DOCSLIB.ORG

Frontiers of the Roman Empire Grenzen Van Het Romeinse Rijk Grenzen Des Römischen Reiches

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Frontiers of the Roman Empire Grenzen Van Het Romeinse Rijk Grenzen Des Römischen Reiches FRONTIERS OF THE ROMAN EMPIRE GRENZEN VAN HET ROMEINSE RIJK GRENZEN DES RÖMISCHEN REICHES THE LOWER GERMAN LIMES DE NEDERGERMAANSE LIMES DER NIEDERGERMANISCHE LIMES ISBNSidestone 978-90-8890-726-5 Press ISBN: 978-90-8890-726-5 DAVID J. BREEZE, SONJA JILEK, ERIK P. GRAAFSTAL, Sidestone WILLEM J.H. WILLEMS † & STEVE BÖDECKER 9 789088 907265 Frontiers of the Roman Empire Grenzen van het Romeinse Rijk Grenzen des Römischen Reiches The Lower German Limes De Nedergermaanse Limes Der Niedergermanische Limes Sidestone Press Frontiers of the Roman Empire Grenzen van het Romeinse Rijk Grenzen des Römischen Reiches David J. Breeze, Sonja Jilek The Lower German Limes De Nedergermaanse Limes Der Niedergermanische Limes Erik P. Graafstal, Willem J.H. Willems † & Steve Bödecker The authors/De auteurs/Die Autoren Professor David. J. Breeze is Chairman of the International Congress of Roman Frontier Studies and has published extensively on Roman frontiers. Dr Sonja Jilek has acted since 2005 as coordinator of three multinational EU projects regarding the development of the UNESCO "Frontiers of the Roman Empire" World Heritage Site. Erik P. Graafstal M.A. is municipal archaeologist of Utrecht and research associate at Leiden University with a specialization in Roman frontier research. Professor Dr Willem J.H. Willems held the Chair for provincial-Roman archaeology at Leiden University and was specialized in regional research of Roman frontier areas. Steve Bödecker M.A. is the Limes coordinator for North Rhine-Westphalia and member of the team preparing the world heritage application for the Lower German Limes. © 2018 the authors Published by Sidestone Press, Leiden www.sidestone.com Lay-out & cover design: Sidestone Press Photograph cover: front: LVR-LandesMuseum Bonn, foto: Jürgen Vogel; back: LVR-Archäologisches Park Xanten, foto: livius.org Jona Lendering Production coordination and maps part 2 by Rozemarijn Buitenhuis Translation by Carol van Driel-Murray (The Lower German Limes, English), Tom Hazenberg (Dutch), Steve Bödecker (The Lower German Limes, German), Christine Pavesicz (Frontiers of the Roman Empire, German) ISBN 978-90-8890-726-5 (softcover) ISBN 978-90-8890-725-8 (PDF e-book) Contents Inhoudsopgave Inhaltsverzeichnis Foreword 7 Voorwoord 7 Vorwort 7 Frontiers of the Roman Empire 10 De grenzen van het Romeinse Rijk 11 Grenzen des Römischen Reiches 11 Common cultural heritage of the Gemeenschappelijk cultureel erfgoed Das gemeinsame kulturelle Erbe des Roman Empire 10 van het Romeinse Rijk 11 Römischen Reiches 11 The Roman Empire 12 Het Romeinse Rijk 13 Das Römische Reich 13 Frontiers and trade 16 Grenzen en handel 15 Grenzen und Handel 17 The “Frontiers of the Roman Empire” De “Frontiers of the Roman Empire” Das Welterbe „Grenzen des Römischen World Heritage Site 18 als Werelderfgoed 19 Reiches“ 19 The definition of a World Heritage De definitie van een Werelderfgoed- Die Definition des Welterbes 21 Site 20 monument 21 Die zukünftige Aufgabe 25 The task ahead 24 De toekomstige opgave 25 Geschichte und Ausdehnung der Grenzen 27 History and extent of frontiers 26 Geschiedenis en omvang van de Roms Außenpolitik 29 Rome´s foreign policy 28 grenzen 29 Der Verlauf der Grenzen 29 The location of frontiers 30 Buitenlandpolitiek van Rome 29 Das Heer und die Grenzen 37 The army and frontiers 36 Het verloop van de grens 31 Zur Funktion der Grenzen 39 The purpose of frontiers 38 Het leger en de grenzen 37 Soldaten und Zivilisten 41 Soldiers and civilians 38 Het doel van de grenzen 39 Die Militärverwaltung 41 Military administration 40 Soldaten en burgers 41 Die Erforschung der römischen Grenzen 43 Research on Roman frontiers 42 Militaire organisatie 41 Inschriften und Dokumente 43 Inscriptions and documents 42 Onderzoek naar Romeinse grenzen 43 Prospektion und Ausgrabungen 45 Survey and excavation 42 Inscripties en documenten 43 Luftbildarchäologie und Fern- Aerial survey and remote sensing 44 Prospectie en opgraving 45 erkundung 47 Protection and presentation of frontiers 46 Luchtfotografie en remote sensing 47 Schutz und Präsentation der Grenzen 47 Future perspectives 50 Bescherming en presentatie van de Zukunftsperspektiven 51 grenzen 47 The Lower German Limes 52 Der Niedergermanische Limes 53 De blik vooruit 51 The river frontier that saw it all 52 Die Flussgrenze sah alles 53 The setting of the Lower Rhine limes 56 De Nedergermaanse Limes 53 Die Umgebung des Limes am Niederrhein 57 Landscape 56 De rivier die alles zag 53 Landschaft 57 Historical background and De Nedergermaanse Limes in zijn Historischer Hintergrund und development 60 context 57 Entwicklung 61 The classic frontier system (late 1st – Landschap 57 Das klassische Verteidigungssystem late 3rd century) 72 Historische achtergrond en (spätes 1. bis spätes 3. Jh. n. Chr.) 73 The Roman army 72 ontwikkeling 61 Die römische Armee 73 Accommodation 78 Het klassieke grenssysteem (late 1e – Unterbringung 77 The Lower German deployment 86 late 3e eeuw) 73 Die Truppenaufstellung in Outstanding values of the Lower German Het Romeinse leger 73 Niedergermanien 85 limes 90 Huisvesting 77 Die herausragende Bedeutung des Chronological span 90 De troepenmacht van Neder- niedergermanischen Limes 91 The development of military archi- Germanië 85 Zeitspanne 91 tecture 92 De outstanding values van de Die Entwicklung der Militärarchitektur 93 A complete system 98 Nedergermaanse Limes 89 Ein vollständiges System 97 A ‘military-industrial complex’ 100 Chronologische tijdspanne 91 Ein „Militärisch-industrieller Riverfronts and harbours 104 De ontwikkeling van de militaire Komplex“ 103 Water management and shipping architectuur 91 Flussufer und Häfen 103 infrastructure 106 Een compleet systeem 95 Wasserwirtschaft und Spectacular finds: ships and votive Een ‘militair-industrieel complex’ 103 Schifffahrtsinfrastruktur 105 offerings 112 Kades en havens 105 Eindrucksvolle Funde: Schiffe und The true treasure: sewage and Watermanagement en infra- Votivgaben 111 waste 114 structuur voor binnenvaart 105 Ein echter Schatz: Abwasser- und Information stored in leather and Spectaculaire vondsten: schepen Abfall 111 timber 116 en votiefoffers 107 In Leder und Holz konservierte The sealing properties of later De ware schat: drek en afval 111 Informationen 113 townscapes 118 Informatie uit leer en hout 113 Die Erhaltungsbedingungen durch Archaeological research and heritage Toegedekt door latere steden 115 spätere Stadtentwicklung 115 management 118 Archeologisch onderzoek en Die archäologische Forschung und What to see? 124 erfgoedbeheer 115 Denkmalpflege 119 Museums and permanent exhibitions 124 wat is er te zien? 123 Was ist zu sehen? 125 Visible remains and modern Musea en permanente exposities 123 Museen und Dauerausstellungen 125 references 128 Zichtbare resten en hedendaagse Sichtbare Überreste und moderne Further reading 139 verwijzingen 127 Präsentationen 129 Illustration acknowledgements 142 Aanbevolen literatuur 139 Weiterführende Literatur 139 Beeldverantwoording 142 Bildnachweis 142 1. Map of the Roman empire under the Emperor Hadrian (AD 117-138). Kaart van het Romeinse Rijk onder keizer Hadrianus (117-138 n. Chr.). Karte des Römischen Reiches unter Kaiser Hadrian (117–138 n. Chr.). 6 FOREWORD VOORWOORD VORWORT The frontiers of the Roman em- De grenzen van het Romeinse Die Grenzen des Römischen pire together form the largest Rijk vormen samen het grootste Reiches bilden zusammen das surviving monument of one of bewaarde monument van een am großflächigsten erhaltene the world´s greatest states. They van ‘s werelds grootste staten. Monument eines der großartigs- stretch for some 7,500 km through Ze strekken zich uit over zo’n ten Weltreiche. Sie erstrecken 20 countries which encircle the 7500 km in 20 landen rondom de sich auf mehr als 7500 km über 20 Mediterranean Sea. The remains Middellandse Zee. De resten van Länder rund um das Mittelmeer. of these frontiers have been de rijksgrens worden al enkele Schon seit einigen Jahrhunderten studied by visitors and later by eeuwen bestudeerd door bezoe- werden die Überreste dieser archaeologists for several centu- kers en later door archeologen. Grenzanlagen von Besuchern, und ries. Many of the inscriptions and Veel inscripties, beelden, wapens, später auch von Archäologen, un- sculpture, weapons, pottery and vaatwerk en objecten die zijn ver- tersucht. Viele der Inschriften und artefacts created and used by the vaardigd en gebruikt door solda- Skulpturen, Waffen, Keramik und soldiers and civilians who lived on ten en burgers die leefden aan de andere Gebrauchsgegenstände, the frontier can be seen in muse- grens, zijn te zien in musea. Even die von den in der Grenzzone le- ums. Equally evocative of the lost sprekende getuigen van de verga- benden Soldaten und Zivilisten might of Rome are the physical re- ne macht van Rome zijn de fysieke hergestellt und benutzt wurden, mains of the frontiers themselves. resten van de grenzen zelf. Deze können heute in Museen besich- The aim of this series of booklets boekenreeks beoogt niet alleen tigt werden. Ebenso erinnern is not only to inform the interest- de geïnteresseerde bezoeker te auch die physischen Überreste ed visitor about the history of the informeren over de geschiedenis der Grenzanlagen an die einstige frontiers but to act as a guide- van de grenzen maar kan ook die- Macht Roms. Der Zweck dieser book as well. nen als gids. Buchserie ist es, den interessier- The frontier in Lower Germany De grens in Neder-Germanië ten Besucher über die Geschichte was one of the earliest to be cre- kwam als een van de
Load more

Recommended publications
  • Voorburg-Arentsburg : Forum Hadriani *)
    PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/26485 Please be advised that this information was generated on 2021-09-29 and may be subject to change. VOORBURG-ARENTSBURG : FORUM HADRIANI *) Keizer Hadrianus heeft, waarschijnlijk in 120 of 121, in het woongebied van de Canane- fates een marktplaats gesticht, of aan een reeds bestaande nederzetting marktrecht geschon­ ken : Forum Hadriani. Deze nederzetting is tevens de hoofdplaats geweest van de civitas der Cananefates. Nog tijdens de regering van Hadrianus(?) of liever onder Antoninus Pius of Marcus Aurelius, op zijn laatst in 162, is deze plaats tot municipium verheven. De officiële naam Inidde sindsdien Municipium Aelium of Aurelium Cananefat(i)um, M.A.C. op een mijl­ paal die omstreeks 1500 gevonden is in het land der Cananefates, te Monster of Naaldwijk, en die is opgericht in 162 tijdens de regering van Marcus Aurelius en zijn adoptief broer Lucius Verus 1). De naam Forum Hadriani bleef daarnaast gehandhaafd, zoals blijkt uit de vermelding van deze plaatsnaam op de Tabula Peutingeriana, in een inscriptie op een askist uit de 3de eeuw, die gevonden is in Pannonia Superior 2), en in het opschrift van de in 1963 te Rijswijk (Z.-H.) ontdekte mijlpaal, die dateert uit 250 na Chr., uit de regeringstijd van Decius 3). Deze laatste vondst heeft opnieuw het probleem van de lokalisering van Forum Hadriani onder de aandacht gebracht. In de Bonner Jahrbücher 164, 1964 werd naar aanleiding van de mijlpaal van Rijswijk 4) betoogd dat Forum Hadriani in of bij Voorburg (zie afb.) heeft gelegen, niet ver van de plaats waar ten westen van de Vliet, d.i.
    [Show full text]
  • Romans and Batavians: Regional Developments at the Imperial Frontier
    ROMANS AND BATAVIANS: REGIONAL DEVELOPMENTS AT THE IMPERIAL FRONTIER WillemJ.H. Willems The Batavians are certainly among the most well-known tribes in the Roman empire, both in antiquity and today. Their relation with the Romans has been the subject of much scholarly discussion in the past and the present, but most of this discussion was based primarily on literary data. With the exception of the work of Modderman (1949, 1951), however, no effort has been made to substanriate the archaeological data-base of the Batavian tribal area in the eastern part of the Dutch Rhine delta. Fortunately, in 1978 a detailed study of all archaeological evidence of the central part of this area could be starled. On the basis of the preliminary results of this project, it is now pos- sible to examine some of the archaeological correlates of the acculturation processes which operated here from the Late Iron Age to the Early Middle Ages (c. 250 B.C. - A.D. 750). But first it is necessary to examine some of the theoretical concepts invol- ved. Since the 1954 SSRC Seminar, acculturation is often defined as culture change that is initiated by the conjunction of two or more autonomous cultural systems. In our case it is evident that the differences between the cultural systems involved are very large in- deed (below p. 112 and Roymans this vol.). On the one hand is a system which may be described as a state, while on the other hand we are dealing with a society at a much lower level of social complexity.
    [Show full text]
  • Van Tilburg-5.Indd 27 28-07-15 17:26 Van Tilburg-5.Indd 28 28-07-15 17:26 Traffi C Policy and Circulation in Roman Cities
    Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35894 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Tilburg, Cornelis Richard van Title: Streets and streams : health conditions and city planning in the Graeco-Roman world Issue Date: 2015-10-14 I. CITY AND TRAFFIC van Tilburg-5.indd 27 28-07-15 17:26 van Tilburg-5.indd 28 28-07-15 17:26 Traffi c Policy and Circulation in Roman Cities van Tilburg-5.indd 29 28-07-15 17:26 CITY AND TRAFFIC Context In 2007, I published Traffi c and Congestion in the Roman Empire (second edition 2012). Th is book was the reason for the CASA/KVSA (Classical Association of South Africa/Klassieke Vereniging van Suid-Afrika) to invite me to present a paper, enti- tled ‘Traffi c Policy in Roman Cities’, at the biennial conference ‘Aspects of Empire’, 2-5 July 2007, held at the University of Cape Town. Th is paper was the basis of the following chapter. Since then, more books and articles on this theme have been published.1 How- ever, the majority of these articles are restricted to the situation in Pompeii , the best preserved ancient Roman city. In 2011, however, a volume was published by R. Lau- rence and D.J. Newsome, in which – besides Pompeii – traffi c aspects of Rome and Ostia are discussed.2 For a positive review see R. Benefi el (2012): ‘this is a beautifully produced book that moves its reader onto and through the streets of the Roman city’.3 However, I agree with a more critical opinion by M.
    [Show full text]
  • Romeinen in Katwijk Knooppunt in Een Wereldrijk Parklaan Landschapsarchitecten B.V
    Romeinen in Katwijk Knooppunt in een wereldrijk Parklaan Landschapsarchitecten b.v. T: 073 - 614 01 91 weleer Vughterstraat 221 E: [email protected] erfgoedcommunicatie 5211 GD Den Bosch I: www.parklaan.nl Romeinen in Katwijk Knooppunt in een wereldrijk Een visie op de communicatie van de Romeinse Limes in de gemeente Katwijk voorblad; Katwijk en Brittenburg, van Goyen 1627 februari 2016 1. Aanleiding Verschillende rijks- en provinciale overheden werken op Om het streven naar draagvlak voor het Nederlandse plannen, waarbij elke gemeente een eigen accent of thema landelijk niveau samen om het Nederlandse deel van de deel van de Limes vorm te geven is in 2012 het landelijke kan hebben. Limes, de noordgrens van het Romeinse Rijk, op de UNES- ‘Uitvoeringsprogramma Publieksbereik Romeinse Limes’ CO-werelderfgoedlijst te krijgen. In januari 2014 heeft de opgesteld. De provincie Zuid-Holland heeft bovendien in De provincie Zuid-Holland heeft de erfgoedlijn Limes uitge- gemeente Katwijk daartoe de Intentieverklaring Werelderf- 2013 het Uitvoeringsprogramma Erfgoedlijnen (2013-2016) werkt in het document Romeinse Limes Zuid-Holland, visie goednominatie Romeinse Limes ondertekend1 . De prelude vastgesteld. Alle investeringen in erfgoed in deze periode 2020, meerjarenprogramma 2014-2016. Katwijk wordt in dit hiervan luidt: worden geconcentreerd op zeven erfgoedlijnen, met als beleidsstuk genoemd als te ontwikkelen recreatief-toeris- De Romeinse Limes, de noordgrens van het Romeinse uitgangspunt het streven naar beschermen, beleven en tisch Limesknooppunt. De Limes moet beleefbaar, bekend, Rijk, is de grootste lineaire archeologische structuur in benutten. Eén van die erfgoedlijnen is de Romeinse Limes. bereikbaar en benut worden. Naast de dynamische limes Europa. Een indrukwekkend restant van dit verleden is de Katwijk is daarbinnen door de provincie Zuid-Holland recent is de Oude Romeinse waterbaan belangrijk.
    [Show full text]
  • University of Groningen Luxury Tableware? Terra Sigillata in the Coastal Region of the Northern Netherlands Nieuwhof, Annet
    University of Groningen Luxury tableware? Terra sigillata in the coastal region of the northern Netherlands Nieuwhof, Annet Published in: Experiencing the Frontier and the Frontier of Experience DOI: 10.32028/9781789696813-8 IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2020 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Nieuwhof, A. (2020). Luxury tableware? Terra sigillata in the coastal region of the northern Netherlands. In A. Rubel, & H-U. Voß (Eds.), Experiencing the Frontier and the Frontier of Experience : Barbarian perspectives and Roman strategies to deal with new threats (pp. 94-110). (Archaeopress Roman Archaeology ; Vol. 76). Archaeopress. https://doi.org/10.32028/9781789696813-8 Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license. More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne- amendment. Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.
    [Show full text]
  • Bullard Eva 2013 MA.Pdf
    Marcomannia in the making. by Eva Bullard BA, University of Victoria, 2008 A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of MASTER OF ARTS in the Department of Greek and Roman Studies Eva Bullard 2013 University of Victoria All rights reserved. This thesis may not be reproduced in whole or in part, by photocopy or other means, without the permission of the author. ii Supervisory Committee Marcomannia in the making by Eva Bullard BA, University of Victoria, 2008 Supervisory Committee Dr. John P. Oleson, Department of Greek and Roman Studies Supervisor Dr. Gregory D. Rowe, Department of Greek and Roman Studies Departmental Member iii Abstract Supervisory Committee John P. Oleson, Department of Greek and Roman Studies Supervisor Dr. Gregory D. Rowe, Department of Greek and Roman Studies Departmental Member During the last stages of the Marcommani Wars in the late second century A.D., Roman literary sources recorded that the Roman emperor Marcus Aurelius was planning to annex the Germanic territory of the Marcomannic and Quadic tribes. This work will propose that Marcus Aurelius was going to create a province called Marcomannia. The thesis will be supported by archaeological data originating from excavations in the Roman installation at Mušov, Moravia, Czech Republic. The investigation will examine the history of the non-Roman region beyond the northern Danubian frontier, the character of Roman occupation and creation of other Roman provinces on the Danube, and consult primary sources and modern research on the topic of Roman expansion and empire building during the principate. iv Table of Contents Supervisory Committee .....................................................................................................
    [Show full text]
  • 0.00 Download Free
    This is an Open Access publication. Visit our website for more OA publication, to read any of our books for free online, or to buy them in print or PDF. www.sidestone.com Check out some of our latest publications: ANALECTA PRAEHISTORICA LEIDENSIA 45 98163_APL_45_Voorwerk.indd I 16/07/15 13:00 98163_APL_45_Voorwerk.indd II 16/07/15 13:00 ANALECTA PRAEHISTORICA LEIDENSIA PUBLICATION OF THE FACULTY OF ARCHAEOLOGY LEIDEN UNIVERSITY EXCERPTA ARCHAEOLOGICA LEIDENSIA EDITED BY CORRIE BAKELS AND HANS KAMERMANS LEIDEN UNIVERSITY 2015 98163_APL_45_Voorwerk.indd III 16/07/15 13:00 Series editors: Corrie Bakels / Hans Kamermans Editor of illustrations: Joanne Porck Copyright 2015 by the Faculty of Archaeology, Leiden ISSN 0169-7447 ISBN 978-90-822251-2-9 Subscriptions to the series Analecta Praehistorica Leidensia can be ordered at: P.J.R. Modderman Stichting Faculty of Archaeology P.O. Box 9514 NL-2300 RA Leiden The Netherlands 98163_APL_45_Voorwerk.indd IV 16/07/15 13:00 Contents The stable isotopes 13C and 15N in faunal bone of the Middle Pleistocene site Schöningen (Germany): statistical modeling 1 Juliette Funck Thijs van Kolfschoten Hans van der Plicht ‘Trapping the past’? Hunting for remote capture techniques and planned coastal exploitation during MIS 5 at Blombos Cave and Klasies River, South Africa 15 Gerrit L. Dusseldorp Geeske H.J. Langejans A Late Neolithic Single Grave Culture burial from Twello (central Netherlands): environmental setting, burial ritual and contextualisation 29 Lucas Meurkens Roy van Beek Marieke Doorenbosch Harry
    [Show full text]
  • Map 10 Rhenus-Albis Compiled by J.H.F
    Map 10 Rhenus-Albis Compiled by J.H.F. Bloemers, 1995 Introduction The map covers a large part of what Ptolemy (2.Prolog.; 2.11) called Germania Megale, that immense part of Germania outside the formal north-west limits of the Roman empire, bordered by the North Sea and Baltic Sea. During the Roman period the landscape was, as elsewhere, quite different from the present; in this region the coast, estuaries, rivers and moors deserve special attention. Long-known historical information has to be combined with knowledge acquired after World War II by intensive geological and palaeogeographical research in the Netherlands and northern Germany. Due to the rise in sea level and post-Roman shoreline changes, the coast along the southern North Sea has changed considerably since the Roman period, retreating landwards. In general, with the help of well-founded geological data, it can now be reconstructed in advance of the present-day shoreline (Kossack 1984, 51-82; van Es 1988, 88-94). Even so, it still seems prudent to render long stretches as approximate. In antiquity, principal rivers such as the Rhenus, Visurgis and Albis spread over wide flood-plains, but are now channeled between embankments. Large areas in the north of the modern Netherlands and Germany were covered by peat, and consequently almost inaccessible. Today, these are drained and cultivated, with the result that the ground level is now many feet lower than during Roman times. In addition, ancient Germania Megale was famous for its extensive, dense forests. All the Greek and Roman texts relating to the region are conveniently assembled by Byvanck (1931) and Goetz (1995).
    [Show full text]
  • Frontiers of the Roman Empire Граници На Римската Империя
    FRE_PL_booklet_final 5/25/08 9:36 AM Page 1 Frontiers of the Roman Empire Граници на Римската империя David J Breeze, Sonja Jilek and Andreas Thiel The Lower Danube Limes in Bulgaria Долнодунавския лимес в България Piotr Dyczek with the support of Culture 2000 programme of the European Union Warsaw/Варшавa – Vienna/Виена 2008 FRE_PL_booklet_final 5/25/08 9:36 AM Page 2 Front cover/Корица Altar dedicated to Asclepios by the 1st Italic legion, discovered in front of the chapel of healing gods in the valetudinarium at Novae Олтар дарен на Асклетий от I Италийски легион, открит пред cветилище (sacellum) на лекуващи богове в valetudinarium в Novae The authors/Автори Professor David Breeze was formerly Chief Inspector of Ancient Monuments in Historic Scotland prepared the nomination of the Antonine Wall as a World Heritage Site. Проф. Дейвид Брийз, изпълняващ функцията Главен Консерватор в Шотландия, е приготвил Стената на Антонинус за вписване в списъка с Паметници на световното наследство. Dr Sonja Jilek is the archaeological co-ordinator of the international "Frontiers of the Roman Empire Culture 2000 Project" Д-р Соня Илек – археолог – координатор на международния научен проект "Граници на Римската империя" – програма Culture 2000 Dr Andreas Thiel is the secretary of the German Limeskommission (2005–2008) Д-р Андреъс Тиел е секретар на Немската комисия по лимеса (2005 – 2008) Professor Piotr Dyczek (University of Warsaw) - Director of the Center for Research on the Antiquity of Southeastern Europe, Head of the Department for Material Culture in Antiquity at the Institute of Archaeology. Fieldwork supervisor in Tanais (Russia) and Serax (Turkmenistan).
    [Show full text]
  • Plangebied Besjeslaan 3 Te Leiden
    Plangebied Besjeslaan 3, Leiden Een archeologisch booronderzoek (verkennende fase) in de schaduw van het castellum Matilo G.H. de Boer Archol 489 Archol Plangebied Besjeslaan 3 te Leiden Een archeologisch booronderzoek (verkennende fase) in de schaduw van het castellum Matilo G.H. de Boer Colofon Archol Rapport 489 Plangebied Besjeslaan 3, Leiden Een archeologisch booronderzoek (verkennende fase) in de schaduw van het castellum Matilo Projectleiding: drs. A.J. Tol Auteur: ir. G.H. de Boer Tekstredactie drs. A.J. Tol Beeldmateriaal: ir. G.H de Boer Opmaak: A.J. Allen Druk: Haveka, Alblasserdam / Archol bv, Leiden Autorisatie: drs. A.J. Tol Handtekening ISSN 1569-2396 © Archol, Leiden 2019 Einsteinweg 2 2333 CC Leiden [email protected] Tel. 071 527 33 13 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1 Inleiding 7 1.1 Aanleiding en doelstelling 7 1.2 Ligging plangebied en bouwplannen 8 1.3 Onderzoeksopzet en organisatie 10 2 Bekende gegevens 13 2.1 Landschappelijk kader 13 2.2 Archeologisch kader en verwachte bodemopbouw 14 2.3 Mogelijke verstoringen 16 3 Verkennend booronderzoek 17 3.1 Doel en vraagstellingen 17 3.2 Methodiek 17 3.3 Resultaten 19 3.3.1 Algemeen 19 3.3.2 Bodemopbouw 20 3.4 Interpretatie 25 4 Conclusie 27 4.1 Onderzoeksvragen 27 4.2 Advies 29 Literatuur 31 Figurenlijst 33 Tabellenlijst 33 Bijlage 1 Boorkolommen 35 BESJESLAAN 5 Samenvatting In opdracht van de familie Langezaal heeft Archol BV een inventariserend archeologisch veldonderzoek (verkennende fase door middel van boringen) uitgevoerd op het perceel Besjeslaan 3 te Leiden. Aanleiding voor het onderzoek is de voorgenomen sloop van de huidige woning en de bouw van een nieuwe woning op globaal dezelfde locatie.
    [Show full text]
  • Analecta Praehistorica Leidensia and Single Volumes Can Be Ordered At
    ANALECTA Thijs van Kolfschoten, Wil Roebroeks, Dimitri De Loecker, Michael H. Field, Pál Sümegi, Kay C.J. Beets, Simon R. Troelstra, Alexander Verpoorte, Bleda S. Düring, Eva Visser, Sophie Tews, Sofia Taipale, Corijanne Slappendel, Esther Rogmans, Andrea Raat, Olivier Nieuwen- huyse, Anna Meens, Lennart Kruijer, Harmen Huigens, Neeke Hammers, Merel Brüning, Peter M.M.G. Akkermans, Pieter van de Velde, Hans van der Plicht, Annelou van Gijn, Miranda de Kreek, Eric Dullaart, Joanne Mol, Hans Kamermans, Walter Laan, Milco Wansleeben, Alexander Verpoorte, Ilona Bausch, Diederik J.W. Meijer, Luc Amkreutz, Bertil van Os, Liesbeth Theunissen, David R. Fontijn, Patrick Valentijn, Richard Jansen, Simone A.M. Lemmers, David R. Fontijn, Sasja A. van der Vaart, Harry Fokkens, Corrie Bakels, L. Bouke van der Meer, Clasina J.G. van Doorn, Reinder Neef, Federica Fantone, René T.J. Cappers, Jasper de Bruin, Eric M. Moormann, Paul G.P. PRAEHISTORICA Meyboom, Lisa C. Götz, Léon J. Coret, Natascha Sojc, Stijn van As, Richard Jansen, Maarten E.R.G.N. Jansen, Menno L.P. Hoogland, Corinne L. Hofman, Alexander Geurds, Laura N.K. van Broekhoven, Arie Boomert, John Bintliff, Sjoerd van der Linde, Monique van den Dries, Willem J.H. Willems, Thijs van Kolfschoten, Wil Roebroeks, Dimitri De Loecker, Michael H. Field, Pál Sümegi, Kay C.J. Beets, Simon R. Troelstra, Alexander Verpoorte, Bleda S. Düring, Eva Visser, Sophie Tews, Sofia Taipale, Corijanne Slappendel, Esther Rogmans, Andrea Raat, Olivier Nieuwenhuyse, Anna Meens, Lennart Kruijer, Harmen Huigens, Neeke Hammers, Merel Brüning, Peter M.M.G. Akkermans, Pieter van de Velde, Hans van der Plicht, Annelou van Gijn, Miranda de Kreek, Eric Dullaart, Joanne Mol, Hans Kamermans, Walter Laan, Milco Wansleeben, Alexander Verpoorte, Ilona Bausch, Diederik J.W.
    [Show full text]
  • The Impact of the Roman Army (200 BC – AD 476)
    Impact of Empire 6 IMEM-6-deBlois_CS2.indd i 5-4-2007 8:35:52 Impact of Empire Editorial Board of the series Impact of Empire (= Management Team of the Network Impact of Empire) Lukas de Blois, Angelos Chaniotis Ségolène Demougin, Olivier Hekster, Gerda de Kleijn Luuk de Ligt, Elio Lo Cascio, Michael Peachin John Rich, and Christian Witschel Executive Secretariat of the Series and the Network Lukas de Blois, Olivier Hekster Gerda de Kleijn and John Rich Radboud University of Nijmegen, Erasmusplein 1, P.O. Box 9103, 6500 HD Nijmegen, The Netherlands E-mail addresses: [email protected] and [email protected] Academic Board of the International Network Impact of Empire geza alföldy – stéphane benoist – anthony birley christer bruun – john drinkwater – werner eck – peter funke andrea giardina – johannes hahn – fik meijer – onno van nijf marie-thérèse raepsaet-charlier – john richardson bert van der spek – richard talbert – willem zwalve VOLUME 6 IMEM-6-deBlois_CS2.indd ii 5-4-2007 8:35:52 The Impact of the Roman Army (200 BC – AD 476) Economic, Social, Political, Religious and Cultural Aspects Proceedings of the Sixth Workshop of the International Network Impact of Empire (Roman Empire, 200 B.C. – A.D. 476) Capri, March 29 – April 2, 2005 Edited by Lukas de Blois & Elio Lo Cascio With the Aid of Olivier Hekster & Gerda de Kleijn LEIDEN • BOSTON 2007 This is an open access title distributed under the terms of the CC-BY-NC 4.0 License, which permits any non-commercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited.
    [Show full text]