Zonat e mbrojtura detare e bregdetare në Shqipëri 3 Marine and Coastal UNDP ALBANIA Protected Areas Rruga “Skënderbej”, Ndërtesa Gurten, Kati II, Tiranë in Albania www.al.undp.org UNDP Albania @UNDPAlbania ZONAT E MBROJTURA DETARE E BREGDETARE NË SHQIPËRI MARINE AND COASTAL 1 PROTECTED AREAS IN ALBANIA Tiranë, 2015 Empowered lives. Resilient nations. This publication is produced by UNDP in the framework of the project ‘Improving coverage and mangement effectiveness of marine protected ar- eas in Albania’ implemented in partnership with the Ministry of Environment © 2015 AKZM/UNDP Të gjitha të drejtat të rezervuara / All rights reserved Grupi i punës / Working group: Zamir Dedej Genti Kromidha Nihat Dragoti 2 Fotot / Photos: Genti Kromidha, Ilirjan Qirjazi, Claudia Amico Hartat / Maps: Genti Kromidha, Nihat Dragoti Shtypur në / Printed by: Tipografia DOLLONJA Përmbajtja / Content 1. Peizazhi i Mbrojtur Lumi Buna - Velipojë Buna River Velipoje Protected Landscape 2. Rezerva Natyrore e Menaxhuar Kune-Vain Tale Kune Vain Tale Managed Nature Reserve 3. Rezerva Natyrore e Menaxhuar Patok Fushëkuqe Patok Fushekuqe Managed Nature Reserve 4. Rezerva Natyrore e Menaxhuar Rrushkull Rrushkull Managed Nature Reserve 5. Parku Kombetar Divjakë - Karavasta Divjaka Karavasta National Park 6. Rezerva Natyrore e Menaxhuar Pishë Poro Pishe Poro Managed Nature Reserve 7. Peizazhi i Mbrojtur Vjosë - Nartë Vjosa Narta Protected Landscape 8. Rezerva Natyrore e Menaxhuar Karaburun Karaburun Managed Nature Reserve 3 9. Parku Kombëtar Detar Karaburun Sazan Karaburun Sazan National Marine Park 10. Parku Kombëtar Llogora Llogora National Park 11. Parku Kombëtar Butrint Butrint National Park 12. Rezerva Natyrore Detare e Menaxhuar Porto Palermo (propozuar) Porto Palermo Managed Nature Marine Reserve (proposed) 1 2 3 4 5 6 7 4 9 8 Harta e zonave të mbrojtura në Shqipëri 10 12 11 Map of Protected areas in Albania Hyrje Introduction Edhe pse një vend i vogël Shqipëria Although a small country, Albania is dallohet për larminë e madhe të bio- distinguished for its rich biological diversitetit dhe peizazheve. Diversiteti and landscape diversity. The pres- i lartë i ekosistemeve dhe habitateve ence and combination of a high diver- krijojnë kushte të favorshme për mba- sity of ecosystems and habitats, cre- jtjen dhe ruajtjen e një numri të madh ates ideal conditions for hosting and llojesh të florës dhe faunës, përfshirë maintaining a large number of flora një sërë llojesh endemike dhe sub-en- and fauna species, including several demike. endemic and sub-endemic elements. Rreth 16% e territorit të Shqipërisë About 16 % of the Albanian territory is është përfshirë në zona të mbrojtura under protected areas of different cat- të kategorive të ndryshme. Këto zona egories. These areas include some përmbledhin vlerat natyrore më të of the most important natural values rëndësishme të vendit si nga pikëpam- of the country from both the ecologic ja ekologjike ashtu edhe për nga and economic point of view. rëndësia ekonomike. 5 Coastal and marine areas are the Zonat detare e bregdetare janë më të richest in terms of biological diversity. pasurat në biodiversitet. Ekosistemet The complex ecosystems of coastal komplekse të lagunave bregdetare lagoons shelter more than 70 % of strehojnë mbi 70% të vertebrorëve vertebrate fauna in the country partic- në vend, veçanërisht shpendë shteg- ularly migratory and wintering birds. tarë dhe dimërues. Rreth 70 lloje Annually there are around 70 water- shpendësh uji gjenden çdo vit në la- fowl and water bird species found in gunat bregdetare duke numëruar mbi the coastal lagoons and large lakes 180,000 individë gjatë dimrit. inside the country, with a total popula- tion of 180,000 individuals during the winter. Shqipëria është edhe një rrugë e Albania is an important migration rëndësishme shtegtimi për faunën route for migratory species. Some of e egër. Disa prej zonave bregdetare these coastal areas (Shkodra Lake (Liqeni i Shkodrës-Velipojë, Laguna e and Buna River, Karavasta lagoon Karavastasë, Butrinti) janë me rëndë- and Butrinti Lake) are of international si ndërkombëtare ndaj janë përfshirë importance therefore included in the në listën e ligatinave të rëndësishme List of International Important wet- veçanërisht për shpendët e ujit (Lista lands, particularly for birds (Ramsar Ramsar). Gjithashtu duke marrë para- list). Also considering their impor- sysh rëndësinë e tyre për ruajtjen e tance for biodiversity conservation biodiversitetit qeveria Shqiptare ka the Albanian government has pro- propozuar përfshirjen e tyre në listën e posed including all of them in the List zonave të rëndësishme për shpendët of Important Bird Areas (IBA). (IBA). The Ministry of Environment is work- Ministria e Mjedisit po punon për me- ing to effectively manage these areas naxhimin efektiv të këtyre zonave në with EU standards. The establishment përputhje me standardet e BE. Krijimi of the National Agency for Protected i Agjencisë Kombëtare të Zonave të Areas in February 2015 will strongly Mbrojtura, në Shkurt 2015, do të forco- support and improve this process. jë ndjeshëm dhe përmirësojë më tepër këtë proces. The brochure presented herewith, is meant to be a passport for the se- Broshura që po ju paraqesim shërben lected coastal and protected areas in si një pasaportë e zonave të përzg- Albania highlighting their main biolog- jedhura, ku theksohen karakteristikat ical characteristics and tourism info. It kryesore biologjike dhe turistike të contributes to the promotion of biodi- tyre. Ajo kontribuon në promovimin e versity, cultural and historical heritage vlerave të biodiversitetit, trashëgimisë values and their effective use for ed- kulturowre e historike dhe përdorimin ucation and tourism activities, partic- efektiv të tyre për aktivitete turistike ularly on the marine and coastal pro- dhe edukative, veçanërisht në zonat e tected areas (MCPA). 6 mbrojtura detare e bregdetare. Hopefully it will improve communi- Shpresojmë që broshura të përmirëso- cation and facilitate information and jë komunikimin dhe lehtësojë shkëm- knowledge sharing on these areas, bimin e njohurive dhe informacionit particularly for all interested visitors, për këto zona, për gjithë vizitorët e in- concerned stakeholders tourism sec- teresuar, aktorët e përfshirë, sektorin tor and obviously to all local and na- e turizmit, shoqatat e ndryshme lokale tional NGOs and CBOs and wider e kombëtare dhe publikun e gjerë që public involved in nature interpreta- interesohet për vlerësimin e natyrës, tion, marine biodiversity conservation ruajtjen dhe menaxhimin e biodiversi- and management. tetit. 7 Lumi i Bunës dhe territoret ligatinore përreth tij Buna River and surrounding wetlands Sipërfaqja totale: Total Area: 23,027 ha Vendndodhja / Location: Qarku Shkodër, Bashkia Velipojë Gjerësi / Latitude: 41° 43’ 4” N Gjatësi / Longitude: 19° 35’ 56” E Statusi • Peizazh i Mbrojtur, Kategoria V-t IUCN (VKM nr. 682, datë 02.11.2005) • Zonë natyrore veçanërisht e mbrojtur përfshirë në listën e ligati- 1 nave me rëndësi ndërkombëtare si habitate të shpendëve ujore, 5 (VKM nr. 683, date 2.11.2005) 6 • Zonë e rëndësishme për shpendët (IBA) si habitat për shpendët 7 8 4 migratore, (Urdhër i ministrit të 3 Mjedisit nr. 283, datë 10.04.2013. 2 9 Protection status: • Protected Landscape IUCN • Category V • Wetland of International 8 • Importance (Ramsar site No: 781) • Important Bird Area Vendet për t’u vizituar: Lumi (1), Grykëderdhja e Bunës (Ishulli i Franc Joseph-it) (2), Pylli i Velipojës (3), Laguna e Vilunit (4),Këneta e Domnit (5) dhe e Martenzës(6), Mali Kolaj (Maja e Zezë) (7), Plazhi Velipojës (8) dhe i Boks-Rrjollit (9), Places to visit: Buna river (1), Buna river morth (Franc Jozef island)(2), Velipoja Forest (3), Viluni lagoon (4), Domni (5) and Martenza wetlands (6), Kolaj Mountain (Black peak) (7), Velipoja beach (8) Boks-Rrjolli beach (9). Habitatet e rëndësishme • Grykëderdhja e lumit Buna • Lagunat bregdetare (Velipoja, Viluni, Martenzës, GjoLulit) • Duna bregdetare me Juniperus oxycedrus subsp. Macrocarpa • Pyje bregdetarë të dunave ranore me Pinus halepensis, P. pinea, P. pinaster Important habitats • Buna river estuary • Coastal lagoons (Velipoja, Viluni, Martenza, GjoLulit) • Coastal dunes with Juniperus oxy- cedrus subsp. Macrocarpa • Coastal dunes forests with Pinus halepensis, P. pinea, P. pinaster Llojet e rëndësishme Important species ▶ Quercus robur ▶ Nymphaea alba ▶ Acipenser sturio ▶ Lutra lutra ▶ Phalacrocorax pygmeus ▶ Pelecanus crispus ▶ Ardea purpurea 9 Rrugët për të mbërritur në zonë: Tiranë - Harku i Bërdicës - Velipojë Shkodër - Harku i Bërdicës - Velipojë How to get there: Tiranë-Bërdica Arc-Velipojë (115 km) Shkodër-Bërdica Arc-Velipojë (32 km) Kune - Vain - Tale Sipërfaqja totale: Total Area: 4,393 ha Vendndodhja / Location: Qarku Lezhë, Komuna Shëngjn, Komuna Shënkoll Gjerësi / Latitude: 41° 51’ 44” N Gjatësi / Longitude: 19° 23’ 14” E 10 Statusi 5 • Rezervat Natyror i Menaxhuar/ Park Natyror, Kategoria IV-t IUCN, 4 miratuar me VKM nr. 432, datë 3 28.04.2010. 1 • Zonë me rëndësi për shpendët (IBA) që shërben si habitate për shpendët migratore, miratuar me 6 7 urdhër të ministrit të Mjedisit nr. 283, datë 10.04.2013. 10 8 Protection status: • Managed Nature Reserve IUCN Category IV 9 • Important Bird Area 10 10 2 Vendet për t’u vizituar: Grykëderdhja e Drinit (1) dhe Matit (2), Ura dhe këneta e Merxhanit (3), Ishulli i Kunës (4), Këneta e Kashtës (5), Rivat e Drinit (6), Këneta e Zajeve (7), Cekës (8) dhe e Zallit (9), plazhi (Shëngjin, Vain dhe Tale) (10).