VS En Counterinsurgency in Irak
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Jaargang 178 nummer 6 – 2009 MILITAIRE SPECTATOR VS en counterinsurgency in Irak ■ Operaties in Afghanistan (II) ■ Amerikaanse seapower strategie MEDEDELING Alle artikelen uit de Militaire Spectator op DVD Ter gelegenheid van het 175-jarig bestaan van de Militaire Spectator zijn alle jaargangen van het militair-wetenschappelijk tijdschrift gedigitaliseerd. Alle artikelen, editorialen, boekrecensies en columns zijn bijeengebracht op zes DVD’s. De printbare PDF-bestanden op de DVD’s zijn te doorzoeken met tref- woorden. Bij de DVD’s hoort een boekje met zoektips. Lezers van de Militaire Spectator kunnen de DVD-box bestellen door 17,50 euro over te maken naar bankrekeningnummer 514338997 ten name van Militaire Spectator in Den Haag. Graag vermelden ‘bestelling DVD-box’ en uw naam, adres en postcode. De Militaire Spectator is sinds 1832 het militair-weten- schappelijk tijdschrift voor en over de Nederlandse krijgs- macht. Het maakt relevante kennis, wetenschappelijke Jaargang 178 nummer 2 – 2009 inzichten, ontwikkelingen en praktijkervaringen toeganke- MILITAIRE lijk en slaat zo een brug tussen theorie en praktijk. SPECTATOR De Militaire Spectator stimuleert de gedachtevorming over onderwerpen die de krijgsmacht raken en draagt zodoende bij aan de ontwikkeling van de krijgswetenschap in de breedste zin van het woord. Op deze wijze geeft het tijdschrift inhoud aan zijn missie: het bijdragen aan de professionalisering van het defensie personeel en het ver- Zeeroverij I De Duitse bijdrage aan ISAF I Netwerktheorie in counter-insurgency hogen van het kennisniveau van overige geïnteresseerden. I De bacheloropleiding militaire bedrijfswetenschappen Daarmee bevordert de Militaire Spectator ook de dialoog tussen krijgsmacht, wetenschap en samenleving. Jaargang 178 nummer 6 – 2009 MILITAIRE UITGAVE Koninklijke Vereniging ter Beoefening SPECTATOR van de Krijgswetenschap www.kvbk.nl [email protected] Secretaris en ledenadministratie luitenant-kolonel Henk Sonius T 070 -318 6930 312 De Amerikaanse Cooperative Strategy for 21st Century E [email protected] Seapower Nederlandse Defensieacademie (NLDA) N.A. Woudstra Sectie MOW Ledenadministratie KVBK De nieuwe Amerikaanse seapower strategie impliceert meer werk Postbus 90002, 4800 PA Breda [email protected] voor de maritieme partners van de VS. De Militaire Spectator wordt ook verstuurd op basis van rang/schaal. Adreswijzigingen doorgeven bij de eigen personeelsdienst. 323 De Verenigde Staten en COIN in Irak REDACTIE M.W.M. Kitzen brigade-generaal cav b.d. prof. em. J.M.J. Bosch (hoofdredacteur) Als gevolg van de ervaringen in Irak heeft het Pentagon irreguliere T 071 - 542 18 30 E [email protected] oorlogvoering een prominente plaats in haar beleid gegeven. kolonel cav drs. P.J.E.J. van den Aker luitenant-kolonel KLu S.M. Babusch bc kapitein ter zee P. van den Berg commodore KLu drs. G.M. Bergsma drs. P. Donker 340 Observaties rond operaties in Afghanistan (II) kolonel MJD dr. P.A.L. Ducheine drs. P.H. Kamphuis P.B. Soldaat e.a. kolonel KMar dr. J.A.J. Leijtens kolonel MPSD drs. F. Matser Een document dat staven en eenheden voorbereidt op de ISAF-missie brigade-generaal TS ir. R.G. Tieskens in Afghanistan benadrukt dat de operatie complexer is dan aanvankelijk luitenant-kolonel Marns drs. A.J.E. Wagemaker MA werd aangenomen. kapitein-luitenant ter zee mr. N.A. Woudstra BUREAUREDACTIE mw. drs. A. Kool drs. F.J.C.M. van Nijnatten NIMH Postbus 90701 2509 LS Den Haag T 070 - 316 51 20 of 070 - 316 51 95 F 070 - 316 51 99 E [email protected] LIDMAATSCHAP binnenland € 25,00 studenten € 17,50 buitenland € 30,00 En verder: OPMAAK EN DRUK Drukkerij Giethoorn Ten Brink Editoriaal 310 ISSN 0026-3869 Tegenwicht 350 Nadruk verboden Andere ogen 352 Coverfoto: Amerikaanse militairen Boeken 353 op patrouille in Oubaidy, Irak, 2009 (Foto: Stars and Stripes, B. Bloker) Summaries 309 EDITORIAAL Dienend leiderschap? e krijgsmacht heeft een traditie als het bagagedrager van de commissie-Staal tot ons Dgaat om leiderschap. Zowel in de praktijk kwam: sociaal leiderschap. In eerste instantie als in theorie werden en worden ideaaltypen viel dit nieuwe concept op rotsgrond. Het was vaak ontleend aan het krijgsbedrijf. Natuurlijk, in de ogen van velen ook een merkwaardig Alexander de Grote en Napoleon Bonaparte, begrip en leek een schoolvoorbeeld van een om maar een tweetal voorbeelden te noemen, pleonasme: leiderschap is altijd sociaal, het waren niet alleen krijgsman maar ook staats- heeft namelijk per definitie betrekking op het man. Maar hun grandeur ontlenen beiden aan samenwerken van mensen. De meest gehoorde hun prestaties op het slagveld. Leiderschap reactie kwam neer op ‘oude wijn in nieuwe toont zich namelijk vooral onder moeilijke zakken’, maar dat zou wat de commissie-Staal omstandigheden, wanneer alle franje wegvalt beoogde toch tekort doen. en leiders terugvallen op wie ze zijn. Het krijgs- bedrijf brengt leiders, van alle rangen en stan- De commissie stelde vast dat de leidinggevenden den, in dit soort omstandigheden. binnen Defensie vooral sterk waren in instru- menteel leiderschap, binnen de krijgsmacht Dat was al zo bij strategen als Alexander en vooral bekend als taakgericht leiderschap. Napoleon, Patton en Rommel en dat is nog Leidinggevenden zouden meer aandacht moe- steeds zo heden ten dage bij onze tactische ten hebben voor het sociale en interpersoon- en operationele leiders in Uruzgan en elders. lijke en zouden dus meer mensgericht moeten De uitreiking van de Militaire Willems-Orde aan zijn. Sociaal leiderschap dus. Nadat de toen- kapitein Marco Kroon op 29 mei van dit jaar malige Commandant der Strijdkrachten zich onderstreept dit nog maar eens. Hoewel de haastte te verklaren dat hij het versterken van omstandigheden waaronder Kroon zich als sociaal leiderschap voortvarend ter hand zou leider letterlijk onderscheidde om begrijpelijke nemen, ontstond er korte tijd een soort vacuüm. redenen niet openbaar zijn, is het wel duidelijk uit wat hij tijdens interviews daarover losliet, Vervolgens ontrolde zich een bekend scenario: dat het niet alleen gaat om krachtig, fysiek er werd gesleuteld aan bestaande opleidingen leiderschap maar ook om ethisch leiderschap. en er volgde een uitgekiende communicatie- Op momenten dat er normvervaging dreigt, campagne. Dit alles had echter nauwelijks moet een leider het moreel kompas zijn voor effect. Defensiemedewerkers voelden zich niet diegenen die aan zijn leiding zijn toevertrouwd. aangesproken door wat op het eerste gezicht In feite dient de leider zijn mensen door het vooral een cosmetische wijziging leek van be- geven van het goede (morele) voorbeeld. Niet staande inzichten. Wat was sociaal leiderschap alleen onder gevechtsomstandigheden, maar meer dan een variant op bekende concepten als onder alle omstandigheden waarbij een leider transformationeel leiderschap of, wat verder voor zijn mensen het verschil maakt. terug in de tijd, participatief leiderschap? Dit beeld van de dienende leider past goed bij Langzamerhand wint het begrip sociaal leider- het ‘nieuwe’ leiderschapsconcept dat op de schap echter terrein. Dat is te danken aan een 310 MILITAIRE SPECTATOR JAARGANG 178 NUMMER 6 – 2009 steeds groter wordende groep defensiemede- Maar wat betekent het om servant leader te werkers die het begrip vanuit een innerlijke zijn? Dat betekent dat hij of zij voortdurend overtuiging in opleidingen en in de praktijk uit- zoekt naar zijn bijdrage aan de verdere ontwik- draagt. Daarnaast wordt een grote verscheiden- keling van mens, organisatie en maatschappij. heid aan initiatieven en programma’s uitgerold, Het betekent meer luisteren dan praten, daad- variërend van personal coaches tot de pilot per- werkelijk verbinding maken met medewerkers. soonsgebonden budgetten voor leidinggevenden, Het impliceert dat leiders het unieke in hun waarmee de leiders van Defensie zelf cursussen of opleidingen kunnen inkopen. Met deze initiatieven krijgt het begrip sociaal leiderschap De servant leader zoekt constant inhoud en gaat het niet meer om het label of de vorm. naar de verdere ontwikkeling van mens, De kern van sociaal leiderschap is dat niet organisatie en maatschappij de leider centraal staat, maar de medewerker en dat de leider zich dienstbaar opstelt naar de medewerker. Dat voelt misschien nog wel medewerkers zien en hen helpen en motiveren een beetje onwennig in een organisatie waarin om dat in te zetten binnen en buiten de defensie- power – in ieder geval op het eerste gezicht – organisatie. Maar het betekent dus ook dat dominanter is dan service. Toch hoeft dat geen de leiders van Defensie midden in de maat- beletsel te zijn om de belangrijkste principes schappij staan, zich bewust zijn van trends en van dienend leiderschap – servant leadership – sentimenten en zich daar een mening over te omarmen. vormen. Servant leaders nemen verantwoorde- lijkheid voor een toekomst die groter is dan Sterker nog, misschien moeten juist de leiders zijzelf en durven daarover aan de maatschappij van de krijgsmacht bij uitstek dienende leiders en aan de medewerkers verantwoording af te zijn. De militair kiest er immers voor om de leggen. maatschappij te dienen, doet dat zelfs in den vreemde en is bereid het allergrootste offer te Dienend leiderschap vraagt om een goed brengen. De leiders van de krijgsmacht moeten gevoel voor wat hier en nu echt belangrijk is hun talenten ten dienste stellen van de aan hen én het vermogen om dát te kunnen doen wat toevertrouwde militairen. Om het plat te zeg- daadkrachtig en duurzaam bijdraagt aan de gen: kiezen voor een