DOCSLIB.ORG

Proefschrift

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Proefschrift UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nederland onder Franse invloed : cultuurtransfer en staatsvorming in de napoleontische tijd, 1799-1813 van der Burg, M.J. Publication date 2007 Document Version Final published version Link to publication Citation for published version (APA): van der Burg, M. J. (2007). Nederland onder Franse invloed : cultuurtransfer en staatsvorming in de napoleontische tijd, 1799-1813. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:10 Oct 2021 NEDERLAND ONDER FRANSE INVLOED Cultuurtransfer en staatsvorming in de napoleontische tijd, 1799-1813 ACADEMISCH PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit van Amsterdam op gezag van de Rector Magnificus prof. dr. D.C. van den Boom ten overstaan van een door het college voor promoties ingestelde commissie, in het openbaar te verdedigen in de Aula der Universiteit op donderdag 11 oktober 2007, te 12:00 uur door Martijn Jacob van der Burg geboren te Heerenveen Promotiecommissie Promotor: prof. dr. J.Th. Leerssen Co-promotor: dr. A.R.M. Jourdan Overige Leden: dr. mr. P.A.J. van den Berg prof. dr. W.Th.M. Frijhoff prof. dr. J.M.F. Fritschy prof. dr. F. Grijzenhout prof. dr. N.C.F. van Sas prof. dr. M.J. Wintle Faculteit der Geesteswetenschappen © 2007 Martijn van der Burg INHOUDSOPGAVE Inleiding De kikkers en de koning 5 Probleemstelling 6 Cultuurtransfer: een begripsbepaling 7 Problemen met de historische vergelijking 8 Kanttekeningen bij de cultuurtransferbenadering 10 Aanpak 12 Historiografische schets van de Bataafs-Franse tijd 15 Bronnen 20 Vier dimensies van staatsvorming 21 Deel I STAATSVORM Hoofdstuk 1 De ene en ondeelbare Republiek 23 Vormgeving van de eenheidsstaat De politieke crisis van de jaren 1780 24 De vluchtige constitutionele monarchie 26 Bataafse ijver, 1795-1798 31 Generaal Bonaparte aan de macht 38 Conclusie 42 Hoofdstuk 2 Tussen Republiek en Koninkrijk 45 De moeizame constructie van de constitutionele monarchie Herwaardering van de monarchie 46 Problemen met het koningschap 49 Constructie van het Koninkrijk Holland 55 De ‘Constitutie voor het Koningrijk Holland’ 59 Op de moeilijkste troon van Europa 63 Het ideaal van de gematigde constitutionele monarchie 65 Lodewijk Napoleon als bonapartist? 69 Conclusie 72 Deel II BURGERLIJK RECHT Hoofdstuk 3 Uniformering van het recht 75 Codificaties onder de Revoluties en de Bonapartes Opkomst van de codificatiegedachte 77 Cambacérès en de codificatie van het Franse recht 81 Eenheid of verscheidenheid? 82 De Code civil des Français 85 Codificatie onder Lodewijk Napoleon 88 Het ‘Wetboek Napoléon ingerigt voor het Koningrijk Holland’ 92 Het Wetboek Napoleon en de Franse inlijving 94 Conclusie 94 Hoofdstuk 4 Code civil versus Wetboek Napoleon 97 Het burgerlijk leven van de wieg tot het graf Ouders en kinderen 98 Volwassenen en minderjarigen 103 De huwelijkse staat 106 Burgerschap 114 De Burgerlijke Stand 118 Woonplaats en afwezigheid 119 Conclusie 121 Deel III ONDERWIJS Hoofdstuk 5 Opgevoed voor het vaderland 125 Nationale opvoeding en openbaar onderwijs Verlichte onderwijsidealen 126 Revolutionair onderwijs in Frankrijk 129 Genese van het Bataafse schoolwezen 135 Problemen met de schoolwet onder Lodewijk Napoleon 139 De schoolwet van 1806 door Franse ogen 143 Conclusie 147 Hoofdstuk 6 Naar nieuw hoger onderwijs 151 Koninklijke en Keizerlijke Universiteit Totstandkoming van het universitaire monopolie 152 De Bataafse Universiteit 156 De eerste hervormingsideeën onder Lodewijk Napoleon 158 Het ‘Vertoog over de Universiteiten’ 162 Invoering van de Keizerlijke Universiteit in Nederland 167 Verscherping van het monopolie 169 Conclusie 176 Deel IV CULTUREEL LEVEN Hoofdstuk 7 Wetenschap als staatszorg 179 Wording van het Koninklijk Instituut Overheid en wetenschap in de achttiende eeuw 180 De monarchie en de Nederlandse wetenschap 185 Een Koninklijk Instituut voor Lodewijk Napoleon 187 Een recalcitrant Instituut 194 Het instituut in de periferie van het keizerrijk 195 Conclusie 197 Hoofdstuk 8 Nationale kunst in een internationaal kader 201 Het cultuurpolitieke beleid van Lodewijk Napoleon De nationalisering van de kunsten 202 Het cultuurbeleid van Napoleon Bonaparte 206 Lodewijk Napoleons cultuurpolitieke ambities 209 De Academie van Schone Kunsten 213 Aanmoediging van jonge kunstenaars 216 De exposities van levende meesters 219 Koninklijke opdrachten 221 Conclusie 227 Conclusies Nederland, Frankrijk en Europa 231 De Bataafse Republiek 232 Het Koninkrijk Holland 233 De Franse Inlijving 235 De nalatenschap van de napoleontische tijd 237 Nederland binnen postnapoleontisch Europa 247 Slot 249 NOTEN 251 GERAADPLEEGDE BRONNEN 289 ILLUSTRATIEVERANTWOORDING 311 RESUME 313 DANKWOORD 319 INLEIDING De kikkers en de koning PARIJS – vrijdag 6 juni 1806. Ten paleize van de Franse keizer Napoleon Bonaparte heeft zich een select gezelschap verzameld. Het is de dag na een bijzondere gebeurtenis, namelijk Louis Bonapartes benoeming tot koning van het zopas gevormde Koninkrijk Holland. De Franse keizerin Joséphine houdt in de Tuilerieën een déjeuner voor enkele vrouwelijke intimi, onder wie haar dochter Hortense de Beauharnais die getrouwd is met Louis en als zodanig de nieuwe koningin van Holland. Tussen de gangen door komt de keizer binnenvallen met een van zijn neefjes aan de hand en richt zich tot de dames. ‘Mesdames voici un petit garçon qui vient nous réciter une fable de La Fontaine que je lui ai fait apprendre ce matin’, deelt Napoleon zijn gasten mee, ‘vous verrez comme il la dit bien’.1 De driejarige Napoléon- Charles, Louis Bonapartes oudste zoon, reciteert een fabel van Jean de la Fontaine getiteld Les Grenouilles qui demandent un roi oftewel ‘de kikkers die om een koning vragen’. Deze fabel draait om een groep kikkers die in een democratie leeft maar liever door een vorst zou worden geregeerd. Les grenouilles se lassant De l’état démocratique, Par leurs clameurs firent tant Que Jupin les soumit au pouvoir monarchique. Il leur tomba du ciel un roi tout pacifique. Om hun wens in vervulling te laten gaan, roepen ze de hulp in van de god Jupiter die hen een buitengewoon vredelievend staatshoofd stuurt, namelijk een blok hout. In eerste instantie zijn alle kikkers schichtig en vluchten weg ze, maar al gauw hebben ze genoeg van de oninteressante koning. ‘Geef ons’, zo eisen de kikkers, ‘een koning die beweegt!’ Donnez-nous, dit ce peuple, un roi qui se remue ! Le monarque des dieux leur envoie une grue, Qui les croque, qui les tue, Qui les gobe à son plaisir; Et grenouilles de se plaindre. Jupiter voldoet voor de tweede maal aan het verlangen van de kikkers. Hij stuurt hen een kraanvogel als vorst die de kikkers stuk voor stuk opeet. De moraal van deze fabel moge duidelijk zijn. Napoleon beschouwt zichzelf als de almachtige Jupiter die eigenhandig de ‘kikkers’ (de hardleerse Hollanders) meerdere malen van een nieuw bewind voorziet. De keizer is verrukt van de ironie in de fabel. Naar verluidt is hij in lachen uitgebarsten op het moment dat zijn neefje de fabel begon te reciteren, tot grote schaamte van zijn stiefdochter annex schoonzus Hortense… Probleemstelling Bovenstaande anekdote, of deze nu geheel op waarheid berust of niet, is een goed voorbeeld van de wijze waarop de relatie tussen Frankrijk en de Noordelijke Nederlanden vaak is gekenschetst. De metafoor van ‘De kikkers die om een koning vragen’, roept het beeld op van passieve Nederlanders en een krachtige Franse keizer. Lange tijd werd in de geschiedschrijving ervan uitgegaan dat de Nederlanders werden overvallen door de politieke troebelen op het snijvlak van de achttiende en de negentiende eeuw. Zij zouden lijdzaam hebben toegezien hoe Franse bestuurders in de Bataafs-Franse tijd (1795-1813) hun eigen instellingen, organisaties en wetten introduceerden ten koste van de ‘Hollandse’ manier van doen. Zoals uit het historiografisch overzicht zal blijken, is deze Franse invloed op Nederland in het verleden overdreven. De laatste twintig jaar heeft dit inzicht steeds meer terrein gewonnen. Vooral de napoleontische periode gold als een weinig interessant incident in de vaderlandse geschiedenis. Voor de ontwikkeling van de Nederlandse staat had zij echter grote gevolgen. De meest in het oog springende verandering tijdens de Bataafs-Franse tijd was de transformatie die de Nederlandse staat doormaakte. In 1795 ontstond uit de oude Zeven Provinciën de Bataafse Republiek, die in 1806 moest wijken voor een napoleontisch koninkrijk. Van 1810 tot 1813 waren de Noordelijke Nederlanden onderdeel van het Franse keizerrijk en daarna ontstond het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden onder Willem I. Ook deze studie wil het eenzijdige beeld van de vroeg negentiende-eeuwse betrekkingen tussen
Load more

Recommended publications
  • Lodewijk Napoleon En Het Einde Van De Republikeinse Politiek Wyger R.E
    P147-158 Wyger R.E. Velema:P147-158 Wyger R.E. Velema 13-12-2006 15:06 Pagina 147 Lodewijk Napoleon en het einde van de republikeinse politiek Wyger R.E. Velema ‘Een koningrijk! Ja mijn vriend, zoover is het eindelijk met ons land gekomen’, schreef Anton Reinhard Falck op 13 juni 1806, in een brief vol walging en ver- ontwaardiging, aan Johan Hora Siccama in Groningen.1 Hij was bepaald niet de enige tijdgenoot die met afgrijzen en verbazing reageerde op het definitieve einde van de republikeinse regeringsvorm, een regeringsvorm die twee eeuwen lang, weliswaar met telkens andere argumenten maar altijd in de overtuiging van haar superioriteit aan iedere vorm van monarchie, in eensgezindheid door de Nederlanders was geroemd. Gedurende de gehele achttiende eeuw, om niet verder in de tijd terug te gaan, waren eerst Staatsgezinden en Orangisten en la- ter ook revolutionairen en conservatieven het, bij al hun vaak fundamentele onderlinge politieke meningsverschillen, over één ding eens geweest: het land was een republiek en diende dat te blijven. Gezien deze opmerkelijke continuï- teit in republikeinse politieke gezindheid, zou men mogen verwachten dat de abrupte overgang naar een monarchale regeringsvorm in 1806 door historici grondig is onderzocht en uitputtend is geanalyseerd. Niets is echter minder waar. Net als de politieke en politiek theoretische geschiedenis van het hele de- cennium waarin deze transitie plaatsvond, is de vestiging van de monarchie on- der Lodewijk Napoleon een onderbelicht onderdeel in de geschiedschrijving over het ontstaan van het moderne Nederland gebleven. De verklaring voor deze hardnekkige lacune moet ten dele worden gezocht in de manier waarop historici tegenwoordig de decennia rond 1800 indelen.
    [Show full text]
  • The Dutch Revolution of 1795 and the History of Republicanism Wyger RE
    Much in Little Revisited: The Dutch Revolution of 1795 and the History of Republicanism Wyger R.E. Velema, Department of History, University of Amsterdam Paper prepared for the conference ‘The Republican Tradition: From the Hanseatic League to the Era of the Enlightenment’, European University at St. Petersburg, December 7-9, 2012 Not to be quoted or cited without permission from the author It is more than half a century ago that R.R. Palmer, who was soon to become famous with his magisterial work The Age of the Democratic Revolution, introduced an international scholarly audience to the Dutch revolution of 1795, also known as the Batavian revolution. In his pioneering article ‘Much in Little: the Dutch Revolution of 1795’, he pointed out that the fall of the Dutch ancien régime and the revolutionary transformation of the Netherlands that followed this downfall could best be understood as part of an international and interlinked series of revolutionary events.1 On a small scale, the Batavian revolution therefore could serve to ‘illuminate the whole complex of war and revolution which then gripped the Western world’.2 As he made abundantly clear in the title of his later magnum opus, Palmer had a relatively simple and straightforward view of the struggles that tore the Western world of the late eighteenth century apart. Just as democracy had been at issue in the Dutch revolution of 1795, the whole European and American world of the final decades of the century of Enlightenment saw the rise of a new and historically unprecedented democratic opposition against all sorts of aristocratic ‘constituted bodies’.
    [Show full text]
  • Luxury Low Countries
    LUXURY LUXURY in the LOW LUXURY COUNTRIES the in in the e superflu, chose très nécessaire”, wrote Voltaire 1736 in COUNTRIES LOW LOW his poem Le mondain. Needless to say that luxury is much Lmore than merely materialised/solidified redundancy. Offering a first panoramic view on various manifestations of conspicuous material culture in a Netherlandish context from 1500 until the present, this study – rather than investigating self- COUNTRIES evident cases of luxury – aims to explore its boundaries and the different stages in which luxury is fabricated or sometimes only simulated. Thematically, the volume focuses on two major issues, i.e. collections and foodways as means of expression of prosperity and splendour, which will be discussed by an international group of scholars, emanating from disciplines such as archaeology, history, book and media studies, art history, linguistics, and historical (ed.) Rittersma Rengenier ethnology. With an afterword by Maxine Berg. MIScellaneous RefleCtions on NETHERlandish MaTERial CULTURE, 1500 to the PRESENT Rengenier Rittersma (ed.) www.vubpress.be 9 789054 875406 Miscellaneous Reflections on Netherlandish Material Culture, 1500 to the Present Rengenier C. Rittersma (ed.) © 2010 FARO. Flemish interface for cultural heritage Cover image: Adriaan de Lelie, De kunstgalerij van Jan Priemstraat 51, B-1000 Brussels Gildemeester Jansz in zijn huis aan de Herengracht te www.faronet.be Amsterdam, 1794-1795 www.pharopublishing.be © Rijksmuseum Amsterdam Editorial board: Marc Jacobs, Rengenier C. Rittersma, All rights reserved. No part of this book may be Peter Scholliers, Ans Van de Cotte reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopying, Final editors: Frederik Hautain & Ans Van de Cotte recording, or on any information, storage or retrieval system without permission of the publisher.
    [Show full text]
  • Willem De Clercq's Limitations and Ambitions: His Tenure As
    1 Willem de Clercq’s limitations and ambitions: his tenure as secretary of the Nederlandsche Handel-Maatschappij, circa 1824* I Introduction: Willem de Clercq on his way to a new post Willem de Clercq was born in 1795 in Amsterdam where, following his father’s death in 1817, he led the family’s grain trading firm S & P de Clercq. In the city’s business circles he was a well-known merchant and appreciated for his knowledge. An example of this is his fourteen-page Memorandum on the improvement of the state of trade in Amsterdam (1823) written at the request of the Governor of the northern part of the province of Holland.1 In the newspaper Opregte Haarlemsche Courant of 1 April 1824 De Clercq read about King Willem I’s decision to found a company to further trade, industry and agriculture in the United Kingdom of the Netherlands (modern-day Belgium and the Netherlands), of which he had become king in March 1815. The initiative was called the Nederlandsche Handel-Maatschappij (Netherlands Trading Society; hereafter NHM). De Clercq remarked in his diary: “Like a lightning flash it went through my soul, could this also mean something for me”. At that time the grain trading business was far from prospering and the continued existence of his family’s firm was uncertain.2 De Clercq began his campaign with great energy. On 7 April, on the recommendation of Minister of State W.F. Roëll, he had an audience with the King, who knew of his Memorandum. De Clercq had become acquainted with Roëll in Amsterdam some years before; they often discussed trade.
    [Show full text]
  • I Betje Wolff - Jeugd En Huwelijksjaren
    Wolff en Deken P.J. Buijnsters bron P.J. Buijnsters, Wolff en Deken. Martinus Nijhoff, Leiden 1984 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/buij001wolf01_01/colofon.php © 2011 dbnl 2 aan Lin P.J. Buijnsters, Wolff en Deken 5 Sir, the biographical part of literature is what I loved most. (Boswell, Life of Johnson) P.J. Buijnsters, Wolff en Deken 9 Voorbericht Wie zich ertoe zet om een biografie van Betje Wolff en Aagje Deken te gaan schrijven, wordt aanstonds besprongen door vele twijfels. En zelfs als men daar geen last van heeft, komen anderen wel met die netelige vraag: waarom opnieuw een verhaal dat al vaker verteld is, het laatst in 1955 door Hendrika C.M. Ghijsen in haar Dapper vrouwenleven? Het antwoord, mijn antwoord, ligt eigenlijk reeds besloten in de opzet van dit vorige boek. Mevr. Ghijsen was als weinigen vertrouwd met het werk van Wolff en Deken. Zij kende de details en zij overzag het geheel. Toch is er meteen bij verschijnen terecht kritiek geleverd op het door haar geschetste karakter- en levensbeeld. P.J. Meertens - zelf een Wolff en Deken-kenner van formaat - meende dat het boek wegens zijn gebrek aan documentatie niet de definitieve biografie was geworden die alle latere werken overbodig zou maken. Inderdaad was de schrijfster geen bronnenonderzoekster. Voor de feitelijke onderbouw steunde ze op archiefsprokkelingen van Dyserinck en Höweler. Het sprak dus wel vanzelf dat voortgezet onderzoek van deze aard nieuwe feiten en daarmee gewijzigde inzichten zou opleveren. Want het levensverhaal van Wolff en Deken kende (en kent) nog talrijke blinde plekken.
    [Show full text]
  • Downloaded from Brill.Com09/23/2021 06:55:13PM Via Free Access 202 Chapter 7
    Chapter 7 Forging the Batavian Citizen in a Post-Terror Revolution Reflecting upon the ‘anarchic reign of terror’, the August 25, 1796 issue of De democraten (The Democrats), the leading and theoretically most sophisticated political journal of the Batavian Revolution, called attention to ‘the emphatic lesson in the history of the French, expressed through the blood of so many philosophers and Patriots’. This lesson, the journal urged, must be a ‘signpost to the friends of true freedom, political order, and civil security’.1 Most Batavian revolutionaries at the time, as well as Orangists, for that matter, would proba- bly have concurred with the journal’s word of advice. Over the course of the 1790s, for many publicists and politicians, including the main contributor and co-editor-in-chief of De democraten, Willem Anthonie Ockerse, the Terror came to serve as an important reference point in political debates about the future architecture and political form of the newly founded Batavian Republic. Many of those who reflected on the Terror still held on to the Ciceronian view of history as Magistra Vitae, the teacher of life. Like so many American citizens on the other side of the Atlantic, they came to view the radicalization of the French Revolution, and the violent chapter of the Terror in particular, as his- tory in the making, indeed, as a recent history that held many lessons in store.2 The circumstances in which the Dutch reflected upon the outbreak of the French Revolution, its radicalization, and its resort to terror, however, were very different from those in the early American republic.
    [Show full text]
  • De Tweede Apostel Paulus'
    De dominee en `de tweede apostel Paulus' Citation for published version (APA): van den Berg, J. T. J. (2012). De dominee en `de tweede apostel Paulus'. Maastricht University. https://doi.org/10.26481/spe.20120927jb Document status and date: Published: 27/09/2012 DOI: 10.26481/spe.20120927jb Document Version: Publisher's PDF, also known as Version of record Please check the document version of this publication: • A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be important differences between the submitted version and the official published version of record. People interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the DOI to the publisher's website. • The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review. • The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page numbers. Link to publication General rights Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.
    [Show full text]
  • Bataafse Terreur De Betekenis Van 1798
    bw.daendels_Opmaak 1 10-08-11 16:26 Pagina 1 niek van sas Bataafse Terreur De betekenis van 1798 Daendelslezing, 21 januari 2011 Uitgeverij Vantilt / Stichting Daendels bw.daendels_Opmaak 1 10-08-11 16:26 Pagina 2 bw.daendels_Opmaak 1 10-08-11 16:26 Pagina 3 willem frijhoff voorzitter stichting daendels Ter inleiding Herman Willem Daendels, de Stichting Daendels en de Daendelslezing 3 Op vrijdag 21 januari 2011 heeft de Stichting Daendels onder grote belangstelling van betrokkenen uit verschillende maat- schappelijke kringen in het gebouw Felix Meritis te Amster- dam de eerste Dag van Daendels georganiseerd. Dit boekje is er de weerslag van. Het biedt een publicatie van de hoofd - lezing van die dag door professor Van Sas, voorafgegaan door een inleiding over de persoon van Daendels, de Stichting Daendels en het waarom van deze manifestatie, die in de toe- komst regelmatig zal worden herhaald. Herman Willem Daendels Wie was Daendels?1 Herman Willem Daendels werd op 21 ok- tober 1762 in een regentenfamilie in het Gelderse stadje Hat- tem geboren en stierf op 2 mei 1818 aan de Goudkust in West- Afrika. Hij is dus slechts 55 jaar oud geworden maar had niettemin een bijzonder vol, rijk en actief leven. Dat dankte hij zowel aan de periode waarin hij leefde als aan zijn eigen ambities en zijn persoonlijkheid die hem telkens in het cen- trum van de gebeurtenissen plaatste. Na zijn promotie in de rechten te Harderwijk in 1783 vestigde hij zich als jonge advo- caat in zijn geboortestad, waar hij zich in woord en daad sterk maakte voor de patriotse ideeën tot ‘grondwettige herstelling’ van het bestuur van stad en land.
    [Show full text]
  • Uva-DARE (Digital Academic Repository)
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Masters of war: state, capital, and military enterprise in the Dutch cycle of accumulation (1600-1795) Brandon, P. Publication date 2013 Link to publication Citation for published version (APA): Brandon, P. (2013). Masters of war: state, capital, and military enterprise in the Dutch cycle of accumulation (1600-1795). General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:25 Sep 2021 Chapter 5 The structural crisis of the federal-brokerage state The preceding chapters have shown that war did not lead to a transformation from brokerage practices to nationalization, but instead strengthened the federal-brokerage aspects of the Dutch Republican state. However, this tendency was reversed in dramatic fashion at the end of the eighteenth century.
    [Show full text]
  • Revolutie in Woorden
    Revolutie in woorden A.J. Hanou bron A.J. Hanou, Revolutie in woorden. Querido, Amsterdam 1989 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/hano001revo01_01/colofon.php © 2016 dbnl / erven A.J. Hanou 7 Leescedul om in Staatsie en goede orde te volgen het lijk van wijlen De Ouderwetse Nederlandse Patriot, overleden 17 december 1781, om de eenendertigste op het vilderskerkhof buiten 's-Gravenhage ter aarde te worden besteld. Eerst: het lijk, op een prachtige kar. De kar is niet zwart geschilderd, maar wel rondom beplakt met exemplaren van het blad De Ouwerwetse Nederlandse Patriot. Het doodskleed over de kar is gemaakt van Haagse couranten van dit jaar. De kar wordt getrokken door wolven en Engelse doggen. Hierna: de heren, als volgt. De Wel Ed. Heer Pieter Frederik Gosse, boekverkoper van Zijne Hoogheid, getooid met een Turkse Tulband, en een pruik zoals ze in het Engelse parlement dragen (een cadeautje van de regering daar). In plaats van een bef: een dubbele Haagse courant, van achteren gestrikt met twee Brunswijkse worsten. In zijn rechterhand: een schilderij waarop een Engelsgezinde Hollander een vreemdeling de achterdelen likt. Hij zit deftig op een karos met één wiel die door de Tweedracht getrokken, en door de Leugen en Laster bestuurd wordt. De Wel Edele Gestrenge Heer Van Goens, heel luisterrijk met een tinnen nachtspiegel (die van zijn boekverkopersmaîtresse) op het hoofd; daaronder een pruik uit de nalatenschap van Macchiavelli. Verder een bef gemaakt van zijn schotschrift Zeven dorpen in brand, en een mantel gemaakt van zijn libel Politiek Vertoog. Hij zal zitten op een nachtpleetje, in een oliekoekenkraampje dat gebouwd is als een verklikkershuisje.
    [Show full text]
  • Weldenkende Burgers En Oranjeliefhebbers
    Weldenkende burgers en Oranjeliefhebbers DeJong_00 voorwerk Diss.pdf 1 25-03-14 10:29 Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de Afbeelding op het omslag: stadhuis van Leiden. Tekening door J. de Breijer, 1751. Rijksmuseum Amsterdam RP-T-1959-72. Dit proefschrift heeft geen eigen isbn. Het isbn van de handelsuitgave is 978-90-8704-446-6. ©2014 Erik Halbe de Jong & Uitgeverij Verloren Torenlaan 25, 1211 ja Hilversum www.verloren.nl Omslagontwerp: Robert Koopman, Hilversum Typografie: Rombus, Hilversum Druk: Wilco, Amersfoort Bindwerk: van Strien, Dordrecht No part of this book may be reproduced in any form without written permission from the publisher. DeJong_00 voorwerk Diss.pdf 2 25-03-14 10:29 Weldenkende burgers en Oranjeliefhebbers Patriotten en Prinsgezinden in Leiden 1775-1795 Right-thinking citizens and Orange devotees Patriots and Orangists in Leyden 1775-1795 (with a summary in English) Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit Utrecht op gezag van de rector magnificus, prof.dr. G.J. van der Zwaan, ingevolge het besluit van het college voor promoties in het openbaar te verdedigen op vrijdag 9 mei 2014 des middags te 4.15 uur door Erik Halbe de Jong geboren op 17 januari 1946 te Alblasserdam DeJong_00 voorwerk Diss.pdf 3 25-03-14 10:29 Promotor: Prof.dr. M.R. Prak DeJong_00 voorwerk Diss.pdf 4 25-03-14 10:29 Inhoud Voorwoord 7 1 Inleiding 9 2 Patriotten en Prinsgezinden 26 3 Leidse conflicten en de theorie van de collectieve actie 47 4 Textielstad in verval 63 5 Stadsbestuur
    [Show full text]
  • 11.Hendrikse Printklaar
    ‘Een Bataafsch Character, eene Nationale houding’. Een Nederlandse identiteit in het eerste nationale museum: de Nationale Konst-Gallerij in Huis ten Bosch (1800-1805) Jacomine Hendrikse ‘Het museum was een symbool van wie we waren’; het verlies is een lobotomie van het collectieve geheugen, van geschiedenis en cultuur van onschatbare waarde. Deze reacties werden in Brazilië gegeven op het afbranden van het Nationaal Museum in Rio de Janeiro op 2 september 2018. 1 In één dag werd negentig procent van de twintig miljoen artefacten in de collectie verwoest. Het nieuws deed de discussie over een nationale identiteit oplaaien in het land waarvan de geschiedenis letterlijk in vlammen is opgegaan. De bekende schrijver Paulo Coelho stelde dat de toekomst van de Braziliaanse ziel onzeker is, nu het volk geen tastbare historie meer heeft om op voort te bouwen. 2 Nationale musea spelen een belangrijke rol in de constructie van een nationale identiteit. Hoewel ze tot stand komen door een wisselwerking tussen top down- en bottom up-initiatieven, worden musea nog te vaak gezien als van de maatschappij afgesloten instituten voor academici en onderzoekers. Zo ook door de Braziliaanse regering, die het Nationaal Museum liet vervallen vanwege een tekort aan overheidsgeld. Na de ramp begin september werd deze laksheid vergeleken met het in ellende laten wegzinken van het British Museum of het Louvre – kortom, iets 1 D. Philips, ‘Brazil museum fire: ‘incalculable’ loss as 200-year-old Rio institution gutted’ https://www.theguardian.com/world/2018/sep/03/fire-engulfs-brazil- national-museum-rio/, geraadpleegd 25 september 2018; K. Lyons, ‘Brazilians mourn museum's priceless collection amid anger at funding cuts’ https://www.theguardian.com/world/2018/sep/03/brazilians-mourn-museums- priceless-collection-amid-anger-at-funding-cuts/, geraadpleegd 25 september 2018; D.
    [Show full text]