MS 3-2012 Van Der Vorm Nederlandse
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
107_131_Vorm_ms3 12-3-12 12:56 Pagina 107 NEDERLANDSE SPECIAL OPERATIONS FORCES Operationele ontwikkeling van de Nederlandse Special Operations Forces , 2005-2010 G.R. Dimitriu – majoor der Infanterie G.P. Tuinman – kapitein der Infanterie b.d. Drs. M. van der Vorm – eerste luitenant der Artillerie * Op 22 maart 1942 begon een kleine groep Nederlandse militairen aan de zware Commando Basic Training in Achnacarry (Schotland). Deze datum geldt als oprichtingsdatum voor het Korps Commandotroepen (KCT), dat deze maand dus 70 jaar bestaat. De ‘groene baretten’ nemen een bijzondere plaats binnen de krijgsmacht in. De redactie prijst zich gelukkig dat drie jonge collega’s hun kennis van en (eigen) ervaring met het recente optreden van Nederlandse Special Forces – commando’s en mariniers – in Afghanistan met de lezers willen delen. n augustus 2003 verlieten de Nederlandse Allereerst was er de ontplooiing van de Special Icommando’s Afghanistan na een missie in Forces Task Group Afghanistan (SFTG-A) van de omgeving van de hoofdstad Kabul. Hoewel april 2005 tot en met april 2006 in Kandahar; de Nederlandse Special Operations Forces (SOF) een missie onder Operation Enduring Freedom daar vanaf 2002 een belangrijke bijdrage had - (OEF). De ISAF-missie in Uruzgan tot december den geleverd, was het geen missie die het uiter - 2007 als Special Forces taakgroep Viper sloot ste van de eenheden had gevergd. Het zou nog daar direct op aan. Na een operationele pauze twee jaar – en een tussentijdse missie naar van bijna anderhalf jaar ving een derde missie Irak – duren eer elementen van de Nederlandse aan, wederom in Uruzgan, van Task Force SOF weer naar Afghanistan zouden terugkeren, (TF) 55, die duurde van april 2009 tot en met voor drie opeenvolgende missies in het zuiden. augustus 2010. Ook in deze drie missies zouden de Neder - landse SOF relatief korte perioden in Afghani - Mijlpalen stan doorbrengen. Ditmaal kwamen de SOF De inzet van Nederlandse SOF – het KCT en echter voor grotere uitdagingen te staan. de Special Forces van het Korps Mariniers – in Afghanistan van 2005 tot 2010 kende een aan - * George Dimitriu is uitgezonden met de eerste rotatie van TF55. Gijs Tuinman is uit- tal mijlpalen. Allereerst was Nederlandse SOF gezonden met de tweede rotatie van SFTG-A, de tweede rotatie van SFTG Viper en de tweede rotatie van TF55. Martijn van der Vorm is onderzoeker bij het Nederlands Insti - niet eerder in de recente geschiedenis ingezet tuut voor Militaire Historie en een van de auteurs van het onlangs gepubliceerde boek in een dergelijk hoog geweldsspectrum en met Callsign Nassau, het moderne Korps Commandotroepen 1989-2012. zo’n robuust mandaat. Ook de operationele JAARGANG 181 NUMMER 3 – 2012 MILITAIRE SPECTATOR 107 107_131_Vorm_ms3 12-3-12 12:56 Pagina 108 DIMITRIU, TUINMAN EN VAN DER VORM omstandigheden en de toegang tot technolo - Uiteraard zijn de ontwikkelingen rond het gisch hoogwaardige middelen was uniek. Tot hedendaagse denken over SOF ook ingegeven slot slaagden de Nederlandse SOF erin zich door de (operationele) ervaringen in de jaren gedurende deze periode te ontwikkelen, waar - daarvoor, maar deze vallen buiten de reikwijdte door het uiteindelijk lukte om een breed pallet van dit artikel. aan activiteiten (ook wel full spectrum speciale operaties 1) uit te voeren. In het eerste gedeelte introduceren we het onderwerp SOF en speciale operaties aan de De vele nieuwe ervaringen van de drie missies hand van een aantal kenmerken en begrippen. hebben bijgedragen tot inzichten over het Vervolgens onderwerpen we de drie missies aan plannen en uitvoeren van speciale operaties. een analyse, waarbij we ons per missie richten Of het nu de nationale politieke en militaire op de relevante factoren van invloed. Om enige leiding was die de randvoorwaarden voor consistentie te waarborgen behandelen we bij operaties oplegden, de Commandant van ISAF de drie missies dezelfde factoren conform de die door richtlijnen de operationele mogelijk - volgende drie deelvragen. Ten eerste, in welke heden beïnvloedde, de insurgency waarmee mate hebben nationale politieke factoren en Nederlandse SOF in Afghanistan werd gecon - het publieke discours over de Nederlandse troe - fronteerd of de beperkte beschikbaarheid peninzet het optreden van Nederlandse SOF van schaarse maar noodzakelijke middelen beïnvloed? Ten tweede, welke invloed hadden – al deze factoren hebben de ontwikkeling externe actoren en factoren zoals de inbedding van de Nederlandse SOF beïnvloed. binnen de OEF- of ISAF-bevelsstructuur en de De vraag is nu waartoe dat heeft geleid. Hoe lokale (Afghaanse) omgeving op de Nederlandse werd er in 2005 over inzet van SOF gedacht? SOF? En ten slotte, wat was de invloed van deze Wat is er sinds die tijd veranderd? Dat brengt factoren op de daadwerkelijke uitvoering van ons tot de hoofdvraag van dit artikel: tot welke speciale operaties? inzichten en ontwikkelingen heeft de inzet van Nederlandse Special Operations Forces in de Begripsbepaling periode 2005 tot 2010 in Afghanistan geleid? Met dit artikel beogen we de nieuwe ontwikke - De studie van SOF en speciale operaties ken - lingen niet alleen inzichtelijk te maken maar merkt zich door een gebrek aan wetenschappe - ook te verklaren. lijke diepgang en een beperkte hoeveelheid beschikbare empirische data. 2 Iedereen heeft Opzet artikel een beeld bij speciale operaties, maar er is geen We richten ons op de drie SOF-missies in Afgha - eensluidende opvatting. Een bruikbare definitie nistan die plaatsvonden in de periode 2005-2010. in de literatuur spreekt van: ‘ [s]mall scale, clan - We willen de ontwikkeling van Nederlandse destine, covert or overt operations of an unortho - SOF voor een breder publiek inzichtelijk dox and frequently high-risk nature, undertaken maken, zonder daarbij afbreuk te doen aan de to achieve significant political or military objecti - operationele veiligheid. We benadrukken dan ves in support of foreign policy ’, gekarakteri - ook dat de analyse in dit artikel louter is geba - seerd door, ‘ either simplicity or complexity, by seerd op open bronnen. De operaties van SOF subtlety and imagination, by the discriminate vinden veelal plaats met een hoge mate van use of violence, and by oversight of the highest geheimhouding, en niet alle gebeurtenissen level ’. 3 en besluitvormingsprocessen zijn openbaar. De strateeg Colin Gray definieert speciale opera- We beseffen dan ook dat we niet volledig kun - ties op de volgende wijze: ‘ special operations are nen zijn. Niettemin menen we dat hetgeen political-military activities tailored to achieve bekend is in open bronnen voldoende mogelijk - specific, focussed objectives […] and conducted heden biedt om enkele ‘rode draden’ te ont- by units which adapt with great flexibility to the rafelen en voorzichtige conclusies te trekken. demands of each challenge’ .4 108 MILITAIRE SPECTATOR JAARGANG 181 NUMMER 3 – 2012 107_131_Vorm_ms3 12-3-12 12:56 Pagina 109 NEDERLANDSE SPECIAL OPERATIONS FORCES S I R E E K . H , D D V A O T O F De SFTG-A in Zuid-Afghanistan was voorbereid op gevechten, maar zou uiteindelijk weinig strijd hoeven leveren Militaire doctrines hanteren gelijksoortige defi - tieke en het militair-strategische niveau. James nities. Zo kent de NAVO de volgende: ‘ Military Kiras noemt daarbij het onderscheid tussen de activities conducted by specially designated, aard van de activiteiten en de effecten ervan. organized, trained and equipped forces using Zo beschouwt hij speciale operaties als tacti sche operational techniques and modes of employment acties met een strategische doelstelling. 7 Een not standard to conventional forces. These activi - tweede overeenkomstig punt in de definities ties are conducted across the full range of mili - is flexibiliteit, ook tijdens complexe en zware tary operations independently or in coordination operaties. Tot slot kenmerken speciale opera ties with operations of conventional forces to achieve zich door een mate van onorthodox, verrassend political, military, psychological and economic en gericht optreden. Dit zijn elementen die objectives. Politico-military considerations may William McRaven ook gebruikt in zijn stan - require covert or discreet techniques and the daardwerk over speciale operaties. Hij betoogt acceptance of a degree of physical and political daarin dat succes van speciale operaties afhangt risk not associated with conventional operations’ .5 van ‘relatieve superioriteit’, ofwel plaatselijk en Volgens de NAVO zijn de principal tasks van SOF: tijdelijk overwicht. 8 Vooralsnog lijken de hier Special Reconnaissance and Surveillance (SR&S), genoemde kenmerken tijdloze begrippen, al is Direct Action (DA) en Military Assistance (MA). 6 er sprake van een verschuivend paradigma sinds de terroristische aanslagen van 11 september Hoewel de definities van elkaar verschillen, 2001. komen enkele aspecten meerdere malen naar Sinds deze aanslagen is namelijk de vraag naar voren. Allereerst is er de relatie met het poli - SOF toegenomen en zijn SOF steeds vaker de JAARGANG 181 NUMMER 3 – 2012 MILITAIRE SPECTATOR 109 107_131_Vorm_ms3 12-3-12 12:56 Pagina 110 DIMITRIU, TUINMAN EN VAN DER VORM ‘force of choice ’ bij bestrijding van terrorisme. 9 De Nederlandse krijgsmacht kent verschillende Volgens David Tucker en Christopher Lamb zijn SOF-eenheden. Het Korps Commandotroepen SOF een uitermate geschikt middel om in te (KCT) van de Koninklijke Landmacht is daarvan ze tten tegen terrorististen of irreguliere dreiging, waarschijnlijk de bekendste. Daarnaast zijn er bij voorkeur ingebed op nationaal