Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Jaargang 1996

394 Besluit van 19 juni 1996, houdende voorschriften omtrent de schrijfwijze van de Nederlandse taal (Spellingbesluit)

Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.

Op de voordracht van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, A. Nuis, van 12 april 1996, nr. 96010487/1422, directie Wetgeving en Juridische Zaken; Gelet op de besluiten van het Comite´ van Ministers van de Nederlandse Taalunie van 21 maart 1994, van 24 oktober 1994 en van 25 september 1995 alsmede op artikel 1, onderdelen 10 en 11, van de wet van 14 februari 1947, Stb. H52, houdende voorschriften met betrekking tot de schrijfwijze van de Nederlandse taal; De Raad van State gehoord (advies van 22 mei 1996, nr. W05.96.0161); Gezien het nader rapport van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, A. Nuis, van 18 juni 1996, nr. 96014810/1422, directie Wetgeving en Juridische Zaken;

Hebben goedgevonden en verstaan:

Artikel 1. Leidraad en woordenlijst van de Nederlandse taal

Het voornaamwoordelijk gebruik, het gebruik van tweede- naamvalsvormen alsmede de schrijfwijze van bastaardwoorden en van tussenklanken in samenstellingen geschieden volgens hetgeen daarom- trent is gesteld in de leidraad en de woordenlijst, die zijn opgenomen in de bijlage 1, onderscheidenlijk de bijlage 2, die bij dit besluit behoren.

Artikel 2. Overgang

In afwijking van artikel 1 kunnen tot en met 31 augustus 1997 ten aanzien van de instellingen, bedoeld in artikel 3, en van de examens, bedoeld in artikel 4 van de wet van 14 februari 1947 (Stb. H52), het voornaamwoordelijk gebruik, het gebruik van tweede-naamvalsvormen alsmede de schrijfwijze van bastaardwoorden en van tussenklanken in samenstellingen geschieden overeenkomstig het besluit van 31 oktober 1953 (Stb. 668).

Artikel 3. Intrekking

Het besluit van 31 oktober 1953 (Stb. 668) wordt ingetrokken.

Staatsblad 1996 394 1 Artikel 4. Inwerkingtreding

Dit besluit treedt in werking met ingang van 1 augustus 1996.

Het advies van de Raad van State is openbaar gemaakt door terinzagelegging bij het Minis- Artikel 5. Citeertitel terie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Dit besluit wordt aangehaald als: Spellingbesluit. Tevens zal het advies met de daarbij ter inzage gelegde stukken worden opgenomen in het bijvoegsel bij de Staatscourant van Lasten en bevelen dat dit besluit met de daarbij behorende nota van 13 augustus 1996, nr. 154. toelichting in het Staatsblad zal worden geplaatst.

’s-Gravenhage, 19 juni 1996 Beatrix

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, A. Nuis

Uitgegeven de achttiende juli 1996

De Minister van Justitie, W. Sorgdrager

6S0373 ISSN 0920 - 2064 Sdu Uitgevers ’s-Gravenhage 1996 Staatsblad 1996 394 2 BIJLAGE 1 LEIDRAAD

1. Inleiding

Deze Leidraad is gebaseerd op de besluitvorming in 1994 en 1995 van het Comite´ van Ministers van de Nederlandse Taalunie tot wijziging van de spelling. In de Leidraad wordt alleen uitleg gegeven over spelling- kwesties die onder het ministerie¨ le besluit vallen, dus niet over bijvoor- beeld de schrijfwijze van getallen in woorden. De behandeling van de verschillende onderdelen is zo gedetailleerd als de besluitvorming van het Comite´ van Ministers toelaat. Er worden bijvoorbeeld geen regels gegeven voor de schrijfwijze van samengestelde werkwoorden (los of aan elkaar).

2. De klanken van het Nederlands

Voor een goed begrip van de spelling is het noodzakelijk onderscheid te maken tussen klanken en letters. In het vervolg van deze Leidraad wordt een klank genoteerd tussen twee schuine strepen. Dus in grootencadeau vindt men de klank /oo/.

De standaardtaal, het Algemeen Nederlands, kent een veertigtal klanken. De klanken worden onderscheiden in klinkers en medeklinkers. Klinkers zijn klanken waarbij de lucht ongehinderd door de mond naar buiten komt: de /aa/ van aap, de /oo/ van noot, de /i/ van mis, enz. Tot de klinkers behoren ook tweeklanken; dit zijn «gemengde klinkers» zoals de /ei/ in mei of hij en de /ou/ in trouw of nauw. Medeklinkers zijn klanken waarbij de lucht niet ongehinderd door de mond naar buiten kan. Bij de /p/ van aap verzamelt de lucht zich eerst voor de afgesloten lippen, en komt dan met een plofje naar buiten. Bij de /n/ van noot is de mondholte afgesloten en komt de lucht door de neus. Bij de /s/ van sap gaat de tong omhoog naar het gehemelte, waardoor de opening nauwer wordt en er een sisklank ontstaat.

2.1 Klinkers

[1] Het Nederlands kent zestien klinkers. Deze worden onderverdeeld in vijf gedekte klinkers, zeven vrije klinkers, de zogenoemde toonloze /e/ (van de) en drie tweeklanken. Verder komen vier gedekte klinkers ook voor als neusklinker (in aan het Frans ontleende woorden) en zijn er nog zeven «onechte tweeklanken».

[2] Er zijn vijf gedekte klinkers: de /a/ van bal, de /e/ van bel, de /i/ van bil, de /o/ van bol en de /u/ van bul. De gedekte klinkers worden ook wel korte klinkers genoemd, maar deze benaming kan verwarring scheppen omdat bijvoorbeeld de /e/ van bel en de /o/ van bol ook verlengd voorkomen in onder andere ble` ren en roze. Met de benaming «gedekte klinkers» is bedoeld dat deze klinkers gevolgd («gedekt») worden door een medeklinker in dezelfde lettergreep1. De gedekte klinkers komen namelijk vrijwel alleen in gesloten lettergrepen voor, dat wil zeggen in lettergrepen die eindigen op een medeklinker: kar, bed, bik, bom, hun. Alleen in tussenwerpsels zoals he` staat een gedekte klinker in een open lettergreep (een lettergreep die eindigt op een klinker).

de vijf gedekte klinkers /a/ /e/ /i/ /o/ /u/ bal bel bil bol bul 1 Een lettergreep is een reeks letters van een woord die in e´e´ n keer kan worden uitge- sproken: let-ter-greep, cor-res-pon-dent.

Staatsblad 1996 394 3 [2a] De gedekte klinkers /a/, /e/, /o/ en /u/ komen in aan het Frans ontleende woorden ook voor als neusklinkers: /a˜/,/˜e/, /o˜ / en /u˜/. de vier Franse neusklinkers /ã/ /e/ ˜ /õ/ /u˜/ elan timbre plafond parfum

[3] Er zijn zeven vrije klinkers: de /aa/ van raak, de /ee/ van reek, de /ie/ van riek, de /oo/ van rook, de /uu/ van Ruud, de /eu/ van reuk en de /oe/ van roek. De vrije klinkers worden ook wel lange klinkers genoemd, maar ook deze benaming kan verwarring scheppen omdat het verschil in lengte met de gedekte klinkers vaak niet groot is en omdat de «lange» klinkers zelf nog verlengd worden voor de /r/. Vergelijk raak en raar, roek en roer. Met de benaming «vrije klinkers» is bedoeld dat ze «vrij» kunnen voorkomen, dat wil zeggen niet alleen in gesloten lettergrepen zoals koek en keus, maar ook in open lettergrepen zoals koe en keu. de zeven vrije klinkers /aa/ /ee/ /ie/ /oo/ /uu/ /eu/ /oe/ raak reek riek rook Ruud reuk roek

[4] De dertiende klinker is de doffe of toonloze /e/ zoals we die horen in de. Deze klinker wordt ook wel sjwa genoemd.

[5] Er zijn drie zuivere tweeklanken: de /ei/ van geit of tijd, de /ui/ van guit en de /ou/ van goud of gauw. Bij zuivere tweeklanken gaat het niet om een combinatie maar om een vermenging van klinkers. De twee klinkers zijn niet apart hoorbaar. de drie zuivere tweeklanken /ei/ /ui/ /ou/ geit guit goud

[6] Het Nederlands kent verder nog zeven onechte tweeklanken. Bij onechte tweeklanken gaat het niet om een vermenging maar om een combinatie van klinkers. De klinkers blijven apart hoorbaar. Vijf combi- naties eindigen op een /ie/ of /j/ en twee op een /oe/ of /w/. de zeven onechte tweeklanken /ai/ /oi/ /aai/ /ooi/ /oei/ /eeu/ / ieu/ ai! hoi haai hooi foei meeuw nieuw

De tweeklanken /eeu/ en /ieu/ worden altijd gespeld met een w erachter.

2.2 Medeklinkers

[1] Het Nederlands kent een twintigtal medeklinkers. Deze worden onderverdeeld in plofklanken, wrijfklanken, neusklanken, vloeiklanken en glijklanken. Daarnaast kent het Nederlands, voornamelijk in woorden van vreemde herkomst, zes gemengde medeklinkers.

De plof- en wrijfklanken worden verder onderverdeeld in stemloze en stemhebbende. Bij een stemloze medeklinker trilt de stemband niet mee, bij een stemhebbende wel. Het verschil is duidelijk hoorbaar tussen /p/ en /b/, /t/ en /d/, /s/ en /z/.

Staatsblad 1996 394 4 [2] Er zijn vijf plofklanken: de /p/ van pas, de /t/ van tas, de /k/ van kas, de /b/ van bas en de /d/ van das. Deze klanken worden zo genoemd omdat bij het vormen ervan de lucht met een plofje uit de mond komt. de vijf plofklanken stemloos stemhebbend /p/ /t/ /k/ /b/ /d/ pas tas kas bas das

[2a] De stemloze plofklanken /p/ en /t/ hebben respectievelijk de /b/ en de /d/ als stemhebbende tegenhangers. De stemhebbende tegenhanger van de /k/ is in inheemse woorden alleen hoorbaar voor een andere stemhebbende medeklinker, zoals in bakboord en zakdoek; deze blijft dan echter als k geschreven.

[3] Er zijn zes wrijfklanken: de /f/ van laf en de /v/ van val, de /s/ van las en de /z/ van zal, de /ch/ van lach en de /g/ van gal. Deze klanken worden zo genoemd omdat bij het vormen ervan een lichte wrijving ontstaat door een vernauwing in de mondholte. de zes wrijfklanken stemloos stemhebbend /f/ /s/ /ch/ /v/ /z/ /g/ laf las lach val zal gal

[3a] De stemloze wrijfklanken /f/, /s/ en /ch/ hebben respectievelijk /v/, /z/ en /g/ als stemhebbende tegenhangers.

[3b] Tot de wrijfklanken wordt ook gerekend de /h/ van haar. De wrijving is echter zo licht, dat de /h/ ook wel ruisklank wordt genoemd. Deze stemhebbende ruisklank komt alleen vo´o´ r klinkers voor.

[4] Er zijn drie neusklanken: de /m/ van man, de /n/ van nam en de /ng/ van rang. Deze worden zo genoemd omdat bij het vormen ervan de lucht door de neus naar buiten komt. de drie neusklanken /m/ /n/ /ng/ man nam rang

[5] Er zijn twee vloeiklanken: de /l/ van lor en de /r/ van rol. Deze worden zo genoemd omdat bij het vormen ervan de lucht gelijkmatig langs de tong vloeit. (De /r/ wordt ook als «huig-r» uitgesproken.) de twee vloeiklanken /l/ /r/ lor rol

[6] Er zijn twee glijklanken: de /j/ van jaar en de /w/ van waar. Deze klanken worden ook wel halfklinkers genoemd omdat ze lijken op de /ie/ en de /oe/ maar doorgaans op de plaats van een medeklinker staan. de twee glijklanken /j/ /w/ jaar waar

Staatsblad 1996 394 5 [7] Het Nederlands kent, voornamelijk in woorden van vreemde herkomst, zes gemengde medeklinkers: de /sj/ van sjaal, de /zj/ van journaal, de /ts/ van tsaar, de /dz/ van pizza, de /tsj/ van tsjilpen en de /dzj/ van gin. de zes gemengde medeklinkers /sj/ /zj/ /ts/ /dz/ /tsj/ /dzj/ sjaal journaal tsaar pizza tsjilpen gin

3. Beginselen en regels

De spelling van het Nederlands is gebaseerd op drie beginselen en twee regels voor het verdubbelen en verenkelen van tekens.

3.1 Het basisbeginsel van standaarduitspraak

Een woord wordt gespeld met de klanken die hoorbaar zijn in de standaarduitspraak van het woord.

Het Nederlands kent lope, loopm en lopen; de standaarduitspraak is lopen. Hoewel het begrip «standaarduitspraak» niet precies gedefinieerd kan worden, geeft het in de praktijk nauwelijks problemen. Er zijn slechts weinig gevallen waarin spellingdeskundigen van mening verschillen. Wel zijn er enkele verschillen tussen het Noordnederlands en het Zuidneder- lands. In Vlaanderen spreekt men zone met een /oo/ uit en compote met een /o/; in Nederland hoort men hier een verlengde /o/. In Vlaanderen spreekt men tram uit met een /a/; in Nederland met een /e/. In Nederland hoort men in sociaal een /sj/; in Vlaanderen een /s/ en een zwakke /j/ of /ie/. In deze en soortgelijke gevallen worden beide varianten als standaard beschouwd.

Het basisbeginsel van de standaarduitspraak wordt ingeperkt door de volgende twee beginselen.

3.2 Het beginsel van vormovereenkomst

[1] Eenzelfde woord, stam, voor- of achtervoegsel wordt zo veel mogelijk op dezelfde wijze geschreven (gelijkvormigheid).

In goed horen we een /t/, maar we schrijven een d omdat we die horen in goede, goedig, enz. In soepbord horen we geen /p/, maar we schrijven die vanwege soep, soepkom, enz. In actie schrijven we geen s maar een t vanwege actief, enz. In kastdeur en worstje horen we geen /t/, maar we schrijven die wel vanwege kast en worst. Dit beginsel heeft vooral betrekking op klanken aan het einde van een woord die we anders uitspreken dan midden in een woord – vergelijk bijvoorbeeld rib (uitge- sproken als /rip/) en ribben – en op klanken die zich aanpassen aan de klank ernaast of soms zelfs verdwijnen. In werkzaam horen we een /s/ onder invloed van de /k/, maar we schrijven een z omdat we die horen in o.a. gehoorzaam.Inonttrekken horen we e´e´ n /t/, maar we schrijven er twee vanwege betrekken, enz.

[2] Woorden die op overeenkomstige wijze zijn gevormd, worden op overeenkomstige wijze geschreven (overeenkomst).

In stationsstraat horen we e´e´ n /s/, maar we schrijven er twee omdat we in stationsweg een verbindings-s horen. Het woord grootte horen wij als grote, maar het is op dezelfde manier gevormd als dikte en hoogte; vandaar groot+te en ook breed+te.

Staatsblad 1996 394 6 Op het beginsel van vormovereenkomst bestaan tal van uitzonderingen. Hier slechts enkele voorbeelden. Wij schrijven paard vanwege paarden, maar wij schrijven geen huiz vanwege huizen of werv vanwege werven. Vanwege hij loop+t zouden wij ook hij eet+t moeten schrijven, maar er is een aanvullende regel die dit verbiedt (zie paragraaf 4.2, regel [3]).

3.3 Het beginsel van etymologie

In de schrijfwijze van een woord wordt rekening gehouden met historische ontwikkelingen.

In hij zei horen we tweemaal dezelfde ei-klank. Vroeger verschilden deze klanken echter. Een ij klonk ongeveer als een /ie/ zoals nu nog in zei-d-ie of kiekeboe, en in bepaalde dialecten. Een ei klonk ongeveer als een /ee/ of een /e` /. Dit historische verschil is in de spelling bewaard gebleven. Volgens het beginsel van etymologie schrijft men ook rouw(advertentie) en rauw(kost); vroeger verschilden deze woorden in uitspraak. Toepassing van dit beginsel zorgt – vanuit hedendaags standpunt bezien – voor tal van afwijkingen van de eerder genoemde beginselen, bijvoorbeeld de b in ambt,dehinthans,dewinerwt en de spelling van /s/ als sch in het achtervoegsel isch: medisch, enz.

3.4 Regels voor verdubbeling en verenkeling

Naast de beginselen zijn nog twee regels van kracht. Deze vloeien voort uit de omstandigheid dat er minder letters zijn dan klanken. Wij hebben in feite 22 tekens. Van de 26 letters van het alfabet zijn er strikt genomen vier overbodig: de c omdat het hier gaat om de klank /k/ of /s/; de q omdat we al de k hebben; de x omdat het een combinatie is van de klanken /k/ en /s/; de y omdat het hier om de klanken /i/, /ie/ of /j/ gaat. Met deze 22 tekens moet ongeveer het dubbele aan klanken worden genoteerd. Vandaar dat e´e´ n letter soms wel drie klanken symboliseert, zoals in weledel of bedstede . Vooral bij de notatie van klinkers is het tekort aan tekens erg groot. Het aantal tekens is uitgebreid door verdubbeling en verenkeling.

[1] Verdubbelingsregel bij gedekte klinkers Een enkele medeklinker tussen twee klinkers, waarvan de eerste gedekt is, wordt verdubbeld: pad-padden (geen paden); slet-sletten (geen sleten); pit-pitten (geen piten); kop-koppen (geen kopen); mug-muggen (geen mugen).

[2] Verenkelingsregel van vrije klinkers De vrije klinkers /aa/, /ee/, /oo/ en /uu/ worden in open lettergrepen met een enkel teken geschreven: taak-taken, reep-repen, rook-roken, duur-duren. Verwarring met gedekte klinkers is hier niet mogelijk omdat deze alleen in gesloten lettergrepen en enkele uitroepen voorkomen (zie paragraaf 2.1, regel [2]).

Zie verder paragraaf 4.4 voor de toepassing van deze regels.

4. Toepassing van de beginselen en de regels

4.1 Bereik van het basisbeginsel van standaarduitspraak

[1] Het basisbeginsel van standaarduitspraak houdt geen rekening met de invloed van omringende klanken. Enkele voorbeelden: Een vrije klinker voor een /r/ wordt iets langer en krijgt meestal ook een andere «kleur». Vergelijk: raak-kaar, reek-keer, rook-koor, Ruud-duur, riek-kier, reuk-keur, roek-koer. Er bestaat een klein verschil tussen de iets meer gesloten /o/ in dom en wol en de iets meer open /o/ in toch en lok. Er is verschil tussen

Staatsblad 1996 394 7 de /k/ van kaal, de /k/ van kiel en de /k/ van koel. Ook is er verschil tussen de /ch/ in waag en de /ch/ in wieg, tussen de eerste /n/ in aandoen en de eerste /n/ in aanjagen, enz. Dit soort verschillen wordt in de spelling niet weergegeven.

[2] Het basisbeginsel van standaarduitspraak houdt evenmin rekening met zogenoemde klinkerverzwakking in lopende spraak (vooral voorkomend in het Noordnederlands). Klinkerverzwakking wil zeggen dat een klinker «verslapt» tot een toonloze /e/, bijvoorbeeld apparaat wordt apperaat, regie (de klank /ee/) wordt regie, aspirine wordt asperine, fotograaf wordt fotegraaf, cultureel wordt cultereel, enz. Vandaar dat we – vanuit de klank geredeneerd – de toonloze /e/ onder andere op de volgende manieren gespeld zien: toonloze /e/→ a: cabaret;→ i: bezig;→ o: avond;→ u: Dokkum;→ aa: haar (’r);→ ee: een (’n);→ oe: kangoeroe;→ ij: lelijk.

4.2 Uitzonderingen op het beginsel van vormovereenkomst

Het beginsel van vormovereenkomst kent een aantal uitzonderingen. De belangrijkste zijn de volgende.

[1] De tekens v en z die op grond van vormovereenkomst aan het einde van een lettergreep zouden moeten worden geschreven, worden vervangen door f en s: leeftijd (ondanks leven), verhuisde (ondanks verhuizen).

[2] De klanken /t/ en /s/ worden in enkele gevallen vanwege de uitspraak niet geschreven als d en z. Het gaat hier onder andere om beeltenis (ondanks beelden), wijselijk (ondanks wijzen).

[3] Een medeklinker aan het einde van een woord wordt niet verdubbeld; dus niet gezett (vanwege gepiept)ofeenFriess meisje (vanwege Gronings).

[4] Bij woorden op -s vervalt de s van de achtervoegsels -s(e) en -st(e): Goese, Parijse, wijste, friste (maar wel fietsster want hier gaat het om het achtervoegsel -ster).

In een enkel geval zijn er verschillende vormen waarop de vormovereenkomst kan worden gebaseerd, bijvoorbeeld bij woorden als lei(d)draad of rij(d)dier. Naar analogie van leiband en rijbroek wordt in deze woorden de eerste d niet geschreven.

4.3 De etymologisch bepaalde schrijfwijze van tweeklanken

Het basisbeginsel van standaarduitspraak wordt ingeperkt door het beginsel van etymologie. Het gaat hier vooral om de schrijfwijze van de tweeklanken /ei/ en /ou/, en om de schrijfwijze van woorden van vreemde herkomst.

[1] De tweeklank /ei/ wordt gespeld als ei in o.a. de volgende gevallen. a. als de tweeklank onstaan is uit /ai/, zoals in klein (in sommige dialecten hoort men dan /ee/, «kleen»); b. als de tweeklank ontstaan is uit een klinker plus /ch/: zeide (van zeggen), meid (van maagd); c. als de tweeklank ontstaan is uit een /e/ gevolgd door /nd/ of /nz/: einde, peinzen; d. in de achtervoegsels -heid en -iteit; waarheid, stommiteit; e. in aan het Frans ontleende woorden die in het Frans ai, ei, e´ofe´e bevatten: feit, balein, pastei, vallei.

Staatsblad 1996 394 8 [2] De tweeklank /ei/ wordt gespeld als ij in o.a. de volgende gevallen. a. als de tweeklank ontstaan is uit de vrije klinker /ie/: bijten, pijn, ijselijk (in sommige dialecten hoort men dan /ie/: «pien» voor «pijn», enz.); b. in de achtervoegsels -erij, -ij en -lijk: wasserij, kledij, waarlijk.

[3] De tweeklank /ou/ wordt gespeld als ou in alle woorden die de klankgroep /out/ bevatten. In sommige dialecten hoort men dan /ol(t)/: hout, koud, goud, enz. De /ou/ aan het einde van een woord wordt gespeld als ouw (mouw, rouw), behalve wanneer die is ontstaan uit /oude/ zoals in kou en hou. Ook nou en het persoonlijk voornaamwoord jou krijgen geen w.

[4] De tweeklank /ou/ wordt gespeld als au in o.a. die woorden waarin men oorspronkelijk de vrije klinker /aa/ plus een /u/ of /w/ uitsprak: blauw, gauw.

4.4 Regels voor verdubbeling en verenkeling

4.4.1 Gedekte klinkers

[1] De verdubbelingsregel bij gedekte klinkers (zie paragraaf 3.4) heeft betrekking op de volgende medeklinkers. /p/→ pp: doppen; /t/→ tt: wetten; /k/→ kk: wikken (en cc: accolade); /b/→ bb: dubben; /d/→ dd: wadden; /f/→ ff: boffen; /s/→ ss: lessen; /g/→ gg: zeggen; /l/→ ll: rillen; /r/→ rr: kirren; /m/→ mm: kammen; /n/→ nn: kannen.

[2] De inperking onder [1] houdt in dat onder andere het tweeletterteken ch niet wordt verdubbeld. In de volgende woorden staat voor de ch een gedekte klinker: kachel, richel, bochel en kuchen. Omdat de ch niet wordt verdubbeld, moet de eraan voorafgaande klinker /oo/ als dubbele oo worden gespeld: goochem, loochenen.

[3] Na -eo, -io, -jo en -yo wordt de n niet verdubbeld: accordeonist, pensioneren, miljonair, mayonaise. Verdubbeling vindt in deze gevallen wel plaats als er na de n een toonloze /e/ volgt. Het is dus spionnen maar spioneren en spionage; vergelijk ook stationnetje en stationeren.

[4] De verdubbelingsregel voor gedekte klinkers geldt niet voor de toonloze /e/ in -el, -ik, -es of -et: engelen, leeuweriken, dreumesen, lemmeten. In woorden als de volgende wordt in de standaarduitspraak soms wel een toonloze /e/ gehoord: secretarissen, vonnissen. Toch wordt hier de medeklinkerletter verdubbeld. Plaatsnamen op -em en -um in de derde lettergreep krijgen een bijklemtoon; er is dan dus geen sprake van een toonloze /e/. Daarom wordt in Hilversummer de m verdubbeld en in Bussumer niet.

4.4.2 Vrije klinkers

[1] Een uitzondering op de regel dat vrije klinkers in een gesloten lettergreep met een dubbel letterteken worden geschreven (zie paragraaf 3.4), vormt de /uu/ voor een w. Deze wordt met een enkel teken geschreven: sluw.

[2] Een lettergreep die eindigt op een vrije klinker /aa/, /ee/, /oo/ of /uu/ voor het achtervoegsel -tje, wordt als gesloten beschouwd. Daarom staan hier niet de enkele maar de dubbele tekens: mamaatje, abonneetje, fotootje, parapluutje. (Bij afbreking is de lettergreep weer open: mama-tje, enz.)

Staatsblad 1996 394 9 [3] Voor de achtervoegsels -aard en -achtig wordt de lettergreep als gesloten beschouwd. Daarom staan hier niet de enkele maar de dubbele tekens: wreedaard (maar wrede), geelachtig (maar gelig).

[4] De vrije klinker /ee/ wordt in een open lettergreep met een enkel teken weergegeven (teken, geven) maar aan het einde van een woord met een dubbel. Zo kan onderscheid gemaakt worden tussen me en mee, ze en zee, we en wee. Deze regel geldt ook voor woorden op -ee in samen- stellingen1 en afleidingen2: feee¨ riek, gedweeste, leewater, meedoen, overzeese, sleetje. Goereese krijgt een ee vanwege Goeree, maar Canadese krijgt e´e´ n e omdat het grondwoord niet eindigt op -ee. In uitheemse woorden als farizeee¨r en Pyreneee¨n wordt de grondvorm geacht te eindigen op -ee.

[5a] De vrije klinker /ie/ wordt in een gesloten lettergreep als ie gespeld: fiets, friet. Uitzondering volgens het beginsel van etymologie zijn woorden als emir en fakir en het achtervoegsel -isch.

[5b] De vrije klinker /ie/ wordt in een open eindlettergreep ook als ie gespeld: die, theorie, neurie, visie. Uitzondering volgens het beginsel van etymologie zijn uitheemse woorden als taxi, ski, macaroni, en Latijnse maandnamen (januari, enz.). Deze regel geldt ook voor woorden op /ie/ in samenstellingen en afleidingen met een Nederlands achtervoegsel: ceremoniemeester, komediespel; markiezin, meniede, lelieachtig (maar leliaard), branieachtig (naast juniachtig).

[5c] De vrije klinker /ie/ wordt in een open niet-eindlettergreep met klemtoon als ie gespeld en zonder klemtoon als i: actieve-activeren, markizaat, miauw, muzikaal, theoriee¨n, maniee¨n, menie¨n, neurie¨n. Uitzondering volgens het beginsel van etymologie zijn uitheemse woorden met een beklemtoonde /ie/ zoals liter en divan, en de ie-klank voor het achtervoegsel -isch: perspectivisch.

[5d] De vrije klinker /ie/ kent nog diverse andere schrijfwijzen, bijvoor- beeld de ij in bijzonder. Zie voor uitheemse woorden paragraaf 6.1.1 onder [4].

5. Speciale kwesties

5.1 De tussenletter in samenstellingen

5.1.1 De tussenletter -n-

De regels voor de tussenletter -n- gelden voor samenstellingen waarin tussen de delen een toonloze /e/ (van de) wordt gehoord. De regels zijn niet van toepassing op samenstellingen waarvan het eerste deel als afzonderlijk woord al op -en eindigt: binnendeur, goudenregen, haven- hoofd, rekenmeester, tussenletter. De regels zijn evenmin van toepassing op samenstellingen met een oude naamvals-n. Deze n blijft behouden: ’s anderendaags, derdendaags, grotendeels, meestendeels, meestentijds, merendeel.

[1] Schrijf een -n- als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat uitsluitend een meervoud op -(e)n heeft. 1 Een samenstelling is een combinatie van bessensap, boerendochter, boekenbon, gewondentransport, woorden die ook zelfstandig kunnen voor- koninginnensoep, krantenartikel, leeuwendeel, plantenetend, zakenreis. komen: boek+deel, moeder+taal. 2 Een afleiding is een woord dat bestaat uit [1a] Regel [1] is ook van toepassing wanneer het eerste deel een een zelfstandig voorkomend woord en een of meer niet-zelfstandig voorkomende toevoeg- vrouwelijke nevenvorm is met een toonloze /e/ achter het grondwoord, sels: koning+schap, ver+ont+schuld+ig+en. zoals studente. Het is dus agentenuniformrokje.

Staatsblad 1996 394 10 [1b] Regel [1] is ook van toepassing wanneer het eerste deel een zelfstandig naamwoord is dat niet op een toonloze /e/ eindigt en een meervoud heeft op -en en -s, zoals ambtenaar. Het is dus ambtenaren- centrale, artikelenbundel, directeurenoverleg.

* Regel [1] kent vijf uitzonderingen. In de volgende gevallen wordt geen -n- geschreven. 1. Het eerste deel verwijst naar een persoon of zaak die in de gegeven context enig is in zijn soort: Koninginnedag, zonneschijn, Onze-Lieve- Vrouwetoren. 2. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis en het geheel is een bijvoeglijk naamwoord: beregoed, boordevol, reuzeleuk, stekeblind. 3. Het eerste deel is een dierennaam en het tweede deel is een plantkundige aanduiding: kattekruid, paardebloem, duivekervel. 4. Het eerste deel is een lichaamsdeel en het geheel is een versteende samenstelling: kakebeen, kinnebak, ruggespraak. 5. Een van de delen is niet (meer) herkenbaar als afzonderlijk woord in de oorspronkelijke betekenis: bolleboos, flierefluiter, klerelijer, schat- tebout.

[2] Schrijf in de overige gevallen geen -n-. Het gaat hier om de volgende typen samenstellingen. a. Het eerste deel is een zelfstandig naamwoord dat geen meervoud heeft: tarwemeel, rijstepap. b. Het eerste deel is een zelfstandig naamwoord dat alleen een meervoud op -s heeft: aspergesoep, horlogemaker. c. Het eerste deel is een zelfstandig naamwoord dat op een toonloze /e/ eindigt en een meervoud op -en en -s heeft: gedaanteverwisseling (gedaanten/gedaantes), secretaressecongres (secretaressen/ secretaresses). d. Het eerste deel is een bijvoeglijk naamwoord: armelui, goede- morgen, rodekool. e. Het eerste deel is een werkwoord: brekebeen, dwingeland, spinnewiel.

5.1.2 De tussenletter -s-

[1] Schrijf in samenstellingen een -s- als het eerste deel als afzonderlijk woord niet op een sisklank eindigt en het tweede deel niet met een sisklank begint, maar tussen de twee delen wel een /s/ wordt gehoord. bakkersroom, moederskindje, meningsverschil, stadsdeel, verlovingstijd.

[2] Schrijf in samenstellingen waarvan het tweede deel met een sisklank begint, een -s- als de aanwezigheid van de tussenklank blijkt uit een samentrekking. adventsstuk want advents- of kerststuk, meisjesstemmen want meisjes- en vrouwenstemmen, liefdessce`ne want liefdes- en sterfsce`ne, rijkeluiszoontje want rijkeluiskind of -zoontje.

* De regels voor de -s- in samenstellingen geven slechts in een beperkt aantal gevallen uitsluitsel. Er zijn talrijke samenstellingen waarin sommige taalgebruikers wel een /s/ uitspreken en andere niet. Op grond van uitspraakvariatie behouden vele woorden twee gelijkwaardige spellingen. dood(s)kist, drug(s)beleid, handel(s)maatschappij, inkoop(s)prijs, spelling(s)commissie, tijd(s)verschil, voorbehoed(s)middel, wet(s)tekst.

Staatsblad 1996 394 11 5.2 Het afbreekteken

Voor het gebruik van het afbreekteken gelden de volgende regels, in de aangegeven volgorde.

[1] Samenstellingen worden afgebroken tussen de samenstellende delen. (Zie echter regel [3] voor samenstellingen van Griekse en Latijnse herkomst.) Een tussenletter blijft bij het eerste deel. pijn-appel, aard-appel, al-om, als-of, angst-schreeuw, eenden-eiland, geluids-hinder, heel-al, herders-hond, kort-om, lieve-heers-beestje, meest-al, met-een, voort-aan.

[2] Bij afleidingen bepaalt het grondwoord de afbreekplaats. (Zie echter regel [3] voor afleidingen van Griekse en Latijnse herkomst.) boom-pje, her-indeling, klein-tje, on-terecht, ont-zettend, ver-ont-rust, breed-te, dek-sel, duur-ste, wijs-te, naai-ster, was-ster.

[2a] Regel [2] geldt niet voor achtervoegsels die met een klinker beginnen. In deze gevallen gaat e´e´ n medeklinkerletter mee naar de volgende regel. ba-len, gees-ten, kou-welijk, tui-nier, zie-lig.

Deze uitzonderingsregel geldt niet in de volgende drie gevallen. 1. Het achtervoegsel -achtig krijgt geen medeklinkerletter mee. Het is dus geel-achtig, maar ge-lig. 2. Het achtervoegsel -aard krijgt geen medeklinkerletter mee. Het is dus laf-aard, wreed-aard; niettemin: bas-taard, grijn-zaard, vein-zaard en Span-jaard. 3. Als het grondwoord eindigt op een medeklinkerletter plus st, dan gaat st mee naar de volgende regel: afkom-stig, oog-sten, gebar-sten.

* Bij woordafbreking voor de verkleiningsuitgang vervalt de apostrof, de klinkerverdubbeling en doorgaans ook de vernederlandste vorm: baby’tje – baby-tje, vlaatje – vla-tje, cafeetje – cafe´ -tje, skietje – ski-tje, rec¸uutje – rec¸u-tje, souveniertje – souvenir-tje. Uitzonderingen zijn hier de woorden op -ine en -ade: machien-tje, nomaad-je.

[3] Samenstellingen en afleidingen van Griekse of Latijnse herkomst waarvan de delen niet meer als zodanig worden herkend, worden niet afgebroken volgens regel [1] of [2] maar volgens regel [6]. Dus niet mon-archie maar mo-narchie, niet pan-orama maar pa-norama, niet red-igeren maar re-digeren, niet re-spect maar res-pect.

* Bij woorden waarin het Griekse of Latijnse woorddeel wel als zodanig wordt herkend, blijven de regels [1] en [2] van kracht. Vergelijk bio-sfeer en bios-coop, trans-actie en tran-sept.

[4] Tussen opeenvolgende klinkerletters mag worden afgebroken wanneer die klinkerletters samen geen aanduiding vormen voor e´e´n klank, zoals eu, oe, ui, aai, ooi en oei. (Zie voor andere voorbeelden paragraaf 2.1 onder [3], [5] en [6].) appreci-eert, individu-eel, lui-er, ri-ool, koei-en.

[5] Er mag niet zodanig worden afgebroken dat een lettergreep van e´e´n klinkerteken apart komt te staan aan het einde of het begin van een regel. Dit geldt ook voor woorden die onderdeel zijn van een samenstelling of afleiding. Dus niet: a-drenaline of studi-o. En ook niet: mensa-pen of vide-oachtig.

*Deytussen klinkers blijft bij het eerste woorddeel: loy-aal, relay-eren.

Staatsblad 1996 394 12 [6] Tussen niet opeenvolgende klinkerletters mag zodanig worden afgebroken dat zo veel mogelijk medeklinkerletters naar de volgende regel gaan. wa-ter, ka-trol, pro-gramma, indu-strie.

Bij regel [6] gelden twee voorwaarden. 1. Er mag geen onwelgevormd spellingbeeld van het eerste deel ontstaan. Dat wil zeggen: a. het eerste deel moet een lettergreepeinde kunnen zijn, dus niet naa-ste maar naas-te. b. De afbreking mag geen aanleiding geven tot een andere uitspraak, dus niet reg-lement maar re-glement, niet pis-tool maar pi-stool, niet rec-lame maar re-clame. 2. Het tweede deel moet uitspreekbaar blijven: niet am-bten maar amb-ten. De verkleiningsuitgang -kje wordt als uitspreekbaar beschouwd: harin-kje.

Verder gelden nog de volgende afspraken. a. De combinaties st en sp worden afgebroken na de s: mees-ter, oes-ter, has-pel, hos-pes. b. De combinatie ch telt als e´e´ n medeklinker: bo-chel, goo-chem, li-chaam. c. De combinatie ng telt als twee medeklinkers: konin-gin. d. Voor en na de x tussen klinkers wordt niet afgebroken, niet ex-amen maar exa-men, niet ex-otisch maar exo-tisch.

* Bij woordafbreking vervalt het trema: bee¨ indigen wordt be-eindigen, ruı¨ne wordt ru-ine. (Zie paragraaf 5.5 over het trema.)

5.3 De hoofdletter

[1] Het eerste woord van een zin krijgt een hoofdletter. Als de zin met een apostrof of ander teken begint, krijgt het tweede woord een hoofd- letter. In de ochtend werd hij gebeld. ’s Ochtends werd hij gebeld.

[2] Personen en zaken die als heilig worden beschouwd, krijgen een hoofdletter. het Opperwezen; Allah, Gij zijt groot; het Koninkrijk Gods.

[3] Aanduidingen van vorstelijke personen, staatshoofden en kabinets- leden krijgen een hoofdletter als de staatsrechtelijke functie bedoeld is. Hare Majesteit, de Koningin, de Staatssecretaris, maar De president was oververmoeid.

[4] Persoonsnamen krijgen een hoofdletter. Het voorzetsel of lidwoord krijgt een hoofdletter als er geen naam of voorletter aan voorafgaat. In Vlaanderen behouden lidwoorden en voorzetsels van persoonsnamen altijd hun originele schrijfwijze. Jan, mevrouw De Jong, A. de Vries, de heer en mevrouw Jansen-Van Dijk, mevrouw Van der Velde, mevrouw J. van der Velde, baron d’Hanis, de heer J. D’Hanis, Sint-Maarten.

[4a] Als de persoonsnaam niet meer als zodanig fungeert, vervalt de hoofdletter. Dit geldt ook voor samenstellingen en afleidingen. een colbert, brailleschrift, freudiaans, marxist, sint-bernardshond, maar: een Rembrandt, de Nobelprijs, het Mariabeeld.

Regel [4a] laat enige vrijheid, omdat men van mening kan verschillen over de vraag of de persoonsnaam nog als zodanig fungeert.

Staatsblad 1996 394 13 [5] Aardrijkskundige namen krijgen een hoofdletter. Deze regel is ook van toepassing op namen van hemellichamen en namen van gebouwen en vervoermiddelen. Brussel, Leidseplein, Zuid-Afrika, de Poolster, Westertoren, Statendam.

[5a] Afleidingen van en samenstellingen met aardrijkskundige namen krijgen eveneens een hoofdletter. Nederlands, de Nederlandse taal, Nederlandkunde, Franstalig, Zuid-Afrikaans.

[5b] Als de aardrijkskundige naam niet meer als zodanig fungeert, vervalt de hoofdletter. Dit geldt ook voor samenstellingen en afleidingen. cognac, moezelwijn, neerlandistiek, balkaniseren.

Regel [5b] laat enige vrijheid, omdat men van mening kan verschillen over de vraag of de aardrijkskundige naam nog als zodanig fungeert.

[6] Namen van talen en dialecten krijgen een hoofdletter. Brabants, Engels, Indogermaans, Swahili.

[7] Namen van feestdagen, tijdperken en historische gebeurtenissen krijgen een hoofdletter, tenzij de naam onderdeel uitmaakt van een samenstelling of afleiding. Koninginnedag, Pasen (maar paasnacht), Hemelvaart (maar hemel- vaartsdag), de Middeleeuwen (maar middeleeuws), de Tweede Wereld- oorlog, oudejaarsavond.

[8] Namen van culturele, maatschappelijke en religieuze stromingen krijgen een kleine letter. Dit geldt ook voor de aanhangers van deze stromingen. beatgeneratie, liberalisme, christendom, rooms-katholieken.

[9] Namen van organen, instellingen, verenigingen, diensten, bedrijven, enz. krijgen een hoofdletter. Europese Unie, het Rijk, Nederlandse Taalunie, Koninklijke Marechaussee, Universitaire Instelling Antwerpen, n.v. Nederlandse Spoorwegen, Comite´ Oranjefeesten.

* Voor het hoofdlettergebruik bij de afkortingen van dit soort namen zijn geen bindende regels. Volg hier de door de instantie zelf gebruikte schrijfwijze: Benelux, EU, BRTN, PvdA.

* Voor andere afkortingen zijn evenmin bindende regels. Wel krijgt afgekorte titulatuur een kleine letter, met punt: drs., lic., mr., prof. Veelgebruikte afkortingen krijgen doorgaans kleine letters zonder punten: aids, mavo, vzw, bh, tv. Afkortingen van wetten en regelingen worden echter met hoofdletters geschreven: AOW, CAO-overleg.

5.4 Het liggend streepje

[1] Samenstellingen met gelijkwaardige delen krijgen een streepje. journalist-cabaretier, Knokke-Heist, Heeswijk-Dinther, mevrouw T.C.M. Renkema-Boersma, rood-wit-blauw.

* Tussen de gelijkwaardige delen en een volgend deel komt geen streepje: woon-werkverkeer, kop-hals-rompboerderij.

[2] Tweeledige samenstellingen waarvan een deel zich gedraagt als een eng-verbonden voor- of nabepaling, krijgen een streepje.

Staatsblad 1996 394 14 niet-roker, oud-burgemeester, Sint-Nicolaas, sociaal-democratie, prive´ -detective; directeur-generaal, Staten-Generaal, de commissie- Pietersen, minister-president.

[3] Drieledige samenstellingen worden doorgaans aaneengeschreven. kanonneerbootpolitiek, onroerendgoedmarkt, langetermijnplanning.

* Drieledige samenstellingen krijgen een streepje wanneer ze een hoofdletter bevatten of wanneer er interpretatieproblemen kunnen ontstaan. Eerste-Kamerzitting, Rode-Kruispost, basiswoorden-boek, basis-woordenboek.

[4] Samenstellingen waarin de laatste letter van een deel en de eerste letter van het volgende deel de tekens voor e´e´ n klinker kunnen vormen, krijgen een streepje. dia-avond, mede-inzittende, gummi-jas, auto-ongeluk, maar koffieautomaat (want de e hoort al bij de i).

* Getallen in letters krijgen in zo’n geval echter geen streepje maar een trema: tweee¨ ntwintig.

* Regel [4] geldt ook voor afleidingen op -achtig: lila-achtig (maar parvenuachtig).

* Regel [4] geldt ook voor de combinatie ii: anti-intellectueel.

[5] Samengestelde aardrijkskundige namen en hun afleidingen krijgen een streepje. Oost-Vlaanderen, Oost-Vlaams, Zuidoost-Gronings, Noord-Hollander, Zuid-Frankrijk, Centraal-Aziatisch.

[6] Samenstellingen met cijfers, afkortingen, symbolen en letter- aanduidingen krijgen een streepje. 80-jarige, meervouds-s, tv-kijken, ƒ-teken, tl-buis, IQ-test.

[7] Enkele Griekse en Latijnse voorvoegsels krijgen doorgaans een streepje. adjunct-, aspirant-, ex-, loco-, pro-, pseudo-, quasi-, semi-, substituut- en vice-. (Bij de voorvoegsels ex-, loco- en pro- gaat het alleen om de betekenissen «voormalig», «plaatsvervangend» en «voorstander».) Voorvoegsels als anti, co, des, duo en sub komen echter doorgaans direct aan het woord vast.

[8] In gevallen waarin deze paragraaf niet voorziet, behoudt de taalgebruiker de vrijheid om met een streepje de structuur van een onoverzichtelijke samenstelling te verduidelijken. rij-instructeur, Lorentz-kracht, hyena-vel, kwarts-lagen, kwart-slagen, glas-in-lood-ramen, het schiet-in-de-eigen-voet-beginsel, doe-het-zelf- zaak, kat-en-muis-spel, tweede-generatie-slachtoffer.

5.5 Het trema

[1] Het trema wordt gebruikt in een niet-samengesteld woord(deel) om te voorkomen dat twee opeenvolgende klinkerletters als e´e´ n klank gelezen worden. Het gaat hier om de volgende veertien lettercombinaties: aa, ae, ai, au, ee, ei, eu, ie, oe, oi, oo, ou, ui en uu. tetrae¨ der, naı¨viteit, ree¨ le, geı¨nd, reu¨ nie, concie¨ rge, kolonie¨ n, poe¨ zie, egoı¨sme, coo¨ rdinatie, ruı¨ne, vacuu¨m.

Staatsblad 1996 394 15 * Regel [1] is niet van toepassing op de Latijnse en Franse uitgangen -ei, -eus, -eum en -ien. Deze uitgangen krijgen dus geen trema: baccalaurei, baccalaureus, petroleum, opticien.

[2] Bij meer dan twee klinkerletters wordt geen trema gezet direct na de i en krijgt alleen de e of de i een trema. artificieel, aaien, begroeiing, ooievaar, truien; bantoeı¨stiek, bedoeı¨en, gee¨ erd, gee¨ uropeaniseerd, kniee¨ n, moee¨, mozaı¨ek, weeı¨g, geuit, geautomatiseerd.

* Bij woordafbreking vervalt het trema: co-ordinatie, ge-eerd.

* De regels voor het trema gelden niet voor afleidingen op -achtig ; die krijgen een streepje als twee opeenvolgende klinkerletters als e´e´ n klank gelezen kunnen worden: zebra-achtig (maar detectiveachtig).

* Het trema wordt niet gebruikt tussen delen van samenstellingen. Het is dus niet naa¨ pen maar na-apen, niet toee¨ igenen maar toe-eigenen, niet zeee¨ gel maar zee-egel. Een uitzondering vormen de samengestelde telwoorden; deze krijgen wel een trema: driee¨ ndertig.

Soms is het moeilijk uit te maken of een woord een samenstelling of afleiding is. Dit geldt in het bijzonder voor woorddelen als bio-, macro-, micro-, mini-, multi- en neo-. Woorden zoals de volgende krijgen geen trema maar een streepje: bio-industrie, macro-economie, micro-organisme, mini-emmer, multi-etnisch, neo-expressionisme.

5.6 De apostrof

[1] De apostrof wordt gebruikt bij de meervouds-s van woorden die eindigen op a, e, i, o, u of y, voorafgegaan door een medeklinkerletter of lettergreepgrens. (Met de e is de /ee/ bedoeld.) opa’s, azalea’s, ave’s, ski’s, auto’s, accu’s, baby’s.

Op grond van deze regel krijgen de volgende woorden dus geen apostrof. lentes (De e geeft hier niet de /ee/ weer.) abonnees (Voor de eind-e staat een klinkerletter.) proce´de´ s, communique´s (Hier staat een e´ .) essays (Voor de y staat een klinkerletter.)

[2] De apostrof wordt gebruikt voor de tweedenaamvals-s van woorden die eindigen op a, e, i, o, u of y, voorafgegaan door een medeklinkerletter of lettergreepgrens. (Met de e is de /ee/ bedoeld.) opa’s huis, Antigone’s broer, Leo’s auto, baby’s kleertjes.

* Op grond van deze regel krijgen de volgende woorden dus geen apostrof: Sombermans probleem, Annettes vraag, Aime´ s antwoord, Argentinie¨ s economie, Kinseys onderzoek.

[3] Als een naam eindigt op een sisklank, wordt de apostrof gebruikt in plaats van de tweedenaamvals-s. Strijbosch’ huis, Smits’ gelijk, Alex’ buren, Strausz’ voorouders, Bush’ presidentschap, Velasquez’ werken.

[4] De apostrof wordt gebruikt in verkleinwoorden van woorden die eindigen op een y voorafgegaan door een medeklinkerletter. baby’tje, lolly’tje, pony’tje (maar displaytje vanwege de klinker voor de y).

Staatsblad 1996 394 16 * Als een woord eindigt op a, e, o of u voorafgegaan door een medeklinkerletter of lettergreepgrens, wordt de laatste letter doorgaans verdubbeld. (Met de e is de /ee/ bedoeld.) De i wordt in deze positie geschreven als ie. opaatje, azaleaatje, aveetje, autootje, accuutje, skietje.

* Bij sommige Franse leenwoorden verandert het grondwoord: aspirientje, depootje, logeetje, machientje, sardientje, souveniertje.

* Bij woordafbreking vervalt de apostrof: baby-tje. Zie paragraaf 5.2 onder regel [2a].

[5] De apostrof wordt gebruikt in afleidingen van cijfer- en letter- woorden. A4’tje, 65+’er, BRT’er, tv’s, cd’tje.

* In letterwoorden die niet als zodanig herkenbaar zijn, wordt geen apostrof gebruikt: elpees, radars, lasers, sonartje.

* In samenstellingen met cijfer- en letterwoorden komt een liggend streepje: tv+programma wordt tv-programma, maar tv+tje (afleiding) wordt tv’tje.

[6] De apostrof wordt ook gebruikt om aan te geven dat er letters zijn weggelaten in een woord (grafische inkorting of nabootsing van spreek- taal). A’dam, A’pen, d’r, m’n, ’s morgens, onnavolgb’re.

5.7 Accenttekens

[1] In algemeen gangbare woorden van Franse herkomst worden de Franse accenttekens alleen gebruikt op de e: e´, e` en eˆ . comite´ , coupe´, creˆ pe, feˆ teren, sce` ne, volie`re.

*Deaˆ,oˆ,uˆen a´ worden voor deze categorie woorden dus niet gebruikt: pate´ , compote, ragout.

* Vrouwelijke nevenvormen van woorden op -e´ krijgen geen -e´e maar -ee: attache´ → attachee; prostitue´ → prostituee.

* Als de eerste lettergreep in het Frans bestaat uit een e´ of medeklin- ker(s) plus e´ , blijft het accentteken achterwege. bechamelsaus, etage, rechaud, present.

* In niet-algemeen gangbare woorden en uitdrukkingen – die nog als zuiver Frans worden aangevoeld – blijven de accenttekens staan: a` , de´ge´ne´re´, de´ja` vu, teˆ te-a` -teˆte.

[2] Het klemtoonteken is het teken ≠. Als de klank met meer dan e´e´n letter wordt weergegeven, krijgen de eerste twee letters een accentteken. de´, je´ van he´t,bu´ı´ten, e´e´ uwig, voorko´ men, vo´o´ rkomen en blı´´jft (indien mogelijk).

[3] De tekens ≠ en ¨ worden ook gebruikt om de uitspraak van de letter e aan te geven: de ≠ voor /ee/ en de ¨ voor de /e/. he´, he`, e´e´ n, ble` ren.

Staatsblad 1996 394 17 6. Bijzondere problemen

6.1 Woorden van vreemde herkomst

Het beginsel van etymologie (zie paragraaf 3.3) is ook van toepassing op woorden van vreemde herkomst. Hier heeft de spelling in de taal van herkomst, dus de oudste schrijfwijze, de voorkeur boven een nieuwere, vernederlandste spelling. Wij schrijven niet odeklonje en sjampanje, maar eau de cologne en champagne. Het is niet kauwboi en reels maar cowboy en rails. Hieronder volgt een overzicht van enkele gangbare schrijfwijzen van klanken in uitheemse woorden.

6.1.1 Klinkers en tweeklanken

[1] De gedekte klinkers /a/, /e/ en /i/ kennen in uitheemse woorden onder andere de volgende schrijfwijzen. /a/→ ai: caissie`re; /(w)a/ oi: toilet; oy: loyaal. /e/→ a: jam; ai: caisson. /i/→ y: symfonie.

[2] De gedekte klinkers /e/ en /o/ kunnen, voornamelijk in woorden van Franse herkomst, ook verlengd voorkomen. De verlengde /e/ wordt geschreven als e, e` en ai: serre, sce`ne, flair. De verlengde /o/ wordt steeds als o geschreven: roze, zone.

[3] De neusklinkers /ã/, /e/ ˜ en /õ/ kennen in uitheemse woorden onder andere de volgende schrijfwijzen. /a˜/→ an: elan;→ant: restaurant;→en: enfin. /˜e/→ ain: souterrain;→in: enfin;→im: timbre. /o˜/→on: annonce;→ond: plafond.

[4] De vrije klinkers kennen in uitheemse woorden onder andere de volgende schrijfwijzen. /(w)aa/→ oi: voile. /ee/→ a: baby;→ ae: graecisme;→ e: depot;→ ai: trainen;→ ay: essay; → e´: cliche´ ;→ et: filet;→ ez: rendez-vous. /oo/→ au: auto;→ aud: crapaud;→ eau: cadeau;→ oa: goal;→ os: apropos;→ ot: depot;→ ow: show. /uu/→ue: revue;→ us: jus. /eu/→oe: oedeem;→ eue: queue. /ie/→e: recital;→ ee: jeep;→ ea: team;→ ey: hockey;→ ih: sirih;→ is: chassis;→ it: circuit;→ ui: guillotine;→ y: type. /oe/→ew: interview;→ oeu: manoeuvreren;→ oo: scooter;→ ou: route; → u: pitbull.

[5] De toonloze /e/ komt in uitheemse woorden ook voor in een verlengde en iets meer geronde variant. De schrijfwijze is dan eu (freule) of oeu (oeuvre).

[6] De tweeklanken /ei/, /ui/, /ou/ en /ai/ kennen in uitheemse woorden onder andere de volgende schrijfwijzen. /ei/→ y: nylon. /ui/→ eu: pseudo. /ou/→ ao: cacao;→ ow: cowboy. /ai/→ ail: detail.

6.1.2 Medeklinkers

Van de medeklinkers kennen vooral de klanken /k/ en /s/ in uitheemse woorden verschillende schrijfwijzen.

Staatsblad 1996 394 18 [1] De /k/ kent in uitheemse woorden onder andere de volgende schrijfwijzen. /k/→ cofcc:club, accu;→ ch: christen;→ ck: shock;→ cqu: jacquet;→ g: shag;→ qu: enqueˆte;→ que: cheque.

[2] De /k/ kent in combinatie met de /s/ en de /w/ in uitheemse woorden onder andere de volgende schrijfwijzen. /ks/→ cc: succes;→ x: box;→ xc: exces;→ xe: idee-fixe. /kw/→ cu: circuit;→ qu: quasi;→ cqu: acquisitie.

[2a] De stemhebbende tegenhanger van de /k/ wordt in uitheemse woorden onder andere geschreven als g (goal)engu(guirlande).

[3] De /s/ wordt in uitheemse woorden voor de klanken /e/, /ie/ en /ei/ ook als c geschreven. /s/→ c: cent, cilinder, cynisch, cijfer, ceintuur (maar sensatie, sigaret, seizoen, enz.).

[3a] De /s/ kent verder in uitheemse woorden onder andere de volgende schrijfwijzen. /s/→ c¸: rec¸u;→ sc: sce`ne;→ sse: hausse.

[4] De gemengde medeklinkers kennen in uitheemse woorden onder andere de volgende schrijfwijzen. /sj/→ ch: chocola;→ ci: sociaal;→ sc: fascist;→ sh: show;→ si: pension; → ti: patie¨nt. /zj/→ g: rage;→ j: journaal. /ts/→ c: silicium;→ t: spatie;→ z: scherzo. /dz/→ zz: pizza. /tsj/→ ch: chip. /dzj/→ dge: bridge;→ g: gin.

Vermeldenswaard zijn verder nog de /j/ die als ill gespeld wordt in medaille, de /nj/ die als gn gespeld wordt in signaal en de /t/ die als th gespeld wordt in thee.

6.2 De spelling van werkwoorden

Aan de hand van de spelling van werkwoordsvormen kan goed gedemonstreerd worden hoe beginselen en regels werkzaam zijn in het weergeven van klanken in tekens. In hij vindt schrijven we dt volgens het beginsel van vormovereenkomst (zie paragraaf 3.2). We horen aan het einde alleen een /t/, maar we schrijven een d ervoor op basis van gelijkvormigheid met verwante woorden, zoals vinden en vinding.Det wordt geschreven vanwege de overeenkomst met hij loopt.

De spelling van de werkwoordsvormen in de onvoltooid tegenwoordige tijd wordt bepaald door de overeenkomst met vormen van bijvoorbeeld het werkwoord wandelen: ik wandel – jij wandel+t; wandel jij? – hij wandel+t. De spelling is hier «stam» of «stam+t». De stam van regel- matige werkwoorden is het hele werkwoord min -en. Hierbij moet dan worden afgezien van de verdubbelingsregel na gedekte klinkers (zie paragraaf 3.4, [1]). De stam van zetten is niet zett maar zet. Hetzelfde geldt voor de verenkelingsregel van vrije klinkers (zie paragraaf 3.4, [2]). De stam van lopen is niet lop maar loop. De stam is niet altijd gelijk aan de ik-vorm. Bij leven is de stam leev,en bij verhuizen verhuiz. Maar op grond van de regel dat de tekens v en z aan het einde van een lettergreep worden vervangen door f en s zijn de ik-vormen hier leef en verhuis (zie paragraaf 4.2, [1]).

Staatsblad 1996 394 19 In de vorm stam+t verdwijnt een t als de stam al eindigt op een t. Overeenkomstig (hij) loop+t zou het ook (hij) zett moeten worden. Maar er is een aanvullende regel die zegt dat een medeklinker aan het einde van een woord niet wordt verdubbeld (zie paragraaf 4.2, [3]).

De onvoltooid verleden tijd wordt gevormd door -de(n) of de stemloze tegenhanger -te(n) achter de stam te zetten: wandelde(n), fietste(n).De stemloze tegenhanger -te(n) komt alleen voor na stammen die eindigen op een stemloze medeklinker. Het Nederlands kent drie stemloze plofklanken: /p/, /t/ en /k/, en drie stemloze wrijfklanken: /f/, /s/ en /ch/ (zie paragraaf 2.2, [2] en [3]). Deze zes medeklinkers vindt men terug in de spellingwoorden ’t fokschaap of ’t kofschip. Als een stam eindigt op een van de medeklinkers uit deze woorden, krijgt de verleden tijd dus -te(n).

Op grond van deze regel is het straf+te maar leef+de, las+te maar verhuis+de. De laatste letter van de stam van leven is een v, die van verhuizen een z. Weliswaar schrijven we ik leef en ik verhuis, maar dat is op grond van uitzonderingsregel [1] in paragraaf 4.2.

Het voltooid deelwoord van regelmatige werkwoorden eindigt op een -d als de verleden tijd -de(n) heeft, en op een -t als de verleden tijd -te(n) heeft: gewandeld, gefietst. Een bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord wordt gespeld overeenkomstig de regels voor bijvoeglijke naamwoorden. Als het bijvoeglijk naamwoord verbogen wordt (wit – witte, breed – brede), zijn de regels voor verdubbeling en verenkeling van kracht (zie paragraaf 3.4). Volgens de regel van vormovereenkomst is het dus ook «de gewitte muur» («de muur is gewit») en «de verbrede weg» («de weg is verbreed»).

6.3 Werkwoorden van Engelse herkomst

Voor de spelling van werkwoorden van Engelse herkomst gelden de volgende regels.

[1] Als het hele werkwoord min -en eindigt op een klinker, krijgt de verleden tijd -de en het voltooid deelwoord -d. bingoe¨ n – ik bingo – bingode – gebingood. rugbyen – ik rugby – rugbyde – gerugbyd.

[2] Als het hele werkwoord min -en eindigt op een medeklinker, gaat de vervoeging volgens de kofschipregel. Als de medeklinker in ’t kofschip zit (zie paragraaf 6.2), krijgt de verleden tijd -te en het voltooid deelwoord -t; in de andere gevallen -de respectievelijk -d. Het gaat hierbij niet om de letters maar om de klanken; in finishen horen we voor de -en een sisklank. scrabbelen – ik scrabbel – scrabbelde – gescrabbeld. faxen – ik fax – faxte – gefaxt.

* In de Engelse spelling geeft een e soms de uitspraak van de vooraf- gaande (mede)klinker aan. Vergelijk her en here. Deze uitspraak-e in de stam blijft staan in de vervoeging. barbecuen – ik barbecue – barbecuede – gebarbecued. breakdancen – ik breakdance – breakdancete – gebreakdancet.

Uitzondering: als de uitspraak-e betrekking heeft op een o-klank, zoals in scoren, verdwijnt die e en wordt de o verdubbeld: scoren – ik scoor – scoorde – gescoord.

* In de Engelse spelling geeft een verdubbeling van een medeklinker soms ook de uitspraak van de voorafgaande klinker aan. De dubbele medeklinker verdwijnt als de klank is vernederlandst of ook in het

Staatsblad 1996 394 20 Nederlands voorkomt: volleyballen – ik volleybal – volleybalde – gevol- leybald, yellen – ik yel – yelde – geyeld.

* Soms is het onduidelijk of de klank voorafgaand aan -en tot ’t kofschip behoort. Sommige taalgebruikers spreken in leasen een s uit, andere een z. In briefen en golfen zeggen sommigen een /f/, anderen een /v/. In zulke gevallen zijn beide vervoegingen mogelijk: leaste/leasde, gegolft/gegolfd.

6.4 Het geslacht van zelfstandige naamwoorden

In deze paragraaf staan slechts enkele algemene regels waarmee in een aantal gevallen bepaald kan worden hoe naar een zelfstandig naamwoord moet worden verwezen. Zelfstandige naamwoorden zijn mannelijk, vrouwelijk of onzijdig. Hieronder volgen de mogelijke verwijzingen met (persoonlijke en bezittelijke) voornaamwoorden.

Verwijzingen naar zelfstandige naamwoorden mannelijk(m.) vrouwelijk(v.) onzijdig(o.) hij, hem zij, ze, haar het zijn haar zijn

Bij een aantal woorden is er verschil tussen het Noordnederlands en het Zuidnederlands. Sommige woorden die in Nederland een mannelijke verwijzing krijgen, hebben in Vlaanderen hun oorspronkelijk vrouwelijke verwijswoorden behouden. In Nederland zegt men: de tas, hij ligt op de grond; in Vlaanderen zegt men: de tas, zij ligt op de grond. Dergelijke woorden behoren tot de categorie «vrouwelijke en mannelijke woorden». Deze krijgen de aanduiding «de», zonder toevoeging van (v.) of (m.).

Mannelijke woorden, «de(m.)»

[1] Tot de mannelijke woorden behoren de volgende categoriee¨n.

[1a] woorden met de achtervoegsels -aar, -aard, -er en -erd: leugenaar, dronkaard, bakker (maar baker is vrouwelijk), engerd.

[1b] zelfstandig gebruikte werkwoordsstammen: bloei, dank, groei, schrik, slaap.

[1c] aanduidingen van mannelijke personen en dieren: oom, neef, dief, verpleger, hengst, reu, haan.

Vrouwelijke woorden, «de(v.)»

[2] Tot de vrouwelijke woorden behoren de volgende categoriee¨n.

[2a] woorden met de inheemse achtervoegsels -heid, -nis, -schap: waarheid, kennis, beterschap; -de of -te: liefde, diepte; -ij, -erij, -arij, -enij en -ernij: voogdij, bedriegerij, rijmelarij, artsenij, razernij; -ing of -st achter een werkwoordsstam: wandeling, winst (maar dienst is mannelijk).

[2b] woorden met de uitheemse achtervoegsels of elementen -ie, -tie, -logie, -sofie, -agogie: familie, politie, biologie, filosofie, demagogie (maar kanarie is mannelijk); -iek, -ica: muziek, logica (maar lambiek is mannelijk); -theek, -teit, -iteit: discotheek, puberteit, subtiliteit;

Staatsblad 1996 394 21 -tuur, -suur: natuur, censuur; -ade, -ide, -ode, -ude: tirade, asteroı¨de, periode, amplitude; -age, -ine, -se: tuigage, discipline, analyse; -sis, -xis, -tis: crisis, syntaxis, bronchitis.

[2c] aanduidingen van vrouwelijke personen en dieren: tante, nicht, dievegge, verpleegster, merrie, teef, kip.

Vrouwelijke en mannelijke woorden, «de»

[3] Tot de woorden die zowel vrouwelijk als mannelijk zijn, behoren de volgende categoriee¨n.

[3a] de meeste voorwerpsnamen die oorspronkelijk uitsluitend vrouwelijk waren: bank, kast, naald, pijp.

[3b] algemene aardrijkskundige namen en namen van hemellichamen: stad, rivier, maan, ster.

[3c] zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden en voltooide deelwoorden: zieke, blinde, betrokkene, gewonde.

[3d] persoonsnamen die voor mannen en vrouwen kunnen worden gebruikt: baby, deugniet, arts, babbelkous.

Onzijdige woorden, «het»

[4] Tot de onzijdige woorden behoren de volgende categoriee¨n.

[4a] verkleinwoorden: tientje, bloempje, lammetje.

[4b] werkwoordstammen met de voorvoegsels be-, ge- en ont-: beraad, gedoe, ontslag.

[4c] namen van landen en steden: Engeland, Brussel.

6.5 Afwijkingen van de voorkeurspelling-1954

In de Woordenlijst van 1954 zijn ruim 12.000 woorden opgenomen met een voorkeurspelling en een toegelaten spelling. Het ging hier voorna- melijk om woorden die aan andere talen zijn ontleend. Voor deze woorden is, op enkele uitzonderingen na, de voorkeurspelling van 1954 van kracht gebleven. Voor het woord elektriciteit bijvoorbeeld is de spelling electriciteit niet meer toegelaten. De woorden die na 1954 geheel of gedeeltelijk aan andere talen zijn ontleend, worden zo veel mogelijk gespeld naar analogie van reeds ontleende woorden. De nieuwe woorden met elektr- bijvoorbeeld worden met een k gespeld.

De voorkeurspelling bevatte inconsequenties. Daarom heeft de Nederlandse Taalunie in een beperkt aantal gevallen besloten om de toegelaten spelling als officie¨ le spelling te presenteren. Het gaat hier om twee categoriee¨n.

[1] uitzondering in een reeks. Als een woord of woorddeel, eventueel samen met enkele andere, een uitzondering is in een reeks verwante woorden of woorddelen, wordt de spelling aangepast aan die van de meerderheid in de reeks. Twee voorbeelden. Vredestractaat met een c was een uitzondering in de reeks samenstellingen met traktaat en andere woorden met trakt- zoals traktant, traktatie, traktement en trakteren. Daarom wordt de oorspronkelijke voorkeurspelling met een c vervangen

Staatsblad 1996 394 22 door de spelling met een k: vredestraktaat. Insekt met een k is een uitzondering in de reeks woorden met het woorddeel -ect, zoals dialect, effect en object. Daarom wordt de oorspronkelijke voorkeurspelling met een k vervangen door de spelling met een c: insect.

[2] niet-geaccepteerde voorkeurspelling. Als voor een bepaald woord een grote meerderheid van de taalgemeenschap niet de voorkeurspelling maar de toegelaten spelling hanteert, krijgt het woord de toegelaten spelling. Een voorbeeld: bijna niemand schrijft de voorkeurspelling croquet; de overgrote meerderheid schrijft de toegelaten spelling kroket. Daarom is kroket nu de officie¨ le spelling. (Het spel schrijft men wel als croquet.) Deze regel heeft voorrang op regel [1]. Een voorbeeld: het woord oktober met een k is een uitzondering in de reeks octaaf, octant, octet en octopus. Maar omdat oktober zelden met een c geschreven wordt, blijft het oktober. Hieronder volgt een overzicht van de woorden waarin de voorkeurspelling van 1954 niet is gevolgd. voorkeurspelling 1954 spelling 1995 antikrist antichrist catheter katheter croquet kroket dioxyde dioxide elektrokuteren elektrocuteren elektrokutie elektrocutie emfaze emfase fotocopie fotokopie fotocopie¨ ren fotokopie¨ ren harmonika harmonica insekt insect komplot complot komplotteren complotteren korpus corpus kwaker quaker lambrizeren lambriseren lambrizering lambrisering macrocosmos macrokosmos mediaevist medie¨ vist microcosmos microkosmos oxydatie oxidatie oxyde oxide oxyderen oxideren prae pre praeses preses prakkizeren prakkiseren praktizeren praktiseren predikatief predicatief produkt product produktie productie produktief productief produktiviteit productiviteit propaedeuse propedeuse propaedeutisch propedeutisch publikatie publicatie quantum kwantum vredestractaat vredestraktaat vulcanisatie vulkanisatie vulcaniseren vulkaniseren

Staatsblad 1996 394 23 Bij het oplossen van inconsequenties is, gelet op de ministerie¨le richtlijnen, grote terughoudendheid betracht. De Nederlandse Taalunie heeft inconsequente spellingen gehandhaafd in die gevallen waar frequentiegegevens geen duidelijk beeld opleverden of waar verandering een nieuw probleem zou oproepen. Enkele voorbeelden. Naast akkoord is accorderen inconsequent. Aanpassing aan de kk zou echter het ongebrui- kelijke akkorderen opleveren. En aanpassing van akkoord aan de cc zou een ongebruikelijk woordbeeld opleveren in de uitdrukking het op een akkoordje gooien. Daarom zijn akkoord en accorderen gehandhaafd. In de reeks met cata-/kata- zou katapult kunnen worden aangepast aan de c, maar katalyse heeft nooit een toegelaten spelling met c gekend. De frequentieverdelingen bij de andere gevallen met cata- of kata- leverden geen argument voor c of k. Daarom is in deze reeks de bestaande voorkeurspelling gehandhaafd.

Deze bijlage behoort bij het Spellingbesluit.

Staatsblad 1996 394 24 BIJLAGE 2 WOORDENLIJST abactis acceptant actueel abacus acceptatie acupressuur abandon accepteren acupuncturist abandonnement acces acupunctuur abandonneren accessiet acuut abat-jour accessoir ad abattoir accessoire adagio abbreviatie accident adagium abces accidenteel adaptatie abdicatie accijns adapter abdiceren, abdiqueren acclamatie adapteren abdomen acclimatisatie adaptief abdominaal acclimatiseren addendum aberratie accolade addict abiturie¨nt accommodatie additie abject accommoderen additief ablatief accompagnement additioneel ablaut accompagneren adenine ablutie accordeon adenoı¨de abnormaal accordeonist adept abnormaliteit accorderen adequaat abolitionist account adherent abominabel accountancy adhesie abondance accountant ad hoc abonnee accounting ad hominem abonnement accreditatie adhortatief abonneren accrediteren adieu aboriginal accreditief adios aborteren accres adjectief aborteur accu adjectivisch abortief acculturatie adjudant abortus accumulatie adjunct abracadabra accumulatief adjunct-commies abri accumulator adjunct-commissaris abrikoos accumuleren adjunct-directeur abrupt accuraat administrateur abscis accuratesse administratie absence accusatief administratief absent ace administrator absenteı¨sme acetaat administratrice absenten aceton administreren absentie acetyleen admissie absint achenebbisj admitteren absolutie achillespees adolescent absolutisme achromasie adonis absolutist achromatisch adoniseren absolutistisch acid adoptant absoluut acne adopteren absolveren acoliet adoptie absorberen acquisiteur adoptief absorptie acquisitie adorabel absoute acquit adoratie abstinent acre adoreren abstinentie acribie ad rem abstract acrobaat adrenaline abstractie acrobate adres abstractum acrobatie adressant abstraheren acrobatiek adresseren absurd acrobatisch adsorberen absurdisme acroniem adsorptie absurdist acrostichon adstructie absurdistisch acryl adstrueren absurditeit act advent abundant acteren adventief abusief acteur adventist abusievelijk actie adverbiaal acacia actief adverbium academicus actieradius adverteerder academie actionist advertentie academisch activa adverteren academisme activeren advies acajou activisme adviseren acanthus ->akant activist adviseur a capella activistisch adviseuse acceleratie activiteit advocaat accelereren activum advocaatje accent actrice advocate accentuatie actualiseren advocaterij accentueren actualisme advocatuur accentuering actualiteit aerobic accept actuarieel aerobics acceptabel actuaris ae¨ roclub

Staatsblad 1996 394 25 ae¨ rodroom agronomie alliantie ae¨ rodynamica agronomisch alligator ae¨ rodynamisch agronoom all in ae¨ ronaut ahoi alliteratie, allitteratie ae¨ ronautiek ahorn allitereren, allittereren ae¨ roob aide-me´ moire allocatie ae¨ rosol aids allochtoon ae¨ rostatica aikido allocutie afasie aimabel allofoon afatisch air allogamie affaire airbag allogeen affect airbus allomorf affectatie airco alloniem affectie airconditioned allopathie affectief airconditioner allotropie affectiviteit airconditioning allright affiche aı¨s all risk afficheren ajour allround affiliatie ajuus alluderen affilie¨ ren akant ->acanthus allure affiniteit akkoord allusie affirmatie akoestiek alluviaal affirmatief akoestisch alma mater affirmeren akoniet almaviva affix alarm aloe¨ affreus alarmeren alp affront alarmist alpaca affronteren alarmistisch alpien afijn alarmklok alpijns afkicken Albanees alpine aflossen albinisme alpinisme afmars albino alpinist aforisme album alpinistisch aforistisch albumine alpino a fortiori alchemistisch altaar afrasteren alchimie alteratie Afrikaan alchimist alter ego afrikaan alcohol altereren Afrikaans alcoholica alternatie Afrikaner alcoholicus alternatief afrodisiacum alcoholisch alterneren aft alcoholisme althea afterpil alcoholist altimeter aftershave alcoholistisch altist aftypen aldehyde altruı¨sme agamie aleatorisch altruı¨st agave alert altruı¨stisch agenesie alexandrijn altviool agens alfa aluminium ageren alfabet alumnus agglomeraat alfabetisch alveolair agglomeratie alfabetiseren amalgaam, amalgama agglutinatie alfabetisme amalgameren agglutineren alfalfa amanda aggravatie algebra amant aggregaat algebraı¨sch amanuensis aggregatie Algerijn amarant aggregeren Algerijns amaril agio algoritme amarillo agitatie alias amaryllis agitato alibi amateur agitator alie¨ natie amateurisme agitatorisch alignement amateuristisch agiteren alimentatie amati agitprop alinea amazone agnost alkali ambassade agnosticisme alkalimetaal ambassadeur agnosticus alkaline ambassadrice agnostisch alkalisch ambiance agogie alkaliseren ambie¨ ren agogiek alkaloı¨de ambigu agogisch Allah ambiguı¨teit a` gogo allee ambitie agologie allegorie ambitieus agonie allegorisch ambivalent agoog allegretto ambivalentie agrafe allegro amblyopie agrarie¨r allegro vivace ambo agrarisch alleluja ->halleluja Ambonees agressie allemande ambrosia agressief allergeen ambrozijn agressiviteit allergie ambulance agressor allergisch, allergologie ambulancier agrificatie allergoloog ambulant agrologie alliage ambulatorium

Staatsblad 1996 394 26 amendement anarchist anoniem amenderen anarchiste anonimiseren amenorroe anarchistisch anonimiteit Amerikaan anarchosyndicalisme anonymus Amerikaans anastatisch anorak amerikanisme anathema anorexia nervosa amethist anatomie anorexie ameublement anatomisch anorganisch amfetamine anatomiseren anorgasmie amfibie anatoom Anschluss amfibisch anchorman ansicht amfibrachys ancien ansjovis amfitheater ancie¨ nniteit antagonisme amfoor andante antagonist amfora andantino antagonistisch amicaal andragogie Antarctica amice andragogisch antarctisch amict andragologie ante amigo andragoloog antecedent ammonia andragoog antedateren ->antidateren ammoniak androgeen antediluviaal ammoniet androgyn antenne ammonium androgynie anthologie ammonshoorn, ammonshoren anekdote anthurium ammunitie anekdotiek anti amnesie anekdotisch antichambre amnestie anemie antichambreren amnioscoop anemiek antichrist amnioscopie anemisch anticipatie amoebe anemometer anticiperen amok anemoon anticlimax amoreel anencefalie anticonstitutioneel amorf anesthesie anticycloon amortisatie anesthesiologie antidateren ->antedateren amortiseren anesthesioloog antidotum amourette anesthesist antiek amoureus Angelsaksisch antieken ampe`re angelus antifoon ampex angina antigeen amplificatie angioplastiek antiloop amplitude, amplitudo anglicaan antilope ampul anglicaans antimakassar amputatie anglicisme antimilitarisme amputeren anglist antimilitarist amulet anglistiek antimilitaristisch amusant anglofiel antimonium amuse anglofilie antimoon amuse-gueule anglofobie antinomie amusement anglomanie antipapisme amuseren angora antipapist anaal aniline antipathie anabaptisme anima antipathiek anabaptist animaal antipode anabolen animatie antipyrine anabolisme animator antiquaar anabool animeren antiquair anachoreet animisme antiquariaat anachronisme animistisch antiquarisch anachronistisch animo antiquiteit anaconda animositeit antisemiet anae¨ roob animus antisemitisch anaforisch anion antisemitisme anafylactisch anisette antisepsis anagram ank antiseptisch anakoloet anklet antistrofe analfabeet annalen antithese analfabetisch annex antithetisch analfabetisme annexatie antitoxine analgeticum annexeren antiutopie analist annexionisme antoniem analiste annihilatie antraciet analogie anno antropofaag analogisch annonce antropogeen analoog annonceren antropogenese analysant annotatie antropoı¨de analysator annoteren antropologie analyse annuı¨teit antropologisch analyseren annuleren antropoloog analyticus annulering antropomorf analytisch annunciatie antropomorfisch anamnese anode antropomorfisme ananas anodiseren antroponiem anapest anomaal antroposofie anarchie anomalie antroposofisch anarchisme anomie antroposoof

Staatsblad 1996 394 27 anus approximatief aristocratisch aoristus apraxie aristotelisch aorta apre` s-ski aritmetica apache april aritmetisch apaiseren aprillen armada apart aprils armageddon apartje a priori armagnac apathie a-priorisch armatuur apathisch a-prioristisch armee apatride a` propos (bijw. uitdrukking) Armenie¨r apebroodboom apropos (zelfst. naamw.) armoriaal apegapen (op – liggen) apsis aroma ->aroom apekool aquaduct aromaten apelazerus (zich het – werken) aquamarijn aromatisch apenootje aquanaut aromatiseren aperc¸u aquaplaning aronskelk aperitief aquarel aroom ->aroma apert aquarelleren arpeggio apertuur aquarellist arrangement apetrots aquarium arrangeren apezat aquavit arrangeur apezuur (zich het – werken) ara arrest aplomb arabesk arrestant Apocalyps Arabier arrestante apocalyptiek arabisatie arrestatie apocalyptisch Arabisch arresteren apocope arabiseren arrive´ apocoperen arabist arriveren apocrief arabistiek arrivisme apodictisch arak arrivist apograaf arameee¨r arrogant apokoinou Aramees arrogantie apolitiek arbiter arrondissement Apollinisch arbitraal arrowroot apologeet arbitrage ars apologetica arbitrair arseen apologetiek arbitreren arsenaal apologetisch arboretum arsenicum ->arseniek apologie arcade arseniek ->arsenicum apologisch arcadia artdirector apoloog arcadisch artefact apoplectisch arceren artemisia apoplexie arcering arterie aporie archaı¨sch arterieel apostaat archaı¨seren arteriosclerose apostasie archaı¨sme artesisch apostel archaı¨stisch articulatie apostolaat archeologie articulatorisch apostolisch archeologisch articuleren apostrof archeoloog artiest apotheek archetype artieste apotheker archetypisch artificieel apothekeres archief artikel apothema archimandriet artillerie apotheose archipel artillerist apparaat architect artisanaal apparatuur architectonisch artisjok apparenteren architecturaal artisticiteit apparentering architectuur artistiek appartement architraaf art nouveau appassionato archivalia artotheek appe`l archivalisch artritis appellabel archivaris artrose appellant archiveren asbestose appellante arctisch asceet appellation are ascendant appelleren areaal ascendenten appendage arena ascese appendance areometer ascetisch appendicitis argentaan ascetisme appendix Argentijn aseksueel apperceptie Argentijns aselect appetizer argon asepsis applaudisseren argot aseptisch applaus argument asfalt applicatie argumentatie asfalteren appliqueren argumentatief asiel apporteren argumenteren asociaal appositie argus asparagus appositioneel argusogen aspecifiek appreciatie aria aspect apprecie¨ ren arie¨r asperge appreteren arisch aspic approbatie aristocraat aspidistra approvianderen aristocratie aspirant

Staatsblad 1996 394 28 aspiratie atlete austraal aspireren atletiek Australie¨r aspirientje atletisch Australisch aspirine atmosfeer autarchie assagaai, assegaai-> sagaai atmosferisch autarkie assem atomair autarkisch assemblage atomisch auteur assemblee atomiseren authenticiteit assembleren atomisme authentiek assepoes atomistisch autisme assepoester atonaal autist assertief atonaliteit autistisch assertiviteit atoom auto assessor atopisch autobiograaf assignaat atrium autobiografie assignatie atrofie autobiografisch assimilatie atrofie¨ ren autobus assimileren atropine autocar assisen attaca autochtoon assistent attache´ autoclaaf assistente attachee autocraat assistentie attacheren autocratie assisteren attaque autocratisch associatie attaqueren autodafe associatief attenderen autodidact associe´ attent autodidactisch associe¨ ren attentaat autofocus assonantie attentie autogeen assoneren attest autogiro assorteren attestatie autograaf assortiment attesteren autografie assumptie attractie autografisch assuradeur attractief autogram assurantie attractiviteit autologisch assureren attraperen automaat astatisch attributie automatie asterisk attributief automatiek asteroı¨de attribuut automatisch asthenie atypisch automatiseren asthenisch aubade automatisme astigmatisch au bain marie automobiel astigmatisme aubergine automobilisme astma auctie automobilist astmaticus auctionaris automobiliteit astmatisch auctor autonomie astraal auctoriaal autonomist astrakan auctor intellectualis autonomistisch astrant aucuba autonoom astringent audicien autoped astrofysicus audie¨ ntie autopetten astrofysisch audioapparatuur autopsie astrolabium audiocassette autorisatie astrologie audiofoon autoriseren astrologisch audiologie autoritair astroloog audioloog autoritarisme astronaut audioproduct autoriteit astronomie audiorack autostrada, autostrade astronomisch audiotheek autosuggestie astronoom audiotoren autotypie asurn audiovisueel auxine asymmetrie auditeren aval asymmetrisch auditeur avaleren asymptoot auditie avance asynchroon auditief avanceren asyndeton auditor avant-garde asystolie auditoraat avant-gardisme atactisch auditorium avant-gardist atalanta Aufkla¨ rung avant-gardistisch ataraxie Augiasstal avant la lettre atavisme augurenlach avant-sce`ne atavistisch augurk avatar ataxie augustijn ave atelier augustijner Ave Maria atheı¨sme augustus avenant atheı¨st aula avenue atheı¨stisch au pair aversie athematisch aura aversief atheneum aureool aviatiek atjar aurora avicultuur Atjeee¨r auscultatie avifauna Atjees ausculteren a vista ->op vista atlant ausdauer avitaminose atlanticus auspicie¨n avocado Atlantisch ausputzer avonturen atleet Aussie avonturier

Staatsblad 1996 394 29 avonturierster Balinees baronesse avonturisme balkaniseren baronie avontuur balkanker baroscoop avontuurlijk balkon barouchet axel ballade barracuda axiaal ballerina barrage axillair ballet barrel axiologie ballistiek barreren axioma ballistisch barricade axiomatiek ballon barricaderen axiomatisch ballotage barrie`re axolotl balloteren barzoi ayatollah ballpoint basaal azalea ballroom basalt Aziaat bal masque´ basalten Aziatisch balsa bas-aria azimut balsamiek ->balsemiek bascule ->baskuul azteek balsamine ->balsemien base azuren balsem baseball azuur balsemen baseballen baaitabak balsemiek ->balsamiek baseline baba balsemien ->balsamine baseliner babi balseming basement baboe balts basen baby baltsen baseren babyboom baluster basilica babyboomer balustrade basilicum babybox bam basiliek babydoll bamba basilisk babyface bambino basis babyfoon bamboe basisch babylance bami baskerville Babylonisch bamispacht basket babysit bamispruim basklarinettist baccalaureaat bamisweer baskuul ->bascule baccalaureus bamzaaien bas-relie¨f baccarat banaal basset bacchanaal banaan bassethoorn, bassethoren bacchant banaliteit bassin bacchantisch bancair basso continuo bachelor bandage basta bacil bandagist bastaard ->basterd bacillair bandelier bastaarderen back bandera bastaardering backen banderilla bastaardij backgammon banderillero basterd ->bastaard background banderol bastion backhand bandiet bastonnade backing banditisme bat back-up bandjir ->banjir Bataaf bacon bandoneon Bataafs bacove bandoneonist bataat bacterie banjir ->bandjir bataljon bacterieel banjo batavier bacteriofaag banket batch bacteriologie banteng bathyscaaf bacteriologisch bantoe batik bacterioloog bantoeı¨stiek batikken badge baptist batist badineren baptisterium batisten badminton barak baton badmintonnen barbaar batsman bagage barbaars batten bagatel barbaarsheid batterij bagatelle barbarij battledress bagatelliseren barbarisme baud baghera barbecue bauxiet bagno barbecuen bavarois baguette barbeel bavet bahco barbier baxter baileybrug barbituraat bazaar baisse barcarolle bazooka baissier barcode beaat bajade`re bard beat bajonet bareel beatgeneration bakeliet baret beatificatie bakelieten bariet beatnik bakkebaard bariton beaujolais baklava barium beau monde balalaika barkas beaute´ balanceren barkeeper beauty balans barograaf beautycase balata barok bebop balatum barometer becijferen balie barometrisch becijfering

Staatsblad 1996 394 30 bediscussie¨ ren bibliomaan biosfeer bedoeı¨en bibliomanie biosociaal Bee¨ lzebub bibliothecaresse biosynthese beffen bibliothecaris biotechniek begonia bibliotheek biotechnisch behaviorisme biblist biotechnologie behaviorist biblistiek biotechnoloog behavioristisch bic biotisch Beier bicarbonaat biotoop Beiers biceps bipolair beige bidet bipolariteit beignet bidon bis beklemd bidonville bisamrat bekritiseren bieb biscuit belcanto biedermeier bisdom belegeraar biefstuk bismut bel-etage biels bisschop Belg bielsen bisschoppelijk belgicisme bie¨ nnale bissectrice Belgie¨ bietebauw bissen Belgisch bifurcatie bisser belladonna bigamie bisseren belle bigamisch bistro bellefleur bigamist bit (informatie-eenheid) bellettrie big bang bitumen bellettrist bigot bitumineren belvede`re bigotterie bitumineus benedictie bij dezen bizar benedictijn bijou bizon benedictijner bijouterie black box benedictine bikini black jack benedictines bilateraal black-out beneficiair bilirubine black power beneficiant biljard bladbegonia beneficie biljart bladcactus beneficium biljarten blague benefiet biljet blamage benefit of the doubt biljoen blameren Bengaals bilocatie blancheren benjamin bilzekruid blanco benzedrine binair blase´ benzeen binationaal blasfemeren benzine bingo blasfemie benzinepomp binocle blasfemisch benzoe¨ binoculair blende benzol biobak ble` ren beo biobrandstof blessure, blessuur beolie¨n biochemicus bliep Beotie¨r biochemie blits berber biochemisch blocnote berberine biocide bloes ->blouse berberis biodiesel blooper berceau biodiversiteit blouse -> bloes berceuse biodynamisch blouson beresterk bio-energetica blow beretrots bio-energie blowen bergamot bio-ethicus blower bergerac bio-ethiek blow-out berge`re biofysica blubber beriberi biofysicus blubberen beril biogas blue jeans berini biogeen blues berlitzmethode biogenetisch blunderen bermuda biograaf boa bernardijn biografie board beryllium biografisch bob besogne bio-industrie bobby bespioneren biokatalysator bobine bessemerproces biologeren bobtail bestiaal biologica bock (bier) bestialiteit biologie body bestiarium biologisch body-art bestseller bioloog bodybuilding be`ta biomassa bodycheck betogen biomechanica bodyguard betuline biomechanisch bodyliner bias biomedisch bodypainting biatlon biometeorologie bodyshaping biblicisme biomolecule bodystocking bibliobus bioreactor bodywarmer bibliofiel bioritme boeddha bibliofilie bioritmiek boeddhisme bibliograaf bios boeddhist bibliografie bioscoop boeddhistisch bibliografisch biosensor boetiek

Staatsblad 1996 394 31 Boheems Bourgondisch bronchie¨n bohe`me bourree bronchitis Bohemer boutade brontosaurus bohe´ mien bouvier brouille bohe´ mienne bowl brouilleren boiler bowlen brousse bokssport bowler bruidegom ->bruigom boleet bowling bruigom -> bruidegom bolero box brunch bolide boxcalf brunchen bollandist boxer brunette bolleboos boy Brussels bolsjewiek boycot Brusselse bolsjewisme boycotten brut bolsjewist bracelet brutaal bolsjewistisch brachiaal brutaaltje bolus brachycefaal brutaalweg bombarde brachygrafie brutaliseren bombardement braderie brutaliteit bombarderen brahmaan bruto bombardon brahmanisme bruusk bonafide braille bruuskeren bonbon brainbox bruut bonbonnie`re braindrain bruutheid bondage brainstormen buckram bongo braintrust bucolisch bonhomie brainwashing buddy boni brainwave buddyseat bonificatie brancard budget boniment brancardier budgettair bonje branche budgetteren bonjour brandy budgettering bonjouren brassie`re budo bon-mot bravissimo bufferen bonnetterie bravo bug bonobo bravoure buggy bonsai braziel bu¨ hne bon ton brazielhout building bonus Braziliaan buldog bon-vivant Braziliaans Bulgaar bonze break Bulgaars boobytrap breakdance bulken boogie woogie breakdown bulldozer bookmaker break-evenpoint bullebak boom (toename) breakpoint bullebijter boordevol Bretoen, Breton bullepees booster Bretoens, Bretons bulletin bootee breviarium bulletinboard bopper breviatuur bullshit borax brevier bulterrie¨r bordeaux brevieren bumper bordelaise bric a` brac bungalow border bridge bungee jumping borderel bridgedrive bunny boreaal bridgen bureau borium brie bureaucraat borsalino briefen bureaucratie boson briefing bureaucratisch bossanova brigade bureaucratiseren bosschage brigadier bureau-ministre boston (kaartspel) brigantijn bureel botanica briket buret botanicus briljant burgemeester botanie briljanten burijn ->burin botanisch brillantine burin (graveerijzer) ->burijn botaniseren brille burlesk botanist brio bursaal bottine brioche business bottleneck brisant buste botulisme Brit bustier boucle´ Brits butaan bouderen broccoli butler boudoir broche butterfly bouffante brocheren button bougainville brochette buxus bougie brochure bye bouillabaisse broderie bypass bouilli brogue byte bouillon brokaat byzantijns boulevard brokaten caban bourbon broker cabaret bourdon bromelia cabaretesk bourgeois bromide cabaretier bourgeoisie bromium cabaretie`re bourgogne bronchiaal cabine

Staatsblad 1996 394 32 cabriolet canonisatie carrousel cacao canoniseren carter cachelot cantabile cartesiaan cache-pot cantate cartograaf cachet cantharel cartografie cachot cantharide cartografisch cactus cantilene cartoon cadanceren canto cartoonesk cadans cantor cartoonist caddie cantorij cartotheek cadeau canule cartouche cadens canvas cascade cadet canvassen casco cadmium canzone case caesar canzonetta caseı¨ne cafe´ caoutchouc casestudy cafe´ -chantant capabel casework cafe´ complet capaciteit cash cafeı¨ne ->coffeı¨ne cape cash-and-carry cafetaria capillair cashflow cahier capillariteit casino caissie`re capita selecta cassatie caisson capitonneren cassave cake capitulatie casseren cakewalk capituleren cassis calamiteit cappuccino cast calcineren capriccio castagnetten calcium caprice casten calculatie capriool castigeren calculator caprolactam casting calculeren capsule castraat cale` che captain castratie caleidoscoop captatie castreren caleidoscopisch capuchon casualisme calendarium carabinieri casueel callgirl caracole casuı¨stiek calloptie carambole casus calorie caramboleren cataclysme calorimeter caravan catacombe calorisch carbid Catalaan calque carbol Catalaans calqueren carbolineum catalogeren calumet carbon catalogiseren calvados carbonaat catalogus calvarieberg Carboon cataloog calville carburateur catamaran calvinisme carburatie cataract calvinist carburator catarraal calvinistisch carcinogeen catarre calypso carcinoom catastrofaal camaraderie cardanas catastrofe camarilla cardanisch catastrofistisch camber cardiochirurgie catatonie cambium cardiograaf catch-as-catch-can Cambrium cardiogram catcher camee cardiologie catecheet camel cardiologisch catechese camelia cardioloog catechisant camembert cardiovasculair catechisatie camera cargadoor catechiseren camion cargalijst catechismus camionette cargo catechist camioneur carie¨s catechumeen camouflage carieus categoriaal camoufleren carillon categorie campagne caritas categoriek campanile caritatief ->charitatief categorisch campanula carnaval categoriseren camper carnavalesk catenaccio camping carnet catgut campionissimo carnivoor catharsis campus caroteen causaal canada (populier) carotenoı¨de causaliteit Canadees carotine causatief canaille carpool causerie canape´ carpoolen causeur canard carpooler cautie canasta carpooling cavalcade cancan carport cavalerie candybar carre´ cavalerist cannabis carrier cavalier canneleren carrie`re cavia cannelure carrie` risme cayennepeper canon carrie` rist cd canoniek carrosserie cecogram

Staatsblad 1996 394 33 cedel ->ceel chagrijnen (van chagrijnleer) chic ceder chagrijnig chicane cederen chagrijnleder, chagrijnleer chicaneren cedille chaise longue chicaneur ceel ->cedel chalcedon chick ceintuur chalcografie chiffon cel Chaldeee¨n chiffonnie`re celebrant Chaldeee¨r chijl celebratie chalet chili celebreren chambreren chiliasme celesta chamotte chilisalpeter celestijn champagne chimaera celibaat champetter chime`re celibatair champignon chimpansee cellist changeant chinchilla cello changement Chinees cellofaan changeren chinezen cellulair chanson chinoiserie cellulitis chansonnier chinook celluloid chantabel chintz cellulose chantage chip Celsius chanteren chips cembalist chanteur chirograaf cembalo chanteuse chirologie cement chaoot chiromantie cementen chaos chiropodist cementeren chaotisch chirurg cenotaaf chaperon chirurgie censeren chaperonne chirurgijn censor chaperonneren chirurgisch censureren chapiter chloor census charade chloraal censuur charcuterie chloren cent charge chloreren centaur ->kentaur chargeren chloride centenaar charisma chloriet center charismatisch chloroform centeren charitatief ->caritatief chloroformeren centerfold charivari chlorofyl centesimaal charlatan chloroplast centiare charlatanerie choco centiem ->centime charleston chocolaatje centigraad charmant chocolade, chocola centigram charme chocoladen centiliter charmeren chocolaterie centime ->centiem charmeur chocolatier centimeter charta choke centraal charter choken centrale charteren cholera centralisatie chartreuse cholericus centraliseren chasseur choleriek centralisme chassidisch cholerisch centralist chassidisme cholesterol centralistisch chassis chopper centreren chateaubriand choquant centrifugaal chaufferen choqueren centrifuge chauffeur choreograaf centrifugeren chauffeuse choreograferen centripetaal chauvinisme choreografie centrisch chauvinist choreografisch centristisch chauvinistisch chorizo centromeer checken chorus centrum checklist chowchow ceramiek ->keramiek cheddar chrestomathie ceramisch ->keramisch cheerio chrisma ceramist ->keramist cheeseburger christelijk Cerberus cheeta christen cerebraal chef christendom ceremonie cheffin christenheid ceremonieel chef-kok christianisatie ceremonieus chemicalie¨n christin cerise chemicus christologie certificaat chemie christologisch certificatie chemisch Christus certificeren chemobak chroma cervelaatworst chemotherapeuticum chromaatgeel cervix chemotherapie chromatiek cesium cheque chromatisch cessie chertepartij chromatografie cessionaris cherub chromen cesuur cherubijn chromeren chablis chesterkaas chromo chaconne cheviot chromolithografie chador chevron chromosomaal chagrijn chianti chromosoom

Staatsblad 1996 394 34 chroniqueur clair-obscur cocon chronisch clairvoyant cocotte chrono clan coda chronograaf clandestien code chronogram clandestiniteit codeı¨ne chronologie claque coderen chronologisch claqueur codeur chronometer claris codex chronometreren classic codicil chroom classicisme codicologie chrysant classicistisch codificatie chrysanthemum classicus codificeren chrysoliet (stof + voorw.) classificatie codille chutney classificeren codirecteur ciborie classis coe¨ ducatie cicero claus coe¨ fficie¨nt cicerone claustrofobie coffeı¨ne ->cafeı¨ne cichorei claustrofobisch cofferdam cider clausule cognac cigarillo clausuleren cognitie cijfer clausuur cognitief cijferen claves cognossement cijns claviatuur cohabiteren cilinder clavicula coherent cilindrisch claviger coherentie cimbaal claxon cohesie cineac claxonnade cohorte, cohort cineast ->kineast claxonneren coifferen cineastisch clean coiffeur cineclub clearing coiffeuse cinefiel clematis coiffure cinema ->kinema clement coı¨ncidentie cinemascope clementie coı¨ncideren cinematheek clementine cointreau cinematograaf ->kinematograaf clericus coı¨taal cinematografie ->kinematografie clerus coı¨teren cinematografisch cliche´ coı¨tus cineraria clicheren coke cinnaber click cokes cinquecento clie¨nt col cipier clie¨ nte cola cipres clie¨ nteel, cliente`le collaborateur circa clie¨ ntelistisch collaboratie circuit clignoteur collaboreren circulair climacterisch collage circulaire climacterium collageen circulatie climax collaps circuleren clinch collateraal circumcisie clinicus collatie circumflex clip collationeren circumpolair clipper collectant circus clitoridectomie collecte cirkel clitoris collecteren cirkelen clivia collecteur cirrose cloaca collectie cirrus clochard collectief cis close collectioneren ciseleerder closereading collectioneur ciseleren closet collectivisatie ciseleur close-up collectiviseren cisplatina (stofnaam) clou collectivisme cisplatine (geneesmiddel) clown collectiviteit cistercie¨ nzer clownachtig collectivum cisterne clownerie collector citaat clownesk collectrice citadel club collega citatie cluster college citer clusteren collegiaal citeren coach collegialiteit citroen coachen collegium citronella coadjutor colli ->collo city coaguleren collideren citybag coalitie collie cityhopper coaster collier civet coaten collisie civetkat coaxiaal collo ->colli civiel cobra collocatie civiel-ingenieur coca collodium, collodion civielrechtelijk cocaı¨ne colloı¨daal civilisatie coccus colloı¨de civiliseren cochenille colloquium civilist cockerspanie¨l collusie civisme cockney colofon claim cockpit colofonium claimen cocktail colonnade

Staatsblad 1996 394 35 colonne comparatisme concertant coloradokever comparatist concerteren coloratuur compareren concertino colorist comparitie concerto coloristisch compartiment concessie colostrum compassie concessief colportage compatibel concessionaris colporteren compatibiliteit concessioneel colporteur compendium concie¨ rge colt compensabel conciliair columbarium compensatie conciliatie column compensatoir concilie columnisme compenseren concilie¨ ren columnist competent concipie¨ ren coma competentie conclaaf comateus competeren conclave combattant competitie concluderen combi competitief conclusie combinatie competitiviteit concomitant combinatorisch compilatie concordaat combine compilator concordantie combineren compiler concorderen combo compileren concours comeback compleet concreet Comecon complement concretiseren come´ dienne complementair concubinaat comestibles complementariteit concubine comfort complementeren concurrent comfortabel complet concurrente coming man completen concurrentie comite´ completeren concurreren commandant completering condens commanderen complex condensaat commanderij complexiteit condensatie commandeur complicatie condensator commanditair complice condenseren commandite compliceren condensor commando compliment conditie commedia dell’ arte complimenteren conditionalis comme il faut complimenteus conditioneel commemorabel complot conditioneren commensaal complotteren condoleance commensalisme component condoleren commentaar componeren condominium commentarie¨ ren componist condoom commentator componiste condor commercial composer conducteur commercialiseren composiet conductor commercialiteit compositie conductrice commercie compositorisch conduite commercieel compositum confectie commies compost confectionair commissariaat composteren confectioneren commissaris composteur confederaal commissie compote confederalisme commissionair compounddynamo confederatie commissoriaal compressie confederatief committent compressor confedereren committeren comprime´ conference commode comprimeren conferencier commodore compromis conferentie commotie compromittant confereren communaal compromitteren confessie communautair comptabel confessionalisme communauteit comptabele confessioneel commune comptabiliteit confetti communicabel compulsief confidentie communicant computer confidentieel communicatie computeren configuratie communicatief computeriseren confirmatie communiceren concaaf confirmeren communie concelebrant confiscabel communique´ concelebratie confiscatie communisme concelebreren confiserie communis opinio concentraat confiseur communist concentratie confisqueren communistisch concentreren confiteor communiteit concentrisch confituren commutatief concept confituur compact conceptie conflict compactdisc conceptualisme conflicteren compagnie conceptualist conflictueus compagnon conceptueel conform comparant concern conformeren comparatief concert conformisme

Staatsblad 1996 394 36 conformist consorten ->konsoorten contraceptioneel conformistisch consortium contraceptivum conformiteit conspiratie contract confrater conspireren contractant confre`re constant contracteren confre´ rie constante contractie confrontatie constantie contractueel confronteren constateren contradictie confucianisme constatering contradictio in terminis confucianistisch constateur contradictoir confusie constellatie contraheren confuus consternatie contrair conga constipatie contramerk conge´ constituante contramine congeniaal constituent contrapunt congenitaal constitueren contrarevolutie congestie constitutie contrarie conglomeraat constitutief contrarie¨ ren conglomeratie constitutioneel contraseign congregatie construct contrasigneren congres constructeur contrast congreslid constructie contrasteren congresseren constructief contrastief congressist constructivisme contrefilet congruent constructivist contrefort congruentie constructivistisch contreien congrueren construeren contribuant conifeer consul contribueren conisch consulaat contributie conjectuur consulair controle conjugaal consulent controleren conjugatie consult controleur conjugeren consultancy controller conjunct consultant controverse conjunctie consultatie controversie conjunctief consultatief controversieel conjunctiva consulteren conus conjunctivitis consumabel convalescent conjunctureel consument convalescentie conjunctuur consumentisme convectie connaisseur consumeren convector connectie consummatie convenabel connotatie consumptie convenant conopeum consumptief convenie¨nt conquistador contact convenie¨ ren conrector contacteren convent consacreren ->consecreren contactueel conventie conscie¨ ntie container conventikel conscie¨ ntieus contaminatie conventionaliteit conscriptie contamineren conventioneel consecratie contant conventueel consecrator contanten convergent consecreren ->consacreren conte´ convergentie consecutief contemplatie convergeren consensus contemplatief convers consent contemporain conversatie consenteren content converseren consequent contentieus conversie consequentie contestant converteren conservatie contestatie convertibel conservatief contesteren convertibiliteit conservatisme context convertible conservatoir contextueel convex conservator contigu convictie conservatorium continent convocaat conservatrice continentaal convocatie conserven continentie convoceren conserveren contingent convoluut considerabel contingenteren convulsief considerans contingentering coo¨ peratie consideratie contingentie coo¨ peratief consignatie continu coo¨ perator consigne continuatie coo¨ pereren consigneren continueren coo¨ ptatie consilium abeundi continuı¨teit coo¨ pteren consistent continuo coo¨ rdinatie consistentie continuu¨m coo¨ rdinator consistoriaal conto coo¨ rdinatrice consistorie contour coo¨ rdineren console contra copieus consolidatie contrabande copiloot consolideren contrabas coprocessor consomme´ contrabassist coproducent consonant contraceptie coproduceren consonantisme contraceptief coproductie

Staatsblad 1996 394 37 copulatie counteren cricket copuleren country cricketen copyright coup crime copywriter coupe´ criminaliseren copywriting coupe criminalist coquille couperen criminalistiek cordiaal couperose criminaliteit cordiet coupeur crimineel cordon bleu coupeuse criminogeen corduroy couplet criminologie coregisseur coupon criminologisch corgi coupure criminoloog Corinthisch cour crinoline cornedbeef courage crisis corner courant criterium cornet coureur critica cornflakes courgette criticaster corona courseware criticus coronaal courtage Croesus coronair courtisane croissant corporale courtoisie croissanterie corporatie couscous croonen corporatief couˆ te que couˆte crooner corporatisme couture croque-monsieur corporatistisch couturier croquet (spel) corporeel couvade cross corps couvert crosscountry corpslid couverture crossen corpulent couveuse crosser corpulentie cover cross-over corpus coveren croupier corpusculair covergirl cru correct coverstory cruciaal correctheid cowboy crucifix correctie cowgirl cruise correctief coyote cruisen correctioneel crack crux corrector cracker cruzeiro correctrice cranberry cryogeen correlaat crank crypte, crypt correlatie crapaud cryptisch correlatief crapuul cryptocommunist correleren craquele´ cryptofoon correspondent craquelure cryptografie correspondente crash cryptogram correspondentie crashen cryptologie corresponderen crawl csardas corridor crawlen CT-scan corrigenda crayon Cubaan corrigeren crazy Cubaans corroderen creamcracker cue corrosie creatie cuisine corrosief creatief cuisinier corrumperen creationisme culinair corrupt creationist culminatie corruptie creativiteit culmineren corsage creatuur cultisch corselet cre` che cultivar corso credenstafel cultiveren Cortes credit culture cortex creditcard cultureel corticosteroı¨den crediteren cultus corticosteron crediteur cultuur corvee credo cumarine coryfee cree¨ ren cumul coscenarist crematie cumulatie co-schap crematorium cumulatief cosinus cre`me cumuleren cosmetica cremeren cumulus cosmetisch creolisering cunnilingus cosponsor creool cup coterie creools cupido cottage creoolse curac¸ao couchette creosoot Curac¸aoe¨ naar coulance creosoteren Curac¸aos coulant creˆpe curandus couleur locale creperen curare coulisse creˆ perie curatele couloir crescendo curatief coulomb cretin curator counselen cretinisme curatorium counseling cretonne curatrice counselor cretonnen cureren countdown crew curettage counter criant curette

Staatsblad 1996 394 38 curetteren datief deconsolidatie curie dato deconstructie curieus datsja deconstructief curiositeit datum deconstructivisme curiosum dauphin deconstructivist curling davidster, davidsster deconstructivistisch curriculum Daviscup deconstrueren cursief davit decor cursist D-day decorateur cursiveren deactiveren decoratie cursivering deadline decoratief cursor deal decoreren cursorisch dealen decorum cursus debacle decouperen curve deballoteren decreet custard debarkeren decrescendo custode debat decreteren custos debater decumulatie cutter debatingclub dedaigneus cyaan debatteren de´ dain cyaankali debet dedicatie cyanide debiel deduceren cyanose debiet deductie cybernetica debiliseren deductief cybernetisch debiteren deejay cyclaam debiteur dee¨ scalatie cyclamaat debrailleren dee¨ scaleren cyclamen debrayeren de facto cyclisch debuggen defaitisme cyclocross debutant defaitist cycloı¨de debuteren defaitistisch cycloon debuut defect cycloop decaan defectief cyclopisch decade defensie cyclostyle decadent defensief cyclotron decadentie defibrillator cyclus decadentisme defibrilleren cynicus decagram deficie¨nt cynisch decalage deficie¨ ntie cynisme decaliter deficit cypers decalogus, decaloog defile´ Cyprioot decameter defileren Cyprisch, Cypriotisch decanaal ->dekenaal definie¨ ren cyrillisch decanaat ->dekenaat definitie cyste decanteren definitief cytologie decatlon deflatie cytologisch december deflatoir cytoplasma decennium deflecteren cytostatica decent deflexie dactylografie decentraal defloreren dactylologie decentralisatie deformatie dactyloscoperen decentraliseren deformeren dactyloscopie deceptie degeneratie dactylus decharge degeneratief dadaı¨sme dechargeren de´ge´ne´re´ dadaı¨st decibel degenereren dadaı¨stisch decideren deglaceren dageraad deciel degout daguerreotypie decigram degoutant dahlia deciliter degradant daim decimaal degradatie dalai lama decimeren degraderen dalmatie¨r decimeter degressief daltonschool decisie dehydratie damar decisief dehydreren damast deck deiktisch damasten declamatie deı¨sme dame declamator deı¨st damesachtig declamatorisch de´ja`vu danaı¨de declameren dejeuner Danaı¨denvat declarabel dejeuneren dancingdandy declarant de jure dandyisme declaratie dekenaal ->decanaal dansant declaratoir dekenaat ->decanaat danseur declareren dekolonisatie danseuse declasseren dekoloniseren darts declinatie delcredere darwinisme declineren delegaat darwinist decoderen delegatie darwinistisch decollete´ delegeren dashboard decompositie deleten database decompressie deletie dataprocessing deconcentratie deliberatie dateren deconfessionaliseren delibereren datering deconfiture delicaat

Staatsblad 1996 394 39 delicatesse deodoriseren despotisch delicieus deontologie despotisme delict depanneren dessert delinquent departement dessin delinquentie departementaal dessineren delirant departementalisme dessous delirium depeˆ che destabilisatie deloyaal dependance destabiliseren delta dependentie destalinisatie demagnetiseren depersonalisatie destaliniseren demagogie depersonaliseren destillaat ->distillaat demagogisch deplorabel destillateur ->distillateur demagoog depolariseren destillatie ->distillatie demarcatie depolitiseren destilleerderij ->distilleerderij demarche deponeren destilleren ->distilleren demarqueren deportatie destinatie demarrage deporteren destructie demarreren deposant destructief demaskeren depositie destructor demasque´ deposito detachement dematerialisatie depot detacheren dement depreciatie detachering dementeren deprecie¨ ren detail dementi depressie detailleren dementie depressief detaillering demi depressiviteit detaillisme demilitarisatie deprimeren detaillist demilitariseren deprivatie detaillistisch demilitarisering deprivatiseren detecteren demi-mondaine depriveren detectie demi monde deprogrammeren detective demineraliseren deputatie detector demi-saison deputeren detente demissie deraillement detentie demissionair derailleren detergens demo derailleur determinant demobilisatie derangeren determinatie demobiliseren derby determinatief democraat dereguleren determineren democratie derivaat determinisme democratisch derivatie determinist democratiseren dermatitis deterministisch demograaf dermatologie detineren demografie dermatologisch detonatie demografisch dermatoloog detonator demon derny detoneren demonie derogeren detriment demonisch derrie`re deuce demonstrant derwisj deus ex machina demonstrateur desa deuterium demonstratie desacraliseren deuteron demonstratief desastreus deux-chevaux demonstreren desavoueren deux-pie` ces demontabel descendant devaluatie demontage descriptie devalueren demonteren descriptief deverbatief demoralisatie desegregatie deviant demoraliseren desensibilisatie deviatie demotivatie desensibiliseren devie¨ ren demotiveren desensitisatie devies demystificatie deserteren devolutie demystificeren deserteur Devoon denationalisatie desertie devoot denationaliseren deservitor devotie denaturaliseren desideratum devotioneel denatureren design dextrose denazificatie designer dezerzijds dendriet desillusie dezer dagen dendrochronologisch desinfectans dia denier desinfecteren diabetes denigreren desinflatie diabeticus denim desinformatie diabolisch denivelleren desintegratie diabolo denksport desintegreren diachronie denominatie desinteresse diachronisch denominatief desinvesteren diaconaal denomineren desk diaconaat denonceren desolaat diacones denotatie desorganisatie diaconie densiteit desorganiseren diadeem dentaal desorie¨ ntatie diafaan dentist desorie¨ nteren diafragma denunciatie desperaat diagnose denuncie¨ ren desperado diagnosticeren deodorant despoot diagnostiek

Staatsblad 1996 394 40 diagnostisch dilettantistisch disharmonie diagonaal diligence disjunct diagram diligent disk diaken diluviaal diskdrive diakritisch dimensie diskette dialect dimensionaal diskjockey dialectica ->dialectiek dimensioneren diskman dialecticus diminuendo diskrediet dialectiek ->dialectica diminutief diskwalificatie dialectisch dimmer diskwalificeren dialectisme dimorf dislocatie dialectkaart dimorfie dispacheur dialectologie dinar disparaat dialectoloog diner dispariteit dialogisch dineren dispatching dialogiseren dingo dispensarium dialoog dinosaurie¨r dispensatie dialyse dinosaurus dispenser diamant diocees ->diocese dispenseren diamantair diocesaan dispersie diamanten diocese ->diocees display diameter diode disponeren diametraal Dionysisch disponibel diapason dioptrie dispositie diarree diorama disproportie diascoop dioriet disproportioneel diaspora dioxide disputatie diastole dip disputeren diastolisch diplegie dispuut diatheek diploı¨d dissectie diathese diploma disseminatie diatomeee¨n diplomaat dissenter diatonisch diplomatie dissertatie dichotomie diplomatiek dissident dictaat diplomatisch dissidente dictafoon diplomeren dissidentie dictator diplopie dissimilatie dictatoriaal dippen dissociatie dictatuur diptiek dissocie¨ ren dictee direct dissonant dicteren directeur dissonantie dictie directie distantie dictionaire directief distantie¨ ren didacticus directioneel distichon didactiek directoire distillaat ->destillaat didactisch directoraat distillateur ->destillateur dieet directorium distillatie ->destillatie diehard directrice distilleerderij ->destilleerderij dieselen dirigent distilleren ->destilleren die¨ tist dirigeren distinctie diffamatie dirigisme distinctief diffameren dirigistisch distractie different disagio distribueren differentiaal discant distributeur differentiatie discipel distributie differentie disciplinair distributief differentieel discipline district differentie¨ ren disciplineren dithyrambe diffractie disco dito diffunderen discografie dittografie diffusie disconteren diureticum diffuus discontering diva difterie, difteritis discontinu divan diftong discontinuı¨teit divergent diftongeren disconto divergentie diftongering discotheek divergeren digereren discount divers digestie discours diversen digestief discrediteren diversificatie digitaal discreet diversifie¨ ren digitalis discrepantie diversiteit digitaliseren discretie diverteren diglossie discriminatie divertimento dignitaris discriminatoir divertissement digniteit discrimineren dividend digressie disculperen divisie dijkage discursief divisionist dilatatie discus dixieland dilateren discussiant dizzy dildo discussie djati dilemma discussie¨ ren djellaba dilettant discutabel djeroek dilettante discuteren do dilettantisch disfunctioneel docent dilettantisme disfunctioneren doceren

Staatsblad 1996 394 41 dociel doseren duiveboon dociliteit dosering duivekaters doctor dosis duivekervel doctoraal dossier dulcinea doctoraat dotaal dumdum doctoranda dotatie dummy doctorandus doteren dump doctoreren dotter dumpen doctores dotteren dumping doctrinair douairie`re duo doctrine douane duodecimo document douanier duodenum documentair douarie duozitting documentaire double´ dupe documentalist doubleren duperen documentarist doublet duplicaat documentatie doubleur duplicatie documenteren doublure dupliceren dodecae¨ der douceur dupliek dodo douche duratief doekoen douchen duro doerian dovenetel duster dog down duu¨ mviraat doge doxologie dynamica dogma dozijn dynamiek dogmaticus drachme dynamiet dogmatiek draconisch dynamisch dogmatisch dragee dynamiseren dogmatiseren dragline dynamisme dogmatisme dragoman ->drogman dynamo doka drainage dynast doksaal ->oksaal draineren dynastie dolby drainering dynastiek doleantie drama dyne doleren dramaticus dysenterie dolerende dramatiek dyslecticus dolfijn dramatisch dyslectisch dolfinarium dramatiseren dyspepsie dolichocefaal dramatisering dysplasie dollar dramatis personae dystrofie dolly dramatoloog eau de cologne dolmen dramaturg ecarte´ dolomiet dramaturgie ecarteren domein dramaturgisch ecclesia domen draperie ecclesiastisch domesticatie drastisch echappement domesticeren draw echec domicilie dreadlocks echelon domicilie¨ ren dressboy echelonneren dominant dresseren echo dominantie dressing echoe¨n dominee dressoir echografie domineese dressuur echografisch domineren drive echolalie dominicaan drive-in echoscopie dominicaans drogeren echoscopisch dominicaner drogman ->dragoman eclair dominicanes dromedaris eclatant dominion droogkomiek eclecticisme domino drop-out eclecticus dominoe¨n droppen eclectisch dompteur dropping eclips domus Dei dropshot eclipseren don drug ecliptica doña drugstore ecocide donaat druı¨de ecoduct donataris drum ecologie donateur drummen ecologisch donatie drummer ecologist donatrice drumstick ecoloog doneren dry econome donjon dryade econometrie donkey duaal econometrisch donna dualis econometrist donor dualisme economie donquichotterie dualist economisch donut dualistisch economiseren dope dualiteit economist dopers dubieus economyclass doping, dopping duel econoom dorade duelleren ecotaks dorado duellist ecotechniek Dorisch duet ecotoerisme dormitorium dug-out ecotrend dorsaal duimelot ecru

Staatsblad 1996 394 42 ecstasy elektromotorisch empire ectoderm elektron empiricus ectoplasma elektronica empirisme ectoplastisch elektronicus empirist eczeem, eczema elektronisch empiristisch edelweiss elektrorail emplacement Eden elektroscoop emplooi edict elektrostimulatie employe´ editie elektrotechnicus employee educatie elektrotechniek emulatie educatief elektrotechnisch emulgator eendekroos elektrotherapie emulgeren een dezer dagen elektrozwak emulsie efedrine element encadreren efemeriden elementair encanailleren effect elevatie encefalitis effectief elevator encefalografie effectiviteit eliminatie encefalogram effectueren elimineren enclave efficiency, efficie¨ ntie elisie enclise, enclisis efficie¨nt elitair enclitisch effluent elite encycliek egaal elixer, elixir encyclopedie egalisatie elleboog encyclopedisch egaliseren ellepijp encyclopedist egalitair ellips endemie egalitarisme ellipsoı¨de endemisch egard elliptisch Endlo¨ sung egel elocutie endocrien egghead eloquent endocrinologie ego eloquentie endocrinoloog egocentriciteit elpee endogeen egocentrisch Elysisch endorfine egocentrisme elzevier (letter, uitgave) endoscoop egoı¨sme email endoscopie egoı¨st emaillen endossement ->indossement egoı¨ste emailleren endosseren ->indosseren egoı¨stisch emanatie endotherm egotisme emancipatie energeticus Egyptisch emancipatoir energetisch egyptologie emancipatorisch energie egyptoloog emanciperen energiek eidetisch emaneren en face eigener beweging emballage enfant terrible ejaculaat emballeren enfin ejaculatie embargo engagement ejaculeren embarkeren engageren elan embleem Engels elasticiteit emblema Engelsen elastiek emblematiek engineering elastieken emblematisch en gros elastisch embonpoint enigma elastomeer embouchure enigmatisch eldorado embryo enjambement electie embryologie enorm electoraal embryologisch enormiteit electoraat embryoloog en plein public elefantiasis embryonaal en profil elegant emendatie enqueˆte elegantie emenderen enqueˆ teren elegie emerald enqueˆ teur elegisch emeritaat enqueˆ trice elektra emeritus ensceneren elektricien emfase enscenering elektriciteit emfatisch ensemble elektrificatie emfyseem entameren elektrificeren emigrant entente elektrisch emigrante entertainen elektriseren emigratie entertainer elektroanalyse emigreren entertainment elektrochemisch e´ minence grise enthousiasme elektrocuteren eminent enthousiasmeren elektrocutie eminentie enthousiast elektrode emir entiteit elektrodynamica emiraat entomologie elektrodynamisch emissie entomologisch elektrofysiologisch emitteren entomoloog elektrolyse emmentaler entourage elektrolyt emoe entr’acte elektrolytisch emolumenten entraineren elektromagneet emotie entrecote elektromagnetisch emotionaliteit entre-deux elektromagnetisme emotioneel entree elektromechanisch emotioneren entrefilet elektromotor empathie entremets

Staatsblad 1996 394 43 entre nous ermitage ->hermitage etherisch entrepot erogeen ethica entrepreneur Eros ethicus entresol erosie ethiek entropie erotica ethisch enuntiatief erotiek ethologie enveloppe, envelop erotisch ethologisch environment erotiseren etholoog enzym erotogeen ethos enzymatisch erotomaan ethyl Eoceen erotomanie ethyleen eoliet erratisch etiket eolisch erratum etiketteren eolusharp ersatz etiologie epateren erudiet etiquette epaulet eruditie etniciteit epenthesis eruptie etnisch epenthetisch eruptief etnocentrisch epicentrum erytrocyt etnocentrisme epicurisme escadrille etnograaf epicurist escalatie etnografica epidemie escaleren etnografie epidemiologie escapade etnografisch epidemiologisch escape etnologie epidemioloog escapisme etnologisch epidemisch escapist etnoloog epidermis escargots etude epidiascoop eschatologie etui epiek eschatologisch etymologicon epifyse escort etymologie epifyt escorte etymologisch epiglottis escorteren etymologiseren epigonisme escudo etymoloog epigoon esculaap eubiotiek epigrafie eskader eucalyptus epigram eskadron eucharistie epigrammatisch eskimo eucharistisch epilepsie esoterie euclidisch epilepticus esoterisch eudiometer epileptisch esoterisme eufemisme epileren espada eufemistisch epiloog espadrille eufonie episch espagnolet ->spanjolet eufonisch episcoop espartogras euforie episcopaal esperantist euforisch episcopaat Esperanto eugenese episiotomie esplanade eugenetica episode espresso eugenetisch episodisch esprit eukaryoot epistel essay eunuch epistemologie essayeren eureka epistemologisch essayeur eurocentrisch epitaaf essayist eurocentrisme epitheel essayistiek eurocraat epitheton essayistisch Europeaan epoche essence Europees eponiem essentialia Eurovisie epopee essentialistisch euthanaticum epoque essentie eutrofie epos essentieel eva epsilon establishment evacuatie equalizer estafette evacue´ equatie ester evacueren equator estheet evaluatie equatoriaal esthetica evaluatief equilibrist estheticisme evalueren equilibriste estheticus evangeliarium equinoctiaal esthetiek evangelie equinox esthetisch evangelisatie equipage esthetiseren evangelisch equipe estrade evangeliseren equipement estuarium evangelist equiperen etablissement evaporatie equivalent (znw. + bnw.) etage evaporeren equivalentie etage`re evasie era etalage eventualiteit erectie etaleren eventueel eremiet ->heremiet etaleur evergreen eresaluut etappe evident ergo et cetera evidentie ergon eterniet evocatie ergonomie eternieten evocatief ergonomisch ethanol evoceren ergonoom etheen evolueren erica ether evolutie

Staatsblad 1996 394 44 evolutionair exorcisme extramuraal evolutionist exorcist extraneus evolutionistisch exordium extra-ordinair evoqueren exosfeer extraparlementair ex exoterisch extrapolatie exact exotherm extrapoleren exactheid exotisch extrasystole ex aequo exotisme extraterritoriaal exaltatie expanderen extravagant exalteren expansie extravagantie examen expansief extravert examinandus expansionisme extreem examinator expansionistisch extremisme examineren expatrie¨ ren extremist exantheem expedie¨nt extremistisch ex-burgemeester expedie¨ ren extremiteit excellent expediteur extrinsiek excellentie expeditie extrovert excelleren expeditionair exuberant excelsior expensief exuberantie excentriciteit experiment ex-voto excentriek experimentalist eyeliner excentrisch experimentator eye-opener exceptie experimenteel fabel exceptioneel experimenteren fabelachtig excerperen expert fabelen excerpt expertise fabricage exces expiratie fabricatie excessief expireren fabriceren ->fabrikeren excitatie expletief fabricering exciteren explicateur fabriek exclamatie explicatie fabrieken exclave expliceren ->expliqueren fabrikaat exclusie expliciet fabrikant exclusief expliciteren fabrikeren ->fabriceren exclusiviteit expliqueren ->expliceren fabuleren excommunicatie exploderen fabuleus excommuniceren exploitabel fac¸ade excrement exploitant face-a` -main excretie exploitatie facelift excursie exploiteren face-off excusabel exploot facet excuseren exploratie facie excuus exploreren facilitair executant explosie faciliteit executeren explosief facit executeur explosiviteit facsimile executeur-testamentair exponent facteur executie exponentieel factie executief exponeren factitief executieve export factoor executoir, executoor exporteren factor executoriaal exporteur factorij exegeet exposant factotum exegese expose´ factureren exegetisch exposeren facturist exempel expositie facturiste exemplaar expres factuur exemplarisch expresse facultair exequatur expressie facultatief exerceren expressief faculteit exercitie expressionisme fade exhaustief expressionist fade-out exhiberen expressionistisch fading exhibitie expressiviteit fado exhibitionisme exquis fae¨ ton exhibitionist extase fagocyt exhibitionistisch extatisch fagocytose exhibitum ex-tempore fagot exil extensie fagottist existentialisme extensief faience existentialist extensiveren failleren existentialistisch exterieur failliet existentie extern faillissement existentieel externe fair existeren exterritoriaal fairway exit exterritorialiteit fait accompli ex-libris extinctie fake ex libris extirpatie faken ex-minister extirpator fakir exodus extra falangist exogamie extracellulair falanx exogeen extract falasha exoot extractie fallisch exorbitant extraheren fallocratie

Staatsblad 1996 394 45 fall-out fauvist fiatteren fallus fauvistisch fiattering falsaris faux pas fiber falset faveur fibreus falsificatie favorabel fibril falsificeren, falsifie¨ ren favoriet fibrillatie fameus favoriete fibrilleren familiaar favoriseren fibrine familiair favoritisme fibroom familiariteit fax fibula familie faxen fiche fan feature fichu fanaal februari fictie fanaat fecaal fictief fanaticus fecalie¨n fictionaliseren fanatiek feces fictionaliteit fanatiekeling federaal fictioneel fanatisme federaliseren ficus fancyartikel federalisme fideel fancyfair federalist fideı¨-commis fandango federalistisch fiducie fanfare federatie fielden fanmail federatief fieldwork fantaseren federeren fiftyfifty fantasia feedback figaro fantasie feee¨ rie figurant fantasmagorie feee¨ riek figuratie fantast felicitatie figuratief fantaste feliciteren figureren fantastisch fellah figurisme fantoom fellatie figuur farad felonie figuurlijk farao femel filament faraonisch feminien filantroop farce feminisatie filantropie farceren feminisme filantropisch farceur feminist filatelie farde feministe filatelist Farizeee¨n feministisch filatelistisch farizeee¨r femme fatale file farizees fenegriek fileren farizeı¨sch feniks filet farizeı¨sme fenol filet d’anvers farm fenomeen filharmonisch farmaceut fenomenaal filiaal farmaceutica fenomenologie filiatie farmaceutisch fenomenologisch filibuster farmacie fenomenoloog filigraan, filigrein farmacologie fenotype filigram farmacologisch fenylalcohol filippica farmacoloog feodaal ->feudaal filippine farmacopee feodalisme ->feudalisme filister farmer feodaliteit ->feudaliteit filisterij faro ferment filistijnen faryngaal fermentatie filmer fascinatie fermenteren filmisch fascineren fermeteit, fermiteit filmografie fascisme fermette filologie fascist fermoor filologisch fascistisch feromoon filoloog fascistoı¨de ferry filosoferen fase ferryboot filosofie faseren fertiel filosofisch fastback fertilisatie filosoof fat fertiliteit filteren fataal fervent Fin fatalisme festival finaal fatalist festiviteit finale fatalistisch festoen finalist fataliteit feston finaliteit fata morgana festonneren financieel fats feta financie¨ n, financies fatsoen feˆ teren financier fatsoeneren fetisj financieren fatsoenering fetisjisme fin de sie` cle fatsoenlijk fetisjist fineer fatsoenlijkheid fetisjistisch fineliner fatsoenshalve feudaal ->feodaal fineren fatterig feudalisme ->feodalisme finesse fatum feudaliteit ->feodaliteit fingeren fatwa feuilleton finish faun feut finishen fauna fez finishing touch fauteuil fiasco Fins fauvisme fiat fiool

Staatsblad 1996 394 46 firma fluctuatie formatie firmament fluctueren formatteren firmant fluı¨de formeel firn fluı¨dum formeerder fiscaal fluor formeren fiscaliseren fluorescent formering fiscalist fluorescentie formica fiscaliteit fluoresceren formidabel fiscus fluoride formol fistel fluorideren formule fitness fluviatiel formuleren fit-o-meter flux formulering fits fly-over formulier fitten fobie forsythia fitter fobisch fortepianist fitting focus fortificatie fixatie focussen fortissimo fixatief focusseren forto fixeer foerage forum fixeren foerageren fosfaat fjord foerier fosfatase flacon foetaal fosfolipiden flagellant foetus fosfor flagellantisme foeyonghai fosforescentie flageolet fo¨hn fosforesceren flagrant fo¨ hnen fossiel flagstone foksia ->fuchsia fossiliseren flair folder foto flambard foliant fotochemisch flamberen folie fotograaf flamboyant folie¨ ren fotograferen flamenco folio fotografie flamingant folklore fotografisch flamingantisme folklorist fotogram flamingo folkloristisch fotogravure flanel folksong fotokopie flanellen folliculair fotokopie¨ ren flaneren follikel fotomechanisch flaneur follow-up foton flap-over fomenteren fotosynthetisch flash fond fototroop flashback fondament ->fondement, fundament fototropie flat fondant fouilleren flatteren fondement ->fondament, fundament foulard flatteus fonds foundation flatulentie fondue fourneren flatus fonduen fournituren flecteren foneem fox flegma foneticus foxterrie¨r flegmaticus fonetiek foxtrot flegmatiek fonetisch foxtrotten flegmatisch fonisch foyer flexibel fonograaf fractal flexibiliseren fonografisch fractie flexibiliteit fonogram fractioneel flexie fonologie fractioneren flinter fonologisch fractuur flip-over fonoloog fragiel flippen fonotheek fragiliteit flipper font fragment flipperen fontanel fragmentarisch flirt fontein fragmentariseren flirten fonteintje fragmentatie flobert foodprocessor fragmenteren floddermadam forceps frame floodlight forceren franc (Franse of Zwitserse munt) floorshow ford Franc¸aise flop forehand franchise floppen forens franciscaan floppy forensisch franciscaans floppydisk forensisme franciscaner flor forenzen franciscanes flora forfait franco floraal forfaitair francofiel floreren forint francofonie floret formaat francofoon florijn formaldehyde franc-tireur florissant formaline frangipane floristisch formaliseren Frank flossen formalisme frank flotatie formalist frankeren flottielje formalistisch frankering flowchart formaliteit Frankisch flowerpower formant Frans flox formateur fransdol

Staatsblad 1996 394 47 franse (brandewijn) functioneel gallon Fransen functioneren galon fransje fundament ->fondament, fondement galonneren franskiljon fundamentalisme galoppade franskiljonisme fundamentalist galvanisch franskiljons fundamentalistisch galvaniseren Fransman fundamenteel galvanisme fransman (seizoenarbeider in Frankrijk) fundatie galvanometer Fransoos funderen galvanoscoop frappant fundering galvanotherapie frappe fundi gamba frapperen fundraising gambir frase funerair game fraseologie funerarium gameet fraseren funest gamel frater fungeren gamelan fraudeur fungicide gamma freak fungus ganglion freaken funk gangreen freatisch funky gangster freekick furie ganzebloem freelance furieus garage freewheelen furore garagist freˆle fusee garanderen frenesie fuselier garant frenetiek fuseren garantie frenologie fusie garde freon fusillade gardenia frequent fusilleren garderobe frequentatief fusioneren gardiaan frequenteren fustage gardist frequentie futiel gareel fresco futiliteit Gargantuesk fresia futurisme garibaldi freule futurist garnaleplant fricandeau futuristisch garnituur fricassee futurologie garnizoen fricatief futurologisch garoe frictie futuroloog gasoline frictioneren futurum gastrisch friet ->frites fylogenese gastritis frigidaire fylogenetisch gastro-enteritis frigide fylum gastro-enteroloog frigiditeit fysica gastronomie frikadel fysicus gastronomisch frisbee fysiek gastronoom frisco fysiocraat gauchisme friseren fysiognomie ->fysionomie gaucho frisisme fysiologie gaufreren frisist fysiologisch gaullisme frisket fysioloog gaullist frisuur fysionomie ->fysiognomie gaullistisch frites ->friet fysiotherapeutisch gaviaal friteuse fysisch gavotte frituren fytosanitair gay frituur gaardenier gazet frivolite´ gabardine gazon frivoliteit gabber geaccidenteerd frivool gabberhouse geacheveerd fro¨ belen gadget geadresseerde front gaffe geaffecteerd frontaal gag geaggregeerde frontispice, frontispies gaga geagiteerd fronton gage geallieerde frotteren gaine gearing froufrou gajes geassocieerde fructose gala geassureerde frugaal galactiet gecoiffeerd frustratie galactisch gecommitteerde frustreren galactometer gedecideerd ftisis galactose gedecideerdheid fuchsia ->foksia galant gedecolleteerd fuga galanterie gedelegeerde fugatisch galantine gedeporteerde fullcolour galerie gedeputeerde fulltime galerij gedesillusioneerd fulltimer galjoen gedetineerde fulminant galjoot gedistilleerd fulmineren gallicaans gedistingeerd functie gallicisme gee¨ mployeerde functionalisme Gallie¨r gee¨ ngageerd functionalist Gallisch gee¨ xalteerd functionalistisch gallofiel geforceerd functionaliteit gallofobie gegradueerde functionaris gallomanie gehandicapt

Staatsblad 1996 394 48 gehumeurd gepassioneerd glamour geı¨ntimeerde gepatenteerd glasnost geisha gepensioneerde glauberzout gekostumeerd gepikeerd glaucoom gekwalificeerd geporteerd glazuren gel geposeerd glazuur gelatine gepreoccupeerd gletsjer gelee gepresseerd glissando gelei geprononceerd globalisatie geleiachtig geproportioneerd globe gemanie¨ reerd geraffineerd globetrotter gemanie¨ reerdheid geranium globuline geminatie gerant gloria gen gerbera glorie¨ ren geˆ nant gerenommeerd glorieus gendarme gereserveerd glorificatie gendarmerie gereserveerdheid glossarium geˆne geresigneerd glosse, glos genealogie geriater glosseem genealogisch geriatrie glosseren genealoog geriatrisch glossolalie generaal Germaan glossy generaliseren Germaans glottis generalisering germaniseren gloxinia generalissimus germanisme glucose generalist germanist glui generalistisch germanistiek glutamine generaliteit germanistisch gluten generatie germanium glutine generatief gerontocratie gluton generator gerontologie glycerine generen gerontologisch glycerol genereren gerontoloog glycine genereus geroutineerd glycogeen generiek gerundium glycol generisch gerundivum glypten generositeit geserreerd glyptiek genese gesitueerd glyptotheek genesis gesofistikeerd gneis genet Gestapo gnomon genetica geste gnoom geneticus gesticulatie gnosis genetisch gesticuleren gnosticisme geniaal gestie gnosticus genialiteit gestileerd gnostiek genie getroebleerd gnostisch genist getto go genitaal gettoblaster goal genitalie¨n geu¨ nieerd goalgetter genitief geuzelambiek goalie genius gevergeerd goalkeeper genocidaal gevoileerd gobelin genocide ghostwriter gocart genoom gibus goeroe genotypisch gidsen gogogirl genre gietcokes gojim, goj gentiaan gig gojs gentleman giga-elektronvolt golem genus gigahertz golf (spel) geoccupeerd gigant golfclub geocentrisch gigantisch golfcourse geodeet gigantisme golfen geodesie gigantomanie golflinks geodetisch gigaton goliath geofysica gigolo gom ->gum geofysicus gigue gommen geofysisch gilet gompie geograaf gimmick gonade geografie gin gondel geografisch ginkgo gondelier geologie ginseng gondola geologisch gipsy gong geoloog giraal goniometrie geomagnetisme giraffe, giraf goniometrisch geometrie girant gonorroe geometrisch gireren goochem geopolitiek giro goochemerd georganiseerd glace´ goodwill geostatica glaceren goog geostationair glaciaal gordiaanse knoop geostrategisch glacis gordijn geotechniek gladiator gorgonzola geothermisch gladiolus gorilla geparenteerd gladiool gospel geparfumeerd gladjanus gossip

Staatsblad 1996 394 49 gotiek grisaille hapax Gotisch groepage happening gotisch grog happy gotspe groggy happy few Go¨ tterda¨ mmerung gros haptisch gouache grosse haptonomie goulash grosseren haptonoom gourmand grossier harakiri gourmet grossierderij hardboard gourmetten grossieren hardboiled gouvernante grosso modo hardcourt gouvernement grotesk hardcover gouvernementeel groteske harddisk gouverneur groupie harddrug gozer grunge hardporno graalroman gruye`re hardrock gracieus guanine hardrocker gradatie guano harerzijds gradie¨nt guerrilla hardware graduaat guerrillero harem graduale guillotine harlekijn graduatie guillotineren harlekinade gradueel guipure harmonica gradueren guirlande harmonie graecisme gum ->gom harmoniek graecus gummen harmonie¨ ren grafeem gummi harmonieus graffiti gunnera harmonisatie graffito gup harmonisch graficus guppy harmoniseren grafie gym harmonium grafiek gymmen harpeniste, harpiste grafiet gymnasiaal hartelap grafisch gymnasiast hartelust grafologie gymnasiaste hasj grafoloog gymnasium hasjiesj graftombe gymnast hattrick gramcalorie gymnastiek hausse grammatica gymnastisch haussier grammaticaal gymp hautain grammaticus gympie haute couture grammatisch gynaecologie haute cuisine grammofoon gynaecologisch haut-relie¨f grande gynaecoloog havanna grandeur gyroscoop have-not grandezza gyroscopisch havezate grandioos haberdoedas hazard grand seigneur habitat hazedistel graniet habitue´ hazewind granieten habitueel hazewindhond granito habitus headhunter granulaat hachee headline granulatie hacie¨ nda hearing granuleren hacken heat grapefruit hadith heavy gratie hadzji, hadji hebraı¨sme gratie¨ ren hagedis Hebreee¨n gratificatie hagiograaf Hebreee¨r gratificeren hagiografie Hebreeuws gratineren hagiografisch hecatombe gratis haiku hectare gratuit hairspray hectisch gravel hairstylist hectograaf graveur halfback hectogram graviditeit halftime hectoliter gravitatie hall hectometer graviteit halleluja ->alleluja hedonisme graviteren hallelujahoed hedonist gravure hallo hedonistisch grazioso hallucinant hegemoniaal greenkeeper hallucinatie hegemonie gregoriaans hallucinatoir heikel grenadier hallucinatorisch heli grenadine hallucineren helicon Griek hallucinogeen helikopter Grieks halma heliocentrisch grill halo heliograaf grille halo-effect heliografie grillen halogeen heliogravure grilleren hamburger helioscoop grillroom hamstring heliotherapie grime handicap heliotroop grimeren hand-out heliotropisme grimeur hangaar, hangar heliport grip hangglider helium

Staatsblad 1996 394 50 helix hie¨ roglifisch, hie¨ roglyfisch homokinetisch helle- (samenst. met – als 1e lid, hifi homologatie bijv. hellevuur) high homologeren hellebaard highbrow homologie hellebaardier hightech homoloog helleniseren hilariteit homoniem hellenisme Hindoe homonymie Helvetie¨r hindoeı¨sme homoseksualiteit he-man hindoeı¨stisch homoseksueel hematiet Hindoes Hongaar hematogeen hint Hongaars hematologie hinten honneurs hematologisch hinterland honorabel hematoloog hip honorair hematoom hiphop honorarium hematurie hippie honoreren hemerotheek hippisch honoris causa hemicyclus hippocampus hooked hemisfeer hippocratisch hooligan hemofilie hippodroom hooliganisme hemorroı¨den hippopotamus hora est hendiadys hispanisme horizont, horizon henna hispanist horizontaal hennep hispanoloog horizontalisme hepatitis histamine horizontalistisch heptameter histogram horlepiep heraldicus histologie horloge heraldiek histologisch horlogerie heraldisch historica hormonaal herbarium historicisme hormoon, hormon herbicide historiciteit horoscoop herbivoor historicus horreur herborist historie horribel hercules historiek horror herculisch historiograaf hors d’oeuvre hereditair historiografie hortensia herediteit historiografisch horticultuur heremiet ->eremiet historisch hortoloog heresie historiseren hortus hermafrodiet historisme hosanna hermandad historistisch hospes hermeneutiek hittepetit hospik hermeneutisch hobby hospita hermesstaf hobbyisme hospitaal hermetisch hobbyist hospitalisatie hermetisme hobbyistisch hospitaliseren hermitage ->ermitage hockey hospitaliteit hernia hockeyen hospitant heroı¨ek hocus-pocus hospiteren heroı¨ne Hodgkin hospitium heroı¨sch holding hostel heroı¨sme hold-up hostess heros hole hostie herpes holisme hostiliteit hertz holist hotdog hetero holistisch hotellerie heterodox hollanditis hotjazz heterodoxie holocaust hotline heterofiel Holoceen hotpants heterofilie holografie houder dezes heterogeen holografisch house heterogeniteit hologram housebeathousen heteromorf home houseparty heteroniem homecomputer houwitser heteronomie homeopaat hovercraft heteronoom homeopathie hugenoot heteroseksualiteit homeopathisch humaan heteroseksueel homeostase humaniora hetze homeostatisch humaniseren heuristiek homerisch humanisme heuristisch homerun humanist hevea homespun humanistiek hexadecimaal hometrainer humanistisch hexae¨ der homiletiek humanitair hexagonaal homilie humaniteit hexagoon hommage humbug hexameter homo humeur hiaat homofiel humeurig hibiscus homofilie humeurigheid hidalgo homofoob humiliatie hie¨ rarchie homofoon humor hie¨ rarchiek homogeen humoraal hie¨ rarchisch homogeniseren humoreske hie¨ ratisch homogeniteit humorist hie¨ roglief, hie¨ roglyfe homograaf humoristisch

Staatsblad 1996 394 51 humus hypodermis illegitiem hun (nomade) hypofyse illiquide hunebed hyponiem illuminatie hunnenthalve hypostase illumineren hunnerzijds hypostaseren illusie husky hypotaxis illusionair Hu¨ ttenka¨se hypotensie illusionisme huzaar hypotenusa illusionist hyacint hypothalamus illusionistisch hybride hypothecair illusoir hybridisatie hypotheek illuster hybridisch hypothekeren illustratie hybris hypothermie illustratief hydra hypothese illustrator hydraat hypothetisch illustratrice hydraulica hypsometer illustreren hydraulisch hysop image hydrazine hysterica imagebuilding hydrodynamica hystericus imaginair hydrodynamisch hysterie imaginatie hydro-elektriciteit hysterisch imago hydro-elektrisch iatrogeen imagoloog hydrofiel iatrosoof imam hydrofobie Iberisch imbeciel hydrofoob ibidem imbeciliteit hydrofoon ibis imitatie hydrogenium ichtyologie imitator hydrograaf icing imiteren hydrografie iconisch imkeren hydrografisch iconoclasme immanent hydrologie iconoclast immanentie hydrologisch iconografie immaterieel hydroloog iconografisch immens hydrolyse iconologie immigrant hydrostatica iconologisch immigrante hydrostatisch icoon, icon immigratie hydrotherapie ideaal immigreren hydroxide idealiseren imminent hyena idealisme immobiel hygie¨ne idealist immobilia hygie¨ nisch idealistisch immobiliseren hygie¨ nist idealiteit immobilisme hygrometer idealiter immobiliteit hygrometrie idee immoralisme hygroscoop idee¨el immoraliteit hygroscopisch idee-fixe immoreel hymen idem immortelle hymne identiek immuniseren hymnisch identificatie immuniteit hymnologie identificeren immunogeen hype identiteit immunologie hyperactief ideogram immunologisch hyperactiviteit ideologie immunoloog hyperbolisch ideologisch immuun hyperbool ideologiseren impact hypercorrect ideoloog impala hypercorrectie idiolect impasse hypergevoelig idiomatisch impediment hyperinflatie idioom impenetrabel hyperintelligent idioot imperatief hyperkritiek idiosyncrasie imperator hyperkritisch idiosyncratisch imperfect hypermetroop idioterie imperfectie hypermodern idioticon imperfectum hyperoniem idiotie imperiaal hyperrealisme idiotisme imperialisme hyperrealistisch idolaat imperialist hypersnel idolatrie imperialistisch hypersonisch idool imperium hypertensie idylle impermeabel hypertrofie idyllisch impertinent hypertrofisch iebel impertinentie hypnose Ier implantaat hypnoticum Iers implantatie hypnotisch iglo implanteren hypnotiseren ignorant implementatie hypnotiseur ignorantie implementeren hypnotisme ignoreren implicatie hypo i-grec impliceren hypochonder ijsco impliciet hypochondrie ijscoman imploderen hypochondrisch ikebana implosie hypocriet Ilias imponderabilia hypocrisie illegaal imponeren hypocritisch illegaliteit impopulair

Staatsblad 1996 394 52 impopulariteit incorrect inexact import incourant in extenso important incrowd infaam importantie incrustatie infant importeren incubatie infante importeur incubator infanterie importuun incunabel infanterist imposant indecent infanticide impotent indecentie infantiel impotentie indeclinabel infantiliseren impregnatie in de lorum zijn infantilisme impregneren indemniteit infantiliteit impresariaat independent infarct impresario indeterminisme infecteren impressie index infectie impressionisme indexatie infectieus impressionist indexeren infectueus impressionistisch in dezer voege, in dier voege inferieur imprimatur indiaan inferioriteit imprint indiaans infernaal improductief indiaanse inferno improductiviteit Indiaas infertiel impromptu indicatie infertiliteit improvisatie indicatief infibulatie improvisator indicator infiltraat improvisatorisch indiceren infiltrant improviseren indicie infiltratie impuls indictie infiltreren impulsief Indie¨r infinitesimaalrekening impulsiviteit indifferent infinitief in absentia indifferentie infirmerie in abstracto indifferentisme inflatie inacceptabel indigestie inflatoir inaccuraat indigo inflexibel inactief indirect inflexibiliteit inactiveren Indisch influenceren inactiviteit indischman influenza inadequaat indiscreet info inauguraal indiscretie informaliteit inauguratie indiscutabel informant inaugureel indispositie informateur inaugureren individu informatica in bulk individualisatie informaticus inca individualiseren informatie incapabel individualisme informatief incarnatie individualist informatiseren incarneren individualistisch informatrice incasseerder individualiteit informeel incasseren individuatie informeren incassering individueel infrarood incasso Indo infrasoon incest indoctrinatie infrastructureel incestueus indoctrineren in fresco inch Indo-europeaan infusie inchoatief Indo-europees infuus incident Indogermaan in genen dele incidenteel Indogermaans ingenieur incidentie indogermanistiek ingenieus incisie indolent ingredie¨nt inciviek indolentie inhalatie incivisme indologie inhaleren inclinatie indoloog inherent inclineren Indonesie¨r inhibitie incluis Indonesisch inhumaan inclusie indossement ->endossement initiaal inclusief indosseren ->endosseren initiatie incognito in dubio initiatief incoherent induceren initiator incoherentie inductie initieel incompatibel inductief initie¨ ren incompetent inductor injecteren incompetentie indulgent injectie incompleet indulgentie injector in concreto indult inkarnaat incongruent industrialisatie inklaren incongruentie industrialiseren inlaut inconsequent industrialisering inloggen inconsequentie industrie in memoriam inconsistent industrieel in natura inconsistentie ineffectief innocent inconstitutioneel ineffectiviteit innovatie incontinent inefficie¨nt innovatief incontinentie inefficie¨ ntie innoveren incorporatie inert inofficieel incorporeren inertie inoperabel

Staatsblad 1996 394 53 inopportuun intellect internationalisatie in optima forma intellectualisme internationaliseren in petto intellectualistisch internationalisme input intellectueel internationalist inquisiteur intelligent internationalistisch inquisitie intelligentie interne inquisitoriaal intelligentsia interneren inscriptie intendance internering insect intendant internist insecticide intenderen internuntiatuur inseminatie intens internuntius insemineren intensief interoperabiliteit insertie intensifie¨ ren interparlementair inside-information intensiteit interpellant insigne intensive care interpellatie insinuatie intensiveren interpelleren insinueren intensiviteit interplanetair insisteren intentie Interpol insolentie intentionaliteit interpolatie insolide, insolied intentioneel interpoleren insolvabel interacademiaal interpreet insolvabiliteit interactief interpretabel insolvent interactiviteit interpretatie insolventie interbancair interpretatief in spe interbellum interpretator inspecteren intercalatie interpreteren inspecteur intercellulair interprovinciaal inspectie intercepteren interpunctie inspectrice interceptie interpungeren inspicie¨nt interceptor interraciaal inspiratie intercity interregio inspirator intercollegiaal interregionaal inspireren intercom interregnum instabiel intercommunaal interreligieus instabiliteit intercommunale interrumperen installateur interconfessioneel interruptie installatie intercontinentaal interscolair installeren intercultureel intersectoraal instant interdepartementaal interstellair instantane´ interdependentie intersubjectief instantie interdict intersubjectiviteit in statu nascendi interdictie intertekstualiteit instigatie interdiocesaan intertekstueel instigator interdisciplinair interuniversitair instigeren interdisciplinariteit interval instinct interessant intervenie¨ ren instinctief interesse interventie instinctmatig interesseren interventionisme institueren interest ->intrest interventionist institutie interetnisch interventionistisch institutionaliseren inter-Europees interview institutioneel interface interviewen instituut interfacultair intervisie instructeur interferentie interzonaal instructie interfereren intestaat instructief interferon intestinaal instructrice intergalactisch intiem instrueren interglaciaal intimidatie instrument intergouvernementeel intimideren instrumentaal interieur intimistisch instrumentair interim intimiteit instrumentalis interim-aandeel intimus instrumentalisme interimair intolerabel instrumentalist interim-dividend intolerant instrumentarium interim-regering intolerantie instrumentatie interjectie intonatie instrumenteel interkerkelijk intoneren instrumenteren interlandwedstrijd intoxicatie insubordinatie interlineair intracellulair insufficie¨nt interlinie intracommunautair insufficie¨ ntie interlinie¨ ren intra-Europees insulair interlock intramuraal insuline interlocutoir, interlocutoor intramusculair insult interlokaal intransigent intact interludium intransitief intake intermediair intra-uterien integer intermezzo intraveneus integraal interministerieel intrest ->interest integratie intermitterend intrigant integrator intern intrigante integreren internaat intrige integrerend internaliseren intrigeren integrisme internationaal intrinsiek integrist international in triplo integriteit Internationale intro

Staatsblad 1996 394 54 introduce´ isoglosse jingoı¨sme introduceren isolatie jioe-jitsoe, jiujitsu introductie isolationisme jive introı¨tus isolationist Job intron isolationistisch jockey introspectie isolator jodide introversie isolement jodium introvert isoleren jodoform intrusie isolering jofel intuı¨tie isomeer joggen intuı¨tief isomeriseren jogging in u beider belang isomorf johannieter inundatie isotherm joint inunderen isotoon joint venture invalide isotoop jojoe¨n invalideren Israe¨li joker invaliditeit Israe¨ liet jokeren invariabel Israe¨ lisch Jonas invariant Israe¨ litisch jonassen invasie issue jongleren invectief Italiaan jongleur inventaris Italiaans Jordaans inventarisatie italianisant jota inventariseren italianiseren joule inventie item jour inventief iteratie journaal inventiviteit iteratief journaille invers Ivriet journalist inversie jabot journaliste invert jack journalistiek investeren jacket joviaal investering jacquard jovialiteit investituur jacquet joyeus invitatie jade joyriden invite´ jaeger joyriding invite jaguar joystick inviteren Jahweh, Jahwe jozef invocatie jajem jubilaresse in voce jaloezie jubilaris involveren jalousie de me´ tier jubilee inzoomen jam jubileren ion jambe jubileum ionisatie jambisch judaica ioniseren jamboree judas ipso facto jammen judassen irenisch jamsession judicieel iridium jansenisme judicium iris januari judo iriscopie janus judoe¨n iriscopist Jap judoka iriseren Japanner Jugendstil ironie japanologie jujube ironisch Japans jukebox ironiseren japon juli irradiatie jardinie`re Juliaans irrationaal jargon julienne irrationalisme jarretelle, jarretel jumbo irrationaliteit jaspis jumbojet irrationeel jatmoos jumelage irrealis Javaan jumper irrealistisch Javaans jumpshot irrealiteit jazz jumpsuit irredentisme jazzband junctie irree¨el jazzy junctuur irregulier jeans jungle irrelevant jeep juni irrelevantie Jehova junior irreversibel jehova (lid v.e. christelijk kerkgenootschap) junk irrigatie jennen junkfood irrigator jeremiade junkie irrigeren jeremie¨ ren junta irritant jerrycan Jura irritatie jersey jureren irriteren jet juridisch ischias jetlag jurisdictie islam jetset jurisprudentie islamiet jetski jurist islamiseren jeu de boules juriste islamisme jeuı¨g juristerij islamitisch jeune premier jury islamologie jezuı¨et jus islamoloog jezuı¨tisch jus d’orange isme jezuı¨tisme justeren isobaar Jiddisch justificatie isochroon jingle justitiabel

Staatsblad 1996 394 55 justitiabelen kanonneren katholiciteit justitie kanonnier katholiek justitieel kansel kation justitioneel kanselarij katjang jute kanselier katsjoe juvenaat kantianisme kattebelletje juveniel kantine kattedoorn juxtapositie kanton kattekruid kaakbeen, kaaksbeen ->kakebeen kantonnaal kauri kabaai, kabaja kantonneren kazak kabas kantonnier kazemat kabbala kaolien kazerne kabbalist kapelaan kazerneren kabbalistiek kapitaal kazernering kabbalistisch kapitalisatie kebab kabinet kapitaliseren kebon kadaster kapitalisme keepen kadastraal kapitalist keeper kadastreren kapitalistisch kefir kadaver kapiteel kek kadi kapittel kelim kaduuk kapittelen kelt kaffa kapoeres Keltisch kaftan kapok kenau kaı¨n kapotje kentaur ->centaur kajak kappa kepie kakebeen ->kaakbeen, kaaksbeen kapsalon keramiek ->ceramiek kakement kapsones keramisch ->ceramisch kakenestje kapucijn keramist ->ceramist kaketoe kapucijner keratine kaki karabijn kerosine kakofonie karaf ketchup kakofonisch karakter ketjap kalebas, kalbas karakteriseren ketoembar kalefateren ->kalfateren karakterisering keu kalfaatwerk karakteristiek keulenaar kalfateren ->kalefateren karakterloos Keuls kali karakterloosheid keyboard kaliber karakterologie khmer kalibreren karakterologisch kibboets kalief karamel kibboetsnik kalifaat karate kick kalis karateka kickbokser kalisse karavaan kicken kalium karavanserai, karavansera kidnappen kalligraaf karbonade kidnapping kalligraferen karbonkel kief kalligrafie karbouw kiepen kalligrafisch kardemom kierewiet kalomel kardinaal killen kalot kariatide killer kalvijn kariboe kilo kameleon karikaturaal kilogram kameleontisch karikaturiseren kilometer kamelot karikaturist kilometrage kameraad karikatuur kilovolt kamfer karma kilowatt kamikaze karonje kilowattuur kamille karos kilt kamizool karot kimono kampanje kartel kina kampong karteren kinase kanaal kartering kineast ->cineast kanarie kartonnage kinema ->cinema kandelaber kasba, kashba kinematograaf ->cinematograaf kandidaat kasjmier kinematografie ->cinematografie kandidaats kasjmieren kinesist kandidatuur kasserol ->kastrol kinetica kandideren kassian kinetisch kangoeroe kastrol ->kasserol kingsize kanis kasuaris kinine kanji katabool kinnebak kanker katafalk kinnesinne kankeraar katalysator kissebissen kankerachtig katalyse kitchenette kankeren katalyseren kitsch kannibaal katalytisch kiwi kannibalisatie katapult klarinet kannibaliseren katapulteren klarinettist kannibalisme katheder klassering kano kathedraal klassiek kanoe¨n katheter klassieken kanoet katheteriseren klavechord kanon kathode klavecimbel kanonnade katholicisme klavecinist

Staatsblad 1996 394 56 kleptofobie konvooieren kuub kleptomaan koolhydraat kwadraat kleptomanie kooloxide kwadrant klerelijer koosjer ->kosjer, kousjer kwadrateren klerewijf kopal kwadratuur klerezooi kopeke kwadreren klerikaal kopie kwalificatie klerikalisme kopie¨ ren kwalificeren klewang kopiist kwalitatief klimaat kopra kwaliteit klimatologie koptisch kwantificeren klimatologisch koraalmuziek kwantitatief klimatoloog koran kwantiteit kliniek kordelier kwantum klinisch kordon kwantummechanisch klonen korjaal kwart kloneren kornak kwartaal kloon kornet kwartel klotefilm kornoelje kwartet klunen korporaal kwartetten klysma korps kwartier kna¨ ckebro¨d korset kwartijn knickerbocker korund kwartje knock-out korvet kwarto knowhow kosjer ->koosjer, kousjer kwarts koala kosmisch kwatrijn kobalterts kosmogonie kwestie koekepeer kosmograaf kwestieus koelak kosmografie kwibus koelie kosmologie kwint koenjit kosmologisch kwintaal koersnotering kosmonaut kwintessens koeskoes kosmopoliet kwintet kohier kosmopolitisch kwitantie koine kosmopolitisme kwiteren kokarde kosmos kynologie koket kostumeren kynologisch koketteren kostuum lab koketterie kotelet labarum kokos kousjer ->koosjer, kosjer labbekak kola kozak labberdaan kolbak krabbekat labberlottig kolchoz krabbescheer labboon kolibrie kraton label koliek krediet labelen kolokwint kretologie labeur kolom krijgsauditeur labeuren kolombijntje krijn labiaal kolonel krikkemik labiaat koloniaal krill labiel kolonialiseren krimi labiliteit kolonialisme kristal labo kolonialist kristalachtig laborant kolonialistisch kristallen laboratorium kolonie kristallens laboreren kolonisatie kristalliet labrador kolonisator kristallig labyrint koloniseren kristallijn labyrintisch kolonist kristallijnen laconiek koloriet kristallisatie laconisme kolos kristalliseren lactaat kolossaal kristallografie lactase kolossus kritiek lactatie komediant kritisch lactogeen komediante kritiseren lactometer komediantesk kroepoek lactose komedie krokant lacune komeet kroket (voedsel) lady komiek krokus ladykiller komiekeling kroniek ladyshave komiekerig kruidenier laesie Komintern kruizemunt lagune komisch kryoliet laı¨ciseren komma krypton laı¨cisme kommaliewant kuberen laisser-aller kompaan kubiek laisser faire kompas kubisme laissez passer kompel kubist lambada kompres kubistisch lambriseren Kongolees kubus lambrisering kongsie, kongsi kumquat lame´ Koninginnedag kungfu lamel, lamelle konsoorten ->consorten ku¨r lamentabel konstabel kurkuma lamentatie konvooi kursaal lamenteren

Staatsblad 1996 394 57 laminaat legaal licentie laminair legaat lictor lamineren legalisatie lie¨ ren lampion legaliseren lievevrouwebedstro lancaster legalisme lievevrouwebeestje lanceren legalistisch lift lancet legaliteit liften landauer legataris lifter landrover legateren liga landsadvocaat legatie ligament langlauf legato ligatuur langlaufen legenda liguster langoureus legendarisch likeur langoustine legende lila languissant legio lila-achtig lanoline legioen lilliputachtig lanthaan legionair lilliputter Lap legislatief liman laparoscoop legislatuur limbo laparoscopie legitiem limbus laparotomie legitimaris limerick lapidair legitimatie limiet lapis lazuli legitimeren limit Laplander legitimist limitatief Laps legitimiteit limiteren lapsus lego limoen laptop leguaan limonade laque´ lekkage limousine larghetto lemming lindaan largo leninisme lineair lariks leninist lineamenten larmoyant leninistisch linea recta laryngaal lento lingerie laryngitis leporello linguı¨st laryngoscoop lepra linguı¨stiek larynx lepreus linguı¨stisch lasagne leproos liniaal lascief leprozerie linie laser lepton linie¨ ren latent leptosoom lino latentie lesbienne linoleum lateraal lesbisch linotype latex lesbo lipogram lathyrus Let lipstick Latijn let liquida Latijnen letaal liquidatie Latijns letaliteit liquide latiniseren lethargie liquideren latinisme lethargisch liquiditeit latinist Letlands lira latiniteit leukemie lire latino leukocyt litanie latrine Levant literaat laudanum Levantijns literair, litterair laudatie leverancier literarisch laudatio leviathan literator, litterator lauden leviet literatuur, litteratuur laureaat levitatie lithium laurier lexicaal litho lava lexicograaf lithochromie lavabo lexicografie lithograaf lavas lexicografisch lithograferen lavement lexicologie lithografie lavet lexicoloog lithografisch lawntennis lexicon litigieus laxans liaan ->liane litotes laxatief liaison Litouwer laxeren liane ->liaan Litouws lay-out Lias lits-jumeaux lazaret libel litterair, literair lazarist liberaal litterator, literator lazarus liberalisme litteratuur, literatuur lazuren liberalistisch liturg lazuur liberaliteit liturgie league libero liturgiek lease libertair liturgisch leasen libertijn live leasing libertijns living lecithine libidineus loafers lector libido lobby lectoraat Libisch lobbyen lectuur librettist lobbyist led libretto lobelia ledemaat librium lobotomie ledikant licentiaat loc

Staatsblad 1996 394 58 locatie lutheranisme magnetosfeer locatief luthers magnetron locker lux magnificat loco luxaflex magnifiek loco-burgemeester luxe magnitude locomobiel luxueus magnolia locomotief luzerne magnum loempia lyceum maharadja logaritme lychee Mahdi logaritmisch lycra mahjong loge´ lymfatisch mahonie loge lymfe, lymf maidenspeech logee lymfocyt maidentrip logement lynchen mail logeren lynx mailboot loggia lyricus mailen logica lyriek mailing logicus lyrisch maillot logies lyrisme mainframe logisch lysine maintenee logistiek lysol mainteneren logo macaber maı¨s logogram macadam maisonnette logopedie macadamiseren maıˆtre logopedisch macaroni maıˆtre d’hoˆ tel logopedist macaronisch maıˆtresse logos mach maı¨zena loipe machete majesteit lokaal machiavellisme majesteitelijk lokalisatie machiavellist majestueus lokaliseren machiavellistisch majeur lokaliteit machinaal majolica lolita machinatie majoor lolly machine major Lombardijs, Lombardisch machinerie majoraan lombok machinist majoraat longdrink machismo majordomus longitudinaal machistisch majoreren longroom macho majorette looping mac¸onniek majoriteit lorgnet macrame´ majuskel lorrie macro makaron ->makron lo¨ss macrobioot makelaardij lotion macrobiotiek make-up lotto macrobiotisch makreel lotus macrobudget makron ->makaron louche macro-economie malachiet lounge macro-economisch malafide lovegame macro-econoom malaga lowbudget macrofaag malaise loyaal macrokosmos malaria loyalist macromoleculair malcontent loyalistisch macromolecule malcontenten loyaliteit macroniveau maledictie lucide macroscopisch Maleis luciditeit macrostructuur Maleisie¨r lucifer maculatuur Maleisisch lucratief madam malheur lucullisch madame malicieus lucullusmaal madelief maligne ludiek madera malta lues madonna Maltees luguber madras malthusianisme luitenant madrigaal, madrigal maltose luitist maestoso maltraiteren lullepot maestro malus lullepraat maffioos malversatie lumbaal maffioso malverseren lumbecken magazine mammografie luminal magenta mammogram luminescent maggi mammon luminescentie magie management lumineus magie¨r managen lumpsum magisch manager lunair magister manche lunapark magistraal manchester lunch magistraat manchet lunchen magistratuur manco lunchroom magma mandaat lunet magnaat mandala lupine magnesia mandataris lupus magnesium mandateren lustre magnetiseren mandement lustrum magnetiseur mandie¨n lutheraan magnetisme mandoer

Staatsblad 1996 394 59 mandoline markiezin matrone mandragora markizaat matse mandril marmelade matsen mane- (samenst. met – als 1e lid, marmiet matting bijv. maneschijn) marmoleum maturiteit manege marokijn mauser manegepaard marokijnen mausoleum manga ->mango Marokkaan mauve mangaan Marokkaans maxi mango ->manga Marollenfrans maximaal mangrove maroniet maximaliseren maniak maronitisch maximalist maniakaal marot maxime manicheee¨r marque´ maximeren manicheı¨sme marquise maximum manicure marron maxwell manicuren mars (was marche) maya manie marsepein mayonaise manier marsepeinen mazurka manie¨ risme marshmallow mazzel manie¨ rist martiaal mazzelen manie¨ ristisch martini meander manifest martyrologium meanderen manifestant marxisme mecanicien manifestatie marxist meccano manifesteren marxistisch mecenaat manilla mascara mecenas maniok mascarpone mechanica maniokmeel mascotte mechanicus manipulatie masculien mechaniek manipulatief masculiniteit mechanisatie manipulator masculinum mechanisch manipuleren maseur mechaniseren manisch maskerade mechanisering manisme masochisme mechanisme manna masochist mechanistisch mannequin masochistisch meconium manoeuvre massacreren medaille manoeuvreren massage medaillist manometer masseren medaillon manou masseur mediaal mansarde masseuse mediaan mantilla massief mediageniek mantisse massificatie mediamiek mantra massificeren mediatheek manuaal massiviteit medicaliseren manueel mastectomie medicament manufacturen masteluin medicamenteus manuscript masterclass medicatie manusje-van-alles mastiek medicijn maoı¨sme mastieken medicinaal maoı¨st mastitis medicineren maoı¨stisch mastodont medicus maquette masturbatie mediene maquillage masturberen medie¨ vist maquilleren matador medie¨ vistiek maraboe mataglap medina marasquin match medio marathon matchpoint mediocre marchanderen mate´ mediocriteit marcheren matelot medisch marconist mater meditatie marechaussee materiaal meditatief maretak materialisatie mediteren margarine materialiseren mediterraan marge materialisme medium marginaal materialist medley marginalia, marginalie¨n materialistisch medoc marginalisatie materie medusa marginaliseren materieel mefisto marginaliteit mathematica mefistofelisch marifoon mathematicus megabioscoop marihuana mathematiek megafoon marimba mathematisch megaliet marinade mathematiseren megalithisch marine mathesis megalomaan marineren matinee megalomanie marinier matineus megalopolis marionet matrak mehari maritiem matriarchaal meistreel ->menestreel, minstreel markant matriarchaat Mekka marker matrikel melancholicus markeren matrilineair melancholie marketing matrimoniaal melancholiek markies matrix melancholisch

Staatsblad 1996 394 60 melange messroom micro-economie melanisme metaal micro-economisch melanoom metaalachtig micro-elektronisch melasse metabletica microfilm meˆ lee metaboliet microflora meˆ leren metabolisch microfoon melodie metabolisme microfossiel melodieus metafoor microfoto melodisch metaforiek microfotografie melodrama metaforisch microklimaat melodramatisch metafysica microkosmos melomaan metafysicus micrometeoriet melomanie metafysisch micrometer meltdown metaldehyde micron membraan metallic micro-organisme memento metalliek microschaal memo metallisatie microscoop memoires metallisch microscopie memorabel metalliseren microscopisch memorabilia metalloı¨de microsfeer memorandum metallurg microtonen memoreren metallurgie Midasoren memoriaal metallurgisch midi memorie metamorf mie memorisatie metamorfose mies memoriseren metamorfoseren Mig menage metanalyse migraine menageren metastase migrant menagerie metastaseren migratie menarche metathese migreren mendelisme metathesis mihoen menestreel ->meistreel, minstreel metempsychose mijns inziens menhir meteoor mikado meningitis meteoriet milicien meniscus meteorologie milieu menopauze meteorologisch militair menora meteoroloog militant mensa methaan militariseren mensjewiek methadon militarisme mensjewistisch methanol militarist menstruaal methode militaristisch menstruatie methodiek military menstrueel methodisch militie menstrueren methodisme miljard mensuraal methodist miljardair mentaal methodistisch miljoen mentaliteit methodologie miljoenste menthol methodologisch miljonair mentor methodoloog milkshake mentoraat methyl mille mentrix metier millennium menu metonymia millibar menuet metonymie milligram meranti metonymisch millimeter merbau metrage millimeteren mercantiel metriek millirem mercantilisme metrisch millisievert mercantilistisch metro mime mercator metronomisch mimen mercatorprojectie metronoom mimer merchandiser metronymicum mimesis merchandising metropoliet mimi merci metropolis ->metropool mimicry mercurochroom metropolitaans mimicus meridiaan metropool ->metropolis mimiek meridionaal metrum mimisch merinosschaap met sint-juttemis, met sint-jutmis mimograaf merinoswol meubilair mimografie merite meublement mimosa meritocratie Mexicaan minaret meritocratisch Mexicaans mineraal mesalliance mezzo mineralisatie mescal miasma mineraliseren mescaline mica mineralogie mesjoche micro mineraloog mesjokke microbalans minestra mesmerisme microbe minestrone mesoderm microbieel mineur Mesolithicum microbiologisch mini meson microbioloog miniaturisatie mess microburst miniaturist Messiaans microcefaal miniatuur messianisme microcefalie miniem messianistisch microchemie minimaal Messias microchip minimal art

Staatsblad 1996 394 61 minimaliseren modereren monografisch minimalisme modern monogram minimalist modernisatie monokini minimalistisch moderniseren monoliet minimum modernisering monolithisch miniseren modernisme monoloog minister modernist monomaan ministeriabel modernistisch monomanie ministerie moderniteit monomeer ministerieel modest monopolie mink modieus monopolie¨n minkukel modificatie monopoliseren minor modificeren monopolist minoriet modinette monopolistisch minoriteit modulair monopoloı¨de minstreel ->meistreel, menestreel modulatie monopoly minus modulator monosyllabe minuscuul module monosyllabisch minuskel moduleren monotheı¨sme minutieus modulus monotonie minuut modus monotoon Mioceen moduul monotype mirabel moeflon monseigneur miraculeus moefti monsieur mirakel moesjawara monstrans mirliton moesson monstrueus mirre moezel monstrum misantroop mohair monstruositeit misantropie mohammedaan montage misantropisch mohammedaans montessorischool mise-en-sce`ne mohammedanisme monteur miserabel mohikanen montuur mise`re moire´ montycoat miserere moireren monument miserie mokka monumentaal misogamie molaar monumentaliteit misogyn molair moonboots miss moleculair moquette missaal molecule, molecuul moraal missie molecuul moralisatie missionair molest moraliseren missionaris molestatie moralisme missioneren molesteren moralist missive molie`re moralistisch mistletoe moloch moraliteit mistral Moluks moratoir mitaine molybdeen moratorium mitella moment morbide mitigeren momentaan morbiditeit mitose momenteel mordicus mitrailleren monade more mitrailleur monarch moreel mix monarchaal morel mixed grill monarchie morene mixed pickles monarchist mores mixen monarchistisch morfeem mixture monastiek morfine mixtuur mondain morfogenese mnemotechniek mondiaal morfogenetisch mnemotechnisch mondialisme morfologie mobiel monetair morfologisch mobilair monetarisme morganatisch mobile monetarist morielje mobilhome monetaristisch morille mobilisabel moneymaker mormoon mobilisatie Mongolie¨r morose mobiliseren mongolisme morse mobiliteit mongoloı¨de mortaliteit mobilofoon mongool mortier mocassin Mongools mortificatie modaal monisme mortuarium modaliteit monistisch mosasaurus mode monitor moskee model monitoraat moslem, moslim modelboerderij monitrice moslimse modelkamer mono motel modelleren monochromatisch motet modelleur monochromie motie modem monochroom motief moderaat monocle motivatie moderamen monodie motiveren moderateur monoftong motivering moderatie monogaam moto moderato monogamie motor moderator monografie motoriek

Staatsblad 1996 394 62 motorisch muze navigeren motoriseren muzelman nazi motorisering muziek nazireee¨r motorist muzikaal nazi-skins motto muzikaliteit nazisme mountainbike muzikantesk nazistisch mousse mycelium Neanderthaler mousseline mycologie necessaire mousselinen myeline necrofiel mousseren myopie necrofilie mouvement myriade necrologie move mysterie necroloog moven mysterieus necromantie moveren mysticisme necropolis, necropool moyenne mysticus necrose mozaı¨ek mystiek nectar mozaı¨sch mystificatie nectarine mozetta mystificeren neerlandicus mozzarella mythe neerlandisme muesli ->mu¨ sli mythisch nefast muezzin mythologie nefriet muffin mythologisch negatie muizegerst (plantnaam) mythologiseren negatief muizetarwe (muizengif) mytholoog negativisme mulat mythomaan negativist mulattin mythomanie negativistisch muleta myxomatose neglige´ mullah naar avenant negligeren multiculturalisme nabob negotie multi-etnisch nachtegaal negotie¨ ren multifunctionaliteit nadir negrito multi-instrumentalist nafta negroı¨de multi-interpretabel naftaleen negrospiritual multilateraal naı¨ef negus multilateralisme naı¨eveling nekton multimedia naı¨veteit, naı¨viteit nematode multimiljardair najade neobarok multimiljonair nanking neoclassicisme multinational nanometer neoclassicistisch multipel napalm neocommunist multiple sclerose napoleon neocommunistisch multiplex napoleontisch neoconservatief multiplicator nappa neoconservatisme multipliceren narcis neocorporatisme multiplier narcisme neo-expressionisme multipolair narcistisch neofascisme multiregionaal narcoanalyse neofascist multireligieus narcose neofascistisch multiresistent narcoticum neofiel mummie narcotisch neofiet mummificatie narcotiseren neogaullistisch mummificeren narcotiseur neogotiek municipaal nardus neogotisch munitie narratief neoklassiek muon narwal neokoloniaal musculair nasaal neokolonialisme musculatuur nasaleren Neolatijn museaal nasi neoliberaal musette nasigoreng neoliberalisme museum nataal Neolithicum musical nataliteit neolithisch musiceren natie neologisme musicienne nationaal neomalthusianisme musicologie nationalisatie neomarxistisch musicologisch nationaliseren neomist musicoloog nationalisering neon musicus nationalisme neonataal muskadel nationalist neonatologie muskiet nationalistisch neonatoloog mu¨ sli ->muesli nationaliteit neonazi must natrium neonazisme mustang natron neonazistisch mutageen naturalisatie neonbuis mutagenese naturaliseren neonlamp mutant naturalisme neonverlichting mutatie naturalist neoplasticisme mutatief naturalistisch neoplatonisme mutatis mutandis naturel neoplatoons muteren naturisme neopop mutilatie nautiek neopreen mutileren nautilus neoprof mutisme nautisch neopsychedelisch mutualisme navajo neorealisme mutualiteit navigatie neorealist mutueel navigator neorealistisch

Staatsblad 1996 394 63 neorenaissance no-claimkorting noviet neoromantiek nocturne noviteit neoromantisch noedels novum neoscholastiek noga nozem neosenior no-iron nuance neostalinist nomade nuanceren neostalinistisch nomadisch nuancering neostijl nomadisme nubuck nepotisme nomen nucleair nero nomenclatuur nucleus nervatuur nominaal nudisme nerveus nominalisme nuditeit nerveusheid nominatie nulliteit nervositeit nominatief numerair nestor nomineren numeriek netto nomothetisch numero netto-opbrengst non-actief numerologie nettowinst non-activiteit numeroteur neuraal non-agressiepact numerus fixus neuralgie non-belligerent numismatiek neuralgisch nonchalance numismatisch neurasthenie nonchalant nuntiatuur neurasthenisch non-combattant nuntius neurobiologie non-conformisme nuptiaal neurobioloog non-conformist nurse neurochirurg none nutrie¨nt neurochirurgie nonet nylon neurofysiologie non-ferro nymfomaan neurofysiologisch non-interventie nymfomane neurologie nonius nymfomanie neurologisch nonsens oase neuroloog non sequitur oasis neuron non-valeur obductie neuronaal Noor obedie¨ ntie neuroot noorman obelisk neuropathie Noors object neuropathologie nootmuskaat ->notenmuskaat objectie neuropeptide noradrenaline objectief neuropsychologie norbertijn objectiveren neuropsycholoog norbertijner objectivisme neurose noria objectiviteit neuroticus normaal oblaat neurotisch normalisatie oblie ->oublie neurotiseren normaliseren obligaat neurotoxisch normalisering obligatie neurotransmitter normalist obligatoir neutraal normaliste obligo neutralisatie normaliteit oblong neutraliseren normaliter obool neutralisering normatief obsceen neutralisme nortonbuis obsceniteit neutralist nortonpomp obscurantisme neutralistisch nosologie obscurantist neutraliteit nostalgie obscurantistisch neutrino nostalgisch obscuriteit neutron nota obscuur neutrum notabel obsederen newton notabele observant niche nota bene observantie nicotine notariaat observatie nie¨ lleren notarieel observator nieuwmodisch notaris observatorium nieuwtestamentisch notatie observeren nigromantie notenmuskaat ->nootmuskaat obsessie nihil noteren obsessief nihilisme notering obsessioneel nihilist notie obsoleet nihilistisch notificatie obstakel nimbus notificeren obstetrie nimf notitie obstetrisch nimrod notoir obstinaat nirvana, nirwana notulant obstipatie nitraat notulen obstructie nitreren notuleren obstructief nitriet notulist obstrueren nitrificatie nouveaute´ obus nitrobenzeen nouvelle cuisine ocarina nitroglycerine nova occasie nitwit noveen ->novene occasion niveau novelle occasioneel nivelleren novellist occidentaal nivellering november occlusie Nobelprijs novene ->noveen occlusief nobiliteit novice occult noblesse noviciaat occultisme

Staatsblad 1996 394 64 occultist om hunnentwil, om hunnentwille oppressie occupatie omineus opsolferen occuperen omissie opsouperen oceaan om mijnentwil, om mijnentwille optant oceanisch omnibus optatie oceanograaf omnipotent optatief oceanografie omnium opteren oceanografisch omnivoor optica oceanologie omrasteren opticien ochlocratie om zijnentwille, om zijnentwil opticus octaaf onager optie octaan onaneren optiek octae¨ der onanie optimaal octant onanist optimaliseren octavo oncologie optimisme octet oncologisch optimist octopus oncoloog optimistisch octrooi ondulatie optimum octrooieren onduleren optioneel oculair onduline optisch oculeren oneliner optometrist oculist onemanshow opulent odaliske, odalisk ongegeneerd opulentie ode ongelinieerd opus odeur ongepermitteerd op vista ->a vista odieus on line oraal odium onlogisch orakel odoriseren onomasticon orakelen odyssee onomastiek oraliteit oecumene onomatopee orangeade oecumenisch ons aller belang orangist oedeem ons beider naam orang-oetang, orang-oetan oedipaal ontcijferen oranjerie oekaze ontcijfering orante oekelele ->ukelele ontogenese oratie oestradiol ontologie oratio pro domo oestrogeen ontologisch orator oestrus onyx oratorio oeuvre onzelievevrouwebedstro oratorisch offday onzenthalve oratorium offensief onzerzijds orchestreren offerande onzes inziens orchidee offerte oo¨ liet orchis offertorium Oost-Europees ordinaal office Oost-Indisch ordinaat official oostmoesson ordinair officiant oostpassaat ordinantie officie opaak ordinariaat officieel opaal ordinarius officier opalen ordineren officie¨ ren opcenten ordner officieus opcentiemen ordonnans officinaal opdeciemen ordonnantie officium opera ordonneren off line operabel o¨re offset operatesk oreade offsetdruk operateur oregano offshore operatie oremus offside operatief oreren offwhite operationaliseren organiek oftalmie operationeel organigram ogief operator organisatie ohm opereren organisator oir operette organisatorisch ojief op heterdaad organisatrice okapi opiaat organisch oke´ opinie organiseren oksaal ->doksaal opium organisme oktober opiumkit organist oldtimer opkalefateren, opkalfateren organogram oleander opmarcheren organza oleografie opossum orgasme oligarch oppercommando orgastisch oligarchie opperofficier orgiastisch oligarchisch opperrabbijn orgie oligofreen opponent orie¨nt oligofrenie opponeren orie¨ ntaal oligopolie opportunisme orie¨ ntalist olympiade opportunist orie¨ ntalistiek olympisch opportunistisch orie¨ ntalistisch ombudsvrouw opportuniteit orie¨ ntatie omega opportuun orie¨ nteren omelet opposant orie¨ ntering omen oppositie origami om harentwille, om harentwil oppositioneel originaliteit

Staatsblad 1996 394 65 origine overhead palpabel origineel overheadsheet palpatie orka overkill palperen orkaan overstatement palpiteren orkest overtraind palts orkestraal ovulatie palurk orkestratie oxer pamflet orkestreren oxidase pamflettisme orkeststuk oxidatie pamflettist ornaat oxidatief pamflettistisch ornament ->ornement oxide pampa ornamenteel oxideren panacee ornamenteren oxymoron panache ornamentiek ozon panacheren ornement ->ornament ozonisatie pan-Afrikanisme ornithologie ozoniseren panama ornithologisch paardebloem pan-Amerikaans ornitholoog paardedistel pan-Arabisch orografie paardekastanje pan-Arabisme orthodidactiek paarlemoer ->parelmoer pancake orthodontie paarlemoeren ->parelmoeren pancreas orthodontist paascommunie panda orthodox paasvakantie pandecten orthodoxie pacemaker pandemie orthografie pachyderm pandemonium orthografisch pacificatie pandoer orthomoleculair pacificator pandoeren orthopedagogie pacificeren pandoering orthopedagogiek pacifisme panegyriek orthopedagogisch pacifist panel orthopedagoog pacifistisch pan-Europees orthopedie packpact pan-Germanisme orthopedisch pacteren paniek orthopedist paddel ->peddel panikeren orthopeed paddelen panisch ortolaan paddestoel panopticum oryx paddock panorama oscar padie panoramisch oscillatie paella pan-Slavisme oscillator paganisme pantalon oscilleren paganist pantheı¨sme oscillograaf page pantheı¨stisch oscillogram pagina pantheon oscilloscoop paginatuur pantograaf osmaan pagineren pantomime osmose paginering pantomimisch osmotisch pagode pantry ossuarium paillette pantsering ostensief pain a` la grecque pan-Turks ostentatie pair panty ostentatief pais ->peis papaja osteologie pakkage paparazzo osteopathie paksoi papaver osteoporose palankijn papaverachtig ostracisme palataal papegaai otium palatum paper otoscoop paleoantropologie paperassen ottomaans Paleoceen paperback oublie ->oblie paleograaf paperclip oublie¨ tte paleografie Papiamento oud-officier Paleolithicum Papiaments oud-soldaat paleolithisch papier-mache´ oudtestamentisch paleologie papil ounce paleontologie papillot out paleontologisch papisme outcast paleontoloog Papoea outfit Paleozoı¨cum Papoeaas outillage Palestijns pappenheimer outilleren palet pappenheimers outlaw paletmes paprika outlook paletten papyrologie outplacement palfrenier papyrus output palimpsest para outsider palindroom paraaf ouverture palissade paraat ouvreuse palissaderen paraatheid ouzo palissadering parabel ovaal palissander parabellum ovarium palladium parabolisch ovatie pallet parabool ovationeel palliatief parachute overacting Pallieter parachuteren overall, overal pallium parachutist overdrive palmares parade overflow palmet paradentose

Staatsblad 1996 394 66 paraderen parlementarie¨r pastoralia paradigma parlementarisme pastorie paradigmatisch parlementen pastrami paradox parlementeren patates frites paradoxaal parlesanten patchwork paraferen parlofoon pate´ parafernalia parmezaan pateel paraffine parmezaans pateen parafrase parochiaal patent parafraseren parochiaan patenteren paragnosie parochialisme patentrecht paragnost parochie pater paragnostisch parochieel paternalisme paragraaf parodie paternalistisch paragraferen parodie¨ ren paternoster Parakleet parodistisch paternosteren parallactisch parodontitis pathefoon parallax parodontium pathetiek parallel parodontologie pathetisch parallellepipedum parool pathisch parallellie paroxisme pathogeen parallellisatie pars pro toto pathologie parallellisme parterre pathologisch parallelliteit participant patholoog parallellogram participatie pathos paralympisch participatief patience paralyse participeren patie¨nt paralyseren participium patie¨ nte paralysie particularisme patie¨ ntie paralytisch particularistisch patina paramagnetisch particulariteit patineren paramedicus particulier patio paramedisch particuliere patisserie parament ->parement partieel patissier parameter partikel patois paramilitair parti-pris patriarch paranimf partita patriarchaal paranoia partituur patriarchaat paranoı¨cus partizaan patriciaat paranoı¨de partner patricie¨r paranoot partnership patricisch paranormaal parttime patrilineair paraplu parttimer patrimoniaal parapsychologie partus patrimonie parapsychologisch party patrimonium parapsycholoog parure, paruur patriot parasiet parvenu patriottisch parasitair pasar patriottisme parasiteren Pascha patriottistisch parasitisch pas de deux patristiek parasitisme pasja patrologie parasitologie paso doble patronaat parasol pass patronage parastataal passaat patroneren parastatale passabel patroniseren parataxis passage patrouille parathion passagier patrouilleren paratyfus passagieren paulinisch para-universitair passant paumelle parcours ->parkoers passe´ pauper pardessus passement pauperisme pardon passe-partout pauze pardonneren passer pauzeren parelcokes passerelle pavane parelmoer ->paarlemoer passeren paviljoen parelmoeren ->paarlemoeren passie peau de peˆ che parement ->parament passief pectine parenthese, parenthesis Passiezondag pectoraal pareren passim pectorale par excellence passing pecunia parfait passioneel pecuniair parfum passiva pedagoge parfumeren passiviteit pedagogie parfumerie passivum pedagogiek parfumeur passus pedagogisch pari pasta pedagoog paria pastel pedant paritair pasteurisatie pedanterie pariteit pasteuriseren peddel ->paddel parka pastiche peddelaar parking pastille peddelen parkoers ->parcours pastinaak pedel parlando pastis pederast parlement pastoraal pederastie parlementair pastorale pederastisch

Staatsblad 1996 394 67 pediater peremptoir personalia pediatrie perequatie personalisatie pedicure perestrojka personalisme pedicuren perfect personalistisch pedigree perfectie personaliteit pedis perfectief personificatie pedofiel perfectioneren personifie¨ ren pedofilie perfectionisme perspectief pedologie perfectionist perspectivisch pedologisch perfectionistisch perspex pedoloog perfectum perspiratie pedometer perfide persuasie peeling perfiditeit persuasief pegulanten perforatie pertinent peignoir perforator pertinentie peis ->pais perforeren Peruaan, Peruviaan pejoratief performance Peruaans, Peruviaans pekblende performer perubalsem pekinees pergola perverteren pelagiaan periculeus perzik pelargonium perifeer Perzisch pelerine periferie Pesach pelgrimage periferisch peseta pelgrimeren perifrase peso pelikaan perifrastisch pessarium pellagra perigeum pessimisme peloton perihelium pessimist penaal ->poenaal perikel pessimistisch penaliteit perikoop pesticide penalty perimeter pestilent penaten perinataal pestilentie pendant perineum petekind pendeloque periode petemoei pendule periodiek petitfour penetrant periodiseren petitie penetratie peripateticus petitioneren penetreren peripatetisch petitionnement penibel peripetie petrochemisch penicilline periscoop petroleum penis periscopisch petticoat penitent peristaltiek petunia penitentiair peristaltisch pezewever penitentie peristyle pfeiffer penny peritonitis pi penologie perkaline pianissimo penoze Perm pianist pensee permafrost pianiste penseel permanent pianistiek pensioen permanenten pianistisch pension permanentie piano pensionaat permeabel pianoforte pensionair permeabiliteit pianola pensionaire permis pias pensionaris permissie piaster pensioneren permissief pica pensionering permissiviteit picador pensum permitteren picaresk pentaan permutatie piccalilly pentae¨ der pernambukhout piccolo Pentagon pernicieus pickles pentagonaal peronisme picknick pentagram peronist picknicken pentameter peronistisch pick-up Pentateuch peroratie pico bello pentatlon peroreren picoseconde pentatonisch peroxide picrinezuur penurie perpendiculair pictogram pep perpendiculariseren picturaal peperoni perpetueel picture peppelen perpetuum mobile pidgin pepsine perplex piechem peptalk perplexiteit pied-a` -terre peptide perron pie¨ destal pepton Pers pielepoot perceel per se piemelen percent perseveratie piercing percentage persevereren pierebad percentueel persianer pierement perceptie persico pierewaaien perceptueel persiflage pierewiet percipie¨ ren persifleren pierrot percolator persistent pie¨ta percussie persistentie pie¨ teit percussionist persisteren pie¨ tisme percuteren personage pie¨ tist

Staatsblad 1996 394 68 pie¨ tistisch placebo plombie`re pigment placemat plot pigmentatie placement ploten pigskin placenta plotten pij placet plotter pikant placide plu pikanterie plafond, plafon pluche pikantig plafonneren pluchen pikdonker ->pikkedonker plafonnering plug pikeren plafonneur pluggen piket plafonnie`re pluimage piketten plagiaat plumeau piketteren plagiaris plumpudding pikeur plagiator plunje pikkedonker ->pikdonker plagie¨ ren plunjezak pikketanis plaid pluralis pilaar plaket pluralisme pilaster planchet pluralistisch pili-pili plan de campagne pluraliteit pilo planetair pluriform piloot planetarium pluriformiteit pilotstudy planetoı¨de plus pils planimeter plusfour pilsener planimetrie plusminus piment planisfeer plussen pimpernel plannen plutocraat pimpernoot planning plutocratie pin plano plutocratisch pinacotheek planologie plutonisch pinakel planologisch plutonisme pinang planoloog plutonium pinas planometer pluvier ->plevier pince-nez plantage pluviometer pincet plaque pneumatiek pincher plaquette pneumatisch pinda plasma pneumatologie pingelaar plasmide pneumonie pingelen plastic pneumothorax pingpong plasticine pocheren pingpongen plasticiteit pochet pingpongspel plastiek pocket pingpongtafel plastieken podagra pinguı¨n plastificeren podagreus pinnen plastisch podagrist pint plastron podium pin-up plat du jour poe¨em pin-upgirl plateau poe¨et pinyin plateservice poelet pioen platform poema pion platina poe¨ma pionier platineren poenaal ->penaal pionieren platitude Poerim ->Purim piot platonisch poe¨ sis pip plausibel poesta piperade plausibiliteit poe¨ taster pipet playback poe¨ tica pipetteren playbacken poe¨ ticaal pique´ playbackshow poe¨ tiek piraat playboy poe¨ tisch piramidaal plebaan poe¨ tiseren piramide plebejer poe¨ zie piranha plebejisch pogoe¨n piraterij plebisciet pogrom pirouette plebs poinsettia pirouetteren plectrum pointe pisang pleiotropie pointer piscicultuur Pleistoceen pointeren piscine plejaden pointille´ pissoir plenair pointilleren pistache plenty pointillisme piste plenum pointillistisch pistier pleonasme poker pistolet pleonastisch pokeren piston pleuris polair pistool pleuritis polak pita plevier ->pluvier polarisatie pitbull plexus polariseren pitcher Plioceen polariteit pitchpine plisse´ polaroid pitriet plisseren polemicus pitrieten Plistoceen polemiek pittoresk plombe polemisch pizza plombeersel polemiseren pizzeria plomberen polemist pizzicato plombering polemologie

Staatsblad 1996 394 69 polemologisch poncho postcommunisme polemoloog pond sterling postcommunistisch polenta ponem postdateren poli poneren postdoc polichinel ponteneur postdoctoraal poliep pontifex postelectoraal polieren pontificaal postelein polijster pontificaat poster polikliniek pontificeren posteren polio ponton poste restante poliomyelitis pontonnier posterieur polis pony posterioriteit politica ponyhaar posthistorisch politicaster pool postiche politicologie Pool posticheur politicologisch poolen postideologisch politicoloog pooler postiljon politicus Pools postille politie pop (muziek) postincunabel politieel popart postindustrieel politiek popcorn postkoloniaal politioneel pope postmaterialistisch politiseren popeline postmodern politoer popi postmoderne politoeren poplin postmodernisme polka poppedeintje postmodernist poll populair postmodernistisch pollak popularisator postmortaal pollen populariseren postnataal pollevie, pollevij populariteit postogram pollutie populatie postolympisch polo populisme postoperatief poloe¨n populist postrevolutionair polonaise populistisch postscriptum polonium porem postsocialistisch poltergeist poreus poststructuralisme polyamide poreusheid posttotalitair polyandrie porfier posttraumatisch polychromatisch porfieren postulaat polychromeren porno postulant polychromie pornograaf postulante polychroom pornografie postuleren polycyclisch pornografisch postuniversitair polyeder pornotheek postuum polyester porositeit postuur polyetheen porselein postviraal polyether porseleinen pot au feu polyethyleen port potent polyfonie portaal potentaat polyfoon portable potentiaal polygaam portatief potentialis polygamie portee potentie polyglot portefeuille potentieel polyglotte, polyglot portemonnee potestaat polyglottisch portfolio potpourri polygoon portie potteus polygraaf portiek poujadisme polyhistor portier poularde polyinterpretabel portierster poule polymeer portlandcement poulet polymerisatie porto pousseren polymeriseren portofoon powerliften polymorf portret powerlifter Polynesie¨r portretteren powerlifting Polynesisch portrettist powerplay polyptiek Portugees prachtig polyritmiek portuur practical joke polysemantisch pose practicum polysemie poseren practicus polystyreen poseur pragmaticus polysyllabisch positie pragmatiek polysyndeton positief pragmatisch polytechniek positioneel pragmatisme polytechnisch positioneren pragmatist polytheen positivisme pragmatistisch polytheı¨sme positivist prairie polyvalent positivistisch prakkiseren polyvinylchloride positivo praktijk pomerans positron praktisch pommade possessie praktiseren pomologie possessief praline pompadoer postaal pratikeren pompeus postacademiaal praxis pompier postacademisch pre pompon postament preadvies

Staatsblad 1996 394 70 preadviseren preparatoir principaal prealabel prepareren principe ->princiep preambule prepensioen principieel prebende prepositie prins-regent prebiotisch prepositioneel print precair prepuberteit printen precario prerevolutionair print-out precedent prerogatief Prinzipienreiterei precies presbyter prior preciesheid presbyteriaan prioraat precieus presbyteriaans priores precipiteren presbyterium priorij preciseren prescriptie prioritair precisie prescriptief prioriteit precommunistisch presens prisma predatie present prismakijker predator presentabel prismatisch predestinatie presentatie privaat predestineren presentator privacy predicatief presentatrice privatief prediceren presenteren privatiseren predikaat presentie prive´ predikant preservatief privilege predikatie preserveren privilegie predikbeurt preses privilegie¨ ren prediken president pro prediker presidente probaat prediking presidentialisme probabilistisch predisponeren presidentieel probleem predispositie presideren problematiek prednison presidiaal problematisch predomineren presidium problematiseren pree¨ mbryo pressant proce´de´ pree¨ xistent pressen procederen prefab presse-papier procedure prefabricatie presseren procedureel prefabriceren pressie procent prefatie pressurecooker procentueel prefect prestatie proces prefectuur prestatief processie preferabel presteren processing preferent prestige processor preferentie prestigieus processueel preferentieel prestissimo proces-verbaal, procesverbaal prefereren presto proclamatie prefigeren prestrategisch proclameren prefiguratie presumeren proclisis prefix presumptie, presumtie proclitisch prefs presumptief, presumtief pro-communistisch pregnant presuppositie proconsul pregnantie pretendent procope prehistoricus pretenderen procreatie prehistorie pretentie procuratie prehistorisch pretentieloos procurator preı¨ndustrieel pretentieus procureur preı¨slamitisch preteritum procyclisch prejudicie pretext pro-democratisch prejudicieel pretor pro Deo prejudicie¨ ren pretoriaan producent preklinisch pretorium produceren prelaat prevaleren product preliminair prevelement productie prelude preventie productief preluderen preventief productioneel preludium preview productiviteit prematuriteit priapisme prof prematuur prima profaan premeditatie primaat profanatie premenstrueel prima donna profaneren premetro primair profeet premie primarius professen premier prime professie premie`re primer professional premisse primeren professionaliseren premium primeur professionalisme premodern primitief professionaliteit premolaar primitieven professioneel premonstratenzer primitivisme professor prenataal primitivistisch professoraal preoccupatie primitiviteit professoraat preoccuperen primo profeteren preolympisch primordiaal profetes preparaat primula profetie preparateur primus profetisch preparatie princiep ->principe proficiat

Staatsblad 1996 394 71 profiel propedeuse provincie profijt propedeutisch provisie profijtelijk propeen provisioneel profileren propeller provisoir, provisoor profitabel proponent provisor profiteren proponeren provisorisch profiteur proportie provisorium profylactisch proportionaliteit provo profylaxe proportioneel provocateur profylaxis propositie provocatie progestageen proprium provocatief progestatief propyleee¨n provoceren progesteron propyleen provoost prognose prorector pro-westers prognosticeren prorogatie proximaal prognostiek proscenium proza prognostisch proscriptie prozaı¨sch program prosector prozaı¨st programma proseliet prudent programmatisch proselitisme prudentie programmatuur prosit ->proost pruderie programmeren prosodie pruimedant programmeur prosodisch Pruis progressie prospect Pruisisch progressief prospecteren prullaria progressist prospectie prune progressivisme prospectief prunel progressiviteit prospector prunus prohibitie prospectus psalm prohibitief prospereren psalmeren prohibitionist prostaat psalmist project prostaglandine psalmodie projecteren prostituant psalmodie¨ ren projectie prostitue´ psalter projectief prostituee psalterion, psalterium projectiel prostitueren pseudo- projector prostitutie pseudologie prokaryoot protagonist pseudoniem proleet protectie pseudo-wetenschappelijk prolegomena protectionisme psittacosis prolepsis protectionist psoriasis proleptisch protectionistisch psyche proletariaat protector psyche´ proletarie¨r protectoraat psychedelica proletarisch prote´ge´ psychedelisch proletariseren prote´ gee psychiater proletarisering protegeren psychiatrie proliferatie proteı¨ne psychiatrisch prolongatie proteı¨nurie psychisch prolongeren protest psychoactief proloog protestant psychoanalyse pro memorie protestante psychoanalytica promenade protestantisme psychoanalyticus promesse protestants psychoanalytisch promilitair protesteren psychobiologie promillage prothese psychodiagnostiek promille prothesis psychodrama prominent prothetisch psychodynamiek promiscue protocol psychodynamisch promiscuı¨teit protocollair psychofarmaca promo protocolleren psychofarmacologie promoten protohistorie psychofysiologie promotie proton psychofysisch promoting protoplasma psychogeen promotion protoplast psychogenese promotioneel prototype psychogram promotor prototypisch psychohygie¨ne promovenda protozo psychohygie¨ nisch promovendus protozoı¨sch psychokinese promoveren protozoo¨n psycholinguı¨st prompt protuberans psycholinguı¨stiek promptheid prove psychologie pronomen Provenc¸aal psychologisch pronominaal Provenc¸aals psychologiseren prononceren provenier psychologisme pronostiek provenu psycholoog pronostikeren proviand psychometrie proost ->prosit provianderen psychometrisch propaan proviandering psychometrist propaganda providentie psychomotorisch propaganderen providentieel psychoneurose propagandist provinciaal psychonomie propagandiste provincialisme psychoot propagandistisch provincialist psychopaat propageren provincialistisch psychopathie

Staatsblad 1996 394 72 psychopathisch pur sang rabat psychopathologie purser rabatten psychopathologisch pus rabbi psychoscopie push rabbijn psychose pushen rabbijns psychosociaal pussen rabbinaal psychosomatiek putsch rabbinaat psychosomatisch putschist rabiaat psychosomatose putto rabie¨s psychotechnicus puzzel race psychotechniek puzzelaar racen psychotechnisch puzzelen racer psychotherapeut pygmee rachel psychotherapeutisch pyjama rachitis psychotherapie pylon rachitisch psychotisch pyloon raciaal psychotrauma Pyrenees racisme psychotroop pyridine racist psychrometer pyridoxine racistisch pub pyriet racket puber pyromaan racketeer puberaal pyromanie racketeering puberteit pyrometer racletten pubis pyrotechniek radar publicabel pyrronisme radiaal publicatie Pyrrusoverwinning radiant publiceren pythisch radiateur publicist python radiatie publicistiek qat radiator publicistisch qua radicaal publicitair quadrafonie radicaliseren publiciteit quadrafonisch radicalisme public relations quadrageen radicaliteit publiek Quadragesima radicchio puck quadriljoen radikalinski pudding quadrille radio pudeur quadrilleren radioactief pueblo quaestor radioactiviteit pueriel quaestrix radiobiologisch pugilist quaestuur radiograferen puissance quaker (persoon) radiografie pull qualitate qua radiografisch pullman quant radiogram pull-over quarantaine radiologie pulmonaal quark radiologisch pulp quartair radioloog pulsar quarte´ radiomast pulsatie quarterone radiometer pulseren quasar radiometrisch pulver quasi radioscopie pulverisator Quasimodo radioscopisch pulveriseren quatertemper radiostation pump quatre-mains radiotechniek punaise quatsch radiotelefonie punch quattrocento radiotelegrafie punctie queeste radiotelegram punctualiteit querulant radiotherapeutisch punctuatie querulantisme radiotherapie punctueel queruleren radium punctum questionnaire radius punctuur queue radix Punisch quiche radja punk quickstep radon pup quidam raffia pupil quie¨ tisme raffinaderij puppy quilt raffinage puree quilten raffinement pureren Quinquagesima raffineren purgatief quinto rafter purgatorium Quirinaal rage purgeren quisling raglanmouw purificatie quitte ragout Purim ->Poerim qui-vive ragtime purine quiz raid purisme quodlibet rail purist quorum railleren puristerij quota raio puristisch quotatie raisonnabel puritanisme quote raisonneren puritein quoteren raisonneur puriteins quotie¨nt raket purper quotisatie raketten purperen quotiseren raki purpriet quotum rallentando purpura rabarber rally

Staatsblad 1996 394 73 ramadan realist rectaal rameeplant realistisch rectificatie rammenas realiteit rectificeren rampokken realiter recto ramsj realo rector ramsjen reanimatie rectoraal ranch reanimeren rectoraat rancher reassurantie rector magnificus rancho reassureren rectoscoop rancune rebbe rectoscopie rancuneus rebel rectrix range rebelleren rectum rangeerder rebellie rec¸u rangeren rebels recuperatie ranja rebound recupereren rapaille rebus recursief rape´ recalcitrant recursiviteit rapier recalcitrantie recyclage rappel recapitulatie recyclen rappelleren recapituleren recycleren rappen recensent recycling rapport recenseren redacteur rapportage recensie redactie rapporteren recent redactioneel rapporteur recentralisatie redactrice rapsode recept redderen rapsodie recepteren reddering rapsodisch receptie redekavelen rapunzel receptief redekaveling rara avis receptionist redemptorist rarefactie receptiviteit redenatie rariteit receptor redeneren raseren receptuur redenering rasta reces rederij rasteren recessie rederijk rata recessief rederijker ratafia recette rederijkerij rataplan rechaud redhibitie ratatouille recherche redhibitoir, redhibitoor ratificatie rechercheren redigeren ratificeren rechercheur redingote ratine´ recidief redoubleren rating recidive redoublet ratio recidiveren redoute rationalisatie recidivist redres rationaliseren recipie¨nt redresseren rationalisme recipie¨ ren reduceren rationalist reciproceren reductie rationalistisch reciprociteit reductionisme rationaliteit reciproque reductionist rationeel recirculatie reductionistisch rato recirculeren redundant ratrace recital redundantie rattekruid (plantnaam) recitando reduplicatie ratuur recitatie ree¨el rauhfaser recitatief refactie rauwdouwer ->rouwdouwer reciteren refectorium rauzen reclamant referaat ravage reclamatie referee ravelijn reclame referein ->refrein ravioli reclameren referendaris ravissant reclasseren referendum ravitailleren reclassering referent ravitaillering recognitie referentie rawlplug recollectie refereren rayon recombinant referte razzia recombinatie reflatie re recombineren reflectant reaal recommandabel reflecteren reactie recommandatie reflectie reactief recommanderen reflectief reactionair reconciliatie reflector reactiveren reconstructie reflectorisch reactiviteit reconstructief reflex reactor reconstrueren reflexief readymade reconvalescent reflexiviteit reaffectatie reconvalescentie reform reagens reconventie reformateur reageren reconversie reformatie realia record reformator realisatie recorderdeck reformatorisch realisator recreant reformeren realiseerbaar recreatie reformisme realiseren recreatief reformist realisme recree¨ ren reformistisch

Staatsblad 1996 394 74 refractie rekwisitie rentmeester refractor rekwisitoor ->requisitoir rentree refrein ->referein relaas renunciatie refter relais renversaal refugie´ relance renvooi refuseren relaps reometer refutatie relateren reorganisatie regaal relatie reorganisator regalia, regalie¨n relatief reorganiseren regarderen relationeel reparabel regatta relativeren reparateur regeerder relativisme reparatie regeneraat relativistisch repareren regeneratie relativiteit repartitie regeneratief relativum repasseren regenereren relaxatie repatriant regent relaxed repatriatie regentaat relaxen repatrie¨ ren regentes relayeren repatrie¨ ring regentesk release repercussie regeren relevant repertoire regering relevantie repertorium regest relevatie repetent reggae releveren repeteren regie relict repetitie regiem, regime relie¨f repetitief regiment reliek repetitor regio religie replay regiolect religieus replica regionaal religieuze replicatie regionalisatie religiositeit repliceren regionaliseren relikwie repliek regionalisme remake report regionalist rembours reportage regionen rembourseren reporter regisseren remedial teacher represaille regisseur remedial teaching representant regisseuse remedie representatie register remedie¨ ren representatief registeren remigrant representativiteit registratie remigratie representeren registratief remigreren repressie registrator reminiscentie repressief registratuur remise reprimande registreren remiseren reprint registrering remissie reprise reglement remittent repro reglementair remitteren reproduceren reglementeren remixen reproductie regres remonstrant reproductief regressie remonstrantie reptiel regressief remonstrants republicanisme regulair remonte republiek regularisatie remontoir republikein regulariseren remous republikeins regulariteit remover repulsie regulateur rempedaal reputatie regulatie remplac¸ant requiem regulatief remplaceren requisitoir ->rekwisitoor regulator remunereren rescontreren reguleren Renaissance rescript regulier renaissancist research rehabilitatie renaissancistisch reseda rehabiliteren renationalisatie reservaat rehydratie renationaliseren reservatie reı¨ncarnatie rencontre reserve reı¨ncarneren rendabel reserveren reincultuur rendabiliteit reservist reine-claude rendement reservoir reı¨ntegratie renderen resident reı¨ntegreren rendez-vous residentie reı¨nterpretatie renegaat residentieel rekest ->rekwest renet resideren rekestreren ->rekwestreren renminbi residu rekolonisatie renommee resignatie rekruteren renonce resigneren rekrutering renonceren resistent rekruut renovatie resistentie rekwest ->rekest renoveren resocialisatie rekwestrant rensport resocialiseren rekwestreren ->rekestreren rentabiliteit resolutie rekwirant rente resoluut rekwireren renteloos resolveren rekwisiet rentenier resonans rekwisiteur rentenieren resonantie

Staatsblad 1996 394 75 resonator return ritmiek resoneren reuma ritmisch resorberen reumatiek ritornel resorptie reumatisch rituaal resource reumatoı¨de ritualiseren respect reumatologie ritualisme respectabel reumatoloog ritualist respectabiliteit reu¨ nie ritualistisch respecteren reu¨ nist ritueel respectief reu¨ sseren ritus respectievelijk reu¨ ssite rivaal respectueus reuzeleuk rivale respijt revaccinatie rivaliseren respiratie revaccineren rivaliteit respiratoir revalidatie rivet respirator revalideren rizofoor respiratorisch revaloriseren roadie respireren revaluatie robbedoes respondent revalueren robe responderen revanche robinsonade respons revancheren robot responsabel revanchisme robotica response revanchist robotiseren responsie revanchistisch robuust responsief reveil rocaille responsorie reveille rochet responsorium revelatie rock ressentiment reveleren rockabilly ressort revenu rocken ressorteren reve´ rence rocker ressource reverentie rock-’n-roll restant reˆ verie rock-’n-roller restaurant revers rococo restaurateur reversibel rodelbaan restauratie reversibiliteit rodelen restauratief revideren rodeo restaurator revieren rododendron restauratrice revindicatie roebel restaureren reviseren roedel resteren revisie Roemeen restitueren revisionisme Roemeens restitutie revisionist roepia restorno revisionistisch roepie restrictie revisor roetsjbaan restrictief revitalisatie roetsjen restylen revitaliseren rohypnol resultaat revival rokade resultante revocatie rollade resultatief revoltant rollerskate resulteren revolte Romaans resume´ revolteren roman resumeren revolutie romance resumptie, resumtie revolutionair romancier resurrectie revolutioneren romancie`re resuscitatie revolver romanesk retabel revue romaniseren retardatie rez-de-chaussee romanist retarderen riant romanistiek retentie ribcord romantica reticulair ribes romanticus reticule riboflavine romantiek retina ribose romantiekerig retirade ribosoom romantisch retireren ricinus romantiseren retor ridiculiseren romantisme retorica ridicuul romboı¨de retoricus riesling rombus retoriek rigide romein retorisch rigiditeit Romein retorsie rigorisme Romeins retort rigor mortis ro¨ mertopf retouche rigoureus rondo retoucheren rigueur ro¨ ntgen retour riksja ro¨ ntgenen retourneren rimboe ro¨ ntgenologie retractie rinoceros ro¨ ntgenologisch retraitant riotgun ro¨ ntgenoloog retraite riposte rooms retributie riposteren roomse retroactief ripper roomsgezind retrograde ristorneren rooms-katholiek retrospectief ritardando roquefort retrospectieve rite rosarium retrovirus ritme rosbief rettich ritmeren rose´

Staatsblad 1996 394 76 rosmarijn ->rozemarijn rustiek samizdat rossinant sabayon samoem ro¨ sti sabbat samoerai rostra sabotage samoreus rostrum saboteren samowaar, samowar rota saboteur sampan rotacisme sacharimeter sample rotan sacharine samplen rotarian sacharose sampler rotary sachet sampling rotaryclub sacraal samsam rotatie sacraliteit sanatorium rotator sacrament sanctie roteren sacramentale sanctioneren roti sacramenteel sanctuarium rotisserie sacreren sandaal rotonde sacrificie sandhi rotor sacrifie¨ ren sandinist rottweiler sacristie sandinistisch rouge sacrosanct sandwich roulade Sadduceee¨n sangria roulatie Sadduceee¨r sanguine rouleren sadisme sanguinisch roulette sadist sanhedrin route sadistisch sanitair routeren sadosadomasochisme sannyasin routier sadomasochist sansculotte routine sadomasochistisch sansevieria, sanseveria routineus safari Sanskriet routing safe sanskritist routinier safeloket sante´ rouwdouwer ->rauwdouwer saffiaan santenboetiek roux saffier santenkraam royaal saffieren sapfisch ->saffisch royalisme saffisch ->sapfisch sappe royalist saffloer sapristi royalistisch saffraan saprofyt royaliteit saga sarabande royalty sagaai ->assagaai, assegaai sarcasme royement sage sarcast royeren sago sarcastisch royering saillant sarcofaag roze sajet sarcoom rozemarijn ->rosmarijn sak sardien ->sardine rozet sake, saki sardine ->sardien rubato sakkeren sardonisch rubberen sakkers sardonyx rubricator Saks sari rubriceren Saksisch sarong rubricering salamander sassafras rubriek salami satan ruche salangaan satanisch ru¨ cksichtslos salariaat satanisme ruderaal salarie¨ ren satanist rudiment salaris satans rudimentair salderen sate´ rugby saldibalans satelliet rugbyen saldo sater ruggespraak salepdrank satinet ruı¨ne salet satire ruı¨neren salicyl satiricus ruı¨neus salicylzuur satiriek ruling saline satirisch rum salmagundi satisfactie rumba salmi satraap rumble salmiak satrapie rumboon salmonella saturnalie¨n rumoer Salomo satyriasis rumoeren Salomonsoordeel saucijs rumoerig salomonszegel saucisse rumoerigheid salon sauna rumpunch salonfa¨ hig saurie¨r rune saloon saurus runnen salsa sauveren runner salto savanne runner-up salto-mortale saven ruptuur salueren savoir-vivre ruraal saluut, salut savooi Rus salvarsan savoureren rush salvia sawasax russificatie salvo saxofonist russificeren samaar saxofoon Russin Samaritaan scabie¨s Russisch samba scabreus rusticiteit sambal scafander

Staatsblad 1996 394 77 scala scoren seksen scalp scorer sekser scalpel scotch seksisme scalperen scout seksist scampi scouting seksistisch scan scoutisme seksshop scandaleus ->schandaleus scrabbelen seksualiseren scanderen scrabble seksualiteit Scandinavisch scratchen seksueel scannen screenen seksuologie scanning scriba seksuologisch scapulier ->schapulier scribent seksuoloog scarabee scrimmage sekt scatologisch scrip sektarie¨r scenario script sektarisch scenarist scriptgirl sektarisme sce`ne scriptie sekte scenisch scriptorium sekwester scenografie scrotum sekwestreren scepsis scrum sela scepter scrupel select scepticisme scrupule selecteren scepticus scrupuleus selecteur sceptisch sculler selectie schab sculpturaal selectief schallebijter ->scharrebijter sculptuur selectiviteit schandaal Scythen seleen schandaleus ->scandaleus sealskin selenium schandalig seance self-fulfilling prophecy schandaliseren sec selfmade schapegras secans selfservice schapezuring secessie selfsupporting schapulier ->scapulier secondair ->secundair semafonie scharlaken secondant semafoon scharlakens secondante semafoor scharrebier seconde semanteem scharrebijter ->schallebijter seconderen semanticus scharretong secreet semantiek schattebout secretaire semantisch schema secretaresse semasiologie schematisch secretariaat semester schematiseren secretarie semiet schematisering secretarieel semilor ->similor schematisme secretaris seminaar scherzando secretie seminar scherzo sectie seminarie schibbolet ->sjibbolet sectio seminarist schiefer sector seminarium schilling sectoraal semi-officieel schisma seculair semiologie schismaticus secularisatie semioticus schismatiek seculariseren semiotiek schistosomiasis secularisme semiotisch schizofreen seculier Semitisch schizofrenie secundair ->secondair senaat schizoı¨de secundus senang schlager securiteit senator schlemiel secuur seniel schmieren sedan seniliteit schmink sedatief senior schminken sedativum seniorie schnabbel sedentair senioriteit schnabbelen sediment sennhut schnaps sedimentair señor schnitzel sedimentatie señora scholarisatie sefarden señorita scholasticus sefardisch sensatie scholastiek segment sensationeel schollevaar segmentaal sensibel Schot segmentatie sensibilisatie Schots segmenteren sensibiliseren schuinsmarcheerder segregatie sensibiliteit schwung segregeren sensitief sciencefiction seider sensitivisme scie¨ ntisme seideravond sensitiviteit sciopticon seigneur sensitivity-training sclerose seismisch sensomotorisch scoliose seismograaf sensor scones seismogram sensorisch scoop seismologie sensualisme scooter seismologisch sensualist scope seismoloog sensualiteit scopolamine seismometer sensueel scorbuut seks sententie score sekse sententieus

Staatsblad 1996 394 78 sentiment sexy signifisch sentimentalisme sfagnum signum sentimentalist sfeer sikh sentimentaliteit sferisch sikkepit sentimenteel sferoı¨daal sikkepitje separaat sferoı¨de silene separatie sfinx silex separatisme sfinxachtig silhouet separatist sforzando silicaat separatistisch sfumato silicium separator shabby silicone separeren shag silo sepia shaken Silurisch seponeren shaker Siluur sepot shamponeren similor ->semilor sepsis shampoo simonie september shampooe¨n simplex septennaal shantoeng simpliciteit septetseptic tank shawl simplificatie septiem, septime sheddak simplificeren septimo sheet simplisme septisch shelter simplistisch Septuagesima sheriff simsalabim Septuaginta, Septuagint sherpa simulant sequeel sherry simulatie sequens shift simulator sequentie shii-take simuleren sequentieel shilling simultaan sequoia shimmy sinaasappel seraf shintoı¨sme sinas serafijn shirt sinecure, sinecuur serafijns shit single serafine shoah singlet serail shoarma singularis sereen shock singulier sereh shocken sinister serenade shockeren sinjeur serendipiteit shocking sinologie sereniteit shop sinologisch serge shoppen sinoloog sergeant short sinopel serialiteit shorts sint serie short story sint-bernardshond serieel shorttrack sint-elmsvuur serieus shorttracker sinter sering shot sint-janskruid serologie shotten sint-veitsdans, sint-vitusdans serologisch shovel sinus seronegatief show sinusitis seropositief showbizz Sire seropositiviteit showbusiness sirene serotonine showen sirih serpent showmaster sirocco serpentig showroom siroop serpentine shunt sirtaki serre shuttle sisal serum si sister serve Siamees sistrum serveerboy Siberisch Sisyfusarbeid serveren sibille sitar servet sibillijns sitdownstaking servetring sic site serveuse siccatief situatie service sidecar situatief serviel sideraal situationeel Servie¨r siderisch situeren servies sief Sixtijns serviliteit sieraad sjabbes Servisch sie¨ rra sjablone, sjabloon servituut sie¨ sta sjabloneren sesam sifon sjabrak sessie sigaar sjah sestertie sigaretsightseeing sjamaan set sigma sjamanisme setpoint signaal sjanker settelen signalement sjans setter signaleren sjansen setting signalisatie sjeik set-up signatuur sjekkie se` vres signeren sjibbolet ->schibbolet Sexagesima signet sjiek (tabakspruim) sex-appeal significa sjieken sext significant sjiiet sextant significantie sjoege sextet significatie sjoel

Staatsblad 1996 394 79 sjoemelen snorkel solfer ->sulfer sjofel snorkelen solidair sjofelheid soap solidariseren sjofeltjes sociaal solidarisme sjotten sociabel solidaristisch sjwa sociabiliteit solidariteit ska socialisatie solide skaat socialiseren soliditeit skai socialisering solipsisme skald socialisme solipsist skateboard socialist solisme skateboarden socialistisch solist skeeler socialiteit soliste skeeleren socie¨ teit solistisch skeet society solitair skelet socinianen sollicitant skeletteren sociobiologie sollicitante skelter sociobioloog sollicitatie skelteren sociocratie solliciteren sketch sociocratisch solo ski sociodrama soloecisme skie¨n socio-economisch solstitium skie¨r sociograaf solutie skiff sociografie solvabel skiffeur sociografisch solvabiliteit skiffeuse sociogram solvent skiffhead sociolect solventie skin sociolinguı¨stiek solveren skinhead sociologie somatisch skunk sociologisch somatologie skuˆ tsje sociologisme sombrero skuˆ tsjesilen socioloog somma skybox sociometrie sommatie skylab sociometrisch sommeren skyline socratisch somnambule slab sodomie somnambulisme slacks sodomsappel somptueus slalom soebatten sonant slalommen soefisme sonar slapstick soek sonate Slavisch soelaas ->solaas sonatine slavistslavistiek soenniet sonde Slavonisch soennieten sonderen sleep-in soennitisch sondering slendang soera song slice soevereiniteit songwriter sliding sofa sonnet slijtage sofisme sonologie slip-over sofist sonoor slipstream sofisterij sonoriteit slivovitsj sofistisch sophisticated slogan soft soporatief slo¨jd softballen sopraan slowfox softdrugs sorbet slowmotion softenon sorbiet slufter softie sorbitol slum software sordino slump soigneren sores smack soigneur sorghum smak (stofnaam, heester) ->sumak soiree sorry smalltalk soit sorteren smalt soja sortie smaragd sol sortiment smaragden solaas ->soelaas soterisch smartcard solair sotto voce smash solarium sou smegma soldaat soubrette smog soldaatje souche smo¨ rrebro¨d soldaterij souffle´ smous soldatesk souffleren smousen ->smouzen soldateska souffleur smoushond solde soul smouzen ->smousen soldeer sound smyrnatapijt soldeersel sounder snack soldenier soundtrack snackbar solderen souper snapshot soldij souperen sneaker solemneel souplesse snelfoon solemniseren sourdine snikkel solemniteit sousafoon snob solenoı¨de sousbras snobisme soleren souschef snobistisch solex souspied snoezepoes solfe`ge soutane snookeren solfegie¨ ren souteneren

Staatsblad 1996 394 80 souteneur spillage stagneren souterrain spillebeen stalactiet soutien spilleleen stalagmiet souvenir spillepoot stalinisme sovchoz, sovchoze spinaal stalinist sovjet spinel stalinistisch sovjetiseren spinet stalles sovjetologie spinnaker, spinaker staminee sovjetoloog spinnewiel standaardisatie Spaans spin-off standaardiseren spacelab spinozisme stand-by spaceshuttle spion stand-in spagaat spionage staniol ->stanniool spaghetti spioneren stanniool ->staniol spalier spionne stansen spanie¨l spionnetje stante pede Spanjaard spiraal stanza spanjolet ->espagnolet spirant starnakel Spanjool spirantiseren statarisch sparren spirea statement Spartaan spirit stater Spartaans spiritisme statica spasme spiritist statie spasmodisch spiritistisch statief spasticiteit spiritual station spastisch spiritualie¨n stationair spatie spiritualisme stationcar spatie¨ ren spiritualistisch stationeren spatie¨ ring spiritualiteit stationnement speaker spiritueel statisch specerij spiritus statisticus speciaal spirocheet statistiek special spirometer statistisch specialisatie spitzen statuesk specialiseren spoetnik status specialisering spoiler status-quo specialisme spoliatie statussen specialist spolie¨ ren statutair specialiste spondee, spondeus statuur specialistisch spondeı¨sch statuut specialite´ sponsor stayer specialiteit sponsoren steak specie spontaan stearine specificatie spontaneı¨teit, spontaniteit stedehouder specificeren sporadisch steelguitar specificiteit sporkeboom steen des aanstoots specificum sporkehout steeple-chase specifiek sport steeplechaser specimen sportief steepler spectaculair sportiviteit stehgeiger spectator spot ste` le, stele spectatoriaal spotlight stellage spectraal spray stellair spectrograaf sprayen stemma spectrografie spread sten spectrogram spreadsheet stencil spectrometer sprinkler stencilen spectroscoop sprint stengun spectroscopie sprinten stennis spectroscopisch sprinter steno spectrum spurt stenograaf speculaas spurten stenograferen speculant sputum stenografie speculatie squadron stenografisch speculatief square stenogram speculeren squash stenotypen speech squashen stenotypist speechen squasher stentor speed squaw stepdans speedboat stabiel step-in speedway stabilisatie steppe spektakel stabilisator ste`re speleologie stabiliseren stereo speleologisch stabiliteit stereofonie speleoloog staccato stereofonisch spencer stadie stereometrie sperma stadion stereoscoop spermaceet, spermaceti stadium stereoscopie spermatogenese staffelmethode stereoscopisch spermatozoı¨de stafylokok stereotiep spermatozoo¨n stage stereotype sperzieboon stagflatie stereotyperen spiccato stagiair stereotypie spielerei stagiaire steriel spike stagnatie sterilisatie

Staatsblad 1996 394 81 sterilisator stroboscopisch subtractief steriliseren strofe subtropisch steriliteit strofisch subtype stern strontium suburbanisatie steroı¨de structuralisme subversie steroı¨den structuralist subversief stethoscoop structuralistisch subversiviteit steward structureel succes stewardess structureren successie stick structuur successief sticker struma successievelijk stickie strychnine successtuk stiftsdame stuc succesvol stigma studentikoos succulent stigmatisatie studieus succursale stigmatiseren studio sucrose stileren studiosus sue`de stilet studium generale sufficie¨nt stiletto stuff suffix stilist stukadoor suffragaan stilistiek stukadoren suffragette stilistisch stunt suggereren stilton stunten suggestie stimulans stupide suggestief stimulatie stupiditeit suı¨cidaal stimulator stuwage ->stouwage suı¨cide stimuleren styliet suisse stimulus styling suite stipendium stylist sujet stipulatie styreen sukade stipuleren suatiesluis sulfaat Stoa suave sulfamide stochastisch sub sulfanilamide stock subaltern sulfer ->solfer stockcar subarctisch sulfide stockeren subatomair sulfiet stoepa subcategorie sulfonamiden stoı¨cijn subclan sulfureus stoı¨cijns subcommissie sulky stoı¨cisme subcontinent sultan stoı¨sch subcontractor sultanaat stola subcultureel sultane stoma subcultuur sumak ->smak stomatologie subdiaken summa stoned subiet summier stopwatch subject summierlijk storax subjectief summum store subjectivisme super storneren subjectivistisch superbe storno subjectiviteit superdividend stouwage ->stuwage subjunctief superfosfaat straddle subliem superieur stradivarius sublimaat superieure straight sublimatie superintendent strangulatie sublimeren superior strapless sublimiteit superioriteit stras subordinatie superlatief strateeg subordineren superoxide strategie subplot superplie strategisch subregent superpositie stratificatie subrogatie superscript stratigrafie sub rosa supersonisch stratosfeer subroutine superstitie stratosferisch subscriptie superviseren stratus subsidiabel supervisie streaken subsidiair supervisor streber subsidiariteit supplement streptokinase subsidie supplementair streptokok subsidie¨nt suppleren streptomycine subsidie¨ ren suppletie stress subsidioloog suppletoir, suppletoor stressen subsonisch suppliant stretch subsponsor supplie¨ ren stretchen substantie suppoost stretcher substantieel support striae substantief supporter strictuur substantiveren supporteren strijkage substantivisch suppositie strike substitueren suppressie stringent substitutie supprimeren strippen substituut supranationaliteit stripper substraat suprematie striptease subtiel suprematisme stripteaseuse subtiliteit suprematistisch stroboscoop subtitel surfen

Staatsblad 1996 394 82 Surinaams syndicaat talie¨n surinamiseren syndicalisme talisman surnumerair syndicalist talk sur place syndicalistisch talkshow surplus syndicus talmoed, talmud surprise syndroom talmoedisch surrealisme synecdoche talmoedist, talmudist surrealist synergetisch talon surrealistisch synergie tamari surree¨el synesthesie tamarinde surrogaat synodaal tamarisk surseance synode tamboer surveillance synodisch tamboeren surveillant synoniem tamboereren surveilleren synonymie tamboerijn survival synonymiek tamboer-maıˆtre susceptibel synopsis tamboer-majoor susceptibiliteit synoptici tampon sushi synoptisch tamponneren suspect syntactisch tamtam suspenderen syntagma tandem suspense syntagmatisch tanga suspensie syntaxis tangens suspensief synthese tangent swagger synthesizer tangentieel swami synthetisch tango swap synthetiseren tangram swastika systeem tank sweater systeemloos tanken sweatshirt systematicus tanker swing systematiek tannine swingen systematisch tantaliseren switch systematiseren tantalium switchen tab Tantalusbeker syfilis tabak Tantaluskwelling syfilitisch tabakker tantie`me syllabe tabasco tantra syllabificatie tabbaard, tabberd tantrisme syllabisch tabee tantum syllabus tabel taoı¨sme syllogisme tabellarisch taoı¨stisch syllogistisch tabellariseren tapdans symbiose tabernakel tapdanser symbiotisch tabla tape symboliek tablatuur tapedeck symbolisatie tableau tapen symbolisch tablet tapioca symboliseren tabloid tapir symbolisme taboe tapisserie symbolist taboeret tapissie`re symbolistisch tabulator tarantella symbool tabulatuur tarbot symfonie tachimetrie target symfonisch tachograaf tarief symmetrie tachometer tarifair symmetrisch tachycardie tariferen sympathie tachygraaf tarok sympathiek tachygrafie tarot sympathisant tachymeter tarra sympathisch tachymetrie tarreren sympathiseren tachyon tartaar ->tataar symposion tackelen tartaars ->tataars symposium tackle tartan symptomatisch taco tataar ->tartaar symptomatologie tact tataars ->tartaars symptoom tacticus tatoeage synagogaal tactiek tatoee¨ erder synagoge, synagoog tactiel tatoee¨ ren synaps tactisch tatoee¨ ring synchroniciteit taekwondo tauge´ synchronie tae¨l taupe synchronisatie tafereel tautologie synchronisch tagliatelle tautologisch synchroniseren tahoe taveerne, taverne synchronisme taifoen ->tyfoon taxameter synchronistisch taiga taxateur synchroon taille taxatie synchrotron tailleren taxeren syncope tailleur taxfree syncoperen tailleuse taxi syncopering tajine taxie¨n syncopisch takkewijf taxon syncretisch taks taxonomie syncretisme talent taxonomisch syndicaal talie taxonoom

Staatsblad 1996 394 83 taxus telex tertio Taylorstelsel telexen terts tbc telexist terzine t-bonesteak teljoor test teak telkenjare testament teakhout telkenmale testamentair teakhouten tellurisch testateur team tellurium testatrice teamwork te mijnen huize testen tearjerker te mijnent tester tearoom te mijner beschikking testeren techneut te mijner ere testikel technicus tempe´ testimonium techniek tempelier testis technisch tempera testosteron technocraat temperament tetanus technocratie temperaturen teˆ te-a` -teˆte technocratisch temperatuur tetra technologie tempex tetracycline technologisch tempo tetrae¨ der technoloog temporaal tetralogie teckel temporeel tetrarch tectyl temporisatie te uwen gerieve tectyleren temporiseren te uwen laste teddy temptatie te uwent te dezen tempura te uwer informatie te dezen aanzien tempus te uwer verjaring te dezer plaatse tenant textiel te dezer zake tendens textuur te dien aanzien tendentie te zijnen aanzien te dien einde tendentieus te zijnen behoeve te dier zake tender te zijnen laste teenager tenderen te zijner tijd teevee tendinitis thalidomide teflon teneur thallidomide te harent tennis thallium te hunnent tennissen thaumatologie teint tennisser theater tektoniek tenor theatraal tektonisch tensie thee telefax tentakel theeachtig telefonade tentamen theı¨sme telefoneren tentamineren theı¨stisch telefonie tentatief thema telefonisch tentet thematiek telefonist tenue thematisch telefoniste te onzen dienste thematiseren telefoon te onzen kantore theocraat telefoto te onzent theocratie telefotografie te onzen voordele theocratisch telegraaf te onzer verontschuldiging theodicee telegraferen tequila theodoliet telegrafie tera-elektronvolt theogonie telegrafisch teratologie theologant telegrafist teriakel ->triakel theologie telegrafiste termiet theologisch telegram terminaal theologiseren telekinese terminal theoloog telekinetisch terminologie theonomie telekrant terminologisch theorema telelens terminus theoreticus teleleren ternauwernood theoretisch telemarketing terne theoretiseren telematica terpenen theorie telematisch terpentine theosofie teleobjectief terra theosofisch teleologie terracotta theosoof teleologisch terrarium therapeut teleonthaal terras therapeutisch telepaat terrasseren therapie telepathie terrazzo thermaal telepathisch terreur thermen teleprocessing terrie¨r thermiek teleprompter terrine thermisch telescoop territoir, territoor thermodynamica telescoperen territoriaal thermodynamisch telescopisch territorium thermo-elektriciteit teleshoppen terrorisatie thermo-elektrisch teleshopper terroriseren thermofiel teleshopping terrorisme thermogeen teletekst terrorist thermograaf televisie terroristisch thermografie telewerk tertiair thermometer telewerken Tertiair thermopane telewinkelen tertiaris thermoplast

Staatsblad 1996 394 84 thermoplastisch toeristisch total loss thermos toernooi ->tornooi totem thermoscoop toernooien ->tornooien totemisme thermostaat toffee totemistisch thermotherapie toga toto thesaurie togus totok thesaurier toilet touche thesaurus toiletteren toucher these toko toucheren thesis tolerabel touperen thinner tolerant toupet Thomas tolerantie tour thomisme tolereren touringcar thomistisch tolk touristclass thora tolueen tournedos thorax tolunie tournee thorium tomahawk tourniquet thriller tombe tournure thuja, thuya tombola toxiciteit thymusklier tommy toxicologie tiara tomografie toxicologisch tic tompoes toxicoloog ticket tompouce toxicomanie tiebreak tonaal toxicum tierce´ tonaliteit toxine tie¨ rceren tondeuse toxisch tie¨ rcering tonic toxoplasmose tifosi tonica trace´ tig tonicum traceren tilbury tonisch trachea tilde tonnage tracheaal tilt tonsil trachee timbre tonsillectomie tracheotomie timen tonsillitis trachiet time-out tonsuur trachoom timer tonus track timesharing toonder dezes tractie timide toost ->toast tractor timiditeit toosten ->toasten traditie timing tooster ->toaster traditional timocratie topaas traditionalisme timpaan topazen traditionalist tinctuur topic traditionalistisch tinnef topinamboer traditioneel tinneroy topless trafiek tinto topograaf trafikant tip topografie tragedie tipsy topografisch trage´ dienne tirade topologie tragicus tirailleren topologisch tragiek tirailleur toponiem tragikomedie tiran toponymie tragikomisch tirannie toponymisch tragisch tiranniek topos trailer tiranniseren top secret trainee tiras topspin trainen Tirools toque trainer tissue torderen traineren titaan toreador training titan torero traite titanenstrijd torment traiteur titanenwerk tormenteren traject titanisch tornado traktaat titanium tornooi ->toernooi traktaatje titer tornooien ->toernooien traktatie titratie toros traktement titreren torpederen trakteren titulair torpedo tram titularis tors ->torso trammen titulatuur torsie tramontane tjaptjoi torso ->tors tramp tjitjak tortilla trampoline tmesis torture trance toast ->toost tortuur tranche toasten ->toosten torus trancheren toaster ->tooster toss tranquillizer tobogan tossen transactie toccata tosti transalpijns toean totaal transatlantieker toeclip totalisator transatlantisch toendra totaliseren transcendent toentertijd totalitair transcendentaal toerauto totalitarisme transcendentalisme toerisme totaliteit transcendentie toerist totaliter transcenderen

Staatsblad 1996 394 85 transcontinentaal tri trompetten transcriberen triade trompetter transcript triakel ->teriakel trompetteren transcriptie trial trompettist transept triangel troop transfer triangulair tropee ->trofee transfereren triangulatie tropisch transferium triarchie tropisme transfiguratie Trias tropopauze transformatie triatleet troposfeer transformationeel triatlon trotskistisch transformator tribaal trottoir transformeren tribalisme trotyl transfusie tribunaal troubadour transgeen tribunaat troubleshooter transgressie tribune trouvaille transigeren tribus truc transistor tribuun trucage transit tribuut truck transitie trichine trucker transitief trichinose trukeren transito tricky trust transitoir, transitoor tricolor trustee transitorium tricolore try-out translatie tricot trypsine transmigrant tricotage tsaar transmigratie triduu¨m tsarevitsj transmissie trie¨ nnale tsarina transmutatie triglief tsarisme transnationaal trigonaal tsaristisch transoceanisch trigonometrie tseetseevlieg transparant trigonometrisch Tsjech transparantie triktrak Tsjechisch transpiratie triktrakken tuba transpireren trilateraal tube transplantaat triljard tubeless transplantatie triljoen tuberculeus transplanteren trilogie tuberculine transponeren trimaran tuberculose transport trimester tuberkel transportabel trimmen tudorstijl transporteren trimmer tuf transporteur triniteit tufsteen transpositie trio tuigage transseksisme triode tukker transseksualiteit triolet tulband transseksueel triomf tule transsubstantiatie triomfaal tulen Transvaals triomfalisme tulpomanie transversaal triomfalistisch tumbler trapeze triomfantelijk tumor trapezium triomfator tumtum trapezoı¨de triomferen tumult trappist triool tumultueus trassant trip tumulus trassi tripartiet tune trauma tripel tuner traumatisch tripleren tunica traumatiseren triplet tuniek traumatologie triplex turban traumatologisch tripliceren turbine traumatoloog trippen turbo travee triptiek turbojet traverse, travers trireem turbulent traverseren tritium turbulentie travesteren triton tureluur travestie triumviraat tureluurs travestiet trivia Turk trawant triviaal turken trawler trivialiseren turkoois treem trivialiteit turkooizen trema trivium Turks tremel trochee, trocheus turnen tremolo trocheı¨sch turner tremor troebleren turnster tremulant trofee ->tropee tutoyeren tremuleren troglodiet tuttebel trenchcoat Trojaans tutti trend trojka tuttifrutti trendsetter trolley tutu trendy trombone tv trepaan trombonist tweed trepanatie trombose tweedimensionaliteit trepaneren trompe-l’oeil tweeter tres trompet twen

Staatsblad 1996 394 86 twinset upgrading vanadium two-seater uppercut vandaal two-step upper ten vandalisme tycoon ups and downs van dien aard tyfoon ->taifoen up-tempo van harentwege tyfus up-to-date van hunnentwege type uraan ->uranium vanille typecasting uranium ->uraan vanilline typen uranografie van mijnentwege typeren urbaan van onzentwege typering urbanisatie van uwentwege typewriter urbaniseren van zijnentwege typisch urbanisme vaporisator typist urbanistisch vaporiseren typiste urbaniteit varia typograaf ureter variabel typografie urethra variabele typografisch ureum variabiliteit typologie urgent variante, variant typologisch urgentie variatie typoscript urinaal varie¨ ren u aller vriend urine varie´te´ u beider vriend urineren varie¨ teit u¨ berhaupt urinoir varsity Übermensch urn, urne vasculair ugli urologie vasectomie uit dien hoofde urologisch vaseline uitfaden uroloog vasopressine uitloggen usance vasotomie ukelele ->oekelele usueel vaudeville ukkepuk usurpatie vazalliteit ulevel usurpator vector ulster usurperen veda ultiem ut vedette ultimatief uterus veganist ultimatum utilisatie vegetarie¨r ultimo utiliseren vegetarisch ultra utilisme vegetarisme ultramarijn utilistisch vegetatie ultramontaans utilitair vegetatief ultrasoon utilitarisme vegeteren ultraviolet utilitaristisch vehikel umlaut utiliteit veine umpire Utopia velaar unaniem utopie velodroom unanimiteit utopisch velours unciaal utopisme velum undercover utopist velvet underdog utopistisch vendetta underground uwerzijds vendu understatement uzi vendutie unfair va-banque venerisch unheimisch vacant veneroloog uniciteit vacatie veneus unicum vacature ->vacatuur ventilatie unie vacatuur ->vacature ventilator uniek vaccin ventileren unie¨ ren vaccinatie ventriculair unificatie vaccine ventrikel unificeren vaccineren venusberg uniform vaccinering venushaar uniformeren vacuu¨m venusschelp uniformiteit vademecum venusziekte unilateraal va-et-vient veramerikaansen unilateralisme vagant veramerikaniseren unionist vagebond veramerikanisering unionistisch vagina veranda unisono vaginaal verbaal unit vaginisme verbalisant unitair vair verbaliseren unitarie¨r vakantie verbalisme unitarisme valentie verbena unitarist valeriaan verbeulemansen universalia valide verbositeit universalisme valideren verbum universalistisch validiteit verchromen universaliteit valies vercijferen universeel valium verdict universitair valorisatie verdisconteren universiteit valoriseren verfransen universum valuta verfransing unverfroren valutair verhypothekeren updaten valuteren verificateur updating vampier verificatie upgraden vampirisme verifie¨ ren

Staatsblad 1996 394 87 verindischen violier voltige verisme violist voltigeren verkankeren violiste voltmeter vermicelli violistisch volume vermiljoen violoncel volumen vermout violoncellist volumineus vernissage viool voluntair veronal viooltje voluntarisme verordineren vip voluntaristisch verpauperen viraal voluptueus verpaupering virago volute, voluut verpolitieken virginaal vomeren verroomsen virginiteit voodoo versie viriel vopo versificatie viriliteit vossebes versificeren virologie voteren versjteren viroloog votief verso virtueel votum versus virtuoos voucher vertebraal virtuositeit voute vertebraat virtuoze voyant verticaal virulent voyeur verticaliteit virulentie voyeurisme vertolken virus voyeuristisch vertolker visafoon vozen vertolking visagist vrank verzinnebeelden vis-a` -vis vrankheid verzinnebeelding visceraal vrijage vesper viscose vrille vestiaire viscositeit vues hebben op vestibulair viseren Vulgaat ->Vulgata vestibule visie vulgair veteraan visioen vulgarisatie veterinair visionair vulgariseren veto visitatie vulgarisme vexatie visitator vulgariteit vexeren visite Vulgata ->Vulgaat via visiteren vulgus viaduct visiteur vulkaan viaticum viskeus vulkanisatie vibrafonist visualisatie vulkanisch vibrafoon visualiseren vulkaniseren vibratie visueel vulkanisme vibrato visum vulkanologisch vibrator vitaal vulkanoloog vibreren vitalisme vulva vicariaat vitalistisch wadi vicaris vitaliteit wadjan vice- vitamine wagon vicieus vitamineren wajang victorie vitrage waldhoorn, waldhoren victorieus vitrine walhalla victualie vitriool walkietalkie vide vitusdans walkman video vivarium walk-over videofoon vivat walkure videotheek vivisectie wallebak viditel vlamisme Wankelmotor vieux vliegezwam waranda view vocaal warande viewdata vocabulaire warming-up viewer vocabularium warrant viewmaster vocalise wasserette vigeren vocaliseren watercloset vigeur vocalist watt vigilante vocatie wattage vigileren vocatief watteren vigilie voile wc vignet volant weck viking volatiel wecken vilein volatiliteit wedgwood villa vol-au-vent weed villanelle volie`re weekend vinaigrette volleren weekenden vindicatie volley wegbonjouren vindicatief volleybal wegedoorn vindiceren volleyen weigelia vinificatie volontair wekamine vinoloog volontaire welfare vintage volt wellington vinyl volta weltschmerz viola da gamba voltage wenge´ violatie voltameter western violent voltampe`re West-Indisch violet volte wetsuit

Staatsblad 1996 394 88 wettisch xenofoob zeppelin wherry xenon zero whiplash xeres zeugma whirlpool xerografie zich sjakes houden whisky xerox zigzaggen whiskysoda xeroxen zijnerzijds whist x-stralen zijns weegs gaan whister xyleen zinkblende white spirit xylofoon zinkografie whizzkid xyloliet zinkoxide whodunit yahtzee zinnebeeld wicket yam zinnebeeldig wicketkeeper yang zinnia wielersport yank zinsaccent wielewaal yankee zionisme wiet yard zionist wiggebeen y-as zionistisch wigwam yell zirkonium wildcard yellen zirkoon wildwestfilm yen zloty Wilhelmus yeti zodiak Willemsorde yin zodiakaal winch yoga zoeaaf winti yoghurt zoeloe wisecrack yogi zombie wishful thinking ypsilon zona wodka yuan zonaal wok yuca, yucca zonne- (samenst. met – als 1e lid, bijv. wolfraam, wolfram yup zonnewarmte) womanizer yuppie zoo wonderboy zabaglione zoo¨ geografie workaholic zambo zoo¨ logie workshop zappen zoo¨ logisch would-be zarzuela zoo¨ loog wow zeboe zoomen xanthine zebra zoo¨ plankton xantippe zefier zottebollen x-as zelateur zotteklap x-benen zeloot Zuid-Afrikaan xenofiel zen Zuid-Afrikaans xenofilie zenboeddhisme Zuid-Amerikaan xenofobie zenegroen Zuid-Amerikaans xenofobisch zeoliet zwanebloem

Deze bijlage behoort bij het Spellingbesluit.

Staatsblad 1996 394 89 NOTA VAN TOELICHTING

ALGEMEEN DEEL

I. Inleiding

Op het gebied van de spelling van de Nederlandse taal is in Belgie¨en Nederland de behoefte tot onderlinge samenwerking in de loop van deze eeuw steeds toegenomen. Kon bij de spellingwijziging in 1934 (spelling- Marchant) nog niet van een optimale eensgezindheid worden gesproken, bij de spellingwijziging in 1947 en het vervolg daarop in 1953 was wel sprake van onderlinge saamhorigheid. Deze saamhorigheid is daarna verder bestendigd en verdiept. Het Verdrag inzake de Nederlandse Taalunie (Trb. 1980, 147), dat in 1980 tussen Belgie¨ en Nederland tot stand is gekomen, kan als een voorlopig sluitstuk van de hier aangeduide ontwikkeling worden beschouwd.

De spellingwijziging in 1947, die haar beslag kreeg bij de wet van 14 februari 1947 (Stb. 1947, H52), was een ingrijpende wijziging: de naamvals- uitgangen verdwenen, net als de dubbele klinkers in open lettergrepen, en de uitgang -sch. Voorts werden bij algemene maatregel van bestuur1 krachtens die wet geregeld het voornaamwoordelijk gebruik, het gebruik van de tweede-naamvalsvormen, de schrijfwijze van de bestaardwoorden alsmede van de tussenklanken in samengestelde woorden. Dit geschiedde door te verwijzen naar een leidraad en een daarbij behorende woorden- lijst die waren vervaardigd door een Nederlands-Belgische commissie. Wat betreft de bastaardwoorden werd daarbij een systeem geı¨ntrodu- ceerd van voorkeurspelling en toegelaten spelling voor sommige bastaardwoorden. De regeling in verband met de bastaardwoorden was op enkele punten innerlijk tegenstrijdig vanwege soms voorgeschreven, niet te verklaren, verschillen in schrijfwijze tussen woorden (bv. fotocopie naast kopie). De commissie die de spellingwijziging had voorbereid, stelde zich ten aanzien van de voorkeurspelling en toegelaten spelling op het standpunt dat uit de praktijk zou moeten blijken, wat de meest geaccepteerde schrijfwijze voor de desbetreffende bastaardwoorden zou worden. Op grond daarvan zou te zijner tijd een nadere regeling tot stand kunnen komen. Al in december 1955 werd hiertoe een Nederlands- Belgische commissie ingesteld, die het jaar daarop met een rapport kwam en daarin adviseerde de kwestie voor te leggen aan de Nederlands- Belgische Woordenlijstcommissie. Aan het rapport dat deze laatste commissie in juli 1958 uitbracht, is geen gevolg gegeven.

In 1963 werd opnieuw een Belgisch-Nederlandse commissie ingesteld, die opdracht kreeg een spelling van de bastaardwoorden te ontwerpen zonder dat er een mogelijkheid bestond tot een keuze voor voorkeur- spelling of voor toegelaten spelling. Deze spelling moest in fonologische zin zo consequent mogelijk zijn en een zo ver mogelijke vernederlandsing nastreven. De Belgisch-Nederlandse commissie, ook wel naar haar voorzitters de commissie Pe´ e-Wesselings genoemd, bood in juni 1966 haar eindrapport aan. De beide meest betrokken ministers van Belgie¨en Nederland besloten het rapport te publiceren alvorens over te gaan tot realisering van de daarin opgenomen voorstellen. De publikatie, eind februari 1967, van de voorstellen van de commissie leidde tot tal van reacties. Op verzoek van beide ministers bracht de commissie een nader 1 Besluit van 31 oktober 1953 (Stb. 668), rapport uit waarin aanpassingen waren aangebracht. Na een adviesronde gewijzigd bij besluit van 8 september 1954 bood de commissie in april 1968 haar eindvoorstellen aan. Deze (Stb. 399), en in werking getreden met eindvoorstellen werden vervolgens gepubliceerd. Eind november 1970 ingang van 1 september 1955 krachtens het besluit van 23 augustus 1955 maakte de Nederlandse regering bekend dat zij de spelling van de (Stb. 388). bastaardwoorden volgens de eindvoorstellen wilde aanpassen. Na

Staatsblad 1996 394 90 wisseling van de kabinetten in beide landen werd echter in 1972 het overleg tussen Belgie¨ en Nederland heropend. Besloten werd een gemeenschappelijke nota op te stellen. Deze kwam in de loop van 1972 gereed en werd vervolgens vanwege gebeurtenissen van binnenlands- politieke aard zowel in Belgie¨ als in Nederland, die geen verband hielden met de nota zelf, niet in behandeling genomen. In 1974 werd door de beide meest betrokken ministers een aanvulling op deze nota als wenselijk beschouwd.

Ondertussen kreeg de samenwerking tussen Nederland en Belgie¨ meer vorm. In 1975 werd besloten dat er een Belgisch-Nederlands samenwerkingsorgaan op het gebied van de Nederlandse taal en cultuur zou komen. Dit zou zich ook met de spelling van het Nederlands gaan bezighouden. Deze besluitvorming heeft uiteindelijk geleid tot het Verdrag inzake de Nederlandse Taalunie, dat op 23 juli 1981 in werking is getreden (Stb. 1981, 453). In het verdrag komen de verdragsluitende partijen overeen de officie¨ le spelling gemeenschappelijk vast te stellen (zie artikel 4, onder b, van het verdrag). Met ingang van 23 juli 1981 heeft het Comite´ van Ministers van de Nederlandse Taalunie het beleid in verband met de officie¨ le spelling bepaald. Dit beleid schiep een nieuwe realiteit. Een belangrijk gevolg van de nieuwe situatie is onder andere geweest dat de bij artikel 5 van de wet van 1947 in het leven geroepen vaste Commissie van Advies inzake de schrijfwijze van de Nederlandsche taal de facto ophield te bestaan. Een nieuwe adviesstructuur trad daarvoor in de plaats die ook feitelijk de rol van deze Commissie heeft overgenomen. Door deze Commissie is derhalve geen advies uitgebracht over het onderhavige Spellingbesluit. Het voorstel van Aanpassingswet herziening advies- stelsel, dat onlangs bij de Tweede Kamer is ingediend, voorziet (artikel 3.3) in opheffing van deze Commissie.

Na de inwerkingtreding van het verdrag werd het terrein van de spelling verkend, zowel op inhoudelijk als op wettelijk en op bestuurlijk vlak. Dit resulteerde in 1985 in twee rapporten van de Nederlandse Taalunie: «Wettelijke en bestuurlijke aspecten» en «Inhoudelijke aspecten» (opgenomen in respectievelijk «Voorzetten 3» en «Voorzetten 4» van de serie publikaties die de Nederlandse Taalunie verzorgt onder de titel Voorzetten). Het rapport «Inhoudelijke aspecten» gaf een overzicht van de spellingaspecten die voor herziening in aanmerking zouden kunnen komen, dit met inbegrip van een indicatie van het belang en de urgentie ervan. Er bleef echter behoefte bestaan aan een grondiger terreinver- kenning. Nog in 1985 werd daarom een zogenoemde Werkgroep ad hoc Spelling geı¨nstalleerd. Deze ad hoc-werkgroep moest het werk van een definitieve spellingcommissie voorbereiden. Op initiatief van de ad hoc-werkgroep kwam een rapport tot stand getiteld «De Nederlandse Taalunie en de spelling: enige juridische beschouwingen» (gepubliceerd in «Voorzetten 19»). Tevens werd op last van de ad hoc-werkgroep een onderzoek onder het publiek gehouden bestaande uit een enqueˆteinde vorm van een representatieve steekproef onder Vlamingen en Neder- landers en uit diepte-interviews met personen die beroepshalve veel met taal te maken hebben. De resultaten van het publieksonderzoek werden in 1988 gepubliceerd. Tenslotte bracht de ad hoc-werkgroep begin 1989 een rapportage uit (gepubliceerd in «Voorzetten 20») waarin een aantal voorstellen tot wijziging van de Nederlandse spelling werd gedaan. Daarin adviseerde de ad hoc-werkgroep een spellingcommissie in te stellen die onder meer voorstellen zou moeten doen in verband met opheffing van de dubbelspelling van de bastaardwoorden door middel van verneder- landsing – op een gematigde wijze – van die woorden. Zou die verneder- landsing niet tot bevredigende resultaten leiden dan bleef volgens de ad hoc-werkgroep als mogelijkheid om het probleem van de dubbelspelling

Staatsblad 1996 394 91 op te lossen slechts over om de huidige voorkeurspelling te verheffen tot enige officie¨ le spelling.

In 1990 stelde het Comite´ van Ministers van de Nederlandse Taalunie een nieuwe spellingcommissie in die opdracht kreeg het werk van de spellingcommissie van 1947 en de commissies die daarop waren gevolgd, af te maken. Aan die opdracht was het reeds genoemde publieks- onderzoek in Nederland en Vlaanderen voorafgegaan naar gewenste, aanvaardbare en onaanvaardbare spellingveranderingen. De commissie moest zich buigen over de spelling van de bastaardwoorden, de tussen- klanken in samengestelde woorden en de diakritische tekens trema, apostrof en liggend streepje. Tijdens de werkzaamheden van de commissie bleek er ook wat betreft vreemde woorden duidelijk behoefte te bestaan aan spellingregels. In verband hiermee deed de commissie daaromtrent eigener beweging voorstellen. Het Comite´ van Ministers stemde er mee in dat de opdracht werd uitgebreid tot deze voorstellen. In maart 1993 bracht de commissie haar rapport uit aan het Comite´ van Ministers. De Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren van de Neder- landse Taalunie adviseerde in het algemeen positief over de taalkundige kwaliteit van de voorstellen maar formuleerde, vooral gelet op de maatschappelijke aanvaardbaarheid van de voorstellen, ook punten van kritiek op een aantal onderdelen. Het Comite´ van Ministers legde de spellingcommissie vervolgens zijn vragen en bedenkingen voor. Dit leidde tot enkele bijstellingen in het rapport van de spellingcommissie. Het gewijzigde rapport werd in oktober 1993 aan het Comite´ van Ministers aangeboden.

Het Comite´ van Ministers legde dit rapport voor inhoudelijk advies voor aan de Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren van de Nederlandse Taalunie, de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en de Koninklijke Academie voor Taal- en Letterkunde. Op grond van de adviezen van deze instanties, die vele aanbevelingen tot wijziging bevatten op de voorstellen van de spellingcommissie, besloot het Comite´ van Ministers op 19 januari 1994 in een voorlopige standpuntbepaling de voorstellen van de spellingcommissie voor de bastaardwoorden niet over te nemen, en de voorkeurspelling tot enige officie¨ le spelling te verklaren. Wel volgde het Comite´ van Ministers op hoofdlijnen de voorstellen voor de tussenklanken in samengestelde woorden en afleidingen daarvan en voor de diakritische tekens, zij het met inachtneming van enkele van de wijzigingsvoorstellen van de Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren en van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. De Interparlementaire Commissie van de Nederlandse Taalunie hield op 28 februari 1994 een hoorzitting over deze standpuntbepaling. Op 7 maart 1994 ging de Interparlementaire Commissie, voor deze gelegenheid uitgebreid met leden van de Vlaamse Raad en de Staten-Generaal, akkoord met de voorlopige standpunt- bepaling. Op 21 maart 1994 zette het Comite´ van Ministers de voorlopige standpuntbepaling omtrent de spelling van de bastaardwoorden, de tussenklanken en de diakritische tekens om in een definitief besluit. De op 26 april 1993 door het Comite´ van Ministers in het leven geroepen Taaladviescommissie heeft vervolgens de tekst van dit besluit op verzoek van het Comite´ van Ministers verder uitgewerkt. Nadat de Taaladviescommissie advies had uitgebracht over de uitgangspunten voor de inrichting van de Woordenlijst van de Nederlandse taal stelde het Comite´ van Ministers deze uitgangspunten definitief vast op 24 oktober 1994. Op 25 september 1995 tenslotte stemde het Comite´ van Ministers in met de concrete uitwerking op grond van deze uitgangspunten.

Staatsblad 1996 394 92 II. Inhoud van de spellingwijziging

Uit welke onderdelen de besluitvorming in 1994 en 1995 tot wijziging van de spelling van het Comite´ van Ministers van de Nederlandse Taalunie bestaat, is reeds aangegeven in hoofdstuk I. Hoofdlijnen van deze besluitvorming zijn: a. De leidraad cq. de inleiding van de Woordenlijst van de Nederlandse taal wordt aangepast aan de gewijzigde spellingregels en verder zo herschreven dat de tekst daarvan voldoet aan de hedendaagse normen inzake efficie¨ nt en begrijpelijk taalgebruik; b. De woordenlijst van de Woordenlijst van de Nederlandse taal wordt herzien. De woordenlijst wordt representatief voor het hedendaags taalgebruik en sluit aan bij de behoeften van de taalgebruikers. In onbruik geraakte woorden worden uit de woordenlijst geschrapt. Woorden die sinds 1953 frequent in gebruik zijn gekomen, worden toegevoegd. De woordenlijst wordt actueel gehouden door om de tien jaar, zonder wijziging van de spellingregels, een aangepaste editie te laten verschijnen, waarin in onbruik geraakte woorden niet meer voorkomen en nieuwe woordvormen worden opgenomen; c. Ten aanzien van bastaardwoorden gelden enkele nieuwe regels, te weten: 1°. De huidige voorkeurspelling wordt de enige officie¨ le vorm; de tot dusver toegelaten spelling vervalt. Deze regel lijdt slechts uitzondering indien de voorkeurspelling aantoonbaar is achterhaald en door de overgrote meerderheid van de taalgemeenschap niet meer wordt toegepast; Voorbeeld: Het woord croquet wordt inmiddels bijna zonder uitzondering geschreven als kroket. De spelling daarvan wordt daarom kroket. 2°. Enkele innerlijke tegenstrijdigheden worden weggewerkt. Daarbij gaat het in beginsel alleen om samengestelde woorden (of daarvan afgeleide woorden) die afwijken van het in die woorden voorkomende grondwoord of deel van het grondwoord. Alleen indien een afwijkend woord zo sterk is ingeburgerd dat zijn afwijkende spelling voor de taalgebruiker geen probleem vormt, wordt de afwijkende spelling gehandhaafd; Voorbeelden: Aangezien het woord vredestractaat afwijkt van een reeks woorden met het grondwoord traktaat en van andere woorden zoals traktant, traktatie, traktement en trakteren, wordt het vervangen door vredestraktaat. Het woord insekt wijkt af van een reeks woorden die eindigen op -ect, zoals dialect, effect en object, en wordt daarom vervangen door insect. Het woord oktober wijkt af van de reeks woorden die beginnen met oct, zoals octaaf, octant, octet en octopus, maar blijft gespeld als oktober omdat het zeer sterk is ingeburgerd. 3°. Nieuwe bastaardwoorden worden, indien mogelijk, gespeld naar analogie van bestaande bastaardwoorden, waarin dezelfde of gelijk- soortige woorden of woorddelen voorkomen; Voorbeeld: De nieuw gevormde samengestelde woorden en daarvan afgeleide woorden met het woorddeel elektr- worden conform de woordenlijst van 1953 gespeld met de letter < -k- >. d. Ten aanzien van de tussenletters -e- en -en- in samengestelde woorden gelden de volgende regels: Algemene regels 1°. Indien op de grens tussen het eerste en het tweede deel van een samengesteld woord een toonloze [e] wordt gehoord, dan wordt deze geschreven als de letters < -en- > indien het eerste deel van dat woord een zelfstandig naamwoord is dat uitsluitend een meervoud heeft op de letters < -(e)n > ; Voorbeelden: perenboom, bessensap, bessenjam, hondenhok,

Staatsblad 1996 394 93 ziekenhuis, studentenberaad, getuigenverklaring, doch aspergesoep (het eerste deel van het woord eindigt niet op de letters < -en > als meervoud), keuzemogelijkheid (naast keuzen bestaat ook keuzes), hoogtevrees, gedaanteverwisseling. 2°. De algemene regel onder 1° geldt niet: – indien het eerste deel van dat woord als afzonderlijk woord reeds op de letters < -en > eindigt, Voorbeelden: keukenstoel, goudenregen. – ten aanzien van samenstellingen met een oude naamvals-n; Voorbeelden: ’s anderendaags, derdendaags, meestendeels, meestentijds. 3°. Met inachtneming van de hieronder opgenomen uitzonderingen wordt in alle andere gevallen dan onder 1° en 2° de letter < -e- > geschreven; Voorbeelden: rodekool, blindedarm, brekebeen. Uitzonderingen Van de toepassing van de algemene regel onder 1° worden de volgende categoriee¨ n woorden uitgezonderd: 4°. samengestelde woorden waarvan het eerste deel als een unicum moet worden beschouwd; Voorbeelden: Koninginnedag, zonneschijn, Onze-Lieve- Vrouwetoren. 5°. samengestelde bijvoeglijke naamwoorden waarvan het eerste deel een versterkende betekenis heeft voor die woorden; Voorbeelden: apetrots, beregoed, boordevol, reuzeleuk, steke- blind. 6°. samengestelde woorden waarvan het eerste deel een dierennaam en het tweede deel een plantkundige aanduiding is; Voorbeelden: kattekruid, paardekastanje. 7°. samengestelde woorden waarvan het eerste deel een lichaamslid is en die als geheel versteend zijn; Voorbeelden: kakebeen, kinnebak, ruggespraak. 8°. samengestelde woorden waarvan e´e´ n van beide delen niet meer herkenbaar is als afzonderlijk woord in de oorspronkelijke betekenis; Voorbeelden: bolleboos, papegaai. e. Ten aanzien van de tussenletter -s- in samengestelde woorden gelden de volgende regels: 1°. Een tussenletterwordt geschreven, indien het eerste deel van een woord niet eindigt op de klank [s] en het tweede deel van het woord niet begint met een sisklank ([s] of [sj]), maar tussen het eerste en het tweede deel van het woord wel de klank [s] wordt gehoord; Voorbeelden: stadsdeel, meningsverschil. Op grond van zich ree¨ el voordoende variatie in de uitspraak zullen vele woorden op twee gelijkwaardige wijzen kunnen worden gespeld. Voorbeelden: drug(s)beleid, tijd(s)verschil. 2°. Een tussenletterwordt geschreven, indien de aanwezigheid van de klank [s] blijkt uit een samentrekking van woorden; Voorbeelden: damessandaal (want in een samentrekking zegt men dames- en herensandaal), dorpsstraat (want in een samentrekking zegt men: dorps- en stadsstraten). f. Het trema wordt in de volgende gevallen vervangen door een liggend streepje: 1°. op de grens van de delen van een samengesteld woord, indien de laatste letter van het eerste deel en de eerste letter van het tweede deel van dat woord botsende klinkers zijn, met dien verstande dat bij voluit geschreven getallen en rangtelwoorden een trema wordt gebruikt, Voorbeelden: zee-engte, auto-ongeval, dia-avond, na-apen, tweee¨ ntwintig, tweee¨ ntwintigste-eeuws. – dan wel 2°. op de grens van de woorddelen van een afgeleid woord, indien dat

Staatsblad 1996 394 94 woord eindigt op het achtervoegsel -achtig en er op die grens twee opeenvolgende klinkers als e´e´ n klank kunnen worden gelezen; Voorbeeld: zebra-achtig. g. Ten aanzien van het liggend streepje geldt de nieuwe regel dat een liggend streepje wordt gebruikt in afgeleide aardrijkskundige woorden; Voorbeelden: Oost-Vlaams, West-Afrikaans, Zuid-Frans, Centraal- Aziatisch. h. Ten aanzien van vreemde woorden (dat wil zeggen woorden die klanken, klankreeksen of woordvormings- en afleidingskenmerken hebben die niet tot de systematiek van het Nederlands behoren) is een aantal nieuwe regels vastgesteld: 1°. In een woord van Franse herkomst geldt als vuistregel dat de Franse accenttekens alleen worden gebruikt op de letter < -e(-) > althans voor zover weglating van dat teken tot verwarring in de uitspraak kan leiden; Voorbeelden: etage, refugie´ , attachee (in plaats van e´ tage, re´ fugie´ en attache´ e), ragout, debacle (in plaats van ragouˆten debaˆ cle), maar enqueˆ te, geˆ ne, volie` re, loge´. 2°. Een Engelstalig werkwoord wordt vervoegd met -de, indien het in het Engels eindigt op een klinker; eindigt een Engelstalig werkwoord op een medeklinker, dan wordt het vervoegd volgens de regels voor de vervoeging van het zwakke werkwoord (’t kofschip). Voorbeelden: rugbyen – rugbyde – gerugbyd, respectievelijk faxen – faxte – gefaxt.

III. Opzet nieuwe regeling

In het besluit van 1953 betreffende voorschriften over de schrijfwijze van de Nederlandse taal zijn, zoals hierboven al in hoofdstuk I is uiteen- gezet, regels gegeven over het voornaamwoordelijk gebruik, het gebruik van tweede-naamvalsvormen en de schrijfwijze van de bastaardwoorden en van de tussenklanken in samengestelde woorden. Dat besluit hield in een bekrachtiging van de spellingregels die door een daartoe in het leven geroepen Nederlands-Belgische Commissie waren opgesteld. Deze spellingregels waren neergelegd in een leidraad en toegepast in een woordenlijst. De leidraad bevatte taalkundige regels waaraan de hand moest worden gehouden bij de spelling van woorden. Daarnaast bevatte hij niet-bindende voorschriften, zoals ten aanzien van de spelling van spraakklanken, de verdeling van woorden in lettergrepen en het gebruik van diakritische tekens, die als aanwijzingen en handreikingen voor de praktijk werden aangemerkt. De woordenlijst was een alfabetische lijst van woorden. Bij de vormgeving van de schrijfwijze van de woorden in de woordenlijst werden de taalkundige regels toegepast, die in de leidraad waren opgenomen. Leidraad en woordenlijst vormden te zamen de Woordenlijst van de Nederlandse taal.

De in oktober 1995 onder auspicie¨ n van de Nederlandse Taalunie gepubliceerde Woordenlijst Nederlandse taal bestaat evenals de Woordenlijst van de Nederlandse taal van 1953 uit twee delen: een leidraad en een daar op aansluitende woordenlijst. De wijze waarop deze leidraad en woordenlijst zijn opgezet, verschilt niet wezenlijk van die in 1953. In de leidraad komen onderwerpen aan de orde die ook voorkwamen in de leidraad van de Woordenlijst van de Nederlandse taal van 1953. Voorts zijn de taalkundige regels van de leidraad in acht genomen bij de schrijfwijze van de woorden in de woordenlijst. In de woordenlijst zijn evenals in 1953 opgenomen bastaardwoorden, thans woorden van vreemde herkomst of uitheemse woorden genoemd, en samengestelde woorden waarbij het gebruik van de tussenletters -e-, -en- en -s- een rol speelt. Nieuw is onder meer dat de schrijfwijze van staande uitdrukkingen in de woordenlijst zelf is opgenomen. Voorts heeft de woordenlijst een grotere omvang dan die van 1953. De leidraad biedt een

Staatsblad 1996 394 95 overzicht van de regels voor de schrijfwijze van de Nederlandse taal zoals deze gelden na de wijziging van de spelling De Vries en Te Winkel bij de wet van 14 februari 1947.

Het onderhavige besluit zet de in het besluit van 1953 gekozen lijn voort. Deze lijn houdt in dat het uiteindelijk tot stand gekomen resultaat van de spellingwijziging in e´e´ n enkel artikel van het besluit wordt bekrachtigd. Anders echter dan in 1953 maakt het resultaat van de spellingwijziging ten behoeve van de kenbaarheid daarvan deel uit van het besluit zelf. Dit is geschied door opneming in het besluit van een tweetal bijlagen. Evenals in 1953 het geval was, bevat de leidraad voorschriften die als niet-bindende aanwijzingen en handreikingen voor de praktijk moeten worden beschouwd. Het betreft hier met name voorschriften ten aanzien van het gebruik van diakritische tekens en de schrijfwijze van oude staande uitdrukkingen in de derde naamvalsvorm. De regering bereidt een wetsvoorstel voor, waarbij aan deze aanwijzingen en handreikingen een basis wordt verschaft in de wet van 1947. Bijlage 1 van het besluit bevat de leidraad van de Woordenlijst Nederlandse taal. Daargelaten de inleidende alinea’s en de slotwoorden is de tekst van de leidraad ongewijzigd opgenomen. De leidraad geeft net als in 1954 een overzicht van de regels voor de schrijfwijze van de Nederlandse taal, zoals deze gelden na de wijziging van de spelling De Vries en Te Winkel bij de wet van 14 februari 1947 en na invoering van het besluit van het Comite´ van Ministers van 25 september 1995. Bijlage 2 van het besluit bestaat uit een woordenlijst, waarin alleen die woorden uit de woordenlijst van de Woordenlijst Nederlandse taal voorkomen, ten aanzien waarvan opneming vanuit het oogpunt van de spelling noodzakelijk is. Het gaat hierbij in het bijzonder om die woorden die niet zonder meer uit de spellingregels in de leidraad zijn af te leiden. Evenals de woordenlijst in de Woordenlijst Nederlandse taal is de woordenlijst in bijlage 2 tot stand gekomen onder auspicie¨ n van de Nederlandse Taalunie.

Het besluit heeft dezelfde reikwijdte als het besluit uit 1953. Deze wordt bepaald door de artikelen 2 tot en met 4 van de wet. De artikelen 2 tot en met 4 houden in dat de spellingregels moeten worden gevolgd door de overheid (de wet spreekt in dit verband over «Ministerieele Departe- menten, Autoriteiten, Colleges en Ambtenaren»), door de van overheidswege bekostigde onderwijsinstellingen alsmede bij de examens die van overheidswege worden erkend of waaraan van overheidswege medewerking of ondersteuning wordt verleend.

Gezien de betrekkelijk geringe wijzigingen ten opzichte van de spelling- wijziging van 1953 leidt het besluit niet tot een uitbreiding van kosten. Weliswaar leidt de spellingwijziging tot een aanpassing van de leermid- delen, maar deze kan geleidelijk haar beslag krijgen, nl. op die momenten waarop de leermiddelen ook los van de spellingwijziging al zouden zijn vervangen. De met de aanpassing gemoeide kosten kunnen derhalve met de bestaande middelen worden opgevangen. Een onderzoek verricht in 1993 door het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven bevestigt dat geen sprake hoeft te zijn van een uitbreiding van kosten. In het onderzoeksrapport van het instituut is in dat verband als belangrijk element genoemd de periode die ligt tussen het tijdstip van aankondiging en dat van inwerkingtreding van de nieuwe regeling. Wat betreft dit laatste punt kan worden verwezen naar de artikelsgewijze toelichting op de artikelen 2, 3 en 4.

De invoering van het onderhavige besluit leidt er toe dat het besluit van 31 oktober 1953 (Stb. 668) wordt ingetrokken.

Staatsblad 1996 394 96 ARTIKELEN

Artikel 1

In de bijlagen 1 en 2, waar in dit artikel naar wordt verwezen, zijn een leidraad en een woordenlijst opgenomen die hun basis vinden in de besluitvorming van 21 maart 1994, van 24 oktober 1994 en uiteindelijk van 25 september 1995 van het Comite´ van Ministers van de Nederlandse Taalunie. Op de wijze waarop deze besluitvorming van het Comite´ van Ministers tot stand is gekomen alsmede op de inhoud van deze besluit- vorming wordt ingegaan in hoofdstuk I, respectievelijk hoofdstuk II.

Artikelen 2, 3 en 4

Op 25 september 1995 heeft het Comite´ van Ministers besloten, dat de spellingwijziging uiterlijk op 1 september 1997 van kracht wordt in Vlaanderen en Nederland. Zoals in hoofdstuk III van het Algemeen deel reeds is aangegeven, dienen de spellingregels te worden nageleefd door de overheid, door de van overheidswege bekostigde onderwijsinstellingen en bij de examens die van overheidswege worden erkend of waaraan van overheidswege medewerking of ondersteuning wordt verleend. Nu er nieuwe spelling- regels bestaan, is er aanleiding de periode waarin de spellingregels volgens het besluit van 31 oktober 1953 (Stb. 668) nog gelden, zo kort mogelijk te houden. In verband hiermee is in artikel 4 vastgelegd dat het Spellingbesluit met ingang van 1 augustus 1996 in werking treedt. In samenhang met artikel 4 houdt artikel 3 in, dat het besluit van 31 oktober 1953 met ingang van 1 augustus 1996 wordt ingetrokken. De datum van inwerkingtreding van het Spellingbesluit geldt voor alle drie hierboven genoemde categoriee¨ n (overheid, onderwijsinstellingen en erkende of ondersteunde examens). Wat betreft de overheid kan met deze bepalingen worden volstaan. Gezien de bescheiden omvang van de nieuwe spelling- regels en gegeven de omstandigheid dat de spellingregels bij de inwerkintreding van het Spellingbesluit al geruime tijd bekend zijn, is het voor de overheidssector goed mogelijk de nieuwe spellingregels spoedig na de totstandkoming van het Spellingbesluit (dus vanaf 1 augustus 1996) te gaan gebruiken. Het ligt echter minder voor de hand de van overheidswege bekostigde onderwijsinstellingen met ingang van 1 augustus 1996 ten volle te verplichten tot toepassing van de nieuwe spellingregels. Vanuit onderwijs- kundige overwegingen bestaat er aanleiding om ten aanzien van deze onderwijsinstellingen gebruik te maken van de geboden mogelijkheid in boven aangehaalde besluitvorming van het Comite´ van Ministers dat de nieuwe spellingregels uiterlijk op 1 september 1997 van kracht worden. Met het oog hierop is in artikel 2 een overgangsregeling opgenomen die inhoudt dat, in afwijking van artikel 1, de spelling volgens het besluit van 31 oktober 1953 kan worden aangehouden tot en met 31 augustus 1997. Toepassing van deze bepaling leidt er toe dat aan de leerlingen die in het schooljaar 1996–1997 tot de hoogste groep of klas behoren, nog niet de eis hoeft te worden gesteld, dat zij er ook al daadwerkelijk in 1997 blijk van geven de nieuwe spellingregels te beheersen. Deze eis zal voor het eerst gelden voor de leerlingen die in het schooljaar 1997–1998 tot de hoogste groep of klas behoren. Artikel 2 laat overigens de regeling in artikel 1 onverlet. Direct na de inwerkingtreding van het Spellingbesluit zullen de bekostigde onderwijsinstellingen een aanvang kunnen en ook moeten maken met het onderricht van de nieuwe spellingregels aan alle leerlingen. De overgangsregeling in artikel 2 geldt evenzeer ten aanzien van de examens, bedoeld in artikel 4 van de wet. Ook wat betreft deze examens

Staatsblad 1996 394 97 wordt voor het eerst bij de examens in het schooljaar 1997–1998 kennis vereist van de nieuwe spellingregels.

Opmerking verdient nog dat de invoering van de regeling niet inhoudt dat de leermiddelen terstond bij de inwerkingtreding zouden moeten zijn aangepast aan de nieuwe spellingregels. Tussen de eisen gesteld ingevolge de kerndoelen of bij het examen enerzijds en de leermiddelen anderzijds bestaat – bij of krachtens de wet – geen relatie die in geval van een spellingwijziging verplicht tot een onmiddellijke vervanging van leermiddelen. De leermiddelen kunnen derhalve in de loop van de komende jaren geleidelijk worden aangepast aan de nieuwe spelling- regels.

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, A. Nuis

Staatsblad 1996 394 98