PRIS 75c

Rhif 342

Hydref Y TINCER 2011 PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, MELINDWR, TIRYMYNACH, TREFEURIG A’R BORTH ENNILL CADAIR ARALL Anwen Pierce, ysgrifennydd y Tincer, yn ennill Cadair Eisteddfod Tregaron ddechrau Medi. Yn yr un Eisteddfod enillodd Côr ABC, dan arweiniad Angharad Fychan, y Cwpan a £200 i’r côr gorau. Llongyfarchiadau iddynt. ELWA O GYNLLUN

Brynhawn Iau, 6ed Hydref ardderchog ac yn hwyl. ‘Dwi wedi cynhaliwyd y gynhadledd, Dyfodol cwrdd a nifer o bobl newydd, Creadigol, yng Ngholeg Brenhinol a dysgu sgiliau wrth wneud Cerdd a Drama, Caerdydd oedd gwahanol bethau bob dydd. Dyw’r yn nodi llwyddiant y don gyntaf gwaith byth yn anniddorol a o Brentisiaethau Creadigol yng felly byth yn feichus, a mae hwyl Nghymru. Bu yno sesiynau wrth weithio er bod y gwaith yn trafod yn annog trafodaethau ddifrifol rhan fwyaf o’r amser. rhwng cyflogwyr, sefydliadau Mi oeddwn wedi gweithio cyn y addysgol ac arbenigwyr sgiliau Prentisiaeth, ond ‘dwi di dysgu fwy ynglñn â mecanwaith dosbarthu i’r am sut mae rhedeg sefydliad wrth dyfodol er mwyn helpu i oresgyn a wneud y Prentisiaeth yma. Ar ôl chryfhau’r diwydiannau creadigol a i mi orffen ‘dwi’n bwriadu aros diwylliannol yng Nghymru. yn y diwydiant oherwydd mae Gyda chyllid gan Lywodraeth gen i awch i weithio mewn Theatr Cymru trwy gynllun Rhaglen Dechnegol. Mae’r Prentisiaeth Beilot y Gronfa Blaenoriaethau wedi’m helpu oherwydd nawr mae Sector, Cronfa Gymdeithasol gen i brofiad o waith ymarferol a Ewrop, mae cyfanswm o 57 o gwaith papur a ‘dwi nawr yn deall Brentisiaethau Creadigol, gan sut i drefnu pethau a sut i ddod o gychwyn o ddim, wedi eu cynnal hyd i eitemau ar gyfer y theatr. Yn ers mis Gorffennaf 2010. Mae’r fy lleoliad, fy mentoriaid oedd y prentisiaethau yn ffordd o sicrhau technegwyr yn y tîm. Edrycho’n fod pobl yn dysgu sgiliau ar gyfer nhw ar fy ôl yn o lew. Maent wedi cyflogaeth yn y diwydiannau fy nghefnogi drwy’r amser heb creadigol a diwylliannol yng roi pwysau arna’i i ruthro o gwbl!! Nghymru, gan achosi gweithlu Roeddynt yn amyneddgar iawn cryfach, â’r sgiliau hanfodol er ac yn llawn hwyl i weithio gyda. mwyn sicrhau gwaith o fewn y Byddwn yn argymell y Prentisiaeth diwydiant. i unrhyw un, mae’n dda i ddechrau Un a fanteisiodd ar y Cynllun o’r dechrau. yw Rhodri-Sion Evans, Pont Seilo, Penrhyn-coch, a gafodd Gellir cael mwy o wybodaeth Brentisiaeth Theatr Dechnegol am gynlluniau Prentisiaethau yng Nghanolfan y Celfyddydau Creadigol ar wefan CC Skills: www. . Yn ôl Rhodri “Mae’r ccskills.org.uk/Apprenticeships/ Prentisiaeth wedi bod yn brofiad ApprenticeshipsinWales. 2 Y TINCER HYDREF 2011

CYDNABYDDIR Y TINCER CEFNOGAETH - un o bapurau bro | Sefydlwyd Medi 1977 ISSN 0963-925X | Rhif 342 | Hydref 2011

SWYDDOGION

GOLYGYDD - Ceris Gruffudd DYDDIADUR Y TINCER Rhos Helyg, 23 Maesyrefail Y DYDDIAD OLAF Y BYDD GOHEBWYR LLEOL YN DERBYN Penrhyn-coch % 828017 [email protected] DEUNYDD AR GYFER Y RHIFYN NESAF FYDD TACHWEDD 11 a TEIPYDD - Iona Bailey TACHWEDD 12 I’R GOLYGYDD. DYDDIAD CYHOEDDI TACHWEDD 24 CYSODYDD - Dylunio GraffEG % 832980 CADEIRYDD - Elin Hefin, Ynyswen, Stryd Fawr, HYDREF 15 Nos Sadwrn TACHWEDD 4 Nos Wener Ravensbrück. Cymdeithas Y Borth % 871334 Cerddoriaeth fyw o’r 1970au Cwrdd Diolchgarwch y Penrhyn yn festri Horeb, IS-GADEIRYDD - Bethan Bebb, Penpistyll, a’r 1980’au yn Neuadd Bethlehem, Llandre, yng Penrhyn-coch am 7.30. Cwmbrwyno. Goginan % 880228 y Penrhyn dan nawdd ngofal Beti Griffiths, Llanilar Noddir gan Llenyddiaeth YSGRIFENNYDD - Anwen Pierce PATRASA am 7.30 Bar. Pris am 7.00 Cymru. 46 Bryncastell, Bow Street % 828337 mynediad £8 ymlaen llaw; £10 wrth y drws TACHWEDD 11-12 Nos TACHWEDD 21-22 Dyddiau TRYSORYDD - Hedydd Cunningham, Tyddyn- Pen-y-Gaer, Llandre, Aberystwyth SY24 5NX Wener a Dydd Sadwrn Gãyl Llun a Mawrth Cwmni Mega % 820652 [email protected] HYDREF 19 Nos Fercher Lyfrau Morlan. Gãyl Lyfrau yn cyflwyno ‘Madog a’r Eirug Salisbury yn trafod ei wedi’i threfnu ar y cyd gan Amerig’ yng Nghanolfan y HYSBYSEBION - Rhodri Morgan, Maes Mieri farddoniaeth. Cymdeithas Morlan a Chylch Darllen Celfyddydau am 10.00 a 12.30. Llandre, % 828 729 [email protected] y Penrhyn yn festri Horeb, Aberystwyth. Sgwrs a chân LLUNIAU - Peter Henley Penrhyn-coch am 7.30. gyda Siân James ar y nos TACHWEDD 25 Nos Wener Dôleglur, Bow Street % 828173 Noddir gan Llenyddiaeth Wener, sesiynau gyda Jane Bingo yn Neuadd Eglwys TASG Y TINCER - Anwen Pierce Cymru. Aaron, Mihangel Morgan Penrhyn-coch am 7.00 a Caryl Lewis ar y dydd TREFNYDD GWERTHIANT A THREFNYDD HYDREF 28 Nos Wener Sadwrn. Tâl mynediad nos RHAGFYR 2 Nos Wener CYFEILLION Y TINCER - Bryn Roberts 4 Brynmeillion, Bow Street % 828136 Tecwyn Ifan ‘Cefndir Wener: £5. Tocynnau diwrnod Cyngerdd Nadolig Ger-y-lli y caneuon’ Cymdeithas ar gyfer dydd Sadwrn: £15 (yn yn Eglwys Llanbadarn Lenyddol y Garn yn festri’r cynnwys mynediad i’r tair GOHEBYDDION LLEOL Garn am 7.30 sesiwn, cinio a phaneidiau); RHAGFYR 8 Nos Iau sesiynau unigol: £4. Cymanfa garolau yn Eglwys ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL TACHWEDD 2 Nos Fercher y Santes Fair, Aberystwyth, Mrs Beti Daniel, Glyn Rheidol % 880 691 Pwyllgor blynyddol Sioe TACHWEDD 16 Nos Fercher am 7.00 dan nawdd Ffagl Y BORTH Capel Bangor. Heini Gruffudd Y Trên i Gobaith. Elin Hefin, Ynyswen, Stryd Fawr [email protected] BOW STREET Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro % 828 102 Y Tincer trwy’r post Lynn Phillips, 1 Cae’r Odyn % 820908 Set o’r Tincer Anwen Pierce, 46 Bryncastell % 828 337 Pris 10 rhifyn - £14 (£25 i wlad y tu allan i 1977-2011 Ewrop). CAPEL BANGOR/PEN-LLWYN Mae set gyflawn o’r Tincer ar gael i Mrs Aeronwy Lewis, Rheidol Banc Cysylltwch â’r Trysorydd - Hedydd Cunningham, gartref da! Os oes diddordeb gennych Blaengeuffordd % 880 645 Tyddyn-Pen-y-Gaer, Llandre, Aberystwyth, i gael set a rhoi cyfraniad i’r Tincer SY24 5NX CAPEL MADOG, CEFN-LLWYD A CAPEL DEWI cysylltwch â’r Golygydd. Eirian Hughes, Lluest Fach % 880 335; Elwyna % 01970 820652 [email protected] Davies, Tyncwm % 880 275; Dai Evans, Fferm Fronfraith, Comins-coch % 623 660 Cyhoeddir y Tincer yn fisol o Fedi i Mehefin DÔL-Y-BONT Y Tincer ar dâp - Mae modd cael y Tincer ar gan Bwyllgor y Tincer. Argreffir gan y Mrs Llinos Evans, Dôlwerdd % 871 615 gaset ar gyfer y rhai sydd â’r golwg yn pallu. Lolfa, Tal-y-bont. Nid yw’r Pwyllgor o angenrheidrwydd yn cytuno ag unrhyw farn a DOLAU Cysylltwch â Rhiain Lewis, Glynllifon, Mrs Margaret Rees, Seintwar % 828 309 17 Heol Alun, Aberystwyth, SY23 3BB fynegir yn y papur hwn. Dylid cyfeirio unrhyw newyddion i’ch gohebydd lleol neu i’r Golygydd, GOGINAN (% 612 984) ac unrhyw lythyr neu ddatganiad i’r wasg i’r Mrs Bethan Bebb, Penpistyll, Cwmbrwyno % 880 228 Camera’r Tincer - Cofiwch am gamera digidol G olygydd. Telerau hysbysebu LLANDRE y Tincer – mae ar gael i unrhyw un yn yr ardal Tudalen lawn (35 x 22 cm) £100 Mrs Mair England, Pantyglyn, Llandre % 828693 fydd am ei fenthyg i dynnu llun ar gyfer y papur Hanner tudalen £60 PENRHYN-COCH o gyngerdd, cinio neu ddigwyddiad a gynhelir Chwarter tudalen £30 Mairwen Jones, 7 Tan-y-berth % 820642 o fewn ein dalgylch. Fe’i cedwir gan Mrs Mair neu hysbyseb bach ca. 5 x 8 cm £6 y rhifyn % TREFEURIG Lewis, 40 Maes Ceiro, Bow Street ( 828102). - £40 y flwyddyn (10 rhifyn - misol o Fedi i Mrs Edwina Davies, Darren Villa Os byddwch am gael llun eich noson goffi yn Y Fehefin); mwy na 6 mis + £4 y mis , llai na 6 mis Pen-bont Rhydybeddau % 828 296 Tincer defnyddiwch y camera. - £6 y mis. Cysyllter â Rhodri Morgan os am hysbysebu. Y TINCER HYDREF 2011 3

CYFEILLION Y TINCER Dyma fanylion enillwyr Cyfeillion Y Tincer mis Medi 20 Mlynedd ’Nôl

£25 (Rhif 135) Huw C Jones, Nant Y Mynydd, Llandre. £15 (Rhif 120) Hywel Williams, 46 Bryn Castell, Bow Street. £10 (Rhif 145) Iestyn Hughes, 14 Maes-y-Garn, Bow Street.

Fe dynnwyd y rhifau buddugol gan Eleri Roberts yn dilyn ymarfer Côr Cantre’r Gwaelod nos Sul y18ed o Fedi 2011.

Cysylltwch â’r Trefnydd, Bryn Roberts, 4 Bryn Meillion, os am fod yn aelod. Am restr o Gyfeillion y Tincer 2010/11 gweler http://www. trefeurig.org/uploads/cyfeilliontincer2009.pdf Yn dilyn arholiadau Ysgolion Sul Bedyddwyr Cymru a gynhaliwyd fis Mawrth eleni, enillwyd dwy darian gan Ysgol Sul Horeb. Yng Rhodd nghyfarfodydd yr Undeb a gynhaliwyd fis Gorffennaf ym Methel, Llanelli, cylflwynodd y Llywydd (Mr James Nicholas, Bangor) iddi Cydnabyddir yn ddiolchgar y rhodd isod. Croesewir pob cyfraniad darian yr Undeb ac yn Rali’r Ysgolion Sul Caerfyrddin a Cheredigion boed gan unigolyn, gymdeithas neu gyngor. ym mis Medi cyflwynwyd iddi Darian Cymanfa’r Ddwy Sir gan Mr Vincent Williams, Llanelli. Sue Hughes a’r teulu, Penrhyn-coch £10 Llun: William Howells (O Dincer Hydref 1991) Dirgelwch y Cerflun Y TINCER Teulu yn Awstralia? Plentyn yn y coleg yng Nghaerdydd? Modryb yn Llundain?

Beth am roi tanysgrifiad blwyddyn o’r Tincer iddynt i’w cadw mewn cysylltiad â’r ardal. Gellir trefnu i’w yrru drwy’r post i unrhyw le yng Nghymru neu weddill Ynysoedd Prydain am gost

o £14 y flwyddyn, neu £25 i wledydd tramor. Ganrif yn ôl i’r mis yma (27 datblygu ar y cast - neu efallai Os hoffech fanteisio ar y cynnig, gan ddechrau â rhifyn mis Hydref 1911) dadorchuddiwyd rhyw ddamwain wedi digwydd cofeb Dr y tu iddo - a wedi Ionawr, llenwch y ffurflen isod a’i dychwelyd cyn gynted ag y allan i Gapel Pen-llwyn gan Mrs castio un o’i fersiynau cynharach bo modd gyda’r tâl priodol i’r Trysorydd (Hedydd Cunningham, Dickens Lewis, ei ferch. Roedd (‘sketches’) o’r stiwdio i’w osod yn y gofeb, gwaith Syr Goscombe ei le. Rhaid dweud bod yr un Tyddyn-Pen-y-Gaer, Llandre, Aberystwyth, SY24 5NX) John, yn gopi cywir o ben y presennol ym Mhen-llwyn yn Enw ddelw a godwyd yn y Bala. Bu fwy dramataidd o lawer na’r un Lewis Edwards(1809-87), a anwyd ‘swyddogol’ yn y Bala - mae’n Cyfeiriad ym Mhwllcenawon, yn brifathro gerflun eithriadol o dda.” Coleg y Bala am hanner can Tybed oes yna rywun o mlynedd. Yr enwocaf o’r blant ddarllenwyr y Tincer yn cofio oedd Edwards, clywed tad-cu yn sôn am hyn? Os Hoffwn yrru 10 rhifyn o’r Tincer i’r person isod, ac amgaeaf prifathro cyntaf Coleg Prifysgol oes cysylltwch â’r Golygydd. Cymru, Aberystwyth. Mae llun ar y tâl priodol o £14/£25 Llun: Lyn Lewis Dafis gael o’r dadorchuddio OND fel y Llofnodwyd sylwyd gan Peter Lord yn y Tincer yn Hydref 1997 nid yw’r cerflun Y Tincer i’w yrru i: yn y llun yr un un â’r hon sy’n Enw sefyll yno heddiw. Holwyd ar y pryd am urhyw wybodaeth ond Cyfeiriad ddaeth dim i law. Meddai Peter “Ofnaf nad oes ateb gennyf i ddirgelwch y cerflun. Gallaf gadarnhau taw cast o’r pen Menter newydd a sgwyddau yn unig o gerflun Y Bala oedd yno yn wreiddiol, ond Dymuniadau da i Shan Jones, Tyrbanc, Bont-goch, cyd-berchennog pryd a pham cafodd ei newid - Gofal Traed Aber, gyda’i menter newydd. Agorodd Shan siop sgidie dwn i ddim. Yr unig beth galla Gwdihw yn ddiweddar yn Ffordd Portland, Aberystwyth. i awgrymu yw bod nam wedi 4 Y TINCER HYDREF 2011

Y BORTH

Y Lle Delfrydol

Anthony Morris - Cadeirydd Cyngor Cymunedol y Borth yn ymateb i’r arolwg:- “Mae fy nheulu mor ffodus i fyw yma yn enwedig o wybod fod, am y tro cyntaf yn hanes y byd, mwy na hanner y boblogaeth yn byw mewn dinasoedd. Mae ein cymdeithas ni yma yn llawn amrywiaeth gwerthfawr; amrywiaeth sy’n rhoi cyfle i bob unigolyn sydd am gyfrannu. Lle da yw’r Borth. Lle rwy’n bwriadu aros am weddill fy oes.” Jackie Lawrence –Cyn Gadeirydd y Cyngor yn ymateb:- Mae i’r Borth gymuned gref lle mae’r plant yn cael eu cynnwys yng ngweithgareddau’r pentre, Plant Ysgol Craig yr Wylfa yn dathlu llwyddiant Y Borth yn yr arolwg sy’n dweud mai’r Borth yw’r lle gorau yng Nghymru i fagu plant! digwyddiadau arbennig a digwyddiadau codi arian. Mae Canolfan y Celfyddydau a’r teithio a gweithio mhell, ac mae’r yn y neuadd yn ddiweddar-pen llwyth o weithgareddau ar gael i’r Amgueddfa yn Aberystwyth yn ffaith fod cymaint miloedd o blwydd 110 Liz (Bibby) Jones ifanc- golff, pêl-droed, badminton, ogystal ag ymweliadau gan bobl ymwelwyr yn ein mysg bob haf yn a Delyth Price Jones oedd yn rhwyfo, clybiau syrffio, dawns, megis Gillian Clarke i ysbrydoli. ychwanegu at eu profiadau. dathlu, ac roedd y ddwy yn dathlu Scouts, Gwerin y Coed a’r Ysgol Sul. Hefyd anogir y plant i gystadlu Mae’n bentre unigryw ac iddi ei degawdau arbennig (!).Parti gwych; Mae cymaint o ffyrdd i blant mewn Eisteddfodau, yn enwedig chymeriad ei hun” digon o sbort a dawnsio a llu o lleol fwynhau’r traeth. Casglu cystadlaethau fel ‘Y Gân Actol’ fel Am fwy o wybodaeth am yr ffrindiau i’r ddwy, wedi dod o bell bwydach y môr mewn rhwydi, bod pob un disgybl yn cael cyfle i archwiliad ymwelwch â:- www. ac agos. Daeth un person o bellter pysgota, hwylio, canãio, a syrffio yn gymryd rhan. familyinvestments.co.uk/hotspots. mawr-yr holl ffordd o Beijing a yr ardd gefn! Mae gan blant y Borth yn aml, dweud y gwir, sef mab Liz a Bryn, Aeth fy mhlant i Ysgol y orwelion eang iawn- efallai bod Pen blwydd Hapus yn Tom. Doedd gan Liz ddim syniad Borth, ysgol sy’n draddodiadol hyn yn rhan o draddodiad y 110! ei fod wedi hedfan yr holl ffordd yn ymestyn gorwelion ei pentre- morwyr yn teithio’r byd? adre i’r Borth i fod yn y parti- am disgyblion, drwy ddefnyddio Mae llawer o’n pobl ifanc wedi Cafwyd parti pen blwydd i’w gofio anrheg!

Morglawdd

ARTIST Y MIS Bu storom ffodus ers y rhifyn ddiwetha o’r Tincer; ffodus yn Jenny Williamson-Evans Institute lle astudiais sgiliau Beth y’ch chi wedi’i greu sy’n hyn o beth, fod modd gweld adnewyddu paentiadau; wedyn 6 rhoi boddhad? ôl nerth natur ar waith B.A.M. Pam byw yn y Borth? mis yn y V&A a chew mis arall hyd yma. Gwelwyd sawl hollt yn Kenwood House. Ambell ddarn o grochenwaith, yn y gro (shingle) ond dim Yn 1992 roeddwn yn byw yn lle roedd na gyfle i fynegi ‘fi’!, byd difrifol. Mentrodd sawl un Abertawe ac yn gweithio yn Beth yw eich swydd oherwydd rhan amlaf, gofalu am o’r pentrefwyr i ymyl y môr i Oriel Glyn Vivian. Yno cwrddais bresennol? waith eraill byddaf. weld yn union beth oedd wedi â Stuart, oedd yn byw yn digwydd, a’r casgliad oedd fod Llandre ar y pryd. Penderfynodd Rwy’n dysgu am ddiwrnod Ond falle y boddhad mwyaf y morglawdd wedi gwrthsefyll y ddau ohonom symud i’r Borth bob wythnos yn Ysgol Gelf, yw’n nheulu. cwt corwynt ‘Catia’- y typhoon a gwireddu breuddwyd- tñ braf Prifysgol Aberystwyth ac am diweddara o’r Iwerydd. Amser ar lan y môr o fewn cyrraedd weddill yr wythnos yn Llyfrgell a ddengys gwir gryfder y mynyddoedd gwych gogledd Genedlaethol Cymru. Ar hyn morglawdd. Y cwestiwn nawr Cymru, a chymuned o’r safon o bryd gofal casgliad rhyfeddol yw, a fydd ail ran y gwaith yn uchaf. y Llyfrgell o waith Kyffin mynd yn ei flaen h.y. estyn y Williams yw fy nghyfrifoldeb. morglawdd draw at y Clwb Golff. Un o le y’ch chi’n wreiddiol? Pwy sydd wedi dylanwadu Dirk Verhey Lloyd, Ganwyd fi yn Llundain ac yna arnoch? Frondirion symudodd y teulu i Dorset. Heb amheuaeth fy nhiwtoriaid 1918-2011 Hyfforddiant? yn Llundain; dysgu “Pan gollir henwr, mae llyfrgell ysbrydoledig. yn llosgi’n ulw’ Gradd ym Mhrifysgol Caergrawnt lle astudiais hanes Beth yw eich hoff waith Celf? Ar ddydd Sul yr ail o Hydref, Celf a Ffiseg (euthum â Isaac gwasgarwyd llwch Derek yn y Bae y mab yno’n ddiweddar a Llun hardd gan Bellini gan y Bad Achub a thrwy hynny, dywedodd fod Coleg Clare yn ’Portread o’r Doge’, mae wedi ei rhyddhau ei weddillion i grwydro union fel Hoggwarts!). Yna gyflawni’n gelfydd gryf ac yn gyda phob llanw i bellteroedd byd. tair mlynedd yn y Courtland lawn gravitas. Prin fod neb o ddarllenwyr y Tincer heb adnabod Derek. Derek y Y TINCER HYDREF 2011 5

LLANDRE

Dyweddïad ac i gynorthwyo yn ystod y flwyddyn. Llongyfarchiadau a phob dymuniad da i Meleri Wyn, Mis nesaf, 17 Hydref, byddwn yn Y Berllan a Chaerdydd, ar ei ymweld ag Arddangosfa newydd ddyweddïad yn ddiweddar â sydd wedi ei chreu ar blatform Mathew Flint, Caerdydd. yr Orsaf yn Y Borth – gadael Bethlehem am 6.45. Gwellhad Buan Mae croeso mawr i unrhyw aelod Dymunwn wellhad buan i newydd i ymuno a ni! Gruffydd Griffiths, Ffosygrafel sydd yn Ysbyty Bron-glais ar Treftadaeth Llandre hyn o bryd. Hydref 27 : Fy nhreftadaeth Cydymdeimlad deuluol a’i dylanwad ar ein harferion amaethyddol – Rachel Cydymdeimlwn â Gruffydd Rowlands. Cynhelir cyfarfodydd Griffiths, Ffosygrafel, a’r teulu yn Ysgoldy Bethlehem, gan ar farwolaeth perthynas yn gychwyn am 7.30 yh. Nhre’r-ddôl, sef J Davies, dyn llaeth, y postmon, y trydanwr milwyr dewr a oedd yn ymladd Dolcletwr. Cwrdd Diolchgarwch neu Dirk y barman yn y Fic. Os Franco ac roedd ganddo gof clir o Bethlehem am rhyw rheswm nad oeddych weld, o fwrdd y llong, Malaga yn Pen blwydd Hapus yn ei nabod mi fyddai’n neud yn wenfflam. Nos Wener 4ydd o Dachwedd am siwr y byddech chi! Mae straeon Ni aiff Derek Verhey yn angof. Dymuniadau gorau i Marian 7.00 yh, yng ngofal Beti Griffiths, amdano yn codi ar ei draed ar Carodd deithio, do; carodd ei Jenkins, Eryl, ar ddathlu Llanilar. y bws o’r Dre i’r Borth ac yn deulu, do; ac fe garodd ei fro pen blwydd arbennig yn cyhoeddi i’w gyd deithwyr ‘In enedigol, a bydd swyn a chyfaredd ddiweddar. Dosbarthwyr newydd Y case you did’nt know, I’m Derek ei atgofion o’r Borth a’r cyffiniau Tincer yn Llandre. Lloyd, the oldest inhabitant of yn aros yng nghof y rhai a gafodd Merched y Wawr Borth” ac am y chwe milltir nesa y pleser a’r fraint o’i adnabod. Llanfihangel Mae Beca Davies, Yr Ysgoldy, byddai pobol y bws yn gwrando Fe allai Derek ddweud, fel y Genau’r-glyn a Linda Smith, Bryn-hir wedi a’u cegau’n agored wrth iddynt bardd bach o Rhyd-ddu pan oedd bodloni dosbarthu’r Tincer yn y gael hanes Derek a’i fro yn y hwnw’n canmol ei filltir sgwâr: Cyfarfu’r gangen am y tro pentref. Diolch i’r ddwy. ddwy iaith; cenhadwr heb ei cyntaf y tymor yma nos Lun, debyg. “Nid creu balchderau mo hyn gan 19 Medi. Gan fod pryder wedi Pen blwydd hapus Gwen, John, Lewis a Eddie un o’i go’ codi am ddyfodol y Gangen oedd ei frodyr a’i chwiorydd ac Mae darnau ohonof ar wasgar hyd am fod y niferoedd sydd yn Dymuniadau gorau i Gerwyn yn nhyb Derek, fe oedd ffefryn y fro.’ mynychu yn fisol yn mynd i Powell, Leacroft, ar ddathlu pen ei dad, am y rheswm mai ef oedd G.B. lawr ac oedran y ffyddloniaid blwydd arbennig ar 21 Medi. y canwr gorau ac am ei fod yn yn codi – mi gynhaliwyd rhugl yn yr Heniaith. Ymfalchiai Amgueddfa Gorsaf y noson i drafod y ffordd Cydymdeimlad yn y ffaith ei fod yn Gymro Borth ymlaen. o’r Iseldiroedd (roedd ei fam o Cydymdeimlwn â theulu’r Rotterdam) a roedd yna groeso Hoffai Jo a George Romary a John Cytunwyd yn unfrydol diweddar William Hughes, mawr yn Frondirion i’r teulu o Toler ddiolch i ‘r gwirfoddolwyr i barhau fel Cangen a Waunfawr a fu farw yn Ysbyty dros y dãr. eraill ac i bawb a gefnogodd y phenderfynwyd cyfarfod yn Treforys ar Fedi 24. Roedd Will Gadawodd ei gartref yn fenter ers ei agor- daeth dros 3,500 y pnawniau yn ystod misoedd yn un o blant Station House, bymtheg oed a mynd i’r môr. o ymwelwyr drwy’r drysau ers y gaeaf. Y Cadeirydd am y Llandre. Prynodd gamera ‘Coronet’ ac yr agoriad. Llwyddiant ysgubol a tymor fydd Marian Jenkins, roedd ei gasgliad lluniau du dweud y lleia’ Ysgrifennydd – Llinos Cofion a gwyn yn gofnod gwych o’r Evans a Mary Thomas yn cyfnod hwnw. Cymerodd ran Mae’r oriau agor newydd fel a Drysorydd. Gyda chyn lleied Anfonwn ein cofion at Stephen yn Rhyfel Gartef Sbaen. Roedd ganlyn:- Mawrth/Gwener /Sadwrn o aelodau bydd pawb yn Haggar sydd ar hyn o bryd yn ar long a oedd yn cludo bwyd i’r 1100-1600 cael cyfle i fod ar y Pwyllgor Ysbyty Gobowen, Croesoswallt.

DÔL-Y-BONT JONATHAN JAMES LEWIS Croeso Sul, 2 Hydref, a dan ofal ein Gweinidog y Parchedig Wyn Morris. Saer Coed / Adeiladydd Croesawn Emma, Daniel a’r ferch fach Olivia i fyw i Hazel Cottage. Gobeithio y byddwch yn hapus iawn Cydymdeimlad 01970 880652 yn ein plith. 07773442260 Cydymdeimlwn â John Hughes, Bryndderwen a Sian Diolchgarwch Elin a Phill ar eu profedigaeth o golli brawd i John, Bronllys sef Mr. Will Hughes o Waunfawr. Bu’r angladd yn Capel Bangor Cynhaliwyd Cyfarfod Diolchgarwch y Babell bnawn Eglwys Llandre ddydd Sadwrn, 1 Hydref. Aberystwyth 6 Y TINCER HYDREF 2011

PENRHYN-COCH

Horeb Gwasanaeth Bysiau Hydref 16 2.30 Oedfa gymun Deallir y bydd gwasanaeth 5 Gweinidog Arriva yn dod i ben ar Hydref 23 10.30 Oedfa deuluol 29. Bu’n destun rhyfeddod i lawer Gweinidog yn yr ardal pam fod Arriva wedi 30 10.30 Oedfa bregethu Y parhau i redeg y gwasanaeth hwn Parchg Peter Thomas (gan ei ail enwi yn 5) gan mai y cwmni lleol Mid Motors Tachwe dd oedd wedi cael y contract. 6 2.30 Oedfa gymun Gweinidog 13 10.00 Oedfa deuluol Bu trigolion yr ardal yn driw Gweinidog iawn i’r cwmni lleol gan aros am 20 2.30 Oedfa bregethu eu bws hwy pan ddeuai un Arriva Dr Rhidian Griffiths gyntaf. Mae’n amlwg i’r cwmni 27 10.30 Oedfa bregethu mawr sylweddoli erbyn hyn nad Gweinidog oedd yn werth iddynt redeg y gwasanaeth dyblyg yma. Salem Hydref Erthygl am Fedydd 23 5pm Y Parchg Richard H Lewis – mewn llyn, seiclo 112 milltir lawn. Llywiwyd y noson gan Mae erthygl gan y Parchg Judith Cymundeb yn ogystal a rhedeg marathon. Gwerfyl Pierce Jones ; bu John Morris - ‘Bedydd ac arwyddocad Tachwe dd Hoffai Cerys ddiolch i’w ffrind Meredith yn holi Daniel, Cemlyn y dãr’ yn y rhifyn cyfredol 6 10am Y Parchg Richard H Meinir Jones, Garn Isaf, Bow Davies yn darllen o’r gyfrol a o Drafodion Cymdeithas Hanes Lewis Street am ei ei chymorth a’r chlowyd y noson gan ddwy gân Bedyddwyr Cymru 2010-11 a 20 10am Y Parchg Richard H pharodrwydd i’w helpu dros gan Angharad Fychan.Cafwyd gyhoeddwyd yn ddiweddar. Mae Lewis – benwythnos y digwyddiad, cyfle i gymdeithasu a chael sgwrs copïau ar gael am £2 yr un oddi Cymundeb yn enwedig gan fod hyn yn dros baned ar ddiwedd y noson. wrth ysgrifennydd Horeb, Ceris golygu iddi godi am 4 o’r gloch Gruffudd Clerc y Cyngor Cymuned y bore i yrru i Bolton. Pob Pen blwydd arbennig lwc i Cerys hefyd ar ei chwrs Urdd Gwragedd Sant Dyma fanylion cyswllt clerc Paramedic ym Mhrifysgol Dymuniadau gorau i Ceinion Ioan Cyngor Cymuned Trefeurig - Abertawe. Jones, Maes Seilo, a ddathlodd Mrs M.A.Jenkins, Dôl Werdd, ben blwydd arbennig ar 21 Medi. Agorwyd tymor newydd drwy Lôn Rhydygwin, Llanfarian, Noson i gyfarch Daniel ddathliad o’r Cymun Bendigaid Aberystwyth, SY23 4DD Gefeilliaid yng ngofal y Parchg Ronald Ffôn: (01970) 617414 Cynhaliwyd noson i gyfarch Williams ddechrau mis Medi. e-bost: [email protected] Daniel Davies, Maes Meurig, Ein dymuniadau da i Neil a Cafwyd lluniaeth ysgafn yn Pen-bont Rhydybeddau - Connie Evans, Gwawrfryn, Neuadd yr Eglwys i ddilyn y Cinio Cymunedol enillydd Gwobr Goffa Daniel Maes Seilo ar ddod yn dad-cu a gwasanaeth ble cafwyd amser Penrhyn-coch Owen eleni - yn festri Horeb, hen fam-gu. Ganwyd efeilliaid i ymaelodi a threfnu gweddill Penrhyn-coch nos Fercher (merch a bachgen) i Taran, merch y tymor. Gwestai mis Hydref Bydd y Clwb yn cyfarfod yn yr 28ain o Fedi dan nawdd ieuengaf Neil a wyres Connie oedd Mr John Purr Sandhurst Neuadd yr Eglwys dyddiau Cymdeithas y Penrhyn. Daeth – sy’n byw ym Methania, Berkshire. Ei ddiddordeb Mercher 26 Hydref a 9 a 23 cynulleidfa deilwng ynghyd ac Ceredigion. Mae’r teulu wrth eu mawr yw casglu cardiau post Tachwedd. Cysylltwch â Egryn roedd y festri yn gyffyrddus bodd gyda Telyn a Rowan. y Frenhines Victoria a’i theulu. Evans 828 987 am fwy o fanylion neu i fwcio eich cinio.

Coleg

Llongyfarchiadau i Geraint Jones, Glan Seilo, ar ei ganlyniadau lefel A a dymuniadau gorau ar ei gwrs drama a’r cyfryngau yng Ngholeg Cerdd Brenhinol Cymru yng Nghaerdydd.

Tipyn o gamp

Llongyfarchiadau i Cerys Humphreys am gwblhau “Ironman UK 2011” yn Bolton ddiwedd mis Gorffennaf. Cwblhaodd Cerys y cwrs mewn 14 awr a 44 munud a oedd o fewn y dedlein o 17 awr. Roedd y digwyddiad yn cynnwys nofio 2.4 milltir Y TINCER HYDREF 2011 7

Dechreuodd ar ei gasgliad ym a chafwyd noson ddiddorol dros 1980 ac erbyn hyn mae ganddo ben. dros 2,300 o gardiau yn ei feddiant. Dyma’r swyddogion newydd: Galwyd y Frenhines Victoria yn Llywydd: Judith Morris, ‘Fam-gu Ewrop’ gan fod cymaint Ysgrifennydd: Wendy Reynolds, o’i hetifedd wedi priodi i mewn Trysorydd: Sandra Beechey, i deuluoedd Brenhinol mewn Gohebydd y Wasg: Mairwen saith gwlad, sef yr Almaen, Rwsia, Jones, Groeg, Sbaen, Sweden, Norwy a Dosbarthwr y Wawr: Miriam Romania. Mwynhawyd y noson Garratt, Tynnwr Lluniau: Janice yn fawr iawn, a diolchwyd yn Morris. gynnes iddo am ddangos ei Croesawodd Judith ein gãr gasgliad gwerthfawr i ni. gwadd sef Mr Geraint Morgan o Fwlch-llan. Cafwyd noson Cymdeithas y Penrhyn ddifyr iawn, llawn hiwmor yn ei gwmni wrth iddo adrodd Cynhaliwyd cyfarfod cyntaf am “Ddylanwadau ar Fachgen y gymdeithas, 2011-12, ar nos Gwledig”. Fe fu’n sôn am ei Fercher, 21ain o Fedi. Ein Howard Evans yn arwain y tractorau ym Mhenrhyn-coch fagwraeth ac am ei blentyndod cadeirydd newydd yw Menai o fewn cymuned agos y pentref. Williams a chroesawodd pawb yn Roedd y Tñ Capel lle magwyd frwd. Ei neges ar ddiwedd cyflwyniad cardiau a blodau. Geraint yn denu nifer fawr Gwestai mis Medi oedd Russell hynod o ddifyr oedd bod yn o ymwelwyr, roedd y drws Jones o “Byw yn yr Ardd” ac bwysig i ni ail-feddwl ein ffordd Dymuna Mairwen ddiolch i’w bob tro ar agor! Roedd llawer roedd y gynulleidfa niferus yn o fyw, a gwneud defnydd o bob theulu, cymdogion a ffrindiau o gymeriadau yn y pentref a dyst i boblogrwydd y “garddwr gwastraff yn y cartre. am bob help a dymuniadau da diddorol oedd gwrando ar yr hirwallt”! Sesiwn ddiddorol iawn! mae wedi ei dderbyn ar ôl cael hanesion hyn. Roedd Geraint Dyn ei filltir sgwâr, yn wir dyn triniaeth ym Mron-glais yn yn hapus iawn yn yr ysgol ac ei ‘batsh’ yw Russell sy’ â’i gartre Gwellhad buan ddiweddar. yn hoff iawn o chwarae rygbi. yn Rhosgadfan yn agos iawn at ei Roedd yn ddiolchgar iawn i galon. Yno, mae’n brysur yn tyfu Dymunwn wellhad buan i Wanda Cydymdeimlad Fudiad y Ffermwyr Ifanc am y cynnyrch ei hun ac yn edrych ar Williams, Tebeldy, ar ôl derbyn cyfleoedd a gafodd i fwynhau a ôl ei adar. Daeth â dwy o’i ‘iarods’ triniaeth yn ddiweddar; hefyd Ein cydymdeimlad dwys gydag chystadlu. gydag ef i’n cyfarfod – y rheiny’n ein cofion at Mr Urry sydd yn Alwena Davies, Awel y Coed, Nia Ar ôl graddio fe ddatblygodd werth eu gweld ac yn sefyllian disgwyl rhagor o driniaeth cyn ac Aled ar golli gãr a thad annwyl, Geraint ei yrfa ym myd Fferyllfa yn fodlon braf ar y bwrdd bo hir. sef Tom Davies, gynt o Bow Street ac erbyn heddiw mae yn drwy’r cyfarfod. Ieir Cochin – o a fu farw ar ol gwaeledd hir ar 29 Bennaeth ar Adran Fferyllfa China’n wreiddiol – brid hawdd Dymuniadau gorau hefyd i Lucy Medi. Cynhaliwyd yr angladd yn Ysbyty Bron-glais. eu trin a’u magu. Gyda’r rhain, Thomson, Llannerch, a Connie Noddfa dydd Mercher 5 Hydref. Cafwyd y diolchiadau gan y bridiau amrywiol eraill, yr Evans, Gwawfryn, fu mewn Judith Morris a Mair Evans. hwyaid a’r gwyddau, does ganddo ysbytai yn ddiweddar. Pen blwydd arbennig Cafwyd bwffe blasus a phaned ar ddim llawer o amser sbâr! Mae Howard Evans yn arwain y ddiwedd y noson. hefyd wrth ei fodd yn dangos tractorau ym Mhenrhyn-coch Pen blwydd hapus a dymuniadau Mae’r cyfarfod nesaf ar 13eg ei adar mewn sioeau ledled y gorau i Henry Thomas, Cwmfelin, o Hydref. Rydym yn ymweld wlad. Diddorol oedd cael cipolwg Diolch a fydd yn dathlu ei ben blwydd â Chanolfan Owain Glyndãr ar wyau o wahanol ieir a chael yn 80 oed ar y 29ain o Hydref. ym Machynlleth. Mi fydd pryd cyngor ar sut i gadw a thrin wyau Dymuna Mervyn, Sue a’r teulu, 47 o fwyd yn dilyn yn y Llew yn y gegin. Mae’n amlwg ei fod Ger-y-Llan ddiolch yn ddiffuant Merched y Wawr Du, Derwen-las. Mi fyddwn yn dwlu ar ei ‘iarods’! am bob arwydd o gydymdeimlad Penrhyn-coch yn gadael y Neuadd am 6.00 Hobi arall ganddo ers yn a charedigrwydd a ddangoswyd o’r gloch. Os ydych am ymuno, fachgen bach yw gwau, gan gofio tuag atynt yn eu profedigaeth o Nos Iau yr 8fed o Fedi fe croeso i chi ffonio Wendy ei fod yn nyddu yn ogystal â golli brawd annwyl Sue, sef Owen gychwynwyd y tymor newydd Reynolds ar (01970) 820 124. lliwio llawer o’r gwlân. Daeth â Geraint Jones (Porthmadog). basgedaid o hetiau, sane a sgarff i Gwerthfawrogwyd yr ddangos i ni. ymweliadau, galwadau ffôn, COFFI BOREUOL BYRBRYDAU POETH NEU OER CINIO GWASANAETH TE PRYNHAWN TEIPIO Cysylltwch â CREFFTAU AC ANRHEGION Mrs Glenwen Morgans Ar agor saith niwrnod yr wythnos Mehefin, Gorffennaf, Awst a Medi Heulwen (fel arall, ar gau ar ddydd Llun) Penrhyn-coch Siop Treasures, Tlysau a gemwaith (yn cynnwys dylunwyr Cymreig), scarffiau a chyfwisgoedd priodasol. Ffôn: 01970 828041 Symudol: 07515494710 Gwasanaeth enwai tai ar lechen a llwyau caru. Deunyddiau gwnio, Ebost: glenwen.morgans yn cynnwys offer DMC, Anchor, Heritage, Derwentwater ac eraill. @btopenworld.com Ffôn: 01970 820122 8 Y TINCER HYDREF 2011

BOW STREET

Garn Hydref 16 Bugail (Cymun) 23 Maldwyn C John 30 Bugail Tachwe dd 6 Bugail Terry Edwards 13 Eifion Roberts (R) 20 Bugail (C) 27 M J Morris Huw Roderick

Noddfa Hydref 16 10.00 Arwyn Pierce Cymundeb 23 10.00 Gweinidog 30 Uno yng Nghartref Tregerddan am 3.30

Tachwe dd 6 10.00 Uno yn y Garn 13 10.00 Y Parchg Ddr John Tudno Williams Cymundeb 20 2.00 Gweinidog 27 Uno yng Nghartref Tregerddan am 3.30

Ar y radio Llongyfarchiadau i dîm Piod y Bow St am ennill cystadleuaeth dan 9 oed twrnament Gary Pugh yn ddiweddar. Clywyd Heulwen Morgan, perchennog Salon Siriol a’i mam - Mair Davies, yn siarad ar y rhaglen ‘ ‘ efo Meirion MacIntyre Huws a wnaeth bennill i’r rhaglen (roedd eitem arall yn y rhaglen am weithio mewn siop) Beth sy’n anodd dwi’ ddim yn dallt Mewn gweithio til neu dorri gwallt Llawer gwaeth na’r gwaith sydd ganddynt Ydyw sgwennu cerdd amdanynt.

Te yng Nghartref Tregerddan

Ar Fedi 10ed, 2011 yng Nghartref Tregerddan cynhaliwyd Te Prynhawn wedi ei drefnu gan y Ffrindiau. Hoffwn ddiolch i Mrs Jenkins, Garej Penrhyn-coch am agor yr achlysur ac am ei rhodd hael. Diolch hefyd i bawb a fu yn ein cefnogi. Defnyddir yr elw i geisio gwneud bywyd y Swper Haf Bach Mihangel Capel y Garn yn ysgoldy Bethlehem, Llandre nos Wener, 9 Medi, i godi arian at y capel trigolion yn fwy cyfforddus. Mae yn Gartref ac apêl y Cartref Cariadus, Mizoram. hapus iawn ac y mae’r gofal am y trigolion yno yn ardderchog. perthnasol iawn gan Mair sydd nawr yn Llanilar. Rhoddodd Beti amlinelliad o’i cymryd yr awenau fel llywydd. gwaith fel Ynad Heddwch yn ei ffordd Merched y Wawr Rhydypennau Croesawyd dwy aelod newydd i’r gangen, sef ddihafal ei hun gydag hanesion difyr a dwys. Linda Stubbs a Mair Jones. Llongyfarchwyd Cafwyd noson hwylus a diddorol. Yn ein noson agoriadol ar Fedi y 12fed Shân Hayward a’i gãr ar ddathlu eu priodas I gloi’r noson cafwyd paned a lluniaeth cawsom ein cyfarch gan ein His- lywydd, Mair aur ac â Gaenor Jones a’i gãr ar ddathlu eu ysgafn wedi ei baratoi gan y pwyllgor dan ofal Lewis, gan fod ein llywydd Enid Jones wedi priodas ruddem. Mair Davies a Shân Hayward. Enillwyd y raffl symud i’r gogledd ar ôl y drychineb o golli Ar ôl trafod busnes y gangen cyflwynwyd gan Delcy Owen. ei mab, y Dr. Gwion Rhys. Cafwyd geiriau ein gwraig wadd, sef Beti Griffiths, MBE, Bydd ein cyfarfod nesaf ar Hydref y 10fed

FFENESTRI GWASANAETH IMEJ GARDDIO FFENESTRI PVCu, HEULFANNAU, ROBERT DRYSAU a.y.y.b. Am y GWASANETH, PRIS a’r SAFON GORAU gan GWMNI LLEOL GRIFFITHS Sefydledig dros 30 mlynedd

Edrychwch am y Ty^ Twt Am bob math o waith 01970 880330 Cofrestrwyd gyda garddio ffoniwch Marilyn a Ifor Jones (01970) 820924 Y TINCER HYDREF 2011 9

TREFEURIG pan ddaw Claire Morris atom i sôn am Croeso gobeithio iddo ef fwynhau ei ddiwrnod harddwch. Yna ar Dachwedd 14 cawn Lona yng nghwmni ei hen gyfoedion a’r Phillips yn sôn am Glefyd y Siwgr. Dewch i Croeso i John a Fiona, Callum a’i chwaer i newydd dyfodiaid cymaint ag a wnaethom ymuno â ni. Faesteg. Gobeithio y byddant yn hapus ym ni yn ei gwmni ef. Hoffai’r pwyllgor Mhen-bont. ddiolch i Tegwyn, y beirniaid, stiwardiaid, Wyres arall cystadleuwyr a phawb a gyfrannodd mewn Diolch unrhyw fodd tuag at ddiwrnod hwyliog a Llongyfarchiadau i Vernon a Dilys Baker-Jones, llwyddiannus arall. Gaerwen, ar enedigaeth wyres fach arall. Dymuna Mrs Barbara Couling ddiolch Ganwyd merch i Non a Gerwyn Jones, o galon i bawb a’i noddodd yn y Râs am Enillwyr (marciau mwyaf yn yr adran) Tal-y-bont, ar yr 21ain Medi. Ei henw yw ‘Swyn Fywyd, a hefyd am y rhoddion a ddaeth Tirion’ – chwaer fach i Glain Erin ac Ela Grug. i law tuag at elusennau Ffagl Gobaith a Adran A – Llysiau a ffrwythau – Fred Mwynhewch y plantos i gyd eich dau! Nyrsus Marie Curie er cof am ãr, tad a thaid Ralphs arbennig iawn - Terry a fu farw ym mis Adran B – Blodau – Fred Ralphs Gwellhad buan Mehefin. Gwerthfawrogodd yr holl deulu Adran C – Gwaith Llaw (Cwpan Her Teulu y cymorth a chefnogaeth a dderbyniwyd Binks, Cefn Llwyd) – Rose Neville Dymunwn wellhad buan i Mrs Freda Morris, ganddynt yn ystod yr adeg drist yma yn eu Adran D – Coginio – Eleri Davies Neuadd Deg, Bryn Meillion, sydd wedi treulio bywyd. cyfnod yn Ysbyty Bron-glais. Enillydd Cwpan Coffa Gwyn Royle am y Sioe Trefeurig marciau uchaf yn adrannau A-D – Rose Neville Er gwaethaf y glaw trwm, cafwyd sioe lwyddiannus iawn, dydd Sadwrn Medi Adran E – Plant 3ydd, gyda nifer o geisiadau yn y rhan Oed 4-7 oed (marciau uchaf) – Sian Fflur fwyaf o’r dosbarthiadau. Roedd y beirniaid Oed 8-11 oed (marciau uchaf) – Seren Wyn i gyd yn llongyfarch nid yn unig safon y Ysgol Gyfun – Dewi Davies cystadlaethau ond hefyd trefniadau’r dydd. Adran F – Dofednod – Gorau yn y Sioe – Llywydd y sioe eleni oedd Mr Tegwyn Jones Ellis Walker o’r Bow Street, un o feibion yr ardal. Cafwyd Adran G – Sioe Gãn Drwyddedig – Gorau araith bwrpasol iawn ganddo gan gynnwys yn y Sioe – Dewi ac Ifan Davies atgofion dyddiau ysgol a’r newid ddaeth Adran H – Ceffyl, Merlyn neu Merlen i’w fyd gyda dyfodiad yr evacuees. – Rhif Cyflwr Gorau – Pencampwr yr Adran – disgyblion yr ysgol yn dyblu dros nos ond, Gweni Davies ac “Ollie” yn fwy na hynny yr iaith estron oedd y plant yma yn ei siarad, ond buan y daethant Bydd cystadlaethau yr Adran Ddefaid – i ddeall ei gilydd a’r plant yma yn dychwelyd Diadell Orau – yn cael ei beirniadu yn i Lerpwl, Llundain ac ati wedi’r rhyfel yn ystod mis Hydref a bydd yr enillwyr yn rhugl mewn dwy iaith. Hyfryd oedd cael cael eu cyhoeddi yn Swper Cymdeithasol Blynyddol tua diwedd mis Tachwedd. Llongyfarchiadau i Rhiannon Powell, Maes Ceiro . a croesawu Tegwyn nôl i’w hen gynefin, raddiodd gyda dosbarth cyntaf mewn criminoleg ym Mhrifysgol Lerpwl. Ers hynny cafodd driniaeth mewn ysbyty ym Manceinion a da yw deall ei bod yn gwella. [email protected] Pob dymuniad da iddi i’r dyfodol. Y TINCER 10 Y TINCER HYDREF 2011

PEN-LLWYN A CAPEL BANGOR Cwrdd Diolchgarwch Capel Pen-llwyn

Cofiwch am ein gwasanaeth diolchgarwch, ar yr 21ain o Hydref am 7 o’r gloch. Pregethir gan y Parchg Andrew Lenny, Aberystwyth.

Pysgotwr o Fri

Yn ddiweddar, mae Mr Alister Dryburgh wedi dal eog neu samwn, fel y gelwir gan rai, yn yr afon Rheidol. Roedd yn werth ei weld, yn pwyso deuddeg pwys a hanner, ond dywedodd Alister yn ddiymhongar, fod rhywun arall wedi dal un yn fwy nag ef ! Ond credwn fod hwn yn werth ei gofnodi. Go lew Alister, dal ati.

Sioe Capel Bangor

Cynhelir cyfarfod blynyddol yn y Druid Rhian Davies yn cyflwyno y bedol er cof am ei thad Clive Davies ynghyd â Barry Matthews yn Sioe Goginan Nos Fercher Tachwedd 2il am 7.30yh Pen-llwyn (gweler yr hanes yn Tincer Mis Medi)

Ysbyty Genedigaeth hyfryd fydd croesawu Osian bach i Tangaer.

Pob dymuniad da hefyd i Miss Gwyneth Llongyfarchiadau i Eleanor a Wynne Jones, Gwella Ingram, Sunnycroft, sydd yn mynd i mewn i Tangaer, ar ddod yn fam-gu a thad-cu ar y Ysbyty Glangwili am driniaeth, ar ddyddiad 24ain o Fedi. Ganwyd Osian Wyn i’w merch Hyfryd yw clywed fod y Parchg John cyhoeddi y papur hwn.Cofion cynnes yr ardal Hannah a’u mab yng nghyfraith Owain yn Livingstone yn gwella, ac wedi dechrau cymryd Gwyneth a boed i chi lwyr wellhad yn fuan. Aberystwyth. Pob dymuniad da i chi fel teulu, at rai o wasanaethau yr eglwys unwaith eto. ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL

Urdd y Benywod

Mae y gweithgareddau wedi dechrau eleni eto gyda’r wac flynyddol. Plas yr Hafod Cwmystwyth oedd y man cyfarfod gyda rhai o’r aelodau yn dewis cerdded y llwybrau tra bo eraill wedi ymweld â’r Eglwys hardd. Cafwyd prynhawn pleserus iawn gyda’r tywydd yn ffafriol, a chyn mynd adref cafwyd cwpanaid o de yng Nghaffi’r Woodlands, Pontarfynach.

Cystadleuaeth Nionod

Cynhaliwyd cystadleuaeth y Clwb Nionod lleol yng nghartref Mark a Sara Dyer yn Llain.’Roedd yna gystadlu brwd a chafwyd llawer o hwyl a gorffennwyd y noson gyda barabeciw wedi ei baratoi gan Sara. Mark a Sarah Dyer gyda’i nionyn mwyaf. Llongyfarchiadau hefyd i’r ddau yn eu llwyddiant yn eu gwersi Cymraeg, mae y ddau wedi pasio eu harholiad ac wedi meistrioli yr iaith yn dda iawn erbyn hyn.

Capel Llwyn-y-groes

Cynhaliwyd ein Cwrdd Diolchgarwch ar nos Iau olaf mis Medi yng nghwmni y Parchg Judith Morris, Penrhyn-coch. Croesawyd pawb gan Beti Daniel a chafwyd oedfa bleserus iawn. ‘Roedd y Capel wedi ei baratoi gan Eirlys Davies a Gwen Morgan ac wedi ei addurno â ffrwythau y cynhaeaf gan Dot Kirkton a Mercia Railson, Maesawelon.Yr organyddes oedd Delyth Davies, Maencrannog, a phleser oedd cael cwmni cymaint o aelodau Capel Pen-llwyn a Goginan ac Eglwys Capel Bangor Aelodau Urdd y Benywod yn yr oedfa. ar eu taith gerdded Y TINCER HYDREF 2011 11

R.J.Edwards GOGINAN Adeiladau Fferm y Cwrt Cwrt Farm Buildings Penrhyn-coch Menter Newydd ei fod yn ôl wrth y llyw unwaith Pen blwydd Arbennig eto. Contractiwr, masnachwr Pob lwc i Derek a Lucia Knight, Ni fydd rhaid i Alun Griffiths, gwair a gwellt 2 Queen St. ar eu menter o redeg Cydymdeimlad Tyn Bedw, ddefnyddio ei gar gan Arbenigwr ar ailhadu y Clwb Golff yn Aberystwyth. y bydd yn rhatach iddo fynd ar Cyflenwi a gwasgaru calch, Maent yno nawr ers dros chwe Cydymdeimlwn â Mrs Pat y bws ers Medi 27. Pen blwydd slag a Fibrophos wythnos a bu Derek yn derbyn Griffiths, Sunnyside ar farwolaeth hapus hwyr iddo!! Lori, turiwr a malwr triniaeth yn yr ysbyty yn ystod ei gãr Donald yn Ysbyty Bron-glais i’w llogi y cyfnod yma ond braf yw nodi ar ôl salwch byr ar Fedi 11. Cyflenwi cerig mán

01970 820149 Owen Prys (1857 – 1934) 07980 687475 Ar ôl ysgrifennu am y Dr. Lewis Edwards, un o feibion disglair Pen-llwyn, ddwy flynedd yn ôl adeg cofio dauganmlwyddiant ei eni ym Mhwllcenawon, rwyf am sôn y tro hwn am un arall o fawrion y pentref, y Parchedig Brifathro Owen Prys, a aned yn y Ffatri, Pen-llwyn,ar 25 Medi,1857, yn fab i Absalom ac Ann Prys. Wedi bod yn Ysgol Genedlaethol ei ewythr yn y pentref bu’n ddisgybl-athro yn yr Ysgol Frutanaidd cyn mynd i Fangor i’r Coleg Normal ym 1876 lle’r ymddiddorodd mewn cerddoriaeth a mathemateg. Ar ôl disgleirio yno bu’n brifathro Ysgol Fwrdd Goginan hyd 1883 pan aeth i astudio yng Ngholegau Peterhouse a’r Drindod, Caergrawnt lle cafodd radd dosbarth cyntaf. Blwyddyn o astudio pellach yn yr Almaen, yn bennaf yn Leipzig, ac ym 1887 fe’i penodwyd yn ddarlithydd yn ‘Queen’s College’ Manceinion. Roedd Owen Prys wedi dechrau pregethu ym 1883 ac yr oedd ei bregethau bob amser yn ffrwyth meddwl treiddgar yn cael eu cyflwyno gydag angerdd anghyffredin. Dywedwyd fod y tân oedd yn ei galon yn cynnau tân yng nghalonnau ei wrandawyr. Ar ôl ei benodi’n athro yng Ngholeg ym 1890, fe’i hordeiniwyd y flwyddyn wedyn a’i ddewis yn Llun o Owen Prys gan George Hammond. Trwy ganiatâd olynydd i David Charles Davies fel Prifathro’r coleg. Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Symudwyd y coleg i Aberystwyth ym 1906, unwyd ef â Choleg y Bala ym 1922, a gwasanaethodd Owen Prys fel Prifathro hyd ei ymddeoliad ym 1927. Ei faes Presbyteriaid yn India. Bu’n ddiwyd yno fel athro a fel athro oedd diwinyddiaeth, athroniaeth crefydd a phregethwr hyd 1936 pan ddychwelodd i Gymru i moeseg. briodi Gwen a’i dwyn hi gydag ef i India lle buont Mae gan Robert Ellis, Tñ Croes, atgofion hyfryd yn fawr eu gwasanaeth cyn ymddeol ym 1944 a am Owen Prys yn ei gyfrol Lleisiau Doe a Heddiw: dychwelyd i Gaerdydd. Croniclodd Lewis Mendus M THOMAS “Aem gyda’r Prifathro yng nghwmni Isaac Watts ei atgofion diddorol am y maes cenhadol yn y llyfr i gael gweld y Croeshoeliedig, ‘When I survey A Jungle Diary, 1956. Ymwelodd y ddau â’r maes Plymwr Lleol the wondrous Cross’ ... ef yn y cyfnod pwysig cenhadol wedyn ym 1949-50. Penrhyn-coch hwnnw a ddangosodd ogoniant y Gwaredwr inni... Roeddent yn aelodau selog yng nghapel Pembroke Gosod gwres canolog Pregethwr oedd Owen hyd yn oed o flaen dosbarth Terrace yn y brifddinas yng nghwmni hanner Ystafelloedd ymolchi ... Ar ddiwedd ei oes symudodd i fyw i’r Lluest ger dwsin o weinidogion eraill wedi ymddeol, ac o dan Cawodydd Llanbadarn, ac wedi imi fynd yn weinidog i Saron weinidogaeth y Parchedig Morgan Rhys Mainwaring. Pob math o waith plymio yn y pentref deuthum i gysylltiad agosach ag ef. Pan Pan oeddwn yn fyfyriwr yng Nghaerdydd ddechrau’r ac hefyd gwaith nwy symudodd i’r Lluest y rhai cyntaf a ddaeth i wybod chwedegau bu Morgan Mainwaring yn gyfaill Prisiau rhesymol am ei briod ag yntau oedd tlodion y pentref, yn cefnogol imi a gwahoddodd fi i bregethu yn y capel 07968 728470 enwedig yr hen a’r methedig. Cofiai amdanynt bob droeon. Er fy mod yn nerfus iawn doedd dim eisiau 01970 820375 Nadolig”. poeni gan i Lewis a Gwen Mendus a’r gweddill Priododd Owen Prys ym 1893 gydag Elizabeth, ymateb yn werthfawrogol iawn. Holai Gwen fi am merch hynaf John Parry a’i briod o Dal-y-bryn, Ben-llwyn ac Aberystwyth. Bwlch, Sir Frycheiniog, a ganed iddynt ddwy ferch a Pan gollodd Owen Prys ei gymar ym 1931 enillodd raddau da yng Ngholeg Prifysgol Cymru, cyflwynodd gapel hardd i’r Coleg Diwinyddol, ac yn Aberystwyth. Ymfudodd un i America a phriododd fuan ar ôl ei agor bu farw ar 12 Rhagfyr, 1934. Cafodd y llall, Gwen â’r Parchedig Lewis Mendus (ei dad llawer ohonom ein bendithio mewn sawl oedfa yn y William ac eraill o’r tylwyth yn weinidogion yn Sir capel hyfryd. Benfro) a fu’n weinidog yn Nhrefforest a Chaerdydd cyn mynd ym 1921 i wasanaethu ar faes cenhadol y W. J. E dw ar d s

Y TINCER [email protected] 12 Y TINCER HYDREF 2011

COLOFN MRS JONES O’R CYNULLIAD

Sut fedr tad a merch fod yn ddyddiau gwell. Fy nghyfnither Unwaith eto, roedd mis gyfyrderoedd a’i gilydd heb fod Carys a mi yw’r eithriadau. Fe Medi yn llawn bwrlwm yn ffrwyth rhyngbriodi? Efallai roedd Grace yn enw poblogaidd gyda nifer o gyfarfodydd ac y deallwch yr ateb wrth ddarllen yn nheulu fy mam a dymunai ymweliadau ym mhob rhan y golofn ond fe roddaf yr ateb ar fy nhad fy ngalw i yn Grace. Ni o’r sir. Ar ddechrau’r mis ei diwedd,yr wyf yn addo. wrandawodd Mam arno ond fe ymunodd y Gweinidog Enwau pobl sydd wedi bod yn fe wrandawodd ei chwaer ond Iechyd, Leslie Griffiths AC, mynd a fy mryd i y mis hwn defnyddio y ffurf Gymraeg, â mi ar ymweliad ag elusen cyhoeddwyd gweledigaeth a’r hyn a’m hysgogodd oedd Carys. Ac, wrth gwrs, rhyw Ffagl Gobaith, sy’n darparu Llywodraeth Cymru ar edrych ar gyfeiriad ebyst y teulu fwngrel enw Rhufeinig / gwasanaeth ‘hosbis yn y wasanaethau mamolaeth wrth i mi eu trefnu, hynny a Geltaidd sydd i’w weld mewn cartref’ ar gyfer cleifion oedd yn awgrymu canoli genedigaeth deuluol.Yr wyf ffurfiau cytras o wlad Pwyl i’r sydd â chancr. Roedd hi’n gofal arbenigol mewn ysbytai fi yn bur siwr fod enwau yn Alban a roddwyd arnaf fi, enw braf gweld y Gweinidog yn penodol. Yn achos Bron-glais, dylanwadu ar eich bywyd yn byr na allai neb ei dalfyrru, enw ymddiddori yng ngwaith byddai hyn yn golygu y ddiarwybod i chi. Petai fy rhieni a’m cysylltai â Machynlleth ac yr elusen ac ymroddiad y byddai’n rhaid i famau sydd wedi fy enwi i ar ôl fy nwy enw oedd yn cydfynd ag enw staff a’r sylfaenydd, Elizabeth angen gofal arbenigol deithio nain yn ôl arfer oesoedd a fu, Gwynn,fy mrawd, a enwyd ar Murphy. Rwy’n gefnogol i Ysbyty Glangwili i roi rwyf yn siwr nad yr un person ôl T.Gwynn Jones, awdur Lona. iawn o’r hyn mae Ffagl genedigaeth. Rwy’n poeni’n fyddai Hannah Catherine a A digon tebyg i Mam wybod Gobaith yn ei gyflawni’n fawr y byddai cynlluniau o’r mi, Lona. Efallai y byddwn yn o’r cychwyn na wnâi Grace y lleol ac rwy’n gwybod bod fath yn peryglu iechyd y fam well person, yn sicr fe fyddwn tro i rhyw greadur dilun fel fi. nifer o drigolion Ceredigion a’r baban ac fe ymgyrchais yn wahanol.Y mae gennyf beth Fe fyddaf yn meddwl yn aml wedi derbyn cymorth yn erbyn cynlluniau tebyg prawf i’r ddamcaniaeth hon, fod y Crynwyr yn ei mentro hi ganddynt. i israddio gwasanaethau ym yr oedd gan fy mam chwaer a gyda enwau fel Prudence, Hope, Yn Aberteifi, fe gefais y Mron-glais yn 2006. Byddaf chyfnither o’r enw Mary, wedi Charity ac yn y blaen. fraint o lansio digwyddiad yn ymgyrchu unwaith eto eu henwi ar ôl eu nain, dynes A diau bod hyn wedi en arbennig ar lannau’r Afon os caiff y cynlluniau yma eu feistraidd a meistrolgar petai dylanwadu. Fe gredaf ei fod wedi Teifi. Trefnwyd Her Fawr hatgyfodi. waeth am hynny. O oed cynnar dylanwadu sut yr ymagweddai y Teifi gan Cadw Cymru’n Yn olaf, roeddwn yn iawn, er mwyn gwahaniaethu pobl atom ac i hynny fod yn Daclus gyda’r bwriad o hynod o falch i glywed y rhyngddynt, gelwid y gyfnither beth positif. Ond a yw yn bositif lanhau a chasglu’r sbwriel Prif Weinidog yn cadarnhau yn Mary a chwaer mam yn Mari. bob amser? Nag ydi, medd sydd yn yr afon. Roedd yn bod ei lywodraeth am gadw Tyfodd Mari i fyny yn Gymraes athrawon, sydd yn dweud eu her enfawr, a braf oedd gweld at addewid rhaglen Cymru’n i’r carn ac yn wraig ffarm bod nhw wedi dysgu gweithredu cymaint o wirfoddolwyr – Un a chyflwyno gwasanaeth ymarferol ac er ei bod bob amser egwyddor hon, po fwyaf trendi rhai mewn cychod ac eraill pob awr ar Linell y Cambria yn drwsiadus ac addas ei gwisg, a ffasiynol yr enw, lleiaf fydd ar y lan – yn hel y sbwriel. erbyn Ebrill 2012. Mae nifer nid oedd yn ddynes a wariai dymuniad y plentyn i ddysgu Mae’n holl bwysig ein bod o welliannau i isadeiledd y arian mawr ar ddillad. A phan a diddordeb y rhieni yn ei yn cadw’n hafonydd yn lân llinell eisoes wedi eu cwblhau, geisiai wneud hynny - ar briodas addysg. Hynny yw, nid oes gan i bawb cael eu mwynhau, felly edrychaf ymlaen at un o’r plant, dyweder - edrychai Kayleighs a Harper Sevens y boed yn bysgotwyr neu’n weld gwasanaeth trên aml a yn anghysurus, y dillad oedd yn byd obaith cyn cychwyn. Nid gerddwyr ar eu glannau. chyson – rhywbeth a fyddai ei gwisgo hi, rhywsut. yw hynny yn deg ond y mae’n Wedi i’r cyfarfodydd ail o fudd enfawr i drigolion ar Ond mae Mary yn wahanol ddealladwy,mae’n gofyn rhyw ddechrau yn y Senedd, draws canolbarth Cymru. iawn. Yn ei dydd, roedd hi’’n ymlyniad at safon i roi enw hen wraig fusnes elegant iawn yn ffasiwn ar blentyn ac yn gofyn rhoi cryn bwys ar ei dillad ac ar gwybodaeth i roi enw o hanes fod a steil unigryw. Hyd yn oed neu lenyddiaeth iddynt, dau beth heddiw, a hithau dros ei deg a sydd yn awgrymu fod y plentyn Os MêTS phedwar ugain, mae’n ddynes a yn cael magwraeth fydd yn rhan o fenter gydenwadol eglwysi gogledd ceredigion graen arni ym mhob ffordd, ni gefnogol i addysg ac athrawon. gweithgareddau’r Hydref 2010 choeliech ei hoed pe gwelech hi. Ond dengys enwi plentyn ar Ac er fod ei chalon yn y lle iawn ôl selebriti neu blentyn selebriti a’i Chymraeg yn loyw,mae’n beth yw ei gefndir ymenyddiol a Nos Iau Hydref 6 rhaid cyfaddef fod yna dinc diwylliannol yn eglur. Swper y cynhaeaf a gweithdy festri Capel y Garn 7.00 digon Seisnig i’w bywyd hi gyda A bellach, ymysg y rhai nad Nos Iau 13 Hydref phethau fel y Rotary a’r Lions yn ydynt am dalu gwrogaeth i cynnal cwrdd diolchgarwch cartref tregerddan, Bow Street 7.00 bwysig iddi - a Seisnig iawn yw Madonna a Suris y byd, y mae hynny yn ardaloedd Bae Colwyn opsiwn arall. Enwi plentyn ar ôl Nos Iau 10 Tachwedd a LLandudno beth bynnag am hynafiad.a dyna wnaeth fy nith, gweithdy coginio festri Horeb, Penrhyn-coch 7.00 unman arall. galw ei merch fach yn Hanna, Nos Iau 24 Tachwedd Megis ei chyfnitherod,fy mam a’i arôl fy nain i, hen hen nain y Gwibdaith: manylion i ddod chwaer, rhoddodd hithau enwau fechan.Tad yr Hanna wreiddiol Cymraeg i’w phlant. Dyna oedd Jesse Hughes a’r wythnos Nos Fercher 7 Rhagfyr oedd y ffasiwn, pryd hynny, er yma,fe aned Jesse i gyfnither i Cerdyn, Crefft a Chân - Neuadd Tal-y-bont 7.00 dim ond fy rhieni i aeth mor mi, hi, fel minnau yn or- wyresau Nos Iau 22 Rhagfyr bell a defnyddio’r ap a chyfenw i’r Jesse gwreiddiol tra bod Lois Canu carolau - Cartref Tregerddan ac Afallen Deg 7.00 Cymraeg.Ond adlewyrchodd y yn or- or-wyres iddo.a dyna sut y tair y ffasiwn am enwau Cymreig gall tad a merch un genhedlaeth Arweinydd - Efan Miles Williams a dynnai sylw at ein gorffennol droi’n gyfyrderoedd cenhedlaeth [email protected] 01974-251-487 neu a adlewyrchai obaith am arall! Y TINCER HYDREF 2011 13

ADOLYGIADAU TIPYN O LOBSGOWS

Mae’n siwr eich bod wedi gyflyrru emosiwn. blasu Lobsgows ond nid un fel Gan fod darlun, fel y hwn… gwyddys, “yn cyfleu mil o Yn ddiweddar cyhoeddwyd eiriau”, daeth y syniad o casgliad o ddarnau byrion gyfuno’r ddau gyfrwng er darllenadwy a deniadol - pob mwyn cyflwyno ystyr yn y un yn union 100 o eiriau a ffurf fwyaf syml posibl phob un â’i ddarlun arbennig Dywedodd Nerys: “Y - ar bopeth dan haul!. A hynny gobaith yw y bydd y at achos da. darllenydd yn mwynhau Tipyn o gamp a gyflawnwyd casgliad o bytiau sy’n gan Nerys Hughes o Bow ddeniadol yn weledol ac yn Street a Sian Bowman o Gnwch-coch. ystyrlon o safbwynt cynnwys.” Bu iddynt gyfarfod tra’n gweithio yng Cyfrennir yr holl arian a godir wrth Nghanolfan y Celfyddydau Aberystwyth. werthu’r Ilyfr i hyrwyddo gwaith MIND Mae Nerys yn mwynhau geiriau ac mae Aberystwyth. Sian wrth ei bodd yn darlunio a newydd Rhywbeth at ddant pawb felly ac dderbyn gradd M.A. yn y maes. anrheg fach hyfryd - a modd hefyd i roi Mewn oes lle teflir geiriau atom o cefnogaeth ymarferol arbennig i fudiad bob cyfeiriad nes eu bod yn colli ystyr sy’n cynnal unigolion a’u hanghenion yn a phwrpas, yr her a osododd Nerys ein cymunedau . iddi’i hunan oedd llunio darnau cryno Gellir cael copi drwy gysylltu â Nerys yn cynnig sylw apelgar, treiddgar neu [01970-828026] neu Sian [01974 261751] wamal efallai am brofiadau bob dydd sy’n a hefyd o Siop Lyfrau Canolfan y gyffredin i nifer ohonom, lle bo pwys ar Celfyddydau Aberystwyth a Swyddfa bob gair a neges i bryfocio teimladau neu MIND Aberystwyth.

ATLAS Y GWLEDYDD BYCHAIN Yr ddiweddar cyhoeddodd Y Lolfa yr atlas yn tynnu sylw at wledydd sydd atlas newydd sy’n mapio nodweddion fel arfer yn cael eu hanwybyddu mewn ieithyddol, gwleidyddol a daearyddol atlasau mawr. Ymhlith y gwledydd gwledydd di-wladwriaeth Ewrop. Mae’r eraill sy’n cael lle yn y gyfrol y Atlas yn ffrwyth cydweithio rhwng mae Corsica, Catalonia, Gwlad y Basg, Cymru a Llydaw, dau o’r gwledydd sy’n Wallonia, Sardinia a Chernyw. cael sylw amlwg yn y llyfr. Llydawr yw’r awdur Mikael Bodlore-Penlaez a Pris Atlas of Stateless Nations in Europe yw gobaith yr awdur a’r wasg yw y bydd £14.95.

Daniel Davies Tair Rheol Anrhefn gyda’r mwyaf comic yn y llyfr. Darganfyddiad chwyldroadol Y Lolfa (enillydd Gwobr Goffa Daniel Owen Eisteddfod ym maes teledu gan Athro Cemeg Prifysgol Aberystwyth, Genedlaethol 2011) 265t £8.95 Mansel Edwards, yw’r man cychwyn; achos yr anturiaethau yw penderfyniad didostur cwmni mawr rhyngwladol (gyda Stori am daith gerdded ar hyd llwybr arfordirol Sir chymorth MI6) i dagu’r darganfyddiad yn y crud er mwyn Benfro gan y gwyddonydd ifanc disglair Paul Price yw’r diogelu’u helw. Mathemategol yw’r cliwiau a osododd Mansel nofel afaelgar a deallus yma. Mae’r paratoi trylwyr ar Edwards i Paul Price i’w datrys ar ei daith gerdded ond mae gyfer llunio’r stori i’w weld yn y disgrifiad manwl o’r rhifau darnau cerddorol gan Mozart yn cymhlethu’r stori llwybr a’r llefydd arwyddocaol ar hyd y daith, ac mae’r ymhellach. rheini yn eu tro wedi’u gwau’n gelfydd i mewn i blot Ar ben y cwbl mae hon yn stori garu. Wrth fynd ar ei rhyfeddol o gywrain sy’n tynnu’r darllenydd ymlaen er wyliau yn Sir Benfro mae Paul yn ceisio dianc o dan fawd mwyn darganfod y tro annisgwyl nesaf yn y stori. ei gymar awdurdodus, medrus, benderfynol, ddiofn, Llinos Wrth i’r digwyddiadau ymagor o’n blaenau, rydyn Burns, merch i Wyddel ymladdgar sy’n cadw garej ym ni’n dod i ddeall nad oes dim byd i’w gredu gan neb. Machynlleth. Fe gewch ddarganfod drosoch eich hunan pun ai Mae cymeriadau sy’n ymddangos yn ddiniwed yn troi allan i fod yn hapus neu dorcalonnus yw diwedd ymdrechion Llinos i ddal ei gafael llofruddion proffesiynol, a beth am y cwpl Almaenig sy wedi dysgu ar serchiadau Paul. Cymraeg? Symudliw yw holl gymeriadau a digwyddiadau’r nofel. Dyma i chi nofel amryliw a chyfoethog ei chynfas gan awdur sy â’i Chawn ni ddim gwybod eu hunion ystyr tan y penodau olaf yn fys ar byls byd cyfnewidiol, peryglus a chyfareddol dechrau’r 21fed deg, uwch ben Pwllderi, ac wedyn ar ôl croesi’r môr o Abergwaun i ganrif Iwerddon. Mae peth chwant arnaf i ddarllen Tair Rheol Anrhefn eilwaith a dwyf Ond o dan y stori ias-a-chyffro mae yna haenau eraill. Dirgelion i’n amau dim na fwynhaeaf i hi y tro nesaf yn fwy na’r tro cyntaf hyd Cemeg sy’r tu ôl i dair rheol anrhefn y teitl. Mae Paul Price yn esbonio yn oed. Go brin bod compliment gwell na hwnna i’w gael i unrhyw theori thermodynameg wrth berchennog maes gwersylla ar lwybr n ofel . yr arfordir wrth reparo system wresogi dãr y cawodydd – golygfa Cynog Dafis 14 Y TINCER HYDREF 2011

MADOG PIGION PATAGONIA

Gwasanaethau Madog Mae’n anodd credu bod rhyw saith mis Macdonald gyda Chôr Unedig Chubut. bellach ers i fi ffarwelio â Bow Street! Mae Roedd y darn yn olrhain hanes Patagonia 2.00 cymaint wedi digwydd dros y misoedd trwy gyfrwng cerddoriaeth, a’r emyn Hydref diwethaf, felly heb oedi, dyma bigion... ‘Pantyfedwen’ yn portreadu dyfodiad y 16 Bugail Tra bod plant Cymru’n cyfri’r diwrnodau Cymry. Cefais i wir wefr wrth glywed 23 Maldwyn C John at wyliau’r haf ym mis Gorffennaf, roedden dau gant o leisiau’n canu ‘Mae’r Haleliwia 30 Bugail ni’n edrych ymlaen at bythefnos o wyliau’r yn fy enaid i’, a gweld y Ddraig Goch yn gaeaf. A be well yng nghanol oerfel y gaeaf chwifio’n uchel o flaen y llwyfan. Tachwe dd na Noson Cawl a Chân – wedi’i hysbrydoli Mae’r gwaith gyda’r plant yn parhau. 6 Bugail gan y nosweithiau hynny yn Neuadd Yn ddiweddar dwi wedi bod yn dysgu 13 Eifion Roberts Rhydypennau! Ac yn ôl y traddodiad, daeth geirfa bêl-droed i fechgyn y Gaiman 20 Bugail pawb â’u llwyau a’u bowlenni’n barod cyn i ni fynd ati i’w defnyddio ar iard yr 27 M J Morris at y wledd – cawl pwmpen, cawl llysiau, ysgol, ysgrifennu llyfrau byr i’w darllen cawl cennin, a chawl traddodiadol. Roedd yn yr Ysgol Feithrin, gwneud cacennau Coleg rhai, fel fi, yn ddigon mentrus i gymysgu’r grawnfwyd a siocled yn Ysgol yr Hendre, a pedwar! Cawson ni hefyd gwis dwy rownd bob wythnos mae plant Dolavon yn gofyn Llongyfarchiadau i Aled Jones, Pen y Darren, yn seiliedig ar ‘gawl’ a ‘chân’, cyn twmpath i ganu ‘Un bys, dau fys, tri bys yn dawnsio’! ar ei ganlyniadau lefel A a dymuniadau gorau – ond doedd dim ‘Hokey-Cokey’ ar gyfyl y Erbyn hyn mae ’na bum eisteddfod arall ar ei gwrs yn Ysgol Theatr Arden, Manceinion. llawr dawnsio... wedi cael eu cynnal, a dwi wedi cystadlu Dreuliais i’r gwyliau ar gwrs Sbaeneg ym mhob un ohonyn nhw, yn ogystal Gwellhad buan yn Mendoza, cyn ymweld â rhaeadrau â beirniadu. Galla i nawr gydymdeimlo enwog Iguazu – a threulio 99 awr yn gyda’r beirniaid sydd wedi rhoi cam i fi ar Dymunwn wellhad buan i Mrs Eirlys Jones, teithio ar fws! Dychwelais i Batagonia ar hyd y blynyddoedd, achos er cymaint dwi’n Bronheulog, a Gwyneira Morris, Fronfraith, ôl y gwyliau erbyn Gãyl y Glaniad. Ar 28 mwynhau’r holl berfformiadau, dyw dewis y ddwy wedi derbyn triniaeth yn Ysbyty Gorffennaf 1865 angorodd y Mimosa ym o’u plith nhw ddim yn dasg hawdd! Ar hyn Bron-glais. Mhorth Madryn, gan gludo 150 o Gymry o bryd mae meddwl pawb ar Eisteddfod y ar drywydd bywyd newydd. Mae’r dyddiad Wladfa fydd yn cael ei chynnal yn Nhrelew Bedydd yn wyliau blynyddol i’r dalaith gyfan, ac yn ddiwedd mis Hydref, gyda phob eiliad rydd y bore cymerais i ran mewn perfformiad yn cael ei llenwi gydag ymarferion côr, Ar Fedi 11 mewn gwasanaeth yng Nghapel uniaith Gymraeg yn rhan o seremoni dawnsio gwerin, cân actol, adrodd... Ond Madog, bedyddiwyd Elan Siwan, merch fach arbennig ym Mryn Gwyn. Wrth i fi o leiaf mai rhywun arall fydd yn chwysu Andrew ac Angharad Rowlands, Talar Deg, gan ddarllen cerdd ‘Y Dathlu’ gan Irma Hughes, dros y beirniadaethau’r tro hwn! y Parchg. Wyn Morris. perfformiwyd gwahanol eitemau rhwng Mae gan Ddyffryn Camwy bapur bro pob pennill – dawnsio gwerin gan yr Ysgol newydd! Fis Mehefin lansiais i Clecs Camwy Gerdd, unawd, a chôr Ysgol yr Hendre. mewn dau ddigwyddiad yn Nhrelew Mae capeli Cymreig y fro yn cynnal te a’r Gaiman, yng nghwmni offerynwyr, Gãyl y Glaniad yn y prynhawn, ac aethon cantorion, a llenorion. Mae’r papur yn cael ni i Gapel Bethel. Roedd y lle’n orlawn, ei gyhoeddi bob mis gyda’r newyddion a disgyblion Ysgol Camwy yn brysur yn a’r digwyddiadau diweddaraf o Ddyffryn gweini. Mae’n debyg mai eisteddiad cyflym Camwy, yn ogystal ag amryw luniau, cornel yw’r arfer, ond treulion ni ddwy awr yno! y dysgwyr, ryseitiau, a phosau ar gyfer plant. Ac ar ôl prynhawn o loddesta ar gacennau Mae Clecs Camwy yn rhad ac am ddim er a nofio mewn te, ble nesaf...? Wel i dñ te, mwyn iddo fod ar gael i bawb, os y’n nhw’n wrth gwrs! Ac ym Mhlas-y-Coed yfais i’r siarad Cymraeg ai peidio – hyd yn oed wythfed, os nad y nawfed, cwpanaid o de, os ydyn nhw’n ei godi mewn caffi neu a bwyta darn arall o deisen. Ro’n ni yn siop ac yn ei roi i lawr eto cyn darllen gair. dathlu, wedi’r cyfan! Mae pedwar rhifyn wedi cael eu cyhoeddi Yr wythnos ganlynol cyrhaeddodd erbyn hyn, ac maen nhw ar gael i’w Cydymdeimlad cynrychiolwyr o dros 60 o wledydd Borth darllen ar wefan Menter Patagonia –www. Madryn ar gyfer Simposio Corau’r Byd. menterpatagonia.org – felly gallwch chi Cydymdeimlwn â Dai a Wendy Evans, A chynrychiolais innau Gymru yn y gadw eich bys ar byls Patagonia o bedwar Fronfraith, ar golli ewythr – Mr Geraint cyngerdd agoriadol, trwy ganu gwaith ban byd! Evans, Llawrcwm, Bont-goch. wedi’i gyfansoddi gan Hector Ariel Lois Dafydd Croeso

Croeso i Gavin Evans a’r teulu sydd wedi symud o Benrhyn-coch i’r Hen Siop yng Nghapel Dewi; hefyd i Islwyn ac Evelyn Morgans a Lowri i Cefenvaenor. Mae Mr Morgans yn gyn-brifathro Ysgol Pontrhydfendigaid, a chyn hynny bu yn athro yn Ysgol Rhydypennau.

Dymuniadau gorau

Dymuniadau gorau i Ifan Hywel, Maes yr Onnen, ar ei gwrs Gwyddor Daear ym Mhrifysgol Caerdydd. Y TINCER HYDREF 2011 15

YSGOL PEN-LLWYN

Cyngor Ysgol chwech gôl a sgoriwyd yn y tair gêm. Fe fu’r disgyblion wrthi yn ddiweddar yn pleidleisio Clwb crefftus ynghylch pwy yr hoffent eu cynrychioli ar gyngor yr ysgol. Fe Ar wahân i’r clwb pêl droed mae gafwyd cyfarfod llwyddiannus ar yna gyfle i’r plant fod yn ran o’r ddechrau’r flwyddyn wrth drafod clwb crefftus. Edrychwn ymlaen yr amserlen. Roedd brwdfrydedd at weld ffrwyth eu llafur cyn bo y plant yn amlwg gan iddynt hir! gytuno i gyfarfod yn ystod eu hamser cinio! Talent

Pwyllgor Eco Faint o’r plant sy’n dalentog? Wel yr ateb syml yw pob un o Fe etholwyd plant â diddordeb weld ein bwrdd talent sy’n lllawn mewn gwella eu hamgylchedd i’r o enghreifftiau lu o’n plant yn Pwyllgor Eco. Mae amser cyffrous llewyrchu mewn meysydd fel sgïo, Pêl Droed yr Urdd o’n blaenau gan yr ydym ar fin marchogaeth ceffyl a phêl droed. ymgeisio am y faner werdd wedi’r holl waith called sydd wedi Hybu bwyd Cymreig digwydd i wella amgylchedd yr ysgol. (llun 581) Fe fu’r plant wrthi’n ddiwyd yn cynllunio gwaith i hybu Prynhawn Coffi bwyd Cymreig. Fe fu Cathy ein Macmillan cogyddes wrthi’n beirniadu ac wedi rhai nosweithiau heb gwsg Braf oedd gweld tyrfa dda yn yr fe gyrhaeddodd y canlyniad. ysgol ar brynhawn dydd Gwener Llongyfarchiadau i’r plant i gyd ac yn mwynhau paned o goffi er mi fyddant yn derbyn gwobrau mwyn codi arian i Macmillan. o Hybu Cig Cymru. Nuala Fe ddangosodd rhai o’r plant Ellis Jones ddaeth yn gyntaf ac sgiliau cymdeithasol arbennig oherwydd y safon fe dderbyniodd wrth iddynt weini ar y rhai a pawb wobr o lyfr ryseitiau lliwgar.. fynychodd y digwyddiad. Fe godwyd £67 i’r elusen. Jyglio Hybu bwyd Cymreig Pêl Droed yr Urdd Mae rhai o blant yr ysgol wedi dewis ceisio yr amhosib yn ôl yng nghynhyrchiad Arad Goch hunain a chynnwys y Beibl trwy Fe fwynhaodd y plant gystadlu rhai ac am ddysgu jyglio. Mae’r ‘Ar Eich Marciau.’ Fe soniodd help Mrs Puw o Bible Explorers. yng nghystadleuaeth 5 bob ochr peli i’w gweld yn hedfan fan nifer am safon y gerddoriaeth a Ymhob gwers hyd yn hyn mae yr Urdd ar Ddydd Iau 29 Fedi. Fe hyn a fan draw yn ystod ambell i chwaraewyd gan Simon Lovatt pob plentyn wedi cymryd rhan chwaraewyd tair gêm gystadleuol. amser chwarae. Dyfal donc a dyrr hefyd. trwy actio ac ym amlwg ym Mi fyddai Alan Hansen wedi y garreg madden nhw. mwynhau’r profiad. sylwi ambell gamgymeriad wrth Bible Explorers amddiffyn ond fe roddodd pob Arad Goch Twitter chwaraewr o’u gorau trwy’r bore. Mae disgyblion dosbarth 2 wedi Mae’n rhaid nodi’r ffaith fod Jack Fe fwynhaodd dosbarth 2 bod wrthi yn eu gwersi Addysg Os am glywed ‘tweets’ o’r ysgol Barron wedi sgorio pob un o’r berfformiad Ffion Wyn Bowen Grefyddol yn cyfarwyddo eu dilynwch @ysgolpenllwyn.

Pwyllgor Eco

Cyngor Ysgol 16 Y TINCER HYDREF 2011

YSGOL PENRHYN-COCH

Mabolgampau Diolch hefyd i Gari Appleton yn Ffigar am ein noddi trwy Cynhaliwyd ein mabolgampau gyflwyno crysau rhedeg i’r tri ar ddiwrnod braf ym mis ohonom. Mehefin. Cynhaliwyd nifer o’r cystadlaethau maes cyn y Comenius diwrnod o fewn y gwersi addysgu gorfforol. Cafwyd prynhawn Yn dilyn cyflwyno cais i’r arbennig o gystadlu ar ddiwrnod Cyngor Prydeinig, derbyniodd y mabolgampau ac yng nghanol yr ysgol wybodaeth ein bod yr holl gystadlu brwd, cafwyd wedi derbyn grant o £25000 nifer o hwyl a sbri. Croesawyd i ddatblygu ein cysylltiadau rhai o aelodau’r Ysgol Feithrin i rhyngwladol. O ganlyniad, lawr i gymryd rhan. Ar ddiwedd bydd yr ysgol yn gweithio y prynhawn, Stewi fu’n fuddugol ar y cyd gyda’r ysgolion a cyflwynwyd y darian i canlynol:- Cwmpadarn, Oulu gapteiniaid y tîm buddugol gan International yn Ffindir, Mr Evans. Diolch i Miss Cory am Ecole Elementary yn Ffrainc drefnu prynhawn hwyliog iawn. a Saint Martin yn Iwerddon. Y tri amigo ar ol gorffen Ras 10K Bae Abertawe Bydd y prosiect yn cynnwys Dodgeball ymweliadau amrywiol i’r Trip Ysgol y diwrnod, bu disgyblion yr gwledydd a nodwyd. Mae’r Ym mis Gorffennaf, trefnwyd ysgol wrthi yn casglu noddwyr disgyblion eisioes wedi cychwyn noson o gystadlaethau Dodgeball Teithiodd holl ddisgyblion yr ar gyfer y daith. Cyn cychwyn ar ar y gwaith drwy paratoi fideo, i godi arian i’r Ysgol. Daeth ysgol ar ein trip blynyddol i lawr eu taith, cafwyd brechdanau a llyfr o luniau a gwaith celf yn nifer o dîmau i gymryd rhan i Ganolfan Oakwood. Treuliwyd phaned a drefnwyd gan rieni’r seiliedig ar yr ysgol, yr ardal a chafwyd llawer iawn o hwyl diwrnod yno yn mwynhau ar y ysgol. Cafwyd stondin gacennau ynghyd â Chymru. Byddwn a sbri. Gwelwyd gwisgoedd reidiau. Er i’r tywydd droi’n wlyb yno ynghyd a raffl. Er y yn croesawu athrawon o’r anhygoel gan rai tîmau. Cafwyd erbyn y prynhawn cafwyd llawer tywydd gwael iawn, ffarweliwyd gwledydd i’r ysgol yn ystod llawer o hwyl gyda’r enillwyr iawn o hwyl a sbri. â’r tractorau ar eu taith. Erbyn mis Tachwedd pryd caiff y yn derbyn tariannau. Rydym yn iddynt ddychwelyd yn y disgyblion gyfle i gyflwyno’u gobeithio trefnu noson debyg yn Staff a disgyblion Newydd prynhawn gwelwyd yr haul gwaith iddynt. y dyfodol. I’r rhai na fu’n chwarae, yn torri drwodd. Llwyddwyd i cafwyd stondinau amrywiol Mae staff newydd wedi cychwyn godi dros £1,000 i’r ysgol. Diolch Dafydd Jones yn neuadd yr ysgol ynghyd a yn yr ysgol ers dechrau’r tymor. i bawb a fu ynghlwm yn y barbeciw a raffl. Apwyntiwyd Miss Buddug fenter mewn unrhyw ffordd. Cafwyd ymweliad go Williams fel cynorthwy-ydd Gobeithio y cawn well tywydd arbennig yn ystod y mis gan Gwasanaeth Ffarwelio Cynnal Dysgu yn y cyfnod y flwyddyn nesaf! gyn blaenasgellwr Cymru sylfaen. Croeso iddi i’r ysgol. a’r Scarlets, Dafydd Jones. Ar ddiwedd y tymor cynhaliwyd Croeso hefyd i’r disgyblion 10K Abertawe Treuliodd cryn dipyn o gwasanaeth arbennig i ffarwelio newydd sef:- Kayla, Megan, Ifan, amser yn sgwrsio gyda’r holl â disgyblion blwyddyn 6. Gwenan, Owain a Sophie. Tra bu llawer yn mwynhau ddisgyblion am ei hanes yn Daeth criw dda o rieni at ei gwyliau’r haf, bu tri o staff yr chwarae rygbi ac yn sôn am gilydd a chafwyd prynhawn go Taith Tractor ysgol wrthi’n ddiwyd iawn! Ym rai o’r lleoliadau y bu’n ddigon wahanol. Treuliwyd nifer o’r mis Mawrth eleni, cafodd un lwcus i chwarae yno ynghyd â’r dyddiau blaenorol yn paratoi Ar fore dydd Sul gwlyb iawn aelod o staff y syniad o godi enwogion y daeth ar eu traws. fideo arbennig o atgofion plant ym mis Medi, gwelwyd golygfa arian i’r ysgol trwy redeg!! Cyn Cafwyd sesiwn o holi ac ateb o’u cyfnod yn yr ysgol. Pob anhygoel ym maes parcio’r ysgol, pen dim, roedd tri ohonom cwestiynau ganddo ar ddiwedd dymuniad da iddynt yn y sef 21 o dractorau. Daeth y criw wedi ein derbyn i redeg yn yr ymweliad. Pleser oedd ei dyfodol. ynghyd i godi arian i’r ysgol. Cyn ras 10K Bae Abertawe. Dros y groesawu i’r ysgol ac edrychwn 6 mis diwethaf bu Mr Evans, ymlaen i’w weld unwaith yn Mr Lewis a Mr Roberts wrthi rhagor yn y dyfodol. yn ymarfer yn ddyddiol i baratoi. Nid mater hawdd oedd Arad Goch hi i rai i ail gymryd mewn Ymarfer corff wedi toriad Bu cwmni theatr Arad Goch hir. Er hynny, collwyd llawer yn yr ysgol yn ystod y mis o chwys (a phwysau!) i baratoi i berfformio “AR EICH ar gyfer y diwrnod arbennig. MARCIAU.” Stori oedd hon Trwy lwc, cafwyd diwrnod am ferch sydd yn darganfod ei braf iawn ar gyfer y ras ac er bod yn gallu gwneud rhywbeth teimlo’n betrusgar ar y llinell yn dda – rhedeg. Un cymeriad gychwyn, cychwynwyd y ras oedd yn y ddrama ond cafwyd a dechreuodd y tri ohonom perfformiad arbennig gyda’r ynhanol 4000 o redwyr. disgyblion i gyd yn llawn Llwyddodd y tri ohonom i mwynhad. Braf oedd croesawiu orffen y ras mewn amserau teg Ysgol Pen-llwyn i’r ysgol. Cafwyd iawn. Llwyddwyd i godi swm i gweithdy gyda Ffion a fu’n actio goffrau’r ysgol. Diolch i bawb a yn y sioe gyda’r disgyblion wrth wnaeth ein cefnogi a’n noddi. eu bodd yn creu siapiau ayyb. Dafydd Jones yn sgwrsio gyda disgyblion yr ysgol Y TINCER HYDREF 2011 17

Cyngor Cymuned Tirymynach

Ar nos olaf Haf Bach Gan fod cronfa newydd Mihangel cyfarfu Cyngor ar gyfer gwella mannau Cymuned Tirymynach cyhoeddus wedi ei sefydlu, wedi ysbaid o wyliau’r penderfynwyd gwneud haf. Y Cadeirydd oedd y cais er mwyn cael rhagor o Gynghorwraig Heulwen feinciau yn yr ardal. Nodwyd Morgan. Dymunwyd fod y ddwy fainc a brynwyd adferiad buan i’r Cyng. Dewi yn ddiweddar wedi eu gyrru Evans sydd wedi gyfarfod â yn ôl, gan mai meinciau damwain yn ddiweddar. plant oeddynt! Mae sêt un Daeth ESTYN, sef o’r siglenni yn cael ei hail Arolygiaeth Ei Mawrhydi fowldio gan y gwneuthurwyr dros Addysg a Hyfforddiant ym Methesda. yng Nghymru yn drwm Roedd y gwñr hyddysg o dan lach y Cyngor yr Awdit yn fodlon ar ein Aelodau y Cyngor Ysgol oherwydd ei blerwch yn cyfrifon am y flwyddyn cyhoeddi Adroddiad ar yr 2009-2010. Adroddodd y Cyng. ysgol leol sef Ysgol Gymraeg Hinge yr hanes diweddara am Rhydypennau. Oherwydd gynllun creu gorsaf trên yn camgymeriadau elfennol yn Bow Street. Swm a sylwedd y copi cyntaf, a’r ail, bu rhaid y cyfarfodydd diwethaf cyhoeddi trydydd fersiwn gyda’r asiantau a phwyllgor cyn cael yr adroddiad yn gweithredu Carno (Powys) yw gywir. “Gwastraff o dunelli mai’r ffordd orau ymlaen yw o bapur” fel y cyfeiriodd cyd-weithio gyda Carno, yn y un cynghorwr. Methwyd a gobaith y bydd dwy orsaf yn chael enw yr ysgol yn gywir cael eu sefydlu yn y dyfodol. mewn un fersiwn, ac enw’r Bydd Cyfarfod prifathro mewn fersiwn arall. Ymgynghorol o’r Cyngor Llongyfarchwyd y Prifathro Sir yn cael ei gynnal yn a’r Staff, a’r plant ar adroddiad Nhal-y-bont ar 11 Hydref a clodfawr sydd yn glod iddynt phenderfynwyd codi materion hwy a’r ardal. Gobeithio y y garthffosiaeth yn Bow Street bydd ESTYN yn fwy gofalus a’r ardal sy’n rwystr i godi tai yn y dyfodol. yma ar hyn o bryd. Hefyd Aelodau Cyngor Plant Gwyrdd yr ysgol Yr oedd y Cynghorydd cynllun estyn llwybr o’r Dolau Sir, Paul Hinge yn at ben lôn y Fagwyr. bresennol a chyflwynodd Materion eraill a nifer o adroddiadau am drafodwyd gan y Cyng. ddigwyddiadau perthnasol i’r Hinge oedd cadarnhau bod gymuned. Mae’r sietynnau arwyddion newydd wedi eu ar lwybr rhwng rhai o dai gosod yng Nghlarach a bod Tregerddan wedi eu torri yn cyfyngiadau ar barcio ger ôl, a bydd Cymdeithas Tai Ysgol Rhydypennau yn dod Ceredigion yn ail wynebu’r i rym yn fuan oherwydd llwybr yn y dyfodol agos, y peryglon amlwg yno. gobeithio. Bu cwynion bod toiledau Mae cynllun uwchraddio Neuadd Rhydypennau ar gau rhan o ystâd Maesafallen yn ystod mis Awst. Trafodir wedi ei gwblhau a bydd y hyn gyda phwyllgor y gwaith yn cychwyn yn fuan Neuadd. ail wynebu’r llwybrau, yna y Roedd y ceisiadau canlynol goleuadau, ac yn olaf llinellu wedi eu caniatáu gan y y ffordd (llinellau gwyn Cyngor Sir yn ystod yr ac arwyddion). Gobeithio haf. Codi annedd ar dir yn awr y gwelir terfyn ar ger Llys Iwan, Dolau; codi Aelodau y Cyngorhau Ysgol gyda Lynwen a Carys o’r Garej ar ddiwrnod lansio ein y bennod anffodus hon estyniad yn fferm Bryn Cydweithfa Ffrwythau a Llysiau sydd wedi costio miloedd Carnedd, Ffordd Clarach; o bunnoedd i breswylwyr gwelliannau i’r fynedfa i oherwydd difrawder Gaergywydd. Doedd gan Cydweithfeydd bwyd! Ysgol rhwng 3:00-3:45 a’u casglu yr y datblygwyr, diffyg y Cyngor Cymuned ddim un amser yr wythnos ganlynol. gweledigaeth cyfreithwyr sylwadau i wneud ar y ddau a smaldod adrannau o’r gais canlynol - codi annedd Mae ‘Plant Gwyrdd’ yr ysgol Mae’n fenter gyffrous iawn ac Cyngor Sir. Diolchwyd i’r ar Blot 5 Cae Caergywydd, a wedi dechrau cynllun o werthu rydym yn cydweithio gyda Garej Cynghorydd Paul Hinge chodi estyniad ar Fferm Elgar. bagiau llysiau, ffrwythau a salad Ty mawr i archebu ein cynnyrch am ei waith caled yn dod a’r Cynhelir y cyfarfod nesaf bob wythnos i’r gymuned. Mae bob wythnos. Os am ragor o mater cymhleth hwn i fwcwl. ar 27 Hydref. pob bag yn costio £3 a medrwch wybodaeth dewch i’r ysgol ar archebu pob dydd Iau yn yr ddydd Iau i siarad gyda’r plant! 18 Y TINCER HYDREF 2011

YSGOL CRAIG YR WYLFA

Llongyfarchiadau i dîm Pêl-droed Ysgol Craig yr Wylfa am ennill cystadleuaeth 5 bob-ochr yr Urdd yng Nghanolfan Hamdden Plas-crug ar 29ain o Fedi. Cafodd pawb lawer o hwyl wrth gystadlu a bellach maent yn edrych ymlaen at y rownd nesaf yn Llangrannog yn hwyrach yn y tymor. Bu disgyblion Blwyddyn 5 a 6 yn ymweld â Llywodraeth Cynulliad Cymru yn Aberystwyth ar Fedi 23ain, ar y cyd efo Ysgol Tal-y-bont a Llangynfelyn. Cafodd y disgyblion y fraint o gael penderfynu sut i wario symiau enfawr o arian cyhoeddus. Balch oeddwn fod ‘ysgolion’ yn uchel iawn ar y roedd safon y gwaith scetsh yn y cyd efo Ysgol Penrhyn-coch. Diolchgarwch ar y cyd efo rhestr gyda’r rhan fwyaf! rhagorol. Edrychwn ymlaen at Diolch i Mr Emyr Pugh-Evans Ysgol Tal-y-bont a Llangynfelyn Diolch o galon i Harry a Dot ymweliad arall yn y dyfodol a’i staff am y croeso ac am ei yng Nghapel Rehoboth, Thomas, artistiaid lleol, am agos. sbortsmonaeth! Mae’r plant i gyd Taliesin. Roedd yno gynulleidfa ymweld â’r ysgol yn ddiweddar. Diolch hefyd i PC Hefin yn awyddus i gael sesiwn arall barchus iawn, a chafwyd llawer Cafodd y plant fwynhad a Jones o’r Heddlu a’r Swyddog cyn hir. o ganu a pherfformiadau phleser allan o’r ymweliad ac Tân Karen Rees Roberts am eu Codwyd £200 yn ddiweddar cyfoethog. Diolch i swyddogion hymweliad ar y 3ydd Hydref. o ganlyniad i gasgliad ‘Bags y capel am eu croeso, hefyd Rhannwyd negeseuon pwysig 2 School’ a drefnwyd gan i’r siaradwr gwadd Mr Efan ynglñn â diogelwch - ac roedd Gymdeithas Rieni a Ffrindiau’r Williams a fu’n diddanu’r ymateb y plant yn arbennig o ysgol. Diolch i bawb am eu plant. dda. cefnogaeth. Dyma rai o ddisgyblion Clwb Cafodd dosbarth Mr Leggett Ar ddydd Iau, Hydref Coginio’r ysgol yn barod i dorri i brynhawn braf o chwaraeon ar 6ed, cynhaliwyd Cwrdd mewn i’r bwyd blasus!

Llythyr Annwyl Olygydd Eisteddfod Genedlaethol bob blwyddyn. Fe wyddoch, mae’n siãr, fod y Gymdeithas Rydym wedi canfod mai’r ffordd orau hon yn cynnig ysgoloriaeth o hyd at £300 i i’r Gymdeithas ddenu ymgeiswyr am yr fyfyriwr Cymraeg sy’n dilyn cwrs tecstilau ysgoloriaeth o bob rhan o Gymru yw trwy gael mewn coleg bob blwyddyn. Eleni yw’r pumed cyhoeddusrwydd yn y papurau bro. Diolchwn i tro i’r Gymdeithas gynnig yr ysgoloriaeth hon. chi am wneud hyn yn y gorffennol a gofynnwn Enillwyd hi yn y pedair blynedd ddiwethaf gan ichi wneud yr un peth eleni eto – pwt o erthygl fyfyrwyr dawnus, a phleser oedd arddangos eu neu gopi o’r llythyr hwn, efallai. gwaith ar stondin y Gymdeithas yn yr Eisteddfod I gael ffurflen gais neu ragor o wybodaeth Genedlaethol bob blwyddyn. cysylltwch â: Gwenfyl Jones, Meini Diddos, Prion Amcanion y Gymdeithas yw hyrwyddo Dinbych LL16 4SA. brodwaith drwy gyfrwng y Gymraeg, a [email protected] dyddiad cau fydd threfnir cyrsiau, darlithoedd, dosbarthiadau ac 30 Ionawr, 2012. arddangosfeydd mewn ardaloedd ledled Cymru. Diffinnir brodwaith fel unrhyw waith sydd yn Gyda diolch, addurno gan ddefnyddio edau a nodwydd, a cheir amrywiaeth o dechnegau ar gyfer hyn. Mae Yn gywir, gennym arddangosfa o waith yr aelodau yn yr Gwenfyl Jones

[email protected] RHODRI JONES GOLCHDY Brici a chontractiwr LLANBADARN adeiladu CYTUNDEB GOLCHI 07815 121 238 GWASANAETH GOLCHI DUFET MAWR Gwaith cerrig CITS CHWARAEON Adeiladu o’r newydd Estyniadau Patios FFÔN: 01970 612 459 MOB: 07967 235 687 Waliau gardd GERAINT JAMES Llandre Bow Street Y TINCER HYDREF 2011 19

YSGOL RHYDYPENNAU

Etholiadau sgwrs arbennig iawn ganddo. Yn ddiweddar cafodd blwyddyn Bellach mae’r ysgol wedi 1 a 2 drip anturus ar fws ac ar cadarnhau, trwy bleidlais aelodau drên. Yn gyntaf aethant ar y bws dau bwyllgor pwysig iawn; ‘Y i Aberystwyth er mwyn dal y Cyngor Ysgol’ a’r ‘Pwyllgor Eco’. trên yn yn yr orsf. Yna bu’r plant Mae aelodau’r ddau gyngor yn yn mwynhau taith ar y trên i’r cwrdd yn rheolaidd er mwyn Borth. Yno buont yn mwynhau gwneud penderfyniadau pwysig hen luniau a hanes lleol yn yr a sicrhau llais swyddogol i weddill amgueddfa wrth ymyl yr orsaf. y disgyblion mewn amryw o Yna nôl ar y bws i’r ysgol yn agweddau ym mywyd yr ysgol. llawn gwybodaeth ddiddorol.

Adran yr Urdd Arolygiad Estyn Y Cyngor Ysgol-(cefn o’r chwith)-Lili Lewis, Andrew Fielding, Joseph Gwillim, Jac Mae Adran yr Urdd wedi ail Hoffai’r ysgol ddiolch yn gyhoeddus Griffiths, Sophie Jones. (Blaen o’r chwith)-Griff Lewis, Eleri Griffiths a Lydia Powell. ddechrau bellach. Treuliwyd i holl blant yr ysgol, y staff a’r rhieni y noson gyntaf yn mwynhau am sicrhau arolygiaeth lwyddiannus sesiwn chwaraeon dan ofal Bryn iawn ddiwedd Fis Mehefin. Gallwch Evans, Campau’r Ddraig. Mi fydd ddarllen yr adroddiad ar wefan y gweithgareddau difyr yn parhau Estyn; neu mynnwch gopi o’r ysgol. yn ystod gweddill y flwyddyn. Clwb Cant ‘Bingo’ Dyma ganlyniad fis Hydref:- Ar yr 22ain o Fedi, er mwyn 1af-£25.00-Anna von Son croesawu’r tymor newydd, 2il-£15.00-Alwen Fanning trefnodd Cymdeithas Rhieni ac 3ydd-£10.00-Julie Davidson Athrawon yr ysgol noson ‘Bingo’ yn y neuadd. Cafwyd noson Am fwy o wybodaeth am yr ysgol gymdeithasol dda iawn gyda a llwyth o luniau: llwyth o wobrau da a chacennau http://www.rhydypennau. blasus. Yn ystod y difyrrwch, ceredigion.sch.uk Y Pwyllgor Eco-(cefn o’r chwith) Jac Jones, Owen Drakeley, Catrin Manley, Alys codwyd swm o £145.10 tuag at Jones, Owen Huw. (Blaen o’r Chwith)Safiya Jones, Jamie Whitney, Ella Jones. goffre’r ysgol.

Sioe Rhydypennau

Llongyfarchiadau mawr i’r canlynol am eu gwaith arbennig yn adran y plant:- Blwyddyn 1-1af-Polina Larkin; 2il-Oliver Salvoni; 3ydd-Elin Gore. Blwyddyn 2-1af-Martha Rushton; 2il-Megan Glover; 3ydd-Jack Gratton. Blwyddyn 3- 1af-Lydia Powell; 2il-Seth Lawton; 3ydd-Ella Jones. Blwyddyn 4-1af-Rhys Tanat; 2il-Tomos Lyons; 3ydd- Owen Huw. Blwyddyn 5-1af-Sophie Jones; 2il-Mali Bailey; Dafydd Jones yn sgwrsio a llofnodi. Mwynhau Noson ‘Bingo’. 3ydd-Safiya Jones. Blwyddyn 6-1af- Daniel Rees; 2il-Shaun Jones; 3ydd-Andrew Fielding.

Ymweliadau

Daeth seren o’r byd rygbi i’n plith yn ddiweddar; neb llai na Dafydd Jones o’r Scarlets a lwyddodd i gynrychioli Cymru ar ddwy a deugain achlysur. Pwrpas yr ymweliad oedd codi ymwybyddiaeth y plant o wersyll arbennig sy’n dechrau yn ystod hanner tymor yr hydref. Yn ystod yr ymweliad, cafodd y plant gyfle i holi Dafydd am ei brofiadau gwych yn ystod ei yrfa,a chyn gorffen, cafodd llinell hir o blant cyffrous lofnod gan Dafydd a Plant Blwyddyn 1 yn cyrraedd y Borth. 20 Y TINCER HYDREF 2011

TASG Y TINCER

Wrth ysgrifennu hwn, rwy’n edrych allan ar awyr las heb yr un cwmwl, er ei bod hi’n ddiwrnod olaf mis Medi! Gobeithio eich bod wedi mwynhau’r tywydd braf gawson ni. Rwy’n siãr eich bod wedi clywed pobl yn dweud ein bod wedi cael “Haf Bach Mihangel” da eleni. Am ddywediad hyfryd, ynde? Nethanael Roberts Diolch i’r pedwar fentrodd liwio fflag Seland Newydd y mis diwethaf, sef Elin Gore, Troedrhiwgwynau, Comins-coch; Nethanael ddewin yn crwydro strydoedd Michael Roberts, 4 Maes ardal y Tincer ar y noson Seilo, Penrhyn-coch; Elin honno? Peidiwch â rhoi braw Pierce Williams, Bryncastell, i bobl yr ardal, da chi! Cael Bow Street; a Mirain Hanna hwyl sy’n bwysig, a chymryd Gregory, Y Deri, Llwyn rhan. Rhaid dweud nad ydw Afallon, Aberystwyth. Roedd i’n rhy hoff o Nos Galan eich lluniau yn hynod o Gaeaf, ond rwy’n dwlu gweld daclus, ac roeddech wedi y plant yn eu gwisgoedd dewis y lliwiau coch cywir, lliwgar. Tybed a oes gennych sef glas, coch a gwyn. Da chi hoff wrach neu ddewin iawn chi. Ti, Nethanael o fyd llyfrau neu ffilmiau? sy’n ennill y tro, ac rwy’n Fy hoff wrach i yw Rwdlan, meddwl mai dyma’r tro ffrind bach Rala Rwdins a’r cyntaf i ti drio’r dasg. criw, er ei bod yn ddrygionus Llongyfarchiadau! yn aml iawn, ac yn chwarae Rwy’n siãr bod nifer triciau ar bobl Gwlad y Rwla. ohonoch yn bwriadu Rwy hefyd yn hoff o Fadam dathlu Nos Galan Gaeaf Rolanda Hooch – faint ar ddiwrnod ola’r mis ohonoch sy’n gwybod pwy hwn. Ydech chi wedi bod yw hi, tybed? Wel, hi yw’r yn cynllunio gwisgoedd wrach glyfar sy’n rhoi gwersi arbennig, tybed? A fydd yna hedfan i Harry Potter a’i ambell wrach, sgerbwd neu ffrindiau yn Ysgol Hogwarts. Enw Y mis hwn, beth am liwio llun y ferch yn ei gwisg ffansi? Mae hi’n barod i fynd i barti Nos Galan Gaeaf gyda’i Cyfeiriad ffrindiau, ac mae ganddi bwmpen reit smart hefyd, ac ysgub! Anfonwch eich gwaith at y cyfeiriad arferol, Ysgol Tasg y Tincer, 46 Bryncastell, Bow Street, Ceredigion SY24 5DE erbyn Tachwedd 1af. Oed Rhif ffôn Mwynhewch eich gwyliau hanner tymor, a ta tan toc!

Amrywiaeth eang o lyfrau, cardiau,cerddoriaeth ac anrhegion Cymraeg. Croesawir archebion gan unigolion ac ysgolion 13 Stryd y Bont Rhif 342 | HYDREF 2011 Aberystwyth 01970 626200