ahad al-Ehya as- Shariff Gunung Semanggol, Perak dengan idea daripada tokoh- tokoh politik kiri seperti Dr. Burhanuddin al-Helmy dan Kiai Masyhur Azahari, seorang pemimpin kanan Majlis Syuro Muslim Indonesia ( Masyumi). Parti ini ditubuhkan secara rasmi pada tanggal 17 Mac 1948 di bawah pimpinan seorang tokoh agama, ustaz Abu Bakar Baqir dan didokong oleh kalangan elit agama tradisional seperti guru-guru serta pelajar-pelajar agama.1

1 Ridwan Mohamad Nor, Sejarah Emas Perjuangan Islam di Malaysia, Kuala Lumpur: Jundi Resources, 2011, hlm.12. 21

Pada akhir tahun empat puluhan badan-badan politik di Semenanjung Tanah

Melayu (termasuk Singapura) seperti Hizbul Muslimin (HAMIM) iaitu satu-satunya badan gerakan politik Islam di Tanah Melayu. Pengharaman beberapa badan poitik oleh kerajaan penjajah Inggeris seperti Angkatan Wanita Sedar (AWAS), Pembela

Tanah Air (PETA), dan Malayan Democratic Youth League dan Parti Kebangsaan

Melayu Malaya (PKMM), menjadikan United Malay Nasional Organization

(UMNO) satu-satunya parti politik yang dibenarkan bergerak oleh kerajaan Inggeris di tanah Melayu. Berdasarkan pengharaman tersebut beberapa orang daripada UMNO yang terdiri daripada „ulama‟ mengambil kesempatan untuk menubuhkan badab kebajikan yang mempunyai latar belakang bernaung di bawah UMNO.

Menurut Khoo Kay Kim (1991), Hizbul Muslimin ditubuhkan dalam keadaan politik tidak kondusif untuk menentang kerajaan. Pada pertengahan tahun 1948 darurat diisytiharkan.2 Tangkapan dilakukan terhadap tiga orang tokoh pemimpin utama iaitu Ustaz Abu Bakar al-Baqir, Ustaz Abrab Tamimi dan Ustaz Abdul Rauh

Nur. Ramai di kalangan bekas Hizbul Muslimin hanya kembali ke arena politik pada pilihanraya kebangsaan 1955, dan tidak memeranjatkan apabila mereka berminat untuk menyertai PAS yang ditubuhkan pada tanggal 21 Ogos 1951 yang dilihat serasi dengan idealisme Hizbul Muslimin.3 Sebahagian ahli-ahli Hizbul Muslimin turut menganggotai Biro Agama Umno bagi mengisi ruang perjuangan Islam yang ada dalam biro tersebut.4 Kegagalan UMNO untuk menjunjung nilai-nilai syariah seperti

2 Ibid.hlm.15

3 Ibid

4 Ibid.hlm. 16. 22

isu judi di samping matlamat UMNO yang tidak mesra syariah menimbulkan kesedaran ulama untuk membentuk wadah perjuangan mereka sendiri.

2.2 Latar Belakang Penubuhan PAS di Malaysia

Parti Islam SeMalaysia (PAS) ditubuhkan secara rasminya pada 23 Ogos 1951.

Namun ada pandangan lain yang menyebut bahawa PAS ditubuhkan pada 24

November 1951. Walau bagaimanapun menurut Ismail Said, tarikh 23 Ogos 1951 merupakan tarikh cadangan penubuhan parti tersebut, manakala tarikh 2 November

1951 merupakan tarikh parti itu didaftarkan.5 Pada awalnya sekumpulan sekumpulan ulama yang bersidang pada 21 Ogos 1951 di Kuala Lumpur bersetuju untuk menubuhkan sebuah persatuan yang dinamakan Persatuan Ulama SeMalaya. Pada 24

November 1951 parti ini ditukar nama kepada Persatuan Islam SeMalaya (PAS).

Kemunculan PAS pada tahun 1951 adalah atas dasar kesedaran masyarakat Melayu pada waktu itu untuk melihat Islam dapat didaulahkan di negara ini.

Ustaz Fadzil bin Mohd Noor, Presiden PAS turut mengakui hakikat kebenaran sejarah penubuhan PAS dalam Teks Ucapan Dasarnya di Muktamar Tahunan PAS ke-

47:

“Sayugia kita bersyukur atas gerak hati sekitar 250 jiwa umat Islam yang dipelopori oleh ulama, berkumpul di Bagan Tuan Kecil yang lebih dikenali kini Butterworth berjaya menubuhkan sebuah parti politik berasaskan Islam yang bernama Persatuan Islam SeMalaya atau PAS pada 24 November 1951 untuk melaksanakan usul

5 Ismail Said, Menegak Agama Membela Bangsa, Kuala Lumpur: Unit Buku Harakah 2011, hlm.45. 23

penubuhan PAS yang diluluskan dalam Persidangan Ulama Malaya ke Dua pada 23 Ogos 1951 di Sultan Suleiman Kelab, Kuala Lumpur…”6

Tegas beliau lagi:

“Sejarawan, pustakawan, arkib dan muzium tidak sempurna ilmu dan koleksinya jika tidak merakamkan khazanah sejarah kaya PAS setengah kurun ini. Sejak lahirnya, ia kenal dan berkawan sekejap dengan UMNO. Tidak semua yang hadir di pekan Bagan Tuan Kecil itu berdaftar menjadi ahli PAS kerana mereka kekal UMNO”7

Peranan ulama, pengaruh Nahdhatul Ulama di Indonesia merupakan faktor yang menyumbang kepada penubuhan PAS. Peranan ulama yang menyampaikan mesej Islam di samping terdapatnya institusi-institusi agama seperti sekolah pondok, madrasah dan pesantren melahirkan kekuatan kepada PAS. PAS semakin mendapat sokongan daripada orang Islam kerana orang Islam perlu memilih pemimpin daripada orang Islam. Parti Islam SeMalaysia (PAS) lahir bersama kelahiran gerakan-gerakan

Islam lain di seluruh dunia Islam selepas runtuhnya kerajaan kilafah Islamiyah

Uthmaniyah di Turki di awal abad ke-20.8

Walau bagaimanapun lahir dua golongan iaitu golongan yang menganggap politik tidak ada kaitan dengan agama dan golongan yang berpendapat agama boleh terlibat dalam perjuangan politik. Golongan yang memisahkan politik dengan agama didukung oleh UMNO. Hal yang demikian ini menyebabkan PAS tewas dalam pilihanraya kerana PAS tidak boleh bergabung dengan parti bukan Islam tidak seperti

UMNO yang bergabung dengan MCA dan MIC dalam pilihanraya. PAS merupakan

6 Fadhil Mohd Noor, Teks Ucapan Dasar, Muktamar Tahunan PAS ke-47, Kuala Lumpur, 1 Jun 2001. hlm.3

7 Ibid. hlm 4.

8 Nik Mohamad Abduh Nik Abdul Aziz. “Kolum Satu Ummah PAS: Mengetuk Pintu Keterbukaan”. dlm. Tarbawi. Selangor: Percetakan Zafar Sdn. Bhd, Jun 2011. hlm. 23.

24

satu kumpulan kecil, oleh yang demikian itu pada tahun 1955 dalam pilihanraya umum PAS hanya mendapat satu kerusi.

Golongan reformis ini bukan sahaja berjaya menyedarkan masyarakat Melayu tentang betapa pentingnya menghapuskan penjajah Barat bagi mewujudkan sebuah negara Islam, tetapi turut menyuarakan pendapat bahawa kelemahan umat Islam sebenarnya adalah berpunca daripada masyarakat Islam yang tidak mahu mengikuti ajaran Islam dengan betul sebagaimana yang terkandung dalam Al-Quran dan sunnah.9

Agama Islam yang menjadi pegangan akidah dan teras penghidupan kepada majoriti penduduk Malaysia memudahkan parti ini mudah diterima oleh orang

Melayu terutama golongan ulama yang terdiri dalam kalangan guru agama.

Pengharaman beberapa badan politik oleh kerajaan British di Tanah Melayu dan Singapura melibatkan badan-badan politik seperti Hizbul Muslimin (HAMIM),

Parti Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM) Angkatan Pemuda Insaf (API) , Angkatan

Wanita Sedar (AWAS), Gerakan Pembela Tanah Ayer (PETA) Barisan Tani Malaya dan Malayan Democratic Youth League. Hanya United Malay Nasional

Organiszation (UMNO) atau Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (PEKEMBAR) yang diberi kebenaran untuk bergerak.

9 Ismail Said, Menegak Agama Membela Bangsa.hlm 46.

25

Menurut Datuk Mohd Asri Muda dalam ucapan perasmian Muktamar

Tahunan PAS ke-22 , berkata:

“Wujudnya Partai Islam SeMalaysia ditengah-tengah kancah pergolakan politik sejak tiga dekad yang lalu, seperti pernah saya katakan dalam mukadimah Manifesto PAS, bukan sekadar memenuhi keperluan perjuangan politik semasa semata-mata, malah lebeh dari itu; ia wujud hasil dari kesedaran dan kemahuan untuk memenuhi suatu kekosongan (vacuum) dari skop perjuangan Islam yang luas melaui medan politik di negara ini.10

Lantaran daripada pengharaman ini pada lewat tahun empat puluhan menyebabkan timbul kesedaran serta daya usaha beberapa orang daripada „ulama‟

UMNO pada masa itu untuk menubuhkan sebuah badan kebajikan yang mempunyai latar belakang yang tertentu tersurat dan tersirat bernaung langsung di bawah ri‟ayah

UMNO dengan menggunakan nama tajaannya “Pertubuhan Ulama SeMalaya”.11

Hasil daripada persetujuan dan kelulusan untuk menubuhkan pertubuhan

„ulama‟ itu, diadakan beberapa perjumpaan yang dihadiri oleh ahli-ahli UMNO itu sendiri. Perjumpaan atau perhimpunan ini diadakan di Johor, Perak dan Selangor

(K.L) bertujuan untuk menubuhkan sebuah Panitia Penaja. Panitia Penaja yang dipengerusikan oleh Al Fadhil Ustaz Haji Ahmad Fuad Hassan manakala Al Fadzil

Ustaz Haji Mahmud Maliki sebagai setiausaha. Panitia ini juga turut dianggotai oleh beberapa anggota lain seperti Tuan Guru Haji Ahmad Badawi Abdullah, Tuan Guru

Haji Md Ghazali Abdullah, Tuan Guru Haji Ahmad Husain, dan Tuan Haji Mansor.12

10 Datuk Mohd.Asri PAS dari Dekad Ke Dekad, Teks Ucapan Perasmian Muktamar Tahunan PAS ke-27, Kuala Lumpur: Pejabat Agung PAS, 1987, hlm. 9.

11 Othman Hamzah “ Sejarah Ringkas Penubuhan Parti Islam SeMalaysia (PAS)” dlm. Majalah Al Ummah. Selangor: Penerbitan Mujahid, 18 April 1989, hlm 4.

12Ibid hlm. 5. 26

Melalui Panitia Penaja ini mereka merangka perkembangan dan menamakan

Pertubuhan kebajikan ini sebagai Pertubuhan Ulama SeMalaya. Walau bagaimanapun setelah diperbahaskan oleh perwakilan, salah seorang wakil dari Persatuan Alehyaisy

Syariff Gunung Semanggol Perak mencadangkan agar nama tersebut dipinda. Beliau mencadangkan agar nama pertubuhan Ulama SeMalaya ini ditukar kepada Persatuan

Islam SeMalaya.Walau bagaimanapun Panitia Penaja tetap mempertahankan nama asal yang dicadangkan oleh mereka. Selain itu terdapat juga beberapa nama lain yang turut dicadangkan oleh wakil-wakil yang hadir. Kesemua mereka tetap dengan pendirian masing-masing disertakan dengan hujah atau alasan untuk mempertahankan cadangan mereka agar nama yang dicadangkan oleh mereka diterima.

Bagi mengatasi masalah ini satu undian dijalankan untuk mendapatkan keputusan muktamad. Setelah undian dijalankan, nama pindaan wakil Persatuan

Alehyaisy Syariff Gunung Semanggol mendapat suara terbanyak.13 Oleh yang demikian pertubuhan ini diterima secara rasmi dan sah sebagai Persatuan Islam

SeMalaya. Walaupun PAS melalui dua kali pindaan namun nama tersebut adalah selaras dengan perubahan dan perkembangan semasa.

Pada 23 Ogos 1951, Muktamar Ulama SeMalaya Ketiga yang berlangsung di

Bangunan Kelab Melayu Bagan di Butterworth, Seberang Perai memutuskan untuk menubuhkan Persatuan Islam SeMalaya (PAS). Kira-kira 250 orang termasuk 20 orang pemerhati wanita dari berbagai-bagai pertubuhan hadir dalam majlis penubuhan

13 Ibid hlm. 4. 27

itu. Yang Dipertua Agung PAS pertama ialah Haji Ahmad Fuad Hassan.14 Terdapat usaha-usaha yang serius kemudian dilakukan oleh para pencinta perjuangan Islam untuk menubuhkan sebuah pergerakan politik Islam lain bagi menggantikan dan mengisi kekosongan yang telah ditinggalkan oleh Hizbul Muslimin.15 Parti Islam

SeMalaya (PAS) merupakan kesinambungan perjuangan Hizbul Muslimin dan juga kesan daripada pengaruh gerakan Kaum Muda di Tanah Melayu.16 Walaupun pergerakan Hizbul Muslimin dapt dilumpuhkan, namun dari runtuhan ini juga sejarah telah membuktikan tahun 1951 ia muncul kembali dalam parti baru iaitu Parti Islam

SeMalaya (PAS) pada 24 November 1951. Kelahiran Parti Islam SeMalaysia (PAS) merupakan kelahiran semula Hizbul Muslimin kerana mereka yang terlibat dalam usaha menubuhkan PAS merupakan para pendokong yang gigih berjuang dengan

Hizbul Muslimin suatu waktu dahulu.17

Menurut Datuk Mohd. Asri:

“Memang benar PAS wujud hasil dari kesedaran dan kemahuan untuk memenuhi suatu kekosongan (vacuum) dari skop perjuangan Islam yang luas melaui medan politik di negara ini. Perjuangan Islam di medan politik menjadi sepi dan begitu legang semenjak HIZBULMUSLIMIN yang nama ringkasnya HAMIM diharamkan oleh penjajah dalam tahun 1948, tiga tahun lamanya ia terpendam dalam jiwa para pejuangan Islam; tempoh tiga tahun walaupun singkat tapi cukup lama untuk menunggu terbentuknya suatu wadah baru. Zaman sepi dan lengang berakhir bila PAS berjaya ditubuhkan pada 23hb

14 Mohd Nasir Awang, Kronologi Peristiwa-peristiwa penting Sepanjang 40 Tahun PAS.40 Tahun Mewarisi Kepimpinan Anbiya. Cenderamata Sempena Muktamar Tahunan PAS ke-37 30 Mei - 2 Jun 1991. Kuala Lumpur: Jabatan Penerangan, Penyelidikan dan Dakwah PAS Pusat, hlm. 6.

15 Ishak Saat, Radikalisme Melayu Perak 1945-1970, Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia 2011, hlm. 70.

16 Ishak Saat, Politik dan Masyarakat Melayu Perak, Batu Pahat: Universiti Tun Hussein Onn Malaysia 2012, hlm. 120.

17 Ishak Saat, Sejarah Sosiobudaya Melayu, Shah Alam: Karisma Publications 2006, hlm.103. 28

Ogos 1951, sekalipun pada mulanya ada usaha di kalangan tertentu untuk meralatkannya bagi muslihat politik”.18

Ustaz Fadzil Noor dalam Ucapan Dasar Muktamar Tahunan PAS ke-42 berkata:

“Seluruh ahli PAS, para penyokongnya dan umat Islam negara ini mempunyai sebab untuk bersyukur dan berbangga kepada ratusan ulama dan pejuang Islam yang menubuhkan PAS di Bagan Tuan Kecil atau Buttterworth 45 tahun dulu, dalam tahun 1951. Atas kesedaran dan berkat inisiatif mereka yang terdiri daripada orang-orang kampung lulusan pondok, bekas pelajar sekolah agama rakyat dan orang-orang yang komited dengan idea perjuangan Islam, yang bilangannya tidak ramai,telah berjaya membekalkan kita hari ini dengan sebuah wadah gerakan Islam yang bernama PAS yang kini disertai pula oleh warga kota, para pekerja dan pegawai tinggi kerajaan serta para cendikiawan.”19

Menurut Ustaz Fadhil Noor lagi:

“Bersyukurlah kepada ulama-ulama yang menghidupkan pondok dan sekolah agama rakyat. Di tangan merekalah Islam dapat dipertahankan sekalipun negara dijajah lebih dari empat dekad. Keperihatinan merekalah yang menyebabkan bangsa kita Melayu kekal dalam Islam seratus peratus. Mereka menyambung khidmat dalam sebuah organisasi jemaah Islamiyyah yang bernama Persatuan Islam se-tanah Melayu iaitu PAS.” 20

18 Datuk Mohd.Asri PAS dari Dekad Ke Dekad, Ucapan Perasmian Muktamar Tahunan PAS ke-27, Kuala Lumpur: Pejabat Agung PAS, 1987, hlm 10.

19 Ridwan Mohamad Nor, Fadzil Noor Maestro Siasah dan Dakwah Malaysia, Selangor: Jundi Resourse, 2012, hlm. 204.

20 Ibid. hlm. 205.

29

2.3 Sejarah Penubuhan PAS Selangor

Pada 13 Julai 1952, PAS melebarkan pengaruhnya di negeri Selangor apabila PAS cawangan Kuala Lumpur ditubuhkan dan dipimpin oleh Haji Masud Hayati. Seramai

40 orang penyokong hadir dalam majlis penubuahan itu. PAS Selangor didaftarkan di bawah ROS pada 12 haribulan April 1967. 21

Walau bagaimanapun menurut Tuan Haji Mohsinon bin Tahir, cawangan pertama PAS di Negeri Selangor ditubuhkan pada 10 April 1953 iaitu cawangan

Kuala Lumpur. Di Selangor antara penggerak utama ialah Ustaz Hassan Shukri dan

Ustaz Tahnawi Haji Dahlan. Terdapat perbezaan tarikh dan bulan penubuhan PAS di

Selangor. Namun demikian tahunnya tidak jauh jarak masanya. Begitu juga kepimpinan PAS di Selangor dipimpin oleh orang yang sama iaitu Haji Masud Hayati yang kemudiannya menyertai UMNO dan bertanding atas tiket Perikatan di DUN

Sementa pada 1959.22 Jika sekarang ini Kuala Lumpur merupakan Wilayah

Persekutuan bukannya di negeri Selangor, namun pada waktu itu Kuala Lumpur masih lagi berada di kawasan Selangor sebelum menjadi Wilayah Persekutuan pada 1

Februari 1974.

Terdapat beberapa orang tokoh yang bergiat aktif menyebarkan pengaruh ideologi PAS di Kuala Lumpur seperti Tuan Haji Mohd Yunus bin Haji Taib,Tuan

Haji Abdullah Akin yang merupakan seorang kakitangan kerajaan yang aktif dalam

PAS sejak awal permulaan lagi, Tuan Haji Hamidon Hasan, seorang kakitangan

21 Bil (2) dlm R of s 26/52-82 PERATURAN PERTUBOHAN 1966 ( Peraturan 7(4).

22 Report on the Parlimentary And State Elections 1959. Prepared by The Election Commission. hlm 48. 30

kerajaan, Encik Yazid Jaafar, seorang pesara Askar Melayu yang kemudiannya bertugas sebagai kakitangan Pejabat Agung PAS dan Tuan Sayid Ibrahim Pernah menjadi calon PAS pada tahun 1959.23

Walau bagaimanapun menurut Tuan Haji Mohsinon Tahir yang merupakah tokoh veteran PAS Selangor, PAS di Selangor ditubuhkan pada sekitar tahun 1952 iaitu selepas PAS Pusat ditubuhkan pada Ogos 1951. Penubuhan di Selangor berdasarkan kepada beberapa tokoh Islam antaranya Ustaz Hassan Adhli di Bagan

Datoh. Ustaz Hassan Adhli ini menyeberang Sungai Tawar untuk menyampaikan risalah-risalah dan mesej PAS kepada masyarakat setempat. Manakala di Hulu Langat beberapa tokoh bekas ahli Persatuan Kebangsaaan Melayu Malaya merupakan sebahagian tenaga penyebaran PAS di peringkat awal.24

Pada peringkat awal penubuhan sesuatu cawangan hanya memerlukan 25 orang ahli untuk menubuhkan cawangan berdasarkan perlembagaan parti pada ketika itu. Pada waktu itu cawangan PAS dikenali sebagai „Ranting‟. Organisasi PAS tidak seperti sekarang ini, dahulu dari pusat terus kepada ranting-ranting. Keadaan ini berlaku ketika itu untuk menghadapi pilihanraya tahun 1955. Pada waktu itu tidak ada

Dewan Undangan Negeri. Namun setelah negara merdeka 1957, maka pada tahun

1959 perlembagaan PAS digubal. Dalam perubahan ini kita dapati sistem pentadbiran

PAS ditadbir oleh PAS Pusat seterusnya PAS negeri manakala kawasan-kawasan

23 Salahuddin Abdullah dan Hydselan Hashim Sejarah PAS Kelantan Langkah-Langkah Menuju Mardhatillah 1950-1978, Kota Bahru: Badan Perhubungan PAS Negeri Kelantan, 2010. hlm 36.

24 Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir. Mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di Kampung Sijangkang, Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 25.12.2012, jam 9.00 malam.

31

undangan negeri merupakan satu kawasan pentadbiran PAS di peringkat kawasan- kawasan Parlimen. Namun kini telah diubah, kawasan pentadbiran PAS tidak lagi berdasarkan kawasan Dewan Undangan Negeri tetapi berdasarkan sesuatu kawasan, bermakna satu kawasan merujuk kepada kawasan parlimen, iaitu pusat, parlimen dan

Dewan Undangan Negeri. Hal yang demikian ini, menyebabkan perlembagaan digubal pada tahun 1964 untuk menghadapi pilihanraya ketika itu. Sistem ini kekal sehingga sekarang.

Dalam penyebaran mesej dan risalah PAS tidak banyak masalah berbanding sekarang kerana pada waktu itu tidak terikat dengan peraturan ataupun akta, seperti

Akta Mesen Cetak25, Akta Berhimpun iaitu di bawah akta polis tahun 1967 seksyen

2726. Hal yang demikian ini, menggalakkan ahli berusaha untuk menyebarkan mesej

PAS kepada rakyat. Keahlian PAS pada awalnya di Selangor tidak dapat dipastikan bilangannya. Masalah ini disebabkan pada peringkat awal penubuhan PAS di

Selangor tidak dijalankan pendaftaran, namun dapat dianggarkan sekitar 1000

25 Akta ini diperkenalkan bagi mengawal pengeluaran lesen mesin cetak serta permit penerbitan untuk pelbagai media cetak termasuklah akhbar parti politik dan akhbar harian. Akta ini mempunyai beberapa garis panduan bertujuan mengawal segala kandungan penerbitan supaya tidak menyinggung perasaan orang lain, mengelirukan masyarakat melalui kenyataan yang tidak benar, memudaratkan keselamatan negara dan menggugat keharmonian negara dengan menyentuh isu perkauman.

26 Seksyen 27 Akta Polis 1967 secara jelas memperuntukan :

a.Mana-mana pihak yang hendak mengadakan perhimpunan atau ceramah umum hendaklah mempunyai kelulusan daripada pegawai polis daerah yang berkenaan.

b.Sebelum mengadakan perhimpunan sama ada di dalam premis atau di luar premis, kebenaran polis hendaklah diperolehi demi kepentingan ketenteraman awam dan keselamatan rakyat.

c.OCPD boleh menimbang sesuatu permohonan (permit perhimpunan dan ceramah umum) itu tetapi ini bukan bermakna kumpulan atau mana-mana pihak boleh dengan sendiri mengadakan ceramah umum dan perkumpulan yang lebih dari bilangan lima orang. d.Kelulusan permohonan permit juga tertakluk kepada budibicara polis dan perhimpunan biasa di dalam bangunan kebiasaanya dibenarkan

32

orang.27 Jumlah ini merujuk kepada bilangan ahli dalam sebuah ranting hanya seramai

25 orang. Begitu juga dengan bilangan ranting yang ditubuhkan pada ketika itu.

Antara ranting terawal yang ditubuhkan pada waktu itu seperti Sungai Besar. Tanjung

Karang, Jeram, Kuala Selangor, Sabak Bernam, Sungai Tawar, Sungai Leman, Batu 9

Cheras, Sijangkang, Kampong Baru, Segambut, Kanchong Darat, Kampung Baru

Kuala Lumpur, Sungai Kandis, Kampung Jawa Klang, Meru , Cheras dan Beranang.

Biasanya jika di sesuatu kawasan itu wujud pusat pengajian pondok di samping terdapatnya pencinta Islam maka ranting PAS di Selangor dapat ditubuhkan.

Berdasarkan sejarah ranting terawal ialah di Sungai Tawar, di Segambut, di Kampung

Baru Kuala Lumpur. Di Sijangkang pondok-pondok sekolah agama yang menjadi pusat penyebaran dakwah PAS ialah pondok Haji Husin dan pondok Haji Ali. Malah terdapat seorang pengasas di Segambut iaitu Mohd Nor dikenali sebagai Mohd Nor

Segambut yang memegang nombor keahlian 03.28

Zulkiflee Mohammad seorang intelektual Islam yang menyertai PAS ketika berkhidmat sebagai setiausaha dan pensyarah Kolej Islam Malaya di Klang menjelajah ke beberapa tempat di Selangor dan beberapa negeri dalam usaha memperkenal dan mencari sokongan untuk PAS. Beliau berjaya meraih sokongan beberapa pensyarah dan kakitangan kolej Islam Klang seperti Ustaz Hassan Saleh dan

Abu Bakar Hamzah. Malah seorang pegawai Jabatan Agama Islam Selangor, Ustaz

Abdul Jalil Safwan turut sama menyertai PAS. Selain itu terdapat juga beberapa orang aktivis parti yang menjadi nadi pergerakan PAS Selangor seperti Encik Ahmad

27 Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir. Vateran dan Mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di Kampung Sijangkang, Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 25.12.2012, jam 9.00 malam.

28 Ibid

33

Hassan dari Klang, Cikgu Awang Ansari dari Bukit Cerakah, Ustaz Adnan dan adiknya Haji Abdullah dari Tanjong Karang dan Sayid Ibrahim bekas calon PAS

1959.29

Pada ketika itu pencinta Islam terdiri daripada golongan nasionalis. Bekas- bekas ahli Parti Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM), contohnya Dr. Burhanuddin sebelum menjadi ahli PAS beliau merupakan Presiden PKMM. Antara tokoh PKMM di Selangor yang menyertai PAS seperti Yunus Yatimi. Beliau pernah memegang jawatan sebagai Setiausaha Pemuda PAS Pusat. Jika dibandingkan sistem keahlian dahulu dengan sistem keahlian PAS sekarang amat berbeza. Dahulu untuk menjadi ahli Dewan Pemuda PAS mengambil masa selama tiga tahun. Individu yang mengisi borang untuk menjadi ahli PAS dikenali sebagai calon ahli Dewan Pemuda PAS.

Dalam masa tiga tahun ini calon ahli pemuda PAS ini akan dilatih dan ditarbiah.

Selepas tempoh tersebut sijil keahlian akan dikeluarkan. Namun kini keahlian PAS begitu mudah dan singkat tanpa melalui melalui proses yang rumit dan panjang.

Merujuk kepada perkara ini pernah ketika berlangsungnya Muktamar PAS seorang perwakilan bertanya kepada Ustaz Fadhil Noor30 ditanya sama ada Parti Islam

SeMalaysia ingin menjadi “Political Kader Party”31 atau “Open Membership Party

”.32 Namun jawapan dari ustaz Fadhil Noor ialah beliau inginkan “Open Membership

Party”. Walaupun sistem keahlian ini akan melalui proses pentarbiyahan namun

29 Salahuddin Abdullah dan Hydselan Hashim Sejarah PAS Kelantan Langkah-Langkah Menuju Mardhatillah 1950-1978, hlm. 35.

30 Ustaz Fadhil Noor menjadi Presiden PAS pada 30 Mac 1989, beliau dipilih sebagai Presiden PAS selepas pengunduran Tuan Guru Haji Yusof Rawa.

31 Seseorang yang ingin menjadi ahli PAS perlu ditarbiyah dalam jangka masa tiga tahun setelah itu dikeluarkan sijil keahlian.Namun syarat ini tidak tertulis dalam perlembagaan parti.

32 Keahlian PAS yang terbuka dan mudah.Contohnya jika hari ini menjadi ahli parti lain mohon dan esok boleh diterima menjadi ahli PAS. 34

dijalankan secara berperingkat-peringkat atau sedikit demi sedikit. Oleh sebab itu proses pentarbiyahan ini tidak berjaya. Kekuatannya bergantung kepada kuantiti ahli yang ada. Anggota yang ramai itu biasanya punya pelbagai kepentingan , fahaman dan tujuan tetapi bergabung untuk memperjuangkan satu program yang umum sifatnya. Parti ini mudah lemah sebab tiada penapisan anggota menyebabkan disiplin ahli menjadi longgar dan prinsip yang tidak jelas. Ia memudahkan ahli untuk

„melompat‟ ke dalam parti lain. Di Malaysia boleh dikatakan semua parti politiknya tergolong jenis ini.33

Kesan Political Kader Party melahirkan ahli yang aktif. Sebaik sahaja menjadi ahli PAS mereka akan mencari ahli-ahli baru seterusnya menubuhkan cawangan-cawangan di peringkat kawasan. Mereka ini akan menjaja mesej PAS kepada masyarakat bertujuan untuk menarik orang ramai menyertai PAS.

Menubuhkan setiausaha penaja pemuda PAS kawasan dan sebagainya. Orang yang ingin menjadi ahli parti ini terlebih dahulu akan ditapis melalui kursus yang teratur sehingga nantinya ahli-ahli parti ini terdiri dari individu-individu yang punya kualiti dan berdisiplin. Lebih jelas lagi, semua anggota parti ini adalah merupakan aktivis- aktivis belaka. Dalam hal ini Parti Komunis Malaya (PKM) adalah contoh yang terbaik.34 Namun sekarang ini dalam PAS suasana seperti itu tidak lagi berlaku.

Cara untuk mencari ahli ialah dengan menerangkan dasar perjuangan Islam itu sendiri yang menjadi kekuatan sehingga mampu bertahan menjadi parti yang konsisten dalam perjuangannya. Penyebaran dasar Islam ini dijalankan melalui

33 Sarina, Keluaran 43, Oktober 1979, hlm78.

34 Ibid, hlm. 79.

35

ceramah-ceramah pada setiap malam. Setelah menjadi ahli aktiviti usrah pula akan dijalankan. Kader-kader parti PAS juga akan ditarbiyah tentang erti pengorbanan.

Yuran keahlian masih sama seperti sekarang. Kesan dari pentarbiyahan ini ternyata menyedarkan masayarakat. Menurut Tuan Haji Mohsinon Tahir, pada ketika itu ramai ahli yang memberi sumbangan untuk perjuangan parti. Malah ada yang sanggup mewakafkan tanah untuk dibina markas ataupun dijadikan kebun. Contohnya di kampung Sungai Kelambu Banting Selangor ramai ahli PAS yang telah mendermakan benih kelapa sawit. Manakala mereka yang mempunyai kebun sawit akan mewakafkan dua pokok daripada yang ada di kebun mereka. Sehinggakan jika dijumlahlah mencecah keluasan tiga ekar. Hasil daripada kebun itu akan disalurkan kepada parti.35 Namun sikap pengorbanan seperti ini ternyata amat kurang hasil daripada sistem keahlian terbuka kerana kebanyakkan daripada ahli tidak sempat untuk ditarbiyahkan.

Kemuncak perkembangan PAS di Selangor pada tahun 1959 apabila PAS meletakkan calon yang ramai iaitu di parlimen Sabak Bernam calon PAS Ustaz Haji

Abd. Hakim Hilmi menentang calon parti Perikatan. Di kawasan Kuala Selangor,

Abdullah bin Mat Junan yang mewakili PAS bertanding menentang N. Manickam dari Malayan Nationalis Party dan Dahari Ali dari Perikatan. Di samping itu PAS juga meletakkan calon di parlimen Kuala Langat iaitu Syed Ibrahim bin Syed Salim menentang calon Perikatan iaitu Aziz Ishak. Manakala di parlimen Kapar, Ibrahim bin

Haji Nordin menentang Hamzah Alang dari Perikatan. Namun PAS tewas keempat- empat kerusi parlimen tersebut.

35 Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir. Vateran dan Mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di Kampung Sijangkang, Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 25.12.2012, jam 9.00 malam. 36

Di kawasan Dewan Undangan Negeri pula, Syed Ibrahim bin Syed Salim sekali lagi bertanding. Beliau menentang calon Perikatan iaitu Abdullah Yassin dan

Kamaruddin bin Abu Hassan dari Barisan Sosialis (Socialis Front). Di DUN Sentul,

Abdul Aziz bin Ismail menentang Mrs. Devaki Krishnan (Perikatan) dan Nazar Nong

(Barisan Sosialis). Di DUN Kuang calon PAS Abdullah bin Mat Junan menetang

Ching Shih Guang dari Perikatan. Di kawasan DUN Sabak pula Mohd Janah bin

Sabian menentang Jaafar bin Haji Ali (IND) Independence of Malaya Party atau Parti

Kemerdekaan Malaya dan seorang lagi calon dari parti Perikatan iaitu Haji Mustafah bin Haji Jabar. Di DUN Sungai Besar calon PAS Haji Abdul Hakim bin haji Abdullah menentang calon parti Perikatan iaitu Taiban bin Hassan. Manakala di kawasan DUN

Tanjung Karang Md Ambia bin Sanusi wakil PAS menentang Raja Rome bin Raja

Ma‟amor dari Parti Perikatan.

Di kawasan Kuala Selangor Pekan PAS meletakkan calon Awang bin Ahmad menentang N. Manikam (MP) dan Tan Siew Kang dari parti Perikatan. Di Kawasan

DUN Semenyih Yunus bin Haji Yatim calon PAS menentang Dato‟ Kampo Radjo dari Parti Perikatan dan seorang lain calon Dato‟ Dagang Salim ( NEG ) Parti Negara.

Manakala di kawasan Dengkil, Omar bin Bujang (PAS) menentang Lee Siok Yew

(IND) Parti Kemerdekaan Malaya dan seorang calon dari Parti Perikatan iaitu Abu

Bakar Baginda.36

36 Abu Bakar Baginda memenangi pilihanraya tersebut dan dilantik menjadi Menteri Besar Selangor. Perlantikan rasmi beliau dilakukan oleh Sultan Selangor pada 9 Jun 1959 di Astana Pantai, Morib. Dato‟ Abu Bakar Baginda berkhidmat sebagai Menteri Besar Selangor sehingga 24 April 1964 apabila tempat beliau diganti oleh Dato‟ Harun Idris. Beliau merupakan Menteri Besar Pertama Selangor yang pertama dilantik melalui pilihanraya. Rujuk Tiang Seri Selangor, Lembaga Muzium Selangor, 2000. hlm 64.

37

Penggerak lain yang menyumbang kepada perkembangan PAS Selangor ialah

Ustaz Yazid Jaafar. Kenyataan beliau pernah disiarkan dalam akhbar Fikrah:

“Saya menyertai PAS pada tahun 1955, sebaik sahaja berhenti daripada Askar Melayu Diraja. Hati saya tertarik kerana dasar perjuangannya adalah Islam. Pada saya tidak ada satu parti politk yang lebih baik daripada PAS. Walaupun PAS tidaklah sempurna sangat tetapi dialah satu-satunya parti yang menegakkan dasar Islam di negara ini.”37

Beliau begitu setia dengan perjuangan dan prinsip PAS. Ketika PAS di bawah kepimpinan Dato‟ Asri Muda menjalin kerjasama dengan UMNO Pak Yazid merupakan individu yang menentang kerjasama tersebut. Hal yang demikian ini dibuktikan apabila Dato‟ Asri Muda menyertai UMNO, Pak Yazid tetap dengan perjuangan PAS walaupun beliau dianggap anak emas kepada Dato‟ Asri Muda. Pak

Yazid merupakan seorang pendakwah yang banyak membuka cawangan di Kuala

Langat awal tahun 1960-an.

Dalam tahun 1950 hingga 1960 PAS dikuasai oleh golongan ulama pondok.

Tetapi selepas Dasar Ekonomi Baru (DEB) golongan professional mula menyertai

PAS. Tahun 1980an pengaruh PAS terus berkembang dalam kalangan professional.

Kesannya timbul masalah di dalam UMNO kerana PAS mempunyai berisan kepimpinan yang kuat. Beberapa tokoh seperti Dr. Yusuf Rawa. Tuan Guru Ustaz

Fadzil Noor menyertai PAS. Menyedari ancaman ini UMNO yang dipimpin oleh Dr.

Mahathir Mohamad telah mengambil Awuar Ibrahim yang merupakan pemimpin

ABIM untuk menyertai UMNO pada tahun 1982. Lantaran itu ramai pengikut Anuar

Ibrahim yang berada di dalam barisan kerajaan. Walau bagaimanapun apabila Anuar

37 Fikrah. Bil. 1486. 6-8 November 2009, hlm.9 38

Ibrahim dikeluarkan daripada UMNO golongan professional yang pro Islam turut keluar daripada UMNO.38

Pada tahun 1974, politik Melayu menjadi kuat apabila PAS dan UMNO berada dalam satu pakatan iaitu Barisan Nasional.

2.4 Matlamat Penubuhan PAS Selangor

Matlamat penubuhan PAS apabila dirujuk kepada perlembagaan PAS dengan melihat fasal 5 ceraian 1:

“Tujuan PAS ialah (1) memperjuangkan wujudnya di dalam negara ini sebuah masyarakat dan pemerintah yang terlaksana di dalamnya nilai- nilai hidup Islam dan hukum-hukumnya menuju keredhaan Allah.(2) mempertahankan kesucian Islam serta kemerdekaan dan kedaulatan Negara”.39

Perkara tersebut memberi pengertian “Baidatun Tayibatun Waraburrafur”. Hal yang demikian ini kerana PAS merupakan badan dakwah dan parti politik. Berbeza dengan

UMNO. PAS ditubuhkan untuk menyempurnakan takwa kepada Allah S.W.T . Di samping membuat kebaktian kepada sesama manusia. Manusia yang dimaksudkan bukan sahaja manusia Islam dan melayu tetapi juga mereka yang bukan beragama

38 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor di Masjid Perkampungan Mujahiddin, Batu 10 Kampung Sijangkang Banting pada 20.12.2016 jam 10.00 pagi.

39 Perlembagaan PAS (Pindaan 2011). Kuala Lumpur: Pejabat Agung PAS, 2011, hlm. 2. 39

Islam. Maksud berbakti kepada orang bukan Islam ialah kita mahu mengajar orang bukan Islam berbuat baik dengan Islam seterusnya memeluk Islam.

Asasnya manusia dijadikan sebagai bersaudara kita mahu menyelamatkan manusia dari harbi kepada zimmi dari zimmi kepada Islam dan dari Islam kepada mukmin dalam bermasyarakat dan bernegara.Sebarang hukum perlu berpegang kepada Al-Quran dan hadis, ijmak ulamak dengan matlamat untuk menubuhkan negara Islam pada peringkat awal.

Menurut Ustaz Fadhil Noor dalam Ucapan Dasar Muktamar PAS ke-41:

“Perjuangan PAS sejak ditubuhkan hingga kini bermatlamatkan untuk menegakkan perintah Allah S.W.T dengan berpandukan kepada Al Quran, Al Sunnah, Al Ijma‟ danAl Qiyas. Sedangkan pihak lain tidak meletakkan sumber di atas sebagai panduan dan pegangan kepada perjuangan mereka. Bahkan lebih menyedihkan lagi mereka hanya merujuk hukum Al Quran daan Sunnah Nabi bila dirasakan perlu untuk menjamin atau melindungi kepentingan duniawi mereka.”40

PAS menjadikan Islam sebagai dasar perjuangan kerana Islam membawa kepada pengertian selamat dan sejahtera di dunia dan di akhirat. Matlamat penubuhan negara Islam juga memberi tumpuan kepada bukan Islam. Hal yang demikian ini kerana negara Malaysia terdiri daripada berbilang bangsa. Segala kebajikan dan keselamatan golongan bukan Islam juga akan terpelihara. PAS ditubuhkan atas tuntutan Islam. Selain daripada tuntutan dakwah dan tuntutan menegakkan yang makruf dan mencegah kemungkaran, para alim ulamak dan cendikiawan Islam yang

40 Ustaz Fadhil Noor, Menyanggah Fikrah Maddiyyah, Ucapan Dasar Presien PAS di Muktamar Tahunan PAS ke-41. Markaz Tarbiyyah PAS Pusat Taman Malewar, Selangor. 1995. hlm.9.

40

awal telah sependapat dalam memutuskan perlunya wujud sebuah Harakah Islam di negara yang tidak menjalankan hukum Islam dan negara yang tidak menjamin keselamatan akidah serta kebajikan umat Islam.41

Oleh yang demikian penubuhan PAS ini disebabkan timbul kesedaran dalam kalangan orang yang cintakan Islam untuk menjalankan dasar-dasar Islam di negara yang belum lagi melaksanakan hukum dan peraturan Islam sepenuhnya. Di samping menggalakkan masyarakat mengikut ajaran Islam dengan berpandukan kepada Al-

Quran dan Hadis sebagai amalan dan cara hidup. Hal yang demikian ini bertujuan dapat mencegah berlakunya kemungkaran-kemungkaran disebabkan sifat semulajadi manusia yang leka dari melaksanakan hukum-hukum Allah.

Bagi menjalankan tanggungjawab dan matlamat ini golongan-golongan yang perihatin terdiri daripada kumpulan cendikiawan Islam dan para alim ulama memikirkan perlunya untuk mendapatkan kuasa dan kekuatan agar tuntutan-tuntutan

Islam dapat disempurnakan dengan berkesan. Golongan ini berpendapat bahawa dalam menjalankan tanggungjawab ini tidak hanya bertindak melalui percakapan semata-mata. Dalam hal ini kuasa politik amat diperlukan. Oleh yang demikian untuk mendapatkan kuasa politik, harakah Islam ini perlu melibatkan diri dalam pilihanraya.

Perjuangan jihad ini tidak boleh bersandarkan kepada kegiatan-kegiatan seperti dakwah dan ceramah di samping penglibatan penglibatan dalam badan-badan NGO semata-mata. Justeru itu cara yang berkesan untuk melibatkan diri dalam pilihanraya ialah dengan menubuhkan atau mendaftarkan sebagai sebuah parti politik. Oleh itu

41 Hassan Syukri. Ke Arah Memahami Penubuhan dan Perlembagaan PAS, Badan Perhubungan PAS Negeri Selangor. Kapar. 2001. hlm 5 41

maka harakah Islam ini menubuhkan Parti Islam SeMalaysia bagi memenuhi tuntutan berpolitik secara sah dalam negara.42

Melalui sistem demokrasi pilihanraya di negara ini merupakan satu kesempatan bagi PAS untuk memantapkan kefahaman Islam dalam kalangan umat

Islam bagi menegakkan undang-undang Islam, seterusnya memerintah negara melalui cara Islam sebagaimana yang dikehendaki oleh Islam. Situasi ini merupakan satu cara yang paling sesuai dan berkesan dalam usaha untuk terus berceramah dan berdakwah bagi memperkasakan kedudukan Islam di negara ini. Menjadikan Islam sebagai asas dan matlamat perjuangannya maka di dalam perlembagaan PAS dicatatkan Islam sebagai dasar perjuangannya. Merujuk kepada kepercayaan dan penghayatan Islam ini, sebuah masyarakat dan pemerintahan yang terlaksana di dalamnya nilai-nilai hidup Islam dan hukum-hukumnya menuju keredhaan Allah.43 PAS yakin dan percaya bahawa perjuangan agama tidak boleh diteguhkan tanpa pendekatan politik.

Hal yang demikian ini kerana hanya melalui cara tersebut, parti itu relevan dan mampu bersaing dengan parti-parti politik lain dalam proses demokrasi.44

Matlamat penubuhan PAS bukan hanya untuk menjadikan politik sebagai penyampai risalah perjuangan Islam sahaja. Bagi memastikan PAS ini kelihatan lebih dominan di tengah-tengah masyarakat khususnya rakyat di negara ini, PAS telah mengarahkan ahli-ahlinya untuk bergerak dan terlibat secara aktif dan kolektif dalam pelbagai kegiatan dalam institusi komuniti Islam seperti memakmurkan majlis-majlis

42 Hassan Syukri, Ke Arah Memahami Penubuhan Perlembagaan, Penguasa Dan Pentadbiran PAS, Pejabat Penubuhan PAS Negeri Selangor. Kapar. 2000. hlm. 9.

43 Ibid. hlm 9.

44 Mohd Izani Mohd Zain, Islam dan Demokrasi cabaran Politik Muslim Kontemporari di Malaysia. Kuala Lumpur: Universiti Malaya. 2005. hlm. 59. 42

ilmu, kuliah-kuliah bagi menyemarakkan penghayatan Islam. Hal yang demikian ini boleh dilihat dengan penubuhan Pusat Asuhan Tadika Islam (PASTI) yang ditubuhkan di tengah-tengah masyarakat PAS dan dikendalikan oleh ahli-ahli PAS sendiri. Pengenalan tentang Islam di peringkat usia yang muda telah memperlihatkan sumbangan PAS untuk memperkenalkan peranan PAS dalam memartabahkan Islam di negara ini.

PAS juga menggerakkan ahli-ahlinya supaya mewujudkan pertumbuhan ekonomi ummah, memupuk semangat kasih sayang dan persaudaraan dengan golongan bukan Islam.45 Dalam hal ini jelas menunjukkan bahawa matlamat penubuhan PAS bukan semata-mata untuk aktif dalam bidang politik tetapi juga merangkumi ekonomi, pendidikan, kebajikan dan kemasyarakatan di samping hubungan antarabangsa.

2.5 Prinsip Perjuangan PAS di Selangor

Prinsip merupakan nilai-nilai yang menjadi pegangan seseorang atau individu atau sesuatu kumpulan. PAS telah meletakkan Islam sebagai dasar perjuangannya. Prinsip penubuhan PAS di peringkat negeri adalah selari dengan prinsip penubuhan PAS pusat. Sehingga kini prinsip PAS tidak berubah iaitu untuk memartabatkan dan memperjuangkan Islam dalam kehidupan manusia. Seperti yang telah termaktub dalam perlembagaan parti Fasal 3 iaitu: “Dasar PAS ialah Islam” walaupun terdapat berbagai-bagai fahaman yang menjadi dasar perjuangan oleh parti-parti namun Islam

45 Hassan Syukri Ke Arah Memahami Penubuhan Perlembagaan, Penguasa Dan Pentadbiran PAS. hlm. 10. 43

menjadi dasar perjuangan PAS selari dengan nama Parti Islam SeMalaysia. Oleh yang demikian perlunya kita memahami dan mendalami takrif atau makna Islam itu sebenarnya.

Berdasarkan Firman Allah S.W.T. Maksudnya:

“Patutlah sesudah (mengaju dan menerima perjanjian)” itu mereka mencari lain dari agama Allah ? Pada hal kepada Nyalah tunduk taat sekalian makhluk yang ada di langit dan di bumi, sama ada dengan sukarela ataupun terpaksa, dan kepada Nyalah mereka kembali. (Ali Imran 3:83).

Dari ayat tersebut menjelaskan kepada kita bahawa semua makhluk tunduk kepada di bawah ketentuan Allah, baik dari segi kejadian , kekal dan fananya, dan dalam bidang ini manusia tidak berbeza dengan makhluk-makhluk yang lain.46

Maksud tunduk dan ketaatan dengan penuh kesedaran adalah satu hakikat Islam dan dalam ketundukan dan ketaatan yang seperti ini barulah timbul adanya pahala dan seksa. Sebagai bukti ketundukan dan ketaatan kepada allah ialah reda menerima agamanya dan segala apa juga yang terkandung dalam ajarannya yang diingini dengan kesedaran yang sepenuhnya.47 Oleh itu Islam membawa maksud agama yang diredhai oleh Allah S.W.T. Islam juga merupakan satu-satunya agama yang disampaikan

(diwahyukan) kepada RasulNya untuk disampaikan kepada seluruh umat manusia.Keredhaan Allah S.W.T terhadap Islam sebagai agama yang direstui seperti yang terkandung dalam Al-Quran yang bermaksud : “Sesungguhnya ugama yang benar dan diredhai di sisi Allah ialah Islam.” (Ali Imran :3)

46 Hassan Shukri Ke Arah memahami Dasar dan Pegangan PAS, hlm. 16.

47 Ibid. hlm 7. 44

Begitu juga dengan ayat 85 surah Ali Imran yang bermaksud:

“Dan sesiapa yang mencari ugama selain ugama Islam, maka Allah tidak akan diterima daripadanya, dan ia pada hari akhirat kelak dari orang-orang yang rugi ” (Ali Imran :85)

Pemahaman tentang erti Islam ini akan memberi kesedaran kepada ahli-ahli

PAS agar tidak keliru dengan makna-makna lain yang tidak bersandarkan kepada nas.

Justeru itu adalah menjadi tanggungjawab kepada setiap ahli PAS agar terus berusaha berusaha memantapkan keyakinan terhadap Islam tanpa ada sebarang keraguan. Oleh yang demikian dasar PAS ialah Islam amat bertepatan dan mampu untuk memberi perbandingan antara ahli-ahli PAS dengan kefahaman ahli-ahli parti yang lain iaitu berbeza dengan dasar perjuangan PAS.

2.6 Organisasi PAS Selangor

Pada peringkat awal terdapat Badan Perhubungan PAS Pusat, Badan Perhubungan

PAS Negeri, Kawasan DUN, PAS Cawangan dan Ranting. PAS peringkat kawasan tidak ditubuhkan. Di peringkat Pemuda PAS pula terdapat Pemuda PAS Pusat,

Pemuda PAS Negeri, Pemuda PAS Dewan-Dewan Undangan Negeri dan Ranting.

Dalam kalangan Dewan pula terbahagi kepada tiga iaitu Dewan Ulama,

Dewan Pemuda dan Dewan Muslimat. Dewan Ulama hanya terdapat di peringkat pusat dan negeri sahaja. Tetapi sekarang ini Dewan Ulama di peringkat kawasan 45

dikenali sebagai Urusetia Dewan Ulamak. Di samping itu sekarang ini terdapat juga

Dewan Himpunan penyokong PAS yang keahliannya terdiri daripada bukan Islam.

Di samping itu struktur pentadbirannya terbahagi kepada dua organisasi PAS yang didaftarkan di bawah R.O.S dan yang tidak didaftarkan. Contohnya organisasi yang didaftarkan ialah PAS Pusat, Badan Perhubungan PAS Negeri, PAS Kawasan

Cawangan yang menghantar penyata tahunan setiap tahun. Begitu juga dengan Dewan

Pemuda PAS Pusat, Dewan Pemuda PAS Negeri, Dewan Pemuda PAS Kawasan.

Manakala jawatankuasa Dewan Pemuda tidak didaftarkan. Selain itu sekarang ini terdapat satu lagi badan berkuasa yang mengawal polisi parti dan disiplin diperingkat pusat yang dikenali sebagai Majlis Syura‟ yang juga tidak didaftarkan. Majlis Syura‟ inilah yang akan menentukan seseorang itu samaada layak bertanding ataupun tidak.

Begitu juga tindakan pemecatan ahli adalah di bawah kuasa Majlis Syura‟. Syura dilaksanakan dalam semua hal berkaitan dengan pentadbiran dan penyelesaian masalah ummah dengan mengambil kira maslahah dan mafsadah.48

Walau bagaimanapun pernah satu ketika PAS dilihat tidak mampu untuk menguruskannya, hal ini menyebabkan Pemuda PAS negeri dan Pemuda PAS

Kawasan tidak didaftarkan. Namun kini telah kembali kepada asal iaitu didaftarkan di bawah R.O.S. Di samping itu pada tahun 1959 telah dibenarkan untuk menubuhkan lujnah-lujnah di peringkat pusat dan negeri. Bagi Lujnah Politik dan Lujnah

Pilihanraya telah dibesarkan kuasanya kepada Jabatan Pilihanraya.Penubuhan Majlis

Syura‟ setelah majlis ulama bermesyuarat. Jawatankuasa PAS Pusat juga akan bermesyuarat untuk melantik ahli Majlis Syura‟ seramai lima orang. Kedua-dua ahli

48 Negara Islam, Parti Islam SeMalaysia (PAS), Bangi, 2003 hlm.35

46

majlis ini akan melantik lagi seramai lima orang menjadikan jumlahnya lima belas orang sebagai ahli majlis mesyuarat PAS Pusat. Di kalangan mereka ini akan melantik ketua yang dikenali sebagai Mursidul Am dan juga Setiausaha.49

Antara tugas Majlis Syura‟ ialah menjaga prinsip dan dasar parti, menentukan bakal-bakal calon pilihanraya yang akan bertanding. Mereka akan meminta PAS kawasan untuk menghantar tiga orang nama. Sebelum itu PAS cawangan dan Dewan-

Dewan akan menyenaraikan nama ke peringkat kawasan untuk dibuat pemilihan seramai tiga orang. Nama-nama tersebut akan disaring diperingkat negeri seterusnya akan dihantar ke Majlis Syura‟. Kemudiannya Majlis Syura‟ akan bersidang untuk mengetahui latar belakang dan keperibadian seseorang calon dengan merujuk kepada pesuruhjaya.50

Di peringkat negeri organisasi PAS dikenali sebagai Badan Perhubungan

Negeri. Pesuruhjaya ini akan dilantik oleh PAS pusat setelah bermesyuarat. Perkara yang menarik ialah Pesuruhjaya PAS Negeri ini tidak semestinya ahli yang memegang jawatan dalam parti tetapi ahli biasa juga boleh dilantik untuk menjadi

Pesuruhjaya PAS Negeri. Pesuruhjaya PAS Negeri akan mengadakan mesyuarat dengan ahli perhubungan PAS negeri terdiri daripada Yang DiPertua PAS kawasan dan Setiausaha yang secara automatiknya menjadi ahli perhubungan PAS negeri.

Begitu juga ketua dan setiausaha Dewan-Dewan dan Mulimat Negeri. Mesyuarat yang pertama ini bertujuan untuk melantik timbalan-timbalan pesuruhjaya, setiausaha,

49 Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir. Vateran dan Mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di kampung Sijangkang, Banting, Selangor pada 27.09.1015, jam 9.00 malam

50 Ibid

47

bendahari, ketua penerangan, pengarah pilihanraya dan pemeriksa kira-kira. Kaedah ini juga turut dilaksanakan diperingkat kawasan.51

Pemilihan ahli jawatankuasa ini hanya berlaku di peringkat kawasan manakala diperingkat negeri adalah terdiri daripada mereka yang dilantik. Cawangan-cawangan,

Dewan-Dewan Pemuda dan Muslimat akan mencalonkan nama-nama untuk dibuat pemilihan di peringkat kawasan. Badan Perhubungan PAS negeri tidak ada mesyuarat agung atau muktamar. Perwakilan yang hadir dalam Muktamar PAS Pusat terdiri daripada Perwakilan PAS di peringkat kawasan-kawasan. Wakil di peringkat negeri hanya seorang sahaja iaitu pesuruhjaya. Perwakilan dari peringkat kawasan seramai lima atau tujuh orang bergantung kepada ramainya bilangan ahli di kawsan tersebut.

2.7 Peranan dan Tanggungjawab Ahli Jawatankuasa PAS Selangor

Setiap ahli jawatankuasa mempunyai tanggunjawab masing-masing. Secara umumnya tanggungjawab seorang Pesuruhjaya PAS ialah menyatupadukan fikrah di kalangan ahli di samping mengembangkan pengaruh PAS.

51 Ibid. 48

Rajah 2.1. Carta Organisasi PAS Selangor. Sumber daripada Buku Ke Arah Memahami penubuhan, Perlembagaan Pengurusan dan Pentadbiran PAS .

Berdasarkan carta organisasi di atas, organisasi PAS negeri diketuai oleh Majlis Syura

Ulamak PAS Pusat, Jawatankuasa Kerja Pas Pusat, Badan Perhubungan PAS Negeri.

Di bawah Badan Perhubungan PAS negeri terdiri daripada tiga Dewan iaitu Dewan

Ulamak, Dewan Pemuda, Dewan Muslimat dan Pas kawasan. Namun begitu terdapat jawatankuasa khas yang ditubuhkan bertujuan untuk memastikan pengurusan dan pentadbiran berjalan lancar walaupun jawatankuasa ini tidak terlibat dalam

Perlembagaan PAS. Contohnya seperti Jabatan Pilihanraya Negeri (JPN) yang bertujuan mengendalikan urusan pilihanraya sahaja. Di bawah pentadbiran Jabatan 49

Pilihanraya Negeri terdapat jentera khas yang lain iaitu Jabatan Pilihanraya Kawasan

(JPK) Majlis Tindakan Dewan Undangan negeri (MTD) dan Unit Peti Undi (UPU).52

Dalam perlembagaan PAS memperuntukkan sebuah Badan Perhubungan

Negeri. Badan Perhubungan PAS Negeri ini dianggotai oleh Pesuruhjaya Negeri, tidak lebih tiga orang Timbalan Pesuruhjaya Negeri, Setiausaha, tidak lebih tiga orang penolong setiausaha, seorang ketua Penerangan, seorang pengarah pilihanraya, ketua dan setiausaha dewan ulamak PAS Negeri, Ketua dan Setiausaha Pemuda PAS

Negeri, Ketua dan setiausaha Dewan Muslimat Negeri, Yang Dipertua-Yang Dipertua

PAS kawasan, setiausaha-setiausaha PAS kawasan dan tidak lebih daripada tujuh orang ahli yang dilantik.

Tugas pesuruhjaya antaranya ialah bertanggungjawab menyatukan fikrah ahli

PAS negeri masing-masing yang menepati Perlembagaan PAS itu sendiri. Hal yang demikian bermaksud Pesuruhjaya akan mengawal pergerakan ahli-ahli di negeri tersebut. Di samping itu Pesuruhjaya Negeri mengetuai pengurusan dan pentadbiran.

Sekiranya di sesuatu kawasan itu belum terdapat cawangan PAS maka menjadi tanggungjawab Pesuruhjaya untuk menubuhkan cawangan.

Begitu juga dalam perjalanan mesyuarat akan dipengerusikan oleh pesuruhjaya. Sekiranya dalam sebuah negeri PAS merupakan pembangkang maka sebelum DUN bersidang, Pesuruhjaya akan memanggil ahli-ahli dewan untuk mengadakan mesyuarat bertujuan menerapkan polisi serta sebarang keperluan parti

52 Ke Arah Memahami Penubuhan, Perlembagaan Pengurusan dan Pentadbiran PAS, Badan Perhubungan PAS Selangor,Selangor,2000.hlm.29

50

yang hendak disampaikan di dalam dewan. Ahli dewan pula mestilah mengikut landasan kehendak parti. Begitu juga sekiranya PAS menjadi pemerintah dalam sesebuah negeri, maka bertanggungjawab kepada pemerintahan negeri. Bagi memastikan kelancaran pengurusan di peringkat cawangan pula pesuruhjaya perlu mengawasi dan mengetahui apa juga sebarang aktiviti dan kemampuan ahli jawatankuasa di setiap cawangan. Contohnya setiap ketua pemuda dan muslimat melantik ahli jawatankuasa masing-masing di setiap cawangan. Walau bagaimanapun sekarang ini tugas dan tanggungjawab pesuruhjaya dibantu oleh tiga orang Timbalan

Pesuruhjaya negeri mengikut perlembagaan PAS pindaan 2011. Sebelum ini

Timbalan Pesuruhjaya hanya seorang sahaja. Timbalan pesuruhjaya ini dilantik dengan kuasa pesuruhjaya dalam mesyuarat yang pertama dengan persetujuan ahli jawatankuasa.53

Pesuruhjaya PAS Negeri juga ditakrifkan sebagai Pegawai Pejabat agung

PAS. Oleh yang demikian itu apabila mesyuarat jawatankuasa PAS pusat beliau mesti turut hadir. Jika di peringkat negeri ingin mengadakan mesyuarat maka pesuruhjaya akan menentukan tarikh seterusnya memanggil mesyuarat. Di peringkat pusat pula tanggungjawab pesuruhjaya akan menghantar laporan tentang kemajuan PAS negeri, setelah menerima laporan daripada setiausaha negeri. Setiap kegiatan parti di peringkat negeri mestilah dilaporkan ke peringkat pusat. Contohnya program mencari ahli, mentarbiyah ahli, memberi pemahaman kepada ahli baharu tentang dasar dan perjuangan parti serta polisi PAS yang perlu difahami oleh setiap ahli PAS yang baru.

Begitu juga sekiranya ahli melanggar perlembagaan parti menjadi tanggungjawab

53 Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir. Vateran dan Mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di kampung Sijangkang, Banting, Selangor pada 27.09.1015, jam 9.00 malam 51

untuk menyiasat dan melaporkan kepada PAS pusat seterusnya dibawa kepada Majlis

Syura Ulamak yang akan membentu jawatankuasa disiplin.54

Ketika pilihanraya, Pesuruhjaya mempunyai kuasa untuk menentukan calon parti. Untuk setiap undangan negeri Pesuruhjaya akan diminta menghantar tiga orang calon. Nama-nama ini seterusnya akan dihantar ke PAS pusat untuk diluluskan oleh

Majlis Syura Ulamak. Setelah diluluskan nama-nama calon akan diserahkan semula kepada PAS negeri. Di peringkat negeri akan ditubuhkan jawatankuasa audit calon yang akan memberi laporan tentang latar belakang calon, peribadi calon dari segi pendapat umum dan juga pendapat ahli parti. Setelah dibuat pemantauan keputusan untuk menentukan calon akan ditentukan oleh Pesuruhjaya Negeri yang juga merupakan pengerusi Perhubungan Pas Negeri dan dibantu oleh ahli jawatankuasa yang lain.Walaupun kadangkala terdapat perbezaan pendapat dengan jawatankuasa audit calon dalam menentukan calon yang layak dalam pilihanraya tetapi pesuruhjaya mempunyai kuasa penentu untuk meletakkan calon yang hendak bertanding di sesuatu kawasan ataupun DUN.55

Sebuah organisasi yang cemerlang memerlukan pentadbiran dan pengurusan yang cekap. Semua ahli menjadikan Perlembagaan PAS sebagai panduan dan rujukan dalam pengurusan dan pentadbiran parti. Bagi mengelakkan kekeliruan dan ketidakseimbangan pengurusan parti, keakuran terhadap Perlembagaan akan membantu menyatukan fikrah dan tindakan ahli, melalui Perlembagaan terkandung

54 Ibid

55 Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir. Vateran dan Mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di kampung Sijangkang, Banting, Selangor pada 27.09.1015, jam 9.00 malam

52

pelbagai garis panduan dari pelbagai aspek dan kuasa ahli jawatankuasa, hak ahli, proses kerja dan tatatertib. Sebarang permasalahan yang timbul ketika memahami perlembagaan PAS akan dirujuk kepada “Majlis Syura Ulamak”. Hal yang demikian terkandung dalam Perlembagaan PAS FASAL8 (1) (a):

“Menghurai, menjelas dan mentafsirkan dasar PAS dan mana-mana peruntukan di dalam Perlembagaan ini yang menimbulkan kesamaran mengenai maksud dan tujuannya dan membuat ketetapan mengenainya.”56

Dan FASAL (1) (b):

“mengeluarkan arahan dan perintah supaya dasar dan ketetapan itu dipatuhi dan dilaksanakan oleh mana-mana pihak atau badan di dalam PAS dan mengawasi serta memelihara supaya dasar dan ketetapan serta kehendak-kehendak dalam perlembagaan ini dipatuhi dalam kegiatan gerakan dan pentadbiran PAS.”57

Tugas sebagai Setiausaha umumnya bertanggungjawab terus kepada

Pesuruhjaya. Segala yang dilakukan mesti dilaporakan kepada Pesuruhjaya. Perkara ini terkandung Perlembagaan PAS FASAL 41 (3) (a):

“Bertanggungjawab secara langsung kepada Pesuruhjaya dan mesyuarat Perhubungan PAS negeri .”58

Setiausaha Negeri berperanan mengetuai sehingga sempurna pengurusan dan pentadbiran parti. Pentadbiran di sini bermaksud memperkasakan parti. Hal ini merujuk kepada perlembagaan PAS FASAL 41 (3) (b):

56 Perlembagaan Parti Islam Se-Malaysia ( PAS ) Pindaan 2011, Kuala Lumpur: Pejabat Agung PAS 318A, hlm.5.

57 Ibid hlm.5.

58 Ibid. hlm 74.

53

“Bertanggungjawab atas kesempurnaan dan perlaksanaan pentadbiran Pejabat Perhubungan PAS negeri dan pengambilan kakitangan dengan persetujuan mesyuarat Jawatankuasa harian PAS Negeri.”59

Cara untuk memperkasakan parti ialah dengan mencari dan menambahkan ahli parti, mentarbiyah ahli seterusnya menguruskan penubuhan cawangan baru. Di

Samping itu segala program atau aktiviti juga perlu mendapat pesetujuan Pesuruhjaya.

Setelah selesai sesuatu aktiviti satu laporan perlu dihantar kepada Pesuruhjaya.

Sebelum diadakan sesuatu mesyuarat notis panggilan mesyuarat disediakan oleh setiausaha. Begitu juga ketika dalam mesyuarat tugas mencatat dan menyiapkan laporan dilakukan oleh setiausaha. Hal yang demikian ini merujuk kepada perlembagaan PAS FASAL 41 (3) (d):

“Menyediakan sebarang penyata atau laporan mengenai kerja dan kemajuan PAS Negeri bagi tujuan Muktamar PAS Pusat dan mesyuarat-mesyuarat Perhubungan dan Jawatankuasa harian PAS Negeri.”60

Bagi memastikan setiap cawangan itu berada dalam keadaan baik maka program seperti kursus pengurusan dan pentadbiran parti perlu diadakan di setiap kawasan.

Selain itu untuk menjalin hubungan antara setiausaha di setiap kawasan boleh juga ditubuhkan Majlis Setiausaha yang dipegerusikan oleh setiausaha negeri. Ahli Majlis

Setiausaha ini dianggotai oleh setiausaha-setiausaha PAS kawasan. Hal demikian yang demikian ini bertujuan bagi memudahkan setiap program yang dirancang berjalan dengan berkesan. Contoh program yang dijalankan seperti kursus, latihan

59 Ibid. hlm 74.

60 Ibid. hlm 74 54

ceramah umum, mencari dana untuk tabung parti, mengadakan demontrasi dan juga menjalin kerjasama dengan pihak polis.61

Ketika pilihanraya, setiausaha berperanan memastikan jentera pilihanraya berjalan dengan lancar. Tugas menyelia dan menyelaras pilihanraya menjadi tanggungjawabnya. Setiausaha PAS negeri juga menjadi setiausaha polisi. Contohnya setiausaha bersama pesuruhjaya dan timbalan pesuruhjaya berunding dengan parti- parti lain yang menjadi sekutunya dalam menentukan bilangan kerusi sama ada kerusi parlimen atau dun yang hendak ditandingi. Hal yang demikian ini bertujuan agar tidak berlaku pertembungan calon dalam kerjasama dengan parti lain. Pernah juga setiausaha ini diamanahkan untuk meninjau calon di sesuatu kawasan. Contohnya ketika Ustaz Hassan Syukri menjadi Pesuruhjaya, beliau telah mengarahkan setiausaha Tuan Haji Mohsinon Tahir untuk ke Sabah bagi tujuan tersebut. Beliau telah berjumpa dengan Sapawi Ahmad (seorang ahli ABIM ) memujuknya untuk menjadi calon PAS tetapi usaha ini gagal.62

Tanggungjawab setiausaha akan dibantu oleh tiga orang Penolong Setiausaha dengan merujuk kepada perlembagaan parti. Antara tugas-tugas Penolong Setiausaha

PAS negeri ialah perlembagaan PAS FASAL 41 (4) (a) :„Bertanggungjawab kepada

Setiausaha Perhubungan PAS Negeri‟ 63.

61 Ibid. hlm 74

62 Ibid. hlm 74

63 Ibid. hlm. 74.

55

Manakala FASAL (4) (b):

“Membantu Setiausaha Perhubungan PAS Negeri dalam urusan pentadbiran Pejabat PAS Negeri dan penyelaras kepada kerja-kerja dan tugas-tugas yang diperuntukkan kepada Setiausaha Dewan-Dewan Ulamak Pemuda dan Muslimat” 64

FASAL (4) (c): “Membantu tugas-tugas Setiausaha Perhubungan Negeri.”65

Dalam organisasi PAS Negeri Selangor terdapat dewan-dewan iaitu Dewan

Ulama, Dewan Muslimat dan Dewan Pemuda. Dewan Ulama terkandung dalam

Perlembagaan PAS Fasal 47, PAS menegaskan bahawa :

“Sebuah Dewan Ulamak PAS Negeri dan Wilayah Persekutuan yang kemudiannya disebut Dewan Ulamak PAS Negeri sahaja hendaklah ditubuhkan oleh Badan Perhubungan PAS Negeri dan Wilayah Persekutuan dengan kerjasama Dewan Ulamak PAS Pusat yang ahli- ahlinya terdiri daripada mereka yang disebutkan dalam Fasal43(3) Perlembagaan ini, yang telah menjadi ahli PAS dalam negeri.”66

Ustaz Fadhil Mohd Noor dalam Ucapan Dasar Muktamar PAS ke-38 menjelaskan bahawa:

“Dewan ulama sebagai sayap terpenting PAS mempunai tanggungjawab yang lebih mencabar dalam era kepimpinan ulama sekarang. Masyarakat Islam yang berdaulat dan disegani ialah mereka yang dapat menilai dan menghargai ulamanya. Msyarakat akan mencapat kegemilangan apabila muncul di tengah-tengahnya kepimpinan ulama, masyarakat bersatu di bawah pimpinan ulama dan rakyat patuh dengan arahan-arahannya. Bagi mencapai kejayaan

64 Ibid. hlm. 74. Pejabat Agung PAS 318A,

65 Ibid. hlm. 75.

66 Perlembagaan Parti Islam Se-Malaysia (PAS) Pindaan 2011, Kuala Lumpur: Pejabat Agung PAS 318A, hlm. 90. 56

ulama mesti peka dengan perkembangan siasah semasa, dapat mengagak dan memandu ummah terhadap kemungkinan dan arah masa depan dunia. Ia wajar memikirkan corak tarbiyyah yang diperlukan oleh jemaah dalam semua masa.”67

Dalam hal ini tanggungjawab ulama bukan hanya menjalankan kerja-kerja pasti seperti yang terkandung dalam perlembagaan sahaja tetapi juga merangkumi keperluan dan kehendak masyarakat mengikut perkembangan semasa. Ketika masyarakat berhadapan dengan perkembangan dunia sains dan teknolongi, perlu ada ulama yang mampu menguasai ilmu tersebut supaya bidang sains dapat diserasikan dengan Islam.

Manakala Dewan Muslimat PAS, merujuk Fasal 67, Sebuah Dewan Muslimat

PAS negeri dan Wilayah Persekutuan yang kemudiannya disebut Dewan Muslimat

PAS Negeri sahaja hendaklah ditubuhkan oleh Perhubungan PAS Negeri dan Wilayah

Persekutuan dengan kerjasama Dewan Muslimat PAS Pusat yang dianggotai oleh

Muslimat-muslimat PAS sepertimana yang disebutkan dalam Fasal 63(3)

Perlembagaan ini.68 Tanggungjawab Dewan Muslimat ialah meyatukan tenaga dan segala kegiatan yang dijalankan muslimat PAS negeri serta menyelaras gerakan dan pentadbiran Dewan Muslimat di setiap kawasan dan juga menjalankan kerjasama dalam setiap aktiviti dengan Badan Perhubungan PAS Negeri. Dewan Muslimat juga bertanggungjawab terhadap usaha memperluaskan pengaruh PAS di kalangan wanita- wanita Islam melalui kegiatan-kegiatan kewanitaan di samping membentuk dan memupuk keperibadian mereka agar menjadi muslimat yang bertanggungjawab

67 Fadhil Mohd Noor, Meroboh Rangkaian Penindas, Ucapan Dasar Muktamar PAS ke-38. 1992. hlm 29

68 Perlembagaan Parti Islam Se-Malaysia ( PAS ) Pindaan 2011, Kuala Lumpur: Pejabat Agung PAS 318A, hlm.144.

57

kepada agama dan negara. Oleh yang demikian itu, Ketua Dewan Muslimat mempunyai peranan yang besar untuk merialisasikan cita-cita yang didokongi oleh perjuangan ini di samping tanggungjawabnya sebagai isteri dan ibu. Ketiga-tiga peranan tersebut perlulah diseimbangkan.69

Ustaz Fadhil Mohd Noor dalam Ucapan Dasar Muktamar PAS ke 38 menjelaskan bahawa:

“Muslimat sebagai tenaga pengguna terpenting di rumah hendaklah menjadi pelopor kepada usaha menggiatkan fahaman kepenggunaan dalam masyarakat. Kepenggunaan adalah suatu bidang penting dalam semua masyarakat dan kesedaran ini wajar diambil berat oleh PAS dan dimulakan oleh Muslimat. Kemudian dikembangkan supaya masyarakat Islam nantinya peka dengan masalah pengguna.”70

Manakala Dewan Pemuda merupakan sebuah Dewan Pemuda PAS Negeri dan Wilayah Persekutuan yang kemudiannya disebut Dewan Pemuda PAS Negeri sahaja hendaklah ditubuhkan oleh Badan Perhubungan PAS Negeri dan Wilayah

Persekutuan yang dianggap oleh pemuda-pemuda ahli PAS dalam negeri seperti yang disebut dalam Fasal 51(3) 71 bertanggungjawab sebagai agen parti untuk mendekati golongan belia yang menjadi dua pertiga masyarakat di negera ini. Golongan ini

69 Buku Cenderahati Seminar & Pameran Wanita Dalam Islam Anjuran Dewan Muslimat Negeri Selangor, Jabatan Sekretariat Dewan Muslimat PAS Negeri Selangor. 1989, hlm. 23.

70 Riduan Mohamad Nor,. Fadzil Noor Maestro Siasah Dan Dakwah Malaysia, Selangor, Jundi Resources. 2012. hlm. 96.

71 Perlembagaan Parti Islam Se-Malaysia ( PAS ) Pindaan 2011, Pejabat Agung PAS 318A, Kuala Lumpur : Pejabat Agung PAS 318A, hlm.111.

58

hendaklah menggunakan sepenuh kesempatan dan peluang untuk menyediakan diri bagi menyambung jihad tidak ada akhirnya.72

Jadual 2.1

Organisasi Badan Perhubungan PAS Negeri Selangor Sesi 1993/1995

Bil Nama Jawatan 01 Ustaz Haji Ismail Haji Hashim Pesuruhjaya 02 Ustaz Haji Ibrahim Haji Omar Timbalan Pesuruhjaya 03 Tuan Haji Mohsinon Haji Tahir Timbalan Pesuruhjaya 04 Ustaz Haji Abd. Razak Dawami Timbalan Pesuruhjaya 05 Saudara Abdul bin Abdul Karim Setiausaha 06 Saudara Haji Wan Ahmad bin Wan Othman Bendahari 07 Saudara Dr. Haji Mohd Hatta Ramli Ketua Pemuda/Penerangan 08 Ustazah Hajah Raden Siti Bahjah Ketua Muslimat 09 Saudara Ayub Siddiq Ketua Pemuda 10 Saudari Norini Husin Setiausaha Muslimat 11 Saudara Idris Ali Setiausaha Sabak Bernam 12 Ustaz Haji Fazlin Taslimin YDP Tanjong Karang 13 Saudara Abd. Rahman Awang Setiausaha Tanjong Karang 14 Saudara Rosli Noh YDP Hulu Selangor 15 Saudara Nasaruddin Rashid Setiausaha Hulu Selangor 16 Tuan Haji Awang Ahmad YDP Kuala Selangor 17 Saudara Haji Miskon Misani Setiausaha Kuala Selangor 18 Saudara Mohd Kusrin Haji Rahmat YDP Kapar 19 Saudara Kamaluddin Johari Setiausaha Kapar 20 Ustaz Salehhuddin Mohd Nasir YDP Selayang 21 Saudara Ab. Nasir Shahari Setiausaha Selayang 22 Saudara Iskandar Abd. Samad Setiausaha Ampang 23 Saudara Haji Muhammad Ibrahim Bahari YDP Hulu Langat 24 Saudara Haji Ruslan Harun Setiausaha Hulu Langat 25 Ustaz Abdul Rafek Haji Salleh YDP Petaling Jaya 26 Saudara Haji Kamaruddin Suhaimi Setiausaha Petaling jaya 27 Saudara Supian Mohd Nordin YDP Puchong 28 Saudara Abdul Kadir Mayang Setiausaha Puchong 29 Ustaz Haji Omar Haji Hashim YDP Shah Alam 30 Saudara Foudzi Haji Saat Setiausaha Shah Alam (bersambung)

72 Fadhil Mohd Noor, Meroboh Rangkaian Penindas, Ucapan Dasar Muktamar PAS ke-381 Kota Bahru, Kelantan, 1992.hlm. 29. 59

Jadual 2.1 (Sambungan)

Bil Nama Jawatan 31 Ustaz Mansor Keliwon YDP Klang 32 Saudara Mohd Jamil Harun Setiausaha Klang 33 Saudara Dasuki Haji Abdi Setiausaha Klang 34 Tuan Haji Sukiran Sarman YDP Sepang 35 Saudara Mat Ali Mohamad Setiausaha Sepang 36 Tuan Guru Haji Salleh Hassan Ahli dilantik 37 Puan Wan Hasrina Wan Hassan Ahli dilantik 38 Saudara Jamuliddin Haji Elias Ahli dilantik 39 Saudara Haji Misran Serman Ahli dilantik 40 Ustaz Haji Khairullah Joned Naib Ketua Dewan Ulama 41 Ustaz Haji Mohd Zainur NYDP Kuala Langat 42 Ustaz Abd. Jalil Haji Bajuri NYDP Sabak Bernam 43 Tuan Haji Sarom Haji Jais NYDP Ampang Jaya 44 Saudara Mesari Jasman Naib ketua Dewan Pemuda

Sumber: Suara PAS Selangor Bil.2. 1995. hlm. 2

Jadual 2.2

Organisasi Badan Perhubungan PAS Negeri Selangor Sesi 2001-2003

Bil Nama Jawatan 1 YB Senator Ustaz Haji Hassan Bin Haji Pesuruhjaya Shukri 2 YB Dato‟ Dr. Haji Hassan Bin Haji Ali Timbalan Pesuruhjaya 3 YB Dato‟ Ustaz Haji Ismail Bin Kamus Timbalan Pesuruhjaya 4 YB Dr. Shafie Abu Bakar Timbalan Pesuruhjaya 5 Tuan Haji Mohsinon Bin Haji Tahir Setiausaha Perhubungan 6 Tuan Haji Kusrin Bin haji Rahmad Bendahari Perhubungan 7 Drs. Suphyan Hashim Bin Ketua Penerangan 8 Ustaz Mohd Zain Abdul Rahman Ketua Dewan Ualama‟ 9 YB Ustaz Salehen Bin Mukhyi Ketua Dewan Pemuda 10 Ustazah Hajjah Wan Hasrina Binti Wan Ketua Dewan Muslimat Hassan 11 Ustaz Haji Abdul Jalil Bin Haji Bajuri YDP. Kawasan Sabak Bernam 12 Ustaz Haji Mohd Fadzlin Bin Taslimin YDP. Kawasan Tanjung Karang 13 Sdra. Haji Abdul Wahid Bin Basri YDP Kawasan Hulu Selangor 14 Sdra. Norman Bin Toha YDP Kawasan Kuala Selangor 15 Tuan Haji Abdul Majid Bin Hassan YDP Kawasan Selayang 16 Ustaz Saleh Hudin Bin Mohd Nasir YDP kawasan Gombak 17 Tuan Haji Sarom Bin Haji Jais YDP KawasanAmpang Jaya 18 Prof.Madya Drs. Haji Falah Eldin Hassan YDP Kawasan Hulu Langat (bersambung)

60

Jadual 2.2 (Sambungan)

Bil Nama Jawatan 19 Tuan Kamaruddin Bin Suhaimi YDP Kawasan Petaling Jaya Utara 20 Sdra. Supian Bin Mohd Nordin YDP Kawasan PJ Selatan 21 Tuan Haji Yusuf Bin Haji Ibrahim YDP Kawasan Serdang 22 Tuan Haji Hassan Bin Salleh YDP Kawasan Subang 23 Tuan Haji Khalid Bin Abdul Samad YDP Kawasan Shah Alam 24 Dr. Hj Abdul rani Bin Haji Osman YDP Kawasan Kapar 25 Tuan Haji Mohd Safian Bin Bin Abdul Latif YDP Kawasan Klang 26 Dr. Haji Sallehuddin Bin Haji Hafiz YDP Kawasan Kuala Langat 27 Tuan Haji Sukiran Bin Sarman YDP Kasawan Sepang 28 Ustaz Aminurasyid Bin Yatiban Setiausaha Dewan Ualama‟ 29 Sdra. Azri Mohamad Arish Setiausaha Dewan Pemuda 30 Sdri. Rahayu Binti Zakaria Setiausaha Dewan Muslimat 31 Sdra. Shahid Haji Zakaria / Ismail Hj Abd. Setiausaha Kawasan Sabak Hamid Bernam 32 Tuan Haji Karim Bin Satar Setiausaha Kawasan Tg Karang 33 Ustaz Mohd Nasaruddin Bin Mohd Latif Setiausaha Kawasan Hulu Selangor 34 Sdra Osman Mansor / Maskor Hj. Tumiran Setiausaha Kawasan Kuala Selangor 35 Sdra Rosli Bin Husin Setiausaha Kawasan Selayang 36 Sdra. Yazid Alias Setiausaha Kawasan Gombak 37 Sdra. Abdul Jalil Bin Haji Hassan Setiausaha Kawasan Ampang Jaya 38 Tuan Haji Ramli Abd. Hadi / Ahmad Sulaiman Setiausaha Kawasan Hulu Langat 39 Sdra. Mohktar Ahmad Setiausaha Kawasan PJ Utara 40 Sdra. Jamaluddin Bin Yahya Setiausaha Kawasan PJ Selatan 41 Sdra Sapian Bin Mohd Din Setiausaha Kawasan Serdang 42 Tuan Haji Mohd Ghazali Bin Daud Setiausaha Kawasan Gombak 43 Sdra. Roslan Bin Abdul Razak Setiausaha Kawasan Shah Alam 44 Sdra. Ayub Bin Sidek Setiausaha Kawasan Kapar 45 Tuan Haji Ahmad Azmi Ghazali / Alias Ismail Setiausaha Kawasan Klang 46 Sdra. Mohd Ghazali Bin Abdullah Setiausaha Kawasan Kuala Langat 47 Tuan Haji Mohd Nor Bin Ibrahim Setiausaha Kawasan Sepang 48 Tuan haji Salleh Bin Hassan Ahli Dilantik 49 Ustaz Haji Omar Bin Hashim Ahli Dilantik 50 Sdra. Jamulidddin Bin haji Elias Ahli Dilantik 51 Sdra. Mohd Ismath Bin Habib Mohammad Ahli Dilantik 52 Tuan Haji Mohd Saad Bin Haji Ibrahim Ahli Dilantik 53 Ustazah Noraini Binti Hussin Ahli Dilantik 54 Puan Rohayati Binti Hashim Ahli Dilantik

Sumber: “Tawan Selangor” Ijtimak PAS Negeri Selangor. 2003. kali ke-12

61

Jadual 2.3

Senarai Pesuruhjaya PAS Selangor

Bil Nama Tahun 1 Haji Hamidon Husin 1954-1956 2 Saudara Ahmad Hassan 1956-1960 3 Ustaz Jalil Safuan 1960-1963 4 Dr Mahmud Hanif 1963-1967 5 Tuan Haji Yazid Jaafar 1967-1974 6 Tuan Haji Abdul Hakim Abdullah 1974-1979 7 Ustaz Haji Hassan Shukri 1979-1982 8 Tuan Haji Ismail Hashim 1982-1993 9 Tuan Haji Mohsinon Tahir ( memangku 3 bulan ) 1993 10 Tuan Haji Hassan Shukri 1994-2003 11 Dr Haji Hassan Mohamed Ali 2003-2011

Sumber: Badan Perhubungan PAS Negeri Selangor, No 3-04-03, Presint Alami, No. 2, Persiaran Akuatik,Worldwide, Seksyen 13, 40000, Shah Alam, Selangor Darul Ehsan. 2011.

Jadual 2.4

Senarai Setiausaha Perhubungan Negeri PAS Selangor

Bil Nama Tahun 1 Saudara Ahmad Hassan - 2 Ustaz Yunus Yatimi - 3 Saudara Abdullah Indin - 4 Tuan Haji Awang Ansori 1967 5 Tuan Tuan Norhadi Haji Hasan Ali - 6 Tuan haji Hamidi Bin Haji Abu bakar - 7 Cikgu Ahmad Majid - 8 Saudara Abdul Bin Abdul Karim - 9 Tuan haji Mohsinon Tahir - 10 Tuan haji Ibrahim Omar - 11 Saudara Fauzi Safie 1997-1999 12 Cikgu Haji Kusrin Ramat 1999-2001 13 Tuan Haji Mohsinon Tahir 2001-2003 14 Saudara Norman Toha 2003-2005 15 Tuan Haji Yusuf Udin 2005-2009 16 Saudara Khairuddin Othman 2009-2011

Sumber: Badan Perhubungan PAS Negeri Selangor, No 3-04-03, Presint Alami, No. 2, Persiaran Akuatik,Worldwide, Seksyen 13, 40000, Shah Alam, Selangor Darul Ehsan. 2011.

62

Jadual 2.5

Senarai Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor

Bil Nama Tahun 1 Ustaz Adnan Hashim 1964-1966 2 Saudara Tarikh Joned 1967-1974 3 Tuan Haji Mohsinon Haji Tahir 1974 4 Saudara Hishamuddin bin Sadikin 1974 5 Saudara Azis bin Ishak 1974 6 Tuan Haji Cikgu Kusrin bin Rahmat 1974 7 Ustaz Abd Wahab Arbain 1975-1977 8 Tuan Haji Mohsinon Tahir 1978-1985 9 Saudara Mustapa Kadir 1986-1990 10 Dr Shahabudin Ngah 1990 11 Dr Hatta Ramli 1991-1996 12 Sdr Ramli Sidom 1997-2001 13 Ustaz Sallehin Mukhyi 2001-2003

Sumber: Badan Perhubungan PAS Negeri Selangor, No 3-04-03, Presint Alami, No. 2, Persiaran Akuatik,Worldwide, Seksyen 13, 40000, Shah Alam, Selangor Darul Ehsan. 2013.

Jadual 2.6

Senarai Ketua Dewan Ulama PAS Selangor

Bil Nama Tahun 1 Tuan Guru Haji Hakim Abdullah 1989-1991 2 Tuan Guru Haji Ismail Hashim 1991-1993 3 Tuan Guru Ustaz Khairuddin Joned 1993-1997 4 Tuan Guru Omar Hashim 1997-1999 5 Ustaz Mohd Zain Abd Rahman 1999-2011

Sumber: Badan Perhubungan PAS Negeri Selangor, No 3-04-03, Presint Alami, No. 2, Persiaran Akuatik,Worldwide, Seksyen 13, 40000, Shah Alam, Selangor Darul Ehsan. 2003

63

Jadual 2.7

Senarai Ketua Dewan Muslimat Selangor

Bil Nama Tahun 1 Ustazah Mustinah Marsinan 1979-1981 2 Ustazah Hasnah Mohd Nor 1981-1983 3 Ustazah Tasimah Zaidun 1983-1985 4 Ustazah Mustinah Marsinan 1985-1987 5 Ustazah Ustazah Wan Roslina Wan Yusof 1987-1989 6 Ustazah Rosmiyati Khairuddin 1989-1991 7 Ustazah Radin Bahjah Radin Hadi Munir 1991-1993 8 Ustazah Wan Hasrina Wan Hassan 1999-2011

Sumber: Badan Perhubungan PAS Negeri Selangor, No 3-04-03, Presint Alami, No. 2, Persiaran Akuatik,Worldwide, Seksyen 13, 40000, Shah Alam, Selangor Darul Ehsan. 2011.

2.8 Perkaderan PAS

Sebelum sistem keahlian terbuka yang diamalkan sekarang . Menurut Haji Mohsinon

Tahir, sebelum sesorang itu diterima menjadi ahli PAS mereka perlu melalui proses pengkaderan. Ketika melalui proses pengkaderan mereka di sebut sebagai calon ahli

PAS. PAS pernah mengamalkan sistem perkaderan bertujuan untuk menerima kemasukan ahli-ahli yang baru. Dalam sistem perkaderan ahli-ahli perlu melalui satu proses pentarbiyahan. Ahli-ahli akan ditarbiyah terlebih dahulu. Mereka perlu menghafal ayat-ayat Al-Quran bagi membina keimanan yang mantap, akidah yang benar, amal yang mutawasil dan amalan betul serta yang berterusan. Oleh yang demikian setiap cawangan perlu menghantar beberapa wakil.73

73 Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir. Vateran dan Mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di Kampung Sijangkang, Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 25.12.2012, jam 9.00 malam. 64

Aktiviti yang dijalankan pada setiap malam sepanjang proses perkaderan ini ialah antaranya mengerjakan solat tahajud sebagaimana yang diamalkan oleh ulama- ulama terdahulu. Ahli-ahli juga tidak boleh melakukan dosa-dosa besar ataupun dosa- dosa kecil yang berpanjangan. Amalan lain seperti sembahyang berjemaah dan kelebihan sembahyang berjemaah akan diterapkan kepada ahli di samping semakan bacaan kitab-kitab agama. Amalan makan menggunakan dulang dan makan ala kadar berjaya membentuk keakraban dalam kalangan ahli dan pemimpin. Aktiviti kerohanian ini disertai oleh pemimpin di peringkat cawangan. Mereka mesti melakasanakan solat tahajud, puasa pada hari Isnin dan Khamis sekurang-kurangnya sebulan sekali. Pada waktu malam peserta ini akan disajikan dengan kisah-kisah para sahabat nabi. Hal yang demikian ini, peserta melalui suasana yang menyeronokkan dan memberi kesan dalam jiwa mereka kerana mereka tidak pernah melalui suasana seperti itu. Pembentukan jiwa dalam usia yang muda memudahkan proses perkaderan ini. Kebiasaanya keahlian peringkat awal penubuhan PAS di Selangor terdiri daripada bilal, imam masjid dan surau serta ahli jawatankuasanya yang lahir dari sekolah- sekolah pondok. Golongan ini biasanya merupakan individu yang dihormati diperingkat komuniti. Oleh itu, apabila meraka melatih orang-orang di bawahannya makan akan mewujudkan satu ikatan yang kuat dalam kalangan ahli. Ahli juga tidak akan menderhaka kepada ketua. Orang bawahan akan menghormati ketua. Hal yang demikian ini member kekuatan kepada PAS. Antara pusat-pusat perkaderan seperti di

Sijangkang, Hulu Langat, Kapar, Sementa dan Tanjung Karang. Tanjung karang merupakan pusat perkaderan yang tertinggi di Selangor.74

74 Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir. Vateran dan Mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di Kampung Sijangkang, Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 25.12.2012, jam 9.00 malam. 65

Ahli juga didedahkan kepada pengalaman pemimpin terdahulu di samping kefahaman tentang pengurusan organisasi, mengenal barisan kepimpinan di peringkat negeri, pusat dan cawangan. Aktiviti ini dijalankan dalam bentuk perbengkelan atau kumpulan-kumpulan kecil. Latihan amali seperti cara menulis surat kepada cawangan, kawasan dan pusat juga diajarkan kepada peserta.

Dalam sistem perkaderan terdapat satu permainan yang dinamakan talipon buruk. Melalui permainan ini berita akan disampaikan daripada orang pertama kepada orang kedua sehinggalah orang terakhir. Apabila sampai kepada orang terakhir berita yang diterima tidak sama dengan yang asaldan berlakulah ketirisan maklumat.

Kemudian berita yang asal akan diberitahu dengan berita yang sebanarnya. Melalui permainan ini peserta akan diingatkan agar tdiak mempercayai berita yang disiarkan di surat khabar, radio dan television yang bukan dari sumber PAS. Permainan ini memberi kesan di kalangan ahli PAS. Oleh yang demikian, sehingga sekarang ahli

PAS ramai yang tidak mempercayai berita yang tersiar melalui media masa kerajaan.

Jika ada yang terpengaruh bilangannya amat kecil.75

Aktiviti lain yang dijalankan ketika melalui sistem perkaderan ialah latihan

„survival‟ kepada ahli. Peserta diminta menyamar sebagai orang biasa dan diarahkan untuk pergi ke satu tempat dalam jangka waktu yang singkat tanpa sebarang bekalan.

Setelah sampai ke destinasi yang ditetapkan mereka akan berkumpul dan bercerita tentang pengalaman masing-masing. Aktiviti ini berjaya melahirkan daya pemikiran yang kreatif dalam kalangan ahli PAS. Setelah selesai melalui perkaderan ini peserta akan melakukan aktiviti yang sama di peringkat cawangan.

75 Ibid. 66

2.9 Keahlian PAS

Seseorang yang ingin menjadi ahli PAS perlu menghantar permohonan kepada

Setiausaha Cawangan. Cawangan ini merupakan cawangan yang dikehendaki oleh calon ahli PAS itu sendiri. Nama pemohon pencadang dan penyokong akan dibincangkan dalam mesyuarat cawangan yang akan dibangkit oleh Setiausaha

Cawangan. Walau bagaimanapun sekiranya tempat-tempat tidak ada cawangan maka permohonan boleh dihantar terus kepada Setiausaha Kawasan. Begitu juga sekiranya sesuatu tempat itu tidak ada kawasan maka individu yang ingin menjadi ahli PAS boleh menghantar terus borang permohonan kepada Setiausaha Agung PAS bagi menjadi ahli PAS yang berdaftar terus. Setiap borang permohonan itu perlu seorang penyokong dan pencadangnya. Penyokong dan pencadang mestilah tahu latar belakang dan kenal akan individu yang memohon. Setiap permohonan yang ditolak76 tidak boleh memohon semula sehinggalah melalui tempoh enam bulan dari tarikh permohonan tersebut.

Setelah keahliannya diterima Sijil Akuan menjadi ahli PAS oleh Pejabat

Agung PAS melalui Setiausaha PAS Kawasan atau cawangan atau terus kepada ahli bagi ahli yang berdaftar terus. Penolakan permohonan keahlian PAS ini juga disebabkan timbul keraguan tentang keinginan seseorang itu untuk menyertai PAS.

Begitu juga sekiranya butiran dalam borang permohonan itu tidak diisi dengan lengkap. Masalah akan timbul setelah sijil keahlian ini dikeluarkan, tidak dapat dipastikan kepada siapa hendak diberikan. Maka hal ini akan menjejaskan kelancaran

76 Permohonan yang ditolak biasanya disebabkan seseorang itu telah menjadi ahli parti politik yang yang lain di samping timbul keraguan dan rasa curiga sebab-sebab seseorang itu menyertai PAS. Walau bagaimanapun sekiranya sesorang itu boleh menerima hakikat keahlian parti yang lama gugur dengan sendirinya maka keahliannya dalam PAS boleh diterima. 67

pengurusan dalam parti. Sebagai contoh ketika berlakunya Reformasi selepas pemecatan Anwar Ibrahim dalam UMNO, diadakan ceramah-ceramah. Ramai yang memohon untuk menjadi ahli PAS. Namun disebabkan kurang ketelitian dalam penyemakan dan pengisian borang maka apabila sijil keahlian PAS dikeluarkan tidak tahu kepada siapa harus diserahkan Hal yang demikian ini disebabkan alamat yang tidak lengkap.77

Dalam Political Kader Party,78 setelah mendapat sijil keahlian ahli yang baru ini biasanya akan aktif menyebarkan risalah-risalah PAS kepada orang ramai. Mereka akan mengadakan ceramah-ceramah umum di kampung-kampung dan tidak kurang juga yang menjalankan kempen untuk menarik lebih ramai orang menyertai PAS dengan cara kempen dari rumah ke rumah. Kesungguhan ahli-ahli PAS berkempen ini tidak mengenal erti jemu dan putus asa. Malah ada satu ketika satu majlis ceramah hanya dihadiri oleh seorang sahaja yang mendengar ceramah PAS, sedangkan penceramah seramai empat orang. Namun begitu sesuatu yang menarik telah berlaku, seorang peserta yang mendengar ceramah ini telah berusaha mencari ramai ahli dan terus menubuhkan cawangan.79

77 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS 197-2001 Selangor di Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang, Banting, Selangor, pada 20.12.2015, jam 10.00 pagi

78 Ahli yang diterima dikenali sebagai calon ahli PAS. Selepas dua tahun menjalani proses pentarbiyahan barulah seseorang itu diterima sebagai ahli PAS.

79 Temubual dengan Tuan Haji Sallehhudin Hafis Calon PAS DUN Morib 2008 di Banting pada 12.01.2013

68

Pada awal ceramah dijalankan secara berkelompok di rumah-rumah. Ceramah ini akan dilakukan dalam beberapa siri. Setelah empat atau lima siri ceramah kelompok akan disusuli dengan ceramah umum yang dijalankan di tempat yang terbuka dengan sasaran jumlah yang lebih besar. Sistem ceramah secara berkelompok dilihat lebih berkesan dalam kalangan saudara mara. Pada ketika inilah borang-borang keahlian permohonan keahlian akan diedarkan. Kehadiran biasanya seramai empat puluh orang. Apabila jumlah yang menyertai PAS melebihi dua puluh lima orang maka satu cawangan baru akan ditubuhkan. Ceramah-ceramah yang dijalankan tidak memerlukan permit. Kekurangan kemudahan tidak menghalang ahli-ahli untuk menyebarkan perjuangan PAS. Walaupun hanya dengan menggunakan pembesar suara bateri dan kertas manila sebagai poster sambutan amat menggalakkan. Dalam kalangan ahli-ahli juga secara sukarela untuk menyediakan minuman kepada orang ramai yang hadir.80

Di samping itu tidak kurang juga yang berminat akan menawarkan rumah mereka untuk dijadikan tempat ceramah. Isi kandungan ceramah lebih kepada penghayatan Islam. Ahli-ahli akan diusrahkan, diberi Al-Quran dan kitab Hadis untuk sama-sama mendengar kuliah agama yang akan disampaikan di markas ataupun di rumah-rumah. Begitu juga setiap dua bulan sekali akan diadakan mesyuarat samaada di peringkat cawangan mahupun di peringkat kawasan setiap ahli dan ketua-ketua cawangan serta ahli jawatan kuasa kawasan meraka akan mengemukakan senarai ahli yang baru. Jika bilangan cukup untuk menubuhkan cawangan baru maka akan tertubuhlah sebuah cawangan yang baru. Hal yang demikian ini amat luar biasa jika

80 Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir. Vateran dan Mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di Kampung Sijangkang, Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 25.12.2012, jam 9.00 malam. 69

dibandingkan dengan sekarang. Boleh dikatakan kurangnya cawangan - cawangan baru yang ditubuhkan setelah seseorang itu menjadi ahli. Hal yang demikian ini amat berbeza dengan sekarang, seorang penceramah akan dihadiri oleh beratus orang.

Cara untuk menarik ahli baru menyertai PAS ialah melalui institusi agama seperti masjid dan surau. Pemimpin dan ahli perlu melibatkan diri dalam aktiviti kebajikan seperti kenduri kendara, kematian, perayaan hari-hari kebesaran Islam.

Pemberian bantuan kepada ahli yang anak-anaknya melanjutkan pelajaran ke pengajian tinggi. Mengenangkan jasa yang diberikan kepada mereka menyebabkan anak-anak yang berjaya menamatkan pengajian akan menyertai PAS dan bersama menyumbang dalam perjuangan PAS.

Aktiviti seperti usrah juga giat dijalankan untuk menarik masyarakat menyertai PAS. Pada tahun 1980-an budaya usrah diperkenalkan oleh ABIM. Apabila pemimpin ABIM iaitu saudara Anwar Ibrahim menyertai UMNO ramai ahli ABIM yang menyertai PAS. Hal yang demikian ini menyebabkan usrah berkembang di kalangan ahli PAS.81 Melalui mesyuarat-mesyuarat yang dijalankan di peringkat cawangan dan ranting, program tarbiyah disertakan unsur kerohanian,pemantapan akhlak, penerangan isu-isu semasa yang berkaitan dengan politik di samping mengedarkan risalah-risalah daripada Kelantan. Aktiviti ceramah yang dijalankan memberi peluang kepada ahli PAS memerhatikan masyarakat yang belum menjadi ahli datang mendengar ceramah tersebut. Seterusnya mereka ini akan dipelawa menyertai PAS dan ditarbiyah.

81 Temubual bersama Shabuddin Ngah, Rektor KUIZM di Taman Malewar, Batu Caves, Selangor pada 9 September 2015, jam 10.30 pagi.

70

Jadual 2.8

Bilangan ahli PAS dari tahun 1990 hingga 2010 di Selangor

BIL TAHUN JUMLAH 1 1990 25,264 2 1995 35,562 3 2000 44,937 4 2005 49,415 5 2010 63,437

Sumber: Buku Daftar Ahli PAS, Pejabat Perhubungan PAS Selangor di Worldwide Shah Alam. 2010.

Kesimpulan

PAS di Selangor ditubuhkan selepas setahun PAS Malaysia didaftarkan oleh pemimpin yang komited dan disokong oleh ahli yang sanggup berkorban harta demi perjuangan parti. Kesungguhan pemimpin yang tidak mengenal erti putus asa ketika memperkembangkan dasar dan matlamat menjadi asas kepada perjuangan parti hingga ke hari ini. Faktor dalaman seperti terdapatnya institusi pengajian pondok, dan di samping pengaruh dari luar seperti Nahdatul Ulamak berjaya menyemarakkan lagi kekuatan dan sokongan kepada PAS.

Barisan kepimpinan yang baik dan ikhlas dalam menyampaikan mesej perjuangan PAS di samping pengurusan dan pentadbiran yang mempunyai organisasi serta barisan ahli jawatankuasa yang tersusun menjadikan PAS sebuah parti politik yang konsisten. Faktor kesanggupan ahli di peringkat awal untuk memberi sumbangan yang berterusan memberi kekuatan kepada perkembangan perjuangan parti. Penyebaran mesej perjuangan Islam yang dijadikan asas perjuangan parti tidak 71

hanya bertumpu kepada jemaah di surau dan masjid sahaja tetapi juga penglibatan ahli secara menyeluruh dalam organisasi masyarakat seperti jawatankuasa taman, persatuan penduduk, PIBG dan badan NGO serta bidang pendidikan peringkat awal kanak-kanak. Menjadikan Islam sebagai asas perjuangan parti, PAS melihat sistem demokrasi dan penyertaan dalam pilihanraya sebagai kesempatan untuk PAS memperkukuhkan kefahaman Islam dalam kalangan umat Islam di negara ini bertujuan menegakkan undang-undang Islam di Malaysia.

Sebuah organisasi yang mantap disusun dengan penglibatan semua peringkat umur dan kerjaya menjadikan PAS boleh diterima oleh semua lapisan masyarakat.

Penerangan terhadap tungas dan tanggungjawab setiap jawatankuasa parti disusun dan dibukukan sebagai panduan bukan hanya di Selangor tetapi juga menjadi rujukan PAS di seluruh Malaysia.

BAB 3

KEPIMPINAN ULAMA DAN PROFESIONAL DALAM PAS SELANGOR

3.1 Pendahuluan

Parti Islam SeMalaysia (PAS) seperti juga UMNO kerana memiliki gandingan golongan ulama dan golongan professional dalam memacukan PAS. Gandingan kedua-dua golongan ini berjaya mengangkat PAS mencapai kejayaan dalam strategi politik mereka. Justeru itu, dalam sejarah PAS di Selangor apabila terdapat gandingan ini berjaya menempa sejarah mereka dari sebuah parti tok lebai kepada parti yang mendapat sokongan masyarakat pelbagai kaum di Selangor. Ini dibuktikan apabila

PAS Selangor bersama Pakatan Rakyat mencapai zaman kegemilangannya apabila berjaya berkongsi kuasa dengan PKR dan DAP memerintah Selangor bermula 2008.

73

3.2 Pengertian Ulama

Perkataan ulama dalam penggunaan bahasa Arab bermakna ahli ilmu dan mengikut penggunaan istilah ia merujuk kepada orang yang ahli dalam bidang ilmu-ilmu tertentu misalnya tafsir, syariah, hadis dan fiqh.1 Ulama di sebut ahli ilmu diberi kedudukan yang khas kerana penglibatan mereka dalam pengetahuan adalah istimewa merupakan tempat rujukan persoalan umat di samping bertindak sebagai penyelesaian kepada persoalan umat dalam segala hal. Mereka juga adalah golongan pemimpin umat dalam memberi bimbingan ke arah kebahagian umat di dunia dan di akhirat kerana kefahaman dan penglibatan mereka adalah berdasarkan hukum Allah.2 Ulama adalah kata jamak (banyak) dari kata dasarnya alim (mufrad). Ia membawa erti

“orang-orang yang berilmu” atau “orang-orang yang berpengetahuan”.3

Ulama merupakan golongan yang takut terhadap hukum Allah. Segala ilmu yang ada merupakan satu kesedaran dan segala pelaksanaan hukum-hukum Allah merupakan penghayatan yang hakiki dan bukan sekadar ikutan semata-mata. Oleh yang demikian kedudukan mereka sangat tinggi di sisi Allah dan kepimpinan dalam masyarakat.Ulamak juga merupakan pewaris para nabi.

Ulama adalah jamak berasal dari perkataan alim, ulamak membawa maksud seseorang individu yang mempunyai pengetahuan, berilmu yang luas dan mendalam.

Di samping itu ulama juga mempunyai kekuatan untuk meyakini dan meninggalkan

1 Khairul Nizam Zainal Badri, Ketokohan dan Pemikiran Abu Bakar Al-Baqir, Sdn. Bhd. Shah Alam: Karisma publications Sdn. Bhd, 2008. hlm. 74.

2 Ibid, hlm. 78.

3 Basri Ibrahim, Ulama Pewaris Nabi Sifat & Akhlak Serta Peranannya,. Kuala Lumpur: Darul Nukman, 1997. hlm. 7. 74

segala perkara yang dimurkai oleh Allah S.W.T di samping taat dan patuh kepada segala suruhanNya.

Wujudnya ulama dalam sesebuah masyarakat merupakan nikmat Allah S.W.T.

Ulama ibarat lampu yang menerangi bumi dengan pertunjuk Allah S.W.T seluruhnya.

Masyarakat manusia tanpa ulama adalah masyarakat jahil dan mudah terdedah untuk dipengaruhi oleh syaitan.4 Seseorang ulama ialah insan yang mempunyai ilmu yang tinggi lagi mendalam dalam bidang-bidang agama atau lain-lain bidang. Ilmu membawa kepada iman dan kejahilan itu boleh membawa kekufuran. Kejatuhan satu- satu masyarakat lantaran ketiadaan ulamak yang berfungsi sebagai khalifah di muka bimu ini. Kepentingan ulamak itu dapat dilihat dari segi aspek keilmuan dan kepimpinan itu sendiri.5

Menurut Rumaizi Ahmad, Perlembagaan Persatuan Ulama Malaysia (PSU) mentakrifkan ulama yang dipakai ialah seseorang yang melibatkan diri dalam masalah agama dan bermoral dengan ajaran Islam dan bermazhab dengan mazhab Ahli Sunnah

Wal-Jamaah.6

4 Hasmat Haji Ali. Pemimpin Ulamak Dalam PAS.Satu Penilaian, Fakulti Syariah Akademik Islam, Universiti Malaya.1987, hlm. 19.

5 Ibid, hlm. 19.

6 Temubual bersama Ustaz Rumaizi Ahmad. Penolong Setiausaha Agung Persatuan Ulama Malaysia, di Kampung Kanchong Darat Banting pada 13.03.2013 jam 5.00 petang.

75

Terdapat dua jenis ulama iaitu ulama dunia dan ulama akhirat. Ciri-ciri ulama akhirat ialah mereka sekali-kali tidak akan menjual agama dan ilmu mereka semata- mata untuk mendapatkan dunia.7 Golongan ulama ini ialah ulama yang menuntut ilmu dengan bersungguh-sungguh bukan untuk kesenangan dan sanjungan serta pujian di dunia. Tetapi sebaliknya ilmu yang mereka peroleh akan diajarkan kepada masyarakat dan mereka akan berasa puas hati apabila masyarakat akan mengamalkan ajaran Islam yang sebenarnya hasil sumbangan ilmu dan bimbingan yang telah diajarkannya.

Ulama akhirat tidak akan sekali-kali menggunakan ilmu yang mereka miliki sebagai batu loncatan untuk mendapatkan perhatian, pujian dan sanjungan dari masyarakat atau melihat kepada kekayaan harta di dunia.

Ulama akhirat ialah ulama yang sentiasa memandang urusan „ammar ma‟ruf nahi mungkar‟ sebagai program utama hidupnya. Ini disebabkan mereka benar-benar mewarisi urusan para rasul-rasul dan nabi-nabi.8 Mereka benar-benar mencintai amal maaruf dan amat benci kepada kemungkaran. Ulama akhirat tidak akan berkompromi dalam hal-hal yang melanggar hukum-hukum Allah di samping amat bergembira sekiranya segala hukum-hukum Allah S.W.T ini dipatuhi. Mereka akan bersungguh- sungguh mempertahankan ajaran Islam dan menentang habis-habisan segala perkara- perkara kemungkaran walaupun kemungkaran itu dilindungi oleh pemerintah yang berkuasa, gagah dan zalim. Mereka golongan yang menghormati ilmu yang mereka miliki dan baramal dengan penuh keikhlasan di samping menyebarkan kebaikan menyeru manusia kepada kebenaran.

7 Al-Faqir Mokhtar Senik. Jemaah Islam Ulama dan Peranannya. Pahang Darul Makmur: Pustaka Sejati, 1993. hlm. 24.

8 Ibid. hlm. 24. 76

Golongan ulama yang kedua ini ialah ulama dunia yang juga dikenali dengan gelaran Ulama Usu‟(jahat).9 Ulama ini akan berselindung di sebalik pakaian dan tuturkata. Mereka menjadikan ilmu yang mereka miliki untuk mendapatkan sanjungan dan kemewahan harta di dunia. Di samping itu mereka seringkali berfatwa untuk menghalalkan apa sahaja yang dikategorikan sebagai ulama munafiq. Segala ilmu yang dikuasai digunakan sebagai hujah bertujuan untuk membolehkan segala tindakan mereka bagi melindungi perbuatan kejahatan mereka.

Sifat-sifat ulama dunia ini amat bertentangan dengan ulama akhirat. Ulama dunia tidak menyuruh kepada amal makruf dan mencegah kemungkaran. Sebaliknya sering berdolak dalih tentang hukum-hukum Allah. Mereka tidak tegas dalam menjalankan hukum-hukum Allah S.W.T. Mereka akan menentang kemungkaran sekiranya tindakan mereka tidak menjejaskan kedudukan, jawatan dan hasil pendapatan serta segala kepentingan mereka. Ulama ini sering bernaung dengan kepimpinan manusia bukan di bawah naungan Allah S.W.T. Mereka sering menjadi pengampu dan tunduk kepada pemerintah-pemerintah yang zalim,10 di samping dipergunakan oleh pemimpin yang jahil dan zalim untuk menghalalkan segala kejahilan dalam kepimpinan mereka.

9 Ibid, hlm.38. 10 Al-Faqir Mokhtar Senik. Jemaah Islam Ulama dan Peranannya. Pahang Darul Makmur: Pustaka Sejati, 1993. hlm. 45.

77

3.3 Pengertian Profesional

Profesional bermaksud golongan yang mempunyai kemahiran atau kepakaran dalam bidang tertentu seperti doktor, guru, jurutera, peguam, hakim dan pegawai kerajaan yang dikategorikan dalasm kumpulan A. Menurut Kamus Dewan :

“Berasaskan kemampuan atau kemahiran yang khusus untuk melaksanakan, cekap (teratur) dan memperlihatkan kemahiran tertentu”11

Contohnya seorang guru mempunyai kemahiran tentang teknik mengajar, membimbing, memberi kaunseling dan menyampaikan ilmu. Seorang doktor mahir dengan bidang rawatan pembedahan perubatan kepada pesakit. Begitu juga seorang peguam dan hakim mempunyai pengetahuan yang mendalam dalam bidang undang- undang. Merujuk kepada tugas ustaz, guru agama imam dan mufti yang arif tentang hal-hal agama tergolong dalam professional. Hal yang demikian ini kerana apabila memperluaskan makna profesional golongan yang mahir dalam memberikan fatwa, dan hukum tergolong dalam golongan profesional. Oleh yang demikian boleh dinyatakan bahawa tidak ada perbezaan atau percanggahan pengertian untuk mendifinisikan golongan ulama dan profesional.

Menurut Safie Abu Bakar:

“ Profesional ialah golongan yang memiliki lulusan dalam bidang yang bukan agama, seperti sains, sastera dan ekonomi. Sekiranya seseorang professional menguasai bidang ulama mereka juga

11 Kamus Dewan, Edisi Keempat, Dewan Pustaka dan Bahasa. Kuala Lumpur, 2005, hlm 1233. 78

dianggap sebagai ulama. Fahaman biasa ialah ulama golongan yang mengusai bidang agama. ” 12

Menurutnya lagi:

“Walaubagaimanapun kedua-dua bidang ini sepatutnya bergandingan dan ada dalam setiap orang. Dalam kepimpinan PAS sekiranya hanya ulama sahaja yang membarisi kepimpinan maka akan berlaku pepecahan di kalangan ahli yang terdiri daripada pelbagai latar belakang. Begitu juga jika seorang pemimpin tidak mempunyai kedua-dua bidang agama dan perofesional maka perlu ada golongan yang boleh bercakap bersama untuk tentang persoalan-persoalan internasional seterusnya berkomunikasi dengan negara luar. ”13

Di dalam PAS ada dua kelompok kepimpinan, satu apa yang ditakrifkan sebagai profesional, iaitu mereka yang tidak berkelulusan tinggi dalam pengajian

Islam seperti doktor, arkitek, akauntan, peguam. Manakala satu kelompok lagi dinamakan kepimpinan ulama terdiri dari mereka yang berkelulusan agama seperti dari Mesir, Jordan, Mekah dan juga universiti-universiti tempatan. Pengkelompokan ini dibuat oleh sesetengah media dan parti lawan sebagai satu strategi supaya kepimpinan PAS tidak bersatu dan mantap.14 Tidak timbul pengklompokan ini kerana sejak dahulu lagi memang ada kedua-dua golongan ini berada di dalam PAS.

Sebenarnya tidak timbul istilah ulama dan professional. Namun pengasingan dua golongan ini dicanang oleh musuh-musuh PAS sehingga sebati di kalangan ahli

PAS.

12 Temubual dengan Dr. Safie Bin Abu Bakar, mantan ADUN Kajang dan Bangi, di Bangi pada 10.12.2015 jam 10.00 Pagi.

13 Ibid.

14 Razali Endun. 50 Tahun Politik Orang Melayu, Apa Yang Kita Cari ?, Selangor: Badan Penulis Dan Karyawan Kreatif (PIKIR), 2008. Hlm. 118.

79

Menurut Haji Mohsinon Tahir :

“Sejak dulu terdapat kemasukan golongan ini dalam PAS, terdapat pengertian yang salah di kalangan masyarakat. Golongan professional ialah orang yang mendalami sesuatu ilmu. Seorang doktor alim dalam bidang perubatan, seorang guru alim tentang pendidikan. Tiada perbezaan antara golongan ulamak dan professional kerana mereka mempunyai kemahiran, pengetahuan dan kepakaran dalam bidang masing-masing.”15

Dalam sejarah kepimpinan PAS Pusat pemangku presiden (Yang Dipertua) dipangku oleh Dr Haji Abbas Alias merupakan seorang doktor, tetapi pada ketika itu tidak ada pihak yang memperkatakan golongan profesional. Di Selangor Dr Hassan

Ali merupakan antara golongan profesional yang menyertai PAS Selangor pada tahun

1999. Beliau mendapat kepercayaan sepenuhnya dalam kalangan ahli kerana dalam muktamar tahun 2001 diberi kepercayaan untuk menjadi Naib Presiden PAS. Dr

Hassan Ali dilantik menjadi Pesuruhjaya Selangor pada tahun 2001 menggantikan

Ustaz Hassan Shukri. Latar belakangnya sebagai ahli koprat dan profesional mudah diterima masyarakat. Tambahan pula sebelum menjadi ahli PAS beliau terkenal sebagai pengacara program kegemaran ramai iaitu „Forum Perdana Ehwal Islam‟di samping sering muncul di television sebagai tetamu selamat „Pagi Malaysia‟terbitan

RTM dan „Malaysia Hari ini‟ di TV3.16 Dalam Pilihanraya Umum ke-10 tahun 1999,

Dr Hassan Ali bertanding di dua kawasan iaitu di Dewan Undangan Negeri Sungai

15 Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir. Vateran dan Mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di Kampung Sijangkang, Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 27.09.2015 jam 9.00 malam.

16 Mohd Rashidi Ab Rahman.Mengapa Pemimpin PAS Difitnah. Tanjong Karang Selangor: Jet Ababil Media, 2015. hlm. 32.

80

Burung, Selangor dan di Parlimen Parit Buntar, Perak. Beliau telah memenangi kedua-dua kerusi tersebut.17

3.4 Kepimpinan PAS Selangor

3.4.1 Ustaz Hassan Sukri

Beliau dilahirkan pada 1939 di Sabak Bernam. Meminati perjuangan PAS ketika berumur 15 tahun iaitu pada awal PAS mula mengembangkan pengaruhnya.

Mendapat pendidikan awal di Sekolah Melayu Sabak Bernam dan tamat sehingga

Darjah Enam. Pada tahun 1959 beliau melanjutkan pelajarannya di Maahad

Yahyawiah Padang Renggas Perak. Pada tahun 1960 berjaya memperoleh Rabil

Thanawi. Kemudian pada tahun 1964 hingga tahun 1968. Beliau melanjutkan pelajaran di Universiti Baghdad, Iraq dalam bidang Perundangan Islam dan

Kesusasteraan Arab. Ketika berada di Baghdad beliau menubuhkan Persatuan

Pemuda Melayu Iraq dan telah didaftarkan. Persatuan ini dapat menghubungkan pelajar Melayu yang turut dianggotai oleh pelajar Selatan Thailand dan Singapura. 18

Hasil usaha gigih dan ketekunannya selama empat tahun menimba ilmu beliau berjaya memperoleh Ijazah Sarjana Muda dalam bidang tersebut dan seterusnya kembali ke Malaysia. Setelah kembali ke tanah air Ustaz Hassan Shukri menyambung

17 Ibid. hlm 32. 18 Riduan Mohamad Nor. Tribut Buat Sang Murabbi: Ustaz Hassan Shukri, Kuala Lumpur: Jundi Resources, 2010. hlm. 53.

81

semula kegiatannya di dalam PAS di sekitar Sabak Bernam dan Selangor seterusnya pada tahun 1969 terpilih Yang Di-Pertua PAS Sabak Bernam.19

3.4.2 Perjuangan Politik Ustaz Hassan Shukri

Ustaz Hassan Shukri menyertai PAS secara tidak rasmi pada tahun 1951 dan dilantik memegang jawatan Setiausaha Ranting PAS Padang Renggas Perak. Pada tahun 1962 beliau dilantik pula sebagai Ketua Dewan Pemuda PAS (DPP) negeri Perak. Jawatan ini disandang beliau sehingga tahun 1964. Seterusnya pada tahun 1968 hingga 1970

Ustaz Hassan diberi kepercayaan memegang jawatan sebagai Ahli Jawatankuasa

Dewan Pemuda PAS Pusat dan kemudiannya dipilih menjadi Naib Ketua Dewan

Pemuda PAS Pusat (DPP) pada tahun 1970-1971. Dalam tempoh tersebut beliau juga pernah memangku jawatan Ketua Dewan Pemuda PAS Pusat (DPP). Hal yang demikian disebabkan Ketua Dewan Pemuda PAS Pusat (DPP) ketika itu Ustaz Jaiz

Anwar meletak jawatan kerana berhijrah keluar negara di London. Bakat kepimpinan beliau semakin terserlah apabila diamanahkan memegang jawatan sebagai Dewan

Pemuda PAS Pusat pada tahun 1971-1973.

Ketika Dato‟ Mohd Asri Haji Muda20, ustaz Hassan Shukri dilantik sebagai

Setiausaha Agung PAS Pusat. Jawatan ini disandang ketika era kepimpinan Presiden

Tuan Guru Haji Yusuf Rawa seterusnya di bawah kepimpinan Dato‟ Haji Ustaz

19 Harakah. bil. 153, Jumaat 9 Mac 1990. hlm. 5.

20 Mohd Asri ialah Yang Di-Pertua Agung PAS yang ketiga selepas Tuan Haji Fuad Hassan dan Dr Burhanuddin al-Helmy. Beliau pernah memimpin parti PAS selama lapan belas tahun di antara tahun 1965 hingga 1983. Setelah meninggalkan PAS, Mohd Asri telah menubuhkan HAMIM (Hizbul Muslimin) pada tahun 1983. Pada tahun 1988 beliau meninggalkan parti seterusnya menyertai UMNO. 82

Fadzil Noor. Pengalaman berkhidmat di bawah tiga orang presiden menyebabkan beliau dipilih sebagai Naib Presiden PAS pada tahun 2003. Seterusnya pada tahun

2003 sehingga tahun 2005 beliau telah dipilih sebagai Timbalan Presiden PAS. Di peringkat PAS Selangor pula beliau pernah menyandang jawatan sebagai Pesuruhjaya

PAS Negeri sebanyak dua kali apabila dilantik pada tahun 1982 menggantikan Tuan

Haji Hamdan Bakri. Seterusnya sekali lagi dilantik pada tahun 1994 sehingga 2003.

Di samping itu Ustaz Hassan Shukri memegang jawatan sebagai Ahli Jawatankuasa

Kerja PAS Pusat dalam tahun 2002 hingga 2005, Naib Ketua Dewan Ulamak PAS

(DUP) Pusat. Begitu juga di peringkat negeri beliau dilantik menjadi Ketua Dewan

Ulamak PAS negeri Selangor. Seterusnya sebagai Ahli Majlis Syura Ulamak PAS

Pusat dari tahun 1980 sehingga beliau meninggal dunia pada tahun 2010 kerana serangan jantung . Beliau seorang yang mudah didekati, mesra tetapi tegas memegang prinsip perjuangan. Sebagai seorang pemimpin besar gerakan Islam di negara ini,

Ustaz Hassan tidak pernah merasakan dirinya besar.21

3.4.3 Sumbangan Ustaz Hassan Shukri

Ustaz Hassan Shukri merupakan tokoh PAS Selangor yang terlibat secara langsung dalam merangka Perlembagaan Parti. Beliau juga boleh mengingat dan menghafal setiap Fasal dalam Perlembagaan PAS. Keistimewaan yang dimiliki oleh beliau ini menyebabkan beliau menjadi rujukan apabila berlaku kemuskilan di kalangan ahli tentang perlembagaan parti yang memerlukannya menghurai setiap permasalahan dengan merujuk kepada setiap fasal, sehinggakan beliau dianggap sebagai

21 Jejak Ilmuan Selangor, 16 Mei-15 Jun 2010, hlm.16.

83

“Perlembagaan Bergerak.”22 Prinsip kerja yang boleh dijadikan ikutan dalam kalangan ahli parti ialah ketepatan masa. Beliau amat menepati masa apabila menghadiri pelbagai program yang melibatkannya. Jika mesyuarat pukul 6.00 petang, beliau akan tiba setengah jam lebih awal iaitu 5.30 petang. Inilah amalan yang terkesan dan menjadi contoh dan ikutan dalam kalangan ahli PAS hingga sekarang.23Tahap kepimpinan beliau berjaya mentarbiyah ahli-ahli PAS walaupun kedangkala terpaksa menempuh halangan dan cabaran. Contohnya ketika hendak menghadiri ceramah beliau dan rakannya tidak mempunyai wang yang cukup, namun sifat tawakal dan ikhlas dalam perjuangan belia dan rakannya telah selamat sampai ke destinasi yang dituju. Sumbangan dan pengorbanan terhadap parti tidak hanya ketika memegang jawatan penting sahaja, walaupun tidak lagi memegang jawatan utama dalam parti beliau tetap memenuhi undangan program dan majlis yang memerlukan kehadirannya. Baginya tidak memiliki jawatan tinggi dalam parti tidak semestinya tidak perlu untuk memberi sokongan dalam perjuangan. Semangat, niat yang ikhlas dan iltizam yang tinggi mampu menyumbang kepada kejayaan perjuangan parti atas apa jua kedudukannya.24

Menyedari kekuatan parti bermula dari peringkat akar umbi, beliau pergi ke kawasan-kawasan untuk memberi ceramah dan penjelasan tentang dasar dan matlamat perjuangan parti kepada ahli-ahli. Hal yang demikian ini untuk memastikan setiap ahli parti bekerja lebih gigih untuk memastikan kemenangan parti. Ketika mengadakan

22 Temubual bersama Ustaz Ayub Sidek, Mantan AJK Pemuda Pas Selangor di Kampung Madrasah Hiraq, Batu Belah Klang pada 18.12.2012 jam 10.00 pagi.

23 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor di masjid perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang Banting pada 20.12.2015 jam 10.00 pagi.

24 Ibid 84

perjumpaan dengan kepimpinan di peringkat kawasan dan cawangan beliau akan memastikan setiap kawasan dan cawangan itu mempunyai Ahli Jawatankuasa yang cukup. Segala laporan hendaklah disampaikan dengan tepat dan jujur.25 Selaku pemimpin beliau sering menekankan tentang pertambahan ahli seterusnya pertambahan pembentukan cawangan baru. Menurut Tuan haji Mohsinon Tahir:

“Konsep Ustaz Hassan Sukri, dia akan turun ke kawasan-kawasan lalu dikumpulkan semua ahli jawatankuasa cawangan. Dalam perjumpaan itu akan ditanya kepada setiap ketua cawangan tentang senarai ahli jawatankuasa sama ada cukup ataupun tidak. Perjumpaan ini bertujuan untuk memastikan dia mengenali setiap AJK di sesuatu kawasan.”26

Perkara tersebut menjadi keutamaan setiap kali beliau berjumpa dengan ahli di peringkat akar umbi. Kesan pertambahan ahli dapat dilihat pada tahun 1999.27

Di samping itu, jasa dan sumbangan besar yang pernah dilakukan oleh Ustaz

Hassan Shukri ialah pembinaan Markas Tarbiyyah Pas Pusat yang terletak besebelahan dengan rumahnya. Tapak awal untuk pembinaan markaz tersebut beliau mengeluarkan RM 20 000 wang sendiri untuk membolehkannya membeli sebidang tanah. Usaha beliau tidak terhenti di situ. Pada tahun 1982 hasil perbincangan dengan

Yang Dipertua PAS Tuan Guru Yusuf Rawa, Pesuruhjaya PAS Perlis, Ustaz Hashim

Jasin dan Naib Presiden PAS ketika itu Ustaz Nakhaei Ahmad, mereka telah membeli sebidang tanah dengan harga RM 26 000 bertujuan meluaskan kawasan markaz

25 Temubual bersama Ustaz Azman Yunus, Penolong Setiausaha 1 PAS Negeri Selangor di Pejabat Perhubungan PAS Selangor di Worldwide Shah Alam pada 22.09.2015, jam 12.00 tengahari.

26 Temubual bersama Tuan Haji Mohsinon Tahir, Vateren PAS Selangor di Kampung Sijangkang Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 27.09.2015, jam 9.00 malam.

27 Temubual bersama Ustaz Ibrahim Baharuddin, Penolong Setiausaha 3 PAS Negeri Selangor di Pejabat Perhubungan PAS Selangor di Worldwide Shah Alam pada 22.09.2015, jam 2.00 petang. 85

tersebut. Kewujudan Markas tarbiyah PAS Pusat atas usaha ketika beliau menjadi setiausaha. Beliau seorang yang gigih dan kritis dalam melaksanakan kerja.

Keikhlasan perjuangan terhadap parti terserlah apabila beliau dilihat mewakafkan dirinya dengan melakukan kerja-kerja untuk kemakmuran Markas PAS di Taman

Malewar, beliaulah yang menyapu sampah, memotong rumput dan mencuci tandas.28

Dalam bidang pengurusan dan pentadbiran beliau bersama-sama Haji

Mohsinon Tahir, Saudara Sufian Husin dan Ustaz Ramli Sidom menulis sebuah buku tentang pengurusan dan pentadbiran „Memahami Pengurusan dan Pentadbiran PAS‟.

Menurut Ustaz Ramli Sidom, Ustaz Hassan Shukri begitu peka dengan urusan pentadbiran. Memandangkan terdapat beberapa orang professional dalam PAS maka beliau mencetuskan idea buku “ Memahami Pentadbiran dan Pengurusan PAS”.

Pada asalnya buku itu sebagai panduan kepada PAS Negeri Selangor tetapi digunapakai di negeri-negeri lain disebabkan strukrur organiasasi pengurusan yang hampir sama. Beliau juga sangat perihatin terhadap masalah cawangan yang terpaksa ditutup kerana tidak mengikut peraturan yang ditentukan oleh R.O.S. Beliau berharap dengan adanya manual prosedur kerja, semua cawangan, Dewan Pemuda, Dewan

Muslimat dan Bandan Perhubungan PAS Negeri mengikut peraturan yang ditetapkan oleh R.O.S. Semoga dengan adanya panduan tersebut maka tidak ada lagi cawangan yang ditutup atau dibatalkan pendaftaranya. Ustaz Hassan Shukri sering meminta Ahli

Jawatan Kuasa Badan Perhubungan Negeri membuat kajian dan pemantauan tentang

28 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor di masjid Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang Banting pada 20.12.2015 jam 10.00 pagi.

86

keaktifan cawangan-cawangan di setiap kawasan.29 Beliau juga sering mengingat ahli PAS supaya sentiasa bersikap terbuka dalam sebarang situasi.Tegasnya:

“ Di samping kita berusaha mengemaskini seluruh organisasi yang ada di dalam PAS samaada di peringkat Dewan Pemuda, Ulamak, Muslimat dan juga badan Perhubungan, kawasan-kawasan serta cawangan-cawangan, kita juga sedang berusaha supaya sikap terbuka menjadi suatu sikap umum di dalam PAS”30

Ustaz Hassan Shukri merupakan anak watan Selangor yang pernah menjawat jawatan hampir semua jawatan penting dalam parti kecuali jawatan presiden.

Pergerakan beliau bermula dari akar umbi seterusnya ke peringkat pertengahan hinggalah ke jawatan Naib Presiden. Semua jawatan ini berjaya digalas dengan baik tanpa sebarang isu yang boleh merosakkan diri dan parti. Mindanya sentiasa berfikiran positif ke arah kemenangan parti. Beliau berprinsip jika ramai ahli maka banyaklah cawangan yang ditubuhkan maka peluang untuk memenangi pilihanraya adalah cerah. Setiap kali apabila berbicara dengan rakan-rakan pimpinan parti maka usaha dan tahap yang tinggi diperlukan untuk kemenangan Islam di Selangor. Kata- kata beliau sering menjadi semangat kepada ahli PAS. Beliau menjadi contoh kepada para ahli PAS kerana kata-kata, harapan dan impiannya membolehkan PAS Selangor selepas era kepimpinannya berjaya menawan Selangor melalui kerjasama Pakatan

Rakyat mentadbir kerajaan negeri Selangor.

29 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor di Masjid Perkampungan Mujahiddin, Batu 10 Kampung Sijangkang Banting pada 20.12.2016 jam 10.00 pagi.

30 Harakah. bil. 153, Jumaat 9 Mac 1990. Hlm. 5.

87

Satu lagi sumbangan ustaz Hassan Shukri ialah melahirkan idea pembentukan

Dewan Himpunan Penyokong PAS (DHPP)31. Menurut Haji Mohsinon Tahir, idea untuk menubuhkan DHPP ini bermula setelah memikirkan cabaran daripada ucapan ustaz Fadzil Noor yang bertanyakan tentang tidak adakah satu badan atau parti seperti

MCA dan MIC untuk membantu perjuangan PAS. Maka dari cabaran itu maka timbulnya pemikiran Ustaz Hassan Shukri untuk menubuhkan DHPP.32 Dialah orangnya yang memberikan nasihat berguna kepada Lajnah Perpaduan Kaum pimpinan Dr. Mujahid Yusuf Rawa ketika Lajnah tersebut menyusun cadangan pindaan perlembagaan PAS yang membolehkan parti itu menubuhkan Dewan

Perhimpunan Penyokong PAS yang kini menjadi kenyataan.33

Tanggungjawab sebagai Senator digunakan sepenuhnya untuk membela nasib rakyat melalui perbahasan di Dewan Negara. Beliau telah menyarankan kepada pihak kerajaan lebih prihatin terhadap kadar yuran Institut Pengajian Tinggi Swasta (IPTS) agar tidak membebankan di samping sistem pendidikan tidak dipolitikkan. Beliau menegaskan:

“Kita berharap supaya pendidikan ini tidak dipolitikkan. Itulah harapan kita dan mudah-mudahan melalui perlantikan yang baru ini pelbagai pekara perlu diambil perhatian segera, misalnya saya menyokong apa yang dibangkitkan oleh sahabat saya daripada Sarawak mengenai IPTS. Kita mengharapkan supaya kerajaan melalui Kementerian Pendidikan mengkaji ataupun mengadakan perundingan-perundingan dengan pihak IPTS supaya menetapkan suatu kadar tertentu ke atas yuran-yuran yang dikenakan tidak

31 Pada awal tahun 2009 PAS pusat bermesyuarat untk menubuhkan Jawatankuasa Teknikal yang dipengerusikan oleh Ustaz Hassan Shukri. Pada Mei 2010 Tuan Guru Haji Abdul Hadi Awang melancarkan Dewan Himpunan Penyokong PAS di Pejabat Tanah Klang.

32 Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir. Vateran dan Mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di kampung Sijangkang, Banting, Selangor pada 27.09.1015, jam 9.00 malam . 33 Riduan Mohamad Nor. Tribut Buat Sang Murabbi: Ustaz Hassan Shukri, Kuala Lumpur: Jundi Resources 2000. hlm. 78.

88

terlalu membebankan. Ini ialah untuk memberikan ruang dan peluang supaya semua rakyat negara kita ini sama ada yang kaya dan yang berpendapatan sederhana supaya dapat menyertai pendidikan yang sempurna.”34

Dalam hal „kharaj‟35 ada dakwaan yang mengatakan kononnya PAS

Terengganu cuba mendatangkan kesusahan kepada masyarakat bukan Islam. Beliau menjelaskan bahawa kekeliruan timbul apabila terdapat masyarakat Islam sendiri yang tidak faham dengan istilah kharaj. Dalam hal ini Ustas Hassan Shukri menjelaskan bahawa:

“ Saya rasa „kharaj‟ ini bukan untuk menakutkan orang. Sebab itulah saya katakan apabila „kharaj‟ ini kita sebut sebagai salah satu sistem yang ada di dalam Islam namanya „kharaj‟. Sepatutnya kita jangan cepat hendak tomah, kita datang jumpa dan bincang apa dia „kharaj‟? kita telah panggil orang-orang cina, pemimpin India, kita terangkan tentang „kharaj‟. Mereka mendapati kalau ia dikenakan sekarang ini. Kita akan terangkan terus, biar gempar barulah orang tengok rupanya „ kharaj‟ini adalah lebih baik .”36

Bagi Ustaz Hassan Shukri, penjelasan kepada masyarakat Islam dan bukan Islam penting sebelum sesuatu perkara itu dijalankan. Lebih-lebih lagi melibatkan dasar- dasar dalam pemerintahan sebuah kerajaan.

3.5.1 Tuan Haji Mohsinon Tahir

Beliau dilahirkan pada 21 Julai 1944 di Kampung Sijangkang. Mendapat pendidikan awal di sekolah Melayu Sijangkang. Pada sebelah petang bersekolah di sekolah

34 Penyata Rasmi Parlimen Dewan Negara. Bil 1, Isnin 27 Disember 1999.hlm. 54.

35 Cukai hasil daripada kegiatan ekonomi yang dikenakan ke atas individu bukan Islam

36 Penyata Rasmi Parlimen, Dewan Negara. Bil 1, Isnin 27 Disember 1999, hlm. 60. 89

Agama di Telok Panglima Garang. Melanjutkan pelajaran ke sekolah menengah di

Methodist English School seterusnya menduduki peperiksaan Lower Certificate of

Education (L.C.E) pada tahun 1960. Pada peringkat awal kerjaya Haji Mohsinon pernah berkhidmat dalam Kementerian Pendidikan Malaysia bertugas di Pejabat

Pendidikan Tanjung Karang sebagai pegawai tadbir. Sebelum itu pada tahun yang sama beliau pernah bekerja di Jabatan Parit dan Tali air di Sungai Manggis pada tahun

1962 sementara menunggu keputusan Peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM).

3.5.2 Perjuangan Politik Tuan Haji Mohsinon Tahir

Penglibatan dalam PAS bermula apabila beliau memohon menjadi ahli PAS pada tahun 1961 seterusnya menjadi ahli PAS secara rasmi pada tahun 1963. Beliau pernah menjalani sistem perkaderan selama dua tahun sebelum diterima sebagai ahli pemuda PAS seterusnya menerima sijil keahlian PAS. Menurut Ustaz Ramli Sidom,

Haji Mohsinon merupakan individu yang tahan lasak, berkhidmat tidak mengharapkan balasan, hartanya disumbangkan kepada parti. Ideologi politiknya kuat berpegang kepada PAS. Beliau juga seorang yang berkemahiran dalam kerja-kerja politik. Perananya amat penting dalam setiap kali pilihanraya. Berpengalaman luas dalam setiap strategi pilihanraya. Tidak dinafikan idea dan pandangan dalam melaksanakan kerja-kerja pilihanraya memberi impak yang besar kepada PAS

Selangor.37

37 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda 1997-2001 PAS Selangor di Masjid Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang Banting Selangor pada 20.12.2015 jam 10.00 pagi. 90

Di Tanjung Karang beliau menjadi ahli PAS Cawangan Tanjung Karang. Tiga tahun kemudian beliau kembali ke Sijangkang pada tahun 1966. Pada tahun tersebut

Rigister Of Society ( R.O.S ) mewajibkan supaya semua parti-parti politik berdaftar.

Ketika itu Haji Mohsinon Tahir ditugaskan sebagai Setiausaha Penaja Dewan Pemuda

PAS Kuala Langat manakala di Sijangkang beliau menjadi Ketua Penaja PAS cawangan Sijangkang Dalam dan juga menjadi Setiausaha Penaja Dewan Pemuda

PAS Selangor. Ketika itu ketua Penaja Dewan Pemuda PAS Selangor ialah Ustaz

Adnan Hashim manakala Timbalannya pula ialah Ustaz Tarikh Joned. Namun apabila PAS bergabung dengan UMNO dalam Perikatan ramai rakan-rakannya meninggalkan PAS. Namun beliau tetap setia dengan perjuangan PAS. Haji Mohsinon juga pernah memegang jawatan sebagai Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor pada tahun 1984 dan di peringkat pusat jawatan tertinggi yang pernah disandang ialah AJK

Pemuda PAS Pusat dan pernah juga menjawat jawatan sebagai Timbalan Speaker.38

Ketika Ustaz Hassan Shukri menjadi Pesuruhjaya PAS negeri beliau dilantik sebagai Setiausaha PAS Negeri. Hubungannya bersama Ustaz Hassan Shukri sangat akrab. Pada sesi 1993/1995 Tuan Haji Mohsinon dilantik sebagai Timbalan

Pesuruhjaya II.39 Ketika menghadapi pilihanraya 1994 Tuan Haji Mohsinon beliau dilantik sebagai Setiausaha Perhubungan40. Antara tugas yang dijalankan ketika itu ialah merancang strategi untuk memenangkan kerusi yang ditandingi calon-calon

38 Jawatan ini sekarang ini disebut Timbalan Pengerusi Tetap.

39 Suara PAS Selangor. Bil 2. hlm1.

40 Ketika ustaz Fadhil Noor menjadi Presiden PAS, Setiausaha Perhubungan Negeri akan menjadi Pengarah Pilihanraya Negeri.

91

PAS, mengadakan Open Mind41 dan mengadakan perjumpaan dengan pengundi- pengundi bukan Islam. Perjumpaan yang diadakan ini bertujuan untuk mendapatkan sokongan daripada mereka. Berkat kesungguhannnya menjalankan tanggungjawab dengan dibantu oleh ahli PAS yang lain PAS berjaya memenangi empat kerusi Dewan

Undangan Negeri Selangor. Empat kerusi DUN tersebut ialah calon PAS Gombak

Setia Dato Ustaz Ismail Kamus (majoriti 953 undi), calon PAS Kajang Dr. Shafie

Abu Bakar (majoriti 37 undi), calon PAS Sungai Besar iaitu Ustaz Sallehen Mukhyi

(majoriti 159 undi) dan calon PAS Sungai Burung Dr. Hassan Mohamed Ali (majoriti

91 undi). Walaupun hanya memenangi empat kerusi DUN namun kejayaan ini mengambarkan bahawa perjuangan PAS mula diterima oleh rakyat negeri Selangor.42

3.5.3 Sumbangan Tuan Haji Mohsinon Tahir

Kewujudan Chinese Consultant Council (CCC) ditubuhkan di semua kawasan pilihanraya yang ditandingi oleh calon PAS. Tuan Haji Mohsinon dilantik sebagai

Pengerusi Bersama. CCC ini kemudiannya didaftarkan sebagai parti politik yang berasingan dengan PAS tetapi bersama PAS. Walaupun tidak lagi aktif namun pada tahun 1990 jentera PAS masih berhubung dengan ahli-ahlinya. Sebagai individu yang dipertanggungjawabkan kepada perjuangan parti, setiapkali menghadapi pilihanraya beliau telah berusaha untuk menyampaikan risalah Islamiyah dan mesej PAS kepada masyarakat Islam dan bukan Islam. Tanpa memilih tempat dan masa beliau telah

41 Pada tahun 1982, di peringkat pusat ditubuhkan Lujnah Perhubungan Luar, antara tugasnya ialah untuk membuka minda masyarakat PAS dan berusaha untuk mengajak masyarakat bukan Islam mendekati PAS, menyampaikan risalah Islamiyah dan mesej PAS. Lujnah ini diketuai oleh Syed Ibrahim. Hasil dari usaha ini wujudnya Chinese Consultant Council (CCC)

42 Laporan Pilihanraya Umum Malaysia Yang Kesepuluh (1999). Suruhanjaya Pilihanraya Malaysia. Percetakan Nasional Malaysia Berhad. Kuala Lumpur. 2006. hlm. 153-155 92

mengadakan ceramah dan kempen walaupun di tempat-tempat yang dimiliki oleh masyarakat bukan Islam. Antara lokasi yang menjadi kebiasaannya ialah rumah- rumah dan kedai-kedai. Majlis ceramah yang beliau hadiri dianjurkan oleh masyarakat Cina seperti di setiap kawasan yang ditandingi oleh calon PAS contohnya seperti di Ampang, Tanjung Sepat, Teluk Bunut, Pasir Penambang Kuala Selangor.

Pada tahun 1982 beliau bertanding di Kawasan Parlimen Kuala Langat menentang calon Barisan Nasional Datin Paduka Aishah Ghani.43 Namun beliau tewas dengan majoriti undi 14,735.44 Kekalahan ini menunjukkan PAS belum mampu mendapat sokongan yang besar daripada masyarakat berbilang kaum. Walaupun mempunyai hubungan yang baik dengan masyarakat Cina, Namun belum cukup untuk member kemenangan kepada PAS Selangor. Kemudian pada tahun 1986 beliau sekali lagi bertanding di kawasan yang sama menentang calon Barisan Nasional iaitu Basri bin

Bajuri tetapi tewas.45 Pengalaman menghadapi dua pilihanraya beliau gunakan untuk membantu jentera pilihanraya PAS 1990. Kekalahan dengan majoriti yang besar ini menunjukkan PAS di Kuala Langat tidak mendapat sokongan penggundi. Penggundi lebih menyokong calon Barisan Nasional kerana Datin Aishah Ghani merupakan calon yang banyak berjasa kepada rakyat di Kuala Langat. Hal yang demikian ini menunjukkan bahawa PAS yang bersendirian dalam menghadapi pilihan raya tidak mempunyai jentera pilihan rakyat yang kuat dan gagal untuk memenangi kerusi.

43 Aisyah Ghani pernah mengetuai sayap wanita PKM yang dipanggil Angkatan Wanita Sedar (AWAS). Pada tahun 1949 menyertai UMNO dilantik sebagai Setiausaha UMNO Kampung Baru. Beliau merupakan wanita pertama yang dilantik sebagai Senator dan pernah memegang jawatan Menteri Kebajikan Masyarakat pada tahun 1973.

44 Laporan Pilihan Raya Umum 1982. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia, Kuala Lumpur. hlm 78.

45 Laporan Pilihan Raya Umum 1986. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia,Kuala Lumpur. hlm 73. 93

Menyedari perlunya sebuah parti yang mempunyai sebuah organisasi yang tersusun dan teratur Badan Perhubungan PAS Selangor telah menubuhkan sebuah jawatankuasa untuk menerbitkan buku yang bertajuk „Memahami Pengurusan dan

Pentadbiran PAS.‟ Tiga individu yang bertanggungjawab menyedia dan menulis buku tersebut ialah Ustaz Hassan Shukri (Pesuruhjaya), Haji Mohsinon Tahir (Setiausaha

Perhubungan Negeri) dan Dr. Sufian (Ketua Penerangan). Buku ini diterbitkan pada tahun 2000. Idea menghasilkan buku ini lahir dari pengalaman sebagai Setiausaha

Perhubungan Negeri yang melihat perlunya satu panduan untuk melahirkan pemimpin yang berkesan melalui aktiviti perkaderan dan kursus-kursus yang diadakan kepada ketua-ketua cawangan. Buku Pengurusan Dan Pentadbiran ini ditulis berdasarkan perlembagaan PAS dan pengalaman-pengalaman yang dilalui oleh barisan tertinggi kepimpinan PAS. Buku ini dihasilkan bertujuan memberi panduan kepada ahli-ahli

PAS yang diberikan tanggungjawab dan amanah untuk mengurus dan mentadbir parti.

Melalui buku ini diharapkan boleh membantu menyelaras dan menyeragamkan gerak parti terutama di peringkat negeri, kawasan dan cawangan.

Pada tahun 2002-2003 PAS Selangor melancarkan satu misi dinamakan

„Tawan Selangor 2002-2003‟. Dalam ijtimak PAS negeri Selangor kali ke-12 Haji

Mohsinon dilantik sebagai Pengarah Jawatankuasa Kecil. Sebagai usaha ke arah kemenangan parti dalam pilihanraya Haji Mohsinon dilantik sebagai wakil untuk mementerai perjanjian dengan parti pembangkang lain. Perjanjian ini dinamakan

„gentleman agreement party‟.46 Beliau berprinsip biar lebih banyak yang tersirat daripada tersurat. Konsep dalam PAS kadangkala berlaku perjanjian dengan parti- parti politik lawan yang boleh menerima konsep bersama. Menurut Haji Mohsinon:

46 Sebuah perjanjian yang dibuat tetapi tidak disediakan dalam bentuk dokumentasi.

94

“PAS sentiasa bersama dengan parti-parti politik pembangkang yang lain dalam beberapa pilihanraya di Selangor. PAS telah membuat persetujuan dengan parti DAP misalnya PAS tidak bertanding tiga penjuru namun dalam masa yang sama ada juga diadakan pertandingan tiga penjuru dengan tujuan untuk memberi peluang kepada calon masing-masing memenangi kerusi yang ditandingi”47

Berdasarkan penyataan tersebut PAS dilihat sentiasa bersikap terbuka menjalin kerjasama dengan parti-parti pembangkang seperti DAP. Sikapnya yang sentiasa berbaik-baik dengan semua masyarakat termasuk masyarakat bukan Islam menyebabkan Haji Mohsinon sentiasa menjadi wakil untuk menjalankan rundingan.

Baginya adalah lebih baik berkawan dengan DAP kerana boleh mendapatkan sokongan daripada mereka, berbanding dengan UMNO yang jelas menjadi seteru

PAS. Keperibadiannya yang mesra dan pandai mengambil hati serta sering berdamping dengan masyarakat bukan Islam membolehkan Haji Mohsinon disenangi pelbagai lapisan masyarakat. Justeru itu maka tidak hairanlah setiap kali berceramah beliau mudah mendapat tempat dalam kalangan masyarakat Cina. Malah ada di kalangan masyarakat Cina yang menawarkan permis peniagaan seperti kedai-kedai minum dan dewan miliki mereka untuk dijadikan tempat ceramah dan kempen pilihanraya. Beliau juga tidak hilang wang deposit calon pilihan raya walaupun kalah dalam pemilihan pilihanraya. Kemenangan dalam pilihanraya yang ditandinginya bukanlah menjadi keutamaan. Perkara penting dalam perjuangan sebagai ahli PAS ialah setiap mesej dan matlamat parti perlu disampaikan secara berterusan kepada masyarakat samaada Islam ataupun bukan Islam. Kefahaman terhadap konsep

„Negara Kebajikan‟ yang menjadi perjuangan parti perlu merangkumi semua kelompok masyarakat samaada yang beragama Islam ataupun bukan Islam, samaada

47 Temuabual bersama Tuan Haji Mohsinon Tahir, Vateran dan Mantan Setiusaha Perhubungan PAS Selangor di kampung Sijangkang, Banting, Kuala Selangor pada 27.09.2015 jam 9.30 malam. 95

ahli parti ataupun yang bukan menjadi ahli parti. Keakraban hubungan dengan Ustaz

Hassan Shukri menjadikan beliau memahami setiap usaha dan harapan pesuruhjaya itu. Seperti Ustaz Hassan Shukri setiap kali turun ke kawasan beliau akan bertanya kepada ketua cawangan tentang perlunya usaha untuk memperkasa dan pertambahan ahli. Baginya setiap ahli yang yang ramai perlu disertakan dengan penubuhan cawangan baru jika ahlinya mencukupi.seterusnya pembentukan ahli jawatankuasa.

Selaku Setiausaha Perhubungan beliau sentiasa mengingatkan kepada ahli perlunya bekerja bersungguh-sungguh dalam pekerjaan yang dilakukan terutama ketika pilihanraya umum. Hal yang demikian ini merujuk kepada kertas kerja yang dibentangkan menjelang pilihanraya ke-11. Beliau menegaskan:

“Semenjak tahun 1998 lagi, sehinggalah tertubuhnya Parti Keadilan nasional serta pembentukan Barisan Alternatif, terdapat beberapa anggota kanan pimpinan PAS Selangor yang memperlekehkan persetujuan kerjasama ini. Mereka sangsi perlunya kerjasama ini dan menganggap bahawa ianya tidak akan membawa apa-apa kesan baik terhadap prestasi PAS di dalam pilihanraya ke 10 yang lepas. Kesangsian mereka terhadap strategi ini adalah di antara sebab utama mengapa BA di Selangor tidak mencapai prestasi yang lebih cemerlang pada pilihanraya lepas sedangkan pada masa itu dan di dalam suasana masa itu, BA mempunyai harapan cerah untuk menang dan memerintah Selangor”.48

Dalam setiap pilihanraya umum pemilihan calon yang akan bertanding merupakan faktor penting yang perlu diberi perhatian yang serius. Ketokohan dan keperibadian calon bertanding akan menentukan kejayaan untuk memenangi DUN yang ditandinginya. Oleh yang demikaian satu jawatankuasa ditubuhkan untuk

48 Haji Mohsinon Tahir, Selangor Menjelang Pilihanraya ke-11, Kertas Kerja yang dibentangkan dalam Perjumpaan khas antara ahli Dewan Harian Badan Perhubungan Negeri Selangor dengan Yang Di-Pertua serta pengerusi penyelaras PAS kawasan-kawasan, 14 Julai 2003, Markaz Tarbiyyah PAS Negeri Selangor Sementa.

96

meneliti kualiti dan kelayakan calon. Jawatankuasa ini dikenali sebagai

“Jawatankuasa Audit Bakal Calon”.

Mengenangkan Haji Mohsinon antara ahli PAS Selangor yang lama memegang beberapa jawatan penting di samping pengalaman yang luas sebagai calon

PAS yang pernah bertanding di beberapa kawasan DUN dan Parlimen serta sikapnya yang merendah diri tetapi tegas beliau telah dilantik sebagai Pengerusi Audit Bakal

Calon. Pemilihan yang teliti dan tepat tentang bakal calon DUN dan Parlimen akan memastikan calon yang terpilih boleh diterima di kalangan ahli dan penyokong PAS.

Seterusnya menjamin kemenangan calon-calon yang bertanding di setiap kawasan.

Segala maklumat bakal calon yang akan bertanding dalam pilihanraya akan diperoleh melalui orang ramai samaada diperoleh secara langsung ataupun sebaliknya. Segala maklumat yang diperolehi akan di serahkan kepada Bahagian Perhubungan Negeri untuk diserahkan kepada PAS Pusat.49 Setelah diteliti di peringkat PAS Pusat senarai nama calon-calon ini akan diserahkan kepada Badan Perhubungan PAS Negeri. Kuasa muktamad untuk menentukan calon pilihanraya akan ditentukan oleh Pesuruhjaya.

Walaupun kadangkala calon yang diketengahkan oleh Pesuruhjaya tidak dipersetujui oleh beliau sebagai Pengerusi Audit Bakal Calon. Namun beliau tetap akur dengan pemilihan dan keputusan yang ditentukan oleh Pesuruhjaya Negeri Selangor.

Ketelitian dan iltizam yang tinggi terhadap setiap tugas yang dipertanggungjawabkan kepadanya, menjadikan Tuan Haji Mohsinon sebagai ahli PAS yang disegani rakan

49 Hanya ada dua laporan bertulis tentang maklumat calon yang akan diserahkan kepada Persuruhjaya dan satu salinan akan disimpan oleh Pengerusi Jawatankuasa Audit Bakal Calon. Pembentang akan dibuat secara lisan dan tidak bertulis.

97

dan lawan dan menjadi rujukan ahli-ahli PAS Selangor untuk mendapatkan pandangan sehingga beliau digelar „Guru Politik‟ yang baik.50

Di samping itu beliau juga telah diamanahkan untuk memujuk beberapa golongan professional menyertai PAS Selangor. Antara tokoh yang menyertai PAS

Selangor ialah Dr Shafie Abu Bakar seterusnya menjadi Calon DUN Kajang dan memenangi kerusi DUN kajang pada tahun 1999 dalam Pilihan Raya Umum ke-11 mengalahkan Choong Tow Chong (MCA-BN) dengan majoriti yang tipis iaitu 3751 sahaja. Dr Shafie sekali lagi menjadi calon dan memenangi kerusi DUN Bangi tahun

2004 tetapi tewas kepada calon Barisan Nasional iaitu Dr Amran Bin Kasimin dengan majoriti undi 370852. BN berjaya meletakkan calon yang benar-benar meyakinkan pengundi setanding dengan calon parti PAS. Persaingan ini merupakan satu pertandingan yang sengit kerana pada tahun lepas PAS menang dengan undi yang kecil. BN berpeluang untuk memenangi DUN tersebut manakala PAS perlu melipat ganda usaha untuk memastikan kerusi tersebut kekal milik PAS. Dr Safie dilantik menjadi Timbalan Pesuruhjaya III pada tahun 2001-2007 untuk memperkukuhkan pentadbiran PAS Selangor. Seorang lagi individu yang menyertai PAS ialah Dr Rani

Osman. Dr Rani menjadi calon DUN Meru pada pilihanraya ke-12 tahun 2008 menentang calon Barisan Nasional Md Ghazali Md Amin seterusnya memenangi

50 Temubual bersama Dr Shahabudin Ngah, Rektor KUIZM ,di Taman Malewar, Batu Caves Selangor,19.10.2015 jam 10.30 pagi.

51 Laporan Pilihan Raya Umum Malaysia 1999, Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia,Kuala Lumpur. Hlm. 155.

52 Laporan Pilihan Raya Umum Malaysia 2004. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia, Kuala Lumpur. Hlm. 251.

98

pilihan raya di DUN Meru dengan majoriti 551353. Dalam hal ini, peranan yang dilakukan oleh Haji Mohsinon Tahir membawa masuk dua orang tokoh golongan profesional terbukti berjaya melonjakkan prestasi PAS Selangor. Tuan Haji Mohsinon sering bergandingan dengan Ustaz Hassan Shukri dalam kerja-kerja pengurusan parti.

Pemikirannya juga seperti Ustaz Hassan Shukri yang sentiasa mengharapkan pengurusan parti di peringkat cawangan dan kawasan ditadbir dengan baik.

Perjuangan dalam parti terus beristiqamah dan menjadi rujukan di kalangan ahli PAS.

3.6.1 Dr Shahabudin Ngah Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor

Dr Shahabudin Ngah dilahirkan di Kuala Terengganu pada tahun 1952. Mendapat pendidikan awal di Sekolah Kebangasaan Tok Jiring Kuala Terengganu. Di peringkat menengah beliau belajar di Kolej Islam Klang pada tahun 1969 hingga 1972.

Melanjutkan pelajaran di Universiti Kebangsaan Malaysia pada tahun 1973 dalam bidang Pengajian Islam Syariah. Setelah tamat pengajian pada tahun 1977 bertugas sebagai guru di Muar Johor. Ketika berada di Muar beliau berulang alik Universiti

Malaya untuk melanjutkan pelajaran ke peringkat sarjana pada tahun 1980 dalam bidang Pengurusan Pendidikan. Pada tahun 1982 beliau menyertai ABIM. Beliau telah dipindahkan bertugas dari sekolah Menengah Tengku Mahkota Muar ke Sekolah

Menengah Agama Wilayah Persekutuan Pada tahun 1985. Dr Shahabuddin Ngah kemudiannya ditawarkan untuk bertugas di luar negara iatu di Maldives. Oleh itu beliau terpaksa melepaskan semua jawatannya di dalam parti. Di Maldives berliau bertugas di bawah Malaysian Technical Cooperation Programe, iaitu program

53 Laporan Pilihan Raya Umum Malaysia 2008. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia, Kuala Lumpur. Hlm. 262. 99

kerjasama teknikal antara kerajaan Malaysia dan Maldives di bawah UNESCO.

Beliau bertugas di bawah Kementerian Pendidikan. Selepas dua tahun terlibat dalam program tersebut beliau telah ditamatkan perkhidmatan oleh kerajaan Maldives kerana sering menyuarakan rasa tidak puas hati terhadap kerajaan Maldives. Oleh yang demikian, beliau telah kembali ke Malaysia dan diarahkan untuk berkhidmat di

Institut Perguruan Sultan Idris (IPSI) Tanjong Malim pada tahun 1987.54

3.6.2 Perjuangan Politik Dr Shahabuddin Ngah

Penglibatan di dalam PAS bermula dalam tahun 1982. Beliau meletakkan jawatan sebagai jawatankuasa ABIM kawasan Muar. Pada tahun 1985 beliau berpindah ke

Hulu Langat dan menetap di Kajang. Pada ketika ini ustaz Shabuddin dilantik sebagai

Setiausaha PAS Hulu Langat di samping memegang jawatan sebagai Naib ketua

Pemuda PAS kawasan Hulu Langat . PAS Hulu Langat yang dipimpin oleh Haji

Abdul Kadir Ismail tidak begitu aktif disebabkan tidak ada penggerak yang berwibawa. Oleh yang demikian itu beliau bersama-sama beberapa rakan yang juga merupakan ahli PAS telah menggerakkan PAS di Hulu Langat. Kesedaran dan tanggungjawab yang tinggi di samping pengalaman ketika menganggotai ABIM beliau bersama Dr. Yusuf Muhammad menjalankan aktiviti usrah ke Pangson, Lubuk

Kelubi, Darul Hidayah, Semenyeh dan Bangi Lama. Kebetulan pada ketika itu, rakan- rakan pensyarah dan pelajar dari Universiti Kebangsaan Malaysia datang membantu

54 Temubual bersama Dr Shahabudin Ngah, Rektor Kolej Universiti Islam Zulkifli Mohamad , di KUIZM Taman Malewar.Batu Caves Selangor pada 19.10.2015 jam 10.30 pagi.

100

menjalankan usrah. Antaranya Dr Kamaruzaman Yusuff, Dr Wan Ismail (mantan wakil rakyat Melur).55

Pada penghujung 1987 setelah pulang dari Maldives dan bertugas Maktab

Perguruan Sultan Idris (MPSI) di Tanjong Malim beliau dilantik sebagai Ahli Jawatan

Kuasa PAS Tanjong Malim, memangku Yang DiPertua PAS Tanjong Malim seterusnya dilantik sebagai yang DiPertua PAS Tanjong Malim. Dalam masa yang sama juga beliau dilantik sebagai Ahli Jawatankuasa Pemuda PAS Selangor.

Dr Shahabuddin Ngah mengambil alih jawatan Ketua Pemuda PAS Selangor pada tahun 1991 hingga 1993 setelah perletakkan jawatan oleh saudara Mustafa

Abdul Kadir. Pada ketika itu Mustafa Abdul Kadir juga aktif dalam Islamic

Represntative Council (IRC). PAS pusat telah memberi kata dua kepada Mustafa

Abdul Kadir sama ada memilih PAS atau kekal bersama IRC. Beliau telah membuat keputusan untuk kekal bersama IRC dan meninggalkan PAS. Masalah timbul apabila dalam masa yang sama Mustafa Kadir bergiat aktif dalam usrah IRC. Beberapa keputusan PAS tidak diikuti dan gagal dilaksanakan oleh beliau. Hal yang demikian itu menimbulkan masalah dalam barisan kepimpinan PAS. Ketika Dr Shahabuddin

Ngah mengambil alih kepimpinan Pemuda PAS Selangor, waktu itu merupakan tahun yang bermasalah kepada barisan Pemuda PAS Selangor terutama kawasan Shah

Alam. Golongan IRC yang berada di dalam PAS tidak memberi kerjasama dan sering menimbulkan gangguan.

55 Temubual bersama Dr Shahabuddin Ngah, Rektor KUIZM di Taman Malewar Batu Caves Serlangor pada 19.10.2015 jam 10.30 pagi.

101

Dalam tahun 1993 sebagai penjawat awam beliau telah dinaikan pangkat sebagai Ketua Jabatan Pendidikan di Maktab Perguruan Sarawak di Miri. Ketika berada di Miri beliau cuba untuk menubuhkan PAS. Usaha beliau ini mendapat sambutan yang menggalakkan. Walau bagaimanapun kebanyakkan yang terlibat dengan usrah merupakan guru-guru yang berasal dari Semenanjung. Masalah timbul ketika perlantikan jawatankuasa kerana masyarakat tempatan tidak berani memikul tanggungjawab begitu juga guru-guru dari Semenanjung.

Dalam tahun yang sama beliau ditawarkan untuk melanjutkan pelajaran ke peringkat Ijazah Kedoktoran (PHD) dalam bidang Perancangan dan Pengurusan

Pendidikan Islam di bawah kuota Bahagian Pendidikan Islam Kementerian

Pendidikan Malaysia. Beliau melanjutkan pelajaran di Universiti Sussex England pada tahun 1993.56 Setelah tamat pada tahun 1998 beliau bertugas di Maktab

Perguruan Kuala Terengganu dan dilantik sebagai Timbalan Pengetua. Dalam tahun

1999 sebulan sebelum Pilihan Raya Umum dijalankan beliau ditukarkan ke aktab

Perguruan Batu Pahat Johor sebagai pensyarah biasa dengan alasan atas keperluan perkhidmatan. 57

Ketika berada di Kuala Terengganu beliau menjadi jawatankuasa PAS Kuala

Nerus. Permohonan untuk berkhidmat di Kolej Universiti Sultan Zainal Abidin

(KUZA) tidak diluluskan oleh Kementerian Pelajaran Malaysia. Akhirnya beliau memilih bersara awal dengan alasan untuk menjalankan perniagaan. Ketika itu umur

56 Temubual bersama Ustaz Mesari Jasman AJK PAS Kawasan Kuala Langat, di Kampung Jenjarum, Banting pada 1.12.2015 jam 9.30 malam.

57 Temubual bersama Dr Shahabuddin Ngah, Rektor KUIZM di Taman Malewar, Batu Caves, Selangor pada 19.10.2015, jam 10.30 pagi.

102

beliau 50 tahun pada tahun 2002. Setelah bersara beliau bertugas sebagai Timbalan

Pengarah Akademik Pembinaan Insan (API) di bawah kerajaan negeri Terengganu memberi motivasi kepada pegawai kerajaan, ahli politik, Imam , Bilal, dan JKKK kampung. Pada tahun 2004 PAS tewas di Terengganu, oleh yang demikian itu perkhidmatan beliau telah ditamatkan. Beliau seterusnya mengambil keputusan untuk berehat dari politik. Walau bagaimanapun apabila beliau berpindah ke Kuala Lumpur beliau telah dilantik sebagai Ahli Jawatankuasa Dewan Ulama PAS.58

3.6.3 Sumbangan Dr Shahabuddin Ngah

Ketika mula-mula memegang tanggungjawab sebagai Ketua Pemuda PAS Selangor beliau giat menjalankan usrah59 dalam kalangan ahli yang dipengaruhi IRC. Usrah yang dijalankan bertujuan untuk mewujudkan kefahaman gerakan Islam yang kuat, setiap ahli sebanyak mungkin perlu memahami Islam, memahami PAS, perlu memikirkan aktiviti-akiviti untuk meramaikan ahli. Ahli-ahli yang ada mestilah ahli yang berkualiti. Untuk menjalin ikatan ukhwah di kalangan ahli tanpa mengira kedudukan jawatan dalam parti, setiap ahli yang menghadiri Tamrin akan berkongsi kereta, tidur bersama di masjid-masjid dan surau. Pada waktu malam mereka akan sama-sama bangun untuk menjalankan qiamulail, bezikir dan bertasbih. Usaha-usaha

58 Ibid

59 Usrah bermaksud keluarga. Dari segi istilah, usrah bermaksud kumpulan individu muslim yang beriman kepada Allah subhanahu wa Ta‟ala, bermaksud tolong menolong antara satu sama lain untuk memahami dan menghayati Islam. Usrah membentuk ikatan perpaduan yang dibina atas dasar aqidah Islam dan terjalin dengan satu ikatan persaudaraan Islam. Usrah juga merupakan medan tarbiyah dalam usaha membentuk generasi yang sanggup hidup mati demi memperjuangkan Islam. Usrah juga dapat menyatu dan menyelaras fikrah.

103

yang dijalankan ini ternyata berjaya menyatukan ahli seterusnya mengeratkan hubungan antara ahli biasa dengan barisan kepimpinan parti.60

Pada tahun 2008 apabila pakatan Rakyat menang di Selangor beliau dilantik sebagai Jawatankuasa Pendidikan dan Pengajian Tinggi di bawah Executive

Councillor (EXCO) Dr. Halimah binti Ali, kerana pengalaman yang luas dalam bidang pengurusan pendidikan. Perlantikan beliau ini bertujuan untuk membantu merangka aktiviti pendidikan di Selangor. Beliau terpaksa kembali aktif dalam PAS setelah dilantik sebagai ahli pemikir PAS untuk merangka keseluruhan PAS di

Selangor. Dalam masa yang sama ustaz Harun Taib merangka untuk membina Kolej

PAS. Setelah mesyuarat penubuhan jawatankuasa dan selesai pembentangan kertas kerja diterima oleh jawatankuasa PAS Pusat, Dr Shahabuddin Ngah dilantik sebagai

Rektor Kolej Universiti Zulkifli Muhammad pada tahun 2009.

Pada awal tahun penubuhan Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI) Dr.

Shahabudddin Ngah dilantik sebagai Pengerusi Kurikulum dan Buku Teks. Beliau merupakan Ketua Jawatankuasa Buku Teks PASTI yang pertama. Beliau berjaya menghasilkan enam buah buku teks untuk digunakan sebagai buku teks PASTI. Buku- buku teks ini melibatkan Bahasa Malayu, Matematik. Bahasa Inggeris, Sirah dan

Akhlak mengikut aras pendidikan awal kanak-kanak. Kurikulum PASTI merangkumi hal-hal yang berkaitan dengan asas membaca, mengira dan pembentukan akhlak bagi kanak-kanak. Menurut Ustaz Ramli Sidom, Dr. Shahabuddin Ngah merupakan individu yang berhasrat untuk memperkukuhkan PASTI. Berlatar belakang seorang

60 Temubual bersama Dr Shahabuddin Ngah, Rektor KUIZM di Taman Malewar, Batu Caves, Selangor pada 19.10.2015, jam 10.30 pagi,

104

pendidikan, beliau diberi kepercayaan untuk mengguruskan PASTI Selangor dengan baik. Beliau seorang individu yang berjuang supaya isu pendidikan dibawa ke peringkat yang lebih tinggi di dalam parti.61

3.7.1 Dr. Shafie Bin Abu Bakar

Dr. Safie Abu Bakar dilahirkan di Kampung Nyiur Paka Dungun Terengganu pada

27 Mei 1942. Mendapat pendidikan awal di Sekolah Arab Kuala Breang, Ulu

Terengganu pada 1956 hingga 1958. Kemudian meneruskan pendidikan di Sekolah

Menengah Agama (Arab), Sultan Zainal Abidin pada 1958 hingga 1962. Tahun 1964 menduduki peperiksaan Sijil Rendah Pelajaran secara persendirian, menduduki peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia pada tahun 1966 secara persendirian dan Sijil

Tinggi Pelajaran Malaysia secara persendirian pada tahun 1969. Beliau pernah menjadi guru di Sekolah Menengah Al Maarif di Besut. Seterusnya berjaya melanjutkan pelajaran ke Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) 1970 hingga 1974.

Ketika belajar di UKM Dr. Safie berjaya menjapat Ijazah sarjana Muda Sastera

(Kepujian Kelas Pertama) UKM (1974).

Pada awalnya beliau tidak bercita-cita untuk tinggal di Bangi dan menjadi orang akademik, namun disebabkan beliau mendapat kelulusan yang baik beliau ditawarkan menjadi tenaga pengajar di samping menyambung ijazah lanjutan. Pada

61 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor di Masjid Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang, Banting, Selangor pada 20.12.2015 jam 10.00 pagi.

105

tahun 1976 berjaya mendapat Ijazah Sarjana seterusnya menjadi pensyarah pada tahun

1977. Tidak puas dengan pencapaian yang dimiliki, pada tahun 1977 beliau melanjutkan pelajaran ke peringkat Ijazah Kedoktoran (PHD). Pada tahun 1990 setelah tamat pengajian beliau dilantik pula sebagai Profesor Madya pada tahun 1992.

Tugas ini berteruskan sehingga 1997. Selepas itu beliau menlanjutkan perkhidmatan secara kontrak selama dua tahun. Selepas tahun 1999 walaupun masih berminat untuk menyambung kontrak berkhidmat sebagai pensyarah namun disebabkan pujukan dan ajakan rakan-rakan untuk bergiat aktif dalam politik maka beliau memilih untuk menjadi calon pilihanraya umum ADUN Kajang menentang calon MCA dan beliau memenangi kerusi DUN Kajang pada tahun 1999 hingga 2004.

Antara jawatan lain yang pernah disandang oleh beliau ialah sebagai tenaga pengajar di Institut Bahasa, Kesusasteraan dan Kebudayaan, Universiti Kebangsaan

Malaysia (1974-1976), Penyelaras Pengajian Pasca Siswazah Jabatan Persuratan

Melayu, Jawatankuasa Pengajian Pasca Siswazah Fakulti, pengarang Jurnal

Persuratan Melayu dan Setiausaha Seminar Peradaban Melayu (MAC1997). Di samping itu dalam perkhidmatan luar pernah menjadi Panel Hadiah Sastera Berunsur

Islam anjuran Yayasan Pelajaran Islam Malaysia dan Dewan Bahasa dan Pustaka

(1988/1989.1990/1991, 1992/1993). Menjadi Ahli Jawatankuasa Persatuan Pengkritik

Malaysia (1993-1999), Panel Peraduan Novel Darul Iman I (1990-19991),

Jawatankuasa „Knows Our Neigbour‟ Toyota Foundation (1980-1983), dan Ahli

Lembaga Muzium Negeri Terengganu (1993-2004), Ahli Majlis KUSZA (2001-

2004).

106

3.7.2 Perjuangan Politik Dr. Safie Abu Bakar

Menjadi ahli PAS pada tahun 1999 ketika menjadi wakil rakyat PAS DUN Kajang setelah memenangi kerusi DUN Kajang dalam pilihanraya kesepuluh pada 1999, setelah menewaskan calon dari MCA iaitu Choong Tow Chong dengan majoriti yang tipis iaitu 37 undi sahaja.62 Ketika menjadi ADUN beliau diberi kepercayaan untuk memegang jawatan sebagai Yang DiPertua PAS Hulu Langat pada tahun 2003-

2004, Yang DiPertua PAS Serdang (2004-2011). Di peringkat negeri pula beliau dilantik sebagai Timbalan Pesuruhjaya PAS Selangor (2001-2007) di samping itu menjadi pembantu Exco Hal Ehwal Islam dan Adat-adat Melayu Selangor (Mei 2008 hingga kini).

Pemilihannya sebagai calon DUN di kawasan Kajang dan kemudiannya kawasan Bangi disebabkan kawasan tersebut merupakan kawasan intelektual, golongan akademik dan professional yang ramai di samping terdapatnya pusat-pusat pengajian tinggi. PAS Selangor beranggapan perlunya diletakkan seorang ahli akademik sebagai wakil rakyat dikawasan itu. Seorang wakil rakyat yang berpendidikan biasa pastinya tidak mampu untuk berdepan dengan tokoh-tokoh ilmuan. Tambahan pula pada ketika itu tidak ramai calon yang berkelulusan Ijazah

Doktor Falsafah (PhD). Hanya beliau dan Dr. Hassan Ali yang memiliki PhD dipilih sebagai calon PAS dalam pilihanraya negeri Selangor.

62 Laporan Pilihan Raya Umum ke-10 , Suruhanjaya Pilihanraya Malaysia, Kuala Lumpur. 1999. hlm. 155. 107

Pengkaji berkeyakinan bahawa sebilangan besar pengundi yang menyokong beliau kerana yakin dengan latar belakang akademik yang beliau miliki. Undi Cina merupakan faktor penentu kerana undi Melayu terbahagi dua iaitu UMNO dan PAS.

Antara tokoh Cina yang banyak membantu PAS di kawasan kajang ialah Lee Kim Sin yang seterusnya menjadi ADUN Kajang pada tahun 2008 setelah Dr. Safie menjadi

ADUN Bangi. Perjuangan calon PAS ini mendapat sokongan daripada ahli dan tokoh- tokoh DAP yang membawa calon PAS berkempen ke marata tempat dengan memperkenalkan kepada peniaga-peniaga pasar, kedai-kedai. Tindakan ini mendapat sambutan yang menggalakkan. Strategi mereka bertumpu ke kawasan orang-orang

Cina berkerja seperti tempat-tempat perniagaan. Mereka tidak bertumpu dari rumah ke rumah. Berbanding dengan orang Malayu kempen mereka dijalankan dengan pertemuan di masjid-masjid, surau-surau dan majlis-majlis yang dianjurkan oleh PAS ataupun DAP. Menurut Ustaz Ramli Sidom, Dr. Safie Abu Bakar mempunyai karektor yang bagus sebagai wakil rakyat. Beliau memiliki PR yang sangat bagus dan amat bersesuaian dengan jiwanya sebagai wakil rakyat. Semua masyarakat tanpa mengira bangsa amat sengan berurusan dengannya. Beliau juga dilihat mempunyai pakej lengkap sebagai wakil rakyat. Ramai yang merujuk kepadanya, beliau dianggap sebagai ikon.63

Selepas tahun 2004 berlaku persempadanan semuala dalam pilihanraya dan kawasan Kajang dipecahkan kepada dua kawasan ialatu Kajang dan Bangi. Beliau memilih DUN kajang tetapi tewas dalam pilihanraya ke-11 pada tahun 2004. Walau bagaimanapun pada tahun 2008 pilihanraya ke dua belas beliau bertanding semula di

63 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS 197-2001 Selangor di Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang, Banting, Selangor, pada 20.12.2015, jam 10.00 pagi.

108

DUN Bangi dan memenangi kerusi tersebut dengan jumlah undi majoriti yang besar iaitu 6192 undi.64

Ketika menjadi Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) Bangi beliau melaksanakan beberapa pendekatan, antaranya melancarkan slogan “Kami

Berkhidmat Anda Memberi Mandat”. Bagi merialisasikan slogan tersebut aktiviti- aktiviti yang beliau lakukan ialah turun padang menemui rakyat hampir setiap minggu membuka kaunter aduan rakyat, menyediakan borang-borang aduan dan juga petugas.

Antara lokasi yang menjadi tumpuan ialah Pasar Kajang, Pasar Bangi, Pasar Sungai

Chua, Pasar Semenyih (sebahagian kawasan Semenyih termasuk dalam kawasan

DUN Bangi). Lokasi-lokasi ini akan disediakan kaunter aduan secara bergilir-gilir, biasanya pada hari Sabtu atau Ahad.

Walaupun sebagai pembangkang dalam kerajaan Selangor tidak banyak peruntukan yang diterima namun segala aduan itu dibawa ke pihak yang bertanggungjawab seperti Pejabat Daerah, Majlis Perbandaran Kajang dan jabatan

Kebajikan Masyarakat. Aduan yang diterima daripada rakyat menjadi rumusan dan persoalan yang dibawa ke Dewan Undangan Negeri. Segala aduan akan dijadikan isu yang dibangkitkan dalam Dewan Undangan Negeri. Melalui isu-isu yang dibangkitkan juga menjadi tema dalam setiap aktiviti. Hal ini tidak pernah dilakukan oleh ADUN-ADUN lain sebelum ini. 65

64 Laporan Pilihan Raya Umum ke-12, Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia, Kuala Lumpur. 2008, hlm. 259

65 Temubual dengan Dr. Shafie Abu Bakar, mantan DUN Kajang dan Bangi,di Bangi, Selangor pada 10.12.2015, jam 10.00 pagi. 109

Selaku ADUN beliau juga menubuhkan jawatankuasa bertindak untuk memberi khidmat kepada masyarakat. Individu Islam yang mempunyai ilmu dalam bidang agama, beliau serikali pada setiap malam pergi ke surau dan Masjid untuk member kuliah agama, kepada masyarakat contohnya di Kajang di surau An Nur dan

Kantan Permai. Di samping itu beliau juga menjadi imam sembahyang berjemaah dan memberi khutbah setiap Jumaat di masjid-masjid secara bergilir-gilir di daerah

Kajang dan Bangi. Ini merupakan satu kaedah untuk berhubung dengan masyarakat setempat. Dalam pertemuan ini kesempatan diambil untuk mendengar aduan masyarakat setempat berhubung dengan masalah-masalah harian seperti masalah laulintas di MPKJ, masalah kebersihan, kesihatan dan juga masalah tentang banjir yang sering berlaku. Bagi mengatasi sebahagian masalah ini duit peruntukan dari

DUN dan parti digunakan untuk membantu mengatasi aduan-aduan tersebut.

Dalam bidang pendidikan pula bermula dari peringkat kanak-kanak melalui

PASTI bantuan diberikan. Begitu juga apabila anak-anak lulus cemerlang dalam peperiksaan UPSR, PMR, SPM dan STPM diadakan majlis untuk meraikan kejayaan mereka dengan member hadiah tahunan. Bagi pelajar-pelajar yang berjaya melanjutkan pelajaran ke pusat pengajian tinggi disediakan insentif kepada mereka.

Dalam hal ini pendidikan menjadi keutamaan khususnya di Bangi sebagai Bandar

Ilmu. 66

Dalam bidang kebajikan ditubuhkan jawatankuasa yang sering menziarahi orang-orang susah dengan memberi bantuan berdasarkan senarai yang diperolehi.

Mengadakan sambutan hari-hari kebesaran seperti Sambutan Maulidur Rasul, Maal

66 Ibid 110

Hijrah, majlis-majlis qurban dan sambutan Hari Raya Puasa. Sebawai wakil rakyat yang mepunyai asas agama yang mendalam ketika bulan Ramadhan pada waktu malam beliau akan menjadi imam sembahyang Terawikh di surau-surau dan masjid di daerah Kajang dan Bangi secara bergilir-gilir setiap malam. Bagi masyarakat Cina diadakan juga sambutan Tahun Bari Cina. Begitu juga dengan sambutan Deepavali dan Thaipusham bagi masyarakat India. Peruntukan juga disediakan bagi menjayakan majlis-majlis dan sambutan perayaan tersebut. Majlis-majlis ini biasanya dihadiri oleh semua lapisan masyarakat tanpa mengira bangsa dan kaum. Tidak cukup dengan majlis yang diadakan oleh ADUN, jika ada undangan dari pihak terntentu yang mahukan beliau hadir, beliau akan hadir memenuhi undangan tersebut. Hubungan yang rapat dan antara wakil rakyat dengan masyarakat Cina dan India di DUN Kajang dan Bangi menjadikan hubungan yang mesra. Hal yang demikian ini menjadikan Dr.

Safei Abu Bakar disenangi oleh semua lapisan masyarakat.

Dalam bidang rekreasi dan sukan ditubuhkan jawatankuasa yang terdiri daripada anak-anak muda untuk menjalankan pelbagai aktiviti. Antara aktiviti yang biasa dijalankan ialah seperti pertandingan badminton, bola sepak, dan futsal.

Kegiatan-kegiatan ini berjaya mengeratkan hubungan dalam kalangan Pemuda PAS.67

Satu perkara menarik dan jarang dilakukan oleh ADUN lain tetapi dilakukan oleh Dr. Safie Abu Bakar ialah mengadakan ceramah-ceramah di pasar-pasar ketika bulan Ramadhan tanpa meminta orang ramai yang berada di pasar itu memberhentikan kegiatan harian mereka seperti jual beli.

67 Temubual bersama Dr Shahabuddin Ngah, Rektor KUIZM di Taman Malewar, Batu Caves, Selangor pada 19.10.2015, jam 10.30 pagi, 111

3.7.3 Sumbangan Dr. Safie Abu Bakar.

Memandangkan beliau berpengalaman sebagai pensyarah, beliau mempunyai visi dan cita-cita untuk menjadikan Bangi sebagai Bandar Ilmu. Beliau juga mencetuskan

Gagasan Bangi Bandar Ilmu dan juga pembinaan Masjid Al Umm yang akan menempatkan pelbagai kegiatan keilmuan sesuai dengan konsep Bangi sebagai

Bandar Ilmu. Menurut Dr Safie Abu Bakar dalam ucaptama ketika hari perasmian majlis pengistiharan Bangi Bandar Ilmu beliau berkata :

“Konsep Bandar Ilmu ( Madinah al-Ilm), Bandar yang tumbuh dan berkembang berpaksikan kewujudan pusat pengajian. Ciri-ciri pertumbuhan dan kemajuannya berdasarkan keperluan keilmuan dan budaya ilmu masyarakatnya. Mereka sokong menyokong di dalam menerus dan mengekalkan budaya ilmu. Contoh Bandar Cambridge dan Oxford adalah bermula dari tempat pertemuan guru dan pelajar pada abad ke-13 dan berkembang menjadi Bandar Universiti. Kedua-dua tempat menjunjung budaya ilmu ini kekal sebagai Bandar-Bandar ilmu. Bandar Jokjakarta terkenal sebagai Bandar Ilmu dan Universiti Gadjah Mada. Pekan Maliboro merupakan „ Pasar Ilmu‟ yang antaranya para seniman mempamerkan dan menjual hasil seni, manakala para ilmuan memasarkan buku-buku ilmiah tulisan mereka melalui agensi-agensi pemasaran. Jika Cambridge, Oxford dan Jogjakarta masing-masing dengan satu universiti hidup dan berkembang dengan tradisi ilmu, tidakkah Bangi yang dikelilingi dengan lebih sepuluh buah universiti dan berpuluh- puluh pusat penyelidikan dan latihan berkemampuan menjadi Bandar Ilmu? Dalam keadaan sekarang Bangi sesungguhnya sudah boleh menjadi „Kampus Terbuka‟ bagi semua universiti, pusat penyelidikan dan latihan. Bangi mempunyai semua infra-struktur sebagai Bandar Ilmu. ”68

Bangi Bandar Ilmu ini dicetuskan sempana Sambutan 30 tahun yang dirasmikan oleh

Menteri Besar Selangor iaitu Tan Sri Khalid Ibrahim pada 22 Jun 2008, bertempat di

Kolej Universiti Islam Antarabangsa (KUIS) Bandar Seri Putra, Bangi. Dalam Bangi

68 Shafie Abu Bakar, Merealisasikan Bangi Bandar Ilmu, Hizi Print Sdn. Bhd. Selangor, 2014.hlm.9. 112

Bandar Ilmu pelbagai Institusi pendidikan bergerak, surau, masjid dan golongan interlektual memberikan sumbangan dalam menggerakkan Bangi sebagai Bandar

Ilmu. Masjid-masjid mengadakan program pengijazahan dengan membuat kerjasama dengan universiti-universiti tempatan dalam bidang-bidang tertentu yang akan melahirkan ijazah dan penerbitan-penerbitan dalam pelbagai ilmu pengetahuan.

Banyak sekolah biasa dan yang menjenamakan institusinya dengan Islam dan banyak dengan persatuan-persatuan dan NGO-NGO yang bergiat atas nama Islam. Dari institusi-Institusi berkenaan berlaku kegiatan ilmu, pembentangan kertas kerja, bahkan cetusan-cetusan idea tentang Bangi Bandar Ilmu. Untuk menjayakan program ini menjadi mudah kerana di kawasan ini ramai golongan interlektual. Setiap aktiviti golongan intelektual ini dijemput untuk memberi ceramah bagi menjayakan setiap aktiviti yang dijalankan.

Bagi menjayakan konsep Bangi sebagai Bandar Ilmu diadakan pertandingan penulisan diperingkat pengajian tinggi.Sebanyak lapan buah esei dan lapan buah puisi dipilih untuk diberi hadiah. Konsep Bangi Bandar Ilmu digerakkan bermula tahun

1997.

Menurut Dr. Shafie, usaha untuk menjadikan Bangi sebagai Bandar Ilmu mendapat kerjasama Parti Islam SeMalaysia (PAS) dan disambut baik oleh masyarakat di bandar ini.

“Menjadikan Bangi sebagai Bandar Ilmu merupakan salah satu daripada manifestasi DUN ini dan PAS bersama Persatuan Penduduk Bandar Baru Bangi (PPBBB) mendukung hasrat ini. Pelaksanaan program-program menjadikan Bandar ini sebagai Bandar Ilmu akan dibuat di masjid-masjid dan surau-surau di 113

seluruh Selangor. Pakatan rakyat sedang dalam usaha menyusun pentadbiran pengajian di masjid-masjid dan suau-surau. Kita mahu bangi menjadi kamous terbuka yang memperlihatkan kegiatan ilmuan berada di mana-mana.”69

Menurut Dr. Shafie lagi,

“Pemilihan Bangi Bandar Ilmu adalah wajar baik dari segi teori mahupun pratikal, di samping pelbagai instrumen dikolaborasikan agar ia lebih sempurna dan dapat merealisasikan impian penduduk serta penuntut daerah ini. Ini kerana bangi buka sahaja dibangunkan bagi menyediakan tempat tinggal tenaga akademik dan kakitangan Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) malahan perkembangan fizikal, demografi kependudukan, kemudahan infrastruktur dan posisi serta lokasi yang sentral sesuai sebagai kawasan bagi pengajian, pentadbiran, sistem pengangkutan dan komunikasi. Bangi Bandar Ilmu tidak semata-mata menjadi temoat pencinta ilmu dating mempelajari dan menghayati tetapi secara tidak langsung ia menjadi tarikan pengunjung-pengunjung dating melihat kegiatan ilmu di sini.”70

3.8.1 Ustaz Ramli Bin Sidom

Ustaz Ramli Sidom di lahirkan di Kampung Sungai Lang Banting pada 10 januari

1966. Mendapat pendidikan awal di Sekolah Kebangsaan Sungai Lang pada tahun

1973. Beliau seterusnya meneruskan pendidikan di peringkat menengah di Sekolah

Menengah Sultan Abdul Samad Banting. Ketika di sekolah menengah beliau aktif mengikuti gerakan dakwah dan organisasi Islam yang bertempat di Jeram. Selepas menamatkan pelajaran di peringkat Sijil Pelajaran Malaysia Ustaz Ramli Sidom melanjutkan pelajaran agama di sekolah Madrasah Ad Diniyah al Bakriah Pasir

69 Ibid. hlm. 161.

70 Ibid. hlm. 162. 114

Tumbuh di Kelantan dari tahun 1979 hingga1984. Beliau seterusnya menyambung pelajaran di Akademi Pengajian Islam Dan Dakwah Sri Manjung Perak di peringkat diploma. Ketika di Perak beliau aktif dengan jemaah PAS. Pada tahun 1984 hingga

1990 meneruskan pelajaran di Kota Baharu Kelantan. Selepas itu kembali ke Selangor menjadi tenaga pengajar di Madrasah Darul Mujahiddin.

Semangat untuk menuntut ilmu tidak berhenti setakat itu sahaja, sambil bekerja beliau meneruskan pelajaran di Kolej Darul Hikmah Kajang ke peringkat diploma. Beliau meneruskan pengajian diperingkat Ijazah Sarjana dalam Jurusan

Perbandingan Mazhab dan Hukum di Universiti Islam Negeri Sultan Taha Saifuddin,

Jambi (IAIN) tahun 2006.71

3.8.2 Perjuangan Politik Ustaz Ramli Bin Sidom

Ustaz Ramli Sidom mula menjadi ahli pemuda PAS Cawangan Sungai Lang pada tahun 1979. Terdapat gerakan dakwah yang berpusat di Balai Gerak Dakwah Jeram

Kuala Selangor. Justeru itu ketika beliau masih belajar di sekolah menengah. Setiap kali cuti sekolah diadakan kursus-kursus kefahaman Islam. Bersama dengan rakan- rakan di sinilah bermulanya kesedaran Islam dan perubahan dilalui dari segi penampilan diri, ibadah dan minat yang mendalam terhadap ilmu-ilmu agama. Antara individu awal yang mendidik beliau dalam kefaham Islam ialah Ustaz Abdul Rauf Bin

Mohd Nor di Kanchong Darat Banting. Di sini terdapat markas gerakan Islam. Ramai

71 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS 197-2001 Selangor di Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang, Banting, Selangor, pada 20.12.2015, jam 10.00 pagi.

115

murid sekolah menengah dikumpulkan, dididik dengan usrah dan tamrin. Ketika berada di tingkatan lima beliau mula cenderung kepada PAS.

Setelah menjadi ahli Pemuda PAS cawangan, beliau dihantar menghadiri

Mesyuarat Agung PAS Kawasan. Disebabkan latar belakang pendidikan agama dari sekolah pondok di samping kebolehannya bercakap memberi pandangan beliau dilantik menjadi AJK Pemuda PAS Kawasan Sepang. Seterusnya diberi kepercayaan untuk menjadi Ketua Pemuda PAS kawasan Kuala Langat pada tahun 1990. Ketika

Abu Bakar Chik menjadi ketua Pemuda PAS Malaysia melihat kebolehan yang ada pada Ustaz Ramli Sidom mempengerusikan mesyuarat, justeru itu beliau telah tertarik untuk melantiknya menjadi AJK Pemuda PAS Pusat. Serentak dengan itu beliau dilantik sebagai AJK Kerja Pemuda PAS Negeri.

Pada tahun 1999 beliau menjadi Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor. Dalam usia 33 tahun beliau diumumkan sebagai calon pilihanraya umum tahun 1999. Selaku calon PAS DUN Morib beliau menentang calon Barisan Nasional Dato Samad

Maharuddin. Walaupun tewas, namun kebanyakkan pengundi Melayu ramai yang menyokong beliau. Selaku Ketua Pemuda PAS Selangor beliau banyak menghidupkan program-program pemuda. Beliau menubuhkan Yayasan Amal bersama kepimpinan PAS Pusat yang dipimpin oleh Cikgu Husin. Di peringkat negeri

Selangor beliau menubuhkan pelbagai lajnah seperti sukan dan rekreasi, kebudayaan bertujuan untuk menarik minat golongan muda menyertai PAS.72

72 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS 197-2001 Selangor di Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang, Banting, Selangor, pada 20.12.2015, jam 10.00 pagi.

116

Menyedari penting pendidikan di peringkat awal kanak-kanak beliau bersama

Jawatankuasa Pemuda Selangor memperkasakan Pusat Asuhan Tadika Islam

(PASTI). PASTI Selangor merupakan PASTI yang paling aktif di Malaysia disebabkan bertambahnya cawangan-cawangan PASTI di samping barisan kepimpinan yang baik dipimpin oleh Dr Rusman Abdul Rahman. PASTI Selangor pernah menyewa satu tapak resort berhampiran Sungai Congkak di Hulu Langat untuk memberi latihan kepada guru-guru PASTI. Hal ini bertujuan untuk menjimatkan kos pengurusan dan penginapan. Sekiranya kursus guru-guru PASTI diadakan di hotel-hotel memerlukan belanja yang tinggi. PAS Selangor telah mengadakan perjanjian selama lima belas tahun untuk membangunkan kawasan tersebut dengan membina chalet dan resort yang dikhususkan untuk aktiviti kursus kepada guru-guru PASTI dan ahli-ahli PAS. Tempat ini dinamakan D‟ Congkak

Forest. Tindakan ini merupakan satu tindakan yang bijak kerana dalam jangka masa tersebut kos tempat dan penginapan peserta kursus dapat dijimatkan.

Bagi melancarkan pengurusan parti di peringkat pemuda beliau menubuhkan

Jawatankuasa Pemuda dan dibayar gaji. Sebelum ini tidak ada jawatan Setiausaha

Kerja di peringkat Pemuda. Sebelum diwujudkan jawatan Setiausaha Kerja, semua kerja-kerja dilakukan oleh Setiausaha Pemuda sahaja. Timbul pelbagai masalah dari segi ketelusan disebabkan kekangan masa dan bebanan kerja-kerja parti yang semakin bertambah. Namun setelah diwujudkan jawatankuasa setiausaha kerja, kerja-kerja di peringkat pemuda berjalan lancar. Tiada lagi kerja-kerja yang tertangguh begitu juga organisasi dan perjalanan kerja menjadi lebih tersusun. Antara tugas dan tanggungjawab setiausaha kerja ialah membantu pengurusan dan pentadbiran di samping pengurusan PASTI, membantu setiausaha menyusun mesyuarat-mesyuarat 117

yang akan dijalankan, pengurusan fail-fail dan kewangan. Selain itu Setiausaha Kerja juga berperanan mengatur pertemuan-pertemuan dengan rakan-rakan dari parti lain seperti Parti Keadilan dan DAP bagi merancang program-program dan kerjasama yang hendak dilaksanakan.73

Pemuda PAS Selangor di bawah pimpinan Ustaz Ramli Sidom, menyediakan dalam kalangan ahli Pemuda kad keahlian, di samping mencari dan memperkemaskan pemuda-pemuda di peringkat cawangan dan kawasan seperti kerja-kerja pendaftaran ahli, memastikan mesyuarat agung dijalankan, seterusnya berusaha menambahkan keahlian pemuda. Ketika era kepimpinan Ustaz Hassan Shukri menjadi Pesuruhjaya, bermulalah pendokumentasian buku panduan pengurusan yang menjadi panduan PAS seluruh Malaysia. Ustaz Ramli Sidom merupakan salah seorang jawatankuasa yang terlibat dalam penulisan buku panduan tersebut. Apabila buku tersebut berjaya dihasilkan maka beliau dan jawatankuasa mengemaskini dari sudut pengurusan diperingkat organisasi di cawangan dan kawasan. Hasilnya selepas tahun 1999 menjelang pilihanraya, Dewan Pemuda PAS negeri mengetengahkan beberapa calon di kalangan pemuda negeri. Antara barisan pemuda pada waktu itu ialah seperti Ustaz

Safie Ngah, Khairuddin Osman, Zaidi Talib, Ir Haslin, Salehen Mukhyi. Mereka ini merupakan ahli pemuda PAS yang dilatih oleh Dewan Pemuda PAS negeri Selangor di bawah kepimpinan Ustaz Ramli Sidom.74

73 Ibid. 74 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS 197-2001 Selangor di Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang, Banting, Selangor, pada 20.12.2015, jam 10.00 pagi.

118

Ketika Ustaz Ramli Sidom dilantik sebagai Ketua Lujnah Kebajikan dan

Kemasyarakatan, beliau menjalankan aktiviti seperti menyelaras jambori amal kawasan-kawasan, bertugas di Ijtimak PAS negeri Selangor. Di samping itu beliau juga terlibat sebagai ahli jawatan kuasa di Muktamar DPP dan PAS Pusat, mengadakan ceramah umum dan Muktamar Pemuda PAS Pusat. Mengadakan

Mesyuarat Unit Amal sebagai persiapan Jambori Selangor di Ampang Jaya. Sebagai tanda kesyukuran sempena kemenangan Amal Selangor di Jambori Kebangsaan diadakan satu majlis kesyukuran di kalangan ahli Dewan Pemuda PAS Negeri

Selangor.75

Beliau juga bertangungjawab mengedalikan Riadhah Pemuda Selangor sempena Hempas di Bagan Lalang. Di samping itu beliau turut terlibat dengan

Bengkel Kebajikan Perhubungan PAS Selangor serta bertugas pada ceramah Isu Akta

Pendidikan PAS Selangor.76

3.8.3 Sumbangan Ustaz Ramli Sidom

Dewan Pemuda PAS Selangor menghantar bantahan kepada Jabatan Mufti

Selangor kerana membantah kenyataan yang bercanggah dengah syarak. Kenyataan tersebut datang dari pihak Barisan Nasioanl apabila Timbalan Menteri Di Jabatan

Perdana Dr. Mashitah Ibrahim mengeluarkan kenyataan bahawa hukum melacur itu

75 Minit Peringatan Muktamar Tahunan Dewan Pemuda PAS Negeri Selangor kali Ke-29 bertempat di De Palma Inn Shah Alam pada 12 Mei 1996. hlm. 7.

76 Ibid. hlm. 7.

119

harus untuk menyara hidup.77 Ustaz Ramli Sidom menghantar bantahan itu bersama

Timbalan Pesuruhjaya Negeri Dr. Safie Abu Bakar, Ketua Dewan Muslimat Wan

Hasrina Binti Wan Hassan, Ketua Penerangan Pemuda Mohd Khairuddin Osman dan

Saf kepimpinan Pemuda dan Muslimat. 78

Keprihatinan pemuda tidak hanya bertumpu kepada isu-isu politik dan agama sahaja tetapi juga tentang alam sekitar. DPP Selangor menyelusuri sungai Kuala

Selangor untuk membuat kajian dan penyelidikan tentang isu pencemaran air yang disebabkan pembuangan sampah. Isu ini timbul hasil pendedahan oleh Ahli Majlis

Kerajaan Negeri Selangor, YB Dato, Abdul Fatah Iskandar pada 30hb Mac 2006 bahawa bekalan air yang berbau busuk kepada pengguna di Selangor berpunca dari pencemaran yang serius dari sungai Selangor, termasuklah juga pencemaran yang berpunca dari ladang ternakan babi. Dewan Pemuda PAS Negeri Selangor berpendapat Syarikat Bekalan Air Selangor (SYABAS) yang merupakan pemegang konsesi mutlak bekalan air Selangor gagal dan cuai dalam memastikan bekalan air yang bersih dan selamat dapat dinikmati pengguna. Justeru itu Dewan Pemuda PAS

Negeri Selangor mendesak YAB Dato Seri Mohamad Khir Toyo dan juga kerajaan negeri Selangor melaksanakan langkah-langkah berikut sebagai tanda prihatin kepada kemudahan rakyat iaitu:

1) Memastikan masalah pencemaran di Sungai Selangor dapat diatasi secepat mungkin dengan mengambil tindakantegas tanpa rasa takut dan memihak (without), termasuklah dengan penguatkuasaan undang-undang dan tindakan mahkamah melalui kerjasama dengan Jabatan Alam Sekitar dan lain-lain agensi kerajaan yang berkaitan, untuk menghentikan segala aktiviti yang telah

77 Utusan Malaysia, 10 Disember 2010.

78 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS 197-2001 Selangor di Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang, Banting, Selangor, pada 20.12.2015, jam 10.00 pagi.

120

mengakibatkan pencemaran berlaku di Sungai Selangor hingga ianya turut mencemarkan bekalan air kepada rakyat.

2) Menggantung serta merta perjanjian konsesi dengan SYABAS dan ditubuhkan satu jawatankuasa bebas bagi menyiasat segala kelemahan dan kegagalan SYABAS di dalam menguruskan perkhidmatan bekalan air di negeri Selangor.

3) Mendedahkan segala hak dan tanggungjawab SYABAS dan kerajaan negeri berdasarkan terma-terma di dalam Perjanjian Konsesi tersebut termasuklah juga Standard Operating Procedure (SOP) yang diamalkan oleh SYABAS di dalam menguruskan perkhidmatan bekalan air dan seterusnya menyiasat sekiranya terdapat perlanggaran (breach) ataupun kecuaian (negligence) yang dilakukan oleh SYABAS di dalam melaksanakan tugasnya di dalam perjanjian konsesi tersebut.

4) Bersikap jujur, bertanggungjawab dan telus dalam memberikan maklumat kepada rakyat berhubung dengan isu yang berlaku agar keselamatan nyawa rakyat tidak diperjudikan serta tidak menyembunyikan sebarang fakta-fakta material yang ada.

5) Memastikan bahawa tidak akan berlaku keinaikan tariff beyaran bekalan air sebagaimana yang dipohon oleh SYABAS. Kenaikan tariff adalah sesuatu yang amat tidak wajar jika beginilah kualiti perkhidmatan yang diberikan. Rakyat yang sudah begitu terbeban dengan kenaikan harga minyak sebanyak RM0.30 seliter tidak seharusnya terus menderita dengan kenaikan tariff air.

6) Akhirnya, YAB Dato Seri dan kerajaan negeri mesti meminta maaf secara terbuka kepada seluruh rakyat Negeri Selangor di atas segala penderitaan dan kesusahan yang ditanggung rakyat selaku pengguna yang membayar di atas perkhidmatan yang diberikan. Sekiranya terdapat dari kalangan pengguna yang mengalami kesan-kesan sampingan dari segi kesihatan akibat dari bekalan air yang tercemar, maka kerajaan negeri perlu membayar ganti rugi kepada pengguna tersebut.79

Dewan Pemuda PAS Selangor berjaya menyerahkan memorandum berkenaan isu pencemaran air kepada Ketua Setiausaha Sulit Menteri Mesar, Dato Haji Mohd

Yusuf Shafie tepat jam 12.30 tengahari. Turut hadir dalam penyerahan tersebut ialah

79 Memorandum Bantahan. Ruj Kami: PAS/DPPN.08/1.02Bil 02),7hb Mac 2006/7hb Safar 1427H.

121

Dr. Rani Osman, Ustaz Kamal Ashaari, Saudara Taufik Ghani (EXCO DPP Pusat), saudara Azizi dan beberapa orang pimpinan DPPP kawasan Shah Alam. 80

DPPNS juga mendepani isu pembinaan rumah Yang Berhormat Zakaria di

Pendamar Klang. Ustaz Ramli Sidom bersama pemberita Harakah meninjau rumah- rumah Ketua Pemuda Klang dan mempersoalkan tentang sumber kewangan yang mereka perolehi sehingga mampu membina rumah-rumah yang begitu mewah mencecah jutaan ringgit. Ketegasan beliau ini menyebabkan ada pihak yang menggelarnya sebagai Panglima Selangor.81

Kelantangan beliau juga dalam isu tentang Bukit Bandaraya di Shah Alam yang asalnya dari kawasan hijau menjadi kawasan botak sehingga mencemarkan pemandangan. Belau mendakawa pembinaan pembangunan kawasan perumahan tersebut terdapat unsur-unsur rasuah. Kesan daripada tindakannya itu beliau disoal siasat oleh Suruhanjaya Pencegahan Malaysia.82

Ketika beliau menjadi Ketua Pemuda PAS Selangor, terdapat ura-ura untuk menutup PASTI. Tetapi dengan segala kekuatan dan kefahaman undang-undang yang ada beliau terus mempertahankan PASTI. Isu penutupan PASTI datangnya dari pihak

80 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS 197-2001 Selangor di Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang, Banting, Selangor, pada 20.12.2015, jam 10.00 pagi.

81 Temuramah dengan Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor di Masjid Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang, Banting, Kuala Langat Selangor pada 13.12.2015 jam10.00 pagi.

82 Temuramah dengan Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor di Masjid Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang, Banting, Kuala Langat Selangor pada 20.12.20015 jam 10.00 pagi

122

UMNO yang menekan PAS kononnya PASTI ini mengkaderkan kanak-kanak menjadi pengikut dan pemimpin PAS. Dakwaan ini hanyalah satu isu yang tidak dapat dibuktikan oleh ahli PAS. Kanak-kanak juga kononya memijak gambar pemimpin negara.83 Mereka menyekat pengaruh PAS ini bermula dari usia awal kanak-kanak. Namun bagi Pemuda PAS dalam usia yang masih muda kanak-kanak tidak wajar diserapi unsur-unsur politik. PAS menganggap dengan adanya PASTI merupakan satu sumbangan yang besar kepada masyarakat melaui pendidikan Pra

Sekolah yang mampu dibina untuk menerapkan nilai-nilai ilmu dan agama. Menurut

Ramli Sidom, sememangnya terdapat usaha-usaha untuk menutup PASTI di Selangor dan Johor. Tetapi apabila Selangor mampu mempertahankan PASTI maka negeri- negeri lain turut sama mampu mempertahankannya. Bagi mengatasi masalah ini AJK

Pemuda Selangor mengadakan pertemuan-pertemuan bersama Jabatan Agama Islam

Selangor (JAIS). Guru-guru dilatih supaya berani menghadapi cabaran dan tekanan.

Jika ada pihak yang cuba memasuki kawasan PASTI mereka perlu dihalang. Mereka tidak ada hak menceroboh kecuali jika ada warrant. Guru-guru diberi penjelasan tentang undang-undang. Pemuda Selangor juga mengggunakan khidmat peguam untuk melindungi PASTI yang terdapat di Selangor.84

Bagi memastikan kelancaran pengurusan di peringkat pemuda, usrah dan tamrin disusun secara bertakwim sepanjang tahun bermula bulan Januari hingga

Disember. Hal demikian ini bertujuan supaya tidak ada aktiviti yang „adhoc‟ atau mengejut yang boleh menjejaskan kelancaran pengurusan parti. Segala aktiviti yang

83 Ibid

84 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS 197-2001 Selangor di Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang, Banting, Selangor, pada 20.12.2015, jam 10.00 pagi.

123

hendak dilaksanakan perlu ada perancangan, objektif, baget dan strategi agar organisasi di peringkat kawasan dan cawangan ditadbir urus dengan baik.Terdapatnya dikalangan ahli yang berkhidmat di sektor kerajaan, swasta dan kilang-kilang yang memang terdedah dengan ilmu-ilmu pengurusan seumpama itu. Jadi segala ilmu yang diperolehi dikongsi dan dipraktikan di dalam parti. Justeru itu Pemuda PAS Selangor tidak ketinggalan dari segi pengurusan.85

Penambahan keahlian juga menjadi agenda utama ketika Ustaz Ramli Sidom menjadi Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor. Untuk meramaikan ahli di peringkat pemuda kerjasama dijalankan bersama badan Perhubungan PAS Selangor. Contohnya mengadakan konvensyen, ceramah-ceramah, pada ketika ini juga dibuka kaunter- kaunter pendaftaran ali baru. Ramai di antara ahli pemuda yang menjadi ahli terus kepada Pejabat Agung PAS Pusat. Namun masalah timbul apabila tidak ditulis daerah cawangan menyebabkan pihak pentadbiran menghadapi kesukaran untuk memberikan keahlian ke daerah-daerah tertentu. Kempen-kempen dan ceramah dari rumah ke rumah juga dijalankan untuk menarik ramai pemuda menjadi ahli PAS. Barisan

Pemuda PAS Selangor juga menganjurkan bersama PASTI dan muslimat dalam aktiviti sukan. Program bantuan banjir melalui Unit Amal dan Sukan Rakyat.

Contohnya di Lembah Jaya diadakan sukan dengan menjemput semua lapisan masyarakat tanpa mengira fahaman politik. Aktiviti seperti ini sudah tentu menarik minat masyarakat untuk menjadi ahli PAS.86

85 Temuramah dengan Ustaz Ramli Bin Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor di Masjid Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang Bantin, Kuala Langat Selangor, pada 13.12.20015 jam 10 pagi.

86 Ibid. 124

Pada awal tahun 1990 tidak ada dalam perancangan PAS untuk memerintah

Selangor. PAS Selangor lebih berfikiran untuk menjadi pembangkang yang kuat di samping berusaha menzahirkan beberapa kerusi pembangkang. Terdapat beberapa kerusi DUN yang diharapkan menjadi milik PAS antaranya DUN Gombak Setia,

Sungai Burung, Kajang, sungai Besar, Tanjung Karang Port Klang dan Sijangkang.87

Bagi memperkukuhkan kepimpinan Pemuda PAS Selangor, Ustaz Ramli

Sidom mengharapkan ramai pemuda dari golongan professional yang menyertai PAS.

Begitu juga dengan pelajar-pelajar lepasan dari Mesir dapat membantu melaksanakan program pemuda. Beliau mengadakan pertemuan dengan pelajar-pelajar di dalam dan luar negara, melatih dan berbincang supaya pelajar-pelajar membuat perancangan strategik di Universiti masing-masing. Walaupun kebiasaanya kegiatan ini dilakukan oleh lajnah di peringkat pusat namun memadangkan di Selangor terdapat banyak universiti maka Pemuda PAS Selangor terlibat secara aktif. Begitu juga sasaran kepada pelajar sekolah menengah supaya menjadi ahli PAS sebagai barisan pelapis kepimpinan pada masa akan datang. Namaun demikian sasaran untuk menjadikan pelajar sekolah supaya menjadi ahli bukanlah polisi PAS. Menurut Ustaz Ramli

Sidom, pergerakan Islam di universiti di belakang mereka adalah PAS. Apabila mereka menamatkan pengajian, mereka menjadi pemimpin PAS. Contohnya, Ustaz

Nazri Chik, Ustaz Zamri Syafiq, Ustaz Jalani Tamyis, Saudara Ridwan Mohamad

Nor, Muzammil hafiz, Zamzuri Ardani, Abdul Rahman Sadikin, Ustaz Nor Najhan

YB Khairuddin Osman dan Kharul Fahmi.88

87 Ibid

88 Temuramah dengan Ustaz Ramli Bin Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor di Masjid Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang Banting, Kuala Langat, Selangor pada 20.12.2015 jam 10.00 pagi. 125

Kesimpulan

PAS di Selangor lebih dipimpin oleh golongan profesional dan interlektual seperti Dr.

Hassan Ali, Iskandar Samad, Khalid Samad, Dr. Safie Abu Bakar dan Dr. Ahmad

Yunus Hairi dan Dr Rani Osman. Peranan golongan professional dilihat lebih menyerlah. Contohnya Dr. Hassan Ali memegang Exco Agama begitu juga dengan Dr

Ahmad Yunus. Namun jika merujuk kepada organisasi parti jawatankuasa tertinggi dipimpin oleh golongan ulamak dan professional. Golongan ulama lebih kepada kerja-kerja pentarbiyahan ahli manakala golongan professional sering turun padang bertemu masyarakat disamping menjalankan kerja-kerja pengurusan parti.

PAS Selangor tidak mampu untuk menarik orang bukan Islam untuk menyertai Islam. Golongan ulama lebih kepada aktiviti keagamaan seperti ceramah dan kuliah-kuliah agama sama ada di surau, masjid mahupun sekolah pondok.

Manakala golongan profesional pula lebih kepada pengurusan pentadbiran, pendidikan aktiviti kemasyarakatan dan pratikal keilmuan. Dasar PAS dan isu-isu semasa masyarakat akan lebih menyakinkan jika disampaikan oleh golongan profesional.

Kerjasama golongan ulama dan profesional di Selangor berjaya membentuk satu barisan organisasi yang mantap dan berkesan. Gabungan tenaga ini dianggap penting untuk menghadapi cabaran dalam usaha PAS bersama Barisan Alternatif

(BA) untuk mencipta kejayaan. Perubahan yang mendadak berlaku apabila ramai tokoh korporat, profesional, intelektual secara beramai-ramai menyertai PAS mengejutkan banyak pihak. Perubahan yang berlaku ini disebabkan mereka yang 126

terpelajar ini menyaksikan dengan jelas kejujuran dan keikhlasan kepimpinan ulama serta kesederhanaan mereka.

Hasil kerjasama dua golongan ini pada tahun 1999, PAS Selangor buat pertama kali berjaya memenangi 4 kerusi DUN Selangor yang sebelum ini dikuasai oleh barisan nasional iaitu Sungai Besar (Ustaz Sallehen Mukhyi), DUN Sungai

Burung (Dato Hassan Ali), DUN Gombak Setia (Ustaz Ismail Kamus), dan DUN

Kajang (Dr Shafie Abu Bakar), Walaupun pada pilihanraya umum tahun 2004 PAS

Selangor gagal mempertahankan keempat-empat kerusi tersebut seterusnya gagal memenangi sebarang kerusi namun pada tahun 2008 merupakan tahun yang gemilang apabila berjaya menawan lapan kerusi DUN. Manakala empat kerusi Parlimen.

BAB 4

MEMASYARAKATKAN PAS

4.0 Pendahuluan

Salah satu strategi PAS Pusat dalam memenangi sokongan rakyat ialah dengan memasyarakatkan PAS itu sendiri. Memasyarakatkan berasal dari perkataan masyarakat, memasyarakat bermaksud memperkembang dan menyebarkan sehingga meresap ke dalam masyarakat menjadikan tersebar di kalangan masyarakat, meluaskan pengetahuan tentangnya atau penggunaanya dan sebagainya di kalangan masyarakat.1 Memasyarakatkan PAS ialah satu usaha memperkembang, menyebar luas sehingga meresap ke dalam ahli dan masyarakat untuk memberitahu peranan dan fungsi parti. Bagi PAS Selangor, memasyarakatkan PAS sebagai gerakan dakwah dan politik Islam melalui cara mendekati masyarakat dan mengorak langkah ke dalam pilihanraya dengan memenangi hati pengundi.

1 Kamus Dewan edisi keempat, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2010. hlm.1004 128

Tugas memasyarakatkan PAS Selangor dilaksanakan oleh pasukan kerja di bawah Lajnah Kemasyarakatan dan Kebajikan di peringkat kawasan dengan penyelarasan daripada Lajnah Kemasyarakatan dan kebajikan di peringkat negeri.

Antara objektif pasukan kerja memasyarakatkan PAS Selangor ialah mewujudkan

„engagement‟ dengan pelbagai pihak bagi membolehkan berlakunya interaksi dua hala, persefahaman dan kerjasama ke arah merealisasikan visi iaitu memperkasakan

PAS Selangor dalam bidang kemasyarakatan, kebajikan dan perpaduan dengan memenangi hati dan minda rakyat untuk meyakini bahawa PAS Selangor sudah bersedia menerajui Kerajaan Negeri Selangor. Untuk mencapai keberkesanan strategi ini dua lajnah PAS diperkasakan iaitu Lanjah Kemasyarakatan dan Kebajikan serta

Lajnah Pendidikan. Langkah ini dimulakan dengan menubuhkan Pusat Asuhan Tunas

Islam (PASTI). Cara ini PAS dapat sedikit sebanyak mendekatkan diri dengan masyarakat kerana perjalanan PASTI ini sentiasa berada dalam kalangan masyarakat.

Malah pendekatan pendidikan ini bukan sahaja berjaya mendekatkan PAS kepada masyarakat tetapi mendapat kepercayaan masyarakat apabila PASTI mendapat sokongan masyarakat setempat. Bagi matlamat jangka panjang pula PAS akan mendapat sokongan generasi akan datang kerana apabila anak-anak didik PASTI dewasa mereka sedikit sebanyak akan menjadi penyokong ataupun pendukung PAS.

Malah ada juga yang akan menjadi pelapis kepada kepimpinan PAS di pelbagai peringkat. Lantaran itu, pendekatan dan strategi memasyarakatkan PAS amat bertepatan dengan pendekatan politik untuk mendapatkan sokongan kepada perjuangan PAS itu sendiri.

129

4.1 Memasyarakatkan PAS

Ustaz Fadhil Noor dalam Ucapan Dasar Muktamar Tahunan PAS ke-36 berkata:

“Gerakan-gerakan Islam seperti PAS tidak boleh memisahkan diri dari persoalan-persoalan yang dihadap oleh masyarakat, peka dengan permasalahan masyarakat, bergerak di tengah-tengah masyarakat. Kerana itu sebagaimana kita tidak pernah lekang dalam program tarbiyah yang sangat penting memberikan penekanan dalam aspek aqidah dan ibadah, kita juga memberi penekanan dalam aspek social dan permasalahan masyarakat yang merangkumi politik dan ekonomi, pendidikan, kebudayaan dan sebagainya.”2

Kekalahan teruk dalam pilihanraya umum ke-11 tahun 2004 menggerakkan usaha kepimpinan PAS Selangor untuk memperkasakan parti. Kekalahan ini disebabkan perlantikan Dr. Khir Toyo sebagai Ketua Perhubungan UMNO Selangor mulai Januari 2001 menggantikan Tan Sri Muhammad Taib. Penguasaan Dr Khir terhadap UMNO dan negeri terutama dalam mempersiapkan diri untuk menghadapi pilihanraya Umum 2004 boleh dikatakan kemas. Beliau percaya sekiranya penyatuan

Orang Melayu dalam UMNO boleh dikembalikan ke tahap asal, ia tidak akan ada masalah untuk menghadapi pembangkang pada pilihanraya.3 Pada waktu yang sama

Dr. Khir menghulurkan tangan persahabatan dengan pelbagai kelompok masyarakat yang selama ini memang sentiasa bersama UMNO. Beliau mendekati kakitangan awam yang terdiri daripada guru dan kumpulan-kumpulan lain dalam masyarakat.

Segala masalah yang boleh menjadi isu dalam pilihanraya. Contohnya keperluan

2 Ustaz Fadhil Mohd Noor, Maju Bersama Islam Teks Ucapan Dasar Muktamar Tahunan PAS ke-36, Taman Malewar, Pejabat Agung PAS Kuala Lumpur, 1990, hlm.22.

3 Chamil Wariya, Dari Sungai Burung Ke Bukit Megawati. Perjalanan Politik Dr. Mohamad Khair Toyo,Selangor: Times Editions-Marshall Cavendis, 2004,hlm.110.

130

menyediakan perumahan rakyat yang mencukupi, menyelesaikan masalah setinggan, dan memperkemaskan pihak berkuasa tempatan.

Di samping itu berlaku perubahan peringkat tertinggi dalam kerajaan dan parti pada 31 Oktober 2003 juga turut membantu suasana politik di Selangor. Persaraan Dr.

Mahathir diganti oleh Datuk Seri Abdullah Ahmad Badawi dengan azam mahu membuat beberapa perubahan dalam pentadbiran diterima oleh rakyat. Agenda kerja yang mewujudkan perkhidmatan awam yang lebih cekap, menghapuskan rasuah dan pelbagai bentuk penyalahgunaan kuasa. Beliau juga berazam mengurangkan karenah birokrasi dan penyediaan kaunter yang baik. Kesemua ini berjaya membantu kemenangan BN dalam Pilihanraya Umum pada 21 Mac 2004.4

Menurut Zurihan Yusuf, kekalahan PAS tahun 2004 disebabkan kepimpinan

Datuk Seri Abdullah Ahmad Badawi yang diterima oleh semua pihak di samping kewujudan ramai muka baru yang bertanding membantu Barisan Nasional memenangi banyak kerusi Parlimen dan DUN. Keikhlasan dan kerendahan hati datuk seri Abdullah memikat hati pengundi. Slogan “ Kerja bersama saya, bukan untuk saya” atau “ bantu saya untuk membantu anda menjadi tarikan politik yang begitu berjaya.5 Beliau seorang yang serius dalam memerangi rasuah. BN menggunakan satu pendekatan lembut untuk menewaskan PAS, bukan dengan taktik paksaan tetapi dengan cara bersopan dan pujukan yang dimiliki oleh Perdama Menteri. Ternyata cara

4 Ibid.

5 Temubual bersama saudara Zurihan bin Haji Yusuf, Timbalan Ketua UMNO bahagian Kuala Langat pada 1.2.2017 di kampung Jenjarum Banting Selangor , jam 9.30 malam.

131

yang dilakukan oleh Datuk Seri Abdullah Ahmad Badawi berjaya memenangi hati pengundi.

PAS Selangor menjalankan meningkatkan dasar memasyarakatkan PAS.

Barisan kepimpinan memperkembangkan dan menyebar secara meluas mesej PAS dalam kalangan masyarakat. Melalui gerakan dakwah dan politik Islam, PAS

Selangor bertindak melaksanakan dakwah dengan cara mendekati dan mendampingi masyarakat serta mengorak langkah ke dalam pilihanraya bertujuan menawan hati masyarakat. Proses ini perlu usaha memasyarakatkan PAS melalui visi dan aspirasi perjuangannya. Tanggungjawab untuk memasyarakatkan PAS dilaksanakan oleh

Pasukan Kemasyarakatan dan Kebajikan di peringkat kawasan dengan penyelarasan daripada Lujnah Kemasyarakatan dan Kebajikan di peringkat negeri.6

Usaha ini bertujuan untuk menyertai, melibatkan dan bekerjasama dengan sebanyak mungkin persatuan serta tokoh-tokoh masyarakat untuk mewujudkan jalinan kerja ke arah pengislahan masyarakat. Pasukan kerja kemasyarakatan PAS Selangor mempelbagaikan kaedah bergerak dan bertindak dalam melaksanakan program dan projek kebajikan dan kemasyarakatan dengan menggunakan pendekatan moden dan terkini. Program Tawasur Islam7 dijalankan untuk mengurus pengajaran dan pembelajaran Islam secara bersistematik melalui institusi keagamaan seperti masjid, madrasah, surau sama ada di bandar atau di kampung serta di semua peringkat cawangan. Program Tawasur ini bertujuan mewujudkan tempat dan saluran

6 Blueprint Pemerkasaan PAS Selangor 2006-2008, Pejabat Perhubungan PAS Selangor, Shah Alam. 2006. hlm 4.

7 Tawasur Islam membawa pengertian suatu pandangan, gambaran, konsep dan persepsi tentang Islam agar Islam tidak dilihat sebagai sebuah agama ibadah kususi sahaja. Tetapi Islam itu membawa pengertian satu cara hidup yang merangkumi segala aspek kehidupan dunia dan akhirat.

132

berinteraksi dan komunikasi di antara ahli-ahli PAS dengan masyarakat setempat khususnya pengundi. Tokoh-tokoh yang berketrampilan dan berwibawa dalam kalangan ahli PAS itu sendiri mampu memberi kesedaran, kefahaman dan penghayatan Islam dalam kalangan masyarakat. Untuk mencapai tujuan tersebut kursus intensif dijalankan merujuk kepada kandungan dan teknik mengajar kepada penceramah yang melaksanakan program ini.

PAS Selangor tidak hanya berfokus kepada golongan pengundi sahaja. Parti ini juga mengadakan program-program pendidikan seperti Seminar Pelajar sebagai persiapan bagi pelajar-pelajar menghadapi peperiksaan. Seminar ini meliputi peperiksaan UPSR, PSRA, PMR dan SPM. Penumpuan tidak hanya kepada pelajar- pelajar Melayu Islam sahaja malahan juga kepada pelajar-pelajar bukan Islam.

Walaupun seminar ini ditujukan kepada golongan pelajar, namun kesannya secara tidak langsung memberi peluang kepada PAS mendampingi, berinteraksi dengan ibubapa pelajar tersebut seterusnya memikat hati mereka untuk menyokong perjuangan PAS. Penglibatan masyarakat pelbagai kaum dalam program-program pendidikan ini menjadi platform untuk masyarakat bukan Islam memahami dasar perjuangan PAS. Seminar seperti ini diadakan di setiap kawasan dan cawangan dalam jangka masa setahun sekali.

Menurut Azman Yunus, PAS Selangor menggalakkan ahlinya menyertai pelbagai badan bukan kerajaan seperti Persatuan Bulan Sabit Merah, Mercy Malaysia dan Aman Malaysia. Manakala penglibatan dalam akitiviti yang dijalankan oleh organisasi kerajaan seperti Rukun Tetangga, Jabatan Sukarelawan Malaysia (RELA),

Persatuan Mencegah Dadah Malaysia (PEMADAM) dan Pasukan Pertahanan Awam 133

(JPAM). Penglibatan dalam bidang perniagaan seperti Dewan Perniagaan Melayu

Malaysia (DPMM) dan Persatuan Wanita Bumipurta (USAHANITA). Bagi anak- anak ahli PAS mereka digalakkan menyertai badan beruniform yang terdapat di sekolah seperti Kadet Polis, Pengakap, Pandu Puteri dan Persatuan Bulan Sabit

Malaysia8. Menurut Mohsinon Tahir, ketika Ustaz Hassan Shukri menjadi pesuruhjaya beliau sering mengingatkan kepada ahli-ahli PAS supaya menyertai persatuan-persatuan seperti Persatuan Penduduk, Persatuan Ibubapa dan Guru (PIBG) di samping menubuhkan cawangan-cawangan baru di taman-taman perumahan.9

Melalui penglibatan dalam persatuan dan pertubuhan tersebut memberi ruang kepada ahli PAS selari dengan arus perdana di samping menyerlahkan ketrampilan sahsiah, pemikiran, idea, keperibadian dan akhlak Islam seperti yang diperjuangkan oleh PAS kepada organisasi-organisasi tersebut. Jalinan yang erat dengan masyarakat tanpa perbezaan bangsa, agama dan peringkat umur tanpa memikirkan fahaman politik dapat dilaksanakan. Anak-anak ahli PAS juga akan terdedah kepada penglibatan dan kepimpimnan origanisasi yang disertainya. Hal yang demikian ini akan mewujudkan satu golongan pelapis yang akan terus mewarisi dan berperanan dalam meneruskan kesinambungan perjuangan PAS.10

PAS Selangor sentiasa mengamalkan sikap keprihatinannya dengan mengadakan lawatan-lawatan oleh pemimpin dan tokoh-tokoh PAS ke wad-wad tertentu, terutama wad kanak-kanak, wad remaja dan wad warga emas di hospital-

8 Temubual bersama Ustaz Azman Yunus, Penolong Setiausaha 1 PAS Negeri Selangor di Pejabat Perhubungan PAS Selangor di Worldwide Shah Alam pada 22.09.2015, jam 12.00 tengahari.

9 Temuabual bersama Tuan Haji Mohsinon Tahir, Vateren PAS Selangor di Kampung Sijangkang pada 27.09.2015, jam 9.00 malam.

10 Temubual bersama Ustaz Azman Yunus, Penolong Setiausaha 1 PAS Negeri Selangor di Pejabat Perhubungan PAS Selangor di Worldwide Shah Alam pada 22.09.2015, jam 12.00 tengahari.

134

hospital awam dan swasta. Menurut Ibrahim Omar11 lawatan-lawatan ini bertujuan untuk menunjukkan rasa prihatin, simpati dan mengambil berat terhadap kebajikan masyarakat. Melalui lawatan ini secara tidak langsung memberi ruang dan peluang khususnya kepada pemimpin PAS dan aktivis PAS berinteraksi dengan masyarakat dan staf hospital. Aktiviti lawatan ini secara tidak langsung menjalin hubungan silaturahim dan kemesraan bukan sahaja dengan pesakit tetapi juga dengan kaum keluarga, saudara mara mereka yang dilawati.12 Dalam pertemuan yang singkat para pemimpin PAS dapat mengetahui maklumat tentang keperluan yang diperlukan daripada pesakit untuk dilakukan tindakan susulan.

Keprihatinan PAS mendampingi pesakit-pesakit akan disusuli dengan kata- kata semangat dan motivasi agar sentiasa tabah dengan nasib yang mereka hadapi.

Sumbangan cenderahati seperti hamper dan kad-kad ucapan disampaikan ketika lawatan tersebut. Kebiasaanya lawatan-lawatan ini diadakan terutama pada sambutan hari-hari perayaan seperti perayaan Aidul Fitri, perayaan Aidil Adha, Krismas, Tahun

Baru Cina, Deepavali, Wesak dan Hari Kesihatan Sedunia. Aktiviti seperti ini memberi impak yang besar kepada pesakit dan masyarakat. Mereka merasakan nasib mereka mendapat perhatian daripada PAS. Hal yang demikian ini pastinya akan memikat hati mereka untuk bersama menyokong mesej dan perjuangan PAS.

11 Mantan Bendahari Ulamak PAS Selangor tahun 2001-2003. Pernah memegang jawatan Timbalan Pesuruhjaya Negeri dan Setiausaha Perhubungan Negeri. Mu’allim (Tauliah Jais), Pengerusi Sukarelawan SAHABAT HOSPITAL, Klang, AJK Gabungan Pendakwah Islam Selangor (GAPIS).

12 Temubual bersama Tuan Haji Ibrahim Omar di Lot 2942, Jalan Bakti, Batu 3, Jalan Kapar, Klang pada 19.12.2012, jam 2.00 petang.

135

Dalam usaha untuk memasyarakatkan PAS, selari dengan aspirasi di peringkat pusat PAS Selangor tidak pernah meminggirkan golongan kanak-kanak. Penubuhan

Pusat Asuhan Kanak-kanak menggalakkan penglibatan kanak-kanak Islam dan bukan

Islam.

Pemuda PAS pusat menubuhkan Pusat Asuhan Tunas Islam di seluruh Negara.

Pendidikan pra sekolah ini mula rancak seawal tahun 1980-an.13 PASTI dikendalikan oleh Dewan Pemuda PAS negeri. Di Selangor selain PASTI ditubuhkan juga Pusat

Asuhan Kanak-Kanak untuk melengkapkap usaha yang dilakukan oleh rangkaian

PASTI. Hal yang demikian ini, bertujuan mendekati masyarakat pengundi setempat.

Usaha ini boleh mengeratkan dan mengukuhkan kerjasama kaum dengan mengambil tenaga pembantu dalam kalangan masyarakat.14

4.2 PASTI Selangor

Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI) ditubuhkan oleh PAS melalui Dewan Pemuda

Negeri Selangor salah sebagai satu alternatif pendidikan Islam kepada pendidikan sekular yang sedia ada dan membuktikan kepada masyarakat bahawa PAS mampu mewujudkan satu rangkaian sistem pendidikan yang berteraskan Islam.15 Penubuhan

PASTI bukan bertujuan untuk kepentingan peribadi, kepentingan mangaut

13 Ridwan Mohamad Nor, Sejarah & Perkembangan Gerakan Islam Abad Moden, Kuala Lumpur. Jundi Resourses, 2009. hlm135.

14 Temubual bersama Rosman bin Abdul Kadir, Pengerusi PASTI Malaysia, di Kampung Tali Air, Banting Selangor pada 20.5.2016,jam 10.00 malam

15 Kertas Kerja Pengurusan Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI) dibentangkan oleh Ustaz Rumaizi bin Haji Ahmad Pengarah PASTI Sepang, di Konvensyen PASTI Selangor Maktab kerjasama Malaysia pada 5 September 1993.

136

keuntungan multak atau kepentingan duniawi tetapi hanyalah semata-mata untuk kepentingan perjuangan Islam.

Cetusan idea penubuhan prasekolah bermula pada akhir 1970-an. Kepesatan pertumbuhan pusat-pusat didikan prasekolah yang semakin meningkat memberikan satu pilihan kepada sistem pendidikan yang sedia ada dalam kalangan para pejuang dan pencinta Islam. Menurut Mohd Nazeli Ahmad Arifin, dalam bukunya Ustaz

Yahya Othman Murabbi Sepanjang Zaman menulis, idea ini dicetuskan oleh sekumpulan mahasiswa lepasan Universiti Malaya pada tahun 1983. Mereka semua melalui usrah Nilam Puri membuat perancangan kearah penubuhan institusi pendidikan prasekolah versi PAS yang kini dikenali sebagai Pusat Asuhan Tunas-

Tunas Islam (PASTI).16 Pusat pendidikan prasekolah Islam pada peringkat awal diberi nama Tadika Islam. Nama Tadika Islam merupakan nama yang digunakan kepada pusat pendidikan Islam yang awal. Ketika Abu Bakar Chik memegang jawatan Ketua

Dewan Pemuda PAS Pusat, satu tindakan diambil dalam mesyuarat bulanan Dewan

Pemuda PAS Pusat yang bersidamg pada 6 Mei 1988 memutuskan penggunaan nama

PASTI untuk semua institusi prasekolah milik ahli PAS dan sebuah Jabatan yang dikenali sebagai Jabatan pendidikan prasekolah dibentuk di peringkat pusat diketuai oleh Abu Bakar Abdullah.17 Jabatan pendidikan ini berfungsi menyelaraskan persediaan pra sekolah ini. Pada 29-30 Mei 1988 diedarkan satu seminar prasekolah di Masjid Rusila Terengganu yang dianjurkan Pemuda PAS Pusat. Dua kertas kerja

16 Mohd Nazeli Ahmad Ariffin, Ustaz Yahya Othman Murabbi Sepanjang Zaman.Ilham Center, Selangor. 2014. Hlm 126.

17 Riduan Mohamad Nor, Sumbangan PAS dalam Bidang Pendidikan Di Malaysia (1951- 2004), Kuala Lumpur, Jundi Resourse, 2013. hlm.99

137

dibentangkan oleh oleh Ustaz Halim Arshad dan Penyelaras Manhaj Pendidikan Pra sekolah Ustaz Harun Taib.18

Visi PASTI ialah, melahirkan “Insan Soleh” di Malaysia melalui sebagai eleman terpenting. Manakala Misi PAS pula meningkatkan kualiti pengajaran dan pembelajaran, pengurusan jentera kualiti PASTI di Malaysia begi menjadikan PASTI pilihan utama kepada mesyarakat yang cintakan pendidikan Islam.19

4.3 Matlamat Penubuhan PASTI

Menurut Romaizie Ahmad, matlamat penubuhan PASTI terbahagi kepada matlamat

Am dan maltlamat khusus. Matlamat am penubuhan PASTI ialah:

a. Mengembalikan pemahaman masyarakat umun kepeda kepentingan pendidkan Islam dan merangsang kepekaan kebangkitan Islam sejagat. b. Menyediakan pendidkan awal (prasekolah) bagi melahirkan insan yang berilmu, berilmu, beramal soleh dan berakhlak mulia. c. Menyediakan wadah pendidikan berorientasikan harakah Islamiah untuk jangka sama panjang. d. Menjadi pusat untuk membentuk fikrah masyarakat yang sedang mengalami dan menghadapi keruntuhan aqidah dan akhlak akibat dari golongan ideologi sekular dan kebendaan. e. Menyedarkan masyarakat umum tentang hakikat tarbiyah Islamiayah beristiqamah dan beriltizam dengan Islam. 20

18 Ibid. hlm.191.

19 ______Manual Pengurusan PASTI,Selangor:PASTI Malaysia,2011.hlm.9 20 Temubual bersama Rumaizi Ahmad, mantan Pengerusi PASTI Sepang, di Kampung Kanchung Darat Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 25.01.2016 jam 9.00 malam. Ustaz Romaizie Ahmad merupakan matan Pengerusi PASTI, PAS Kawasan Sepang dan merangkap Naib Pengerusi Persatuan Ulama Negeri Selangor. 138

Manakala matlamat khusus pula ialah:

a. Menyedarkan dan, meningkatkan kesempurnaan tauhid agar beramal dengan setiap kebaikan yang diredai Allah dan Rasulnya dan meninggalkan setiap kemungkaran yang dimurkai Allah S.W.T. b. Membentuk peribadi insane agar mencontohi peribadi mulia Rasullah S.A.W. c. Memberi galakan kepada kanak-kanak secara intensif agar mereka dapat menjiwai fitrah kehadiran manusia dan mengabdikan diri hanya kepada Allah. d. Memberi kesedaran betapa pentingnya bahasa sebagai alat komunikasi dalam kehidupan seharian terutama bahasa Al Quran.21

Penubuhan PASTI adalah untuk mengembalikan kefahaman masyarakat Islam di negara ini khususnya tentang di negara ini khususnya tentang kepentingan pendidikan Islam. Kefahaman ini diharap dapat menjana kebangkitan dan kesedaran umat Islam sejagat.22 PASTI berfungi sebagai pusat pembentukan fikrah dan kegiatan komuniti Islam bermula ketika usia kanak-kanak sehingga peringkat ibu bapa.

Jawatankuasa peringkat negeri dibentuk oleh Jawatankuasa Dewan Pemuda

PAS Negeri bagi menjalankan tugas-tugas PASTI. Ianya diketuai oleh Pengerusi

PASTI negeri dan ahli-ahlinya yang dilantik dalam kalangan ahli jawatankuasa

Dewan Pemuda PAS Negeri di samping pengerusi-pengerusi penyelaras PASTI kawasan dan mereka yang difikirkan layak dan mampu memberikan sumbangan

21 Temubual bersama Rumaizi Ahmad, mantan Pengerusi PASTI Sepang, di Kampung Kanchung Darat Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 25.01.2016 jam 9.00 malam.

22 Riduan Mohamad Noor, Sumbangan PAS Dalam Bidang Pendidikan Di Malaysia (1951- 2004). Kuala Lumpur, Jundi Resourse, 2013. hlm 196.

139

dalam mengerakkan PASTI. Mereka dilantik oleh Jawatankuasa Dewan Pemuda PAS

Negeri.23

4.4 Aktiviti-Aktiviti PASTI Selangor

PASTI Selangor menjalankan pelbagai aktiviti bertujuan untuk memantapkan organisasi dan pengurusan PASTI, di samping itu aktiviti juga dijalankan bagi menggalakkan ibu bapa menghantar anak-anak mereka yang berumur di bawah 6 tahun untuk mendapatkan pendidikan prasekolah di PASTI Selangor. Antara aktiviti yang dijalankan ialah menganjurkan kursus pengurusan PASTI dan menganjurkan

Bengkel Perancangan Mengajar.24 Bengkel ini bertujuan untuk guru-guru PASTI supaya lebih mahir tentang teknik dan kaedah dalam menjalankan proses pengajaran dan pembelajaran kepada murid-murid. PASTI Pusat juga memberikan latihan keguruan kepada guru-guru PASTI bagi memperkayakan ilmu dan membina kemahiran mengajar.25 PASTI Pusat bertanggungjawab menyelaras beberapa kursus seperti Kursus Asas Perguruan PASTI, Kursus Persijilan Perguruan PASTI dan

Kursus Pengurusan dan Perkhidmatan. Di peringkat PASTI Selangor juga mengadakan kursus-kursus seperti Kursus Perguruan PASTI Selangor siri2/2002,

Kursus Persijilan Asas PASTI Selangor siri1/2002 dan Kursus Pengurusan PASTI

23 Pusat Asuhan Tunas Islam Konsep & Perlaksanaannya. Lembaga Pengelola Pasti Selangor, Konvensyen PASTI Selangor Maktab Kerjasama Malaysia 5 September 1993.

24 Laporan sesi 1995/1996. Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI) Lembaga Pengelola Negeri Selangor.

25 Riduan Mohamad Noor.Sumbangan PAS Dalam Bidang Pendidikan Di Malaysia (1951- 2004) Kuala Lumpur, Jumdi Resourse, 2013 hlm.194.

140

Selangor siri1/2001.26 Kursus-kursus di atas dikendalikan oleh Dewan Pemuda PAS

Selangor. Program Pendidikan PASTI merupakan satu aktiviti yang tertakluk sepenuhnya kepada:

Perlembagaan PAS melalaui Fasal 6(2) iaitu:

“Memperjuangkan Islam sebagai akidah dan syarak serta menjadikannya sebagai perpaduan politik dan bernegara serta memperkenalkan nilai-nilai keislaman dalam usaha menegakkan keadilan dan kemajuan di segenap bidang termasuk pemerintahan dan pentadbiran, ekonomi dan sosial serta pelajaran dan pendidikan.”27

PASTI juga menggalakkan penyertaan ibu bapa dan penjaga dalam merancakkan lagi program pengoperasian pendidikan prasekolah di mana setiap

PASTI digalakkan untuk menubuhkan Jemaah Ibubapa dan Guru (JIBG) mulai tahun

2002.28 Justeru itu, menurut Ustaz Ramli Sidom, untuk menimarahkan PASTI

Selangor pelbagai aktiviti dijalankan dengan penglibatan ibubapa seperti majlis iftifal, gotong royong dan hari penyampaian hadiah. Bagi menggalakkan kehadiran ibubapa diadakan acara seperti gubahan, penglibatan NGO dengan masyarakat setempat.

Contohnya mengadakan sukaneka, dengan penglibatan masyarakat setempat tanpa mengira bangsa, agama dan fahaman politik.29 PASTI Selangor di daerah Klang contohnya menguruskan latihan pengurusan di peringkat negeri dan pusat dan pakar-

26 Buku Muktamar Tahunan Dewan Pemuda PAS Negeri Selangor kali Ke-37 bertempat di Markas PAS Kawasan Selayang Lot 2894, Lorong Beringin, Batu 17 Kuang, Selangor pada 2 & 3 Ogos 2003. Hlm.27.

27 Perlembagaan Parti Islam Se-Malaysia (PAS) (Pindaan 2011) 2011. 318 A Jalan Raja Laut, Ibu Pejabat PAS Pusat, Kuala Lumpur, hlm 3.

28 Riduan Mohamad Noor. Sumbangan PAS Dalam Bidang Pendidikan Di Malaysia (1951- 2004) Kuala Lumpur, Jundi Resourse, 2013 hlm.194.

29 Temubual bersama Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor di Masjid Perkampungan Mujahiddin Batu 10 Sijangkang Banting, Kuala Langat Selangor pada 20.12.2015 jam 10.00 pagi.

141

pakar PASTI dari peringkat asas hingga menjadi Guru Pakar. PASTI kawasan bertanggungjawab membantu menjayakan program tahunan PASTI seperti taklimat

PASTI, Sukan Tahunan PASTI, Program kecemerlangan pelajar, rehlah dan lawatan.

Bagi menjaga mengeratkan hubungan dengan ibu bapa dan masyarakat diadakan hari keluarga di samping menjaga kebajikan guru-guru, murid-murid dan AJK PASTI di peringkat kawasan.30

4.5 Kejayaan PASTI Selangor.

Penerapan pengetahuan asas dalam kalangan murid-murid PASTI bukan sahaja menulis,membaca dan mengira malah diterapkan juga asas al Quran, Bahasa Arab, puasa, Solat dan doa-doa harian diajarkan kepada kepada murid-murid PASTI. Hal yang demikian ini amat berbeza dengan sekolah-sekolah lain yang lebih mengutamakan kemahiran ilmu duniawi sahaja. Sambutan sekolah PASTI ini juga bukan hanya dalam kalangan masyarakat Melayu Islam sahaja tetapi juga penerimaan dalam kalangan masyarakat bukan Melayu. Hal yang demikian ini terbukti apabila sepuluh orang anak-anak bangsa Cina yang bukan Islam mendaftarkan diri dan belajar di PASTI Bagan Nahoda Omar.31 Minat mereka terhadap sekolah PASTI disebabkan terdapat kelainan dalam sukatan pendidikan jika dibandingkan dengan sekolah kanak- kanak yang lain.

30 Minit Mensyuarat Agung Tahunan PAS Kawasan Klang Kali ke-22 pada 22 April 2007 di Markas PAS Cawangan Kampung Raja Uda. Hlm 32.

31 Temubual bersama Sufian Husin mantan ketua Penerangan PAS Selangor di Bangi pada 25.01.2016 jam 11.00 pagi.

142

PASTI Selangor mencapai beberapa pengiktirafan di peringkat PAS Pusat antaranya, Pengurusan Terbaik Kumpulan A bagi kategori Pengurusan Terbaik

PASTI Pusat pada tahun 2002/2003. Mendapat tempat ke-4 Kategori Bilangan

Institusi PASTI 2003, tempat ke-3 Kategori Kedudukan Guru 2003 dan tempat ke-3 kategori Bilangan Murid PASTI 2003. 32

Jadual 4.1

Senarai Ahli Lembaga Pengarah (ALP) PASTI Selangor 2001/2003

Bil Nama Jawatan

Pengarah PASTI Selangor 1 Sulaiman Hamzah - ketua Unit Latihan Perguruan - Pengurusan profesional

2 Ustaz Asmadi Amat -Timbalan Pengarah 1 PASTI Selangor 3 Ustazah Norsangadah Haji Tukol -Timbalan pengarah 2 PASTI Selangor 4 Hamzah Salim -setiausaha ( sehingga Jun 2002) 5 Aslam Khanani -Penolong setiausaha -Setiausaha kerja PASTI/Setiausaha Kerja 6 Izwan Selamat DPPNS -Unit Pendaftaran PASTI 7 Rosli Awang -Bandahari -Unit Bekalan peralatan & Buku Teks 8 Rush dan Idrus -Ketua Projek Khas 9 Izam Shahrul -Ketua Unit penilaian dan Peperiksaan -Hal ehwal Murid 10 Saiful Bahari Khamis -Unit Perhubungan Awam 11 Mohd Ibrahim Ghazali -Penerbitan dan dokumentasi -Ketua Majlis Guru PASTI Selangor 12 Puan Khairiah Binti Mohammad - Ketua Unit Kebajikan Semua Pengerusi PASTI -Ahli Jawatankuasa 13 Kawasan

32 Buku Muktamar Tahunan Dewan Pemuda PAS Negeri Selangor kali Ke-37 bertempat di Markas PAS Kawasan Selayang Lot 2894, Lorong Beringin, Batu 17 Kuang, Selangor pada 2 & 3 Ogos 2003. hlm 27

143

Sumber: Laporan Tahunan Dewan Pemuda PAS Negeri Selangor, Multamar Tahunan Dewan Pemuda PAS Negeri Selangor pada 2&3 Ogos 2003 di Markas PAS Kawasan Selayang Lot 2894, Lorong Beringin Batu 17 Kuang, Selangor

Jadual 4.2

Pencapaian PASTI Selangor Tahun 1995/1996

Bilangan Bil Tahun Bilangan PASTI Bilangan Guru Murid 1995 1 Hingga 52 118 2693 1996

Sumber: Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI) Lembaga Pengelola Negeri Selangor. Laporan Sesi 1995/1996. Sekreteriat PASTI Selangor

Jadual di atas menunjukkan bilangan sekolah PASTI, bilangan guru dan bilangan murid yang terdapat di Selangor dalam sesi tahun 1995/1996.

Jadual 4.3

Statistik Bilangan PASTI Dari Tahun 2001 Hingga Tahun 2009

Negeri/Tahun 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 PERLIS 26 26 26 23 23 23 23 23 25 KEDAH 223 255 262 265 262 248 208 260 273 KELANTAN 293 290 290 282 295 288 298 303 307 TERENGGANU 206 217 211 223 200 193 197 187 193 PULAU PINANG 53 53 54 55 57 64 66 66 69 PERAK 109 134 150 146 148 162 171 164 166 PAHANG 74 77 98 75 81 80 79 78 81 SELANGOR 98 154 161 169 186 193 200 203 222 W.PERSEKUTUAN 12 15 13 12 13 13 15 15 16 N.SEMBILAN 22 28 31 32 32 34 39 42 46 MELAKA 39 43 41 43 45 48 50 46 45 JOHOR 89 110 117 119 129 138 140 147 149 SABAH 26 29 31 31 31 41 42 43 46 SARAWAK 0 0 0 0 0 1 1 2 3 JUMLAH 1,270 1,431 1,486 1,476 1,503 1,526 1,526 1,579 1,641

Sumber: Pejabat PASTI Malaysia Tahun 2009

Berdasarkan kepada Jadual 4.3 memperlihatkan peningkatkan yang cukup baik jika dibandingkan dengan keseluruhan PASTI di Malaysia. Negeri Selangor merupakan 144

antara negeri yang memiliki bilangan PASTI yang banyak. Bermula dengan 98 buah

PASTI pada tahun 2001 telah berkembang kepada 222 buah pada tahun 2009. Ini membuktikan PASTI di Selangor mendapat sokongan masyarakat setempat.

Jadual 4.4

Statistik Bilangan Guru PASTI Dari Tahun 2001 Hingga Tahun 2009

Negeri/Tahun 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 PERLIS 74 28 36 23 23 39 39 39 41 KEDAH 300 430 390 442 422 415 438 468 478 KELANTAN 584 580 536 527 551 544 552 564 588 TERENGGANU 474 498 566 599 520 488 498 401 422 PULAU PINANG 139 179 170 160 160 169 175 167 178 PERAK 202 220 230 243 267 269 288 286 327 PAHANG 147 161 137 115 159 159 144 164 174 SELANGOR 266 444 444 484 538 638 645 591 771 W.PERSEKUTUAN 49 50 40 34 34 34 36 35 45 N.SEMBILAN 38 52 59 59 56 69 77 109 101 MELAKA 70 75 75 93 108 103 104 104 117 JOHOR 162 240 233 218 224 251 251 257 293 SABAH 47 60 69 67 63 82 83 83 88 SARAWAK 0 0 0 0 0 1 1 2 3 JUMLAH 2525 3017 2985 3064 3125 3261 3332 3270 3636

Sumber : Pejabat PASTI Malaysia. Tahun 2009

Apabila bilangan PASTI di Selangor meningkat kepada 222 buah pada tahun 2009, maka ini menunjukkan bilangan pelajar turut meningkat dan secara tidak langsung ia mendesak PASTI Selangor menambah bilangan guru-guru. Pertambahan guru PASTI mesti dilakukan bagi menampung keperluan semasa. Pada tahun 2001, bilangan guru

PASTI di Selangor hanya seramai 266, meningkat kepada 771 pada tahun 2009. Satu perkembangan yang cukup sihat dan menggalakkan. Pertambahan bilangan sekolah dan guru PASTI ini juga membuktikan permintaan yang tinggi dalam kalangan 145

masyarakat setempat untuk menghantar anak-anak mereka untuk bersekolah di

PASTI. Berdasarkan jadual 4.5 membuktikan bahawa PASTI Selangor paling berkesan berjaya memasyarakatkan PAS Selangor.

Jadual 4.5

Statistik Bil. Murid Pasti Malaysia dari Tahun 2001 – 2009

Negeri/Tahun 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 PERLIS 666 517 473 382 400 403 488 472 624 KEDAH 6,558 9148 8,211 8,107 7,703 8,147 7,978 8,474 8,682 KELANTAN 13,852 13088 11,929 10,381 11,070 11,136 11,588 11,807 11,341 TERENGGANU 9,828 9046 8,695 8,101 7.500 7,182 7,183 6,772 7,012 PULAU PINANG 3,879 3976 3,914 3,411 3,338 3,626 3,524 3500 4047 PERAK 4,500 4170 5000 4,343 4,550 4,276 4413 4276 4557 PAHANG 2,253 3218 2,818 2,095 2,792 2,627 2459 2567 2703 SELANGOR 6,628 8732 10,208 9,132 9.860 10,226 10547 11461 12841 W.PERSEKUTUAN 647 500 548 422 500 501 534 650 750 N.SEMBILAN 743 917 833 787 629 850 951 1191 1267 MELAKA 2,775 2500 1,800 1,959 1,812 1,823 1842 1820 1823 JOHOR 4,774 4797 4,667 4,688 5,031 4,988 4867 5059 5347 SABAH 1,384 1600 1,527 1,617 1,529 1,853 1986 2532 2549 SARAWAK 0 0 0 0 0 15 18 19 28 JUMLAH 57,981 62,209 59,986 55,480 56,714 57653 58381 60600 63571

Sumber Rujukan: Pejabat PASTI Malaysia. Tahun 2009

Jadual 4.5, menunjukkan bilangan pelajar PASTI di Selangor meningkat dari setahun ke setahun. Pada tahun 2001 bilangan pelajar PASTI di seluruh negeri Selangor sebanyak 6,628 orang. Ia meningkat kepada 10,208 pada tahun 2003. Jumlah ini terus meningkat kepada 12,842 orang pada tahun 2009. Malah pencapaian PASTI negeri

Selangor adalah yang terbaik dalam kalagan PASTI di seluruh Malaysia dari segi permintaan dan jumlah pelajar.

146

Jadual 4.6

Pencapaian PASTI Selangor Tahun 1995/1996 mengikut kawasan

Bil Kawasan Bil. PASTI Bil. Pelajar Bilangan Guru 1 Sabak Bernam 4 87 6 2 Tanjung Karang 3 130 6 3 Gombak 3 120 6 4 Selayang 3 250 9 5 Subang 1 220 6 6 Ampang Jaya 5 276 12 7 PJS 3 155 6 8 Shah Alam 4 220 12 9 Kapar 5 450 20 10 Kuala Selangor 1 23 2 11 Kuala Langat 4 142 8 12 Sepang 7 310 13 13 Hulu Langat 9 310 12 JUMLAH 52 2 693 118

Sumber: Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI) Lembaga Pengelola Negeri Selangor. Laporan Sesi 1995/1996. Sekreteriat PASTI Selangor

Jika diperincikan pula taburan jumlah pelajar dan jumlah PASTI maka dilihat PASTI

Kawasan Klang, Kapar, Sepang, Shah Alam dan Hulu Langat memiliki jumlah yang paling banyak. Jadual 4.6, menunjukan PASTI kawasan tersebut yang mendapat sambutan ini berdasarkan kepada data yang diperoleh Laporan Tahunan sesi tahun

1995/1996. Ini merupakan data di awal penubuhan PAS. Jika dibandingkan terkini berdasarkan kepada jadual-jadual yang dipaparkan di atas, menunjukkan peningkatan yang cukup ketara. Lantaran itulah, pendekatan memasyarakatkan PAS berjaya memenangkan PAS di pilihanraya contohnya di kawasan parlimen Hulu Langat,

Kapar (DUN Meru) dan Shah Alam dimenangi oleh PAS sejak tahun 2008 lagi.

147

Jadual 4.7

Pencapaian PASTI Selangor Tahun dari tahun 2001 hingga 2003

Bil Tahun Bilangan PASTI Bilangan Guru Bilangan Murid 1 2001 98 266 6658 2 2002 154 444 8732 3 2003 161 454 8612

Sumber: Buku Mukmatar Tahunan Dewan Pemuda PAS Negeri Selangor kali Ke-37 bertempat di Markas PAS Kawasan Selayang Lot 2894, Lorong Beringin, Batu 17 Kuang, Selangor pada 2&3hb Ogos 2003. Hlm. 27.

Berdasarkan kepada data-data di atas menunjukkan bahawa sambutan masyarakat terhadap PASTI di Selangor amat menggalakkan. Malah berkembang dari masa ke semasa. Pendekatan memasyarakatkan PAS yang dilakukan oleh PAS

Selangor khususnya dalam bidang pendidikan berjaya membuktikan bahawa PAS

Selangor amat serius dalam membentuk masyarakat agar menjadi modal insan yang berguna bukan sahaja kepada sesebuah keluarga tetapi juga menjadi aset kepada negara. Pendekatan ini juga berjaya menambah sokongan kepada PAS Selangor dari sebuah parti yang tidak pernah memiliki sebarang kerusi sejak penubuhannya sehingga akhir abad ke-20. Namun alaf baru, iaitu abad ke-21, segala-galanya berubah dan PAS Selangor mula mendapat sokongan masyarakat bukan sahaja dalam kalangan orang Melayu Islam tetapi turut mendapat sokongan dalam kalangan masyarakat bukan Islam.

148

4.6 Kelemahan PASTI Selangor

Sambutan yang baik daripada masyarakat terhadap PASTI tidak bermaksud tiada kelamahan dalam sistem pendidikan PASTI. Kelemahan PASTI antaranya ialah guru- guru yang diambil sebagai tenaga pengajar tidak mempunyai latihan asas seperti guru- guru yang mengajar di Pra Sekolah. Tiada syarat khusus yang diperlukan untuk seseorang itu menjadi tenaga pengajar di PASTI.

Gaji guru, penghargaan dan bayaran elaun kepada guru tidak diberi perhatian yang sewajarnya oleh jawatankuasa pengurusan PASTI di setiap peringkat. Purata gaji guru atau elaun guru di bawah daripada RM 500 sebulan bergantung kepada pengalaman berkhidmat dan tahun berkhidmat. Walaupun guru-guru ada menerima insentif atas tugasan yang dilaksanakan seperti terlibat mengajar dalam kelas yang dilaksanakan seperti mengajar dalam kelas Qiraati (mengajar Al-Quran), kelas fardu ain dan menghadiri usrah, namun elaun yang diterima sesetengahnya dianggap di bawah paras kemiskinan.33 Di Selangor contohnya, Pusat Zakat dan Kerajaan Negeri

Selangor membantu rakyat termiskin dengan meletakkan syarat kelayakan gaji minimum di bawah RM1500.34

33 Roseman Bin Abdul Rahman, Meneliti Kualiti Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI) Malaysia, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi. 2012. hlm.429.

34 Ibid.hlm. 430.

149

Selain itu kelemahan lain seperti nisbah murid dengan guru tidak diberi perhatian yang sewajarnya. Hai ini demikian kerana terdapat PASTI yang meletakkan bilangan murid yang melebihi had yang dibenarkan malah dalam buku manual

Pengurusan PASTI juga tidak dijelaskan nisbah yang ideal antara guru dengan murid.

Di samping itu sumber kewangan PASTI hanya bergantung kepada yuran pengajian yang diperolehi iaitu daripada yuran pendaftaran masuk sebanyak RM2.00, yuran bulanan RM15.00 mengikut kesesuaian tempat dan bayaran-bayaran lain seperti buku teks, buku tulis, pakaian seragam. PASTI juga hanya mengharapkan sumbangan yang diperolehi daripada dermawan, pungutan derma daripada orang ramai dan hasil jualan projek ekonomi seperti hasil jualan barangan PASTI dan barangan keperluan murid dan guru-guru PASTI.35 Situasi ini mengundang permasalahan dalam pengurusan terutama dalam pembayaran gaji guru-guru dan pembantu PASTI kerana sumber kewangan yang tidak tetap dan stabil. Permasalahan dalam pengurusan terutama dalam pembayaran gaji guru-guru dan pembantu PASTI kerana sumber kewangan yang tidak tetap dan stabil.

Kesimpulan

Kesimpulannya melalui pelbagai aktiviti yang dijalankan ternyata PAS mula mendapat perhatian daripada masyarakat Selangor khusunya orang Melayu. Melalui

Ahli Jawatan Kuasa di peringkat kawasan sentiasa bergerak aktif selari dengan saranan pucuk pimpinan parti iaitu memasyarakatkan PAS. Pertambahan PASTI

35 Azizah Binti Ahmad Ghazali, Perbandingan di Antara Taman Bimbingan kanak-Kanak Kemajuan Masyarakat ( TABIKA KEMAS) dan Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI). Jabatan Usuluddin dan Falsafah Fakulti Pengajian Islam Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi. 2000.hlm 72 150

menunjukkan sambutan yang baik di kalangan masyarakat terhadap sistem pendidikan alternatif yang dipekenalkan oleh PAS.

Aktiviti mendampingi masyarakat tanpa mengambil kira samaada seseorang itu ahli PAS atau tidak merupakan satu perubahan yang dilakukan bertujuan untuk memberi kefahaman masyarakat tentang matlamat dan perjuangan PAS. Hal ini demikian kerana sebelum ini PAS hanya memberi tumpuan kepada kebajikan ahli-ahli mereka sahaja. Penyertaan dalam pertubuhan bukan kerajaan (NGO) merupakan satu strategi PAS untuk memenangi hati rakyat seterusnya memberi sokongan dalam setiap pilihanraya.

Kekurangan yang ketara dalam PASTI ialah kegagalan PAS untuk menjaga kebajikan tenaga pengajar memandangkan kadar bayaran gaji dan elaun serta insentif.

Situasi ini menjejaskan usaha untuk menyediakan suasana pembelajaran yang kondusif . Kekurangan dana yang mencukupi menjejaskan persediaan prasarana dan keperluan bilik darjah yang selesa.

BAB 5

TAHALUF SIYASI DAN PENCAPAIAN PAS SELANGOR

5.1 Pendahuluan

Tahaluf Siyasi bermaksud kerjasama yang boleh terjadi dengan mana-mana pergerakan lain sama ada yang bermatlamatkan perjuangan Islam ataupun tidak.

Takrif Tahaluf ialah suatu perjanjian persefahaman bagi kerjasama dan bantu membantu untuk menghadapi lawan.1 Tahaluf Siyasi boleh berlaku dengan gerakan yang pernah menentang ideologi harakah Islamiah. Oleh yang demikian itu dalam suasana politik hari ini tahaluf siyasi atau kerjasama ini boleh berlaku dengan kumpulan atau parti bukan Islam bertujuan untuk melawan musuh yang sama.

1 Abu Bakar Hamzah, Parti PAS dengan Tahaluf Siyasinya, Media Cendikiawan Sdn.Bhd. Kuala lumpur. 1992. hlm. 69.

152

Kerjasama antara PAS dan bukan Islam bukan hanya wujud sejak kebelakang ini bahkan sudah wujud pada tahun 1980-an lagi iaitu apabila PAS membuat kerjasama dengan Chinese Consultative Council (CCC) yang menjadi jambatan bagi

PAS untuk memberikan penerangan tentang Islam dan negara Islam kepada bukan

Islam.2 Kerjasama ini memberi impak yang negatif kepada PAS yang membuatkan

PAS tewas di Kelantan (hasil daripada isu oleh BN ketika itu), namun di sudut yang lain kerjasama ini menjadi catatan sejarah yang menunjukkan PAS sudah lama melakukan ijtihad politik ini.3 Profesor Zulkifli Mohammad, Timbalan Yang DiPertua

Agung PAS, 1960-an pernah mencadangkan agar dibuka ruang kepada rakyat bukan

Islam untuk menjadi ahli bersekutu di dalam PAS. Cadangan itu telah ditentang dan kemudiannya ditarik balik dalam mesyuarat Jawatankuasa Kerja Agung PAS bertarikh 12 November 1962.4

Walaupun ketika Ustaz Yusof Rawa menjadi Presiden PAS beliau cuba membangkitkan kembali keperluan isu tersebut namun gagal kerana ditolak dalam muktamar. PAS menolak kerjasama tersebut kerana tidak mahu ada penglibatan masyarakat bukan Islam dalam organisasi mereka. Fadhil Noor pula ketika memegang tampuk kepimpinan PAS beliau membawa isu berkenaan bukan Islam menjadi ahli penuh parti dalam gerakan Islam hingga ke peringkat perbincangan gerakan Islam antarabangsa dan mereka menerima perkara tersebut. Sebelum soal membuka pintu PAS kepada bukan Islam, fikiran Ustaz Fadhil Noor pernah digerakan, apakah tidak munasabah menyokong calon bukan Islam yang pro PAS di

2 Mohammad Ridhuaddin Mohd Salleh, Nor Arfah Abdul Sabian, Tahaluf Siyasi Antara Peluang Dan Prinsip, Megamind Leadership Consultancy, Terengganu. 2015.hlm.1.

3 Ibid.

4 Ibid.

153

kawasan-kawasan majoriti pengundi bukan Islam dengan harapan kemenangan calon-calon itu membantu PAS membentuk kerajaan? 5

Ketiga-tiga pemimpin PAS terdahulu iaitu Prof. Zulkifli Mohammad, Ustaz

Yusuf Rawa dan Ustaz Fadhil Noor memikirkan jauh kehadapan tentang perjuangan

PAS yang perlu disertai oleh bukan Islam ke arah kerjasama politik. Bagi Parti

Islam SeMalaysia (PAS) kerjasama dalam politik atau tahaluf siyasi dengan parti politik yang lain bukanlah satu perkara yang baru. PAS pernah menjalin kerjasama dengan Perikatan ketika menerima tawaran dari Allahyarham Tun Abdul Razak pada tahun 1970an. Dalam satu kajian Penilaian PAS Dalam Kerajaan 1976:

Perkara 12 :

“Maka pemimpin-pemimpin partai-partai politik yang cintakan tanah air telah bersetuju menubuhkan sebuah kerajaan yang lebih berkesan dengan mengadakan sebuah konfederasi partai-partai yang bernama BARISAN NASIONAL dengan berlambangkan neraca keadilan, dipimpin oleh Tun Abd. Razak bin Hussein.”6

Perkara 13 :

“PAS telah menyertai konfederasi politik Barisan Nasional ini dengan memasuki Pilihanraya Kebangsaan Ogos 1974, sebagai sebuah pertubuhan yang besar dan yang satu, dengan sebuah

5 Subky Abd. Latif , Fadhil Noor dia guru…dia kawan. Al-Azim Sdn. Bhd Kuala lumpur. 2003. hlm. 231.

6 Parti Islam SeMalaysia (PAS), Kajian Penyertaan PAS Dalam Kerajaan 1976. Muktamar ke-22. PAS Pusat, Jalan Pahang Barat. Kuala Lumpur. 1976. hlm. 4.

154

manifesto bersama yang disusun bersama, dan diumumkan bersama.”7 Perkara 14:

“Manifesto Barisan Nasional dalam kandungannya di antara lain- lain mengikrarkan:

Lima matlamat penting :

1) Mengekalkan keamanan dan keselamatan negara serta melindungi jiwa, harta benda dan hak rakyat.

2) Memperkukuh lagi kestabilan sosial dan politik dalam negeri.

3) Menentukan kedudukan negara kita berada di tempat yang mulia dan dihormati dalam gelanggang politik antarabangsa dengan mengamalkan dasar luar yang bebas, berkecuali dan aktif.

4) Melaksanakan Dasar Ekonomi Baru dengan sempurna sepenuhnya.

5) Melahirkan masyarakat adil yang beratupadu dan makmur sesuai dengan RUKUNEGARA”. 8

Sesudah berlangsung pilihanraya kebangsaan pada bulan Ogos 1974, Barisan

Nasional menang dengan begitu cemerlang. Oleh yang demikian itu, beberapa orang anggota PAS telah terpilih memenuhi 14 kerusi Dewan Rakyat. Daripada jumlah tersebut seorang menjadi menteri penuh, dua orang menjadi Timbalan Menteri dan seorang menjadi Setiausaha Parlimen.9

7 Ibid. hlm. 4.

8 Parti Islam SeMalaysia (PAS), Kajian Penyertaan PAS Dalam Kerajaan 1976. Muktamar ke-22. PAS Pusat, Jalan Pahang Barat. Kuala Lumpur. 1976. hlm. 4.

9 Ibid. hlm. 4.

155

5.2 Kerjasama PAS dalam Angkatan Perpaduan Ummah (APU)

Tahaluf siyasi antara PAS dengan Semangat 46 bermula ketika berhadapan

Pilihanraya Umum 1990 selepas penubuhan Semangat 46. Walaupun terdapat suara bantahan daripada ahli PAS sendiri, namun kerjasama itu tetap berlaku. Ahli yang menentang kerjasama dengan Semangat 46 ini kerana menganggap Semangat 46 sebagai „UMNO asal‟. Kerjasama ini berlaku kerana PAS meletakkan Islam sebagai ad-deen sebagai asas untuk bekerjasama.10 Keputusan untuk merestui kerjasama politik ini dibincangkan pada muktamar PAS ke-35 sewaktu Dato‟ Haji Fadzil Mohd

Noor memangku jawatan Yang Di Pertua. 11

Menurut Haji Hadi:

“Wujudnya Angkatan Perpaduan Ummah kerana masalah yang dihadapi oleh masyarakat di negera ini dalam aspek samaada ekonomi, politik dan social menandakan kegagalan pemerintah. Melalui perbincangan yang diadakan antara PAS dan Semangat 46 terdapat satu titik persamaan di antara PAS dan Semangat 46 iaitu perlu kepada penyelesaian secara Islam”.12

Tambah Haji Hadi lagi:

“PAS menerima Semangat 46 menjadi sahabat kerana mereka menerima prinsip perpaduan yang PAS kemukakan selama ini iaitu Islam sebagai dasar perpaduan yang, di mana perkara ini pernah dikemukakan PAS kepada UMNO beberapa ketika dahulu, dan sehingga hari ini pemimpin-pemimpin UMNO tidak membuat sesuatu kenyataan yang positif daripada apa yang PAS kemukakan”.13

10 Temubual bersama Tuan Haji Mohsinon Tahir, mantan Setiausaha PAS Selangor, di kampung Sijangkang Banting, pada 1.2.2017 jam 9.30 malam.

11 Wan Senik. Pemikiran Politik Mujahid Ulung Dato Haji Fadzil Mohd Noor, Pas Kawasan Pendang, Kedah ,2007, hlm.50.

12 Ibid.hlm.51

13 Ibid. 156

PAS melangkau jaringan politiknya dengan membuat kerjasama dengan parti politik pembangkang yang lain seperti Parti Melayu Semangat 46.14 Kerjasama PAS di Selangor contohnya penubuhan Parti Melayu Semangat 46 dijalankan oleh ahli

PAS sendiri. Terdapat orang PAS yang menjadi penaja kepada penubuhan cawangan

Parti Melayu Semangat 46 dan ada pula yang mengepit borang PAS dan borang 46.

Borang-borang ini disebarkan kepada umum, kaedah diperlu ialah jika tidak mahu masuk PAS masuklah Semangat 46.15 Pada peringkat awal keakraban dan kerjasama ini terserlah apabila ahli-ahli PAS menjalankan kerja-kerja pengedaran borang keahlian Parti Melayu Semangat 46 kepada umum. Hasil usaha yang dijalankan oleh ahli PAS maka tertubuhlah cawangan Parti Melayu Semangat 46 seperti cendawan tumbuh di kawasan Tanjong Karang, Kapar, Kuala Langat, Shah Alam.16

14 Idea penubuhan Parti Melayu Semangat 46 tercetus apabila Tengku Razaliegh yang mewakili Team B menentang Team B dalam UMNO yang diketuai oleh Dr Mahathir tewas dalam pemilihan Agung UMNO pada tahun 1987. Krisis yang berlaku dalam kepimpinan UMNO yang tercetus pada 24 April 1987 mencatatkan sejarah baru dalam politik tanah air. Perpecahan yang besar dalam UMNO menyebabkan parti itu diharamkan seterusnya menyebabkan sebahagian besar ahli- ahlinya yang meyokong Tengku Razaleigh bertindak menubuhkan Parti Semangat 46 untuk menentang UMNO (Baru) pimpinan Dr.Mahathir. Kemunculan Semangat 46 mencabar kelangsungan UMNO sebagai parti induk dominan dan mewakili majoriti orang Melayu.Parti Melayu Semangat 46 mencipta sejarah apabila parti yang dipimpin oleh tengku Razaleigh Hamzah berjaya menyatukan parti-parti pembangkang yang sebelum ini tidak pernah bersatu untuk menentang Barisal Nasional melalui dua perikatan politik yang kuat iaitu Angkatan Perpaduan Ummah yang menyatukan parti-parti politik Islam dan Gagasan Rakyat yang menyatukan parti-parti politik sekular.14 Idea penubuhan parti Melayu Semangat 46 tercetus apabila Tengku Razaleigh yang mewakili Team B menentang Team A dalam pemilihan UMNO yang diketuai oleh Dr. Mahathir. Team B tewas dalam pemilihan Agung Umno pada tahun 1987.

15 Muhayat Yusuf , PAS Kuala Selangor VS APU, Muhayat Haji Yusuf, Kuala Selangor, Selangor. 1990. hlm. 57.

16 Ibid. hlm. 57.

157

Kerjasama antara PAS dan Parti Melayu Semangat 46 tidak lebih kepada kerjasama politik yang berlaku setiap kali menjelang pilihanraya. Kerjasama ini diterjemahkan melalui penubuhan Angkatan Perpaduan Ummah (APU) tahun 1990.

Kerjasama ini mendapat tentang dari ahli PAS sendiri seperti Muhayat Yusof yang merupakan Setiausaha PAS kawasan Kuala Selangor tahun 1983. Beliau menentang kerjasama tersebut kerana Parti Semangat 46 walaupun mengakui menerima Islam sebagai Ad Deen, tetapi perakuan itu tidak pernah tercatat di dalam perlembagaannya.17 Parti Semangat 46 tidak sama tujuannya dengan PAS. Semangat

46 hanya ingin mengambil kesempatan daripada sikap murah hati dan mudah terpesona pimpinan PAS.18 Namun PAS menganggap tentangan ini hanya masalah kecil hanya melibatkan masalah dalaman parti yang tidak menjejaskan Angkatan

Perpaduan Ummah. Bagi Nik Aziz pula APU tidak memerlukan perjanjian bertulis kerana yang penting niat dan komitmen daripada semua pihak.19

Kerjasama APU ini diterjemahkan pada Pilihanraya Umum 1990 kerjasama melibatkan pembahagian kerusi di peringkat Parlimen dan Dewan Undangan Negeri.

Di peringkat Parlimen terdapat beberapa tempat yang ditandingi oleh PAS dan Parti

Melayu Semangat 46. Di Parlimen Sabak Bernam APU meletakkan calon PAS iaitu

Ustaz Abd. Razak bin Dawami menentang calon Barisan Nasional iaitu Haji Mahbud bin Haji Hashim. Dalam persaingan ini calon PAS gagal, beliau hanya mendapat

5,167 undi berbanding calon barisan Nasional yang mendapat 17,715 undi. Majoriti undi sebangayk 12,548 undi. Begitu juga Parlimen Tanjong Karang APU meletakkan

17 Idid.hlm.119

18 Ibid.hlm.120.

19 Mohd Izani Mohd Zin, Islam dan Demokrasi Cabaran Politik Muslim kontemporari di Malaysia, Kuala Lumpur, Universiti Malaya, hlm.100 158

calon PAS iaitu Haji Abdul Hakim bin Haji Abdullah menentang calon Barisan

Nasional iaitu Saidin @ Yusuf bin Adam. Parlimen ini dimenangi oleh calon dari

Barisan Nasional dengan majoriti undi sebanyak 8,277. Saidin mendapat 15,468 undi berbanding Haji Abdul Halim hanya mendapat 7,191 undi sahaja.20

Bagi Parlimen Hulu Selangor, persaingan dua penjuru mempertemukan pertembungan antara calon Melayu dengan bukan Melayu. APU meletakkan calon

Parti Melayu Semangat 46 iaitu Nazar Yakin menentang calon Barisan Nasional iaitu

G Palanivel dari Parti MIC. Dalam Pertandingan ini dimenangi oleh calon Barisan

Nasional, iaitu G. Palanivel mendapat 20,839 undi manakala calon Parti Melayu

Semangat 46 mendapat 11,857 undi sahaja. Daripada perbezaan jumlah undi yang diperoleh, jumlah majoriti undi sebanyak 8,982 undi. Begitu juga bagi Parlimen kawasan Kapar persaingan dua penjuru menyaksikan calon Melayu dari Parti Melayu

Semangat 46 dengan calon Barisan Nasional. Parti Melayu Semangat 46 diwakili

Dato Sanad bin Haji Said manakala Barisan Nasional meletakkan calon Dato M.

Mahalingam. Keputusannya Dato M Mahalingam mendapat 20,038 undi menewaskan

Dato Sanad yang memperoleh undi sebanyak 15,811 dengan majoriti sebanyak 6,227 undi.21

Bagi Parlimen Kuala Selangor , APU yang diwakili oleh Parti Melayu

Semangat 46 meletakkan calon Dr. Mohamad Haniffa sebagai calon menentang calon

Barisan Nasional iaitu Dato Haji Abu Hassan Omar. Keputusan yang diperoleh calon

Parti Melayu Semangat 46 tewas dengan majoriti 9,456 undi. Dato Haji Abu Hassan

20 Ibid.

21 Ibid 159

Omar mendapat 17,964 berbanding Dr Mohamad Haniffa hanya mendapat 8,508 undi sahaja. Parlimen Ampang Jaya menyaksikan persaingan antara calon Melayu dan bukan Melayu. Bagi APU meletakkan calon Parti Melayu Semangat 46 iaitu Zainal

Rampak menentang Ong Tee Kiat dari Barisan Nasional. Keputusan yang diperoleh calon Parti Melayu Semangat 46 tewas kepada calon Barisan Nasional dengan majoriti undi sebanyak 13,350. Calon Barisan Nasional memperoleh undi sebanyak

39,304 manakala calon dari Parti Melayu Semangat 46 mendapat 25,954 undi.22

Kawasan Parlimen Shah Alam pula Parti Melayu Semangat 46 diwakili Datin

Paduka Hajah Rahmah binti Osman melawan calon Barisan Nasional Hajah Rakibah binti Haji Abd. Manap. Keputusan yang diperoleh Hajah Rakibah mendapat 41,767 undi menewaskan Hajah Rahmah mendapat 25,129 dengan majoriti sebanyak 7,807 undi. Bagi Parlimen Kuala Langat Dr Sallehuddin Hafiz mewakili Parti Melayu

Semangat 46 menentang Dato Basri Bajuri dari Barisan Nasional. Dalam pertembungan ini Dr Salehuddin tewas kepada Dato Basri. Dato Basri mendapat

22,607 manakala Dr Salehuddin Hafiz mendapat 13,932. Perbezaan undi yang diperoleh sebanyak 8,675. Perkara yang menarik bagi kawasan Parlimen Kuala

Langat ini ialah Dr Salehuddin merupakan ahli PAS mewakili Parti Melayu Semangat

46. Ahli PAS yang diberi pinjam kepada Parti Melayu Semangat 46 untuk dijadikan calon pilihanraya. Dalam hal ini, jelas menunjukkan kerjasama iaitu Parti Melayu

Semangat 46 yang kekurangan calon, meminjam ahli dari PAS. Walau bagaimanapun berlaku kompromi atau persefahaman dalam APU bagi Parlimen Kuala Langat.

Namun mereka tetap gagal untuk memenangi kerusi Parlimen di kawasan tersebut.23

22 Ibid

23 Ibid 160

Di kawasan Parlimen Sepang, APU meletakkan bekas Ketua Pemuda Umno

Dato Haji Suhaimi Kamaruddin mewakili Parti Melayu Semangat 46 melawan Mohd

Sharif Jajang dari Barisan Nasional. Mohd Sharif Jajang mendapat 22,855 undi menewaskan Dato Suhaimi yang mendapat 13,492, majoriti undi sebanyak 9,363 undi.24

Berdasarkan keputusan di atas, walaupun APU khususnya Parti Melayu

Semangat 46 meletakkan calon-calon yang pernah memegang jawatan penting dalam

UMNO dan kerajaan Barisan Nasional namun mereka tetap gagal untuk memenangi sebarang kerusi Parlimen berbanding dengan calon-calon DAP. Daripada lima kerusi yang mereka tandingi DAP berjaya memenangi tiga kerusi Parlimen iaitu Parlimen

Puchong, Parlimen Klang dan Parlimen Petaling Jaya. Keputusan ini memberi petunjuk bahawa kerjasama antara PAS dan Semangat 46 serta DAP gagal meyakinkan rakyat Selangor untuk memberi mandat kepada mereka.

Di peringkat DUN pula, Parti Melayu Semangat 46 bertanding di 33 DUN manakala PAS bertanding di 6 kawasan DUN sahaja dan selebihnya iaitu 12 ditandingi oleh DAP. Bagi kawasan DUN Sungai Air Tawar Mohamad Kawaid bin

Ngadiman dari Parti Melayu Semangat 46 menentang calon Barisan Nasional iaitu

Dato Haji Zainal bin Dahlan. Mohamad Kawaid mendapat 1,187 undi manakala Dato

Haji Zainal mendapat 5,191 undi majoriti undi sebanyak 4,004 undi. Bagi DUN

Sabak pula berlaku pertandingan 3 penjuru antara Raja Ideris bin Raja Ahmad dari barisan Nasional, Khaleed bin Diri dari Parti Melayu Semangat 46 dan Othman bin

Mohamad @ Kudu dari BEBAS. Keputusan yang diperoleh ialah Raja Ideris bin Raja

24 Ibid 161

Ahmad mendapat 5,357 undi, Khaleedd bin Diri mendapat 1,530 undi manakala

Othman hanya mendapat 270 undi sahaja. Majoriti undi yang diperoleh oleh calon barisan Nasional ialah sebanyak 3,827 undi.25

DUN Sungai Besar APU meletakkan calon Parti Melayu Semangat 46 iaitu

Daud bin Sikandar Ali menentang Haji Husin bin Haji Taib dari Barisan Nasional.

Calon Barisan Nasional ini berjaya memperoleh 6,350 undi menewaskan Daud yang mendapat 2,735 undi. Majoriti undi sebanyak 3,615 undi. Seterusnya DUN Sungai

Panjang Parti Melayu Semangat 46 meletakkan calon Haji Baharuddin Arif bin Haji

Siri untuk menentang calon Barisan Nasional iatu Mohd Fauzi bin Abdul Murad.

Keputusan yang diperoleh ialah calon Barisan Nasional mendapat undi yang besar iaitu 6,007 undi berbanding Haji Baharuddin hanya memperoleh undi sebanyak

1,385 dan majoriti sebanyak 4,622 undi.26

Bagi DUN Sungai Burung Parti Melayu Semangat 46 yang diwakili oleh

Ramli bin Pembekal menentang calon Barisan Nasional iaitu Aziz bin Mohd Desa.

Keputusannya Aziz bin Mohd Desa mendapat 4,515 undi menewaskan Ramli yang mendapat undi sebanyak 2,435 undi manakala majoriti undi sebanyak 2,080. Bagi

DUN kawasan Kelompang wakil dari Parti Melayu Semangat 46 iaitu Saripuddin menentang calon dari Barisan Nasional iaitu Ramli bin Abd. Rahman. Keputusannya wakil dari Barisan Nasional itu mendapat jumlah undi yang besar iaitu sebanyak

8,304 undi manakala Saripuddin hanya mendapat 3,062 dengan majoriti sebanyak

25 Suruhanjaya Pilihanraya Malaysia, Laporan Pilihanraya Umum Malaysia 1990 Jabatan Percetakan Negara, Kuala Lumpur, 1992. hlm. 100.

26 Ibid. hlm 100.

162

5,242 undi. Bagi DUN Sungai Tinggi pula APU memberikan peluang bertanding kepada calon dari PAS iaitu Arbain bin Hassan untuk menentang calon Barisan

Nasional iaitu Haji Yusoff bin Hassan. Hasilnya calon PAS tersebut tewas, hanya mendapat 1,822 undi berbanding lawannya sebanyak 5,210 undi. Hal yang demikian ini bermakna majoriti undi yang diperoleh calon Barisan Nasional sebanyak 3,388 undi.27

Bagi DUN Hulu Klang pula calon Parti Melayu Semangat 46 Mohamad

Fahmi Ibrahim menentang calon Barisan Nasional iatu Fuad bin Dato Hassan. Fuad berjaya memenangi kerusi DUN Hulu Klang dengan undi sebanyak 11,585 berbanding lawannya 5,077 dengan majoriti undi sebanyak 6,508 undi. Di Kawasan

DUN Keramat APU memberi peluang kepada Parti Melayu Semangat 46 yang meletakkan calonnya Ibrahim bin Abdullah menentang Dato Haji Mufti bin Suib dari

Barisan Nasional. Keputusannya calon Barisan Nasional menewaskan calon

Semangat 46 dengan majoriti 5,558 undi. Dato Mufti mendapat 12,428 berbanding

Ibrahim 6,870. Bagi DUN Pandan pula APU memberi peluang kepada Parti Melayu

Semangat 46 yang diwakili oleh Sirjat bin Haji Ali menentang Mad Aris berjaya memperoleh undi sebanyak 16,689 berbanding Sirjat yang mendapat 12,641. Majoriti undi sebanyak 4 048.28

Seterusnya DUN Dusun Tua, Parti Melayu Semangat 46 meletakkan calonnya iaitu Mohd Arbawi Mohd Anuar menentang calon Barisan Nasional iaitu Dr Zainal

Abiddin bin Ahmad. Mohd Arbain berjaya memenangi DUN Dusun Tua apabila

27 Ibid. . 28 Ibid. hlm. 101. 163

memperoleh undi sebanyak 11,153 undi menewaskan calon Parti Melayu Semangat

46 yang hanya mendapat 3,683 undi sahaja. Di DUN Semenyih Parti Melayu

Semangat 46 meletakkan calonnnya iaitu Kamaruzzaman Haji Jamal menentang

Shuib bin Haji Md Silin dari Barisan Nasional. Shuib mendapat 10,645 undi menewaskan lawannya yang mendapat 5,386 undi dengan majoriti 5,259 undi. Bagi

DUN Kelana Jaya Md Idrus Basri dari Parti Melayu Semangat 46 menentang calon

Barisan Nasional iaitu Haji Megat Najmuddin Khas. Haji Megat berjaya memenangi kerusi DUN Kelana Jaya. Beliau mendapat undi sebanyak 14,807 berbanding Md

Idrus mendapat 10,425, majoriti yang diperoleh calon Barisan Nasional itu ialah sebanyak 4 382 undi.29

Mazlan Harun merupakan anak kepada mantan Menteri Besar Selangor iaitu

Dato Harun Idris, bertanding di DUN Lindungan mewakili Parti Melayu Semangat 46 melawan calon Barisan Nasional iaitu Kapten (B) Zahar. Nasib tidak berpihak kepada

Mazlan Harun apabila tewas dengan majoriti 5,530 undi . beliau mendapat 9,383 undi berbanding calon barisan Nasional yang mendapat undi sebanyak 14,913 undi. Bagi

DUN Panglima Garang merupakan kawasan yang menjadi tumpuan. Hal ini demikian kerana calon dari Parti Melayu Semangat 46 iaitu Tarikh Jonid menentang calon bukan Melayu iaitu Eng Hoi Choo dari Barisan Nasional. Keputusannya Tarikh Jonid berjaya memenangi DUN Panglima Garang. Beliau mendapat undi sebanyak 6,246 berbanding lawannya 5,586 undi.Walaupun mendapat majoriti yang kecil iaitu 660 undi, namun sudah cukup untuk memberikan kemenangan kepada Parti Melayu

Semangat 46. Perkara menarik tentang DUN Panglima Garang ini ialah merupakan

29 Ibid. hlm. 101.

164

satu-satunya DUN yang dimenangi hasil kerjasama PAS dan Parti Melayu Semangat

46 di dalam APU.30

Satu lagi DUN yang menjadi tumpuan ialah DUN Morib. Hal ini demikian kerana penyandangnya iaitu Dato Abu Bakar Hamid dicabar oleh Mantan Menteri

Besar Selangor iaitu Dato Harun bin Idris. Dalam persaingan ini Parti Melayu

Semangat 46 gagal menggunakan ketokohan Dato Harun untuk memenangi kerusi

DUN Morib. Beliau tewas kepada Dato Abu Bakar dengan majoriti 3,915 undi. Dato

Abu Bakar mendapat undi sebanyak 7,240 berbanding Dato Harun yang mendapat

3,325 undi. Begitu juga dengan DUN Banting. Hajah Fatimah Suhaimi yang merupakan calon Barisan Nasional ditentang oleh Mesari bin Jasman dari PAS.

Perkara yang menjadi tumpuan ialah calon PAS ini merupakan calon OKU. Dalam pertandingan dua penjuru ini Fatimah Suhaimi yang mendapat undi sebanyak 9,264 berjaya menewaskan Mesari yang mendapat undi sebanyak 4,532. Majoriti yang diperoleh ialah 4,732 undi.31 PAS yang meletakkan calon OKU menunjukan mereka menghadapi masalah memilih calon yang berkelayakan. Kekalahan ini tidak menghairankan kerana untuk menjadi seorang pemimpin seseorang itu perlu mempunyai fizikl yang sihat kerana mereka perlu bergerak untuk mendekati rakyat bagi mendengar masalah yang dihadapi oleh rakyat.

Bagi DUN Dengkil persaingan antara calon PAS iaitu Haji Mohd Fauzi

Shaffie menentang calon BN iaitu M Sellatheren. Keputusan yang diperoleh ialah calon Barisan Nasional mendapat 8,857 undi menewaskan calon PAS yang hanya

30 Ibid.

31 Ibid. hlm. 101. 165

mendapat 5,133 undi. Majoriti yang diperolehi sebanyak 3,726 undi. Walaupun majoriti pengundi terdiri daripada orang Melayu tetapi mereka lebih mementingkan parti iaitu BN berbanding calon walaupun bukan Melayu. Di DUN Batu Laut, Nisman bin Yusuf dari Parti Melayu Semangat 46 menentang calon Barisan Nasional iaitu

Sairon bin Abdul Hamid. Dalam persaingan itu Sairon memenangi DUN Batu Laut.

Beliau mendapat 6,921 undi berbanding Nisman yang mendapat 4,193 undi. Majoriti yang diperoleh ialah sebanyak 2,728 undi.

Di DUN Subang pula APU meletakkan calon Parti Melayu Semangat 46 iaitu

Haji Usulludin bin Jamil bagi menentang calon Barisan Nasional iaitu Dato Haji

Sujak Mahmud. Haji Usulludin memenangi kerusi DUN Subang menewaskan pencabarnya dengan majoriti undi sebanyak 6,342. Beliau berjaya mendapat undi sebanyak 11,062 berbanding lawannya yang mendapat undi sebanyak 4,720 undi sahaja. Bagi DUN Batu Tiga pula Drs Yaakop Abu Hassan dari PAS menentang

Mohd Zain bin Sulaiman dari Barisan Nasional. Dalam persaingan tersebut Mohd

Zain mendapat 19,635 undi menewaskan Drs Yaakop yang mendapat undi sebanyak

8,214 iaitu majoriti sebanyak 11,913 undi. Akhir sekali ialah DUN Shahbandar Raya.

Parti Melayu Semangat 46 meletakkan calonnya iaitu A.N. Mathurai menentang calon

Barisan Nasional iaitu T.M Thurai. Keputusannya memihak kepada T.M Thurai mendapat 13,357 undi menewaskan A.N Muthurai yang mendapat 9,400 undi sebanyak 3,957 undi.32

32 Ibid. hlm. 101. 166

Kesimpulannya PAS jelas gagal dalam usaha untuk bertahaluf Siyasi dengan

Semangat 46 dan DAP di Selangor. Semangat 46 jelas tidak mempunyai jentera yang kuat dan penyokong yang ramai. PAS terpaksa membantu calon-calon Semangat 46 dalam APU. Bukan hanya untuk menggerakkan jentera pilihanraya di Selangor tetapi calon-calon yang bertanding juga sebahagiannya terdiri daripada ahli PAS seperti

Mesari dan Sallehuddin. Walaupun Semangat 46 dibarisi oleh calon yang pernah berjasa kepada negeri itu seperti Dato Harun Idris yang merupakan mantan Menteri

Besar Selangor tetapi mereka tetap gagal untuk menarik sokongan pengundi di

Selangor. Walau bagaimanapun, kejayaan Semangat 46 di DUN Panglima Garang iaitu Tarikh Joned menewaskan calon BN merupakan satu kejayaan yang berharga kerana calon mereka berjaya menewaskan calon bukan Melayu walaupun dengan jumlah majoriti yang kecil itu 660 undi. Kerjasama yang wujud dalam APU berakhir apabila Semangat 46 mengambil keputusan untuk keluar daripada APU dan kebanyakan pemimpinnya termasuk Tengku Razaleigh hamzah menyertai kembali

UMNO.

5.3 Kerjasama Pas dalam Barisan Alternatif (BA)

Pemecatan dan penangkapan bekas Timbalan Perdana Menteri, Datuk Seri Anwar

Ibrahim membawa kepada tercetusnya idea untuk menubuhkan Majlis Gerakan

Keadilan Rakyat Malaysia (GERAK). Demontrasi rakyat yang dijalankan di Masjid

Negara bertujuan mendesak Perdana Menteri berundur. PAS yang dipimpin oleh

Ustaz Fadzil Mohd Noor mempelawa beberapa parti politik dan badan bukan kerajaan

(NGO) mewujudkan satu gagasan kerjasama untuk menyelaras kebangkitan rakyat di 167

samping menangani isi-isi semasa.33 PAS membuka dimensi baru dalam sejarah pakatan politiknya apabila bekerjasama dengan DAP dalam GERAK. Sebelum ini

PAS bekerjasama dengan DAP dalam Gagasan rakyat pada tahun 1990 kerana beranggapan DAP tidak boleh menerima idealisme Islam.34 Melalui kerjasama tersebut PAS bimbang kehilangan sokongan Melayu Islam. Manakala DAP kehilangan sokongan kaum Cina.

Penubuhan GERAK membawa situasi yang berbeza. PAS semakin bersikap terbuka dan berazam menjalin kerjasama dengan DAP. Walau bagaimanapun kerjasama itu hanya melibatkan perkara yang boleh dipersetujui bersama seperti keadilan dan demokrasi. Tidak dinafikan kes pemecatan dan penangkapan Datuk Seri

Anwar Ibrahim banyak membawa kesan kepada hubungan antara parti pembangkang dan NGO. Kejayaan GERAK menghasilkan satu pakatan politik yang bernama

Barisan Alternatif atau BA.35 BA dianggotai oleh PAS, DAP, PRM dan KeADILan.

Parti Keadilan Nasional melaungkan reformasi yang membawa kepada gerakan besar- besaran di seluruh Negara.

33 Mohd Izani Mohd Zin, Islam dan Demokrasi Cabaran Politik Muslim kontemporari di Malaysia, Kuala Lumpur, Universiti Malaya, hlm.101

34 Ibid.

35 Ibid.

168

Kewujudan Barisan Alternatif pada tahun 1999 ekoran krisis yang dialami oleh UMNO merupakan satu percaturan politik yang berani dan bijak dilakukan oleh

Dato‟ Haji Fadzil Noor. Sekali lagi PAS di bawah kepimpinan beliau meneruskan pakatan dengan parti politik pembangkang, malahan juga NGO.36

Sebelum Parti Keadilan Nasional menjadikan istilah reformasi37 itu sebagai slogan politik, sudah banyak pertubuhan Melayu sama ada parti politik atau persatuan guru, bahasa, sastera, budaya dan kumpulan professional dan cendikiawan yang lain terlibat dalam gerakan reformasi, sama ada secara langsung ataupun secara tidak langsung. Ini termasuklah PAS terutama di bawah kepimpinan Dr.

Boerhanuddin Al-Helmi, ustaz Zulkiflee Muhammad dan Dato‟Asri Muda.38 Oleh yang demikian itu itu istilah reformasi tidak hanya satu istilah yang digunakan satu kelompok manusia yang memperjuangkan perubahan politik sahaja.

Dr. Mahathir dalam satu Perhimpunan Agung Umno berkata:

“UMNO bukan semata-mata bertujuan untuk memerintah dan membangunkan negara ini, UMNO lebih dari semua itu. UMNO adalah satu gerakan reformasi atau gerakan pembaharuan bangsa Melayu dan Bumiputera yang lebih mampu dan berkesan daripada mana-mana gerakan reformasi yang lain.”39

36 Wan Senik. Pemikiran Politik Mujahid Ulung Dato’ Haji Fadzil Mohd Noor. PAS Kawasan Pendang, Kedah 2007, hlm. 53.

37 Reformasi merupakan suatu gerakan yang menghendaki adanya perubahan kehidupan bermasyarakat, berbangsa, dan bernegara ke arah yang lebih baik . Ertinya, adanya perubahan kehidupan dalam bidang politik, ekonomi, hukum, sosial, dan budaya yang lebih baik, demokrasi berdasarkan prinsip kebebasan, persamaan, dan persaudaraan. Reformasi secara umum bererti perubahan terhadap suatu sistem yang telah ada pada suatu masa

38 Firdaus Haji Abdullah, Komentar Politik & Kebudayaan, Kuala Lumpur. Penerbit Universiti Malaya, 2004 hlm. 26.

39 Ibid. hlm. 26.

169

Merujuk kepada pengertian tersebut reformasi yang berlaku di dalam PAS

Selangor sepanjang tahun 1990 sehingga 2010 jelas menampakkan satu perubahan yang ketara sama ada kerjasama barisan kepimpinan parti, kerjasama dengan parti politik yang lain dan seterusnya melalui hasil kerjasama inilah akhirnya PAS bersama

Pakatan Rakyat berjaya menawan Selangor.

Dalam pilihanraya kesepuluh pada tahun 1999 muncul parti baru iaitu Parti

Keadilan Nasional (KeADILan). Satu usaha untuk menentang Barisan Nasional, PAS berkerjasama dengan KeADILan, DAP PRM. Pimpinan PAS terutamanya Ustaz

Fadzil Noor yang cekap membaca suasana tidak mengambil masa yang panjang untuk menggembleng tenaga bagi menyatukan parti-parti pembangkang.40 Hasil gabungan parti parti ini dinamakan Barisan Alternatif (BA). Seperti kebiasaan kerjasama tertumpu kepada kerjasama politik terutama yang melibatkan pilihanraya seperti pembahagian kerusi DUN dan Parlimen. Di peringkat Parlimen P86 Sabak Bernam calon KeADILan iaitu Dr Ghazali bin Basri menentang calon dari BN iaitu Dato haji

Zainal bin Dahlan. Dalam pertandingan dua penjuru ini calon keadilan tewas tipis, iaitu bezanya hanya 901 undi sahaja. Calon BN mendapat 11,809 undi manakala Dr

Ghazali mendapat 10,908. Jumlah undi ditolak sebanyak 743 dan kertas undi tidak dikembalikan sebanyak 38. Bagi Parlimen P87 Tanjong Karang PAS meletakkan calonnya iaitu Dr Md. Yusuf bin Abd Wahab menentang calon BN iaitu Haji Noh bin

Haji Omar. Persaingan dua penjuru ini menyaksikan calon PAS tewas. Noh bin Omar

40 Mohd Hasbie Muda, PAS & Pilihanraya,Analisis pencapaian Parti Islam SeMalaysia Dalam Pilihanraya Umum (1952-2013), Selangor. 2014. hlm. 40.

170

memperoleh 15,841 berbanding Dr Md. Yusuff 13,766 undi, majoriti yang diperoleh calon BN ini sebanyak 2,075 undi.41

Di Parlimen P97 Subang Barisan Alternatif meletakkan calon KeADILan iaitu Irene Fernandez menentang calon BN Tan Sri Dato‟ Dr K.S Nijhar. Walau bagaimanapun calon dari KeADILan itu tewas dengan majoriti yang besar iaitu 7,152 undi. Beliau hanya mendapat 28,985 berbanding lawannya mendapat 36,137.

Persaingan sengit berlaku di P98 Shah Alam menyaksikan orang kanan Anwar

Ibrahim iaitu Ezam Mohd Nor dari KeADILan menentang calon BN iaitu Dato‟Ir Haji

Mohd Zin bin Mohamed. Dato Ir Haji Mohd Zin mengalahkan Ezam Mohd Nor dengan majoriti 1,440 undi. Calon BN ini memperoleh undi sebanyak 35,851 berbanding calon KeADILan 34,411 undi.42

Bagi Parlimen P88 Hulu Selangor Dr. Halili bin Rahmat yang mewakili

KeADILan bertanding menentang Dato‟ G Palanivel dari Baisan Nasional. Keputusan yang diperoleh memihak kepada Dato‟ G. Palanivel apabila mendapat 13,548 berbanding Dr. Halili hanya mendapat 13,548 undi. Majoriti yang diperoleh sebanyak

8,595 undi. Bagi Parlimen Kuala Selangor PAS diwakili oleh Mohd Norman bin Haji

Toha menentang calon dari BN iaitu Mohamed Sayuti bin Said. Keputusannya memihak kepada calon BN yang mendapat 23,610 manakala Mohd Norman mendapat

13,690. Majoriti yang diperoleh oleh Mohamed Sayuti sebanyak 9,920. Persaingan yang menarik berlaku di P91 iaitu Parlimen Gombak. Datin Paduka Hjh Zaleha Ismail

41 Suruhanjaya Pilihanraya Malaysia. Laporan Pilihanraya Umum Malaysia Yang Kesepuluh (1999) Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia.Percetakan Nasional Malaysia Berhad. Kuala Lumpur. 2006. hlm. 112.

42 Ibid.hlm 113 171

yang mewakili BN ditentang oleh Dr Hatta Ramli dari PAS. Persaingan yang sengit ini dilihat apabila calon BN mendapai undi sebanyak 28,118 manakala Dr. Hatta

Ramli mendapat 27,310 undi, majoriti yang diperoleh sebanyak 803 undi sahaja.

Manakala undi yang ditolak sebanyak 649 undi. Di Parlimen Gombak ini merupakan jumlah majoriti paling kecil berbanding dengan kawasan Parlimen di negeri

Selangor.43

Parti KeADILan meletakkan calonnya di kawasan P92, Parlimen Ampang

Jaya iaitu Sivarasa a/l K. Rasiah menentang Calon BN iaitu seorang menteri, Ong Tee

Kiat dari BN. Keputusannya calon BN memenangi kerusi Parlimen Kawasan

Ampang Jaya iaitu Onn Tee kiat memperoleh 40,669 undi berbanding Sivarasa

32,902. Majoriti yang diperolehi sebanyak 7,767 undi. Di Parlimen Hulu Langat parti

KeADILan meletakkan calonnya iaitu Dr Mohd Nor Nawawi menentang calon BN iaitu Badrul Hisham bin Abdul Aziz. Calon BN memenangi kerusi parlimen Hulu

Langat apabila mendapat undi sebanyak 25,603 berbanding calon KeADILan sebanyak 23,122 undi. Majoriti undi sebanyak 2,481 undi. Bagi kawasan P94 Petaling

Jaya menyaksikan perebutan tiga penjuru antara DAP yang meletakkan calonnya iaitu

Raunie Liu Tian Khiew, calon BN Chew Mei Fun manakala Wee Chek Ail dari MDP.

Persaingan tiga penjuru ini dimenangi oleh calon dari BN dengan majoriti 2,481.

Beliau mendapat 25,603 undi manakala calon DAP mendapat 23,122 undi. Calon

MDP hanya mendapat 206 sahaja. 44

43 Laporan Pilihanraya Umum Malaysia Yang Kesepuluh (1999), Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia.Percetakan Nasional Malaysia Berhad. Kuala Lumpur 2001, hlm. 112

44 Ibid hlm112.

172

Di kawasan Parlimen Petaling Jaya Selatan juga menyaksikan persaingan tiga penjuru. Barisan Alternatif diwakili calon PRM iaitu Dr Syed Husin Ali menentang calon BN iaitu Donald Lim Siang dan seorang calon BEBAS iaitu S.Selvanathan.

Persaingan tiga penjuru ini dimenangi oleh calon BN, En. Donald Lim Siang yang memperoleh 24,581 undi berbanding Dr Syed Husin Ali mendapat 20,736 manakala

S. Selvanathan hanya mendapat 457 undi sahaja. Majoriti yang diperoleh calon dari

BN ialah sebanyak 3,845 undi. Parlimen P96 Serdang, Barisan Alternatif meletakkan calon DAP iaitu Dr Wong Ang Peng manakala BN diwakili oleh Dato‟ Yap Pian Hon.

Bagi kawasan Parlimen ini dimenangi oleh calon BN yang mendapat 37 210 undi berbanding calon DAP mendapat 33,111. Majoriti yang diperoleh oleh Dato‟ Yap sebanyak 4,099 undi. 45

Persaingan tiga penjuru turut berlaku P99 iaitu Parlimen Kapar. Tiga orang calon bertanding terdiri daripada Dr Dzulkefly bin Ahmad dari PAS, P. Kolama Dewi daripada BN dan Tamilarasan @ Kim Chai darp BEBAS. Keputusannya P. Komala

Dewi dari BN memenangi kerusi parlimen Kapar apabila mendapat undi sebangak

27,830 undi berbanding Dr Dzulkefley mendapat 24,970 manakala N. Tamilarasan mendapat 2,112 undi. Jumlah majoriti yang diperoleh calon BN itu sebanyak 2,860 undi. Pertandingan tiga penjuru juga melibatkan kawasan P100 iaitu parlimen Klang.

Dr. Tan Yee kew mewakili BN, Tan Siow Eng dari MDP dan Teng Chang Khim mewakili DAP. Keputusannya Dr Tan Yee Kew memenangi Parlimen Kapar. Beliau mendapat 30,201 undi mengalahkan Tan Siow Eng yang mendapat undi sebanyak 570

45 Ibid. hlm. 113.

173

sahaja dan Ten Chang Khim mendapat 24,528 undi. Majoriti undi yang diperoleh calon BN sebanyak 5,673 undi.46

Kawasan Parlimen Sepang calon PAS yang mewakili Barisan Alternatif iaitu

Mohamad Maliki bin Ahmad menentang calon BN iaitu Saripah Noli binti Syed

Hussin. Calon BN ini memenangi Parlimen Sepang apabila mendapat undi sebanyak

23,069 manakala Mohamad Maliki mendapat 15 907 undi. Majoriti yang diperolehi

Puan Seripah Noli sebanyak 7,162 undi. Akhir sekali Parlimen Kuala Langat, dua orang calon yang bertanding masing-masing dari BN dan KeADILan . BN diwakili oleh Dr. Shafie bin Haji Mohd Salleh manakala calon KeADILan diwakili Haji Saari bin Haji Sungib. Dr Safie Haji Salleh mendapat kemenangan yang besar. Undi yang diperoleh sebanyak 24,878 undi berbanding Haji Saari Sungip mendapat 16,858 undi.

Majoriti yang besar sebanyak 8,020 undi BN.47

Kawasan Dewan Undangan Negeri pula sebanyak 48 kerusi DUN dipertandingkan. DUN Sungai Air Tawar, Barisan Alternatif meletakkan calon PAS iaitu Abd Jalil bin Bajuri menentang calon BN iaitu May Yassir bin Ikhsan.

Keputusannya calon BN memenangi DUN tersebut dengan memperoleh majoriti

1,175 undi. Beliau mendapat 3,989 undi berbanding Abd Jalil mendapat 2,814 undi.

Di DUN Sabak Barisan Alternatif diwakili Ustaz Haji Mohamad bin Haji Yunus menentang calon BN iaitu Dato‟ Raja Ideris bin Raja Ahmad. Dalam pemilihan

46 Ibid .hlm.113 47 Ibid.hlm 113

174

tersebut calon BN memenangi DUN Sabak. Beliau memperoleh 3,979 berbanding calon PAS 3,064 undi. Majoriti yang diperoleh calon BN ialah sebanyak 615 undi.48

Di DUN Sungai Besar PAS melakar sejarah apabila memenangi kerusi DUN tersebut apabila calonnya Ustaz Sallehen bin Mukhyi menewaskan calon BN iaitu

Dato‟ Haji Ramli bin Norani. Sallehen Mukhyi mendapat undi sebanyak 4,666 undi berbanding Dato Haji Ramli yang mendapat 4,510 undi. Walaupun majoriti undi yang diperoleh sebanyak 156 sahaja namun sudah cukup untuk memberi kekalahan kepada

BN, seterusnya memberi kemenangan yang bermakna kepada PAS. Persaingan sengit juga berlaku di DUN Sungai Besar. Calon PAS iaitu Ustaz Haji Mohd Fadzin bin

Taslimin menentang calon BN iaitu Dr. Mohamad Khir bin Toyo. Walaupun ustaz

Haji Fadzin tewas namun dengan majoriti yang kecil iaitu 165 undi sahaja. Beliau memperoleh 4,078 undi berbanding 4,243 yang diperoleh oleh Dr. Mohamad Khir.49

Di DUN Sekinchan menyaksikan persaingan tiga penjuru. Barisan Alternatif diwakili oleh calon DAP iaitu Ng Suee Lim, calon BN diwakili oleh Chia Kim Lim.

Manakala calon BEBAS iaitu Saari bin Kiban. Chia Kim Lim memenangi pemilihan kerusi DUN dengan memperoleh undi sebanyak 5,772 manakala Ng Suee Lim mendapat 3,728 undi dan Saari hanya mendapat 492 undi sahaja. Majoriti yang diperoleh sebanyak 2,044 undi. Seterusnya di DUN Sungai Burung berlaku juga kejutan apabila calon PAS iaitu Dr. Hassan bin Mohamed memenangi DUN tersebut menewaskan calon BN iaitu Dato‟ Mohd Aini Taib. Dr Hassan mendapat 5,591 undi

48 Laporan Pilihanraya Umum Malaysia Yang Kesepuluh (1999), Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia.Percetakan Nasional Malaysia Berhad. Kuala Lumpur 2001, hlm.153 49 Ibid. hlm. 153.

175

manakala Dato‟ Aini mendapat 5,500 undi. Persaingan sengit ini boleh dilihat apabila merujuk kepada majoriti yang diperoleh oleh Dr Hassan Ali iaitu hanya 91 undi sahaja, manakala undi yang ditolak sebanyak 339 undi. Berbeza di DUN Hulu

Bernam apabila calon BN iaitu Dato‟ Mohamed Idris Abu Bakar yang menentang calon PAS iaitu Cikgu Mazalan bin Hussin. Dato‟ Mohamed Idris memenangi kerusi

DUN Hulu Bernam apabila memperoleh undi sebanyak 7,856 berbanding Cikgu

Mazalan yang mendapat 3,536 undi sahaja. Majoriti besar yang di peroleh sebanyak

4,320 undi.50

Bagi DUN Kuala Kubu Baharu Ch‟ng Toh Eng yang merupakan calon BN menentang calon DAP iaitu K.C Cheah . Ch‟ng mendapat 7,907 undi manakala K. C

Cheah mendapat 3,090 undi. Kemenangan Besar BN dilihat melalui majoriti yang diperoleh sebanyak 4,817 undi. Di DUN Batang Kali, Barisan Alternatif diwakili calon KeADILan iaitu Shariffuddin bin Bidin menentang calon BN iaitu Dato‟ Haji

Zainal Abiddin bin Haji Sakom. Keputusannya calon BN mendapat kemenangan besar iaitu 9,048 undi manakala Shariffudin mendapat 4,141 undi. Majoriti besar sebanyak 4,907 undi.

Di DUN Permatang BA meletakkan calon KeADILan iaitu Mohd Yahya bin

Mat Sahri untuk menentang calon BN iaitu Dato‟ Sri (Dr) Haji Abu Hassan Omar.

Keputusannya calon BA ini tewas apabila sekadar mendapat 5,665 undi berbanding lawannya yang mendapat 8,621 undi. Majoriti sebanyak 2,956. Di DUN Ijok pertembungan tiga penjuru berlaku apabila melibatkan dua orang calon bukan Melayu dan seorang calon Melayu. BA meletakkan calon dari DAP iaitu Krishnan a/l Veeriah,

50 Laporan Pilihanraya Umum Malaysia Yang Kesepuluh (1999), Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia.Percetakan Nasional Malaysia Berhad. Kuala Lumpur 2001, hlm.153 176

menentang calon BN iaitu Dato‟ Sivalingam dan calon BEBAS Mohd Yusof bin Ab

Rahim. Keputusannya calon BA gagal untuk memenangi DUN Ijok apabila tewas kepada calon BN dengan majoriti sebanyak 3,166 undi. Krishnan mendapat 3,401 undi manakala Dato‟ K. Sivalingam mendapat 6,567 undi. Haji Mohd Yusuf pula sekadar meraih 1,245 undi sahaja.51

Di DUN Jeram, PAS diwakili oleh Ustaz Haji. Abd Muhaimin Mohammad

Shahar. Manakala BN diwakili oleh Mesrah binti Selamat. Mesrah mendapat 7,273 undi menewaskan Haji Muhaimin dengan majoriti 2,951. Mesrah mendapat 7,225 undi manakala Haji Muhaimin mendapat 4,274 undi sahaja. Persaingan tiga penjuru berlaku di DUN Rawang apabila tiga calon yang bertanding iaitu Dato‟ Tang See

Hang dari BN, Sunder Sing dari BEBAS dan Lim Ching How dari DAP. Bilangan pengundi berdaftar seramai 26,513 namun kertas undi dikeluarkan hanya 19,117 sahaja. Keputusannya calon BN mendapat 11,518 undi menewaskan calon DAP yang mendapat 6,880 manakala calon BEBAS hanya 114 undi sahaja. Majoriti undi yang diperoleh calon BN ini sebanyak 4,638 undi sahaja.52

Di DUN Selayang Baharu Parti KeADILan meletakkan calonnya iaitu Idrus

Wan Chik menentang calon dari Barisan Nasional iaitu Dato Ahmad bahari Abd

Rahman (BN). Keputusannya calo Barisan Nasional memenangi kerusi DUN tersebut dengan majoriti 2,845. Beliau mendapat 12,629 manakala Idrus mendapat 9,784 undi.

Bagi kawasan DUN Paya Jaras BA meletakkan calon PAS iaitu Abdul Majid Hasan menentang calon dari BN iaitu Dato Haji Sulaiman Samat (BN). Dalam persaingan ini

51Laporan Pilihanraya Umum Malaysia Yang Kesepuluh (1999). Suruhanjaya Pilihanraya Malaysia. Percetakan Nasional Malaysia Berhad. Kuala Lumpur. 2006. hlm. 154.

52 Ibid. hlm. 154. 177

calon PAS tewas dengan majoriti 3,127 undi. Abdul Majid Hasan mendapat 8,499 undi manakala Dato Haji Sulaiman mendapat 11,626 undi. Bagi DUN Sungai Tua parti KeADILan meletakkan calonnya iatu Razali Ramli menentang calon dari BN iaitu V Jagarasah. Pertembungan dua penjuru ini menyaksikan calon Melayu dan bukan Melayu dianggap satu persaingan yang menarik dan sengit. Hal yang demikian ini kerana walaupun calon dari BN ini memenangi kerusi DUN Paya Jaras tetapi dengan bilangan majoriti yang kecil iaitu 449 undi sahaja. V Jagarasah memperoleh jumlah undi sebanyak 7,950 manakala Razali Ramli mendapat 7,501 undi. Jumlah undi yang ditolak 320 dan semua kertas undi dikembalikan.

Kejutan berlaku di DUN Gombak Setia apabila calon PAS iaitu Ustaz Ismail bin Kamus memenangi kerusi DUN Gombak Setia apabila menewaskan calon BN iaitu Abdul Ghani bin Mohd Yatim. Ustaz Ismail mendapat 11 821 undi berbanding

10 868 undi yang diperoleh Abdul Ghani. Walaupun majoriti yang agak kecil iaitu

953 undi namun sudah cukup memberi kemenangan yang bermakna kepada PAS.

Menariknya ialah jumlah undi yang ditolak sebanyak 229 manakala semua kertas undi dikembalikan. Seterusnya bagi DUN Hulu Klang orang kanan Anwar Ibrahim iaitu

Azmin Ali bertanding melawan Dato Haji Fuad bin Dato‟ Hassan dari BN yang merupakan menyandang kerusi DUN Hulu Klang. Dalam persaingan ini Azmin Ali berjaya memenagi kerusi DUN Hulu Klang apabila berjaya memperoleh undi sebanyak 9,185 berbanding Dato Haji Fuad Hassan mendapat undi sebanyak 8,039 undi . Persaingan yang sengit ini menyaksikan Azmin Ali mendapat majoriti undi sebanyak 1,146. Sebanyak 22,918 kertas undi dikeluarkan, 168 kertas undi rosak manakala semua kertas undi dikembalikan. Di kawasan DUN Ampang BA melatakkan calon DAP iaitu Yap Kok Heng menentang calon BN iaitu Dato Haji 178

Mufti bin Suib iaitu calon dari BN yang merupakan penyandang keusi DUN Ampang.

Keputusan yang diperoleh ialah Dato Haji Mufti bin Suib berjaya mengekalkan kerusi yang dimenanginya pada pilihanraya yang lepas apabila memperoleh 10,776 undi berbanding Yap Kok Heng memperoleh 9 650 undi. Majoriti undi yang diperoleh sebanyak s1,126. Walau bagaimanapun majoriti yang diperoleh merosot berbanding pilihanraya yang lalu apabila beliau memperoleh majoriti sebanyak 7,815 undi.

Di DUN Pandan pula, Abdullah Sani bin Abdul Hamid mewakili KeADILan menentang calon dari BN iaitu Haji Mad Aris bin Haji Mad Yusof yang merupakan penyandang kerusi DUN Pandan. Keputusan yang diperoleh Abdullah Sani tewas kepada calon BN dengan majoriti undi sebanyak 2,034. Beliau memperoleh undi sebanyak 12,333 undi berbanding Haji Mad Aris yang mendapat 14,367. Namun demikian jumlah majoriti undi yang dimenangi oleh calon BN ini merosot berbanding pilihanraya sebelumnya apabila beliau mendapat 12,654 undi. Bagi DUN Lembah

Jaya PAS meletakkan calonnya iaitu Iskandar Samad menentang calon BN iaitu Haji

Ismail bin Kijo yang juga menyandang kerusi tersebut. Hasil keputusan pilihanraya

Iskandar Abdul Samad tewas kepada Haji Ismail Kijo. Haji Ismail Kijo mendapat

14,267 undi berbanding Iskandar Abdul Samad memperoleh 12,013 undi. Majoriti yang diperoleh calon BN itu sebanyak 2,254 undi. Di DUN Dusun Tua pula menyaksikan calon PAS iaitu Md. Fadzil bin Hj Hassan menentang Dato Zainal

Abidin bin Ahmad dari BN yang juga penyandang kerusi tersebut. Keputusan yang diperoleh ialah calon BN itu berjaya mengekalkan kerusi yang dimenanginya pada pilihanraya yang lalu dengan majoriti sebanyak 3,588 undi. Beliau memperoleh undi sebanyak 9,518 berbanding calon PAS mendapat 5,930 undi. Walau bagaimanapun calon PAS ini berjaya mengurangkan majoriti undi yang diperoleh calon BN pada 179

pilihanraya yang lalu, pada pilihanraya 1,990 calon BN itu mendapat majoriti undi sebanyak 10,752 undi. 53

Bagi DUN Kajang pengkaji menganggap satu situasi yang menarik apabila menyaksikan pertembungan antara calon Melayu dan bukan Melayu. Calon BN iaitu

Choong Tow Chong yang merupakan penyandang kerusi tersebut di tentang seorang pesnyarah iaitu Dr. Saafie bin Abu Bakar. Persaingan ini begitu sengit apabila kita melihat jumlah undi yang diperoleh setiap calon yang bertanding dan juga jumlah majoriti undi. Choong Tow Chong mendapat undi sebanyak 10 885 manakala 10 922 undi. Jumlah kertas undi yang ditolak sebanyak 279 manakala kertas undi yang tidak dikembalikan sebanyak 110. Walaupun majoriti yang kecil iaitu sebanyak 37 namun cukap untuk memberi kejutan kepada BN seterusnya memastikan PAS memenangi kerusi DUN tersebut. Pertembungan kerusi DUN Kajang ini dainggap menarik kerana calon lama dari BN itu yang memperolehi majoriti undi yang besar pada pilihanraya yang lalu iaitu sebanyak 7 705 tetapi tewas kepada calon baru. Keputusan ini juga meruoakan satu kejutan kepada BN dan kejayaan yang manis kepada PAS dan

Barisan Alternatif. Di DUN Baranang PAS meletakkan calonnya iaitu Zainuddin bin

Lapoh menentang calon BN iaitu Ahamad Kuris b. Mohd Nor. Keputusannya calon

BN itu berjaya memenangi kerusi DUN Beranang apabila mendapat 8 760 undi berbanding calon PAS hanya mendapat undi sebanyak 6 180. Majoriti undi yang diperolehi sebanyak 2 652 undi.54

53 Ibid. hlm. 154. 54 Ibid. hlm. 155.

180

Di DUN Damansara Utama Barisan Alternatif meletakkan calon DAP iaitu

Ahmad Nor merupakan calon Melayu. Beliau menentang calon dari BN iaitu Lim

Choon Kin. Keputusan yang diperoleh Lim Choon Kin memenagi DUN Damansara

Utama apabila memperoleh undi sebanyak 16,378 berbanding Ahmad Nor mendapat

12,531 manakala majoriti sebanyak 3,847 undi. DUN Kampung Tunku pula calon BA meletakkan calon DAP iaitu T Kanan menentang Dr Wong Sat Hou dari BN. Dr

Wong memenangi DUN Kampung Tunku apabila mendapat undi sebanyak 11,658 menewaskan T. Kanan yang mendapat undi sebanyak 8,922. Perbezaan jumlah undi antara kedua calon ialah sebanyak 2,736 undi. Seterusnya bagi DUN Bukit Gasing

Barisan Alternatif melatakkan calon dari DAP iaitu Hew Kuan Yau untuk menentang

Calon Barisan Nasional iaitu Dr. Lim Thuang Seng. Dr. Lim memenangi DUN Bukit

Gasing dengan majoriti undi yang kecil. Dr Lim mendapat undi sebanyak 11,771 manakala Hew Kuan yau memperoleh undi sebanyak 10,750. Majoriti undi sebanyak

1,021 undi sahaja.55

Di kawasan DUN Taman Medan calon PAS iaitu Supian bin Mohd Nordin menentang calon dari BN iaitu Norkhaila binti Jamaluddin. Keputusannya calon BN memenangi kerusi DUN Taman Medang apabila memperolehi undi sebanyak 13,890 menewaskan calon PAS yang mendapat undi sebanyak 10,135. Majoriti yang diperoleh calon BN itu sebanyak 3,123 undi. Di DUN Pucung Dato Haji Salim b.

Diman dari Barisan Nasional memenangi kerusi DUN tersebut apabila menewaskan calon KeADILan iaitu Haji Yaakob Sapari. Calon BN itu memperoleh undi sebanyak

17,861 berbanding calon KeADILan yang mendapat undi sebanyak 12,890 undi.

Majoriti yang diperoleh Dato Haji Salim sebanyak 4, 971 undi. Perkara yang menjadi

55 Ibid. hlm. 155.

181

perhatian ialah jumlah undi yang ditolak sebanyak 852 manakala kertas undi yang tidak dikembalikan sebanyak 570. Di DUN Sri Kembangan pula BA meletakkan calon DAP iaitu Wong Kok Yew menentang calon dari BN iatu Liew Yuen Keong.

Keputusannya Liew Yuen Keong dari BN berjaya memenangi kerusi DUN Sri

Kembangan apabila berjaya mendapat undi sebanyak 11,869 manakala Wong hanya mendapat 7,095 undi sahaja. Majorti yang diperoleh sebanyak 4,774 undi.

Di DUN Balakong persaingan yang sengit antara calon DAP iaitu Foo Shu

Seong menentang calon BN iaitu Hoh Hee Lee. Calon BN memenangi kerusi DUN

Balakong apabila memenangi memperoleh undi sebanyak 10,801 manakala calon

DAP mendapat 9,924 undi. Majoriti undi yang diperoleh calon BN itu sebanyak 877 undi sahaja manakala 40 undi ditolak dan 12 kertas undi tidak dikembalikan. Saw

Cheong Teng dari DAP menentang Lum Weng Keong untuk merebut kerusi DUN

Bukit Lanjan. Keputusannya calon BN memenangi kerusi DUN Bukit Lanjan menewaskan calon DAP dengan majoriti sebanyak 2,852 undi. Lum Weng Keong mendapat undi sebanyak 11,082 manakala Saw Cheong Teng hanya mendapat 8,230 undi sahaja. Walau bagaimanapun perkara yang menjadi perhatian ialah jumlah undi yang ditolak sebanyak 651 manakala kertas undi yang tidak dikembalikan sebanyak

1,231 undi. Di DUN Kelana Jaya Mohd Fadzil bin Ab. Samat yang bertanding mewakili PAS menentang calon BN iaitu Dato‟ Haji Mohd Mokhtar bin Haji Ahmad

Dahlan. Keputusannya calon PAS itu tewas kepada calon dari BN apabila hanya memperoleh undi sebanyak 8,630 manakala calon BN mendapat undi sebanyak

12,741 undi dan majoriti yang diperoleh sebanyak 4,111 undi.56

56 Laporan Pilihanraya Umum Malaysia Yang Kesepuluh (1999), Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia.Percetakan Nasional Malaysia Berhad. Kuala Lumpur 2001, hlm.156 182

Di DUN Subang Jaya BA meletakkan calon dari DAP iaitu Ong Ing Seong menentang calon BN iaitu Lee Hwa Beng. Dalam persaingan tersebut calon DAP tewas dengan majoriti yang besar. Beliau hanya mendapat undi sebanyak 8,806 berbanding calon BN yang berjaya memperoleh undi sebanyak 15,701 dengan majoriti sebanyak 6,895 undi. DUN batu Tiga PAS melatakkan calonnnya iaitu Prof

Dato‟ Dr Mahfodz bin Mohamed. Manakala BN diwakili oleh Salamon bin Selamat.

Keputusannya yang diperoleh ialah PAS tewas dalam pemilihan tersebut apabila calonnya hanya mendapat undi sebanyak 9,194 berbanding calon BN mendapat undi sebanyak 10,967 undi.Manakala majoriti undi sebanyak 1,773. Di Kawasan Sungai

Renggam PAS diwakili calonnya itu Ustaz Haji Omar Hashim manakala BN pula diwakili oleh Ahmad Nawawi bin M. Zin. Calon BN memenangi kerusi DUN tersebut apabila menewaskan calon PAS dengan menjoriti undi sebanyak 2,889. Ahmad

Nawawi mendapat undi sebanyak 14,898 undi manakala Haji Omar mendapat 12,009 undi sahaja. N 37 iaitu DUN Kota Raja menyaksikan persaingan calon Melayu dan bukan Melayu. PAS yang diwakili oleh Khalid bin Abd Samad menentang calon BN iaitu Kamala Ganapathy. Keputusannya calon BN yang memperoleh undi sebanyak

12,686 undi mengalahkan calon PAS yang mendapat undi sebanyak 10,361 undi sahaja. Majoriti yang diperoleh oleh Kamala sebanyak 2,325 undi. Di DUN Meru

PAS meletakkan calonnya Ustaz Noor Najhan bin Mohd Salleh menenang calon BN iaitu Dato Jaei bin Ismail. Dato‟ Jaei memenangi pemilihan tersebut apabila mendapat undi sebanyak 10,084 berbanding Ustaz Noor Najhan hanya mendapat 7,421 undi sahaja. Majoriti undi yang diperoleh oleh Dato Jaei sebanyak 2,663 undi. 57

57 Ibid.hlm 156 183

N. 39 iaitu DUN Sementa menyaksikan persaingan tiga penjuru antara calon

BN yang diwakili oleh Dato‟ Abd. Rahman bin Palil, calon KeADILan iaitu

Hamidzun Khairuddin dan N. Tamilarasani @ Kim Chai dari BEBAS. Keputusannya

Barisan Nasional berjaya mempertahankan kerusi yang dimenanginya pada pilihanraya yang lepas. Dato Abd Rahman yang juga penyandang kerusi DUN tersebut mendapat undi sebanyak 11,301, N Tamilarasani mendapat 975 undi sahaja manakala Hamidzun mendapat 7,932 undi. Majoriti undi sebanyak 3,369 undi.58

Bagi DUN Selat Kelang pula PAS melatakkan calonnya iaitu Dr Hj Ahmad

Supian menentang calon BN iaitu Dato‟ Zainal@ Zakaria bin Md. Derus.

Keputusannya PAS gagal memenangi kerusi DUN tersebut apabila calonnya tewas dengan majoriti 2,698 unadi. Dr Haji Ahmad Supian mendapat 7,272 undi manakala

Dato Zainal mendapat 9,970 undi. Di DUN Bandar Klang berlaku persaingan tiga penjuru antara calon BN. DAP dan MDP. Calon BN diwakili oleh Tan Chee Keong, calon DAP Teng Chang Khim manakala calon MDP ialah Chua Kok Eng. Dalam persaingan calon DAP yang mewakili BA memenangi kerusi DUN Bandar Klang dengan majoriti tipi iaitu 445 undi. Beliau memperoleh 13,927 undi, Tan Chee Keong

13,482 undi manakala Chua Kok Eng hanya mendapat 599 undi sahaja. Di DUN

Pelabuhan Klang BA diwakili calon DAP iaitu Tee Boon Hock menentang calon BN iaitu Dato Teh Chang Yin. Calon DAP tewas kepada calon BN dengan majoriti sebanyak 3,680 undi. Tee Boon Hock mendapat 11,808 undi manakala Dato The

Chang Yin mendapat 15,488 undi.

58 Laporan Pilihanraya Umum Malaysia Yang Kesepuluh (1999), Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia.Percetakan Nasional Malaysia Berhad. Kuala Lumpur 2001, hlm.157 184

Di DUN Sijangkang menyaksikan persaingan dua penjuru yang sengit antara calon PAS iaitu Dr. Sallehuddin Hafiz menentang calon BN iaitu Dato‟ Abdul Fatah

Iskandar . Sijangkang merupakan kubu kuat PAS manakala Dato Fatah merupakan bekas Exco Kerajaan Negeri.59 Keputusan yang diperoleh calon PAS tewas tipis kepada calon BN. Salehuddin memperoleh 6,480 undi berbanding Abdul Fatah mendapat 6,948 undi. Undi yang ditolak sebanyak 466 dan kertas undi yang tidak dikembalikan sebanyak 9 sahaja. Majoriti kecil yang diperoleh calon BN sebanyak

468 undi sahaja yang merupakan undi Pos. Di DUN Telok Datok calon DAP iaitu

Lim Soon Hong menentang calon BN iaitu Dato Ei Kim Hock. Keputusannya calon

DAP tewas dengan majoriti 4,259 undi. Beliau mendapat 5,046 manakala calon BN mendapat 9,305. Jumlah undi yang ditolak juga besar iatu 542 undi. Di DUN Morib

PAS meletakkan calon dari Pemuda PAS iaitu Ustaz Ramli Bin Sidom menentang calon BN iaitu Dato Samad bin Maharuddin. Dalam persaingan ini Ramli Sidom tewas kepada Samad bin Maharuddin dengan majoriti undi sebanyak 2,182. Ramli

Sidom mendapat 5,815 berbanding Dato Samad bin Maharuddin mendapat 7,997 undi. Jumlah kertas undi yang ditolak sebanyak 461 manakala kertas undi yang tidak dikembalikan sebanyak 212.60

Di DUN Batu Laut PAS meletakkan calonnya Sukiran bin Sarman menentang calon BN iaitu Mohd Khailani bin Mangon. Sukiran mendapat 6,231 undi berbanding

Mohd Khailani menperoleh 825 undi. Majoriti undi yang diperoleh calon BN sebanyak 2,020 undi. Jumlah undi yang ditolak sebanyak 395. Manakala kertas

59 Temubual bersama Dr. Ahmad Yunus bin Hairi, ADUN Sijangkang di Pusat Khidmat Masyarakat DUN Sijangkang, Banting, Selangor pada 12.05.2012 jam 5.00 petang.

60 Laporan Pilihanraya Umum Malaysia Yang Kesepuluh (1999), Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia.Percetakan Nasional Malaysia Berhad. Kuala Lumpur 2001, hlm.157 185

undi yang tidak dikembalikan sebanyak 1 sahaja. Bagi DUN Dengkil pula BA yang diwakili calon dari parti KeADILan iaitu Mohammad Sahar bin Mat Din menentang calon BN iaitu Dato‟ Haji Sharif bin Jajang. Keputusannya calon KeADILan tewas kepada calon BN. Mohammad Sahar mendapat 5,477 berbanding Dato Sharif mendapat 7,449 undi. Perbezaan undi sebanyak 1,972 undi. Jumlah undi di tolak sebanyak 425 undi manakala kertas undi yang tidak dikembalikan sebanyak 12 sahaja.61

Pilihanraya kesepuluh pada tahun 1999 ini menyaksikan kerjasama dan kesepakatan parti-parti pembangkang yang membentuk Barisan Alternatif bertujuan menumbangkan kerajaan Barisan Nasional. Hal yang demikian ini dilihat apabila berlaku pertandingan dua penjuru sahaja. Hasilnya Barisan Alternatif berjaya mengurangkan majoriti undi berbanding pada pilihanraya tahun 1995. Kebanyakkan calon BN yang menang memperolehi majoriti undi yang kecil. Kejayaan manis bagi

PAS Selangor ialah apabila berjaya memenangi empat kerusi DUN iaitu DUN Sungai

Burung, DUN Kajang, DUN Gombak Setia dan DUN Sungai Besar. Kemenangan ini memberi satu isyarat jelas bahawa perjuangan PAS diterima oleh rakyat di negeri

Selangor, seterusnya sebagai motivasi kepada PAS Selangor supaya bersedia menghadapi pilihanraya yang akan datang.

Walau bagaimanapun Pilihanraya umum kesebelas yang diadakan pada 21

Mac 2004 merupakan pilihanraya pertama selepas Datuk Seri Abdullah Ahmad

Badawi menjadi Perdana Menteri selepas 22 tahun di pegang oleh Datuk Seri Dr.

Mahathir bin Mohamad. PAS juga pertama kali diterajui oleh Dato‟ Seri Tuan Guru

61 Ibid. hlm. 156.

186

Haji Abdul Hadi Awang yang mengambil alih tampuk kepimpinan parti selepas Ustaz

Fadhil Nor meninggal dunia.62 Pada pilihanraya ini PAS masih bertanding bersama

Barisan Alternatif namun tidak disertai oleh DAP yang keluar daripada pakatan tersebut disebabkan tidak bersetuju dengan laungan agenda Negara Islam oleh PAS.63

PAS Selangor juga gagal untuk memberi penerangan hingga ke akar umbi tentang perlunya kerjasama dalam BA. Satu memorandum bantahan dihantar oleh ahli

PAS iaitu Mohd Nor Izam Awaluddin kepada YB Dato Mustaffa Ali Pengarah

Pilihanraya PAS Pusat terhadap pencalonan calon dari PKR kerusi N.46 Pelabuhan

Klang. Bantahan ini kerana PAS kawasan Klang mendesak supaya kerusi N46

Pelabuhan Klang diperuntukkan kepada PAS Pelabuhan Klang. Hal yang demikian kerana dalam Majlis Sambutan Hari Raya Aidil Fitri kawasan Klang pada 13

Disember 2003, ketua KeADILan Bahagian Klang menyatakan penyerahan kerusi tersebut kepada PAS dan menyarankan supaya keputusan itu diisytiharkan dalam mesyuarat PAS Perhubungan negeri dengan alas an ketiadaan persediaan mereka untuk menghadapi pilihanraaya kesebelas.64

Di samping itu PAS KAwasan Sentiasa mengadakan aktiviti kemasyarakatan dari masa kesemasa seperti memberi sumbangan kepada fakir miskin, mengadakan

Majlis Sambutan Hari Raya Aidil Fitri setiap tahun, mengadakan ceramah dan tazkirah bulanan, mengadakan Hari Kesihatan dengan memberi rawatan kesihatan

62 Mohd Hasbie Muda. PAS & Pilihanraya, Analisis pencapaian Parti Islam SeMalaysia dalam pilihanraya umum (1959-2013).Megamind Leadership Consultancy, Petaling Jaya, Selangor. 2014. hlm. 42.

63 Ibid hlm 42

64 Memorandum bantahan Kerusi N.46 Pelabuhan Klang. Mohd Nor Izam Awaluddin Setiausaha PAS Pelabuhan Klang. 9Mac 2003.

187

secara percuma dan memberi bantuan kepada mangsa bencana alam seperti kebakaran dan banjir. Sepanjang aktiviti dijalankan tiada seorang dari jentera petugas KeADILan yang terlibat.65 Faktor lain juga diambil perhatian seperti PAS mempunyai keahlian yang besar berbanding dengan KeADILan. Di samping itu perbincangan antara

Saudara Krisnasamy dan Setiausaha PAS Kawasan Klang, Saudara Izam Awalludin pada 8 Mac 2004 jam 9.00 malam, Saudara Krishnasamy selaku ketua KeADILan bahagian yang juga merujuk bakal calon di DUN N46 bersetuju memberi laluan kepada Parti Islam SeMalaysia (PAS) untuk bertanding di DUN N.46 Pelabuhan

Klang.66

Malangnya bantahan ini tidak diberi perhatian oleh PAS Pusat. Kesannya BA tewas apabila calon mereka Saudara Krishnasamy tewas kepada calon BN iaitu Dato‟

Zainal bin Mohd Deros dengan majoriti 7,237 undi. Sikap PAS Selangor yang terlalu menjaga hubungan dengan KeADILan akhirnya membawa kegagalan. Manifesto

Barisan Alternatif 2004 “Bersama Malaysia Baru Kesejahteraan Untuk Semua” yang tidak meletakkan DAP dalam manifesto tersebut gagal menarik masyarat Selangor untuk mengundi BA. DAP tidak bersama mereka kerana mereka kehilangan pengundi Cina yang menyokong BN. Hal ini demikian kerana masyarakat Cina yang tidak bersetuju kerjasama dengan PAS. 67

65 Ibid.

66 Ibid

67 Daud Haji Ibrahim. BA Wajar Terus Bergabung, Tamaddun 1999.Bil 64.PP8206/4/200. hlm 10.

188

Kekalahan BA juga disebabkan faktor masalah dalaman PAS sendiri. Terdapat beberapa orang anggota kanan pimpinan PAS Selangor yang meperlekahkan persetujuan kerjasama ini. Mereka beranggapan bahawa kerjasama ini tidak memberi kesan yang baik terhadap PAS. Kegagalan menjalankan tugas kepimpinan disebabkan ketiadaan visi dan misi yang jelas diperingkat negeri. Hal yang demikian ini merupakan kegagalan yang terbesar barisan kepimpinan tertinggi peringkat negeri.68

Kesimpulannya, kesan daripada situasi ini keputusannya jumlah kerusi yang dimenangi oleh PAS merosot iaitu dari 21 kerusi yang ditandingi PAS Selangor gagal memenangi sebarang kerusi. Malah 4 kerusi DUN yang dimenangi pada tahun 1999 juga jatuh ke tangan BN. PAS banyak membantu dalam BA kerana parti keADILan adalah masih baru. Mereka kekurangan pengalaman bertanding dalam pilihanraya sebagai pembangkang. Kerjasama ini jelas tidak memberi keuntungan kepada PAS

Selangor. Oleh yang demikian tidak hairanlah ada antara ahli dan pemimpin PAS

Selangor yang meragui kemampuan rakan mereka dalam Barisan Alternatif.

5.4 Kerjasama PAS dalam Pakatan Rakyat (PR)

Dalam Pilihan Raya Umum 2008 yang diadakan pada 8 Mac 2008, PAS yang bertanding kembali mengadakan kerjasama dengan parti politik yang lain seperti PKR dan DAP yang kemudiannya membentuk Pakatan Rakyat (PR). Tidak dinafikan peranan Anwar Ibrahim yang dibebaskan dari penjara pada 2 September 2004 berjaya

68 Temubual bersama Ustaz Rumaizi Ahmad. Penolong Setiausaha Agung Persatuan Ulama Malaysia, di Kampung Kanchong Darat Banting pada 13.03.2013 jam 5.00 petang.

189

memulihkan hubungan yang renggang dan tegang antara PAS dan DAP. Keputusan luar jangka yang memperlihatkan lima negeri dan satu Wilayah Persekutuan jatuh ke tangan Pakatan Rakyat. Negeri Selangor jelas menggambarkan manifestasi perubahan ini dalam pola pengundian. Barisan Nasional mengalami kekalahan yang terbesar di negeri Selangor dalam sejarah pilihan raya di negeri ini.69 Kerjasama yang baik antara

PAS dan DAP berjaya menggelakan persaingan tiga penjuru dan ini juga memperluaskan sokongan dasar dalam kalangan pengundi bagi Pakatan.70 Dalam pilihanraya tersebut PAS Selangor berjaya memenangi lapan kerusi DUN dan empat kerusi Parlimen.

Di Parlimen Hulu Langat Ceh Ros‟I bin Ceh Mat (Dr Che Rosli bin Ceh Mat) yang merupakan calon PAS berjaya memenangi kerusi Parlimen tersebut. Beliau mengalahkan calon BN iaitu Markiman bin Kobiran (Dato‟ Markiman Kobiran) dengan majoriti 1,745 undi. Ceh Rosli mendapat undi sebanyak 36,124 berbandaing

Markiman yang memperoleh 34,379 undi. Di Parlimen Kuala Selangor Calon PAS iaitu Dzulkefly bin Ahmad (Dr. Hj. Dzulkefly Ahmad) berjaya menewaskan calon BN iaitu Jahaya bin Ibrahim (Haji Jahaya bin Ibrahim) Dr Hj. Dzulkefly berjaya memperoleh 18,796 undi berbanding Haji Jahaya yang mendapat 17,934 undi.

Majoriti yang diperoleh Haji Dzulkefly sebanyak 862 undi. Manakala undi yang ditolak sebanyak 894 undi dan kertas undi yang tidak dipulangkan sebanyak 47. 71

69 Joseph M Fernando, : Urban Swing dalam Pilihan Raya Umum Ke-12: kajian Kes Negeri Selangor dlm. Joseph M Fernando, Zulkanain Abdul Rahman, Suffian Mansor`.(ed) Pilihan Raya umum Malaysia ke-12 Isu dan Pola Penggundian.Universiti Malaya Kuala Lumpur. 2011. hlm.141.

70 Ibid. hlm. 142.

71 Laporan Pilihanraya Umum Malaysia Yang Ke-11 (2004), Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia.Percetakan Nasional Malaysia Berhad. Kuala Lumpur 2010, hlm.112.

190

Di Parlimen Kota Raja PAS meletakkan calonnya iaitu Siti Mariah binti

Mahmud (Dr Mariah binti Mahmud) menentang calon BN iaitu S. Vigneswaran a/l M

Sanasee. Dr Mariah berjaya mendapat undi sebanyak 38,630 manakala 17,879.

Majoriti yang besar diperoleh Dr Mariah sebanyak 20,751 undi. Bilangan undi yang ditolak sebanyak 814 manakala tiadak ada kertas undi yang tidak dipulangkan. Di

Parlimen Shah Alam calon PAS iaitu Khalid Samad bertanding menentang calon BN iaitu Abdul Aziz bin Shamsuddin. Dalam persaingan ini Khalid Samad berjaya memenangi kerusi Parliman Shah Alam apabila mendapat undi sebanyak 33,356 berbanding Dato‟ Abdul Aziz hanya mendapat 24,042 undi. Majoriti yang diperoleh

Khalid Samad ialah 9,314 undi.72

Di DUN Gombak Setia PAS meletakkan calonnya iaitu Hassan bin Mohamed

Ali menantang calon BN iaitu Yuszahari bin Mohd Yusoof. Dalam persaingan tersebut Hassan Ali berjaya menewaskan Yuszahari apabila memperoleh undi sebanyak 14,391 manakala Yuszahari mendapat 11,594. Majoriti yang diperoleh sebanyak 2,797 undi. PAS juga berjaya menawan kerusi DUN Hulu Klang, apabila calonnya iaitu Saari bin Sungib menewaskan lawannya calon dari BN iaitu Ahmad bin Bujang. Dalam persaingan itu Saari mendapat 15,040 berbanding Ahmad yang mendapat 13,270 undi. Majoriti yang diperoleh Saari ialah sebanyak 2,134 undi.73

Di DUN Lembah Jaya Pakatan Rakyat yang diwakili calon PAS iaitu Khasim bin Abd Aziz berjaya menewaskan calon dari Barisan Nasional Ismail bin Kijo.

Khasim berjaya memperoleh undi sebanyak 15,182 manakala Ismail mendapat 12,954

72 Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Laporan Pilihan Raya Umum Ke-12 2008, Percetakan Nasional Malaysia Berhad.Kuala Lumpur. 2010. hlm. 174.

73 Ibid. hlm. 257. 191

undi. Majoriti yang diperoleh Khasim ialah 2,228 undi.Ismail Kijo merupakan menyandang kerusi tersebut yang dimenanginya pada pilihanraya tahun 2004 menewaskan calon PAS iaitu wan Hasrina dengan majoriti besar iaitu 9,307.74 PAS juga memenangi kerusi DUN Cempaka apabila calonnya iaitu Iskandar Samad yang menentang calon Barisan Nasional iaitu Nosimah binti Hashim. Dalam persaingan tersebut Iskandar Samad berjaya memperoleh undi sebanyak12,528 manakala lawannya memperoleh 11,480 undi. Majoriti undi yang dimenangi oleh Iskandar ialah 1,480 undi. Bagi DUN Bangi PAS meletakkan calon dari golongan profesional iaitu Dr. Shafie bin Abu Bakar75 untuk menentang calon dari Barisan Nasional iaitu

Mohd Fathil bin Daud. Dr Shafie berjaya menewaskan Mohd Fathil apabila memperoleh undi sebanyak 17,201 undi manakala lawannya mendapat undi sebanyak

11,009. Majoriti yang dimenangi oleh Dr. Shafie ialah 6,192 undi. 76

Di DUN Meru Pakatan Rakyat diwakili calon PAS iaitu Dr. Rani bin Osman menentang calon BN iaitu Md Ghazali bin Mohd Amin. PAS berjaya memenangi kerusi DUN Meru apabila Dr Rani berjaya memperoleh undi sebanyak 14,826 manakala Md Ghazali mendapat 9,313 undi. Majoriti yang diperoleh Dr Rani sebanyak 5,513 undi. Seterusnya PAS memenangi kerusi DUN Selat Klang melalui calonnya Dr Halimah Ali yang menewaskan calon dari Barisan Nasional iaitu Norliza binti Ahmad. Dr Halimah berjaya memperoleh undi sebanyak 11,437 undi manakala

74 Laporan Pilihan Raya Umum Ke-11 2004, Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Percetakan Nasional Malaysia Berhad.Kuala Lumpur, 2010. hlm. 250.

75 Dr Shafie merupakan calon PAS pada pilihan raya 2004 di DUN Bangi. Beliau tewas kepada calon dari Barisan Nasional iaitu Amran bin Kassim dengan majoriti 3 708 undi. Menjadi Ahli DUN Kajang setelah berjaya memenangi kerusi tersebut menewaskan Choong taw Chong dari BN dengan majoriti yang kecil iaitu 37 undi dalam pilihan raya tahun 1999. Beliau merupakan mantan pensyarah di Universiti Kebangsaan Malaysia.

76 Laporan Pilihan Raya Umum Ke-11 2004, Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. hlm. 251. 192

Norliza mendapat 9,978 undi. Majoriti undi yang diperoleh sebanyak 1,459. Bagi

DUN Sijangkang menyaksikan Calon PAS dari golongan profesional iaitu Dr.

Ahmad Yunus bin Hairi bertanding menentang Dato Abd. Fatah bin Iskandar.77

Keputusannya, Dr Ahmad Yunus berjaya memenangi kerusi DUN Sijangkang apabila memperoleh undi sebanyak 10,049 berbanding Dato Abdul Fatah yang mendapat

7,968 undi. Majoriti yang diperoleh oleh Dr Ahmad Yunus sebanyak 2,081 undi.78

Kesimpulan

Kesimpulannya, pendekatan kerjasama politik antara PAS dengan parti politik yang berlainan ideologi boleh diterima masyarakat pelbagai kaum di Malaysia. Malah pendekatan ini juga berjaya memenangkan calon PAS di Selangor. Kaedah bertahluf siyasi ini juga boleh diterima oleh semua dengan syarat matlamat untuk menumbangkan Barisan Nasional dipersetujui bersama. Meletakkan matlamat bersama di hadapan dan menangguhkan perbezaan prinsip parti berjaya meyakinkan masyarakat pelbagai kaum di Malaysia amnya dan di Selangor khususnya berjaya meyakinkan mereka bahawa selain BN, Barisan pembangkang melalui Pakatan

Rakyat boleh menjadi altenatif kepada rakyat Malaysia untuk memerintah negara.

Melalui kerjasama inilah akhirnya pada tahun 2008 barisan pembangkang melalui

Pakatan Rakyat berjaya membentuk kerajaan di negeri Selangor. Lantaran itu, PAS melalui pendekatan kerjasama politik atau tahlul siyasi amat sesuai diamalkan di

77 Temubual dengan Khairul Faizi Ahmad Kamil, Penolong Setiausaha PAS Pusat, di Pejabat Agung PAS Malaysia, di Pejabat Agung PAS Pusat, No. 318-A, Jalan Raja Laut, 50350 Kuala Lumpur pada 09.09.2015 jam 02.00 petang.

78 Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Laporan Pilihan Raya Umum Ke-12 2008, Percetakan Nasional Malaysia Berhad.Kuala Lumpur. hlm 264. 193

Selangor yang memiliki rakyat yang berbilang kaum. Malah Selangor boleh menjadi model pemerintahan altenatif kepada Malaysia yang sekian lama dikuasai oleh

Barisan Nasional.

Meskipun Pakatan Rakyat berjaya menawan Selangor, namun jika kita lihat percapaian PAS tidaklah baik jika dibandingkan rakan mereka dalam Pakatan seperti

DAP dan PKR. Hal ini demikian kerana daripada 20 calon yang bertanding PAS

Selangor hanya menang 8 sahaja berbanding DAP 15 calon yang bertanding merekan menang 13 kerusi DUN. Manakala PKR bertanding 20 kerusi DUN mereka berjaya memenangi 15 kerusi. Walaupun PAS di Selangor merupakan parti yang lebih berpengalaman terlibat dalam pilihanraya tetapi tidak dapat menjadikan mereka lebih dominan daripada PKR yang baru beberapa tahun sahaja ditubuhkan.

PAS dianggap menumpang tuah hasil kerjasama dalam Pakatan. Selama mereka bertanding dalam pilihanraya mereka tidak pernah memenangi kerusi yang besar. Namun melalui kerjasama tersebut dibantu dengan ketokohan Anwar Ibrahim yang menjadi pemimpin PKR sokongan rakyat terhadap Pakatan Rakyat meningkat.

Pastinya PAS menerima manfaat daripada situasi tersebut. Jika PAS bergerak sendirian tidak mungkin PAS akan memperoleh bilangan kerusi yang banyak.

BAB 6

DAPATAN KAJIAN

Gandingan golongan ulama dan perofesional dalam PAS berjaya melonjakkan prestasi PAS dalam pengurusan dan pentadbiran parti seterusnya membawa kejayaan dalam pilihanraya umum yang ditandinginya. Kerjasama ini juga dilihat dalam meletakkan calon pilihanraya yang sesuai terdiri dari golongan ulama dan profesional.

Kerjasama dua golongan ini perlu kerana PAS tidak hanya tertumpu kepada hal-hal yang berkaitan dengan agama semata-mata namun perlu juga menumpukan kepada kerja-kerja pengurusan organisasi parti. Hal yang demikian ini dapat dilihat apabila kerja-kerja dakwah dan pertarbiyahan dijalankan oleh golongan ulama. Manakala tugas pengurusan parti, perbincangan dan rundingan dengan parti politik lain lebih dipertanggungjawabkan kepada golongan profesional. Kombinasi dua golongan ini dilihat saling lengkap melengkapi dalam barisan kepimpinan PAS Selangor.

195

Kemasukan golongan profesional ke dalam PAS menyaksikan buat pertama kalinya dalam sejarah politik dan pilihanraya Selangor, PAS berjaya memenangi empat kerusi DUN pada tahun 1999. Hal yang demikian ini dapat dilihat apabila daripada empat kerusi DUN yang dimenangi itu terdiri daripada dua calon yang mewakili golongan ulama dan dua calon yang mewakili golongan profesional.

Gandingan yang mantap ini berterusan dan dapat dilihat melalui ahli jawatankuasa setiap lajnah. Contohnya dalam setiap ahli jawatankuasa PAS di peringkat negeri dan kawasan mesti terdapat golongan ulama dan profesional. Malah pucuk pimpinan tertinggi negeri juga menujukkan bahawa sekiranya Pesuruhjaya terdiri dari golongan ulama maka Timbalan Persuruhjaya dan Naib Pesuruhjaya akan ada dari golongan profesional. Begitu juga sebaliknya. PAS Selangor berjaya melahirkan barisan kepimpinan yang tidak bertumpa kepada bidang agama semata- mata. Melalui Dewan Pemuda PAS negeri lantang memperjuangkan isu-isu semasa seperti pencemaran alam sekitar dan rasuah serta kenyataan ahli parti lawan yang bertentang dengan hukum agama seperti isu harus bagi wanita yang melacurkan dirinya dalam situasi tertentu.

Kerjasama golongan ini berjaya menyusun seterusnya menghasilkan Buku

Panduan Pengurusan yang disusun oleh Ustaz Hassan Syukri, Tuan Haji Mohsinon

Tahir dan Dr. Sufian Husin. Hasilnya buku ini bukan hanya menjadi panduan kepada

PAS Selangor tetapi juga PAS seluruh Malaysia. Di samping itu sikap pemimpin turun padang menemui ahli hingga ke akar umbi melalui kempen penambahan ahli seterusnya membuka cawangan baru berjaya meningkatkan jumlah keahlian PAS

Selangor. Hal yang demikian ini dapat dilihat melalui peningkatan ahli setiap tahun. 196

Kepimpinan tertinggi PAS Selangor amat prihatin dengan masalah yang dihadapi oleh cawangan-cawangan seperti cawangan yang tidak aktif sehingga terpaksa ditutup kerana tidak mengikut peraturan yang ditetapkan oleh ROS contohnya tidak menghantar laporan kewangan dan laporan minit mesyuarat tahunan. Oleh yang demikian maka penghasilan buku panduan tentang pengurusan dan pentadbiran berjaya memberi panduan kepada ahli untuk menguruskan cawangan dan memastikan tidak ada lagi cawangan yang terpaksa ditutup.

Pembentukan Dewan Himpunan Penyokong PAS (DHPP) oleh Ustaz Hassan

Syukri berjaya membuka ruang kepada masyarakat bukan Islam untuk bersama dengan PAS Selangor bekerjasama dan memberi sokongan dalam menghadapi setiap pilihanraya. Kesempatan ini digunakan sepenuhnya oleh PAS untuk memberi penerangan tentang dasar dan matlamat perjuangan PAS kepada masyarakat bukan

Islam. PAS Selangor mempunyai barisan tokoh pemimpin yang rajin, kuat bekerja untuk parti, istiqamah serta berpengalaman luas dalam menguruskan parti.

Kepercayaan yang diberikan untuk memegang jawatan dalam parti digunakan sebaiknya untuk mendampingi masyarakat bukan Islam. Mereka mempunyai fikiran yang terbuka dan mesra rakyat membantu Tuan Haji Mohsinon Tahir menjalankan tanggungjawabnya untuk meraih sokongan pengundi bukan Islam terutama masyarakat Cina untuk mengundi PAS. Perlantikannya sebagai pengerusi bersama

Chinese Consultant Council (CCC), membantu beliau terus berhubung rapat dengan masyarakat Cina terutama ketika untuk mendapat sokongan menghadapi pilihanraya.

Kempen dan ceramah PAS berjaya dijalankan walaupun di kawasan-kawasan yang terdiri daripada msyarakat Cina. Pemimpin PAS juga tidak ada masalah untuk hadir bersama dalam majlis yang dianjurkan oleh masyarakat bukan Islam. Malah terdapat 197

juga dalam kalangan masyarakat Cina yang menawarkan permis perniagaan untuk pemimpin PAS ini berkempen. Kerjasama ini menunjukkan bahawa PAS Selangor berjaya memberi pemahaman kepada masyarakat bukan Islam bahawa konsep Negara

Berkebajikan dan slogan PAS For All yang menjadi pendekatan perjuangan parti dapat difahami oleh semua lapisan masyarakat.

Selaku individu yang berpengalaman luas mengurus parti dan memegang jawatan tertinggi di peringkat negeri dan pusat, Haji Mohsinon berjaya membantu menentukan bakal calon yang boleh menang dalam pilihanraya. Kesungguhan dan komitmen yang tinggi terhadap tugas yang diamanahkan menjadikan pemimpin PAS

Selangor disegani kawan dan lawan sehingga digelar guru politik yang baik. Malahan

Ustaz Hassan Syukri terkenal sehingga digelar Perlembagaan Bergerak PAS.

PAS Selangor berjaya menarik minat golongan akademik untuk bersama dalam perjuangan. Pencalonan Dr Shafie Abu Bakar sebagai calon DUN Kajang merupakan satu tindakan yang bijak dan tepat. Berdasarkan latar belakang akademik yang tinggi. Hal yang demikian ini penting kerana kawasan tersebut memerlukan seorang wakil rakyat yang mampu menangani persoalan dan permasalahan yang berkaitan dengan kawasan yang diduduki oleh golongan elit dan terpelajar. Jelas menunjukkan bahawa sebagai wakil rakyat, peluang ini digunakan untuk memajukan kawasan tersebut sebagai Bandar Ilmu. Sikapnya yang rajin turun padang mendampingi rakyat terserlah apabila beliau membuka kaunter-kaunter aduan di tempat-tempat awam telah membuka mata banyak pihak, bahawa PAS Selangor sememangnya bersungguh-sungguh mahu membantu mengatasi masalah rakyat. 198

Dr Shafie Abu Bakar mempunyai hubungan yang bagus dengan masyarakat setempat. Beliau merupakan seorang wakil rakyat yang rajin dan kerap mendampingi penduduk di kawasan DUN yang dimenangi. Tidak kira masa, beliau pergi ke tempat- tempat yang menjadi tumpuan orang ramai untuk mendengar masalah yang dihadapi.

Bagi pengkaji beliau merupakan pemimpin PAS Selangor yang serba boleh. Dr Safie

Abu Bakar merupakan seorang wakil rakyat yang mempunyai pengetahuan dan berkebolehan dalam bidang agama dan pengurusan pentadbiran parti. Hal yang demikian ini, dibuktikan apabila beliau sering membaca kutbah di masjid-masjid

DUN Bangi dan Kajang di samping menjadi imam ketika solat berjemaah dan solat tarawikh. Beliau seorang wakil rakyat yang boleh meletakkan dirinya di tengah- tengah masyarakat. Selaku wakil rakyat beliau berfikiran jauh dan berwawasan.

Beliau melancarkan slogan “Kami Berkhidmat Anda Memberi Mandat”. Di lokasi- lokasi yang menjadi tumpuan seperti pasar beliau membuka kaunter aduan bertujuan mendengar rintihan dan masalah rakyat. Berbanding dengan wakil rakyat yang lain lebih bertumpu di pejabat DUN atau Pusat Khidmat Masyarakat sahaja. Segala aduan rakyat ini dibawa ke persidangan DUN untuk dibentangkan. Menjalankan aktiviti ceramah di pasar-pasar tanpa memberhentikan kegiatan perniagaan merupakan satu aktiviti yang baharu dan mampu menarik minat masyarakat terhadap PAS Selangor.

Cetusan idea menjadikan Bangi sebagai Bandar Ilmu yang dilancarkan oleh

Menteri Bersar Selangor menunjukkan Dr Shafie Abu Bakar seorang yang berpandangan jauh dan mempunyai agenda pembangunan yang besar sesuai dengan kawasan tersebut yang di kelilingi oleh banyak institusi pendidikan dan penyelidikan.

Mempelbagaikan peranan surau dan masjid bukan hanya sebagai tempat ibadat dan ceramah semata-mata, namun beliau berjaya mengubah kepada pusat kegiatan ilmu 199

dan pembentangan kertas kerja di samping mengadakan jalinan kerjasama dengan institusi pengajian tinggi. Hal yang demikian ini bertujuan memastikan kegiatan keilmuan berlaku di semua tempat. Bagi pengkaji beliau merupakan seorang yang mempunyai pakej lengkap sebagai wakil rakyat yang baik.

Ketika ahli PAS dipengaruhi pemikiran IRC Dr. Shahabuddin Ngah muncul sebagai pemimpin pemuda yang berjaya mengembalikan pemikiran dan sokongan ahli

PAS terutama golongan muda kembali memberi sokongan khususnya kepada PAS

Selangor. Beliau aktif mengerakkan usrah yang lebih kerap dan tersusun sehingga berjaya mewujudkan kefahaman gerakan Islam yang kuat dalam kalangan ahli seterusnya berjaya menarik minat masyarakat menyertai perjuangan PAS.

Beliau menerapkan konsep sama rata, sama taraf antara pemimpin dan ahli biasa tanpa memikirkan jawatan dalam parti. Baginya amat perlu mendampingi ahli hingga ke akar umbi bertujuan mengeratkan jalinan ukhwah. Kemesraan, keakraban terjalin kukuh memperkuatkan barisan kepimpinan dan perjuangan PAS Selangor.

Perlantikannya sebagai jawatankuasa pendidikan dan pengajian tinggi di bawah

EXCO kerajaan negeri di samping latar belakang beliau sebagai pensyarah, peluang ini digunakan sepenuhnya untuk merangka kurikulum PASTI. Penghasilan buku-buku teks PASTI yang terus digunakan merupakan satu sumbangan dan kejayaan besar

PAS Selangor.

Menyedari pentingkan pendidikan asas di peringkat kanak-kanak PAS

Selangor di peringkat barisan pemuda yang diketuai oleh Ustaz Ramli Sidom menubuhkan jawatankuasa pemuda dan dibayar gaji. Hal yang demikian ini, tugas 200

dan tanggungjawab sebagai setiausaha dapat diberi tumpuan dan berjalan lancar.

Penggunaan kad keahlian dalam kalangan pemuda seterusnya memperkemaskan pendaftaran di peringkat cawangan dan kawasan merupakan satu perubahan PAS

Selangor. Hasilnya pada pilihanraya 1999 Pemuda PAS Selangor mengetengahkan beberapa calon dalam kalangan pemuda untuk bertanding.

Dewan Pemuda PAS Selangor (DPPNS) tidak hanya memperjuangkan isu-isu agama semata-mata tetapi juga sering mendepani isu-isu sosial seperti masalah pemcemaran sungai dan pemusnahan kawasan hijau. DPPNS juga melatih ahlinya supaya berani mempertahankan hak. Hal yang demikian ini dibuktikan dalam isu penutupan PASTI yang akhirnya berjaya dipertahankan dan tidak ada PASTI yang ditutup. Ugutan penutupan ini dilakukan oleh pihak kerajaan Persekutuan. Keberanian

DPPNS ini menjadi ikutan PAS di negeri-negeri lain yang turut sama berjuang mempertahankan PASTI.

Bagi memastikan segala perjalanan parti berjalan dengan lancar, takwim yang tersusun dibuat membolehkan usrah dan tamrin dapat dijalankan sepanjang tahun.

DPPNS menggunakan peluang dalam kalangan ahli yang berkhidmat dengan sektor swasta dan kilang-kilang apabila pengalaman yang diperoleh dalam kerja-kerja pengurusan dan pentadbiran untuk dipraktikan dalam organisasi pemuda. Di samping itu barisan pemuda PAS Selangor bersama PASTI dan Muslimah menjalakan program amal yang bertujuan membantu mangsa banjir melalui unit amal mereka.

201

Barisan Pemuda PAS Selangor yang dipimpin oleh Ustaz Ramli Sidom menjalinkan pertemuan dengan pelajar-pelajar di dalam dan luar negara. Hal yang demikian ini bertujuan menyediakan barisan kepimpinan pelapis dari golongan profesional dan ulama di samping membantu menjalankan akitivi pemuda PAS.

Usaha ini jelas berjaya apabila beberapa orang pelajar yang menamatkan pengajian mereka menjadi pemimpin PAS. Antara mereka ialah Ustaz Nazri Chik, Ustaz Zamri

Syafiq, Ustaz Jalani Tamyis, saudara Ridwan Mohd Nor, Muzammil Hafiz, Zamzuri

Ardani, Khairul Fahmi dan YB Khairuddin Osman. Penglibatan golongan profesional, tokoh koparat, intelektual secara beramai-ramai ini, berjaya membuka mata banyak pihak seterusnya berjaya menbentuk gandingan mantap bersama golongan ulama PAS untuk menghadapi pilihanraya dalam gabungan Barisan

Alternatif mencipta kejayaan menawan Selangor pada pilihanraya 2008.

Usaha yang berterusan melalui strategi-strategi memasyarakatkan PAS yang dijalankan oleh Lajnah Kemasyarakatan dan Kebajikan seperti lawatan menziarahi orang sakit, kematian, Majlis Sambutan Hari Raya, Tahun Baru, Deepavali dan

Krismas. Memberi bantuan kepada mangsa banjir berjaya menarik minat masyarakat menyokong PAS. Di samping itu lawatan menziarahi orang sakit sama ada di rumah ataupun di hospital disertakan dengan membawa buah tangan dan kata-kata motivasi semangat serta doa ternyata memberi kesan yang mendalam dalam kalangan masyarakat. Aktiviti ini membuka hati dan minda masyarakat bahawa PAS bukan hanya bercakap tentang perjuangan Islam malah konsep Negara Berkebajikan yang menjadi slogan PAS dapat dihayati. Jalinan silaturahim dan kemesraan ini bukan sahaja dengan pesakit tetapi juga dengan ahli keluarga pesakit saudara mara dan rakan taulan. Walaupun melalui pertemuan yang singkat ini sebenarnya berjaya menyelami 202

masalah dan keinginan yang dilalui oleh masyarakat seterusnya membolehkan pemimpin dan barisan jawatankuasa PAS menjalankan tindakan yang sewajarnya. Hal yang demikian ini memberi kesan yang besar, rasa keprihatinan pemimpin dan jawatankuasa PAS berjaya menarik minat masyarakat untuk bersama memberi sokongan terhadap perjuangan PAS.

Melalui Lajnah Pendidikan pula keprihatinan di peringkat sekolah juga menjadi keutamaan PAS Selangor. Pelbagai aktiviti yang berfokus kepada persiapan menghadapi peperiksaan turut dijalankan. Seminar, motivasi dan bengkel teknik menjawab UPSR, PMR, SPM dan STPM diberikan kepada pelajar sama ada Islam ataupun pelajar bukan Islam. Kesempatan ini digunakan untuk berkomunikasi bersama pelajar dan ibu bapa berjaya memikat hati masyarakat untuk menyokong

PAS. Penglibatan pelbagai kaum menjadi wadah untuk mereka memahami dasar dan matlamat perjuangan PAS.

Di peringkat kanak-kanak PAS Selangor tidak pernah meminggirkan mereka.

Melalui Lajnah Pendidikan, penubuhan Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI) membuktikan PAS mampu memberikan pendidikan alternatif kepada masyarakat.

Melalui PASTI PAS Selangor berjaya mempersiapkan kader-kader PAS. Hasil jangka panjang PAS berjaya menyediakan barisan kepimpinan pelapis yang menjadi pemangkin kepada kemunculan generasi yang menjadi pemimpin PAS di peringkat cawangan, negeri dan pusat. Kemunculan PASTI berjaya menarik minat masyarakat untuk menyokong perjuangan PAS. Peningkatan jumlah PASTI Selangor menunjukkan permintaan yang tinggi terhadap terdahap kurikulum Islam yang 203

diperkenalkan oleh PAS. Hal yang demikian ini dibuktikan apabila PASTI Selangor menjadi PASTI ketiga terbanyak di Malaysia selepas Kelantan dan Kedah.

Dalam jangka masa panjang juga PAS mempunyai penyokong yang ramai di samping penambahan jumlah ahli PAS. Sokongan terhadap PAS Selangor bukan hanya dalam kalangan orang Melayu Islam sahaja tetapi terdapat, ibu bapa bukan

Islam yang menghantar anak mereka untuk sama-sama belajar di PASTI. Hal yang demikian ini dibuktikan apabila melihat PASTI di Bagan Nakhoda Omar seramai 10 orang anak-anak Cina turut belajar di PASTI tersebut. Mereka sebenarnya tertarik dengan kurikulum yang diperkenalkan oleh PASTI merangkumi semua aspek kehidupan dunia dan akhirat.

Sokongan kuat yang berterusan pastinya menarik minat generasi muda untuk bersama dengan PAS. Sokongan dan bilangan ahli yang ramai terserlah dalam pilihanraya umum tahun 2008 apabila PAS bersama Pakatan Rakyat berjaya menawan

Selangor. Malah terdapatnya bilangan PASTI yang banyak serta sekian lama telah beroperasi maka hasilnya berjaya menambah bilangan undi yang diterima oleh dalam pilihanraya. Hal yang demikian ini dapat dijelaskan apabila setiap kali terdapatnya

PASTI di situlah PAS memenangi saluran mengundi di kawasan tersebut. Inilah hasil jangka panjang matlamat penubuhan PASTI. Menyedari hakikat ini kerajaan yang dipimpin oleh Barisan Nasional memperkenalkan pendidikan pra sekolah di peringkat umur awal kanak-kanak 5 dan 6 tahun.

204

Melalui Lajnah Politik dan Pilihanraya, strategi tahalus siasi berjaya membuka pandangan masyarakat Malaysia terhadap PAS apabila daripada sebuah parti Tok

Lebai yang lebih tertumpu kepada hal-hal agama sahaja tetapi boleh bekerjasama dengan parti berlainan agama dan ideologi seperti DAP berjaya memenangkan PAS dalam pilihanraya. Bermula dari tahun 1990 PAS menjalin kerjasama dengan

Semangat 46 dan DAP. Walaupun dalam pilihanraya tersebut PAS gagal memenangi sebarang kerusi tetapi pada pilihanraya tersebut PAS mula mengorak langkah ke hadapan dan mengamalkan politik matang berganding bahu dengan rakan-rakan pembangkang menentang Barisan Nasional. Kerjasama ini diteruskan lagi pada tahun

1999 sehingga berjaya memenangi kerusi walaupun pada awalnya tidak diberikan harapan. Dibantu dengan penubuhan parti KeADILan yang ditubuhkan selepas Anwar

Ibrahim dipecat daripada UMNO. Gelombang kemasukan golongan profesional memperkuatkan jentera pilihanraya apabila mengadakan ceramah-ceramah umum yang dihadiri ribuan manusia. Pengedaran borang-borang keahlian dalam setiap ceramah yang dijalankan, berjaya menambah bilangan ahli seterusnya menyokong perjuangan PAS.

Tesis ini menegaskan bahawa pendekatan dan strategi PAS Selangor berjaya melanjokkannya kepada satu tahap yang belum pernah dimimpikan sejak penubuhannya lagi. Ini merupakan sebuah kejayaan manis kepada ahli dan pemimpin

PAS Selangor agar sentiasa bertahaluf siyasi dengan rakan seperjuangan demi memberikan pilihan kepada rakyat tentang altenatif kerajaan yang mereka ada. Malah gandingan golongan ulama dan profesional perlu sentiasa dijalinkan agar kemantapan kepimpinan dan strategi politik boleh murnikan demi untuk mendapatkan sokongan masyarakat Malaysia yang terdiri dari pelbagai latar belakang agama dan bangsa. 205

RUJUKAN

Abdul Hadi Awang. (2002). Amanat Haji Hadi. Kuala Lumpur: Jabatan Penerangan PAS Pusat. Abu Bakar Hamzah. (1992). Parti PAS dengan Tahaluf Siyasinya. Kuala Lumpur: Media Cendikiawan Sdn. Bhd. Ahmad Atory bin Hussain. (1987). Kepimpinan Masa depan Berakhirkah Dilema Melayu?. Kuala Lumpur: Kumpulan Karangkraf Sdn. Bhd. Al Ummah (18 April 1989).

Al-Faqir Mokhtar Senik. (1993). Jemaah Islam Ulama dan Peranannya. Pahang Darul Makmur: Pustaka Sejati. Azizah Binti Ahmad Ghazali. (2002). Perbandingan di Antara Taman Bimbingan Kanak-Kanak Kemajuan Masyarakat (TABIKA KEMAS) dan Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI). Kajian Kes di Parlimen Lumut.Latihan Ilmiah, Jabatan Usuluddin dan Falsafah Fakulti Pengajian Islam Universiti Kebangsaan Malaysia. Basri Ibrahim. (1997). Ulama Pewaris Nasi Sifat & Akhlak Serta Peranannya. Kuala Lumpur: Darul Nukman. Blueprint Pemerkasaan PAS Selangor 2006-2008. Shah Alam. Pejabat Perhubungan PAS Selangor. Buku Cenderahati Seminar & Pameran Wanita dalam Islam Anjuran Dewan Muslimat Negeri Selangor.(1089). Jabatan Sekretariat Dewan Muslimat PAS negeri Selangor Laporan Sesi 1995/1996. Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI). Lembaga Pengelola Negeri Selangor. Buku Muktamar Tahunan Dewan Pemuda PAS Selangor Kali Ke-37 bertempat di Markas PAS Kawasan Selayang Lot 2894, Lorong Beringin, Batu 17 Kuang. Selangor pada 2 & 3 Ogos 2003. Fadhil Mohd Moor. (1992). Meroboh Rangkaian Penindas, Ucapan dasar Muktamar PAS ke-38 Fadhil Mohd Noor. (1990). Maju Bersama Islam Teks Ucapan Dasar Muktamar Tahunan PAS ke-36. Kuala Lumpur. Pejabat Agung PAS. Fadhil Mohd Noor. (2001). Teks Ucapan Dasar, Muktamar Tahunan PAS ke-47. Kuala Lumpur Pejabat Agung PAS.

Fadhil Noor. (1995). Menyanggah Fikrah Madaliyyah, Ucapan Dasar Presiden PAS di Muktamar Tahunan PAS ke-41. Selangor. Markas Tarbiyyah PAS Pusat Taman Malewar. Fikrah (2009) 206

Firdaus Haji Abdullah. (2004). Komentar Politik & kebudayaan. Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya. Harakah (1990). Bil. 153/1990.

Hasmat Haji Ali. (1987). Pemimpin Ulamak Dalam PAS. Satu Penilaian. Kuala Lumpur: Fakulti Syariah Akademik Islam Universiti Malaya. Hassan Syukri. (2000). Ke Arah Memahami Penubuhan Perlembagaan, Penguasa Dan Pentadbiran PAS. Kapar: Pejabat Penubuhan PAS Negeri Selangor. Hassan Syukri. (2001). Ke Arah Memahami Penubuhan dan Perlembagaan PAS. Kapar: Badan Perhubungan PAS Negeri Selangor. Ishak Saad. (2010). Penyelidikan Sejarah. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.

Ishak Saat. (2006). Sejarah Sosiobudaya Melayu. Shah Alam. Karisma Publications.

Ishak Saat. (2012). Politik dan Masyarakat Melayu Perak. Batu Pahat: Universiti Tun Hussein Onn Malaysia. Ismail Said. (2001). Menegak Agama Membela Bangsa Perjuangan PAS. Kuala Lumpur: Unit Buku Harakah. Jejak Ilmuan Selangor 16 Mei -15 Jun 2010

Joseph M Fernando. (2011). Urban Swing dalam Pilihanraya Umum ke-2: Kajian Kes Negeri Selangor dlm. Joseph M Fenando, Zulkarnain Abdul Rahman, Suffian Mansor. (ed) Pilihanraya Umum Malaysia Ke-12 Isu dan Pola Pengundian. Kuala Lumpur. Kamus Dewan, Edisi Keempat. (2005). Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka.

Khairul Nizam Zainal Badri. (2008). Ketokohan dan Pemikiran Abu Bakar Al-Baqir. Shah Alam: Karisma Publications Sdn. Bhd. Laporan Pilihan Raya Umum (1982). Kuala Lumpur. Suruhanjaya Pilihanraya Malaysia. Laporan Pilihan Raya Umum (1986). Kuala Lumpur. Suruhanjaya Pilihanraya Malaysia. Laporan Pilihan Raya Umum Malaysia (1999). Kuala Lumpur Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Laporan Pilihan Raya Umum Malaysia (2004). Kuala Lumpur. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Laporan Pilihan Raya Umum Malaysia (2008). Kuala Lumpur. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. 207

Laporan Pilihanraya Umum Malaysia (1990). Kuala Lumpur. Jabatan Percetakaan Negara. Laporan Pilihanraya Umum Malaysia (1994). Kuala Lumpur. Jabatan Percetakaan Negara. Lee Ban Chen. (2004). Sejarah Sebagai Hakim Muktamad. Petaling Jaya: Strategic Information Research Development (SIRD)

Manual Pengurusan PASTI (2011). Selangor: PASTI Malaysia.

Memorandum Bantahan Kerusi N46 Pelabuhan Klang.

Minit Mesyuarat Agung Tahunan PAS Kawasan Klang kali ke-22 pada 22 April 2007. Di Markas PAS Cawangan Kampung Raja Uda. Minit Peringatan Muktamar Tahunan Dewan Pemuda PAS Negeri Selangor Kali Ke- 29. De Plma Inn. Shah Alam. Mohamad Ridhuaddin Mohd Salleh & Nor Arfah Abdul Sabian. (2015). Tahaluf Siyasi Antara Peluang Dan Prinsip. Terengganu: Megamind Leadership Consultancy. Mohd Asri. (1987). Pas dari Dekad ke Dekad. Teks Ucapan Perasmian Muktamar tahunan PAS ke-27. Kuala Lumpur Pejabat agung PAS. Mohd Hasbie Muda. (2014). PAS & Pilihanraya, Analisis Pencapaian Parti Islam SeMalaysia dalam pilihanraya umum (1959-2013). Selangor: Megamind Leadership Consultancy. Mohd Izani Mohd Zain. (2007). Islam dan Demokrasi Cabaran Politik Muslim Kontemporari di Malaysia. Kuala Lumpur: Universiti Malaya. Mohd Nazeli Ahmad Ariffin. (2014). Ustaz Yahya Othman Murabbi Sepanjang Zaman. Selangor: Ilham Center. Mohd Rashidi Ab Rahman. (2015). Mengapa Pemimpin PAS Difitnah. Tanjong Karang . Muhayat Haji Yusuf. (1990). PAS Kuala Selangor vs APU. Selangor: Percetakaan Jasa Sdn. Bhd. Mujahid Yusof. (2001). Menuju PAS Baru Krisis, Peluang Dan Dinamisme. Kuala Lumpur: The Malaysian Insider Sdn. Bhd. Negara Islam. (2003). Parti Islam SeMalaysia (PA). Bangi.

Parti Islam SeMalaysia (PAS) (1976). Kajian PAS Dalam Kerajaan 1979. Muktamar Ke-22 PAS Pusat. Jalan Pahang Barat Kuala Lumpur. Penyata Rasmi Parlimen Dewan Negara. (1999). 208

Perlembagaan Parti Islam Se-Malaysia (PAS) Pindaan 2011. Kuala Lumpur. Pejabat Agung PAS 318A Perlembagaan PAS (Pindaan 20111). (2011). Kuala Lumpur Pejabat Agung PAS.

Pusat Asuhan Tuns Islam Konsep & Perlaksanaannya (1993). Lembaga Pengelola PASTI Selangor, Konvensyen PASTI Selangor. Maktab kersama Malaysia. Razali Endun. (2008). 50 Tahun Politik Orang Melayu, apa Yang Kita Cari?. Selangor: Badan Penulis Dan Karyawan Kreatif (PIKIR). Report on the Parlimentary And State Elections 1959 Prepared by The Election Commission. Riduan Mohamad Nor. (2010). Tribut Buat sang Murabb. Kuala Lumpur: Jundi Resources. Riduan Mohamad Nor. (2013). Sumbangan PAS dalam Bidang Pendidikan Di Malaysia (1951-2004). Kuala Lumpur: Jundi Resourse. Ridwan Mohamad Nor. (2009). Sejarah & Perkembangan Gerakan Islam Abad Moden. Kuala Lumpur: Jundi Resourses. Ridwan Mohamad Nor. (2012). Fadzil Noor Maestro Siasah dan Dakwah Malaysia. Selangor: Jundi Resourse. Roseman Bin Abdul Rahman. (2012). Meneliti Kualiti Pusat asuhan Tunas Islam (PASTI) Malaysia,Tesis, Institut Alam Dan Tamadun Melayu,Universiti Kebangsaan Malaysia. Rumaizi bin Haji Ahmad. (1993). Kertas Kerja Pengurusan Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI) Konvensyen PASTI Selangor: Sallahuddin Abdullah dan Hydselan. (2010). Sejarah PAS Kelantan Langkah-langkah Menuju Mardhatillah 1050-1978. Kota Bahru: Badan Perhubungan PAS Negeri Kelantan. Sarina Keluaran 43. Oktober 1979

Selangor: Jet Ababil Media

Shafie Abu Bakar. (2014). Merealisasikan Bangi Bandar Ilmu. Selangor: Hizi Print Sdn. Bhd. Suara PAS Selangor bil.2

Subky Abd Latif. (2003). Fadhil Noor dia guru… dia kawan. Kuala Lumpur: Al- Azim Sdn. Bhd. Surat Memorandum Bantahan. Rujkami: PAS/DPPN.08/1.02 Bil 02), (2006). 209

Surat Pendaftaran Pertubuhan. Bil (2) dlm R of s 26/65-82 PERATURAN PERTUBUHAN 1966 (PERATURAN 7 (4). Syed Husin Ali. (2012). Memoir Perjuangan Politik Syed Husin Ali. Petaling Jaya: Strategic Information and Research Development Center. Tamaddun Disember (2000) bil 64.

Tarbawi (Jun 2011).

Temuabual dengan Ustaz Azman Yunus, Penolong Setiausaha 1 PAS negeri Selangor, di Pejabat Perhubungan PAS Selangor di Worldwide, Shah Alam pada 22.09.2015, jam 12.00 tengahari. Temubual bersama Rosman bin Abdul Kadir, Pengerusi PASTI Malaysia, di Kampung Tali Air, Banting Selangor pada 20.5.2016,jam 10.00 malam. Temubual dengan Dr. Ahmad Yunus bin Hairi, Ahli Dewan Undangan Negeri Selangor di Kampung Sijangkang, Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 12.05.2012 jam 5.00 petang. Temubual dengan Dr. Shafie Abu bakar, mantan DUN Kajang dan Bangi, di Bangi, Selangor, pada 10.12.2015, jam 10.00 pagi. Temubual dengan Dr. Shahabuddin Ngah, Rektor KUIZM di Taman Malewar, Batu Caves, Selangor, pada 09.09.2015, jam 10.00 pagi. Temubual dengan Dr. Shahabuddin Ngah, Rektor KUIZM, di KUIZM Taman Malewar Batu Caves, Selangor, pada 19.10.2015 jam 10.30 pagi. Temubual dengan Khairul Faizi Ahmad Kamil, Penolong Setiausaha PAS Pusat, di Pejabat Agung PAS Malaysia, di Pejabat Agung PAS Pusat, No. 318-A, Jalan Raja Laut, 50350 Kuala Lumpur pada 09.09.2015 jam 02.00 petang. Temubual dengan Saudara Zurihan bin Haji Yusuf Timbalan Ketua UMNO Bahagian Kuala Langat, di Kampung Jenjarum, Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 1.2.2017 jam 9.30 malam. Temubual dengan Sufian Husin, mantan Ketua Penerangan PAS Selangor di Bangi, pada 25.01.2016. Temubual dengan Tuan Haji Ibrahim Omar, mantan Ketua Dewan Ulama Selangor, di Lot 2942, Jalan Bakti, Batu 3, Jalan Kapar, Klang Selangor pada 19.12.2012, jam 2.00 petang. Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir, veteran dan mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di kampung Sijangkang, Banting, Kuala Langat, Selangor pada 25.12.2012, jam 9.00 malam. Temubual dengan Tuan Haji Mohsinon Tahir, veteran dan mantan Setiausaha Perhubungan PAS Selangor di Kampung Sijangkang, Banting, Kuala Langat, Selangor pada 27.09.2015, jam 9.00 malam. 210

Temubual dengan Tuan Haji Sallehuddin Hafiz, calon PAS DUN Morib 2008 di Kampung Sijangkang, Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 12.01.2012 jam 5.00 petang. Temubual dengan Ustaz Ayub Sidek, mantan AJK Pemuda PAS Selangor, di Kampung Madrasah Hiraq, Batu Belah Klang, pada 18.12.2012, jam 10.00 pagi. Temubual dengan Ustaz Ibrahim Baharuddin, Penolong Setiausaha 3 PAS Negeri Selangor di Pejabat Perhubungan PAS Selangor di Worldwide, Shah Alam pada 22.09.2015, jam 2.00 petang. Temubual dengan Ustaz Mesari Jasman AJK PAS Kuala Langat, di Kampung Jenjarum, Banting, Selangor pada 01.12.2015 jam 9.30 malam. Temubual dengan Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor di Masjid Perkampungan Mujahiddin, batu 10 Sijangkang, Banting Selangor,pada 13.12.2015, jam 10.00 pagi. Temubual dengan Ustaz Ramli Sidom, mantan Ketua Dewan Pemuda PAS Selangor di Masjid Perkampungan Mujahiddin, Batu 10 Sijangkang, Banting Selangor,pada 20.12.2015, jam 10.00 pagi. Temubual dengan Ustaz Rumaizi Ahmad, mantan pengerusi PASTI Sepang, di kampung Kanchong Darat pada 25.01.2016, jam 9.00 malam. Temubual dengan Ustaz Rumaizi Ahmad, Penolong Setiausaha Agung Persatuan Ulama Malaysia Cawangan Selangor, di Kampung Kanchong Darat, Banting pada 13.03.2013, jam 5 petang. Triacia Yeoh dan Noor Amin Ahmad. (2001). Liku-Liku Reformasi Pakatan Rakyat di Selangor. Selangor: Strategic Information and Research Development Center. Utusan Malaysia (2010).

Wan Senik. (2007). Pemikiran Politik Mujahid Ulung. Dato’ Haji Fadzil Mohd Noor. Kedah: PAS Kawasan Pendang. 211

LAMPIRAN A1

Temubual dengan Dr. Ahmad Yunus bin Hairi, Ahli Dewan Undangan Negeri Selangor di Kampung Sijangkang, Banting, Kuala Langat, Selangor, pada 12.05.2012 jam 5.00 petang.

212

LAMPIRAN A2

Temubual dengan Khairul Faizi Ahmad Kamil, Penolong Setiausaha PAS Pusat, di Pejabat Agung PAS Malaysia, di Pejabat Agung PAS Pusat, No. 318-A, Jalan Raja Laut, 50350 Kuala Lumpur pada 09.09.2015 jam 02.00 petang.

213

LAMPIRAN A3

Temubual dengan Dr. Shahabuddin Ngah, Rektor KUIZM, di KUIZM Taman Malewar Batu Caves, Selangor, pada 19.10.2015 jam 10.30 pagi.

214

LAMPIRAN B

Surat Pendaftaran PAS Selangor dengan ROS

215

LAMPIRAN C1

Buku Perlembagaan PAS

216

LAMPIRAN C2

Perlembagaan PAS FASAL 41

Perlembagaan PAS

FASAL 8

217

LAMPIRAN D1

Sumber : Arkib Negara Malaysia

218

LAMPIRAN D2

Sumber: Arkib Negara Malaysia

219

LAMPRAN E

Sumber: Pejabat Perhubungan PAS Selangor

220

LAMPIRAN F

Sumber : Pejabat Perhubunagn PAS Selangor