Palitviazni.info

Kroniki białoruskich więźniów politycznych

The Chronicles of Belarusian Political Prisoners Palitviazni.info

Kroniki białoruskich więźniów politycznych

The Chronicles of Belarusian Political Prisoners SPIS TREŚCI CONTENTS

Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana Dzmitrij Abaudouski 19 Zmicer Abaudouski 20 z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Andrej Abozau 21 Andrej Abozau 21 Sławamir Adamowicz 22 Slavomir Adamovich 23 The publication expresses views of the author and cannot be identified with the official Ihor Aliniewicz 24 Ihar Alinevich 25 stance of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland. Siarhiej Antończyk 26 Siarhiej Antonchyk 27 Aleksander Arastowicz 28 Aliaksandr Arastovich 28 Jauhien Asinski 29 Jauhien Asinski 29 Mikoła Astrejka 30 Mikalay Astreika 30 Aleksander Atroszczenko 31 Aliaksandr Atroszczankau 31 Mikoła Autuchowicz 32 Mikalay Autukhovich 33 Nastazja Azarka 34 Nasta Azarka 35 Dzmitrij Bandarenka 36 Zmicer Bandarenka 37 Jurij Bandażewskij 38 Yury Bandazhevsky 39 Swiataslau Baranowicz 41 Sviatoslav Baranovich 41 Siarhiej Baszarymau 42 Siarhiej Basharymau 42 Redakcja i edycja Compilation and edition Aleś Bialacki 43 Ales Bialiatski 45 Palitviazni.info Anatol Blizniecow 46 Anatol Blizniecov 46 Alieksiej Bondar 47 Ales Bondar 47 Tłumaczenie Translation Aleś Bondariew 48 Ales Bondarau 48 Palitviazni.info Aleksander Borozienko 49 Aliaksandr Barazenka 50 Artiom Breus 51 Artyom Breus 51 Wydawca Publisher Enira Bronicka 52 Enira Branickaja 52 Fundacja Rozwoju Inicjatyw Demokratycznych Anatol Bukaczew 53 Anatol Bukachou 53 Foundation for the Development of Democratic Initiatives Anatol Bukas 54 Anatol Bukas 54 Dzmitrij Bułanow 55 Dzmitry Bulanau 56 Korekta Proofreading Andrej Burłaka 57 Andrej Burlaka 58 Jacek Obrębowski Jurij Chadyka 59 Yury Hadyka 60 Irina Chalip 61 Irina Chalip 62 Projekt graficzny okładki The book cover design Uladzimir Chomiczenko 63 Uladzimir Hamichenka 63 Michał Dziadkowiec Dzmitrij Chwedoruk 64 Zmicer Hvedaruk 65 Aleś Czernyszew 66 Ales Czarnuszou 66 Projekt typograficzny i skład Typographic design and typesetting Aleksander Czigir 67 Aliaksandr Chigir 68 EMENEM studio | www.emenem.pl Julia Czigir 69 Julia Chigir 69 Michaił Czigir 70 Mikalay Chigir 71 Dzmitrij Daszkiewicz 72 Zmicer Dashkievich 73 Publikacja współfinansowana w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Nasta Daszkiewicz 74 Nasta Dashkievich 75 Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, Program „Wsparcie Demokracji” Maksim Daszuk 76 Maksim Dashuk 76 Denis Denisow 77 Denis Dzianisau 78 The publication is co-financed by the Polish development cooperation programme of the Gleb Dogil 79 Hleb Dohil 79 Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland Programme “Support for Democracy” Dzmitrij Doronin 80 Dzmitry Daronin 80 Cimafiej Dranczuk 81 Tsimafei Dranchuk 82 Dzmitrij Drozd 83 Dzmitry Drozd 83 Katowice 2013 Andrej Dryhajla 84 Andrej Dryhaila 84

5 Artiom Dubski 85 Arciom Dubski 86 Michaił Krywau 152 Mikalay Kryvau 152 Mikoła Dziadok 87 Mikalay Dziadok 88 Uladzimir Kudzinau 153 Uladzimir Kudzinau 154 Andrej Dzmitryjeu 89 Andrej Dzmitryeu 89 Aleksander Kwiatkiewicz 155 Aliaksandr Kviatkievich 155 Aleh Fedarkiewicz 90 Aleh Fedarkevich 90 Anatol Labiedźka 156 Anatol Liabedzka 157 Aleksander Fieduta 91 Aliaksandr Fieduta 92 Siarhiej Lawiejkin 158 Siarhiej Laviejkin 158 Artur Finkiewicz 93 Artur Finkievich 94 Anton Lazarau 159 Anton Lazarau 159 Aleksander Franckiewicz 95 Aliaksandr Frantskievich 95 Walerij Lewoniewskij 160 Valery Levaneuski 160 Iwan Gaponow 96 Ivan Haponau 96 Jurij Liawonau 161 Yury Lavonau 161 Andrej Giliewicz 97 Andrej Gilevich 97 Wasyl Liawonau 162 Vasil Liavonau 163 Oleg Gniedczyk 98 Aleh Hnyedchyk 99 Nikita Lichawid 164 Mikita Likhavid 164 Wiaczesław Gocz 100 Vyacheslav Gocz 100 Siarhiej Lisiczenok 165 Siarhiej Lisichenok 165 Borys Goriecki 101 Borys Gorieckij 102 Siarhiej Ljaszkiewicz 166 Siarhiej Liashkievich 167 Nadieżda Greczucha 103 Nadzieya Grachukha 104 Uladzimir Loban 168 Uladzimir Loban 168 Artiom Gribkow 105 Arciom Hrybkou 105 Eduard Lobau 169 Eduard Lobau 169 Jarosław Gryszczenia 106 Jaroslau Hryshchenia 107 Wadim Lohinau 170 Vadim Lohinau 170 Siarhiej Guminskij 108 Siarhiej Huminski 108 Wadim Łabkowicz 171 Vadim Labkovich 171 Andrej Hajdukou 109 Andrej Hajdukou 110 Kastuś Łukaszou 172 Kastus Lukashou 172 Wiktar Iwaszkiewicz 111 Viktor Ivashkievich 112 Uladzimir Łysko 173 Uladzimir Lysko 173 Alieksiej Januszewski 113 Alaksiej Yanusheuski 114 Wital Macukiewicz 174 Vital Matsukevich 174 Uladzimir Jaromienak 115 Uladzimir Jaromienak 115 Siarhiej Marcalieu 175 Siarhiej Marcalieu 175 Mieczysław Jaśkiewicz 116 Mieczyslaw Jaskiewicz 116 Siarhiej Marczyk 176 Siarhiej Marchyk 176 Tatiana Jełowa 117 Tatsiana Elavaya 118 Michaił Marinicz 177 Mikalay Marynich 177 Wadim Kabanczuk 119 Vadim Kabanchuk 120 Dzmitrij Miadzwiedz 178 Dzmitry Miadzvedz 178 Oleg Kajdow 121 Aleh Kajdov 121 Mikoła Markiewicz 179 Mikola Markievich 179 Dzmitrij Kaspierowicz 122 Zmicer Kasparovich 123 Paweł Mażejka 180 Pavel Mazejka 180 Siarhiej Kawalenka 124 Siarhiej Kavalenka 125 Aleś Michalewicz 181 Ales Mikhalevich 182 Jurij Kazak 126 Yury Kazak 126 Oleg Minicz 183 Aleh Minich 183 Aleksander Kazakau 127 Aliaksandr Kazakou 127 Andrej Mironiuk 184 Andrej Miraniuk 184 Siarhiej Kazakau 128 Siarhiej Kazakou 128 Fiodar Mirzajanau 185 Fiodar Mirzajanau 185 Aleksander Kazulin 129 Aliaksandr Kazulin 130 Aleksander Mołczanau 186 Aliaksandr Malchanau 187 Ryhor Kijko 131 Ryhor Kijko 131 Paweł Morozow 188 Pavel Morozov 188 Andrej Kim 132 Andrej Kim 133 Aleś Muchin 189 Ales Muchin 189 Aleś Kirkiewicz 134 Ales Kirkievich 135 Paweł Muraszka 190 Pavel Murashka 190 Aleksander Klaskouski 136 Aliaksandr Klaskouski 137 Oksana Nowikowa 191 Oksana Novikova 192 Andrej Klimau 138 Andrej Klimau 139 Uladzimir Niaklajeu 193 Uladzimir Niklajeu 194 Wład Kobec 141 Uladzimir Kobiec 141 Dzmitrij Nowik 195 Zmicer Novik 195 Anton Kojpisz 142 Anton Koipish 143 Wasyl Parfiankou 196 Vasil Parfiankou 197 Oleg Korban 144 Aleh Korban 144 Siarhiej Parsiukiewicz 198 Siarhiej Parsiukievich 199 Igor Korsak 145 Ihar Korsak 146 Michaś Paszkiewicz 200 Mikalay Pashkevich 201 Aleś Kowal 147 Ales Koval 147 Anatol Paulau 202 Anatol Paulau 202 Paweł Krasouski 148 Pavel Krasouski 149 Andrej Paźniak 203 Andrej Pazniak 203 Alieksiej Kriwincoj 150 Alaksiej Kryvincoj 150 Uladzimir Płeszczenko 204 Uladzimir Plieshchanka 204 Iwan Kruk 151 Ivan Kruk 151 Andrzej Poczobut 205 Andrzej Poczobut 206

6 7 Uladzimir Podhol 208 Uladzimir Podhol 209 Dzmitrij Us 276 Dzmitry Us 277 Jana Poljakowa 210 Jana Polyakova 211 Andrej Walabujeu 278 Andrej Volobuyev 278 Siergiej Potapow 212 Sergiej Potapov 212 Aleksander Wasiljew 279 Aliaksandr Vasiljeu 279 Artiom Prakapienka 213 Arciom Prakapenka 214 Ilja Wasiljewicz 280 Ilya Vasilevich 280 Andrej Pratasienia 215 Andrej Pratasenia 215 Jauhien Waśkowicz 281 Jauhien Vaskovich 282 Aleś Puszkin 216 Ales Pushkin 217 Siarhiej Waźniak 283 Siarhiej Vazniak 284 Natalia Radzina 218 Natalia Radzina 219 Wincuk Wiaczorka 285 Vincuk Viachorka 287 Jurij Radziwił 220 Yury Radziwil 220 Aleś Wieczer 288 Ales Wieczar 288 Mikoła Razumow 221 Mikalay Razumov 221 Paweł Winogradau 289 Pavel Vinogradov 290 Andrej Romaszewski 222 Andrej Ramaszeuski 223 Oleg Wouczak 291 Aleh Volchek 293 Wital Rymaszeuski 224 Vital Rymasheuski 225 Dzmitrij Zawadzki 295 Zmicer Zavatski 296 Katarina Sadouskaja 226 Kaciaryna Sadouskaya 226 Aleksander Zdwiżkow 297 Aliaksandr Sdvizhkov 298 Katarina Salaujowa 227 Katsiaryna Salauyova 227 Eduard Zjeliankou 299 Eduard Zelyankov 299 Andrej Sannikau 228 Andrej Sannikau 229 Dzmitrij Zubro 300 Zmicer Zubro 300 Nikita Sasim 231 Mikita Sasim 232 Andrej Żukawiec 301 Andrej Zhukavec 302 Jewgienij Sekriet 233 Jauhien Sakret 233 Ivan Shyla 234 Ivan Shyla 235 Uladzimir Siarhiejeu 236 Uladzimir Siarheyeu 236 Walerij Siedow 237 Valery Sedov 238 Paweł Siewiaryniec 239 Pavel Sieviaryniets 240 Paweł Siliwonczik 241 Pavel Silivonchik 241 Wiaczesław Siwczyk 242 Vyacheslav Sivchyk 243 Jewgienij Skoczko 245 Jauhien Skoczka 245 Siarhiej Skrabec 246 Siarhiej Skrabec 246 Władimir Sołowiej 247 Uladzimir Salaviej 247 Anatol Sorokin 248 Anatol Sarokin 248 Wasilij Starowojtow 249 Vasil Starovoytov 250 Mykoła Statkiewicz 251 Mikola Statkevich 252 Aleś Stralcou 253 Ales Strielcov 254 Michaś Subacz 255 Mikalay Subach 255 Anton Surapin 256 Anton Surapin 257 Oleg Surgan 258 Aleh Surgan 258 Herman Suszkiewicz 259 Herman Sushkevich 259 Jewgienij Suworow 260 Evgeni Suvorou 260 Leanid Swecik 261 Leonid Svecik 262 Paweł Syramolatau 263 Pavel Syramolatau 263 Aleksander Szałajko 264 Aliaksandr Shalajka 264 Walerij Szczukin 265 Valiery Shchukin 266 Andrej Szeptycki 267 Andrej Sheptytsky 267 Paweł Szeremet 268 Pavel Sharamet 269 Anatol Szumczanka 270 Anatol Shumchanka 271 Aleksiej Szydłowski 272 Aliaksandr Szydlovski 273 Tatiana Tyszkiewicz 274 Tatsiana Tsishkevich 275

8 9 WSTĘP

Książka, którą trzymają Państwo w ręce, po- i udział w marszu w Dniu Wolności – 25 marca, wstała, aby pokazać ponad 20 lat niepodległej w pierwszą rocznicę powstania Białoruskiej Białorusi, na podstawie losów ponad stu więź- Republiki Ludowej. W 1990 r. wszczęto śledz- niów politycznych. Publikacja została wydana two przeciwko Walerijowi Siedowowi za to, że w dwóch wariantach językowych: w języku 7 listopada (rocznica rewolucji), na znak pro- białoruskim i polskim oraz angielskim i pol- testu przeciwko represjom, których dokonał skim, zawiera ona informacje o prześladowa- reżim komunistyczny przeciw dziesiątkom niach w Republice Białoruś 187 opozycjoni- milionów ludzi, powiesił na pomniku Lenina stów, przedstawicieli niezależnych organizacji, na centralnym placu Mińska krzyż obwiązany działaczy społecznych. Dane zostały zebrane drutem kolczastym, który symbolizował cier- w ciągu ostatnich 24 lat – od 1989 roku, kiedy pienia więźniów Gułagu (stalinowskich obozów Republika Białoruś jeszcze nie była niepodle- koncentracyjnych). W więzieniu Walerij ogłosił głym krajem, aż do obecnych czasów. strajk głodowy, który trwał 32 dni.

Prześladowania osób, o których informacje za- Po uzyskaniu przez Białoruś niepodległości, mieszczono na łamach książki, zostały uznane politycznie umotywowane sprawy karne nie przez białoruskie i międzynarodowe organiza- były wytaczane aż do roku 1995, kiedy to wy- cje polityczne broniące praw człowieka. Część brany rok wcześniej prezydent Łukaszenka, spraw karnych była sfałszowana (jak na przy- zaczął wprowadzać swoje autorytarne rządy. kład sprawy związane z protestem przeciwko W tym roku deputowany do Rady Najwyższej fałszowaniu wyników wyborów prezydenckich Siarhiej Antończyk został skazany na potężną z 19 grudnia 2010 roku, a także sprawa lide- grzywnę za publikację antykorupcyjnego ra- rów „Młodego Frontu” Daszkiewicza i Loboua, portu, w którym wśród skorumpowanych aresztowanych dzień przed wyborami pre- urzędników wymieniał szefa administracji zydenckimi). Inni zostali pociągnięci do od- Iwana Тiteńkowa. Sprawozdanie Аntończyka powiedzialności karnej za naruszenie prawa zyskało szeroki rozgłos, ale wszystkie pań- białoruskiego, które jest sprzeczne z między- stwowe gazety, w których miał być opubliko- narodowymi porozumieniami, podpisanymi wany raport, na rozkaz ówczesnego przewod- przez Białoruś. Na przykład sprawy działaczy niczącego komitetu informacji, Aleksandra Młodego Frontu, którzy zostali pociągnięci Fieduty, zostały ocenzurowane i ukazały się do odpowiedzialności karnej na podstawie arty- z białymi plamami. kułu 193, pkt 1 za działalność w imieniu niezare- jestrowanej organizacji społecznej. Artykuł ten Rok 1996 został zapamiętany jako rok nasilenia jest sprzeczny z artykułem 22 Międzynarodo- represji – dyktatura rosła w siłę, a politycznie wego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, umotywowanych spraw karnych było już znacz- którego Białoruś jest sygnatariuszem. nie więcej – za organizację protestów ulicznych wiosną 1996 r. do więzienia trafili członkowie Każdy etap najnowszej historii Białorusi cha- kierownictwa partii Białoruski Front Ludowy rakteryzuje się typowymi sprawami karnymi (BFL) Jurij Chadyka i Wiaczesław Siwczyk, któ- przeciwko działaczom kultury, ruchu spo- rzy na znak protestu przez 23 dni prowadzili łecznego, politykom. W 1989 r. znany malarz strajk głodowy w areszcie śledczym Wołodarka Aleś Puszkin został skazany na dwa lata po- w Mińsku. W kwietniu został osadzony w aresz- zbawienia wolności w zawieszeniu, za wystawę cie poeta Sławomir Adamowicz za ­napisanie

11 wiersza, w którym skrytykował rządy prezy- Następną sprawą karną z tego samego artykułu opublikowanych na łamach „Gazety Wyborczej” nii publicznej zwolniono niektórych więźniów denta (spędził w areszcie 10 miesięcy). Za ak- była sprawa „Młodego Frontu”. Na przestrzeni dziennikarz nazwał Łukaszenkę „dyktatorem”. politycznych, ale do tej pory ich nie zrehabilito- tywny udział w akcjach protestu zostało skaza- lat 2006–2008 doszło do wielu procesów działa- Następnie w sprawie Poczobuta podjęto próby wano. Większość z nich nadal podlega pewnym nych pięciu obywateli Ukrainy. czy „Młodego Frontu” – na półtora roku więzie- wszczęcia jeszcze jednej sprawy karnej. ograniczeniom (32 osoby wg wspólnego raportu nia został skazany przewodniczący organizacji Centrum Praw Człowieka „Wiasna” i FIDH). Dalszy wzrost liczby spraw karnych nastąpił Dzmitrij Daszkiewicz, karę grzywny otrzymali Apogeum fabrykowania oskarżeń przypada na Przede wszystkim nie mogą oni kandydować w 1999 roku, gdy termin kadencji Łukaszenki do- Alieksiej Januszewski, Borys Goriecki, Dzmi- lata 2010–2011, gdy w dzień wyborów prezydenc- w wyborach. Jeden z kandydatów na prezydenta biegał końca i Wiktor Gonczar (przewodniczący trij Chwedoruk, Katarina Salaujowa, Nastazja kich, 19 grudnia 2010 r., do pokojowej akcji pro- – Mykoła Statkiewicz, przewodniczący Białoru- Centralnej Komisji Wyborczej, którego nielegal- Azarka, upomnienia otrzymali Iwan Shyla i Na- testu przyłączyły się setki ludzi, ale mityng został skiej Partii Socjaldemokratycznej (Narodnaja nie zwolnił ze stanowiska prezydent Łukaszenka) sta Pałażanka (Daszkiewicz). brutalnie rozpędzony przez Specnaz. Uczestni- Hramada) – do tej pory znajduje się w więzie- zorganizował alternatywne wybory prezydenc- ków aresztowano i w rezultacie rozpoczęła się niu nr 4 w Mohylewie. W Kolonii Karnej nr 2 kie. W dniu wyborów zatrzymano członków Przykładem rozpaczliwych prób obrony wła- tzw. „sprawa o masowych zamieszkach 19 grud- w Bobrujsku przebywa przewodniczący Centrum wszystkich komisji wyborczych, a we wrześniu snych praw stała się „Sprawa czternastu”1. nia 2010 roku”. Oskarżono wówczas kilkadziesiąt Praw Człowieka „Wiasna” i wiceprezes FIDH, 1999 r. Wiktor Gonczar wraz z Anatolijem Kra- 10 stycznia 2008 r. skazano 14 osób, głównie osób, m.in. sześciu kandydatów na prezydenta. Aleś Bialacki, skazany na 4,5 roku pozbawienia sowskim zostali zatrzymani przez tzw. „Szwa- działaczy młodzieżowych, na karę grzywny, prac wolności za działalność na rzecz praw człowieka. drony śmierci”. Przeciwko kandydatowi na pre- społecznych lub pozbawienia wolności za ak- W chwili wydawania tej książki 9 osób było po- zydenta w alternatywnych wyborach, byłemu tywny udział w proteście przeciwko wprowadze- zbawionych wolności ze względów politycznych, Prosimy wszystkich, którzy mają w ręku tę premierowi Michaiłowi Czigirowi, wytoczono niu aktów prawnych ograniczających przedsię- ale nie świadczy to o tym, że sytuacja więźniów książkę, o dołożenie wszelkich starań, aby dzie- sfabrykowane oskarżenie. W dniu, gdy kończyła biorcom możliwości zawierania umów o pracę. politycznych poprawiła się w porównaniu z la- więciu więźniów politycznych, którzy obecnie się kadencja Łukaszenki, artysta Aleś Puszkin tami 2010–2011, gdy w niewoli znajdowało się znajdują się w niewoli, jak najszybciej odzy- przywiózł do jego rezydencji taczkę z oborni- Osobno należy wspomnieć o prześladowaniu ponad sześćdziesięciu więźniów politycznych, skało wolność, aby lista więźniów politycznych kiem, do którego wetknął widłami portret pre- dziennikarzy za rzekome zniesławienie i ob- a w noc po wyborach 19.12.2010 r. do aresztu na Białorusi nie zwiększała się już nigdy więcej. zydenta i banknoty wprowadzone do obrotu razę głowy państwa. We wrześniu 2002 r. zostali śledczego KGB trafiła większość (siedmiu spo- w okresie jego panowania. Za ten performance aresztowani, a następnie skazani na pozbawienie śród dziewięciu) niezależnych kandydatów na Informacje zawarte w tej książce, dostępne są Aleś Puszkin dostał 2 lata więzienia w zawiesze- wolności (2 i 2,5 roku) Paweł Mażejka i Mikoła prezydenta. Pod presją międzynarodowej opi- na stronie internetowej www.palitviazni.info. niu. W październiku 1999 r. odbył się pierwszy Markiewicz. Sprawa przeciwko nim dotyczyła Marsz Wolności, podczas którego miały miejsce artykułu w gazecie „Pogoń”, w którym zniesła- starcia demonstrantów z milicją. Wielu uczest- wiono prezydenta. A w kwietniu 2011 r. wszczęto nikom wytoczono sprawy karne, w tym depu- sprawy karne o obrazę prezydenta przeciwko towanemu do Rady Najwyższej XIII Kadencji dziennikarzowi Andrzejowi Poczobutowi, za- Walerijemu Szczukinowi. stępcy przewodniczącego Związku Polaków na Białorusi. Od kwietnia 2011 r. do końca pro- W 2006 r. w Kodeksie Karnym Republiki Biało- cesu, który odbył się w czerwcu i lipcu tego roku, ruś pojawił się artykuł 193, pkt 1 – „Działalność Poczobut przebywał w grodzieńskim areszcie w imieniu niezarejestrowanego stowarzysze- śledczym. Ostatecznie Poczobut został skazany nia, fundacji lub organizacji religijnej”. Pierw- na 3 lata więzienia w zawieszeniu na okres 2 lat. sza sprawa karna na podstawie tego artykułu Za przestępstwo uznano fakt, że w artykułach to sprawa związana z działalnością organizacji społecznej „Partnerstwo”, która monitorowała przebieg wyborów prezydenckich w 2006 r. 1. „Sprawa czternastu” to sprawa karna na podstawie art. 342 Kodeksu Karnego Republiki Białoruś, wszczęta Aleksander Szałajko, Mikoła Astrejka, Enira 10 stycznia 2008 r. przeciwko młodzieżowym akty- Bronicka, Cimafiej Dranczuk zostali skazani wistom, uczestnikom pokojowego protestu w Mińsku. na kary pozbawienia wolności. Protest ten był akcją solidarności z przedsiębiorcami.

12 13 INTRODUCTION

The book you are holding in your hands was cre- People’s Republic. In 1990, a criminal investiga- ated to show more than 20 years of the history tion was initiated against Valery Sedov because of the Republic of Belarus. It describes the fate on 7 November, during the anti-communist of more than a hundred political prisoners. The rally in protest against the repressions of the publication was released in two dual-language communist regime against tens of millions of versions (Belarusian and Polish, and English people, he hung on the monument of Lenin in and Polish) and contains information about the the central square of Minsk the anti-commu- persecution of 187 Belarusian opposition activ- nist symbol – a cross tied with barbed wire that ists, representatives of independent organiza- symbolized the suffering of Gulag prisoners tions and social activists. The data was collected (Stalin’s concentration camps). In prison, Valery over the last 24 years – since 1989, when the Re- announced a hunger strike that lasted 32 days. public of Belarus ceased to be an independent country, until the present time. After Belarus gained independence, politically motivated criminal cases were not brought until The persecution of people, on whom you may 1995 when President Lukashenko, elected in the find information in the book, has been recog- previous year, began to introduce his authori- nized by Belarusian and international organ- tarian rule. In 1995 a member of the Supreme izations defending human rights. Some crim- Council Siarhiej Antonchyk was sentenced to an inal cases were fabricated (for example, cases immense fine for the publication of an anti-cor- related to the protest against the falsification of ruption report which named, among the corrupt the presidential election results of 19 December officials, the head of presidential administration 2010, and the case of the Young Front leaders Ivan Тitenkov. Antonchyk’s report gained wide Zmicer Dashkievich and Eduard Lobau, ar- publicity. However, all national newspapers rested on the eve of the presidential election). (which were to publish the report), at the be- Others have been held criminally liable for vio- hest of the then head of the Public and Political lation of Belarusian law that is inconsistent with Information Department of the Presidential Ad- international agreements signed by Belarus. For ministration Aliaksandr Fieduta, were censored example, the case of the Young Front activists and appeared with white spots. who have been held criminally responsible un- der the article 193, part 1 for activity on behalf of 1996 was the year of the intensification of the re- an unregistered social organization. This article pression; the dictatorship grew stronger and there is contrary to the article 22 of the International were more and more politically motivated crim- Covenant on Civil and Political Rights, of which inal cases. Yury Hadyka and Vyacheslav Sivchyk, Belarus is a signatory. leaders of the Belarusian Popular Front Party (BFL), were imprisoned in Volodarka prison in Each stage of the modern history of Belarus is Minsk for organizing street protests in the spring characterized by typical criminal cases against of 1996. In prison, they led a hunger strike for 23 social activists or politicians. In 1989, the well days. In April 1996, poet Slavomir Adamovich known painter Ales Pushkin was sentenced to was incarcerated for writing a poem in which he two years of suspended sentence for preparation criticized the rule of the president (he spent 10 of an exhibition and participation in a protest months in jail). In this very year five citizens of march on Freedom Day on 25 March, which Ukraine were convicted for their active partici- marked the first anniversary of the Belarusian pation in protest actions.

15 A further increase in the number of criminal place: the chairman Zmicer Dashkievich was dispersed by Spetsnaz. The participants were the International Federation for Human Rights cases occurred in 1999, when the term of Pres- sentenced to one and a half years in prison; arrested and, as a result, so began the so-called (FIDH) this concerns 32 former political prisoners. ident Lukashenko’s office came to an end and Alaksiej Yanusheuski, Borys Gorieckij, Zmicer Case of Mass Riots in which dozens of people Foremoslty, they cannot stand for election. One of Viktor Gonchar (Chairman of the Central Elec- Hvedaruk, Nasta Azarka, and Katsiaryna Sa- were accused. Among the accused were six can- the candidates for the presidency, the Chairman toral Commission, who was illegally dismissed lauyova were punished with fines; and Ivan didates for the presidency. of the Belarusian Social Democratic Party (Nar- from his post by Lukashenko) had organized Shyla and Nasta Palazhanka (Dashkievich) re- odnaya Hramada) Mikola Statkevich is serving a alternative presidential elections. On election ceived warnings. At the time this book was published, nine po- sentence in prison No. 4 in Mahilou. Ales Bialiat- day the authorities detained members of all litical prisoners were still being held in prisons. ski, head of the Human Rights Center Viasna and election commissions, and in September 1999 An example of a desperate attempt by citizens to This does not mean that the situation of politi- the vice president of the International Federation Viktor Gonchar and Anatoly Krasovsky were defend their rights is the case of the Fourteen. 14 cal prisoners has improved in comparison with for Human Rights is imprisoned in penal colony captured by the so-called “Death squads.” Fab- people, mostly youth activists, were sentenced the years 2010 and 2011 (when there were more No. 2 in Bobruisk (he was sentenced to 4.5 years ricated charges were brought against a presiden- to fines, community service or imprisonment than 60 political prisoners in Belarus, including in prison for his human rights activities). tial candidate in alternative elections, a former for participation in a protest which took place a majority of the independent candidates for the Prime Minister Mikalay Chigir. On the day of on 10 January 2008 against the introduction of presidency, 7 out of 9 of whom were imprisoned We ask you, those who have this book in your the formal end of the first term of presidency legislation curbing opportunities for entrepre- in the KGB detention center on the night of the hands, to do your utmost to secure the release of Aliaksandr Lukashenko, artist Ales Pushkin neurs on the conclusion of contracts. election day on 19 December 2010). Some political of nine political prisoners who are currently in brought to the office of the President a wheelbar- prisoners were released under pressure of inter- captivity, so that the number of Belarusian po- row filled with manure, from which protruded The persecution of journalists for allegedly li- national public opinion, but so far they have not litical prisoners will never increase. a portrait of the President and banknotes put beling the head of state should also be noted. been rehabilitated. Most of them are still sub- into circulation during the period of his reign. In September 2002, Pavel Mazejka and Mikola ject to certain restrictions, according to a joint The information contained in this book is avail- For this performance Ales Pushkin received two Markievich were arrested and sentenced to two report of the Human Rights Center Viasna and able on the website www.palitviazni.info. years of suspended sentence. In October 1999 the and two and a half years of imprisonment re- first Freedom March took place, during which spectively. The case was based on articles pub- demonstrators clashed with militia. Many par- lished in the newspaper Pahonia which insulted ticipants were charged in criminal cases, includ- the President. In April 2011 the authorities led a ing Valery Shchukin, a deputy of the Supreme criminal case for insulting the President against Soviet of the 13th convocation. Andrzej Poczobut (journalist and the activist of the Union of Poles in Belarus). From April 2011 In 2006, in the Criminal Code of the Republic of to the end of the trial, which took place between Belarus, appeared the article 193 part 1 “activity June and July of the same year, Poczobut was on behalf of unregistered associations, foun- held in custody in Grodno prison. Eventually dations, and religious organizations.” The first Andrzej Poczobut was sentenced to three years’ criminal case under this article related to the ac- imprisonment, suspended for a period of two tivities of a social organization, called Partner- years. He was charged with insulting President ship, which monitored the presidential elections Aliaksandr Lukashenko in articles published in 2006. Aliaksandr Shalajka, Enira Branickaja, by Gazeta Wyborcza. Shortly afterwards, the Tsimafei Dranchuk and Mikalay Astreika were authorities made attempts to initiate another sentenced to imprisonment. criminal case against Andrzej Poczobut.

Other criminal cases brought under the same The peak of fabricated charges occurred during article were the cases of the Young Front mem- the years 2010–2011 when, on the presidential bers. Between the years 2006–2008, a num- election day of 19 December 2010, a peaceful pro- ber of trials of the Young Front activists took test joined by hundreds of people was ­violently

16 17 DZMITRIJ ABAUDOUSKI i represjom stosowanym wobec niego i jego Dzmitrij Abaudouski jest synem Siarhieja rodziny. Głodował przez 55 dni, z czego przez Abaudouskiego, znanego obrońcy praw czło- 18 dni prowadził suchy protest głodowy. Po jed- wieka z Mohylewa. Represje wobec Abaudo- nej z głodówek Abaudouski w ciężkim stanie uskiego rozpoczęły się na krótko przed 20 lipca trafił do szpitala, gdzie go reanimowano. 1999 r. – datą zakończenia rządów prezydenta Sprawa Abaudouskiego była kilkakrotnie Łukaszenki zgodnie z Konstytucją 1996 r. Wtedy rozpatrywana. Za pierwszym razem skazano go też, opozycja zaczęła planować organizację ak- na 6 lat pozbawienia wolności za rzekomą kra- cji protestu. Przyczyną prześladowań Dzmitrija dzież butów. W sprawie drugiego przypadku kra- Abaudouskiego stała się działalność jego ojca. dzieży w pełni oczyszczono go z zarzutów – miał on alibi, w momencie popełnienia przestępstwa KRONIKA REPRESJI nie było go w mieście. Potem wyrok ten został 10 lipca 1999 r. Dzmitrij Abaudouski został zaskarżony, mohylewski sąd rejonowy skierował zatrzymany i umieszczony w mohylewskim sprawę do kolejnego rozpatrzenia. W wyniku areszcie śledczym. Początkowo oskarżono go tego przeprowadzono dodatkowe śledztwo. o dwie kradzieże. Rewizje, które przeprowa- Obrońcy praw człowieka podkreślali wtedy, dzono w jego sprawie były bardzo dziwne. Od- że Abaudouski mimo wszystko pozostawał były się one nie w jego mieszkaniu, a w domu w areszcie, nie zastosowano wobec niego innego jego ojca. Przypomnijmy, że w tym kluczowym środku zapobiegawczego, mimo, że w tym przy- dla kraju momencie Siarhiej Abaudouski prowa- padku, prawo dawało taką możliwość. Zgod- dził monitoring sytuacji praw człowieka, w tym nie z nowym Kodeksem Karnym, który wszedł również monitoring przypadków łamania prawa w życie 1 stycznia 2001 r., niedopuszczalne było podczas wyborów prezydenckich w 1999 r., za- przetrzymywanie więźnia w areszcie śledczym inicjowanych przez zastępcę przewodniczącego dłużej niż 18 miesięcy. Dzmitrij Abaudouski Rady Najwyższej Wiktora Ganczara (który za- spędził w więzieniu ponad 2 lata. ginął 2 miesiące później, we wrześniu 1999 r.). Nie była to pierwsza próba władz wpłynię- W lipcu 1999 Abaudouskiemu przedstawiono cia na Siarhieja Abaudouskiego poprzez prze- kolejny zarzut, oskarżono go o gwałt. Sprawa śladowanie jego syna. W 1998 roku jego drugi karna wydawała się sfabrykowana, tym bar- syn, Janka, był zmuszony do tego, by starać się dziej, że sama poszkodowana nie rozpoznała o status uchodźcy politycznego w Polsce, kiedy „napastnika” i wskazała zupełnie innego męż- władze zaczęły go prześladować za udział w ak- czyznę. Podczas śledztwa Dzmitrij Abaudouski cjach opozycji. czterokrotnie ogłaszał w więzieniu protest gło- 23 marca 2003 r. Siarhiej Abaudouski zmarł dowy przeciwko bezprawiu, prześladowaniom przedwcześnie. Miał 53 lata.

19 ZMICER ABAUDOUSKI on a hunger strike to protest against injustice Zmicer Abaudouski son of Sergei Abaudouski, a and repression used against him and his family. renowned human rights activist from Mahilou. He was on hunger strike for 55 days. His health Repression against Abaudouski began shortly deteriorated, he was transferred to the hospital before 20 July 1999, which was according to the where he was resuscitated. Constitution of 1996 the date on which President Abaudouski’s case was repeatedly examined Lukashenko should end his presidency term. On by the court. When the case was heard for the that day the opposition scheduled protests. first time he was sentenced to six years in prison for allegedly stealing shoes. But soon after he CHRONICLE OF REPRESSION was completely cleared of allegations – he had On 10 July 1999 Zmicer Abaudouski was ar- an alibi as at the time of the theft he was not rested and placed in custody of Mahilou prison. in town. After that the judgment was appealed, Initially, he was accused of two thefts. Revisions, and the Mahilou District Court remanded the that were conducted in his case were rather un- case for further consideration. Abaudouski re- usual. They were held not in his apartment, but mained in custody even though according to in his father’s house. At that time Sergei Abau- the new Criminal Code, which entered into douski was running human rights monitoring force on 1 January 2001 it was unlawful to keep action in Belarus, including the monitoring of a prisoner in custody for longer than 18 months FOT. ANDREJ ABOZAU violations of the law during the presidential without official accusation. Zmicer Abaudouski election in 1999, that was initiated by the Dep- spent in prison more than two years. It was not uty Chairman of the Supreme Council Victor the first attempt of the authorities to influence ANDREJ ABOZAU ANDREJ ABOZAU Gonchar (who disappeared two months later, in Sergei Abaudouski by harassing his son. In 1998, Andrej Abozau jest aktualnie administratorem Andrej Abozau is currently a webmaster of the September 1999). his second son, Janek, was forced to apply for strony internetowej inicjatywy społecznej „Trze- page of the Third Way civil initiative. In July 1999, Abaudouski was accused of rape. political refugee status in Poland, after the au- cia droga”. Criminal case seemed to be fabricated, the more thorities began to persecute him for taking part CHRONICLE OF REPRESSION that the victim did not recognize the attacker in the actions of the opposition. On 23 March KRONIKA REPRESJI In August 2005 Andrej Abozau was charged un- and pointed to a completely different man. Dur- 2003, Zmicer Abaudouski died prematurely. He Andrej Abozau był oskarżony w sprawie kar- der the article 367, part 1 of the Criminal Code ing his imprisonment Zmicer Abaudouski went was 53 years old. nej, wszczętej w sierpniu 2005 r. przez Proku- (defamation of President of Belarus). Reason raturę w Mińsku w sprawie rozpowszechniania for initiating the criminal procedure were sa- w Internecie kreskówek „krytykujących honor tirical cartoons that appeared on the Internet. i godność prezydenta Białorusi” (art. 367, pkt 1). KGB agents conducted search in home of Andrej W ramach tego postępowania karnego, prze- Abozau, and confiscated computer equipment. słuchiwany w charakterze świadka był również Soon after he left Belarus, fearing further polit- koordynator projektu Paweł Morozow. Pra- ical persecution. cownicy KGB przeprowadzili w ich mieszka- Pavel Morozov and Aleh Minich who were niach rewizje, zabierając sprzęt komputerowy. also accused of publishing a series of satirical Zaraz po przesłuchaniach i rewizjach Andrej cartoons on current Belarusian issues, left Be- Abozau opuścił Białoruś. larus as well. Inni podejrzani w sprawie kreskówek – Pa- weł Morozow i Oleg Minicz – również wyjechali za granice Białorusi.

20 21 Adamowicz ukończył średnią Szkołę Zawo- SLAVOMIR ADAMOVICH gan in Vitebsk on 22 August 1995. The poem Kill dową nr 17 w Swirsku. Pracował w Kazachsta- Slavomir Adamovich was born on 8 March 1962 the President was published in the Vitebsk news- nie, w sowchozie „Budsławski”, w białoruskich in Russia. Later, his family moved to ancestral paper Vybar. Adamovich was also accused of il- kolejach, a także w Fabryce Maszyn im. Kirowa homelands and settled in Belarus. He gradu- legal weapons possession and an attempt to cross w Mińsku. W 1992 roku ukończył Wydział Filo- ated from a vocational school No. 17 in Swirsk the border illegally. He was arrested in 1996 and logii Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego (the Southern Baikal region). He has worked in held in the KGB prison. Although his verse did w Mińsku. W latach 1991–1995 pracował w „Ga- Kazakhstan, in sovkhoz Budslav, for Belarusian not refer to any concrete situation or personality, zecie Nauczycielskiej”. Był jednym z dziennika- railways, and in the Kirov machine factory in Adamovich was detained for almost a year. He rzy „Naszej Niwy”. Minsk. He is a Belarusian legendary poet and was released in February 1997, after ten months social activist, author of several books of po- of detention, and was forbidden to leave the city. KRONIKA REPRESJI etry. In the mid-90s he was the leader of the In August 1997, at the public demonstration he W listopadzie 1995 r. Sławamir Adamowicz na- organization the Right Revanche which brought has sewn his mouth together in protest against pisał wiersz „Zabij prezydenta!”, który opubli- together people of culture, supporters of Bela- the violation of freedom of speech in Belarus. He kowano w witebskiej gazecie „Wybór wierszy”, rusian history and contemporary Belarusian was detained several times for protesting against i za który 6 kwietnia 1996 r. został aresztowany. art. In 1992 he graduated from the Faculty of the authorities. In 2000, on the Freedom Day, W więzieniu KGB ogłosił „suchą głodówkę”. Philology of the Belarusian State University in Adamovich was brutally arrested along with doz- Oficjalne zarzuty obejmowały „nawoływanie Minsk. In 1991–1995 he worked in the Teachers ens of other oppositionists in the centre of Minsk. do zmiany lub obalenia ustroju państwa, bez- Gazette. He also worked for Nasha Niva. In 2000 Slavomir Adamovich went to the U.S., prawne przekroczenie granicy i bezprawne no- where he worked on construction sites in New szenie broni białej”. Po dziesięciu miesiącach za- CHRONICLE OF REPRESSION York. In September 2002, he went to work in trzymania – w lutym 1997 r. – został zwolniony, In 1995 Adamovich has been accused of incit- Norway, where he requested to be granted polit- FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET otrzymał jednak zakaz opuszczania miasta. ing terrorist acts by publishing a poem enti- ical refugee status. After some time he returned W sierpniu 1997 r. na jednej z demonstracji tled Kill the President. The trial of the poet be- to Belarus. SŁAWAMIR ADAMOWICZ publicznie „zaszył” sobie usta na znak protestu Sławamir Adamowicz to legendarny białoru- przeciwko łamaniu wolności słowa na Białorusi. ski poeta i działacz społeczny, autor kilku to- Kilkakrotnie był zatrzymywany podczas ma- mików wierszy. W połowie lat 90. był liderem sowych akcji opozycji. W 2000 r. w Dzień Woli organizacji „Prawe przymierze”, które zrzeszało Adamowicz został brutalnie zatrzymany wraz głównie twórców kultury, sympatyków białoru- z kilkudziesięcioma innymi dziennikarzami skiej historii i współczesnej białoruskiej sztuki w centrum Mińska. Kilka godzin spędził w han- nowoczesnej. Organizacja ta nie stała się jednak garze wojskowej części ulicy Majakowskiego. realną siłą polityczną i została rozwiązana. W 2000 r. Sławamir Adamowicz przebywał Adamowicz urodził się 8 marca 1962 r. w rejo- w USA, pracował na budowach w Nowym Jorku. nie oneskim obwodu archangielskiego. Później We wrześniu 2002 r. wyjechał do pracy do Nor- jego rodzina wyjechała do ojczyzny przodków wegii, tam otrzymał status uchodźcy. Ostatecz- i zamieszkała na Białorusi. nie powrócił na Białoruś.

22 23 IHOR ALINIEWICZ (artykuł 339, pkt 2 KK) oraz o próbę podpalenia IHAR ALINEVICH ich was accused of attacks against the Russian Urodził się 24 września 1984 r. Ukończył Uni- rosyjskiej ambasady w Mińsku w nocy z 30 na 31 Ihar Alinevich was born on 24 September 1984. Embassy and the Moskva-Minsk Bank, an attack wersytet Informatyki i Radioelektroniki, zdo- sierpnia 2010 r., a także o udział w akcji przed He graduated from the University of Informat- against the remand prison of Minsk, an attack bywając tytuł inżyniera elektronika. Brał udział budynkiem Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ics and Radioelectronics, earning an engineering on a Casino (charged under the article 218, part w pracach nad budową rosyjsko-białoruskiego Białorusi, która miała miejsce 19 września degree in electronics. He was involved in the work 3 of the Belarusian Criminal Code, intentional satelity. W czasie nauki zrobił sobie rok prze- 2009 r. Później oskarżenia wobec Aliniewicza on the construction of Russian-Belarusian satel- damage to or destruction of property) and an rwy, by popracować na statku wycieczkowym zostały rozszerzone: oskarżono go o próbę lite. During his studies he took a year off to work illegal demonstration at the military headquar- na morzu Karaibskim. Dzięki tej przygodzie podpalenia mińskiego kasyna „Szangri-la”, od- on a cruise ship in the Caribbean Sea. Through ters (charged under the article 339, part 2 of the udało mu się zobaczyć inne kraje i podszkolić działu banku „Mińsk-Moskwa” 31 maja 2010 r., this adventure, he managed to visit other coun- Belarusian Criminal Code, hooliganism). znajomość języków obcych. Od lat szkolnych atak na ambasadę rosyjską 30 sierpnia 2010 r. tries and learn foreign languages. Since early age Ihar was forcibly kidnapped in Moscow by interesował się historią, szczególnie zaś historią i próbę podpalenia jednego z aresztów w Miń- he was interested in history, especially in the his- representatives of an unidentified secret services ruchu anarchistycznego, czytał prace, studiował sku (Okrestiny) 6 września 2010 r. tory of the anarchist movement. He read works of and taken to the pre-trial prison of the KGB in działalność założycieli, teoretyków i praktyków Zatrzymaniu Aliniewicza w Moskwie i prze- the founders, theorists and practitioners of this Minsk (the Volodarka prison). Human rights tego ruchu: Bakunina, Kropotkina, Niestora, wiezieniu go do aresztu KGB w Mińsku towa- movement, e.g., Bakunin, Kropotkin, Makhno organizations reported that unlawful and arbi- Machno i innych. Znajomi Ihora Aliniewicza rzyszyły liczne naruszenia przyjętych procedur, and others. Friends of Ihar Alinevich claim that trary detentions were used towards the accused, mówią o nim – intelektualista i niezwykle inte- w tym procedur ekstradycji obywateli białoru- he is an intellectual and a very interesting person. grossly violating the International Covenant of resująca osoba. On sam uważa się za anarchistę skich z terytorium Federacji Rosyjskiej. Podczas He considers himself to be an anarchist, during Civil and Political Rights, ratified by the Republic i oświadczył podczas procesu, że nie wypiera się zatrzymania Aliniewicz był pozbawiony moż- the trial he refused to deny his views. of Belarus. Ihar was beaten and tortured while in swoich poglądów. liwości otrzymania pomocy adwokata, i w ten the custody of the KGB. Before he was transferred sposób, był pozbawiony możliwości zaskarżenia CHRONICLE OF REPRESSION to the Volodarka prison in Minsk, the authorities KRONIKA REPRESJI zatrzymania. On 27 May 2011, Judge of the Zavadski District offered him a work as a hacker. Alinevich flatly 28 listopada 2010 r. w Moskwie Aliniewicz zo- Podczas pobytu w areszcie śledczym KGB Ali- Court of Minks, Zhanna Khvainitskaya sen- refused. According to Ihar Alinevich’s mother, stał zatrzymany przez funkcjonariuszy siło- niewicz był poddawany torturom i brutalnemu tenced Ihar Alinevich to 8 years in a medium her son has three times refused to cooperate with wych w cywilu i wywieziony przez nich w nie- traktowaniu. Zanim przeniesiono go do aresztu security penal colony. He serves his term in the the KGB, and he was imprisoned by the authori- znanym kierunku. Dopiero po upływie doby na ulicy Wołodarskiego w Mińsku, propono- penal colony No. 10 in Novopolatsk. Ihar Alinev- ties for the refusal. okazało się, że przebywa on w areszcie KGB wano mu współpracę z władzami w charakte- w Mińsku. 27 maja 2011 r. sąd obwodu Zawod- rze hakera. Aliniewicz kategorycznie odmówił. skiego w Mińsku skazał Ihora na 8 lat pozba- Zdaniem matki Ihora Aliniewicza, jej syn już wienia wolności w kolonii o zaostrzonym rygo- trzykrotnie odmówił współpracy z KGB, i wła- rze. Przedstawiono mu zarzuty z artykułu 339, śnie za to został pociągnięty do odpowiedzial- pkt 2 KK RB – „Chuligaństwo” oraz z artykułu ności karnej. 218, pkt 2 i 3 – „Uszkodzenie mienia”. Począt- Obecnie odbywa on karę w kolonii karnej kowo oskarżano go o „złośliwe chuligaństwo” w Nowopołocku (obwód witebski).

24 25 1992 został jednym z inicjatorów referendum SIARHIEJ ANTONCHYK CHRONICLE OF REPRESSION w sprawie przedterminowego rozwiązania Rady Siarhiej Antonchyk was the member of the Su- Between 1994 and 1995 the authorities initiated Najwyższej. preme Council, one of the organizers and lead- penal proceedings against Siarhiej Antonchyk. Uczestniczył w pracach sławnej komisji an- ers of the Belarusian labour movement. Born on The court claim was brought by the President’s tykorupcyjnej parlamentu, na czele której stał 1 April 1956, in the town Pleshchenice, Minsk attorney Ivan Titenkov. Antonchyk was accused przyszły prezydent Aleksander Łukaszenka. district. The son of a former political prisoner of slander. The court, sentenced him to a fine of Po wyborze tego ostatniego na szefa państwa, who spent 17 years in Stalin’s camps. about $20,000. Property of Siarhiej Antonchyk wystąpił w Radzie Najwyższej ze sławnym In 1989, he joined the BPF party. He was an was partially confiscated. raportem o korupcji otoczenia prezydenta activist and co-founder of the labour movement In April 1995, Siarhiej Antonchyk was beaten, (20 grudnia 1994 r.). Gazety, które miały opu- in April 1991. In the years 1990–1995, he served as along with other Members of the BPF, during blikować raport Antończyka, dostały oficjalny a delegate to the Supreme Council of the Repub- the hunger strike protest in the Parliament zakaz publikacji. lic of Belarus and to the Minsk City Council. In Building. In August 1995, regardless of parlia- the Parliament he represented the oppositional mentary immunity, Antonchyk was arrested KRONIKA REPRESJI BPF party. He participated in the proclamation during the strike of Minsk metro workers. He Na przełomie lat 1994 i 1995 przeciwko Siarhie- of independence of the Republic of Belarus. In was detained for a few days together with the jowi Antończykowi wszczęto postępowanie 1992 he was one of the initiators of the referen- trade union leader Mr. Bykow. This was the first karne. Było to spowodowane pozwem sądowym dum on the early termination of the Supreme attempt to kidnap the leaders of the opposition wniesionym przeciwko Antończykowi przez Council. He participated in the famous anti-cor- in the recent history of the country. ówczesnego pełnomocnika prezydenta Iwana ruption committee of Parliament, headed by In 2001, Siarhiej Antonchyk became a can- Titenkowa, który poczuł się dotknięty umiesz- future President Aliaksandr Lukashenko. After didate for president. He was engaged in the es- FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET czeniem swojego nazwiska w raporcie o korupcji Lukashenko became the head of state, Siarhiej tablishment of trade unions, including Workers na szczytach władzy. Antończyk został oskar- Antonchyk presented in the Supreme Council Mutual Aid. He was detained by the militia and SIARHIEJ ANTOŃCZYK żony o zniesławienie. Wyrokiem sądu został the report on the corruption among people security services for more than 40 times. Two Siarhiej Antończyk – deputowany do Rady Naj- skazany na karę grzywny, równą ok. 20 tysięcy surrounding the president (20 December 1994). criminal proceedings were initiated against him. wyższej XII Kadencji, jeden z organizatorów i li- dolarów. Majątek Siarhieja Antończyka został Newspapers that were going to publish the re- derów białoruskiego ruchu robotniczego. częściowo skonfiskowany. port, got an official ban on publication. Urodzony 1 kwietnia 1956 r. w miasteczku W kwietniu 1995 Siarhiej Antończyk został Pleszczenice w rejonie łogojskim okręgu Mińsk. pobity wraz z innymi posłami z BNF w trakcie Syn byłego więźnia politycznego, który spędził głodówki protestacyjnej w gmachu parlamentu. 17 lat w stalinowskich łagrach. W sierpniu 1995 r., nie bacząc na immunitet Po szkole pracował w gospodarstwie leśnym parlamentarny, Antończyk został zatrzymany i służył w wojsku, po czym ożenił się i wyjechał w trakcie strajku robotników mińskiego metra. do Mińska. Kontynuował pracę w różnych za- Był przetrzymywany kilka dni wraz z liderem wodach w Mińskich Zakładach Produkcyjnych związku zawodowego G. Bykowem w hangarze im. Lenina (obecnie zakład „Belwar”). W 1989 r. oddziału specjalnego jednostki wojskowej. Była wstąpił do partii BNF (Konserwatywno-Chrze- to pierwsza próba porwania liderów opozycji ścijańska Partia Białoruski Front Ludowy). Ak- w najnowszej historii kraju. tywista i współzałożyciel ruchu robotniczego W roku 2001 Siarhiej Antończyk został kan- w kwietniu 1991 r. dydatem na prezydenta, ustąpił jednak na rzecz W latach 1990–1995 został delegatem do Rady Michaiła Marynina. Pracował nad utworzeniem Najwyższej Republiki Białoruś i Rady Miasta związków zawodowych, m.in. Samopomocy Mińska. W parlamencie reprezentował opozy- Robotniczej. Był zatrzymywany przez milicję cyjną frakcję BNF. Współuczestniczył w prokla- i służby specjalne ponad 40 razy. Dwukrotnie macji niepodległości Republiki Białoruś. W roku wszczynano przeciw niemu sprawy karne.

26 27 ALEKSANDER ARASTOWICZ ALIAKSANDR ARASTOVICH JAUHIEN ASINSKI JAUHIEN ASINSKI Urodził się 9 grudnia 1952 r. w Słucku. W 1975 r. Born on 9 December 1952 in the town of Slutsk. Jauhien Asinski urodził się w 1979 r. Jest działa- Jauhien was born in 1979. He is an activist of ukończył Białoruski Instytut Politechniczny. Graduate of the Belarusian Polytechnic Institute czem kampanii obywatelskiej Europejska Biało- the civil campaign European Belarus. He lives Zrobił doktorat w Czechosłowacji, obronił and postgraduate course in then Czechoslovakia. ruś. Mieszka w Mińsku. in Minsk. pracę i został docentem. 27 lat wykładał na ro- Worked as a university professor for 27 years. At dzimym uniwersytecie, w katedrze mechaniki present, he is an employee of a private company. KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION budowniczej. Problemy ze zdrowiem zmusiły In 1992–2005 he was a member of the Bela- Zatrzymano go 27 lipca 1999 r. po akcji opozycji He was detained on 27 July 1999, after an oppo- go do opuszczenia uczelni. rusian Social Democratic Party (BSDP). In 2001 i oskarżono o „chuligaństwo” (artykuł 201, pkt 2 sition rally and accused of “malicious hooligan- Obecnie pracuje w prywatnej firmie. elected deputy chair of the BSDP (Narodnaya KK RB) za to, że rzekomo uderzył milicjanta. ism” (the article 201, part 2 of the Criminal Code W latach 1992–2005 był członkiem Białoru- Hramada) founding committee (chaired by Podczas śledztwa artykuł ten zmieniono na of the Republic of Belarus). He allegedly struck skiej Socjaldemokratycznej Partii „Narodna Mikola Statkevich). During the 2010 presiden- 2 inne – art. 186, pkt 3 – „Aktywny udział w gru- the militia officer. During the investigation, this Hramada”. W 2010 r. został wybrany na pierw- tial election was an activist of Statkevich’s cam- powych działaniach, naruszających porządek pu- article was changed to two others – the article szego zastępcę przewodniczącego komitetu or- paign team. bliczny” i art. 189, pkt 2 – „Groźby lub przemoc 186, part 3 (active participation in group activ- ganizacyjnego, którego celem było stworzenie w stosunku do funkcjonariusza milicji na służ- ities violating public order) and the article 189, odrodzonej partii „Narodna Hramada” pod CHRONICLE OF REPRESSION bie”. W areszcie śledczym Asinski był przetrzy- part 2 (the threat or violence against a militia przywództwem Mykoły Statkiewicza. W czasie Detained on 19 December 2010 together with mywany 38 dni, po czym zwolniono go, zakazu- officer on duty). He was detained for 38 days, wyborów prezydenckich 2010 r. był mężem za- Mikola Statkevich (the taxi they had taken was jąc jednocześnie opuszczania miasta. then released, and forbade to leave the city. ufania kandydata na prezydenta, Mykoły Stat- stopped by the militia). He was imprisoned in the 18 stycznia 2000 r. w budynku mińskiego On 18 January 2000 Judge Valery Komissa- kiewicza. KGB pre-trial prison, released on recognizance sądu zapadł wyrok w sprawie Asinskiego. Sę- rov disagreed with the qualification of the of- on 15 February. Officially charged under the art. dzia Walerij Komissarow nie zgodził się z kwa- fense proposed by investigators. Court qualified KRONIKA REPRESJI 293 of the Criminal Code (organizing mass ri- lifikacją przestępstwa, jaką zaproponowali śled- Asinski’s offence as “resistance to militia officer Arastowicz został zatrzymany wieczorem ots). On 25 August 2011 Arastovich learned that czy. Sąd zakwalifikował działania Asinskiego on duty” (the article 187, part 1). Jauhien was 19 grudnia 2010 r. razem z Mykołą Statkiewi- the criminal case was closed, and the allegations jako „stawianie oporu wobec funkcjonariusza sentenced to two years of forced labour. In May czem (taksówka, którą jechali z dworca po pa- against him were dismissed. milicji na służbie” (art. 187, pkt 1 KK RB). Asinski 2011, along with other members of the Euro- cyfikacji demonstracji na Placu Niepodległości, został skazany na 2 lata robót przymusowych. pean Belarus, he was repeatedly summoned for została zablokowana przez milicję w pobliżu W maju 2011 r. wraz z innymi członkami Eu- questioning in connection with the arson that Poczty Głównej). Został umieszczony w aresz- ropejskiej Białorusi był kilkakrotnie wzywany occurred in Minsk. cie śledczym KGB. 15 lutego 2011 r. zwolniono na przesłuchania w związku ze sprawą podpa- go, otrzymał jednak zakaz opuszczania miasta. lenia w Mińsku. Oskarżono go o „masowe zamieszki” (artykuł 293 KK). 25 sierpnia 2011 r. Arastowicz dowie- dział się, że jego sprawa karna została zamknięta, a zarzuty wobec niego umorzono.

28 29 MIKOŁA ASTREJKA MIKALAY ASTREIKA ALEKSANDER ATROSZCZENKO Mikoła Astrejka urodził się 11 listopada 1980 r. Mikalay Astreika was born on 11 November 1980 Urodził się 22 marca 1981 r. w Mińsku. Studio- w Mińsku. Ukończył Liceum Humanistyczne in Minsk. He attended the Belarus Humanities wał stosunki międzynarodowe na Białoruskim im. Jakuba Kołasy, a potem Białoruski Uniwer- Lyceum (later Yakub Kolas National Lyceum) Uniwersytecie Państwowym. Został jednak sytet Państwowy, uzyskując specjalność „poli- and later graduated from the Belarusian State stamtąd relegowany z powodu swojej działal- tolog – prawnik”. University. ności politycznej. Obecnie studiuje prawo mię- dzynarodowe na Europejskim Uniwersytecie KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION Państwowym w Wilnie. W październiku 2005 r. próbował zarejestrować In October 2005, Mikalay tried to register the W latach 2001–2006 był członkiem organiza- organizację społeczną, która miała zajmować się social organization Partnership, that would deal cji Żubr, brał udział w akcjach, kilkakrotnie był niezależną obserwacją wyborów, jednak władze with an independent electoral observation. But zatrzymywany przez funkcjonariuszy milicji. nie wyraziły na to zgody. the authorities refused the registration. On 31 W 2000 roku podczas Dnia Woli (był to dzień, Astrejka wraz ze swymi kolegami został ska- October Mikalay Astreika, Enira Branickaja, kiedy OMON dopuścił się masowych zatrzymań FOT. JULIA DARASHKEVICH zany na 15 dni aresztu administracyjnego. 21 lu- Aliaksandr Shalajka and Tsimafei Dranchuk dziennikarzy), niedaleko Placu Jakuba Kołasy, tego 2006 r., w przededniu wyborów prezy- were accused of activities on behalf of an un- złapali go ludzie w maskach, wrzucili do samo- denckich Mikoła Astrejka został aresztowany registered organization. On 4 August 2006 chodu milicyjnego, potem do autobusu i 40 mi- KRONIKA REPRESJI i umieszczony w areszcie śledczym KGB. Jemu Mikalay Astreika was sentenced by the Central nut jechali z nim, „żartując”, że wiozą go do Ku- Atroszczenko został zatrzymany 20 grudnia oraz Enirze Bronickiej, Aleksandrowi Szałajko Court of Minsk to 2 years’ imprisonment in a ropat na rozstrzelenie. Wyrzucono go 15 km 2010 r. we własnym domu. Umieszczono go i Cimafiejowi Dranczukowi przedstawiono za- penal colony. od miasta, w zaspę śnieżną. w areszcie śledczym KGB, przedstawiono mu rzuty działalności w imieniu niezarejestrowanej On 17 November 2005 Mikalay Astreika was Atroszczenko 10 lat pracował jako korespon- zarzut popełnienia przestępstwa z artykułu organizacji – stowarzyszenia „Partnerstwo”. released from the Shklov penal colony. The re- dent portalu charter97.org. Po założeniu oby- 293 KK RB. 2 marca 2011 r. sąd w Mińsku ska- 4 sierpnia 2006 r. Mikoła Astrejka został ska- gime of his penalty was changed to corrective watelskiej kampanii Europejska Białoruś został zał go na 4 lata kolonii o zaostrzonym rygorze. zany przez Centralny Sąd w Mińsku na 2 lata labour. jej rzecznikiem prasowym. Podczas wyborów Od 25 marca 2011 r. karę odbywał w kolonii kar- pozbawienia wolności w kolonii karnej. Karę prezydenckich w 2010 roku był rzecznikiem nej „Witba-3” w obwodzie witebskim. 14 wrze- odbywał w kolonii w Szkłowie. 17 listopada prasowym sztabu Andreja Sannikaua. śnia 2011 r. został ułaskawiony przez Łukaszenkę. 2006 r. karę zmieniono na roboty przymusowe. Uwolniono go 17 listopada 2006 r. ALIAKSANDR ATROSZCZANKAU In the 2010 election he was a press-secretary of Born on 22 March, 1981 in Minsk. Former stu- presidential candidate Andrej Sannikau. dent of the Foreign Relations Faculty of the Be- larusian State University, expelled for political CHRONICLE OF REPRESSION activities and his cooperation with Aliaksandr Detained on 20 December 2010 at his apartment. Kazulin. In 2001–2006 he was a member of Zubr He was imprisoned in the KGB pre-trial prison organization, taking part in its events, repeat- and charged under the art. 293 (mass riot). On edly detained by militia. In 2000, during the 2 March, he was convicted to four years in a pe- Freedom Day rally (when dozens of journalists nal colony. On 5 April, the Minsk City Court were arrested by the riot militia), he was seized considered the appeal against the verdict on by unknown persons in masks, put into a mi- Aliaksandr Atroszczankau. A board of judges litia car, then into a militia bus and released 40 presided by Valery Kamisarau upheld the ver- minutes later, he was threatened to be escorted dict by the Minsk Frunzenski District Court of 2 for execution. He was eventually thrown out of March. From 25 March 2011, he served sentence the car 15 km outside the city. Atroszczankau in the penal colony Vitba-3 in the Vitebsk re- for 10 years worked as a correspondent for the gion. Aliaksandr was released on 14 September website charter97.org. He served as a press-sec- 2011, he was pardoned by Lukashenko. retary of the European Belarus civil campaign.

30 31 W 2010 r. skazano go na 5 lat i 2 miesiące po- Karę odbywał w Kolonii Karnej nr 5 w mie- zbawienia wolności w kolonii o zaostrzonym ście Iwancewicze (obwód brzeski). W grudniu rygorze za rzekomo bezprawne przewożenie 2011 r. został na miesiąc przeniesiony do izolatki. pięciu naboi do broni myśliwskiej (art. 295, 17 stycznia 2012 r. wyrokiem sądu został prze- pkt 2 – „Bezprawne użycie broni palnej, amu- niesiony do zamkniętego więzienia w Grodnie nicji i materiałów wybuchowych”). w którym obecnie przebywa.

MIKALAY AUTUKHOVICH The trial on the confiscation of property took A veteran of the war in Afghanistan, a successful place at the end of 2007. He was left with a house, entrepreneur and pro-democracy activist from the car base and some taxi cars. The officials Volkovysk. Born on 7 January 1963 in Volkovysk. confiscated 13 taxis, his flat and two magazines. He graduated from the Vocational School No. 37 350 million Belarusian rubles had been assigned in the neighbouring village Bolszaja Bieresto- to vindication. vitza, he was trained as a car mechanic. Since Autukhovich was one of six political prisoners 1981, he served in the Army as a driver in the stra- who were freed as a result of harsh sanctions tegic missile troops of the Russian Federation (in imposed on Belarus by the United States and the region of Saratov). Later he completed his the European Union. But as early as 8 February warrant officer training and requested a transfer 2009, he was re-arrested and charged with the to Afghanistan. He was awarded the Order of alleged storage of weapons. During this time, FOT. JULIA DARASHKEVICH the Red Star (Krasnaya Zvezda), and medals “For Autukhovich’s health deteriorated, his body courage” and “For merits in the battle” for the was exhausted by long series of hunger protests MIKOŁA AUTUCHOWICZ sku. 7 lipca 2006 r. został skazany na 3 lata i 6 mie- defense of the bridge near Kandahar and partic- and the lack of adequate medical care. In 2010 Mikoła Autuchowicz to weteran wojny w Afgani­ sięcy pozbawienia wolności z konfiskatą majątku. ipation in other operations. Autukhovich left the he was sentenced to 5 years and 2 months im- stanie, odnoszący sukcesy przedsiębiorca i dzia- Sąd uznał go winnym uchylania się od płacenia army in 1991, as the senior warrant officer, and prisonment in maximum security colony for łacz demokratyczny z Wołkowyska. Urodził się podatków i spowodowania strat w budżecie w du- started his own business in Volkovysk. alleged illegal transport of five cartridges for 7 stycznia 1963 r. w Wołkowysku. Ukończył żej wysokości, a także oskarżono go o prowadze- hunting weapons (the art. 295, part 2, unlawful Szkołę Zawodową nr 37 w sąsiedniej wsi Bal- nie działalności bez rejestracji i licencji. CHRONICLE OF REPRESSION use of firearms, ammunition and explosives). He szaja Briestowica, został mechanikiem samo- Rozprawa dotycząca konfiskaty mienia od- Mikalay Autukhovich was arrested on 15 Octo- served his sentence in the penal colony No. 5 in chodowym. Od 1981 r. służył w armii jako kie- była się pod koniec 2007 r. Pozostawiono mu ber 2005. On 7 July 2006 he was charged with Ivatsevichy (Brest region). In December 2011 he rowca w strategicznych wojskach rakietowych dom, bazę samochodową, połowę taksówek “large scale tax evasion and running business was held for a month in a solitary confinement. Federacji Rosyjskiej (w obwodzie saratowskim). i jeden oddzielny budynek. Skonfiskowano 13 without a registration and a license”. He was On 17 January 2012 by the sentence of the court Później ukończył szkołę chorążych i popro- taksówek, mieszkanie i 2 magazyny. Do windy- found guilty on both counts and sentenced to he was transferred to a closed prison in Grodno, sił o przeniesienie do Afganistanu. Za obronę kacji wyznaczona była kwota ponad 350 milio- three-and-a-half years’ of freedom restriction. in which he is currently serving his sentence. mostu pod Kandaharem i udział w innych nów rubli białoruskich. operacjach został nagrodzony orderem Czer- Autuchowicz był jednym z sześciu więźniów wonej Gwiazdy (Krasnaja Zwiezda), medalami politycznych, którzy zostali uwolnieni w wy- „Za odwagę” i „Za zasługi w boju”. Opuścił niku surowych sankcji nałożonych na Białoruś armię w 1991 r., w stopniu starszego chorą- przez Stany Zjednoczone i Unię Europejską, żego i zaczął zajmować się własnym biznesem jednak już 8 lutego 2009 r. został ponownie w Wołkowysku. zatrzymany i oskarżono go o rzekome prze- chowywanie broni. W tym czasie stan zdrowia KRONIKA REPRESJI Autuchowicza był poważny, jego organizm był 15 października 2005 r. Mikoła Autuchowicz wyczerpany długotrwałym protestem głodo- trafił do aresztu śledczego Kolonii nr 1 w Miń- wym i brakiem odpowiedniej opieki medycznej.

32 33 KRONIKA REPRESJI NASTA AZARKA On 18 October 2004 young oppositionists or- Pierwszy areszt administracyjny (5 dni) Azarka A Belarusian poet and social activist. One of ganized the unauthorized action “Sum up Elec- otrzymała za udział w akcji 21 czerwca 2004 r., the people detained in the case of the Young tion Results.” About 100 people were detained drugi (10 dni) za udział w protestach, które od- Front. In 2004, recognized by Amnesty Interna- near the presidential residence in Minsk and były się po referendum 2004 r. W 2006 roku tional as a prisoner of conscience. She was born loaded into two buses. Nasta who took part in śledczy D.M. Miechow z Komitetu Wykonaw- on 4 December 1981 in the village Kvache. She the rally was sentenced to 10 days of jail. On 5 czego obwodu mińskiego wszczął przeciwko graduated from the Nesvizh Pedagogical State March 2006 Nasta Azarka was charged by judge Azarce sprawę karną z artykułu 193.1 KK RB – College, earning the degree in Pedagogy. She D.M. Miekchov under the article 193, part 1 of „Działalność w imieniu niezarejestrowanego was president of the Young Front branch in Nes- the Criminal Code (activities on behalf of an un- stowarzyszenia, fundacji lub organizacji reli- vizh. She worked in a rural primary school in registered organization). Later the charges were gijnej”. Sprawa ta została zawieszona z powodu a village Sugwazdy. Since childhood, she wrote dropped but the case was resumed on 5 March braku dowodów, ale już 5 marca 2007 r. wzno- poetry, was a member of the literary association 2007 by judge W.A. Aliaksajeva. On 4 September wiono ją decyzją śledczego z prokuratury ob- Waloszki in Nesvizh. She has published several 2007 Ms. Azarka was fined 40 basic units. The wodu mińskiego W. A. Alieksiejewa. books of poetry. verdict was issued by judge Maryia Dunayeva. Nastazja Azarka była podejrzana o to, że „ra- In autumn 2008 Ms. Azarka joined the youth zem z innymi osobami w okresie od paździer- CHRONICLE OF REPRESSION movement the Young Belarus. Nasta Azarka nika 1998 r. brała aktywny udział w nielegalnej On 21 July 2004 in Minsk took place an action was detained on 27 July 2010 as she was hang- działalności organizacji społecznej „Młody of protest against 10th anniversary of President ing out a white-red-white flag in honour of the Front”, która nie przeszła rejestracji państwowej Lukashenko’s presidency. Militia detained about 20th anniversary of the proclamation of the Be- w ustanowionym porządku. Przy tym rozpo- 50 persons. Many of them were beaten. A number larus’ independence. On 30 July 2010 she was wszechniała materiały z wezwaniami do walki of detainees (mainly minors) were let go after the summoned to Niasvizh town militia depart- z istniejącym porządkiem społecznym i rzą- militia drew violation reports. Nasta took part in ment and officially charged under the article 23, dzącą władzą państwową w Republice Białoruś, those events. In consequence, she was sentenced part 14 of the Civil Code. Currently, Nastassia FOT. JULIA DARASHKEVICH brała aktywny udział w organizacji i przepro- to 5 days of jail by judge Alena Kraychyk. Azarka raises a small child. wadzaniu niesankcjonowanych mityngów, dzia- NASTAZJA AZARKA łalności agitacyjnej i innej, która nastawiona Nastazja Azarka, białoruska poetka i działaczka była na osiągnięcie celów wskazanej organizacji. społeczna, była jedną z oskarżonych w sprawie 4 września 2007 r. sędzia sądu rejonu nieświe- „Młodego Frontu”. W 2004 r. uznana przez skiego, obwodu mińskiego, Maria Dunajewa, Amnesty International za więźnia sumienia. uznała Azarkę winną zarzucanego jej czynu W 2007 r. Azarkę sądzono w jej rodzinnym i skazała ją na grzywnę w wysokości 40 płac mieście, Nieświeżu. minimalnych. Urodziła się 4 grudnia 1981 r. we wsi Kwacze Jesienią 2008 r. Azarka przyłączyła się do mło­ w rejonie nieświeskim obwodu mińskiego Biało- dzieżowego ruchu „Młoda Białoruś”. W lipcu ruskiej SRR. Skończyła Szkołę Średnią nr 4 w Nie- 2010 r. grożono jej wszczęciem sprawy karnej świeżu oraz Nieświeski Państwowy Koledż Peda- za wywieszenie narodowych, biało-czerwono- gogiczny im. Jakuba Kołasy, zdobywając zawód -białych flag w Nieświeżu, w rocznicę uzyskania nauczyciela klas początkowych i specjalność edu- niezależności przez Republikę Białoruś. kacji zawodowej. Była przewodniczącą nieświe- Obecnie Nastazja Azarka wychowuje małe skiego oddziału „Młodego Frontu”. Pracowała dziecko. w wiejskiej szkole podstawowej we wsi Sugwazdy. Od dzieciństwa pisała wiersze, była członkiem stowarzyszenia literackiego „Waloszki” w Nie- świeżu. Wydała kilka tomików wierszy.

34 35 W 2004 r. zainicjował, a następnie aktywnie ZMICER BANDARENKA CHRONICLE OF REPRESSION uczestniczył w pracach koalicji stowarzyszeń Zmicer is a civic activist and a member of the During the presidential election 2010 Zmicer społecznych „Svobodnaja Bielarus” i organizował Belarusian Association of Journalists. He was was a member of the electoral staff of Andrej kilkudniowe akcjie protestacyjne przeciwko fał- born in Minsk on 28 September 1963. He grad- Sannikau’s campaign. He was arrested at home szowaniu wyników wyborów parlamentarnych. uated from the Physical Education Institute in on 20 December and placed in the KGB deten- W 2008 r. Dzmitrij Bandarenka był jednym 1984. In 1995–1996 he worked for an independent tion center, where he was subjected to physical z założycieli obywatelskiej kampanii Europej- radio 101.2 FM that was shut down by authori- and psychological violence and torture. In the ska Białoruś (www.europeanbelarus.org), która ties. Zmicer is one of the founders of the citizens’ end of December he was charged under the ar- za cel stawia sobie wstąpienie Białorusi do Unii initiative Charter 97, and a coordinator of the ticle 293, parts 1 and 2 of the Criminal Code Europejskiej. grass-roots campaign European Belarus. Since (mass riots). On 4 April 2011, these charges were 1998 Zmicer Bandarenka was a member of the changed to the article 342 (organization and KRONIKA REPRESJI Coordinating Council of Democratic Forces of active participation in group actions, seriously W kampanii wyborczej 2010 r. Bandarenka był Belarus. He was the organizer of the famous violating public order). On 26 April Zmicer was mężem zaufania kandydata na prezydenta, An- protest marches “Let us live!”, “For a better life,” sentenced to two years in penal colony. FOT. JULIA DARASHKEVICH dreja Sannikaua. 19 grudnia 2010 r. brał udział Freedom Marches and protests against the rig- During the imprisonment he underwent com- w pokojowej manifestacji przeciwko sfałszowa- ging of election results in 2001, 2004, 2006, 2008. plicated spinal surgery, he did not have access DZMITRIJ BANDARENKA niu wyników wyborów prezydenckich. Został In 2004, he initiated and actively participated to a proper health care and his health deterio- Dzmitrij Bandarenka to białoruski działacz aresztowany i zamknięty w areszcie śledczym in the work of a coalition of public associations rated. On 25 July 2011, Zmicer Bandarenka was społeczny i polityczny, obrońca praw człowieka, KGB, gdzie poddawany był przemocy fizycznej Svobodnaja Bielarus and organized a protest ac- transferred from the prison hospital to the hos- dziennikarz, członek Białoruskiego Stowarzy- i psychicznej oraz torturowany. tion against falsification of the parliamentary pital No. 5 in Minsk, where he underwent a sur- szenia Dziennikarzy, koordynator kampanii 26 kwietnia 2011 Dzmitrij Bandarenka został election results. gery. On 17 August 2011 political prisoner was obywatelskiej „Europejska Białoruś”. skazany na 2 lata kolonii karnej. In 2008 Zmicer Bandarenka co-founded the transferred back to the prison hospital, located Urodził się 28 września 1963 r. w Mińsku. W trakcie pobytu w więzieniu przeszedł European Belarus campaign (www.europeanbe- at the Volodarka prison. On 1 September 2011 W 1984 r. ukończył Akademię Wychowania Fi- skomplikowaną operację kręgosłupa, po której larus.org). Bandarenka was transferred to the penal colony zycznego. W latach 1995–1997 był dyrektorem nie miał możliwości odbycia właściwej rekon- No. 15 in Mahilou. He was released on amnesty jedynego niezależnego radia „101,2 FM”, które walescencji, przez co jego stan zdrowia znacznie on 15 April 2012. transmitowało programy w języku białoruskim. się pogorszył. Po aresztowaniu zdiagnozowano W 1997 r., po zamknięciu radiostacji, na Biało- u niego zmiażdżenie dysków i naruszenie ner- rusi rozpoczęła się fala masowych represji wo- wów rdzenia kręgowego. 25 lipca 2011 r. Dzmi- bec niezależnych mediów. trija Bandarenkę przeniesiono z więziennego Dzmitrij Bandarenka jest również jednym szpitala przy ul. Wołodarskiego do Szpitala nr 5 z założycieli portalu informacyjnego i obywatel- w Mińsku, gdzie następnego dnia zrobiono mu skiej inicjatywy „Karta 97” (www.charter97.org). operację. 17 sierpnia 2011 więzień polityczny zo- Od 1998 r. Dzmitrij Bandarenka był członkiem stał przeniesiony ze Szpitala nr 5 z powrotem Rady Koordynacyjnej Demokratycznych Sił Bia- do więziennego szpitala, znajdującego się na te- łorusi. Był on organizatorem znanych marszów renie aresztu śledczego przy ul. Wołodarskiego. protestacyjnych „Tak nie da się żyć!”, „Za lepsze 1 września 2011 ujawniono, że Bandarenkę prze- życie”, Marszów Wolności oraz akcji protesta- niesiono z „wołodarki” do Kolonii Karnej nr 15 cyjnych przeciwko fałszowaniu wyników wy- w Mohylewie. W więzieniu jego stan zdrowia borów w latach 2001, 2004, 2006, 2008. Za swoją znacznie się pogorszył. Przez pewien okres działalność polityczną i obywatelską postawę Dzmi ­trij miał trudności z chodzeniem, nawet Dzmitrij Bandarenka był wielokrotnie zatrzy- przy pomocy laski. mywany i aresztowany, bity i prześladowany Na mocy dekretu Łukaszenki został ułaska- przez białoruski reżim. wiony 15 kwietnia 2012 r.

36 37 do Rewkowa zostały użyte środki psychotro- mieszkania na terytorium dowolnego kraju UE. angażujących budżet ponad 17 mld rubli. Ra- powe, dlatego że już pod koniec lipca Rewkow Jest honorowym mieszkańcem piętnastu miast port profesora wykazał, że jedynie kilka z prac, skierował do prokuratury obwodu homelskiego we Francji, w tym Paryża. które pochłonęły 1,1 mld rubli „może okazać oświadczenie, w którym zrzekł się wcześniej- Jurij Bandażewskij wysłał list do Aleksandra się pożytecznymi z naukowego i praktycznego szych zeznań. Łukaszenki, w którym opisał konflikt homel- punktu widzenia”, a pozostałe 16 mld rubli Przeciwko Bandażewskiemu i Rewkowowi skiego instytutu z Ministerstwem Zdrowia RB, to zmarnowane pieniądze. W taki sposób Jurij została wszczęta sprawa karna. Obaj zostali które połączył on z „faktami niezamierzonego Bandażewskij, uzbrojony w sensacyjne wyniki oskarżeni o to, że pomagali w dostaniu się na używania czarnobylskich materiałów przez badań, niejednokrotnie wzywał białoruskie studia niektórym kandydatom, za co otrzymy- Instytut Radiologiczny Ministerstwa Zdrowia władze do troski o zdrowie ludzi, a gdy poruszył wali spore łapówki. RB”. Wniosek ten profesor Jurij Bandażewskij temat finansów, zaczęto stwarzać mu problemy, 27 grudnia 1999 r. Jurij Bandażewskij został wysnuł na podstawie swoich doświadczeń pod- zakończone aresztowaniem. Jurij Bandażewskij zwolniony z więzienia. Otrzymał zakaz opusz- czas pracy w komisji analizującej efektywność niejednokrotnie informował o niewystarczają- czania miejsca zamieszkania. Decyzja o zmia- badań realizowanych przez Radiologiczny i En- cych działaniach służących ochronie zdrowia FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET nie środka zapobiegawczego została podjęta dokrynologiczny Instytut Badań Klinicznych, ludzkiego w strefie czarnobylskiej. w związku ze stanem zdrowia więźnia. Centrum JURIJ BANDAŻEWSKIJ Praw Człowieka „Wiasna” oceniło, że prześlado- Jurij Bandażewskij, były rektor Państwowego wanie rektora Instytutu Medycznego, profesora YURY BANDAZHEVSKY CHRONICLE OF REPRESSION Instytutu Medycznego w Homlu, znany uczony, Bandażewskiego, było bezpośrednio związane Yury Bandazhevsky is a former rector of the On 13 July 1999, Yury Bandazhevsky was ar- jeden z lepszych specjalistów ds. radiologii, z jego stanowczą postawą dotyczącą problemu State Medical Institute in Homel, he is a scien- rested and placed in custody. On 4 August he członek Białoruskiej Akademii Nauk Medycz- radiacyjnej ochrony ludności, która ucierpiała tist working on sanitary consequences of the was charged under the article 169, part 3 (brib- nych, autor książek o wpływie radiacji na or- podczas katastrofy w elektrowni w Czarnobylu. Chernobyl disaster. Renowned scholar, one of ery). The accusation was based on evidence ganizm człowieka, urodził się 9 stycznia 1957 r. 18 czerwca 2001 r. Bandażewskij został ska- the best specialists in radiology, a member of the presented by the Deputy Director of the State w mieście Raduń, rejon woronowski, obwód zany na 8 lat pozbawienia wolności. Śledztwo Belarusian Academy of Medical Sciences, au- Medical Institute in Homel, Vladimir Revkov, grodzieński. trwało ponad półtora roku (według obrońców thor of books on the impact of radiation on the who was arrested on 12 July. There are reasons to Ukończył Grodzieński Medyczny Instytut praw człowieka, naukowca skazano za działal- human body. He was born on 9 January 1957 in think that Revkov was under the pressure from Państwowy (1980). Doktor nauk medycznych ność naukową). Na podstawie badań wpływu Radun in the Voranava region, Grodno district. the authorities due to the fact that at the end of (1988), profesor (1991), członek-korespondent Bia- małych dawek promieniowania na organizm He graduated from the Grodno State Medical July, Revkov sent to the public prosecutor’s office łoruskiej Akademii Nauk Medycznych, członek ludzki, Bandażewskij doszedł do wniosków, Institute (1980) and became a specialist in ana- in Homel the statement in which he renounced Akademii Nauk w Nowym Jorku, honorowy czło- że przebywanie na terytorium skażonym (czar- tomic pathology. He defended doctoral thesis in his earlier testimony. nek Polskiej Akademii Nauk Medycznych. Pra- nobylskim) jest śmiertelnie groźne. Opinia 1988 and received the title of Professor in 1991. Against Bandazhevsky and Revkov was ini- cował jako stażysta kliniczny, badacz, kierownik ta przeczy oficjalnej wersji głoszącej możliwość He is a member of the Belarusian Academy of tiated criminal case. Both were accused of tak- centralnego laboratorium badawczego Zakładu osiedlenia się ludności na opuszczonym terenie. Medical Sciences, a member of the Academy of ing bribes from students. On 27 December 1999, Patologii Grodzieńskiego Instytutu Medycznego Unia Europejska jeszcze przed orzeczeniem Sciences in New York and an Honorary Academi- Yury Bandazhevsky was released from prison. (1980–1990), był rektorem Państwowego Insty- wyroku, wydała Bandażewskiemu Paszport cian of the Polish Academy of Medical Sciences. He was banned from leaving his place of resi- tutu Medycznego w Homlu (1990–1999). Wolności, uznając go tym samym, za więźnia He worked as a trainee clinical researcher, and dence. On 18 June 2001, Yury Bandazhevsky was sumienia. 5 sierpnia 2005 r. został zwolniony. later as a head of the central research laboratory sentenced to eight years of imprisonment on the KRONIKA REPRESJI W sprawie Bandażewskiego nie ma bezpośred- of the Department of Pathology of Grodno Med- grounds that he had received bribes from stu- 13 lipca 1999 r. Jurij Bandażewskij został zatrzy- nich dowodów. Istnieją podejrzenia, że zatrzy- ical Institute (1980–1990). He was a rector of the dents’ parents. The institute’s Deputy Director, many i umieszczony w areszcie tymczasowym. manie Bandażewskiego było wcześniej zapla- State Medical Institute in Homel (1990–1999). Vladimir Revkov, also received an eight-year 4 sierpnia przedstawiono mu zarzuty z arty- nowaną operacją. kułu 169, pkt 3 – „Przyjęcie korzyści majątko- Od 2006 r. Bandażewskij mieszka we fran- wej”. Oskarżenie to przedstawiono rektorowi cuskim mieście Clermont-Ferrand, gdzie stara na podstawie dowodów przedstawionych przez się kontynuować swoje badania naukowe. Stał prorektora Władimira Rewkowa, zatrzymanego się 25-tym człowiekiem na świecie, który otrzy- 12 lipca. Są powody, by myśleć, że w stosunku mał Paszport Wolności, który daje możliwość

38 39 prison ­sentence. Bandazhevsky’s lawyer claimed published reports critical of the official research SWIATASLAU BARANOWICZ that he had been convicted on the basis of two being conducted on the Chernobyl incident. Urodzony 18 kwietnia 1986 r. w guberni wilej- testimonies made under duress, without any Yury Bandazhevsky was released on parole skiej powiatu mińskiego. Do czasu aresztowania material evidence. Amnesty International an- from prison on 5 August 2005, and prohibited mieszkał w Mińsku, pracował jako budowlaniec. nounced him a prisoner of conscience. His con- for five months to leave Belarus. Before Ban- viction was widely believed to be related to his dazhevsky was sentenced, he was issued the KRONIKA REPRESJI scientific research concerning the Chernobyl ca- European Freedom Passport. Therefore, Ban- Uczestnik akcji protestacyjnych w Mińsku prze- tastrophe. And his open criticism of the ­official dazhevsky became 25th proprietor of the pass- ciw sfałszowanym wyborom 19 grudnia 2010 r. response to the Chernobyl nuclear reactor dis- port in the world. He is allowed to freely travel Został aresztowany i oskarżony o „udział w ma- aster and its influence on people living in the across the continent and choose any European sowych zamieszkach”, co jednak nie nastąpiło region of Homel. He was arrested soon after he country as his permanent place of residence. w pierwszych dniach bądź tygodniach od zda- rzenia, a dopiero 15 czerwca 2011 r. Swiataslau Baranowicz został umieszczony w Areszcie Śled- FOT. SIARHIEJ HUDZILIN czym nr 1 przy ul. Wołodarskiego. 21 czerwca został oskarżony o udział w masowych zamiesz- kach. 29 sierpnia 2011 r., w pierwszym dniu pro- karnego. W odniesieniu do Swiataslaua sąd za- cesu sądowego, środki zapobiegawcze zostały stosował art. 70 KK RB, zaznaczając, że można zamienione na areszt domowy. nałożyć karę mniejszą od minimalnych limi- 12 października 2011 r. Sąd Okręgu Moskiew- tów określonych w pkt 2 art. 293 KK. Tłumaczy skiego w Mińsku, któremu przewodniczyła sę- to obecność okoliczności łagodzących – niepeł- dzia Elena Rudnicka, skazał go na 3 lata ogra- noletność Baranowicza oraz posiadanie stałego niczenia wolności bez skierowania do zakładu miejsca pracy.

SVIATOSLAV BARANOVICH to house arrest. On 12 October a court in Minsk Born on 18 April 1986 in the province of Vileyka sentenced Sviatoslav Baranovich (sentence is- in the district of Minsk. By the time of the arrest sued by judge Elena Rudnicka) to three years of he was living in Minsk, he worked as a construc- freedom restriction for his participation in an tion worker. opposition demonstration held after the Decem- ber 2010 elections. The court sentenced Sviatoslav CHRONICLE OF REPRESSION under the art. 70 of the Criminal Code of the Sviatoslav participated in the protests against the Republic of Belarus, stating that the punish- rigged elections on 19 December 2010 in Minsk. ment may be smaller than the minimum limits He was arrested and charged with participation specified in part 2 of the art. 293 of the Criminal in mass social unrest. He was arrested on 15 June Code. This was caused by the presence of mitigat- 2011. Sviatoslav Baranovich was placed in the ing circumstances – he was minor at the time of detention center No.1 on Volodarsky street in trial and had permanent job. The court has also Minsk. On 21 June he was accused of involvement banned Baranovich from travelling outside of in mass riots. On 29 August 2011, the first day of the capital. He was the last person to be tried for trial, preventive measures have been converted taking part in the post-election demonstration.

40 41 SIARHIEJ BASZARYMAU SIARHIEJ BASHARYMAU ALEŚ BIALACKI Siarhiej Baszarymau mieszka w Mińsku. Praco- Siarhiej Basharymau is a real estate broker from Aleksander Bialacki urodził się 25 września wał w agencji nieruchomości, zajmował się wy- Minsk. He graduated from the Belarusian In- 1962 r. w osadzie Wiartsilia, w Karelskiej Auto- najmem mieszkań. Skończył Białoruski Instytut stitute of Jurisprudence. He is passionate about nomicznej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Prawoznawstwa. Pasjonuje się sportem. Nigdy the sport. He was never involved in politics. He W 1964 r. rodzina otrzymała możliwość po- nie zajmował się polityką. Został aresztowany was believed to have leased out an apartment to wrotu na Białoruś w związku z zapotrzebowa- i umieszczony w areszcie śledczym KGB w Miń- Swedes who organized a July 4 prank in which niem na robotników. Rodzina Bialackich po- sku za to, że wiosną 2012 r. wynajął mieszkanie hundreds of teddy bears wearing free-speech stanowiła zamieszkać w Swietłahorsku. Aleś obywatelom Szwecji, którzy wzięli udział w tzw. slogans were dropped over the countryside out- ukończył Szkołę Średnią nr 5 w Swietłahorsku. „pluszowym desancie”. side the capital city of Minsk. W 1979 r. rozpoczął studia na Wydziale Hi- storyczno-Filologicznym Uniwersytetu Pań- FOT. JULIA DARASHKEVICH KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION stwowego w Homlu. W 1984 r. ukończył studia 4 lipca dwójka obywateli Szwecji przekroczyła On 6 July 2012 Siarhiej Basharymau was de- filologiczne. Pracował jako nauczyciel w regio- awionetką litewsko-białoruską granicę i rozrzu- tained and accused under the art. 371, part 3 of nie homelskim. Rozpoczął studia podyplomowe W 1996 r. Aleś Bialacki został przewodniczą- ciła nad pałacem prezydenckim w Mińsku setki the Criminal Code of the Republic of Belarus w Instytucie Literatury Akademii Nauk Biało- cym nowo utworzonego Centrum Praw Czło- pluszowych misiów. Do zabawek dołączone były (illegal crossing of the state border of the Repub- ruskiej SRR. W 1984 został wcielony do Armii wieka „Wiosna 96” (obecnie „Wiosna”). Władze hasła wspierające wolność słowa na Białorusi. lic of Belarus). The organizers of bear bombing Radzieckiej. Po powrocie z wojska kontynuował białoruskie odmówiły zarejestrowania organi- Przed swoim kolejnym przyjazdem na Bia- claimed they contacted Basharymau only to studia podyplomowe, podczas których zaan- zacji. Członkowie „Wiosny” próbowali w 2007 r. łoruś Szwedzi znowu chcieli wynająć mieszka- rent a flat in Minsk. gażował się w działalność naukową, literacką i dwukrotnie w 2009 r. zarejestrować organiza- nie od Baszarymaua, zmienili jednak zdanie, Swedish pilots assured they received no sup- i społeczną. Aleś Bialacki był współzałożycie- cję w Ministerstwie Sprawiedliwości Republiki o czym poinformowali go sms-em. O akcji „plu- port from the Belarusian side as they did not lem, a w latach 1986–1989 przewodniczącym Białorusi. Niestety bezskutecznie. szowego desantu”, zdaniem Szwedów, nic nie want Belarusians to be oppressed for the soli- Towarzystwa Młodych Literatów „Tutejszyja”. W 2006 r. otrzymał Nagrodę Homo Homini wiedział i nie mógł wiedzieć żaden z obywateli darity action. On 8 August 2012 the KGB offi- Był współzałożycielem Białoruskiego Spo- za działalność na rzecz obrony praw człowieka. Białorusi, w tym i Baszarymau. cially informed of the arrest and charges against łecznego Towarzystwa Historyczno-Oświato- W 2007 r. Bialacki został wiceszefem Między- Został on zatrzymany w drugiej połowie dnia Siarhiej Basharymau. In accordance with the wego „Martyrałoh Biełarusi”. Był członkiem ko- narodowej Federacji Praw Człowieka FIDH. 6 lipca 2012 r. Po 10 dniach przedstawiono mu Belarusian Criminal Code, Siarhiej Bashary- mitetu organizacyjnego Białoruskiego Frontu W 2010 r. otrzymał honorowe obywatelstwo zarzuty pomocy w nielegalnym przekroczeniu mau faced the imprisonment term of 3 to up Ludowego „Odrodzenie” (BFL). Pełnił funkcję miasta Genua. Był dwukrotnie nominowany granicy Republiki Białoruś. Taką informację to 7 years. On 17 August 2012, Basharymau and sekretarza zarządu BFL (1996–1999) oraz za- do Nagrody Nobla w latach 2006–2007. Po raz przekazała dziewczyna Baszarymaua, Irina Anton Surapin, who was also a defendant in stępcy przewodniczącego (1999–2001). W 1990 r. trzeci nominowano go już po jego aresztowa- Łogojko. 8 sierpnia 2012 r. KGB oficjalnie poin- the case, were freed on bail, after agreeing not był jednym z założycieli Białoruskiej Katolickiej niu, w 2011 r. W tym też roku otrzymał nagrodę formowało o aresztowaniu i zarzutach wobec to leave the country. On 28 June 2013 the KGB Hramady. Human Rights Defenders przyznawaną przez Siarhieja Baszarymaua. closed the case. W roku 1989 był pracownikiem naukowym Departament Stanu USA. 17 sierpnia 2012 Siarhiej Baszarymau, wraz Muzeum Historii Literatury Białoruskiej z drugim oskarżonym w tej sprawie, Antonem i w tymże roku został dyrektorem Muzeum KRONIKA REPRESJI Surapinem, został uwolniony z aresztu KGB, pod Literackiego Maksyma Bahdanowicza. Na tym 4 sierpnia 2011 r., Bialacki został aresztowany nakazem nie opuszczania kraju. 28 czerwca stanowisku pracował do 1998 roku. W latach pod zarzutem przestępstwa podatkowego 2013 r. KGB ogłosiło zamknięcie dochodzenia 1992–1996 był deputowanym do Mińskiej Miej- na podstawie artykułu 243, pkt 2. Podstawą w sprawie „pluszowego desantu”. skiej Rady Deputowanych. do aresztowania były informacje o kontach Jest członkiem Związku Białoruskich Pisa- bankowych, które przekazały Białorusi litew- rzy i członkiem Białoruskiego PEN Centrum. skie Ministerstwo Sprawiedliwości oraz polska W czerwcu 2000 r. został kierownikiem Grupy Prokuratura Generalna. Zarówno przedstawi- Roboczej Zgromadzenia Demokratycznych Or- ciele Litwy jak i Polski wyrazili ubolewanie oraz ganizacji Pozarządowych. Pełni funkcję wice- wystosowali oficjalne przeprosiny. Oba kraje za- przewodniczącego Międzynarodowej Federacji wiesiły też bezterminowo współpracę prawną Praw Człowieka. z Białorusią.

42 43 Aresztowanie Bialackiego zostało potępione W czerwcu 2012 r. pojawiły się doniesienia ALES BIALIATSKI In 2006 he received the Homo Homini Award. przez białoruskie i międzynarodowe organizacje o naciskach, jakie są wywierane przez władze Ales Bialiatski was born on 25 September 1962 From 2007 he is a Vice-President of the Inter- praw człowieka, przywódców Unii Europejskiej, kolonii na Alesia Bialackiego. W okresie ma- in the village Viartsilia, in the region of Kare- national Federation for Human Rights. He was USA oraz wielu innych demokratycznych krajów. rzec-czerwiec 2012, Bialacki otrzymał 3 nagany, lia, Russia, to Belarusian parents. In 1964, the nominated to the Nobel Peace Prize three times, 24 listopada 2011 r. Aleś Bialacki został ska- z czego jedna doprowadziła do tego, że Bialac- family was able to return to Belarus due to the in 2006, 2007 and after his arrest in 2011. In 2012, zany przez sąd na 4,5 roku kolonii o zaostrzo- kiemu zakazano widzeń z rodziną. Wskutek demand for workers for emerging industries. Ales Bialiatski became the winner of the 2011 nym rygorze oraz na konfiskatę mienia. otrzymania kolejnej nagany, a co za tym idzie Bialiatski’s family decided to move to Svietla- Human Rights Defenders Award awarded by 17 lutego 2012 r. media poinformowały, że Bia- statusu więźnia uporczywie naruszającego po- horsk. Ales graduated from the high school No.5 the US Department of State. lackiego przeniesiono z aresztu w Żodino do ko- rządek, Bialacki stracił szanse na objęcie go am- in Svietlahorsk. lonii karnej w Bobrujsku, a później, że do 28 lu- nestią przez prezydenta Łukaszenkę. Represje In 1979–1984 he studied at the History and CHRONICLE OF REPRESSION tego przetrzymywano go na Wołodarce. Obecnie wobec Bialackiego nie ustają. Philology Faculty of the Homel State Univer- On 4 August 2011 Ales Bialiatski was arrested odbywa karę w kolonii karnej w Bobrujsku. sity. He worked as a teacher. He started post- under charges of tax evasion (the art. 243, part graduate studies at the Institute of Literature 2 of the Criminal Code of the Republic of Be- of the Academy of Sciences of the Belarusian larus; concealment of income on a large scale). SSR. In 1984 he was drafted into the Soviet Army. The indictment was made possible by financial After returning from the army, he continued records released by prosecutors in Lithuania and post-graduate studies, during which he engaged Poland. Lithuanian and Polish authorities issued in scientific, literary and social activities. He is an official apology to Bialiatski and his family. a member of the Belarusian Writers Union. He Bialiatski’s arrest was condemned by the is co-founder of the Tutejshyja Association of Belarusian and international human rights or- Young Writers, serving as the group’s chairman ganizations, the leaders of the European Union, from 1986 to 1989. the USA and many other democratic countries. He was a co-founder of the Belarusian Social On 24 November 2011, Bialiatski was sen- and Educational Historical Society Martyrałoh tenced to four and a half years in maximum Belarusi. Bialiatski was also one of the found- security colony and confiscation of property. ing members of the Belarusian Popular Front. On 17 February 2012, the media reported From 30 October 1999, he was a deputy chair- that Bialiatski was transferred from the deten- man of the Belarusian Popular Front. In 1990, tion center in Zhodino to the penal colony in he was one of the founders of the Belarusian Bobruisk. Later, that until 28 February he was Catholic Hramada. In 1989, he worked in the being held in the Volodarka prison. Currently Museum of the History of the Belarusian liter- he serves his sentence in the penal colony in ature. In the years 1989–1998 he worked as the Bobruisk. director of the Maxim Bahdanovich Literary In June 2012, there were reports about the Museum. In 1992–1996 he was a deputy to the pressure that is exerted on Ales Bialiatski by Minsk City Council of Deputies. the authorities of the colony. Between March Bialiatski founded the Human Rights Centre and June 2012, Bialiatski received three repri- Viasna in 1996. The Minsk-based organization mands, and the authorities forbade Ales’s family provides financial and legal assistance to politi- to visit him. Ales Bialiatski received the status of cal prisoners and their families. The authorities the prisoner persistently violating prison rules, several times refused to officialy register Viasna. and lost his chance to be amnestied by President In June 2000, he was elected head of the Work- Lukashenko. He is still subjected to repressions ing Group of the Democratic NGOs Association. and restrictive measures.

44 45 ANATOL BLIZNIECOW ANATOL BLIZNIECOV ALIEKSIEJ BONDAR Anatol Blizniecow, mieszkaniec Połocka w okręgu Resident of Polotsk, in the district of Vitebsk. Alieksiej Bondar jest jednym ze skazanych witebskim, jest jednym z trzech oskarżonych One of the three accused for removing state w „Sprawie czternastu” w 2008 r. Urodził się w procesie karnym z roku 1999 w Połocku o zry- flags and sentenced in a criminal trial that took 14 maja 1981 r. w rodzinie wojskowego w mie- wanie flag państwowych. place in 1999 in Polotsk. ście Popczeł w obwodzie briańskim w Rosji, skąd pochodziła jego matka. Po roku rodzina KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION przeprowadziła się na Białoruś, do ojczyzny jego Anatol Blizniecow został aresztowany 10 marca Anatol Blizniecov was arrested on 10 March ojca. W 2003 r. ukończył Białoruski Instytut 1999 r., wraz z Siarhiejem Lawiejkinem i Ole- 1999 along with two other residents of Polotsk, Prawa, otrzymał dyplom prawnika ze specjali- giem Kajdowem. Siarhiej Laviejkin and Oleg Kajdov. They re- zacją „Prawo podatkowe i bankowe”. Pracował Wszyscy trzej zostali pobici i oskarżeni moved several flags from the state buildings w różnych firmach prywatnych, był prawni- z paragrafu karnego za „umyślny wandalizm” in protest against the ban on using white-red- kiem i dyrektorem handlowym. Od 1996 r. był (w procesie, obrona wnioskowała o przekwali- white national flag. aktywnym członkiem ulicznych akcji opozycji, fikowanie czynu na „zbezczeszczenie symboli Initially, all three were detained, but they w 1999 r. został członkiem Zrzeszenia Białoru- narodowych”). were soon released. However, on 10 April 1999, skich Studentów. Od wiosny 2006 r. był dzia- Tych trzech obywateli Połocka przez kilka lat, all three men were arrested and beaten. The łaczem młodzieżowej organizacji „Inicjatywa” na znak protestu zdejmowało z dachów budyn- authorities initiated criminal case. Blizniecov, która powstała na fali akcji młodzieżowych (tzw. ków miejscowych władz czerwono-zielone flagi. Kajdov and Laviejkin were accused of removing flashmobów) po protestach na Placu Kalinow- FOT. JULIA DARASHKEVICH Akcje te również kończyły się zatrzymaniami, on 9 April 1998 red and green state flag from skiego i masowych aresztowaniach. a wcześniej jednak milicjanci darowywali im buildings of the Polotsk’s District and Munici- winę. Sprawę rozpatrywał sąd wojskowy w Wi- pal Committees. KRONIKA REPRESJI udział w akcjach grupowych, poważnie narusza- tebsku, w związku z profesją jednego z oskar- They were accused of deliberate vandalism W 2008 r. Alieksiej Bondar został aresztowany na jących porządek publiczny”. 22 kwietnia sędzia żonych – Lawiejkina. Anatol Blizniecow, jak and they admitted that they removed the flags, 5 dni za udział w akcji przedsiębiorców 21 stycz- sądu w Mińsku, Jeliena Ilina, uznała Bondara również Oleg Kajdow, byli studentami Uniwer- explaining that they did so in protest and fol- nia, po czym przedstawiono Bondarowi zarzuty winnym zarzucanego mu czynu i skazała go na sytetu Połockiego. lowing their sense of justice. They avowed that z art. 342, pkt 1 KK RB – „Organizacja lub aktywny ograniczenie wolności na 2 lata. Wszyscy oskarżeni wyjaśniali, że flagi zdej- white-red-white flag is a real symbol of Belarus. mowali ze względu na fakt, iż barwy te nie od- The criminal case was examined by a military powiadały prawdzie historycznej, jako że auten- court of Vitebsk on 8 July 1999. Anatol Bliznie- ALES BONDAR CHRONICLE OF REPRESSION tyczne barwy Białorusi są biało-czerwono-białe, cov was sentenced under the article 186, part Ales Bondar – in 2008 one of the defendants in In 2008 Ales Bondar was arrested for 5 days for zatem był to akt protestu przeciw ich zmianie. 2 (desecrating state symbols), and fined in the the Case of Fourteen. Born on 14 May 1981 into taking part in the demonstration of entrepre- 8 lipca 1999 r. wszyscy trzej oskarżeni zostali amount of 200 million BYR – which at that time a military family in Russia. After some time the neurs that took place in Minsk on 21 January. uznani winnymi bezczeszczenia symboli naro- was the equivalent of about $450. family moved to Belarus, his father’s homeland. Ales was charged under the art. 342, part 1 of dowych i ukarani grzywną. Anatol Blizniecow, In 2003 he graduated from the Belarusian Insti- the Criminal Code of the Republic of Belarus określony przez sąd jako współsprawca, został tute of Jurisprudence, received a degree in law (organization and active participation in group obciążony grzywną w wysokości 200 milionów with a specialization in tax and banking law. He actions, seriously violating public order). On 22 rubli (równowartość 450 dolarów USA). has worked in various private companies. Since April he was found guilty by judge Jelena Ilina 1996 he has been an actively participating in the of the alleged offense and sentenced to two years opposition demonstrations, in 1999, he was a of freedom restriction. member of the Association of Belarusian Stu- dents. Since the spring of 2006, he was an activ- ist of the youth organization Initiative.

46 47 ALEŚ BONDARIEW ALES BONDARAU Aleś Bondariew, mieszkaniec Mińska, z wy- Ales Bondarau is a citizen of Minsk, a physicist kształcenia fizyk, jeden z pierwszych więźniów by profession. He was one of the first political politycznych w najnowszej historii Białorusi, prisoners in modern history of Belarus. He was został skazany za udział w Dniu Woli 23 marca convicted for taking part in the Day of Will – 1997 r. Podczas akcji Dnia Woli doszło do starć Belarusian Independence Day on 23 March 1997 demonstrantów z milicją. at which demonstrators and militia clashed.

KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION 1 kwietnia 1997 r. Aleś Bondariew został zatrzy- On 1 April 1997 Ales was arrested and accused many i oskarżony o chuligaństwo. W sprawie of hooliganism. Reportedly, the authorities had „Dnia Woli 97” oskarżonych było 5 osób. Proces a photograph of Ales Bondarau threatening a odbywał się w sądzie w Mińsku od 30 paździer- militia officer with a stick. Human rights -or nika do połowy listopada 1997 r. ganizations in Belarus maintained that he was Aleś Bondariew został skazany na roboty defending himself against an attack by militia przymusowe z przekazaniem 20 procent za- officers. 5 other people were charged in the same robku na rzecz państwa. Na 2 lata tzw. „domowej case. Ales Bondarau was sentenced to forced la- chemii2” zostali skazani – Anatol Sorokin i Aleś bour and ordered to transfer 20 percent of his Kowal. Dwaj pozostali oskarżeni w tej sprawie – income to the state. At that time it was one of the FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET Ryhor Kijko i Uladzimir Łysko – zostali skazani first politically motivated decisions, and seemed na 2 lata przymusowych robót w miejscu zatrzy- to be very strict. mania. W tym czasie były to jedne z pierwszych ALEKSANDER BOROZIENKO wie miało 14 osób: Michaś Paszkiewicz, Tatiana wyroków motywowanych politycznie i wyda- Urodził się 9 maja 1988 r. w Pińsku, w obwodzie Tyszkiewicz, Michaś Subacz, Aleś Czernyszew, wały się bardzo surowe. brzeskim. Studiował na Uniwersytecie Wro- Aleksander Strielcow, Paweł Winogradau, Alek- cławskim w Polsce oraz na uniwersytecie w Pe- siej Bondar, Aleksander Borozienko, Maksim

2. Kara tzw. „chemii” wiąże się z ograniczeniem tersburgu. Jest niezależnym dziennikarzem. Daszuk, Artiom Dubski, Uladzimir Siarhiejeu, wolności i obowiązkiem wykonywania prac przymu- Mieszka i pracuje w Mińsku. Michaił Krywau, Anton Kojpisz i Andrej Kim. sowych. Podczas procesu sądowego Borozienko prze- KRONIKA REPRESJI bywał w Polsce. W związku z tym, że „uchylał Będąc studentem Uniwersytetu Wrocławskiego, się od kontaktu ze śledczym”, 12 maja 2008 r. jeszcze w 2008 r. Borozienko miał status oskarżo- wydano decyzję o jego areszcie i wydano za nim nego w tak zwanej „Sprawie czternastu”. Sprawa list gończy. karna za udział w akcji solidarności z przedsię- 27 października razem z adwokatem dobro- biorcami została wszczęta z artykułu 342, pkt 1 KK wolnie spotkał się ze śledczym i został przenie- RB – „Organizacja masowych akcji w poważny siony do aresztu. Prowadził głodówkę. sposób naruszających porządek społeczny” – Proces w sprawie Borozienki rozpoczął się oraz z art. 339, pkt 2 – „Chuligaństwo”. Status 8 grudnia. Został on skazany na rok ogranicze- podejrzanego, a potem oskarżonego w tej spra- nia wolności.

48 49 ALIAKSANDR BARAZENKA Belarus (organization and active participation ARTIOM BREUS Born on 9 May 1988 in Pinsk. He studied at the in group actions, seriously violating public or- Artiom Breus, obywatel Federacji Rosyjskiej, University of Wroclaw in Poland, and at the der) and the art. 339, part 2 (hooliganism). Four- urodził się 5 sierpnia 1983 r. w Mińsku. Dzieciń- University of St. Petersburg. He is an independ- teen people were accused in the case: Aliaksandr stwo spędził w Estonii, ukończył gimnazjum ent journalist. He lives and works in Minsk. Barazenka, Mikalay Pashkevich, Tatsiana Tsish- w Tallinie i Talliński Uniwersytet Europejski kevich, Mikalay Subach, Ales Czarnuszou, Ales o specjalności „projektant”. Do czasu aresztu CHRONICLE OF REPRESSION Strielcov, Pavel Vinogradov, Ales Bondar, Mak- mieszkał i pracował w Mińsku – w mieście Aliaksandr Barazenka was one of the defendants sim Dashuk, Arciom Dubski, Uladzimir Siar- swego ojca, znanego reżysera telewizyjnego. Nie in the Case of Fourteen. He participated in the heyeu, Mikalay Kryvau, Anton Koipish and zajmował się polityką. demonstration of entrepreneurs that took place Andrej Kim. on 10 January 2008 in Minsk. The demonstra- During the trial Aliaksandr Barazenka was in KRONIKA REPRESJI tors were protesting against the introduction Poland, therefore the authorities stated that he: Został zatrzymany podczas akcji protestu na of a presidential ruling concerning restrictive “declined to contact investigators.” On 12 May Placu Niepodległości w Mińsku 19 grudnia tax and employment regulations for small busi- 2008 an arrest warrant was issued after him. 2010 r. Aresztowano go na 15 dni i uwolniono nesses. Fourteen individuals were subsequently On 27 October, he and his attorney voluntarily 29 grudnia wraz z innymi obywatelami Rosji. convicted for taking part in or organizing ac- met with investigators and he was transferred Jednak tego samego dnia aresztowano go po- tions that seriously violate public order, among to a detention center where he started a hunger nownie – teraz już w ramach sprawy karnej them Aliaksandr Barazenka who was detained strike. Aliaksandr Barazenka’s trial began on 8 o masowe zamieszki. 5 stycznia 2011 r. Artio- during the demonstration. December 2008. He was sentenced to one year mowi Breusowi przedstawiono zarzuty. Prze- Barazenka was charged under the art. 342, of freedom restriction. bywał w areszcie śledczym nr 1 na Wołodarce. part 1 of the Criminal Code of the Republic of 10 marca 2011 r. wraz z innym obywatelem Rosji, Iwanem Gaponowem, został skazany przez miń- ski sąd na karę grzywny w wysokości 300 płac minimalnych (10,5 miliona białoruskich rubli). FOT. JULIA DARASHKEVICH

ARTYOM BREUS CHRONICLE OF REPRESSION Born on 5 August 1983 in Estonia, where he is Detained during the 19 December 2010 pro- currently registered by the local consular sec- test on the Independence Square. Arrested for tion of the Russian Federation embassy as a 15 days and released on 29 December together Russian citizen. He spent his childhood in Es- with other Russian citizens. However, on the tonia, he graduated from high school in Tallinn same day, he was detained in the criminal case. and then from the Tallinn European University. On 5 January 2011, he was officially charged -un Until his arrest he lived in Minsk, Belarus. His der the art. 342, part 1 of the Criminal Code father is a well known Belarusian television di- of the Republic of Belarus (organization and rector. He was never involved in politics. active participation in group actions, seriously violating public order). He was kept in the Vo- lodarka prison in Minsk. On 10 March 2011 he was sentenced to pay 10.5 million BYR fine (300 minimal wages).

50 51 wyborów „Partnerstwo”. Enira Bronicka naj- ANATOL BUKACZEW ANATOL BUKACHOU pierw przetrzymywana była w areszcie śledczym Anatol Bukaczew jest członkiem konserwatyw- A member of the Conservative Christian Party KGB, a potem w areszcie na Wołodarce. 4 sierp- no-chrześcijańskiej partii Białoruski Front Lu- of the Belarusian People’s Front from Vitebsk. nia 2006 r. miński sąd uznał Bronicką winną dowy z Witebska. złamania artykułu 193.1 i skazał ją na 6 miesięcy CHRONICLE OF REPRESSION pozbawienia wolności. KRONIKA REPRESJI He was sentenced on 28 February 2000 by a 21 sierpnia 2006 r. Bronicka została uwolniona. Anatol Bukaczew został skazany 28 lutego court in Vitebsk. He was accused of writing, on 2000 r. przez sąd w Witebsku. Oskarżono go the eve of the Slavonic Bazaar festival in July o to, że w lipcu 1998 r., w przededniu festiwalu 1998, a letter on behalf of a non-existent organ- ENIRA BRANICKAJA „Słowiański bazar”, napisał list w imieniu nie- ization Free Belarus (Swobodnaya Bielarus) in Enira Branickaja was born on 31 August 1981 in istniejącej organizacji „Wolna Białoruś” (Swo- which he expressed his protest against spending Minsk. She graduated with honours from the bodnaya Biełaruś), w którym wyraził protest public funds for the organization of pompous Law Faculty at the Belarusian State University, przeciwko wydawaniu środków publicznych pro-Russian events. The letter was sent to the and was admitted into the doctoral program. na organizację pompatycznych prorosyjskich editor of the Vitbichi newspaper and the jour- She was actively involved in the activities of sev- imprez. W liście żądano wydrukowania jego nalists passed it to the KGB. eral social organizations, she worked as a volun- treści na łamach gazety „Witbichi”. List został In autumn 1999, the authorities carried out a teer for children’s camp in Ireland (2002), and wysłany do redakcji, a jej dziennikarze przeka- revision in the apartment of Bukachou, and he in a nursing home in France (2003). In 2004 she zali go KGB. himself was summoned to the KGB. The hearing organized a project of assistance to a non-gov- Jesienią 1999 r. w mieszkaniu Bukaczewa was scheduled for 24 February but was held a FOT. JULIA DARASHKEVICH ernmental charitable organization Belarusian została przeprowadzona rewizja, sam on zaś day later. Children’s Hospice in Minsk (2004). został wezwany do KGB. Rozprawa Bukaczewa Anatol Bukachou was found guilty under the ENIRA BRONICKA była wyznaczona na 24 lutego, odbyła się jednak article 201, part 1 of the Criminal Code of the Enira Bronicka urodziła się 31 sierpnia 1981 r. CHRONICLE OF REPRESSION dzień później. Republic of Belarus (malicious hooliganism). He w Mińsku. Ukończyła z wyróżnieniem prawo On 4 August 2006 members of the Partnership Anatol Bukaczew został uznany winnym po- was sentenced to a fine of 50 minimum wages na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym organization, among them Enira Branickaja, pełnienia przestępstwa, o którym mowa w arty- ($115). In his final speech Bukachou said that his (BUP), dostała się na studia doktoranckie. W cza- Cimafej Dranchuk, Aliaksandr Shalajka and kule 201.1, pkt 1 KK RB – „Złośliwe chuligaństwo”. actions were purely political. sie studiów była mistrzynią uniwersytetu w judo Mikola Astrejka, were sentenced by the Central Skazano go na grzywnę w wysokości 50 płac mi- w swojej kategorii wagowej. W latach 2004–2005 District Court of Minsk under the article 193, nimalnych (115 dolarów USA). prowadziła na BUP zajęcia „Ideologia państwa part 1. Branickaja was sentenced to six months W mowie końcowej Bukaczew powiedział białoruskiego”. Brała udział w pracach organi- of imprisonment. Enira Branickaja was first o tym, że jego działania miały wyłącznie cha- zacji społecznych, pracowała jako wolontariusz held in the KGB detention center, then in the rakter polityczny. na obozie dziecięcym w Irlandii (2002), w domu custody of the Volodarka prison. opieki we Francji (2003), była organizatorką pro- Branickaja was released on 21 August 2006. jektu pomocy dla pozarządowej dobroczynnej organizacji „Białoruskie hospicjum dziecięce” w Mińsku (2004).

KRONIKA REPRESJI 21 lutego 2006 r., prawie miesiąc przed wy- borami prezydenckimi na Białorusi, Enira Bronicka została aresztowana wraz z Mikołą Astriejką, Cimafiejem Dranczukiem i Alek- sandrem Szałajko. Oskarżono ją o działalność w imieniu niezarejestrowanej organizacji. Cho- dziło o społeczne stowarzyszenie obserwatorów

52 53 wydawcą”. 16 czerwca 2005 r. sąd uznał Anato- lija Bukasa winnym wszystkim stawianym mu zarzutom i skazał go na karę grzywny w wyso- kości 40 płac minimalnych i 3 milionów rubli rekompensaty szkody moralnej jakiej doznała Wiera Protasiewicz.

ANATOL BUKAS Entrepreneur and the chief editor of Borisovs- kiye Novosti newspaper. He was born in 1956. He was an activist of the Belarusian Social Dem- ocratic Party (Narodnaya Hramada).

CHRONICLE OF REPRESSION On 27 January 2005 Anatol Bukas was charged under two articles of the Criminal Code. The reason for the case was the article of Anatol Bukas published in Borisovskiye Novosti. The FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET FOT. SIARHIEJ HUDZILIN publication was critical of Vera Pratasevich, the editor of the official newspaper of Borisov dis- ANATOL BUKAS trict executive committee. DZMITRIJ BUŁANOW się na przesłuchaniu – jest winny. Kilka godzin Anatol Bukas, przedsiębiorca, redaktor i wy- Bukas was charged under the article 188, part Dzmitrij Bułanow urodził się w Mińsku 25 sierp- czekał na śledczego w areszcie na ulicy Sapierow, dawca regionalnej społeczno-politycznej gazety 2 of the Criminal Code (public libel), and arti- nia 1984 r. Ukończył Kolegium Medyczne nr 2, ale doczekał się jedynie postanowienia o nada- „Borisowkie nowosti”, urodził się w 1956 r. Był cle 189, part 2 (deliberate humiliation of honour 2 lata pracował jako pielęgniarz w szpitalu zakaź- niu mu statusu podejrzanego w sprawie o ma- działaczem Białoruskiej Socjaldemokratycznej and dignity of a person, expressed in an inde- nym, zajmował się ciężko chorymi pacjentami, sowych zamieszkach. Partii (Narodnaja Hramada). cent manner). w tym i chorymi na AIDS. Interesował się mu- Początkowo Dzmitrija Bułanowa zatrzymano According to Bukas, the article was an answer zyką, zebrał nawet kilkoro muzyków by stworzyć na 3 dni, 2 dni przebywał na Okrestinie, po czym KRONIKA REPRESJI to three publications in which Vera Pratasevich własną grupę. Studiował w Instytucie Wiedzy przeniesiono go do aresztu na Wołodarce. Tam, 27 stycznia 2005 r. Anatolowi Bukasowi przed- called him “ill-bread editor.” According to Ana- Współczesnej, na kierunku Sztuka. Nie zajmował z powodu warunków sanitarnych panujących stawiono zarzuty z artykułu 188, pkt 2 KK – „Po- tol the case was brought on the initiative of the się polityką, nigdy nie był członkiem partii poli- w areszcie, zaostrzyły się u niego objawy aler- mówienie w wystąpieniu publicznym lub w me- local executive committee with the aim to liq- tycznej ani żadnego ruchu politycznego. gii (astma, ataki duszności) oraz reumatyzmu, diach” oraz z artykułu 189, pkt 2 – „Umyślne uidate his newspaper. co stwarzało zagrożenie nie tylko dla jego zdro- poniżenie honoru i godności osoby, wyrażone On 16 June 2005, the court found Anatol KRONIKA REPRESJI wia, ale i życia. W mediach pojawiały się niepo- w sposób nieprzyzwoity”. Bukas guilty of all the charges and sentenced to a Zatrzymano go i pobito podczas pacyfikacji po- kojące informacje, że więzień nie jest w stanie Powodem wszczęcia sprawy karnej stał się fine of 40 basic units and 3 million BYR as a com- kojowej akcji protestu 19 grudnia, miał rozciętą nawet wstawać z łóżka. artykuł Bukasa opublikowany w „Borisow- pensation for moral damages to Vera Pratasevich. głowę. Został skazany na 10 dniu aresztu. Jed- 26 maja Sąd Leniński w Mińsku skazał go na skich nowostiach” w kwietniu 2004 r., w któ- nak po uwolnieniu go z aresztu na Okrestinie, 3 lata kolonii o zaostrzonym rygorze. 11 czerwca rym dziennikarz krytykował redaktora oficjal- 12 stycznia 2011 r., został kolejny raz zatrzymany, 2011 r. został przeniesiony do Kolonii nr 15 nej gazety Borysowskiego miejskiego komitetu tylko za to, że odmówił pójścia na przesłucha- w Mohylewie. 14 września 2011 r. Bułanow zo- wykonawczego „Jedność” („Jedinstvo”), Wierę nie bez oficjalnego wezwania. stał uwolniony na mocy dekretu Łukaszenki Protasiewicz. Funkcjonariusze milicji przyjechali do jego o ułaskawieniu. Zdaniem Anatola Bukasa, w swoim artykule domu i oświadczyli mu, że skoro nie pojawił odpowiedział on na trzy publikacje Protasie- wicz, w których nazwała go „źle wychowanym

54 55 DZMITRY BULANAU for refusing to turn up for interrogation without ANDREJ BURŁAKA Przebywał w mińskim areszcie śledczym na Born on 25 August 1984 in Minsk. Graduate of an official summons. Dzmitry was declared to Andrej Burłaka, obywatel Ukrainy, uczestnik Wołodarce. Burłaka podczas procesu powie- a medical college, he worked in a hospital, has be a suspect in the mass riot criminal case and „Czarnobylskiego Szlaku”3 w 1996 r., oskarżony dział, że do Mińska przyjechał po to, by zoba- profound interest in music. He studied also at the detained for 3 days. He was later transferred w sprawie „UNA-UNSO”4, urodził się w 1985 r. Na czyć Białoruś, dlatego że zawsze interesował się Institute of Contemporary Knowledge, majoring to Minsk pre-trial prison No 1 in Volodarski Ukrainie próbował wstąpić do seminarium du- architekturą starych budynków i cerkwiami. in Art. He has never been engaged in politics. Street. On 26 May was sentenced to 3 years in chownego, gdyż chciał zostać księdzem. Kiedy Powiedział również, że 10 rocznica awarii a high-security colony by the Leninski District został aresztowany, był studentem 4. roku Ukra- w Czarnobylu jest dniem wspólnego nieszczę- CHRONICLE OF REPRESSION Court of Minsk. On 11 June 2011 he was trans- ińskiego Uniwersytetu Państwowego im. Tarasa ścia Białorusi i Ukrainy. Detained and beaten up (head injury) during the ferred to the colony No. 15 in Mahilou. During Szewczenki. Oprócz języka rosyjskiego i ukraiń- Wydarzenia z 26 kwietnia w Mińsku zasko- dispersal of the 19 December peaceful protest. the imprisonment his health condition severely skiego zna jeszcze polski i uczył się tureckiego. czyły go. Z jego relacji wynikało, że po areszto- Sentenced to 10 days of arrest in the Okrestina deteriorated. He was released on amnesty on 14 waniu śledczy grozili mu, że wyrzucą go przez prison. On 12 January, he was detained again September 2011. KRONIKA REPRESJI okno, jeśli nie podpisze dokumentów i nie przy- Burłaka zatrzymany został przez funkcjona- zna się, że brał udział w akcji. Jego matce śledczy riuszy milicji w cywilu, w centrum Mińska, nie przekazali żadnych informacji. O miejscu 26 kwietnia 1996 r. w czasie rozpędzania akcji przebywania syna dowiedziała się przypad- „Czarnobylski Szlak”. Podczas marszu milicja kowo od ukraińskich dziennikarzy, którzy nie dawała ludziom przejść po głównej ulicy relacjonowali wydarzenia w Mińsku. Burłaka białoruskiej stolicy, przez co kilkakrotnie do- nie przyznał się do winy. Pod koniec sierpnia chodziło do przepychanek między uczestni- 1996 r. miński sąd skazał go na rok pozbawienia kami akcji a funkcjonariuszami. wolności w kolonii karnej. Wyrok wydał sędzia Grigorij Kozyrickij, prokuratorem w procesie 3. Czarnobylski Szlak (biał. Чарнобыльскі шлях) – był Siergiej Teleżewicz. coroczny marsz opozycji białoruskiej, który odbywa się Uwolniono go w grudniu 1996 r. po amnestii, 26 kwietnia, w rocznicę katastrofy elektrowni jądrowej wraz z kilkoma innymi obywatelami Ukrainy, w Czarnobylu. Po raz pierwszy odbył się w roku 1989. którzy byli skazani w związku z tą samą sprawą. 4. UNA-UNSO (ukr. Українська Національна Асамблея – Українська Національна Самооборона, W więzieniu pozostali jedynie Siergiej Pota- УНА-УНСО) – Ukraińskie Zgromadzenie Narodowe – pow i Andrej Szeptycki, którzy uwolnieni zo- Ukraińska Samoobrona Narodowa stali dopiero w 1997 r.

56 57 ANDREJ BURLAKA ital, which on several occasions lead to fights be- JURIJ CHADYKA A citizen of Ukraine, participant of the Cherno- tween the participants of the march and officers. Znany polityk i uczony, jeden z pierwszych byl Path1 in 1996, an annual demonstration that Andrej Burlaka was kept in the Volodarka więźniów politycznych niepodległej Biało- takes place in commemoration of the Cherno- prison in Minsk. During the trial Burlaka, said rusi, urodził się 23 czerwca 1938 r. w Mińsku. byl nuclear accident. Member of the UNA-UNSO that he came to Minsk in order to see Belarus, Z wyróżnieniem ukończył Szkołę Średnią nr 4 (Ukrainian National Assembly – Ukrainian Na- because he was always interested in architecture w Mińsku. W 1960 r. ukończył studia na Wy- tional Self Defence). Andrej was born in 1985 in of old buildings and churches. He also said that dziale Fizyki na Białoruskim Uniwersytecie Ukraine, he tried to enter the seminary because the 10th anniversary of the Chernobyl disaster is Państwowym. Pracował w Instytucie Fizyki na he wanted to become a priest. When he was ar- an important day both for Belarus and Ukraine. Akademii Nauk Białorusi. Zajmował się zagad- rested, he was a student of the Taras Shevchenko According to his relation the investigators nieniami obliczeń trajektorii pocisków. W 1975 r. National University of Kyiv. He is fluent in Rus- threatened to throw him out of the window if stanął na czele sekcji elektrooptycznej, która sian, Ukrainian and Polish. he did not sign the documents and admit that miała przewidzieć rozwój broni w ciągu 15 lat. he took part in the demonstration. His mother, W lutym 1965 r. obronił doktorat z fizyki aero- CHRONICLE OF REPRESSION was not informed by the investigators about the dynamicznej. W 1976 r. otrzymał tytuł profesora Burlaka was detained by militia officers in plain whereabouts of her son, she learned about it ac- nauk fizycznych i matematycznych (temat pracy: clothes in the center of Minsk on 26 April 1996, cidentally from Ukrainian journalists who were „Optyczne nawroty rakiet balistycznych”). during the Chernobyl Path. During the march, covering the events in Minsk. Burlaka pleaded Dwukrotnie, w 1967 i 1969 r., otrzymał pro- the militia did not allow participants of the pro- not guilty. At the end of August 1996 Minsk pozycję wstąpienia do partii komunistycz- test to enter the main street of the Belarusian cap- court sentenced him to a one year of impris- nej. Jesienią 1969 r. zorganizował w Akademii onment in a penal colony. He was released on Nauk Białorusi wykład dotyczący sztuki sta- FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET 1. The Chernobyl Path is an annual demonstration amnesty in December 1996, along with several robiałoruskiej. 30 kwietnia 1988 r. wziął udział that takes place in commemoration of the Chernobyl other citizens of Ukraine, who were convicted w „Dziadach”. Na uczelni zorganizował grupę nuclear accident. It took place for the first time in 1989. in the same case. wsparcia Komitetu Organizacyjnego Białoru- wem Siwczykiem, zostali aresztowani za udział skiego Frontu Ludowego. Udało mu się zebrać w mityngu. Pod naciskiem opinii międzynaro- ok. 70 osób. W 1989 r. został zastępcą prze- dowej, więźniów uwolniono, gdy ogłosili gło- wodniczącego Białoruskiego Frontu Ludowego dówkę. W obronie profesora powstał ruch so- „Odrodzenie”. Funkcję tę pełnił do grudnia lidarnościowy, który zajmował się organizacją 2007 r. W latach 1996–2000 był członkiem protestów, pisaniem podań oraz przekazywa- Rady Nadzorczej Białoruskiego Komitetu Hel- niem prokuraturze i profesorowi koresponden- sińskiego. W 1997 r. został mianowany rektorem cji zagranicznej. Z uwolnieniem więźniów wiąże Uniwersytetu Ludowego a w 1998 r. został człon- się następująca historia: przywódca rosyjskiej kiem redakcji czasopisma „Otkrytoje obszcze- partii „Jabloko”, Grigorij Jawlinski, zwrócił się stwo”. Był przewodniczącym rady nadzorczej do prezydenta Borysa Jelcyna o pomoc w uwol- Niezależnego Instytutu Badań Społeczno-Eko- nieniu więźniów. Ten zadzwonił do Łukaszenki nomiczno-Politycznych. Jest autorem ponad 150 po czym więźniowie zostali wypuszczeni. prac naukowych w dziedzinie fizyki, 200 refe- Jurij Chadyka został uwolniony 21 maja ratów naukowych i technicznych, 40 publikacji 1996 r. za kaucją. Wyczerpany 23-dniową gło- na temat sztuki białoruskiej jak również ponad dówką od razu trafił do szpitala. Zarzuty jednak 350 publikacji medialnych o bieżących proble- wciąż nie zostały oddalone. Stało się to dopiero mach politycznych. kilka lat później, tuż przed rozpadem Biało- ruskiego Frontu Ludowego. Jurij Chadyka jest KRONIKA REPRESJI jednym z założycieli nowego „Ruchu Białorusi”, W 1996 r., po „gorącej wiośnie”, Jurij Chadyka w skład którego weszli byli działacze „Białoru- wraz ze swym współpracownikiem, Wiaczysła- skiego Frontu Ludowego”.

58 59 YURY HADYKA Otkrytoje Obszczestwo. He was chairman of the IRINA CHALIP A well known politician and scholar. One of the board of the Independent Institute for Socio-eco- Irina Chalip, urodzona 12 listopada 1967 r. w Miń- first political prisoners in independent Belarus. nomic and Political Issues. Author of over 150 sku, jest korespondentem rosyjskiej „Nowej He was born on 23 June 1938 in Minsk. Yury scientific papers in physics, 200 scientific and Gazety” na Białorusi. Pracowała jako zastępca Hadyka graduated with honours from the high technical papers, 40 publications on the art of redaktora naczelnego „BDG” i redaktor naczelny school No. 4 in Minsk. In 1960 he graduated Belarus as well as more than 350 media publica- tygodnika „Imja”, który przestał istnieć. Wielo- from the Faculty of Physics of the Belarusian tions about the current political problems. krotnie otrzymywała zawiadomienia z proku- State University. He worked at the Institute of ratury o wszczętych postępowaniach karnych Physics of the Academy of Sciences of Belarus. CHRONICLE OF REPRESSION związanych z jej działalnością zawodową. In February 1965, Yury made Ph.D. in aerody- In 1996, Yuri Hadyka and his co-worker Vy- W kwietniu 1997 r., wraz z ojcem, drama- namic physics. In 1975, he became the head of acheslav Sivchyk were arrested for taking part turgiem i reżyserem filmów dokumentalnych electro-section that aim was to predict the de- in the Chernobyl Path, an annual demonstra- Władimirem Chalipem, zostali dotkliwie po- velopment of weapons for 15 years ahead. In 1976 tion that takes place in commemoration of the bici podczas wiecu ulicznego. Pod koniec 2009 r. he received the title of professor of physical and Chernobyl nuclear accident. They both went on otrzymała anonimowe pogróżki. mathematical sciences. a hunger strike in prison to protest against their Laureatka nagrody im. Dzmitrija Zawadz- In 1967 and 1969 he received offers to join the arrest. Prisoners were released under pressure of kiego (2003), nagrody im. Henri Nanena (2005), Communist Party. In autumn 1969 he organized international opinion and with the help of Rus- nagrody „Bohater Europy” (2005), otrzymała in the Academy of Sciences of Belarus a lecture sian authorities. The leader of the Russian party również nagrodę „za odwagę w dziennikarstwie” about the old Belarusian art. He organized at Yabloko, Grigory Jawlinski turned to President (2009). Jest żoną polityka Andreja Sannikaua, the university a support group of the Organiz- Boris Yeltsin for help in freeing the prisoners. który również został oskarżony o udział w za- FOT. JULIA DARASHKEVICH ing Committee of the Belarusian Popular Front. Mr. Yeltsin called Lukashenko and soon after mieszkach publicznych, i wnuczką słynnego He gather about 70 people. In 1989 he became the prisoners were released. białoruskiego kompozytora, Jurija Belzatskiego. a deputy chairman of the Belarusian Popular Yuri Hadyka was released on 21 May 1996 on została ponownie aresztowana. W czasie pobytu Front Revival. He held this position until De- bail. After 23 days of hunger strike he was so KRONIKA REPRESJI w więzieniu otrzymała nagrodę dziennikarską cember 2007. exhausted that he went straight to the hospi- 19 grudnia 2010 r., w dzień wyborów prezydenc- „Złote Pióro Rosji”. In the years 1996–2000 he was a member of tal. However, charges had not been withdrawn. kich, Irina Chalip została zatrzymana w drodze 4 kwietnia 2011 r. zmieniono oskarżenie the Supervisory Board of the Belarusian Helsinki It happened only a few years later, just before na Plac Niepodległości i umieszczona w wię- na podstawie art. 342 KK – „Organizacja lub Committee. In 1997 he was appointed a rector of the split of the Belarusian Popular Front. Mr. zieniu KGB. Pod koniec grudnia 2010 r. została udział w działalności naruszających porządek the People’s University, and in 1998 he became Hadyka is one of the founders of the new Move- oskarżona na podstawie art. 293 KK – „Masowe publiczny”. a member of the Editorial Board of the journal ment of Belarus. zamieszki”. Podczas pobytu Iriny w więzieniu 16 maja 2011 sąd w Zawodskim skazał ją na władza próbowała zabrać z domu jej trzylet- 2 lata więzienia z dwuletnim okresem karencji. niego syna, Danika Sannikaua. 19 lipca 2013 r., wyrokiem sądu Regionu Party- 29 stycznia 2011 r. wypuszczono ją z więzie- zanckiego, oskarżenie wobec Chalip zostało nia i objęto aresztem domowym. W lutym 2011 r. wycofane.

60 61 IRINA CHALIP CHRONICLE OF REPRESSION ULADZIMIR CHOMICZENKO Born on 12 November 1976 in Minsk. Personal On 19 December 2010, Irina was detained and Urodził się w 1986 r. Wychowywał się w domu correspondent of Russian Novaya Gazeta in put into the KGB pre-trial prison. In late De- dziecka w Starych Dorogach i w szkole-inter- Belarus. Former deputy editor-in-chief of Be- cember Irina was charged with involvement nacie w Rudeńsku. Kiedy miał 4 lata, jego ro- laruskaya Delovaya Gazeta and editor-in-chief in mass riots and was facing up to 15 years of dzice zostali pozbawieni praw rodzicielskich. of Imya weekly, which was closed down by the imprisonment. During her detention, the au- W 2004 r. ukończył liceum rolnicze w Słucku. authorities. Repeatedly prosecuted for her jour- thorities tried to take away her 3-year-old son Miał problemy z nauką. nalist activities. In April 1997, Irina, together with Danik Sannikau. Nie miał żadnego związku z polityką. Miesz- her father, screenwriter and documentarian Ul- On 29 January 2011 she was released from kał w Mińsku i w obwodzie witebskim, ponad adzimir Chalip, was badly beaten during an op- prison and was subjected to house arrest. In 15 razy był pociągany do odpowiedzialności position rally. Winner of a number of awards, in- February 2011, she was arrested again. administracyjnej. Pracował na budowie. Dwu- cluding the Dzmitry Zavadski Award (2003), the In April charges were changed and she was krotnie był sądzony w sprawie karnej (w tym Henri Nannen Press Award (2005), the Hero of charged under the art. 342, part 1 of the Crimi- raz za próbę kradzieży). 6 grudnia 2010 r., 13 dni Europe Award (2005). In 2009 she was awarded nal Code of the Republic of Belarus (organiza- przed Płoszczą 2010, Władimir Chomiczenko the Courage in Journalism Award from the In- tion and active participation in group actions, został warunkowo zwolniony. ternational Women’s Media Foundation. seriously violating public order). She is married to former Belarus presiden- On 16 May 2011 she was sentenced to 2 years KRONIKA REPRESJI tial candidate Andrej Sannikau, an opposition of imprisonment with 2-year determent. On 19 Chomiczenko został zatrzymany podczas pacy- activist who was also convicted for organizing July 2013 the prosecution against Chalip has fikacji akcji na Placu Niepodległości 19 grudnia mass riots. She is a granddaughter of famous been withdrawn. 2010 r., skazano go na 15 dni aresztu. Po tym Belarusian composer Yury Belzatsky. czasie przeniesiono go do aresztu śledczego na Wołodarce i oskarżono o udział w masowych FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET zamieszkach. 5 maja 2011 r. sąd w Mińsku ska- zał go na 3 lata pozbawienia wolności. Wyrok odbywał w Kolonii nr 19 w Mohylewie. 11 sierp- CHRONICLE OF REPRESSION nia 2011 r. został ułaskawiony na mocy dekretu Repeatedly convicted of administrative offences Łukaszenki. and twice convicted of criminal offences. On 6 December 2010, he was freed on parole. De- tained on 19 December 2010 after the opposi- ULADZIMIR HAMICHENKA tional protest and sentenced to 15 days of arrest. Born in 1986. He was brought up in an orphan- He was in custody of the Minsk pre-trial prison age and educated at boarding school in the town in Volodarski Street. He was charged under the of Rudzensk, Minsk region. Graduate of Slutsk art. 293 of the Criminal Code (mass riot). On 5 agricultural college. Not affiliated with any po- May he was sentenced to 3 years of imprison- litical movements. ment. He was serving his sentence in colony No. 19 in Mahilou. He was released on amnesty on 11 August 2011.

62 63 ZMICER HVEDARUK spent three days as suspects in a criminal case. Zmicer Hvedaruk together with Nasta Dashk- Finally, the judge fined Zmicer Hvedaruk, Ali- ievich (Palazhanka), Aliaksiej Yanusheuski, aksiej Yanusheuski, Aleh Korban and Borys Aleh Korban and Borys Gorieckij was arrested Gorieckij and imposed the court warning to in so called the Young Front case. He was born Nasta Dashkievich (Palazhanka). on 5 March 1988. He graduated from high school The accusation was based on materials seized No. 11 in Minsk. He played professional football. during the search, as well as on recordings of He is interested in Belarusian history and cul- telephone conversations and records from meet- ture. He actively participated in the actions of ings of the members of the organization, which the opposition. took place on 29 September 2006, and on 25 and 29 January and 1 and 4 February 2007. Ac- CHRONICLE OF REPRESSION cording to the indictment, the aim of the Young Criminal case against the activists of the Young Front was to seize power by organizing mass ac- Front was launched on 4 February 2007. They tions. The trial began on 28 May 2007, in Minsk. were charged under the article 193, part 1 of the The prosecutor, Mrs. Michonska asked to Criminal Code (acting on behalf of an unreg- punish Zmicer with a fine of 500 minimal wages. FOT. JULIA DARASHKEVICH istered organization). The authorities arrested Judge Ruslan Aniskevich found Zmitser guilty a number of Young Front activist during their and fined him with 40 minimal wages (1 million, DZMITRIJ CHWEDORUK Po kilku dniach zwolniono kilkudziesięciu meeting in a private apartment in Minsk. 240 thousand BYR). Dzmitrij Chwedoruk był oskarżony w sprawie zatrzymanych działaczy. Dzmitrij Chwedoruk Zmicer Hvedaruk and Aleh Korban were „Młodego Frontu” wraz z Nastą Pałażanką- i Oleg Korban zostali umieszczeni w areszcie placed in the KGB detention center, where they Daszkiewicz, Alieksiejem Januszewskim, Ole- śledczym KGB, gdzie spędzili 3 dni jako podej- giem Korbanem i Borysem Gorieckim. Urodził rzani w sprawie karnej. Później status podejrza- się 5 marca 1988 r. Ukończył Gimnazjum nr 11 nych otrzymali również Borys Goriecki, Aliek- w Mińsku. Grał zawodowo w piłkę nożną w klu- siej Januszewski i niepełnoletnia wtedy Nasta bach „Darida” i „Tarktir”. Interesował się biało- Pałażanka. ruską historią i kulturą. Aktywnie uczestniczył Oskarżenie opierało się na skonfiskowanych w akcjach opozycji. podczas rewizji materiałach informacyjnych, a także na nagraniach rozmów telefonicznych KRONIKA REPRESJI i zapisach zebrań członków organizacji, które Był wielokrotnie zatrzymywany przez funkcjo- odbyły się 29 września 2006 r., a także 25 i 29 nariuszy KGB, milicji i służb specjalnych. Kil- stycznia oraz 1 i 4 lutego 2007 r. Chwedoruka kakrotnie odbywał kary aresztu administracyj- oskarżono o to, że kierował pierwszomajową nego za udział w masowych akcjach protestu, radą „Młodego Frontu”. Celem działalności or- 3 dni był przetrzymywany w więzieniu KGB. Jest ganizacji, według oskarżenia, było przejęcie wła- protestantem. dzy poprzez organizacje masowych akcji. Proces Sprawa karna przeciwko działaczom „Mło- rozpoczął się 28 maja 2007 r. w sądzie w Mińsku. dego Frontu” została wszczęta 4 lutego 2007 r. Prokurator Michońska zażądała dla Chwe- przez kierownictwo KGB w Mińsku z artykułu doruka kary grzywny w wysokości 500 płac mi- 193.1 – „Działalność w imieniu organizacji nimalnych. Sędzia Rusłan Aniśkiewicz uznał niezarejestrowanej przez Ministerstwo Spra- działaczy za winnych, Dzmitrij Chwedoruk wiedliwości”. Tego dnia doszło do masowych został ukarany grzywną w wysokości 40 płac zatrzymań członków zebrania Rady Centralnej minimalnych (1 mln 240 tys. rubli). „Młodego Frontu”, które miało miejsce w pry- watnym mieszkaniu w Mińsku.

64 65 stał zakaz opuszczania miejsca zamieszkania. ALEKSANDER CZIGIR Od lutego 2001 r. Aleksander Czigir był prze- W czerwcu 2009 r. karę zmieniono na roboty Aleksander Czigir jest młodszym synem byłego trzymywany w areszcie śledczym. W tym czasie przymusowe, ale pozostawiono zakaz opuszcza- premiera Białorusi, Michaiła Czigira. Sprawa władze kolonii nie zgodziły się na żadne widze- nia miejsca zamieszkania. Aleksandra Czigira od samego początku była nie z rodziną, a jego adwokat został brutalnie 15 stycznia 2010 r. Czernyszew został wezwany uważana za polityczną. Zdaniem ekspertów, ce- pobity przez nieznanych sprawców. na posterunek milicji, gdzie poinformowano go lem było zaatakowanie Michaiła Czigira, który 6 marca 2002 r. sąd skazał Aleksandra na 7 lat o amnestii i zamknięciu sprawy. w 1996 r. zrezygnował ze stanowiska premiera, pozbawienia wolności. Razem z nim na kary bowiem nie zgadzał się z polityką prowadzoną więzienia skazani zostali Dzmitrij Juskiewicz przez Łukaszenkę. Michaił Czigir w roku 1999 i Anton Jaszyn (sprawa była oparta na zezna- ALES CZARNUSZOU spędził 8 miesięcy w areszcie. niach, które młodzi ludzie złożyli 19 lutego Activist of JEANS for Freedom movement and 2001 r. – podczas procesu stwierdzili, że wcze- European Belarus. One of the defendants in the KRONIKA REPRESJI śniejsze zeznania złożyli w rezultacie brutal- Case of Fourteen. Aleksander Czigir był trzykrotnie sądzony. Po nego traktowania i tortur). raz pierwszy spędził za kratami 3 lata z siedmiu, Aleksander Czigir odbywał karę w kolonii CHRONICLE OF REPRESSION które mu zasądzono. Był oskarżony o kradzież w Iwacewiczach. W grudniu 2002 r. przenie- Ales Czarnuszou was one of the defendants in samochodów i sprzedaż ich części zapasowych. siono go do Mińska, gdzie przedstawiono mu the Case of Fourteen. He participated in the Władze wykorzystały fakt, że Czigir bardzo lubił zarzut nielegalnej działalności gospodarczej. demonstration of entrepreneurs that took place samochody, znał się na nich i sam zajmował się 16 maja 2003 r. w sądzie w Mińsku rozpoczął on 10 January 2008 in Minsk. The demonstra- naprawą, pomagał w tym również przyjaciołom. się drugi w ciągu zaledwie 2 lat proces syna by- FOT. JULIA DARASHKEVICH tors were protesting against the introduction W 1999 r., po uwolnieniu Aleksandra, wszczęto łego premiera. Zdaniem śledczych, na zamówie- of a presidential ruling concerning restrictive nową sprawę karną dotyczącą starego oskarże- nie Aleksandra 15 razy kradziono samochody ALEŚ CZERNYSZEW tax and employment regulations for small busi- nia, do tego dodano jeszcze oskarżenie o „niele- zagranicznych marek, po czym dostarczano mu Aleś Czernyszew był jednym z działaczy skaza- nesses. Fourteen individuals were subsequently galną działalność gospodarczą”. 20 lutego 2001 r. je, by ten mógł sprzedawać części zapasowe. Nie nych w „Sprawie czternastu”, działaczem kam- convicted for taking part in or organizing ac- przedstawiono mu zarzuty z artykułu 205, pkt 4 znaleziono jednak żadnej osoby, która mogła panii „Europejska Białoruś” i młodzieżowego tions that seriously violate public order, among KK RB – „Kradzież mienia, dokonana po raz ko- uczestniczyć w tym procederze. W związku ruchu „JEANS – za wolność!” w czasie wyborów them Ales Czarnuszou who was detained dur- lejny przez grupę osób”. z tym sprawę umorzono. prezydenckich 2006 r. ing the demonstration. He was sentenced to 15 days of administrative arrest. KRONIKA REPRESJI After he was released, on 22 April 2008 he was Aleś Czernyszew był jednym z setki uczestni- charged under the art. 342, part 1 of the Crimi- ków akcji solidarności z przedsiębiorcami i pro- nal Code of the Republic of Belarus (organiza- testu przeciwko dekretowi prezydenta, który tion and active participation in group actions, został wydany 10 stycznia 2008 r. Po akcji Aleś seriously violating public order). He was sen- Czernyszew został zatrzymany. Następnego tenced to two years of freedom restriction. In dnia, 11 stycznia, skazano go na 15 dni aresztu 2009 his sentence was changed to forced labour. administracyjnego. On 15 January 2010 Ales was amnestied and Po odbyciu kary Czernyszew został oskar- the case was closed. żony z artykułu 342, pkt 1 KK RB – „Organizacja lub aktywny udział w grupowych działaniach, w poważny sposób naruszających porządek społeczny”. 22 kwietnia 2008 r. w „Sprawie czternastu” został wydany wyrok. Aleksander Czernyszew został skazany na 2 lata ograniczenia wolności bez skierowania do zakładu poprawczego. Do-

66 67 ALIAKSANDR CHIGIR ities did not agree for his meeting with the fam- JULIA CZIGIR A son of former Prime Minister Mikalay Chi- ily, and his lawyer had been brutally beaten by Julia Czigir jest żoną więźnia politycznego, gir. The case of Aliaksandr Chigir from the very unknown assailants. Michaiła Czigira, byłego premiera RB i matką beginning was considered political. According On 6 March 2002 Judge Sergei Khripach of Aleksandra Czigira, sądzonego również w spra- to experts, its aim was to attack Mikalay Chigir, the Leninski District Court of Minsk, sentenced wie motywowanej politycznie. Jako prawnik who in 1996 resigned from his post as prime min- Aliaksandr Chigir to seven years in a hard la- broniła męża w sądzie. ister because he did not agree with Lukashenko’s bour colony with confiscation of property. Chi- way of running the country. gir’s co-defendants, Anton Yashin and Dmitry KRONIKA REPRESJI Yutskevich, received 7.5 and 11.5 years, respec- W 2000 r., sąd w Mińsku uznał Julię Czigir CHRONICLE OF REPRESSION tively. They all pleaded not guilty. The defense winną popełnienia przestępstwa z artykułu 363, Aliaksandr Chigir was tried three times. For the lawyers denounced all charges as a fabrication pkt 2 KK – „Stawianie oporu funkcjonariuszom first time he spent behind bars, three years out based on Yashin’s and Yutskevich’s testimonies, milicji”. Sprawa dotyczyła incydentu z 19 maja of seven. He was accused of stealing cars and which they gave as a result of torture and threats 2000 r., zanim przedstawiono zarzuty jej mężowi, selling their spare parts. The authorities have and which were later retracted. Michaiłowi Czigirowi. Tego dnia przed sądem used the fact that Chigir was very fond of cars Aliaksandr served a few months in the Ivat- w Mińsku, gdzie odbywał się proces przeciwko FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET and he was repairing them himself. sevichy colony, but in December 2002 he was byłemu premierowi Republiki Białoruś, kordon In 1999, following the release of Aliaksandr, a transferred to the Minsk detention center. omonowców nie wpuszczał do budynku osób, new criminal case based on old accusations was On 16 May 2003, a court in Minsk began the które chciały wyrazić swoją solidarność i wspar- JULIA CHIGIR launched against him, he was also charged with second trial of the former prime minister’s son. cie dla Michaiła Czigira i jego bliskich. Do sądu Julia Chigir is a wife of a political prisoner, Mi- “illegal business activities”. On 20 February 2001 According to investigators, Aliaksandr had sto- nie wpuszczano nawet krewnych polityka, kalay Chigir, the former Prime Minister of Be- he was officially charged under the article 205, len 15 cars of foreign brands. However, there was a kilka osób zatrzymano. Julia Czigir została larus and mother of Aliaksandr Chigir. Julia is a part 4 of the Criminal Code of the Republic of not found any other person who participated in wyciągnięta z tłumu przez funkcjonariuszy mi- lawyer by profession, she defended her husband Belarus (larceny committed by a group). this operation, therefore, Aliaksandr’s sentence licji. Jak oświadczyła potem podczas konferencji in a court. Since February 2001, Aliaksandr Chigir was was not changed. prasowej 17 czerwca 2000 r., dzień przed tym, held in custody. At that time, the colony author- jak została wezwana do prokuratury, ból który CHRONICLE OF REPRESSION zadał jej milicjant, był tak silny, że machinalnie In 2000, a court in Minsk found Julia Chigir ugryzła ona człowieka, który uderzył ją w rękę. guilty of committing a crime under the article Na ręce było wiele siniaków i krwiaków. 363, part 2 of the Criminal Code (resisting mi- Sąd w Mińsku skazał Julię Czigir na 2 lata po- litia officers). The case concerned an incident zbawienia wolności w zawieszeniu na rok. Sąd of 19 May 2000. On that day in court in Minsk, odmówił przejrzenia materiału wideo z 19 maja where the trial against Julia’s husband was tak- 2000 r. Po wydaniu wyroku, Julia Czigir oświad- ing place, the judge was to deliver the sentence. czyła, że w kraju nie ma sprawiedliwości, a jej A lot of people gathered in front of the building, sprawa i sprawa jej rodziny motywowana jest to show their support to Mikalay Chigir. The politycznie. relatives of the accused were not allowed into the building. Julia Chigir was brutally detained by the militia officers and tried to defend herself. She was accused of an altercation with a mili- tiaman outside the Minsk Court, for which she received a two-year suspended sentence.

68 69 nictwem Michaiła Czigira. Odkryto jedynie MIKALAY CHIGIR signatures in support of his presidential candi- 6 naruszeń spłaty kredytów przez klientów. Born on 24 May 1948 in Usovo. Was the second dacy. On 28 March 1999, the national television W trakcie śledztwa wszystkie rozliczenia Prime Minister of Belarus. In 1970 he graduated announced that Mikalay Chigir stole one mil- z tamtego okresu zostały uregulowane, tak więc from the Belarusian State Institute of National lion U.S. dollars and then left the country. Three Michaił Czigir nie usłyszał żadnego zarzutu. Economy. In 1983, he started working as the days later, his candidacy was registered. Po niecałym miesiącu media zaczęły rozpo- head of the Moscow branch of the State Bank of Chigir was arrested in March 1999. He was ac- wszechniać bezpodstawne zarzuty wobec Czi- the USSR in Minsk. Appointed Prime Minister cused of alleged embezzlement of large sums of gira, według których szef rządu był rzekomo by President Lukashenko in July 1994. Prior to money involving loans while in charge of Bela- odpowiedzialny za niespłacone wielomilionowe this, he served as head of Belagroprombank. He groprombank. Chigir’s arrest received negative kredyty. Medialna kampania przeciwko Czi- resigned from his post as Prime Minister in 1996, reactions from governments around the world. girowi rozpoczęła się tuż po tym, jak kandydat in protest against the 1996 constitutional ref- On 30 November 1999 he has been released on zebrał 120 tys. podpisów popierających jego kan- erendum that was orchestrated by Lukashenko bail (he spent 8 months in prison). dydaturę. Wieczorem 28 marca 1999 r. narodowa to amass an unlimited authority in the country. Mikalay Chigir was charged not as a poli- telewizja zakomunikowała, że Michaił Czigir In 1999, Chigir announced his candidacy for tician, but as an economist, under the article ukradł milion dolarów po czym opuścił kraj. president of the Republic of Belarus. 91, part 4 of the Criminal Code (assignment of Trzy dni później jego kandydatura została zare- property on a large scale) and under the article jestrowana – tuż po jego aresztowaniu (w wię- CHRONICLE OF REPRESSION 166 of the Criminal Code (an abuse of power zieniu spędził wtedy 8 miesięcy). 30 listopada Two months after Mikalay Chigir announced or position). His wife Julia Chigir served as 1999 r. został zwolniony za kaucją. Rozprawa, that he would run for president of the Re- his lawyer during the process. On 19 May 2000 FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET która była zaplanowana na 27 grudnia, została public of Belarus, the authorities established Mikalay Chigir was sentenced to a three-year przełożona na rok 2000. Czigir został oskarżony a special committee to check the activities of suspended sentence with a two-year probation- MICHAIŁ CZIGIR nie jako polityk, lecz ekonomista na postawie Belagro-prombank between 1991 and 1995. As a ary period. In November 2000, he run for elec- Drugi premier niepodległej Białorusi i pierwszy art. 91, pkt 4 KK – „Cesja majątku na dużą skalę” result, the investigation found six violations in tion to the House of Representatives of Belarus, szef rządu prezydenta Aleksandra Łukaszenki i art. 166 KK – „Nadużycie władzy lub sytuacji”. terms of loan repayment. however he did not collect the required number urodził się 24 maja 1948 r. w miejscowości 19 maja 2000 r. został skazany przez miński sąd At the time of the investigation all bank ac- of signatures. Usowo. W 1983 r. rozpoczął pracę jako szef na trzy lata pozbawienia wolności, w zawiesze- counts from that period have been settled, and On 23 July 2002 he was once again sentenced moskiewskiego oddziału Banku Państwowego niu na 2 lata. Adwokatem w czasie procesu była Mikalay Chigir was not charged. Yet, within to a three-year suspended sentence with a two- ZSRR w Mińsku. Awansował na stanowisko za- jego żona, Julia. 5 grudnia sąd najwyższy uchylił a month the state media began to spread un- year probationary period and was deprived of stępcy dyrektora „Agroprombank”. W latach wyrok. W listopadzie 2000 r. wystartował w wy- founded allegations against Chigir, according the right to engage in any business or admin- 1991–1994 był prezesem zarządu „Belagroprom- borach do Izby Reprezentantów Zgromadzenia to which the head of government was allegedly istrative activities for 5 years. This time he was bank”. Od czerwca 1994 do listopada 1996 r. był Narodowego Republiki Białoruś. W 2001 r. wziął responsible for the unpaid multi-million dollar accused of tax evasion. Given the interest he was premierem Republiki Białoruś. Zrezygnował udział w kampanii prezydenckiej, nie zebrał jed- loans. Negative media campaign against Chigir supposed to owe to the state over 8 million BYR. z funkcji premiera na znak protestu przeciw nak wymaganej ilości podpisów. began just after he has collected 120 thousand Mikalay Chigir promised to repay the debt. referendum z 1996 r. oraz nowej polityki eko- 23 lipca 2002 r. został skazany na kolejne 3 lata nomicznej prezydenta Aleksandra Łukaszenki. pozbawienia wolności w zawieszeniu na 2 lata W 1999 r. był kandydatem na prezydenta. oraz został pozbawiony prawa do zajmowania się jakąkolwiek działalnością gospodarczą lub KRONIKA REPRESJI administracyjną na 5 lat. Tym razem został Dwa miesiące po ogłoszeniu przez Michaiła oskarżony o oszustwa podatkowe. Uwzględniw- Czigira kandydatury w wyborach prezydenc- szy odsetki, jest on rzekomo winien państwu kich powstała specjalna komisja, której celem 8 057 355 rubli. Michaił Czigir zobowiązał się było sprawdzenie działań banku pod kierow- spłacić wszelkie należności.

70 71 ­Został wybrany na przywódcę organizacji ZMICER DASHKIEVICH mass protest rally in Minsk and the tent city on „Młody Front” w Mińsku. Zmitser was born on 20 July 1981 in the village the October Square. In September 2006 he was of Kushnery, Ivatsevichy district, Brest region. arrested and charged under the article 193, part KRONIKA REPRESJI As a child, Zmitser lived in Magadan in Russia, 1 of the Criminal Code (activities on behalf of Daszkiewicz jest aktywnym uczestnikiem i or- later his family moved to the town of Staryja an unregistered organization). Sentenced to one ganizatorem wielu akcji opozycyjnych. Za dzia- Darohi, Belarus. and a half years of imprisonment. A year later łalność polityczną niejednokrotnie pociągano Zmitser studied at the Grodno Agricultural the authorities brought against him new charges go do odpowiedzialności administracyjnej. Institute. In 2001 he joined the Young Front because of his denial to testify against a 16-year- W 2004 r. wziął udział w proteście przeciwko movement. In the autumn of 2001, he took part old Young Front activist Ivan Shyla. However, wynikom referendum dotyczącym trzeciej ka- in the Kurapaty memorial protest. Zmitser stud- under a pressure from the international public dencji Łukaszenki. W 2004 r. został wybrany ied at the Faculty of Slavic Studies at the Vilnius opinion, the court sentenced him to a fine of na przewodniczącego „Młodego Frontu”. W cza- University. 1,860,000 Belarusian rubles. sie wyborów prezydenckich 2006 r. pracował In 2004 Zmitser was elected chair of the Young He was detained on 18 December 2010 together w sztabie wyborczym Aleksandra Milinkiewi- Front of the Minsk branch of the organization. with Eduard Lobau. On 24 March the Moscow cza, został jednym z organizatorów masowych District Court of Minsk sentenced Zmitser to akcji protestacyjnych, a także stanął na czele CHRONICLE OF REPRESSION two years in a penal colony. miasteczka namiotowego na Placu Październi- Zmicer actively participated and organized nu- On 28 August 2012, he was sentenced to an kowym. We wrześniu 2006 r. został aresztowany merous pro-democracy rallies. Zmitser has been additional year in prison for allegedly violating za „działalność na rzecz niezarejestrowanej repeatedly prosecuted for his political activities. In prison rules. FOT. JULIA DARASHKEVICH organizacji”. Skazano go na półtora roku wię- 2004 he participated in a protest against the results He married Nasta Palazhanka in prison in zienia. Po roku wszczęto kolejne postępowanie of the referendum on Lukashenko’s third term. December 2012. DZMITRIJ DASZKIEWICZ karne, tym razem za odmowę składania zeznań In the 2006 presidential election, he was a Dashkievich was released on 28 August 2013. Urodził się 20 lipca 1981 r. we wsi Kuszniery przeciwko aktywiście „Młodego Frontu”, Iva- member of the electoral staff of Aliaksandr Mil- He spent in prison 986 days. w obwodzie brzeskim. Do 5. roku życia mieszkał nowi Shyli. Pod naciskiem opinii międzynaro- inkievich, he was one of the organizers of the w Rosji na Dalekim Wschodzie, we wsi Jagodne dowej wymierzono mu jedynie karę finansową w obwodzie magadańskim, później – na Bia- w wysokości 1 860 000 rubli białoruskich. łorusi w mieście o nazwie Stare Dorohi. Tam Zatrzymano go dzień przed wyborami prezy- ukończył szkołę średnią. Uczył się w Instytucie denckimi, 18 grudnia 2010 r. razem z Eduardem Rolniczym w Grodnie. Lobauem na jednej z ulic Mińska. Obaj zostali W 2001 r. przyłączył się do narodowego ruchu oskarżeni o chuligaństwo. młodzieżowego „Młody Front”. Jesienią 2001 r. 24 marca 2011 r. sąd rejonu moskiewskiego był jednym z obrońców miejsca masowych eg- skazał go na dwa lata kolonii karnej. 28 sierp- zekucji dokonywanych przez NKWD w Kuropa- nia 2012 r. został skazany na dodatkowy rok tach5. Później wstąpił na Wileński Uniwersy- więzienia za rzekome naruszenie regulaminu tet Pedagogiczny, gdzie studiował slawistykę. więziennego. W grudniu 2012, w kolonii karnej, wziął ślub z Nastą Pałażanką. 5. Kuropaty – miejsce pochówku ofiar stalinizmu Daszkiewicz wyszedł na wolność 28 sierpnia pod Mińskiem. 2013. W więzieniu spędził 986 dni.

72 73 Nasta brała udział w wielu akcjach i kampa- NASTA DASHKIEVICH cember, 10 days ahead of the 19 December rally, niach organizowanych przez „Młody Front”, Nasta Dashkievich née Palazhanka was born she together with the other Young Front activ- za co często była zatrzymywana przez milicję. on 2 August 1990 in Minsk. Deputy chair of ists Zmitser Dashkievich, Mikola Dzamidzenka Zaraz po ukończeniu 18 lat, pełnoletnia już the Young Front, a nation-oriented democratic and Uladzimir Jaromienak, was detained by the Nasta została aresztowana. 7 listopada 2008 r. youth organization. Attended schools No. 37 in militia for alleged car theft. They were taken to aresztowano ją za udział w pikiecie antykomu- Minsk. In 2008 she entered the Philosophy and a militia station and released without charges a nistycznej. Political Studies Faculty of the European Hu- few hours later. W czasie 6. Sejmu „Młodego Frontu” została manities University. After the 19 December 2010 demonstration, wiceprzewodniczącą organizacji. Nasta has been repeatedly subjected to harass- Nasta was arrested at home by 15 KGB agents. ment by the authorities, nevertheless she soon She was charged with organization of and KRONIKA REPRESJI became leader of the Young Front. In 2007 Nasta, participation in mass riots. On 17 February W czasie kampanii prezydenckiej w 2010 r. wraz together with other Young Front activists, was 2011 Nasta was released on recognizance. On 8 ze swymi przyjaciółmi była poddawana presji convicted under the art. 193 part 1 for illegal NGO March she became the first Belarusian citizen ze strony władz. 9 grudnia 2010 r., 10 dni przed membership and received an official caution by awarded with the International Women’s Prise wydarzeniami na Placu Niepodległości, wraz the court. Nasta has taken part in numerous ral- for Courage, passed to her by the US Secretary of z innymi członkami „Młodego Frontu” Dzmi- lies and campaigns organized by the Young Front, State Hillary Clinton. On 30 March the charges trijem Daszkiewiczem, Nikolajem Demidenko and has been repeatedly detained by the militia. to Nasta were changed to the article 342, part 1 i Władimirem Jeremenko, została zatrzymana. On 9 March 2008, Nasta was elected deputy (organization and active participation in group Milicja oświadczyła, że grupa młodzieży jechała chair of the Young Front movement. actions, seriously violating public order). On FOT. JULIA DARASHKEVICH kradzionym samochodem. Zostali zatrzymani 20 May, the Minsk Frunzenski District Court na parę godzin. CHRONICLE OF REPRESSION sentenced Nasta Dashkievich to one year of sus- NASTA DASZKIEWICZ Nasta został aresztowana, po wiecu na Placu During the 2010 election campaign, she was pended sentence. Nasta Daszkiewicz (Pałażanka), żona Dzmitrija Niepodległości 20 grudnia, o 3:20 rano w swoim constantly harassed by the authorities. On 9 De- Privately, the wife of Zmicer Dashkievich. Daszkiewicza, wiceprzewodnicząca „Młodego domu. 20-letnia dziewczyna została przetrans- Frontu”, charyzmatyczna liderka narodowo zo- portowana w eskorcie piętnastu funkcjonariu- rientowanej młodzieży demokratycznej, uro- szy KGB. Nasta została oskarżona o organizację dziła się 2 sierpnia 1990 r. w Mińsku. W latach i udział w zamieszkach. Umieszczono ją w aresz- 1997–2008 uczęszczała do Szkoły Podstawowej cie śledczym KGB. nr 37 w Mińsku (z rozszerzonym językiem nie- 17 lutego 2011 r. zwolniono ją za kaucją. 8 mar­ mieckim). Od 2008 r. studiuje na Europejskim ­ca 2011 r. została pierwszą białoruską kobietą, Uniwersytecie Humanistycznym, na wydziale której przyznano Międzynarodową Nagrodę za filozofii i polityki. Odwagę. Nagrodę tę wręczyła jej Hillary Clinton, W wieku 14 lat wstąpiła do „Młodego Frontu”. sekretarz stanu USA. Od początku była represjonowana przez władze. 30 marca zmieniono zarzuty na podstawie art. Bardzo szybko stała się liderem młodofronto- 342 KK – „Organizacja lub udział w działaniach wej młodzieży. W 2007 r. została oskarżona naruszających porządek publiczny” i 20 maja na podstawie art. 193 KK – „Działanie w szere- 2011 r. skazano ją na rok pozbawienia wolności gach niezarejestrowanej organizacji”. Sąd wydał w zawieszeniu. wówczas pouczenie.

74 75 MAKSIM DASZUK MAKSIM DASHUK DENIS DENISOW Maksim Daszuk jest działaczem ze wsi Krasnoje. Maksim Dashuk – an oppositional activist from Denis Denisow – jeden z organizatorów i uczest- the village of Krasnoye. ników miasteczka namiotowego – akcji prote- KRONIKA REPRESJI stu przeciwko fałszerstwom podczas wyborów 10 stycznia 2008 r. Daszuk został zatrzymany CHRONICLE OF REPRESSION prezydenckich w 2006 r. Akcja ta miała miejsce w Mińsku podczas protestu przedsiębiorców. Maksim Dashuk was one of the defendants in na Placu Październikowym w Mińsku („Plac Był wtedy niepełnoletni, miał zaledwie 16 lat. the Case of Fourteen. He participated in the Kalinowskiego”), trwała ponad 3 dni i zakoń- Jego sprawa została skierowana do komisji ds. demonstration of entrepreneurs that took place czyła się aresztowaniem wszystkich jej uczestni- niepełnoletnich. Po tym zdarzeniu Daszuka on 10 January 2008 in Minsk. The demonstra- ków. Trzy miesiące po tej akcji część jej uczest- oskarżono z artykułu 342, pkt 1 KK – „Organi- tors were protesting against the introduction ników zrzeszyła się i stworzyła w Wilnie ruch zacja lub udział w działalności naruszających of a presidential ruling concerning restrictive protestu „Bunt”, który z czasem został zlikwi- porządek publiczny”. tax and employment regulations for small busi- dowany przez samych członków. 27 maja 2008 r. sędzia centralnego sądu re- nesses. Fourteen individuals were subsequently jonowego w Mińsku, Walerij Jesman, uznał convicted for taking part in or organizing ac- KRONIKA REPRESJI Daszuka winnym zarzucanych mu czynów tions that seriously violate public order, among Sprawa karna przeciwko działaczom młodzie- i skazał na 1,5 roku ograniczenia wolności, bez them Maksim Dashuk who was detained during żowym Denisowi Denisowowi i Tatianie Jeło- skierowania go do więzienia. Później przeciwko the demonstration, he was 16 at that time. wej, została wszczęta z artykułu 14, pkt 1 oraz Daszukowi wszczęto kolejną sprawę karną z ar- On 27 May 2008 the judge of the Central 342, pkt 1 KK – „Organizacja i przygotowanie tykułu 415 KK RB – „Uchylanie się od odbywania Court in Minsk, Valery Jesman found Dashuk działań w poważny sposób naruszających po- FOT. JULIA DARASHKEVICH kary w postaci ograniczenia wolności”. 23 lutego guilty of the charges and sentenced him to one rządek publiczny, bądź aktywny w nich udział”. 2009 r., w dniu, w którym przedstawiono mu and a half years of freedom restriction. Soon Zdaniem naczelnika oddziału ds. nadzoru nad zarzuty, Daszuk został umieszczony w aresz- after another criminal case was initiated against śledztwem, W.A. Zabawskiego „D.W. Denisow sca pobytu Denisowa, 19 października 2006 r. cie śledczym. Już następnego dnia prokurator Dashuk, this time, under the article 415 of the razem z ponad 25 osobami, mającymi przy so- sprawa karna została zamknięta. zmienił mu środek zapobiegawczy na zakaz Criminal Code of the Republic of Belarus (vio- bie ponad 1000 ulotek, 17 czerwca 2006 r. został 16 lutego 2007 r. sprawę wznowiono – Deni- opuszczania miejsca zamieszkania. lation of the conditions of a freedom restriction). zatrzymany przez funkcjonariuszy milicji pod- sowa zatrzymano w pociągu do Homla. Począt- 15 czerwca 2009 r. sędzia Kuzniecowa wydała On 23 February 2009 Dashuk was placed in cus- czas próby przeprowadzenia nielegalnej akcji kowo przetrzymywano go w homelskim areszcie nowy wyrok – 1 rok i 3 miesiące ograniczenia tody, and the next day the prosecutor changed «Bunt» w Letnim Amfiteatrze w Witebsku”. śledczym, potem przeniesiono go do aresztu śled- wolności bez skierowania do zakładu popraw- the preventive measure to a ban on leaving the 19 czerwca 2006 roku w związku z tymi wy- czego nr 2 w Witebsku, gdzie spędził 2 miesiące. czego. W 2006 roku, kiedy Maksim Daszuk był place of residence. darzeniami wszczęto sprawę karną, a w paź- 11 kwietnia 2007 r. Denisow został zwolniony jeszcze uczniem 8. klasy jednej z mińskich szkół, On 15 June 2009, judge Kuzniecova sentenced dzierniku wydano postanowienie o nadaniu z aresztu po wpłaceniu kaucji w wysokości 500 „zaproponowano” mu przeniesienie dokumen- Maksim Dashuk to one year and three months Denisowowi i Jełowej statusu oskarżonych. płac minimalnych (ponad 15,5 miliona rubli). tów do innej szkoły za wywieszenie biało-czer- of further freedom restriction. Due to his po- Wobec Denisa Denisowa nakazano zastoso- ­Kaucja została zebrana przez przedstawicieli wono-białej flagi. Przez trzy miesiące Maksim litical activities he was forced to change school. wać środek zapobiegawczy w postaci aresztu. społeczności białoruskiej. 30 maja 2007 r. sprawa Daszuk uczył się we wsi Krasnoje, a w 9. klasie After he graduated, he worked in a furniture Ścigano go listem gończym, gdyż się ukrywał. karna przeciwko Denisowowi i Jełowej została za- znowu przeniósł się do Mińska, jednak naukę company in Minsk. W związku z tym, że nie udało się ustalić miej- mknięta z powodu braku znamion przestępstwa. podjął już w innej szkole. Po jej ukończeniu pra- cował przy montażu mebli.

76 77 DENIS DZIANISAU having more than 1 000 leaflets, was detained by GLEB DOGIL HLEB DOHIL Denis Dzianisau is the United Civil Party ac- militia on 17 June 2006 while trying to perform Gleb Dogil jest jednym z czworga młodych lu- Hleb Dohil – one of the four young men accused tivist, participant of the tent camp organized an illegal action Revolt in the Summer Amphi- dzi oskarżonych o aktywny udział w dużym, of participation in the March of Freedom, a on the Minsk October Square in March 2006 theatre in Vitebsk.” opozycyjnym „Marszu Wolności”, który odbył large opposition march, which took place on in protest against rigged presidential elections. On 19 June 2006, the authorities initiated a się 17 października 1999 r. w Mińsku. W czasie 17 October 1999 in Minsk. During the march The action lasted three days, until the arrest of criminal case. In October, Elavaya and Dzian- marszu doszło do starć demonstrantów z mili- demonstrators several times clashed with mili- all its participants. isau were considered as defendants in the case. cją i wojskami wewnętrznymi. Apogeum wy- tia and internal troops. Four activists were ac- On 16 February 2007 Denis was detained in darzeń miało miejsce w parku im. M. Gorkiego cused of throwing stones in direction of officers. CHRONICLE OF REPRESSION the train from Minsk to Homel. At first he was i na terytorium wokół niego, kiedy podczas prób At the time of arrest Hleb Dohil was 20 years The criminal case against the youth activists, delivered to the Homel detention centre and zablokowania i pacyfikacji marszu, jego uczest- old, was a history student at the Belarusian State Denis Dzianisau and Tatiana Elavaya was ini- then to the prison No. 2 in Vitebsk. He spent nicy stawili opór. Czterech działaczy oskarżono University. tiated under the article 14, part 1 and the article 2 months in Vitebsk prison. The Belarusian o rzucanie kamieniami w stronę funkcjonariuszy. 342, part 1 of the Criminal Code (organization bloggers organized a campaign to raise the bail W chwili aresztowania Gleb Dogil miał 20 lat CHRONICLE OF REPRESSION and active participation in group actions, seri- (15.500.000 BYR or $7,300) and got the young i był studentem 4. roku historii na Białoruskim Hleb Dohil was arrested along with Herman ously violating public order). According to the political prisoner out of the jail. Uniwersytecie Państwowym. Sushkevich and Andrej Volobujeu near the Vic- head of the department for the supervision of On 30 May 2007 criminal case against Tat- tory Square metro station. The three were taken the investigation, Mr. Zabavski “Denis Denisov siana Elavaya and Denis Dzianisau was closed KRONIKA REPRESJI to a militia station, from where Hleb was trans- together with more than 25 people, who were due to lack of evidence. Gleb Dogil został zatrzymany wraz z Herma- ferred to Minsk custody suite. He spent there nem Suszkiewiczem (jego kuzynem) i Andrie- three days and was transferred to the Volodarka jem Balabujewem niedaleko stacji metra „Plac prison. On 27 October he was accused under the Zwycięstwa” (Ploszczad Pobiedy). Całą trójkę article 186, part 3 of the Criminal Code of the przewieziono na posterunek milicji, skąd Dogil Republic of Belarus and was sentenced to im- został przeniesiony do aresztu tymczasowego. prisonment, he was facing the possibility of an Tam spędził 3 dni i przeniesiono go do aresztu actual jail sentence of up to five years in prison. śledczego na Wołodarce. 27 października przed- Soon after, the sentence was changed to the ban stawiono mu zarzuty z artykułu 186.3 KK RB on leaving the place of residence. i wyznaczono środek zapobiegawczy – areszt, Dohil left Belarus and became a political refu- który później zmieniono na zakaz opuszczania gee, he was given political asylum in Poland. He miejsca zamieszkania. Groziło mu od 1 roku do began his studies at a Polish university. 5 lat pozbawienia wolności. The trial of Dohil and other participants of Niedługo potem Dogil, tak jak jego koledzy the March of Freedom started on 12 December oskarżeni w tej samej sprawie, został uchodźcą 2001. On 2 January 2002 Hleb Dohil was found politycznym i otrzymał azyl polityczny w Polsce. guilty of charges and sentenced to a fine of 50 Proces w sprawie Dogila i innych uczestników minimum wages. „Marszu Wolności 99” rozpoczął się 12 grudnia 2001 r. i, zdaniem przedstawicieli opozycji, jego celem było zastraszenie młodzieży przed or- ganizacją w Mińsku akcji „Marsz wolności 2”. 2 stycznia 2002 r. miński sąd uznał Dogila win- nym zarzucanych mu czynów i wymierzył mu karę grzywny w wysokości 50 płac minimalnych.

78 79 DZMITRIJ DORONIN DZMITRY DARONIN CIMAFIEJ DRANCZUK Dzmitrij Doronin jest mieszkańcem Mińska. A resident of Minsk. Born on 19 April 1982. He Cimafiej Dranczuk to lider niezarejestrowanego Urodził się 19 kwietnia 1982 r. Ukończył szkołę graduated from a vocational school, was inter- Białoruskiego Komitetu Obrony Praw Więźniów zawodową, interesował się informatyką. Praco- ested in computer science. He worked as a lock- „Ponad Barierą”. Urodził się 5 sierpnia 1981 r. w Za- wał jako ślusarz w mińskim zakładzie samo- smith in the Minsk Motor Plant. He grew up in a sławiu, w obwodzie mińskim. W latach 1996–1997 chodowym. Wychowywał się w wielodzietnej large family. His father has the 1st group of dis- uczył się w Białoruskim Liceum Humanistycz- rodzinie, w której było ośmioro dzieci (połowa ability, therefore Dzmitry was the main bread- nym (Narodowe Liceum im. Jakuba Kołasy). z nich w latach 2010–2011 była małoletnia). Oj- winner in the family and helped his mother in W 1998 r. eksternistycznie ukończył Szkołę Śred- ciec Dzmitrija miał pierwszą grupę inwalidzką, the upbringing of the younger children. He was nią nr 33, a w 1999 r. został studentem Białoru- w związku z czym Dzmitrij był jednym z głów- never involved in politics. skiego Uniwersytetu Państwowego, skąd został nych żywicieli rodziny i pomagał matce w wy- relegowany za aktywną działalność polityczną. chowywaniu rodzeństwa. Nie zajmował się po- CHRONICLE OF REPRESSION Od 1996 do 2000 r. pracował w gazecie lityką, nie miał na to czasu. Dzmitry Daronin was arrested on 14 March „Puszcza Białowieska”. Jednocześnie w latach 2011, in his workplace. He was detained in the 1997–1998 pracował jako rzecznik prasowy KRONIKA REPRESJI Okrestina prison in Minsk. On 22 March 2011 Miejskiego Związku Zawodowego Przedsię- Dzmitrij Doronin został zatrzymany 14 marca he was charged under the article 293 of the biorców „Społeczność” pod kierownictwem 2011 r., w miejscu pracy. Umieszczono go Criminal Code (mass riots). Then he was trans- Arnolda Pieczerskiego. Od 2000 r. brał aktywny w areszcie śledczym na Okrestinie w Mińsku. ferred to the Minsk detention center, so called udział w działalności organizacji „Młody Front”. 22 marca 2011 r. przedstawiono mu zarzuty z ar- Volodarka prison. On 12 May 2011, the court in Był redaktorem „Młodzieżowego dziennika” tykułu 293 KK – „Masowe zamieszki”. Wtedy Minsk sentenced him to three and a half years („Mołodiożnyj wiestnik”) – niezarejestrowa- przeniesiono go do mińskiego aresztu śledczego of imprisonment in a maximum security penal nego biuletynu „Młodego Frontu”. W 1999 r. FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET na Wołodarce. 12 maja 2011 r. sąd w Mińsku ska- colony. He served his sentence in the penal col- brał aktywny udział w organizowanych przez zał go na 3,5 roku pozbawienia wolności w ko- ony Vitba-3 near Vitebsk. After the sentence has demokratyczną opozycję alternatywnych wy- lonii karnej o zaostrzonym rygorze. Wyrok gained legal force Doronin was fired from the borach prezydenta Białorusi, był rzecznikiem stwo”. Wraz z nim aresztowani zostali Mikoła odbywał w kolonii karnej „Witba-3” niedaleko plant where he worked. On 1 September 2011, he prasowym Michaiła Czigira. Astrejka, Enira Bronicka i Aleksander Szałajko. Witebska. Kiedy wyrok nabrał mocy prawnej, was pardoned by Aliaksandr Lukashenko. W latach 2000–2001 Dranczuk był przewod- Wszyscy zostali umieszczeni w areszcie śledczym Doronina zwolniono z zakładu, w którym pra- niczącym młodzieżowej organizacji „Młodzie- KGB, gdzie przedstawiono im zarzuty z artykułu cował. 1 września 2011 r. został ułaskawiony żowa solidarność”, a w latach 2001–2004 koor- 193, pkt 2 KK RB. 4 sierpnia 2006 r. Dranczuk zo- na mocy dekretu Aleksandra Łukaszenki. dynował pracę opozycyjnego ruchu „Żubr”. stał skazany na rok pozbawienia wolności. Kiedy W 2004 r. Dranczuk został aktywnym dzia- przebywał w więzieniu, urodził mu się syn, ale łaczem nowo utworzonego ruchu Andreja mógł go zobaczyć dopiero po roku. Proces był Klimowa, był jednym z organizatorów akcji niejawny. Na salę wpuszczono tylko uczestników „Rewolucja!” 25 marca 2005 r. Współpracował procesu, najbliższą rodzinę i zagranicznych am- z inicjatywą obywatelską „Partnerstwo”. basadorów. W 2005 roku Cimafiej Dranczuk rozpoczął 26 grudnia 2006 r. warunkowo zwolniono go naukę na Europejskim Uniwersytecie Humani- z Kolonii nr 1 w Mińsku. 22 maja 2007 r., razem stycznym (który przez białoruskie władze został z byłym więźniem politycznym Dzmitrijem zlikwidowany w Mińsku i otwarty w Wilnie) Kaspierowiczem i innymi działaczami społecz- na Wydziale Prawa Międzynarodowego. nymi, ogłosił założenie komitetu „Ponad Ba- rierą”. 28 września 2008 r. Cimafiej Dranczuk KRONIKA REPRESJI razem z Arturem Finkiewiczem i Dzmitrijem 21 lutego 2006 r. Dranczuka wraz z kolegami Kaspierowiczem ogłosił założenie ruchu mło- aresztowano za działalność inicjatywy „Partner- dzieżowego „Młoda Białoruś”.

80 81 TSIMAFEI DRANCHUK Since 2004 Tsimafei became the activist of DZMITRIJ DROZD DZMITRY DROZD Tsimafei Dranchuk was born on 5 August 1981 in Andrej Klimov’s movement, he was one of or- Dzmitrij Drozd urodził się 26 marca 1973 r. Born on 26 March 1973 in the village of Drazdy Zaslavl, Minsk region. Tsimafei is the leader of ganizers of the Revolution! on 25 March 2005. we wsi Drozdy, która w 1976 r. stała się częścią (which became a part of Minsk in 1976). In 1992, the unregistered Belarusian movement fighting In 2005 Tsimafei entered the European Hu- Mińska. W 1992 r. ukończył mińskie technikum Drozd graduated from the Minsk Technologi- for prisoner’s rights Over the Barrier. manities University in Vilnius, he studied in- technologiczne o specjalności fototechnika, cal School as a specialist in photo technique. In In 1996–1997 he attended the Belarus Hu- ternational law. a w 2005 r. – historię na Białoruskim Uniwersy- 2005, he graduated from the History Faculty of manities Lyceum (later Yakub Kolas National tecie Państwowym (specjalność „Muzealnictwo the Belarusian State University where he stud- Lyceum). In 1999 he became a student of jour- CHRONICLE OF REPRESSION i ochrona dziedzictwa kulturalnego i historycz- ied museum management and protection of nalist faculty of the Belarusian State University. On 21 February 2006 Tsimafei Dranchuk was nego”). Pracował jako fotograf, pasjonował się historical and cultural heritage. He worked as In 2001 he was expelled from the University for arrested and placed in the KGB detention center nauką, badał archiwa. W 2010 r. wydano jego a photographer, was kin on science, did research his political activity. together with Enira Branickaja, Mikalay Astreika pracę „Właściciele ziemscy guberni mińskiej. in historical archives. In 2010, was published his Since 1996 till 2000 Tsimafei was engaged in and Aliaksandr Shalajka. On 4 August 2006 Tsi- 1861–1900”. Pracował nad kolejną książką, po- book The Landowners of the Province of Minsk. the work for the Belavezhskaya Pushcha news- mafei Dranchuk was sentenced to a year of im- święconą historii fotografii i losom fotografów 1861–1900. He was working on another book on paper, between 1997 and 1998 he worked as the prisonment in a minimum security colony for XX wieku. Chociaż nie zajmował się polityką, the history of photography and the photogra- press-secretary for the Entrepreneurs’ Trade violation of the article 193 of the Criminal Code podczas kampanii wyborczej w 2010 r. został phers of the twentieth century. He was not en- Union Sadruzhnasc. Till 2000 he was among (acting on behalf of an unregistered organization). członkiem sztabu Andreja Sannikaua. gaged in politics. But in 2010 he was a member most active members the Young Front. Tsimafei On 26 December 2006 he was released on of a presidential candidate Andrej Sannikau’s was the editor of the newsletter of the Young parole from the prison No 1 in Minsk. KRONIKA REPRESJI election team. Front Moladzevy Vesnik (Youth News). In 1999 On 22 May 2007 together with political pris- Za udział w „Płoszczy 2010” Drozd został ska- he participated in the presidential elections or- oner Zmicer Kasparovich, and other public ac- zany na 10 dni aresztu. Po uwolnieniu, został CHRONICLE OF REPRESSION ganized by opposition, he served as a press-sec- tivists he have declared creation of the Over the aresztowany po raz kolejny: 1 lutego 2011 r. aresz- Served a 10 day arrest for participation in the 19 retary for Mikalay Chigir. Barrier movement. towano go na 3 dni jako podejrzanego w spra- December 2010 rally. On 1 February 2011, he was In 2000–2001 he became a chairman of the On 28 September 2008 Tsimafei Dranchuk wie z artykułu 293, pkt 2 KK. Przedstawiono mu detained again and held in the pre-trial prison youth organization Maladzezhnaja Salidarnasc together with Artur Finkievich and Zmitser zarzut udziału w masowych zamieszkach. Był in Volodarski Street as an accused under the (Youth Solidarity), and since 2001 till 2004 co- Kasparovich founded the Young Belarus youth przetrzymywany w areszcie śledczym na Wo- article 293, part 2 of the Criminal Code (mass ordinated work of Zubr movement. movement. łodarce. 5 maja 2011 r. skazano go na 3 lata po- riots). On 5 May 2011 he was sentenced to three zbawienia wolności. Wyrok odbywał w kolonii years of imprisonment. karnej w Bobrujsku. Drozd został ułaskawiony Drozd was released on amnesty on 11 August 11 sierpnia 2011 na mocy dekretu Łukaszenki. 2011.

82 83 ANDREJ DRYHAJLA ANDREJ DRYHAILA ARTIOM DUBSKI Andrej Dryhajla to obywatel Ukrainy. Uczył się Andrej is a citizen of Ukraine, participant of Artiom Dubski to działacz „Młodego Frontu” w technikum handlowym. 26 kwietnia 1996 r. the Chernobyl Path in 1996, an annual demon- z miejscowości Osipowicze. W styczniu 2008 r. brał udział w „Czarnobylskim Szlaku” w Mińsku. stration that takes place in commemoration of został aresztowany na 15 dni za udział w akcji the Chernobyl nuclear accident. Member of przedsiębiorców, która 10 stycznia odbyła się KRONIKA REPRESJI the UNA-UNSO (Ukrainian National Assembly w centrum Mińska. Andrej Dryhajla został aresztowany podczas – Ukrainian National Self Defence). pacyfikacji przez białoruskie władze „Czarno- KRONIKA REPRESJI bylskiego Szlaku 96”. Podczas akcji wielokrot- CHRONICLE OF REPRESSION Przedstawiono mu zarzuty z artykułu 342, nie dochodziło do starć między uczestnikami Andrej Dryhaila was arrested in 1996 during the pkt 1 KK RB – „Organizacja lub aktywny udział demonstracji a funkcjonariuszami milicji. Do pacification of the Chernobyl Path demonstra- w grupowych działaniach w poważny sposób rozprawy był przetrzymywany w areszcie na tion by the Belarusian authorities. During the naruszających porządek społeczny”. Wołodarce. Pod koniec sierpnia 1996 r. sędzia action demonstrators clashed with militia. Until 22 kwietnia sędzia Centralnego Sądu Rejono- Grigorij Korzyckij skazał Dryhajla na 1,5 roku the hearing he was held in the Volodarka prison wego w Mińsku, Jeliena Ilina, uznała Artioma FOT. JULIA DARASHKEVICH pozbawienia wolności w kolonii karnej. Uwol- in Minsk. At the end of August 1996 judge Grig- Dubskiego winnym zarzucanego mu czynu niono go na mocy amnestii 24 grudnia 1996 r. ori Korzycky sentenced Andrej to one and a half i wydała wyrok 2 lat pozbawienia wolności Wielką rolę odegrała tutaj ukraińska dyplo- years of imprisonment in a penal colony. He was bez skierowania go do zakładu poprawczego. nowe zarzuty z artykułu 415 KK RB – „Uchylanie macja. Nie zdążono nawet przewieźć Dryhajla released under an amnesty on 24 December 1996 W październiku 2008 r. Artiom Dubski wyje- się od odbywania kary w postaci ograniczenia z aresztu do kolonii – wieczorem, przed katolic- thanks to the effort of the Ukrainian diplomacy. chał na Ukrainę, gdyż pojawiło się zagrożenie wolności”. kim Bożym Narodzeniem, wraz z ukraińskim He and four other Ukrainian political prisoners wszczęcia przeciwko niemu nowej sprawy kar- Późnym wieczorem 15 kwietnia Artiom deputowanym Iljasewiczem i czwórką innych immediately left Belarus. nej. Otrzymał wówczas 3 ostrzeżenia w sprawie Dubski został zwolniony z aresztu śledczego ukraińskich więźniów politycznych Dryhajla naruszenia reżimu odbywania kary. w Bobrujsku, otrzymał jednak zakaz opusz- opuścił Białoruś. Jednak po 4 miesiącach Dubski wrócił do oj- czania miejsca zamieszkania. czyzny, by wziąć udział w ulicznej akcji z okazji 7 lipca 2009 r. sąd w Osipowiczach skazał dnia Świętego Walentego. 13 lutego zatrzymano działacza młodzieżowego, Artioma Dubskiego, go w pociągu do Homla, a stamtąd został prze- na rok pozbawienia wolności w kolonii karnej. niesiony do aresztu śledczego. W międzycza- Zaraz po ogłoszeniu wyroku Dubski został sie została wszczęta przeciwko niemu sprawa umieszczony w areszcie śledczym. Karę odby- karna z artykułu 216, pkt 1 KK RB – „Uszkodze- wał w Kolonii Karnej nr 19 w Mohylewie. 25 maja nie mienia” za to, że rzekomo korzystał z cu- 2010 r. wyszedł na wolność. Po „Płoszczy 2010”, dzej karty SIM i wyrządził szkodę firmie Velcom. 21 grudnia, Artiom Dubski został zatrzymany W czasie procesu, 3 marca, odbyło się pojedna- w Mińsku. W ten sposób starano się nie dopuścić nie stron, sprawa zakończyła się dla Dubskiego do tego, by działacz wziął udział w akcji solidar- karą grzywny. Mimo tych okoliczności, dzia- ności z zatrzymanymi 19 grudnia podczas pa- łacz pozostał w areszcie – przedstawiono mu cyfikacji demonstracji na Placu Niepodległości.

84 85 ARCIOM DUBSKI 2009 he was detained in a train to Homel, and MIKOŁA DZIADOK Arciom Dubski is the Young Front activist from was transferred to the detention center. A crim- Mikoła Dziadok urodził się 23 sierpnia 1988 r. Osipovichi. One of the defendants in the Case of inal case was initiated against him under the w mieście Bragine na Homelszczyźnie. Ukoń- Fourteen. In 2008 he was arrested for 15 days for article 216, part 1of the Criminal Code of the czył prawo w college’u Białoruskiego Uniwer- taking part in the protest of entrepreneurs, held Republic of Belarus (property damage). On 3 sytetu Państwowego. Pracował w firmie windy- in the center of Minsk on 10 January. March Dubski was sentenced to a fine. But the kacyjnej. W chwili zatrzymania był studentem activist remained in custody and was presented drugiego roku politologii i badań europejskich CHRONICLE OF REPRESSION with new charges under the article 415 of the na Europejskim Uniwersytecie Humanistycz- He was charged under the art. 342, part 1 of Criminal Code of the Republic of Belarus (vio- nym w trybie zaocznym. Po zatrzymaniu we the Criminal Code of the Republic of Belarus lation of the conditions of a freedom restriction). wrześniu 2010 r. Mykołę Dziadoka trzymano (organization and active participation in group On 15 April Arciom Dubski was released 3 dni w areszcie, po czym kolejny raz zatrzy- actions, seriously violating public order). from the detention center in Bobruisk, but was mano, oskarżając go o inne czyny – chuligań- On 22 April the judge Jelena Ilina of the banned from leaving the place of residence. stwo, a nawet kradzież. Oficjalne oskarżenie Central District Court of Minsk found Arciom On 7 July 2009, the court in Osipovichi sen- przedstawiono mu dopiero w październiku. guilty of the alleged offense and sentenced him tenced Arciom Dubski to one year imprison- to two years of freedom restriction. In October ment in a penal colony. Immediately after the KRONIKA REPRESJI 2008, Arciom Dubski went to Ukraine, because verdict was announced, Dubski was placed in Mikoła Dziadok został zatrzymany 3 września FOT. MIKALAY DZIADOK there was a threat that the authorities would custody. He served the sentence in penal colony 2010 r. pod zarzutem ataku na ambasadę Rosji open a new criminal case against him. As Dub- No. 19 in Mahilou. He was released on 25 May w nocy z 30 na 31 sierpnia 2010 r. Aresztowano ski received three warnings concerning the in- 2010. After 19 December 2010 rally, Dubski was go na 3 dni, a nie zebrawszy odpowiedniej 27 maja 2011 r. w Zawodskim Sądzie Rejono- fringement of penalty regime. detained in Minsk. In this way, the authorities ilości dowodów, które potwierdziły by udział wym w Mińsku sędzia Żanna Hwojnickaja wy- However, after four months Dubski returned wanted to prevent Dubski from taking part in Dziadoka w tej sprawie, wydłużono mu czas dała wyrok – Dziadok został skazany na 4,5 roku to Belarus to take part in a street action on the the campaign of solidarity with detainees. pobytu w areszcie, oskarżając o inne czyny (na- pozbawienia wolności (jest to tzw. „sprawa anar- occasion of Valentine’s Day. On 13 February paść na Dom Związków Zawodowych). Tutaj chistów”). Do tego czasu Dziadok ponad 8 mie- też nie znaleziono podstaw dla takiego oskar- sięcy przebywał w areszcie. żenia, więc po raz trzeci zatrzymano go jako Obecnie Dziadok odbywa karę w Kolonii nr podejrzanego w sprawie o „napad na oddział 17 w Mohylewie. Bielarusbanku”. Pod koniec maja 2012 r. decyzją naczelnika Po tym, jak wykorzystane zostały już wszyst- Kolonii nr 7 w Szkłowie Dziadok został przenie- kie możliwości przedstawienia mu różnych siony na pół roku do izolatki. Niejednokrotnie powodów zatrzymania, władze zaczęły przypi- zmuszano go do podpisania prośby o ułaskawie- sywać Dziadokowi inne czyny niezgodne z pra- nie. Pozbawiono go możliwości dłuższego widze- wem, w szczególności kradzież i chuligaństwo. nia z matką i żoną, wbrew zgodzie na te widzenia 24 stycznia 2010 roku, po odbyciu 20-dnio- wydanej w czerwcu. Podczas pobytu w koloniach wego aresztu, Mikoła Dziadok został oskarżony w Szkłowie i Bobrujsku Mikoła Dziadok otrzy- o udział w akcji przed budynkiem Sztabu Ge- mał ponad 10 nagan z rozmaitych wymyślonych neralnego Białorusi, a 1 października oficjalnie powodów. Władze chciały mu w ten sposób przedstawiono mu oskarżenie z artykułu 339, nadać status „więźnia złośliwie naruszającego pkt 2 – „Chuligaństwo”. reżim kolonii”, by nie podlegał amnestii.

86 87 MIKALAY DZIADOK On 24 January 2010, after serving 20 days in ANDREJ DZMITRYJEU Mikalay Dziadok was born on 23 August 1988 in custody, Mikalay Dziadok was additionally ac- Andrej Dzmitryjeu urodził się 12 maja 1981 r. Bragin. He graduated from the Law Faculty at cused of involvement in the participation in the w Mińsku. Uczył się na Europejskim Uniwersyte- the Belarusian State University. He worked at a anti-militarist manifestation near the offices of cie Humanistycznym, na wydziale filozofii. W la- vindication agency. At the time of arrest he was the General Staff of Belarus. On 1 October he tach 2000–2001 służył w wojsku. Od 2001 r. jest a sophomore of Political Science and European was accused under the article 339, part 2 (hoo- członkiem Zjednoczonej Partii Obywatelskiej. Research Studies at the European Humanities liganism). On 27 May 2011 he was found guilty Począwszy od 1999 roku, brał udział we University. After the arrest in September 2010, by judge Zhanna Hvojnickaja of the charges and wszystkich kampaniach wyborczych, zaczy- Mikalay Dziadok was kept three days in custody, sentenced to four and a half years of standard nając jako wolontariusz i dochodząc do stano- FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET and later was accused of additional charges: regime penal colony for hooliganism. Until wiska szefa sztabu wyborczego. hooliganism and theft. The formal accusations then Dziadok spent more than eight months in W latach 2005–2009 prowadził własny biz- were presented to him in October. custody. nes, był dyrektorem firmy konsultingowej. W czasie wyborów w 2010 r. kierował sztabem Currently Dziadok is serving sentence in Ma- Sam zdecydował o jej zamknięciu, by uniknąć wyborczym kandydata na prezydenta, Uladzi- CHRONICLE OF REPRESSION hilou prison No. 17. niepotrzebnych starć z władzą (wtedy już pla- mira Niaklajeua. Został zatrzymany w nocy z 19 Mikalay Dziadok was arrested on 3 September In May 2012 Mikalay Dziadok was placed nował pracę w sztabie wyborczym Uladzimira na 20 grudnia 2010 r. po masowej akcji protestów 2010 on charges of the attack on the embassy for 6 months in solitary confinement. Dziadok Niaklajeua). w centrum Mińska. Został oskarżony na pod- of Russia in the night of 30 and 31 of August was often forced to sign a request for clemency. stawie artykułu 293 KK – „Masowe zamieszki”. 2010. He was placed for three days in custody. During his stay in the colonies in Shklov and KRONIKA REPRESJI 3 maja 2011 r. został zwolniony za kaucją z aresztu The authorities did not gather enough evidence Bobruisk, Mikalay Dziadok received more than Za działalność polityczną był wielokrotnie za- śledczego KGB. 30 marca 2011 jego oskarżenie zo- to confirm the participation of Mikalay in the 10 reprimands from the prison administrations. trzymywany przez milicję. W 2007 r. areszto- stało sformułowane na podstawie pkt 1 art. 342 KK attack. Therefore, he was accused of another The authorities wanted to give him the status of wano go. 18 maja 2010 r. wraz z innymi akty- – „Organizacja lub udział w działalności naruszają- offence, that is, the attack on the Trade Union a prisoner persistently violating prison rules and wistami został zatrzymany w czasie kampanii cej porządek publiczny”. 20 maja 2011 r. powiatowy Federation building. in this way deprive him of the right to amnesty. obywatelskiej „Mów prawdę” w chwili, gdy wła- sąd w Mińsku, okręg Frunze, skazał Dzmitryjeua dza starała się ją rozproszyć. na karę 2 lat pozbawienia wolności w zawieszeniu.

ANDREJ DZMITRYEU the Truth! civil campaign which the authorities Born on 12 May 1981 in Minsk, studied at the tried to dissolve. Faculty of Philosophy of the European Human- During the 2010 presidential campaign, he ities University. Served in the army in between headed the electoral team of the presidential 2000 and 2001. A member of the United Civil candidate Uladzimir Niklajeu. He was detained Party since 2001. Has taken part in the electoral on the night of 19 December 2010, after the ac- campaigns since 1999. In the course of time he tion of protest on the Independence Square in advanced from a volunteer to the head of an Minsk, and placed in the KGB detention center. electoral headquarters. In years 2005–2009, he He was charged under the art. 293 of the Crim- owned a business, but decided to close it down inal Code (mass riot). On 3 January, he was re- to avoid any trouble with the authorities, as he leased under a written recognizance not to leave intended to participate in the presidential elec- Minsk. On 30 March 2011 the charges against toral campaign. him were changed to the art. 342, part 1 of the Criminal Code of the Republic of Belarus (or- CHRONICLE OF REPRESSION ganization and active participation in group Andrej Dzmitryeu was detained by the militia actions, seriously violating public order). On for his political activities. In 2007, he served 20 May, the Minsk Frunzenski District Court administrative arrest. On 18 May 2010, he was sentenced Andrej Dzmitryeu to two years of detained together with other activists of the Tell suspended sentence.

88 89 ALEKSANDER FIEDUTA Białoruski komentator polityczny, analityk, pu- blicysta i krytyk literacki urodził się 3 listopada 1964 r. w Grodnie. Ukończył studia na Wydziale Filologii Ro- syjskiej Uniwersytetu Państwowego im. Janki Kupały w Grodnie (1986). W latach 1986–1991 pracował jako nauczyciel języka rosyjskiego i literatury rosyjskiej w Szkole nr 20 w Grodnie. W 1991 r. zdecydował się pracować w Komsomole, był sekretarzem Komitetu Centralnego Komuni- stycznej Ligi Młodych Leninowskich Studentów, pierwszym sekretarzem Białoruskiego Związku Młodzieży. Był członkiem KPZR (1991), Republi- kańskiej Partii Pracy i Sprawiedliwości (1993), Białoruskiego Stowarzyszenia „Jabloko” (1997), FOT. JULIA DARASHKEVICH a od 2000 r. członkiem jego Rady Politycznej. Lubi literaturę, teatr, kino. Jest żonaty. Był bardzo aktywny w czasie prezydenckiej Od 1999 jest prezesem organizacji pozarządowej kampanii wyborczej Aleksandra Łukaszenki „Technologie społeczne”. FOT. SIARHIEJ HUDZILIN (1994). Po jego zwycięstwie w wyborach został mianowany (lipiec 1994) szefem wydziału spo- KRONIKA REPRESJI ALEH FEDARKIEWICZ ALEH FEDARKEVICH łecznego, politycznego, informacyjnego admi- Podczas wyborów prezydenckich w 2010 r. pra- Aleh Fedarkiewicz urodził się w 1961 roku. Ma Aleh Fedarkevich was born in 1961. He is a con- nistracji prezydenta. W grudniu 1994 r. wziął cował w sztabie wyborczym kandydata na pre- wykształcenie średnie, jest budowlańcem. Pra- struction worker. In the 90’s for a time he was a na siebie odpowiedzialność za pojawienie się zydenta Uladzimira Niaklajeua. 20 grudnia cował w jednym z przedsiębiorstw budowlanych member of the Belarusian Popular Front. w gazetach „białych plam”, które ukazywały 2010 r. został aresztowany w swoim mieszka- w swoim rodzinnym mieście. W latach 90. był cenzurę polityczną na Białorusi. niu i umieszczony w więzieniu KGB. Pod koniec przez pewien czas członkiem Białoruskiego CHRONICLE OF REPRESSION Pracował w redakcjach głównych gazet grudnia oskarżono go o udział w masowych Frontu Ludowego. He participated in the actions of protest in Minsk opozycji: od marca 1995 r. – w „Belaruskaja zamieszkach. Podstawą tego oskarżenia był art. on 19 December 2010. He was arrested during delowaja gazeta” i „Imja”, od 2000 r. – w gaze- 293 KK. KRONIKA REPRESJI the brutal suppression of peaceful demonstra- cie „Narodowa Wola”. Od czerwca 1998 r. był 8 kwietnia 2011 r. został zwolniony za kaucją, Brał udział w akcjach protestu w Mińsku tion and placed in a detention center No. 1 in korespondentem gazety „Moskowskie nowo- a 20 maja skazany na karę dwóch lat pozbawie- 19 grudnia 2010 r. Podczas brutalnej pacyfi- Minsk, so called Volodarka prison. He was ac- sti” na Białorusi. Jeden z wybitnych białoru- nia wolności w zawieszeniu. kacji pokojowej demonstracji został zatrzy- cused of participating in mass riots. On 12 May skich obserwatorów politycznych i analityków. many i umieszczony w Areszcie Śledczym nr 1 2011, the court in Minsk sentenced him to three w Mińsku przy ulicy Wołodarskiej. Oskarżono and a half years of imprisonment in a maximum go o udział w masowych zamieszkach. 12 maja security penal colony. He served his sentence 2011 r. sąd w Mińsku skazał go na 3,5 roku po- in the penal colony No. 19 in Mahilou. He was zbawienia wolności w kolonii karnej o zaostrzo- released on amnesty on 14 September 2011. nym rygorze. Karę odbywał w Kolonii Karnej nr 19 w Mohylewie. 14 września 2011 r. został uwolniony na mocy amnestii.

90 91 ALIAKSANDR FIEDUTA December 1994, he took on the responsibility ARTUR FINKIEWICZ Born on 3 November 1964 in Grodno. Belaru- for the appearance in newspapers “white spots”, Artur Finkiewicz urodził się 8 lutego 1985 r. sian author, literary critic and member of the which revealed political censorship in Belarus. w Mińsku. Ukończył mińską Państwową Szkołę Belarus PEN. He was dismissed from his post. In 1995, Ali- Techniczną nr 38, rozpoczął studia w Instytucie He graduated from the Faculty of Philology aksandr joined the opposition. He collaborated Parlamentaryzmu i Przedsiębiorczości. Uczył of the Russian State University in Grodno (1986). with a number of independent newspapers: Be- się tam tylko 2 lata, dlatego że nie udało mu się In 1986–1991 he worked as a teacher of Russian lorusskaya Delovaya Gazeta, Moskovskiye No- w terminie zdać sesji, gdyż odbywał areszt admi- language and Russian literature at school No. vosti, Imya, Narodnaya Volya. nistracyjny na Okrestinie. Przed aresztowaniem 20 in Grodno. In 1991, he decided to work in marzył o tym, by studiować filologię białoruską the Komsomol, he served as a secretary of the CHRONICLE OF REPRESSION na uniwersytecie w Wilnie. Od 2001 r. działał Central Committee of the Communist Youth During the 2010 presidential election, Fieduta w „Młodym Froncie”, w latach 2002–2004 kie- League of Leninist students and the first secre- was a member of Uladzimir Niklajeu’s electoral rował regionalną filią tej organizacji. Z powodu tary of the Belarusian Union of Youth. He was a team. Detained on 20 December and placed in różnicy zdań z szefostwem organizacji porzu- member of the CPSU (1991), the Republican Party the KGB prison. In December, he was charged cił „Młody Front” i został liderem organizacji of Labour and Justice (1993). A member of the with participation in the 19 December 2010 pro- „Młoda Białoruś”. Belarusian Association Yabloko (1997), member test and faced imprisonment for up to 15 years of the Political Council (since 2000). He likes (the art. 293 of the Criminal Code – mass riot). KRONIKA REPRESJI literature, theatre, cinema. He is married. Released on recognizance on 8 April. On 20 May, 8 grudnia 2005 r., dzień przez wyborami prezy- In 1994, Fieduta was an activist of Aliaksandr the Minsk Frunzenski District Court sentenced denckimi, Artur Finkiewicz został aresztowany Lukashenko’s campaign team, later appointed Aliaksandr Fieduta to two years of suspended za graffiti o treści politycznej. Do procesu był FOT. JULIA DARASHKEVICH head of the Public and Political Information De- sentence. przetrzymywany na Wołodarce. partment of the Presidential Administration. In 10 maja 2006 r. sąd w Mińsku skazał Artura Finkiewicza na 2 lata ograniczenia wolności. szanie porządku odbywania kary, administra- Wyrok odbywał w mohylewskiej komendantu- cja komendantury dała mu 5 nagan. Finkiewicz rze nr 43. skarżył się na presję i groźby ze strony admini- 26 października 2007 r. przeciwko Finkiewi- stracji. 21 grudnia sąd w Mohylewie uznał Fin- czowi wszczęto nową sprawę karną z artykułu kiewicza winnym, sędzia Natalia Kraszkina ska- 415 KK – „Uchylanie się od odbywania kary w po- zała go na rok i 6 miesięcy pozbawienia wolności staci ograniczenia wolności”. Przeniesiono go w kolonii karnej. do zamkniętego więzienia nr 4 w Mohylewie. 5 lutego 2008 r. kolegium mohylewksiego Finkiewiczowi zarzucano systematyczne naru- sądu podjęło decyzję o jego uwolnieniu.

92 93 ARTUR FINKIEVICH for painting political graffiti. Until the trial he ALEKSANDER FRANCKIEWICZ Artur Finkievich was born on 8 February 1985 was being held in the Volodarka prison. Aleksander Franckiewicz urodził się 6 maja 1990 r. in Minsk. He graduated from the Minsk high- The court of the Pershamaiski district of w Nowopołocku na Witebszczyźnie. Po ukończe- school No. 38, and began his studies at the Insti- Minsk found him guilty of the violation of the niu liceum pracował jako programista. Później tute of Parliamentarism and Entrepreneurship. article 339, part 2 of the Criminal Code (hooli- wyjechał do Mińska, gdzie rozpoczął pracę. Inte- He studied there for 2 years. He failed to pass ganism) and on 10 May 2006 sentenced him to resował się historią partii politycznych. W swoim his exams due to arrest. Since 2001, he was a two years of freedom restriction. mieście przyłączył się do ruchu antyfaszystow- member of the Young Front. In 2002–2004 he On 26 October 2007 the authorities opened skiego. W stolicy poznał się z anarchistami, ich served as a head of the regional branch of the a new criminal case against Artur. He was poglądy stały się dla niego bliskie i zaczął im organization. Due to a disagreement with the charged under the article 415 of the Criminal pomagać. management of the organization he left the Code (violation of the conditions of a freedom Young Front and became the leader of the Young restriction). On 21 December 2007 he was sen- KRONIKA REPRESJI FOT. SIARHIEJ HUDZILIN Belarus organization. tenced to one and a half years in a penal col- 20 września 2010 r. Aleksandrowi Franckiewi- ony in Mahilou, the sentence was delivered by czowi przedstawiono zarzuty z artykułu 339, CHRONICLE OF REPRESSION judge Natalia Krashkina. Artur Finkievich was pkt 2 KK. Oskarżono go o to, że nagrywał wideo the anti-fascist movement. In Minsk he became On 8 December 2005, the day before the presi- released on 5 February 2008. z ataku na budynek milicji w Soligorsku. 14 lu- friends with anarchists, with whom he shared dential elections, Artur Finkievich was arrested tego przedstawiono mu nowe zarzuty i oskar- views. żono o atak na siedzibę związków zawodowych oraz napad w Soligorsku (art. 218, pkt 3 oraz 339, CHRONICLE OF REPRESSION pkt 2 KK). Szkoda została wyceniona na 1 mln On 20 September 2010 Aliaksandr Frantskiev- 900 tyś. rubli białoruskich. ich was charged under the article 339, part 2 of Był przetrzymywany w areszcie śledczym na the Criminal Code of the Republic of Belarus Wołodarce. Mimo jego problemów ze zdrowiem (hooliganism). He was accused of videotaping – ma jedną nerkę – nie został zwolniony przed the attack on the militia building in Salihorsk. procesem, nie zmieniono mu środka zapobie- On 14 February he was additionally accused of gawczego. Warto zauważyć, że podczas śledztwa the attack on the trade unions building and an jego adwokat, Paweł Sapiełka, został pozbawiony assault in Salihorsk (the article 218, part 3 and licencji za to, że aktywnie bronił więźniów poli- the article 339, part 2 of the Criminal Code). tycznych po 19 grudnia 2010 r. Damage was estimated at 1 million 900 thou- 24 maja 2011 r. Aleksander Franckiewicz został sand BYR. skazany na 3 lata pozbawienia wolności w kolonii In anticipation for the trial Frantskievich was o zaostrzonym rygorze. Wyrok odbywał w Kolo- kept in the Volodarka prison in Minsk. During nii nr 22 w Iwacewiczach (obwód brzeski). the investigation, Frantskievich’s lawyer Pavel Wolność odzyskał 3 września 2013 r. Sapelka was disbarred by the Minsk City Bar for defending political prisoners and convicted for participating in the peaceful demonstration of ALIAKSANDR FRANTSKIEVICH 19 December 2010. Born on 6 May 1990 in Novopolotsk. After Despite he has health problems (has only one graduating high school he worked as an IT pro- kidney) Aliaksandr was kept in pre-trial facility grammer. Later he moved to Minsk, where he since September 2010. Aliaksandr Frantskiev- began to work. He was interested in the history ich, served his term in the Ivatsevichy penal col- of political parties. In his hometown he joined ony No. 22. He was released on 3 September 2013.

94 95 tecie w Odessie. Pasjonuje się literaturą, próbo- ANDREJ GILIEWICZ ANDREJ GILEVICH wał własnych sił w tworzeniu utworów literac- Andrej Giliewicz urodził się w 1980 roku. Andrej was born in 1980. He was a student at the kich. Przed zatrzymaniem pracował w pracowni Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął stu- Minsk Information and Radio-Technical Insti- ceramicznej w klasztorze św. Elżbiety (Cвято- dia na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym tute and a member of the Young Front. -Елизаветинский монастырь) na obrzeżach Informatyki i Radioelektroniki. 28 lutego 1998 r. Mińska. Współpracownicy Gaponowa z pra- Andrej Giliewicz wraz ze swoimi przyjaciółmi, CHRONICLE OF REPRESSION cowni ceramiki oraz siostry zakonne podczas Alesiem Muchinem i Pawłem Muraszką, wra- Andrej Gilevich was charged together with his procesu bardzo wspierali jego rodzinę. cając z koncertu białoruskiej grupy rockowej friends Ales Muchin and Pavel Murashka. On 28 „NRM”, napisali na murach domów i płotach przy February 1998 militia arrested the three young- KRONIKA REPRESJI ulicy Orłowskiej hasło „Żywie Biełarus” (Niech sters for spray-painting Zyvie Belarus and other Zatrzymano go 19 grudnia 2010 r. za udział żyje Białoruś), „Wolność dla więźniów politycz- slogans, including phrases of a political nature, w akcji protestu i skazano go na 10 dni aresztu. nych” oraz hasło dotyczące białoruskiego pre- along with painting a picture of a white-red- Gaponow został uwolniony 29 grudnia wraz zydenta – „Łuku na muku” (Łukę «Łukaszenkę» white flag. Criminal proceedings were instituted z innymi obywatelami Rosji. Jednak po godzi- na mąkę). Obok haseł narysowali narodowe bia- under three articles of the Criminal Code of the nie od powrotu do domu został aresztowany ło-czerwono-białe flagi. Republic of Belarus: the article 201, part 1 (ma- FOT. JULIA DARASHKEVICH ponownie – tym razem jako oskarżony w spra- licious hooliganism), the article 96 (damage to wie karnej. 5 stycznia 2011 r. przedstawiono KRONIKA REPRESJI property) and the article 205 (involvement of mi- IWAN GAPONOW mu zarzuty udziału w masowych zamieszkach. Wszystkich trzech studentów zatrzymał mili- nors in criminal activity). Pavel Murashka was at Iwan Gaponow urodził się 27 kwietnia 1988 r. Przetrzymywano go w Areszcie Śledczym nr 1 cyjny patrol zaraz po wykonaniu graffiti i dopro- the time 17 years old, Andrej Gilevich and Ales w Soczi. Będąc obywatelem Rosji, miał pozwole- na Wołodarce. 10 marca 2011 r. Moskiewski Sąd wadził na posterunek milicji, gdzie do rana odby- Muchin 18 years old. nie na pobyt na Białorusi, mieszkał tam od 1995 Rejonowy Mińska skazał Iwana (wraz z innym wały się przesłuchania. Wszczęto sprawę karną On 23 March Gilevich was expelled from the roku. Ukończył szkołę na Białorusi, dobrze zna obywatelem Rosji, Artiomem Breusem) na karę z trzech artykułów KK RB: 201, pkt 2 – „Złośliwe University, before the trial had even begun. język białoruski. Matka Gaponowa, Sabira Ata- grzywny w wysokości 300 płac minimalnych chuligaństwo”, 96 – „Uszkodzenie mienia” i 205 On 8 May 1998 Andrej was found guilty and kiszijewa, pochodzi z Kirgistanu, a ojciec jest (10,5 miliona białoruskich rubli, prawie 3 tysiące – „Wciągnięcie osób niepełnoletnich do działań sentenced to one year of imprisonment in sus- Rosjaninem. Gaponow studiował na uniwersy- dolarów). przestępczych” (Paweł Muraszka miał wtedy pension. 17 lat, Andrej Giliewicz i Aleś Muchin – po 18). 8 maja 1998 r. sąd w Mińsku rozpatrzył sprawę IVAN HAPONAU CHRONICLE OF REPRESSION i uznał całą trójkę winną zarzucanych im czy- Born on 27 April 1988. Russian citizen, has a Be- Ivan Haponau participated in the 19 December nów. Andrej Giliewicz został skazany na rok larusian residence permit, residing in Belarus protest rally and was sentenced to 10 days of pozbawienia wolności w zawieszeniu. Jeszcze since 1995. His mother Sabira Atakishiyeva was arrest. Released on 29 December together with podczas śledztwa, 23 marca 1998 r., Giliewicz born in Kyrgyzstan, his father is of Russian ori- other Russian nationals. However, an hour later został relegowany z uniwersytetu. Oficjalną gin. Ivan finished school in Belarus and speaks he was detained in the criminal case. On 5 Jan- przyczyną było „naruszenie norm zachowania Belarusian fluently. Ivan studied on the Odessa uary, he was charged under the art. 293 of the w miejscach publicznych”. University. Criminal Code (mass riot) and kept in custody in the pre-trial prison in Volodarski Street. On 10 March he was sentenced by the Moscou Dis- trict Court of Minsk to a fine of 300 minimal wages (10.5 million BYR).

96 97 ALEH HNYEDCHYK Detained on 6 January 2011 for taking part in Born on 22 November 1986. In years 2003–2005, 19 December 2010 rally. Released on 9 January. he was repeatedly arrested and convicted for On 25 March, officially charged under the art. his activities as a member of the Young Front 293 of the Criminal Code (mass riot). Was kept youth movement. During the 2010 presidential in custody in the pre-trial prison in Volodarski election, he was a member of election campaign Street. On 14 May he was sentenced to three and team of Uladzimir Niklajeu. a half years of imprisonment. He served sen- tence in the penal colony No. 17 in the village CHRONICLE OF REPRESSION Molodiezno, in Shklov region. Hnyedchyk spent In July 2003, when Aleh Hnyedchyk was still a three days in solitary confinement, allegedly for minor he was detained for distribution of the having not shaved. According to him after the Young Front leaflets in Minsk. He was beaten President visited the colony in July 2011, the by militia officers. colony administration began to repress him In 2006, Aleh was sentenced to 12 days of ar- and organize provocations. He was released on rest for involvement in the post-election protest amnesty on 2 September 2011. in Minsk.

FOT. JULIA DARASHKEVICH

OLEG GNIEDCZYK 6 stycznia 2011 r. Gniedczyk został zatrzy- Oleg Gniedczyk urodził się 22 listopada 1986 r. Był many jako podejrzany o udział w masowych działaczem „Młodego Frontu”. W związku z ak- zamieszkach. Do 9 stycznia (3 dni) przebywał tywną działalnością w tej organizacji był w latach w areszcie, po czym wypuszczono go z zakazem 2003–2005 kilkakrotnie zatrzymywany przez opuszczania miejsca zamieszkania. funkcjonariuszy milicji i skazywany na areszty 25 marca Gniedczykowi zmieniono środek za- administracyjne. Podczas wyborów prezydenc- pobiegawczy po tym, jak przedstawiono mu ofi- kich 2010 roku pracował w sztabie kandydata cjalne zarzuty udziału w masowych zamieszkach. na prezydenta Białorusi, Uladzimira Niaklajeua. Do rozprawy przebywał w areszcie śledczym na Wołodarce. 14 maja 2011 r. miński sąd skazał KRONIKA REPRESJI go na 3,5 roku kolonii o zaostrzonym rygorze. W lipcu 2003 roku, gdy Oleg Gniedczyk był Wyrok odbywał w Kolonii nr 17 we wsi Moło- jeszcze niepełnoletni, zatrzymano go za roz- dieżnyj rejonu szkłowskiego, w obwodzie mohy- powszechnianie materiałów informacyjnych lewskim. Gniedczyk spędził tam 3 dni w karcerze, „Młodego Frontu” w Mińsku, został pobity, rzekomo za to, że się nie ogolił. Z jego relacji wy- i od 2:00 do 19:00 był przetrzymywany na po- nika, że po tym, jak w lipcu 2011 r. szkłowską ko- sterunku milicji. W związku z tym zdarzeniem, lonię odwiedził prezydent, administracja kolonii rodzice Gniedczyka zwrócili się do prokuratury zaczęła zaczepiać go i organizować prowokacje. z żądaniem ukarania winnych milicjantów. Ułaskawiono go 2 września 2011 r. na mocy W 2006 r. skazano go na 12 dni aresztu za udział dekretu Łukaszenki. w powyborczej akcji w miasteczku namiotowym na Placu Październikowym w Mińsku.

98 99 WIACZESŁAW GOCZ VYACHESLAV GOCZ Obywatel Ukrainy, Wiaczesław Gocz, oskar- Vyacheslav is a citizen of Ukraine, participant of żony został w sprawie UNA-UNSO (Ukraińskie the Chernobyl Path in 1996, an annual demon- Zgromadzenie Narodowe – Ukraińska Samo- stration that takes place in commemoration of obrona Narodowa). the Chernobyl nuclear accident. Member of the UNA-UNSO (Ukrainian National Assembly KRONIKA REPRESJI – Ukrainian National Self Defence). Aresztowano go 26 kwietnia 1996 r. w Mińsku, podczas pacyfikacji akcji „Czarnobylski Szlak”. CHRONICLE OF REPRESSION Przetrzymywano go w areszcie na Wołodarce. Vyacheslav was arrested during the pacifica- Pod koniec sierpnia 1996 r. został skazany na rok tion of the Chernobyl Path-96 demonstration kolonii karnej. Wyrok wydał sędzia Grigorij Ko- by the Belarusian authorities. During the action zorickij, prokuratorem był Siergiej Teleżewicz. demonstrators clashed with militia. Until the Ani Gocz, ani czterech innych obywateli hearing he was held in custody of the Volodarka Ukrainy nie dotarło do kolonii karnej – w grud- prison, in Minsk. At the end of August 1996 niu 1996 roku, przed katolickim Bożym Naro- judge Grigori Korzycki sentenced Vyacheslav to dzeniem objęła ich amnestia. Uwolnionych one year of imprisonment in a penal colony. He Ukraińców do ojczyzny sprowadził deputo- was released on amnesty on 24 December 1996 wany Rady Najwyższej. W więzieniu pozostało thanks to the effort of the Ukrainian diplomacy. FOT. JULIA DARASHKEVICH (do 1997 roku) jeszcze dwóch obywateli Ukra- He and four other Ukrainian political prisoners iny: Andrej Szeptycki i Siergiej Potapow. immediately left Belarus. BORYS GORIECKI Od września 2007 r. jest dziennikarzem biało- Białoruski niezależny dziennikarz i działacz stockiego Radia Racja. społeczny, Borys Goriecki, urodził się 13 wrze- Wielokrotnie był zatrzymywany za organiza- śnia 1987 r. w Mińsku. Ukończył Szkołę Średnią cję akcji i mityngów oraz udział w nich. Kilka nr 121. Studiował na Politechnice na Wydziale razy skazano go na areszt administracyjny. Mikroelektroniki. Za udział w akcji protestu przed wyborami 2006 r. został relegowany KRONIKA REPRESJI z uczelni. Później studiował na Uniwersytecie Po kampanii wyborczej w 2006 r. przeciwko Bo- w Białymstoku (UwB) na Wydziale Informatyki rysowi Gorieckiemu i innym liderom „Młodego (2006 r.) i na Wileńskim Uniwersytecie Pedago- Frontu” – Dzmitrijowi Daszkiewiczowi, Siergie- gicznym (2007 r.). jowi Lisiczence i Olegowi Korbanowi – wszczęto Od 2000 r. był członkiem Partyzanckiej Re- sprawę karną z artykułu 193.1 – „Działalność jonowej Rady Młodzieżowego Ruchu „Młody w imieniu organizacji niezarejestrowanej przez Front”, od lutego 2002 r. – członkiem rady „Mło- Ministerstwo Sprawiedliwości”. Do sądu jednak dego Frontu” i sekretarzem organizacji „Biało- przekazano jedynie sprawę Dzmitrija Daszkiewi- ruś – do Europy!”, od 2004 r. – sekretarzem cza. Latem 2006 r. Goriecki wziął udział w pro- rady „Młodego Frontu” oraz przewodniczą- gramie stypendialnym im. Konstantego Kalinow- cym oddziału techniczno-administracyjnego. skiego. Początkowo studiował w Białymstoku, ale Od stycznia 2005 r. pełnił obowiązki rzecznika po kilku miesiącach zrezygnował z nauki i wyje- prasowego „Młodego Frontu” i przewodniczą- chał na Białoruś. W marcu 2007 r. Goriecki ponow- cego działu informacji. Aktywnie uczestniczył nie został oskarżony o udział w działalności nieza- w wyborach w 2006 r. – był członkiem sztabu rejestrowanej organizacji „Młody Front”. 29 maja Aleksandra Milinkiewicza. Od lutego 2007 r. 2008 r. skazano go na karę grzywny w wysoko- był koordynatorem „Show Belarushchyny”. ści 30 płac minimalnych z artykułu 193.1 KK RB.

100 101 BORYS GORIECKIJ ordinator of the campaign Show Belarushchyny. NADIEŻDA GRECZUCHA Placu Borysowa, żądając niezwłocznego prze- Borys Gorieckij is a Belarusian independent Since September 2007 he has been a journalist Nadieżda Greczucha jest działaczką opozycji prowadzenia ekspertyzy medycznej i zbadania journalist and social activist. Born on 13 Sep- for Radio Racyja (Bialystok, Poland). z Borysowa w obwodzie mińskim. zdrowia psychicznego Aleksandra Łukaszenki. tember 1987 in Minsk. He graduated from high He was detained several times for taking part Zatrzymano wszystkich jej uczestników. Po- school No. 121. He studied at the University of in opposition meetings and demonstrations. KRONIKA REPRESJI czątkowo na posterunku milicji sporządzono Technology at the Faculty of Microelectronics. Po raz pierwszy Greczucha była sądzona w spra- tylko protokoły o naruszenie prawa administra- He was expelled from the University for par- CHRONICLE OF REPRESSION wie motywowanej politycznie jeszcze jako cyjnego z artykułu 167.1, pkt 2 KA RB – „Naru- ticipation in the opposition protests before the After a presidential campaign in 2006, Borys 17-letnia uczennica. szenie porządku organizacji i przeprowadzenia 2006 presidential elections. Later he studied at Gorieckij and other leaders of the Young Front, 14 lutego 2000 r. miński sąd uznał ją winną masowych imprez”. Jednak w sądzie materiały the University of Bialystok (2006) and the Vil- Zmicer Dashkievich and Aleh Korban were przestępstwa z artykułu 186.2 KK RB – „Zniewa- sprawy administracyjnej skierowano do dodat- nius Pedagogical University (2007). He joined charged under the article 193, part 1 (acting on żenie symboli państwowych”. kowego rozpatrzenia, w wyniku czego wszczęto the Young Front in 2000, since February 2002 behalf of an unregistered organization). How- 21 lipca 1999 r. podczas akcji opozycji, orga- sprawę karną z artykułu 368 nowego KK RB – he was a member of the Young Front’s council ever, only the case of Zmicer Dashkievich went nizowanej w związku z zakończeniem 5-letniej „Publiczne znieważenie prezydenta Republiki and the secretary of the organization Belarus – to court. In 2006 Gorieckij participated in the Ka- kadencji prezydenta Łukaszenki na Placu Paź- Białoruś”. Zgodnie z artykułem 368 KK RB za pu- to Europe! From 2004 he served as a secretary linowski scholarship program. He studied in Bia- dziernikowym w Mińsku, Greczucha spaliła bliczne znieważenie prezydenta Białorusi grozi of the Young Front and since January 2005 as lystok, Poland but resigned after a few months of materiał czerwono-zielonego koloru. Milicjanci kara grzywny, do 2 lat robót przymusowych lub a spokesperson. He actively participated in the study and left for Belarus. In March 2007 Goreckij sfilmowali to zdarzenie, a mińska prokuratura do 6 miesięcy aresztu, bądź ograniczenie czy też 2006 presidential elections. He was a member was again accused of involvement in the activities wszczęła w tej sprawie postępowanie. Podczas pozbawienie wolności do 2 lat. Na Białorusi był of election campaign team of Aliaksandr Mil- of an unregistered organization. On 29 May 2008, procesu Greczucha oświadczyła, że spalona zo- to pierwszy przypadek pociągnięcia do odpo- inkievich. Since February 2007, he was the co- he was sentenced to a fine of 30 minimal wages. stała tkanina czerwono-zielonego koloru, sym- wiedzialności karnej na podstawie tego artykułu, bolizująca tyranię w kraju. wprowadzonego zaledwie dwa tygodnie wcześniej. Nadieżda Greczucha podczas rozprawy nie 10 maja 2001 r. sprawa przeciwko Nadieżdzie wyparła się swoich poglądów i przekonań. Sę- Greczusze i dwóm innym mieszkańcom Bory- dzia skazał ją na karę grzywny w wysokości sowa – Alesiowi Abramowiczowi i Alesi Jasiuk 22 tysięcy rubli (około 15 dolarów). – została zamknięta z powodu braku znamion 16 stycznia 2001 r. działaczka „Młodej Hra- przestępstwa. Za udział w pikiecie sądzono ich mady”, Nadieżda Greczucha, razem z innymi ak- potem jedynie na podstawie Kodeksu Admini- tywistami wzięła udział w pikiecie na głównym stracyjnego.

102 103 NADZIEYA GRACHUKHA an investigation into the matter. During the trial ARTIOM GRIBKOW Nadzieya Grachukha is an opposition activist Nadzieya said that she burned a flag, that sym- Artiom Gribkow urodził się 6 stycznia 1989 r. from Borisov. bolizes tyranny. we wsi Sawoszi w obwodzie grodzieńskim. At the hearing Nadzieya Grachukha did not Ukończył szkołę podstawową, gdzie uczył się CHRONICLE OF REPRESSION renounce her views and beliefs. The judge sen- dobrze i pisał humorystyczne wiersze i scena- For the first time Nadzieya Grachukha was tenced her to a fine of 22,000 BYR (about $15). riusze na szkolne uroczystości. Potem uczył się sentenced in a politically motivated case as a In January 2001 Nadzieya Grachukha together w mińskim Kolegium Przemysłu Lekkiego, ale 17-year-old student. with Ales Abramovich, Alesia Jasiuk, Zmicer zawsze czuł skłonności do przedstawień teatral- On 14 February 2000 in Minsk court build- Barodka and Mikalaj Kuznitsov were arrested nych, literatury i sztuki. Po powrocie do domu ing, she was considered guilty of committing and charged with defamation for verbal abuse ukończył jeszcze szkołę budowlaną w Koreli- an offense under the article 186, part 2 of the of the president’s honour and dignity during czach. Ponieważ w regionie, w którym mieszkał FOT. SIARHIEJ HUDZILIN Criminal Code of the Republic of Belarus (in- the course of a 30-minute demonstration in Bo- trudno było znaleźć pracę, wyjechał do Mińska. sulting state symbols). On 21 July 1999 during the risov. They demanded to carry out the expertise Pracował jako operator koparki i walca. Poma- action of the opposition, organized on the occa- in order to examine medical and mental health gał swoim bliskim i rodzicom, którzy pozostali zatrzymany i oskarżony o udział w masowych sion of the termination of 5-year term of Pres- of Aliaksandr Lukashenko. na wsi i wychowywali jego młodszą siostrę. zamieszkach. Był przetrzymywany w areszcie ident Lukashenko’s presidency. Nadzieya Gra- On 10 May 2001 the case against Nadzieya Gra- śledczym na Wołodarce. 26 maja 2011 r. miński chukha burned a red-green flag, embodiment chukha, Ales Abramovich and Alesia Jasiuk was KRONIKA REPRESJI sąd skazał go na 4 lata pozbawienia wolności of Lukashenko’s regime. Militiamen filmed the closed due to lack of features of a criminal offence. 19 grudnia 2010 r. Gribkow poszedł po pracy w kolonii o zaostrzonym rygorze. Karę odbywał event, and the Minsk prosecutor’s office opened They were tried for an administrative offense. na Plac Niepodległości i przyłączył się do de- w kolonii w Bobrujsku. 11 sierpnia 2011 r. został monstrantów. Zatrzymano go w pobliżu dworca ułaskawiony na mocy dekretu Łukaszenki. kolejowego. Spędził 10 dni w areszcie za udział 13 grudnia 2012 zginął w wypadku samocho- w akcji protestu. 12 stycznia 2011 r. został znowu dowym.

ARCIOM HRYBKOU arrest for participation in the protest rally. On 12 Born on 6 January 1989 in the village of Savashy, January he was detained again and charged with Hrodna region. He studied in the Minsk College participation in mass riots. Was kept in custody of Light Industry. But he was always interested in of the pre-trial prison in Volodarski Street. On theatre, literature and art. He also finished a vo- 26 May 2011 the Minsk court sentenced him to cational school in Karelichy. He moved to Minsk, four years imprisonment in a maximum secu- where he worked as a loader and pressman. rity colony. He served sentence in the Bobruisk penal colony. He was released on amnesty on CHRONICLE OF REPRESSION 11 August 2011. On 19 December, after work, he came to the In- On 13 December 2012 he was killed in a car dependence Square and joined the demonstra- accident. He was buried in Karelichy. tors. Arciom was detained and served 10-day

104 105 religijnej, która nie przeszła rejestracji państwo- JAROSLAU HRYSHCHENIA In the ruling Aliaksandr Smal stated that on wej, lub udział w niej”. Jaroslau Hryshchenia is a young activist of the 20 April 2007 Hryshchenia filled a statement Zgodnie z postanowieniem o wszczęciu unregistered organization Young Front. He was about cessation of activities on behalf of the sprawy karnej, które wydał prokurator miasta repeatedly detained and sentenced to adminis- Young Front, but continued his activity in the Baranowicze, A.P. Smal, „niepełnoletni Grysz- trative detention for participation in the actions organization during the Chernobyl Path action czenia po oświadczeniu o dobrowolnym za- of the opposition. He participated in protests on 26 April 2007, which could be witnessed by przestaniu udziału w działalności organizacji on the Kalinowski Square2 in Minsk after the a militia video. młodzieżowej «Młody Front», która nie przeszła presidential elections of 2006. On 10 September 2007 the verdict was de- rejestracji państwowej w ustanowionym po- livered to Hryshchenia. The prosecutor asked rządku, jakie 20 kwietnia 2007 r. złożył na po- CHRONICLE OF REPRESSION to punish Jaroslau with one year of imprison- sterunku milicji w Baranowiczach, faktycznie He was accused under the article 193 of the Crim- ment in suspension. However, the judge Vasil kontynuował udział w działalności tej niezare- inal Code (acting on behalf of an unregistered ­Petrykau ruled to fine the activist 930 000 Be- jestrowanej organizacji podczas «Czarnobyl- organization). The prosecutor of Baranaviche, larusian rubles (about $432). FOT. JULIA DARASHKEVICH skiego Szlaku» 26 kwietnia 2007 roku, o czym senior justice advisor Aliaksandr Smal brought Later Hryshchenia joined Andrej Sannikau’s świadczą materiały wideo”. a criminal case against Jaroslau. European Belarus movement. He was severely JAROSŁAW GRYSZCZENIA Proces w sprawie Jarosława Gryszczenia roz- beaten by militia officers on 15 February 2012 Jarosław Gryszczenia to działacz młodzieżowy począł się 10 września 2007 r. w sądzie w Bara- in Minsk. z miasta Baranowicze, w obwodzie brzeskim. nowiczach. Podczas śledztwa, prokurator do- Za udział w akcjach opozycji był kilkakrotnie magał się dla działacza kary 1 roku pozbawienia zatrzymywany i skazywany na areszty admini- wolności w zawieszeniu. Sędzia Wasilij Pietriw 2. Officially called the October Square in the cen- for which he was arrested and sentenced to death by ter of Minsk. The name Kalinowski Square is used by hanging. He was executed in Vilnius. stracyjne. Był uczestnikiem protestów na Placu uznał Gryszczenię winnym zarzucanego mu opposition groups since the election demonstrations The Kalinowski Square is a place of opposition Konstantego Kalinowskiego6 w Mińsku po wy- przestępstwa i skazał go na karę grzywny w wy- that took place in March 2006. Konstanty Kalinowski protests that took place during and after the presiden- borach prezydenckich 2006 r. sokości 30 płac minimalnych (930 tysięcy rubli is a national Belarusian hero. He lived from 1838–1864, tial election. The largest took place in 2006 and 2010. białoruskich). Potem Gryszczenia przyłączył się was killed during the January uprising. He demanded On the square came at that time up to 50 thousand pe- KRONIKA REPRESJI do „Europejskiej Białorusi” Andreja Sannikaua. disconnection of Lithuania from Russia and the cre- ople. The Kalinowski Square is for Belarusians a sym- ation of a new Grand Duchy, in which Belarusians wo- bol of the struggle for freedom and faith in the future. Oskarżano go o dopuszczenie się przestępstwa 15 lutego 2012 r., razem z dwoma działaczami, uld be able to use their own language and cherish their (http://bialorus-instrukcja.blogspot.com/2011/08/ z artykułu 193.1 KK RB – „Organizacja działal- został pobity w Mińsku przez funkcjonariuszy own culture. During the January Uprising, he was the plac-kalinowskiego.html) ności stowarzyszenia, fundacji lub organizacji służb siłowych. commander of the committees on today’s borderlands,

6. Oficjalnie Plac Październikowy, w samym cen- Plac Kalinowskiego to miejsce protestów opozycji trum Mińska. Nazwa Plac Kalinowskiego używana jest w trakcie trwania i po zakończeniu wyborów prezy- przez ugrupowania opozycyjne od czasu demonstracji denckich. Największe z nich miały miejsce w 2006 wyborczych w marcu 2006 roku. Konstanty Kalinow- i 2010 roku. Na plac przychodziło wówczas nawet po ski jest bohaterem narodowym Białorusinów. Żył w la- 50 tys. ludzi. Organizowali oni miasteczka namiotowe, tach 1838–1864, zginął czasie powstania styczniowego. które otaczane były kordonami milicji. Domagał się odłączenia Litwy od Rosji i stworzenia Plac Kalinowskiego dla Białorusinów jest sym- na nowo Wielkiego Księstwa, w którym Białorusini bolem walki o wolność i wiary w przyszłość. Dziś mieliby zagwarantowaną ochronę własnego języka wszelkie zgromadzenia na Placu Październikowym i własnej kultury. W czasie powstania styczniowego był w Mińsku narażone są na kontrole milicji (http://bia- dowódcą komitetów na dzisiejszych kresach, za co zo- lorus-instrukcja.blogspot.com/2011/08/plac-kalinow- stał aresztowany i skazany na karę śmierci przez po- skiego.html). wieszenie. Wyrok wykonano w Wilnie.

106 107 Gumiński był kilka razy przesłuchiwany w tej ANDREJ HAJDUKOU sprawie, a w jego mieszkaniu przeprowadzane Andrej Hajdukou urodził się w 1990 r. w No- były rewizje. Jednak po trzech dniach, 25 stycz- wopołocku w okręgu witebskim. Został zatrzy- nia, Siarhiej Guminskij został wezwany na po- many 8 listopada 2012 r. w Witebsku, w trakcie sterunek milicji, gdzie okazało się, że sprawa „umieszczania w skrytce danych mogących inte- karna została zamknięta w związku z brakiem resować zagraniczne służby wywiadowcze”, jak dowodów udziału w przestępstwie. podają oficjalne dane. Hajdukoua przetrzymy- W pierwszych dniach stycznia 2007 r. Gu- wano w mińskim areszcie śledczym KGB (tzw. minskij został zatrzymany i pobity przez mili- „amerykance”) oraz w areszcie tymczasowym cję w Orszy. Skazano go na 3 dni aresztu. Jedną KGB w Witebsku przez okres 9 miesięcy. z przyczyn pobicia było to, że milicjantom nie spodobało się, że Guminskij mówi po biało- KRONIKA REPRESJI rusku. Po tym zdarzeniu miały miejsce jesz- W chwili aresztowania Hajdukou pracował jako FOT. JULIA DARASHKEVICH cze 2 przypadki zatrzymania i skazania tego operator w zakładzie petrochemicznym „Naf- członka Młodego Frontu. tan” oraz studiował zaocznie na Uniwersytecie SIARHIEJ GUMINSKIJ Na początku lipca 2011 roku na domowy ad- Połockim. Krewni i przyjaciele od początku Siarhiej Guminskij jest działaczem „Młodego res Siarhieja Guminskiego została wysłana wia- określali podstawy aresztowania Andreja jako Frontu” z Orszy (obwód witebski). domość z lokalnego komisariatu wojskowego, formę nacisku ze strony służb specjalnych że ma on zakaz opuszczania Białorusi. Gumin- w związku z jego opozycyjnymi poglądami. KRONIKA REPRESJI skij studiował na jednej z polskich uczelni, gdzie Oprócz tego Andrej, wraz z kolegami podzie- FOT. ANDREJ HAJDUKOU 22 stycznia 2007 r. działacz młodzieżowy miał w tym czasie sesję egzaminacyjną. Według lającymi jego poglądy, usiłował zarejestrować Siarhiej Guminskij otrzymał postanowienie oficjalnej wersji, przyczyną zakazu wyjazdu organizację międzynarodową „Stowarzyszenie o przyznaniu mu statusu podejrzanego w spra- za granicę stał się brak wszystkich niezbędnych Młodych Intelektualistów”, które w swym sta- i art. 356, pkt 1 – „Zdrada państwa”. Niemniej wie karnej, wszczętej z art. 341 KK – „Profanacja dokumentów, które student miał przekazać tucie promowało nowatorskie idee, m.in. możli- jednak 19 czerwca przewodniczący Komitetu i niszczenie mienia” w związku z namalowa- do komisariatu wojskowego. Guminskij jednak wość utworzenia własnej partii politycznej. Bezpieczeństwa, Walery Wakulczyk, ogłosił niem graffiti o treściach politycznych. Wcześniej zaprzecza tej wersji. 12 czerwca 2013 r. w witebskim sądzie okrę- w prasie, że nowopołocki aktywista może być gowym rozpoczął się proces Hajdukoua za za- sądzony z innego paragrafu. 27 czerwca proku- mkniętymi drzwiami. 20 czerwca wezwano rator w trakcie procesu sądowego zażądał dla SIARHIEJ HUMINSKI the article 341 of the Criminal Code (damage w charakterze świadka matkę oskarżonego, Andreja Hajdukoua 2 lat pozbawienia wolności. Siarhiej Huminski is the Young Front activist to property). Three days later the charges were Wolgę Hajdukouą, która nie widziała się z sy- 1 lipca 2013 r. Andrej Hajdukou został uznany from Orsha. dropped due to lack of evidence. nem ani razu, od dnia aresztowania. winnym usiłowania nawiązania kontaktów On July 2011 the Orsha Town Military En- Artykuł, na którym oparto oskarżenie został z zagranicznym wywiadem bez znamion zdrady CHRONICLE OF REPRESSION listment Office sent him a paper, according to zamieniony na łagodniejszy. Wiemy, że począt- państwa. Sąd na posiedzeniu zamkniętym ska- In January 2007 in Orsha the militia detained a which he was banned to travel abroad. The offi- kowo Hajdukou oskarżony był z dwóch artyku- zał Adreja Hajdukoua na półtora roku kolonii youth activist Siarhiej Huminski on suspicion cial reason was that he hadn’t allegedly passed łów: art. 14, pkt 1 – „Usiłowanie przestępstwa” karnej o normalnym rygorze. of having made a political graffiti. During an all necessary documents to the military enlist- interrogation at the Orsha city militia depart- ment office. Siarhiej Huminski claimed it was ment the militiamen beat him because he was not true. At that time Siarhiej studied at one of speaking Belarusian. the Polish universities. On 22 January Siarhiej Huminski was handed a ruling that he was suspected in violation of

108 109 ANDREJ HAJDUKOU The trial started on 12 June in Vitebsk. Meet- WIKTAR IWASZKIEWICZ Andrej Hajdukou was born in 1990 in Novopo- ings of the court were confidential. On 20 June, Wiktar Iwaszkiewicz (21.09.1959 – 03.10.2013) latsk, Vitebsk district. Andrej Hajdukou was his mother Volga Hajdukou testified before the to znany białoruski polityk, działacz związkowy, arrested in Vitebsk on 8 November 2012. He al- court as a witness. She had not seen her son dziennikarz, członek Białoruskiego Frontu Lu- legedly had “gathered and passed political and from the date of arrest. dowego i Białoruskiego Kongresu Demokra- economic information on the instructions of a The article, on which the charge was based tycznych Związków Zawodowych. Urodził się foreign intelligence agency.” Andrej was held was changed to more lenient. Initially Hajdukou i zmarł w Mińsku. for a period of nine months in the Minsk KGB was accused under two articles: the art. 14 part Ukończył zaocznie studia na Wydziale Dzien- detention center and later in the KGB detention 1 (attempt to commit a crime) and the art. 356 nikarstwa Białoruskiego Uniwersytetu Państwo- center in Vitebsk. part 1 (treason). Nevertheless, on 19 June, Valery wego im. Włodzimierza Lenina. W latach 80. był Vakulchyk, head of the Committee for State Se- pracownikiem mińskiej kolei oraz członkiem CHRONICLE OF REPRESSION curity (KGB) stated that the Novopolatsk activ- organizacji „Majstrouni” i „Tutejsi”. At the moment of arrest Andrej Hajdukou was ist may be tried under a different article. On 27 W 1987 organizował białorusko-łotewski a fifth-year student at the Chemical Engineer- June, during the trial the prosecutor asked for protest przeciw budowie elektrowni wodnej ing and Technology Faculty of the Polatsk State two years imprisonment for Andrej Hajdukou. na Dźwinie oraz akcję na rzecz ratowania Pry- University and a fitter in charge of instrumen- On 1 July 2013 the court in Vitebsk sentenced peci. W 1989 zorganizował strajk kierowców tation at the Naftan oil refinery in Novopolatsk. Andrej Hajdukou, to one and a half years in a autobusów miejskich w Mińsku, a w 1991 był Hajdukou is an activist of the unregistered or- penal colony for attempting to make contact koordynatorem komitetów strajkowych w miń- ganisations Union of Young Intellectuals and with foreign service special agents. skich zakładach. Belarusian Christian Democracy. W latach 1990–1995 był sekretarzem general- nym Białoruskiego Frontu Ludowego „Odro- FOT. JULIA DARASHKEVICH dzenie”. Pracował jako dyrektor Społecznego Centrum Naukowo-Badawczego „Białoruska perspektywa” (1995–1999) oraz jako redaktor KRONIKA REPRESJI naczelny pisma „Raboczy” (1997–2002). W la- Od 1998 r. Wiktar Iwaszkiewicz był co najmniej tach 2003–2007 ponownie pełnił obowiązki 10-krotnie skazywany na areszty administra- sekretarza generalnego BFL, a w 2007 został cyjne i kary grzywny. Dwukrotnie prowadził wybrany wiceprzewodniczącym Frontu. głodówkę. 16 grudnia 2002 r. Iwaszkiewicz zo- Był jednym z organizatorów niezależnego cen- stał aresztowany i skazany na 1 rok pozbawie- trum analitycznego „Białoruska perspektywa”. nia wolności za zniesławienie prezydenta i jego W 2009 był wymieniany wśród kandyda- otoczenia. Wyrok odbył w zakładzie karnym tów na prezesa partii. Brał udział w tzw. wy- w Baranowiczach. Iwaszkiewicz miał się dopu- borach parlamentarnych na Białorusi 2008 r. ścić zniesławienia w artykule „Miejsce złodzieja W marcu 2010 r. zarejestrowano jego kandyda- jest w więzieniu” (ros. „Вор должен сидеть в turę do Rady Miejskiej w Mińsku. тюрьме”), będącym komentarzem do prezy- denckiej kampanii wyborczej 2001, opubliko- wanym w gazecie „Raboczy”. Czytelnicy gazety nie mieli okazji zapoznać się z artykułem Iwasz- kiewcza – służby specjalne skonfiskowały cały nakład gazety jeszcze w drukarni.

110 111 VIKTOR IVASHKIEVICH and editor-in-chief of the newspaper Rabo- ALIEKSIEJ JANUSZEWSKI Viktor Ivashkievich was a well known Bela- chy (1997–2002). From 2003 to 2007 he was re- Alieksiej Januszewski urodził się 29 maja 1987 r. rusian politician, activist, journalist, member elected as a BPF general secretary and in 2007 was Ukończył Szkołę Średnią nr 200 w Mińsku. of the Belarusian Popular Front and the Bela- elected a Vice-President of the Popular Front. Podjął studia na Białoruskim Pedagogicznym rusian Congress of Democratic Trade Unions. In 2009, he was one of the candidates for Uniwersytecie Państwowym na Wydziale Filo- He graduated in absentia from the Journalism president of the party. He participated in the logii i Kultury. Oskarżony w sprawie „Młodego Faculty of the Belarusian State University. In parliamentary elections in Belarus in 2008. In Frontu” w 2007 r. Został relegowany z uczelni the 80’s he was employed at the Minsk railway March 2010, he has registered his candidacy for za aktywną działalność w organizacji „Młody and was a member of the Majstrouni and Locals the City Council in Minsk. He died on 3 October Front” oraz udział w akcjach białoruskiej opo- organizations. 2013 in Minsk. zycji. Obecnie jest studentem slawistyki na Wi- In 1987, he organized the Belarusian-Latvian leńskim Uniwersytecie Pedagogicznym. Intere- protest against the construction of the hydro- CHRONICLE OF REPRESSION suje się białoruską historią i kulturą. electric power plant at the River Daugava and Since 1998, Viktor Ivashkievich was at least 10 action to save Pripyat. In 1989 he organized a times sentenced to administrative detentions KRONIKA REPRESJI strike of bus drivers in the city of Minsk, and in and fines. He led hunger strikes two times. In Aktywny uczestnik ulicznych akcji opozy- 1991 he was coordinator of the strike committees December 2002, Viktor Ivashkievich was found cji. Niejednokrotnie był zatrzymywany przez in Minsk plants. guilty of defamation of the President and sen- funkcjonariuszy KGB, milicji i służb specjal- In 1990 he was elected a general secretary of tenced to one year of imprisonment for his arti- nych. Dołączył do „Młodego Frontu” w 2004 r. the Belarusian Popular Front Revival (up to 1995). cle The Thief Must Go to Prison, that was a com- Na początku 2006 r. miał status podejrzanego He worked as a director of the Social Science Re- mentary to the presidential elections 2001. He w sprawie karnej dotyczącej innego działacza FOT. JULIA DARASHKEVICH search Center Belarusian Perspective (1995–1999) served his sentence in the prison in Baranoviche. „Młodego Frontu”, Artura Finkiewicza. Spędził kilka dni w areszcie, potem sprawa przeciwko niemu została zakończona. Latem 2006 r. brał trzymania młodofrontowców. Januszewskiego udział w młodzieżowym proteście głodowym. oskarżano o kierowanie Radą „Młodego Frontu” 4 lutego 2007 r. razem z innymi młodymi w rejonie zawodskim Mińska. 29 maja 2007 r. ludźmi został zatrzymany podczas zebrania sąd skazał go na karę grzywny w wysokości 30 niezarejestrowanej akcji „Młodego Frontu”, płac minimalnych (930 tysięcy rubli). Wyrok które odbywało się w prywatnym mieszkaniu wydał sędzia Rusłan Aniskiewicz. w Mińsku. Po ok. miesiącu od tego zdarzenia We wrześniu 2007 r. razem z malarzem Ale- został oskarżony z artykułu 193.1 – „Działalność siem Puszkinem został skazany na 7 dni aresztu w imieniu niezarejestrowanej organizacji”. Na administracyjnego za kradzież flagi państwowej całej Białorusi odbywały się wtedy rewizje i za- z orszańskiego posterunku milicji.

112 113 ALAKSIEJ YANUSHEUSKI They were charged under the article 193, part 1 ULADZIMIR JAROMIENAK Alaksiej Yanusheuski together with Nasta Pala- (acting on behalf of unregistered organization). Uladzimir Jaromienak urodził się w mieście zhanka (Dashkievich), Zmicer Hvedaruk, Aleh The authorities arrested a number of the Young Miory 4 września 1990 r. Po ukończeniu szkoły Korban and Borys Gorieckij were arrested in Front activist during their meeting in a private średniej podjął studia na Białoruskim Uniwer- so called the Young Front case. He was born apartment in Minsk. sytecie Państwowym na Wydziale Informatyki on 29 May 1987. He graduated from high school The judge fined Alaksiej Yanushevski, Zmicer i Radioelektroniki. Kiedy go aresztowano, był No. 200 in Minsk. He studied at the Belarusian Hvedaruk, Aleh Korban and Borys Gorieckij and studentem drugiego roku. Jest członkiem „Mło- State Pedagogical University at the Faculty of imposed the court warning to Nasta Palazhanka dego Frontu” i działaczem Białoruskiej Chrze- Philology and Culture. He was expelled from (Dashkievich). The accusation was based on ścijańskiej Demokracji (BChD). the University for the engagement in the Young materials seized during the search, as well as Front activities and participation in the actions on recordings of telephone conversations and KRONIKA REPRESJI of the Belarusian opposition. Currently he is a records from meetings of the members of the Uczestnik „Płoszczy 2010”. Został zatrzymany student of Slavic studies at the Vilnius Pedagog- organization, which took place on 29 September przez funkcjonariuszy służb specjalnych przed ical University. He is interested in Belarusian 2006, and on 25 and 29 January 2007 and 1 and gmachem rządu. Skazano go na 15 dni aresztu. history and culture. 4 February 2007. According to the indictment, Karę odbył w areszcie śledczym w Żodinie. Po the aim of the Young Front was to seize power wyjściu z aresztu został wezwany na przesłu- CHRONICLE OF REPRESSION by organizing mass actions. The trial began on chanie do KGB w charakterze „świadka”. Prze- FOT. JULIA DARASHKEVICH Alaksiej took part in many of the street actions 28 May 2007 in Minsk. słuchanie zakończyło się kolejnym 7-dniowym organized by the opposition. He was detained On 29 May 2007, the court sentenced Alak- aresztem na Okrestinie. a number of times by the KGB officers and -mi siej to a fine of 30 minimal wages (930 thou- 28 stycznia 2011 zatrzymano go po raz trzeci, ULADZIMIR JAROMIENAK litia. He joined the Young Front in 2004. In sand BYR). The sentence was delivered by judge teraz już jako podejrzanego w sprawie o „ma- Born on 4 September 1990 in the town of Mi- early 2006, he was a suspect in a criminal case Ruslan Aniskevich. sowych zamieszkach”. Został umieszczony yory. Student of the Belarusian State University concerning another activist of the Young Front, In September 2007, Alaksiej together with the w areszcie śledczym KGB. Przedstawiono mu za- at the Faculty of Informatics and Radioelectron- Artur Finkievich. He spent several days in jail. painter Ales Pushkin was sentenced to seven rzuty z artykułu 293, pkt 1 i 2 KK RB – „Masowe ics. Member of the Young Front movement and Criminal case against the activists of the days of administrative detention for stealing zamieszki”. 14 maja 2011 r. sąd w Mińsku skazał activist of the Belarusian Christian Democracy Young Front was launched on 4 February 2007. the state flag from militia station. go na 3 lata pozbawienia wolności. Wyrok odby- (BCD). Participated in the 19 December events. wał w kolonii karnej „Witba” pod Witebskiem. 11 sierpnia 2011 r. został ułaskawiony na mocy CHRONICLE OF REPRESSION dekretu Łukaszenki. Detained after 19 December 2010 rally. Sen- 20 sierpnia 2013 miński Sąd Okręgu Pierwo- tenced to 15 days of arrest. After release, he was majskiego uznał go winnym naruszenia zasad summoned as a witness and sentenced to 7 more prewencyjnego nadzoru (art. 421 KK). Sędzia days of arrest. On 28 January, arrested again as Leonid Jermolenkow skazał Jaromienaka na a suspect in the mass riot case. Was kept in cus- 3 miesiące aresztu. tody in the KGB pre-trial prison. Charged un- der the art. 293 of the Criminal Code (mass riot). On 14 May 2011, he was sentenced to three years of imprisonment. On 11 August 2011 he was amnestied and released from prison. On 20 August 2011 Uladzimir was charged of disobey- ing the terms of preventive supervision (the art. 421 of the Criminal Code) and sentenced by the Minsk’s Pershamaiski District Court to three months imprisonment.

114 115 MIECZYSŁAW JAŚKIEWICZ MIECZYSLAW JASKIEWICZ Mieczysław Jaśkiewicz jest przewodniczącym Mieczyslaw Jaskiewicz is a chair of the Union of grodzieńskiego oddziału „Związku Polaków Poles in Belarus, branch in Grodno. na Białorusi”. CHRONICLE OF REPRESSION KRONIKA REPRESJI Mieczyslaw Jaskiewicz was arrested on 5 No- Mieczysław Jaśkiewicz został zatrzymany 5 li- vember 2006 on charges of initiating a fight at stopada 2006 r. pod zarzutem wszczęcia bójki the bus stop. He was accused under the article na przystanku trolejbusowym. Sprawa karna 339, part 1 of the Criminal Code of the Republic została wszczęta z artykułu 339, pkt 1 KK – of Belarus (hooliganism). „Chuligaństwo”. Mieczyslaw Jaskiewicz was tried on 9 Feb- Rozprawa odbyła się 9 lutego w sądzie w Grod- ruary. He was found guilty by judge Zhanna nie. Mieczysław Jaśkiewicz nie przyznał się do Vierchas and sentenced to a fine of 40 minimal winy, jednak sędzia Żanna Wierchaś uznała go wages (1,240,000 BYR). The Union of Poles in winnym i skazała na karę grzywny w wysokości Belarus stated that it was a provocation and the 40 płac minimalnych (1 milion 240 tysięcy rubli case was politically motivated. białoruskich) i zobowiązała go do wypłacenia In march 2008 Mieczyslaw Jaskiewicz was poszkodowanemu 500 tysięcy rubli białoruskich detained by militia, as the officers conducted zadośćuczynienia. Związek Polaków na Biało- a search of his car and confiscated newspapers rusi oświadczył, że doszło do prowokacji i poli- and publications of the unregistered Union of tycznie motywowanego prześladowania członka Poles in Belarus. Since that time he was sen- FOT. JULIA DARASHKEVICH organizacji. tenced to administrative detention several times. W marcu 2008 Mieczysław Jaśkiewicz został zatrzymany przez milicję, funkcjonariusze TATIANA JEŁOWA bie ponad 1000 ulotek, 17 czerwca 2006 r. został przeprowadzili rewizję w samochodzie Jaśkie- Tatiana Jełowa to znana białoruska blogerka. Jest zatrzymany przez funkcjonariuszy milicji pod- wicza, szukali w nim wydań i publikacji nieza- jedną z organizatorek i uczestniczek miasteczka czas próby przeprowadzenia nielegalnej akcji rejestrowanego Związku Polaków na Białorusi. namiotowego, akcji protestu przeciwko fałszer- «Bunt» w Letnim Amfiteatrze w Witebsku”. Kilkakrotnie był skazywany na areszty admi- stwom podczas wyborów 2006 r. Akcja ta miała 19 czerwca 2006 roku w związku z tymi wyda- nistracyjne. miejsce na Placu Październikowym („Plac Ka- rzeniami wszczęto sprawę karną, a w paździer- linowskiego”) i trwała ponad 3 dni, aż do aresz- niku wydano postanowienie o nadaniu Deniso- towania wszystkich jej uczestników. Po trzech wowi i Jełowej statusu oskarżonych. miesiącach od tej akcji część jej uczestników Tatiana Jełowa opuściła Białoruś, wyrwawszy zrzeszyła się i utworzyła w Wilnie ruch oporu się z rąk milicji i służb specjalnych w jej domu. „Bunt”, który uległ potem samolikwidacji. Udało się jej wyjść z mieszkania w bloku na 7. piętrze – opuściła się w dół po linie. KRONIKA REPRESJI Ukończyła uniwersytet w Wilnie. Mieszka Sprawa karna przeciwko działaczom młodzie- i pracuje poza Białorusią. żowym – Denisowi Denisowowi i Tatianie Jeło- 30 maja 2007 r. sprawa karna przeciwko De- wej – została wszczęta z artykułu 14, pkt 1 oraz nisowowi i Jełowej została zamknięta z powodu 342, pkt 1 KK – „Organizacja i przygotowanie braku znamion przestępstwa karnego. działań w poważny sposób naruszających po- W lipcu 2009 r. rosyjscy nacjonaliści grozili Ta- rządek publiczny, bądź aktywny w nich udział”. tianie Jełowej, która w blogosferze jest znana pod Zdaniem naczelnika oddziału ds. nadzoru nad pseudonimem Zmagarka, za publikację na blogu śledztwem, W.A. Zabawskiego, „D.W. Denisow Live Journal filmu z egzekucji młodego rosyj- razem z ponad 25 osobami, mającymi przy so- skiego jeńca w Czeczenii w 1999 r. „­Chciałabym

116 117 wszystkich ostrzec. Nie popieram przemocy powtarzać” – napisała Jełowa. Wpis pobił rekordy WADIM KABANCZUK w Groznym, jednak dopóki w Czeczenii stacjo- popularności na rosyjskim portalu Yandex. Blo- Wadim Kabanczuk urodził się w Bobrujsku. nują rosyjskie wojska, dopóty zbrodnie będą się gerka otrzymała ponad 2 tysiące komentarzy. W latach 90. był działaczem „Młodego Frontu”. Ukończył Białoruską Akademię Politechniczną. 27 marca 1998 r. został skazany na 3 lata pozba- TATSIANA ELAVAYA Tatsiana Elavaya left Belarus, she broke free wienia wolności w zawieszeniu na 2 lata. Tatsiana Elavaya is a well known Belarusian blog- from the hands of the militia and security ser- ger. One of the organizers and participants of the vices who were at her home. She managed to KRONIKA REPRESJI oppositional tent city, a demonstration against leave the apartment on the 7th floor, as she used Kabanczuk został zatrzymany w październiku electoral fraud in 2006. The demonstration took a rope to escape. 1997 r. i umieszczony w areszcie śledczym na place on the October Square and lasted for more She graduated from the University of Vilnius. Wołodarce, gdzie spędził 6 miesięcy i gdzie tor- than three days, until all its participants were ar- On 30 May 2007 the criminal case against turami starano się go zmusić do rozpoczęcia rested. After 3 months of this action, some of the ­Tatsiana Elavaya and Denis Dzianisau was closed współpracy z KGB. participants united and formed the movement due to lack of evidence. Za udział w akcjach opozycji 10 i 23 marca Rise in Vilnius, which was later resolved. In July 2009, the Russian nationalists threat- 1997 r. Kabanczukowi przedstawiono zarzuty ened Tatsiana Elavaya, who in the blogosphere z artykułu 186, pkt 3 – „Organizacja lub udział CHRONICLE OF REPRESSION is known under the nickname Zmagarka (Fe- w grupowych działaniach, w poważny sposób The criminal case against the youth activists, male Warrior), for publication on Live Journal naruszających porządek publiczny” i artykułu Denis Dzianisau and Tatiana Elavaya was initi- the video with the execution of a young Russian 187, pkt 2 – „Stawianie oporu funkcjonariuszowi ated under the article 14, part 1 and the article 342, prisoner of war in Chechnya in 1999. “I would milicji podczas pełnienia przez niego obowiąz- part 1 of the Criminal Code of the Republic of like to warn everyone. I do not support violence ków służbowych, związanych z przemocą lub FOT. JULIA DARASHKEVICH Belarus (organization and active participation in in Grozny, Chechnya, however, until the Rus- groźbą jej zastosowania”. group actions, seriously violating public order). sian troops are stationed, as long crimes will be Wadim Kabanczuk wyrokiem sądu został On 19 June 2006, the authorities initiated a repeated” – wrote Elevaya. This entry became uwolniony 27 marca 1998 r. Po uwolnieniu da- za to, że wiózł gazety z informacjami o wyda- criminal case. In October, Elavaya and Dzian- extremely popular on Yandex portal. The blog- lej zajmował się działalnością polityczną, brał rzeniach w kraju po wyborach prezydenckich. isou were considered as defendants in the case. ger has received more than 2000 comments. udział w akcjach opozycji. Kilkakrotnie skazy- Powinien zostać zwolniony jeszcze 23 lutego, ale wano go na areszty administracyjne. W 2001 r. nie zaliczono mu na poczet aresztu dnia, w któ- Kabanczuk wyjechał do Belgii, a po kilku la- rym przetrzymywano go na posterunku w Or- tach wrócił. W czasie wyborów 2006 r. wspierał szy, starając się go oskarżyć o stawianie oporu Milinkiewicza, a podczas wyborów 2010 roku pracownikom służby celnej. Potem przewie- był członkiem sztabu kandydata na prezydenta, ziono go do Mińska, do aresztu na Okrestinie. Witala Rymaszeuskiego. Był uczestnikiem Sąd skazał go na 10 dni aresztu administracyj- „Płoszczy 2010”. Dwa miesiące po wydarzeniach nego za udział w wydarzeniach z 19 grudnia. z Placu Niepodległości został zatrzymany i ska- W trakcie odbywania kary kilkakrotnie wożono zany. Kabanczuka zatrzymano na białorusko- go na przesłuchania do KGB w sprawie o „ma- ‑ litewskiej granicy wieczorem 13 lutego 2011 r. sowe zamieszki”.

118 119 VADIM KABANCHUK actions of the opposition. He was several times OLEG KAJDOW ALEH KAJDOV He was born in Bobruisk. In the 90’s he was an sentenced to administrative detention. In 2001 Oleg Kajdow to żołnierz z jednostki wojskowej Aleh Kajdov – a resident of a military settlement activist of the Young Front. He graduated from he had moved to Belgium, and after a few years Borowucha pod Połockiem (okręg witebski). Borovucha in Polotsk (Vitebsk District). He has the Belarusian Polytechnical Academy. On 27 came back. During the 2006 presidential elec- Nie uczestniczył nigdy w żadnych ruchach ani never participated in any political movement March 1998, he was sentenced to three years tion he supported Aliaksandr Milinkievich, and nie był członkiem partii politycznych. Studio- and neither was member of a political party. He imprisonment, suspended for two years. during the 2010 election he was a member of wał na Państwowym Uniwersytecie Połockim. studied at the State University of Polotsk. the staff of the presidential candidate Vital Ry- CHRONICLE OF REPRESSION masheuski. He took part in 19 December 2010 KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION Vadim Kabanchuk was arrested in 1997 and rally on the Independence Square. He was ar- W drugiej połowie lat 90. Oleg Kajdow wraz In the late 90’s Aleh Kajdov along with two other placed in the Volodarka prison, where he spent rested and convicted two months. Vadim was z dwójką innych mieszkańców Połocka – residents of Polotsk, Siarhei Laviejkin and Ana- six months. Through the use of torture, the au- detained on the Belarusian-Lithuanian border Siarhiejem Lawiejkinem i Anatolem Bliznie- tol Blizniecov, removed several flags from the thorities attempted to force him to start coop- on the evening of 13 February 2011, as he was cowem – kilkakrotnie zrywał flagi państwowe state buildings in protest against the ban on us- erating with the KGB. carrying newspapers with information about z budynków urzędów na znak protestu wobec ing white-red-white national flag. Aleh himself Kabanchuk was charged under the article 186 events in the country after the presidential zakazu używania biało-czerwono-białej flagi called these acts “acts of desperation”. part 3 (organization and active participation in election. He should have been released on 23 narodowej. Sam Oleg nazywał te czyny aktami Initially, all three were detained, but they group actions, seriously violating public order), February. But the authorities did not include desperacji. were soon released. However, on 10 April 1999 and the article 187 part 2 (resisting a militia of- to the sentence the day of the arrest, when he Początkowo zatrzymano wszystkich trzech, year, all three men were arrested and beaten. ficer in the performance of his duties) for par- was being held on militia station in Orsha, and zostali oni jednak wkrótce wypuszczeni. Jed- Criminal case has been initiated. Kajdov, Lavie- ticipation in the actions of the opposition on 10 when the officers tried to accuse him of resisting nakże 10 kwietnia 1999 roku, chłopcy zostali jkin and Blizniecov were accused of removing and 23 March 1997. customs officers. Later he was transported to zatrzymani i pobici. Wszczęta została sprawa on 9 April 1998 red and green state flags from Vadim Kabanchuk was released on 27 March Minsk, to the Okrestina prison. The court sen- karna. Kajdowa, Lawiejkina i Blizniecowa buildings of Polotsk’s District and Municipal 1998. After his release, he continued to engage tenced him to 10 days of administrative arrest oskarżono o to, że 9 kwietnia 1998 r. zrywali Committees. in political activities, and participated in the for participation in the events of 19 December. czerwono-zielone flagi państwowe z dachów They were accused of deliberate vandalism budynków połockiego Komitetu Rejonowego and they admitted that they removed the flags, i Miejskiego, co powtórzyli rok później na da- explaining that they did so in protest and fol- chu Komitetu Rejonowego. lowing their sense of justice. They avowed that Oskarżeni o umyślny wandalizm studenci white-red-white flag is a real symbol of Belarus. i wojskowy, przyznali się do swoich czynów. The criminal case was examined by the mili- Oskarżeni wyjaśnili, że był to ich protest oraz tary court of Vitebsk in July 1999. Aleh Kajdov że kierowali się poczuciem sprawiedliwości. was sentenced under the article 186, part 2 (des- Oświadczyli, że ich zdaniem, symbolem Biało- ecrating state symbols), and fined in the amount rusi jest biało-czerowono-biała flaga. of 200 million BYR – which at that time was the Sprawa karna rozpatrywana była przez Sąd equivalent of about $450. Wojskowy Witebska w lipcu 1999. Oskarżony w świetle artykułu 186, pkt 2 – „Bezczeszczenie symboli państwowych”, Oleg Kajdow został ukarany karą grzywny w wysokości 200 milio- nów rubli białoruskich – co na tamte czasy było równowartością ok. 450 dolarów USA.

120 121 ZMICER KASPAROVICH Zmicer was charged under the article 339, Zmicer Kasparovich is a youth activist from part 1 of the Criminal Code (hooliganism) and Minsk, member of the Belarusian Popular was facing punishment up to three years of im- Front. He was born in 1983. On 28 September prisonment. Until the trial Zmicer Kasparovich 2008 Zmicer Kasparovich together with Artur was held in custody in Minsk. Finkievich and Tsimafei Dranchuk founded a On 27 February 2006 the court sentenced youth movement Young Belarus. Zmicer to five months in jail. Activist disagreed with the sentence and stated that he was ready CHRONICLE OF REPRESSION to answer for insulting the national flag, but not Zmicer Kasparovich was arrested on the night for hooliganism. The sentence was challenged of 17 and 18 January 2006. He was accused of by Zmicer’s lawyer. Judge, however, rejected the insulting national symbols. Zmicer tried to re- appeal and left the sentence unchanged. move the state’s official flag from the building Zmicer Kasparovich served his sentence in of the Executive Committee of Minsk. prison in Zhodino. He was released on parole on 28 April 2006.

FOT. ZMICER KASPAROVICH

DZMITRIJ KASPIEROWICZ Kodeksu Karnego – „Chuligaństwo”), a kara Dzmitrij Kaspierowicz, urodzony w 1983 roku, przewidziana z tego artykułu to 3 lata pozba- to działacz młodzieżowy z Mińska, od 15 roku wienia wolności. życia członek Białoruskiego Frontu Ludowego, Do czasu rozprawy Dzmitrij Kaspierowicz był jeden z założycieli „Młodego Frontu”. Od 2009 r. przetrzymywany w areszcie śledczym w Mińsku. był liderem „Młodej Białorusi”. W związku z tą samą sprawą zatrzymano jesz- cze Pawła Batujewa i Dzmitrija Gawrusika, jed- KRONIKA REPRESJI nak po przeprowadzeniu czynności śledczych Sprawa karna wobec Kaspierowicza, zatrzy- (przesłuchania, rewizje) zostali oni wypuszczeni manego w nocy z 17 na 18 stycznia 2006 roku, na wolność i oczyszczono ich z zarzutów. została wszczęta w związku z podejrzeniami 27 lutego sąd w Mińsku wydał wyrok w spra- o znieważenie symboli państwowych. Kaspie- wie Dzmitrija Kaspierowicza – 5 miesięcy rowicz starał się zdjąć oficjalną flagę z budynku aresztu. Działacz nie zgodził się z zarzutami Komitetu Wykonawczego Mińska, gdyż uważał i oświadczył, że jest gotów odpowiadać za znie- ją za flagę stalinowską. ważenie flagi państwowej, ale nie za chuligań- Artykuł 370 KK – „Znieważenie symboli stwo. Wyrok został zaskarżony przez adwokata, państwowych” nie przewiduje pozbawienia sędzia jednak odrzucił apelację i pozostawił wy- wolności (maksymalna kara to 1 rok ograni- rok bez zmian. czenia wolności), ani środka zapobiegawczego Kaspierowicz odbył karę w więzieniu w Żo- w postaci aresztu. Jednakże Kaspierowiczowi dinie, a 28 kwietnia 2006 r. został warunkowo przedstawiono zarzuty z artykułu 339, pkt 1 zwolniony.

122 123 bowiązał również Kawalenkę do wypłacenia re- SIARHIEJ KAVALENKA Republic of Belarus (violation of the conditions kompensat w wysokości 1 mln rubli białoruskich Born on 16 January 1975. He is a Belarusian of a freedom restriction). On 24 February 2012 milicjantom Iwanowowi i Polityce, 1,5 mln mili- political activist and member of the Conserv- the Pershamaiski District Court in Vitebsk sen- cjantowi Maksimowowi, 1,222 mln rubli przed- ative Christian Party Belarusian Popular Front tenced the oppositionist to twenty five months siębiorstwu „Gorsvet” za zniszczone oświetlenie (BPF) from Vitebsk. Siarhiej received his edu- in a low security correctional institution on a i 62 tys. rubli przedsiębiorstwu „Zielienastroj”. cation in engineering and programming. Later, charge of violating probation rules. On 20 De- Sędzia chciał zakończyć proces 13 maja, jed- he became an entrepreneur. He run company cember 2011 Siarhiej Kavalenka started hun- nak ze względu na zły stan zdrowia Kawalenki renovating premises. He has two kids. ger-strike, during which he lost 30 kilograms. ogłoszenie wyroku zostało przeniesione na ko- In April 2012, the authorities started force feed- lejny dzień. Lekarze z pogotowia ratunkowego CHRONICLE OF REPRESSION ing him to keep him alive. Kavalenka ended his wezwani do oskarżonego stwierdzili u niego On 7 January 2010, on the Orthodox Christmas hunger strike at the end of May. bardzo wysokie ciśnienie i udzielili mu pomocy. Day, Siarhiej Kavalenka placed national white- Hunger strike, on which Kavalenka had been Działacze praw człowieka od samego po- red-white flag on the 40-meter Christmas tree for a few months, led to irreversible changes in FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET czątku podkreślali, że sprawa karna przeciwko in the center of Vitebsk. On 10 January Siarhiej his body. Yet Belarusian authorities refused to Kawalence jest motywowana politycznie i po- was detained for two months. provide independent and specialist medical SIARHIEJ KAWALENKA dejmowali szereg działań w celu oczyszczenia On 13 March 2011, he was released from cus- care. On 10 April 2012 the Vitebsk regional Siarhiej Kawalenka to białoruski działacz go z zarzutów i uwolnienia. tody, but was forbidden to leave the city. court ordered that Siarhiej Kavalenka should społeczny, członek opozycyjnej Partii Konser- Za złamanie zasad odbywania kary Kawalenka The court sentenced Kavalenka to three years be subjected to comprehensive mental exam- watywno-Chrześcijańskiej „Białoruski Front został aresztowany 19 grudnia 2011 r., a 24 lutego of suspended sentence (the persecutor – Dz- ination and the oppositionist was moved to a Ludowy”. Urodził się 16 stycznia 1976 roku, 2012 r. Sąd Pierwomajski skazał go na 25 mie- mitrij Rudkov, the judge – Jevgieny Burunov). psychiatric hospital in Minsk. mieszka w Witebsku. Z wykształcenia jest sięcy więzienia. Od chwili zatrzymania Kawa- The Court forced Siarhiej Kavalenka to pay the On 18 May the court rejected Kavalenka’s cas- technikiem programistą i prywatnym przedsię- lenka rozpoczął strajk głodowy, który po wielu moral compensation to militiamen Ivanov and sational appeal and he was moved to Mahiliou biorcą – zajmuje się remontem mieszkań. Jest tygodniach został przerwany przymusowym Politik (1 million BYR), to Maksimov (1,5 million penal colony No. 19. On 26 September 2012 Ka- ojcem dwójki dzieci – Walancina i Wiki. karmieniem. Głodówka doprowadziła do nieod- BYR), “Gorsvet” enterprise for damaging the il- valenka was released from prison. The political wracalnych zmian w jego organizmie. W czasie luminations (1 million 222 thousand BYR) and prisoner was pardoned by the President. Siarhiej KRONIKA REPRESJI głodówki Kawalenka schudł 30 kilogramów. to “Zelenstroy” (62 thousand BYR). wrote the petition for clemency under pressure, W prawosławne Boże Narodzenie, 7 stycznia Stan zdrowia Kawalenki był niezwykle po- On 19 December 2011 Kavalenka was arrested which lasted several months. 2011 r. Siarhiej Kawalenka wywiesił narodową ważny, a białoruskie władze odmówiły opozy- under the article 415 of the Criminal Code of the biało-czerwono-białą białoruską flagę na 40-me- cjoniście opieki medycznej i dostępu do nie- trowej choince w Witebsku. Od tej pory Siarhiej zależnego lekarza specjalisty. 10 kwietnia sąd Kawalenka i jego najbliżsi są stale prześladowani w Witebsku zdecydował o przeniesieniu Kawa- przez władze. lenki do cywilnego szpitala psychiatrycznego Kawalenka został zatrzymany tego samego w Mińsku. Nie dano mu jednak szansy na zrege- dnia ok. godz. 13:00 na Placu Zwycięstwa w Wi- nerowanie sił – już na początku maja opozycjo- tebsku. Decyzją prokuratora miasta Witebsk nista został ponownie umieszczony w więzieniu 10 stycznia Kawalenka został aresztowany na i wznowił głodówkę. 18 maja sąd w Witebsku od- 2 miesiące. 13 marca 2011 r. zmieniono wobec rzucił apelację Kawalenki. Niedługo potem został niego środek zapobiegawczy – uwolniono go on przeniesiony do oddziału kwarantanny Ko- z aresztu, ale otrzymał zakaz opuszczania miasta. lonii Karnej nr 19 w Mohylewie, a zaraz później, Wyrok w sprawie Siarhieja Kawalenki został bez uprzedniego badania lekarskiego, do zwy- wydany przez Sąd Oktiabrski w Witebsku. Oskar- kłego oddziału kolonii. Kawalenka wyszedł życiel z urzędu, Dzmitrij Rudkow, żądał 3 lat na wolność 26 września, jednak informacja o tym „chemii” dla Siarhieja Kawalenki. Sędzia Jewgienij dotarła do mediów dopiero rano 27 września. Burunow skazał go właśnie na taką karę – karę Siarhiej Kawalenka został uwolniony na podsta- 3 lat „chemii” w miejscu zamieszkania. Sąd zo- wie prośby o ułaskawienie.

124 125 JURIJ KAZAK YURY KAZAK ALEKSANDER KAZAKAU Jurij Kazak to działacz Białoruskiej Chrześci- Yury is an activist of the Belarusian Christian Aleksander Kazakau jest działaczem młodzieżo- jańskiej Demokracji w Nowogródku w obwo- Democracy party from Navahrudak. wego ruch „Żubr”. Do organizacji wstąpił, bę- dzie grodzieńskim. dąc jeszcze w 9 klasie. Urodził się w 1986 roku CHRONICLE OF REPRESSION w Borysowie, w obwodzie mińskim. Studiował KRONIKA REPRESJI On 12 November 2009 Yury Kazak was sum- zaocznie informatykę i radioelektronikę na Bia- 12 listopada 2009 r. Jurij Kazak został przesłu- moned for hearing in the criminal proceedings łoruskim Uniwersytecie Państwowym. Był rów- chany w sprawie karnej, wszczętej w związku brought in connection with the event that oc- nież aktywnym uczestnikiem ruchu skautów z akcją w rocznicę Rewolucji Październikowej curred on the anniversary of the October Revo- w Krupkach, w obwodzie mińskim. w Nowogródku, gdzie w nocy z 6 na 7 listopada lution in Navahrudak. On 7 November the mon- pomnik Lenina został oblany zieloną farbą. ument of Vladimir Lenin on the main square KRONIKA REPRESJI FOT. SIARHIEJ HUDZILIN W związku z tym zdarzeniem zatrzymano kil- of Navahrudak was poured over with green Razem z innym członkiem organizacji „Żubr”, koro działaczy BChD. paint. Several activists of BCD were detained as Dzmitrijem Zubrem, został zatrzymany w cen- Kazaka bronił adwokat Paweł Sapiełka. Śled- suspects. trum Mińska w nocy z 27 na 28 grudnia 2005 r. ALIAKSANDR KAZAKOU czy poinformował Jurija Kazaka, że przeciwko On 11 January 2010, the District Court in Młodzi ludzie pisali na murach liczbę „16” – Aliaksandr was a youth activist of the Zubr niemu została wszczęta sprawa karna z artykułu Navahrudak delivered a sentence to Yury Ka- symbol solidarności z więźniami politycznymi movement, which he joined while he was in 339 KK, pkt 1 – „Chuligaństwo”. zak. The court fined the youth activist with 250 na Białorusi. Było to także wezwanie do udziału high school. Aliaksandr was born in 1986 in 11 stycznia 2010 r. sąd w Nowogródku skazał minimal wages (8 million 750 thousand BYR). w Dniach Solidarności, które odbywają się 16-go Borisov. He studied computer science and ra- Kazaka na karę grzywny w wysokości 250 płac Yury Kazak was defended by lawyer Pavel Sa- każdego miesiąca w wielu miastach na Biało- dioelectronics at the Belarusian State University. minimalnych (8 mln 750 tys. rubli) i zobowią- pelka. He was charged under the article 339, part rusi, a także poza jej granicami. Podczas za- He was also an active member of the Boy Scouts zał skazanego do uiszczenia tej kwoty w ciągu 1 of the Criminal Code (hooliganism). trzymania mężczyźni próbowali uciec, jednak movement in Krupki. miesiąca. 3 dni po wydaniu wyroku, 14 stycznia, nie udało im się to. Aleksander Kazakau został do mieszkania, w którym mieszkał Kazak z ro- dotkliwie pobity, później lekarze stwierdzili CHRONICLE OF REPRESSION dziną przyszedł komornik. W domu była żona u niego złamanie przegrody nosowej. Ponad In 2005 the prosecutor’s office of the Central Dis- działacza z niemowlakiem – Jurij Kazak zale- 2 dni był przetrzymywany w areszcie tymcza- trict Court of Minsk initiated a criminal action dwie dzień wcześniej zabrał ich z porodówki. sowym, skąd wypuszczono go z zakazem opusz- against Aliaksandr Kazakou and Zmicer Zubro, Kazakowi zarekwirowano część majątku. czania miejsca zamieszkania. the other Zubr activist. A criminal proceeding Przedstawiono mu zarzuty z artykułu 363, was initiated under the article 363, part 2 of the pkt 2 KK – „Stawianie oporu funkcjonariuszom Criminal Code (resisting militia officers). Ali- milicji”. 7 kwietnia 2006 r. sędzia Walerij Jesman aksandr Kazakou was detained on 28 December uznał Kazakaua winnym i wydał wyrok 2 lat 2005 for making a graffiti informing about the ograniczenia wolności. 9 maja 2006 r. Aleksan- Day of Solidarity. During the detention Ali- der Kazakau opuścił Białoruś. Studiował infor- aksandr Kazakou was severely beaten, after a matykę na Uniwersytecie Warszawskim. doctor’s examination it turned out that he had broken nasal septum. Aliaksandr Kazakou was detained for two days. On 7 April 2006 Judge Valery Jesman found Kazakou guilty and sentenced him to two years of freedom restriction. On 9 May 2006, Aliak- sandr Kazakou left Belarus. He studied com- puter science at the University of Warsaw.

126 127 grać na gitarze zwykłej i basowej, był gitarzy- ALEKSANDER KAZULIN stą w grupach rockowych (w jednej z nich grał Aleksander Kazulin był kandydatem na prezy- w 2010 r. aż do aresztowania). Twórczość mu- denta Republiki Białoruś w wyborach 19 marca zyczna to jego ulubione zajęcie, któremu niezwy- 2006 r. i rektorem Białoruskiego Uniwersytetu kle się poświęcał. Pracował w różnych miejscach, Państwowego. by pomóc matce, która wychowywała go sama. Urodził się 25 listopada 1955 r. w Mińsku. Planował rozpoczęcie studiów na Akademii Mu- Służył w piechocie morskiej Floty Bałtyckiej, zycznej. Po odzyskaniu wolności kontynuował po demobilizacji pracował w MTW. Ukończył swoją przygodę z muzyką. Wraz z kolegami mu- z wyróżnieniem studia na Wydziale Mechaniki zykami organizował koncerty. i Matematyki Białoruskiego Uniwersytetu Pań- stwowego. Pracował jako wykładowca na Bia- KRONIKA REPRESJI łoruskim Uniwersytecie Państwowym, w latach Został zatrzymany 27 stycznia 2011 r. w cha- 1996–2003 pełnił funkcję dziekana, a następnie FOT. SIARHIEJ HUDZILIN rakterze podejrzanego w sprawie „o masowe rozpoczął pracę w Ministerstwie Edukacji. zamieszki”. Przedstawiono mu zarzuty z ar- W kwietniu 2005 r. został przewodniczą- SIARHIEJ KAZAKAU tykułu 293 Kodeksu Karnego. Kazakau został cym Białoruskiej Partii Socjaldemokratycz- Siarhiej Kazakau, działacz kampanii obywatel- umieszczony w areszcie śledczym na Wo- nej „Hramada”. W tym samym roku, założył skiej „Europejska Białoruś”, urodził się 12 lutego łodarce w Mińsku. 12 maja 2011 r. sąd skazał inicjatywę obywatelską „Wola ludu”. W wybo- 1992 r. w Leninogorsku w Rosji. Po rozwodzie Kazakaua na 3 lata pozbawienia wolności. rach prezydenckich w 2006 r. był kandydatem FOT. JULIA DARASHKEVICH rodziców mieszkał w Mińsku, w ojczyźnie matki. W czerwcu 2011 r. został przeniesiony do kolonii na prezydenta. Ukończył Szkołę Średnią nr 85 w Mińsku. Jeszcze karnej w Bobrujsku w obwodzie mohylewskim. w młodszych klasach starał się napisać książkę. 11 sierpnia 2011 r. został ułaskawiony na mocy KRONIKA REPRESJI W więzieniu, Aleksander Kazulin rozpoczął Pasjonował się muzyką, brał udział w konkur- rozporządzenia Łukaszenki. Wyszedł na wol- Aleksander Kazulin został aresztowany 25 marca strajk głodowy, domagał się, by sprawa wyda- sach muzycznych. Samodzielnie nauczył się ność 13 sierpnia. 2006 r. w czasie rozpędzania manifestacji na Alei rzeń na Białorusi została podniesiona na forum Dzierżyńskiego w Mińsku. Został uwięziony Rady Bezpieczeństwa ONZ. Więzień kontynu- za organizowanie protestów przeciwko sfałszo- ował strajk głodowy 53 dni, w czasie których SIARHIEJ KAZAKOU CHRONICLE OF REPRESSION wanym wyborom prezydenckim oraz obchodów stracił ponad 40 kilogramów, a jego zdrowie Born on 12 February 1992 in Leninogorsk, Rus- Detained on 27 January 2011 for taking part in „Dnia Woli”. zostało bezpowrotnie zniszczone. Kazulin osią- sia. Later moved to Minsk with his mother. Ac- the 19 December 2010 protest. He was charged 13 lipca 2006 r. sąd w Mińsku skazał Kazu- gnął swój cel – przedstawiciel Stanów Zjedno- tivist of the European Belarus civil campaign. under the art. 293 of the Criminal Code (mass lina na 5,5 roku więzienia za chuligaństwo (art. czonych podniósł kwestię białoruską podczas He graduated from high school No. 85 in Minsk. riot). He was in custody in Minsk pre-trial prison 339, pkt 2 KK RB) i „organizowanie zgromadzeń, Rady Bezpieczeństwa ONZ. He is passionate with music, he participated in No.1 in Volodarski Street. On 12 May 2011 he was które łamią porządek publiczny lub udział w ta- Wyrok odbywał w więzieniu „Witba-3” 9 km several music competitions. Self taught himself sentenced to three years of imprisonment. In kich zgromadzeniach” (art. 342, pkt 1. białoru- od Witebska. Został uwolniony 16 sierpnia 2008 r. to play guitar and bass guitar, he was the gui- June 2011 he was transferred to a penal colony skiego KK). na mocy prezydenckiego aktu o ułaskawieniu. tarists in several rock bands. He has worked in in Bobruisk. Siarhiej Kazakou was released on various places to help mother, who raised him amnesty on 13 August 2011. alone. He planned to begin studies at the Acad- emy of Music. After his release, he continued his adventure with music, together with his col- leagues he organized concerts.

128 129 ALIAKSANDR KAZULIN He was convicted for participating in the Day RYHOR KIJKO RYHOR KIJKO Born on 25 November 1955 in Minsk. He served of the Will. He was charged under the art. 339, Ryhor Kijko to artysta malarz, weteran Biało- Ryhor Kijko is an artist, a painter, and an ac- in the Baltic Fleet Marines. After demobilization part 2 of the Belarusian Criminal Code (hoo- ruskiego Frontu Ludowego, jeden z inicjatorów tivist of the Belarusian Popular Front party he worked in MTW. He graduated with honors liganism) and under the art. 342, part 1 of the budowy pomnika w Kuropatach. Urodził się (BPF). He was born on 27 June in the village of from the Faculty of Mechanics and Mathematics Criminal Code of the Republic of Belarus (or- 27 czerwca 1951 r. we wsi Celujkowo, w obwo- Celujkovo, in Ukraine, in a family of teachers. of the Belarusian State University. Aliaksandr ganization and active participation in group dzie ługańskim na Ukrainie, w rodzinie nauczy- His family later moved to Belarus, his mother’s Kazulin was one of the candidates who ran for actions, seriously violating public order). On 20 cieli. Jego rodzina z czasem przeprowadziła się homeland. In 1980 he graduated from the Be- the office of President of Belarus on 19 March October Aliaksandr Kazulin started a hunger na Białoruś, do Bobrujska, skąd pochodziła larusian Art Institute. He is a member of the 2006. From 1996 to 2003 he was a rector of the strike. Kazulin protested in this way against the jego matka. W 1980 r. Ryhor Kijko ukończył Belarusian Union of Artists. Ryhor works in Belarusian State University and a government policy of Aliaksandr Lukashenko, and in order Białoruski Instytut Artystyczny jako artysta the BPF movement from its very beginning. In minister. After leaving the office he became- in to draw attention of the international commu- ceramik. Jest członkiem Białoruskiego Związku the late 1990s the party’s conservative wing split volved with the opposition. The former leader of nity to the situation in Belarus. The protest was Artystów, bierze udział w pracach zrzeszenia from the main BPF to found an independent po- the Belarusian Social Democratic Party. interrupted on 12 December, after 53 days, due Pogoń. Działa w Białoruskim Froncie Ludo- litical party – the Conservative Christian Party to Kazulin’s extreme exhaustion. Yet, Kazulin wym od momentu założenia ruchu i partii. BPF which Ryhor joined. He has participated CHRONICLE OF REPRESSION has achieved his goal as the representative of the Po podziale partii w 1999 r. został członkiem in many street actions. He is an academic, and On 25 March 2006 he was arrested by the au- United States raised the issue of Belarus during Konserwatywno-Chrześcijańskiej Partii BFL. continues his work as an artist. thorities for participating in the demonstration the UN Security Council. Brał udział w wielu ulicznych akcjach. Wykłada, against rigged elections. On 16 August 2008 he was released from zajmuje się pracą twórczą. CHRONICLE OF REPRESSION On 13 July 2006, Kazulin was sentenced to jail prison Vitsba-3 near Vitebsk. He was pardoned Ryhor was detained by militia many times. In for five and a half years by the court in Minsk. by President Lukashenko. KRONIKA REPRESJI the spring of 1996 he was sentenced to 8 days Ryhor Kijko był wielokrotnie zatrzymywany in jail for participating in a rally of solidarity przez milicję. Wiosną 1996 r. został skazany na with his Ukrainian friends, detained in Minsk 8 dni aresztu za udział w pikiecie solidarności during the Chernobyl Path. z ukraińskimi przyjaciółmi, zatrzymanymi On 1 April 1997 he was detained and charged w Mińsku w czasie „Czarnobylskiego Szlaku”. for taking part in the Day of Will, Belarusian 1 kwietnia 1997 r. Ryhor Kijko został areszto- Independence Day on 23 March 1997 at which wany i oskarżony o chuligaństwo podczas Dnia demonstrators and militia clashed many times. Woli, 25 marca. Tego dnia doszło do wielu starć He was charged under the art. 339, part 2 of the demonstrantów z milicją. Wtedy też zatrzy- Criminal Code (hooliganism). Kijko was de- many został Aleksander Bondariew. W sprawie tained for three months in the Volodarka prison. „Dnia Woli 97” było oskarżonych 5 osób. He was released from prison in July but was for- Kijko przetrzymywany był przez 3 miesiące bidden to leave his place of residence. Ryhor Kijko w areszcie na Wołodarce, a w lipcu zmieniono mu was sentenced to two years of forced labour at the środek zapobiegawczy – zwolniono go z aresztu place of detention. At that time it was one of the z zakazem opuszczania miejsca zamieszkania. first politically motivated decisions, and seemed Skazano go na 2 lata pozbawienia wolności i skie- to be very strict. He was released on 26 April 1999. rowano go na roboty przymusowe. 26 kwietnia 1999 r. wyszedł na wolność. Kontynuował dzia- łalność polityczną. W Dniu Woli 2000 został zatrzymany w centrum Mińska z żoną i córką. W 2001 r. uczestniczył w obronie Kuropat przed próbami zburzenia pomnika i poprowadzenia przez tamtejszy las drogi.

130 131 Za każdym razem oskarżany był o drobne ANDREJ KIM On 22 January 2008 judge Tatiana Pavluchak chuligaństwo lub niecenzuralne wyrażanie się. Andrej Kim was born on 26 February 1986 in found Kim guilty of the alleged crimes, and Za pierwszym razem – podczas udziału w kam- Minsk. He graduated from the banned Byelo- sentenced him to 10 days in jail and a fine of panii wyborczej Andreja Kazulina w 2006 russian Jakub Kolasa High-School, then studied one million and fifty thousand BYR. On 31 Jan- roku – Kim otrzymał 12 dni aresztu. Drugi raz history at the Belarusian State University. An uary, when his sentence finished, he was taken – w 2007 r. po świętowaniu Halloween otrzymał activist of the oppositional youth movement. straight from the arrest to questioning to the 7 dni aresztu. prosecutor’s office. He was detained in the Vo- 22 stycznia 2008 r. sędzia Tatiana Pawluczak CHRONICLE OF REPRESSION lodarka prison. uznała Kima winnym dokonania zarzucanego Andrej Kim was one of the defendants in the On 22 April 2008 Judge Jekaterina Ilina found mu przestępstwa i wydała wyrok 10 dni aresztu Case of Fourteen. He participated in the demon- Andrej Kim guilty of committing a crime un- oraz grzywny w wysokości 1 miliona i 50 ty- stration of entrepreneurs that took place on 21 der the art. 342, part 1 of the Criminal Code sięcy rubli. 31 stycznia, kiedy skończył się jego January 2008 in Minsk. Andrej was charged of the Republic of Belarus (organization and areszt, prosto z Okrestiny został przewieziony under the article 364 of the Criminal Code of active participation in group actions, seriously na przesłuchanie do prokuratury. Jako środek the Republic of Belarus (violent actions against violating public order) and the art. 364 (violent zapobiegawczy zastosowano wobec niego areszt. a militia officer). He was facing one to six years actions against a militia officer) and sentenced Był przetrzymywany na Wołodarce. of imprisonment. Andrej to one and a half years of imprisonment FOT. JULIA DARASHKEVICH 22 kwietnia 2008 r. sędzia Jeliena Ilina uznała By that time, Andrej Kim had already been in a penal colony. Andreja Kima winnym popełnienia przestęp- few times tried on the basis of the Administra- On 21 May 2008 Andrej Kim was transferred ANDREJ KIM stwa z artykułu 342, pkt 1 – „Organizacja lub tive Code. Each time he was accused of petty to the colony in Bobruisk. On 20 August 2008 Andrej Kim urodził się 26 lutego 1986 r. w Miń- aktywny udział w działaniach w poważny spo- hooliganism. For the first time – during partic- he was released on amnesty. sku. Ukończył Liceum Humanistyczne im. Ja- sób naruszających porządek społeczny” i z art. ipation in the election campaign of Aliaksandr In December 2010, he took part in the events kuba Kolasy, potem studiował historię na Bia- 364 – „Przemoc lub groźba jej użycia w stosunku Kazulin in 2006, Kim received 12 days in jail. on the Independence Square in Minsk. He se- łoruskim Uniwersytecie Państwowym. Działacz do funkcjonariuszy organów porządkowych” The second time – in 2007 he spent seven days cretly fled Belarus after 19 December, when his ruchu młodzieżowego i chrześcijańskiego. i wydała wyrok 1,5 roku pozbawienia wolności in jail after the celebration of Halloween. home and office were searched. w kolonii karnej. KRONIKA REPRESJI 21 maja 2008 pojawiły się informacje, że Andrej W stosunku do Andreja Kima, jednego z uczest- Kim został przeniesiony do kolonii w Bobrujsku. ników akcji przedsiębiorców z 21 stycznia 2008 r., 20 sierpnia 2008 r. został zwolniony z kolonii wszczęto sprawę karną z artykułu 364 KK RB – na mocy dekretu Łukaszenki. „Przemoc, lub groźba jej użycia w stosunku W grudniu 2010 r. brał udział w wydarze- do funkcjonariusza milicji”. Artykuł ten prze- niach na Placu Niepodległości w Mińsku. Uciekł widuje pozbawienie wolności od 1 roku do 6 lat. z Białorusi po 19 grudnia, kiedy w jego mieszka- Do tego czasu Andrej Kim był już sądzony niu i w pracy rozpoczęły się rewizje. Przebywał na podstawie Kodeksu Administracyjnego. w Rosji, Polsce, na Litwie i Ukrainie.

132 133 KRONIKA REPRESJI ALES KIRKIEVICH Released on 3 January 2011. On 6 January, fined Uczestnik akcji protestu 19 grudnia 2010 r. Za- The deputy chair and Grodno leader of the for arranging an election meeting with presi- trzymano go 5 dni po Płoszczy za udział w akcji Young Front. Born in 1989 in Grodno, in the dential candidate Mikola Statkevich. solidarności z więźniami politycznymi 24 grud- family of historians. Former student of the His- Arrested on 28 January after a search at his nia 2010 r. Skazano go na 10 dni aresztu. W tym tory Faculty of the Grodno State University. apartment and interrogation by the Grodno czasie na Okrestinie przetrzymywano jego KGB, then escorted to the KGB prison in Minsk przyszłą żonę, studentkę Uniwersytetu w Lu- CHRONICLE OF REPRESSION and charged under the art. 293, part 2 of the blinie, Nadieżdę Krapiwinę, z którą 22 stycznia Participant of the 19 December 2010 rally. De- Criminal Code (mass riots). He was sentenced Kirkiewicz wziął ślub, między jednym a drugim tained during the 24 December solidarity picket to four years of imprisonment. After the judg- zatrzymaniem. Na wolność wyszedł 3 stycznia, outside the Okrestina detention center. Sen- ment he was placed in the Volodarka prison. jednak już 3 dni później skazano go na karę tenced to 10 days in prison. During this time, his After the court considered his appeal and the grzywny – za organizację wyborczego spotkania future wife, a student at the University of Lublin, judgment became final, he was transferred to kandydata na prezydenta, Mykoły Statkiewicza. Nadezhda Krapiwina, was being detained in the the penal colony in Novopolatsk. Kirkievich 28 stycznia 2011 roku, po rewizji w domu Okrestina prison. They married on 22 January. was released on amnesty on 1 September 2011. i przesłuchaniu w grodzieńskim oddziale KGB, aresztowano go w związku ze sprawą karną o „masowe zamieszki”. Przewieziono go do Mińska i umieszczono w areszcie śledczym KGB. Przedstawiono mu zarzuty z art. 293, pkt 2 KK – FOT. JULIA DARASHKEVICH „Aktywny udział w masowych zamieszkach”. 5 maja 2011 r. sąd w Mińsku skazał go na 4 lata ALEŚ KIRKIEWICZ pozbawienia wolności. Po wydaniu wyroku, zo- Aleś Kirkiewicz jest zastępcą przewodniczącego stał osadzony w więzieniu na Wołodarce. Po roz- „Młodego Frontu” i przewodniczącym grodzień­ patrzeniu przez sąd jego apelacji i uprawomoc- skiej filii organizacji. Urodził się w 1989 r. nieniu się wyroku, przeniesiono go do kolonii w Grodnie, w rodzinie historyków. Jego dziadek, karnej w Nowopołocku. Aleksander był znanym w Grodnie krajoznawcą. 1 września 2011 r. został ułaskawiony na mocy Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął stu- dekretu Aleksandra Łukaszenki. dia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu w Grodnie, na kierunku archeologia. Podjął jed- nak decyzję o odłożeniu studiów, bowiem za waż- niejszą uważał wtedy działalność polityczną.

134 135 ALIAKSANDR KLASKOUSKI CHRONICLE OF REPRESSION Born on 26 September 1978. Finished Minsk The photos on which Aliaksandr in a militia uni- school No. 55 and entered the Faculty of Jour- form is trying to stop Spetsnaz officers during nalism of the Belarusian State University, later the pacification of the 19 December 2010 rally, received a diploma in law. In 1999, he returned were published in media worldwide. Aliaksandr from military service and married a woman was detained on 21 December 2010. He was from the town of Bialynichy, Mahiliou region. beaten and placed in custody of the KGB pre-trial They have three children. In 1999, he got em- prison. On 26 May 2011 Aliaksandr Klaskouski ployed as a road police inspector at the Road was sentenced to five years in a high-security Police Department in Minsk. Aliaksandr was colony by the Leninski District Court of Minsk. not a regular militiaman, he usually spoke Be- He served sentence in the colony in Shklov. He larusian, tried to draw up reports in the native was pardoned and released from the colony on language and brought independent newspapers 14 September 2011. His father and sisters are well to work. During his military service, he arrested known journalists. His sister Olga, who had al- armed car thieves and received a state prize for ready received political asylum in one of the Eu- that. In 2005 he quit his job as an officer. ropean countries, tried to return to Belarus to support her brother. But due to persecution she left the country in the summer of 2011.

FOT. SIARHIEJ HUDZILIN

ALEKSANDER KLASKOUSKI KRONIKA REPRESJI Urodził się 26 września 1978 r. Ukończył Szkołę Cały świat obiegły kadry, na których widać, jak Średnią nr 55 w Mińsku, rozpoczął studia Aleksander w milicyjnym mundurze stara się po- na kierunku dziennikarskim Białoruskiego wstrzymać funkcjonariuszy Specnazu podczas Uniwersytetu Państwowego, potem uzyskał pacyfikacji Płoszczy 2010. Zatrzymany noc póź- wyższe wykształcenie prawnicze. W 1999 r. niej, 21 grudnia, został dotkliwie pobity. Umiesz- po ukończeniu służby wojskowej ożenił się czono go w areszcie KGB, przedstawiono mu za- z Natalią – dziewczyną, z którą poznał się dzięki rzuty z trzech artykułów Kodeksu Karnego. swoim wyjazdom do babci w Biełyniczy. Obec- 26 maja 2011 r. sąd w Mińsku skazał go na nie wychowują trójkę dzieci. 5 lat kolonii karnej o zaostrzonym rygorze. W 1999 r. rozpoczął służbę w milicji, w dro- Wyrok odbywał w kolonii w Szkłowie. Został gówce lenińskiego rejonu Mińska. Aleksander ułaskawiony i zwolniony z kolonii 14 września nie był zwykłym milicjantem, wyróżniał się spo- 2011 r. Jest synem i bratem znanych dziennika- śród kolegów, rozmawiał po białorusku, starał rzy – Aleksandra, Ludmiły i Olgi Klaskouskich. się sporządzać protokoły w swoim ojczystym Siostra Olga, która już wcześniej otrzymała języku, przynosił niezależną prasę, co nie po- azyl polityczny w jednym z europejskich kra- dobało się szefostwu. Podczas służby (w latach jów, próbowała wrócić na Białoruś, by wesprzeć 1999–2005) zatrzymał uzbrojonych złodziei, brata, jednakże pod presją prześladowań milicji za co otrzymał nagrodę. Zajmował pierwsze opuściła kraj latem 2011 r. miejsca na zawodach sportowych. W 2005 r. nieoczekiwanie porzucił pracę w milicji.

136 137 11 lutego 1998 r. Andrej Klimau został aresz- Październikowym w Mińsku. Po zwycięstwie ustroju państwowego”, które rzekomo poja- towany i oskarżony na podstawie dwóch ar- Pomarańczowej Rewolucji na Ukrainie Andrej wiło się w artykule opublikowanym na stro- tykułów karnych: 91, pkt 4 KK RB – „Kradzież Klimau ogłosił, że białoruska rewolucja odbędzie nie internetowej charter97.org (art. 361 KK RB). na dużą skalę” i 151, pkt 2 KK RB – „Naruszenie się 25 marca 2005 r. Władze spacyfikowały zorga- W sierpniu 2007 r. Główny Sąd w Mińsku wydał porządku związanego z działalnością gospo- nizowany przez niego 25 marca protest na Placu utajniony wyrok: 2 lata pozbawienia wolności darczą, dokonane po wcześniejszym uzgodnie- Październikowym w Mińsku. 10 czerwca 2005 r. w kolonii karnej o zaostrzonym rygorze. Dzien- niu”. W areszcie śledczym Klimau ogłosił strajk sąd uznał Klimaua winnym organizacji grupo- nikarze dowiedzieli się o tym wyroku po upły- głodowy w proteście przeciwko naruszeniom wych działań zakłócających porządek publiczny wie miesiąca. Do tej pory informowano ich, Konstytucji z 1994 r., zgodnie z którą miał prawo i skazał go na rok i sześć miesięcy pozbawienia że sprawa Klimaua jest nadal w toku. Wyrok od- do immunitetu poselskiego. Rada XIII Kadencji wolności. Został zwolniony 22 grudnia 2006 r. bywał się w mozyrskiej kolonii o zaostrzonym kilka razy nalegała na to, by zwolnić radnego Po raz trzeci Klimau został aresztowany rygorze. Zwolniony 15 lutego 2008 r. na podsta- FOT. JULIA DARASHKEVICH Klimaua z nielegalnego aresztu. 3 kwietnia 2007 r. za „podżeganie do obalenia wie dekretu Aleksandra Łukaszenki. Na krótko przed aresztowaniem, Andrej Kli- ANDREJ KLIMAU mau jako poseł, napisał i rozesłał pismo – ode- Andrej Klimau to znany biznesmen, deputowany zwę do przywódców różnych stopni z informacją ANDREJ KLIMAU according to which he was entitled to immunity. Najwyższej Rady Republiki Białoruś XIII Kaden- o naruszeniach, których dopuścił się Aleksander Andrej Klimau is a well known businessman, a The Supreme Council several times insisted on cji, członek specjalnej Komisji Parlamentarnej Łukaszenka wobec Konstytucji i prawa Repu- Member of the Supreme Council of the Republic releasing Klimau. Do Spraw Naruszeń Prawnych Prezydenta RB bliki Białoruś. Pismo zawiera uprzedzenie o od- of Belarus. One of the initiators of impeachment Shortly before the arrest, Andrej Klimau, as Aleksandra Łukaszenki, Konstytucji i Prawa RB. powiedzialności i wezwanie do niewypełniania against President Lukashenko in November a deputy wrote an open letter about violations Jest jednym z inicjatorów impeachmentu wo- rozkazów Łukaszenki, który w listopadzie 1996 r. 1996. A Member of the United Civic Party. committed by Aliaksandr Lukashenko. Klimau bec prezydenta Łukaszenki w listopadzie 1996 r. dokonał zamachu stanu. W liście Klimau przypo- Andrej Klimau was arrested three times for reminded in it that the 1996 referendum was not i członkiem Zjednoczonej Partii Obywatelskiej. minał o tym, że referendum w 1996 r. nie zostało political reasons. legitimized. He was arrested the next day af- Z powodów politycznych Andrej Klimau był legitymizowane. Aresztowano go następnego He was born on 17 September 1965 in Minsk. ter the meeting of the committee, that decided aresztowany trzy razy. dnia po posiedzeniu komisji, która poinformo- He graduated from the Lviv Technical College of that there is sufficient legal basis to launch a Urodził się 17 września 1965 r. w Mińsku. wała, że istnieją wystarczające podstawy prawne the Ministry of Interior (1986). He served in the new procedure for impeachment. During the Ukończył Lwowskie Techniczne Kolegium MSW do rozpoczęcia nowej procedury impeachmentu. administration of internal affairs (1983–1991), investigation Klimau refused to testify, citing (1986). Służył w organach spraw wewnętrznych W trakcie śledztwa Klimau odmówił zeznań, po- was the director of a small company (Minsk), the unlawful detention. (1983–1991), był dyrektorem małego przedsię- wołując się na bezprawne zatrzymanie. Chairman of the Board of joint stock company The legal proceedings began after a year and biorstwa (Mińsk), prezesem zarządu spółki Po roku i 5 miesiącach śledztwa, w sierpniu (1991–1996). five months of investigation, in August 1999. akcyjnej (1991–1996). 1999 r. rozpoczęło się postępowanie sądowe. In the mid 90s, Andrej Klimau was in the top Klimau was accused under two new articles; W połowie lat 90. Andrej Klimau był w pierw- Do oskarżenia doszły jeszcze dwa artykuły: five best-known Belarusian businessmen, he led the art. 171 of the Criminal Code (forgery) and szej piątce najbardziej znanych białoruskich art. 171 KK RB – „Fałszerstwo” i art. 150, pkt 2 a public company, Andrei Klimov & Co., Which the art. 150, part 2 (subreption). On 13 Decem- przedsiębiorców, kierował spółką akcyjną – „Wyłudzenie kredytu lub dotacji”. 13 grudnia dealt with building industry, and performed a ber 1999 Andrej Klimau was brutally beaten and Andrej Klimow & Co., która zajmowała się 1999 r. Klimau został brutalnie pobity i siłą za- large public procurements. He was elected a forcibly taken to the Leninski District Court in budownictwem, wykonywała duże zamówie- brany na przesłuchanie do Lenińskiego Sądu Re- deputy to the Supreme Council of the 13th con- Minsk for questioning. The preliminary doctor’s nia publiczne. Został wybrany deputowanym jonowego w Mińsku. Wstępne orzeczenie leka- vocation. examination revealed craniocerebral trauma do Najwyższej Rady XIII Kadencji (był człon- rzy ujawniło uraz czaszkowo-mózgowy i urazy and abdominal injuries. kiem Komisji Polityki Gospodarczej i Reform). brzucha. 24 grudnia Prokuratura RB odmówiła CHRONICLE OF REPRESSION On 17 March 2000 Andrej Klimau was sen- wszczęcia w tej sprawie postępowania karnego. On 11 February 1998 Andrej Klimau was ar- tenced to six years imprisonment. On 25 March KRONIKA REPRESJI 17 marca 2000 r. Andrej Klimau został ska- rested and charged under two articles; the art. 2002 he was released from prison on parole. Po referendum w 1996 r. rozpoczęły się masowe zany na 6 lat pozbawienia wolności. 25 marca 91 of the Criminal Code (theft of property on a Andrej was arrested for the second time in kontrole działalności firmy. Aby odnaleźć do- 2002 r. wyszedł na wolność na warunkowe large scale), and the art. 151, part 2 of the Crimi- December 2005 for a street action Revolution. wody obciążające zaangażowano pracowników przedterminowe zwolnienie. nal Code (illegal conduct of business). In arrest After the victory of the Orange Revolution in KGB, MSW, Rady Bezpieczeństwa RB i admini- Drugi raz został aresztowany w grudniu 2005 r. Klimau announced a hunger strike in protest Ukraine, Andrej Klimau announced that the Be- stracji prezydenta. za akcję „Rewolucja” przed Dniem Woli na Placu against the violations of the Constitution of 1994, larusian revolution will take place on 25 March

138 139 2005. The authorities dispersed the demonstra- inal Code (incitement to overthrow the political WŁAD KOBEC tion. On 10 June 2005, the court found Klimau system), for an article published on the website Wład Kobec urodził się w 1971 r. W 1989 r. ukoń- guilty of organizing group actions disturbing Charter97. The sentence was secretly issued in czył geografię na Białoruskim Uniwersytecie public order and sentenced him to one year and August 2007 by the Central Court in Minsk – 2 Państwowym. Pracował m.in. w Ministerstwie six months imprisonment. He was released on years imprisonment in a maximum security pe- Ochrony Środowiska. W 2000 r. skończył z wy- 22 December 2006. nal colony. Andrej served sentence in the Mozyr różnieniem Akademię Zarządzania przy Pre- For the third time Klimau was arrested on penal colony. He was released on 15 February zydencie Republiki Białoruś ze specjalnością 3 April 2007 under the article 361 of the Crim- 2008 under the decree of Aliaksandr Lukashenko. ekonomista. W 2000 r. porzucił pracę urzędową i został jednym z koordynatorów i inicjatorów ruchu „Żubr”. Uczestnik pierwszego Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego w Brukseli w 2009 r.

KRONIKA REPRESJI FOT. JULIA DARASHKEVICH Podczas wyborów 2010 r. kierował sztabem kan- dydata na prezydenta, Andreja Sannikaua. 21 grudnia, po wydarzeniach na Placu Nie- We wrześniu 2011 r. poinformował media, podległości, zatrzymali go funkcjonariusze że opuścił Białoruś. Jako przyczynę podał prze- służb bezpieczeństwa. Zarzucono mu uczest- śladowania i groźby ze strony władz. W liście nictwo w masowych zamieszkach. 27 stycznia do mediów poinformował o torturach w wię- zwolniono go, otrzymał jednak zakaz opusz- zieniu i próbach zwerbowania go przez służby czania miejsca zamieszkania. specjalne. Obecnie przebywa w Polsce.

ULADZIMIR KOBIEC CHRONICLE OF REPRESSION Born in 1971. In 1989 he graduated from the Geog- Uladzimir served as election campaign chief raphy Faculty at the Belarusian State University. of Andrej Sannikau’s team in 2010 Presidential Former employer of the Minsk Regional Institute election. Detained by the KGB agents on 21 De- of Natural Resources and Environmental Protec- cember 2010. Charged under the art. 293 of the tion and the Ministry of Natural Resources and Criminal Code (mass riot). On 27 January 2011, Environmental Protection of Belarus. In 2000, he was released on recognizance and forbidden he graduated from the Academy of Public Ad- to leave his place of residence. In September 2011 ministration under the aegis of the President of he left Belarus due to harassment and threats the Republic of Belarus with a manager’s degree. from the authorities. In an open letter to me- The same year he left civil service and became dia, he informed about tortures in prison and one of the founders of the Zubr opposition move- attempts to recruit him by special services. Cur- ment. Participant of the first Eastern Partnership rently residing in Poland. Civil Society Forum in Brussels in 2009.

140 141 w nauce, jakie rzekomo miał mieć Kojpisz. Rele- ANTON KOIPISH At that time Koipish was a secretary of the gowanie nastąpiło dokładnie tego samego dnia, Anton Koipish is known as one of the detain- youth wing of the Belarusian Popular Front (BPF) którego przedstawiono mu zarzuty. ees in the Case of Fourteen. Then 20-year-old and a member of the movement Rise, which was youth activist Anton Koipish was expelled from created after the events of March 2006 that took KRONIKA REPRESJI the fourth year of the Mechanical-mathematic place on Kalinowski Square in Minsk. During Po zatrzymaniu podczas akcji, która odbyła się Faculty of the Belarusian State University for the hearing Koipish gave 32 minutes long speech, w centrum Mińska 10 stycznia 2008 r., Kojpi- alleged academic failure. The real reason was he read verses from the Koran, and caused a szowi przedstawiono zarzuty z artykułu 342, his participation in a protest rally of the entre- stormy reaction of the audience. pkt 1 KK RB – „Organizacja i aktywny udział preneurs in winter 2008. During the trial Koipish felt unwell, when the w działaniach grupowych, w poważny sposób judge announced the verdict, semi-conscious op- naruszających porządek społeczny”. CHRONICLE OF REPRESSION positionist was transported to the hospital. On W tym czasie Kojpisz był sekretarzem „Mło- Anton was detained on 10 January 2008, he was 22 April judge Jelena Ilina found Anton Koip- dzieży BFL” i członkiem ruchu „Bunt”, który charged under the article 342 part 1 of the Crim- ish guilty of the alleged offense and sentenced został utworzony po wydarzeniach marcowych inal Code of the Republic of Belarus (organiza- him to a fine of 100 minimal wages (3 million w 2006 r. na Placu Kalinowskiego w Mińsku. tion and active participation in group actions, 500 thousand BYR). Podczas rozprawy Kojpisz przez 32 minuty wy- seriously violating public order). After Koipish was sentenced he join theBPF party. głaszał ostatnie słowo, cytując wersety Koranu, co wywołało burzliwą reakcję zebranych. Podczas procesu Kojpisz źle się poczuł, gdy sędzia ogłaszał wyrok. Półprzytomnego opozy- cjonistę przewieziono do szpitala. 22 kwietnia FOT. JULIA DARASHKEVICH sędzia Jeliena Ilina uznała działacza Antona Kojpisza winnym przestępstwa z art. 342, pkt 1 ANTON KOJPISZ KK – „Organizacja i aktywny udział w działa- Anton Kojpisz jest jednym ze skazanych w „Spra- niach grupowych, w poważny sposób narusza- wie czternastu”, która miała miejsce w Mińsku jących porządek społeczny” i skazała go na karę w 2008 r. Miał wtedy 20 lat. W związku ze wszczę- grzywny w wysokości 100 płac minimalnych ciem przeciwko niemu sprawy karnej został rele- (3 mln 500 tys. rubli). gowany z Białoruskiego Uniwersytetu Państwo- Po skazaniu w „Sprawie czternastu”, Kojpisz wego. Jako oficjalną przyczynę podano zaległości wstąpił do partii BFL (Białoruski Front Ludowy).

142 143 młodzieżowego skrzydła Zjednoczonej Partii IGOR KORSAK od ich zatrzymania przedstawiono im zarzuty. Obywatelskiej. Podczas wyborów prezydenc- Igor Korsak urodził się w 1974 r. Studiował Otrzymali także zakaz opuszczania miejsca kich w 2010 r. był przewodniczącym mińskiego na Akademii Sztuk Pięknych. W latach 90. był zamieszkania. Początkowo ich sprawy miały sztabu Jarosława Romańczuka. jednym z działaczy „Białego Legionu”7 – pa- charakter administracyjny, później zostały prze- triotycznej organizacji białoruskich żołnierzy, kwalifikowane na sprawy karne. KRONIKA REPRESJI która w późniejszym czasie uległa samoistnemu Korsak i Siliwonczik zostali oskarżeni o po- W 2007 roku, będąc członkiem „Młodego Frontu”, rozwiązaniu. pełnienie przestępstwa z artykułu 201, pkt 2 KK był podejrzany o przestępstwo z artykułu 193, – „Chuligaństwo”. Prokurator Słuka żądał dla pkt 1 – „Działalność w imieniu niezarejestrowa- KRONIKA REPRESJI oskarżonych 1 roku pozbawienia wolności w za- nej organizacji”, spędził 3 dni w więzieniu KGB, 31 sierpnia 1998 r. sąd w Mińsku wydał wyrok wieszeniu. W sądzie oskarżeni przyznali się czę- po czym sąd skazał go na karę grzywny. w sprawie Igora Korsaka i Pawła Siliwonczika. ściowo do winy i zostali skazani na karę grzywny W nocy z 19 na 20 grudnia został zatrzymany Korsak i Siliwonczik zostali zatrzymani w wysokości 10 płac minimalnych (2,5 miliona w centrum Mińska po akcji protestu. Przed- przez funkcjonariuszy milicji 2 czerwca 1998 r. rubli białoruskich). stawiono mu zarzuty z art. 293, pkt 1 i 2 KK – o godz. 5 rano, kiedy rozklejali na osiedlu Sie- W lipcu 2008 roku, po wybuchu bomby do- „Organizacja masowych zamieszek lub udział riebrianka opozycyjne ulotki i malowali farbą mowej roboty podczas koncertu 4 lipca z okazji w nich”). Był przetrzymywany w areszcie KGB. symbole nieformalnej organizacji „Biały Le- Dnia Niepodległości Białorusi, na którym go- 7 stycznia 2011 r. zmieniono mu środek zapo- gion”. Symbol ten jest szeroko wykorzystywany ściem był prezydent Aleksander Łukaszenka, FOT. JULIA DARASHKEVICH biegawczy – zwolniono go z aresztu, zakazując w narodowej ornamentyce. Korsak został zatrzymany przez funkcjonariu- opuszczania miejsca zamieszkania. Po zatrzymaniu Korsak i Siliwonczik spędzili szy KGB jako podejrzany o „złośliwe chuligań- OLEG KORBAN 31 stycznia 2011 r. został po raz kolejny za- 6 godzin na posterunku milicji. W ich miesz- stwo”. Wtedy Igor Korsak nie brał udziału w ży- Oleg Korban urodził się 4 lutego 1985 r. Jest człon- trzymany na jednej z ulic Mińska i po dwóch kaniach przeprowadzono rewizje. Po miesiącu ciu politycznym, jednakże w jego mieszkaniu kiem Narodowego Komitetu Zjednoczonej Par- godzinach przesłuchania w KGB wypuszczono przeprowadzono rewizję. Korsak spędził 10 dni tii Obywatelskiej, zastępcą przewodniczącego go. 23 sierpnia 2011 r. sprawa karna przeciwko 7. Biały Legion – istniejąca i działająca w latach na Okrestinie, gdzie prowadził protest głodowy. mińskiej filii tej organizacji i przewodniczącym niemu została zamknięta z powodu braku zna- 90. organizacja patriotów i żołnierzy. Zwolniono go 18 lipca. mińskiego oddziału „Młodych demokratów” – mion przestępstwa.

ALEH KORBAN unregistered organization). He was detained for Born on 4 February 1985. A former member of three days and fined. the Young Front. A member of the National He was detained on the night of 19–20 De- Committee of the United Civil Party (UCP) and cember 2010, after the rally against rigged elec- a chair of the Minsk city organization of the tions. He was charged under the article 293, part Young Democrats, the UCP youth wing. During 1 and 2 of the Criminal Code (mass riot). He the presidential election 2010 he was a member of was kept in the pre-trial prison of the KGB till 7 the electoral campaign of Jaroslau Romanchuk. January, then was released under a written re- cognizance not to leave Minsk. On 31 January CHRONICLE OF REPRESSION he was again detained in Minsk, interrogated by In 2007, as a member of the Young Front, was the KGB officers for about two hours and then let charged in criminal case under the article 193 go. On 23 August 2011, the criminal case against of the Criminal Code (acting on behalf of an Aleh was closed due to lack of a criminal offense.

144 145 IHAR KORSAK were presented with allegations and they were ALEŚ KOWAL ALES KOVAL Ihar Korsak was born in 1974. He studied at the banned from leaving their place of residence. In- Aleś Kowal w latach 90-tych był pracownikiem In the 90’s Ales worked in the Minsk subway. He Academy of Fine Arts. In the 90’s he was one of itially, the case was of an administrative nature, mińskiego metra. Był jedną z pierwszych osób was one of the first people convicted for political the activists of the White Legion – a patriotic but later it was reclassified as a criminal case. skazanych na Białorusi z powodów politycznych. reasons in Belarus. organization of Belarusian soldiers, which was Korsak and Silivonchik were accused of com- later resolved. mitting a crime under the article 201, part 2 of KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION the Belarusian Criminal Code (hooliganism). Został zatrzymany po Dniu Woli w 1997 r. He was arrested after the Day of the Will in 1997 CHRONICLE OF REPRESSION Mr. Sluka, the prosecutor, demanded for ac- w Mińsku. W tym roku marsz z okazji Dnia in Minsk. The march on the occasion of the Day On 31 August 1998, the court in Minsk issued cused one year of suspended imprisonment. In Woli zakończył się starciami demonstrantów of the Will ended while demonstrators clashed a judgment sentencing Ihar Korsak and Pavel court, the accused pleaded partially guilty. They z milicją. Funkcjonariusze starali się nie prze- with militia. Officers tried to stop the demon- Silivonchik. Both men were detained by militia were sentenced to a fine of 10 minimum wages puścić kolumny do centrum miasta. Podczas strators and do not allow them to reach the city’s officers on 2 June 1998 at 5:00 in the morning, (2.5 million BYR). aresztowań kilkoro demonstrantów stawiało center. The court trial began on 30 October 1997. when they were hanging oppositional posters In July 2008, after an explosion at a concert on opór funkcjonariuszom milicji, starając się ura- 5 people were accused, among them Ales. In and painting on the walls symbols of the infor- 4 July, Ihar Korsak was arrested by the KGB of- tować innych przez pobiciem i zatrzymaniem. mid-November, Ales Koval was sentenced to mal organization White Legion. This symbol is ficers on suspicion of malicious hooliganism. At 30 października 1997 r. w mińskim sądzie roz- two years of forced labour and ordered to trans- widely used in national ornamentation. that time, Ihar was not involved in political mat- począł się proces w sprawie Dnia Woli. Oskarżo- fer 20 percent of his income to the state. After detention, Korsak and Silivonchik, spent ters. However, his apartment was searched. Kor- nych było 5 osób. W połowie listopada wszyscy, six hours at the militia station. Their homes were sak spent 10 days in the Okrestina prison, where w tym i Aleś Kowal, zostali skazani na 2 lata ro- searched. After a month of their detention they he led a hunger protest, he was released on 18 July. bót przymusowych. Aleś Kowal otrzymał 2 lata tak zwanej „domowej chemii”, bez pozbawienia wolności, ale z potrąceniem 20 procent wypłaty na rzecz skarbu państwa.

146 147 Sprawa została wycofana, jednak w dalszym PAVEL KRASOUSKI the search, his computer, CDs and printed mate- ciągu prześladowano młodego działacza, wszczęto Pavel Krasouski was born in 1983. He is a resi- rials were confiscated. Investigators claimed that przeciwko niemu kolejne sprawy, przedstawiono dent of Zhodino. Pavel Krasouski resembles a criminal, who had mu kolejne zarzuty. organized blasts. The activist has spent 10 days 4 października 2006 r. w mieszkaniu Pawła CHRONICLE OF REPRESSION in a remand prison in Vitebsk. On 11 October Krasouskiego znowu odbyła się rewizja, podczas In 2006, Pavel was charged under the article 2006 the senior investigator of the prosecutor’s której zarekwirowano komputer, płyty CD, ma- 369 of the Criminal Code (insulting public of- office of Belarus Aliaksandr Rassolka has ruled teriały, które drukował. Krasouskiego przewie- ficials). He was persecuted for publishing satir- to recognize young activist Pavel Krasouski a ziono na posterunek milicji do Witebska, gdzie ical cartoons of the representatives of the city suspect in a criminal case concerning rapes and przesłuchiwano go w związku ze sprawą wy- authorities of Zhodino. Caricatures were found murders of several girls in 1999 in Belarus. On 15 buchów w Witebsku, do których doszło 14 i 22 during the search conducted in the apartment October, Pavel was freed from rape and murder września 2005 r., choć kiedy do tych wybuchów of Krasouski in December 2005. The case had charges due to lack of evidence. doszło, Pawła nie było na Białorusi. been withdrawn, but the young activist was fur- On 1 February 2011 Krasouski was called by Śledczy oświadczyli, że aktywista młodzieżowy ther harassed by the authorities. the KGB for questioning concerning 19 Decem- jest podobny do poszukiwanego przestępcy, któ- On 4 October 2006 a search was held in his ber 2010 events. Pavel studied at the Technical rego zdjęciami dysponowali. Otrzymał status po- apartment in Zhodino. Pavel Krasouski was ar- University in Zhodino, but in 2005 was expelled dejrzanego – oskarżono go o przygotowanie prze- rested a day later on suspicion of organizing a se- for his political activities. stępstwa – próby zabójstwa (art. 139.2, pkt 2 KK). ries of blasts in Vitebsk in autumn 2005. During Krasouskiego przeniesiono do aresztu tym- czasowego w Witebsku. 11 października główny śledczy prokuratury do spraw specjalnych, Aleksander Rassolko, FOT. JULIA DARASHKEVICH przedstawił mu kolejne zarzuty. Krasouskiego oskarżono o dokonanie w 1999 r. szeregu gwał- PAWEŁ KRASOUSKI tów i zabójstw nieletnich dziewczyn w różnych Paweł Krasouski urodził się w 1983 r. Mieszka miastach Białorusi. 15 października Krasouski w mieście Żodino w obwodzie mińskim. został wypuszczony z aresztu, gdyż nie zebrano żadnych dowodów, świadczących o jego udziale KRONIKA REPRESJI w zarzucanych mu czynach. Później sprawa do- Na początku 2006 r. w Żodinie wobec Pawła tycząca gwałtów i zabójstw nieletnich dziew- Krasouskiego, działacza młodzieżowego ruchu czyn została zamknięta. W sprawie dotyczącej demokratycznego, wszczęto sprawę karną z ar- wybuchów w Witebsku Krasouski cały czas tykułu 369 KK – „Publiczne znieważenie urzęd- występował jako podejrzany. ników”. Przyczyną prześladowania stał się fakt, 1 lutego 2011 r. Krasouskiego wezwano do KGB że w biuletynie „Nabljudatel” opublikowano na przesłuchanie w „sprawie 19 grudnia”. Pa- karykatury przedstawicieli władz miasta. Ka- weł studiował na politechnice w Żodino, jednak rykatury zostały odnalezione podczas rewizji w 2005 r został relegowany za swą działalność w mieszkaniu Krasouskiego w grudniu 2005 r. polityczną.

148 149 ALIEKSIEJ KRIWINCOJ ALAKSIEJ KRYVINCOJ IWAN KRUK IVAN KRUK Alieksiej Kriwincoj jest działaczem opozycyj- Alaksiej Kryvincoj is a civil activist from Grodno. Iwan Kruk urodził się 27 października 1944 r. Ivan Kruk was born on 27 October 1944 in the nym z Grodna. we wsi Kożan-Gorodok w obwodzie brzeskim. village of Kozan-Gorodok. He graduated from CHRONICLE OF REPRESSION Ukończył mińską szkołę milicyjną, a później the Minsk school of militia, and later from the KRONIKA REPRESJI In January 2006 the criminal case against Kaliningradzki Uniwersytet Państwowy. Jest Kaliningrad State University. He is a lawyer Sprawa karna przeciwko mieszkańcom Grodna, Grodno residents Alaksiej Kryvincoj and Va- prawnikiem, 30 lat pracował w organach ściga- with 30 years of experience. He was a deputy Wadimowi Lohinau i Alieksiejowi Kriwinco- dim Lohinau was brought about by lieuten- nia. Pod koniec lat 80. przez pewien czas praco- for the Ostroviec region. Member of the United jowi, wszczęto w związku z namalowaniem ant-colonel Zinovik, head of the Grodno militia wał razem z Gdlianem i Iwanowem. Był depu- Civic Party. During the 2006 election campaign 22 września 2006 roku graffiti przeciwko Biało- department. They were accused under the arti- towanym do Rady Rejonu Ostrowieckiego. Jest he collected the signatures to support the two ruskiemu Republikańskiemu Związkowi Mło- cle 341 of the Criminal Code (damage to prop- członkiem Zjednoczonej Partii Obywatelskiej. democratic presidential candidates: Aliaksandr dzieży. Zgodnie z postanowieniem naczelnika erty) for graffiti against the pro-governmental W 2006 r. w czasie kampanii wyborczej zbierał Milinkievich and Aliaksandr Kazulin. Actively posterunku milicji, podpułkownika Zinowika, NGO the Belarusian Republican Youth Union podpisy dla dwóch demokratycznych kandyda- engaged in human rights activism. zostały im przedstawione zarzuty z artykułu 341 (BRSM). According to the calculations of senior tów na prezydenta – Aleksandra Milinkiewicza Kodeksu Karnego – „Uszkodzenie mienia”. militia lieutenant Shkulepa the material harm i Aleksandra Kazulina. Aktywnie zajmował się CHRONICLE OF REPRESSION Szkoda została wyceniona na 51 420 i 300 000 done by the defendants was worth 51,420 BYR działalnością na rzecz praw człowieka. He was detained on 10 July 2006. On 15 May białoruskich rubli. Lohinau i Kriwincoj musieli and 300,000 BYR. On 9 January 2007, the court 2006 Ivan Kruk was sentenced to 6 months of zapłacić za odnowienie murów. in Grodno sentenced Alaksiej Kryvincoj to a KRONIKA REPRESJI arrest. The court found him guilty of resisting 9 stycznia 2007 r. sąd w Grodnie skazał Alie- fine of 30 minimal wages (930.000 BYR). Został zatrzymany 10 lipca 2006 r. W czasie militia officers (the article 363, part. 2 of the ksieja Kriwincoja na karę grzywny w wysokości rewizji w mieszkaniu Iwana Kruka milicjanci Criminal Code). He served his sentence in the 30 płac minimalnych (930 tys. rubli). starali się skonfiskować komputer, ale Kruk, penal colony in Glubokoje. He was released on starając się zapobiec temu, rzucił go na podłogę 10 January 2007. i rozbił. Właśnie w związku z tym zdarzeniem wszczęto sprawę karną z artykułu o stawianie oporu milicji. 15 maja 2006 r. Iwan Kruk został skazany na 6 miesięcy pozbawienia wolności. Odbywał karę w kolonii karnej o zaostrzonym rygorze w mieście Głubokoje. 10 stycznia 2007 r. Kruk został uwolniony.

150 151 MICHAIŁ KRYWAU MIKALAY KRYVAU ULADZIMIR KUDZINAU Michaił Krywau jest działaczem Zjednoczonej An activist of the United Civil Party. He was Uladzimir Kudzinau jest deputowanym Rady Partii Obywatelskiej. Był sądzony w związku one of the detainees in the Case of Fourteen and Najwyższej XIII Kadencji, członkiem Zjednoczo- ze „Sprawą czternastu” za udział w mityngu so- sentenced for his participation in the solidarity nej Partii Obywatelskiej i biznesmenem. W par- lidarności z przedsiębiorcami 10 stycznia 2008 r. demonstration with the entrepreneurs on 10 lamencie współpracował z organizacją społeczną Na drugi dzień po akcji, 11 stycznia, został aresz- January 2008. On 11 January, he was arrested „Działanie obywatelskie”, był jednym z inicjato- towany na 15 dni. W lutym 2008 r. wezwano go for 15 days. In February 2008, he was summoned rów impeachmentu Łukaszenki w listopadzie na przesłuchanie w charakterze podejrzanego. for questioning as a suspect. 1996 r. Podczas referendum 1996 roku sporządził protokoły dotyczące wielu naruszeń, jakie miały KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION miejsce w jego okręgu wyborczym. Materiały 22 kwietnia 2008 r. sędzia mińskiego sądu, Je- On 22 April 2008 the Minsk court judge, Jelena te wysłał do Prokuratury Generalnej RB oraz liena Ilina, uznała Michaiła Krywaua ­winnym Ilina, found Mikalay Kryvau guilty of the art. Prokuratury Obwodu Brzeskiego. Urodził się popełnienia przestępstwa z artykułu 342, pkt 1 342, part 1 of the Criminal Code of the Republic 11 czerwca 1959 r. we wsi Toneżicy w rejonie słuc- KK RB – „Organizacja lub aktywny udział w dzia- of Belarus (organization and active participa- kim obwodu mińskiego. W 1981 r. ukończył Po- łaniach grupowych, w poważny sposób narusza- tion in group actions, seriously violating public litechnikę Białoruską. Zanim zajął się biznesem, jących porządek społeczny” i wydała wyrok 2 lat order) and sentenced him to two years of free- pracował w inspekcji podatkowej w rejonie iwa- ograniczenia wolności bez skierowania do za- dom restriction. cewickim obwodu brzeskiego. Od 1992 r. kierował kładu karnego. He graduated from the Journalism Faculty stworzonym przez siebie małym handlowo-prze- Ukończył dziennikarstwo na Białoruskim at the Belarusian State University, and com- mysłowym przedsiębiorstwem „Iwacewicze”. Uniwersytecie Państwowym. Dodatkowo zro- pleted the master’s degree at the University of bił studia magisterskie na Uniwersytecie w San San Jose (USA) and the Moscow State University KRONIKA REPRESJI Jose (USA) oraz na Moskiewskim Uniwersytecie of International Relations. After the delivery of Pod koniec 1995 roku, po tym jak Uladzimir Ku- FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET Stosunków Międzynarodowych. Po ogłoszeniu the judgment Kryvau left Belarus and now lives dzinau podjął decyzję ubiegania się o stanowisko wyroku Krywau opuścił Białoruś i obecnie abroad. deputowanego, popadł w konflikt z administra- mieszka za granicą. cją miasta. Do firmy skierowano 120 pracowni- nym rygorze i konfiskatę własności. Uladzimir ków inspekcji podatkowej, by sprawdzili finanse Kudzinau nie przyznał się do winy. Zgodnie przedsiębiorstwa. Sparaliżowało to na długi czas z białoruskim ustawodawstwem, Kudzinau jako jego działalność. W 1996 r. miały miejsce kolejne deputowany Rady Najwyższej nie mógł zostać inspekcje, w tym i inspekcje z KGB. W wyniku aresztowany bez zgody Rady, a więc Prokuratura tego pod koniec 1996 r. budynek firmy stał się Generalna wszczęciem sprawy przeciwko Kudzi- własnością państwa, a wszystkie jej sklepy zo- nauowi naruszyła ustawę „O Radzie Najwyższej”. stały zamknięte. Uladzimir Kudzinau starał się 1 lutego 2001 r. sąd ponownie rozpatrzył sprawę uratować swoją firmę i rozpocząć eksport mięsa w związku z tym, że przyjęto nowy Kodeks Karny, do Rosji. który za łapówkę przewiduje łagodniejszą karę. 4 lutego 1997 r. Uladzimir Kudzinau został Kudzinauowi zmniejszono karę do 5 lat. 5 lutego aresztowany. Oskarżono go o próbę przekupie- 2001 r. Uladzimir Kudzinau został zwolniony nia urzędnika. 4 sierpnia 1997 r. sąd uznał go z kolonii w Mińsku. W tym samym roku wraz winnym zarzucanego mu czynu i wydał wyrok z rodziną wyjechał na Krym, gdzie prowadzi 7 lat pozbawienia wolności w kolonii o zaostrzo- swój biznes.

152 153 ULADZIMIR KUDZINAU tration of the city. The authorities sent 120 tax in- ALEKSANDER KWIATKIEWICZ ALIAKSANDR KVIATKIEVICH He was born on 11 June 1959 in the village Tone- spectors to check Kudzinau’s company finances. Urodził się 4 lutego 1987 r. w rodzinie robotni- Born on 4 February 1987 in a family of workers. zicy. In 1981 he graduated from the Belorussian This paralyzed the activities of the company for a czej. Od dzieciństwa pomagał matce w gospo- He has helped his mother in her work and house- Polytechnic. He worked as a tax inspector in long time. In 1996, another inspection took place, darstwie. Ukończył Szkołę Podstawową nr 168 hold since childhood. Kviatkievich finished sec- Ivatsevichy, Brest region. Since 1992, he led the including the inspection of the KGB. As a result, w Mińsku, a potem szkołę zawodową i zdobył ondary school No. 168, and then a vocational Ivatsevichi commercial company which he estab- at the end of 1996 the company building became profesję stolarza. Pracował na produkcji – przy- school, where he received the qualification of lished. A former Member of the Supreme Soviet, the property of the state, and all the shops were gotowywał kompresory do samochodów. Inte- a joiner and machine operator. He worked at a a businessman, he collaborated with the social closed. On 4 February 1997 Kudzinau was ar- resował się techniką, grał w piłkę nożną. plant, producing compressors for cars. organization Civil Action, which was one of the rested and charged with bribing an official. On 4 initiators of impeachment of Lukashenko in No- August 1997 Judge Viktor Shelepen of the Borisov KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION vember 1996. Member of the United Civic Party. District Court sentenced Uladzimir Kudzinau to Na Plac Niepodległości w Mińsku 19 grudnia On 19 December 2010 he came to the Independ- During the referendum in 1996 he prepared pro- seven years in prison and ordered the confisca- 2010 r. przyszedł przypadkowo, chciał zobaczyć, ence Square to see the development of the events. tocols enumerating many violations that took tion of his property. His arrest was illegal because co będzie się działo i jak rozwinie się sytuacja. He was detained and served 12-day arrest for place in his constituency, these materials were he had parliamentary immunity from prosecu- Został zatrzymany. Odsiedział 12 dni w aresz- participation in the 19 December protest. On sent to the prosecutor general’s office and the tion. On 1 February 2001, the court re-examined cie za udział w akcji protestu. 4 stycznia 2011 r. 4 January he was detained again and placed in prosecutor’s office in Brest. the case in connection with introduction of the został ponownie zatrzymany jako podejrzany the pre-trial prison of the KGB. He was charged new Criminal Code. The court reduced the sen- w sprawie karnej. Przedstawiono mu zarzuty under the art. 293 of the Criminal Code (mass CHRONICLE OF REPRESSION tence to five years. On 5 February 2001 Kudzinau z artykułu 293, pkt 1 i 2 – „Masowe zamieszki”. riot). On 26 May 2011 he was sentenced to three At the end of 1995, after Kudzinau decided to was released from the penal colony in Minsk. In Przetrzymywano go w areszcie śledczym KGB. and a half years in the high-security colony take part in parliamentary election and became the same year together with his family he moved 26 maja 2011 r. sąd skazał go na 3,5 roku pozba- in Ivatsevichy. On 11 August 2011, Aliaksandr a deputy, he came into conflict with the adminis- to the Crimea, where he runs a business. wienia wolności w kolonii o zaostrzonym rygo- was amnestied and released after 2 days. rze. Wyrok odbywał w kolonii w Iwacewiczach. 11 sierpnia 2011 r. został ułaskawiony na mocy dekretu Aleksandra Łukaszenki i po dwóch dniach uwolniony.

154 155 W 1996 był jednym z inicjatorów próby im- ANATOL LIABEDZKA worked in Jaroslau Romanchuk’s election cam- peachmentu Łukaszenki po tym, jak opozycja Born on 27 June 1961 in the village of Tryles. paign team. nie uznała wyników zainicjowanego przez pre- Worked as a mechanizer on a collective farm zydenta referendum konstytucyjnego przewidu- in his district. Then he entered the Faculty of CHRONICLE OF REPRESSION jącego likwidację Rady Najwyższej i utworzenie French Language of Minsk Pedagogic University, He has been repeatedly repressed by the au- Zgromadzenia Narodowego. graduating in 1985. Between 1985 and 1987 Anatol thorities for his political activities. Anatol was Podczas wyborów prezydenckich w 2010 r., served in the Soviet Army. Then he worked as several times charged with libel of the President. pracował w sztabie wyborczym kandydata Zjed- deputy head of the boarding school in Ashmyany. He was beaten in front of his home by an uni- noczonej Partii Obywatelskiej – Jarosława Ro- In 1990 he was elected deputy of the Supreme dentified perpetrator. On 19 October 2004, he mańczuka. Soviet. In 1992, he founded and headed the Bela- was arrested together with Mikola Statkevich rusian Association of Young Politicians. In 1993, and Pavel Sieviarynets for participating in the KRONIKA REPRESJI he graduated from the Law Faculty of the Be- protest rally against Lukashenko’s third term in W związku ze swoją działalnością polityczną larusian State University. During the 1994 pres- office. He was badly beaten during the detention. Labiedźka wielokrotnie był represjonowany idential election, Anatol worked in Lukashen- Anatol was detained in his apartment on 20 przez władze. Na rok 1990 przypada rekordowa ko’s election campaign team, but soon joined December by the KGB and put in the KGB pre- FOT. JULIA DARASHKEVICH ilość aresztowań administracyjnych zastosowa- the United Civic Party. In 1995, he was re-elected trial prison. He was facing charges for staging nych wobec Labiedźki. deputy of the Supreme Soviet. He denounced the mass riots. Released on recognizance on 6 ANATOL LABIEDŹKA Kilka razy został oskarżony o zniesławienie 1996 referendum and refused to join the National March 2011. On 23 August 2011, the criminal Urodził się 27 czerwca 1961 r. we wsi Tryles. obecnego prezydenta, został pobity przed swoim Assembly after the dissolution of the Supreme case against Liabedzka was closed due to lack W latach 1979–1980 pracował w kołchozie domem przez niezidentyfikowanego sprawcę. Soviet. During the 2010 presidential election, he of criminal offense. w rejonie stołpeckim. W 1980 r. rozpoczął studia 19 października 2004 r. wraz z Mikołą Statkie- na Wydziale Historii i Języka Francuskiego Miń- wiczem i Pawłem Siewiaryńcem został areszto- skiego Państwowego Instytutu Pedagogicznego. wany za udział w protestach przeciwko referen- Ukończył je w 1985 roku. W latach 1985–1987 słu- dum, które pozwoliło Aleksandrowi Łukaszence żył w Armii Radzieckiej. W latach 1987–1990 peł- kandydować na trzecią kadencję. Podczas za- nił funkcję wicedyrektora szkoły z internatem trzymania został ciężko pobity przez milicję w Oszmianie. W 1990 r. został wybrany do Rady (był hospitalizowany, stwierdzono uszkodze- Najwyższej ZSRR XII Kadencji. nie mózgu, połamane żebra i liczne obrażenia W 1992 r. stworzył Białoruskie Stowarzy- wewnętrzne). szenie Młodych Polityków i został wybrany jej W nocy z 19 na 20 grudnia 2010 r., został aresz- liderem. towany przez siły bezpieczeństwa w swoim wła- W 1993 r. ukończył Wydział Prawa Białoru- snym mieszkaniu. Został umieszczony w więzie- skiego Uniwersytetu Państwowego. niu KGB. Oskarżono go o organizację masowych W 1994 r. aktywnie działał w sztabie wybor- zamieszek. czym kandydata na urząd prezydenta, Alek- 6 marca 2011 r. Anatol Labiedźka został zwol- sandra Łukaszenki. Wkrótce potem dołączył niony z więzienia za kaucją. do Zjednoczonej Partii Obywatelskiej. W 1995 r. 23 sierpnia 2011 r. sprawa karna przeciwko La- został wybrany na deputowanego Rady Najwyż- biedźce została zakończona w związku z „bra- szej XIII Kadencji. kiem znamion przestępstwa”.

156 157 SIARHIEJ LAWIEJKIN SIARHIEJ LAVIEJKIN ANTON LAZARAU ANTON LAZARAU Siarhiej Lawiejkin był zawodowym żołnierzem A professional soldier, sergeant. A resident of a W 1999 r. Anton Lazarau miał 18 lat i pracował In 1999, Anton Lazarau was 18 years old and w randze sierżanta. Służył w jednostce woj- military settlement in Polotsk, Vitebsk district. jako pomocnik handlarza na Czerwieńskim worked in Minsk as an assistant trader. skowej pod Połockiem, w okręgu witebskim. Discharged from the service after a series of Targu w Mińsku. Po szeregu zatrzymań przez milicję w latach detentions by the militia in 1998–1999 for re- CHRONICLE OF REPRESSION 1998–1999 został zwolniony ze służby za zry- moving state flag from official buildings of the KRONIKA REPRESJI Anton Lazarau participated in the Freedom wanie flag państwowych z budynków urzędo- city of Polotsk. 21 października 1999 roku Anton Lazarau został March, a large opposition march, which took wych miasta Połock (początkowo przeniesiony zatrzymany w pracy za udział w Marszu Wol- place on 17 October 1999 in Minsk. During the z kontraktu na służbę okresową). CHRONICLE OF REPRESSION ności 17 października. Lazarau został doprowa- march demonstrators several times clashed with Siarhiej Laviejkin was arrested on 10 March 1999 dzony na posterunek policji w Mińsku. Późnym militia and internal troops. Four activists were KRONIKA REPRESJI along with two other residents of Polotsk, Ana- wieczorem 22 października Anton Lazarau accused of throwing stones in direction of of- Siarhiej Lawiejkin z przyjaciółmi – studentami tol Blizniecov and Aleh Kajdov. They removed został przewieziony do aresztu tymczasowego, ficers. On 21 October Lazarau was brought to Państwowego Uniwersytetu Połockiego, Ana- several flags from the state buildings in protest a po przedstawieniu mu zarzutów z artykułu the militia station in Minsk. Late in the evening tolem Blizniecowem i Olegiem Kajdowem – po- against the ban on using white-red-white na- 186.3 KK – do aresztu śledczego na Wołodarce. on 22 October Lazarau was taken to the deten- ciągnięci zostali do odpowiedzialności karnej tional flag. Initially, all three were detained, but Potem środek zapobiegawczy został zmieniony, tion center and after he was charged under the w świetle artykułu o „Umyślnym wandalizmie” they were soon released. However, on 10 April Anton Lazarau otrzymał zakaz opuszczania article 186 part 3 of the Criminal Code, he was (obrona wnosiła o zmianę kwalifikacji czynu 1999, all three men were arrested and beaten. The miejsca zamieszkania. moved to the Volodarka prison. Soon after, the na „Bezczeszczenie symboli państwowych”). authorities initiated the criminal case against Oskarżonymi w tej sprawie byli również: Gleb sentence was changed to the ban on leaving the 10 kwietnia 1999 r. zatrzymano ich i ciężko po- them. Laviejkin, Blizniecov and Kajdov were ac- Dogil, Herman Suszkiewicz i Andrej Walabujeu. place of residence. bito. Mężczyźni przyznali się do popełnionych cused of removing on 9 April 1998 red and green Zostali oni oskarżeni o to, że rzekomo rzucali Anton left Belarus and became a political ref- czynów, wyjaśniając jednakże, że ich celem state flag from buildings of the Polotsk’s District kamienie w kierunku żołnierzy wojsk wewnętrz- ugee, he was given political asylum in Poland. nie był wandalizm, a raczej przeświadczenie, and Municipal Committees. They were accused nych, których zadaniem było spacyfikowanie The trial of Anton and other participants of the że zerwane flagi nie odpowiadają historycznej of deliberate vandalism and they admitted that akcji. Wszyscy oni otrzymali azyl polityczny March of Freedom started on 12 December 2001. tradycji narodu białoruskiego. Wszyscy trzej they removed the flags, explaining that they did w Polsce. W grudniu 2001 roku, Antona Laza- On 2 January 2002 he was found guilty, in ab- oświadczyli, że za symbol Białorusi uważają so in protest and following their sense of justice. rau, ani innych oskarżonych w sprawie nie było sentia, of hooliganism and sentenced to a fine flagę biało-czerwono-białą, ponieważ tak byli They avowed that white-red-white flag is a real na Białorusi, dlatego zaczęto ich sądzić zaocz- of 50 minimum wages. uczeni w szkole. symbol of Belarus. nie. Prokurator zażądał dla każdego 3 miesiące Proces trzech młodych Połocczan odbywał się The criminal case was examined by the aresztu. 2 stycznia 2002 r. uczestnicy Marszu przed sądem wojskowym w Witebsku w czerwcu military court of Vitebsk in July 1999. Siarhiej Wolności zostali skazani przez sąd w Mińsku. 1999 r. Oskarżeni zostali z art. 186, pkt 2 – „Bez- Laviejkin was sentenced under the article 186, Anton Lazarau i jego koledzy zostali uznani czeszczenie symboli państwowych”. Siarhiej part 2 (desecrating state symbols), and fined in za winnych dopuszczenia się „chuligaństwa” Lawiejkin skazany został na karę grzywny the amount of 200 million BYR – which at that i skazani na karę grzywny 50 minimalnych płac. w wysokości 200 milionów rubli białoruskich time was the equivalent of about $450. He was (ówczesna równowartość ok. 450 dolarów USA) degraded to the rank of private. oraz degradację do stopnia szeregowego.

158 159 zrzeszeniem ochrony praw podatników i gro- JURIJ LIAWONAU YURY LAVONAU dzieńskim centrum ochrony praw konsumentów. Jurij Liawonau urodził się 23 sierpnia 1961 r. Yury Lavonau was born on 23 August 1961 in w mieście Kalinino w obwodzie moskiewskim. Kalinino in the Moscow district. He graduated KRONIKA REPRESJI Ukończył Moskiewski Instytut Awiacji, 2 lata from the Moscow Aviation Institute, he served 1 maja 2004 r. Walerij Lewoniewskij został aresz- służył w armii, a także na lotnisku w Rosji. two years in the army. Since 2001 he has been towany w Grodnie podczas mityngu. Uczestnicy W 1991 r. zwolnił się, jest kapitanem w stanie spo- a chairman of the organizing committee of the tej akcji żądali dymisji Aleksandra Łukaszenki. czynku. Był przedsiębiorcą, stworzył w Wołko- movement For New Belarus. Skazano go na 2 lata pozbawienia wolności ra- wysku firmę transportową „Nika-Trans”. Prowa- zem z Aleksandrem Wasiliewem, z którym za- dzi aktywną działalność społeczno-polityczną. CHRONICLE OF REPRESSION rządzał niezarejestrowanym ogólnonarodowym Od 2001 roku jest przewodniczącym komitetu On 7 July 2006, Yury Lavonau was sentenced komitetem strajkowym przedsiębiorców kraju. organizacyjnego ruchu „Za nową Białoruś”. to three years and five months in prison. The Sąd uznał ich za winnych publicznego znie- court held that he abused his professional po- ważenia prezydenta Aleksandra Łukaszenki. KRONIKA REPRESJI sition and helped fellow entrepreneur Mykola Oskarżenie wykorzystało tekst ulotki, która 7 lipca 2006 r. Jurij Liawonau został skazany Autukhovich evade paying state taxes. Sentence wzywała mieszkańców Grodna do przyjścia na na 3 lata i 5 miesięcy pozbawienia wolności. Sąd was served in a penal colony No. 2 in Bobruisk. pierwszomajowy mityng. Ulotka zawierała też uznał, że wykorzystując swoją pozycję zawo- Yury was released on 25 January 2008. Amnesty FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET wiersz, w którym śledczy dopatrzyli się zna- dową, pomógł koledze, przedsiębiorcy Mikole International recognized Yury as a prisoner of mion znieważenia prezydenta. Autuchowiczowi, zataić podatki. Wyrok odby- conscience. WALERIJ LEWONIEWSKIJ Walerij Lewoniewskij odbywał karę w więzie- wał w Kolonii Karnej nr 2 w Bobrujsku. Na wol- On 8 February 2009 Yury Lavonau was ar- Walerij Lewoniewskij urodził się w Grodnie niu w Grodnie, w koloniach karnych w Iwacewi- ność wyszedł 25 stycznia 2008 r. (karę zmniej- rested together with entrepreneurs: Mikalay Au- 15 sierpnia 1963 r. Ukończył grodzieńską szkołę czach i Mohylewie, areszcie śledczym w Baranowi- szono mu do 1,5 roku). Amnesty International tukhovich and Vladimir Asipienko. They were zawodową, potem uczył się w Białoruskim Insty- czach, przebywał również w więziennym szpitalu. uznało Jurija Liawonaua za więźnia sumienia. accused of a number of serious crimes, among tucie Gospodarstwa Narodowego. Pracował jako Został zwolniony 15 maja 2006 r. po odbyciu 8 lutego 2009 r. Liawonau został aresztowany them of arson of a militia officer’s home. ślusarz, kierował grodzieńskim obwodowym całej kary. razem z przedsiębiorcami – Mikołą Autucho- The authorities decided to close the criminal wiczem i Uladzimirem Asipienko. Przeciwko case against Yury Lavonau, due to the fact that nim wysuwane były oskarżenia dotyczące or- he was imprisoned for almost half a year in the VALERY LEVANEUSKI of Lukashenko. He was sentenced to two years ganizowania szeregu ciężkich przestępstw. Jurij pre-trial detention center in Minsk. He was born on 15 August 1963 in Grodno. He imprisonment along with Aliaksandr Vasiljeu, Liawonau otrzymał decyzję o zamknięciu jego graduated from a vocational school in Grodno, with whom he run unregistered nationwide sprawy karnej, gdyż zaliczono mu prawie pół then studied at the Belarusian Institute for the strike committee of businessmen. roku aresztu w areszcie śledczym w Mińsku. National Economy. He worked as a locksmith. The court found them guilty of publicly in- Oskarżany był także o podpalenie wraz z Au- In 1991 registered as an entrepreneur. Headed sulting President Aliaksandr Lukashenko. The tuchowiczem i Asipienką domu milicjanta. Au- Grodno regional union for protection of taxpay- prosecution used the text of the leaflet, which tuchowicz i Asipienko byli później za ten czyn ers’, consumers’ and drivers’ rights and Grodno called on people to come to Grodno on 1 May. sądzeni. consumer protection center. Valery served his sentence in various prisons and colonies: in the city of Grodno, the pre-trial CHRONICLE OF REPRESSION detention center in Baranoviche, in the penal On 1 May 2004 Valery Levaneuski was arrested colony in Ivatsevichy and in penal colony in in Grodno during the demonstration. Partici- Mahilou. He was released on 15 May 2006. pants of the action demanded the resignation

160 161 z gospodarką rynkową, zlikwidowania odgór- VASIL LIAVONAU CHRONICLE OF REPRESSION nego sterowania. Vasil Liavonau is a former Minister of Agricul- Vasil Liavonau was arrested on 11 November ture. Before becoming minister, he was a sales 1997, in his office. He was facing charges under KRONIKA REPRESJI representative of Belarus in Germany. Since three articles of the Criminal Code of the Re- Wasyl Liawonau został aresztowany 11 listopada then, Vasil Liavonau was familiar with the public of Belarus; the art. 91, part 1 (a theft of 1997 r. w swoim biurze. Jego aresztowanie na- President of Belarus, Aliaksandr Lukashenko, property on a large scale), the art. 169 (bribes) grywała grupa operatorów białoruskiej telewizji. who at that time was a head of the state farm and the art. 213 (illegal possession of ammuni- Materiał był wielokrotnie emitowany w telewi- Gorodiec. During the first presidential election tion and weapons). zji, co zostało ocenione przez Centrum Praw in Belarus in 90’s, Vasil openly supported Mr. During the trial, which began on 17 August Człowieka Wiasna jako nacisk na śledczych Kebich, but despite this, he accepted Lukashen- 1999, Vasil Liavonau pleaded not guilty. He i sąd. Za nacisk na sąd można uznać również ko’s offer and took the position of Minister of said in court that he considered his arrest as wiele publicznych wypowiedzi Łukaszenki. Agriculture. Vasil Liavonau did not support the politically motivated case, and that he does not W przemówieniu na spotkaniu S.A. „Świt”, idea of a​​ referendum in November 1996 (which believe in justice because, in his opinion, the trzy dni po aresztowaniu Liawonaua (prze- aim was to gave Lukashenko almost unlimited judgment will not be issued by the court, but by mówienie transmitowała białoruska telewizja), power). Aliaksandr Lukashenko. Łukaszenka powiedział: „Uprzejmie proszę aby Vasil Liavonau consistently tried to introduce On 14 January 2000 Vasil Liavonau was rec- Głuchowski prowadził śledztwo w najbardziej agricultural reforms, which aimed to reform the ognized by the Supreme Court guilty of bribery surowy sposób! Działajcie mimo wszystko!”. common property, linking agriculture with a and theft of state property, for which he was sen- Na tym samym zgromadzeniu Łukaszenka pu- market economy, and to introduce freedom tenced to four years imprisonment with con- blicznie oskarżył Wasyla Liawonaua o udział from top-down control, which was the main fiscation of property. Judgment of the Supreme w zabójstwie E. Mikołuckiego. Należy zauwa- reason for his arrest. Court was issued by judge Viktor Chertovich. żyć, że prokuratura nie postawiła zarzutów Released on 5 October 2000 on amnesty. Since FOT. JULIA DARASHKEVICH więźniowi co do ostatniej „zbrodni”. 2001, the chairman of the organizing committee Eks-ministrowi postawiono zarzuty na pod- of movement For New Belarus. WASYL LIAWONAU stawie trzech artykułów KK RB: art. 91, pkt 1 – Wasyl Liawonau to były minister rolnictwa „Kradzież mienia w bardzo dużych rozmiarach”, i gospodarki żywnościowej. Przed objęciem art. 169 – „Łapówki” i art. 213 – „Nielegalne po- stanowiska ministra był przedstawicielem han- siadanie amunicji i broni”. dlowym Białorusi w Niemczech, kierował komi- W czasie procesu, który rozpoczął się 17 sierp- tetem obwodu mohylewskiego partii. Od tego nia 1999 roku, Wasyl Liawonau nie przyznał się czasu Wasyl Liawonau zna się z prezydentem do winy. Już w pierwszej wypowiedzi stwierdził, Białorusi, Aleksandrem Łukaszenką, który że uważa swoje aresztowanie za sprawę motywo- w tym czasie kierował sowchozem „Gorodiec”. waną politycznie, nie wierzy w sprawiedliwość W czasie wyborów na pierwszego prezydenta sądu ponieważ, jego zdaniem, wyrok nie zosta- Białorusi, Wasyl Liawonau otwarcie wspierał nie wydany przez sąd, ale przez Łukaszenkę. Kebicza, jednak mimo to przyjął ofertę Alek- 14 stycznia 2000 r. Wasyl Liawonau został sandra Łukaszenki i zajął stanowisko ministra uznany przez Sąd Najwyższy winnym przekup- rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Liawonau stwa i kradzieży mienia państwowego, za co zo- nie poparł w 1996 roku idei listopadowego refe- stał skazany na karę 4 lat więzienia i konfiskatę rendum. Po tym wydarzeniu, w ministerstwie mienia. Wyrok wydał sędzia Sądu Najwyższego rozpoczęły się zmasowane kontrole. Białorusi, Wiktor Czertowicz. Wasyl Liawonau konsekwentnie wysuwał Liawonau został zwolniony w dniu 5 paź- propozycje reform rolnictwa, co stało się główną dziernika 2000 r. na mocy amnestii. Od 2001 r. przyczyną jego aresztowania. Reformy te doty- jest przewodniczącym komitetu organizacyj- czyły wspólnej własności, powiązania rolnictwa nego ruchu „Za nową Białoruś”.

162 163 MIKITA LIKHAVID SIARHIEJ LISICZENOK SIARHIEJ LISICHENOK Born on 27 May 1990 in Minsk. Former student Siarhiej Lisiczenok, działacz „Młodego Frontu” A member of the Young Front organization. of the Faculty of Law at Minsk Institute of Man- był wiceprzewodniczącym tej młodzieżowej agement. His studies were suspended after the organizacji. CHRONICLE OF REPRESSION 19 December events. Activist of the Movement On 20 September 2006, Siarhiej was summoned For Freedom. KRONIKA REPRESJI to the Prosecutor General of the Republic of Be- 20 września 2006 r. został wezwany do Proku- larus for a hearing considering the article 193, CHRONICLE OF REPRESSION ratury Generalnej Republiki Białoruś na prze- part 1 of the Criminal Code (acting on behalf Mikita was detained on 19 December 2010 on słuchanie w sprawie wszczętej w marcu 2006 r. of an unregistered organization).The criminal the Independence Square in Minsk and sen- z artykułu „Działalność w imieniu niezareje- case was initiated in March 2006. Siarhiej had tenced to 15 days of arrest. However, the verdict strowanej organizacji” (art. 193, pkt 1 KK RB). received a summons for questioning, but ig- was revoked on 28 January 2011 and Mikita Siarhiej otrzymywał już wcześniej wezwania nored them and went into hiding. He appeared FOT. JULIA DARASHKEVICH was facing charges for involvement in the 19 na przesłuchania, ale ignorował je i ukrywał się. in the prosecutor’s office after the authorities December mass riot. He was transferred from Pojawił się w Prokuraturze dopiero po nacisku exerted pressure on his father and lawyer. In NIKITA LICHAWID the Zhodina pre-trial prison to the Volodarka na swojego ojca i adwokata. Był podejrzanym October 2006 the criminal case against Siarhiej Nikita Lichawid jest działaczem ruchu „Za wol- prison. On 27 March Mikita was convicted to w sprawie „Młodego Frontu”. Lisichenok was closed. ność”. Urodził się 27 maja 1990 r. w Mińsku. three and a half years’ imprisonment. He went Na początku października 2006 r. sprawa Po ukończeniu Szkoły Średniej nr 177 rozpoczął on a hunger-strike to protest against the unfair karna przeciwko Siarhiejowi Lisiczenokowi zo- studia prawnicze w Mińskim Instytucie Zarzą- verdict. On 7 May 2011 he was transferred to stała zamknięta. dzania. Po wydarzeniach z 19 grudnia został the prison in Novopolotsk. He was several times relegowany z uczelni. held in the solitary confinement cell. He was released on amnesty on 14 September 2011. KRONIKA REPRESJI Nikita Lichawid został zatrzymany 19 grudnia 2010 r. na Placu Niepodległości w Mińsku i ska- zany na 15 dni aresztu. 28 grudnia okazało się, że Nikita ma status oskarżonego w sprawie o „ma- sowe zamieszki”. Z żodińskiego aresztu został przeniesiony na Wołodarkę, a dzień przed pro- cesem przeniesiono go do celi dla oskarżonych o ciężkie przestępstwa. 29 marca 2011 r. Nikita Lichawid został skazany na 3,5 roku pozbawie- nia wolności w kolonii o zaostrzonym rygorze. Przeciwko niesprawiedliwemu wyrokowi pro- wadził protest głodowy. Wyrok odbywał w ko- lonii w Nowopołocku. Został tu przeniesiony 7 maja 2011 roku, a już 2 dni później znalazł się w karcerze, gdzie spędził 10 dni. Zaledwie dzień po odbyciu tej kary został skazany na kolejne 15 dni w karcerze. Tam właśnie spędził dzień swoich 21. urodzin. W Nowopołocku Lichawid łącznie 5 razy trafiał do karceru. 14 września 2011 r. Lichawid został ułaskawiony na mocy dekretu Łukaszenki.

164 165 SIARHIEJ LIASHKIEVICH tial election, Siarhiej Liashkievich was arrested Siarhiej Liashkievich was born on 13 September and charged under the article 293, part 3 of the 1978 in Lida. He graduated from the State Uni- Criminal Code (preparing mass riot). He was versity of Agriculture in Grodno. From 1977 he remanded in custody in Szczucin. was a member of the Belarusian Popular Front. During the trial, testimony against him filed During the 2006 presidential elections, he was people who were strangers to Siarhiej (among the head of the initiative group of presidential them Aliaksandr Burdiej – tried three times, he candidate Aliaksandr Milinkievich in Szczucin. was in jail for theft of property). According to He graduated from the European Humanities their testimony, Liashkievich organized shows University where he studied political science. of training movies, which thought how to resist the militia officers during the mass riots (they CHRONICLE OF REPRESSION were stills from Yuri Chashchavatski’s docu- On 2 March 2006 in Szczucin the authorities mentary An Ordinary President). On 29 May conducted revisions in the homes of local ac- the court in Szczucin sentenced Siarhiej to five tivists: Vasil Biezmien and Siarhiej Liashkiev- months in prison. On 27 July 2006, after serv- ich. The officers seized computer storage media, ing the full sentence, Siarhiej Liashkievich was personal papers and several publications. On released from prison in Glubokoje. 14 March 2006, five days before the presiden-

FOT. JULIA DARASHKEVICH

SIARHIEJ LJASZKIEWICZ nia do udziału w masowych zamieszkach”. Siarhiej Ljaszkiewicz urodził się 13 września Był przetrzymywany w areszcie śledczym 1978 r. w Lidzie. Ukończył Państwowy Uniwer- w Szczucinie. Podczas procesu zeznania prze- sytet Rolniczy w Grodnie. Od 1977 r. był człon- ciwko niemu składały nikomu nieznane osoby kiem Białoruskiego Frontu Ludowego. Podczas (wśród nich był m.in. trzykrotnie sądzony wyborów prezydenckich 2006 roku był szefem Aleksander Burdiej, który przebywał w wię- sztabu kandydata na prezydenta, Aleksandra zieniu za kradzież mienia). Zgodnie z ich ze- Milinkiewicza, w Szczucinie. Ukończył studia znaniami, Ljaszkiewicz miał pokazywać filmy, magisterskie na Europejskim Uniwersytecie na których wskazywano sposób w jaki demon- Humanistycznym na kierunku Politologia. stranci mają stawiać opór podczas masowych zamieszek. Główny świadek oskarżenia pod- KRONIKA REPRESJI kreślał, że właśnie w taki sposób oskarżony 2 marca 2006 w Szczucinie odbyły się rewizje przygotowywał go do udziału w demonstracji w mieszkaniach lokalnych aktywistów, Wasi- po wyborach (były to kadry z dokumentalnego lija Biezmiena i Siarhieja Ljaszkiewicza. Skon- filmu Jurija Chaszczewatskiego „Zwyczajny fiskowano komputery i dokumenty. 14 marca prezydent”). 29 maja sąd w Szczucinie skazał 2006 roku, 5 dni przed wyborami prezydenc- Ljaszkiewicza na 5 miesięcy pozbawienia wol- kimi, Siarhiej Ljaszkiewicz został zatrzymany ności. 27 lipca 2006 roku, po odbyciu pełnej w Mińsku i oskarżony o popełnienie przestęp- kary, Siarhiej Ljaszkiewicz został zwolniony stwa z artykułu 293, pkt 3 KK – „Przygotowa- z więzienia w Głubokoje.

166 167 no ­logicznego Uniwersytetu Państwowego. Od EDUARD LOBAU kwietnia 2010 r. mieszkał i pracował w stolicy. Eduard Lobau jest działaczem „Młodego Frontu”. Nie zajmował się polityką, nie był członkiem Urodził się w Wilnie 1 grudnia 1988 r. Już w 8 kla- żadnej partii ani ruchu. sie szkoły średniej zdecydował się związać swoje Pojawił się na Płoszczy, gdyż 19 grudnia 2010 r. życie z armią. Czytał specjalną literaturę, upra- w lokalu wyborczym w Mińsku odmówiono mu wiał sport. Na służbę trafił do witebskiego de- prawa zagłosowania i odesłano do Wierchnie­ santu. Po powrocie z wojska, rozpoczął działal- dwińska na granicy z Łotwą. ność w organizacji „Młody Front” i bardzo szybko został szefem mińskiego oddziału organizacji. KRONIKA REPRESJI Zatrzymano go 19 grudnia podczas pacyfikacji KRONIKA REPRESJI akcji protestu, odbył 10-dniowy areszt na Okre- Eduard Lobau został skazany na cztery lata kolo- FOT. SIARHIEJ HUDZILIN stinie. Potem zatrzymano go jeszcze jako podej- nii karnej o zaostrzonym reżimie. Taką decyzję rzanego w sprawie karnej o masowe zamieszki. podjęła sędzia Helena Szilko 24 marca 2011 r. FOT. JULIA DARASHKEVICH ULADZIMIR LOBAN Przedstawiono mu zarzuty z art. 293 KK. Zo- 22-letni aktywista został uznany winnym po- Uladzimir Loban urodził się 16 stycznia 1978 r. stał umieszczony na Wołodarce. 12 maja 2011 r. pełnienia przestępstwa z artykułu 339, pkt 3 KK w Chojnikach, w obwodzie homelskim. Po ka- został skazany na 3 lata pozbawienia wolności – „Szczególnie złośliwe chuligaństwo”. Został Malyszewa. Obrońcy praw człowieka uznali tastrofie w Czarnobylu jego rodzina przepro- w kolonii o zaostrzonym rygorze. Wyrok od- zatrzymany razem z szefem organizacji Dzmi- sprawę za polityczne prześladowanie działaczy wadziła się do obwodu witebskiego, do Wierch- bywał w kolonii w Szkłowie. 14 września 2011 r. trijem Daszkiewiczem na dzień przed wyborami opozycyjnych. Amnesty International ogło- niedwińska. Tam też Loban rozpoczął pracę został ułaskawiony na mocy rozporządzenia prezydenckimi, czyli 18 grudnia 2010 r. siło Eduarda Lobaua i Dzmitrija Daszkiewicza po ukończeniu Mińskiego Białoruskiego Tech­ prezydenta Łukaszenki. Oskarżono go o pobicie przypadkowych prze- więźniami sumienia. Lobau przebywa w Kolonii chodniów – Konstantina Sawickiego i Olega Karnej nr 22 w Iwacewiczach.

ULADZIMIR LOBAN Okrestina prison. Later detained as a suspect in Born on 16 January 1978 in the town of Khoiniki, the mass riot criminal case. Charged under the EDUARD LOBAU was delivered by judge Alena Shylko. 22 year Homel region. After the Chernobyl disaster, his art. 293 of the Criminal Code (mass riot). Was The Young Front movement activist. Born 1 De- old Lobau was charged under the art. 339, part family moved to Vitebsk region. Graduate of the kept in the pre-trial prison in Volodarski Street. cember 1988 in Vilnius. In his teens Eduard de- 3 (malicious hooliganism). Lobau was detained Belarusian State Technology University. Not af- On 12 May 2011 he was sentenced to three years cided to pursue a military career. He was inter- on 18 December 2010 together with the Young filiated with any political movement. of imprisonment. He served the sentence in the ested in military literature and practiced sports. Front leader Zmitser Dashkievich. They were penal colony in Shklov. Released on amnesty on Served in the special unit of Vitebsk paratroops. accused of beating passers-by, Konstantin Sav- CHRONICLE OF REPRESSION 14 September 2011. After leaving the army, Eduard became chair of itsky and Aleh Malyshevl. The detention of Detained during the dispersal of the 19 Decem- the Young Front Minsk office. Lobau and Dashkevich was a preventive action ber rally and sentenced to 10 days of arrest in the prepared by the Belarusian special services be- CHRONICLE OF REPRESSION fore the presidential election that took place on On 24 March 2011 Eduard Lobau was sentenced 19 December 2010. From 7 July 2011 Lobau has to four years in a high-security colony by the been serving the sentence in the colony No. 22 Moscow District Court of Minsk. The verdict in Ivatsevichy.

168 169 WADIM LOHINAU VADIM LOHINAU WADIM ŁABKOWICZ Wadim Lohinau jest działaczem opozycji z Grodna. Vadim Lohinau is a civil activist from Grodno. Wadim Łabkowicz urodził się w 1981 r. w Miń- sku. Od 1996 r. brał udział w akcjach „Mło- KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION dego Frontu”, potem opuścił tę organizację Pod koniec 2006 r. Wadim Lohinau i jego kolega, In January 2006 the criminal case against z powodu różnic zdań z ówczesnym kierow- Alieksiej Kriwincoj, zostali zatrzymani. Prze- Grodno residents Alaksiej Kryvincoj and Va- nictwem. Współpracował z biurem prasowym ciwko nim została wszczęta sprawa w związku dim Lohinau was brought by lieutenant-colonel partii Białoruski Front Ludowy. Obecnie bierze z namalowaniem 22 września 2006 r. graffiti prze- Zinovik, head of the Grodno militia department. udział w niektórych akcjach opozycji. Pracuje ciwko Białoruskiemu Republikańskiemu Związ- They were accused under the article 341 of the w firmie meblowej, zaocznie studiuje na Uni- kowi Młodzieży. Zgodnie z postanowieniem Criminal Code (damage to property) for graffiti wersytecie Ekonomicznym. Był pierwszym naczelnika posterunku milicji, podpułkownika against the pro-governmental NGO, the Belaru- niepełnoletnim więźniem politycznym – stanął Zinowika, zostały im przedstawione zarzuty z ar- sian Republican Youth Union (BRSM). Accord- przed sądem, kiedy miał jeszcze 16 lat. FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET tykułu 341 KK – „Uszkodzenie mienia”. Szkoda ing to the calculations of senior militia lieuten- została wyceniona na 51 420 i 300 000 białoru- ant Shkulepa the material harm done by the KRONIKA REPRESJI skich rubli. Wadim Lohinau i Alieksiej Kriwincoj defendants was worth 51,420 BYR and 300,000 Wadim Łabkowicz został aresztowany w Stołp- w Stołpcach, potem w areszcie śledczym na Wo- musieli pokryć z własnej kieszeni koszty odno- BYR. On 9 January 2007, the court in Grodno cach 25 sierpnia 1997 r. za graffiti o treści po- łodarce. 24 lutego 1998 r. miński sąd wydał wy- wienia murów. 9 stycznia 2007 r. sąd w Grod- sentenced Vadim Lohinau to a fine of 30 mini- litycznej. Spędził w więzieniu ponad pół roku. rok – półtora roku pozbawienia wolności w za- nie skazał Wadima Lohinaua na karę grzywny mal wages (930.000 BYR). Najpierw przebywał w areszcie tymczasowym wieszeniu na 2 lata. w wysokości 30 płac minimalnych (930 tys. rubli).

VADIM LABKOVICH CHRONICLE OF REPRESSION Vadim Labkovich was born in 1981 in Minsk. In Vadim Labkovich was arrested on 25 August 1996 he joined the Young Front, he later left the 1997 and accused of painting anti-government organization. He was working in the press of- slogans on public buildings and statues in the fice of the Belarusian Popular Front Party. Cur- town of Stolptsy. On 24 February 1998 the court rently he rarely participates in the actions of the in Minsk sentenced him one and a half years’ opposition. He has been working in a furniture imprisonment, suspended for two years. company, and studies economy at a university. He was the first minor political prisoner in Be- larus, he was sentenced at age 16.

170 171 KASTUS LUKASHOU ULADZIMIR ŁYSKO ULADZIMIR LYSKO Brother of a well known Belarusian politician Uladzimir Łysko urodził się 20 lipca 1957 r. Uladzimir Lysko was born on 20 July 1957 in Vyacheslav Sivchyk. w Borysowie. Po ukończeniu szkoły średniej Borisov. After graduation, he enrolled in tech- rozpoczął studia politechniczne na wydziale nical college where he studied geophysics. In CHRONICLE OF REPRESSION geodezji. W 1975 r. został powołany do wojska, 1975, he was drafted into the army, he served Kastus Lukashou was accused under the art. 364 3 lata służył we flocie bałtyckiej. Po zakończe- three years in the Baltic Fleet. After serving in (violent actions against a militia officer). The- au niu służby wojskowej i ukończeniu technikum, the Army and graduating from technical school, thorities accused him of running down a militia przeniósł się do Mińska, gdzie rozpoczął pracę he moved to Minsk, where he started to work officer on 28 March 2006, when Kastus collected w przedsiębiorstwie geodezyjnym przy Radzie as a geophysicist for the Council of Ministers his brother from the hospital in Minsk. On the Ministrów ZSRR. Ponad 30 lat pracował jako of the USSR. Since 1989, he participated in the same day officers in plain clothes tried to de- geodeta. Od 1989 r. brał udział w akcjach bia- actions of the Belarusian opposition. FOT. KASTUS LUKASHOU tain his brother. Kastus was not detained until łoruskiej opozycji. 19 December 2006. He was taken from the In- CHRONICLE OF REPRESSION KASTUŚ ŁUKASZOU stitute of Geochemistry and Geophysics of the KRONIKA REPRESJI In 1997 Uladzimir was convicted for taking part Brat znanego polityka Wiaczesława Siwczika. National Academy of Sciences, where he worked Uladzimir Łysko został aresztowany w Dzień in the Day of Will – Belarusian Independence and transferred straight to a detention center in Woli 1997 roku. 25 marca 1997 r. uczestnicy akcji, Day held on 25 March 1997 at which demonstra- KRONIKA REPRESJI Minsk. On 20 February 2007, a court in Minsk którzy świętowali kolejną rocznicę Białoruskiej tors and militia clashed many times. In the same Wobec Kastusia Łukaszoua wszczęto sprawę found Konstantin Lukashou guilty of the al- Republiki Ludowej, zgromadzili się na Placu case were charged 5 other people. On his way karną z artykułu 364 KK – „Przemoc lub groźba leged offense, the judge Zinaida Krasowskaja Niepodległości. Zaplanowano marsz do Placu home from the rally he was detained by militia użycia przemocy wobec funkcjonariusza milicji”. sentenced him to two years of imprisonment, Jakuba Kołasy zakończony mityngiem. Milicja officers in civilian clothes and taken to the Vo- Oskarżano go o potrącenie samochodem funk- suspended for two years. The judge also ordered od samego początku zachowywała się prowoka- lodarka prison where he spent a month. After cjonariusza milicji 28 marca 2006 roku, kiedy Kastus to pay the militiaman a restitution in the cyjnie. Funkcjonariusze Specnazu wyłapywali he left the prison he was banned from leaving odbierał brata z kliniki chirurgicznej w Mińsku. amount of 1 million BYR. Lukashou appealed osoby z tłumu, rozpoczęły się bójki. Na skrzy- the place of his residence. In November 1997, Funkcjonariusze w cywilu starali się zatrzymać against the sentence and on 3 April the Minsk żowaniu Prospektu Skoriny i ulicy Kozłowa roz- Vladimir Lysko was sentenced to two years of brata Łukaszoua w dzień wypisu. Kastusia Łu- court referred the matter for reconsideration. poczęła się bójka. Ostatecznie mityng na Placu forced labour. On 8 March 1998, he was sent to kaszoua zatrzymano, ale nie od razu – dopiero On 9 July the Deputy Chairman Tatiana Zu- Jakuba Kolasy odbył się, a po jego zakończeniu Homel, to the labour colony where he was to 19 grudnia. Zabrano go z Instytutu Geo­chemii lkowskaja issued the same sentence: two years ludzie zaczęli się rozchodzić. Uladzimir wsiadł serve his sentence. On 12 March 1999, he was i Geofizyki Narodowej Akademii Nauk, gdzie imprisonment, suspended for two years. do trolejbusu nr 2 i pojechał do domu, na ulicę released on amnesty. pracował. Przeniesiono go do aresztu śledczego Sławińskiego. Jednakże na przystanku nieda- In November 2000, he was arrested and sen- w Mińsku. 20 lutego 2007 r. sąd w Mińsku uznał leko parku Czeljuskince do trolejbusu wskoczyło tenced to a fine for his participation in the youth Kastusia Łukaszoua winnym popełnienia za- sześciu funkcjonariuszy w cywilu, złapało Łysko rally Changes!. rzucanego mu przestępstwa, sędzia Zinaida i zabrało go do samochodu. Przewieziono go Krasowskaja skazała go na 2 lata pozbawienia do aresztu śledczego na Wołodarce, gdzie spę- wolności w zawieszeniu na 2 lata. Sędzia rów- dził miesiąc. Potem środek zapobiegawczy został nież zobowiązała Łukaszoua do wypłacenia po­ zmieniony, Łysko otrzymał zakaz opuszczania szkodowanemu milicjantowi zadośćuczynie­nia miejsca zamieszkania. W listopadzie 1997 r. Ły- w wysokości 1 miliona rubli. Od wyroku Łu- sko został skazany na 2 lata ograniczenia wol- kaszou się odwołał i 3 kwietnia kolegium miń- ności. 8 marca 1998 r. został wysłany do Homla, skiego sądu skierowało sprawę do ponownego gdzie miał odbyć karę „chemii”. Objęto go nią rozpatrzenia. 9 lipca zastępca przewodniczącego po roku, a 12 marca 1999 r. został zwolniony. sądu, Tatiana Żułkowskaja, wydała taki sam wy- W listopadzie 2000 r. został zatrzymany rok: 2 lata pozbawienia wolności w zawieszeniu i skazany na karę grzywny za udział w młodzie- na 2 lata. żowej akcji „Przemiany!”.

172 173 żył obronić dyplomu. Kierownictwo Instytutu SIARHIEJ MARCALIEU pozwoliło Witalowi zrobić to później. Nie brał Urodził się 29 kwietnia 1977 r. w Mińsku w rodzi- udziału w żadnych ruchach politycznych. nie naukowców. Jest wnukiem Stanisława Mar- calieu, dyrektora Instytutu Sztuki, Etnografii KRONIKA REPRESJI i Folkloru Akademii Nauk. Po ukończeniu szkoły Wital Macukiewicz, uczestnik akcji protestu średniej studiował na Wydziale Stosunków Mię- 19 grudnia w Mińsku, przyszedł na akcję by wy- dzynarodowych Białoruskiego Uniwersytetu razić swoją obywatelską postawę. Był ostatnim Państwowego, z którego usunięto go za działal- oskarżonym w sprawie o masowe zamieszki, ność polityczną, kiedy rektorem był Aleksander która została zamknięta po jego aresztowaniu. Kazulin. W połowie lat 90. został przewodniczą- FOT. JULIA DARASHKEVICH Zatrzymano go w marcu 2011 r. po przesłu- cym „Młodej Hramady” (frakcji młodzieżowej chaniach jego znajomych i przyjaciół, a także Partii Socjaldemokratycznej Mikoły Statkiewi- FOT. SIARHIEJ HUDZILIN na podstawie materiałów wideo z Płoszczy cza). Studia w Moskwie poświęcił na rzecz dzia- czterech dniach, w drodze do Warszawy, gdzie 2010. Był przetrzymywany w areszcie śledczym łalności politycznej. Później wyjechał do Polski miał wziąć udział w programie telewizji „Bieł- WITAL MACUKIEWICZ na Wołodarce. 12 maja 2011 r. został skazany i kontynuował naukę na Uniwersytecie Poznań- sat”. Przebywał w areszcie KGB. Oskarżono go Wital Macukiewicz urodził się 2 maja 1987 r. na 3 lata pozbawienia wolności. Wyrok odby- skim, gdzie ukończył kierunek politologii. o organizację masowych zamieszek. 4 kwiet- Ukończył Szkołę nr 138 w Mińsku. Studiował wał w kolonii karnej w Nowopołocku. 13 sierp- nia 2011 r. oskarżenie zmieniono, zarzucając mu ekonomię i prawo w Białoruskim Instytucie nia został zwolniony na podstawie dekretu KRONIKA REPRESJI działania kwalifikujące się pod art. 342, pkt 1 KK Prawoznawstwa, który powinien był ukończyć o ułaskawieniu, wydanego przez Aleksandra Podczas kampanii prezydenckiej w 2010 roku, – „Organizacja lub udział w działalności naru- w 2010 r. Nie relegowano go, jednak nie zdą- ­Łukaszenkę. kierował sztabem Mikoły Statkiewicza. 19 grud- szającej porządek publiczny”. 16 maja 2011 r. sąd nia 2010 r. Siarhiej nie uczestniczył w protestach w Mińsku skazał go na 2 lata pozbawienia wol- na Placu Niepodległości. Został zatrzymany po ności w zawieszeniu. VITAL MATSUKEVICH test as he wanted to express his civic position. He Born on 2 May 1987. He graduated from the high was the last defendant in the case of mass riots, school No. 138 in Minsk. He studied economics which was closed after his arrest. He was kept SIARHIEJ MARCALIEU CHRONICLE OF REPRESSION and law at the Belarusian Institute of Jurispru- in the Volodarka prison. He was detained on Siarhiej was born 29 April 1977 in Minsk in a During the presidential campaign in 2010 dence. He was not affiliated with any political 21 March for 3 days. On 4 April he was charged family of scientists. He is a grandson of Stanislav Siarhiej served as Mikola Statkevich’s campaign movements. under the article 293, part 2 (mass riot). On 12 Marcalieu, director of the Institute of Arts, manager. He was detained four days after the May, sentenced to 3 years in prison. Vital was Ethnography and Folklore of the Academy of events of 19 December 2010 while he was going CHRONICLE OF REPRESSION amnestied and released on 13 August 2011. Sciences. to Warsaw to take part in one of the television The participant of the demonstration on 19 De- After graduating from high school, he studied programs of Belsat TV. He was in the custody cember 2010 in Minsk. He took part in the pro- at the Faculty of International Relations at the of the KGB detention center. He was charged Belarusian State University. He was expelled for with organizing mass riots. On 4 April 2011 ac- political activities and cooperation with Aliak- cusation was changed to the art. 342, part 1 of sandr Kazulin (a former rector of the Belarusian the Criminal Code of the Republic of Belarus State University). In the mid 90’s, Siarhiej was (organization and active participation in group elected for the President of the Young Hram- actions, seriously violating public order). On 16 ada (the youth organization of the Social Dem- May 2011 he was sentenced to two years of sus- ocratic Party run by Mikola Statkevich). During pended imprisonment. his studies in Moscow he was strongly devoted to political activity. Later he moved to Poland where he continued his studies at the Adam Mickiewicz University in Poznan, where he studied political science.

174 175 MICHAIŁ MARINICZ Michaił Marinicz urodził się 13 stycznia 1940 r. we wsi Staryje Gołowczicy w obwodzie ho- melskim. Ukończył białoruską politechnikę, miński Instytut Języków Obcych oraz mińską Szkołę Partyjną. W latach 1990–1991 był me- rem Mińska, w latach 1990–1994 deputowanym do Rady Najwyższej Białorusi XII Kadencji. Był także ministrem kontaktów gospodarczych z zagranicą, a także ambasadorem Białorusi na Łotwie, w Estonii i Finlandii. W 1994 r. został ambasadorem w Czechach oraz (w niepełnym FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET wymiarze) pełnomocnym ambasadorem na Sło- wacji i Węgrzech. W 2001 r. napisał podanie o dymisję, gdyż chciał kandydować w wyborach MIKALAY MARYNICH prezydenckich, jednakże nie zarejestrowano Mikalay Marynich was born on 13 January 1940. jego kandydatury. Kierował organizacją spo- He is a former minister of foreign economic af- łeczną „Białoruskie Stowarzyszenie Diełowaja fairs, and former ambassador of Belarus to Lat- Inicjatywa”. via, Estonia and Finland. In the years 1990–1991 he was the mayor of Minsk, in 1990–1994 the KRONIKA REPRESJI Member of the Supreme Council of Belarus of FOT. SIARHIEJ MARCHYK 26 kwietnia 2004 r. Marinicz został aresztowany the 12th convocation. In 1994 he was ambassa- przez białoruskie KGB. Skazano go na 5 lat wię- dor to the Czech Republic and part-time accred- SIARHIEJ MARCZYK SIARHIEJ MARCHYK zienia i konfiskatę mienia. Sąd uznał go win- ited ambassador in Slovakia and Hungary. In Siarhiej Marczyk jest młodzieżowym aktywistą Siarhiej Marchyk is a young opposition activist nym kradzieży sprzętu komputerowego, który 2001, he wrote an application for resignation, z Baranowiczów. from Baranaviche, a member of the Young Front. w rzeczywistości został przekazany organizacji because he wanted to stand as a candidate in the „Diełowaja Inicjatywa” przez ambasadę USA presidential election. However, his candidacy KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION na Białorusi. Od kwietnia 2004 r. do kwietnia was not registered. He led social organization 10 kwietnia 2006 r. przeciwko aktywiście On 10 April 2006 the KGB in Baranoviche brought 2006 r. był więźniem specjalnego więzienia KGB the Association Diełowaja Initiative. wszczę ­to sprawę karną z artykułu 193.1 Ko- a criminal case under the article 193, part 1 (act- oraz kolonii karnych w Orszy i Mińsku. Zwol- deksu Karnego – „Działalność w imieniu nie- ing on behalf of an unregistered organization) niono go z więzienia 14 kwietnia 2006 r. CHRONICLE OF REPRESSION zarejestrowanej organizacji «Młody Front»”. against Siarhiej Marchyk. On 13 April the flats On 26 April 2004 Marynich was accused and 13 kwietnia w mieszkaniach Marczyka i jego ko- of Siarhiej Marchyk and the youth activists imprisoned on charges of stealing computers legów, Andreja Jurata i Wiktora Kisliuka, śled- Andrej Jurat and Viktar Kisliuk were searched. from an NGO, of which he was himself a pres- czy przeprowadzili rewizje, zabrali materiały The investigators confiscated computer equip- ident. The computers were donated by theUS i publikacje organizacji oraz sprzęt kompute- ment and leaflets of the Young Front. Criminal Embassy to the Association Diełowaja Initiative. rowy. Sprawę karną wszczęto tylko przeciwko case has been initiated only against Marchyk, He was given a five-year sentence. From April Marczykowi, pozostali mieli status świadków. Jurat and Kisliuk were witnesses in the case 2004 to April 2006 he was a prisoner of the KGB Siarhiej Marczyk wyjechał z Białorusi. against Siarhiej. Marchyk left Belarus. prison and later he served sentence in the penal colonies in Orsha and Minsk. Mikalay Maryn- ich was released from jail on 14 April 2006.

176 177 mań w Mińsku przy ulicy Wołodarskiego – tym MIKOŁA MARKIEWICZ razem na podstawie otwartego dochodzenia Mikoła Markiewicz urodził się 29 czerwca 1962 r. w sprawie zamieszek. 6 stycznia 2011 został we wsi Czerniczi, w obwodzie homelskim. Jest oskarżony na podstawie art. 293 KK. 10 marca dziennikarzem z Grodna i członkiem Białoru- 2011 r. Moskiewski Sąd Rejonowy w Mińsku skiego Stowarzyszenia Dziennikarzy. Ukończył skazał go na 3 lata pozbawienia wolności w za- filologię na Uniwersytecie Kaliningradzkim. wieszeniu. Pracował w grodzieńskich gazetach „Wysota” i „Grodzieńska prawda”. Był deputowanym Rady Najwyższej. W 1991 r. stworzył fundację kultu- DZMITRY MIADZVEDZ ralno-oświatową „Batkiwszczyna”, w kolejnym Dzmitry was born on 16 January 1960 in Minsk. roku zarejestrował gazetę fundacji „Pogoń” He graduated from the National Technical Uni- i został jej redaktorem naczelnym. Brał udział versity with specialization in electrical engineer- w proteście głodowym deputowanych w 1995 r. ing. For some time he worked as a scholar, later in the construction industry. He participated KRONIKA REPRESJI FOT. JULIA DARASHKEVICH in the construction of many famous buildings 2 września 2002 r. Markiewicz został areszto- built in the capital of Belarus, for example, he wany i oskarżony o zniesławienie prezydenta. was the general contractor for the construction Sąd w Grodnie skazał go na 2,5 roku ograni- W 2003 r. zainicjował wznowienie gazety of an amusement park Sunny Valley. Later he czenia wolności. Za pretekst wyroku posłużyła „Dzień” i był jej redaktorem naczelnym do maja FOT. SIARHIEJ HUDZILIN launched his own business. He was never in- informacja opublikowana w „Pogoni” w czasie 2004 roku, kiedy to decyzją sądu wydawanie volved in politics, and never belonged to any kampanii prezydenckiej 2001 roku. Przez pół gazety zostało zabronione. W 2005 r. został dy- DZMITRIJ MIADZWIEDZ political party or political movement. During roku Markiewicz odbywał karę w Osipowiczach rektorem programowym „Radia Racja”. Obecnie Dzmitrij Miadzwiedz urodził się 16 stycznia his stay in custody his wife and a newborn baby w obwodzie mohylewskim, później wykonywał Mikoła Markiewicz jest redaktorem portalu inter- 1960 w Mińsku. Ukończył studia na Narodo- were waiting for him at home. roboty przymusowe w Grodnie. Został zwol- netowego gazety pahonia.org i doradcą zarządu wym Uniwersytecie Technicznym jako inżynier niony 5 marca 2003 r. „Radia Racji” ds. programu i rozwoju rozgłośni. elektryk. Przez jakiś czas pracował w katedrze CHRONICLE OF REPRESSION naukowej, następnie w branży budowlanej. On 19 December 2010 he and his eldest son partic- Z jego udziałem zbudowano wiele znanych ipated in the protest on the Independence Square. MIKOLA MARKIEVICH CHRONICLE OF REPRESSION obiektów w stolicy Białorusi. Był m.in. general- They both were arrested and sentenced to 10 days Mikola was born on 29 June 1962. A native of the On 2 September 2002, Mikola was arrested nym wykonawcą parku rozrywki „Słoneczna in jail. After serving the sentence, Dzmitry was town of Grodno. He graduated from the Philology and charged with defaming the president. In Dolina”. Później prowadził swój biznes. Nie re-arrested and placed in the detention center on Faculty at the Kaliningrad University. He worked 2002, Markievich was sentenced by the court jest zaangażowany w politykę, nie ma żadnych Volodarski street in Minsk. On 6 January 2011 he in Grodno newspapers Wysota and Grodno in Grodno for two and a half years of freedom powiązań z partiami czy ruchami politycznymi. was charged under the art. 293 of the Criminal Truth. He was a deputy of the Supreme Soviet. In restriction. According to the authorities he Gdy przebywał w areszcie, w domu czekała na Code (mass riot). He was sentenced on 10 March 1991, he founded the Batkivshchyna Foundation. questioned Belarusian President Aliaksandr niego żona z noworodkiem. 2011 by the Moscow District Court in Minsk to In 1992-a year after Belarus emerged as a country Lukashenko’s moral suitability as the nation’s three years of imprisonment in suspension. in its own right following the dissolution of the leader in an article published in Pahonia. Mikola KRONIKA REPRESJI Soviet Union, he became a founding editor of Pa- was released on 5 March 2003. 19 grudnia 2010 r. uczestniczył wraz z najstar- honia, a local paper that quickly grew to have a In 2003 he initiated the renewal of the news- szym synem z pierwszego małżeństwa w pro- readership beyond Grodno. In 1995 he took part paper The Day and was its editor until May 2004, testach na Placu Niepodległości. W rezultacie in the hunger strike of deputies. when the court decision closed the newspaper. zostali aresztowani w nocy z 19 na 20 grudnia. In 2005, he became a Radio Racyja program Skazano ich na 10 dni aresztu. Po zakończeniu director. Currently Mikola Markievich is the kary Dzmitrij Miadzwiedz został ponownie editor of the Pahonia.org website and serves as aresztowany i umieszczony w ośrodku zatrzy­ an advisor for Radio Racyja.

178 179 „Pogoń”. Kierował sztabem wyborczym Alek- ALEŚ MICHALEWICZ sandra Milinkiewicza podczas wyborów pre- Urodził się 15 maja 1975 r. w Mińsku, w rodzinie zydenckich 2006 roku. Jest działaczem ruchów naukowców. W 1997 r. ukończył studia na Wy- „Za wolność” i „Uratujmy Grodno od zniszcze- dziale Prawa Białoruskiego Uniwersytetu Pań- nia”. Był jednym z organizatorów kampanii „Rok stwowego, podczas studiów udzielał się w Sto- państwowości białoruskiej – 2008” w Grodnie warzyszeniu Białoruskich Studentów. Studiował i koordynatorem serii „Grodzieńska biblioteka”. również w Warszawie i Oxfordzie. Od 1997 r. zaangażowany w międzynarodową wymianę KRONIKA REPRESJI młodzieży. Od 2000 r. piastował wysokie sta- 1 września 2002 r. został aresztowany i oskar- nowiska w firmie turystycznej „Arcadia”. Zrezy- żony o zniesławienie prezydenta. 24 czerwca gnował z funkcji prezesa spółki po siedmiu kon- 2002 r. Mażejka został skazany przez Sąd Rejo- trolach dokonanych przez władze z powodu jego nowy Grodna na 2 lata ograniczenia wolności udziału w wyborach parlamentarnych w 2004 r. za „zniesławienie prezydenta Republiki Biało- W latach 2003–2007 był posłem Puchowickiej ruś z oskarżeniem go o popełnienie szczegól- Rady Rejonowej w obwodzie mińskim i koordy- nie ciężkich przestępstw”. Pretekstem do tego natorem Zgromadzenia Posłów Rad Lokalnych. oskarżenia stała się publikacja w „Pogoni” W tym samym czasie był również wydawcą z okresu kampanii wyborczej 2001 r. Karę od- gazety „Region” i inicjatorem szeregu decyzji FOT. JULIA DARASHKEVICH bywał w zakładzie karnym w Żłobinie. Po am- w zakresie rozszerzenia uprawnień organów sa- nestii zmniejszono mu karę do jednego roku. morządu lokalnego. W latach 2004–2008 był za- PAWEŁ MAŻEJKA Został zwolniony warunkowo 22 marca 2003 r. stępcą przewodniczącego partii Białoruski Front Paweł Mażejka urodził się 25 maja 1978 r. w Grod- za dobre zachowanie i do 1 września tego roku Ludowy. 14 czerwca 2008, po objęciu stanowiska nie. Ukończył historię i kulturoznawstwo na Gro- musiał jeszcze meldować się na posterunku mi- przewodniczącego partii i zaproponowaniu pro- FOT. JULIA DARASHKEVICH dzieńskim Uniwersytecie im. Janki Kupały. Jesz- licji. Obecnie pracuje w niezależnych mediach. gramu reformy wewnętrznej, został wykluczony cze podczas studiów zaczął publikować w gazecie Szczególnie ściśle współpracuje z Biełsat TV. z organizacji za publiczną krytykę kierownictwa. W 2010 r. zainicjował stworzenie ruchu spo- łorusi. 28 lutego w czasie konferencji prasowej łecznego „Za modernizację”. Startował w wybo- Michalewicz oświadczył, że wyszedł na wolność PAVEL MAZEJKA On 24 June 2002 he was sentenced to two and rach prezydenckich 2010. tylko dzięki temu, że podpisał zgodę na współ- Pavel Mazejka was born on 25 May 1978 in Grodno. a half years of freedom restriction. The charges pracę z KGB, którą jednak zrywa poprzez pu- Pavel was a journalist of Pahonia newspaper. In were based on articles published in Pahonia in KRONIKA REPRESJI bliczne oświadczenie. Był torturowany, więc 2006 he served as the press spokesman for oppo- 2001. He served his sentence in the Zhodino 19 grudnia 2010 uczestniczył w demonstracji złożył powiadomienie o torturach do Prokura- sition candidate Aliaksandr Milinkievich. prison. He was paroled on 22 March 2003 for w Mińsku przeciwko fałszerstwom wyników wy- tury Generalnej Białorusi oraz Komisji ds. Tor- good behaviour. Pavel currently works as an borów prezydenckich. W nocy z 19 na 20 grud- tur ONZ. 14 marca z obawy o życie, potajemnie CHRONICLE OF REPRESSION independent journalist, he closely cooperates nia 2010 został aresztowany. Wypuszczono go opuścił Białoruś. 24 marca 2011 r. czeskie MSW On 1 September 2002 Pavel Mazejka was ar- with Belsat TV. z aresztu wieczorem 19 lutego 2011, po tym, jak poinformowało, że Michalewicz otrzymał azyl rested and accused of insulting the president. podpisał zobowiązanie do nieopuszczania Bia- polityczny w Republice Czeskiej.

180 181 ALES MIKHALEVICH its leaders. In 2010, he launched a movement For OLEG MINICZ ALEH MINICH Born on 15 May 1975 in Minsk in the family of Modernization. A 2010 presidential candidate. Oleg Minicz to białoruski programista, twórca A Belarusian IT programmer from Grodno, one scientists. In 1997, he graduated from the Fac- filmów animowanych z Grodna, twórca „Mult- of the founders of Multclub, a series of satirical ulty of Law of the Belarusian State University. CHRONICLE OF REPRESSION klubu” w Internecie. cartoons on current Belarusian issues. During his studies, he was a head of the Asso- Detained on 20 December 2010 for participation ciation of Belarusian Students. Attended the in the 19 December protest and placed in the KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION internship courses at the Warsaw University KGB pre-trial prison. Charged under the art. 293 16 sierpnia 2005 r. funkcjonariusze KGB zadzwo- KGB officers visited the apartment of Minich on as well as at the Oxford University. Since 1997, (mass riots). On 19 February Ales was released nili do mieszkania Minicza, przedstawiając się 16 August 2005. They rang the doorbell and in- he was engaged in youth exchange and tourism on recognizance. On 28 February Mikhalevich jako osoby od naprawy telewizorów. W miesz- troduced themselves as a television repairmen. projects. Since 2000 employed as a manager publicly announced information about torture kaniu przeprowadzono rewizję, po zakończeniu Five KGB agents conducted search in the apart- in the Arcadia travel agency. Left his job after in detention center. His accounts of the use of której Minicza przewieziono do siedziby KGB ment. Aleh Minich was taken to KGB depart- seven inspections, following his participation in torture have been confirmed by many other i poinformowano go o wszczęciu sprawy kar- ment, where he was informed about criminal the 2004 parliamentary elections. Between 2003 ex-prisoners. He filed notification about tor- nej. Oskarżono go o stworzenie filmu animo- proceedings instituted against him for creating and 2007 he was deputy of Pukhavichy district ture to the Prosecutor General’s Office of Be- wanego, którego główny bohater przypominał animations that feature a character that bear re- council and coordinator of the Local Council larus and the UN Committee on Torture. On prezydenta. Minicz otrzymał zakaz opuszcza- semblance to Aliaksandr Lukashenko. Minich Deputies Assembly. Former editor of the Rehi- 14 March he secretly left Belarus for fear of his nia miasta, wszczęto przeciwko niemu sprawę had to sign an undertaking not to leave the city. yon independent newspaper. In 2004–2008 he life. On 24 March 2011, the Czech Ministry of karną z art. 368, pkt 2 – „Znieważenie prezy- He was accused under the article 368, part 2 of was the deputy chair of the Belarusian Popular Interior reported that Mikhalevich was granted denta Republiki Białoruś”. Na początku 2006 r. the Criminal Code of the Republic of Belarus Front party. On 14 June 2008 he was expelled political asylum in the Czech Republic. Minicz opuścił Białoruś, obawiając się dalszych (public insult of the President of the Republic of from the organization for the public criticism of prześladowań politycznych. Obecnie mieszka Belarus). In 2006, Minich left Belarus, fearing w Niemczech, pracuje jako ekspert od efektów further political persecution. He currently lives specjalnych w filmie. Nadal tworzy satyryczne in Germany and works as an expert in special animacje na temat białoruskiej polityki. effects in films. He continues to create satirical animations about Belarusian political life.

182 183 ANDREJ MIRONIUK ANDREJ MIRANIUK FIODAR MIRZAJANAU Andrej Mironiuk, obywatel Ukrainy, uczestnik A citizen of Ukraine, participant of the Cherno- Fiodar Mirzajanau urodził się 9 grudnia 1990 r. „Czarnobylskiego Szlaku” 1996 roku, urodził się byl Path in 1996, an annual demonstration that w Baranowiczach, w obwodzie brzeskim. Ukoń- w 1975 r. Pochodzi z Tamania. takes place in commemoration of the Cherno- czył gimnazjum. Podczas nauki był aktywnym byl nuclear accident. Born in 1975, comes from uczestnikiem olimpiad naukowych w mieście, KRONIKA REPRESJI Taman. obwodzie i kraju – brał udział w olimpiadach 26 kwietnia 1996 r. został zatrzymany w Miń- z historii, informatyki i geografii. W 2008 r. roz- sku podczas pacyfikacji akcji i przetrzymywany CHRONICLE OF REPRESSION począł studia na Wydziale Zarządzania Białoru- w mińskim areszcie na Wołodarce. Skazano go Andrej Miraniuk was detained by militia of- skiego Państwowego Uniwersytetu Ekonomicz- pod koniec sierpnia 1996 r. na rok kolonii karnej. ficers in plain clothes in the center of Minsk nego w specjalności „cybernetyka ekonomiczna”. Sędzią był Grigorij Kozyrickij, prokuratorem – on 26 April 1996, during the Chernobyl Path. Jeszcze jako student pasjonował się modelami go- Siergiej Teleżewicz. Został uwolniony na mocy During the march, the militia did not allow spodarczego rozwoju kraju, próbował swoich sił FOT. JULIA DARASHKEVICH amnestii 24 grudnia 1996 r. Z czterema innymi people to walk on the main street of the Bela- w nauce – został uczestnikiem międzynarodowej Ukraińcami skazanymi za udział w „Czarno- rusian capital, which on several occasions lead studenckiej konferencji naukowo-praktycznej. bylskim Szlaku”, Mironiuk wyjechał do swego to fights between the participants of the march Pasjonuje się turystyką, kolarstwem, literaturą. mieszki”. Przetrzymywano go w areszcie śledczym kraju pod opieką jednego z deputowanych Rady and officers. He was kept in the Minsk deten- na Wołodarce w Mińsku. 14 maja sąd w Mińsku Najwyższej Ukrainy. tion center (the Volodarka prison). At the end KRONIKA REPRESJI skazał go na 3 lata pozbawienia wolności w kolonii of August 1996 the Minsk court sentenced him Został zatrzymany 19 grudnia 2010 roku, od- karnej o zaostrzonym rygorze. 28 lipca przenie- to a one year of imprisonment in a penal col- był 15-dniowy areszt w Żodinie. Już 25 stycznia siono go z Wołodarki do kolonii karnej w Iwa- ony. Grigori Korzycki served as a judge in the 2011 r. został kolejny raz zatrzymany. Po 3 dniach cewiczach. Został ułaskawiony na mocy dekretu case, and Siarhiej Telezevich as a persecutor. He w areszcie na Okrestinie, 1 lutego przedstawiono Aleksandra Łukaszenki. Zwolniono go z kolonii was released on amnesty on 24 December 1996, mu zarzuty z art. 293, pkt 1 i 2 KK RB – „Masowe za- 14 września 2011 r. along with several other citizens of Ukraine, who were convicted in the same case. FIODAR MIRZAJANAU CHRONICLE OF REPRESSION Born on 9 December 1990 in the town of He was detained on 19 December 2010 during Baranaviche in the Brest region. As a student the post-election rally and arrested for 15 days. he was an active participant of educational con- He was placed in the pre-trial prison in Zhodino. tests in history, computer science and geogra- On 25 January 2011 he was charged under the phy that were held in the town, the region and article 293, part 1 and 2 of the Criminal Code the country. In 2008 he entered the Faculty of (mass riot). Fiodar was kept in custody at the Management at the Belarusian State Economic pre-trial prison in Volodarski Street in Minsk. University. Later transferred to the Ivatsevichy penal col- ony. On 14 May 2011 he was sentenced to three years of imprisonment. Released on 14 Septem- ber 2011.

184 185 go z ­kwitkiem. Mołczanau zaczął zajmować nej 20 lat temu fabryki – za co otrzymał 1,5 roku się zbieraniem złomu by zdobyć jakiekolwiek kolonii o zaostrzonym rygorze. Opozycjonista środki na życie i pomóc ciężko chorym rodzi- podkreśla, że został zatrzymany choć wcześniej com. 9 kwietnia 2012 r. stanął przed sądem milicjanci nie interesowali się losem obiektu. oskarżony o kradzież złomu na sumę ok. 9 do- Jego zdaniem, jest to zemsta służb. larów – jak mówi, z niedokończonej i opuszczo- Wolność odzyskał 13 lipca 2013 r.

ALIAKSANDR MALCHANAU he was sentencted to three years in maximum Born on 22 June 1988 in Borisov. Former mem- security colony. He served his sentence in the ber of the Zubr youth opposition movement. His penal colony No. 15 in Mahilou. Released on mother was reportedly dismissed from work for amnesty on 14 September 2011. her son’s political activity. He studied at the However, shortly afterwards against Aliak- Minsk International Humanities and Economics sandr was opened the second criminal pro- Institute. He worked as a painter, so to help the ceeding. In November 2011 he was re-arrested family financially. He was relegated from the In- in Borisov and was kept in temporary custody. stitute while being in prison in years 2010–2011. This time the opposition leader was accused of stealing scrap metal. Aliaksandr could not find CHRONICLE OF REPRESSION work because of the political process, no one Aliaksandr was detained on 6 January 2011 in wanted to hire him, so he earned for his and Borisov. He was charged with participation in his parents living by collecting scrap metal. On the mass riots on 19 December 2010 and with in- 9 April 2012, he was sentenced to one year and FOT. JULIA DARASHKEVICH sulting national symbols. He was being held in six months of imprisonment in a maximum se- custody in the KGB pre-trial prison. On 2 March curity colony. He was released on 13 July 2013. ALEKSANDER MOŁCZANAU go 6 stycznia 2011 w jego domu w Borysowie. Aleksander Mołczanau urodził się 22 czerwca Przedstawiono mu zarzuty dotyczące sprawy 1988 r. w Borysowie i przez całe życie mieszkał o masowe zamieszki: udział w nich, a także w tym mieście. Uczył się w Szkole nr 22 w Bory- znieważenie symboli państwowych podczas sowie. Był działaczem młodzieżowej organizacji akcji. Został umieszczony w areszcie śledczym „Żubr”. Jego działalność polityczna stale intere- KGB. 2 marca 2011 r. sąd w Mińsku skazał go sowała milicję. Jego aktywność była przyczyną na 3 lata pozbawienia wolności w kolonii o za- prześladowań bliskich – matce, Galinie Andrie- ostrzonym rygorze. Karę odbywał w Kolonii jewnie, nie przedłużono umowy w pracy. Wtedy nr 15 w Mohylewie. Został zwolniony 14 wrze- to Aleksander postanowił, że będzie się uczył śnia 2011 r. na podstawie dekretu Aleksandra w trybie wieczorowym, a w ciągu dnia będzie Łukaszenki o ułaskawieniu. pracował jako malarz, żeby pomóc finansowo Wkrótce przeciwko Aleksandrowi Mołcza- rodzinie. Później rozpoczął studia w Między- nauowi została wszczęta kolejna sprawa karna. narodowym Instytucie Humanistyczno-Eko- W listopadzie 2011 r. został aresztowany po raz nomicznym w Mińsku, jednak, gdy przebywał drugi w Borysowie. Tym razem opozycjonista w areszcie w latach 2010–2011 został relegowany został oskarżony o kradzież złomu. Po aresz- z uczelni. towaniu w grudniu 2010 r. Mołczanau stracił pracę ślusarza w fabryce wyposażenia trak- KRONIKA REPRESJI torów w Borysowie (BATE). Fakt, że został Po raz pierwszy został zatrzymany w związku skazany w sprawie politycznej uniemożliwił ze sprawą karną za Płoszczę 2010. Zatrzymano mu podjęcie pracy – wszędzie odprawiano

186 187 koordynatorem projektu inicjatywy społecznej ALEŚ MUCHIN ALES MUCHIN „Trzecia droga”. Aleś Muchin, były student mińskiego Uniwer- Ales is a former student of the Faculty of Infor- sytetu Państwowego Radioelektroniki i Infor- matics and Radioelectronics at the Minsk State KRONIKA REPRESJI matyki, 2 września 1998 r. poprosił o udzielenie University. Pawła Morozowa oskarżono o rozpowszech- azylu politycznego w Polsce. nianie w Internecie satyrycznych kreskówek CHRONICLE OF REPRESSION „krytykujących honor i godność prezydenta KRONIKA REPRESJI On 28 February 1998 militia arrested the three Białorusi” (art. 367, pkt 1). 28 lutego 1998 r. Aleś Muchin wraz ze swoimi youngsters for spray-painting Zyvie Belarus and W ramach postępowania karnego Paweł Mo- przyjaciółmi – Andrejem Giliewiczem i Paw- other slogans, including phrases of a political rozow, a także administrator strony inicjatywy łem Muraszką, wracając z koncertu białoruskiej nature, along with painting a picture of a white- społecznej „Trzecia droga”, Andrzej Abozau, grupy rockowej „NRM”, napisali na murach red-white flag. Criminal proceedings were insti- byli przesłuchani w charakterze świadków. domów i płotach przy ulicy Orłowskiej hasło tuted against them under three articles of the FOT. PAVEL MOROZOV Pracownicy KGB przeprowadzili w ich miesz- „Żywie Biełaruś” (Niech żyje Białoruś), „Wol- Criminal Code of the Republic of Belarus: the kaniach rewizje i zabrali sprzęt komputerowy. ność dla więźniów politycznych” oraz hasło article 201, part 1 (malicious hooliganism), the PAWEŁ MOROZOW Po pewnym czasie Paweł Morozow opuścił dotyczące białoruskiego prezydenta – „Łuku article 96 (damage to property) and the article Paweł Morozow był jednym z podejrzanych Białoruś, nie czekając na rozprawę sądową oraz na muku” (Łukę «Łukaszenkę» na mąkę). Obok 205 (involvement of minors in criminal activ- w sprawie karnej dotyczącej rozpowszech- na prawdopodobną zmianę statusu w postępo- haseł narysowali narodowe biało-czerwono- ity). Pavel Murashka was at the time 17 years old, niania w Internecie satyrycznych kreskówek, waniu karnym. -białe flagi. Wszystkich trzech studentów za- Andrej Gilevich and Ales Muchin who were also wszczętej w sierpniu 2005 r. przez Prokuraturę Dwaj podejrzani w tej sprawie – Andrej Abo- trzymał milicyjny patrol zaraz po wykonaniu sentenced in the case were 18 years old. w Mińsku. Paweł Morozow w tym czasie był zau i Oleg Minicz, również wyemigrowali. graffiti. Zostali oni doprowadzeni na posterunek On 23 March Ales Muchin was expelled milicji, gdzie do rana odbywały się przesłucha- from the University, before the trial had even nia. Wszczęto sprawę karną z trzech artykułów begun. On 18 May 1998 Ales was found guilty PAVEL MOROZOV (defamation of President of Belarus). Reason for KK RB: 201, pkt 2 – „Złośliwe chuligaństwo”, and sentenced to one year of imprisonment in Pavel Morozov was one of the suspects in a initiating the criminal procedure were satirical 96 – „Uszkodzenie mienia” i 205 – „Wciągnięcie suspension. criminal case concerning the distribution on cartoons that appeared on the Internet. osób niepełnoletnich do działań przestępczych” the Internet satirical cartoons concerning Bela- KGB agents conducted search in home of Pavel (Paweł Muraszka miał wtedy 17 lat, Andrej Gi- rusian politics. The case was initiated in August Morozov, and confiscated computer equipment. liewicz i Aleś Muchin – po 18). 2005 by the Public Prosecutor’s Office in Minsk. Soon after he left Belarus, fearing further polit- 18 maja 1998 r. sąd w Mińsku rozpatrzył Pavel Morozov at the time was coordinator of ical persecution. sprawę i uznał całą trójkę winną zarzucanych the Third Way civil initiative. Andrej Abozau and Aleh Minich who were im czynów. Wszyscy zostali skazani na rok po- also accused of publishing a series of satirical zbawienia wolności w zawieszeniu. CHRONICLE OF REPRESSION cartoons on current Belarusian issues, left Be- In August 2005 Pavel Morozov was charged un- larus as well. der the article 367, part 1 of the Criminal Code

188 189 PAWEŁ MURASZKA PAVEL MURASHKA OKSANA NOWIKOWA Oksana Nowikowa jest aktywistką społeczną KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION i prywatnym przedsiębiorcą z Mińska. Urodziła 28 lutego 1998 r. Paweł Muraszka wraz ze swo- Pavel Murashka was charged together with his się w 1973 r. we wsi Kłypowszczina w obwodzie imi przyjaciółmi – Andrejem Giliewiczem i Ale- both friends Ales Muchin and Andrej Gile- mińskim. Zajmowała się hurtowymi dostawami siem Muchinem, wracając z koncertu białoru- vich. On 28 February 1998 militia arrested the produktów. Półtora roku mieszkała we Francji, skiej grupy rockowej „NRM”, napisali na murach three youngsters for spray-painting Zyvie Be- gdzie w 2001 r. urodziła córkę Rijannę. Oksanę domów i płotach przy ulicy Orłowskiej hasło larus and other slogans, including phrases of a Nowikową często porównuje się z radzieckimi „Żywie Biełaruś” (Niech żyje Białoruś), „Wol- political nature, along with painting a picture dysydentkami. Jest znana z indywidualnych ak- ność dla więźniów politycznych” oraz hasło of a white-red-white flag. Criminal proceed- cji protestu i sprzeciwu wobec systemu. Ulotki, dotyczące białoruskiego prezydenta – „Łuku ings against them were instituted under three które rozpowszechniała zawsze były bardzo na muku” (Łukę «Łukaszenkę» na mąkę). Obok articles of the Criminal Code of the Republic of emocjonalne i zawsze poruszały czytelników. haseł narysowali narodowe biało-czerwono- Belarus: the article 201, part 1 (malicious hooli- -białe flagi. ganism), the article 96 (damage to property) and KRONIKA REPRESJI Wszystkich trzech studentów zatrzymał mili- the article 205 (involvement of minors in crim- 4 kwietnia 2003 r. sąd w Mińsku skazał Oksanę cyjny patrol zaraz po wykonaniu graffiti. Zostali inal activity). Pavel Murashka was at the time Nowikową za znieważenie prezydenta. Zo- oni doprowadzeni na posterunek milicji, gdzie 17 years old, Andrej Gilevich and Ales Muchin stała oskarżona o to, że 17 października 2002 r. do rana odbywały się przesłuchania. Wszczęto 18 years old. rozdawała ulotki na Placu Październikowym. sprawę karną z trzech artykułów KK RB: 201, On 18 May 1998 Pavel was found guilty and Ulotki głosiły, że Aleksander Łukaszenka i sze- pkt 2 – „Złośliwe chuligaństwo”, 96 – „Uszko- sentenced to one year of imprisonment in sus- fowie ministerstw siłowych są odpowiedzialni FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET dzenie mienia” i 205 – „Wciągnięcie osób nie- pension. za porwania ludzi. Oksana spędziła w areszcie pełnoletnich do działań przestępczych” (Paweł dobę i wieczorem 18 października została zwol- Muraszka miał wtedy 17 lat, Andrej Giliewicz niona, otrzymawszy zakaz opuszczania miejsca wiedzialność administracyjną. Za naruszenia Ko- i Aleś Muchin – po 18). zamieszkania. Śledczy z prokuratury, Maksim deksu Administracyjnego Oksanie Nowikowej 18 maja 1998 r. sąd w Mińsku rozpatrzył Podieriej, wszczął sprawę karną z artykułu 367, groziło przeniesienie do kolonii żeńskiej, jednak sprawę i uznał całą trójkę winną zarzucanych pkt 2 KK – „Zniesławienie prezydenta Republiki władze wzięły pod uwagę, że ma małe dziecko. im czynów. Wszyscy zostali skazani na rok po- Białoruś”, za co Nowikowej groziło nawet 5 lat W 2004 r. została członkiem Zjednoczonej zbawienia wolności w zawieszeniu. pozbawienia wolności. Sąd nie przesłuchał ani Partii Obywatelskiej. jednego świadka spośród osób, które propono- Dzień przed Dniem Zwycięstwa w 2006 r. wała obrona i skazał Oksanę Nowikową na 2 lata Oksana Nowikowa wywiesiła przed swoim do- pozbawienia wolności w zawieszeniu na 2 lata. mem w Mińsku plakat z napisem w języku ro- Oksana Nowikowa mimo wyroku nadal brała syjskim „Wolność dla więźniów politycznych”. udział w ulicznych akcjach protestu. Dwukrotnie Plakat ten wisiał tydzień w bardzo widocznym sama organizowała pikiety i poniosła za to odpo- miejscu.

190 191 OKSANA NOVIKOVA rus). The criminal case was opened by Maksim Oksana Novikova is a private entrepreneur from Podieriej, the investigator from the persecutor’s Minsk, and a social activist. She was born in 1973 office. Oksana was sentenced to two years of jail in the village Klypowshchina. She was living in with a two year suspension of punishment. De- France for one and a half year, where in 2001 spite the sentence Oksana Novikova continued she gave birth to her daughter Rijanna. Oksana to participate in street protest actions. She or- Novikova is often compared to the Soviet dis- ganized two other pickets and incurred admin- sidents. istrative responsibility for that. For violations of the Administrative Code, Oksana Novikova was CHRONICLE OF REPRESSION facing imprisonment in a penal colony, but the On 17 October 2002 Oksana Novikova distrib- authorities took into account the fact that she uted on the October Square leaflets of her own had a small child. production. On the leaflets Oksana accused Pres- In 2004 Oksana became a member of the ident Lukashenko of abducting citizens. Oksana United Civic Party. was detained for 24 hours and released on 18 Oc- The day before the Victory Day in 2006, Ok- tober. On 4 April 2003 the Central District Court sana Novikova hung in front of her home in of Minsk found Oksana Novikova guilty of com- Minsk a poster with the inscription in Russian mitting a crime under the article 367, part 2 of the “Freedom for political prisoners”. This poster Criminal Code (defamation of President of Bela- hung for a week in a very conspicuous place.

FOT. JULIA DARASHKEVICH

ULADZIMIR NIAKLAJEU KRONIKA REPRESJI Uladzimir Niaklajeu, poeta, kompozytor, pi- W 2010 r. zainicjował powstanie kampanii spo- sarz, eseista urodził się 9 lipca 1946 r. w miej- łecznej „Mów prawdę”, której władze odmó- scowości Smargoń. Dzieciństwo spędził w Kre- wiły później rejestracji. Był jednym z liderów wie. W Mińsku uczęszczał do technikum kampanii prezydenckiej w 2010 r. Wieczorem elektronicznego (1962–1966), studiował poezję 19 grudnia 2010 został pobity do nieprzytom- w Instytucie Literackim (1971, Moskwa), ukoń- ności w centrum Mińska, w drodze na protest czył studia na Wydziale Filologicznym Pań- pokojowy. Przyjęty na izbę przyjęć ze wstrzą- stwowego Instytutu Pedagogicznego w Mińsku śnieniem mózgu, kilka godzin później został (1973). Pracował jako korespondent na północy uprowadzony przez służby bezpieczeństwa Syberii i na Dalekim Wschodzie jako technik (pod kroplówką, bez ubrania). Przewieziono go radiowy w mińskiej telewizji. Zajął się publi- do więzienia KGB i został oskarżony na podsta- cystyką, był współredaktorem gazety „Sztan- wie artykułu o „masowe zamieszki”. Od pobicia dar Młodzieży”, redaktorem biuletynu „Teatr 19 grudnia 2010 r. do przeniesienia do aresztu Mińsk”, redaktorem naczelnym redakcji pro- domowego 29 stycznia 2011 przeszedł cztery gramów literackich i dramatycznych białoru- przełomy nadciśnieniowe. Nie mógł także spo- skiej telewizji, redaktorem naczelnym „Krynicy” tkać się z prawnikiem. 30 marca 2011 r. przedsta- i tygodnika „Sztuka i Literatura”, a w latach wiono mu zarzuty z art. 342 KK – „Organizacja 1998–2001 przewodniczącym Związku Pisarzy lub udział w działaniach naruszających porzą- Białoruskich. 17 lutego 2011 Walne Zgroma- dek publiczny”. dzenie Pen Clubu postanowiło nominować go 20 maja 2011 został skazany na dwa lata wię- do Nagrody Nobla. zienia w zawieszeniu.

192 193 ULADZIMIR NIKLAJEU On 17 February 2011 the General Meeting of DZMITRIJ NOWIK Was born on 9 July 1946 in Smarhon. He is a Be- PEN Club has decided to nominate him for the Dzmitrij Nowik urodził się 16 września 1981 r. larusian politician, poet and writer. Uladzimir Nobel Prize. w Baranowiczach. Ukończył Szkołę nr 13, po- Niklajeu spent his childhood in village Kreva. tem studiował na AWF w Mińsku. Pracował jako From 1962 till 1966 Uladzimir Niklajeu was a CHRONICLE OF REPRESSION pracownik ochrony w restauracji, potem zaś student of the Higher State Communications In 2010 Uladzimir founded Tell the Truth! pub- w służbie bezpieczeństwa w ambasadzie Zjed- College. In 1969 Uladzimir entered the Faculty lic campaign. He was a candidate for president noczonych Emiratów Arabskich na Białorusi. of Philology of the Minsk Pedagogical Institute in 2010 elections. On the day of the presidential Całe życie uprawiał sporty, polityką nigdy się (graduated in 1973). In 1971 he entered the Faculty elections, 19 December 2010, Niklajeu was seri- nie interesował. of Poetry of the Moscow Literature Institute. He ously beaten when he was on his way to an op- worked as a correspondent in the north of Sibe- position protest rally in Minsk. He was admit- KRONIKA REPRESJI FOT. JULIA DARASHKEVICH ria and the Far East, and as a radio technician ted to hospital with brain concussion. He was Dzmitrij Nowik został zatrzymany późnym wie- in Minsk television. He engaged in journalism, abducted from intensive care by the Belarusian czorem 23 grudnia 2010 r. w swoim domu w Ba- he was co-editor of the newspaper The Standard security services. On 29 January 2011, Niklajeu ranowiczach jako podejrzany w sprawie karnej „amerykance”). 2 marca 2011 r. sąd w Mińsku of Youth, edited the newsletter Theatre of Minsk, was transferred from prison to house arrest. On o masowe zamieszki. 30 grudnia 2010 r. przed- skazał go na 3,5 roku pozbawienia wolności. was an editor of literary programmes of the Be- 30 March 2011 he was charged under the art. 342, stawiono mu zarzuty z artykułu 293, pkt 2 KK Karę odbywał w kolonii karnej w Szkłowie. larusian television, an editor of Krynica, and the part 1 of the Criminal Code of the Republic of – „Udział w masowych zamieszkach”. Był prze- 14 września 2011 r. został zwolniony i ułaska- weekly Art and Literature. From 1998 to 2001 Belarus (organization and active participation trzymywany w areszcie śledczym KGB (w tzw. wiony przez Łukaszenkę. Niklajeu served as a chairman of the Union of in group actions, seriously violating public or- Belarusian Writers. In 2005 Niklajeu was elected der). On 20 May 2011 he was sentenced to two as the head of the Belarusian PEN Center. years imprisonment in suspension. ZMICER NOVIK CHRONICLE OF REPRESSION Born on 16 September 1981 in Baranoviche. He Znicer Novik was arrested late in the evening on graduated from the high school No. 13, then 23 December 2010 at his home in Baranoviche, studied at the Academy of Physical Education as a suspect in a criminal case of mass riots. On in Minsk. He worked as a security worker in 30 December 2010, he was charged under the a restaurant, and later in the embassy of the article 293, part 2 of the Criminal Code (par- United Arab Emirates in Belarus. He was never ticipation in mass riots). He was held in custody interested in politics. of the KGB prison in Minsk. On 2 March 2011, a court in Minsk sentenced him to three and a half years in prison. He served his sentence in the Shklov penal colony. On 14 September 2011 he was pardoned by Lukashenko and released.

194 195 do aresztu śledczego przy ul. Wołodarskiego, VASIL PARFIANKOU of the prison outfit.” On 11 August 2011 he was jako oskarżony z art. 293. 17 lutego 2011 r. sąd He was born on 30 August 1983 in Minsk, finished pardoned by the President. rejonu frunzeńskiego w Mińsku skazał Wasyla 9 classes of the high school No. 163 in Minsk. He After his release, Vasil Parfiankou continued na 4 lata kolonii karnej. Karę odbywał w Kolonii worked as a locksmith. He was an activist of civil activities and was repeatedly detained for Orsza. Od 17 do 27 lipca przebywał w karcerze the unregistered Belarusian Freedom Party. Ac- involvement in protests in support of Belaru- „za łamanie regulaminu w zakresie stroju wię- tively participated in the defense of Kuropaty in sian political prisoners. On 5 January 2012, the ziennego”. 11 sierpnia 2011 został ułaskawiony 2002. He took part in protest actions of the Young court established preventive supervision for a przez prezydenta. 5 stycznia 2012 r. nad Wasy- Front and Zubr youth movement. He was repeat- period of one year over Vasil. On 29 May 2012 lem ustanowiono nadzór prewencyjny na okres edly detained by militia and sentenced to admin- Vasil Parfiankou was convicted under the art. jednego roku z powodu jego uczestnictwa w ży- istrative detention. During the 2010 election he 421 of the Criminal Code of the Republic of FOT. JULIA DARASHKEVICH ciu polityczno-społecznym i działalności opozy- was a member of electoral staff of Uladzimir Belarus (breaking the rules of preventive sur- cyjnej. 29 maja Wasyl Parfiankou został skazany Niklajeu. He took part in the demonstration on veillance). Parfiankou’s case was considered by WASYL PARFIANKOU przez sędziego sądu rejonu pierwszomajowego, the Independence Square on 19 December 2010. the infamous judge Siarhei Bandarenka. He Wasyl Parfiankou urodził się 30 sierpnia 1983 r. Siarhieja Bondarenkę, z art. 421 KK RB – „Zła- was sentenced to six months’ imprisonment. On w Mińsku, ukończył 9 klas mińskiej Szkoły manie zasad nadzoru prewencyjnego” (Siarhiej CHRONICLE OF REPRESSION 24 July the Minsk City Court rejected the ap- nr 163, pracował jako ślusarz w mińskim warsz- Bondarenka wcześniej skazał na karę więzienia Detained in Minsk on 4 January 2011 for tak- peal and left the sentence unchanged. He was ar- tacie nr 7. Był działaczem niezarejestrowanej obrońcę praw człowieka, Alesia Bialackiego). ing part in 19 December 2010 rally and charged rested on 9 August 2012. He served his sentence Partii Wolności. Aktywnie brał udział w obro- 24 lipca Sąd Miejski w Mińsku odrzucił skargę with organizing mass riots. After three days he in the penal colony in Baranoviche. On 12 July nie Kuropat w 2002 roku, gdy władze Mińska kasacyjną Parfiankoua przeciwko wyrokowi was transported to the Volodarka prison, as 2013 Vasil was again accused under the art. 421 planowały zburzenie krzyży – pomników ofiar aresztu na okres 6 miesięcy za nieprzestrzega- a defendant charged under the art. 293. On 17 of the Criminal Code. The case was submitted stalinizmu, w ramach rozbudowy obwodnicy. nie warunków nadzoru prewencyjnego. February 2011 the Frunzenski District Court in to the court yet the trial did not take place. But Brał udział w akcjach protestu razem z „Mło- 9 sierpnia 2012 został aresztowany. Karę od- Minsk sentenced Vasil to four years in penal on 21 September 2013, after serving five nights of dym Frontem” i ruchem „Żubr”. Był wielokrot- bywał w kolonii karnej w Baranowiczach. colony. He served his sentence in the colony administrative detention, Vasil Parfiankou has nie zatrzymywany przez milicję i skazywany 12 lipca 2013 r. Wasyla ponownie oskarżono in Orsha. From 17 to 27 July he was placed in been placed in medical and labour dispensary na areszty administracyjne. Podczas wyborów z art. 421 KK RB – „Złamanie zasad nadzoru pre- a solitary confinement “for breaking the rules No. 1 in the town of Svetlahorsk. 2010 roku był aktywistą sztabu wyborczego Ula- wencyjnego”. Sprawę przekazano do sądu. Do dzimira Niaklajeua, prowadził agitację, zbierał procesu jednak nie doszło, ze względu na zasto- dla niego podpisy. Brał udział w demonstracji sowanie innej metody nacisku na opozycjoni- na Palcu Niepodległości. stę. 21 września 2013 r., po odbyciu 5 dób aresztu ­administracyjnego, na który skazano go w try- KRONIKA REPRESJI bie zaocznym, Wasyl Parfiankou został nieocze- 4 stycznia 2011 r. w Mińsku w procesie demon­ kiwanie skierowany na jeden rok do jednostki strantów po wyborach prezydenckich 19 grud- leczniczo-korekcyjnej w Swie­togorsku dokąd nia 2010 r. oskarżono go o organizację „ma- odsyłane są m.in. osoby uzależnione, poddane sowych zamieszek”. Po trzech dobach trafił przymusowej terapii odwykowej.

196 197 działu kryminalistyki sądowej. Później zajmo- SIARHIEJ PARSIUKIEVICH siukievich. On 13 January he was arrested in wał się prowadzeniem działalności gospodarczej. Siarhiej Parsiukievich is a retired militia officer. Vitebsk and brought to Minsk. On the following Był przewodniczącym związku prywatnych He started his own business in Vitebsk in 2004. day he was arrested for 15 days for participating przedsiębiorców w Witebsku. 10 stycznia 2008 r. He was a leader of the Union of Private Busi- in the demonstration. During this period he went był jednym z uczestników protestu przeciwko nessmen in Vitebsk. During the 2006 presiden- on hunger strike. nowemu dekretowi prezydenckiemu nr 760 – tial election he served as an observer, appointed On 28 April 2008 the District Court in Minsk sen- „O warunkach zatrudnienia w sektorze drobnej by Aliaksandr Milinkievich. He was detained tenced (Judge Vladimir Avdeenko) Siarhiej Parsi- przedsiębiorczości”. 13 stycznia został zatrzymany and arrested a number of times. Currently he ukievich, under the article 364 of the Criminal przez milicję za udział w nielegalnej demonstracji. is involved in Tell the Truth! campaign. Code (violent actions against a militia officer), to 14 stycznia został skazany na 15 dni aresztu i w jego two and a half years of jail and a compensation trakcie ogłosił strajk głodowy. CHRONICLE OF REPRESSION of 1.1 million BYR. In May attorney Vera Striem- Thousands of people, including civil society kovska after meeting with the prisoner made ​​a KRONIKA REPRESJI activists and businessmen, took to the streets statement about the poor health of her client. On 28 kwietnia 2008 r. Sąd Okręgowy w Mińsku, in Minsk on 10 January 2008 to participate in 21 May, Siarhiej was transferred to the prison hos- skazał Siarhieja Parsiukiewicza. Sędzia Vladi- a demonstration against the introduction of a pital. After surgery, he was transferred to the penal mir Avdeenko uznał go winnym na podstawie presidential decree concerning restrictive tax colony in Shklov and then to a prison in Minsk. art. 364 KK – „Przemoc lub groźba przemocy and employment regulations for small businesses. On 20 August 2008, Siarhiej was unexpectedly re- wobec milicjanta” i skazał na 2,5 roku kolonii A number of people were detained for taking part leased on amnesty by President Lukashenko. After karnej. Musiał także zapłacić grzywnę w wy- in the demonstration among them Siarhiej Par- his release, he has continued political activity. sokości 1,1 mln rubli za straty moralne. Ad- wokat Parsiukiewicza – Wiera Striemkowska FOT. JULIA DARASHKEVICH – po widzeniu z więźniem złożyła oświadczenie o złym stanie jego zdrowia. 21 maja Siarhiej SIARHIEJ PARSIUKIEWICZ Parsiukiewicz został przeniesiony do więzien- Podczas wyborów prezydenckich 2006 r. Siarhiej nego szpitala, gdzie znajdowali się więźniowie Parsiukiewicz był obserwatorem powołanym chorzy psychicznie. Po operacji został przenie- przez sztab wyborczy Aleksandra Milinkiewicza. siony do kolonii karnej w Szkłowsku a następ- Wielokrotnie był zatrzymywany i aresztowany. nie do więzienia w Mińsku. 20 sierpnia 2008 r. W 2008 r. został ciężko pobity. Obecnie zwią- Siarhiej Parsiukiewicz został niespodziewanie zany jest z kampanią „Mów prawdę”. uwolniony na mocy aktu łaski prezydenta Łu- Emerytowany dowódca milicji, na emeryturę kaszenki. Po uwolnieniu Parsiukiewicz konty- odszedł w 2004 roku, w randze naczelnika wy- nuował działalność polityczną.

198 199 MIKALAY PASHKEVICH of a presidential ruling concerning restrictive One of the defendants in the Case of Four- tax and employment regulations for small busi- teen. Mikalay Pashkevich was born in 1986 in nesses. Fourteen individuals were subsequently the Komi Republic (Russia). His father worked convicted for taking part in or organizing ac- as a doctor, and his mother was an economist. tions that seriously violate public order, among A few years after the birth of Mikalay, family them Mikalay Pashkevich who was detained returned to the native Belarus. Mikalay Pash- during the demonstration. He was sentenced kevich studied history at the Belarusian State to 15 days of administrative arrest. University. He was expelled from the Univer- On 22 April 2008 he was charged by judge sity for taking part in the tent city protest in the Elena Ilina under the art. 342, part 1 of the center of Minsk in March 2006. The same year Criminal Code of the Republic of Belarus (or- he joined the ranks of the United Civil Party of ganization and active participation in group ac- Belarus, and soon became the Vice-President tions, seriously violating public order). He was of the youth wing of the party. He participated sentenced to two years of freedom restriction. in many protests. On 11 June 2009 Ales was amnestied and the case was closed. Since that time, he was repeat- CHRONICLE OF REPRESSION edly detained for political reasons. During the Mikalay Pashkevich was one of the defendants presidential elections in 2010 he took part in in the Case of Fourteen. He participated in the the Tell the Truth! campaign. In 2010, he was demonstration of entrepreneurs that took place once again sentenced to 15 days’ imprisonment FOT. JULIA DARASHKEVICH on 10 January 2008 in Minsk. The demonstra- for taking part in the action of solidarity with tors were protesting against the introduction political prisoners. MICHAŚ PASZKIEWICZ cyjnych. 10 stycznia 2008 brał udział w proteście Michaś Paszkiewicz to jeden z oskarżonych przedsiębiorców, w czasie którego został pobity w „Sprawie czternastu”. i aresztowany. Następnego dnia zapadł wyrok Paszkiewicz urodził się w 1986 r. w Republice skazujący go na 15 dni pozbawienia wolności. Komi (Federacja Rosyjska). Jego ojciec pracował jako lekarz wojskowy, matka była ekonomistką. KRONIKA REPRESJI Kilka lat po narodzinach Michasia Paszkiewicza 22 kwietnia 2008 r. sędzia Sądu Rejonowego rodzina wróciła na rodzimą Białoruś. Paszkie- w Mińsku, Jeliena Ilina, na podstawie art. 342 wicz uczył się w szkole podstawowej w Berezie, Kodeksu Karnego – „Organizacja lub udział następnie w liceum przy Białoruskim Uniwer- w działalności naruszającej porządek publiczny” sytecie Państwowym, po czym studiował histo- uznała Michasia Paszkiewicza winnym. Został rię na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym. skazany na dwa lata pozbawienia wolności w za- W trakcie ostatniego semestru został wydalony wieszeniu. 11 czerwca 2009 r. Michaś Paszkiewicz z uczelni za udział w „Placu Kalinowskiego” został ułaskawiony. Od tego czasu był wielokrot- (miasteczko namiotowe w centrum Mińska) nie zatrzymywany z powodów politycznych. w marcu 2006 r. Pod koniec tego roku wstąpił Podczas wyborów prezydenckich w 2010 r. brał w szeregi Zjednoczonej Partii Obywatelskiej udział w kampanii „Mów prawdę”. W 2010 r. po Białorusi, a wkrótce został wiceprzewodniczą- raz kolejny skazano go na 15 dni pozbawienia cym młodzieżowego skrzydła partii. Uczestni- wolności za udział w akcji solidarności z więź- czył również w wielu innych akcjach protesta- niami politycznymi.

200 201 ANATOL PAULAU ANATOL PAULAU ANDREJ PAŹNIAK Anatol Paulau to przewodniczący mińskiego Chair of the Minsk branch of the United Civil Andrej Paźniak, urodził się 20 maja 1977 r. oddziału organizacji Zjednoczona Partia Oby- Party organization (UCP), member of its Political w miejscowości Żodino w powiecie mińskim. watelska (ZPO), członek rady politycznej i na- and National councils. Born on 18 June 1949 in Ukończył technikum zawodowe i przez 14 lat rodowego komitetu ZPO. Urodził się 18 czerwca the town of Vyborg in the Leningrad region, in pracował jako elektromonter. Nie zajmował się 1949 r. w Wyborgu w obwodzie leningradzkim, the family of a military officer. He spent a part of polityką, nie należał do żadnej partii czy orga- w rodzinie wojskowego. Część dzieciństwa his childhood at the Novaya Zemlya. Has lived in nizacji politycznej. Od młodzieńczych lat inte- spędził na archipelagu Nowa Ziemia. W 1965 r. Minsk since 1965. He finished secondary school resował się piłką nożną. Jego ojciec był znanym jego ojciec został zdemobilizowany ze względu No. 4 in 1966, and graduated from the Faculty w kraju trenerem. na stan zdrowia i rodzina przeniosła się do Miń- of Chemistry at the Belarusian State University ska. Ukończył mińską Szkołę nr 4 (1966), a po- in 1971. Worked as a teacher in the Lahoisk dis- KRONIKA REPRESJI tem Wydział Chemiczny na Białoruskim Uni- trict. In 1973–2000 he worked at the University. Andrej Paźniak został zatrzymany 19 grudnia FOT. SIARHIEJ HUDZILIN wersytecie Państwowym (1971). Pracował jako In 2001 he headed the electoral headquarters of 2010 roku na Placu Niepodległości w Mińsku. nauczyciel w szkole w rejonie logojskim, a w la- the presidential candidate Mikalay Chigir. Dostał mandat w wysokości 30 płac minimal- tach 1973–2000 pracował na uniwersytecie. nych. Kiedy po Nowym Roku nie przyszedł cie Śledczym nr 1 przy ul. Wołodarskiego Na początku 2000 r. został wybrany przewod- CHRONICLE OF REPRESSION do pracy, okazało się, że został aresztowany i to- w Mińsku. 26 maja 2011 sąd w Mińsku skazał go niczącym miejskiego związku zawodowego pra- In 2010 was a member of election campaign czy się przeciwko niemu postępowanie karne. na dwa lata ograniczenia wolności. Wyrok został cowników naukowych i nauczycieli (struktury, team of the presidential candidate Jaroslau Ro- Oskarżono go na podstawie art. 239, pkt 1 KK – zmieniony później na prace przymusową. 21 lu- która została zlikwidowana w późniejszym cza- manchuk during the 2010 presidential election. „Masowe zamieszki”. Przetrzymywany w Aresz- tego 2013 r. Andrej został warunkowo zwolniony. sie). W wyborach w 2001 roku kierował szta- Detained at 7:00 a.m. on 20 December at home. bem Michaiła Czigira, razem z którym wstą- Received charges under the article 293, part 1 pił do ZPO. W czasie wyborów prezydenckich and 2 of the Criminal Code (mass riots), and ANDREJ PAZNIAK CHRONICLE OF REPRESSION 2010 r. był osobą zaufania kandydata na prezy- was placed in the pre-trial prison of the KGB. On Andrej was born on 20 May 1977 in Zhodino. Detained on 19 December 2010 on the Inde- denta z ZPO, Jarosława Romańczuka. 7 January was released under a written recog- He worked for 14 years as an electrician. He was pendence Sqaure. Arrested and charged under nizance not to leave Minsk. In August 2011 the never involved in politics, and did not belong the art. 293 (mass riots) in January 2011. Kept KRONIKA REPRESJI criminal case against him was closed. to any political party or political organization. in custody in the Minsk pre-trial prison No.1 in Anatol Paulau został zatrzymany w swoim From teenage years he was interested in football. Volodarski Street. On 26 May the Leninski Dis- domu 20 grudnia 2010 r. o 7:00 rano. Został His father was a well-known Belarusian football trict Court of Minsk sentenced him to two years oskarżony na podstawie art. 293, pkt 1 i 2 KK coach. of freedom restriction. The sentence was later RB – „Organizacja masowych zamieszek lub changed to forced labour (so called chemistry). udział w nich”. Był przetrzymywany w areszcie On 21 February 2013 he was released on parole. śledczym KGB do 7 stycznia 2011 roku. Wtedy to zwolniono go, otrzymał jednak zakaz opusz- czania miejsca zamieszkania. Pod koniec sierp- nia 2011 r. zamknięto toczące się wobec niego postępowanie.

202 203 ULADZIMIR PŁESZCZENKO ULADZIMIR PLIESHCHANKA Uladzimir Płeszczenko był przewodniczącym Uladzimir Plieshchanka – was a member of a Witebskiej Rady Białoruskiego Frontu Ludo- Vitebsk branch of the Conservative Christian wego „Wybór”. Po rozłamie w partii był człon- Party BPF. He was born on 26 June 1948 in the kiem Konserwatywno Chrześcijańskiej Partii village of Worony in the Vitebsk region. Died Białoruski Front Ludowy (KChP-BFL). Urodził on 10 May 2006 of heart disease. się 26 czerwca 1948 r. we wsi Worony w obwo- dzie witebskim. Zmarł również w tej miejsco- CHRONICLE OF REPRESSION wości 10 maja 2006 r. na chorobę serca. He was arrested on 2 September 1998 on suspi- cion of removing the statue of Russian Colonel KRONIKA REPRESJI Suvorov in Vitebsk. He was accused under the Uladzimir Płeszczenko został zatrzymany article 225 (destruction or damage to objects of 2 września 1998 r. podejrzany o demontaż cultural and historical value) and the article popiersia rosyjskiego pułkownika Suworowa 87 (theft of property). Later, the prosecution w Witebsku. Wszczęto przeciwko niemu sprawę changed the accusation to the article 201 part karną z artykułów 225 – „Zniszczenie lub uszko- 2 of the Criminal Code (malicious hooligan- dzenie przedmiotów o wartości kulturalno-hi- ism). Uladzimir Plieshchanka had spent almost storycznej” i 87 – „Kradzież mienia”. Później 8 months in detention facility in Vitebsk. The FOT. JULIA DARASHKEVICH oskarżenia zmieniono na artykuł 201, pkt 2 KK trial started on 29 March 1999. The case was re- – „Złośliwe chuligaństwo”. Płeszczenko prawie ferred to the additional consideration and Ul- 8 miesięcy spędził w areszcie śledczym w Wi- adzimir Plieshchanka was sentenced to freedom ANDRZEJ POCZOBUT KRONIKA REPRESJI tebsku. 29 marca 1999 r. rozpoczął się proces restriction. He was released on 26 March 1999. Andrzej Poczobut to urodzony 16 kwietnia Andrzej Poczobut relacjonował wydarzenia sądowy. Sprawę skierowano do dodatkowego He spent 267 days behind bars. The court found 1973 r. w Brzostowicy Wielkiej dziennikarz, pu- 19 grudnia 2010 r., za co został skazany na rozpatrzenia, a Płeszczence zmieniono środek him not guilty. blicysta i bloger, działacz mniejszości polskiej 15 dni aresztu. Był to już drugi wyrok w tej sa- zapobiegawczy na zakaz opuszczania miejsca na Białorusi. Pracował w grodzieńskich gaze- mej sprawie o rzekome uczestnictwo w niele- zamieszkania. 26 marca 1999 r. Płeszczenko wy- tach „Pahonia”, „Dień”, „Miestnoje Wriemia”, galnej demonstracji. Pierwszy raz został uka- szedł na wolność. Spędził za kratkami 267 dni w polskiej gazecie „Głos znad Niemna”. Był rany grzywną 1 750 000 rubli, lecz prokuratura zanim sąd go uniewinnił. korespondentem mińskiej niezależnej gazety złożyła apelację, uznając wyrok za zbyt łagodny. „Narodnaja Wolja”. Pełnił funkcję redaktora na- 18 marca 2011 r. prokuratura obwodu gro- czelnego „Magazynu Polskiego na uchodźstwie” dzieńskiego postawiła mu zarzut o znieważenie – czasopisma Związku Polaków na Białorusi. prezydenta Aleksandra Łukaszenki. 6 kwietnia Jest aktywnym działaczem ZPB od lat 90. XX w. 2011 został zatrzymany w drodze do Mińska, Zawsze opowiadał się za zachowaniem pełnej gdzie zamierzał wziąć udział w telekonferencji niezależności organizacji od władz w Mińsku, ale z członkami delegacji Parlamentu Europej- w ramach białoruskiego ustawodawstwa. Obec- skiego ds. Białorusi. W czasie procesu dzienni- nie pełni obowiązki przewodniczącego Rady Na- karz przebywał w więzieniu w Grodnie. Prze- czelnej ZPB nieuznawanej przez władze w Mińsku. ciwko niemu wszczęto kolejną sprawę karną Za działalność społeczną i dziennikarską był – za zniesławienie Łukaszenki (KK art. 367, pkt 1). wielokrotnie zatrzymywany, aresztowany i ka- Dochodzenie przeciwko dziennikarzowi pol- rany grzywną. Od 2006 r. jest korespondentem skiej „Gazety Wyborczej” prowadziła prokuratura „Gazety Wyborczej” w Grodnie. Jest ekspertem okręgowa. Poczobut odparł wszystkie przedsta- w sprawach dotyczących historii sowieckich wione przez nią dowody. Ubiegał się o zakoń- służb wywiadowczych i antysowieckiego zbroj- czenie procesu w związku z brakiem dowodów. nego oporu na zachodniej Białorusi, zwłaszcza Apelował także o wezwanie poszkodowanego w odniesieniu do działalności Armii Krajowej. Aleksandra Łukaszenki oraz Lidii J­armoszyny

204 205 (szefowej Centralnej Komisji Wyborczej), w roli sandra Łukaszenki, którego miał się dopuścić 2011, he was found guilty and given a suspended of residence. On 15 March 2013 the criminal case świadków. Sąd nie uznał także jego akredytacji, w artykułach, na swoim blogu i na białoruskich three-year prison sentence. against the journalist was closed due to lack of którą dostał w ubiegłym roku od Białoruskiego stronach internetowych „Biełorusskij Partizan” On 21 June 2012 Poczobut was again charged evidence. Ministerstwa Spraw Zagranicznych. oraz „Karta 97”. for allegedly insulting president Aliaksandr On 23 September 2013 in accordance with Proces rozpoczął się 14 czerwca w sądzie re- 30 czerwca został wypuszczony na wolność Lukashenko in articles published on the inde- the decision of the court in Grodno Andrzej jonu leninowskiego miasta Grodno. Rozprawy z zakazem opuszczania Grodna. 15 marca 2013 r. pendent websites Bieloruski Partizan and Char- Poczobut was exempted from serving the sen- odbywały się rzadko, były wielokrotnie przery- sprawa karna wobec dziennikarza została za- ter’97. On 30 June he was released from custody tence for defaming the President of Belarus Ali- wane. Proces miał charakter zamknięty. mknięta z powodu braku dowodów. on a signed undertaking not to leave his place aksandr Lukashenko. 5 lipca 2011 r. Andrzej Poczobut został skazany 23 września 2013, zgodnie z decyzją sądu re- na 3 lata więzienia w zawieszeniu na okres 2 lat. jonu leninowskiego miasta Grodno, Andrzej 21 czerwca 2012 prokuratura obwodu gro- Poczobut zozstał zwolniony z obowiązku od- dzieńskiego po raz kolejny postawiła Andrze- bywania kary za zniesławienie prezydenta Bia- jowi Poczobutowi zarzut zniesławienia Alek- łorusi, Aleksandra Łukaszenki.

ANDRZEJ POCZOBUT first time he was fined (1 million 750 thousand Born on 16 April 1973 in Vyalikaya Byerastavitsa. BYR), the second time, he was detained for 15 He is a Belarusian and Polish journalist, blogger days. Andrzej has argued that he was acting as a and activist of the Polish minority in Belarus. journalist during the rally. Persecutions against He lives in Grodno, Belarus. He has worked as a Andrzej Poczobut were part of the Belarusian journalist for several Belarusian media – Paho- authorities crackdown on journalists after the nia, Dien (The Day), Miestnoje Wriemia, Nar- massive street protests against the 2010 Belaru- odnaja Volia, Głos znad Niemna (Voice from sian presidential elections. over the Niemen) and Magazyn Polski (The On 18 March 2011 the prosecutor charged him Polish Magazine). with insulting President Aliaksandr Lukashenko He is one of the leaders of the Union of Poles in articles published in Gazeta Wyborcza. On in Belarus (UPB). He is an activist of the Union 6 April 2011 he was arrested, when he tried to of Poles in Belarus since the 90s. He has always go to Minsk to take part in the teleconference firmly advocated complete independence of the with members of the European Parliament. Dur- organization from the government, but still un- ing the trial, the journalist was imprisoned in der the legislation of Belarus. Andrzej currently Grodno. He was charged under the article 367, serves as a head of the Council of the UPB, an part 1 of the Criminal Code (defamation of Pres- organization recognized by the Belarusian au- ident of Belarus). thorities as illegal. He was repeatedly detained, The investigation against Andrzej Poczobut arrested and fined for his social and journalis- was led by the district prosecutor’s office. tic activity. He currently works for the Polish Poczobut’s lawyer challenged all the evidence newspaper Gazeta Wyborcza. He is an expert that presented in this case. He sought for the in matters relating to the history of Soviet in- completion of the process due to lack of evi- telligence and anti-Soviet armed resistance in dence. He appealed also to call on Aliaksandr western Belarus, particularly with regard to the Lukashenko and Lydia Jarmoszyny (head of the activities of the Home Army. Central Election Commission), as witnesses in the case. The court also did not consider his CHRONICLE OF REPRESSION journalistic accreditation, which he obtained He was arrested two times after the 19 December previous year from the Belarusian Foreign Min- 2010 protest for participating in mass riots. The istry. The trial started on 14 June 2011. On 5 July

206 207 ­Parlamentu z ramienia BNF. Niedługo później Toczące się sprawy karne przeciw Podholowi jego nazwisko zostało usunięte z listy wyborczej. zawieszono na czas nieokreślony. Przyczyną było wystąpienie Podhola w państwo- wej telewizji białoruskiej i w radiu.

ULADZIMIR PODHOL ecutor’s office the daughter of Uladzimir Pod- Uladzimir Podhol is a political scientist and jour- hol, Jelena, was summoned. Her father was on a nalist. Born on 22 December 1952, in Vitebsk. He wanted list, but the woman refused to reveal his graduated from physical education high school place of stay. On 30 August 1998 the KGB captain and afterwards from the Faculty of Philosophy Dementiei and captain Liebiediev had found Ul- at the Belarusian State University. Worked as an adzimir Podhol in Vitebsk and handed him over assistant professor. Member of the Belarusian summons to appear in the prosecutor’s office. Popular Front party (BPF). On 16 November 1998 investigator Savchenko of In 1990, in Vitebsk, together with Boris Kha- the prosecutor’s office in Vitebsk district, sus- maida, Uladzimir Plieshchanka and Siarhei pended the proceedings under the art. 5, part 3 Navumchyk, he created a club For Democratic of the Criminal Code of the Republic of Belarus. Elections, and the newspaper The Choice. However, after two months, on 16 January 1999 the criminal proceedings were renewed. CHRONICLE OF REPRESSION In 2004 the prosecutor’s office in Minsk initi- On 15 August 1997 the deputy prosecutor of the ated criminal proceedings after the publication FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET Vitebsk District, Mr. Zygalenka, initiated pro- of the second part of the novel titled Bullet for ceedings (under the article concerning insult of the President in St. Petersburg. In January 2005, ULADZIMIR PODHOL czy w Santa-Bagnie, czyli kochać Prezydenta”. the highest government official) in relation to the Podhol was summoned to the prosecutor’s office Uladzimir Podhol to politolog, dziennikarz, Cały nakład został zatrzymany i przekazany publication of an excerpt of Uladzimir Podhol’s in Minsk by investigator A. Pikorev. urodzony 22 grudnia 1952 r. w Witebsku. Skoń- KGB. 20 października 1997 r. na wniosek pro- book Bullet for the President in the newspa- In 2012 Podhol was put forward as a Member czył Kolegium Wychowania Fizycznego oraz kuratury wezwano córkę Uladzimira Podhola, per The Choice. First excerpt was published un- of Parliament on behalf of the BPF Party but Fakultet Filozofii Białoruskiego Uniwersytetu Alenę. Szukano wówczas jej ojca, córka jednak der the title Canoe of Despair in Santa-Mess, that soon after his name was deleted from an elec- Państwowego. Absolwent wydziału filozofii, do- odmówiła podania miejsca jego przebywania. is to love the President in June 1997. The whole toral register. The criminal proceedings against cent, członek partii BNF. 30 sierpnia 1998 kapitan KGB W. Dementiej i ka- circulation was stopped and handed over to the Podhol are still under way, suspended for un- W roku 1990 Uladzimir Podhol (wraz z Bory- pitan A. Liebiediew znaleźli Uladzimira Podhola KGB. On 20 October 1997, by the motion of pros- limited period. sem Chamajdą, Uladzimirem Płeszczenką i Siar­ w Witebsku i wręczyli mu wezwanie do proku- hiejem Naumyczkiem) założył w Witebsku klub ratury. Następnego dnia odbyło się jego prze- „O demokratyczne wybory” oraz gazetę „Wybór”. słuchanie. 16 listopada 1998 roku śledczy Pro- kuratury Okręgu Witebskiego, S. Sawczenko, KRONIKA REPRESJI wstrzymał postępowanie karne. Postępowanie 15 sierpnia 1997 roku, zastępca prokuratora to wznowiono jednak po dwóch miesiącach. Okręgu Witebskiego, Żygalenka, w związku Mińska prokuratura również wszczęła wo- z publikacją w gazecie „Wybór” fragmentu bec Uladzimira Podhola postępowanie karne książki Uladzimira Podhola „Kula dla prezy- po opublikowaniu w 2004 r. w Sankt Peters- denta”, wszczął postępowanie karne (art. KK burgu w Rosji drugiej części powieści pt. „Kula „Zniewaga wyższego urzędnika państwowego”). dla Prezydenta”. W styczniu 2005 roku, Podhol Pierwszy fragment, autorstwa Borysa Chamajdy, został wezwany do prokuratury w Mińsku. opublikowała w czerwcu 1997 r. witebska ga- W 2012 roku została wysunięta kandyda- zeta „Wybór”. Nosił on tytuł „Czółno rozpa- tura Podhola na stanowisko deputowanego

208 209 JANA POLJAKOWA również, że działaczka była na posterunku bita JANA POLYAKOVA was reported that the activist was beaten at the Jana Poljakowa urodziła się w 1973 r. na Ukra- i że raz prawie złamano jej rękę. Jana Polyakova was born in 1973 in Ukraine. militia station, and once her arm was nearly inie. Wraz z rodzicami przeprowadziła się Represje wobec Jany Poljakowej rozpoczęły Later her parents moved to Salihorsk in the dis- broken. do Soligorska w okręgu mińskim (Białoruś). się po tym, jak została ona członkiem sztabu trict of Minsk (Belarus). Jana Polyakova gradu- Repressions against Jana Polyakova began af- Jana Poljakowa skończyła Wydział Prawa Wolgi Kozulinej – córki byłego kandydata ated from the Faculty of Law of the Belarusian ter she became a member of the Volga Kazulin’s Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego. na prezydenta, Aleksandra Kozulina – w trakcie State University. She worked as a lawyer for the team (a daughter of former presidential candi- Pracowała jako prawnik w soligorskim przed- wyborów parlamentarnych roku 2008. law company in Salihorsk and later began coop- date Aliaksandr Kazulin) during the parliamen- siębiorstwie „Nadzieja”, po czym rozpoczęła Jana Poljakowa nie przyznała się do winy. eration with the Belarusian Helsinki Committee tary elections of 2008. Jana Polyakova pleaded współpracę z Białoruskim Komitetem Helsiń- Opowiedziała, że inspektor na posterunku pobił and since 2000, with the human rights organiza- not guilty. She told later, that the inspector at the skim, a od roku 2000 – z organizacją broniącą ją po tym, jak odmówiła podpisania dokumentu tion Legal Aid for Society run by Aleh Vouchak. militia station beat her after she refused to sign praw człowieka „Pomoc prawna dla społeczeń- stwierdzającego, że nie brała udziału w zbiera- a document stating that she did not participate stwa” Olega Wouczaka. niu podpisów pod kandydaturą Wolgi Kozuli- CHRONICLE OF REPRESSION in the collection of signatures for candidacy of nej (czym miała zaprzeczyć swojej działalności On 3 March 2009 the District Court in Salihorsk Volga Kozulin (by doing so she would deny her KRONIKA REPRESJI politycznej). found Jana Polyakova guilty under the article engagement in political activity). 3 marca 2009 r. Sąd Rejonowy w Soligorsku Oprócz tego od sierpnia 2008 roku do Jany 400, part 2 of the Criminal Code of the Republic In August 2008 Jana Polyakova was ordered wszczął przeciw Janie Poljakowej postępowa- Poljakowej dzwoniono z KGB z wezwaniami of Belarus (deliberate perjury). She was charged by the KGB to appear at the militia station, the nie karne i – uznając ją (w myśl art. 400, pkt 2 stawienia się na posterunku, czego aktywistka with making false statements against the militia activist, however, refused. On 6 March 2009, KK RB) winną świadomego składania fałszy- jednak odmawiała. officer and sentenced to two and a half years the newspaper Soviet Belarus has published a wych zeznań przeciwko funkcjonariuszowi 6 marca 2009 r. w gazecie „Radziecka Biało- of freedom restriction (Judge Aleksandr Bu- defamatory article about Jana Polyakova. milicji – wydał wyrok skazujący na 2,5 roku ruś” pojawił się felieton zawierający oszczercze ravcov). She was also ordered to pay 1 million Jana Polyakova committed suicide. She hanged ograniczenia wolności. Była ona dodatkowo treści pod adresem Jany Poljakowej. BYR to constable Pugachov, recognized as the herself. The mother of Jana found the body of her zobowiązana do zapłacenia 1 mln rubli poste- Jana Poljakowa popełniła samobójstwo. Ko- victim in the case. daughter in their home on 7 March 2009. Ac- runkowemu Pugaczowowi, uznanemu za po- bieta powiesiła się. Matka Jany Poljakowej zna- In November 2008, Jana Polyakova an- cording to witnesses, after the pronouncement krzywdzonego w sprawie. lazła ciało córki w ich domu 7 marca 2009 roku, nounced that she had been repeatedly detained of the sentence Jana has repeatedly stated that W listopadzie 2008 roku, obrończyni praw dzień po publikacji oszczerczego felietonu. by the militia for her human rights activities. It “she will never become a prisoner.” człowieka ogłosiła, że Jana Poljakowa była wie- Według naocznych świadków, po wydaniu lokrotnie zatrzymywana przez milicję za swoją wyroku Jana wielokrotnie powtarzała, że „nie działalność na rzecz praw człowieka. Podawano zostanie skazańcem”.

210 211 SIERGIEJ POTAPOW SERGIEJ POTAPOV ARTIOM PRAKAPIENKA Siergiej Potapow to pochodzący z Charkowa A citizen of Ukraine, participant of the Cherno- Artiom Prakapienka z Grodna urodził się 27 lipca obywatel Ukrainy, który wraz ze swoimi roda- byl Path in 1996, an annual demonstration that 1990 r. Uczył się w Bobrujsku i nie ukrywa swojej kami przyjechał na Białoruś, by wziąć udział takes place in commemoration of the Cherno- przynależności do ruchu anarchistycznego. w akcji opozycji „Czarnobylski Szlak”. byl nuclear accident. Member of the UNA-UNSO (Ukrainian National Assembly – Ukrainian KRONIKA REPRESJI KRONIKA REPRESJI National Self Defence). Atiom Prakapienka, Jauhien Waśkowicz i Paweł Siergiej Potapow został zatrzymany w Mińsku Syramolatau byli sądzeni za próbę podpalenia 26 kwietnia 1996 r. podczas pacyfikacji wielo- CHRONICLE OF REPRESSION budynku KGB w Bobrujsku. Oskarżono ich tysięcznej akcji „Czarnobylski Szlak”. Umiesz- Sergiej was detained by militia officers in plain o „złośliwe chuligaństwo” i „umyślne uszko- czono go w areszcie śledczym na Wołodarce, clothes in the center of Minsk on 26 April 1996, dzenie mienia w dużym rozmiarze”. Prokurator oskarżono go o „organizację i udział w akcjach during the Chernobyl Path. During the march, Tołstik żądał dla nich od 7,5 do 8 lat pozbawie- w poważny sposób naruszających porządek the militia did not allow people to walk on the nia wolności w kolonii o zaostrzonym rygorze. publiczny”. W sierpniu 1996 r. w mińskim są- main street of the Belarusian capital, which on Zdaniem oskarżyciela z urzędu, śledztwo wy- dzie rozpoczął się proces, podczas którego Sier- several occasions lead to fights between the par- kazało winę oskarżonych. Zdaniem prokura- giej Potapow nie ukrywał, że jest ukraińskim ticipants of the march and officers. He was kept tora, mężczyźni mogli zniszczyć budynek KGB. ­nacjonalistą i zwolennikiem UNA-UNSO (UNA – in the Minsk detention center (the Volodarka Zniszczenia w takim wypadku wyniosłyby Ukraińskie Zgromadzenie Narodowe, UNSO – prison). During the trial Potapov, said that ok. 2 mld rubli (ok. 0,44 mln dolarów). Tołstik Ukraińska Samoobrona Narodowa). Oświad- he came to Minsk in order to take part in the oświadczył, że „atak na KGB był jawnym wyzwa- czył, że przyjechał do Mińska, żeby wziąć udział Chernobyl Path and support Belarusian oppo- niem rzuconym społeczeństwu i demonstracją FOT. ARCIOM PRAKAPENKA w „Czarnobylskim Szlaku” i wesprzeć walkę bia- sition. At the end of August 1996 Minsk court bezkarności”. łoruskiej opozycji o demokrację. Inni podsądni sentenced him to two years and three months of Adwokaci podkreślali, że podsądni składali mówili, że widzieli podczas marszu ukraińskie imprisonment in a penal colony in Mahilou. He zeznania pod presją i nie zamierzali spalić bu- na budynek KGB, a młodzi ludzie zostali w nim flagi i po prostu podeszli do Ukraińców. Na py- was released on parole in Autumn 1997. dynku, a jedynie go uszkodzić. Zdaniem obrony, przedstawieni jako osoby, które, nie mając wła- tanie, czy jest członkiem UNSA, Potapow odpo- dowody prokuratora opierają się tylko na wy- snych zainteresowań, pasji, celów, chcą jedynie wiedział żartem: „Ostatnią partią, której byłem obrażeniach tego, co mogłoby się zdarzyć, pod- niszczyć wszystko wokół. członkiem było KPZR” (Komunistyczna Partia czas gdy rzeczywista szkoda spowodowana przez 18 maja 2011 r. Artiom Prakapienka został Związku Radzieckiego). mężczyzn wyniosła 253 tysiące rubli (56,2 do- skazany przez sąd w Bobrujsku na 7 lat kolonii Pod koniec sierpnia 1996 r. Potapow został larów), które już zostały wypłacone. Według karnej o zaostrzonym rygorze. Karę odbywa skazany na 2 lata i 3 miesiące kolonii karnej. adwokatów, białoruska telewizja nielegalnie w Kolonii Karnej nr 17 w Szkłowie, w obwodzie Karę odbywał w kolonii w Mohylewie. Zwol- wykorzystała zapisy wideo z ataku oskarżonych mohylewskim. niono go warunkowo jesienią 1997 r.

212 213 ARCIOM PRAKAPENKA Advocates stressed that the defendants testi- ANDREJ PRATASIENIA Arciom Prakapenka was born on 27 July 1990. fied under pressure and did not intend to burn Andrej Pratasienia urodził się 12 grudnia 1981 r. Arciom comes from Grodno and studied in Bo- the building down, only to damage it. Accord- Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia bruisk. He is an anarchist activist. ing to the defense, the prosecutor’s evidence na Wydziale Matematyki Stosowanej Białoru- was based only on assumptions of what might skiego Uniwersytetu Państwowego. Pracował CHRONICLE OF REPRESSION have happen, when the actual damage caused jako programista. Zajmował się działalnością Arciom Prakapenka, Jauhien Vaskovich and by the men amounted to 250 thousand BYR dobroczynną – pomagał chorym w zbiórce Pavel Syramolatau were sentenced to 7 years ($56,2), which had already been paid. Moreover, środków finansowych na operacje. of imprisonment for attack on the Babruisk according to the lawyers, the Belarusian TV il- Do listopada 2010 r. nie był członkiem żad- KGB office in October 2011. Babruisk court con- legally used video recordings from the prelim- nych ruchów, organizacji czy partii politycz- sidered them guilty of malicious hooliganism inary investigation for the purpose of the doc- nych. Miesiąc przed wydarzeniami na Placu and severe damage of property. Prosecutor de- umentary that portrayed Arciom Prakapenka, Niepodległości napisał oświadczenie o przyłą- manded seven and a half years to eight years Jauhien Vaskovich and Paval Syramolatau in czeniu się do Zjednoczonej Partii Obywatelskiej FOT. JULIA DARASHKEVICH imprisonment in a maximum security colony. a very bad light. As people having no interests, (nie został jednak jej członkiem). Był wolonta- According to the prosecutor, the investigation passions, goals, and who focus on destroying riuszem podczas kampanii wyborczej Jarosława revealed that all accused are guilty. According everything around. On 18 May 2011 Arciom was Romańczuka. 19 grudnia był na Placu Niepodle- 293, pkt 2 KK – „Aktywny udział w masowych to the prosecutor, the men could destroy the KGB found guilty of deliberate damage of property głości, jednak jeszcze przed pacyfikacją demon- zamieszkach”. Dopiero 16 marca 2011 r. jego office. Allegedly, the damage in this case would and sentenced to seven years of penal colony stracji poszedł do domu. rodzice i bliscy dowiedzieli się, że Pratasienia amount to 2 million BYR (about $444,440 at that with reinforced regime in Mahilou. He serves przebywa w areszcie i ma status oskarżonego. time). The persecutor stated that “the attack on his sentence in the penal colony No. 17 in Shklov. KRONIKA REPRESJI 5 maja 2011 r. sąd w Mińsku skazał go na 3 lata the KGB was an open challenge to society and Został zatrzymany 9 lutego 2011 r. Tego sa- pozbawienia wolności. Karę odbywał w kolonii the demonstration of their impunity.” mego dnia w jego mieszkaniu przeprowadzono w Bobrujsku. 1 września 2011 r. został ułaska- rewizję. Przedstawiono mu zarzuty z artykułu wiony na mocy dekretu Łukaszenki.

ANDREJ PRATASENIA CHRONICLE OF REPRESSION Andrej was born on 12 December 1981. He stud- Andrej was detained on 9 February 2011 and his ied applied mathematics at the Belarusian State apartment was searched. Andrej was charged University. He worked as an IT programmer. He under the art. 293, part 2 (mass riots) and placed was involved in charity work, he was helping in custody of the KGB pre-trial prison. It was people suffering from serious health problems not until 16 March 2011, when his parents and to collect funds for their medical treatment. In relatives learned about his arrest and accusation. November 2010, a month prior to the events on On 5 May he was sentenced to three years of the Independence Square he officially joined the imprisonment. He served the sentence in the United Civic Party (although he never became penal colony in Bobruisk. On 1 September 2011 a party’s member). He was helping in the pres- Andrej Pratasenia was amnestied and released. idential campaign of Jaroslau Romanchuk. He participated in the 19 December peaceful pro- test, but managed to leave without arrest.

214 215 KRONIKA REPRESJI ALES PUSHKIN in Minsk. In July 1989 he was sentenced by the Wielokrotnie był zatrzymywany i aresztowany Belarusian opposition activist and artist. He Minsk court for the preparation of happenings za udział w opozycyjnych akcjach politycznych. was born on 6 August 1965 in Bobr. He attended on the occasion of 71 anniversary of the Belaru- W roku 1988 po raz pierwszy aresztowano go the local school, he studied at the State Higher sian People’s Republic. He was sentenced to two za rozpowszechnianie ulotek zachęcających do School of Art and at the Belarusian State Insti- years on probation. udziału w „Dziadach” na Cmentarzu Wschod- tute of Art and Theatre. He organized his first In 1999 he organized the happening “Grati- nim w Mińsku. W lipcu 1989 r. miński sąd political performance in 1989 in Minsk on the tude to President” on the occasion of the formal skazał go na dwa lata pozbawienia wolności porch of the Institute of Performing Arts (now end of the first term of presidency of Aliaksandr w zawieszeniu za przygotowanie happeningu the Academy of Fine Arts), where he studied. Lukashenko. Pushkin brought to the office of z okazji 71 rocznicy powstania Białoruskiej During the performance he presented a poster President wheelbarrow with manure and the in- Republiki Ludowej. Po odbyciu kary nie mógł with the Belorussian Soviet Socialist Republic scription: “For the President Lukashenko.” He wyjechać za granicę. flag that was crossed and next to it there was was detained, and was released from jail after he W 1999 r. zorganizował happening „Wdzięcz- white-red-white Belarusian national flag. It was signed a document forbidding him to leave his FOT. JULIA DARASHKEVICH ność prezydentowi” z okazji formalnego za- a form of protest against the university authori- place of residence. kończenia pierwszej kadencji Aleksandra ties that introduced the ban on the organization Before the presidential elections of 2006. ALEŚ PUSZKIN Łukaszenki. Puszkin przywiózł pod siedzibę of the exhibition dedicated to the Belarusian Pushkin was arrested for three days for an al- Aleś Puszkin to artysta malarz, performer prezydenta pomalowaną na czerwono taczkę People’s Republic. He is a pacifist, but during the leged telephone conversation in which he crit- i działacz opozycyjny. Jego obrazy zdobią wiele gnoju, na którym leżały zdenominowane bia- war in Afghanistan he was drafted into the army icized the head of the KGB. He was fined and kościołów na Białorusi. łoruskie pieniądze napis na taczce głosił: „Dla and was sent to the front. During the war, he released. In 2006 he was tried for pouring black Urodził się 6 sierpnia 1965 oku w mieście Bobr Prezydenta Łukaszenki”. Zatrzymany na Placu kept a diary in the Belarusian language in which paint on the monument of the USSR hero – Che- (rejon krupski obwodu mińskiego). Uczęszczał Centralnym nie podał swojego imienia – przed- he was describing the war reality. The views con- botarev. In the absence of evidence the investi- do miejscowej szkoły, uczył się w Państwowej stawił się jako człowiek z narodu. Po kilku mi- tained therein were deemed anti-Soviet. gation was discontinued. On 9 December 2010 Wyższej Szkole Sztuki po czym studiował w Bia- nutach został jednak rozpoznany i aresztowany. (10 days before the protests in central Minsk) łoruskim Państwowym Instytucie Artystycz- Zwolniono go z aresztu po tym, jak podpisał CHRONICLE OF REPRESSION Pushkin was arrested for hooliganism. While no-Teatralnym. Po raz pierwszy zorganizował dokument zakazujący opuszczania miejsca za- He was detained and arrested a number of times in prison, he announced a hunger strike. As it performance w 1989 r. w Mińsku, na schodach mieszkania. for participating in oppositional political cam- turned out later, it was a preventive arrest. He Instytutu Sztuk Teatralnych (obecnie Akademia Przed wyborami prezydenckimi 2006 r. paigns. In 1988, he was arrested for distribut- was released after 13 days. Ales currently lives in Sztuk Pięknych), gdzie studiował. W czasie per- Puszkina aresztowano na 3 dni za rzekomą roz- ing leaflets encouraging people to participate the home town of Bobr and is engaged in artistic formance’u wywiesił plakat, na którym widniała mowę telefoniczną, w której krytykował szefa in the Forefathers’ Eve at the Eastern Cemetery activities. przekreślona flaga Białoruskiej Socjalistycznej KGB. Został ukarany grzywną i wypuszczony. Republiki Radzieckiej a obok biało-czerwono- W 2006 r. był także sądzony za oblanie czarną -biała narodowa flaga białoruska. Była to forma farbą pomnika bohatera ZSRR – Czebotawiera. sprzeciwu wobec władz uczelni w związku z za- Z powodu braku dowodów śledztwo zostało kazem zorganizowania wystawy poświęconej umorzone. 9 grudnia 2010 r., 10 dni przed Białoruskiej Republice Ludowej. akcjami protestacyjnymi w centrum Mińska, Jest pacyfistą, jednak w czasie wojny w Afga- Puszkin został aresztowany za chuligaństwo. nistanie został wcielony do wojska i wysłany Będąc w więzieniu ogłosił strajk głodowy. Jak na front. się później okazało zatrzymanie miało charak- W czasie wojny prowadził pamiętnik w ję- ter prewencyjny. Z aresztu został wypuszczony zyku białoruskim, opisując frontową rzeczywi- po 13 dniach. W chwili obecnej Aleś mieszka stość. Zawarte w nim poglądy zostały uznane w rodzimym miasteczku Bobr i zajmuje się dzia- za antysowieckie. łalnością artystyczną.

216 217 mentowania akcji protestu opozycji. 16 marca NATALIA RADZINA CHRONICLE OF REPRESSION 2010 r. podczas rewizji w biurze redakcji por- Journalist of the Charter-97 web-site. Born on She was detained at the Charter-97 office on talu charter97.org funkcjonariusze struktur 3 May 1979 in the town of Kobryn in the fam- 20 December 2010 and placed in the KGB pre- siłowych w cywilu bili ją po twarzy. W 2010 r. ily of an officer. She has worked with various trial prison. In late December she was charged znana brytyjska organizacja na rzecz praw independent periodicals – Imya, Narodnaya under the article 293 (organizing mass riots) as człowieka, Index on Censorship, nominowała Volia, Naviny, Nasha Svaboda. Repeatedly ar- she took part in 19 December 2010 rally. On 28 ją do nagrody „Wolność słowa” za walkę prze- rested and beaten during opposition rallies. On December Natalia was put under house arrest in ciwko represjom i za działalność, której celem 16 March 2010 she was beaten during the search her native town of Kobryn. She was called for in- była zmiana sytuacji politycznej. at the Charter-97 office. In 2010 Natalia was terrogation on 31 March and decided to leave the nominated by the British human rights group country. She has applied for asylum in Lithua- KRONIKA REPRESJI Index on Censorship for the Freedom of Expres- nia. Currently lives in Poland. Shortly after she 19 grudnia 2010 roku, podczas pacyfikacji akcji sion award for “fighting against repressions and left Belarus, criminal proceedings against her opozycji na Placu Niepodległości, Natalia Ra- activities aimed at changing political climate.” were suspended. However, according to experts, dzina została silnie uderzona w głowę. Zatrzy- if Radzina decided to return to the country and mano ją w redakcji portalu charter97.org i prze- continue to operate as a journalist, the authori- wieziono do aresztu KGB. Pod koniec grudnia ties would soon formulate a new accusation. 2010 r. przedstawiono jej zarzuty z artykułu 293 In October 2011, the Committee to Protect KK, pkt 1 i 2 – „Masowe zamieszki” i wręczono za- Journalists announced Natalia Radzina the lau- FOT. JULIA DARASHKEVICH kaz opuszczania miejsca zamieszkania (miesz- reate of its International Press Freedom Award. kała w domu rodzinnym w Korbinie). 1 kwiet- NATALIA RADZINA nia 2011 r. uciekła z Białorusi, zaś we wrześniu Natalia Radzina, dziennikarka i redaktor otrzymała azyl polityczny na Litwie. Niedługo opozycyjnego portalu charter97.org, urodziła po jej ucieczce zawieszono postępowanie prze- się 3 maja 1979 r. w Korbinie (obwód brzeski), ciwko niej, jednakże według ekspertów, gdyby w rodzinie wojskowego. Dziennikarstwem zaj- Radzina zdecydowała się wrócić do kraju i kon- muje się od 1997 r. Ukończyła dziennikarstwo tynuować działalność jako dziennikarz, władze na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym, mogłyby szybko sformułować nowe oskarżenie. pracując równocześnie w niezależnych mediach. W październiku 2011 r. Natalia Radzina zo- Pracowała w gazecie „Imia”, „Narodnaja Wo- stała laureatką nagrody za wolność prasy Mię- lia”, „Nowosti”, „Nasza swaboda”. Wielokrotnie dzynarodowego Komitetu Ochrony Dzienni- otrzymywała karę aresztu, była bita podczas ko- karzy. Obecnie mieszka i pracuje w Warszawie.

218 219 JURIJ RADZIWIŁ YURY RADZIWIL MIKOŁA RAZUMOW MIKALAY RAZUMOV Jurij Radziwił był kierowcą kandydata na prezy- Yury Radziwil was Aliaksandr Kazulin’s cam- Mikoła Razumow, mieszkaniec Orszy w obwo- Mikalay Razumov is a resident of Orsha, one of denta Republiki Białoruś, Aleksandra Kazulina. paign staff member. dzie witebskim, był jednym z liderów orszań- the leaders of the Orsha Strike Committee in skiego komitetu strajkowego pierwszej połowy the first half of the 90’s, which organized mass KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION lat 90. protests of workers. 2 marca 2006 r. został zatrzymany przez funk- On 2 March 2006 Yury Radziwil was driving cjonariuszy w cywilu. Samochód Jurija Radzi- a car of candidate for president of the Repub- KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION wiła, z którego filmowano masowe zatrzymania lic of Belarus, Aliaksandr Kazulin when he Na początku kwietnia 2006 r. przeciwko Mi- Mikalay Razumov was sentenced in Orsha on i pobicia dziennikarzy oraz zwykłych obywateli was arrested by officers in plain clothes. A car kole Razumowowi wszczęto sprawę karną z ar- 16 June 2006 by the judge Tatyana Rybakova przed posterunkiem milicji w Mińsku, został driven by Yury, from which he filmed the mass tykułu 367, pkt 2 KK RB o zniesławienie prezy- to 3 years in jail for slandering President Ali- ostrzelany przez funkcjonariuszy specjalnego detention and beatings of journalists and ordi- denta Aleksandra Łukaszenki. Razumow został aksandr Lukashenko. During the presidential oddziału antyterrorystycznego „Ałmaz” Mini- nary citizens in Minsk, was shot by officers of oskarżony o to, że 24 marca 2006 r., podczas campaign of opposition candidate Aliaksandr sterstwa Spraw Wewnętrznych. Jurij Radziwił the Almaz special group of the Belarusian Inte- spotkania Aleksandra Milinkiewicza z wybor- Milinkievich, Razumov said that Lukashenko skierował do prokuratura Mińska N.N. Kulika rior Ministry (commanded by Colonel Nikolai cami, w obecności ponad 100 osób oświadczył, was involved in the disappearance of opposition żądanie wszczęcia sprawy karnej przeciwko oso- Karpienkov). że Aleksander Łukaszenka jest odpowiedzialny politicians Viktor Gonchar, Anatol Krasovsky bom, które użyły wobec niego broni palnej. Pro- Yury Radziwil sent to the Minsk Prosecutor’s za zabójstwo Zacharenki i Ganczara. Jako śro- and Yuri Zakharenko. The case was initiated kurator zdecydował jednak o niewszczynaniu ta- Office, Mr. Kulik, a statement requesting the ini- dek zapobiegawczy zastosowano areszt. Szpital by the senior investigator J. Filipovich. Mikalay kiej sprawy. Radziwiłowi przedstawiono zarzuty tiation of a criminal case against the people who psychiatryczny, do którego przewieziono Razu- Razumov was accused under the article 367, part z art. 363, pkt 2 KK RB – „Stawianie oporu funk- have used firearms against him. The prosecu- mowa, po przeprowadzeniu ekspertyz uznał go 2 of the Criminal Code of the Republic of Bela- cjonariuszowi milicji lub innej osobie strzegącej tor, however, decided to initiate a criminal case za zdrowego psychicznie, wobec czego wrócił rus (defamation of President of Belarus). He was porządku publicznego”. W czasie śledztwa przy- against Yury. Radziwil was charged under the do aresztu śledczego. arrested. Then Mikalay Razumov was taken to gotowawczego był przetrzymywany w areszcie article 363, part 2 of the Criminal Code of the 16 czerwca 2006 r. sąd skazał Razumowa na a psychiatric hospital, where he was examined. śledczym w Mińsku. Republic of Belarus (resisting militia officers). karę trzyletniego ograniczenia wolności. Kara He was found mentally stable. But he was still 18 maja 2006 r. Jurij Radziwił został skazany During the investigation he was held in one of ta (tzw. kara „chemii”) nie została jednak wyko- being held in custody. przez miński sąd na karę 3 miesięcy aresztu. Minsk prisons. On 18 May 2006 Yury Radziwil nana natychmiast – władze przypomniały sobie He was sentenced on 16 June 2006. But the was sentenced by the court in Minsk to three o opozycjoniście dopiero po 4 latach. 9 listopada punishment was executed four years later. On months in jail. He was released on 2 June 2006 2010 roku, niedługo przed kolejnymi wyborami 9 November 2010, shortly before the presiden- after serving the sentence. prezydenckimi, do mieszkania Razumowa przy- tial elections militia officers came to Mikalay szli funkcjonariusze milicji i aresztowali go. Razumov’s apartment and took him. Razumov Uwolniony został 1 lutego 2012 roku z powodu was serving so-called chemistry (freedom re- przedawnienia. striction) until 1 February 2012.

220 221 ANDREJ ROMASZEWSKI testu pod oknami budynku administracji ANDREJ RAMASZEUSKI detained for malicious hooliganism. OMON Andrej Romaszewski urodził się 18 lipca 1970 r. prezydenta. Na początku chodzili oni wokół Andrej was born on 18 July 1970 in Minsk. He pacified action and arrested 20 people. After w Mińsku. Po ukończeniu szkoły studiował budynku administracji z rękami założonymi studied chemistry at the Belarusian State Uni- almost a year, on 29 April 1996, Ramaszeuski chemię na Białoruskim Uniwersytecie Pań- na głowach, miało to symbolizować kraj poli- versity. In 1993, he created the Beer Lovers Party was arrested for taking part in protests on 24 stwowym. W 1993 r. utworzył Partię Miłośni- cyjny. Nieśli również czerwono-zieloną flagę, of Belarus. For a time he cooperated with BPF May 1995. After 3 months of imprisonment, on ków Piwa, która zrzeszała twórców z Mińska, którą wywiesili na toalecie publicznej na po- News and Svaboda newspapers. 19 July 1996 he was sentenced under the article poetów, muzyków. Partia ta w 1997 roku, została bliskim skwerze (tak zwanej „Panikowkie”). 201, part 2 (malicious hooliganism). He was sen- zlikwidowana przez władze. Jeszcze za czasów Flaga uległa rozerwaniu, omonowcy spacyfi- CHRONICLE OF REPRESSION tenced to two years imprisonment, suspended ZSRR brał udział w wielu politycznych akcjach kowali akcję i zatrzymali 20 osób. Prawie rok On 24 May 1995 Andrej Ramaszeuski was de- for one year. The sentence was delivered by opozycji, nie tylko na Białorusi, ale również później, 29 kwietnia 1996 r., 3 dni po„Czarno- tained for publicly burning the flag of the Bye- judge Kirilovich. Later Andrej emigrated to poza jej granicami: w Rosji i na Litwie. Zajmo- bylskim Szlaku”, Romaszewskiego aresztowano lorussian SSR during a street protest. He was the Czech Republic and became a Czech citizen. wał się wydawaniem i propagowaniem antyra- za udział w akcji protestu 24 maja 1995 r. Oskar- dzieckiego wydawnictwa podziemnego. Przez żono go o to, że rozerwał na kawałki czerwono- pewien czas pracował w sekretariacie redakcji -zieloną flagę, co zostało uznane za znieważenie gazet „Wiadomości BFL” i „Swaboda”. symboliki państwowej. Romaszewski spędził 3 miesiące w aresz- KRONIKA REPRESJI cie śledczym na Wołodarce. 1 lipca 1996 r. sąd Był jednym z zatrzymanych 24 maja 1995 roku, uznał go winnym popełnienia przestępstwa 10 dni po pozytywnych wynikach w referen- z artykułu 201, pkt 2 – „Złośliwe chuligaństwo”. dum dotyczącego zmiany symboliki pań- Skazano go na 2 lata pozbawienia wolności stwowej i sojuszu z Rosją, kiedy to studenci w zawieszeniu na rok. W drugiej połowie lat 90. Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego Romaszewski wyemigrował do Czech, gdzie przeprowadzili w centrum Mińska akcję pro- żyje do dzisiaj z rodziną.

222 223 Jest członkiem Rady Koordynacyjnej Bia- VITAL RYMASHEUSKI CHRONICLE OF REPRESSION łoruskiego Zjednoczenia Młodych Polityków Born on 3 March 1975. A Construction engineer, A presidential candidate at the presidential od 1996 r. W latach 2002–2004 był członkiem graduated from the Belarusian National Tech- election of 2010. Was injured by the riot mili- Prezydium Białoruskiej Narodowej Rady Mło- nical University in 1997. In 1999 he studied at tia during the protest action of 19 December. dzieżowych i Dziecięcych Organizacji Społecz- the High State Management School at the Union Detained during the dispersal of the action nych „Rada”. Współtworzył koncepcję nowej of Public Management in Germany, where he and placed in the pre-trial prison of the KGB. młodzieżowej polityki Białorusi. W 1999 r. did research on the economical and political Received charges under the article 293 of the studiował w Niemczech analizę struktury go- situation of Germany. Professionally involved Criminal Code (mass riots). On 31 December spodarczej i politycznej Niemiec na kursach in politics since 1996. Has been a member of was released under a written undertaking not to Wyższej Szkoły Administracji Państwowej the Coordinative Council of the Belarusian leave Belarus. On 30 March charges against him w Instytucie „Union of Public Management”. Association of Young Politicians since 1996. In were reformulated to the article 342, part 1 of the Wital Rymaszeuski zajmuje się w partii eduka- 2002–2004 was a member of the Presidium of Criminal Code (organization and active par- cją oraz sprawami międzynarodowymi. Nadzo- the Belarusian National Council of Youth and ticipation in group actions, seriously violating ruje pracę młodzieżówki Młodzi Chadecy i jest Children’s Civil Organizations Rada. A leader public order). On 20 May, the Minsk Frunzenski szefem oddziału BChD w Mińsku. of the campaign For Protection of Freedom of District Court sentenced Vital Rymasheuski to Conscience and Confession in Belarus. A mem- two years of suspended sentence. KRONIKA REPRESJI ber of the organizing committee of the Belaru- W wyborach 2010 r. Wital Rymaszeuski był sian Christian Democracy Party, the head of the kandydatem na urząd prezydenta Białorusi. Minsk branch. FOT. JULIA DARASHKEVICH 19 grudnia został pobity przez Specnaz na Placu Niepodległości. Zatrzymano go w czasie pacyfi- WITAL RYMASZEUSKI kacji akcji i umieszczono go w izolatce śledczej Wital Rymaszeuski, współprzewodniczący par- KGB. Został oskarżony na podstawie art. 293 KK. tii „Białoruska Chrześcijańska Demokracja”, 31 grudnia Rymaszeuski został zwolniony urodził się 3 marca 1975 r. w Mińsku. Ukończył po podpisaniu dokumentu, w którym zobowią- Białoruski Narodowy Uniwersytet Techniczny zał się do nieopuszczania Białorusi. 30 marca uzyskując tytuł inżyniera budownictwa. Pra- 2011 r. sformułowano przeciwko niemu oskar- cował w budownictwie na Białorusi, stopniowo żenie na podstawie art. 342 KK – „Organizacja awansując od szeregowego pracownika do kie- lub aktywny udział w masowych działaniach rownika działu technicznego. Następnie zajął poważnie naruszających porządek publiczny”. się prywatnym biznesem. Profesjonalnie zaj- 20 maja 2011 r. został skazany przez Frunzeński muje się polityką od 1996 roku. Sąd w Mińsku na 2 lata pozbawienia wolności w zawieszeniu.

224 225 KATARINA SADOUSKAJA KACIARYNA SADOUSKAYA KATARINA SALAUJOWA Katarina Piotrowna Sadouskaja urodziła się Kaciaryna Sadouskaya was born on 28 January Katarina Salaujowa to aktywistka „Młodego 28 stycznia 1946 w Homlu. Po ukończeniu szkoły 1946 in Homel. After finishing school she found frontu”. Urodziła się w 1988 r. w Veszprém (Wę- wyjechała do pracy do Swietłogorska. Po roku job in Svetlohorsk. After a year she moved to gry) nad Balatonem, w rodzinie wojskowego. przeprowadziła się do Mińska. Pracowała w go- Minsk. She had worked as a tram driver, at a Na początku lat 90. jej rodzina mieszkała w mie- spodarstwie komunalnym, w fabryce i jako communal farm and in a factory. Since 1988, en- ście Lepel w obwodzie witebskim. Ukończyła motorniczy tramwaju. Od 1988 r. zajęła się gaged in human rights movement. In the mid Szkołę nr 1 w Lepelu, rozpoczęła studia na fa- działalnością na rzecz praw człowieka. W po- 90’s, she started to cooperate with the Party of kultecie historyczno-politologicznym Połoc- łowie lat 90. współpracowała z Partią Zdrowego Common Sense, in which office she created a kiego Uniwersytetu Państwowego. Na drugim Rozsądku, przy siedzibie której stworzyła spe- special unit concerned with human rights. Ka- roku została relegowana z uczelni za działalność cjalne centrum ochrony praw człowieka. Kata- ciaryna’s aim was to help people socially vulner- w niezarejestrowanej organizacji „Młody Front”. rina starała się nieść pomoc osobom najbardziej able. She found for them lawyers, helping them bezbronnym. Znajdowała dla nich prawników, to write the complaints concerning the lawless- KRONIKA REPRESJI pomagała im pisać skargi dotyczące bezprawia ness of individual officials and unjust decision. 8 kwietnia 2008 r. sędzia Morozowa uznała ak- konkretnych urzędników i niesprawiedliwych tywistkę „Młodego frontu”, Katarinę Salaujową, decyzji. Katarina Sadouskaja była w stanie CHRONICLE OF REPRESSION winną popełnienia przestępstwa z art. 193.1 KK pomóc każdemu, nawet jeśli mieszkał daleko In June 2005, the authorities initiated a criminal – „Nielegalna organizacja działalności lub dzia- od Mińska, dla niej prawa człowieka były naj- case against Kaciaryna Sadouskaya, accusing łalność w imieniu niezarejestrowanego stowa- ważniejsze. Polityką się nie interesowała. her of insulting a judge. She was also charged rzyszenia społecznego” i ukarała ją mandatem with insulting the head of state as the KGB in- w wysokości 50 płac minimalnych (1,75 mln KRONIKA REPRESJI tercepted a letter Kaciaryna sent to her Russian rubli). Salaujowa w ostatnim słowie podczas FOT. JULIA DARASHKEVICH W czerwcu 2005 r. przeciwko Katarinie Sa- colleague. On 25 June 2006 the KGB investiga- procesu powiedziała: douskiej wszczęto sprawę karną, oskarżając tors placed her in a psychiatric hospital. Later „Co się tyczy tego, czy przyznaję się do winy – ją o znieważenie sędziego. Wysunięto również she was transferred to a detention center. On jeśli chęć odrodzenia białoruskiego języka i kul- CHRONICLE OF REPRESSION oskarżenie o znieważenie głowy państwa: KGB 23 October 2006 Kaciaryna Sadouskaya was tury, stworzenie w kraju gospodarki rynkowej, On 8 April 2008 judge Morozova of the court przechwyciło list Katariny Sadouskiej do rosyj- sentenced to two years of imprisonment for in- wprowadzenie uczciwych wyborów można na- in Polotsk charged Katsiaryna under the arti- skiego kolegi. sulting Lukashenko and a judge. She served her zwać przestępstwem karnym, to ja rzeczywiście cle 193, part 1 of the Criminal Code (acting on Z powodu choroby sprawa została czasowo sentence in the female penal colony in Homel. jestem winna i przyznaję się do winy”. behalf of an unregistered organization) and sen- wstrzymana. Sadouskaja przeszła operację, po She was released on 25 May 2007. tenced her to a fine of 50 minimal wages. Dur- czym 25 czerwca 2006 r. śledczy KGB odwieźli ing her speech in the court Salauyova said: “As ją do szpitala psychiatrycznego. Później przenie- KATSIARYNA SALAUYOVA for whether I plead guilty or not – if a desire siono ją do aresztu śledczego. 23 października Katsiaryna Salauyova is the member of the to revive Belarusian language and culture, to 2006 r. Katarina Sadouskaja została skazana na Young Front. She was born in 1988 in Wiesprem establish a market economy in the country, to 2 lata pozbawienia wolności za znieważenie pre- (Hungary), on the shores of Lake Balaton, in a introduction fair elections can be called a crim- zydenta Aleksandra Łukaszenki i sędziego. Karę military family. In the early 90’s, her family inal offense, then I really am guilty and I plead odbywała w żeńskiej kolonii karnej w Homlu. moved to the city Lepiel in the Vitebsk region, guilty.” Zgodnie z decyzją administracji kolonii i posta- Belarus. She began her studies at the Faculty of nowieniem sądu, Sadouskaja wyszła na wolność Political Science at the University of Polotsk. In 25 maja 2007 r. January 2008 she was expelled from the Univer- sity due to her involvement in the Young Front activities.

226 227 ­rozpoczął kampanię obywatelską „Europejska rodzinę Sannikaua poddano dużej presji. Żona Białoruś”, której celem jest przystąpienie Bia- polityka została aresztowana, władze usiłowały łorusi do UE. uprowadzić ich trzyletniego syna Dannika W latach 1998–2002 był rektorem Uniwer- z przedszkola. Grożono także, że malec zostanie sytetu Ludowego przy Społecznym Centrum umieszczony w sierocińcu. Naukowo-Analitycznym. 14 maja 2011 r. Sannikau został skazany na W 2005 r. został laureatem międzynarodo- pięć lat pozbawienia wolności w więzieniu o za- wej nagrody im. Brunona Kreisky’ego, za walkę ostrzonym rygorze za organizację „masowych w obronie praw człowieka. zamieszek”. Jest żonaty i ma dwóch synów. Żona – znana Odsiadywał wyrok w więzieniu w Nowo- białoruska dziennikarka, korespondentka ro- połocku, a następnie 29 września 2011 r. został syjskiej „Nowej Gazety”, Irina Chalip, została przeniesiony do Kolonii nr 2 w Bobrujsku, gdzie również skazana za udział w wydarzeniach był przetrzymywany w izolatce. w grudniu 2010 r. W listopadzie 2011 r. Sannikau został prze- niesiony z Bobrujska do kolonii niedaleko Wi- KRONIKA REPRESJI tebska – „Witba-3”. 19 grudnia 2010 r. podczas pokojowej demon- Według polityka, władze wielokrotnie groziły stracji przeciwko fałszerstwom wyborczym, mu, że zamordują jego żonę i syna. 14 kwietnia Sannikau został brutalnie pobity i umiesz- 2012 r. został przedterminowo zwolniony na czony w areszcie KGB. Podczas dochodzenia, mocy amnestii.

FOT. JULIA DARASHKEVICH ANDREJ SANNIKAU resigned in protest from the post of the Deputy Andrej Sannikau was born on 8 March 1954. Minister of Foreign Affairs of Belarus. ANDREJ SANNIKAU W latach 1993–1995 pracował jako doradca He is a Belarusian politician and activist. He In November 1997, Andrej Sannikau, initi- Kandydat na prezydenta w wyborach w 2010 r., Misji Dyplomatycznej Republiki Białoruś co-founded the civil initiative Charter 97 and ated the creation of the Charter 97 initiative koordynator kampanii obywatelskiej „Europej- w Szwajcarii. W latach 1995–1996 pełnił funk- is a coordinator of the European Belarus cam- and has become its international coordinator. ska Białoruś”. cję wiceministra spraw zagranicznych Białorusi. paign. Sannikau was a candidate at the 2010 He was one of organizers of the famous protest Urodził się 8 marca 1954 r. w Mińsku. Wnuk Ma stopień Ambasadora Nadzwyczajnego i Peł- presidential election in Belarus. marches “Let us live!”, “For a better life”, sev- Konstantina Sannikaua – białoruskiego reży- nomocnego. W listopadzie 1996 r., w przeded- He is a grandson of Kanstantin Sannikau, a eral Freedom Marches and protests against the sera, artysty ludowego, jednego z założycieli niu antykonstytucyjnego referendum, dzięki Belarusian director and founder of the Yanka rigging of election results in 2001, 2004, 2006, Teatru Narodowego im. Janki Kupały. któremu Łukaszenka przedłużył swoją władzę, Kupala National Academic Theatre. He grad- 2008. In 2008, along with Viktor Ivashkievich, W 1977 r. ukończył Miński Państwowy Peda- Sannikau na znak protestu podał się do dymisji. uated in 1977 from the Minsk State Pedagogi- Mikalay Marynich and other politicians he gogiczny Instytut Języków Obcych. W listopadzie 1997 r. Andrej Sannikau po- cal Institute of Foreign Languages. In 1989, he began a civic campaign European Belarus. In W 1989 r. ukończył studia w Akademii Dyplo- wołał inicjatywę „Charter’97” i stał się jej mię- graduated from the Diplomatic Academy of 2005 he was awarded the Bruno Kreisky Prize. matycznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych dzynarodowym koordynatorem. W 1998 r. wraz the Ministry of Foreign Affairs of the Soviet He is married and has two sons. His wife Irina ZSRR w Moskwie. Poza rodzimymi językami z Giennadijem Karpenko stworzył zarząd Bia- Union. In the years 1982–1987 he worked in the Chalip is a well known Belarusian journalist, – białoruskim i rosyjskim, zna jeszcze biegle łoruskich Sił Demokratycznych. UN Secretariat in New York. In 1993–1995 he was correspondent of the Russian Novaya Gazeta. francuski i angielski. Był jednym z organizatorów marszów pro- an advisor of the Mission to Belarus in Geneva. She was also convicted for taking part in the W latach 1982–1987, pracował w Sekretariacie testu „Zmiażdżymy faszystowskie robactwo!”, In 1995–1996 he served as the Deputy Minister events on December 2010 ONZ w Nowym Jorku. W latach 1992–1995 stał „Tak się nie da żyć”, „Za lepsze życie” i kampanii of Foreign Affairs of Belarus. na czele delegacji białoruskiej podczas rozmów przeciw fałszerstwom wyborczym w 2001, 2004, On the eve of the unconstitutional referen- CHRONICLE OF REPRESSION na temat rozbrojenia nuklearnego i konwencjo- 2006 i 2008 r. dum in November 1996, by which Lukashenko Andrej was arrested on the evening of 19 Decem- nalnego, miał prawo do podpisywania doku- W 2008 r., wraz z Wiktorem Iwaszkiewiczem, gained near-absolute power, Andrej Sannikau ber 2010 on the Independence Square in Minsk. mentów w imieniu głowy państwa. Michaiłem Maryniczem i innymi politykami,

228 229 The demonstration was suppressed by the author- izing mass riots” on the evening of 19 December NIKITA SASIM ities. Sannikau was severely beaten and detained 2010. He served his sentence in the colony in Nikita Sasim urodził się w Baranowiczach, in the KGB facility in Minsk. During the investi- Novopolotsk. But on 29 September he was trans- w obwodzie brzeskim. Po ukończeniu szkoły gation, the family of Sannikau was subjected to ferred to the penal colony in Bobruisk, where he uczył się w Kolegium Przemysłu Lekkiego. Był repressions. His wife was arrested. The authori- was kept in solitary confinement. In November członkiem ruchu „Żubr”. Po tym, jak oddział ties attempted to abduct a three-year old son of 2011 he was transferred to the penal colony in Białoruskiego Republikańskiego Związku Mło- Sannikau, Danik, from kindergarten, and threat- Vitebsk. He was repeatedly threatened that he, dzieży, któremu przewodniczył Sasim, przyłą- ened that the boy will be placed in an orphanage. his wife and son would be killed. czył się do ruchu „Żubr”, Nikita po raz pierwszy On 14 May 2011, the court in Minsk sentenced Sannikau was pardoned by President Luka­ został skazany na 10 dni aresztu za rozpo- Andrej to five years in penal colony for “organ- shenko and released on 14 April 2012. wszechnianie niezależnych gazet. Po miesiącu, w maju 2004 r., został relegowany z kolegium. Za udział w akcjach był wielokrotnie skazywany na areszty administracyjne. 16 września 2005 r. został pobity w Mińsku przez omonowców pod- czas akcji organizacji „Pamiętamy!”. Skończyło się urazem głowy i pobytem w szpitalu. W latach 2001–2002 był jednym z obrońców Kuropat, przez które władze w tym czasie miały zamiar poprowadzić drogę. W latach 2005–2006 brał udział w młodzieżowej akcji „Jeans”. FOT. JULIA DARASHKEVICH Kiedy podczas jednej z akcji omonowcy za- brali Nikicie Sasimowi białoruską flagę naro- dową, zawiesił na kiju swoją dżinsową koszulę, 5 kwietnia 2005 r. sprawa została zakończona co stało się symbolem nadziei na przemiany. z powodu małej szkodliwości czynu. 14 marca 2006 r. Nikita Sasim został zatrzy- KRONIKA REPRESJI many w Mińsku i oskarżony o uchylanie się W 2005 r. przeciwko Sasimowi wszczęto sprawę od obowiązku służby wojskowej. Na proces karną. Funkcjonariusze milicji zatrzymali go czekał dwa miesiące w areszcie śledczym w Ba- 8 stycznia i oskarżyli o to, że napisał na budyn- ranowiczach. 12 maja 2006 r. został skazany kach wzdłuż Prospektu Franciszka Skoriny na 3 miesiące aresztu. Po zwolnieniu kilkakrot- i ulicy Wołodarskiego w Mińsku hasła „Wol- nie próbowano go zwerbować do wojska. Z tego ność dla Marinicza!”. Po zatrzymaniu spędził powodu Sasim opuścił Białoruś. w areszcie tymczasowym 3 dni, po czym przed­ stawiono mu zarzuty z artykułu 218, pkt 1 KK – „Umyślne zniszczenie lub uszkodzenie mienia”.

230 231 MIKITA SASIM CHRONICLE OF REPRESSION JEWGIENIJ SEKRIET Mikita Sasim was born in Baranoviche in the In 2005 the authorities initiated a criminal case Jewgienij Sekriet urodził się 3 października Brest region. He studied at the College of Light against Sasim. Militia officers detained him on 8 1966 r. w Mińsku. Po ukończeniu Szkoły nr 110 Industry. He was a member of the Zubr move- January and accused of writing political slogans służył w wojsku. Ukończył leśnictwo w Insty- ment. Mikita Sasim participated in a number (“Freedom for Marynich”) on the buildings tucie Technologicznym im. Kirowa w Mińsku of opposition protests. He was excluded from along the Francysk Skaryna prospectus and the (obecnie Białoruski Państwowy Uniwersytet the college in June 2004 due to his political Volodarsky Street in Minsk. He spent three days Technologiczny). Pasjonuje się projektowaniem activities. He was detained several times. At a in arrest. He was charged under the article 218, krajobrazu. Zajmuje się tym zawodowo. Kolejną peaceful demonstration in September 2005, the part 1 of the Criminal Code (damage to prop- jego pasją jest literatura. Sekriet jest autorem security forces confiscated the banners and flags erty). On 5 April 2005, the case was dismissed wierszy i prozy, jego utwory były publikowane the demonstrators were using, so Mikita Sasim due to the insignificance of the damage. w periodykach. Nie ma informacji na temat FOT. SIARHIEJ HUDZILIN tied his denim shirt to a pole and waved it like Mikita Sasim was sentenced to three months’ tego, czy należał do jakichś partii czy ruchów, a flag. He was severely beaten by militia officers. imprisonment on 12 May for draft evasion, de- natomiast nie krył nigdy swoich poglądów de- His peaceful act of defiance inspired Belarusian spite the fact that he had been granted a deferral mokratycznych. Podczas wyborów prezydenc- Sekrieta, kiedy nie wrócił na noc. Po trzech civil society to adopt denim blue as a symbol of his military service. He had been arrested on kich 2010 r. został członkiem sztabu Andreja dniach do mieszkania przyszli funkcjonariu- of freedom. 14 March. He spent two months in a pre-trial de- Sannikaua. sze struktur siłowych i przeprowadzili rewizję. tention center. After his release the authorities Przedstawiono mu zarzuty o udział w maso- tried several times to recruit him into the army. KRONIKA REPRESJI wych zamieszkach (art. 293 KK). Był przetrzy- Sasim left Belarus. Sekriet został zatrzymany 19 grudnia 2010 roku mywany w areszcie na Wołodarce. 12 maja sąd po akcji protestu w Mińsku. Za udział w niej w Mińsku skazał go na 3 lata pozbawienia wol- został skazany na 10 dni aresztu. Karę odbył, ności. Karę odbywał w Kolonii nr 15 niedaleko ale wkrótce (17 stycznia) doszło do kolejnego Mohylewa. 11 sierpnia 2011 r. został ułaskawiony aresztowania. Bliscy zaczęli szukać Jewgienija na mocy dekretu Łukaszenki.

JAUHIEN SAKRET CHRONICLE OF REPRESSION Jauhien Sakret was born on 3 October 1966 in Jauhien Sakret was arrested on 19 December Minsk. After graduating from the high school 2010, after protests in Minsk. He was sentenced No. 110, he served in the army. He graduated to 10 days in jail for participating in these events. from the Technological Institute of Forestry After he was released from prison on 17 January (now the Belarusian State University of Tech- 2011, he was arrested again. His family started nology). Jauhien Sakret is the author of poems to look after him as he did not come back for and prose, his works have been published in the night. After three days the officers came periodicals. During the presidential election to his apartment to conduct a search. He was of 2010 he was a member of Andrej Sannikau’s charged under the article 293 of the Criminal election campaign team. Code (mass riots). He was held in the Volodarka prison. On 12 May, a court in Minsk sentenced him to three years of imprisonment. He served his sentence in the colony No. 15 near the city of Mahilou. He was pardoned by Lukashenko and released on 11 August 2011.

232 233 na podstawie art. 193, pkt 1 KK – „Działalność IVAN SHYLA On 4 September 2007 the Salihorsk District w imieniu niezarejestrowanej organizacji spo- Born on 25 November 1990 in Salihorsk. While Court with the General Prosecutor Mr. Chernish- łecznej, religijnej czy fundacji albo udział w ich still in high school, he joined the Young Front ewich examined the case of Ivan Shyla. Judge Mr. działalności”. Ivan Shyla usłyszał następujące organization. Together with his father and Lapin found Ivan Shyla guilty of the alleged of- zarzuty: „Pomimo świadomości, że Minister- brother he participated in protests on the Kon- fense under the article 193 of the Criminal Code of stwo Sprawiedliwości dnia 26 listopada 2006 r. stanty Kalinowski Square in Minsk after the the Republic of Belarus and issued an admonition odmówiło rejestracji organizacji «Młody Front» presidential elections of 2006. All three were to Ivan. ze względu na jej nielegalną działalność, kie- detained for 24 hours. Ivan Shyla was a participant of the tent city rował w Soligorsku jednostką strukturalną po- protests against fraud during the presidential zarządowej organizacji «Młody Front» w celu CHRONICLE OF REPRESSION election 2006, on the Kalinowski’s Square in osiągnięcia celów zawartych w jej konstytucji, Criminal case against Ivan Shyla, a minor ac- Minsk, for which he and his brother and his a także brał czynny udział w jej rozwoju”. tivist of the Young Front from Salihorsk, was father were all arrested. In February 2012 Ivan 4 września 2007 r. Sąd Rejonowy w Soligorsku launched on 10 May 2007. He was charged under was detained for 22 days for action of solidar- rozpatrzył sprawę Ivana Shyli w trakcie jawnego the article 193, part 1 of the Criminal Code (act- ity with unjustly arrested Zmicer Dashkievich, procesu sądowego. Sędzia W. Lapin uznał oskar- ing on behalf of an unregistered organization). leader of the Young Front and for participation żonego Ivana Shylę winnym zarzucanego mu Ivan Shyla heard the following accusation: in demonstration in front of the penal colony in czynu, za który na podstawie art. 193 KK RB sąd “Despite knowing that the Ministry of Justice Gorki as well as in the silent protest in Salihorsk. postanowił ukarać go pouczeniem. on 26 November 2006 refused to register the In 2008 Ivan was expelled from the high Ivan Shyla był uczestnikiem „miasteczka organization Young Front because of its illegal school No. 4 in Salihorsk for his oppositional namiotowego” – akcji protestu przeciwko fał- activity, Ivan Shyla led in Salihorsk structural activities. This event took place during the final szerstwom podczas wyborów prezydenckich unit of the non-governmental organization exams. Olga Sienkova, the school’s principal left 2006 r. na Placu Kalinowskiego w Mińsku, za co Young Front in order to achieve the objectives her post to protest against this decision. FOT. JULIA DARASHKEVICH z bratem i ojcem zostali aresztowani. W lutym set out in its constitution and took an active part Ivan currently lives in Poland. 2012 r. Iwan został zatrzymany na 22 dni za ak- in its development.” IVAN SHYLA cję solidarności z bezpodstawnie aresztowanym Ivan Shyla urodził się 25 listopada 1990 r. w So- Dzmitrijem Daszkiewiczem, liderem „Młodego ligorsku w obwodzie mińskim. Będąc jeszcze Frontu” oraz za udział w demonstracji przed ko- w liceum, wstąpił do organizacji „Młody Front”. lonią karną w Gorkach i w milczącym proteście Razem z ojcem Uladzimirem i bratem Ilyą był w Soligorsku. uczestnikiem „Placu Kalinowskiego” w Mińsku W chwili obecnej Ivan mieszka w Polsce. w 2006 r. Wszyscy trzej zostali zatrzymani na W 2008 r. za działalność społeczną został wy- 24 godziny. dalony z 11 klasy Szkoły Średniej nr 4 w Soli- gorsku. Zdarzenie to miało miejsce w czasie KRONIKA REPRESJI egzaminów końcowych, gdy Ivanowi pozostał Sprawę karną przeciwko nieletniemu działa- do zdania tylko egzamin z języka angielskiego. czowi „Młodego Frontu” z Soligorska wszczął Dyrektor szkoły, Olga Sieńkowa, na znak pro- prokurator Obwodu Mińskiego 10 maja 2007 r. testu odeszła ze szkoły.

234 235 ULADZIMIR SIARHEYEU WALERIJ SIEDOW Uladzimir Siarheyeu is an activist of the Young Walerij Siedow to białoruski działacz, znany Front, one of the detained in the Case of Four- ze swojego udziału w akcjach protestu na prze- teen in 2008. He attended the secondary school łomie lat 80. i 90. Urodził się w Gruzji w latach No. 24 in Minsk and then studied law at the 60. w rosyjskiej rodzinie, jego dziadek pocho- Belarusian State University. dził z rodu Kozaków, których Katarzyna II wy- słała na Kaukaz. CHRONICLE OF REPRESSION Siedow był współpracownikiem gazety „No- Uladzimir was detained several times for par- wosti Wozrożdienia” („Aktualności Renesansu”), ticipating in the actions organized by the op- pracował w Instytucie Filozofii Akademii Nauk, FOT. JULIA DARASHKEVICH position. In 2006, he was convicted for taking robił doktorat. Kiedy w 1989 r. powstał Biało- part in the action of solidarity with Aliaksandr ruski Front Ludowy, Siedow wstąpił do niego. ULADZIMIR SIARHIEJEU Kazulin. Wkrótce został członkiem Zarządu BFL. Siedowa Uladzimir Siarhiejeu to działacz „Młodego In 2008 Uladzimir Siarheyeu participated in nazywa się ostatnim dysydentem ZSRR. Frontu”, jeden z oskarżonych w „Sprawie czter- the demonstration of entrepreneurs that took nastu” z 2008 r. Uczył się w Mińsku w Gimna- place on 10 January in Minsk. The demonstra- KRONIKA REPRESJI FOT. VYTOKI.NET zjum nr 24 o profilu językowym, w Kolegium tors were protesting against the introduction 7 listopada 1990 r. Siedow brał udział w anty- Budowy Maszyn, a także studiował zaocznie of a presidential ruling concerning restrictive komunistycznym mityngu, został zatrzymany na Wydziale Prawa Białoruskiego Uniwersytetu tax and employment regulations for small busi- i umieszczony na Wołodarce. Sprawa karna Walerij Siedow był pierwszą osobą, która Państwowego. Od pierwszych lat kolegium brał nesses. Fourteen individuals were subsequently przeciwko niemu została wszczęta w związku ogłosiła na Białorusi polityczny protest głodowy. udział w różnych akcjach opozycji. convicted for taking part in or organizing ac- z tym, że podczas mityngu Siedow wszedł na W areszcie spędził 70 dni, przez 32 dni prowa- tions that seriously violate public order, among pomnik Lenina przed budynkiem parlamentu dził głodówkę. KRONIKA REPRESJI them Uladzimir Siarheyeu. He was arrested and i wywiesił na nim antykomunistyczny symbol – Po 20 latach ponownie wrócił do polityki Kilka razy był zatrzymywany w czasie akcji opo- detained for 15 days under the article 23, part krzyż owinięty drutem kolczastym, na którym i działalności opozycyjnej. 20 stycznia 2011 r. zycyjnych. W 2006 r. został skazany za udział 34 of the Code of Administrative Offences of wisiała kurtka więźnia politycznego z Gułagu. wyszedł na pikietę solidarności z więźniami po- w akcji solidarności z Aleksandrem Kazulinem. the Republic of Belarus (violation of the proce- Siedow postawił ten krzyż „w imieniu dziesiąt- litycznymi, skazanymi za udział w demonstracji 10 stycznia 2008 r. po udziale w akcji soli- dure for organizing or conducting a mass event ków milionów represjonowanych osób, w tym na Placu Niepodległości 19 grudnia 2010 r. Za to, darności z przedsiębiorcami, Siarhiejeu został or demonstration). Later the accusation was i Białorusinów” (cytat z wywiadu Siedowa dla że trzymał w rękach ikonę i portret Mykoły zatrzymany i aresztowany na 15 dni z artykułu changed to the article 342, part 1 of the Criminal Radia Swaboda). Statkiewicza został skazany na 12 dni aresztu. 23, pkt 34 KA RB – „Naruszenie porządku orga- Code of the Republic of Belarus (organization nizacji i przeprowadzenia imprez masowych”. and active participation in group actions, seri- Później przedstawiono mu zarzuty z artykułu ously violating public order). 342, pkt 1 KK RB – „Organizacja lub aktywny On 22 April 2008 Uladzimir Siarheyeu was udział w grupowych działaniach, w poważny found guilty and fined with 100 minimal wages sposób naruszających porządek społeczny”. ($1650). Before the sentence became valid the 22 kwietnia 2008 r. w „Sprawie czternastu” authorities tried to conscript Uladzimir to the został wydany wyrok. Uladzimir Siarhiejeu army. został skazany na karę grzywny w wysokości 100 płac minimalnych (3 mln 500 tys. rubli). Jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku władze starały się wcielić Siarhiejeua do wojska.

236 237 VALERY SEDOV case against him was initiated because after PAWEŁ SIEWIARYNIEC Valery is a Belarusian activist, known for his the rally he climbed on a statue of Lenin, that Paweł Siewiaryniec jest działaczem społecznym, participation in the protest actions in the late stood in front of the Parliament Building, and członkiem rady Białoruskiego Stowarzyszenia 80s and 90s of the twentieth century. Valery hung on it the anti-communist symbol: a cross Dziennikarzy. Urodził się 30 grudnia 1976 r. Sedov is sometimes called the last Soviet dis- wrapped in barbed wire. Sedov said later that w Orszy. Ukończył z wyróżnieniem Szkołę Pla- sident. He was born in Georgia in the ’60s in he placed the symbol on the statue “on behalf styczną nr 25. Zainteresował się polityką, kiedy the Russian family, his grandfather came from of millions of oppressed people, including Be- w X. klasie został wybrany do Dziecięcego Par- a family of Cossacks, sent by Catherine II to the larusians” (quote from an interview that Sedov lamentu Republikańskiego. Interesował się geo- Caucasus. gave for Radio Svaboda). grafią i geologią. Sedov worked for the newspaper Novosti Valery Sedov was the first person in Belarus Ukończył geografię na Białoruskim Uniwer- Wozrozdienia, he worked at the Institute of who announced politically motivated hunger sytecie Państwowym. W latach 1994–1999 pra- Philosophy of the Academy of Sciences. In 1989 strike. He spent in prison 70 days out of which cował jako dziennikarz w kilku komercyjnych FOT. JULIA DARASHKEVICH when the Belarusian Popular Front (BPF) was 32 on a hunger strike. gazetach. Od 1998 r. pracuje jako publicysta founded, Sedov joined it. Soon, he was elected After 20 years he returned again to the pol- w niezależnej prasie. Jest laureatem nagrody a member of the Board of the BPF. itics and oppositionist activity. On 20 January im. Alesia Adamowicza i nagrody im. Wasilija cony do 1 roku. 22 maja 2007 r. Siewiaryniec 2011 Valery Sedov took part in a demonstration Bykowa „Za wolność myśli”. został warunkowo zwolniony. Tym samym karę CHRONICLE OF REPRESSION of solidarity with political prisoners, who were W latach 1999–2003 był wiceprzewodni- zmniejszono jeszcze dodatkowo o 2 miesiące On 7 November 1990, Valery Sedov took part in arrested for a participation in the demonstra- czącym partii Białoruski Front Ludowy, w la- i 24 dni. the anti-communist rally, he was arrested and tion on the Independence Square on 19th De- tach 1999–2004 przewodniczącym „Młodego Opozycjonista był członkiem sztabu kandy- placed in one of the Minsk prisons. Criminal cember 2010. He was arrested for 12 days. Frontu”. Obecnie jest przewodniczącym komi- data na prezydenta z ramienia BChD, Witala Ry- tetu organizacyjnego Białoruskiej Chrześcijań- maszeuskiego. Został aresztowany po demon- skiej Demokracji (BChD). stracji opozycyjnej po wyborach prezydenckich w grudniu 2010 r. KRONIKA REPRESJI W nocy z 19 na 20 grudnia 2010 roku, po kilku Po raz pierwszy Paweł Siewiaryniec został godzinach od pacyfikacji pokojowej demonstra- skazany 31 maja 2005 r. na 3 lata tzw. „chemii” cji na mińskim Placu Niepodległości, Paweł Sie- za organizację masowych protestów na Placu wiaryniec został aresztowany i przewieziony Październikowym w 2004 roku, kiedy to Łuka- do aresztu śledczego KGB. Pod koniec grudnia szenka przeprowadził nielegalne referendum 2010 roku przedstawiono mu zarzut z artykułu i zalegalizował swoją trzecią kadencję prezy- 293, pkt 1 i 2 KK – „Masowe zamieszki”. 4 kwiet- dencką. Siewiaryniec został uznany winnym nia 2011 roku przedstawiono mu nowy zarzut złamania artykułu 342 KK RB – „Organizacja z artykułu 342 KK – „Działania w poważny spo- i przygotowanie działań, które w poważny sób naruszające porządek publiczny”). sposób naruszają porządek publiczny i udział 16 maja 2011 r. Siewiaryniec został skazany w nich”). Karę odbywał we wsi Małoje Sitno przez Sąd Zawodski w Mińsku na 3 lata ogra- w obwodzie witebskim, przy granicy z Rosją, niczenia wolności (3 lata tzw. „chemii”). Odby- gdzie pracował przy wyrębie lasu. wał karę w gospodarstwie rolnym w Kuplinach, Na mocy ustawy o amnestii z 5 maja 2007 w obwodzie brzeskim. 19 października 2013 r. roku, wyrok dla Pawła Siewiaryńca został skró- został uwolniony.

238 239 PAVEL SIEVIARYNIETS lating the article 342 of the Criminal Code of PAWEŁ SILIWONCZIK mieszkaniach przeprowadzono rewizje. Po mie- Born on 30 December 1976 in Orsha. He grad- the Republic of Belarus (organization and active Paweł Siliwonczik to działacz „Białego Legionu”. siącu od zatrzymania przedstawiono im zarzuty, uated from the Geography Faculty of the Be- participation in group actions, seriously violat- Urodził się w 1980 r. 31 sierpnia 1998 r. został a także otrzymali zakaz opuszczania miejsca larusian State University. In 1995 Paval Sievia- ing public order). He spent two years on lumber skazany przez sąd w Mińsku razem z Igorem zamieszkania. Początkowo ich sprawy miały ryniets joined the Belarusian Popular Front. In sites in a village in northern Belarus and was Korsakiem. Miał wtedy 18 lat. charakter administracyjny, później zostały February 1997 he became leader of the Minsk released on amnesty in 2007. przekwalifikowane na sprawy karne. youth fraction of the organization. In Septem- Pavel Sieviaryniets served as a head of the KRONIKA REPRESJI Korsak i Siliwonczik zostali oskarżeni o po- ber 1997 he became one of the founders of the Electoral Office of former presidential candi- Obaj oskarżeni zostali zatrzymani przez funkcjo- pełnienie przestępstwa z artykułu 201, pkt 2 KK Young Front. date Vital Rymasheusky. He was arrested after nariuszy milicji 2 czerwca 1998 roku, o 5:00 rano, – „Chuligaństwo”. Prokurator Słuka żądał dla From 1994 till 1999 he worked as journalist for the opposition demonstration that took place kiedy rozklejali na osiedlu Sieriebrianka opozy- oskarżonych 1 roku pozbawienia wolności w za- several state and commercial newspapers. He after the presidential election in December 2010. cyjne ulotki i malowali farbą symbol nieformal- wieszeniu. W sądzie oskarżeni przyznali się czę- is a prize-winner of the Ales Adamovich Lit- On the night of 19 and 20 December 2010, af- nej organizacji „Biały Legion”. Symbol ten jest ściowo do winy. Zostali skazani na karę grzywny erature Prize of the Belarusian PEN Center and ter a few hours after the pacification of a peace- szeroko wykorzystywany w narodowej symbolice. w wysokości 10 płac minimalnych (2,5 mln rubli Vasil Bykau Freedom of Thought Award. ful demonstration on the Minsk Independence Po zatrzymaniu, Korsak i Siliwonczik spę- białoruskich). In 1999–2003 he was a Vice-President of the Square, Pavel Sieviaryniets was arrested and dzili 6 godzin na posterunku milicji. W ich Belarusian Popular Front party, in 1999–2004 taken to the KGB detention center. At the end was a chairman of the Young Front. He is cur- of December 2010, he was accused under the rently a chairman of the organizing committee article 293, part 1 and 2 of the Criminal Code PAVEL SILIVONCHIK After detention, Korsak and Silivonchik, spent of the Belarusian Christian Democracy (BCD). (mass riots). On 4 April 2011 he was accused un- Pavel Silivonchik was activist of the White Le- six hours at the militia station. Their homes were der the article 342 of the Criminal Code of Be- gion – a patriotic organization of Belarusian searched. After a month of their detention they CHRONICLE OF REPRESSION larus (organization and active participation in soldiers, which was later resolved. He was born were presented with allegations and they were On 31 May 2005 Pavel Sieviaryniets was sen- group actions, seriously violating public order). in 1980. banned from leaving their place of residence. In- tenced to three years of forced labour for or- On 16 May 2011, Sieviaryniets was convicted itially, the case was of an administrative nature, ganizing mass protests against the participa- by a court in Minsk to three years of forced la- CHRONICLE OF REPRESSION but later it was reclassified as a criminal case. tion of Aliaksandr Lukashenko in presidential bour. He served his sentence on a farm in Kup- On 31 August 1998, the court in Minsk issued Korsak and Silivonchik were accused of com- elections after the 2004 referendum in Belarus. lin, Brest region. He was released on 19 October a judgment sentencing Ihar Korsak and Pavel mitting a crime under the article 201, part 2 of The Belarusian oppositionist was accused of vio­ 2013. Silivonchik. Both men were detained by militia the Belarusian Criminal Code (hooliganism). officers on 2 June 1998 at 5:00 in the morning, The Prosecutor Sluka demanded for accused when they were hanging oppositional posters one year of suspended imprisonment. In court, and painting on the walls symbols of the infor- the accused pleaded partially guilty. They were mal organization White Legion. This symbol is sentenced to a fine of 10 minimum wages (2.5 widely used in national ornamentation. million BYR).

240 241 przetrzymywany na Wołodarce. By uratować działań, tacy jak Siewiaryniec, Statkiewicz, Wiaczesław Siwczyk wyjechał na Ukrainę. Na przed aresztowaniami innych członków BFL, Labiedźka, zostali przez władze odizolowani Białorusi odbyło się posiedzenie sądu bez jego rozpoczął bezterminowy protest głodowy. Pod i znaleźli się za kratkami. Kilka godzin przed udziału. Został na nim zaocznie skazany na wpływem nacisków międzynarodowej społecz- pacyfikacją miasteczka namiotowego, 23 marca 15 dni aresztu. Areszt ten odbył we wrześniu ności i protestów na ulicach Mińska, Siwczyk ok. 20:00, służby specjalne porwały Siwczyka 2006 r., po powrocie z Ukrainy został zwolniony po 21 dniach aresztu. Wcze- i całą noc przetrzymywały w autobusie, bijąc W 2010 r. po pacyfikacji akcji na Placu Nie- śniej przez trzy dni przebywał na oddziale in- i inscenizując rozstrzelanie. podległości w Mińsku Siwczyk opuścił Biało- tensywnej terapii. 17 maja 1996 r. Siwczyk został Dopiero rankiem osoby zatrzymane na Placu ruś. Kieruje Białoruskim Centrum na Ukrainie. zwolniony, otrzymał jednak zakaz opuszczania mogły zobaczyć pobitego Siwczyka na koryta- Celem tego Centrum jest organizacja akcji so- miejsca zamieszkania. Sprawa została całkowi- rzach Okrestiny. Trafił do szpitala, skąd po lidarności z więźniami politycznymi i pomoc cie zamknięta dopiero po kilku latach. 4 dniach jego przyjaciele wywieźli go i ukryli. uchodźcom politycznym z Białorusi. Był jednym z organizatorów zamknięcia miń- skiego Prospektu Franciszka Skaryny w 1998 i 1999 roku, kiedy to Łukaszenka i Jelcyn podpi- VYACHESLAV SIVCHYK completely closed only after a few years. sali porozumienie o stworzeniu państwa związ- Vyacheslav Sivchyk together with Yury Hadyka He was one of the organizers of the closure kowego. W latach 2001–2002 brał udział w obro- was the first Belarusian political prisoner in the of the Minsk Francys Skaryna prospect in 1998 nie Kuropat. post-Soviet Belarus. and 1999, when Lukashenko and Yeltsin signed 11 stycznia 2003 r. decyzją rady BFL Siwczyk He was born on 18 December 1962 in a fam- an agreement on the creation of a union state. został wykluczony z partii „za działalność de- ily of scientists in Minsk. As a child, he spent In 2001–2002 he participated in the defense of FOT. JULIA DARASHKEVICH strukcyjną i nie podporządkowanie się decy- 10 years with his parents in Abkhazia, after Kuropaty. zjom kierownictwa”. Do tego czasu zajmował that time the family returned to Belarus. In On 11 January 2003, by the decision of the WIACZESŁAW SIWCZYK w partii różne stanowiska, kierował jej mło- 1984, Sivchyk graduated from the Geography BPF council he was expelled from the party “for Wiaczesław Siwczyk urodził się 18 grudnia 1962 r. dzieżowym skrzydłem (w 1998 r. został utwo- Faculty at the Belarusian State University. For destructive activities and for being disobedient w rodzinie naukowców w Mińsku. W dzieciń- rzony pod przewodnictwem Pawła Siewiaryńca some time he worked in Abkhazia. In 1988 he to superiors.” stwie 10 lat żył z rodzicami w Abchazji, potem „Młody Front”). returned to live and work in his homeland. He On the Day of Will – Belarusian Independ- rodzina wróciła na Białoruś. W 1984 r. Siwczyk W Dzień Woli 2004 roku Siwczyk wraz worked in the National Academy of Sciences of ence Day in 2004, Sivchyk along with three ukończył geografię na Białoruskim Uniwersyte- z trzema innymi działaczami opozycji przykuli Belarus. He dealt with the problems of ecology other opposition activists chained themselves cie Państwowym, pewien czas pracował w Ab- się łańcuchami do słupa na Placu Październi- and the effects of the Chernobyl disaster. In 1989 to a pole on the October Square in Minsk. In chazji. W 1988 r. wrócił by mieszkać i pracować kowym w Mińsku, protestując w ten sposób he became a member of the Belarusian Popular this way, the activists were protesting against w swojej ojczyźnie. Pracował m.in. w Narodowej przeciwko zakazowi masowego świętowania Front. the ban on mass celebration of the holiday. Akademii Nauk Białorusi. Zajmował się proble- uroczystości. In November 2004, he was a head of the Bela- mami ekologii i skutkami katastrofy w Czarno- W listopadzie 2004 r. na ukraińskim Majda- CHRONICLE OF REPRESSION rusian branch on the Ukrainian Maidan during bylu. W 1989 r. został członkiem Białoruskiego nie podczas Pomarańczowej Rewolucji był sze- He was arrested on 26 April 1996, after the the Orange Revolution. Frontu Ludowego. Gdy 26 kwietnia 1996 r. Siw- fem białoruskiego oddziału. Chernobyl Path in Minsk. He was charged with Sivchyk began to create solidarity movement czyk został zatrzymany w Mińsku po „Czar- Siwczyk zaczął tworzyć Ruch Solidarno- organization and active participation in group Razam and supported entrepreneurs in the fight nobylskim Szlaku”, był sekretarzem Zarządu ści „Razem!” i wsparł walkę przedsiębiorców actions, seriously violating public order. The for their rights. In March 2006, after the pres- Białoruskiego Frontu Ludowego. o swoje prawa. W marcu 2006 roku, po wy- criminal case against him was launched in the idential election Sivchyk was one of the organ- Wiaczesław Siwczyk i Jurij Chadyka to pierwsi borach prezydenckich, Siwczyk był jednym spring of 1996. He was held in the Volodarka izers of the tent city on the October Square in więźniowie polityczni czasów poradzieckich. z organizatorów miasteczka namiotowego na prison. To save other members of the BPF Party Minsk (the participants of the four-day action Placu Październikowym w Mińsku (uczestnicy from being arrested, he began an indefinite called it Kalinowski Square). Sivchyk was the KRONIKA REPRESJI tej 4-dniowej akcji nazwali ją „Placem Kalinow- hunger strike. At the insistence of the interna- only representative of the “old” opposition, who Oskarżono go o „organizację działań w po- skiego”). Siwczyk był jedynym przedstawicie- tional community and protests on the streets spent three days and four nights with the pro- ważny sposób naruszających porządek pu- lem „starej” opozycji. Przez 4 doby protestował of Minsk, Sivchyk was released on 17 May 1996 testing youth. All politicians who were at that bliczny, bądź udział w nich”. Sprawa karna prze- z młodzieżą. Wszyscy politycy, którzy byli by after 21 days of detention. But he was banned time able to take any action, such as Sieviaryniec, ciwko niemu został wszczęta wiosną 1996 r. Był wtedy zdolni do podejmowania jakichkolwiek from leaving the place of residence. The case was Statkevich or Liabedzka were imprisoned by the

242 243 authorities. A few hours before the pacification him in absentia to 15 days in jail. He served the JEWGIENIJ SKOCZKO JAUHIEN SKOCZKA of the tent city, about 8:00 p.m. on March 23, sentence after his return from Ukraine in Sep- Jewgienij Skoczko urodził się 7 października Jauhien Skoczka was born on 7 October 1976 in the special services kidnapped Sivchyk and kept tember 2006. 1976 r. w Homlu. Po ukończeniu szkoły śred- Homel. He studied directing at the Belarusian him up all night, beating him and threatening In 2010, after the pacification of the demon- niej studiował na Wydziale Reżyserskim Aka- State Academy of Arts in Minsk. During his to shot him. stration on the Independence Square in Minsk, demii Teatralnej w Mińsku. Podczas studiów studies, he joined the youth wing of the Bela- Sivchyk was transported to the Okrestina Sivchyk again left Belarus. He created and runs przyłączył się do młodzieżowego skrzydła Bia- rusian Popular Front, which in 1997 was trans- prison. He landed up in a hospital, and after the Belarusian center in Ukraine, the aim of łoruskiego Frontu Ludowego, które w 1997 r. formed into the organization Young Front. Later four days his friends took him away and hide which is to organize actions of solidarity with przekształciło się w organizację „Młody Front”. he became the deputy chairman of the Young from the authorities. Vyacheslav Sivchyk left Be- political prisoners and to help political refugees Front. larus for Ukraine. In Belarus court sentenced from Belarus. KRONIKA REPRESJI 25 lutego 1999 r. przeciwko zastępcy przewod- CHRONICLE OF REPRESSION niczącego „Młodego Frontu”, Jewgienijowi A criminal case against Jauhien Skoczka was Skoczko, wszczęto sprawę karną. Tego dnia initiated on 25 February 1999. On the same day Skoczko skończył karę 10 dni aresztu admini- Jauhien was released from jail, where he was stracyjnego za udział w młodzieżowej akcji pro- serving 10 days of administrative detention for testu „Białoruś do Europy”, która miała miejsce participating in the youth protests Belarus to 14 lutego. Europe, which took place on 14 February. Podczas aresztu Skoczko przez 5 dni prowa- During the arrest Skoczka ran for 5 days a dził suchą głodówkę mimo poważnych pro- hunger strike. Jauhien Skoczka said that on 23 blemów ze zdrowiem (niedługo przed aresz- February the officers put him in a cell, so called towaniem przebywał w szpitalu, z powodu “tram.” It is a solitary confinement cell, a long wrzodów żołądka). 23 lutego funkcjonariusze dark room with concrete walls and floor. The aresztu umieścili go w tzw. „tramwaju”8. Zda- cell’s window was broken, and the floor was niem Skoczko karę wymierzyli mu pijani funk- flooded with water. According to Skoczka, the cjonariusze świętujący 23 lutego Dzień Armii prison officers placed him there as they were Radzieckiej. 25 lutego, zaraz po zwolnieniu celebrating the Day of the Soviet Army, and z aresztu, Skoczko odwieziono do prokuratury they were drunk. On 25 February, shortly af- na przesłuchanie. Oskarżono go o popełnienie ter his release from prison, Skoczka was taken przestępstwa z artykułu 186, pkt 3 KK RB „Orga- to the prosecutor’s office for questioning. He nizacja i udział w grupowych działaniach, które was charged under the article 186, part 3 of the doprowadziły do utrudnień w transporcie”. Criminal Code (organization and active par- 20 maja 1999 r. w mińskim sądzie rozpoczął się ticipation in group actions, seriously violating proces w sprawie Jewgienija Skoczko. 14 czerwca public order). 1999 r. skazano go na rok pozbawienia wolności On 14 June 1999 Jauhien was sentenced to sus- w zawieszeniu na 1 rok. pended prison term of one year. He returned to Po odbyciu kary wrócił do rodzinnego Ho- his hometown of Homel and got married. He mla, założył rodzinę, ma dzieci, pracuje i nie has two children, he works, and is not engaged zajmuje się polityką. in political activity any longer.

8. Tramwaj – karcer. Długa ciemna cela z betono- wymi ścianami, rozbitym oknem i podłogą zalaną wodą.

244 245 a w lutym 2006 r. został skazany na 2,5 roku WŁADIMIR SOŁOWIEJ ULADZIMIR SALAVIEJ kolonii karnej. Karę odbywał w kolonii w Wi- Władimir Gieorgijewicz Sołowiej, obywatel A citizen of Ukraine, participant of the Cherno- tebsku, gdzie razem z Aleksandrem Kazulinem Ukrainy, uczestnik „Czarnobylskiego Szlaku byl Path in 1996, an annual demonstration that prowadził protest głodowy. 96”, urodził się w 1943 r. w miasteczku pod Sa- takes place in commemoration of the Cherno- Decyzją prokuratury karę skrócono do roku. ratowem w Rosji. Zawodowy wojskowy, uczest- byl nuclear accident. Member of the UNA-UNSO Skrabec został uwolniony 15 listopada 2006 r. nik wojny w Afganistanie i Gruzji, likwidator (Ukrainian National Assembly – Ukrainian Na- skutków katastrofy w czarnobylskiej elektrowni. tional Self Defence). He was born in 1943 in a small Od 1991 r. był jednym z przewodniczących ki- town of Saratov, Russia. The professional military, SIARHIEJ SKRABEC jowskiej organizacji UNA-UNSO. the participant of war in Afghanistan and Geor- Siarhiej Skrabec was born on 25 October 1963 gia, a liquidator of the Chernobyl disaster in Lida, Grodno region. He graduated from the KRONIKA REPRESJI University of Technology, and worked as a tech- Został aresztowany 26 kwietnia 1996 r. w cen- CHRONICLE OF REPRESSION nologist in the 90’s of the 20th century. From trum Mińska podczas pacyfikacji akcji „Czar- Uladzimir Salaviej was detained by militia of- 1997 to 2001 he was a CEO of the department nobylski Szlak”. Przewieziono go do aresztu ficers in plain clothes in the center of Minsk on store BiełBabajewskoje. śledczego na Wołodarce. Został oskarżony 26 April 1996, during the Chernobyl Path. Dur- He was a deputy of the National Assembly wraz z innymi obywatelami Ukrainy o „dzia- ing the march, the militia did not allow people to FOT. JULIA DARASHKEVICH of the Republic of Belarus (2000–2004), for a łania w poważny sposób naruszające porządek walk on the main street of the Belarusian capital, time he led an informal group of MPs Respub- publiczny”. W areszcie śledczym pozbawiono go which on several occasions lead to fights between SIARHIEJ SKRABEC lika. In summer 2004, together with members of niezbędnych mu lekarstw, co w poważny sposób the participants of the march and officers. He Siarhiej Skrabec urodził się 25 października the group, Uladzimir Parfienovich and Valery wpłynęło na jego stan zdrowia. Przez pewien was kept in the Minsk detention center (the 1963 r. w Lidzie, w obwodzie grodzieńskim. Frolov, he conducted a hunger protest against czas Sołowiej przebywał w celi z białoruskim Volodarka prison). For some time he shared a Ukończył politechnikę, pracował jako technolog, the third term of Lukashenko’s presidency. więźniem politycznym, Wiaczesławem Siwczy- cell with Vyacheslav Sivchyk, a coordinator of a w latach 90. w przedsiębiorstwach komercyj- Siarhiej Skrabec was engaged in the campaigns kiem, który starał się mu pomóc. W procesie So- Razam movement. He refused to use Russian nych. W latach 1997–2001 był dyrektorem gene- aiming at the release of Aliaksandr Kazulin and łowiej był jedynym z dwóch oskarżonych (dru- during the trial, he was speaking in Ukrainian. ralnym domu handlowego „BiełBabajewskoje”. other political prisoners. gim był Szeptycki), który mówił po ukraińsku. In August 1996, he was sentenced by a Minsk Skrabec był deputowanym Zgromadzenia Na- Pod koniec sierpnia 1996 r. sąd w Mińsku skazał court to two years and six months in a penal col- rodowego Republiki Białoruś (lata 2000–2004), CHRONICLE OF REPRESSION Sołowieja na 2,5 roku kolonii karnej. 24 grudnia ony. The sentence was delivered by judge Grigori przez pewien czas kierował nieformalną grupą On 15 May 2005, Siarhiej Skrabec was arrested 1996 r. objęła go amnestia. 22 stycznia 2007 r. Korzycki, Siarhiej Tielezewicz served as a perse- deputowanych „Respublika”. Latem 2004 r. ra- and charged with embezzling loans. In Febru- zmarł w wieku 61 lat po długiej i ciężkiej cho- cutor. He was released from prison on amnesty zem z deputowanymi tej właśnie grupy – Władi- ary 2006 he was sentenced to two and a half robie. Został pochowany na cmentarzu Bajkow- on 24 December 2007. He died on 22 January mirem Parfienowiczem i Walerijem Frolowym years in penal colony. He served his sentence skim w Kijowie. 2007 at the age of 61 after a long and serious – przeprowadził protest głodowy przeciwko trze- in the colony in Vitebsk, where together with illness. He was buried in the cemetery in Kiev. ciej kadencji Aleksandra Łukaszenki i przeciwko Aliaksandr Kazulin he led the hunger strike. He wniesieniu poprawek do kodeksu wyborczego. was released on 15 November 2006. Poprzez ten protest deputowani domagali się uwolnienia więźnia politycznego, Michaiła Ma- rinicza. Później Siarhiej Skrabec brał aktywny udział w akcjach na rzecz uwolnienia Aleksan- dra Kazulina i innych więźniów politycznych. Był jednym z organizatorów akcji protestu w związku z 10. rocznicą prezydentury Łukaszenki.

KRONIKA REPRESJI 15 maja 2005 r. Siarhiej Skrabec został aresz- towany i oskarżony o defraudację kredytów,

246 247 ANATOL SOROKIN ANATOL SAROKIN WASILIJ STAROWOJTOW Anatol Sorokin to jeden z aktywistów skaza- Anatol Sarokin was arrested after the Day of the Wasilij Starowojtow urodził się 13 czerwca 1924 r. nych za udział w Dniu Woli w Mińsku w 1997 r. Will in 1997 in Minsk. we wsi Borok, w rejonie bieliniczeskim. Jeszcze Dzień Woli świętowano 23 marca. Akcje zostały przed wybuchem II wojny światowej ukoń- brutalnie spacyfikowane przez funkcjonariuszy CHRONICLE OF REPRESSION czył szkołę dla położników. Nie zdążył jednak milicji i Specnazu. Funkcjonariusze struktur si- The march on the occasion of the Day of the Will podjąć pracy – zaczęła się wojna. Po wyzwole- łowych kilkakrotnie zatrzymywali marsz, który that took place on 23 March 1997 ended while niu Białorusi pozostał na mohylewszczyźnie, podążał w stronę Placu Jakuba Kolasy. Miński demonstrators clashed with militia. Officers działając w partii. Pracował na stanowiskach geolog Anatol Sorokin, znalazł się wśród tych tried to stop the demonstrators and do not allow kierowniczych w Komunistycznym Związku nielicznych osób, które zdecydowały się, stawiać them to reach the city’s center. The court trial Młodzieży Republiki Białoruś Lenina oraz opór milicji. began on 30 October 1997. 5 people were accused, w Komunistycznej Partii Białorusi. Prawie among them Anatol. In mid-November, Anatol 30 lat kierował kołchozem „Rasswiet” w rejonie KRONIKA REPRESJI was sentenced to forced labour and ordered to kirowskim, w obwodzie mohylewskim. Za suk- Miesiąc po akcji Anatol Sorokin został zatrzy- transfer 20 percent of his income to the state. cesy w pracy jeszcze za czasów ZSRR dwukrotnie many jako jedna z 5 osób. Proces rozpoczął się został Bohaterem Pracy Socjalistycznej. Kiedy 30 października 1997 r. w Mińsku. W połowie rozpoczęły się reformy, kołchoz „Rasswiet” zo- 1997 r., Anatol Sorokin, Aleś Bondariew i Aleś stał przekształcony w spółkę akcyjną. W 1994 r. Kowal zostali skazani na 2 lata prac przymuso- Starowojtow nie poparł w wyborach prezydenc- wych z potrąceniem 20 procent wypłaty na rzecz kich Aleksandra Łukaszenki – publicznie wyra- skarbu państwa. Inni oskarżeni, Ryhor Kijko ził swoje wątpliwości co do umiejętności byłego i Uladzimir Łysko, otrzymali 2 lata „chemii”. dyrektora sowchozu „Gorodiec”. FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET KRONIKA REPRESJI 11 listopada 1997 r. Starowojtow został areszto- a kirowski sąd stał się centrum najbardziej sen- wany i oskarżony o popełnienie przestępstw sacyjnych wydarzeń na Białorusi. Sądzono tam z kilku artykułów KK RB dotyczących kra- i uznano winnym Starowojtowa. On sam nie dzieży i nadużyć. W tym czasie aresztowano przyznał się do winy. wiele osób, w tym ministra rolnictwa, Wasilija W 1997 r. Starowojtow został skazany za kra- Lieskowa. Sprawa kołchozu „Rasswiet” była po- dzież mienia na 2 lata kolonii karnej o zaostrzo- wodem wszczęcia setek różnych spraw karnych, nym rygorze. Uwolniono go 11 listopada 1999 r.

248 249 VASIL STAROVOYTOV CHRONICLE OF REPRESSION MYKOŁA STATKIEWICZ Vasil Starovoytov was born on 13 June 1924 in On 11 November 1997 Vasil Starovoytov was Urodził się 12 sierpnia 1956 we wsi Ladno w rejo- the village of Borok in Belarus. Before the out- arrested and accused of committing crimes nie słuckim, w obwodzie mińskim. Tam ukoń- break of the World War II, he graduated from of theft and fraud under several articles of the czył szkołę średnią. W 1978 ukończył studia the school for obstetricians. After the liberation Criminal Code. At that time many people were na Wyższej Inżynieryjnej Uczelni Przeciwlotni- of Belarus he became the Communist Party arrested, including the Minister of Agriculture, czo-Rakietowej w Mińsku (WIUPR), otrzymując member. He has worked in the Communist Vasil Lieskov. The authorities launched a crim- tytuł inżyniera radioelektroniki. Youth Union of the Republic of Belarus, as well inal case concerning the kolkhoz Rasswiet, in W latach 1978–1982 służył w Armii Czerwo- as in the Communist Party of Belarus. which hundreds of people were accused. nej w obwodzie murmańskim na północy ZSRR. For almost 30 years he was in charge of kol­ In 1997 Starovoytov was convicted for steal- Tam też został członkiem KPZR, którą opuścił khoz Rasswiet in the region of Kirov, Mahilou ing the property and was sentenced to two years w 1991 r. na znak protestu przeciwko pacyfikacji circuit. For his successes at work he twice be- in a penal colony of maximum security. He was Wilna. Jest doktorem nauk technicznych i pod- came the Hero of the Socialist Labour. In 1994 released on 11 November 1999. pułkownikiem rezerwy. Był założycielem Bia- Vasil did not support Aliaksandr Lukashenko’s łoruskiego Zjednoczenia Wojskowych, którym candidacy for president, he publicly expressed kierował do 1995 r. his doubts about this candidacy. W 1991 r. wstąpił do Białoruskiej Partii Socjal- demokratycznej Narodnaja Hramada. W lipcu 1995 r. został przewodniczącym FOT. JULIA DARASHKEVICH Białoruskiej Socjaldemokratycznej Hramady, na miejsce odwołanego Aleha Trusaua. Po zjed- noczeniu BSdH z Partią Zgody Ludowej został głości. Po brutalnym rozpędzeniu protestują- przewodniczącym powstałej w jego wyniku cych został zatrzymany przez Specnaz. Białoruskiej Socjaldemokratycznej Partii Lu- W dniach 19.12.2010 – 12.01.2011 r. prowadził dowa Hramada. W 1999 r. został przewod- głodówkę protestacyjną w izolatce śledczej bia- niczącym Wschodnioeuropejskiego Forum łoruskiego KGB. Socjaldemokratycznego. W roku 2000 kan- 26 maja 2011 r. został skazany na 6 lat koloni dydował do Izby Reprezentantów, nie został karnej. Początkowo odbywał karę w Zakła- jednak wybrany. Od 2003 r. był liderem „Euro- dzie Karnym w Szkłowie, gdzie doznał kontu- pejskiej koalicji”. W 2009 r. decyzją kongresu zji ręki podczas pracy w tartaku. Administracja „Europejskiej Koalicji” został nominowany na kolonii zataiła jednak ten fakt i odmówiła Stat- kandydata do wyborów prezydenckich 2010. kiewiczowi widzenia z krewnymi oraz korzy- W 2006 r. Amnesty International uznała go stania z telefonu. za więźnia sumienia. 13 grudnia 2011 r. okazało się, że Mykoła Stat- kiewicz przebywał 5 dni w karcerze. Powodem KRONIKA REPRESJI było opublikowanie przez media nieocenzuro- 31 maja 2005 r. Centralny Sąd Okręgowy w Miń- wanych przez administrację kolonii listów, które sku na podstawie art. 342 KK skazał go wraz Mykoła przesyłał z zesłania. 12 stycznia 2012 r. z Pawłem Siewaryńcem na trzy lata pozbawie- Szkłowski Sąd Okręgowy zadecydował przenieść nia wolności za organizację protestów opozycji Statkiewicza do kolonii o zaostrzonym rygorze, po październikowym referendum w sprawie nadając mu status „osoby złośliwie naruszającej wyborów parlamentarnych. reżim kolonii”. 17 stycznia 2012 r. z niewiado- 19 grudnia 2010 r. brał udział w wiecu na mych powodów znalazł się w izolatce, trafił tam Placu Październikowym oraz Placu Niepodle- również pod koniec czerwca 2012 r.

250 251 MIKOLA STATKEVICH CHRONICLE OF REPRESSION ALEŚ STRALCOU Born on 12 August 1956 in the village Ladno, In 2005 the politician was sentenced under the Aleś Stralcou jest jednym z oskarżonych w „Spra- Slutsk region, in the district of Minsk in Bela- art. 342, part 1 of the Criminal Code of the Re- wie czternastu”. rus. In 1978 he graduated from the College of public of Belarus (organization and active par- Socjaldemokrata Аleś Stralcou był zastępcą Engineering, with the title of radio-electronics ticipation in group actions, seriously violating przewodniczącego Białoruskiej Partii Socjalde- engineer. public order) to three years of imprisonment for mokratycznej. Wielokrotnie był zatrzymywany From 1978–1982 he served in the Red Army in organization of the opposition protest after the i sądzony w sprawach administracyjnych za Murmansk in the north perimeter of the USSR. referendum on the parliamentary elections. In udział w akcjach opozycyjnych, wystąpieniach There he became a member of the Communist July 2007 he was released on parole. podczas mityngów przedsiębiorców i wyrażanie Party of the Soviet Union (the CPSU), which he In 2010 Mikola Statkevich was one of many solidarności z więźniami politycznymi. Po wy- left in 1991 to protest against the suppression of democratic candidates at the presidential elec- borach w 2006 r. był uczestnikiem demonstracji Vilnius. In 1986 he obtained PhD in technical tion. After the crackdown of the opposition (miasteczka namiotowego) na Placu Kalinow- sciences. He served as a Lieutenant-Colonel in demonstration he was arrested and impris- skiego. W nocy 24 marca 2006 r. zatrzymano reserve. He was the founder of the Belarusian oned. Statkevich was found guilty of organiza- go i skazano na 10 dni aresztu. FOT. JULIA DARASHKEVICH Union of Military Officers. tion of mass riots on 19 December 2010. On 26 In 1995 he became a member of the Central May 2011 the court sentenced him to six-year KRONIKA REPRESJI Rada and Executive Committee of the Belaru- imprisonment in a maximum security penal 10 stycznia 2008 r. Aleś Stralcou brał udział mieniono część kary z 1 roku 2 miesięcy i 15 dni sian Social Democratic Assembly and shortly colony. w akcji protestu przedsiębiorców w centrum na prace przymusowe z potrąceniem 15 procent after he became its chairman. After the unifi- On 12 January 2012, Statkevich was trans- Mińska, spacyfikowanej przez władze. Po paru zarobków na rzecz skarbu państwa (z tego po- cation of the party with the Social Democratic ferred from the penal colony to a closed prison dniach od tych wydarzeń, 21 stycznia Alesiowi wodu więźnia politycznego nie objęła amnestia). Party of Popular Accord he became president in Mahilou, where conditions of confinement Stralcouowi i 13 innym uczestnikom akcji przed- Jednakże Miejski Sąd w Mińsku ostatecznie nie of newly created Belarusian Social Democratic are much more severe (he allegedly violated stawiono zarzuty z artykułu 342, pkt 1 KK RB – zgodził się na złagodzenie kary. Party (Narodnaya Hramada). In 1999 he became prison rules). „Organizacja lub aktywny udział w grupowych Po pacyfikacji demonstracji na Placu Niepod- chairman of the Eastern European Social Dem- In January 2012 Statkevich spent 10 days in działaniach, w poważny sposób naruszających ległości 19 grudnia 2010 r. i masowych aresz- ocratic Forum. In 2000 he ran for the House of a solitary confinement cell. In June 2012 Stat- porządek społeczny”. towaniach, przedstawiciele służb siłowych Representatives, but was not elected. In 2003, he kevich was again placed in a solitary confine- Stralcou został skazany na karę 2 lat pozba- próbowali skontaktować się ze Stralcouem became the leader of the European Coalition ment cell. wienia wolności. Wyrok wydano 22 kwietnia i porozmawiać z nim o osobach oskarżonych Free Belarus. 2008 r. w „Sprawie czternastu”. Postanowieniem mińskiego Sądu Okręgu Obecnie Aleś Stralcou pracuje w prywatnej Centralnego z 15 czerwca 2009 r. Stralcouowi za- firmie handlowej.

252 253 ALES STRIELCOV On 21 January 2008 he was charged under MICHAŚ SUBACZ Ales Strielcov is one of the defendants in the the art. 342, part 1 of the Criminal Code of the Michaś Subacz, mieszkaniec rejonu miń- Case of Fourteen. Аles Strielcov is a Social Dem- Republic of Belarus (organization and active skiego, przedsiębiorca, był jednym z oskarżo- ocrat, he was a deputy chairman of the Belaru- participation in group actions, seriously violat- nych w „Sprawie czternastu” w 2008 r., kiedy sian Social Democratic Party. He was detained a ing public order). On 22 April 2008 judge Je- to setki osób protestowały na ulicach Mińska number of times for participating in opposition lena Ilina of the Central District Court of Minsk, przeciwko wydanemu przez prezydenta Łuka- actions. On the night of 24 March 2006 he took found Ales Strielcov guilty and sentenced him szenkę dekretowi, który znacznie komplikował part in the tent city protests against fraud dur- to two years of freedom restriction. warunki pracy przedsiębiorców. 10 stycznia ing the presidential election 2006, on the Ka- On 15 June 2009 the Central District Court 2008 r. zatrzymano setki osób – niektóre z nich linowski’s Square in Minsk. He was arrested and of Minsk changed remaining sentence term zostały mocno pobite, wiele skazano na areszty sentenced to 10 days in jail. of Strielcov (1 year 2 months and 15 days) to administracyjne. forced labour with the transfer of 20 percent of CHRONICLE OF REPRESSION his income to the state. However, the Municipal KRONIKA REPRESJI Ales Srielcov participated in the demonstration Court in Minsk ultimately did not agreed to a W styczniu 2008 r. Subacz był sądzony dwukrot- of entrepreneurs that took place on 10 January mitigation of punishment. nie za udział w akcjach 10 i 21 stycznia, i został ska- 2008 in Minsk. The demonstrators were protest- After the pacification of the demonstration on zany na karę grzywny w wysokości 1,4 mln rubli. ing against the introduction of a presidential rul- the Independence Square on 19 December 2010, Później wszczęto przeciwko niemu kolejną sprawę FOT. JULIA DARASHKEVICH ing concerning restrictive tax and employment and the mass arrests of opposition members. karną z art. 342, pkt 1 KK RB – „Organizacja lub regulations for small businesses. Fourteen indi- The authorities have tried to contact Strielcov, aktywny udział w masowych akcjach, w poważny viduals were subsequently convicted for taking and talk to him about people accused in the sposób naruszających porządek publiczny”. Michaś Subacz brał udział również w innych part in or organizing actions that seriously vio- Case of Fourteen. 27 maja 2008 r. sędzia Walerij Jeśman uznał akcjach – był jednym z zatrzymanych podczas late public order, among them Ales Strielcov who Currently Ales works in a private trading Subacza winnym zarzucanego mu przestępstwa akcji 24 marca 2006 roku podczas pacyfikacji was detained during the demonstration. company. i skazał go na 2 lata ograniczenia wolności bez miasteczka namiotowego na Placu Październi- kierowania go do zakładu poprawczego. kowym w Mińsku.

MIKALAY SUBACH ticipating in the second demonstration of entre- Mikalay Subach is an entrepreneur from Minsk preneurs that took place on 21 January. region. One of the defendants in the Case of He was sentenced to fine of 1 million 400 thou- Fourteen. sands BYR. But soon after he was additionally charged under the art. 342, part 1 of the Criminal CHRONICLE OF REPRESSION Code of the Republic of Belarus (organization Mikalay Subach participated in the demonstra- and active participation in group actions, seri- tion of entrepreneurs that took place on 10 Jan- ously violating public order). uary 2008 in Minsk. The demonstrators were On 27 May judge Valeri Jesman found Mika- protesting against the introduction of a pres- lay guilty of the alleged offense and sentenced idential ruling concerning restrictive tax and to two years of freedom restriction. employment regulations for small businesses. In earlier years Mikalay had taken part in Fourteen individuals were subsequently con- various actions of the opposition. On 24 March victed for taking part in or organizing actions 2006, he was detained during the pacification of that seriously violate public order, among them the tent city in Minsk. Mikalay Subach. He was also charged for par-

254 255 taki zarzut – pomoc w nielegalnym przekro- ANTON SURAPIN 26 June President Aliaksandr Lukashenko com- czeniu granicy Republiki Białoruś (art. 16, pkt 6 Anton was born on 28 February 1990 in Sluck. mented on the situation and promised to punish oraz art. 371, pkt 3 KK RB). He is an editor of the bnp.by website and a stu- the guilty. On 31 July Chairman of the State Bor- 4 lipca awionetka z dwoma obywatelami dent of the Institute of Journalism of the Bela- der Service and the Commander of the Defense Szwecji na pokładzie przekroczyła granicę Bia- rusian State University. A member of the Bela- were dismissed. Belarus expelled Swedish ambas- łorusi, przeleciała nad Iwieńcem i południowo- rusian Association of Journalists. sador Stefan Eriksson, known for his open sup- -zachodnimi częściami Mińska i rozrzuciła setki port for civil society in the country. On 8 August pluszowych misiów. Akcję tę zorganizowała CHRONICLE OF REPRESSION Belarus announced that it withdrew its embassy szwedzka agencja Studio Total na znak solidar- Anton Surapin was detained on 13 July 2012. His staff from Stockholm. Belarus also told Sweden ności ze społeczeństwem obywatelskim na Bia- apartment was searched and he was placed in to take similar action with its diplomats in Minsk. łorusi i w obronie wolności słowa w tym kraju. the KGB detention center. He was prosecuted for Surapin was recognized by Amnesty Interna- Na początku Mińsk nie traktował tego jako criminal complicity for uploading photographs tional prisoner of conscience. naruszenia granic, jednak 26 czerwca sytuację of the 4 July 2012 airdrop of teddy bears with Anton Surapin was released on 17 August and skomentował Aleksander Łukaszenka, obiecu- pro-democracy messages over the Belarusian taken to his home in the town of Slutsk south jąc ukarać winnych. 31 lipca odwołani zostali territory. The stunt was organized by a Swed- of Minsk by KGB agents. He was banned from FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET przewodniczący Państwowej Służby Granicz- ish advertising agency to promote freedom of leaving his place of residence. nej i dowódca obrony przeciwlotniczej. Media expression and support Belarusian civil society. As reported by the press office of theKGB , ANTON SURAPIN podały, że białoruskie władze nie przedłużyły The bears carried miniature posters demanding Basharymau (other defendant in the case) and Anton Surapin urodził się 28 lutego 1990 r. akredytacji dla ambasadora Szwecji Stefana freedom of expression in the country. Surapin had the status of the accused. Since the w Słucku, w obwodzie Mińskim. Jest studentem Erikssona, natomiast 8 sierpnia Białoruś ogło- Surapin was charged under the article 371, necessary steps of the investigation, including Instytutu Dziennikarstwa Białoruskiego Uni- siła, że odwołała wszystkich pracowników part 3 of the Criminal Code of the Republic of conducting confrontation did not take place, as wersytetu Państwowego, fotoreporterem, twórcą swojej ambasady w Sztokholmie i tego samego Belarus (illegal crossing of the state border of citizens of Sweden refused to arrive at the De- strony „Belarusian News Photos” (www.bnp.by), zażądała od strony szwedzkiej. the Republic of Belarus). Surapin has also been partment of Investigation. The final decisions członkiem Białoruskiego Stowarzyszenia Dzien- Pod koniec 2012 r. przez kilka dni adwokat charged under the Criminal Code for helping concerning defendants were to be taken once nikarzy. Surapina nie mógł otrzymać zgody na spotkanie the two pilots of the light aircraft that dropped all the circumstances of the offense were inves- ze swoim klientem. Surapin został uznany przez the teddy bears to enter the Belarusian air space tigated. KRONIKA REPRESJI Amnesty International za więźnia sumienia. illegally. On 28 June 2013, the first deputy of KGB Ihar Zatrzymano go 13 lipca 2012 r. w jego miesz- 17 sierpnia KGB poinformowało o zmianie At the beginning, Minsk did not admit to the Siarhienka issued t​​ he decision to close the inves- kaniu w Mińsku i przeprowadzono rewizję. środka zapobiegawczego dla Antona Surapina fact that Belarus air space was breached. But on tigation into the “teddy bear bombing.” Surapin został umieszczony w areszcie śled- i Siarhieja Baszarymaua – z tymczasowego aresztu czym KGB, w tzw. „amerykance”. Zatrzymano na zakaz opuszczaniu miejsca zamieszkania. go, gdyż na swojej stronie internetowej Bela- Jak podało biuro prasowe KGB, Baszarymau rusian News Photos zamieścił jako pierwszy i Surapin mieli status oskarżonych. Ponieważ nie fotografie pluszowych misiów zrzuconych nad przeprowadzono śledztwa ani konfrontacji, gdyż Białorusią przez szwedzkich pilotów. Przez parę obywatele Szwecji odmówili zjawienia się w Wy- tygodni nie było żadnych oficjalnych informacji dziale Śledczym, ostateczne decyzje w sprawie na temat tego, co konkretnie zarzuca się Sura- Białorusinów miały zostać podjęte po wyjaśnie- pinowi. Obrońcy praw człowieka powtarzali, niu wszelkich okoliczności przestępstwa. że najprawdopodobniej zostanie on oskarżony 28 czerwca 2013 r. pierwszy zastępca KGB Igor o pomoc w nielegalnym przekroczeniu granicy. Siarhienka wydał decyzję o zamknięciu docho- 7 sierpnia oficjalnie przedstawiono mu właśnie dzenia w sprawie „pluszowego desantu”.

256 257 OLEG SURGAN ALEH SURGAN HERMAN SUSZKIEWICZ HERMAN SUSHKEVICH Oleg Surgan to opozycyjny działacz z Witebska. Aleh Surgan is an opposition activist from Herman Suszkiewicz jest jednym z oskarżo- Herman Sushkevich was accused of participa- Vitebsk. nych o udział w Marszu Wolności, który odbył tion in the March of Freedom, a large opposition KRONIKA REPRESJI się w Mińsku 17 października 1999 r. Suszkie- march, which took place on 17 October 1999 in 3 września 2009 r. Oleg Surgan wraz z młod- CHRONICLE OF REPRESSION wicz miał wtedy 19 lat, studiował wieczorowo Minsk. During the march demonstrators sev- szym bratem Tarasem został zatrzymany na On 3 September 2009 militia in Vitebsk roughed na trzecim roku informatyki i radioelektroniki eral times clashed with militia and internal przystanku niedaleko Witebskiej Akademii up and detained Aleh Surgan and his brother Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego. Był troops. Four activists were accused of throw- Medycznej. Chwilę wcześniej na budynku aka- Taras. Few minutes before their detention, an działaczem „Młodego Frontu”. ing stones in direction of officers. Sushkevich demii ktoś wywiesił biało-czerwono-białą flagę opposition white-red-white flag was hung on was at that time 19 years old, and was a student narodową. the Vitebsk Medical University. KRONIKA REPRESJI of Informatics and Radioelectronics at the Be- Na posterunku spisano protokół i oskar- At the militia station the officers prepared a Herman Suszkiewicz został zatrzymany nie- larusian State University. He was an activist of żono Olega o wywieszenie flagi, jednakże bar- protocol and charged Aleh with displaying the długo po „Marszu Wolności” 17 października the Young Front. dzo szybko protokół ten zniszczono, a zamiast flag. However, very soon, this protocol has been ok. godz. 17:00, niedaleko przejścia do metra niego pojawił się inny. W ostatecznej wersji destroyed. In the final version of the protocol przy Placu Zwycięstwa (Plac Pobiedy). Razem CHRONICLE OF REPRESSION protokołu napisano, że Oleg był w miejscu pu- Aleh was accused of being drunk in a public z nim zatrzymano również jego kuzyna, Gleba Herman Sushkevich was arrested along with blicznym w stanie nietrzeźwym, wyrażał się place, using obscene language, and for biting Dogila i Andreja Wołobujewa. Pięcioro funkcjo- Hleb Dohil and Andrej Valobuyev near the Vic- niecenzuralnie, a podczas próby zatrzymania the militia officer. nariuszy w cywilu podeszło do młodych ludzi tory Square metro station. The three were taken ugryzł milicjanta w palec. Sam Surgan twierdził, Aleh Surgan claimed that the officers at the gdy ci rozmawiali i zatrzymało ich. Z poste- to the militia station, from where Herman was że na posterunku milicji torturowano go, co po- militia station tortured him, which was con- runku milicji, na który przewieziono chłopców, transferred to Minsk custody suite. Then he was twierdziło badanie lekarskie. Po zatrzymaniu firmed by the medical examination. After the -ar Suszkiewicz trafił do aresztu tymczasowego, transferred to the Volodarka detention center. przewieziono go do szpitala z rozbitą głową. rest he was taken to hospital with a broken head. a potem do aresztu śledczego na Wołodarce. On 27 October he was accused under the 19 lutego 2010 r. Surgan został skazany na Aleh Surgan was convicted by the court in 27 października przedstawiono mu zarzuty article 186, part 3 of the Criminal Code of the 6 miesięcy aresztu. Oskarżono go o stawianie Vitebsk on 19 February 2010 to six months of z art. 186, pkt 3 KK RB. Zastosowano areszt za- Republic of Belarus and was sentenced to im- oporu milicji. Oprócz tego, zgodnie z wyrokiem, detention under the article 364 of the Crimi- pobiegawczy, który potem zmieniono na zakaz prisonment, he was facing the possibility of an Surgan miał wypłacić 2,5 mln rubli zadośćuczy- nal Code (violent actions against a militia of- opuszczania miejsca zamieszkania. Groziło mu actual jail sentence of up to five years in prison. nienia funkcjonariuszowi milicji, Siergiejowi ficer). In addition, Aleh had to pay 2.5 million od roku do 5 lat pozbawienia wolności. Soon after, the sentence was changed to the ban Dudkiewiczowi. 27 lipca 2010 r. Surgan został Belarusian rubles compensation for the militia Po pewnym czasie Herman Suszkiewicz on leaving the place of residence. zwolniony z Kolonii Głubokoje. officer, Sergiej Dudkievich. The sentence was wystąpił o przyznanie mu statusu uchodźcy Herman left Belarus and became a political delivered by judge Evgeni Burunov. On 27 July w Polsce. Otrzymał tutaj azyl i rozpoczął stu- refugee, he was given political asylum in Poland. 2010 he was released from the penal colony in dia na jednym z uniwersytetów. Inni oskarżeni He began his studies at one of Polish universi- Glubokoje. w tej sprawie jeszcze przed procesem także opu- ties. The other defendants in the case had also ścili Białoruś. Mimo to miński sąd skazał Her- left Belarus before the trial. mana Suszkiewicza i pozostałych oskarżonych Nevertheless, the trial of Herman and other na karę grzywny w wysokości 50 płac minimal- participants of the March of Freedom started on nych. Wyrok zapadł 2 stycznia 2002 r. – dwa lata 12 December 2001. On 2 January 2002 Herman po wydarzeniach z jesieni 1999 r. Sushkevich was found guilty of charges and sen- tenced to a fine of 50 minimum wages.

258 259 EVGENI SUVOROU LEANID SWECIK 16 lipca sąd uznał, że Leanid był bezpośrednio Leanid Swecik jest witebskim obrońcą praw powiązany z pisaniem i rozpowszechnianiem CHRONICLE OF REPRESSION człowieka. W roku 2009 wszczęto przeciwko pogróżek. Zgodnie z opinią sędzi Urbanowicz, Evgeni Suvorou was arrested by militia officers niemu postępowanie karne za domniemane Swecik realizował w ten sposób osobiste sprawy. on 14 February 2006 in Mahilou for displaying a rozpowszechnianie w imieniu Rosyjskiego Opozycyjni aktywiści poszkodowani w spra- banner with the slogan calling for participation Zjednoczenia Narodowego (RZN) materiałów wie „listów RZN” w trakcie procesu sądowego in the Day of Belarusian Solidarity. At first, he zawierających treści podżegające do nienawiści twierdzili, że Leanid Swecik jest niewinny. Ich was charged with violation of the article 156 of the narodowej i religijnej. zdaniem Swecik aktywnie pomagał im w po- Administrative Code (petty hooliganism). Then szukiwaniach osób wysyłających im i innym Evgeni Suvorou was charged under the article KRONIKA REPRESJI znanym osobom listy z pogróżkami. W latach 435, part 1 of the Criminal Code (evading mili- Przeciwko Leanidowi Swecikowi wystosowano 2006–2007 Swecika oskarżano o wszczynanie tary service). It was obviously just an excuse to oskarżenie o podżeganie do nienawiści naro- niesnasek międzynarodowych w celu zdys- imprison a young man engaged in political activ- dowej i religijnej. kredytowania jego działalności na rzecz praw ities. This is confirmed by the fact that the draft W latach 2006–2007 Leanid Swecik udzielał człowieka. board stated that Suvorou is not suitable for the pomocy witebskim aktywistom, którzy otrzy- W trakcie procesu adwokat Leanida Swecika, service because of serious problems with his eye- mywali listowne pogróżki od nieformalnej fa- Paweł Sopiałka, nazwał oskarżenie swego klienta sight. During the investigation, Suvorou was in szystowskiej organizacji „Rosyjskie Zjednocze- „potworną prowokacją”. W swoim wystąpieniu FOT. EVGENI SUVOROU militia custody in Mahilou. Ultimately, the court nie Narodowe”. Sprawę karną przeciwko RZN wyliczył on naruszenia, których dopuszczono sentenced him to a fine of 20 minimal wages. wszczęto dopiero 20 maja 2008 r., opierając się się w trakcie śledztwa i procesu. Zaproponował JEWGIENIJ SUWOROW naart. 130 pkt 1 KK. Leanid Swecik został wezwany również, by sędzia Galina Urbanowicz przy- w tej sprawie w charakterze świadka, później znała, że obrońcy praw człowieka nie udowod- KRONIKA REPRESJI jednak odkrył, że został uznany za podejrzanego. niono żadnej winy. Jewgienij Suworow to działacz młodzieżowego We wrześniu 2008 r. sprawę Leanida Swe- Na początku kwietnia międzynarodowy fun- ruchu „Żubr”. Został zatrzymany przez funkcjo- cika zawieszono. 31 marca 2009 r. Swecik zo- dusz praw człowieka Frontline wysłał do Alek- nariuszy milicji 14 lutego 2006 r. w Mohylewie stał oskarżony o podżeganie do nienawiści sandra Łukaszenki list z żądaniem umorzenia za wywieszenie transparentu z hasłem wzywają- na tle narodowym i religijnym (art. 130 KK) sprawy będącej formą prześladowania Leanida cym do udziału w Dniu Białoruskiej Solidarności. i o szkalowanie imienia prezydenta Białorusi Swecika. Najpierw został oskarżony o naruszenie ar- (art. 367 KK). Aktywiście zakazano opuszczać Obrońca praw człowieka Leanid Swecik zo- tykułu 156 KA – „Drobne chuligaństwo”. Potem kraj. Leanid Swecik nie przyznał się do winy, stał skazany na ogromną grzywnę. Sędzia okrę- przeciwko Suworowowi wszczęto sprawę z art. uważając, że padł ofiarą zemsty za działalność gowego sądu w Witebsku uznała go winnym 435, pkt 1 KK – „Uchylanie się od obowiązku w dziedzinie praw człowieka. Sprawa karna „podżegania do nienawiści etnicznej i religijnej”. służby wojskowej”. Był to jedynie pretekst do obejmuje 11 tomów akt. 16 lipca 2009 r. Leanid Swecik został skazany pozbawienia wolności młodego człowieka zaan- Prokurator Siarhiej Selichanow zażądał dla na 31 milionów rubli białoruskich (10 890 USD) gażowanego w działalność polityczną, bowiem aktywisty dwóch lat kolonii karnej. grzywny. komisja poborowa stwierdziła, że Suworow nie nadaje się do służby z powodu poważnych kło- potów ze wzrokiem. Podczas śledztwa Suworow przebywał w aresz- cie śledczym w Mohylewie. Ostatecznie sąd ska- zał go na karę grzywny w wysokości 20 płac minimalnych.

260 261 LEONID SVECIK Public prosecutor Siarhiej Selichanov de- PAWEŁ SYRAMOLATAU PAVEL SYRAMOLATAU A human rights activist from Vitebsk. In 2009 manded for Leonid two years in penal colony. Paweł Syramolatau urodził się w kwietniu 1991 r. Born in April 1991 in Bobruisk, Mahilou region. criminal proceedings were initiated against him Opposition activists who appeared in the w Bobrujsku, w obwodzie mohylewskim. Ukoń- He graduated from a vocational school. He had for distribution on behalf of Russian National court as victims, during the trial declared that czył szkołę zawodową. Nie miał określonych no specific political views neither did he belong Union written materials, that included radical Leonid Svecik was innocent. They testified, that poglądów politycznych, nie należał do żadnej to any political party. He worked as a turner in content. human rights defender helped them to find peo- partii. Pracował jako tokarz w zakładzie meta- a metallurgical plant. At the same time he en- ple who were sending them threatening letters lowym, ucząc się jednocześnie w trybie zaocz- rolled in the Technical High School of Chem- CHRONICLE OF REPRESSION in 2006–2007. They claimed that he was deliber- nym w technikum technologiczno-chemicz- istry. He is interested in computer science. He Leonid Svecik was accused of instigating interna- ately accused of bringing international strife in nym. Interesował się informatyką, muzyką, sam composed music and played with his friends in tional and religious conflicts. In 2006 and 2007 order to discredit him as human rights defender. komponował i grał z przyjaciółmi w zespole a rock band. Leonid Svecik assisted Vitebsk activists who re- During the trial, Leonid Svecik’s lawyer, rockowym. ceived threats from the informal fascist organi- Pavel Sopialka called the charges against his CHRONICLE OF REPRESSION zation the Russian National Union, and helped client “monstrous provocation.” In his speech, KRONIKA REPRESJI Detained on 17 January 2011 on suspicion of the them to prepare a complaint to the prosecutor’s he enumerated infringements, that perpetrated 17 stycznia 2011 r. Paweł Syramolatau został attack on the KGB headquarters in Bobruisk, office. A criminal case concerning the threats during the trial and investigation. aresztowany pod zarzutem próby podpalenia that was launched on 14 October 2010. The was initiated by the KGB on 20 May 2008. It was In early April, an international human rights budynku KGB w Bobrujsku. W nocy z 16 na attack was organized in solidarity with the based on the article 130, part 1 of the Criminal organization the Front Line has sent a letter to 17 października 2010 roku, na znak protestu anarchists arrested in September 2010. Pavel Code. Leonid Svecik was called as a witness, but Aliaksandr Lukashenko requesting to discon- przeciwko zatrzymaniu anarchistów oskarżo- Sytamalotau, Arciom Prakapenka and Jauhien later discovered that he was considered a suspect. tinue the case which is a form of persecution nych o podpalenia w Mińsku, nieznani sprawcy Vaskovich were sentenced to imprisonment for In September 2008, the case of Leonid against Leonid Svecik. obrzucili ten budynek koktajlem Mołotowa. attack on the Babruisk KGB office. Babruisk Svecik was suspended but on 31 March 2009, Human rights activist Leonid Svecik was sen- Skazano go za to 18 maja 2011 r. (wraz z Artio- court considered them guilty of malicious hoo- human rights activist has been charged under tenced to a fine. Judge found him guilty of in- mem Prakapienką i Jauhienem Waśkowiczem) liganism and severe damage of property. two paragraphs of the Criminal Code: bringing stigating international conflict. On 16 July 2009 na 7 lat pozbawienia wolności. Sąd uznał, że Sy- On 18 May 2011 Pavel Sytamalotau was found racial and religious conflicts (the art. 130) and the court found that Leonid Svecik was directly ramolatau jest winny „złośliwego chuligaństwa guilty and sentenced to 7 years imprisonment defamation of President of Belarus (the art. 367). related to the creation and dissemination of ma- i zniszczenia mienia”. in the penal colony with reinforced regime. Activist was banned from leaving the country. terials with extremist content. According to the Karę odbywał w Kolonii nr 19 w Mohylewie. He served his sentence in the Mahilou penal Leonid Svecik pleaded not guilty, claiming he judge Urbanovich, Svecik in this way, settled his 27 września 2012 r. został ułaskawiony przez colony No. 19. Released on amnesty on 27 Sep- was the victim of revenge for his activities in personal matters. He was sentenced to 31 mil- prezydenta Łukaszenkę. tember 2012. the field of human rights. lion Belarusian rubles fine ($10 890).

262 263 ALEKSANDER SZAŁAJKO ALIAKSANDR SHALAJKA WALERIJ SZCZUKIN Aleksander Szałajko urodził się 17 stycznia Aliaksandr Shalajka was born on 17 January Walerij Szczukin jest dziennikarzem – repor- 1977 r. w Mińsku. Ukończył z wyróżnieniem 1977 in Minsk. He graduated with honors from terem niezależnej gazety „Narodnaja Wolja”, szkołę średnią, a potem Stosunki Międzynaro- high school. He studied at the Faculty of Inter- obrońcą praw człowieka i deputowanym do dowe na Białoruskim Uniwersytecie Państwo- national Relations at the Belarusian State Uni- Rady Najwyższej XIII Kadencji. Urodził się wym. W 2001 r. ukończył dodatkowo prawo versity. In 2001 he graduated also from the Law 22 marca 1942 r. we Władywostoku. Po ukończe- na tej samej uczelni. Pracował w Państwowej Faculty. He worked at the National Academy of niu szkoły w Mińsku został powołany do służby Akademii Nauk jako specjalista centrum koor- Sciences as a specialist responsible for the coop- wojskowej. Następnie ukończył Wyższą Szkołę dynacyjnego ds. współpracy z UNESCO. eration with UNESCO. Inżynierii Morskiej w Leningradzie. 27 lat słu- żył w marynarce wojennej, uzyskując stopień FOT. JULIA DARASHKEVICH KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION kapitana. W chwili obecnej przebywa na emery- 21 lutego 2006 roku, prawie miesiąc przed wybo- Aliaksandr was arrested on 21 February 2006. turze. W latach 1996–2003 mieszkał w Połocku. rami prezydenckimi został aresztowany i wraz On 4 August 2006 he and other members of the Walerij Szczukin został wykluczony z Partii wie art. 186, pkt 3 KK i przeniesiono do więzienia z Mikołą Astriejką, Enirą Bronicką i Cima- NGO Partnerstva (Partnership), among them Komunistów Białorusi. Jest członkiem Biało- przy ul. Wołodarskiego. Wyrok został zmieniony fiejem Dranczukiem oskarżony o działalność Enira Branickaja, Tsimafej Dranchuk, Mikalay ruskiego Komitetu Helsińskiego i honorowym na areszt domowy. Wobec Szczukina złamano w niezarejestrowanym stowarzyszeniu „Part- Astreika and Zmicer Dashkievich were sen- członkiem Białoruskiego Stowarzyszenia Dzien- immunitet parlamentarny. W 2001 roku, po pró- nerstwo”, które miało zajmować się monitorin- tenced by the Central District Court of Minsk nikarzy. Zajmuje się obroną praw człowieka. bie dostania się na konferencję prasową mini- giem wyborów. under the article 193 of the Criminal Code stra spraw wewnętrznych Władimira Naumowa, 4 sierpnia 2006 r. Centralny Sąd Mińska ska- (acting on behalf of an unregistered organiza- KRONIKA REPRESJI Walerij Szczukin został skazany na trzy miesiące zał Szałajkę na 6 miesięcy pozbawienia wolności. tion). Shalajka was sentenced to six months’ im- Walerij Szczukin był wielokrotnie zatrzy- więzienia za nieposłuszeństwo wobec służb bez- Na wolność wyszedł 21 sierpnia 2006 r. – okres, prisonment. He was released on 21 August 2006. mywany przez milicję, karany grzywną oraz pieczeństwa i rozbicie szyby w budynku Mini- który spędził w areszcie zaliczono mu do orze- aresztowany za udział w akcjach opozycyjnych. sterstwa Spraw Wewnętrznych. Po zwolnieniu czonej kary. Pierwszy raz aresztowano go pod koniec 1998 r. z więzienia (13 sierpnia 2001 r.) kontynuował Od tego czasu był aresztowany kilkadziesiąt działalność dziennikarską i działalność w obro- razy i trzykrotnie skazany prawomocnym wy- nie praw człowieka. rokiem sądowym. Walerij najgorzej wspomina Jako członek Białoruskiego Stowarzyszenia dzień, w którym w żodińskim więzieniu został Dziennikarzy został oskarżony na podstawie zmuszony do zgolenia brody. art. 189 KK („obraza”) o kolportaż ulotek infor- W październiku 1999 r. w czasie Marszu Wol- mujących o naruszaniu prawa w okręgowych ności miał być jednym z przedstawicieli władz. komisjach wyborczych przed wyborami samo- Gdy władze miejskie zabroniły mu tego, zrezy- rządowymi w 2007 r. Po raz kolejny wezwano go gnował ze stanowiska i poszedł na Marsz jako na komisariat 26 marca 2007 r. Został ponownie zwykły uczestnik. 19 października został we- oskarżony na podstawie art. 189 KK o kolportaż zwany na komisariat, gdzie został zatrzymany za ulotek w przededniu wyborów. Sędzia śledczy naruszenie art. 119 Kodeksu Cywilnego. W czasie zaproponował areszt domowy, na który jednak zatrzymania Walerij Szczukin został brutalnie Szczukin się nie zgodził. Publicznie oświad- pobity. Trzy dni spędził w celi przesłuchań, po czył, że jako polityk i dziennikarz woli pozostać czym 22 października oskarżono go na podsta- w więzieniu.

264 265 VALIERY SHCHUKIN seriously violating public order.” He was se- ANDREJ SZEPTYCKI ANDREJ SHEPTYTSKY Valery Shchukin is a freelance journalist, hu- verely beaten during detention. The Minsk City Andrej Szeptycki jest uczestnikiem „Czarno- A citizen of Ukraine, participant of the Cherno- man rights activist and a member of the 13th Court sentenced Shchukin to suspended prison bylskiego Szlaku” 1996 r. Potomek znanego byl Path in 1996, an annual demonstration that Supreme Soviet. He was born on 22 March 1942 term of one year under the art. 168, part 3 of the szlacheckiego polsko-ukraińskiego rodu Szep- takes place in commemoration of the Chernobyl in Vladivostok (Russia). Graduated from the Belarusian Criminal Code. Later the sentence tyckich, dalszy krewny i imiennik słynnego nuclear accident. A descendant of the famous Leningrad Higher Naval Engineer College. Cap- was changed to freedom restriction. Valiery was ukraińskiego metropolity unickiego (co cie- Polish-Ukrainian noble family, further relative itan of the second rank of reserve. In 1960–1987 sentenced unlawfully as he was protected under kawe, z tego powodu w więzieniu zwany był and namesake of the famous Andrej Sheptytsky, served in The Naval Fleet of the USSR. He is ac- the parliamentary immunity. przez więźniów i administrację Hrabią). the Metropolitan Archbishop of the Ukrainian tively engaged in journalism and human rights In 2001 Valery Shchukin, having a journalis- Urodził się 8 sierpnia 1967 r. w mieście Pod- Greek Catholic Church. What is interesting, due activities. tic pass of Narodnaya Volya attempted to enter wołoczyska (obwód tarnopolski na Ukrainie). to his descent he was called in prison “Earl.” Member of the Belarusian Party of Commu- the press-conference of the Interior Minister Ukończył akademię wojskową. Służył w róż- He was born on 8 August 1967 in Pidvolochysk nists (BPC). In 1998 excluded from BPC. Vladimir Naumov, but the guards pulled him nych miejscach poza granicami kraju. Po roz- (Ternopil region, Ukraine). He graduated from back. There started a clash and they accidentally padzie ZSRR wrócił na Ukrainę. Był działaczem a military academy. He served in various loca- CHRONICLE OF REPRESSION broke the glass doors, leading inside the build- UNA-UNSO (UNA – Ukraińskie Zgromadzenie tions outside the country. After the collapse of Valiery Shchukin has established an original ing. Shchukin was sentenced to 3 months of im- Narodowe, UNSO – Ukraińska Samoobrona the Soviet Union he returned to Ukraine. Mem- record in the total sum of received fines and prisonment. He was released on 13 August 2001. Narodowa), asystentem deputowanego do Rady ber of the UNA-UNSO (Ukrainian National As- arrests for the oppositional activity. He was ar- In 2007 Valiery was charged with violation of Najwyższej. Pasjonuje się historią, muzyką, pi- sembly – Ukrainian National Self Defence). He rested for the first time in 1998. Since that time the article 189 of the Criminal Code for insult sze wiersze, gra na gitarze. is interested in history, music, and poetry. he has been several times sentenced to adminis- of members and workers of the election com- trative detentions and three times sentenced by missions during the election for deputies to lo- KRONIKA REPRESJI CHRONICLE OF REPRESSION a court. Valiery says the worst day that he spent cal councils in 2007. Before the election, which 26 kwietnia 1996 r., w czasie rozgromienia Andrej was detained by militia officers in plain in the prison was in Zhodin where he was forced were held in Belarus in January 2007, the hu- akcji „Czarnobylski Szlak”, Szeptycki został clothes in the center of Minsk on 26 April 1996, to shave his beard. man rights activist distributed leaflets inform- aresztowany w centrum Mińska. Oskarżono during the Chernobyl Path. During the march, Valery Shchukin attended the Freedom March ing that members of election commissions had go o „działania w poważny sposób naruszające the militia did not allow people to walk on the in Minsk on 17 October 1999. He was detained been taking part in rigging election results. He porządek publiczny”. Przebywał w mińskim main street of the Belarusian capital, which on on 19 October 1999 and charged with “organi- has been sentenced to a fine of 40 basic units areszcie śledczym na Wołodarce, dzieląc przez several occasions lead to fights between the par- zation and active participation in group actions, (1,240,000 BYR). kilka dni celę z Wiaczesławem Siwczykiem, ticipants of the march and officers. He was kept in który prowadził protest głodowy. the Minsk detention center (the Volodarka prison). Podczas procesu kategorycznie odmówił For some time he shared a cell with Vyacheslav używania języka rosyjskiego, cały czas mówił Sivchyk, a coordinator of Razam movement. po ukraińsku, zachowywał się pewnie, śmiało He refused to use Russian during the trial, he wytykał wszystkie naruszenia prawa i wyśmie- was speaking in Ukrainian, he behaved confi- wał działania białoruskich władz. dently, he revealed violations and ridiculed the Pod koniec sierpnia 1996 r. sąd w Mińsku actions of the Belarusian authorities. skazał go na 2 lata i 3 miesiące kolonii karnej. In August 1996, he was sentenced by a Minsk Karę odbywał w Kolonii Karnej nr 19 w Mohy- court to two years and three months in a penal lewie. Tam uznano go za więźnia „ze skłonno- colony. He served his sentence in the penal colony ściami do ucieczki i stawiania oporu”. Uwol- No. 19 in Mahilou. The authorities gave him sta- niony 26 lipca 1997 r. przyjechał do Mińska, tus of a prisoner “with a tendency to escape and by wziąć udział w marszu z okazji Dnia Nie- resist.” He was released on 26 July 1997. Immedi- podległości Białorusi. ately after the release he took part in a march on Był uczestnikiem „Pomarańczowej rewolucji” the occasion of the Independence Day of Belarus. w Kijowie jesienią 2004 r. Po zwycięstwie Maj- He took part in the Ukrainian Orange Revo- danu Szeptycki pracował w milicji w jednym lution in Kiev in the autumn of 2004. After the z miast zachodniej Ukrainy. opposition victory Andrej worked in the police.

266 267 Jest autorem filmów dokumentalnych: „Cze- PAVEL SHARAMET CHRONICLE OF REPRESSION czeński dziennik”, „Dzikie Polowanie”, „Ostatni A well known Belarusian and Russian journal- On 26 July 1997, Sharamet, along with the ORT rok imperium”. W 2002 r. otrzymał nagrodę ist. He was born on 28 November 1971 in Minsk. cameraman, filmed themselves crossing ille- OBWE za działalność dziennikarską i demokra- He studied at the Belarusian State University at gally from Belarus to Lithuania and back again tyczną. Obecnie Paweł Szeremet jest rosyjskim the History Faculty. After receiving his bachelor to show the ease with which smugglers could komentatorem telewizyjnym oraz dyrektorem degree he continued his studies at the Faculty of cross the border. Sharamet and his companions oddziału do spraw informacji specjalnych. International Economic Relations (thesis topic: were detained by a border patrol after jumping Offshore business). a fence to film unguarded areas. Sharamet and KRONIKA REPRESJI Until 1992 he worked at the bank, he was a one crew member, Zmicer Zavatski, were later 26 lipca 1997 r. wraz z kolegą, Dzmitrijem Zawadz- consultant for the economic programs. Shara- charged with illegal border crossing, “exceed- kim, kamerzystą programu ORT, został zatrzy- met was the anchor and producer of Prospekt, ing their professional rights as journalists,” and many w pobliżu granicy białorusko-litewskiej tuż a weekly news and analysis program on Belarus participating in a conspiracy. Sharamet’s trial po zdjęciach do reportażu o sytuacji na granicy. state television. He was an editor-in-chief of the began on 17 December 1997 and ended on 28 Obaj zostali oskarżeni o nielegalne przekrocze- Belarusian newspaper Belarusskaya Delovaya January 1998. He was sentenced to suspended nie granicy. 7 października 1997 r. został warun- Gazeta. He was working for the Russian public prison term of two years. Pavel Sharamet was re- kowo zwolniony. Proces trwał od 17 grudnia 1997 television company ORT. garded as a prisoner of conscience by Amnesty do 28 stycznia 1998 roku. Zakończył się wyrokiem In November 1998, Sharamet was awarded International. At the beginning of 2000, during dwóch lat pozbawienia wolności w zawieszeniu the International Press Freedom Award of the a visit in Minsk he was attacked and beaten by za „umyślne przekroczenie granicy państwowej” Committee to Protect Journalists, “an annual unidentified offenders. In 2006 he was arrested oraz za „nadużycie przywileju dziennikarskiego recognition of courageous journalism.” On 22 for taking part in a tent city on the Kalinowski w celu działania na niekorzyść”. Organizacja April 2002, the Organization for Security and Square in Minsk. Currently Pavel lives and Amnesty International uznała Pawła Szeremeta Co-operation in Europe Parliamentary Assem- works in Moscow. In 2010 he was deprived of za więźnia sumienia. bly announced Sharamet as the winner of its Belarusian citizenship. In 2010 he was deprived FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET Obecnie dziennikarz mieszka i pracuje w Mo- 2002 Prize for Journalism and Democracy. of Belarusian citizenship. Currently Pavel lives skwie. Na początku 2000 r. podczas wizyty He is the author of a number of documentary and works in Moscow. PAWEŁ SZEREMET w Mińsku został zaatakowany i pobity przez films: The Chechen Diary, The Wild Hunt, Last Paweł Szeremet jest znanym białoruskim i ro- nieznane mu osoby. W 2006 r. został aresz- Year Empire. syjskim dziennikarzem. Urodził się 28 listopada towany za udział w miasteczku namiotowym 1971 r. w Mińsku. Po ukończeniu szkoły śred- na Placu Kalinowskiego w Mińsku. W roku 2010 niej studiował na Białoruskim Uniwersytecie Szeremet został pozbawiony białoruskiego oby- Państwowym na Wydziale Historii. Po otrzy- watelstwa. maniu tytułu licencjata kontynuował naukę W książce „Jeden dzień więźnia politycz- na Wydziale Międzynarodowych Stosunków nego” można przeczytać: „Do Moskwy Paweł Gospodarczych, uzyskując tytuł magistra. Do Szeremet wyjechał na początku roku 1998, za- roku 1992 pracował w banku jako konsultant raz po zakończeniu procesu sądowego. – Była do spraw programów gospodarczych. W tele- to wymuszona emigracja pisarska nie mająca wizji BDG prowadził program publicystyczny żadnego związku z polityką – wyjaśnia Paweł. „Prospekt”. W latach 1996–1998 sprawował – Zawsze byłem dziennikarzem, nigdy poli- funkcję dyrektora Biura Białoruskiego Ko- tykiem czy dysydentem. Inną rzeczą jest fakt, respondenta Rosyjskiej Telewizji Publicznej że bardzo lubiłem pisać o politykach. Po za- na Białorusi. W 1998 r. pracował jako specjalny kończeniu procesu nie mogłem dłużej zajmo- korespondent dla kanału ORT. W tym samym wać się dziennikarstwem na Białorusi, gdzie roku został laureatem Nagrody Wolności zostałem pozbawiony akredytacji. Nie chciałem Prasy, przyznawanej przez nowojorski Komitet zajmować się polityką, choć wielokrotnie mnie Ochrony Dziennikarzy. do tego namawiano”.

268 269 ANATOL SHUMCHANKA 2006, Belarusian sole proprietors are supposed Anatol Shumchanka is a chairman of the Asso- to employ only their close relatives and family ciation of Entrepreneurs Perspektyva. members. If not so, they have to change their legal entity and thus pay higher taxes. Express- CHRONICLE OF REPRESSION ing their disagreement, on 10 January 2008, Anatol Shumchanka was arrested on 1 March entrepreneurs organized a protest rally where 2005 for taking part in protest actions of en- around 3.000 people gathered requesting the trepreneurs. He was sentenced to 10 days of cancellation of the presidential decree. Within administrative detention. On 11 March Anatol few days after the rally, more than 40 people was transferred to the detention center in Minsk, were detained and imprisoned, including Ana- since he was accused of beating a fellow prisoner. tol Shumchanka. The Ministry of Justice has He was accused under the article 339, part 1 of demanded the dissolution of the Perspektyva the Criminal Code (hooliganism). On 31 March organization. Anatol was arrested along with 2005 Anatol Shumchanka was released from the dozens of other participants in the protests, on Minsk detention center. 11 January he received a 15-day prison sentence. Starting from January 2008, according to the presidential decree No.760 dating 29 December

FOT. JULIA DARASHKEVICH

ANATOL SZUMCZANKA mityng przedsiębiorców, w którym obok innych Anatol Szumczanka jest liderem przedsiębior- osób aktywny udział wziął lider republikań- ców, przewodniczącym społecznego stowarzy- skiego stowarzyszenia społecznego «Perspek- szenia przedsiębiorców „Perspektywa”. tywa», Anatol Szumczanka”. Ministerstwo tak uzasadniało swoją decyzję: „Z części drugiej KRONIKA REPRESJI artykułu nr 15 «O akcjach masowych» wynika, Anatol Szumczanka został aresztowany 1 marca że stowarzyszenia społeczne mogą zostać zli- 2005 r. za udział w akcji protestu przedsię- kwidowane, jeśli osoby odpowiedzialne za ich biorców. Skazano go na 10 dni aresztu admi- działalność nie zapewniły odpowiedniego po- nistracyjnego. 11 marca Szumczanka został rządku zebrania, mityngu, marszu ulicznego, przeniesiony do aresztu śledczego w Mińsku, demonstracji, pikiety, co doprowadziło do wy- oskarżono go bowiem o pobicie współwięźnia. rządzenia szkody o dużej wartości lub w istotny Przedstawiono mu zarzuty z artykułu 339, sposób zaszkodziło prawom i interesom oby- pkt 1 KK – „Chuligaństwo”. 31 marca 2005 r. wateli, organizacji lub interesom państwowym decyzją prokuratury Szumczanka został zwol- i społecznym”. niony z mińskiego aresztu śledczego. Proku- 18 stycznia Ministerstwo Sprawiedliwości ratura zamknęła sprawę ze względu na małą podjęło decyzję o wycofaniu swojego pozwu szkodliwość czynu. z Sądu Najwyższego, po tym, jak liderzy organi- Na początku stycznia 2008 r. Ministerstwo zacji „Perspektywa” złożyli wyjaśnienia, że kie- Sprawiedliwości zwróciło się do Sądu Najwyż- rownictwo stowarzyszenia nie podejmowało szego z poleceniem zlikwidowania stowarzy- decyzji o udziale jej przewodniczącego w akcji szenia „Perspektywa”. W informacji, zamiesz- protestu przedsiębiorców, a on sam nie miał czonej na stronie ministerstwa zauważono, żadnych pełnomocnictw, by reprezentować sto- że „10 stycznia 2008 roku odbył się w Mińsku warzyszenie podczas masowych akcji.

270 271 znajomi sprowokowali bójkę i wezwali milicję. administracyjne, jednak dopiero po bójce w skle- Funkcjonariusze pojawili się bardzo szybko. Nie pie wszczęto przeciwko niemu sprawę karną było wątpliwości, że całe zajście było prowokacją. o rzekome chuligaństwo. Wtedy Szydłowski zde- Aleksiej Szydłowski uczestniczył w wielu akcjach cydował się na opuszczenie Białorusi. Obecnie opozycji i niejednokrotnie otrzymywał areszty mieszka wraz z rodziną w Czechach.

ALIAKSANDR SZYDLOVSKI Aliaksandr Szydlovski was released on am- Born on 27 December 1978 in Stowbtsy. One nesty 2 days before the end of his sentence, on of the first political prisoners of the post-inde- 23 February 1999. Two factors, had influenced pendence Belarus and co-founder of the Young the decision of the authorities to release him. Front and Zubr movements. Studied journal- First, friends, relatives and colleagues from the ism at the Belarusian State University. He never Young Front intended to welcome Szydlovski graduated due to his political activity. on 25 February while he was leaving jail. Sec- ond, according to the Belarusian legislation, a CHRONICLE OF REPRESSION prisoner who has been amnestied once, cannot Szydlovski was arrested on 25 August 1997 in be amnestied for next 10 years. Probably, this Stowbtsy. On 24 February 1998 then 19-year-old last factor played an important role in the fate Aliaksandr Szydlovski was sentenced to one and of Aliaksandr Szydlovski. a half years of imprisonment in a maximum se- At the end of 2007 Szydlovski took part in an FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET curity colony. The court in Minsk found Szyd- incident in one of the shops in Minsk. Between lovski and another member of the the Young Szydlovski and complete strangers there was a ALEKSIEJ SZYDŁOWSKI żyńskiego, między innymi: „Paźniak nasz pre- Front, Vadim Labkovich, guilty of committing quarrel about Lukashenko’s portrait that hung Aleksiej Szydłowski jest młodzieżowym działa- zydent” i „Niech żyje Białoruś!”, pokryli je także “malicious hooliganism, desecration of national above the cash register in the store. Strangers czem demokratycznym. Urodził się 27 grudnia białoruskimi symbolami narodowymi, a także symbols and deliberate damage to historical provoked a fight and called militia. Militia of- 1978 r. w mieście Stołpce w obwodzie mińskim. podmienili czerwono-zieloną flagę na biało- and cultural assets.” ficers arrived very quickly. There was no doubt Był członkiem „Młodego Frontu” i jednym z zało- -czerwono-białą i wywiesili w mieście kilkana- In August 1997, Szydlovski and Labkovich that the incident was not a coincidence, but that życieli młodzieżowego ruchu „Żubr”. Po ukończe- ście flag narodowych. sprayed on the walls and statues of Lenin and it was an organized provocation. Aliaksandr niu szkoły średniej rozpoczął studia dziennikar- Do zakończenia procesu, Szydłowski prze- Dzerzhinsky anti-presidential slogans and Bela- Szydlovski had participated in many actions skie na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym, trzymywany był 6 miesięcy najpierw w areszcie rusian national symbols, and they changed doz- of the opposition and was often sentenced to jednak z powodu aresztowania nie ukończył ich. śledczym w Żodinie, a później na Wołodarce. ens of official red-green flags hanging on Minsk administrative detention. But after a fight in Aleksiej Szydłowski skorzystał z amnestii streets to the white-red-white flags (a symbol of the store, the authorities initiated against him KRONIKA REPRESJI 2 dni przed końcem swojej kary – 23 lutego the opposition to the regime). a criminal case. Szydlovski decided to leave Be- Szydłowski został zatrzymany 25 sierpnia 1997 r. 1999 r. Przyjaciele, bliscy i koledzy z „Młodego Until the sentence was delivered, Szydlovski larus. He currently lives with his family in the w Stołpcach. 24 lutego 1998 r. 19-letni wówczas Frontu” zamierzali 25 lutego powitać Szydłow- had spent six months in the detention center in Czech Republic. Aleksiej Szydłowski został skazany na 1,5 roku skiego przed więzieniem na ul. Kalwaryjskiej. Zhodino, and later was transferred to the Vo- pozbawienia wolności w kolonii o zaostrzonym Zgodnie z białoruskim ustawodawstwem, osoba, lodarka prison in Minsk. rygorze. Sąd w Mińsku uznał Szydłowskiego która skorzystała z amnestii, w przypadku ko- oraz innego członka „Młodego Frontu”, Wa- lejnego wyroku nie może być nią objęta przez dima Łabkowicza, za winnych dopuszczenia okres kolejnych 10 lat. się „złośliwego chuligaństwa, zbezczeszczenia Pod koniec 2007 r. (5 grudnia) w jednym symboli państwowych i umyślnego uszkodze- ze sklepów w Mińsku doszło do incydentu – po- nia dóbr historyczno-kulturowych”. W sierpniu między Szydłowskim i zupełnie obcymi ludźmi 1996 r. w miejscowości Stołpce napisali na ścia- wywiązała się kłótnia dotycząca portretu Łu- nach domów oraz na pomnikach Lenina i Dzier- kaszenki, który wisiał nad kasą w sklepie. Nie-

272 273 przeciwko dekretowi nr 760 wydanemu przez TATSIANA TSISHKEVICH In February Tatsiana Tsishkevich was ex- prezydenta. Podczas akcji zatrzymano kilka- An activist of the JEANS for freedom movement pelled from the Academy of Physical Education. dziesiąt osób, wielu demonstrantów zostało and the European Belarus. One of the defend- Dean Aliaksandr Shakhlai, vice-principle on dotkliwie pobitych przez milicję. ants in the Case of Fourteen. educational work Aliaksei Hatatulin and prin- Początkowo Tatiana Tyszkiewicz została ciple Mikhail Kobrynski informed her about the skazana na 20 dni aresztu administracyjnego. CHRONICLE OF REPRESSION dropout. The reason was administrative offence, Po zwolnieniu z aresztu na Okrestinie relego- Tatsiana Tsishkevich participated in the demon- aimed at violence of public morality and ethics. wano ją z uczelni. Tatiana Tyszkiewicz była stration of entrepreneurs that took place on 10 On 22 April judge Jelena Ilina found Tatsiana wtedy studentką 1. roku Akademii Wychowa- January 2008 in Minsk. The demonstrators were guilty of the alleged offense and sentenced her to nia Fizycznego, na kierunku „trener jeździec- protesting against the introduction of a pres- two years of freedom restriction. In April 2009, twa”. O relegowaniu poinformowali ją dziekan idential ruling concerning restrictive tax and the Belarusian authorities intend to issue arrest wydziału, Aleksander Michajłowicz Szachłaj, employment regulations for small businesses. warrant for the young activist. Even before the prorektor ds. studenckich Alieksiej Gieniato- Fourteen individuals were subsequently con- trial, in August 2007, Tatiana Tsishkevich was wicz Gatatullin i rektor Michaił Jefimowicz victed for taking part in or organizing actions beaten by officers in plain clothes, while trying Kobryński, podając jako przyczynę relegowa- that seriously violate public order, among them to prevent the arrest of her colleague from the nia naruszenie prawa administracyjnego. Tatsiana Tsishkevich. She was beaten and de- European Belarus, Nikita Sasim. The girl was Przedstawiono jej zarzuty z art. 342, pkt 1 tained by OMON (special unit of militia) during taken to hospital with a diagnosis of “slight head KK RB – „Organizacja lub aktywny udział w gru- the demonstration. injury.” On 23 May 2007 Tsishkevich was at- powych działaniach w poważny sposób narusza- Tatsiana was arrested for 20 days. She was tacked by officers in plain clothes during youth jących porządek publiczny”. charged under the article 342, part 1 of the protests in the center of Minsk. 22 kwietnia sędzia sądu w Mińsku, Jeliena Criminal Code of the Republic of Belarus (or- Ilina, skazała Tyszkiewicz na 2 lata ograniczenia ganization and active participation in group wolności bez skierowania do zakładu popraw- actions, seriously violating public order). FOT. JULIA DARASHKEVICH czego. Wkrótce po wydaniu wyroku Tyszkie- wicz opuściła Białoruś i wyjechała do Polski TATIANA TYSZKIEWICZ na studia. Tatiana Tyszkiewcz, działaczka ruchu „JEANS W kwietniu 2009 r. białoruskie władze za- – za wolność” i kampanii „Europejskiej Biało- mierzały wydać list gończy za młodą akty- rusi”, jest jedną z działaczek skazanych w „Spra- wistką. Jeszcze przed procesem, w sierpniu wie czternastu”. 2007 roku, Tatiana Tyszkiewicz została pobita przez funkcjonariuszy w cywilu, podczas gdy KRONIKA REPRESJI próbowała zapobiec aresztowaniu swojego ko- 10 stycznia 2008 r. Tatianę Tyszkiewcz zatrzy- legi z „Europejskiej Białorusi”, Nikity Sasima. mano za udział w akcji przedsiębiorców. Została Dziewczyna trafiła do szpitala z diagnozą „lekki pobita przez funkcjonariuszy OMON-u w auto- uraz głowy”. 23 maja 2007 r. na Tyszkiewicz na- busie milicyjnym w czasie przewożenia na po- padli funkcjonariusze w cywilu podczas mło- sterunek milicji. Tego dnia kilka tysięcy osób dzieżowej akcji protestu „Nie – zniesieniu ulg!” wzięło udział w akcji protestu przedsiębiorców w centrum Mińska.

274 275 KRONIKA REPRESJI DZMITRY US CHRONICLE OF REPRESSION Został zatrzymany w Mińsku w nocy z 19 na Dzmitry Us is a Belarusian politician, lawyer, Dzmitry was detained in the night of 19 De- 20 grudnia po masowej akcji protestu na Placu entrepreneur, and a candidate for President of cember 2010 in Minsk, after the protest against Niepodległości. Spędził w areszcie śledczym the Republic of Belarus in the presidential elec- rigged presidential election. He was kept at the KGB całą dobę. 20 grudnia został wypuszczony, tion 2010. Dzmitry was born on 10 June 1971 in KGB pre-trial prison. On 20 December Dzmitry otrzymał jednak zakaz opuszczania miejsca Minsk. He graduated from the Juridical Faculty was released under a written undertaking not zamieszkania. of the Grodno State University. Dzmitry worked to leave Minsk. Przez długi czas miał status podejrzanego at the Integral plant in Minsk as a construction On 18 March 2011 Dzmitry was charged under w sprawie karnej o „masowe zamieszki”. 18 marca worker. He has headed Trivium publishing house the article 293, part 1 (mass riots). He informed 2011 r. przedstawiono mu zarzuty z artykułu 293 since 1992. about the intense pressure that was exerted on KK RB (oskarżono go o organizację masowych Between 1999 and 2003 Dzmitry was a mem- him during the investigation to testify against zamieszek). Śledczy nakłaniali Dzmitrija Usa, ber of the Minsk City Council. His candidacy Mikola Statkevich, a fellow candidate and a friend. FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET by zeznawał przeciwko swojemu przyjacielowi wasn’t registered at the elections of 2003 and On 26 May the Leninski District Court of Mykole Statkiewiczowi i grozili, że jeśli odmówi, 2007 but in 2010 he participated in local council Minsk sentenced him to five and a half years’ im- DZMITRIJ US otrzyma karę pozbawienia wolności. Odmówił. elections loosing with only 33% of the vote. He prisonment in high-security penal colony. Dz- Dzmitrij Us to białoruski polityk, prawnik, 26 maja 2011 r. sąd w Mińsku skazał go na was a presidential candidate at the 2010 election. mitry was released on amnesty on 1 October 2011. przedsiębiorca, kandydat na prezydenta Repu- 5,5 roku pozbawienia wolności w kolonii karnej bliki Białoruś w wyborach prezydenckich 2010 r. o zaostrzonym rygorze. Karę odbywał w Kolo- Urodził się 10 czerwca 1971 r. w Mińsku. Studio- nii Karnej nr 19 w Mohylewie. wał zaocznie prawo na Uniwersytecie Grodzień- 1 października 2011 r. został zwolniony na skim. Pracował w fabryce „Intehrał” jako budow- podstawie dekretu Łukaszenki o ułaskawieniu. niczy. W 1992 r. został dyrektorem wydawnictwa „Trywium”. W latach 1999–2003 był radnym miń- skiej Rady Miejskiej. W 2003 i 2007 r. również miał zamiar kandydować do Rady, jednak nie zarejestrowano jego kandydatury. W 2010 r. brał udział w wyborach do lokal- nych rad poselskich, w których uzyskał wynik 33% i nie dostał się do Rady. Jego wyborcy zwra- cali się do CKW z prośbą o ponowne liczenie gło- sów oddanych na Usa. Był jednym z kandydatów w wyborach pre- zydenckich 19 grudnia 2010 r.

276 277 ANDREJ WALABUJEU ANDREJ VOLOBUYEV ALEKSANDER WASILJEW Andrej Walabujeu był oskarżony w sprawie Andrej Volobuyev participated in the opposi- Aleksander Wasiljew urodził się 18 marca 1946 r. Marszu Wolności 1999. W chwili zatrzymania tion-organized Freedom March held in Minsk we wsi Golicyno w obwodzie penzeńskim w Ro- miał 17 lat, był po szkole wieczorowej i jako naj- on 17 October 1999. At the time of arrest he was sji. Po szkole wojskowej ukończył akademię ar- starszy syn (w wielodzietnej rodzinie) rozpoczął 17 years old, as the eldest son in a large family he tyleryjską w Leningradzie, służył w wojskach pracę, by wesprzeć finansowo rodziców. was working to support his parents financially. rakietowych i lądowych. W latach 1964–1991 A member of the Young Front. służył w armii radzieckiej. Służbę zakończył KRONIKA REPRESJI w Osipowiczach w randze podpułkownika. Andrej Walabujeu został zatrzymany razem CHRONICLE OF REPRESSION Dwukrotnie służył w Niemieckiej Republice z przyjaciółmi – Hermanem Suszkiewiczem Andrej Volobuyev was arrested together with Demokratycznej, był świadkiem zburzenia i Glebem Dogilem – po Marszu Wolności his friends, other members of the Young Front. muru berlińskiego. Razem z Walerijem Lewo- w przejściu metra przy Placu Zwycięstwa (Plac Andrej Volobuyev, Herman Sushkevich and niewskijem dowodził ogólnonarodowym komi- Pobiedy). Młodzi ludzie rozmawiali, kiedy po- Hleb Dohil were arrested and severely beaten tetem strajkowym przedsiębiorców. deszło do nich pięciu funkcjonariuszy w cy- immediately after the Freedom March. Andrej wilu. Milicjanci zabrali chłopców samocho- was detained for three days in jail before being KRONIKA REPRESJI dem na posterunek. Stamtąd przewieziono released. He was charged under the article 186 7 września 2004 r. Wasiljew został aresztowany. Walabujeua do aresztu, gdzie przetrzymywano part 3 of the Criminal Code of the Republic of Sąd uznał go winnym publicznego znieważenia go 3 dni. Przedstawiono mu zarzuty z art. 186, Belarus. He received a ban on leaving the place prezydenta Aleksandra Łukaszenki, a także pkt 3 KK RB. Otrzymał zakaz opuszczania miej- of residence. The activist has managed to flee to winnym zorganizowania mityngu przedsiębior- FOT. JULIA DARASHKEVICH sca zamieszkania. Poland, where he has received a political asylum. ców 1 maja 2004 r. Skazano go na 2 lata pozba- Andrej Walabujeu opuścił Białoruś i wkrótce The trial began on 12 December 2001, on the eve wienia wolności (w tej samej sprawie ten sam otrzymał status uchodźcy w Polsce, gdzie też of the March of Freedom. wyrok otrzymał Walerij Lewoniewskij). Oskar- znieważenia prezydenta. 7 lipca 2005 r. Wasil- rozpoczął studia. Los jego przyjaciół był po- In January 2002 the Minsk City Court fined żenie jako dowód w sprawie, wykorzystało jew wyszedł na wolność w wyniku amnestii. Był dobny – zostali skazani w tej samej sprawie. Andrej Volobuyev and other defendants in the tekst ulotki pierwszomajowej, która była rozpo- przetrzymywany w więzieniu w Grodnie, w or- Proces sądowy rozpoczął się 12 grudnia 2001 case to fine of 50 minimal wages each (about wszechniana przez komitet strajkowy. W tekście szańskiej kolonii karnej, a następnie przebywał roku, w przededniu Marszu Wolności. Sprawę $350) for malicious hooliganism (the article 201, wiersza widniejącego na ulotce sąd dopatrzył się w więziennym szpitalu. rozpatrywał miński sąd. Młodzi ludzie byli part 2 of the Criminal Code of the Republic of oskarżeni z artykułu 186, pkt 3 – „Organizacja Belarus) and organizing mass disorders (the lub udział w grupowych działaniach, w poważny article 186, part 3 of the Criminal Code of the ALIAKSANDR VASILJEU CHRONICLE OF REPRESSION sposób naruszających porządek publiczny” oraz Republic of Belarus). The prosecution alleged Aliaksandr Vasiljeu was born on 18 March 1946 On 7 September 2004 Aliaksandr Vasiljeu was z artykułu 201, pkt 2 – „Złośliwe chuligaństwo”. that the defendants threw stones at militia of- in the village Golicyno in Russia. After com- arrested for libel against the President and for Zarzucano im, że podczas starć demonstrantów ficers during clashes. pleting military school he graduated from the organization of unauthorized meeting on 1 May z milicjantami rzucali w milicjantów płytami Leningrad Artillery Academy. He served in the 2004. He was sentenced to two years of impris- chodnikowymi, które były składowane w re- Soviet Army from 1964 to 1991, he ended his ser- onment. The prosecution used the text of the montowanym parku Gorkiego. 2 stycznia 2002 r. vice in the rank of lieutenant colonel. He served leaflet that was distributed during the meeting Andrej Walabujeu wraz z trójką innych oskar- also in the German Democratic Republic, where on 1 May. The leaflet contained a poem which żonych, został skazany przez miński sąd na karę he witnessed the fall of the Berlin Wall. Together according to the court was insulting the Pres- grzywny w wysokości 50 płac minimalnych. with Valery Levaneuski he led nationwide strike ident. On 7 July 2005 Aliaksandr Vasiljeu was of entrepreneurs. amnestied and released from prison. He served his sentence in Grodno, and later in the Orsha penal colony and prison hospital.

278 279 ILJA WASILJEWICZ ILYA VASILEVICH JAUHIEN WAŚKOWICZ Tołstik oświadczył, że „atak na KGB był jaw- Ilja Wasiljewicz urodził się 6 sierpnia 1991 r. w Ba- Born on 6 August 1991 in Baranaviche. Attended Jauhien Waśkowicz urodził się w Bobruj- nym wyzwaniem rzuconym społeczeństwu i de- ranowiczach w obwodzie brzeskim. Wykształ- secondary school No.4 in Baranoviche. Former sku 26 lutego 1990 r. w rodzinie robotników. monstracją bezkarności”. cenie podstawowe uzyskał w Gimnazjum nr 4 student of the Minsk Polytechnic College. Po ukończeniu szkoły studiował w trybie za- Adwokaci podkreślali, że podsądni składali w Baranowiczach. Dostał się na mińską politech- ocznym dziennikarstwo na Wydziale Filolo- zeznania pod presją i nie zamierzali spalić bu- nikę. Uczył się bardzo dobrze, był starostą grupy. CHRONICLE OF REPRESSION gicznym Uniwersytetu Państwowego im. Kule- dynku, a jedynie go uszkodzić. Zdaniem obrony, Ilya was detained at 1:15 a.m. on 20 December szowa w Mohylewie. Pracował w redakcji gazety dowody prokuratora opierają się tylko na wy- KRONIKA REPRESJI 2010. He served 10 days of arrest for participa- „Bobrujski Kurier”. obrażeniach tego, co mogłoby się zdarzyć, pod- W nocy z 19 na 20 grudnia 2010 o godz. 1:15 Ilja tion in the 19 December 2010 protest against Był zwolennikiem Białoruskiej Chrześcijań- czas gdy rzeczywista szkoda spowodowana przez został zatrzymany i aresztowany na 10 dni. Do- rigged elections. His parents learned about his skiej Demokracji. Wziął udział w akcji na Placu mężczyzn wyniosła 253 tysiące rubli (56,2 dola- piero po dwóch dniach rodzicom udało się usta- whereabouts after two days since he had been Niepodległości w 2010 roku, za co został ska- rów), które już zostały wypłacone. lić miejsce pobytu syna. Okazało się, że jest on arrested (he was detained in Zhodino prison). zany na 12 dni aresztu. Karę odbył na Okrestinie. Oprócz tego, jak oświadczyli adwokaci, bia- w areszcie w Żodinie, w którym spędził 10 dni On 5 January 2011 he was expelled from College. łoruska telewizja nielegalnie wykorzystała na za udział w akcji protestu w Mińsku 19 grud- On the same day he was detained by the KGB as KRONIKA REPRESJI potrzeby swojego filmu zapisy wideo śledztwa nia 2010 r., po czym zwolniono go do domu. a suspect in the mass riots case and taken to the Został zatrzymany 17 stycznia w Mohylewie, dzień przygotowawczego w sprawie ataku oskarżo- Okazało się też, że został relegowany z uczelni. Okrestina detention center, later transferred to po akcji solidarności z białoruskimi więźniami nych na budynek KGB. Młodzi ludzie zostali 5 stycznia 2011 r. zaproszono go do kancelarii ko- the Minsk pre-trial prison No.1 in Volodarski politycznymi, w której wziął udział. Do Mohy- w nim przedstawieni jako osoby, które nie mają legium, by podpisał dokumenty o relegowaniu Street. On 14 May 2011 he was sentenced to three lewa przyjechał na sesję egzaminacyjną. własnych zainteresowań, pasji, celów, chcą tylko z politechniki. Tam czekali już na niego funkcjo- years of imprisonment. He was released on am- W maju 2011 r. Waśkowicz został skazany niszczyć wszystko wokół. nariusze KGB. Zatrzymali go, by przeprowadzić nesty on 14 September 2011. He served sentence wraz z Artiomem Prakapienką i Pawłem Syra- Paweł Syramolatau i Artiom Prakapienka działania śledcze w sprawie masowych zamie- in the penal colony No. 19 in Mahilou. molatauem na 7 lat pozbawienia wolności w ko- w swoim ostatnim słowie oświadczyli, że żałują szek. Wasiljewiczowi powiedziano, że ma status lonii o zaostrzonym rygorze za próbę podpale- popełnionego czynu. Prosili również o łagodny podejrzanego w tej sprawie i przewieziono go nia budynku KGB w Bobrujsku. Oskarżano ich wyrok. najpierw na Okrestinę, a później Wasiljewicz o „złośliwe chuligaństwo” i „umyślne uszkodze- 18 maja 2011 r. Waśkowicz został skazany siedział na Wołodarce. 14 maja 2011 r. skazano nie mienia w dużym rozmiarze”. Tymczasem przez sąd na 7 lat kolonii karnej o zaostrzonym go na 3 lata pozbawienia wolności. 14 września w nocy z 16 na 17 października 2010 r. budynek rygorze. 2011 roku, został ułaskawiony przez Łukaszenkę. KGB został obrzucony koktajlem Mołotowa Karę odbywał pierwotnie w Kolonii nr 15 Karę odbywał w Kolonii nr 19 w Mohylewie. przez nieznanych sprawców. w Mohylewie, a 12 października 2011 r. został Prokurator Tołstik żądał dla nich od 7,5 do 8 lat przeniesiony do zamkniętego więzienia nr 4 pozbawienia wolności w kolonii o zaostrzonym w Mohylewie (zaostrzono mu rygor odbywania rygorze. Zdaniem oskarżyciela z urzędu, śledz- kary). Kilkakrotnie był przenoszony do karceru. two wykazało winę oskarżonych, a straty mo- głyby sięgać ok. 2 mld rubli (ok. 0,45 mln dolarów).

280 281 JAUHIEN VASKOVICH According to the prosecutor, the men could de- SIARHIEJ WAŹNIAK Jauhien Vaskovich was born on 26 February stroy the KGB office. Allegedly, the damage in Siarhiej Waźniak to dziennikarz, społecznik 1990 in Bobruisk in the family of workers. He this case would amount to 2 million BYR (about i działacz polityczny, członek zarządu Białoru- studied journalism in absentia at the Faculty of $444,440). The persecutor stated that “the attack skiego Stowarzyszenia Dziennikarzy, członek Philosophy of the State University in Mahilou. on the KGB was an open challenge to society and Prezydium Komitetu Centralnego Białoruskiej He worked for The Bobruisk Courier newspa- the demonstration of their impunity.” Partii Lewicowej „Sprawiedliwy Świat”. per. Jauhien Vaskovich is a member of the Be- Advocates stressed that the defendants testi- Urodzony 14 kwietnia 1962 r. w Korostysze- larusian Christian Democracy Party from Bo- fied under pressure and did not intend to burn wie w obwodzie żytomierskim na Ukrainie. bruisk. Jauhien took part in the 19 December the building down, only to damage it. Accord- Ukończył Swierdłowską Wyższą Szkołę Woj- 2010 demonstration, he was detained for 12 days. ing to the defense, the prosecutor’s evidence skowo-Polityczną im. Leonida Breżniewa (1984). was based only on assumptions of what might Jest oficerem, komisarzem politycznym sił zbroj- CHRONICLE OF REPRESSION have happen; when the actual damage caused by nych. W cywilu jest nauczycielem historii i nauk He was detained on 17 January 2011 in Mahilou the men amounted to 250 thousand BYR ($56,2), społecznych. after an action of solidarity with Belarusian po- which had already been paid. Moreover, accord- W latach 1980–1991 służył w Siłach Zbroj- litical prisoners. ing to the lawyers, the Belarusian TV illegally nych ZSRR w Uralskim Okręgu Wojskowym, FOT. JULIA DARASHKEVICH In May 2011 he was sentenced together with used video recordings from the preliminary w Grupie Wojsk Radzieckich w Niemczech Arciom Prakapenka and Pavel Syramolatau investigation for the purpose of the documen- i w Białoruskim Okręgu Wojskowym, pełniąc to seven years in high-security prison by the tary that portrayed Jauhien Vaskovich, Arciom funkcje zastępcy dowódcy kompanii samocho- Gdy ogłoszono depolityzację armii, zakończył Babruisk District and City Court under the ar- Prakapenka and Pavel Syramolatau in a very dowej ds. politycznych, sekretarza komitetu służbę wojskową w obawie opuszczenia szeregów ticle 339, part 2 (malignant hooliganism) and bad light. He was sentenced on 18 May 2011. Komsomołu w dywizji rakietowej, pomoc- partii. Był jednym z 14 delegatów XXII Nadzwy- the article 218, part 2 (large-scale destruction Jauhien served his sentence in the penal colony nika kierownika wydziału politycznego pułku czajnego Zjazdu Wszechzwiązkowego Leninow- of property) for the attack on the KGB building in Mahilou. pancernego ds. komsomolskich, starszego skiego Komunistycznego Związku Młodzieży in Bobruisk (on 17 October 2010). On 12 October 2011 he was tried for alleged instruktora w dziale komsomolskim zarządu głosujących przeciwko likwidacji Komsomołu Prosecutor Tolstic demanded for all defend- violation of the prison regime. As a result, the politycznego okręgu, starszego instruktora (1991). Założył organizację „Odrodzenie Leni- ants in the case from seven and a half years to prison regime was toughened and Vaskovich Młodej Ligii Komunistycznej departamentu nowskiej Młodej Ligi Komunistycznej” i kiero- eight years imprisonment in a maximum secu- was transferred from penal colony No. 15 in politycznego okręgu wojskowego. Służbę woj- wał jej komitetem organizacyjnym, który w lu- rity colony. According to the prosecutor, the in- Mahilou to prison No. 4 in Mahilou, where he skową zakończył w stopniu majora. tym 1992 r. w lesie w pobliżu Pińska reaktywował vestigation revealed that all accused were guilty. currently serves his sentence. Od 1992 r. zajmuje się dziennikarstwem. Pra- kongres białoruskiego Komsomołu. Był wśród cował jako korespondent, a z czasem jako re- tych, którzy byli aktywnie zaangażowani w two- daktor naczelny gazety wojskowej „Ku chwale rzenie Białoruskiej Partii Komunistycznej. ojczyzny” (1992–1993), był kierownikiem ob- sługi prasowego Ruchu Ludowej Białorusi KRONIKA REPRESJI (1993), zastępcą redaktora naczelnego gazety W czasie wyborów prezydenckich w 2010 r. „My i Wremja” (1994–1995), redaktorem naczel- Siarhiej Waźniak pracował w sztabie kandydata nym gazety „Towariszcz” (od 1996). na prezydenta, Uladzimira Niaklajeua. 20 grud- Od 1982 r. był członkiem Komunistycznej nia został aresztowany w swoim mieszkaniu Partii Związku Radzieckiego, od 1992 – człon- i osadzony w areszcie śledczym KGB. Pod koniec kiem partii Białoruskich Komunistów. Był grudnia usłyszał zarzut organizacji lub udziału pierwszym sekretarzem Centralnej Komisji Le- w działalności naruszającej porządek publiczny ninowskiej Młodej Ligii Komunistycznej Biało- (art. 342, pkt 1 RB). 29 grudnia został zwolniony rusi (1992–1997). Jest członkiem Centralnej Ko- z aresztu, otrzymawszy zakaz opuszczaniu kraju. misji Partii Białoruskich Komunistów (od 1993), 20 maja 2011 r. zapadł wyrok – pozbawienie która obecnie nazywa się „Sprawiedliwy Świat”. wolności na 2 lata w zawieszeniu.

282 283 SIARHIEJ VAZNIAK the Party of Belarusian Communists. He was Siarhiej is a civil activist and a member of the the first secretary of the Central Committee Belarusian Association of Journalists. He is one of Leninist Young Communist League of Bela- of the founders of the Party of Communist of rus(1992–1997) and member of the Central Com- Belarus (they were renamed in 2009 and became mittee of the Party of Belarusian Communists the Belarusian United Left Party ‘Fair World’ (1993), which is now called Fair World. in 2009). Born 14 April 1962 in Korostyshev, When the Army announced depoliticization Ukraine. He graduated from the Sverdlovsk he ended his military service. He founded and Higher Military and Political School in 1984. He headed the organizing committee for the revival served as a political officer of the armed forces. of the Leninist Young Communist League, which By profession he is a teacher of history and social organized in February 1992 the reconstruction of sciences. Between 1980 and 1991 Siarhiej served the Belarusian Congress of the Komsomol. He in the Armed Forces of the USSR in the Ural was among those who were actively involved in Military District, the Group of Soviet Forces in the creation of the Belarusian Communist Party. Germany and the Belarusian Military District. During that time he held several positions: com- CHRONICLE OF REPRESSION pany commander for political affairs, secretary During the 2010 presidential election he worked of the Komsomol in the missile division, the as a member of Uladzimir Niklajeu’s campaign assistant manager of an armored regiment of team. Siarhiej Vazniak was arrested on 20 De- the political department, senior instructor of cember 2010 at his apartment and placed in the Young Communist League. He ended his the KGB pre-trial prison. In late December he FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET military service in the rank of major. received charges under the art. 293, part 1 and Since 1992 he has worked as a journalist. Dur- 2 of the Criminal Code (mass riots). On 29 De- ing his career he worked as a correspondent, chief cember he was released under recognizance. On WINCUK WIACZORKA „Białoruska Talerancijna Gramada”. W roku of the war newspaper Woslawu Rodina (1992– 30 March 2011 the charges Siarhiej faced were Wincuk Wiaczorka jest znanym białoruskim 1985 był jednym z założycieli Klubu im. W. Ko- 1993), head of press service of Belarus People’s changed to the article 342, part 1 of the Criminal działaczem społecznym i politycznym, wykła- rotkiewicza. W latach 1986–1989 brał udział Movement (1993), deputy editor of the newspaper Code (organization and active participation in dowcą, naukowcem i filologiem, jednym z za- w słynnej inicjatywie „Talaka”, z której wywo- We and Wremja (1994–1995), editor of the news- group actions, seriously violating public order). łożycieli Białoruskiego Frontu Narodowego dzi się wielu znanych białoruskich opozycjoni- paper The Tovarishch (since 1996). On 20 May, the Frunzenski District Court in „Odrodzenie” (BNF) i jego przewodniczącym stów i przedstawicieli świata kultury. W latach Since 1982 he was a member of the Commu- Minsk sentenced Siarhiej Vazniak to two years w latach 1999–2007. 1986–1990 był członkiem grupy „Nezależnaść”, nist Party of the Soviet Union, since 1992 of on probation. Urodził się 7 lipca 1961 r. w Brześciu. W roku w latach 1988–1989 należał do Konfederacji Bia- 1983 ukończył Wydział Filologiczny Białoru- łoruskich Organizacji Młodzieżowych. skiego Uniwersytetu Państwowego, w 1986 r. – W 1988 r. był jednym z założycieli Białoru- studia podyplomowe na Wydziale Językoznaw- skiego Frontu Narodowego (BNF) oraz autorem stwa Akademii Nauk. W roku 1990 wykładał jego założeń programowych. W 1980 wraz w Mińskim Państwowym Instytucie Pedago- z Siarhiejem Dubowcem i Siarżukiem Sokoło- gicznym (obecnie Białoruski Państwowy Uni- wem redagował periodyk literacko-polityczny wersytet Pedagogiczny). Od roku 1990 pracował „Żyrandol dni” (wydano 4 numery), którego jako wykładowca w Białoruskim Liceum Hu- wydawcą była „Białoruska Talerancijna Gra- manistycznym i wydawnictwie historycznym mada”. W latach 1986–1987 wraz z Siarhiejem „Spadczyna” (Dziedzictwo). Dubowcem i Alesiem Bialackim wydawał cza- W 1979 r. Wincuk Wiaczorka był jednym sopismo „Buraczok”, które przyciągnęło uwagę z założycieli „Majsterni” – nieformalnego sto- KGB. W latach 1990–1993 wchodził w skład re- warzyszenia twórców, działającego do roku 1984. dakcji „Wiadomości Białoruskiego Frontu Na- W latach 1979–1985 działał w wydawnictwie rodowego «Odrodzenie»”.

284 285 KRONIKA REPRESJI Rodzina Wincuka Wiaczorki również była VINCUK VIACHORKA Against Vincuk Viachorka was initiated a Represje wobec Wincuka Wiaczorki rozpo- represjonowana, a najbardziej jego syn. A well-known Belarusian social and political criminal case in connection with the events of częły się już w czasach Związku Radzieckiego. 2 września 2004 Wiaczorka złożył skargę do activist, lecturer, researcher and scholar. One 25 March1996, the Day of Will. Viachorka was 13 czerwca 1984 został zatrzymany za uczest- Prokuratury Rejonu Centralnego w Mińsku of the founders of the Belarusian National Front accused of putting pressure on the official of nictwo w mityngu protestacyjnym przeciwko na bezprawne działania funkcjonariuszy milicji, Revival (BNF) in 1988, from 1999 to 2007 the the District Department of Militia in Minsk. In wyburzeniu mińskiego dziewiętnastowiecznego którzy 1 września zatrzymali go wraz z niepełno- chairman of the party. addition, on the morning of 27 April, after the teatru obok Konserwatorium. letnim wówczas synem Franakiem, podczas akcji He was born on 7 July 1961 in Brest. In 1983 dispersal of the Chernobyl Path Demonstration, Przeciw Wincukowi Wiaczorce wszczęto „Chcemy uczyć się po białorusku!”. W skardze he graduated from the Philological Faculty Vincuk was detained by militia at his own home. sprawę karną w związku z wydarzeniami mówi on m.in., że wbrew prawu, nie poinformo- of the Belarusian State University, in 1986 he He spent four days in arrest and was released 25 marca 1996, kiedy to rozpędzono demon- wano go o miejscu przetrzymywania jego syna. completed postgraduate studies at the Faculty of only due to the fact that he began a hunger strację w Dniu Woli. Wiaczorka został oskar- W roku 2009 syn Wincuka Wiaczorki, Franak, Linguistics of the Academy of Sciences. In 1990, strike. The criminal case was dismissed. żony o wywieranie nacisku na urzędnika Cen- został wcielony do wojska, wprost ze szpitala, he worked as a lecturer at the Minsk State Ped- Vincuk was often detained during opposition trali Rejonowego Oddziału Milicji w Mińsku. w którym był operowany. Funkcjonariusze służb agogical Institute (now – the Belarusian State demonstrations. He was several times convicted Oprócz tego, rankiem 27 kwietnia, po rozpę- specjalnych wtargnęli do szpitala, wykręcili Pedagogical University). Since 1990, he worked in administrative processes to fines and jail for dzeniu demonstracji „Czarnobylskiego Szlaku”, ręce Franakowi, skuli go i wyprowadzili w celu as a teacher in the Belarusian Humanities Ly- up to 15 days. Wincuk został zatrzymany przez milicję, przed doprowadzenia na komisję wojskową. Krzyki ceum and in a publishing house Spadchyna Vincuk Viachorka’s family had also been własnym domem. Przetrzymywano go w aresz- syna Wincuk mógł słyszeć przez telefon. Poja- (Heritage). exposed to reprisals. The greatest pressure was cie cztery dni i wypuszczono gdy rozpoczął wił się wraz z żoną Ariną w komisji wojskowej, In 1979 Vincuk Viatchorka was one of the exerted on the son of Vincuk. strajk głodowy. Po ok. półtora roku umorzono nie wpuszczono go jednak za bramę. Franaka founders of Maisternia – an informal associa- On 2 September 2004 Vincuk Viachorka sprawę karną. zwolniono z wojska ze względu na stan zdrowia, tion of artists, operating until 1984. In 1979–1985 filed a complaint with the prosecutor’s office in Wincuka często zatrzymywano podczas akcji na trzy miesiące przed końcem służby. Grożono cooperated with the publishing house Belaruska Minsk against unlawful actions of the militia opozycji. Był skazywany w procesach admini- mu sprawą karną za prowadzenie i publikowa- Talerancijna Gramada. In 1985 he was one of the officers, who arrested him along with his minor stracyjnych na kary grzywny i aresztu do 15 dni. nie pamiętnika w trakcie odbywania służby. founders of the Korotkevich club. In 1986–1989 son, Franak, on 1 September during the demon- he participated in the famous initiative Talaka, stration”We want to study in Belarusian.” He from which derives many well-known Belarusian was not informed about the place of detention oppositionists and representatives of the world of of his son. culture. In 1986–1990 he was a member of the In 2009, the son of Vincuk Viachorka, Franak, Nezaleznasc group. In 1988–1989 he belonged to was drafted into the army. Franak was in a hos- the Belarussian Confederation of Youth. pital recovering after a surgery. Special officers stormed the hospital, handcuffed him and took CHRONICLE OF REPRESSION him to the military commission. Later, Franak Repressions against Vincuk Viachorka started was released due to medical condition three in Soviet times. On 13 June 1984 he was arrested months before the end of the service. He was for participating in a protest rally against dem- threatened with criminal case for maintaining olition of the nineteenth century theater in and publishing a diary that he run during his Minsk. time in the army.

286 287 ALEŚ WIECZER ALES WIECZAR PAWEŁ WINOGRADAU Aleś Wieczer, białoruski uczony, dorastał Belarusian scientist, grew up in Minsk, in a fam- Paweł Winogradau urodził się 24 kwietnia w Mińsku, w rodzinie biologów. Przyjaźnił się ily of scientists and biologists. He was friends 1988 r. w Mińsku. Ukończył Szkołę Zawodową z synami premiera Białorusi, Michaiła Czigira, with the children of the Prime Minister of Be- nr 4, zdobywając zawód fryzjera, a także szkołę co przypłacił więzieniem. larus Mikhail Chigir for which, in fact, he was muzyczną w klasie fortepianu. imprisoned. Przez kilka lat był działaczem kampanii oby- KRONIKA REPRESJI watelskiej „Europejska Białoruś”. W związku Aleś Wieczer trafił do więzienia w 1996 r. na CHRONICLE OF REPRESSION ze swoją działalnością polityczną był kilkakrot- podstawie sfabrykowanych zarzutów o kra- He was imprisoned in 1996 under fabricated nie zatrzymywany przez milicję. Do pierwszego dzież części zapasowych do samochodu. Stało charges of theft of car spare parts. In fact, the zatrzymania doszło w 2007 r. podczas akcji się to, gdy zmieniono status Alesia Wieczera investigators changed the status of Ales Wieczar przeciwko zniesieniu ulg socjalnych: Winogra- ze świadka na oskarżonego po tym, jak Wieczer from witness to accused after he under threat of dau trafił na posterunek, gdy próbował wyrwać nawet pod groźbą tortur odmówił składania fał- torture refused to give false testimony against z rąk milicjanta swoją dziewczynę, Swietłanę. szywych zeznań przeciwko swojemu przyjacie- his friend from childhood Aliaksandr Chigir. Wtedy skazano go na 5 dni aresztu. W 2008 r. lowi z dzieciństwa – Aleksandrowi Czigirowi Aliaksandr is a son of the former Prime Minister został oskarżony w „Sprawie czternastu” z ar- – jednemu z synów byłego premiera Białorusi, of Belarus Mikalay Chigir. tykułu 342 KK. Sprawę wszczęto z powodu jego Michaiła Czigira. Ales Wieczar spent three years in prison (he udziału w mityngu przedsiębiorców 10 stycznia FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET Aleś Wieczer mógł opowiedzieć o tych zda- was sentenced to five years of imprisonment). 2008 r. i skazano na 2 lata ograniczenia wolno- rzeniach dopiero po 3 latach, które spędził While he was serving his sentence, militia of- ści bez skierowania do zakładu poprawczego. w więzieniu (skazano go na 5 lat pozbawienia ficers organized provocation against his wife, Po roku objęła go amnestia. W tym czasie pra- Śledczym nr 1 w Mińsku. 5 maja 2011 r. skazano wolności). Gdy odbywał karę w kolonii, funk- Wiera, who stayed alone at home with a little cował jako ślusarz. Od 2010 r. był działaczem go na 4 lata pozbawienia wolności. Karę odby- cjonariusze milicji organizowali prowokacje baby. There were also attempts to seize her fam- kampanii „Mów prawdę!” i brał udział w wielu wał w kolonii karnej w Iwacewiczach. 22 lipca przeciwko jego żonie, Wierze, która pozostała ily’s apartment. Ales Wieczar was released in jej akcjach. Podczas wyborów w 2010 r. był jed- 2011 roku, przebywając jeszcze w kolonii, Wi- w domu sama z maleńkim dzieckiem. Próbo- 1999 and emigrated to the United States, together nym z najbardziej aktywnych członków sztabu nogradau ożenił się z narzeczoną Swietłaną. wano również napaści na mieszkanie. Wieczer with his wife and son. Wieczar tried to continue Uladzimira Niaklajeua. 14 września 2011 r. został uwolniony na mocy został uwolniony w 1999 r. i wyemigrował do his research after emigrating from Belarus. dekretu Aleksandra Łukaszenki o ułaskawie- USA, zabrał tam żonę i syna. Wiadomo również, KRONIKA REPRESJI niu. Kontynuował swoją działalność polityczną że Wieczer próbował kontynuować swoje bada- Winogradau został zatrzymany w nocy z 4 na i 30 grudnia 2011 r. został zatrzymany za rze- nia naukowe, jednak już nie na Białorusi. 5 stycznia 2011 r. Dokonano rewizji w jego miesz- kome drobne chuligaństwo. Nowy Rok 2012 kaniu i przestawiono mu zarzuty z art. 293, pkt 1 Winogradau spędził w areszcie (skazano go na i 2 KK RB – „Organizacja i udział w masowych 7 dni), prowadząc protest głodowy przeciwko zamieszkach”. Był przetrzymywany w Areszcie nielegalnemu zatrzymaniu i aresztowaniu.

288 289 PAVEL VINOGRADOV CHRONICLE OF REPRESSION OLEG WOUCZAK Born on 24 April 1988 in Minsk. Graduate of a Activist of the Tell the Truth! campaign since Oleg Wouczak jest obrońcą praw człowieka vocational school. Repeatedly detained by the summer 2010. Pavel was one of the most active i przewodniczącym organizacji Pomoc Prawna militia for his political activity. Former activist members of Uladzimir Niklajeu’s campaign dla Społeczeństwa. Od roku 1998 jest członkiem of the European Belarus campaign. In 2007 he team. Arrested on 5 January 2011 for participa- Centralnego Komitetu Białoruskiej Partii So- was sentenced to 5 days of arrest. In 2008 Pavel tion in 19 December 2010 peaceful demonstra- cjaldemokratycznej Hramada. was one of the defendants in the Case of Four- tion and charged under the art. 293, part 1 and Urodził się w Mińsku 2 sierpnia 1967 r. W la- teen and was sentenced to 2 years of freedom 2 of the Criminal Code (mass riots). His apart- tach 1985–1988 r. służył w wojskach ochrony po- restriction. Released on the amnesty a year later. ment was illegally searched. He was in custody granicza na granicy afgańsko-tadżyckiej oraz of the Minsk pre-trial prison No.1 in Volodarski w Afganistanie. Po powrocie do Mińska skoń- Street. On 5 May he was sentenced to 4 years czył wydział prawa na BPU i rozpoczął pracę of imprisonment. He served his sentence in the w prokuraturze rejonowej w Mińsku na stano- Ivancevichy penal colony. Released on amnesty wisku starszego śledczego (1994–1998). W 1995 r. on 14 September 2011. He still continues his po- został deputowanym do Rady Miasta Mińsk litical activity. i stanął na czele komisji sprawiedliwości. W maju 1998 Oleg Wouczak zwolnił się z prokuratury, a po kilku miesiącach stworzył organizację społeczną „Pomoc Prawna dla Spo- łeczeństwa” i stanął na jej czele. Organizacja ta udzielała bezpłatnej pomocy doradczej i re- prezentowała przed sądami interesy ludzi. W 1999 r. Oleg Wouczak stanął na czele ko- misji społecznej, która wyjaśniała okoliczności FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET zaginięcia byłego ministra spraw wewnętrznych Białorusi, Jurija Zacharenki, i która rezultaty śledztwa przekazała prokuraturze. Odtąd Wo- i pracowników innych organów administracji uczak jest oficjalnym przedstawicielem intere- państwowej, będących zwolennikami demo- sów rodziny Zacharenki na Białorusi. kracji. Od 2008 r. Wouczak wchodzi w skład We wrześniu 2003 r. zakazano działalności komitetu organizacyjnego Stowarzyszenia We- organizacji Pomoc Prawna dla Społeczeństwa. teranów Wojennych, którego celem jest obrona Niedługo potem Oleg Wouczak wraz z innymi praw uczestników wojen z czasów byłego ZSRR. prawnikami założył fundację dobroczynną Oleg Wouczak jest laureatem wielu na- „Dobrostan”, która zajmowała się bezpłatną po- gród, m.in. nagrody Rady Najwyższej ZSRR mocą prawną ludziom w trudnej sytuacji ma- „Za męstwo i odwagę przejawione podczas re- terialnej. W roku 2007 fundacja została zlikwi- alizacji międzynarodowego obowiązku obrony dowana decyzją sądu. Po dwóch latach, w roku pokoju w Afganistanie” (1988), nagrody Mię- 2009, prawnikom udało się odtworzyć „Pomoc dzynarodowej Ligi Praw Człowieka za działal- Prawną dla Społeczeństwa” jako białoruską ność w obszarze obrony praw człowieka (1999), organizację obrony praw człowieka działającą nagrody „Cena odwagi” organizacji społecznej na Ukrainie. „Courage price” z Niemiec (2004). Wouczak jest W roku 2005 Oleg Wouczak został jednym też honorowym obywatelem miasta Pensacola z założycieli ruchu „Obrońcy Ojczyzny” im. (USA) i Radeboil (Niemcy) za pomoc prawną Jurija Zacharenki, zrzeszającego byłych praco­ okazywaną obywatelom mimo presji wywiera- wników organów ścigania, sądowych, celnych nej przez władze.

290 291 KRONIKA REPRESJI dzenia Narodowego RB. Sfałszowano jego ALEH VOLCHEK task is to defend the rights of the veterans who Pierwszą sprawę przeciw Olegowi Wouczakowi ulotki wyborcze i na ich podstawie oskarżono Aleh Volchek is a human rights activist and took part in the wars of the former Soviet Union. wszczęto w roku 1999 po mityngu „Ostatni dzień go o szkalowanie imienia prezydenta Łuka- president of the organization Legal Aid for So- Aleh Volchek received many awards. Among prezydenta Łukaszenki”, gdy wystąpił na Placu szenki. 1 lutego 2005 r. wszczęto przeciw niemu ciety. From 1998 till today, he is a member of others, the award of the Supreme Council of the Październikowym wraz z Wiktorem Goncza- sprawę karną, którą szybko umorzono, pozba- the Central Committee of the Belarusian Social USSR (1988), Award on the occasion of the Day rem. Po zakończeniu mityngu zatrzymano wiono go jednak prawa do kandydowania do Democratic Party (Narodnaya Hramada). of the Defender awarded by the International około 15 osób, wraz z deputowanym Znawcem organów państwowych. Born in Minsk on 2 August 1967. From 1985 to League for Human Rights for activities in the i byłym premierem Czigirem. Milicja użyła gazu, W roku 2006 Olega Wouczaka i Aleksandra 1988 he served in the army of border guards on area of human rights (1999). He is an honorary a Olega Wouczaka wraz z innymi zatrzyma- Kazulina, kandydata na prezydenta, oskarżono the Tajik-Afghan border, as well as in Afghan- citizen of the cities Pensacola (USA) and Rade- nymi odtransportowano do aresztu rejonu mo- o pobicie milicjanta w cywilu Jakimowicza, istan. After returning to Minsk he graduated beul (Germany). skiewskiego MSW w Mińsku. Tam został pobity co rzekomo miało miejsce przy wejściu do cen- from the Faculty of Law at the Belarusian State do utraty przytomności. Po pobiciu długo odma- trum prasowego w Mińsku, do którego Kazu- University and began working in the prose- CHRONICLE OF REPRESSION wiano wezwania pogotowia. Wouczak nieprzy- lina nie chciała wpuścić ochrona (Wouczak był cutor’s office in Minsk as a senior investigator The first case against Aleh Volchek was initiated tomny przeleżał na podłodze 3 godziny, zanim zaufanym człowiekiem Kazulina i szefem jego (1994–1998). In 1995 he was elected a deputy to in 1999 after the rally “Last day of President przewieziono go do szpitala. W nocy umiesz- doradców prawnych). Użyto wówczas wobec the Minsk City Council, becoming the head of Lukashenko.” After the rally about 15 people czono go ponownie w celi – tzw. „małpiej klatce”. grupy zwolenników Kazulina gazu łzawiącego. the committee of justice. were detained, including the deputy Znavec Następnego dnia wszczęto kolejną sprawę Udało się zatrzymać kilku „cywili”, którzy od- In May 1998 Aleh Volchek resigned from the and the former prime minister Chigir. The mi- karną, w której Wouczak był podejrzany o pobi- mawiali podania nazwisk i u których znaleziono prosecutor’s office because he did not accept the litia used the gas, and Aleh Volchek, along with cie milicjanta. Prokurator nie zdążył mu jednak w kieszeniach naboje z gazem. Za bezprawne use of persecution against the political oppo- other detainees were transported to the deten- przedstawić aktu oskarżenia, głównie dzięki użycie gazu, nikogo nie pociągnięto do odpo- sition. After few months he created the public tion center of ​​the Interior Ministry in Minsk. ówczesnemu szefowi rządu, Semenowi Szarec- wiedzialności. Postępowanie prowadził znany organization Legal Aid for Society, which pro- There he was beaten to unconsciousness. The kiemu, który podał do publicznej wiadomości wówczas prokurator Stuk, pracujący w rejonie vided free legal assistance and represented the medical help was not called and Aleh Volchek informację o dochodzeniu przeciw Wouczakowi, leninowskim. interests of ordinary citizens before the courts. laid unconscious on the floor for three hours. jako jednemu z członków Centralnej Komisji W 2007 roku, po akcji przeciwko zniesieniu In 1999 Aleh Volchek became the head of He was taken to the hospital but at night he Wyborczej, której szefem był Wiktor Gonczar. ulg dla weteranów z Afganistanu, Wouczak the social committee for clarifying the cir- was again placed in his cell. The next day there Mimo to odbyło się kilka przesłuchań, zanim otrzymał wiele e-maili z groźbami. Grożono cumstances of the disappearance of the former was opened another criminal case against Vol- sprawę umorzono z braku dowodów. mu między innymi pobiciem na Wyspie Łez. Minister of Internal Affairs of Belarus, Yuri chek as he was suspected of beating a militiaman. Po tych wydarzeniach Oleg Wouczak ma Po przyjeździe na Wyspę Łez, 15 lutego, Wo- Zakharenko. The results of the investigation He was not presented with a bill of indictment, trwale uszkodzone plecy. Odmówiono mu uczak został odseparowany od innych wetera- committee were submitted to the prosecutor’s however, he was interrogated several times. The wszczęcia sprawy karnej przeciw osobom, które nów. Sprawę karną na wniosek Olega Wouczaka office. Since that time Aleh Volchek is the offi- case was discontinued for lack of evidence. He dopuściły się jego skatowania. Odmówiono mu tym razem wszczęto, nie znaleziono jednak cial representative of the interests of the family was refused to initiate a criminal case against także po 4 latach, gdy dziennikarz gazety „Ra- sprawców. of Zakharenko in Belarus. those involved in beating him. dziecka Białoruś” pobił Olega Wouczaka i po- W roku 2012 był dwukrotnie aresztowany In September 2003 Legal Aid for Society was In 2004 Aleh Volchek was a candidate for trącił go samochodem. na podstawie sfabrykowanych dowodów i prze- closed down by the authorities. Soon after, Aleh the House of Representatives of the National W roku 2004, Oleg Wouczak kandydował trzymywany w znanym ze złych warunków wię- Volchek along with other lawyers founded the Assembly of Belarus. The leaflets were anony- w wyborach do Izby Przedstawicieli Zgroma­ zieniu na Okrestinie. foundation Welfare, which provided legal assis- mously forged, and on this basis he was accused tance to people in need. In 2007, the foundation of slandering the name of President Lukashenko. was liquidated by a court decision. Two years On 1 February 2005 a criminal case was initiated later, in 2009, lawyers were able to establish against him. The case was quickly dismissed, once again Legal Aid for Society by registering however, Volchek was deprived of the right to it as a human rights organizations in Ukraine. take part in the election. In 2005 Aleh Volchek became one of the found- In 2006 Aleh Volchek, together with the pres- ers of an association of veterans Defender of Fa- idential candidate Aliaksandr Kazulin was ac- therland. Since 2008 Aleh Volchek is a member of cused of beating a militiaman in plain clothes, the organizing committee of the association. Its officer Jakimovich. Militia used tear gas against

292 293 a group of Kazulin’s supporters. However, no one with threats. Criminal case at the request of Aleh DZMITRIJ ZAWADZKI was held accountable. Proceedings against opposi- Volchek was initiated, yet the perpetrators were Dzmitrij Zawadzki, białoruski dziennikarz tion members were led by the prosecutor Mr. Stuk. not found. i operator telewizyjny, urodził się 28 sierpnia In the year 2007, Volchek was collecting signa- In 2012, he was twice arrested and detained in 1972 r. Zaginął bez wieści 7 lipca 2000 r. Studio- tures under protest against cancellation of priv- the notorious Okrestina prison. Each time he was wał w Instytucie Kultury. Od 1989 r. pracował ileges for veterans. He received a lot of emails imprisoned on the basis of fabricated evidence. w białoruskiej telewizji. W latach 1994–1997 był osobistym kamerzystą prezydenta Białorusi, Aleksandra Łukaszenki, następnie do 1997 r. pracował w rosyjskiej stacji telewizyjnej ORT. Od października do maja 2000 r. pracował dla ORT w Czeczenii, gdzie wraz z Pawłem Szere- metem realizował dokument „Dzienniki cze- czeńskie”.

KRONIKA REPRESJI 26 lipca 1997 r. Zawadzki i Paweł Szeremet, dziennikarz ORT, zostali aresztowani za repor- taż, który przeprowadzali na granicy białoru- sko-litewskiej. Zawadzki kilka miesięcy spędził w więzieniu w Grodnie. Skazano go na 1,5 roku pozbawienia wolności w zawieszeniu za niele- galne przekroczenie granicy. Na wolność wy- FOT. PHOTO.BYMEDIA.NET szedł 5 września 1997 r. 7 lipca 2000 r. Zawadzki zaginął w drodze na lotnisko Mińsk-2. W 2001 r. prokuratura W 2002 r. zaniepokojenie sposobem prowa- postawiła zarzut porwania dziennikarza czte- dzenia śledztwa w tej sprawie wyraził Komitet rem osobom: dwóm byłym funkcjonariuszom ds. Białoruskich Zgromadzenia Parlamentar­ oddziału specjalnego, byłemu kursantowi aka- nego Rady Europy, przedstawiciel OBWE ds. wol- demii MSW oraz kryminaliście. nych mediów oraz Komitet ds. Ochrony Dzien- 14 marca 2002 r. sąd w Mińsku wydał wyrok nikarzy. w tej sprawie. Trzech oskarżonych dostało wy- W 2005 r. organizacja „Reporterzy bez Gra- rok dożywotniego pozbawienia wolności w ko- nic” domagała się odtajnienia materiałów w opi- lonii karnej, a czwarty – 12 lat kolonii karnej. sywanej sprawie. Prokurator wnioskował o karę śmierci przez Z inicjatywy Pawła Szeremeta Białoruskie rozstrzelanie dla wszystkich oskarżonych, sąd Stowarzyszenie Dziennikarzy i stacja ORT ufun- jednak zadecydował inaczej. W toku procesu nie dowały nagrodę im. Dzmitrija Zawadzkiego, udało się wyjaśnić losu dziennikarza, nie odna- która rokrocznie przyznawana jest dziennika- leziono również jego ciała. rzom mediów niezależnych.

294 295 ZMICER ZAVATSKI to the Minsk-2 airport. The prosecutor charged ALEKSANDER ZDWIŻKOW na pół roku w związku z brakiem informacji He was born on 28 August 1972, he disappeared four people with kidnapping Zavatski. On 14 Aleksander Zdwiżkow, białoruski dziennikarz, o miejscu pobytu oskarżonego. Rozpoczęto jego without a trace on 7 July 2000. Belarusian jour- March 2002, the court in Minsk sentenced three urodził się w 1959 r. w NRD, w rodzinie wojsko- poszukiwania. Okazało się, że Zdwiżkow wyje- nalist and TV cameraman. He studied at the of the accused to life imprisonment in a penal wej. W 1981 r. ukończył studia językoznawcze chał do Rosji. 18 listopada 2007 r. zatrzymano Institute of Culture. From 1989 he worked in colony, and the fourth to 12 years of imprison- ze specjalizacją język hiszpański. Uczył języka go na dworcu w Borysowie (przyjechał do matki the Belarusian television. In 1994–1997, he was a ment in a penal colony. However, the trial did hiszpańskiego w liceum w Borysowie. W latach w rocznicę śmierci ojca) i umieszczono w aresz- personal cameraman of the President of Belarus not clarify what happened with Zmicer Zavat- 1985–1988 służył w oddziałach przygranicznych. cie śledczym KGB. Nikt nie został poinformo- Aliaksandr Lukashenko. Until 1997, he worked ski. His body was never found and the circum- Od 1990 r. współpracował z wydawnictwami wany o jego zatrzymaniu, dopiero 30 grudnia for the Russian TV channel ORT. From October stances of his supposed death were not explained. „Sovetskaja Belarusija” i „Narodnaja gazeta”, w sprawie Zdwiżkowa został wezwany do sądu 1999 to May 2000 he worked for ORT in Chech- In 2002, The OSCE Parliamentary Assembly Ad był korespondentem gazety „Femida”. W latach jego przyjaciel. W ciągu kilku miesięcy aresztu nya, where he took the photos for the film The Hoc Working Group on Belarus, the OSCE Rep- 1995–2006 był redaktorem naczelnym gazety Aleksander praktycznie stracił wzrok. Chechen Diary resentative on Freedom of the Media, and the „Zgoda”. 17 lutego 2006 r. w kolejnym numerze Prokuratura zmieniła oskarżenie z art. 130, Committee to Protect Journalists expressed their „Femidy” ukazał się artykuł, który mówił o re- pkt 1 (od grzywny do pięciu lat więzienia) na art. CHRONICLE OF REPRESSION concerns about the way investigation into this akcji świata na karykatury Mahometa pokazy- 130, pkt 2 (3–10 lat więzienia). 18 stycznia 2008 r. On 26 July 1997 Zmicer Zavatski was arrested matter was conducted. wane przez środki masowego przekazu. Arty- Aleksander Zdwiżkow został skazany na trzy along with ORT journalist Pavel Sharamet for In 2005, Reporters Without Borders called for kuł publikował te karykatury. 21 lutego 2006 r. lata pozbawienia wolności. Jest to najostrzejszy the report on the Belarusian-Lithuanian border. the declassification of the documents concern- Ministerstwo Spraw Zagranicznych stanowczo wyrok w sprawie karykatur. He spent several months in prison in Grodno. ing Zavatski’s case. potępiło publikację. Po raz pierwszy zostały one wydrukowane He was convicted of illegally crossing the border On the initiative of Pavel Sharamet, the Be- w duńskiej gazecie 30 września 2005 r., a następ- and sentenced to one and a half years suspended larusian Association of Journalists and ORT KRONIKA REPRESJI nie w 22 krajach. Żaden z redaktorów naczel- sentence. He was released on 5 September 1997 created the Zmicer Zavatski Award, which an- 22 lutego nad ranem, na wniosek zastępcy pro- nych nie został pozbawiony wolności ponieważ year. On 7 July 2000 he disappeared on the way nually honors journalists of independent media. kuratora generalnego, funkcjonariusze KGB zdjęcia są chronione przez ustawę o wolności wtargnęli do biura redakcji „Zgoda”. Wynieśli słowa i w żaden sposób nie szkodzą islamowi. dyski twarde oraz wszelkie inne nośniki infor- Jedynie w Malezji, w lutym 2006 r., trzy ga- macji. Skonfiskowali także dokumenty księgowe. zety zostały chwilowo zawieszone. W 2006 r. Założyciele „Zgody” Aleksiej Korol i Aleksander w Rosji z powodu karykatur została zamknięta Zdwiżkow zostali przesłuchani przez KGB. Do- gazeta „Gorodskie vesti”. Wszczęto postępo- datkowo przeszukane zostało mieszkanie Korola. wanie karne wobec redaktor naczelnej, Anny W tym samym dniu wszczęto postępowanie Smirnowej, która została jednak uniewinniona. karne na podstawie art. 130 KK – „Podżeganie Na Ukrainie społeczność islamska zażądała je- do nienawiści rasowej, narodowej oraz religij- dynie przeprosin od redakcji gazety „Sevodnja”, nej”, a Białoruskie Ministerstwo Informacji która opublikowała artykuł pt. „Trzecią wojnę zadecydowało o zawieszeniu niezależnej gazety światową wywołują karykatury”. Natomiast „Zgoda”. W związku z publikacją karykatur Ma- w Jordanii i w Jemenie najsroższe werdykty hometa wysłano również upomnienie na podsta- skazywały na 2 miesiące pozbawienia wolności, wie art. 5 ustawy „O prasie oraz innych środkach skazani zostali jednak wypuszczeni za kaucją. masowego przekazu”. Było to drugie upomnie- Po odbyciu kary Zdwiżkow opuścił Białoruś. nie w ciągu roku (pierwsze wysłano 9 listopada). 25 lutego 2008 r., na pierwszej od opuszcze- 6 marca Najwyższy Sąd Gospodarczy wszczął nia więzienia konferencji prasowej, Zdwiżkow postępowanie o zamknięcie gazety, na wniosek powiedział: „Nie chcę być dłużej obywatelem TEJ Ministerstwa Informacji. 17 marca zapadł wy- Republiki Białoruś, w której są TAKIE sądy, TAKA rok natychmiastowej likwidacji gazety. Wkrótce prokuratora i przede wszystkim TAKIE więzie- prokuratura wszczęła także postępowanie karne nia. Doskonale zdaję sobie sprawę, że w dalszym przeciwko jej redaktorowi naczelnemu, Aleksan- ciągu nie jestem tu bezpieczny. Uspokoję się do- drowi Zdwiżkowowi. Proces został zawieszony piero gdy opuszczę granicę Republiki Białoruś”.

296 297 ALIAKSANDR SDVIZHKOV ­Sdvizhkov fled the country and wound up in EDUARD ZJELIANKOU EDUARD ZELYANKOV Belarusian journalist. Born in 1959 in East Ger- a Russian Monastery while in exile. On 18 No- Eduard Zjeliankou jest młodzieżowym opozy- Eduard Zelyankov is a youth opposition activist many, in a military family. In 1981 he graduated vember 2007, Belarusian Secret Service agents cyjnym działaczem z miasta Żłobin w obwodzie from the city Zhlobin. from a linguistic faculty with a specialization arrested Sdvizhkov in Borisov on charges of homelskim. in Spanish. Prior to his military service he was inciting religious hatred. The 49-year-old jour- CHRONICLE OF REPRESSION Spanish teacher in a school in Borisov. In the nalist had re-entered the country and travelled KRONIKA REPRESJI Eduard Zelyankov was arrested on 13 March years 1985–1988 he served in the army. there to mark the 10th anniversary of his father’s Eduard Zjeliankou został zatrzymany 13 marca 2006 for painting graffiti. He was charged -un Since 1990, he has worked in such newspa- death. On 18 January 2008 Aliaksandr Sdvizh- 2006 r. za namalowanie graffiti. Sprawę karną der the article 193, part 1 (acting on behalf of pers as Sovetskaja Belarusija and Narodnaya kov was sentenced to three years in prison for przeciwko niemu wszczęto z artykułów 193.1 – an unregistered organization) and under the Gazeta, was a correspondent for the newspaper incitement of religious and national hatred. Ali- „Działalność w imieniu niezarejestrowanej orga- article 339 (hooliganism) of the Criminal Code Femida. In the years 1995–2006, the chief editor aksandr was placed in the KGB detention center. nizacji” i 339 – „Chuligaństwo” KK RB. Śledztwo of the Republic of Belarus. In early June 2006, of the newspaper Zgoda (The Consent). Bela- Until 30 December no one has been informed prowadził Wydział Spraw Wewnętrznych Ho- he was exonerated from the accusation of hoo- rusian President Aliaksandr Lukashenko shut about his arrest. Within a few months in jail, mla. Na początku czerwca 2006 r. Zjeliankoua liganism due to lack of elements of the offense. down Zgoda in March 2006 after Sdvizhkov Aliaksandr almost lost his sight. oczyszczono z zarzutu chuligaństwa z powodu But the court in Zhlobin sentenced Eduard to decided to re-print the cartoons that portrayed The 12 cartoons first appeared in the Danish braku znamion przestępstwa, pozostawiając a fine for the activity on behalf of unregistered the founder of Islam, including one showing the Jyllands-Posten newspaper on 30 September jedynie zarzut działalności z ramienia niezare- organization the Young Front. prophet, with a bomb in his turban. 2005 and outraged Muslims who saw them as jestrowanej organizacji „Młody Front”. Decy- blasphemous. The cartoons were reprinted in zją sądu w Żłobinie Zjeliankou został skazany CHRONICLE OF REPRESSION newspapers in more than 50 other countries na karę grzywny. On 22 February 2006 at the request of the Dep- over the following few months, further deep- uty Attorney General, KGB officers raided the ening the controversy. But only Belarusian au- office of Zgoda newspaper. The officers confis- thorities issued such a harsh sentence. cated all hard drives and other storage media as On 25 February 2008, after leaving the prison, well as accounting documents. The founders of he said during the press conference: “I will no Zgoda, Aliaksej Korol and Aliaksandr Sdvizh- longer be a citizen of THIS Republic of Belarus, kov were both questioned by the KGB. On the where are SUCH courts, SUCH prosecutors and same day the criminal proceedings against Ali- foremost SUCH prisons. I am well aware that I aksandr were initiated under the article 130 of am still not safe here. I will calm down when I the Criminal Code (incitement of religious and leave the border of the Republic of Belarus.” Af- national hatred). The newspaper was shut down ter serving his sentences Aliaksandr indeed left in March 2006 for publishing the cartoons. Belarus.

298 299 sandrem Kazakauem, zostali zatrzymani w Miń- ANDREJ ŻUKAWIEC sku, niedaleko Placu Październikowego. Młodzi Andrej Żukawiec to białoruski biznesmen, dzia- ludzie naklejali naklejki z liczbą „16” – symbo- łacz opozycyjny, uchodźca polityczny. Urodził się lem solidarności z więźniami politycznymi na 12 września 1972 r. W 1993 r. założył spółkę „Trajs”. Białorusi. Było to także wezwanie do udziału Był członkiem „Młodego Frontu”. Od 1994 r. fi- w Dniach Solidarności, które odbywają się nansował budowę prawosławnej świątyni Ikony 16 ‑go każdego miesiąca w wielu miastach Bia- Matki Boskiej Mińskiej oraz przekazywał fun- łorusi, a także poza jej granicami. Zatrzymani dusze na niepełnosprawne dzieci. Wspierał ma- mężczyźni próbowali uciec, co im się jednak nie terialnie i technicznie Mohylewskie Centrum udało. Zubro został powalony na ziemię przez Praw Człowieka, młodzieżową komisję BFL oraz FOT. ZMICER ZUBRO funkcjonariuszy, założono mu kajdanki. Ponad „Młody Front”. W spółce Żukawca wytwarzano 2 dni był przetrzymywany w areszcie tymczaso- również materiały agitacyjne szeregu białoru- DZMITRIJ ZUBRO wym, skąd wypuszczono go z zakazem opusz- skich partii i organizacji pozarządowych. Dzmitrij Zubro urodził się w Borysowie, w ob- czania miejsca zamieszkania. wodzie mińskim. Na początku 2000 r. został Przedstawiono mu zarzuty z artykułu 363, KRONIKA REPRESJI działaczem młodzieżowego ruchu „Żubr”. Ak- pkt 2 KK – „Stawianie oporu funkcjonariuszom Andrej Żukawiec został zatrzymany podczas tywnie zajmował się polityką od 17 roku życia. milicji”. 7 kwietnia 2006 r. sędzia Walerij Jesman „Czarnobylskiego Szlaku 96” i skazany na 10 dni Ukończył borysowskie Kolegium Politechniczne uznał Zubro winnym i wydał wyrok 2 lat ogra- aresztu. Po jego zatrzymaniu, przeprowadzono FOT. ANDREJ ZHUKAVEC jako inżynier – mechanik samochodowy. niczenia wolności. Wkrótce Zubro opuścił Bia- kontrole w firmie „Trejs” i na podstawie sfabry- łoruś. Początkowo mieszkał w Kijowie, potem kowanych dowodów wszczęto sprawę karną. KRONIKA REPRESJI w Warszawie, gdzie rozpoczął studia na Poli- W marcu 1999 r. Żukawiec był zmuszony starać Kaczyńskim. W Polsce zajmował się działal- W nocy z 27 na 28 grudnia 2005 r. 19-letni Dzmi­ technice Warszawskiej na kierunku „Zarządza- się w Polsce o azyl polityczny. Zamieszkał w Bia- nością na rzecz praw człowieka, ochroną praw trij Zubro wraz z przyjacielem, 20-letnim Alek- nie i Marketing”. łymstoku, by być bliżej Białorusi. W 2001 r. był człowieka na Białorusi i pomocą białoruskim jednym z założycieli związku białoruskich poli- uchodźcom w Polsce. tycznych uchodźców w Polsce. W 2002 r. założył Białoruskie władze kilka lat starały się o wy- ZMICER ZUBRO spent more than two days in a temporary de- informacyjno-analityczne centrum „Białoruś – danie im Żukawca. W tym celu fabrykowano Zmicer Zubro was born in Borisov. In early 2000, tention and was released under written under- NATO”. W latach 2003–2005 był organizato- szereg dokumentów i tłumaczeń. Swoją solidar- he joined the youth movement Zubr. He was ac- taking not to leave Minsk. He was charged with rem spotkań białoruskich polityków z posłami ność z Żukawcem deklarowali między innymi tively involved in politics since the age of 17. He violation of the article 363, part 2 of the Crim- Sejmu RP i prezydentem Warszawy Lechem Zianon Paźniak, Aleś Bialacki i inni. graduated from the Polytechnic College in Bor- inal Code of the Republic of Belarus (resisting isov with the specialization engineer – mechanic. militia officers). On 7 April 2006 Judge Valery Jesman found CHRONICLE OF REPRESSION Zmicer Zubro guilty and sentenced him to Zmicer Zubro and Aliaksandr Kazakou were two years of freedom restriction. Soon Zubro detained at night on 28 December 2005 for po- left Belarus. He lived in Kiev, then in Warsaw, litical graffiti (they wrote on a wall number 16 where he enrolled at the Warsaw University of that symbolizes the Day of Solidarity). Zmicer Technology.

300 301 ANDREJ ZHUKAVEC On the basis of fabricated evidence the au- A Belarusian businessman, an opposition ac- thorities opened a criminal case against Andrej tivist. Born on 12 September 1972. In 1993, he Zhukavec. In March 1999, Andrej was forced to W imieniu redakcji Palitviazni.info chcemy On behalf of the editorial staff of Palitviazni. founded the company Trajs. He was a member leave Belarus and seek political asylum in Po- serdecznie podziękować wszystkim osobom, info we want to thank all those who of the Young Front. Supported financially and land. He moved to Bialystok. In 2001, he was one które przyczyniły się do wydania tej książki. contributed to the publication of this book. technically the Mahilou Centre for Human of the founders of the Union of Belarusian polit- Rights, youth committee of the Belarusian Na- ical refugees in Poland. In 2002, he founded the Dziękujemy Fundacji Solidarności We thank Solidarity Fund PL for technical tional Front (BNF) and the Young Front. Andrej’s information and analytical center Belarus-NATO. Międzynarodowej za wsparcie merytoryczne and financial support. company also produced series of agitational ma- He has organized a number of meetings of the i finansowe. terials of Belarusian parties and NGOs. members of the Belarusian oppositional politi- Special thanks go to all those who dedicate cians with Polish deputies and President Lech Specjalne podziękowania kierujemy themselves to the fight for human rights CHRONICLE OF REPRESSION Kaczynski in Warsaw in 2003–2005. From the do wszystkich osób, które poświęcają się and for democracy in Belarus, in particular, Andrej was detained during the Chernobyl Path moment of arrival to Poland he has been strongly walce o prawa człowieka oraz o demokrację members of non-governmental organizations, in 1996, an annual demonstration that takes engaged in activities concerning human rights. na Białorusi, w szczególności członkom representatives of the democratic opposition place in commemoration of the Chernobyl nu- organizacji pozarządowych, przedstawicielom and all those who care about the fate of the clear accident. He was arrested for ten days. demokratycznej opozycji i wszystkim tym, Belarusians. którym na sercu leży los Białorusinów. We hope that in the future there will be no Mamy nadzieję, że nigdy więcej nie zajdzie need to write about Belarusian political potrzeba pisania o białoruskich więźniach prisoners. politycznych. Zyve Belarus! Zyve Belarus!

302