Zonat E Mbrojtura Detare E Bregdetare Në Shqipëri Marine and Coastal 1 Protected Areas in Albania

Home , Butrint National Park, Livadhe, Quercus macrolepis

Zonat e mbrojtura detare e bregdetare në Shqipëri

Marine and Coastal UNDP ALBANIA Protected Areas Rruga “Skënderbej”, Ndërtesa Gurten, Kati II, Tiranë in Albania www.al.undp.org

UNDP Albania @UNDPAlbania

ZONAT E MBROJTURA DETARE E BREGDETARE NË SHQIPËRI MARINE AND COASTAL 1 PROTECTED AREAS IN ALBANIA

Tiranë, 2015 Empowered lives. Resilient nations.

This publication is produced by UNDP in the framework of the project ‘Improving coverage and mangement effectiveness of marine protected areas in Albania’ implemented in partnership with the Ministry of Environment

Grupi i punës / Working group:

Zamir Dedej Genti Kromidha Nihat Dragoti 2

Fotot / Photos: Genti Kromidha, Ilirjan Qirjazi, Claudia Amico Hartat / Maps: Genti Kromidha, Nihat Dragoti

Shtypur në / Printed by: Tipografia DOLLONJA Përmbajtja / Content

1. Peizazhi i Mbrojtur Lumi Buna - Velipojë Buna River Velipoje Protected Landscape 2. Rezerva Natyrore e Menaxhuar Kune-Vain Tale Kune Vain Tale Managed Nature Reserve 3. Rezerva Natyrore e Menaxhuar Patok Fushëkuqe Patok Fushekuqe Managed Nature Reserve 4. Rezerva Natyrore e Menaxhuar Rrushkull Rrushkull Managed Nature Reserve 5. Parku Kombetar Divjakë - Karavasta Divjaka Karavasta National Park 6. Rezerva Natyrore e Menaxhuar Pishë Poro Pishe Poro Managed Nature Reserve 7. Peizazhi i Mbrojtur Vjosë - Nartë Vjosa Narta Protected Landscape 8. Rezerva Natyrore e Menaxhuar Karaburun Karaburun Managed Nature Reserve 3 9. Parku Kombëtar Detar Karaburun Sazan Karaburun Sazan National Marine Park 10. Parku Kombëtar Llogora Llogora National Park 11. Parku Kombëtar Butrint Butrint National Park 12. Rezerva Natyrore Detare e Menaxhuar Porto Palermo (propozuar) Porto Palermo Managed Nature Marine Reserve (proposed) 1

2 3

4 9

8 Harta e zonave të mbrojtura në Shqipëri 10 12 11 Map of Protected areas in Albania Hyrje Introduction

Edhe pse një vend i vogël Shqipëria Although a small country, Albania is dallohet për larminë e madhe të bio- distinguished for its rich biological diversitetit dhe peizazheve. Diversiteti and landscape diversity. The pres- i lartë i ekosistemeve dhe habitateve ence and combination of a high diver- krijojnë kushte të favorshme për mba- sity of ecosystems and habitats, cre- jtjen dhe ruajtjen e një numri të madh ates ideal conditions for hosting and llojesh të florës dhe faunës, përfshirë maintaining a large number of flora një sërë llojesh endemike dhe sub-en- and fauna species, including several demike. endemic and sub-endemic elements.

Rreth 16% e territorit të Shqipërisë About 16 % of the Albanian territory is është përfshirë në zona të mbrojtura under protected areas of different cat- të kategorive të ndryshme. Këto zona egories. These areas include some përmbledhin vlerat natyrore më të of the most important natural values rëndësishme të vendit si nga pikëpam- of the country from both the ecologic ja ekologjike ashtu edhe për nga and economic point of view. rëndësia ekonomike. 5 Coastal and marine areas are the Zonat detare e bregdetare janë më të richest in terms of biological diversity. pasurat në biodiversitet. Ekosistemet The complex ecosystems of coastal komplekse të lagunave bregdetare lagoons shelter more than 70 % of strehojnë mbi 70% të vertebrorëve vertebrate fauna in the country partic- në vend, veçanërisht shpendë shteg- ularly migratory and wintering birds. tarë dhe dimërues. Rreth 70 lloje Annually there are around 70 water- shpendësh uji gjenden çdo vit në la- fowl and water bird species found in gunat bregdetare duke numëruar mbi the coastal lagoons and large lakes 180,000 individë gjatë dimrit. inside the country, with a total popula- tion of 180,000 individuals during the winter. Shqipëria është edhe një rrugë e Albania is an important migration rëndësishme shtegtimi për faunën route for migratory species. Some of e egër. Disa prej zonave bregdetare these coastal areas (Shkodra Lake (Liqeni i Shkodrës-Velipojë, Laguna e and Buna River, Karavasta lagoon Karavastasë, Butrinti) janë me rëndë- and Butrinti Lake) are of international si ndërkombëtare ndaj janë përfshirë importance therefore included in the në listën e ligatinave të rëndësishme List of International Important wet- veçanërisht për shpendët e ujit (Lista lands, particularly for birds (Ramsar Ramsar). Gjithashtu duke marrë para- list). Also considering their impor- sysh rëndësinë e tyre për ruajtjen e tance for biodiversity conservation biodiversitetit qeveria Shqiptare ka the Albanian government has pro- propozuar përfshirjen e tyre në listën e posed including all of them in the List zonave të rëndësishme për shpendët of Important Bird Areas (IBA). (IBA). The Ministry of Environment is work- Ministria e Mjedisit po punon për me- ing to effectively manage these areas naxhimin efektiv të këtyre zonave në with EU standards. The establishment përputhje me standardet e BE. Krijimi of the National Agency for Protected i Agjencisë Kombëtare të Zonave të Areas in February 2015 will strongly Mbrojtura, në Shkurt 2015, do të forco- support and improve this process. jë ndjeshëm dhe përmirësojë më tepër këtë proces. The brochure presented herewith, is meant to be a passport for the se- Broshura që po ju paraqesim shërben lected coastal and protected areas in si një pasaportë e zonave të përzg- Albania highlighting their main biolog- jedhura, ku theksohen karakteristikat ical characteristics and tourism info. It kryesore biologjike dhe turistike të contributes to the promotion of biodi- tyre. Ajo kontribuon në promovimin e versity, cultural and historical heritage vlerave të biodiversitetit, trashëgimisë values and their effective use for ed- kulturowre e historike dhe përdorimin ucation and tourism activities, partic- efektiv të tyre për aktivitete turistike ularly on the marine and coastal pro- dhe edukative, veçanërisht në zonat e tected areas (MCPA). 6 mbrojtura detare e bregdetare. Hopefully it will improve communi- Shpresojmë që broshura të përmirëso- cation and facilitate information and jë komunikimin dhe lehtësojë shkëm- knowledge sharing on these areas, bimin e njohurive dhe informacionit particularly for all interested visitors, për këto zona, për gjithë vizitorët e in- concerned stakeholders tourism sec- teresuar, aktorët e përfshirë, sektorin tor and obviously to all local and na- e turizmit, shoqatat e ndryshme lokale tional NGOs and CBOs and wider e kombëtare dhe publikun e gjerë që public involved in nature interpreta- interesohet për vlerësimin e natyrës, tion, marine biodiversity conservation ruajtjen dhe menaxhimin e biodiversi- and management. tetit. 7 Lumi i Bunës dhe territoret ligatinore përreth tij Buna River and surrounding wetlands Sipërfaqja totale: Total Area: 23,027 ha

Vendndodhja / Location: Qarku Shkodër, Bashkia Velipojë Gjerësi / Latitude: 41° 43’ 4” N Gjatësi / Longitude: 19° 35’ 56” E Statusi • Peizazh i Mbrojtur, Kategoria V-t IUCN (VKM nr. 682, datë 02.11.2005) • Zonë natyrore veçanërisht e mbrojtur përfshirë në listën e ligati- 1 nave me rëndësi ndërkombëtare si habitate të shpendëve ujore, 5 (VKM nr. 683, date 2.11.2005) 6 • Zonë e rëndësishme për shpendët (IBA) si habitat për shpendët 7 8 4 migratore, (Urdhër i ministrit të 3 Mjedisit nr. 283, datë 10.04.2013. 2 9 Protection status: • Protected Landscape IUCN • Category V • Wetland of International 8 • Importance (Ramsar site No: 781) • Important Bird Area

Vendet për t’u vizituar: Lumi (1), Grykëderdhja e Bunës (Ishulli i Franc Joseph-it) (2), Pylli i Velipojës (3), Laguna e Vilunit (4),Këneta e Domnit (5) dhe e Martenzës(6), Mali Kolaj (Maja e Zezë) (7), Plazhi Velipojës (8) dhe i Boks-Rrjollit (9), Places to visit: Buna river (1), Buna river morth (Franc Jozef island)(2), Velipoja Forest (3), Viluni lagoon (4), Domni (5) and Martenza wetlands (6), Kolaj Mountain (Black peak) (7), Velipoja beach (8) Boks-Rrjolli beach (9). Habitatet e rëndësishme • Grykëderdhja e lumit Buna • Lagunat bregdetare (Velipoja, Viluni, Martenzës, GjoLulit) • Duna bregdetare me Juniperus oxycedrus subsp. Macrocarpa • Pyje bregdetarë të dunave ranore me Pinus halepensis, P. pinea, P. pinaster

Important habitats • Buna river estuary • Coastal lagoons (Velipoja, Viluni, Martenza, GjoLulit) • Coastal dunes with Juniperus oxycedrus subsp. Macrocarpa • Coastal dunes forests with Pinus halepensis, P. pinea, P. pinaster

Llojet e rëndësishme Important species ▶▶ Quercus robur ▶▶ Nymphaea alba ▶▶ Acipenser sturio ▶▶ Lutra lutra ▶▶ Phalacrocorax pygmeus ▶▶ Pelecanus crispus ▶▶ Ardea purpurea 9

Rrugët për të mbërritur në zonë: Tiranë - Harku i Bërdicës - Velipojë Shkodër - Harku i Bërdicës - Velipojë

How to get there: Tiranë-Bërdica Arc-Velipojë (115 km) Shkodër-Bërdica Arc-Velipojë (32 km) Kune - Vain - Tale

Sipërfaqja totale: Total Area: 4,393 ha Vendndodhja / Location: Qarku Lezhë, Komuna Shëngjn, Komuna Shënkoll Gjerësi / Latitude: 41° 51’ 44” N Gjatësi / Longitude: 19° 23’ 14” E

10 Statusi 5 • Rezervat Natyror i Menaxhuar/ Park Natyror, Kategoria IV-t IUCN, 4 miratuar me VKM nr. 432, datë 3 28.04.2010. 1 • Zonë me rëndësi për shpendët (IBA) që shërben si habitate për shpendët migratore, miratuar me 6 7 urdhër të ministrit të Mjedisit nr. 283, datë 10.04.2013.

10 8 Protection status: • Managed Nature Reserve IUCN Category IV 9 • Important Bird Area 10

10 2

Vendet për t’u vizituar: Grykëderdhja e Drinit (1) dhe Matit (2), Ura dhe këneta e Merxhanit (3), Ishulli i Kunës (4), Këneta e Kashtës (5), Rivat e Drinit (6), Këneta e Zajeve (7), Cekës (8) dhe e Zallit (9), plazhi (Shëngjin, Vain dhe Tale) (10).

Places to visit: Drini and Mati river mouths, merxhani lagoon, Kune island, Kashta lagoon, Drini Riva, Zaje and Ceka lagoon, beach in Shengjin, Vain, and Tale Habitatet e rëndësishme • Grykëderdhja e lumit Drin dhe Mat (estuariet) • Lagunat bregdetare (Merxhani, Vaini, Zajet, Cekës) • Pyje bregdetare të dunave ranore me pisha mesdhetare • Pyje të përzierë aluvionale apo të brigjeve të lumenjve Important habitats • Mati and Drini river estuary • Coastal lagoons (Merxhani, Vaini, Zajet, Ceka) • Coastal dunes forests with mediterranean pine forests • Riverine and aluvium forests 11

Llojet e rëndësishme Important species Rrugët për të mbërritur në zonë: ▶▶ Populus alba Tiranë - Harku i Bërdicës - Velipojë ▶ Fraxinus excelsior ▶ Shkodër - Harku i Bërdicës - Velipojë ▶▶ Zostera noltii ▶▶ Lutra lutra ▶▶ Canis aureus How to get there: ▶▶ Larus ridibundus Tiranë-Bërdica Arc-Velipojë (115 km) Shkodër-Bërdica Arc-Velipojë (32 km) ▶▶ Solea vulgaris Patok - Fushëkuqe - Ishëm

Sipërfaqja totale: Total Area: 5,001 ha Vendndodhja / Location: Qarku Lezhë, Komuna Fushëkuqe Gjerësi / Latitude: 41° 51’ 44” N Gjatësi / Longitude: 19° 23’ 14” E

Statusi • Rezervat Natyror i Menaxhuar/ 6 Park Natyror, Kategoria IV IUCN, 1 miratuar me VKM nr.995, datë 3 03.11.2010. • Zone e rëndësishme për shpendët (IBA) si habitat për shpendët 4 7 migratore, (Urdhër i ministrit të 5 Mjedisit nr. 283, date 10.04.2013. 9 11 8 Protection status: 10 • Managed Nature Reserve IUCN Category IV 2 • Important Bird Area (AL006)

12 Vendet për t’u vizituar: Grykëderdhja e Matit (1) dhe e Ishmit (2), Patoku i Vjetër (3), Limani i Patokut (4), Gryka e Patokut (5), Lameve të Mëdha dhe të Vogla (6), Pylli i Fush- ëkuqes (7) dhe i Neglës (8), Kanali i Shllinzës (9), Godulla dhe shtati i vjetër i Lumit Ishëm (10), plazhi i Patokut dhe i Ishmit (11)

Places to visit: Mati (1) and Ishmi (2) river morth, Patoku lagoon (3), Patoku mouth (4), Patoku harbour (5), Big and Small Lame (6), Fushekuqe forest (7), Negla forest (8), Shllinza channel (9), Godulla and old Ishem river bed (10) Beach of Patok and Ishem (11) Habitatet e rëndësishme • Grykëderdhja e lumit Mat dhe Ishëm • Lagunat bregdetare (Patoku vjetër, Gryka e Patokut, Godulla) • Duna bregdetare me Juniperus oxycedrus subsp. Macrocarpa • Pyje bregdetare të dunave ranore me Pinus halepensis, P. pinea, P. pinaster Important habitats • Mati and Ishem river estuaries • Coastal lagoons (Patoku, Gryka e Patokut, Godulla)) • Coastal dunes with Juniperus oxycedrus subsp. Macrocarpa • Coastal dunes forests with Pinus halepensis, P. pinea, P. pinaster 13

Llojet e rëndësishme Rrugët për të mbërritur në zonë: Important species Tiranë-Kthesa e Patokut-Fushëkuqe-qendra e pesh- ▶▶ Pinus pinea katarëve ▶▶ Pinus halepensis Tiranë-Kthesa e Patokut-Gurëz-Grykëderdhja e Lumit Mat ▶▶ Populus alba Tiranë-Kthesa e Adriatikut-Adriatik-Grykëderdhja e Lumit ▶▶ Ulmus minor Ishëm apo Godulla ▶▶ Egretta garzetta How to get there: ▶▶ Numenius tenuirostris Tiranë-Patoku exit - Fushëkuqe - fishermen center ▶▶ Caretta caretta (48 km) or Gurez - Mat river (50 km) ▶▶ Emys orbicularis Tirana - Adriatik exit - Adriatik Ishem river mouth (42 km) Rrushkull

Sipërfaqja totale: Total Area: 650 ha Vendndodhja / Location: Qarku Durrës, Bashkia Sukth Gjerësi / Latitude: 41° 27’ 17” N Gjatësi / Longitude: 19° 29’ 45” E

Statusi • Rezervat Natyror i Menaxhuar/ Park Natyror, Kategoria IV IUCN, (Urdhër MB nr. 2, date 26.12.1995) • Zonë e rëndësishme për shpendët (IBA) si habitat për shpendët migratore, (Urdhër i ministrit të Mjedisit nr. 283, date 10.04.2013.

Protection status: • Managed Nature Reserve IUCN 2 Category IV • Important Bird Area (AL006) 3 4

1 5 14

Vendet për t’u vizituar: Grykëderdhja e lumit Erzen (1), Godulla dhe laguna e Bishtarakë (2), plazhi Rrushkullit (3), hidrovori (4), qendra e mbarështrimit të llojeve të faunës (5).

Places to visit: Erzeni river morth (1), Bishtaraka lagoon (2), Rrushkulli beach (3), Hidrovori (4), Wildlife management center (5) Habitatet e rëndësishme • Grykëderdhja e lumit Erzen • Lagunat bregdetare (Godulla, Lagu- na e Bishtarakës) • Pyje bregdetarë të dunave ranore me Pinus halepensis, P. pinea, P. Pinaster • Pyje te përzier aluvionale apo të brigjeve të lumenjve me Quercus robur, Ulmus minor, Alnus glutinosa, Fraxinus angustifolia, etc. Important habitats • Erzeni river estuary • Coastal lagoons (Godulla, Bishtaraka) • Coastal dunes forests with Pinus halepensis, P. pinea, P. Pinaster • Mixed aluvial or riverine forests of 15 Quercus robur, Ulmus minor, Alnus glutinosa, Fraxinus angustifolia, etc

Llojet e rëndësishme Rrugët për të mbërritur në zonë: Important species Tiranë (Durrës) - Sukth - Kthesa e Ariut - Rrushkull - qen- ▶▶ Quercus robur dra e mbarështimit të faunës së egër - plazhi i Rrushkullit. ▶▶ Pinus halepensis Tiranë (Durrës) - Sukth-Kthesa e Ariut-Hamallaj-Hidrovor. ▶▶ Ulmus minor ▶▶ Phragmites australis How to get there: ▶▶ Lutra lutra Tirane - Sukth - Bear turn - Rrushkull - Wildlife management center - Rrushkull beach (42 km) ▶▶ Ardea purpurta Tirane - Sukth - Bear turn - Hamallaj - Hidrovor (41 km) ▶▶ Emys orbicularis Divjakë - Karavasta

Sipërfaqja totale: Total Area: 22,230 ha Vendndodhja / Location: Qarku Fier Bashkia Divjakë Gjerësi / Latitude: 40° 59’ 29” N Gjatësi / Longitude: 19° 29’ 58” E

Statusi 3 • Park Kombëtar, Kategoria II 1 e IUCN (VKM nr. 687, datë 19.10.2007) 4 5 • Zonë natyrore veçanërisht e 6 mbrojtur përfshirë në listën e ligati- 10 nave me rëndësi ndërkombëtare 7 si habitate të shpendëve ujore, (VKM nr. 413, datë 22.08.1994) 12 11 • Zonë e rëndësishme për shpendët 13 (IBA) si habitat për shpendët migratore, (Urdhër i ministrit të Mjedisit nr. 283, datë 10.04.2013. 8 Protection status: • National Park IUCN Category II 9 2 • Wetland of International Impor- tance (Ramsar site No: ) • Important Bird Area (AL006) 16

Vendet për t’u vizituar: Shtrati dhe Grykëderdhja e Shkumbinit (1)dhe Semanit (2), Pylli i Kularit (3), Lagunat e Osmanit (4), Kularit (5), Pishës (6) Spiaxho (7), Bedatit (8) Ushtarit (9) Pisha e egër në oazin e Divjakës (10), Laguna e Karavastasë dhe Ishulli i Pelikanit (11), Plazhi Divjakës (12), Kodrat Gjenerukës (13)

Places to visit: Shkumbini and Semani rivers (1) and river mouths (2), Kulari forest (3), Lagoons of Osmani (4), Kulari (5), Pisha (6), Spiagio (7), Bedati (8) Ushtari (9), Pine forest (big Pine (10), Karavasata lagoon and Pelican Island (11)i, Divjaka beach (12), Gjeneruka Hill (13) Habitatet e rëndësishme • Grykëderdhja e lumit Shkumbin dhe Seman (estuariet) • Lagunat bregdetare (Këneta e Osmanit, Laguna e Karavastasë, Godulla e Kularit, Laguna e Bedatit dhe e Ushtarit) • Duna bregdetare me Juniperus oxycedrus subsp. Macrocarpa • Pyje bregdetare të dunave ranore me Pinus halepensis, P. pinea, P. pinaster • Moçalishte apo Livadhe të kripura mesdhetare të dominuara nga Jun- cus acutus dhe Juncus maritimus. Important habitats • Shkumbin and Semani river estuary • Coastal lagoons (Osmani, Laravasta, Kulari, Bedati, Ushtari) • Coastal dunes with Juniperus oxycedrus subsp. Macrocarpa • Coastal dunes forests with Pinus halepensis, P. pinea, P. Pinaster • Mediterranean salt marshes dom- Llojet e rëndësishme inated by Juncus acutus and J. Important species maritimus. ▶▶ Pinus pinea ▶▶ Pinus halepensis ▶▶ Populus alba 17 ▶▶ Aster albanicus subsp. Paparistoi Rrugët për të mbërritur në zonë: ▶▶ Orchis albanica subsp. x Tiranë-Çermë-Divjakë-Plazhi i Divjakë-Qendra e paparistoi Peshkimit. ▶ Pancratium maritimum Tiranë - Çermë - Divjakë - Remas - Bedat, apo ▶ Remas - Guri i Gomares apo Remas - Ndërmenas - ▶▶ Canis aureus Grykëderdhja e Semanit ▶▶ Pelecanus crispus How to get there: ▶▶ Caretta caretta Tirane - Sukth - Bear turn - Rrushkull - Wildlife manage- ▶▶ Solea vulgaris ment center - Rrushkull beach (42 km) ▶▶ Anguilla anguilla-ngjala Tirane - Sukth - Bear turn - Hamallaj - Hidrovor (41 km) Pishë Poro

Sipërfaqja totale: Total Area: 1,500ha Vendndodhja / Location: Qarku Fier Komuna Dërmenas Gjerësi / Latidude: 40° 40’ 12” N Gjatës i/ Longitude: 19° 20’ 40” E

Statusi • Rezervat Natyror i Menaxhuar, Kategoria IV e IUCN (Urdhër MB 6 5 nr. 1 date 27.07.1977) • Zone e rëndësishme për shpendët (IBA) si habitat për shpendët migratore, (Urdhër i ministrit të 4 Mjedisit nr. 283, datë 10.04.2013. 3 1 Protection status: 2 • Managed Nature Reserve IUCN Category IV • Important Bird Area

Vendet për t’u vizituar: Shtrati (1) dhe Grykëderdhja e Vjosës (2) Liqeni i Godullës (3), Hauzi i Kocit (4), pylli me pisha e (5), Plazhi i Darëzezës (6)

Places to visit: Vjosa river (1) and river mouth (2), Godulla lake (3), Koci Hauz (4), pine forest (5), Darezeza beach (6). Habitatet e rëndësishme • Grykëderdhja e lumit Vjosë • Lagunat bregdetare (Godulla, hauzet) • Duna bregdetare me Juniperus oxycedrus subsp. Macrocarpa • Pyje bregdetare të dunave ranore me Pinus halepensis, P. pinea, P. pinaster • Moçalishte apo Livadhe të kripura mesdhetare të dominuara nga Juncus acutus dhe Juncus maritimus. Llojet e rëndësishme Important habitats Important species • Shkumbin and Semani river estuary ▶▶ Pinus pinea • Coastal lagoons (Osmani, Laravasta, ▶▶ Pinus halepensis Kulari, Bedati, Ushtari) ▶▶ Salix alba • Coastal dunes with Juniperus ▶▶ Alnus glutinosa oxycedrus subsp. Macrocarpa ▶▶ Tamarix ssp. • Coastal dunes forests with Pinus ▶▶ Canis aureus halepensis, P. pinea, P. Pinaster 19 ▶▶ Ardea purpurea • Mediterranean salt marshes dominat- ▶▶ Egretta garzetta ed by Juncus acutus and J. maritimus.

Rrugët për të mbërritur në zonë: Tiranë-Levan-Kthesa e Topojanit-Grykëderdhja e lumit Vjosë. Tiranë-Levan-Kthesa e Topojanit-Hidrovori i Darëzezës.

How to get there: Tiranë-Levan-Topojan turn-Vjosa river mouth (148 km) Tiranë-Levan-Topojan turn– Darezeza Hidrovori (142 km) Vjosë - Nartë

Sipërfaqja totale: Total Area: 1,500ha Vendndodhja / Location: Qarku Vlorë Komuna Novoselë Gjerësi / Latidude: 40° 35’ 14” N Gjatësi / Longitude: 19° 26’ 16” E

Statusi 1 • Peizazh i Mbrojtur, Kategoria 2 V e IUCN (VKM nr. 680, date 22.10.2004) • Zonë e rëndësishme për shpendët (IBA) si habitat për shpendët migratore, (Urdhër i ministrit të 3 Mjedisit nr. 283, date 10.04.2013. 10 4 Protection status: 5 7 • Protected landscape IUCN Cate- gory V 6 9 • Important Bird Area (AL006)

11 8 20

Vendet për t’u vizituar: Shtrati (1) dhe Grykëderdhja e Vjosës (2) Këneta e Kallengës (3), Liqeni i Godullës së kripur (4), Laguna e Nartës (5), Dajlani (6) Laguna Limopuo (7) Ishulli i Manastirit (8) Pylli i Zvërnecit (9) prodhimi i kripës (10), Triport (11)

Places to visit: Vjosa river (1) and river mouth (2), Kallenga lagoon (3), Godulla salt lake (4), Narta lagoon (5), Dajlani (6), Limopuo lagoon (7), Monastery island (8) Zverneci forest (9), Salt pans (10), Triport (11) Habitatet e rëndësishme • Grykëderdhja e lumit Vjosë • Lagunat bregdetare (Narta, Godulla, Limopuo) • Duna bregdetare me Juniperus oxycedrus subsp. Macrocarpa • Pyje bregdetare të dunave ranore me Pinus halepensis, P. pinea, P. pinaster

Important habitats • Vjosa river estuary Llojet e rëndësishme • Coastal lagoons (Osmani, Laravasta, Important species Kulari, Bedati, Ushtari) ▶ Populus alba ▶ • Coastal dunes with Juniperus ▶▶ Tamarix ssp. oxycedrus subsp. Macrocarpa ▶▶ Pistacia lentiscus • Coastal dunes forests with Pinus ▶▶ Olea europea halepensis, P. pinea, P. Pinaster ▶▶ Orchis albanica Rrugët për të mbërritur në zonë: 21 ▶▶ Orchis x paparisti Tiranë-Novoselë-Bishan-Grykëderdhja e Vjosës. ▶▶ Typha angustifolia Tiranë-Novoselë-Akerni-Pylli i pishës së Poros ▶▶ Canis aureus Tiranë-Novoselë-laguna e Nartës. ▶▶ Phalacrocorax pygmeus Tiranë-Pusi i Mezinit-Zvernec-Triport. ▶▶ Pelecanus crispus ▶▶ Ardea purpurea How to get there: ▶▶ Egretta garzetta Tiranë-Novoselë-Bishan-Grykëderdhja e Vjosës (150 km) ▶▶ Larus ridibundus Tiranë-Novoselë-Akerni-Poro pine forest (148 km) ▶▶ Numenius tenuirostris Tiranë-Novoselë-Narta lagoon (154 km) Tiranë-Pusi i Mezinit-Zvernec-Triport (163 km) Karaburun

Sipërfaqja totale: Total Area: 20,000 ha Vendndodhja / Location: Qarku Vlorë Bashkia Orikum Gjerësi / Latidude: 40° 22’ 45” N Gjatësi / Longitude: 19° 22’ 11” E

Statusi 1 3 • Peizazh i Mbrojtur, Kategoria 2 V e IUCN (VKM nr. 680, date 5 22.10.2004) • Zonë e rëndësishme për shpendët (IBA) si habitat për shpendët 4 migratore, (Urdhër i ministrit të 9 7 Mjedisit nr. 283, date 10.04.2013. 8 Protection status: 10 • Protected landscape IUCN Category V • Important Bird Area (AL006)

11 22

Vendet për t’u vizituar: Kepi i Gjuhzës (1), Shën Vasilit (2), Shën Janit (3), Kallogjerit (4), Roguzës (5), Shpella e Gramës (6) Pashalimani (7), Oriku i Vjetër (8), Laguna e Oriku- mit (9), Kisha e Marmiroit (10), Maja e Thanasit (11).

Places to visit: Gjuhza cape (1), St. Vasili cape (2), St. Jani cape (3), Kallogjeri cape (4), Roguza cape (5), Grama cave (6), Pashalimani (7), Ancient Orik (8), Orikum lagoon (9), Marmiroi church (10), Thanasi peak (11). Habitatet e rëndësishme • Shkëmbinj bregdetare të veshur me bimësi të brigjeve të Mesdheut me llojin endemik Limonium spp. • Shkëmbinj bregdetare dhe plazhe zhavorrore apo shkëmbore. • Kullota alpine dhe subalpine me natyrë gëlqerore • Pyje të përzier dushqesh {kryesisht qarri (Quercus cerris), shparthi (Q. frainetto) dhe bungë (Q. petraea). • Pyje pishash të lartë të zonave ma- lore të Mesdheut. Important habitats • Rocky coast with Mediterranean vegetation of endemic species Limonium spp. Llojet e rëndësishme • Coastal rocks and rocky or pebble 23 Important species beaches ▶▶ Quercus macrolepis • Alpine and sub alpine meadows on limestone ▶▶ Quercus ilex • Mixed oak forests with Quercus ▶▶ Lurus nobilis cerris, Q. frainetto and Q. petraea ▶▶ Pistacia lentiscus • Mediterranean mountain pine forests ▶▶ Lepus europaeus Rrugët për të mbërritur në zonë: ▶▶ Alectoris graeca Tiranë - Vlorë - Orikum. ▶▶ Natrix natrix ▶▶ Elaphe quatrolineata How to get there: ▶▶ Testudo hermanni. Tirana - Vlora - Orikum (171 km) Karaburun - Sazan

Sipërfaqja totale: Total Area: 12,270 ha Vendndodhja / Location: Qarku Vlorë Bashkia Orikum Gjerësi / Latitude: 40° 25’ 18” N Gjatësi / Longitude: 19° 17’ 15” E

Statusi 1 • Park Kombëtar Detar, Katego- ria II e IUCN (VKM nr. 289, datë 2 28.04.2010) • Zonë e rëndësishme për shpendët (IBA) si habitat për shpendët migratore, (Urdhër i ministrit të Mjedisit nr. 283, datë 10.04.2013. 8 5 Protection status: 3 • National Park IUCN Category II • Important Bird Area (AL006)

4 7 6

24 8

Vendet për t’u vizituar: Ishulli i Sazanit (1), Shpella e Haxhi Alisë (2), Shpella e Duk Gjonit (3), Gjiri i Inglezit (4), Gjiri i Brisanit (5) Gjiri i Shën Andreut (6), Plazhi i Gramës (7), peizazhe nënujore (8).

Places to visit: Sazani Island (1), Haxhi Ali cave (2), Duk Gjoni cave (3), Inglezi bay (4), Bris- tani bay (5), St. Andrea beach (6), Grama beach (7), underwater trails (8) Habitatet e rëndësishme • Livadhe të Posidonieve (Posidonion oceanicae) • Shkëmbinj nënujore detare • Formacione koraligjene • Shpella detare nënujore ose pjesërisht nënujore Important habitats • Posidonia oceanica meadows • Underwater cliffs • Coraligenous formations • Underwater caves Llojet e rëndësishme Important species ▶▶ Posidonia oceanica ▶▶ Pinna nobili ▶▶ Caretta caretta ▶▶ Monachus monachus ▶▶ Delphinus delphis 25 ▶▶ Lithophaga ▶▶ Lithophyllum bysoides Rrugët për të mbërritur në zonë: Tiranë - Vlorë - Orikum - Shën Jan - Kepi i Gjuhzës Tiranë - Vlorë - Sazan (me varkë)

How to get there: Tirana - Vlorë - Orikum - St. Jani-Gjuhza Cape (195 km) Tiranë-Vlorë-Sazan (boat) (175km) Llogara

Sipërfaqja totale: Total Area: 1,010 ha Vendndodhja / Location: Qarku Vlorë Bashkia Orikum Gjerësi / latitude: 40° 13’ 2” N Gjatësi / Longitude: 19° 34’ 42” E

Statusi • Park Kombëtar, Kategoria II e IUCN (VKM nr. 96, datë 21.11.1966) 6 • Zone e rëndësishme për shpendët 2 (IBA) si habitat për shpendët 1 migratore, (Urdhër i ministrit të Mjedisit nr. 283, datë 10.04.2013. 4 5 Protection status: • National Park IUCN Category II 3 • Important Bird Area (AL006)

Vendet për t’u vizituar: Qendra e pushimit (1), Qafa e Cezarit (2), Qafa e Llogorasë (3), Pisha Fla- mur (4), Maja e Qores (5), Pylli me pisha dhe bredh (6)

Places to visit: Visitor center (1), Ceasar pass (2), Llogara pass (3), Flag pine (4), Qore peak (5), Pine and fir forests (6) Habitatet e rëndësishme • Pyjet e pishës së zezë (Pinus nigra Arn. ssp. pallasiana) me bush (Buxus sempervirens L.) • Pyjet e rrobullit (Pinus heldreichii Christ) ose (Pinus leucodermis An- toine) • Grumbujt e bredhit të Maqedonisë (Abies borisii-regis Matf). • Kullotat me Elyno-Seslerietea Br.-Bl. 1948 Important habitats • Black pine (Pinus nigra Arn. ssp. pallasiana) forests mixed with boxwood (Buxus sempervirens L.) • Bosnian pine forests ((Pinus heldreichii Christ or Pinus leucodermis Antoine) 27 Llojet e rëndësishme • Forests with Bulgarian fir (Abies Important species borisii-regis Matf). ▶▶ Pinus nigra • Pastures with Elyno-Seslerietea Br.-Bl. 1948 ▶▶ Pinus leucodermis ▶▶ Abies borisii-regis ▶▶ Ostrya carpinifolia Rrugët për të mbërritur në zonë: Tiranë - Vlorë - Orikum - Llogara ▶▶ Taxus bacata ▶▶ Hypericum haplophylloides, How to get there: ▶▶ Leucojum valentinum subsp. Tiranë - Vlorë - Orikum - Llogara vlorense (192 km) Butrint

Sipërfaqja totale: Total Area: 9,424 ha Vendndodhja / Location: Qarku Vlorë Bashkia Ksamil, Komunat Aliko e Xarë Gjerësi / Latitude: 39° 44’ 44” N Gjatësi / Longitude: 20° 1’ 17” E

Statusi • Park Kombëtar, Kategoria II e IUCN (VKM nr. 693, datë 10.11.2005) • Zonë natyrore veçanërisht e mbrojtur përfshirë në listën e ligati- 4 1 nave me rëndësi ndërkombëtare si habitate të shpendëve ujore, (VKM nr. 531, datë 31.10.2002) 7 2 • Zonë e rëndësishme për shpendët (IBA) si habitat për shpendët migratore, (Urdhër i ministrit të 3 8 Mjedisit nr. 283, datë 10.04.2013.

Protection status: • National Park IUCN Category II • Wetland of International Impor- 5 6 tance (Ramsar site ) 28 • Important Bird Area (AL006)

Vendet për t’u vizituar: Liqeni i Butrintit (1), Liqeni i Bufit (2), Kanali i Vivarit (3), Gjiri i Ksamilit (4), Kepi i Stillos (5), Ishulli Tongo (6), Parku Arkeologjik (7), Kalaja Ali Pashës (8)

Places to visit: Butriniti lake (1), Bufi lake (2), Vivari channel (3), Ksamili bay (4), Stillo cape (5), Tongo island (6), Archeologic park (7), Ali Pasha castle (8). Habitatet e rëndësishme • Lagunat bregdetare dhe liqene natyror (Liqeni i Butrintit, Liqeni i Bufit) • Shkëmbinj detare të bregdetit Mesdhetar • Livadhe të kripura Mesdhetare (Juncetalia maritimi) • Dushkaja përherëblerta të kullotura (Quercus spp) Llojet e rëndësishme Important habitats Important species • Coastal lagoons and natural lakes ▶▶ Juncus maritimus (Butrinti lake, Bufi Lake) • Rocky coasts with Mediterranean ▶▶ Salvia officinalis vegetation ▶ Tamarix dalmatica ▶ • Mediteranean salt marshes domi- ▶▶ Rana balcanica. nated by Juncetalia maritimi ▶▶ Coluber jugularis, • Evergreen grazed oak forests 29 ▶▶ Elaphe longissima, ▶▶ Emys orbicularis Rrugët për të mbërritur në zonë: Tiranë-Vlorë-Sarandë-Ksamil- ▶▶ Testudo marginata Parku Arkeologjik ▶ Alectorix graeca ▶ Tiranë-Gjirokastër-Kthesa e ▶▶ Phalacrocorax carbo Livadhjasë-Xarë-Parku Arkeologjik ▶▶ Aquila chrysaetos How to get there: ▶▶ Falco peregrinus Tiranë-Vlorë-Sarandë-Ksamil-Ar- cheological Park (311 km) Tirana-Gjirokastër-Livadhja-Xara-Ar- cheological Park (313 km) Porto Palermo*

Sipërfaqja totale: Total Area: 2,068 ha Vendndodhja / Location: Qarku Vlorë Bashkia Himarë Gjerësi / Latitude: 40° 3’ 42” N Gjatësi / Longitude: 19° 47’ 29” E

Statusi i propozuar 1 2 • Peizazh i mbrojtur, 10 Kategoria V e IUCN 4 5 Proposed status: • Protected landscape 7 IUCN Category V 3 6

8 9

Vendet për t’u vizituar: Kepi i Alpunit (1), Gjiri i Llamanit (2), Kepi i Kavadorit (3), Gjiri i Armeridhës (4), Shpella e Porto Palermos (5), Kalaja e Porto Palermos (6), Kisha e Shën NIkollës (7), Kepi i Panormës (8), Gjiri i Gravës (9), Baza e nëndetëseve (10).

Places to visit: Alpuni cape (1), Llamani beach (2), Kavadori cape (3), Armeridha bay (4), Porto Palermo cave (5), Porto Palermo castle (6), St. Nicola church (7), Panorma cape (8), Grava bay (9), Submarine tunel (10) Habitatet e rëndësishme • Shkurret termo-mesdhetare dhe para-shkretëtire • Formacionet me Euphorbia • Pyjet e dominuara nga Quercus ithaburensis subsp. macrolepis • Bimësia e shkëmbinjve bregdetare • Livadhet me Posidonia oceanica • Formacione të koralogjeneve Important habitats • Termo-mediterranen shrub vegetation • Formation with Euphorbia denro- dides • Forests dominated by Quercus ithaburiensis subsp macrolepis 31 Llojet e rëndësishme • Rocky coast vegetation Important species • Posidonia oceanica meadows ▶ Euphorbia dendroides ▶ • Coraligenous formations. ▶▶ Quercus ithaburensis subsp. macrolepis Rrugët për të mbërritur në zonë: ▶▶ Posidonia oceanica Tiranë - Vlorë - Himarë - Porto Palermo ▶▶ Cymodocea nodosa ▶▶ Halophila stipulacea How to get there: ▶▶ Pinna nobili Tiranë - Vlorë - Himarë - ▶▶ Caretta caretta Porto Palermo (237 km) Aktivitete që mund të kryhen në zonë Activities you can do in the area

Shpjeguesi i shenjave / Symbols

Ecje në natyrë / Hiking

Vend për piknik / Picnic site

Shëtitje me kalë / Horse riding

Ecje me biçikleta / Biking

Vrojtim i kafshëve të egra / Wildlife watching

Larje në det / Swiming

Sporte ujore / Water sports

Peshkim sportiv / Sport fishing

32 Kanoe / Canoeing

Zhytje / Diving

Hedhje me parashutë / Paraglading

Restorant / Restaurant

Akomodim / Hotel

Vlera historike - arkeologjike / Historical - Archeologicalsite Zonat e mbrojtura detare e bregdetare në Shqipëri

Marine and Coastal UNDP ALBANIA Protected Areas Rruga “Skënderbej”, Ndërtesa Gurten, Kati II, Tiranë in Albania www.al.undp.org

UNDP Albania @UNDPAlbania