DOCSLIB.ORG

Album Krajobrazy.Pdf

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Album Krajobrazy.Pdf Kraków 2008 Gmina Kroœcienko nad Dunajcem le¿y w malowniczej kotlinie górskiej pomiêdzy Pieninami, Gorcami i Beskidem S¹deckim, u zbiegu Dunajca i Kroœniczanki. St¹d liczne szlaki turystyczne o zró¿nicowanym stopniu trudnoœci prowadz¹ na gorczañskie, pieniñskie i beskidzkie szczyty: Marsza³ek, Lubañ, Turbacz, Przehybê, Trzy Korony, Sokolicê. W rw¹cym Dunajcu wêdkarze ³owi¹ pstr¹gi, g³owacice, szczupaki, brzany i lipienie, z dobrodziejstwa górskiej rzeki korzystaj¹ amatorzy sp³ywów pontonowych i kajako- wych. Zimow¹ atrakcj¹ s¹ kuligi po³¹czone z ogniskiem i pieczeniem barana; narciarze mog¹ korzystaæ z tras po³o¿onych w Kroœcienku i jego okolicach. Jak na gminê turystyczn¹ przysta³o liczne s¹ tu oœrodki wypoczynkowe, domy wczasowe, kwatery prywatne i gospodarstwa agroturystyczne, oferuj¹ce standard dostosowany do potrzeb i zasobnoœci portfela. Na terenie gminy Kroœcienko nad Dunajcem zachowa³o siê sporo zabytków, jednym z nich jest po³o¿ony we wsi Grywa³d drewniany koœció³ œw. Marcina z XV/XVI w., przebudowany w XVII w. We wsi Kroœnica warto zobaczyæ ponad stuletni¹ chatê góralsk¹ z tradycyjnym uk³adem wnêtrza i starodawnym wyposa¿eniem. Zabytki warte obejrzenia s¹ równie¿ w samej wsi Kroœcienko na przyk³ad zabudowa po³udniowej czêœci rynku z XIX-wiecznymi domami mieszczañskimi czy stary Koœció³ Wszystkich Œwiêtych z cennym wystrojem wnêtrza. Wieœ Kroœcienko znana jest jeszcze z innego powodu, tu koñczy siê sp³yw Prze³omem Dunajca. Trasa sp³ywu wiedzie krêtym w¹wozem, odkrywaj¹cym wspania³e widoki na pionowe wapienne ska³y i urwiska; podró¿ ubarwiaj¹ opowiadane przez flisaków legendy i ciekawostki o Pieninach. Z przyrod¹ Pienin mo¿na siê zapoznaæ w siedzibie Dyrekcji Pieniñskiego Parku Narodowego, gdzie znajduje siê sta³a ekspozycja poœwiêcona ochronie przyrody, historii, geologii, architekturze, etnografii i ekologii. Tu równie¿ mo¿na obejrzeæ makietê Pienin, zasiêgn¹æ informacji o parku i zaopatrzyæ siê w wydawnictwa oraz pami¹tki. W siedzibie Dyrekcji Pieniñskiego Parku Narodowego w Kroœcienku organizowane s¹ wystawy twórczoœci artystycznej. Mieszkañcy regionu Pieniny s¹ utalentowani artystycznie; maluj¹ na szkle, haftuj¹, wyszywaj¹ stroje regionalne, wyrabiaj¹ kierpce, rzeŸbi¹, graj¹ na instrumentach ludowych. Ich wyroby prezentowane s¹ podczas wystaw i imprez folklorystycznych; wyszywane i haftowane stroje regionalne, obrusy i serwery, obrazki na szkle, rzeŸby w drewnie i w wosku pszczelim mo¿na zakupiæ na kiermaszach. Swoje przywi¹zanie do tradycji przodków górale podkreœlaj¹ m.in. podczas uroczystoœci pañstwo- wych i koœcielnych. Dawne tañce pieniñskie, muzykê, pieœni, przyœpiewki oraz zwyczaje prezentuje Regionalny Zespó³ Pieœni i Tañca „Pieniny”, za³o¿ony w 1953 r. Wystêpy zespo³u mo¿na ogl¹daæ podczas imprez i uroczystoœci gminnych, szczególnie w sezonie letnim. Przebywaj¹c w regionie Pienin warto spróbowaæ regionalnych potraw i tradycyjnych owczych serów. Przez teren gminy przebiegaj¹ dwa szlaki z zabytkami architektonicznymi: Szlak Architektury Gotyckiej Nowy Targ–Kie¿mark oraz Szlak Architektury Drewnianej Regionu Orawsko–Podhalañsko–Pieniñskiego. Projekt ten jest finansowany ze œrodków Unii Europejskiej w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego – Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora ¯ywnoœciowego oraz Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006 W dolinie rzeki Dunajec i Ochotnica, na stokach pasma Gorce i Beskid S¹decki le¿¹ wsie, które obejmuje gmina Ochotnica w zakresie Dzia³ania 2.7 Pilota¿owego Programu Leader+, Schemat II, zatytu³owanego: Podniesienie atrak- Dolna. Niemal po³owa powierzchni gminy le¿y powy¿ej 700 m n.p.m., a ze szczytów górskich roztaczaj¹ siê widoki na pasma cyjnosci turystycznej i kulturalnej wsi pieniñsko-gorczañskich „Szlak atrakcji turystycznych w dolinie Dunajca”. Tatry, Pieniny, Beskid S¹decki i Beskid Wyspowy. Elementem charakterystycznym tutejszego krajobrazu s¹ sza³asy pasterskie na polanach, w nich schronienie znajdowali bacowie; te najprostsze mia³y tylko jedn¹ izbê, zwano je kolibami. Sta³ym wypo- sa¿eniem sza³asów by³o palenisko i zbita z desek prycza. W pasma Gorców i Beskidu S¹deckiego prowadz¹ z gminy Ochotnica Dolna liczne szlaki turystyczne, w zimie s¹ wykorzysty- wane jako trasy narciarstwa biegowego i wêdrówkowego. Noclegi mo¿na znaleŸæ w oœrodkach wypoczynkowych, domach wczasowych, pensjonatach, kwaterach prywatnych, gospodarstwach agroturystycznych, oœrodkach kolonijnych i oazowych oraz na polach biwakowych i w bazach namiotowych pod szczytem Gorc i Lubañ. Oprócz turystyki pieszej i narciarstwa mo¿na uprawiaæ tu równie¿ turystykê konn¹ i rowerow¹. Warto wybraæ siê te¿ do lasu, który obfituje w grzyby. Na stra¿y ochrony przyrody stoi Gorczañski Park Narodowy, utworzony w 1981 roku. Drugi z parków, Popradzki Park Krajobrazowy, utworzony w 1987 roku, obejmuje pasmo Beskidu S¹deckiego. Wiele miejsc w gminie zwi¹zanych jest z histori¹ II wojny œwiatowej, Ochotnica by³a oœrodkiem kolporta¿u tajnych gazetek i tajnego nauczania, tu skupia³ siê ruch partyzancki. W centrum wsi Ochotnica Dolna stoi pomnik upamiêtniaj¹cy tzw. Krwaw¹ Wigiliê; 23.12.1944 roku Niemcy – w odwecie za zabicie oficera SS – zamordowali 56 mieszkañców, w tym kobiety i dzieci, osiedla BrzeŸnie. Pacyfikacja by³a najstraszniejszym wydarzeniem w dziejach tej miejscowoœci. We wsi Ochotnica Dolna warto zwiedziæ drewniany koœció³ pw. Znalezienia Krzy¿a Œwiêtego z 1816 roku, otoczony licz¹cymi kilka wieków lipami uznanymi Wydawnictwo Oficyna Artystów Sztuka Regional Art, Wojciech Smolak za pomniki przyrody. W tutejszy krajobraz wpisa³y siê równie¿ zabytkowe kapliczki, domki i zabudowania gospodarcze; sza³asy Kraków, tel.: 601 46 88 22 pasterskie, piwnice bêd¹ce pozosta³oœciami po kulturze wo³oskiej w Ochotnicy Dolnej. Koncepcja, redakcja, fotografie: Wojciech Smolak Przez wieœ Ochotnica Górna przebiega tzw. Droga Barabów, historyczna droga wojskowa Ochotnica Dolna–Harklowa, po- Tekst: Teresa Zieliñska wsta³a w czasie I wojny œwiatowej (budowê rozpoczêto w 1910 r), budowana przez jeñców wojennych pod nadzorem w³oskich Przek³ad: j. angielski – Justyna Pi¹tkowska, j. niemiecki – TO! Dobra Intelektualne specjalistów od urz¹dzeñ wojskowych jako szlak transportowy dla austriackiej armii, dziœ zabytek sztuki budownictwa militar- Wydanie I nego; charakteryzuj¹ j¹ ostre zakrêty i poszerzenia tzw. mijalnie, umo¿liwiaj¹ce przepuszczenie kolumny sanitarnej przez Nak³ad: 1250 egz. furgon artyleryjski. We wsi znajduje siê œcie¿ka edukacyjno–historyczna (w formie pêtli), prowadz¹ca do miejsca katastrofy Druk: Drukarnia Skleniarz, Kraków amerykañskiego bombowca, liberatora „California Rocket”, który 18 grudnia 1944 r. rozbi³ siê u Ÿróde³ potoku Jaszcze. © 2008 W 2006 roku nazwano j¹ imieniem Williama J. Beimbrinka, dowódcy liberatora. Sta³¹ ekspozycjê poœwiêcon¹ lotniczym ISBN 978-83-924241-9-2 œladom w Gorcach mo¿na ogl¹daæ w Wiejskim Oœrodku Kultury w Ochotnicy Górnej. W zbiorach s¹ m.in. uratowane szcz¹tki liberatora, autentyczny karabin maszynowy pierwszego strzelca pok³adowego, modele samolotów bior¹cych udzia³ w opera- cjach lotniczych na Podhalu. Miejscem wartym obejrzenia jest „Kurnytowa Koliba” na osiedlu Forendówki, najstarsza w Gorcach drewniana chata pocho- dz¹ca z 1839 r., przyk³ad zabudowy polaniarskiej, po³o¿onej wysoko w górach i kurnej chaty, bez komina, gdzie dym z paleniska uchodzi³ przez otwór w centralnej czêœci dachu. Wieœ Tylmanowa ma bogate tradycje zwi¹zane ze zbójnictwem i buntami ch³opskimi. Znajduje siê tu zabytkowy drewniany koœció³ œw. Miko³aja z XVIII w. z barokowym o³tarzem i obrazem Matki Boskiej Czêstochowskiej, w s¹siedztwie nowy koœció³ ukoñczony w 2001 r. Obok koœcio³a – dzwonnica z I po³. XIX w. Na wzgórzu Baszta u ujœcia potoku Ochotnica wybudowano w latach 1972–1980 kalwariê z rzeŸbami Tomasza Zabrzeskiego, ludowego rzeŸbiarza z K³odnego. W Tylmanowej znajduje siê rezerwat krajobrazowy „K³odne nad Dunajcem” z prze³omem Dunajca i lasem bukowym typu karpackiego oraz rezerwat leœny Pusta Wielka z reliktowym borem sosnowym. Na osiedlu Klêpy podziwiaæ mo¿na stare, ponad stuletnie cha³upy mieszkalne i zabudowania gospodarcze. Maj¹ œciany z poziomych belek ³¹czonych w naro¿ach na nak³adkê i malowane na niebiesko wype³nione glin¹ po³¹czenia belek œcian zewnêtrznych. KROŒCIENKO nad DUNAJCEM KROŒCIENKO nad DUNAJCEM KROŒCIENKO nad DUNAJCEM KROŒCIENKO nad DUNAJCEM KROŒCIENKO nad DUNAJCEM Cyœ hañ by³? Widzio³eœ jak s³onecko wyz³oco sko³ki, Oœwiyco kozdy listecek na kwiotku Coby nase Pieniny zdobi³. W dolinie wije siê Donajca woda, Przebijo siê miêdzy ska³ami. W tyj kipieli wody Pienin uroda, Po niej flisok p³ynie co³nami. Ciemnieje ku wiecorowi Zamkowo Góra, Jawory i buki w zgodzie do Kingi zanos¹ mod³y. Po gorze siê cienie suwaj¹ jako Tatarów sfora, Ale waruj¹ przy œwiêtej grocie cisy i stare jod³y. Piyknie tu, jaz niedowiary. Myœlis, zeœ miêdzy Niebem a Ziemi¹ I ze to mo¿e s¹ jakie cary, Ze ci za kfilo skrzyd³a przyprawi¹. A to Pieniny nase. Zebyœ ty if rozumio³, A w sercu dlo nif mi³oœæ znased I patrzeæ na nie umio³ To byœ je skarbi³ dlo swoif dzieci, Dlo wnuków do pó³skrzynka byœ schowo³, Coby przetrwa³y przez wieki, A król gór by przy nif warowo³. By choæ m³odzi w œwiat wyrus¹ daleki, Jak ore³ nas górski, skalny, To nief kozdy do Pienin przyleci Myœlami z Wiatrem Holnym. Stanis³aw Czepiel, WIDOK Z CZERTEZIKA GRYWA£D GRYWA£D GRYWA£D GRYWA£D KROŒNICA KROŒNICA B¹dŸ pozdrowiono Ziemio Pieniñsko Twoje skiby kamieniste Co drugi rok jab³ka rodzis kamienisto i ubogo rodzom jarzec i owiesek. a i œliwek co niemiara. co radujes swom piyknoœciom Za wsyæko my ci barz radzi Dzielis p³ody jak gaŸdzino i kormis
Load more

Recommended publications
  • Environmental Protection of the Gorce Mountains by The
    ENVIRONMENTAL PROTECTION OF THE AND GORCE MOUNTAINS BY THE USE OF GEOTHERMAL ENERGY KRZAN National Park Zakopane. POLAND SOKOLOWSKI Polish Academy of Science Mineral and Energy Economy Research Centre, POLAND Key words: Doublet, Ecology, Air pollution, Defoliatian Tatra are an important center of popular and winter sports. The TNP research station coordinates 100 scientific programs annually, and the naturc museum presents natural values of the park. 1992 Tatra Park Poland one of most polluted countries. This became a MAB Biosphere et 1993). also applies to that of high touristic Podhale basin, where geothermal waters have Pieniny National Park discovered, is national parks. A large The total area of the park is 2328 of which 25% are scale ecological degradation is observed due to atmospheric pol- strictly nature reservation. 'The highest peak, lution some of which is due t o emissions from lo- crowns) is 982 Park is covered cal sources. Geothermal water fur and farmland. climatic zones encompass a moderately in settlements (Zakopane, Nowy Biaty Dunajec, w a r m zone cool zone There etc.) can beneficially influence state of are species of vascular planrs with many endemics and rare health of population and the environment in national parks l'he whole area is located in a low mountain forcst aonc, as well as area's numerous nature reservations. with a forest dominant. The very the park contains 45 specics of t70 species of birds, and numerous fauna Pieniny National is also an historical site. Tourist totaling 28 NATIONAL PARKS Canyon boat, well as many other tourist facilities make the park The southern part of Poland is a very popular lor visitors.
    [Show full text]
  • Geographia Polonica Vol. 91 No. 2 (2018), Land Use Changes and Their
    Geographia Polonica 2018, Volume 91, Issue 2, pp. 171-196 https://doi.org/10.7163/GPol.0116 INSTITUTE OF GEOGRAPHY AND SPATIAL ORGANIZATION POLISH ACADEMY OF SCIENCES www.igipz.pan.pl www.geographiapolonica.pl LAND USE CHANGES AND THEIR CATCHMENT-SCALE ENVIRONMENTAL IMPACT IN THE POLISH WESTERN CARPATHIANS DURING TRANSITION FROM CENTRALLY PLANNED TO FREE-MARKET ECONOMICS Anna Bucała-Hrabia Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences Św. Jana 22, 31-018, Kraków: Poland e-mail: [email protected] Abstract Land use and land cover changes (LULC) and their impact on potential soil erosion, road density as transfer routes of material and water to channels as well as channel level changes were studied in three catchments (~20 km2 each) in the central part of the Polish Western Carpathians in 1975-2015. It was hypothesised that short-term LULC changes during transition from a centrally planned to a free-market economy are sufficient to modify selected elements of the environment and that these changes can be identified in a measurable way. The analysis of aerial photographs and socio-economic data indicates that during the investigated period, the forest area increased by 20-27%, with a continuous decrease of cultivated land by 89-93% in the three catch- ments. LULC changes were accompanied by continuous population density growth by 29-50% and a decrease of the population dependent only on agriculture to less than 5%. Analyses confirmed the hypothesis that the environment was significantly modified due to the LULC changes. Abandonment of cultivated land, forest succession and a decrease in used road density, have resulted in lower efficiency of slope wash and sediment transport within the 4th-order catchments.
    [Show full text]
  • National and Landscape Parks, Nature Reserves
    National and landscape parks, nature reserves MAŁOPOLSKA 14 UNESCO World Heritage List sites 255 attractions on the Wooden Architecture Route Wadowice – town of birth of Pope John Paul II Salt mines in Wieliczka and Bochnia 9 spa resorts 6 national parks 6 geothermal pools Rafting down the Dunajec gorge 2600 km of bicycle trails 3360 km of mountain trails 65 ski stations www.visitmalopolska.pl fb.com/lubiemalopolske The project has been funded by Małopolska Region Rejkiawik IS MAŁOPOLSKA NATIONAL AND LANDSCAPE PARKS, NATURE RESERVES Capital of the region: Kraków MAŁOPOLSKA Major cities: Tarnów, Nowy Sącz, Oświęcim National Parks, Landscape Parks and Nature Reserves Surface area: 15,190 km2 (about 5% of the surface area of Poland) FIN Helsinki Population: 3.4 mil. (about 8% of the population of Poland) N Oslo S Sztokholm Tallin Landscape: EST RUS the tallest peak – Rysy: 2499 m asl Ryga Encounter with Nature LV mountains – Tatras, Beskids, Pieniny, Gorce Dublin DK foothills – Carpathian Foothills IRL Kopenhaga LT Wilno ałopolska is a unique region, especially in GB RUS uplands – Kraków-Częstochowa Upland Mińsk NL terms of its natural diversity. It boasts fanci- lowlands – Vistula valley Londyn BY Amsterdam Berlin ful outliers and hot desert sands, the scenic main rivers – Vistula, Dunajec, Poprad, Raba, Skawa, Biała Bruksela Warszawa D PL ribbon of the Vistula River and the Dunajec water reservoirs – Czorsztyński, Rożnowski, Czchowski, Dobczycki, Klimkówka B Kijów L Praga KRAKÓW MRiver forcing its way between the rocks,
    [Show full text]
  • Plan Rozwoju Lokalnego Dla Gminy Ochotnica Dolna Na Lata 2004 – 2006 I 2007 - 2013
    1 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Ochotnica Dolna na lata 2004 – 2006 i 2007 - 2013. __________________________________________________________________________________ Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Ochotnica Dolna na lata 2004 – 2006 i 2007 - 2013 Ochotnica Dolna, listopad 2004 r. 2 Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Ochotnica Dolna na lata 2004 – 2006 i 2007 - 2013. __________________________________________________________________________________ Spis treści 1. Wprowadzenie. ___________________________________________________________ 4 2. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego. ______________________________ 5 3. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym wdrażaniem planu. ____ 6 3.1. Położenie, powierzchnia, ludność. _____________________________________________ 6 3.2. Środowisko przyrodnicze. ____________________________________________________ 9 3.3. Turystyka.________________________________________________________________ 11 3.3.1. Baza noclegowa. _______________________________________________________________ 13 3.3.3. Sport i rekreacja. _______________________________________________________________ 14 3.4. Zagospodarowanie przestrzenne. _____________________________________________ 15 3.4.1. Infrastruktura techniczna. ________________________________________________________ 22 3.4.1.1. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna. _____________________________________________ 22 3.4.1.2. Elektroenergetyka i gazownictwo.______________________________________________ 23 3.4.1.3. Ciepłownictwo. ____________________________________________________________
    [Show full text]
  • Krakow-Malopolska-Folder.Pdf
    The Małopolska Region is a strong economic centre and, without a doubt, a perfect place to develop business – it can be confidently said that we are one of the most dynamically developing regions in Poland and Central Europe. Thanks to massive support to entrepreneurship as well as optimum use of European Funds and other public resources, Małopolska – as the first Polish region – has been awarded the title of the European Entrepreneurial Region 2016 – awarded by the Committee of Regions. A reasoned strategy of development of Małopolska is advantageous for entrepreneurs who expect concrete solutions and competent support of local government and business environment institutions. Access to qualified staff, economic safety, rich real estate offer and high quality of life create a very unique investment climate of the region, which attracts foreign investors. Therefore, it is not surprising that our region has been assessed high in annual rankings of investment attractiveness. Małopolska strengthens its economic potential by creating conditions for development of priority sectors of the region, such as IT and ICT sectors, chemical sector, sector of sustainable energy, biotechnological and life science sector, metalworking sector and sector of creative industries. Thanks to dynamic progress in these specialties, we build our competitive advantage over our competitors both on the national and international market. Jacek Krupa Marshal of the Małopolska Region 2 WHY MAŁOPOLSKA REGION? BECAUSE: • we are one of the leading Polish regions in terms
    [Show full text]
  • The Lichen Genus Opegrapha Sl in Poland
    Monographiae Botanicae 107 Monographiae Botanicae 107 Anetta Wieczorek The lichen genus Opegrapha s. l. in Poland: morphological variability, ecology, and distribution Monographiae Botanicae 107 Monographiae Botanicae 107 Ofcial publication of the Polish Botanical Society Anetta Wieczorek The lichen genus Opegrapha s. l. in Poland: morphological variability, ecology, and distribution Wrocław 2018 Editor-in-Chief of the series Zygmunt Kącki, University of Wrocław, Poland Honorary Editor-in-Chief Krystyna Czyżewska, University of Łódź, Poland Chairman of the Editorial Council Jacek Herbich, University of Gdańsk, Poland Editorial Council Idoia Biurrun, University of the Basque Country, Spain Gian Pietro Giusso del Galdo, University of Catania, Italy Jan Holeksa, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland Czesław Hołdyński, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland Bogdan Jackowiak, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland Zbigniew Mirek, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Poland Valentina Neshataeva, Komarov Botanical Institute of the Russian Academy of Sciences, Russian Federation Marcin Nobis, Jagiellonian University, Poland Arkadiusz Nowak, University of Opole, Poland Vilém Pavlů, Crop Research Institute, Czech Republic Agnieszka Anna Popiela, University of Szczecin, Poland Lucyna Śliwa, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Poland Iveta Škodová, Slovak Academy of Sciences, Slovakia David Zelený, National Taiwan University, Taiwan Jan Żarnowiec, University of Bielsko-Biala, Poland Editorial Secretary Grzegorz Swacha, University of Wrocław, Poland Managing/Production Editor Piotr Otręba, Polish Botanical Society, Poland Reviewers of the volume Damien Ertz, Botanic Garden Meise, Belgium Laszlo Lőkös, Hungarian Natural History Museum, Hungary Lucyna Śliwa, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Poland Editorial ofce University of Wrocław Botanical Garden H.
    [Show full text]
  • Dolina Kamienicy
    Marek Kurzeja Dolina Kamienicy Poręba Wielka 2014 Tekst: Marek Kurzeja Zespół redakcyjny: Paweł Czarnota, Mariola Stefanik, Ewa Strauchmann Fotografie: Marek Kurzeja, Marek Ruciński Fotografia na okładce: Widok na dolinę Kamienicy z polany Gorc Kamienicki. Fot. Marek Ruciński Opracowanie mapy ścieżki edukacyjnej „Dolina Kamienicy” oraz schematycznej mapy ścieżek edukacyjnych w GPN: Paweł Armatys Tłumaczenie: Katarzyna Mikułowska Opracowanie graficzne: na podstawie projektu Studio Cubus Okładka: na podstawie projektu W. Łysakowskiego DTP: ARW A. Grzegorczyk Druk: ARW A. Grzegorczyk Wydanie drugie uzupełnione ISBN: 978-83-935082-5-9 © Gorczański Park Narodowy Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wstęp Miejsce, w którym rozpoczniemy naszą wędrówkę tworzy rodzaj naturalnej bra- my w głąb doliny Kamienicy. Ten najdłuższy gorczański potok swój początek bierze pod Turbaczem i po pokonaniu ok. 33 km kamienistego koryta wpada w nurt Du- najca. Wyjątkowo dogodne położenie komunikacyjne w połączeniu z urodą doliny spowodowały, że już od dawna stała się ona celem odwiedzin licznych turystów, szukających wrażeń estetycznych i odpoczynku w kontakcie z przyrodą. Ścieżka edukacyjna daje możliwość poznania ciekawych zagadnień związa- nych z ochroną przyrody i dziedzictwa kulturowego Gorców na obszarze utwo- rzonego w 1981 r. Gorczańskiego Parku Narodowego. Wytyczona została wzdłuż głównej drogi dolinowej oraz drogą stokową i leśną ścieżką, które trawersują część zachodniego zbocza Gorca Kamienickiego. Droga dolinowa, po której poprowa- dzono część ścieżki edukacyjnej – między polaną Trusiówka a Papieżówką (od przy- stanku nr 1 do 7) – została pokryta jeszcze przed utworzeniem Parku nawierzchnią bitumiczną. Po remoncie przeprowadzonym w 2013 r., jej obecny stan pozwala na poznawanie przyrody także osobom niepełnosprawnym. Nową formą ochrony przyrody funkcjonującą na tym terenie, związaną z przystą- pieniem Polski do Unii Europejskiej, są dwa chronione obszary o randze europejskiej.
    [Show full text]
  • Selected Geosites Within a Proposed New Trans-Border Pieniny Geopark (Polish-Slovakian)
    Acta Geoturistica volume 5 (2014), number 2, 46-63 Selected geosites within a proposed new trans-border Pieniny Geopark (Polish-Slovakian) JAN GOLONKA, MAREK DOKTOR, KRZYSZTOF MIŚKIEWICZ, MICHAŁ KROBICKI, and TADEUSZ SŁOMKA Department of General Geology and Geotourism Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protection, AGH University of Science and Technology, A.Mickiewicza 30 Ave., 30-059 Kraków, Poland (Corresponding author e-mail: [email protected]) ABSTRACT Only one geopark in Poland is on UNESCO list – Muskau Arc Geopark but one of the first propositions was very interesting cross-border Polish-Slovakia geopark Pieniny. The proposed geopark includes the central, most interesting part of the Pieniny Klippen Belt and the adjacent areas of the Central Carpathian Paleogene and Western Flysch Carpathians. The specificity of the Pieniny Klippen Belt is that it is a unique area with a complex geological structure resulting from its multi-stage history. The geopark’s core belongs to the Polish Pieniny National Park (Pieniński Park Narodowy) and its Slovak equivalent the Pieninský Narodný Park. The primary task in the framework of Geopark project will be an inventory and valorization of geosites. The authors attempt to provide the review of the most important and significant geotouristic attraction within the proposed. The selected objects include The Rogoźnik Rock, the Białka River water gap at Krempachy, Snozka Pass, Wżar Mountain, the Czorsztyn Castle, the Red Monastery (Červený Kláštor - Czerwony Klasztor), the Dunajec River Gorge, Szczawnica, the Zaskalnik Waterfall, and the Homole Gorge. Key words: Pieniny Mts., geotourism, geological inventory and valorization, geosites INTRODUCTION of the first propositions was cross-border Polish-Slovakia geopark Pieniny.
    [Show full text]
  • Recent Advances on Geomorphology of the Gorce Mountains, the Outer Western Carpathians - State-Of-The-Art and Future Perspectives
    Geographia Polonica 2021, Volume 94, Issue 1, pp. 47-67 https://doi.org/10.7163/GPol.0193 INSTITUTE OF GEOGRAPHY AND SPATIAL ORGANIZATION POLISH ACADEMY OF SCIENCES www.igipz.pan.pl www.geographiapolonica.pl RECENT ADVANCES ON GEOMORPHOLOGY OF THE GORCE MOUNTAINS, THE OUTER WESTERN CARPATHIANS - STATE-OF-THE-ART AND FUTURE PERSPECTIVES Paweł Kroh1 • Łukasz Pawlik2 1 Institute of Geography Pedagogical University of Krakow Podchorążych 2, 30-084 Krakow: Poland e-mail: [email protected] (corresponding author) 2 Faculty of Natural Sciences, Institute of Earth Sciences University of Silesia Będzińska 60, 42-200 Sosnowiec: Poland e-mail: [email protected] Abstract The increase of geomorphological research during the last decades in the Gorce Mts. caused the need for state-of-art review papers. The Gorce Mountains were formed as an isolated massif with Mt Turbacz (1310 m a.s.l.) as the highest summit. River channels are remodeled by sudden and high-level floods with the critical impact of log jams. The main processes influencing hillslope relief were landsliding, run-off, and tree uprooting. The review suggests the following issues await for studies: a long-term landscape evolution, moni- toring of morphogenetic processes, and origin of landslides with their contribution to denudation rates. Also, current biomorphodynamics (uprooting process) has not been sufficiently studied. Key words Geomorphology • relief • landslides • hillslope processes • fluvial processes • human impact • biomorphodynamics Introduction climate. Moreover, geological evolution and geological structure of this part of the The Gorce Mts. massif occupies a special Western Carpathians played a vital role place on the geomorphological map of Poland.
    [Show full text]
  • Maps -- by Region Or Country -- Eastern Hemisphere -- Europe
    G5702 EUROPE. REGIONS, NATURAL FEATURES, ETC. G5702 Alps see G6035+ .B3 Baltic Sea .B4 Baltic Shield .C3 Carpathian Mountains .C6 Coasts/Continental shelf .G4 Genoa, Gulf of .G7 Great Alföld .P9 Pyrenees .R5 Rhine River .S3 Scheldt River .T5 Tisza River 1971 G5722 WESTERN EUROPE. REGIONS, NATURAL G5722 FEATURES, ETC. .A7 Ardennes .A9 Autoroute E10 .F5 Flanders .G3 Gaul .M3 Meuse River 1972 G5741.S BRITISH ISLES. HISTORY G5741.S .S1 General .S2 To 1066 .S3 Medieval period, 1066-1485 .S33 Norman period, 1066-1154 .S35 Plantagenets, 1154-1399 .S37 15th century .S4 Modern period, 1485- .S45 16th century: Tudors, 1485-1603 .S5 17th century: Stuarts, 1603-1714 .S53 Commonwealth and protectorate, 1660-1688 .S54 18th century .S55 19th century .S6 20th century .S65 World War I .S7 World War II 1973 G5742 BRITISH ISLES. GREAT BRITAIN. REGIONS, G5742 NATURAL FEATURES, ETC. .C6 Continental shelf .I6 Irish Sea .N3 National Cycle Network 1974 G5752 ENGLAND. REGIONS, NATURAL FEATURES, ETC. G5752 .A3 Aire River .A42 Akeman Street .A43 Alde River .A7 Arun River .A75 Ashby Canal .A77 Ashdown Forest .A83 Avon, River [Gloucestershire-Avon] .A85 Avon, River [Leicestershire-Gloucestershire] .A87 Axholme, Isle of .A9 Aylesbury, Vale of .B3 Barnstaple Bay .B35 Basingstoke Canal .B36 Bassenthwaite Lake .B38 Baugh Fell .B385 Beachy Head .B386 Belvoir, Vale of .B387 Bere, Forest of .B39 Berkeley, Vale of .B4 Berkshire Downs .B42 Beult, River .B43 Bignor Hill .B44 Birmingham and Fazeley Canal .B45 Black Country .B48 Black Hill .B49 Blackdown Hills .B493 Blackmoor [Moor] .B495 Blackmoor Vale .B5 Bleaklow Hill .B54 Blenheim Park .B6 Bodmin Moor .B64 Border Forest Park .B66 Bourne Valley .B68 Bowland, Forest of .B7 Breckland .B715 Bredon Hill .B717 Brendon Hills .B72 Bridgewater Canal .B723 Bridgwater Bay .B724 Bridlington Bay .B725 Bristol Channel .B73 Broads, The .B76 Brown Clee Hill .B8 Burnham Beeches .B84 Burntwick Island .C34 Cam, River .C37 Cannock Chase .C38 Canvey Island [Island] 1975 G5752 ENGLAND.
    [Show full text]
  • The Oldest Images of the Tatras
    THE OLDEST IMAGES OF THE TATRAS Antoni Nowak The notion of culture is generally understood as the accumulated material and mental goods which people create and transmit from generation to generation. Natural phenomena, including elements of the landscape, are understood to exist independently of people, beyond the realm of culture. It is we who interfere in the natural environment and reshape it to fit our needs, or as is so often now the case, destroy it. Over the course of centuries we have created thousands of terms regarding our natural surroundings in the mountains. Some of them are prosaic, such as “nice weather”, ”beautiful”, “dangerous”, or “forbidding”. Poets have often expressed their fascination with the mountains, and painters have depicted their majesty and beauty on canvas. From where I live, on the southern slopes of the Gorce mountains just above Nowy Targ, there is a beautiful panoramic view of the Tatras. It is the same view that charmed the first explorers and travelers who came this way. In favorable autumn weather you can see the mountains which have been at times called the Śnieżne, the Sarmackie, the Krępak, or simply the Carpathians in all their glory. From early childhood I was fascinated to find out how the mountains look close up and what lies beyond them, on the Slovakian side. When my curiosity was finally satisfied years later, I realized that this fascination with the mountains, with mountaineering, and the fashion for spending free time in the mountains, winter sports and alpinism, and above all literature and art devoted to the topic of the mountains, is a relatively new phenomenon.
    [Show full text]
  • Geotouristic Values of the Gorce National Park and Its Surroundings
    Geotourism 1–2 (44–45) 2016: 27–44 http://dx.doi.org/10.7494/geotour.2016.44-45.27 Geotouristic values of the Gorce National Park and its surroundings (The Outer Carpathians, Poland) Geoturystyczne walory Gorczańskiego Parku Narodowego i jego otoczenia (Karpaty Zewnętrzne, Polska) Mateusz Szczęch1, Marek Cieszkowski1, Rafał Chodyń1, Jan Loch2 1Jagiellonian University, Institute of Geological Sciences, ul. Oleandry 2a, 30-063 Kraków; e-mails: [email protected], [email protected], [email protected] 2Gorce National Park, Poręba Wielka 590, 34-735 Niedźwiedź; e-mail: [email protected] Rzeźba Gorców jest zróżnicowana. Występują tu liczne skałki oraz osuwiska, często rozległe. Dogodna lokalizacja, interesująca bu- dowa geologiczna, wspaniała rzeźba tego pasma, bogata fauna i fora oraz dziedzictwo kulturalne miejscowej ludności wpływają na duży potencjał geoturystyczny Gorców. Słowa kluczowe: Zachodnie Karpaty Zewnętrzne, płaszczowina magurska, Gorce, budowa geologiczna, geomorfologia, geotu- rystyka Introduction Abstract: The Gorce Mountains are a picturesque range in the The Gorce Mountains are one of the most beautiful and Polish sector of the Outer Carpathians. They are built with tur- picturesque mountain ranges in the south of Poland, locat- biditic deposits, representing sedimentary successions of the ed about 60 km to the south of Cracow. The mountains are Krynica and Bystrica Subunits of the Magura Nappe, Late Creta- a part of the Beskidy Mountains range. The Gorces border ceous-Paleogene in age. In the Gorce Mts. the majority of litho- Beskid Wyspowy Mts. from the north, while from the south, stratigraphic divisions representing discussed subunits are very they slope gently towards the Orawa-Nowy Targ Basin, from well exposed in numerous outcrops.
    [Show full text]