Nr.6 | maart 2015

Profileringsdrang of ruimte voor talent? “NIEMAND WEET WAT GOED ONDERWIJS IS”

FOCUS: PETRA STIENEN PROFESSIO­ OEFENEN IN RADICA­LI­ OVER TRIPLE A NELE RUIMTE. VERLANGEN SERING Aandacht, Acceptatie, Waarom ‘pakken’ zo Wat zou je willen Laten we het over Aanmoediging weinig leraren die? betekenen op deze iets anders hebben aarde? de klas van...

“IK KAN VERWONDERD RAKEN VAN HOE MOOI ZIJ ZIJN”

Tekst: Hester van de Kaa | Fotografie: Arno Hoogwerf

“Dit is een heel leuke, unieke klas. Een klas te zien dat ze hun eigen argument durfden De klas van... die een glimlach op mijn gezicht brengt. te laten horen, zelfs als ze alleen stonden. Deze 21 kinderen zitten vol bijzondere Ze durfden elkaar te confronteren en NAAM: verhalen en talentjes. Ze kunnen veel van origineel te zijn. De kinderen gaan er vol JOYCE ZIJLSTRA elkaar hebben, en als ik laat merken dat ik passie in, daar werd ik door geraakt. Ik kan LEEFTIJD: 29 hen waardeer, doen zij dat onderling ook. verwonderd raken van hoe mooi zij zijn. SCHOOL: DE KROEVENDONK Ze kunnen mee lachen met elkaars PLAATS: ROOSENDAAL grappen, meevoelen met elkaars verdriet. Ik ben een juf die veel liefde geeft en GROEP: 7 Bijvoorbeeld de leerling die groot fan is van probeert te benoemen wat ik zo bijzonder VRIJE TIJD: ZINGEN, VRIENDEN, de boeken Het leven van een loser. Hij heeft aan ze vind. Als school hebben we het ACTIEF ZIJN IN DE KERK, een heel rijke fantasie en uitgebreid motto Geloven in ontwikkeling…Altijd! TV KIJKEN vocabulaire en schreef zijn eigen boekje: Vanuit onze christelijke identiteit hebben we Het leven van een sukkel, met tekeningen! ook als doel kinderen te laten weten dat ze Dat vinden zijn klasgenoten echt leuk van er altijd mogen zijn. God houdt van je, hem. Of het meisje dat zo slim is, dat ze mij daarom ben je waardevol. Ik ben blij dat ik en haar klasgenoten wel eens helpt. dat op deze school mag uiten en letterlijk Kinderen waarvan je merkt: die hebben mag vertellen. Al zijn de kinderen tegen- iets eigens. woordig mondiger, het blijft zo makkelijk Ze voelen zich veilig bij elkaar, komen met om van hen te houden en ze geven zoveel eigen ideetjes. Zo stelde een meisje voor liefde terug. Ze staan open voor de wereld. eens een discussie te houden. We hadden Dat, samen met humor, maakt het lesgeven het over vrijheid van meningsuiting en de moeite waard.” • vrijheid van religie. Ik vond het zo mooi om

2 inhoud

10 16 18 26 30

IN DEZE ‘NIEMAND WEET FOCUS: VOORKOM EEN EDITIE WAT GOED RADICALISERING: CRASH VAN DE ONDERWIJS IS’ 4 LATEN WE HET ZIEL 25 Voortaan beperkt de inspectie zich tot OVER IETS Aandachtig in de wereld staan. Dat het toetsen van de deugdelijkheids­ ANDERS HEBBEN zijn we een beetje kwijtgeraakt in een eisen. Dat is de insteek van een 16 tijd waarin we voortdurend achter wetsvoorstel waarvoor Roelof Sinds de aanslagen in Parijs is de onszelf aanhollen. Els van Dijk schreef Bisschop het initiatief nam. Een aandacht voor radicalisering van Oefenen in verlangen. Pas in de stilte interview met het SGP-Kamerlid. leerlingen groot. Guido de Bruin tilt kun je verlangen: wat zou je willen En reacties uit het veld. het thema naar een hoger plan: hoe betekenen op deze aarde? blijft de school een ‘schuurplek’ waar VOORUITKOMEN iedereen ertoe doet? DE RONDVRAAG: MET TRIPLE A: ‘HET NIVEAU VAN AANDACHT, PROFESSIONELE DE PABO’S MOET ACCEP­TATIE, RUIMTE VOOR OMHOOG’ 30 AANMOEDI­ LERAREN 18 Verus poneert een stelling. GING 10 Waarom ‘pakken’ zo weinig Betrokkenen uit het onderwijs Arabiste Petra Stienen (1965) is op 21 leerkrachten hun professionele reageren. mei een van de sprekers op Verus ruimte? Verus zette een leerkracht, 2015. Zij zal haar visie geven op het directeuren, rector, bestuurders, RUBRIEKEN thema Vieren, verbinden verbeteren. lector en voorzitter van CNV-O om de DE KLAS VAN… 2 Voor Verus Magazine geeft de tafel. “We hebben de behoefte aan NIEUWSPLEIN 8, 26 oud-diplomaat vast een voorproefje. ontwikkeling weg geselecteerd” . COLUMN WIM KUIPER 12 DIENSTVERLENING IN DE PRAKTIJK 13 MIJN VERHAAL 14 OPINIE 21 GA JIJ JE MAAR EENS MELDEN... 22 SCHOLEN MET LEF 24 JURIDISCHE KWESTIE 28 LEDENVOORDEEL 29

Nr.6 | maart 2015 REDACTIE ABONNEMENTEN (excl. 6% btw) COLOFON VERUS MAGAZINE VOOR Hester van de Kaa ((eind-)redacteur) Verus Magazine is voor leden gratis en CHRISTELIJK ONDERWIJS Guido de Bruin (hoofdredacteur) kost voor niet-leden 50. Corine de Reus (bladmanager, eind- en Verus Magazine verschijnt zes keer per jaar. beeldredacteur) Zonder schriftelijke opzegging (per e-mail VERUS, vereniging voor christelijk onderwijs of post) wordt het abonnement na een jaar Wij verenigen schoolleiders van meer dan REDACTIEADRES ­automatisch verlengd voor onbepaalde tijd. 2.200 scholen en bestuurders en toezicht- Houttuinlaan 5b, Er geldt een opzegtermijn van drie ­maanden. houders van ruim 500 scholenorganisaties in Postbus 381, 3440 AJ Woerden Voor informatie en losse nummers: PO, VO, MBO en HO. Voor hen zijn wij in de [email protected]. 0348 74 44 44 of [email protected]. ontwikkeling van eigentijds christelijk onder- wijs de vernieuwende sparringpartner en de VERUS DIGITAAL COPYRIGHT vertrouwde belangenbehartiger. Het magazine kan als pdf gedownload Voor overname van artikelen of gedeelten worden van www.verus.nl. daarvan graag voorafgaand contact met de redactie. ISSN: 2352-5320 VORMGEVING Ontwerpwerk, Den Haag DRUK Ten Brink, Meppel DISCLAIMER COVERFOTO Jan van der Meijde Aan de informatie in dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend. 3 “Als je de motivatie aanboort bij collega’s, krijg je visiegedreven, bezield onderwijs”

4 Tekst: Marijke Nijboer | Fotografie: Jan van der Meijde coverstory

INITIATIEFWETSVOORSTEL BEPERKING INSPECTIETOEZICHT “NIEMAND WEET WAT GOED ONDERWIJS IS”

WETTELIJK HEEFT DE INSPECTIE ALLEEN DE TAAK OM TE KIJKEN OF EEN SCHOOL VOLDOET AAN DE DEUGDELIJKHEIDSEISEN. MAAR IN DE PRAKTIJK BEOORDELEN INSPECTEURS VEEL MEER ZAKEN. DAT IS VERWARREND, VINDT TWEEDE KAMERLID ROELOF BISSCHOP (SGP). SAMEN MET PAUL VAN MEENEN (D66) EN MICHEL ROG (CDA) DIENDE HIJ EEN INITIATIEFWETSVOORSTEL IN. INSTEEK: VOORTAAN BEPERKT DE INSPECTIE ZICH TOT HET TOETSEN VAN DE DEUGDELIJKHEIDSEISEN. “NIEMAND WEET WAT GOED ONDERWIJS IS.”

Elke school moet verder kijken dan de Eigen inzicht Nog een voorbeeld: de discussie over het deugdelijkheidseisen (wettelijk vastgestelde Scholen worden hierdoor belemmerd om pestprotocol. “Het ministerie liet zoge­ minimumeisen) en goed onderwijs willen hun onderwijs in te richten naar hun eigen naamde kwaliteitseisen opstellen waaraan geven, licht Roelof Bisschop toe. En de inzicht, zegt Bisschop. “Je kunt bijvoorbeeld een antipestprogramma moest voldoen. inspectie kan daar ook prima een rol in een negatieve beoordeling krijgen op de Maar die hadden geen enkele link met spelen. Alleen gebeurt dat nu op een indicator ‘didactische werkvormen’. deugdelijkheidseisen. Zo konden scholen ondoorzichtige manier. “De afgelopen tien Misschien kiest een school bewust voor een niet langer zelf een antipestprogramma jaar zijn er veel ‘kwaliteitseisen’ aan de docentgestuurde, klassikale werkwijze. Die kiezen.” Bisschop: “Met het huidige beoordeling toegevoegd, en die zijn niet vrijheid hébben scholen. Maar dat levert je toetsingskader wordt een staatsdidactiek wettelijk verankerd. Beide soorten eisen tot nu toe een negatieve score op bij de en -pedagogiek afgedwongen die de vrijheid lopen als soep en vla in hetzelfde bord door inspectie, terwijl de inspectie daar niets over van scholen inperkt om het onderwijs naar elkaar heen, en scholen worden op het heeft te zeggen.” eigen inzicht in te richten.” geheel beoordeeld. Dat vinden wij onzuiver.” >

5 “Wat vinden anderen?”

Hoogleraar Ik ben ervoor dat de inspecteur de school onderwijsrecht Paul doorlicht op basis van de kwaliteit van Zoontjens: onderwijs in de volle breedte. Het zou “Het is goed dat de inspectie toeziet op echter goed zijn als de inspectie beide eisen de volledige kwaliteit van de scholen. scheidt in haar rapportage. Zij kan op basis Ze moet niet alleen naar rekenen en taal van de deugdelijkheidseisen terugrapporte- kijken, maar ook onderzoek doen naar ren naar de politiek. Over de kwaliteitseisen andere aspecten, zodat daarover een gaat de inspecteur het gesprek met de gesprek ontstaat met de school. school aan. In het verleden hadden we Maar wat mij verontrust is dat de inspec- stimulerend toezicht. De inspecteur keek of tie niet alleen onderzoekt of een school de zaak op orde was en voerde daarna een ROELOF BISSCHOP voldoet aan de regels. Ze meent ook te gesprek met het team. Dat ervoeren wij altijd moeten beoordelen of het onderwijs op als zeer stimulerend. In het huidige controle- de school goed is, dus boven de norm rend toezicht gaat de overdracht via bestuur De Onderwijsraad vindt dat de inspectie van voldoende uitstijgt. Niemand in en directie. Dat vinden wij een verschraling. ook moet kijken naar kwaliteitsverbetering. Nederland weet wat goed onderwijs is. De politiek regeert uit wantrouwen, reageert “Wij staan open voor de opmerking van de Daarom is er vrijheid van onderwijs. Er op inci­denten en acteert met generieke Onderwijsraad dat als je kwaliteitseisen moet variëteit zijn. Alleen dan kunnen we maat­regelen. De inspectie is de uitvoering schrapt, je het gesprek verhindert tussen werkende weg uitvinden wat goed is. daarvan. Dat past niet meer bij wat scholen school en inspectie. Ons voorstel wil die De inspectie heeft het recht om te zeg- nodig hebben om te blijven werken aan een kwaliteitsverbetering niet belemmeren, gen dat een school niet voldoet. Maar steeds betere onderwijskwaliteit. Politici maar juist stimuleren. Wij overwegen ons of het onderwijs goed of beter is dan op zouden zich eerst moeten afvragen: is dit initiatiefvoorstel aan te passen om dit andere scholen, daar kan en moet de structureel, of een incident? Een incident duidelijker tot uitdrukking te brengen. inspectie geen uitspraken over doen.” vraag om incidentele aanpak.” Belangrijk is dat het gesprek op de juiste Toezicht gaat niet om afrekenen, zegt manier gebeurt. Als een inspecteur gaat Zoontjens; het gaat erom dat het Janny Bunschoten, voorschrijven aan docenten hoe zij moeten gesprek tussen inspectie en school voorzitter lesgeven, help je de kwaliteit van het ­gevoerd wordt. Als je het inspectietoe- Schoolvereniging onderwijs om zeep. Daag scholen liever zicht ­beperkt tot de deugdelijkheidseisen, Rehoboth op Urk: uit om zelf een stap te zetten. Als je de maak je het gesprek onmogelijk. “Wel “Ik vind het zorgelijk dat de kwaliteit alleen motivatie aanboort bij collega’s, krijg je moet duidelijker worden op basis waar- wordt beoordeeld door de inspectie. De visiegedreven, bezield onderwijs.” van de inspectie scholen aanspreekt.” raden van toezicht zien daar ook op toe, en die kijken naar meer dan alleen rekenen en De indieners van het initiatief wetsvoorstel Yvonne Raaijmakers, taal. De eigen organisatie beoordeelt ook de gaan de schriftelijke reacties hierop ver­ voorzitter CvB SPO kwaliteit van het onderwijs en het personeel. werken en mogelijk een nota van wijziging Venray: Pas hoorde ik van een andere vereniging opstellen. Zij hopen dat het voorstel dit “Ik vind ook dat er helderheid moet dat daar een handvol inspecteurs ineens voorjaar in de Tweede Kamer wordt komen, want die twee eisen lopen de klassen in ging om de leerkrachten te behandeld. inderdaad door elkaar heen. Maar beoordelen. Dat is hun taak niet. Natuurlijk inspectietoezicht op alleen de deug­ moeten zwakke scholen worden aange- delijkheidseisen vind ik te mager. pakt. Maar als inspecteurs ook al in de

6 coverstory

groepen gaan kijken, als het gesprek tussen verder uitbreiden. En loop je het risico “Wat vinden anderen?” inspectie en school ontbreekt en er niet dat de school zich eenzijdig gaat richten wordt gekeken naar de zienswijze van de op de meetbare en objectieve resultaten. school, dan krijgen we een afrekencultuur. Ik ben wel met Bisschop eens dat de De politiek bepaalt helaas steeds meer het inspectie veel scherper moet aangeven beleid van de inspectie.” wanneer er wordt beoordeeld op basis van welke wettelijke voorschriften, en Berend Kamphuis, wanneer er een stimulerend gesprek voorzitter CvB CVO wordt gevoerd, op basis van welke Zuid-West Fryslân, ­kwaliteitsaspecten.” tot 1-1-2015 lid Onderwijsraad: Sjaak Ghielen, Niet klagen maar “Mijn intuïtieve sympathie ligt bij dit wets- bestuurslid Stichting vragen: wat is voorstel. Bisschop stelt terecht de vraag Prodas: voor ons goed waar de ambitie en reikwijdte van de inspec- “Ik ben het helemaal eens met Bisschop. onderwijs? tie eindigen. Maar ik denk dat door de ma- Scholen ervaren die twee soorten criteria Niet klagen over de inspectie, nier waarop Bisschop de zaak benadert, hij niet als verschillend, en in het toezicht- maar zelf onder woorden brengen z’n doel voorbijschiet. Kwaliteit reikt verder kader en de werkwijze van de inspectie wat we onder goed onderwijs dan het nakomen van deugdelijkheidseisen. wordt er ook geen onderscheid tussen verstaan en hoe we onszelf en Daarom kijkt de inspectie ook breder. Ik ben gemaakt. Ik hecht zeer aan de inspectie, collega-scholen daar steeds op het eens met de inspectie en de Onder- daar zitten heel deskundige mensen, bevragen. Dat is het uitgangspunt wijsraad dat het feit dat je voldoet aan alle en het is goed dat zij iets willen zeggen van een traject dat Verus, VKO eisen van de wet, nog niet betekent dat je over de kwaliteit. Maar het moet duidelijk en het Vlaams Verbond van onderwijs ook echt kwalitatief goed is. zijn dat dit niet valt onder het toezicht Katholieke Hogescholen samen Sommige kwaliteitsaspecten zijn direct zoals dat in de wet is geregeld. Naar met onderwijsinstellingen in terug te voeren op een deugdelijkheidseis. de kwaliteit kijken heeft te maken met Nederland en Vlaanderen gaan op Dan is het logisch dat de inspectie met stimulerend toezicht. weg naar een ‘kwaliteitshorizon’ die kwaliteitseisen die deugdelijkheidseis Onze organisatie neemt de opmerkingen en eigenwijze methoden voor beoordeelt. Maar de inspectie gebruikt ook inzake stimulerend toezicht heel serieus. kwaliteitsontwikkeling. kwaliteitsaspecten die niet een op een zijn Vooral indicatoren die het verschil maken terug te voeren op een deugdelijkheidseis. tussen goede en zwakke scholen krijgen Dat zijn hulpmiddelen om te kijken waarom veel aandacht wanneer een school Meedenken? het onderwijs is zoals het is. Bijvoorbeeld onvoldoende scoort bij tussen- en Neem dan contact op met het item ‘schoolklimaat’ of ‘leeromgeving’. eindopbrengsten. Denk bijvoorbeeld aan Guido de Bruin, adviseur identiteit, Met deze kwaliteitsaspecten ondervangen instructiekwaliteit, leertijd, de taakge- [email protected], 06 15 90 44 26. we het feit dat het voldoen aan de wet geen richtheid van leerlingen en leiderschap. garantie is op goed onderwijs. Maar als mensen het oppakken omdat Als je de bevorderende taak van de inspec- het moet van de inspectie, hebben de tie minder belangrijk maakt, wordt de relatie betreffende indicatoren niet dat stimule- tussen inspectie en school heel mager. De rende effect. Helaas doen scholen met school ontneemt zichzelf dan een goede het huidige toezichtkader vooral hun kans om het eigen onderwijs te verbeteren. best voor de inspectie. Dat is jammer; ze Bovendien: als je alleen met deugdelijk- moeten zélf gericht zijn op het halen van heidseisen werkt, zal de politiek het aantal optimale opbrengsten.” • deugdelijkheidseisen waarschijnlijk nog veel

7 NIEUWSPLEIN

De uitkomst van onderwijs 17,6% ligt niet altijd vast

Met dat percentage daalde het aantal In de ogen van onderwijspedagoog boek Het prachtige risico van onderwijs. schoolverlaters van het MBO Utrecht Gert Biesta wordt er veel over onderwijs Waartoe we onderwijs geven is volgens vorig jaar, ten opzichte van 2012- geschreven wat niet door mag gaan voor Biesta de belangrijkste vraag die gesteld 2013. 6,7% van haar studenten valt goed onderwijs. Onderwijs is geen moet worden. Daarna komen pas het nu uit. In een natuurlijke ondergrens product in een economisch efficiënt ‘wat’ en ‘hoe’ in beeld. Over deze gelooft VSV-regisseur Judith Veltman proces dat gemanaged en in productie- ‘waartoe’-vraag schrijft Biesta aan de niet. Ze gaat voor het landelijk cijfers uitgedrukt kan worden. Het is hand van zeven thema’s: scheppen, gemiddelde van 5,2%. “We blijven geen onderneming waarin zoveel communicatie, lesgeven, leren, emanci- ambitieus.” mogelijk risico uitgesloten wordt. Voor patie, democratie en virtuositeit. Dit doet Biesta is onderwijs juist een gewenst en hij op een manier waarvan leidinggeven- “Dit is weer een methode prachtig risico dat bestaat uit de den en leraren zullen smullen (hoewel de om scholen in de mal te interactie tussen mensen waarvan de schrijfstijl niet licht is en denktijd en krijgen van wat Sander uitkomst niet vastligt. Dit idee resulteerde­ geduld vraagt). • Dekker goed of excellent in het recent uit het Engels vertaalde onderwijs vindt”

Een teleurgestelde Michel Rog. Wat onderwijsstaatssecretaris Sander Win Het prachtige Dekker betreft komt de door CDA- risico van onderwijs Kamerlid Rog gewenste pilot regelluwe scholen er. Maar… alleen Verus magazine geeft vijf exemplaren voor excellente scholen. • van Het prachtige risico van onderwijs weg. Wilt u er één winnen? Stuur dan een mail met als onderwerp de titel van het boek en uw contactgegevens naar Anneke Uyterlinde, [email protected]. Reageren kan tot en met donderdag 16 april.

8 nieuwsplein

Reinoud de Vries @ReinoudDeVries - Feb 20 Gezamenlijke schooldirecties @OctantNL Verus onderzoekt naar @VerusNL op 21 mei over ‘Vieren, samenwerkingsverbanden verbinden en verbeteren’. Wouter van den Berg @WoutervandBerg‏ Passend onderwijs - Feb 23 Studenten #bungehuis en @AdVerbrugge tegen economisch denken op universiteiten. Verus onderzoekt in samenwerking met sociale verhoudingen? Hoe verhoudt het Ook @VerusNL keert zich daar tegen. onderzoeksbureau IVA Onderwijs sociale en ideaal van ‘een passende plek voor elk kind’ Katinka Slump ‏@KatinkaSlump - Feb 23 culturele dimensies in samenwerkings­ zich tot de financiële overwegingen? En @WoutervandBerg @AdVerbrugge @ verbanden voor passend onderwijs. Er krijgt het samenwerkingsverband een eigen VerusNL Ik doe graag mee! wordt gekeken naar trends, kansen en ‘identiteit’? De informatie uit dit onderzoek Rein Sybesma ‏@onderwijsisleuk - Feb 23 problemen op het gebied van governance, zal Verus gebruiken in het advies en @WoutervandBerg @AdVerbrugge @ cultuur en organisatie in samenwerkings­ scholingsaanbod. Een belangrijke reden om VerusNL hè, hè, eindelijk begint het gevecht verbanden na invoering van de Wet het onderzoek te starten was het advies tegen liberaal economisch denken! Eerste stap gezet! Passend Onderwijs in augustus 2014. hiertoe van onze ledencommissie Vragen die centraal staan zijn: Wat betekent Governance. • Lisa Westerveld @Lisawesterveld‏ - Feb 23 het nieuwe samenwerkingsverband voor de @WoutervandBerg @AdVerbrugge @ VerusNL Dus jullie zijn ook aan het meebezetten? ;)

Interimbureau Afoort ‏ @lnterimbureau - Feb 20 “@VerusNL: ‘School beknibbelt bewust op Verbeter de motivatie van leraren’, kopt @telegraaf. Maar dat is de uw leerlingen! vrijheid van de school. http://bit.ly/1w0Dt9G” André Lammers RDO ‏@AndrLammers - Feb 17 @VerusNL Inspirerende studie2daagse met Dick de Bakker. Pedagogische identiteit prefeleert levensbeschouwelijke identiteit. #inzicht #nieuw

Verus @VerusNL - Feb 12 Papieren tijger of goede stimulans? oa @ Joanykrijt Albert Weishaupt @JWStegeman over #lerarenregister. http://bit.ly/1MfFAeA

Laatste tweets? www.verus.nl

21% van de vo-leerlingen is niet actief van hen motiveert, wat hun werk- en leerstijl Laatste nieuws? betrokken bij de lessen, constateerde de is en wat ze willen behouden, ontwikkelen Meld u aan voor de inspectie. Hoe vergroot je de motivatie van en loslaten. Profiteer tot de zomer van een digitale nieuwsbrief: leerlingen? Door ze inzicht in hun drijfveren speciaal actietarief en ontvang 50% korting www.verus.nl te geven! Ga samen met een klas aan de op de drijfveertesten voor één klas. Kijk op slag en profiteer nu van een speciaal onze website of neem contact op met actietarief. Om de motivatie van leerlingen te Lineke Bos, [email protected], 06 51 24 29 10 verbeteren beschikt Verus over een uniek of Carla Rhebergen, [email protected], instrument: Management Drives Junior. 06 53 14 48 47 om de mogelijkheden te Leerlingen worden uitgedaagd te ontdekken verkennen. •

9 Tekst: Emmanuel Naaijkens | Fotografie: Jeannette Schols

Arabiste Petra Stienen, spreker op VERUS 2015

Vooruitkomen met Triple A: Aandacht, Acceptatie, Aanmoediging

ARABISTE PETRA STIENEN (1965) IS OP 21 MEI EEN VAN DE SPREKERS OP VERUS 2015. ZIJ ZAL HAAR VISIE GEVEN OP HET THEMA VIEREN, VERBINDEN, VERBETEREN. VOOR VERUS MAGAZINE GEEFT DE OUD-DIPLOMAAT VAST EEN VOORPROEFJE.

In de Roermondse wijk de Donderberg staat cultuur en de religie, maar ook vanwege de de buurvrouw of een sporttrainer. Niet vanuit de katholieke Vincent van Goghschool. ondergeschoven positie van veel bewoners. het idee dat je deze mensen moet redden Ongeveer 80% van de leerlingen heeft een Voor haar een reminder dat het niet – daar hebben ze niets aan –, maar omdat niet-westerse achtergrond. Toen oud-diplo- vanzelfsprekend was dat zij van een ze even een steuntje in de rug nodig mate en publiciste Petra Stienen op deze dubbeltje een kwartje werd. hebben.” school zat, begin jaren zeventig, waren er alleen maar ‘witte’ kinderen. Toch was er Triple A Wet van de reisleider een meisje dat buiten de boot viel, omdat ze “Goede leraren zijn voor mij cruciaal ge- Met het stigma dat de Donderberg een niet-katholiek was. weest. Ik noem dat in mijn boek de Triple A: probleemwijk is, moet je bij Stienen niet aan- Aandacht, Acceptatie en Aanmoediging. komen. Ook niet met de vraag of in zulke Niet vanzelfsprekend Door aandacht voel je je veilig. Acceptatie wijken de jongeren wonen die zich voelen Dertig jaar na haar vertrek uit Limburg is dat je mag zijn wie je bent. En door aangetrokken tot de jihad. Die maakt haar beschrijft Stienen in haar recente boek Terug aanmoediging ontwikkel je je talenten. Ik oprecht boos. “Om hoeveel kinderen gaat naar de Donderberg de metamorfose van kon toevallig goed leren, maar ook ik had het nou eigenlijk, het zijn heel kleine ‘haar’ wijk. Er wonen nog steeds veel het nodig dat iemand mij zo nu en dan hulp aantallen. In Nederland problematiseren wij mensen die op de onderste sporten van de aanbood en mij ondersteunde. Op de lagere een heel kleine minderheid, maar we maatschappelijke ladder staan, maar die school was dat mijn leerkracht Hein van hebben er geen aandacht voor dat het met vertegenwoordigen inmiddels meer dan Melick. de meerderheid goed gaat.” tachtig nationaliteiten. Toen ik hem interviewde voor mijn boek, zei Stienen noemt dat in haar boek de Wet van Toch voelt het voor Stienen alsof ze opnieuw hij het heel mooi: talent is niet alleen goed de reisleider. Een reis wordt leuker als je niet thuiskomt. Tien jaar heeft ze als diplomaat in kunnen leren. Er zijn ook kinderen die focust op de kleine groep klagers maar de het Midden-Oosten gewerkt, en de bijvoorbeeld goed zijn in sport of knutselen, meeste aandacht geeft aan de mensen die wereldwijk die ze in Roermond aantreft is of die dienstverlenend of creatief zijn. Die wel mee willen en er zin in hebben. haar vertrouwd. Niet alleen vanwege de handreiking kan ook van ouders komen,

10 interview

Vooruitkomen met Triple A: Aandacht, Acceptatie, Aanmoediging

“Optimisme is gewoon onweerstaanbaar” Voorbij de kleur van religie In haar boek gaat Stienen uitvoerig in op de betekenis van religie. Op haar achttiende nam ze bewust afstand van het geloof, vanwege de dwingende invloed van de kerk op het leven van mensen. Maar bij terugkeer van een groep en niet als een individu. vaak niet nodig, aldus Stienen. Iedereen in de Donderberg blijkt dat geloof nog altijd En dat vind ik geen vrijheid.” kan die rol van veerman of -vrouw op zich een belangrijke plek in haar leven inneemt. nemen; leraren zijn er geknipt voor. Soms Tegelijkertijd is ze kritisch op religies als die De leraar als veerman krijgt Stienen het verwijt dat ze naïef is. Ziet in haar ogen mensen uitsluiten of hun een Wat de samenleving nodig heeft, zegt ze dan niet hoe slecht de wereld is? Het vrije keuze onthouden. Stienen zag het bij Stienen, zijn veermannen en veervrouwen brengt haar niet van haar stuk. “Optimisme haar niet-katholieke jeugdvriendin en later die de gemeenschap kunnen versterken, is gewoon onweerstaanbaar”. • ook in het Midden-Oosten. mensen kunnen verbinden. Ze is geïnspi- reerd door Sint Christoffel, patroonheilige Wat haar ook tegenstaat, is dat op veel van de reizigers, wiens beeld de kathedraal maatschappelijke vraagstukken een van Roermond siert. “De veerman staat voor cultureel en religieus etiket geplakt wordt. mij voor iemand die het vermogen heeft Dat leidt alleen maar tot polarisering. “Ik ga gemakkelijk tussen twee oevers heen en binnenkort vrijheidscolleges geven met als weer te reizen. Iemand die aan beide kanten U bent van harte welkom bij VERUS titel: Durf te kijken voorbij de kleur van van de rivier voldoende vertrouwen heeft 2015 op donderdag 21 mei a.s. waar iemands religie. Ik geloof heel erg in de om door de bewoners serieus genomen te o.a. Petra Stienen zal spreken. vrijheid van godsdienst, maar als je mensen worden”. U kunt zich voor deze dag nu al aan- vastpint op hun religieuze identiteit, dan pin melden via www.verus2015.nl. je hen ook vast op de groep die daar bij Voor het oplossen van conflicten in gezin- hoort. Dan bekijk je hen als een onderdeel nen, buurten en steden zijn grootse gebaren

11 rubriekcolumn

“DEZE WERELD OMGEKEERD” Tijdens een recente ontmoeting met collega’s uit diverse Europese landen kwam onvermijdelijk de vraag aan de orde wat de bijzondere bijdrage van christelijke scholen kan zijn aan het voorkómen van radicalisering en het bevorderen van een vreedzame samenleving. We staan voor enorme opgaven, ook in ons land. Islamofobie, islam­ itische radicalisering, xenofobie en antisemitisme, fundamentalistisch secularisme (‘scheiding van religie en onderwijs’); het is duidelijk dat deze fenomenen overal in Europa op dit moment aan het toenemen zijn. Ook zien we, zowel in onze liberale democratieën als in de meer autoritair geleide staten in het oosten, Rusland voorop, rijke elites die zich verrijken aan corrupte praktijken en zich niets gelegen laten liggen aan de toenemende ongelijkheid en uitbuiting van de natuur. Het zijn allemaal houdingen en gedragingen waarin christelijke waarden ver te zoeken zijn. Je zou er moedeloos van worden. En toch proberen we op onze scholen aan een nieuwe generatie in ons land, twee derde van onze kinderen, een ander verhaal te vertellen – over het goede leven en de goede samenleving, geïnspireerd door Bijbelse verhalen en in het bijzonder de persoon van Jezus Christus, wiens lijden, en sterven we in deze tijd gedenken en wiens opstanding we binnenkort vieren. Dat andere verhaal, over “deze wereld omgekeerd”, over vrede en gerechtigheid, naastenliefde en de verantwoordelijkheid om heel te maken wat gebroken is, hebben we zo’n 2000 jaar later nog steeds volop nodig! •

Wim Kuiper voorzitter Verus

Reageren? Mail naar [email protected].

12 Tekst: Noël Houben dienstverlening in de praktijk

DIENSTVERLENING IN DE PRAKTIJK Perspectief tussen de weilanden

ZEVEN ÉÉNPITTERS IN ZUID-HOLLAND SLAAN OP UITEENLOPENDE GEBIEDEN DE HANDEN INEEN BINNEN HET SAMENWERKINGS- VERBAND PERSPECTIEF. DE GEWOONTE OM MET REGELMAAT­ EEN VER­ DIEPENDE BIJEENKOMST TE ORGANISEREN, WAS ECHTER VERWATERD. Pieter Dijkshoorn, Jacomijn van der Kooij, VERUS HIELP OM DEZE voorzitter van het adviseur identiteit WAARDEVOLLE TRADITIE college van bestuur bij Verus NIEUW LEVEN IN TE van CSG De Goudse BLAZEN. Waarden “De bijeenkomst vond plaats op landgoed Op Hodenpijl bij Schipluiden, “Een bijeenkomst waarvoor je literatuur midden tussen de weilanden. Een prima bestudeert, waarin je samen leert en plek om los te komen van de waan van lijnen uitzet voor de toekomst: door de de dag. Na mijn inleiding bespraken we hectiek van alledag was het er al een ’s ochtends met elkaar de inhoud van het tijdje niet meer van gekomen. De boek. Een wandeling bood vervolgens bestuurders binnen Perspectief betreur- gelegenheid om het allemaal even te den dat. In een gesprek met Jacomijn laten bezinken. ’s Middags vond de ontstond het idee om deze sessies een vertaling van het boek naar de onderwijs- vervolg te geven. Het boek Kairos van praktijk plaats. Daarbij bespraken de Joke Hermsen stond centraal tijdens de deelnemers – allen bestuurders van eerste door Verus opgezette en begelei- scholen in het voortgezet onderwijs – de bijeenkomst in december 2014. ook persoonlijke ervaringen en dilem- Neem de rust om na te denken voordat ma’s. Het was een geslaagde dag: voor je beslist: met deze boodschap uit het de deelnemers, maar ook voor mijzelf. Wij staan voor u klaar boek kunnen we ook in het onderwijs Verus wil een landelijk netwerk opzetten Een overzicht van onze dienstverlening ons voordeel doen. We zijn erg tevreden dat regelmatig samenkomt om inhoude- vindt u op onze website: www.verus.nl over de bijeenkomst én over de onder- lijke thema’s uit te diepen. De bijeenkom- steuning van Verus. We willen voortaan sten met Perspectief bieden ons een drie keer per jaar samenkomen om onder prima gelegenheid om dit concept in de Meer weten over deze begeleiding van Jacomijn een onderwerp praktijk te toetsen.” • dienstverlening van uit te diepen.” Verus? Neem contact op met Jacomijn van der Kooij via 0348 74 44 16 of [email protected].

13 Tekst: Adri van der Wind | Fotografie: Paul van der Klei / Thinkstock GA!

De HEER antwoordde Mozes: ‘Ga samen met een aantal van de oudsten van Israël voor het Mijn verhaal volk uit. Neem de staf waarmee je op de Nijl hebt geslagen in je hand en ga op weg. (Exodus 17:5, NBV) Wat is het verhaal dat Nederlandse schoolleiders, bestuurders en toezicht- houders onlangs vertelden of deelden Heeft de HERE, de God van Israël, niet geboden: om anderen te inspireren? Wat willen ga heen, trek naar de berg Tabor en neem met zij overbrengen op leerlingen, u tienduizend man Naftalieten en Zebulonieten, studenten, leraren, ouders en andere en Ik zal aan de beek Kison Sisera, de krijgs- bij hun school of organisatie betrokken overste van Jabin, naar u toe voeren met zijn mensen? ‘Mijn verhaal’ is een rubriek strijdwagens en zijn troepen, en Ik zal hem in waaruit u als lezer ook naar hartenlust uw macht geven? Barak echter zeide tot haar inspiratie mag putten. Deze keer: [Debora]: Indien gij met mij gaat, zal ik gaan, maar indien gij niet met mij gaat, ga ik niet. Adri van der Wind (Richteren 4: 6-8, NBG 1951) bij haar afscheid als voorzitter van het college van bestuur Maar Ruth antwoordde: ‘Vraag me toch niet van MBO Utrecht. langer u te verlaten en terug te gaan, weg van u. Waar u gaat, zal ik gaan, waar u slaapt, zal ik slapen; uw volk is mijn volk en uw God is mijn God.’ (Ruth 1: 16, NBV)

Waartoe dient het onderwijs? Wat is goed De beweging rond excellentie in het onderwijs? Je zou zeggen dat iedereen die onderwijs is een poging om die antwoorden in het onderwijs werkzaam is, het antwoord te geven. Ook in het mbo staat excellentie op die vragen paraat heeft. Het tegendeel is terecht volop op de agenda. Wat mij betreft waar. Ook al beschikken we over allerlei gaat het dan om toekomstgericht mbo dat ranglijsten waaruit blijkt welke scholen goed talentvolle studenten kansen biedt, de presteren en welke niet, op de vraag of die kracht van de drievoudige kwalificatie scholen goed onderwijs geven, hebben we behoudend: persoonlijk, beroepsgericht en vaak veel minder duidelijke antwoorden. algemeen vormend.

14 De vraag naar goed onderwijs is een vraag Dit kleine meisje uit de polder wilde op haar aartsvaders en aartsmoeders in onze rug. naar de bedoeling van onderwijs en van eerste schooldag zo graag naast haar Zoals Mozes, identificatiefiguur voor schoolorganisaties: welk verschil willen wij buurjongetje zitten, maar dat paste niet in leiderschap op mijn en onze levensreis. als organisatie met ons onderwijs maken in die wereld van ‘jongens bij jongens en Hij ging op weg naar het beloofde land, onze samenleving, wat is belangrijk en meisjes bij meisjes’. Gelukkig was daar die waarvan hij de kern niet kende, verbleef in waarom doen we wat we doen, waardoor leerkracht die mij aankeek, me bij de hand de woestijn. Hij leidde zijn volk, hij leidde laten wij ons leiden in het contact met onze pakte en zo een plekje gaf naast het zichzelf. Volgde een ster, een droom. Had ‘klanten’, onze leerlingen? buurjongetje. Er was iemand die mij zag! aanvechtingen, was weerbarstig, maar bleef In een onderwijswereld die gedomineerd lijkt Misschien is dat wel de kern van excellentie trouw aan zijn opdracht. te worden door een regime van cijfers en in het onderwijs: mensen die je aankijken en Of de krachtige vrouwenfiguur Ruth: tabellen, gericht op meetbare resultaten, een helpende hand geven. creatief, sterk en met vrouwelijk vernuft gaan indicatoren en ga zo maar door, pleit ik ook Later was daar de leraar op de mulo die voor een nieuw leven. Niet omkijkend, het in het mbo hartstochtelijk voor zuivere tegen mijn ouders zei: uw dochter moet verleden achterlatend. aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling, echt naar een hogere vorm van onderwijs, Of Debora, strijdend voor rechtvaardigheid. de vorming van onze leerlingen. Dat is de de hbs. Dezelfde leraar die mij ooit de bril Barak, die ‘stoere’ man, durfde niet zonder kern van onze opdracht. van het hoofd stootte wegens mijn recalci- haar op pad. Willen we doorgroeien naar excellentie, dan trante puberale gedrag. Hoe belangrijk zijn Oude verhalen: uiterst actueel! is het zaak om vragen als ‘waarom doen we mensen voor de ontwikkeling van andere wat we doen?’ en ‘wat is de kern?’ blijvend mensen! Laten we nieuwe wegen blijven gaan, ten te agenderen in de teams. Om dicht bij onze gunste van komende generaties en bedoeling te blijven. Hoe belangrijk ook zijn mensen die buiten komende maatschappelijke ontwikkelingen. de gebaande wegen gaan en nieuwe wegen Door leerlingen adequaat voor te bereiden Misschien is het stilstaan bij die vragen wel wijzen. Ik heb meermalen verwezen naar het op hun toekomst in een context die er de rode draad in mijn veertigjarige reis door Bijbelse woordje ‘ga’, als metafoor voor ons anders uit zal zien dan wij nu denken. het onderwijs. Die draad is al gesponnen op allen in het leven. Wij kunnen de breedte van Excellentie gevraagd! • mijn lagere school. Al heel snel wist ik dat ik onze opdracht, onze bedoeling, vanuit onze ‘juffrouw van de eerste klas’ wilde worden. identiteit vormgeven met de verhalen van de

15 FOCUS: RADICALISERING Radicalisering: laten we het over iets anders hebben

Tekst: Guido de Bruin, adviseur identiteit bij Verus Wilt u meer weten over dit onderwerp? SINDS DE AANSLAGEN IN PARIJS IS HET DEBAT OVER DE Download de pdf OMGANG MET RADICALE UITINGEN VAN LEERLINGEN IN met het volledige DE KLAS NIET VAN DE LUCHT. MINISTER BUSSEMAKER Focusartikel op HEEFT SCHOLEN ZELFS GEMAAND OM NIET WEG TE KIJKEN BIJ SIGNALEN VAN RADICALISERING. HOOG www.verus.nl/focus6-15. TIJD OM HET THEMA NAAR EEN HOGER PLAN TE TILLEN: HOE BLIJFT DE SCHOOL EEN ‘SCHUURPLEK’ WAAR IEDEREEN ERTOE DOET EN WAAR DE BLIK GERICHT IS OP EEN VERBINDENDE SAMENLEVING?

16 focus FOCUS: RADICALISERING

1. “Je mag bij ons zeggen wat je gelooft De school als zonder bang te zijn”, is volgens bestuurder Pedagogiek als ‘schuurplek’ Henk Post een belangrijke waarde van de wapen Radicalisering: De school is een plek waar leerlingen zeven scholengemeenschappen van CVO zichzelf leren kennen, overtuigingen en Rotterdam – een bestuur met leerlingen van Het gesprek aangaan, insluiten in opvattingen verkennen, leren omgaan met tientallen nationaliteiten, onder wie veel plaats van uitsluiten, duidelijke regels invloeden van anderen en experimenteren leerlingen met een islamitische achtergrond. hanteren – dat is het antwoord van met grenzen. De school is een ‘schuurplek’ Hij sprak onlangs met een islamitische scholen op signalen van radicalisering laten we het waar veel gezegd mag worden. ouder die vertelde dat hij voor een CVO- bij jongeren, stelt de handreiking school had gekozen ‘omdat je daar mag Pedagogiek als wapen tegen Geen sinecure geloven’. “Dan heb je het over samen leren, radicalisering van het Centrum School Aan de pedagoog voor de klas de schone werken en leven”, aldus Post. “De basis en Veiligheid. Die is te vinden op de en weerbarstige taak om dit schurende voor betrokkenheid en tolerantie in de website van het centrum, over iets anders proces te begeleiden en in banen te leiden. maatschappij wordt daarmee in de klas www.schoolenveiligheid.nl, samen Het is zeker geen sinecure om dat gesprek gelegd.” met onder andere lessuggesties over goed te voeren en om door te vragen naar vrijheid van meningsuiting en links de vragen en de pijn die achter het luidkeels naar publicaties van andere instellin- verkondigen van extreme standpunten 2. gen over radicalisering. Ook de hebben kunnen liggen. Het is begrijpelijk dat Kantel het gesprek website www.omgaanmetidealen.nl docenten zich daarvoor niet altijd voldoende in de school biedt informatie over dit thema voor toegerust voelen. De school die ‘schuurplek’ In de schoolgemeenschap (opnieuw) onder andere het onderwijs. wil zijn, ondersteunt haar leraren in hun stilstaan bij het samenlevingsperspectief dat pedagogische taak en faciliteert de de school leerlingen wil meegeven en professionele dialoog hierover. waarvoor ze oefenplaats wil zijn, kan helpen Er dreigt echter een sfeer te ontstaan waarin om het thema op een hoger plan te tillen. une tulipe’ planten de leerlingen op de dag achter elke leerling die zich radicaal uit een Dan gaat het niet meer over de vraag wat je van de time-out in totaal 500 tulpenbollen. potentiële jihadganger wordt gezocht en wel en niet mag zeggen en wie zich De tulpen zullen rond Pasen in bloei staan waarin bij elke extreme uiting de alarmbellen waardoor gekwetst mag voelen, maar over en de kleurrijke gemeenschap uitbeelden die gaan rinkelen en de politie en veiligheids- de vraag op welke samenleving we uit zijn. het Corderius College wil zijn. Met als diensten in beeld komen. Dat zou wel eens achterliggende gedachte: “Als je jezelf iets averechts kunnen werken. De ander doet ertoe ontzegt, komt de ander tot bloei.” Dat probeert het Corderius College ook te Boerma is er zeker van: “Dit werkt door in Niemand bang doen. “Na de gebeurtenissen in Parijs willen de gezinnen van onze leerlingen, zeker ook Natuurlijk hoeft minister Bussemaker de we vooral uitstralen dat we in deze school als je het er met ouders over hebt. Wij scholen niet te vertellen dat ze alert moeten op een andere manier met elkaar omgaan”, geven jongeren mee dat ze op een andere zijn op signalen dat leerlingen zich isoleren zegt Egbert Boerma. De school heeft op manier in de maatschappij kunnen en structureel afwijkend gedrag vertonen. bepaalde dagen gezamenlijke vieringen staan.” • Maar laten ze hun energie vooral steken in (time-outs) per leerjaar in de aula. Per het versterken van de gemeenschap waarin leerjaar bereiden docenten en leerlingen die iedereen telt en waarin niemand bang hoeft gezamenlijk voor. te zijn om wegens afwijkende meningen De time-out bij het begin van de veertigda- afgeserveerd te worden. gentijd heeft dit jaar het thema ‘geestelijk “Wat je daarvoor nodig hebt, is een sfeer vasten’ meegekregen. “Daarbij gaat het om waarin iedereen het gevoel heeft dat hij of zij de vraag of het erg is om je af en toe in te ertoe doet en gekend wordt”, zegt rector houden ter wille van de ander”, legt Boerma Egbert Boerma van het Corderius College in uit. “Dat past bij het uitgangspunt van onze Amersfoort. “Als we zo met elkaar omgaan, school: de ander mag er zijn en doet ertoe.” Download de pdf met het hoeft niemand bang te zijn en kunnen we Hierop sluit een positieve actie met het oog volledige Focusartikel op bijna alles aan.” op Pasen aan. Onder het motto ‘Je suis www.verus.nl/focus6.

17 Tekst: Bert van der Kruk | Fotografie: Ruben Schipper

PROFESSIONELE RUIMTE VOOR LERAREN “Wij hebben op school de structuur zo plat mogelijk gemaakt. En wat zie je? Grote verlegenheid”

GOEDE VOORNEMENS OVER PROFESSIONALISERING SCHIETEN ER BIJ DOCENTEN VAAK BIJ IN, ZODRA HET DRUKKE SCHOOLSEIZOEN EENMAAL BEGONNEN IS. WAAROM ‘PAKKEN’ ZO WEINIG LEERKRACHTEN HUN PROFESSIONELE RUIMTE? EN GAAT HET LERARENREGISTER DAAR IETS IN VERANDEREN? DE VRAGEN PASSEREN TIJDENS EEN VERUS-RONDETAFELGESPREK, EVENALS DE STELLIGE ANTWOORDEN. “WE HEBBEN DE BEHOEFTE AAN ONTWIKKELING WEG GESELECTEERD.”

Het Christelijk Lyceum Zeist heeft sinds voornemens al snel in het drukke schoolle- elkaar vaker aan, we lopen makkelijker bij begin van dit schoolseizoen een academie ven. “Maar als je als school zelf cursussen elkaar binnen. Voorheen was er een cultuur voor leerkrachten. “Het is een manier om aanbiedt, wordt daar ook goed gebruik van van: ik trek mijn deur dicht, ik geef les. Nu bij- en nascholing van docenten meer gemaakt. De achttien plekken voor een merk je dat de deuren langzaam open gaan structuur te geven”, zegt Maarten van cursus van vijf middagen die we in de herfst en dat collega’s ook eens bij elkaar kijken.” Dijk, docent Engels, hoofd van de prille aanboden, waren in anderhalve dag academie en tevens coördinator van het volgeboekt.” Gefronste wenkbrauwen project Professionele Leergemeenschap­ Riemke Leusink, rector van het Christelijk pen van de Onderwijscoöperatie en de Tegelijk ging de Zeister school aan de slag Lyceum Zeist, valt haar docent bij: “Ik VO-Raad. met coaching van docenten. Twintig verwacht van docenten dat ze verantwoor- leerkrachten kregen daarvoor een opleiding. delijkheid nemen voor hun eigen leerproces. Veel docenten keren na de zomer vol Zij begeleiden bijvoorbeeld nieuwe docenten Ik zeg altijd: er is geen vak zo moeilijk als dat goede voornemens terug op school, ook twee jaar lang, maar coachen ook andere van docent in het voortgezet onderwijs. over hun eigen scholing. Vaak blijft het collega’s. Van Dijk: “Collega’s voelen zich Dus: je moet blijven leren. We hebben daarbij, weet Van Dijk, en verzanden de gewaardeerd en ondersteund. We spreken structuren bedacht om die voortdurende

18 PROFESSIONELE RUIMTE VOOR LERAREN “Wij hebben op school de structuur zo plat mogelijk gemaakt. En wat zie je? Grote verlegenheid” Meepraten? Kom op 21 mei naar VERUS 2015. Daar praten we met

VAN LINKS NAAR RECHTS: Joany Krijt en Albert Weishaupt JOANY KRIJT, LIESBETH SCHÖNINGH, RIEMKE LEUSING, JAN-WILLEM verder over dit onderwerp. STEGEMAN EN ALBERT WEISHAUPT

ontwikkeling te stimuleren en te faciliteren en Voorzitter Joany Krijt van CNV Onderwijs je samen vormgeven, die kun je niet ergens – soms – ook een beetje af te dwingen.” is daarmee redelijk gerustgesteld. “Het is achter een bureau bedenken.” Dat betekent prima om met elkaar kaders af te spreken aan de andere kant dat ook docenten zich Bij dat laatste woord aarzelt de rector even, waarbinnen de professionalisering gebeurt. daarvoor open moeten stellen en anderen in zeker omdat aan tafel de voorzitter van CNV Maar de manier waarop de professionali­ hun wereld toelaten, betoogt Krijt. Onderwijs direct haar wenkbrauwen fronst. sering vorm krijgt en de keuzes die daarbij “Professionele ruimte betekent niet: ik ben Maar soms ontkom je niet aan een lichte gemaakt worden, lijken mij toch vooral een de docent, ik trek een cirkeltje om mij heen dwang, reageert Leusink. “Iedere docent op zaak van de docent zelf. Het gaat om de en zeg vervolgens: hier mag jij niet komen. onze school moet – en daar komt dus één professionele dialoog: een docent moet niet Het betekent wel dat je als docent gaat over keer het woord moeten – minstens één keer van een leidinggevende horen: ‘Jij moet dingen waar jij het beste in bent. Daardoor per jaar bij een collega in de klas kijken en professionaliseren.’ Nee, ze moeten samen gaat de kwaliteit van het onderwijs om- een collega in de eigen klas ontvangen. En praten over de vraag wat het beste bij hem hoog.” ik wil daar ook graag een verslagje van zien. of haar past.” Als het niet lukt, rollen er heus geen koppen. Grote verlegenheid Maar dan gaan we wel even praten met Alleen op die manier, via de weg van Maar hoe komt het dan, zo luidt de vraag, elkaar – dat is het enige drukmiddel dat wij coachend leiderschap, kan een school de dat zo weinig docenten die ruimte ook heel voorzichtigjes inzetten.” cultuur tot stand brengen waarin professio- daadwerkelijk ‘pakken’? Waarom zijn er zo nalisering optimaal gedijt. “Die cultuur moet weinig Maartens? “Verlegenheid”, reageert >

19 VAN LINKS NAAR RECHTS: MAARTEN VAN DIJK, TRUDE SCHMIDT EN JANNEMIEKE WIJGERGANGS

Jannemieke Wijgergangs, algemeen directeur van ROC A12. “Wij hebben op school de structuur helemaal omgedraaid, zo plat mogelijk gemaakt. Teams zijn vrij om na te denken over vorm en inhoud van onderwijs. En wat zie je? Grote verlegenheid om daar ook werkelijk invulling aan te geven.”

“Maar we hebben onze docenten met elkaar toch ook zo geconditioneerd”, werpt Trude Schmidt tegen. Zij is directeur onderwijs bij CSG De Lage Waard in Papendrecht. “We hebben de behoefte aan ontwikkeling weg geselecteerd. En nu gaan we opeens zeggen dat je je als docent nodig. In navolging van organisatieadviseur ook cursussen doen. Hoe gaat dat? moet ontwikkelen. Een docent wil autono- Matthieu Weggeman pleit Weishaupt ervoor ’s Ochtends naar een cursus in Amsterdam, mie; dat is een basisbehoefte van iedereen. om de docent “in een andere positie te leuk, even noteren dat ik er ben geweest, Als je daaraan voldoet, is ieder mens brengen, een zekere macht te geven, zodat certificaat en hop. Een afvinklijst is het. intrinsiek gemotiveerd om te leren. Het hij de change agent wordt van het proces U moet dit en dat doen, en dan krijgen we probleem is dat wij nu gaan definiëren wat binnen de school. De verandering begint bij plotseling goed onderwijs – ik geloof er niks goed voor de docent is. We spreken te de docent, niet bij ons. Wij als leiders van.” weinig met de mensen in onze school en hebben de rol om dat proces mee te helpen luisteren onvoldoende naar wat zij nodig vormgeven. Als we die bereidheid niet “Het register is een gegeven”, reageert hebben. Zolang wij dat niet doen, gebeurt er hebben, kunnen we er oeverloos over blijven Joany Krijt enigszins gestoken. “Ik snap niet niks. Een mens wil niet ontwikkeld worden, praten, maar verandert er uiteindelijk waar jullie zo bang voor zijn. Je kunt ook een mens wil zich ontwikkelen.” helemaal niks.” vanuit vertrouwen zeggen: laten we het optimaal inzetten. Inderdaad heb je het Er valt een kleine stilte aan tafel, waarin Dwingerig Lerarenregister register niet nodig om te professionaliseren. instemmend gemompel klinkt. Albert Op dit punt aangekomen, werpt De professionalisering ligt bij de docent. Weishaupt, directeur-bestuurder van het Jannemieke Wijgergangs graag ‘een Die regelt hij zelf. Dat Lerarenregister ligt Roelof van Echten College en lector knuppeltje’ op tafel. “Gaat het Leraren­ helemaal bij hem. Als werkgever weet je: dat Professionele Onderwijsorganisaties bij register mij nu helpen bij het professio­ is goed geregeld en ik heb gewoon mijn Stenden Hogeschool, zegt: “Je kunt naliseringsvraagstuk of niet? Zelf worstel werkgever-werknemer relatie.” docenten wel stimuleren tot professionele ik ermee. Volgens mij is het register een ontwikkeling, maar dat werkt alleen als je als oude wereld in mijn nieuwe wereld.” “Het probleem is”, aldus Riemke Leusink, school ook een professionele organisatie Het beroepsregister, opgezet door de “dat tegenwoordig alles gevalideerd en wilt zijn. In een schoolorganisatie heerst al Onderwijscoöperatie, wil stimuleren dat gemeten moet worden. Het idee leeft dat snel de orde van de dag, waardoor er van alle leraren consequent aan hun profes­ alles meetbaar, maakbaar en stuurbaar is. allerlei mooie idealen niks overeind blijft en sionele ontwikkeling werken. Het Lerarenregister gaat een fictieve de docent makkelijk in de modus terecht- werkelijkheid creëren die geen afspiegeling komt van: braaf uitvoeren van de les.” “Ik heb geen enkel vertrouwen in dat is van de realiteit. Bij professionalisering in register”, reageert Albert Weishaupt. “Het is het onderwijs gaat het veel meer om Schoolleiders en bestuurders zullen hun een papieren tijger. Het heeft iets dwinge- informeel leren. Dat is moeilijk vast te leggen docenten dus anders moeten aansturen, rigs, het juridiseert. In de accountancy in een document.” • vervolgt hij. En er zijn andere structuren hebben ze ook een register, daar moeten ze

20 Tekst: Wout Neutel, adviseur belangenbehartiging bij Verus rubriekopinie

In de tang

DAAR STA JE DAN ALS BESTUURDER OF DIRECTEUR WANNEER JE DE VRAAG KRIJGT HOE HET STAAT MET PASSEND ONDERWIJS. WAAR IS HET GESPREK IN DE AFGELOPEN MAANDEN OVER GEGAAN? GING HET OVER ONDERWIJS, GING HET OVER GELD OF GING HET OVER ALLE VERGADERINGEN WAAR JE NAARTOE MOEST?

Natuurlijk, in de aanloop naar passend Dat gevoel krijg ik wanneer ik aan passend onderwijs moesten eerst de samen­ onderwijs denk. En het werd nog weer werkingsverbanden gevormd worden. eens bevestigd toen de Tweede Kamer Dat gaf een hoop bestuurlijke drukte. Van de sprak over het wetsvoorstel basisregister oude, vertrouwde samenwerkingsverbanden onderwijs. Een wetsvoorstel dat eerst als WSNS naar de veel grotere samenwerkings- hamerstuk op de agenda stond, maar verbanden passend onderwijs. Niet waar een oplettend Kamerlid toch ineens gevraagd, toch gekregen. Ook de discussie vraagtekens bij plaatste. Want wie heeft er over de verdeling van het geld leidde de nu gevraagd om een wet die scholen aandacht af van waar het allemaal om te verplicht om bij iedere leerling met een doen was, namelijk zorgen dat er voor ontwikkelingsperspectief een vinkje te zetten iedere leerling een passende plek is. Toen in BRON? Het onderwijs vast en zeker niet. dat eenmaal was afgerond, werd het tijd om Want zegt zo’n vinkje nou over het onder- over te schakelen op de onderwijsinhoud. wijs dat hij of zij ontvangt? Is het onderwijs Maar ging het daar werkelijk over? Of aan zo’n leerling daarmee goed? En wat is bepalen bestuurlijke en financiële zaken de volgende stap? Hebben we nog steeds de agenda? het niet erg ingewikkeld gemaakt? Toch zijn er tal van bevlogen bestuurders, Onwillekeurig moest ik denken aan de directeuren en onderwijsgevenden die in bijeenkomst met Paul Frissen in oktober weerwil van alle bureaucratische verplich­ 2014. Hij sprak toen de inmiddels veel tingen iedere dag met volle inzet aan het geciteerde woorden “In Nederland leeft werk gaan om het beste onderwijs te de diepe overtuiging dat als we iets maken, realiseren. En laat ze alsjeblieft zelf uitmaken als we het opschrijven, als we een regel wat dat beste onderwijs is. • hebben… de wereld zich ernaar gaat gedragen. In Den Haag denkt men dat als een wet is aangenomen, de wereld veranderd is.” Oftewel: “De professional is een oplossing, op zoek naar problemen die passen bij zijn oplossing.”

21 Tekst: Emmanuel Naaijkens | Fotografie: Dirk Kreijkamp

Ga jij je maar eens melden…

22 ga jij je maar eens melden…

Een leerling die dat te horen krijgt, kijkt meestal niet zo blij. In Verus Magazine juist wel. Zoals deze keer Dafke van der Schans (16) uit klas 4 vmbo-tl van het ds. Pierson College in Den Bosch. Dafke voelt conrector Fleur Cerini aan de tand. “Ik was aardig maar kritisch”

Wat was u voor een leerling? “Ik was een aardige leerling, maar ook best kritisch. Misschien zouden we dat nu wel ’lastig’ noemen. Ik heb behoorlijk lang over mijn schoolloopbaan gedaan, zo ben ik een keer blijven zitten. Buiten school was ik heel actief. Mijn focus lag niet op het leren, dat kwam pas later.”

Wat is waardevol in de omgang met leerlingen? “We zijn een school waar men oog heeft voor elkaar, ook al zijn we met zoʼn 1640 leerlingen een grote school. Ik hoor het terug van leerlingen en ervaar dat zelf ook. Docenten en mentoren kennen de leerlingen, de lijntjes zijn kort. Je merkt in de omgang dat het contact prettig is.”

Wat is er leuk aan uw werk? “Je kent de reclamespot: leraar, elke dag anders. Dat herken ik nog steeds in mijn werk. Ik ben met veel verschillende soorten dingen bezig. De mensen op de Pierson werken echt vanuit hun passie, dat vind ik het allerleukste. Je ziet leerlingen groeien en docenten zetten zich daar graag voor in.”

Wat zijn mindere momenten in uw werk? “Je moet soms gesprekken voeren met ouders en leerlingen waarin we met elkaar tot de conclusie komen dat het niet goed lukt. Of dat leerlingen niet op hun plek zijn. Dat vind ik dan heel jammer.”

Hoe ziet de school er over vijf jaar uit? “Dan bieden we onderwijs dat steeds meer op maat is en aansluit bij talenten en mogelijkheden. Wat kan de leerling goed, wat minder en waar moet je extra onder- steuning bieden? Het is veel meer een antwoord op wat individuele leerlingen nodig hebben.”

Wat vindt u belangrijk dat ik meeneem als ik aan het eind van het schooljaar wegga? “Ik hoop dat je terugkijkt op een heel leuke schoolperiode en dat je het hier naar je zin had. Maar vooral hoop ik dat je veel geleerd hebt, ook over jezelf. Wat zijn je sterke kanten, hoe kun je daarin de goede keuzes maken?” •

23 scholen met lef Tekst: Bert van der Kruk 9 Laat in je “NIET VOOR leiderschap van de school zien wie je bent en waar je DE VOETEN voor staat. LOPEN”

VERUS MAGAZINE LAAT SCHOOLLEIDERS AAN HET WOORD OVER DE TIEN NOTIES IN HET BOEK SCHOLEN MET LEF VAN DICK DEN BAKKER, DIRECTEUR ONDERWIJS & IDENTITEIT BIJ VERUS. DIT KEER AGNES SCHAAFSMA, RECTOR VAN HET WILLEM LODEWIJK GYMNASIUM IN GRONINGEN (720 LEERLINGEN).

“Als je als leider datgene waar jij voor staat, Het is mijn taak als leider om alle neuzen niet in je organisatie herkent, heb je een dezelfde kant op te krijgen. Van alle kanten

In dit boek zoek ik naar het eigene van christelijk probleem. Je moet de manier van werken probeer ik op te pakken wat er in school geïnspireerd onderwijs in een seculiere tijd. Twee zaken vragen aandacht: hoe kun je in dat onderwijs de verbinding met de christelijke traditie Scholen met lef speelt en daarover het gesprek te openen. – opnieuw – vormgeven (waaruit?) en wat betekent op school dus zo organiseren dat dat goed dit voor de maatschappelijke presentie van christelijk Scholen met lef Tien noties bij christelijk geïnspireerd geïnspireerd onderwijs in de Nederlandse samen­ onderwijs in een seculiere tijd leving (waartoe?). op elkaar aansluit: wat de schoolleiding Daarbij moet ik er vooral voor zorgen dat Het christelijk geïnspireerd onderwijs staat voor een niet eenvoudige opgave. Ik hoop echter dat mijn overwegingen in dit boek deze opgave ondersteunen. belangrijk vindt, moet aansluiten bij wat het ieders hoofdaandacht gevestigd blijft op

Het gaat om scholen die het lef, het hart hebben om te laten zien waar ze voor staan en in hun onderwijs het hart van mensen, van kinderen weten te raken. team, de leerlingen en de ouders belangrijk wat hij of zij moet doen. Leerlingen en Ik schreef het boek uit liefde voor de huidige én toekomstige kinderen en jongeren die de scholen zullen bezoeken, in het geloof en de hoop dat vinden. Je moet dus niet alleen als persoon docenten moeten gefocust zijn op de les, zij zullen bijdragen aan een menswaardige samenleving. integer zijn, maar ook als organisatie. op de opleiding die we op onze school Dick den Bakker Vorig jaar kreeg onze school bezoek van geven – en daarbij doel ik niet alleen op het Dick den Bakker

Dick den Bakker vertegenwoordigers van een aantal andere vaste curriculum, maar natuurlijk ook op de zelfstandige gymnasia. Een van de bezoe- vorming die we leerlingen meegeven op hun kende docenten verwoordde zijn indruk levensweg. achteraf zo: ‘Deze school heeft een moreel Ik zie het als mijn taak om leerlingen en kompas.’ In een paar gesprekken op één docenten niet voor de voeten te lopen met Dick den Bakker schreef het boek dag met leerlingen, docenten en ander allerlei ideeën van mijzelf. Daarmee is niet Scholen met lef uit liefde voor de huidige personeel had hij geproefd waardoor onze gezegd dat ik alles zomaar goed vind. Ik én toekomstige kinderen en jongeren school zich laat leiden. Het maakte niet uit zie graag dat alle mensen op het niveau die de scholen zullen bezoeken, in het met wie hij sprak, iedereen zat op één lijn. waarop zij werken en op de plek die aan geloof en de hoop dat zij zullen bijdragen Dat vond ik een mooi compliment. hen is toevertrouwd, daadwerkelijk verant- aan een menswaardige samenleving. Dat kader van gedeelde waarden moet het woordelijkheid nemen. Als dat niet gebeurt, U kunt het boek bestellen via verus.nl. handelen van elke dag sturen. Het helpt dan hebben we het daarover, want dat kan niet als je alleen maar een aantal regels en natuurlijk niet: ik ga ervan uit dat ieder zijn afspraken op papier zet, het moet een le- of haar eigen plek invult. Mijn ervaring is dat vend kompas zijn waarop je je met z’n allen die plek beter wordt ingevuld naarmate ik binnen de school richt. Die kernkwaliteiten – mij er minder mee bemoei.” • waarbij het in ons geval gaat om onder meer ruimte voor talent van leerlingen, excellent onderwijs, persoonlijke begeleiding en een waardenvol schoolklimaat – houden we voortdurend levend in allerlei gesprekken, studiemiddagen en andere bijeenkomsten.

24 Oefenen in verlangen voorkomt een crash van de ziel

Tekst: Bert van der Kruk | Fotografie: Thinkstock

JONGEREN VAN NU ZIJN OPENER DAN OOIT. DAT BIEDT VEEL KANSEN, ZEGT ELS VAN DIJK, DIRECTEUR VAN DE EVANGELISCHE HOGESCHOOL IN AMERSFOORT. ZE SCHREEF EEN VERVOLG OP HAAR BOEKJE DE HUNKERENDE GENERATIE (2011), WAARIN ZE BETOOGDE DAT JONGEREN VOORAL VERLANGEN NAAR ZEKERHEID, NABIJHEID EN VERBONDENHEID.

Oefenen in verlangen heet het vervolg. Wat wilt u U noemt dat oefenen een pedagogische opdracht. daarmee zeggen? Waarom? “De titel is ontleend aan een uitspraak van Augustinus, namelijk dat “Ik kan het kort samenvatten met wat een joodse dichter ooit zei: heel het leven een oefening in verlangen is. Verlangen naar God als Op weg naar wijsheid is de eerste stap stilte, de tweede luisteren, realiteit in je leven, naar lonkende vergezichten zoals het evangelie de derde onthouden, de vierde oefenen en de vijfde onderwijzen die biedt of naar echt contact met anderen. Verlangen heeft met aan anderen. Dus ook kinderen en jongeren. Zij hebben dat aandacht te maken, maar ook met geduld. Ik heb dat uitgelegd aan verlangen niet vanzelf in zich. Om hen daarin te onderwijzen, zullen de hand van het Franse woord attention, dat zowel verwijst naar wij als generatie boven hen eerst weer zelf die oude kunst moeten aandacht als naar wachten, attendre. Aandachtig in de wereld staan beoefenen. Ook wij komen vaak moe uit ons werk, ploffen op de en – zoals we vroeger zeiden – durven verwijlen bij de dingen, bij bank en gaan achter ons beeldscherm zitten. Maar dat werkt dus mensen en bij God – dat zijn we een beetje kwijtgeraakt in een niet. Verlangen is werkelijk een oefening, het gaat niet vanzelf.” • wereld waarin we voortdurend achter onszelf aanhollen. Daardoor lijken de diepere lagen van het leven onaangeroerd te blijven en riskeren we een crash van de ziel.”

Hoe oefen je verlangen? Ook oefenen “Misschien een beetje flauw om te zeggen, maar je moet beginnen in verlangen? om het te organiseren. Maak tijd, ga op zoek naar een inspiratie- Op vrijdag 10 april bron: wie inspireert je, waarvan gaan jouw ogen glimmen? Als je houdt de Evangelische daarvoor geen rust plant, word je vanzelf ingevuld. Tijd en stilte zijn Hogeschool in Amersfoort niet meer vanzelfsprekend. We zijn bang om dingen te missen, we het sympo­sium ‘Oefenen lijden aan Fear Of Missing Out (FOMO). Dat geldt zeker voor in verlangen’. Daar wordt jongeren: hun Whats App-groepen gaan dag en nacht door. Maar ook het gelijk­namige boek wat gebeurt er nu als je eens verstilt? Als je de tijd neemt om te van Els van Dijk gepresen- luisteren? Pas in de stilte kun je verlangen: wat zou je willen teerd. Meer informatie op betekenen op deze aarde? Welke sporen wil jij nalaten? Dat zijn www.eh.nl/symposium. grote vragen die je in beweging zetten.”

25 NIEUWSPLEIN

Meld je aan voor VERUS 2015 op donderdag 21 mei en kom samen met collega’s

Vorige maand viel de uitnodiging voor Frank du Mosch presenteert en leidt de VERUS 2015 bij onze leden op de mat. gesprekken. Onder anderen met Joany Hét event voor het christelijk onderwijs in Krijt en Albert Weishaupt over het leraren- Spant! Bussum. register en de professionalisering van de leraar. Met onder anderen: • Paul van Geest, theoloog van het jaar Luister naar inspirerende sprekers en naar 2014 de verhalen van schoolleiders. • Ben Tiggelaar, schrijver, spreker en Volg (praktische) workshops. Je bepaalt gedragswetenschapper zelf aan welke workshop je wilt deelnemen. • Petra Stienen, Arabiste, spreker en En natuurlijk is er ook ruime gelegenheid publiciste (lees ook het interview met voor ontmoeting. Het programma in Spant! haar op pagina 10 en 11) Bussum begint om 11.30 uur. Fotografie: Elisabeth Ismail (Ben Tiggelaar) / • Luc Stevens, emeritus hoogleraar Jeanette Schols (Petra Stienen) / Erik Kottier orthopedagogiek Universiteit Utrecht, AANMELDEN KAN NU! (Joany Krijt) nu directeur NIVOZ Ga voor meer informatie en aanmelden • Joany Krijt, voorzitter CNV Onderwijs. naar www.verus2015.nl •

Verbinden en vieren Start de dag om 10.00 uur met een inspirerende viering in de Evangelisch-Lutherse Kerk in Bussum. We staan met elkaar stil bij onze christelijke inspiratie. Hoogleraar theologie Erik Borgman opent de viering. Guido de Bruin, adviseur identiteit, vertelt een Bijbelverhaal. De muzikale begeleiding wordt verzorgd door organist Jos van der Kooij en een koor met leerlingen van CSG De Goudse Waarden. De viering is rond 10.45 uur afgelopen. Om 11.30 uur start het programma van VERUS 2015 in Spant! Bussum.

← GUIDO DE BRUIN, ADVISEUR IDENTITEIT BIJ VERUS

26 nieuwsplein

The Netherlands: A country Bussemaker in NRC Handelsblad: where teachers have a voice “Rendement is geen doel van de prestatie-afspraken.” NRC.next checkte deze uitspraak en schrijft: “Er zijn aparte afspraken over rendement en kwaliteit, waarbij het eerste (verhoging van het rendement) wel degelijk een doel op zich is.” Conclusie: Bussemaker’s uitspraak is onwaar. #nextcheckt

In Nederland beslissen leerkrachten wat er pre-prepared lessons, used by thousands in Het artikel van The Atlantic gaat ook over in hun klaslokaal gebeurt, niet de bureau­ the U.S., is alien.” De OECD schreef in 2011 het vertrouwen en de vrijheid die school­ craten. Dat schrijft de Amerikaanse website dat Nederlandse scholen wereldwijd op leiders hun leraren geven. The Atlantic over ons “over het algemeen twee na de meeste autonomie hebben in “We have a program … but everyone does succesvolle onderwijssysteem”. het uitkiezen van toetsen en onderwijs­ it their own way,” zegt iemand. Over een Nederlandse leerkrachten vertellen dat ze materiaal. Amerika stond 21e op de lijst van andere schooldirecteur wordt geschreven bepaalde onderwerpen moeten behandelen, 32 landen. Er is een positief verband tussen dat hij nooit zijn leerkrachten checkt. “I don’t maar hoe ze dat doen, bepalen ze zelf. die vrijheid voor scholen om eigen keuzes te know what they’re doing right now,” he said. “The idea of a scripted curriculum with maken, en de plek op internationale rankings. “I don’t have to know.” •

Agenda

26-3-2015 Paascongres VO Amersfoort 9.30 – 16.00 uur Taco Visser 21-4-2015 Inspiratiedag Ouderbetrokkenheid PO/VO Amersfoort 9.00 – 17.00 uur Monica Neomagus 23-4-2015 PBS Netwerk VO Huissen 9.00 – 18.30 uur Pim Kalkman 21-5-2015 VERUS 2015 PO/VO/ Spant! Bussum 10.00 – 17.00 uur Corine de Reus MBO/HO 8-6-2015 Inspiratiedag Ouderbetrokkenheid PO/VO Amersfoort 9.00 – 17.00 uur Monica Neomagus

Netwerkbijeenkomsten Ga voor informatie over alle data van komende netwerkbijeenkomsten naar www.verus.nl/kalender

Cursussen Ga voor informatie over alle cursussen naar www.verus.nl/cursussen

27 rubriekjuridische kwestie Tekst: : Emmanuel Naaijkens m.m.v. mr. Kees Verhaart, advocaat bij Verus

DE SCHIJN

in diens rol van arts-gemach- VAN tigde, in de procedure op tafel komen. TWEE In de praktijk is het tot nu toe niet ongebruikelijk dat PETTEN bedrijfsartsen soms twee petten opzetten in dit soort procedures. Maar bij sommige professioneel betrokkenen Een bedrijfsarts die in een bestond al langer een bezwarenprocedure voor een WIA- ongemakkelijk gevoel over die uitkering ook als arts-gemachtigde Een werknemer heeft dus­ dubbelrol. Gelukkig heeft het optreedt namens de werkgever, wekt danige rugklachten dat, na Regionaal Tuchtcollege in de schijn van partijdigheid. En dat is verloop van een ziekteperiode, Zwolle recent met een heldere ongewenst, vindt de tuchtrechter. herstel er niet meer inzit. Er uitspraak een eind gemaakt wordt een arbeidsongeschikt- aan die schimmigheid. Het kan heidsuitkering aangevraagd en in het kader van de Wet verbetering niet zo zijn dat een bedrijfsarts, die betrokken is bij de bedrijfs­ poortwachter beoordeelt het UWV of die aanvraag terecht is. De geneeskundige behandeling van de zieke werknemer, op een later uitslag is negatief. Volgens het UWV is de man wel in staat om zijn moment namens de werkgever optreedt als arts-gemachtigde. oude werkzaamheden weer op te pakken. De werkgever is het niet Dat is een schending van zijn neutraliteit. eens met de beslissing van het UWV; het werk is in zijn ogen wel te Overigens betekent deze uitspraak niet dat een bedrijfsarts geen zwaar voor de werknemer. Hij gaat daarom in beroep tegen het kennis mag nemen van het medisch dossier in een WIA-zaak en besluit van de uitkeringsinstantie. daar geen commentaar op mag geven. Dit geldt temeer omdat de Voor die procedure doet de baas een beroep op de bedrijfsarts. arts in het voortraject een essentiële rol speelt. Maar hij mag dus Hij vraagt de arts op te treden als arts-gemachtigde en die stemt niet optreden namens de werkgever op een hoorzitting van het daarin toe. Maar is de rol van de bedrijfsarts vanaf dat moment UWV. Als een werkgever een arts-gemachtigde wil inschakelen, juridisch-ethisch gezien nog wel in de haak? Door in de bezwaren- dan zal hij op zoek moeten gaan naar een arts die op geen enkele procedure op te treden namens de werkgever, ontstaat er op zijn manier verbonden is aan de betreffende zaak. minst de schijn van partijdigheid. Immers, een bedrijfsarts dient zowel het belang van de werkgever als de werknemer. Zijn opstelling Het tuchtcollege heeft overigens geen maatregel opgelegd aan is per definitie neutraal en daarbij is hij (of zij) ook een ‘vertrouwens- de arts vanwege diens dubbele pet. Hij wekte wel de schijn van persoon’ voor de werknemer waar het gaat om ziektebeelden en partijdigheid, maar dat hij zich feitelijk ook zo gedragen heeft is niet dergelijke. Het kan bijvoorbeeld niet zo zijn dat gegevens uit het gebleken. Bedrijfsartsen zijn vanaf nu wel gewaarschuwd: ook de medisch dossier, tegen de wil van de werknemer, via de bedrijfsarts, schijn is niet langer acceptabel. • Heeft u vragen over dit onderwerp? Of over andere juridische zaken? Onze juristen staan u graag te woord. Neem contact op met de juridische helpdesk van Verus, T 0348 74 44 60, [email protected].

28 ledenvoordeel

LEDENVOORDEEL: KANTOORARTIKELENCOLLECTIEF “Ik kan geen verbeter­ punten bedenken”

Tekst: Noël Houben gauw een besparing van zo’n veertig procent mogelijk op kantoor- en school­ VERUS EN VIJF ANDERE ORGANISATIES SLOTEN IN artikelen. De hoogste kortingen gelden voor 2012 EEN COLLECTIEF AF MET LEVERANCIER LYRECO. het zogenoemde kernassortiment: tot wel LEDEN BEHALEN DAARDOOR BESPARINGEN TOT WEL zeventig procent op de prijzen die elders ZEVENTIG PROCENT OP DE AANKOOP VAN KANTOOR- gelden. Het is een mooi voorbeeld van wat EN SCHOOLARTIKELEN. SCHOLEN KUNNEN ZICH NOG een groot collectief kan bedingen. STEEDS AANSLUITEN BIJ HET COLLECTIEF: OF ZE NU GROOT OF KLEIN ZIJN. Aanbesteden overbodig Naast de hoge kortingen en de goede service biedt het kantoorartikelencollectief De christelijke scholengemeenschap Aanzienlijke kortingen nog een belangrijk voordeel: het bespaart Willem de Zwijger uit Schoonhoven is met CSG Willem de Zwijger maakte voor de deelnemende scholen de rompslomp ruim 1.000 leerlingen een voorbeeld van de overstap naar Lyreco al gebruik van één van een kostbare en ingewikkelde aan­ laatstgenoemde categorie. De school voor vaste leverancier voor school- en kantoorar- bestedings­procedure om een leverancier te vmbo, havo en vwo sloot zich in 2013 aan tikelen. Bezemer: “Over dit bedrijf waren we selecteren. Die aanbesteding heeft advies- bij het kantoorartikelencollectief. “Wij kopen ook tevreden. Via het collectief konden we bureau Yellow Way immers al in 2012 voor van alles in bij Lyreco”, vertelt Linda echter veel goedkoper inkopen, met een het collectief uitgevoerd. Het is zeker voor Bezemer. “Pennen, blocnotes, punaises, vergelijkbare service. Dat maakte een kleinere scholen geen sinecure. Ook leden ordners: noem maar op. De website is overstap aantrekkelijk.” van Verus die zich nu aansluiten profiteren makkelijk te navigeren, de bestelling is de De kortingen die leden kunnen inboeken van al deze voordelen. Bezemer zou niet volgende dag al in huis. Er zijn ook geen dankzij het collectief zijn inderdaad aan­ meer anders willen. “Ik kan eigenlijk geen bezorgkosten. Erg prettig allemaal.” zienlijk. Voor een gemiddelde school is al verbeterpunten bedenken.” •

Meer informatie? Direct inschrijven? Kijk op www.schoolinkoop.nl of neem contact op met Carlijn Kuijpers via [email protected] of 073 614 00 10.

29 DE RONDVRAAG HET NIVEAU VAN DE PABO’S MOET OMHOOG

Marjolijn Kroezen Jonne Gaemers pabostudent Inholland bestuursvoorzitter scholengroep Tabijn “Ervaring komt met de jaren” “In toekomst universitair “Zeker, afgestudeerde leraren moeten niveau” een goed niveau bezitten. Maar wat IN DE RONDVRAAG mensen vaak vergeten is dat leraren “Ik ben het helemaal eens met de PONEERT­ VERUS EEN brede kennis verwerven in plaats van stelling. We hebben met zijn allen een STELLING. diepe. Wij, studenten, leren over kwaliteitsagenda afgesproken, ook BETROKKENEN UIT HET allerlei zaken zoals Nederlands, reke- voor het primair onderwijs. ONDERWIJS GEVEN HUN nen, aardrijkskunde en geschiedenis. Dus begin op de pabo. Er zou veel MENING. Vaak worden echter de pedagogische meer aandacht moeten zijn voor het en didactische vakken vergeten. Ook verhogen van de instructievaardig- Tekst: Emmanuel Naaijkens hierin krijgen wij les. Is het niet zo dat heid, in relatie tot differentiëren in de ervaring met de jaren komt? Zo is klas. Dat is een cruciaal onderdeel van het ook met onze kennis. Hoe langer het onderwijsproces. Daar is nog een je voor een bepaalde klas staat hoe behoorlijke slag te maken, voor het meer inzicht je krijgt. Mijn mening is zittend personeel maar ook voor dan ook duidelijk: kennis en ervaring nieuwe leerkrachten. De toelatings­ ­ komen met de jaren, hoewel er een eisen voor de pabo moeten omhoog. goede basis gelegd moet worden op En op de langere termijn zou het de pabo’s.” absolute doel moeten zijn dat er, net als in de Scandinavische landen, alleen nog maar universitair geschool- de leerkrachten voor de klas staan.”

30 de rondvraag

DE RONDVRAAG HET NIVEAU VAN DE PABO’S MOET OMHOOG

Peter Antes directeur Harrie van de Ven Prof. Doret de Ruyter en stagebegeleider De directeur Fontys opleidingsdirecteur Hoeksteen in Nijkerk Hogeschool Kind en Pedagogische Educatie wetenschappen VU “Toelating verscherpen” “Pabo “Meer oog voor aantoonbaar reflectie” “Het is een ingewikkelde vraag. Op beter” mijn school hebben we tien jonge “Ik vind het lastig om in algemene zin afgestudeerden en die doen het “Het niveau van de pabo is aantoon- te zeggen dat het niveau omhoog buitengewoon goed, ze zijn van hoog baar omhoog gegaan. Sinds 2007 is moet, want ik ken niet het niveau van niveau. Als je het zo bekijkt mankeert er een enorme slag gemaakt met alle pabo’s. Maar het niveau moet wel er niks aan de pabo. Tegelijkertijd kom onder meer de invoering van de hoog zijn. Op dit moment is er veel ik ook veel op de pabo en voer onder reken- en taaltoetsen, de landelijke aandacht voor het kennisniveau van andere afstudeergesprekken en ik kennisbasis en het verhogen van het studenten, zie bijvoorbeeld de zie dan dat onze afgestudeerden niveau van afstuderen. Niet iedereen invoering van toelatingstoetsen, en uitzon­deringen zijn. Wat mij betreft kan meer naar de pabo, er wordt nu dat is terecht. Het is echter een gaan de toelatingseisen voor de voor de poort een toelatingstoets slechte zaak dat er nauwelijks pabo omhoog en wordt de selectie afgenomen. Wij zijn recent gevisiteerd aandacht is voor reflexief denken. Het scherper. En ik ben voor een door experts en daaruit bleek dat het is geweldig belangrijk dat studenten universitaire pabo, want leerkracht is afstudeerniveau bij Fontys onom­ leren zichzelf vragen te stellen als een complex beroep. Maar daarnaast stotelijk goed is. Dat geldt ook voor ‘waarom en waartoe geef ik eigenlijk blijft er behoefte aan praktische andere pabo’s. Waar het in de onderwijs, en hoe kan ik dat het beste hbo’ers. Een goede mix in een team beeldvorming misschien mis gaat is doen?’. Zij staan straks als professio- zou goud zijn.” dat wij studenten afleveren op start­- nals voor de klas en worden met dat bekwaam niveau. Dáár moet je ze op soort vragen geconfronteerd.” beoordelen. Daarna moeten ze zich nog door ontwikkelen.”

31 VIEREN VERBINDEN VERBETEREN

21 MEI: EVENT VERUS 2015

U EN UW COLLEGA’S ZIJN VAN HARTE WELKOM • INSPIRERENDE SPREKERS OP HÉT EVENT VOOR HET CHRISTELIJK ONDER- • IN DEBAT WIJS OP 21 MEI: VERUS 2015. EEN DAG VOL • VERHALEN VAN AUTHENTIEKE ONTMOETING EN BEZIELING OVER WAAR HET SCHOOLLEIDERS IN HET CHRISTELIJK ONDERWIJS OM DRAAIT. • PRAKTISCHE WORKSHOPS • ONTSPANNING • RUIMTE VOOR ONTMOETING AANMELDEN KAN NU! GA NAAR WWW.VERUS2015.NL MET: Ben Tiggelaar, Petra Stienen, VRAGEN? Mail naar [email protected] Frank du Mosch, Paul van Geest, Joany Krijt, Ahwraham Soetendorp, Luc Stevens

“Warme ontvangst, mooie ontmoetingen en inspirerende verhalen. Bedankt!” Een spontane reactie op Twitter van een bezoeker van VERUS 2014.