Nieuw Vlaams Tijdschrift GIERIK Film En Literatuur: Is Het Boek Écht Beter?
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
INHOUDSTAFEL ZOMERNUMMER 119 Film en literatuur: is het boek écht beter? 1 Inhoudstafel zomernummer 119 - Film en/of literatuur? 2 Woord vooraf - Film en/of literatuur, of: het verhaal van de glazen melkfl es en het oude koppel - Ivo De Kock + redactie 4 Verbeelding aan de macht: de verhalende kracht van fi lm en literatuur - Ivo De Kock 8 Het theater als metafoor: de ultieme literaire adapties van 2012 - Karel Deburchgrave 12 Afschrift, bij het bekijken van La voce della luna van Federico Fellini - Bert Bevers 14 Boek versus fi lm: drie clichés en hun waarheidsgehalte - Bart De Decker 18 Cloud Atlas - Joe Oostvogels 23 Het opmaken van bedden - Fernand Auwera 26 Over boekverfi lmingen en nog het een en ander - Robbe De Hert 30 Zonsopgang over Stonehenge - Hubert Lampo 32 Dode dingen zijn langzaam, bij de fi lm Tideland van Terry Gilliam - Bert Bevers 35 Ut pictura poesis cinema: over picturale en poëtische cinema - Vito Adriaensens 39 Het derde leven van Mildred Pierce: de emotionele empathie van Todd Haynes - Ivo De Kock 42 Cinema ornans? Film tussen opsmuk en omvorming van literatuur: van Metropolis tot Blade Runner - Lukas De Vos 50 De artisanale poëzie van een bricoleur. Michel Gondry transformeert L’écume des jours Nieuw Vlaams Tijdschrift - Ivo De Kock interviewt Michel Gondry & 54 Valse Paris - Guido Lauwaert 60 Gedichten van Charles Bukowski - vertaling: Manu Bruynseraede 63 Waterlanden - Jos van Daanen 64 Mythisch - Frederik De Laere 65 Op de achtste dag - Romain John van de Maele 66 Loquat - Jasper Vervaeke 70 Omdat de dagen liegen - Lief Vleugels 73 Treuren om Pentheus? - Karel Boullart 78 Parlandi - Frank De Vos 82 Zoveel onwerkelijkheid - Kees Engelhart 84 Metaaltijd - Vera Van Renterghem 86 Optimisme - Delphine Lecompte 87 Omdat het zo hoort - Aloys Vonckx 88 Onze abonnees in het voetlicht GIERIK 89 Reclames cover: uit Cloud Atlas 90 Medewerkers zomernummer 119 92 Impressum Gierik & NVT wordt op ecologisch verantwoord papier gedrukt 1 The great Gatsby Woord vooraf / Film en literatuur, of: het verhaal van de glazen melkfl es en het oude koppel “And now, the end is here; and so I face the fi nal cur- Maar de rode draad is ondertussen wel duidelijk: nieu- tain,...” lijken p-books in koor te zingen nu de e-reader we media betekenen niet meteen het einde van een oprukt. Literatuur zou immers als een boekig medium oude drager, ze zorgen voor een aanvullling wanneer ten dode zijn opgeschreven. Zou, want het einde van het origineel een meerwaarde biedt. Daar waar de vi- het papieren boek is al meermaals aangekondigd zon- nylplaat en de VHS-cassette een onvoldoende natuur- der dat die voorspelling uitkwam. En daar heeft het lijke link met muziek en fi lm bezaten en niet over het opnieuw alle schijn van. Het computer- en smartp- vermogen beschikten om te vernieuwen, blijkt het ge- hone-scherm lijkt het boek immers juist populairder drukte boek niet alleen gevoelsmatig sterk verbonden te maken terwijl de tsunami boekenverfi lmingen lite- met literatuur (en het verhaal) maar ook in staat de ei- ratuur opnieuw en sterk in beeld brengt bij een jong gen (analoge) materialiteit in de strijd te werpen. Zoals publiek. Literatuur wordt nog lang niet verbannen naar Jonathan Safran Foer bewees met ‘Tree of Codes’. het museum en het papieren boek gaat helemaal nog Boek en fi lm lijken daarbij een ruziënd oud koppel dat niet de weg op van de (verdwenen) glazen melkfl es. niet zonder elkaar kan. Boeken leveren de cinema inspi- Ondertussen is het boek als dominant medium van ratie en publiciteit op, literatuurverfi lmingen bevesti- kunst en literatuur al ontelbare malen ‘begraven’ zon- gen de positie van boeken als referentie en wakkeren de der uiteindelijk ook te zijn gestorven. De drukpers werd aandacht voor lectuur aan. Ondanks de grote verschillen in de 15de eeuw gezien als begin van het einde, de fo- – in taal en manier waarop de menselijke verbeelding nograaf zou eind 19de eeuw de weg voorbereiden voor wordt aangesproken – delen boek- en fi lmcultuur één een herboren orale cultuur en in de 20ste eeuw werden cruciaal gegeven: de passie voor een verhaal dat borg achtereenvolgens cinema, radio en televisie gezien als staat voor verwondering, fascinatie en opwinding. potentiële doodgravers. Terwijl ook het pocket-boek Dat het Festival van Cannes, toch het grootste en met de nodige argwaan kreeg af te rekenen. In de aan- meest toonaangevende fi lmfestival ter wereld, in mei loop naar de 21ste eeuw stond alles in het teken van zijn 66ste editie opende met Baz Luhrmanns meteen beeldcultuur en werd het visuele denken geacht fataal ook wereldwijd op grote schaal uitgebrachte F. Scott te worden voor het literaire denken. Fitzgerald-adaptatie The great Gatsby geeft aan dat Tot de digitale media oprukten en de weg leken voor literatuurverfi lmingen behoorlijk ‘hot’ (lees: populair te bereiden voor e-books. RIP p-books klonk het even én commercieel) zijn (geworden). Nu, dat wisten we al snel als voorbarig. na de zondvloed boekenadaptaties die het laatste jaar 2 olie op het ‘was het boek niet beter dan de fi lm’-vuur Na de fi lmvoorstelling volle aandacht voor de nog niet wierpen. Life of Pi, Cloud Atlas, Les misérables, Anna verfi lmde teksten. In het tweede deel van het num- Karenina, Cesare deve morire, Brighton Rock, Cosmopo- mer verhaalt Guido Lauwaert hoe hij in Parijs een lis, Wuthering heights, Beyond the hills, Confession of a spitsbroeder-acteur ontmoette en hoe ze samen vast- child of the century, La folie Almayer, One for the mo- stelden dat ze zonder het van elkaar te vermoeden ney, Io e te, The patience stone, On the road, The hobbit, ze hetzelfde boek, nl. Voyage au bout de la nuit van Great expectations, Oz the great and wonderful, Silver Céline, in een theatermonoloog hadden omgetoverd linings playbook, Hitchcock, The sessions, La religieuse, (Guido Lauwaert haalde meer dan 500 voorstellingen The hunger games, Extremely loud and incredibly close, in Nederland en Vlaanderen!)... of hoe je een com- The bourne legacy, Straw dogs, John Carter, We bought plexe roman voor het toneel bewerkt. a zoo, Pinocchio, Tinker, Tailor, Soldier, Spy, The host, Manu Bruynseraede trakteert ons met Charles Bukow- The eagle, The help, Abraham Lincoln, Vampire hunter, ski op een broodje leverworst met ui: alleszins geurige l’Écume des jours, The girl with the dragon tattoo, War poëzie! Met Jos van Daanen mijmeren we om dit alles horse,... Kortom, een eindeloze lijst. te verteren bij het licht en kroos van de vijver. Fre- Tijd voor een stevig dossier ‘Film en Literatuur’ dachten derik De Laere ontvoert ons naar zijn mythische we- we bij Gierik & NVT. Want hoe zit dat met fi lm, literatuur reld: Quetzalcoatl, Leviathan, Kaïn en Nessie defi leren en verbeelding? Wat te denken van de recente adapta- voorbij. Romain John van de Maele neemt het op voor ties van reeds vaak verfi lmde literaire klassiekers? Be- het vrije woord en breekt een lans voor de volheid van staat er zoiets als poëtische cinema? Waarom botsen het leven. spreek- en schrijftaal? Hoe boeiend is het onmogelijk Jasper Vervaeke vertoeft aan de Spaanse Middel- verfi lmbaar geachte Cloud Atlas? Hoeveel waarheid zit landse Zee en ontdekt er alles over de wereldreizen er in clichés zoals ‘het boek was beter’? Bestaat er iets van de loquat, bespiegelingen over de identiteit, de zoals literair scenarioschrijven? Deze en andere vragen ontheemding, de intellectuele ballingschap, het on- en bedenkingen (ook in dichtvorm) ontdekt u in Gieriks derweg zijn... Lief Vleugels verblijft in Kreta en brengt lijvig p-dossier, afgesloten met een interview waarin ons dagboeknotities uit een roman in wording: Omdat Michel Gondry vertelt over zijn Boris Vian-verfi lming de dagen liegen. Karel Boullart vertelt over het tra- L’écume des jours. Veel lees- en kijkplezier! gische lot van koning Pentheus. Spanje, Kreta, Grie- kenland dompelen ons in de vakantiesfeer. Frank De Ivo De Kock, ad hoc-redactie Vos bezin(g)t zich in parlandostijl over de erosie van tijd, afscheid en gewoel, het wel en wee van knagend onbehagen en wil wel wat beschadigde verzen rapen. Kees Engehart poneert dat onwerkelijke dingen tot Gierik & NVT en Filmmagie zijn grootste genoegens behoren. Vera Van Renterg- hem toetst de rol van de metalen aan onze gevoelens. nodigen uit op de avant-première van de fi lm Delphine Lecompte verkeert in een bui van optimisme, Boven is het stil, want ze speelt verstoppertje met god en ze stelt vast naar de gelijknamige roman van Gerbrand Bakker dat toen ze nog jong was ze ook de toekomst kon in Cinema Sphinx, Sint-Michielshelling 3, 9000 Gent, voorspellen. Aloys Vonckx brengt nieuwe poëzie: de gemartelde akkoorden van zijn empathie. op donderdag 27 juni: een synergie tussen de 2 tijdschrif- In het herfstnummer 120 vieren we 30 jaar Gierik. ten, Sphinx en distributeur Cinéart. Meer dan 30 bekende en minder bekende auteurs be- - 20 uur: inleiding & voorstelling fi lmnummer 119 loofden hun medewerking met originele teksten, spe- - onmiddellijk daarna: voorstelling fi lm Boven is het stil ciaal voor het jaar 2043 geconcipieerd. Maar... geen - 21.30 uur: interview met Gerbrand Bakker + gelegenheid sciencefi ction, wel een reis door de tijd. Heel wat tot vragen + glazen der vriendschap feestgedruis in diverse literaire en artistieke locaties 20 gratis duotickets voor Gierikabonnees ligt voor de hand. ❚ Bestel bij Freddy Sartor: freddy.sartor@fi lmmagie.be Vermeld naam en adres: kaarten worden bezorgd. de redactie 3 Oz the great and wonderful I v o D e K o c k Verbeelding aan de macht: de verhalende kracht van fi lm en literatuur “Er zijn ergere misdaden dan het verbranden van boe- cinema, Il mio viaggio in Italia, zien dat je de fi lms ken,” schreef Joseph Brodsky, “een daarvan is ze niet waarvan je houdt, de fi lms die je leven mede hebben lezen”.