Veprimtaria E Komunitetit Mysliman Shqiptar Në Vitet ‘20 Të Shek
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Botues: Komuniteti Mysliman i Shqipërisë Zani i Naltë Revistë shkencore dhe kulturore VITI III (XVII) 2014 NR. 9 (162) Merret me shkenca islame, sociologji, filozofi, psikologji, histori, gjuhësi, letërsi, moral dhe literaturë kombëtare www.zaninalte.al Tiranë 2014 Zani i Naltë Zani i Naltë Revistë shkencore, organ i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë Themeluar në tetor 1923, Rifilluar në tetor 2012 VITI III (XVII), tetor, nëntor, dhjetor 2014, nr. 9 (162) Nën kujdesin: Skender Bruçaj Drejtor: Genti Kruja Bordi editorial: Ali Zaimi Prof. Dr. Ayhan Tekines Dr. Brikena Smajli Dr. Fahredin Ebibi Dr. Ferdinand Gjana Prof. Dr. Hajri Shehu Dok. Klodian Shehi Prof. Dr. Njazi Kazazi Prof. Dr. Qazim Qazimi Prof. Asoc. Dr. Rahim Ombashi Redaktor: Andrin Rasha Haxhi Lika Në anglisht: Dritan Hoxha Fushat: Shkencat Islame Tefsir Hadith Fikh Sociologji Filozofi Gjuhësi Letërsi Psikologji Histori Kulturë Art, etj. Realizimi grafik: Bledar Xama, Shpëtim Bashmili Fotoja në kopertinë: Xhamia Mbret, Berat Adresa: KMSH, Rr. George W. Bush, Nr. 50, Tiranë - Shqipëri e-mail: [email protected] www.zaninalte.al 2 Zani i Naltë Përmbajtja Shkenca Islame 1. Islami dhe bashkimi kombëtar - Hafiz Ali Kraja ...............................................................................................5 2. Imam Sha‘râniu dhe qasjet e tij në Jurisprudencën Islame - Elton Karaj, Universiteti Bedër ....................................................................15 3. Rëndësia e revelatës hyjnore në mbrojtjen e identitetit kombëtar dhe rreziku nga qasja epistemologjiko-antropocentrike-rasti Hafiz Ali Korça - Doc. Dr. Qani Nesimi, Universiteti Shtetëror i Tetovës ............................27 Histori 4. Historia e shekullarizimit në Shqipëri - 1944 e në vazhdim II - Nuredin Nazarko .........................................................................................36 5. Pavarësia në shkrimet letrare të ulemave shqiptarë - Prof. dr. Hysen Matoshi, Instituti Albanologjik i Prishtinës ............................49 6. Toleranca në Fermanët e Shtetit Osman ndër Shqiptarët - Dok. Genti Kruja .........................................................................................54 7. “Fusha e Çelës”, gjurma bamirëse e Çel Zylyftarit…, - Imam Muhamed Sytari, Myfti i Zonës Shkodër ................................................57 Gjuhë-Letërsi 8. Tradita sufiste: harmoni e natyrës, tehajjulat (ëndërrime)/përfytyrime, - Dr. Brikena Smajli .......................................................................................61 9. “Abetaret shqipe dhe pavarësia kombëtare-vështrim rreth abetareve dygjuhëshe shqip-italisht” - Ma. Lindita Kazazi & Prof. Dr. Njazi Kazazi, Universiteti i Shkodrës .......70 Shkenca Komunikimi 10. Konfliktet sociale si pasojë e çekuilibrimit të lirive (Rasti i karikaturave dhe filmit fyes ndaj Profetit Muhamed a.s.) - Redi Shehu ..................................................................................................74 11. Media online dhe “hate speech” - Prof. As. Dr. Gentiana Skura, Universiteti i Tiranës ....................................91 3 Zani i Naltë Përkthime 12. Vlerat e bashkëjetesës dhe parimet e saj në Kartën e Medines - Dr. Muhamed Sherkavi, Fakulteti i Shkencave, Universiteti El-Ez’her - Kajro, Egjipt ................................................................................................100 Personalitete 13. Hoxhë Tomja - personifikim i filozofisë popullore në Dibër,(Jeta e një kleriku mysliman shqiptar në kontekstin e historisë kombëtare) - Prof. Dr. Bajram Xhafa, Universiteti i Shkodrës .......................................107 Retrospektivë 14. Veprimtaria e Komunitetit Mysliman Shqiptar në vitet ‘20 të shek. XX, në plan kombëtar e shoqëror - nga Siri Hoxha ............................................................................................121 Abstracts 15. Abstracts in English ...................................................................................126 16. Rregullat e shkrimit ....................................................................................134 4 Shkenca Islame Islami dhe bashkimi kombëtar Hafiz Ali Kraja Abstrakt Para luftës së përgjithshme, bota, me lidhje politike e me marrëveshje të popujve, pak a shumë kishte siguruar një qetësi të dukshme dhe popujt mes tyre bënin konkurrencë ekonomike, duke u munduar t’ia kalojnë njërit-tjetrit. Ky mendim i shëmtuar, dalëngadalë i futi shoqëritë njerëzore në një veprim mekanik dhe jetën e popujve filloi ta sundojë jeta materiale e jo lidhja shpirtërore. U përhap propaganda se besimi fetar ishte një pengesë e fortë, e cila konsiderohej se ishte kundër zhvillimit të përparimit njerëzor dhe në këtë frymë zhvilloheshin diskutime të rrepta. Gystav lë Bon (Gustave le Bon) duke folur mbi këtë çështje thotë: “Në kohën e tanishme e tërë Evropa i është nënshtruar një çrregullimi të rrezikshëm. Duke kaluar nëpër kriza të rrezikshme qysh prej luftës së përgjithshme, ekuilibri shoqëror, ekonomik dhe politik, tërhoqi vërejtjen e mendimtarëve, udhëheqësve të popujve, të cilët filluan të mendojnë dhe të punojnë në drejtim të tejkalimit të këtij çrregullimi. Ajo që u vërejt ishte rikthimi kah ndjenjat fetare e shpirtërore, pa të cilat u vërtetua se nuk kishte shpëtim”. o shohim se një pjesë e shihet se me çfarë ndjenjash myslimanët pseudo-intelektualëve po janë të pajisur ndaj të krishterëve: Pi sulmojnë sot në Shqipëri “Ndërsa do të vëresh se më të afërmit si miq fetë e njohura qiellore. Arsyeja e këtij për besimtarët janë ata që thanë: “Ne jemi sulmi rrjedh nga fakti se, kinse nuk nesara-të krishterë”. Se ne, në pikëpamje është e mundur të formohet një unitet të dhimbjes dhe dashurisë, krishterët i kombëtar dhe një dashuri e vërtetë, njohim më të afërt, këtë e tregon edhe ngase pjesëtarët e besimeve të ndryshme dëshpërimi që patën myslimanët me janë kundërshtarë të njëri-tjetrit. Meqë rastin e disfatës që pësuan të krishterët ky pretendim nuk mund të pajtohet me në një luftë. Këtë e vërteton edhe besimin tonë, jam i detyruar ta qortoj historia. Në kohën kur Muhamedi këtë gabim. (a.s.) ishte duke luftuar idhujtarët e Islami nuk i njeh për kundërshtarë Mekës, ushtria idhujtare (mexhuse) e ndjekësit e Krishtit, për më tepër, i Persisë kishte arritur një fitore të madhe konsideron ata si anëtarë të mëshirshëm. luftarake kundër krishterëve të Bizantit. Kjo mund të vërtetohet me këtë ajet të Idhujtarët e Mekës, të cilët i konsideronin Kuranit të Madhërueshëm në të cilin si vëllezër Persianët, ndërsa myslimanët 5 Shkenca Islame dhe të krishterët i llogarisnin si përkundrazi, si shpërblim për diturinë bashkudhëtarë në kërkim të Perëndisë, e tyre, emëroheshin edhe në shkallë të u gëzuan për këtë fitore të Persisë dhe u larta shtetërore dhe me dhuratat që iu dërguan lajme myslimanëve se së shpejti jepeshin siguronin jetën e tyre”. do t’u thyejnë fuqinë atyre sikur vepruan Ja pra, në themelet e parimeve të me vëllezërit e tyre të krishterë. Disfata besimit të myslimanëve që shihet nga e të krishterëve shkaktoi një dëshpërim kjo, duke u bashkuar me të krishterët te Pejgamberi (a.s.) si dhe te shokët e tij. janë në gjendje ta ruajnë dashurinë Por pas disfatës së bizantinëve erdhi ky kombëtare dhe ta gëzojnë jetesën e ajet i Kuranit: “Rumët (bizantinët) në përbashkët. Kështu mund të ruhet edhe tokën e tyre pësuan disfatë, por, pas kësaj pavarësia e fituar së bashku me të gjitha disfate ata do të korrin fitore brenda pak sakrificat, duke kaluar mbi çdo pengesë viteve (tre deri në dhjetë vjet)”. Me këtë që paraqitet ndër besimet e tyre. ajet të Kuranit u ngushëlluan zemrat e myslimanëve me një shpresë të fitores Drejtimi i botës së qytetëruar pas së afërt. Dhe me të vërtetë, në vitin luftës së përgjithshme 625, të krishterët korrën fitore kundër Sikurse dihet sot, bota është duke persianëve dhe e larguan ushtrinë e tyre u tundur dita më ditë nga ngjarjet e jashtë tokave të Perandorisë Bizantine. ndryshme, mu sikur një barkë që e zënë Ja pra, prej kësaj kuptohet se myslimanët furtunat e detit. Po ta vërejmë botën me pasuesit e Krishtit i njihnin si anëtarë të një shikim të asnjanshëm, do të shohim mëshirshëm. se sa fort janë larguar qetësia dhe Pos kësaj, dihet se në pallatet e fatbardhësia, që janë qëllim i qytetërimit, mbretërve myslimanë, shumë dijetarë dhe janë bërë ëndrra në këtë shekull. të krishterë kanë qenë të mirëpritur Lufta e përgjithshme (Lufta e Parë dhe çonin një jetë të lumtur. Ata që Botërore, vër. M.G.) pasi i kushtoi botës kanë lexuar dhe mësuar historinë e shumë shtrenjtë, me humbjen e miliona mbretërisë së Abasidëve, sidomos në njerëzve, me rrënimin e baraspeshës kohën e sundimit të mbretit Ma’mun, ekonomike, në kohën kur mendohej se kanë parë se shumë dijetarë e filozofë armiqësia midis popujve u zhduk, tani të krishterë dhe hebrenj janë ftuar në solli kriza të pashembullta, çrregullime oborrin mbretëror të diskutojnë rreth të veçanta, pikëpamje të ndryshme aq sa çështjeve teologjike e filozofike bashkë shpirti i qytetërimit gati sa nuk u zhduk, me dijetarët myslimanë dhe secili solli turbullira të cilave nuk u dihet prej tyre ishte i lirë t’i parashtronte fundi. Tani mund të pyesim; a thua të pikëpamjet dhe mendimin e vet. Për gjitha këto lëvizje nuk kanë asnjë shtytës ta vërtetuar këtë thënie po tregojmë se dhe një shkak të vërtetë të tyre? çfarë thotë një dijetar amerikan në librin Dituria shoqërore nuk ka regjistruar e tij “History of the conflicts”: “Këta asnjë fenomen që është bërë pa ndonjë lloj dijetarësh që punonin në oborrin shkak, po ashtu as një mendim të ardhur mbretëror të Abasidëve në Bagdad, jo kot. Pra,