Ridder Marco Kroon: Op Het Conservatorium Zat, Hoorde Ik Dat Er Een Plek Vrij Was in Een Landmachtorkest

LandmachtLandmacht

Diemaco nieuwe stijl

CoLua is springlevend

De groepscommandant aan het woord

Waar genomen

Naam: sergeant der eerste klasse Bastiaan Peek Functie: muzikant (bastuba) Onderdeel: Fanfarekorps Koninklijke Landmacht “Bereden Wapens”

‘Ik heb een wereldbaan. Ik heb van mijn hobby mijn beroep kunnen maken. Toen ik nog Ridder Marco Kroon: op het conservatorium zat, hoorde ik dat er een plek vrij was in een landmachtorkest. Een vaste plek in een orkest, met zoveel historie bovendien, dat wilde ik wel. Daarvoor moest ik eerst de AMO en de initiële opleiding volgen. Dat was fysiek wel zwaar voor iemand van boven de dertig, maar ik wist dat dit het einddoel was. Ons werk is enorm divers. Zo staan ‘Ga uit van je eigen karakter’ we voor de koningin te spelen, en zo geven we een concert voor publiek uit de omgeving van een kazerne. Het leukste vind ik de trips naar het buitenland, zoals de internationale taptoes. Soms sta je wel te blauwbekken als je twee uur in de houding staat, maar het samen muziek maken, maakt alles goed.’ zevende jaargang nummer 2, maart 2009 Redactie: Hoofdredacteur: kol Gerard Koot Eindredacteur: kap Corné Dalebout Landmacht nummer 2 Personeelsblad van de Koninklijke Landmacht Redacteuren: tlnt Anne-Marie Berndsen tlnt Roel van de Wiel Vormgeving: Grafisch Bedrijf / AVDD, Frederikkazerne Den Haag Druk: OBT bv Den Haag, ISSN: 1572-1248 Oplage: ‘Met de Diemaco nieuwe stijl Oplage 53.000 stuks Fotografie in dit nummer: kan iedereen verder’ AVDD, Frank van Biemen, kpl-1 Joshua Laisina, sgt-1 Arief Rorimpandey, sgt Dave de Vaal, 10: Operationele aanpassingen sgt Gerben van Es, kpl-1 Dennis Schnoink, Nienke Jorissen Met dank aan: elnt René Bouwhuis, kap Klaas Daane Bolier, Inhouds opgave 104 GG Verkesk Redactieadres: Lgen Knoopkazerne MPC 55A 6 Bronzen Soldaat voor overste Engbersen ‘Je moet de juiste snaar raken Postbus 90004 3509 AA Utrecht bij je mensen’ MDTN: *06- 557 46039 16 Nieuwe serie: Liaisonofficier in het buitenland KPN: 030-2146039 12: Groepscommandanten aan het woord Reacties: Reacties of ingezonden brieven kunt u 19 Zingende infanterist Dominique Vos mailen naar: [email protected] Met dank aan: tlnt Judith Rietveld 25 Mobile Combat Training Centre

Adreswijzigingen: • Als in de code op uw adresstrook onder meer uw mili- 34 Opnieuw het groene pak aan taire registratienummer is afgedrukt (voorafgegaan door de letter ‘T’) dan heeft het geen zin om een adreswijzig- ‘Ga uit van je eigen ing aan de redactie van het blad Landmacht te sturen. Je dient in dat geval zelf via PeopleSoft je persoonsgegevens te wijzigen. Klik hiervoor op ‘Startpagina P&O-selfser- karakter’ vice’ op het Defensie Intranetportaal. De redactie is niet 20: KCT-kapitein Marco Kroon wordt geautoriseerd om adressen te wijzigen. • Reservisten die niet in staat zijn via selfservice hun ridder Militaire Willemsorde adreswijziging door te geven, kunnen het formulier ‘wijzigen adres en/of gegevens contactpersonen bij nood- gevallen’ downloaden op de www.landmacht.nl/reservist. Het formulier vervolgens opsturen naar: DCHR, Postbus 295, 7500 AG Enschede. • Postactieven en veteranen kunnen bellen naar: 070-3397575, of een e-mail sturen naar: [email protected]. • Betalende abonnees dienen contact op te nemen met Abonnementenland: 0900-2265263 (10 eurocent per Rubrieken ‘We spelen internationaal minuut) of via de website www.aboland.nl voor abon- neren, adreswijzigingen en overige vragen. 26: Eenheid in beeld 36: Personeels- een serieuze rol’ Foto voorpagina: mutaties 38: Photoshoot 30: CoLua nog altijd springlevend Kapitein Marco Kroon op de Engelbrecht van 40: Waargenomen Nassaukazerne te Roosendaal. FOTO: Sgt-1 Arief Rorimpandey/ AVDD

landmacht is een uitgave van het commando landstrijdkrachten, sectie communicatie staf clas. reacties of ingezonden brieven worden zeer gewaardeerd. de redactie is vrij in haar keuze van het plaatsen van - al dan niet ingekorte - ingezonden stukken. overname van (gedeelten van) artikelen uit de landmacht is, na toestemming van de redactie, toegestaan.

landmacht maart 2009 CLAS levert roulerende Nieuwe infoops op intranet compagnie in de West De Koninklijke Landmacht heeft regelmatig behoefte aan specifiek opgeleid militair personeel voor verschillende Drie compagnieën van 43 Mechbrig zullen, achtereenvolgens, voor de duur aanstellingsvormen en rangen. Hiervoor wordt gebruik van vier maanden geplaatst worden op Curaçao. De eerste compagnie vertrekt gemaakt van informatiebulletins op personeelsgebied, de op 1 augustus dit jaar. Vanaf 1 augustus 2010 wordt 13 Mechbrig de forme- infoops. Deze infoops worden verspreid binnen de eenhe- rende eenheid in de West. den van het CLAS en worden gepubliceerd op intranet.

De landmachters zullen de taken overnemen van de 31ste Infanteriecompag- Op dit moment zijn er infoops gepubliceerd voor toelating nie Mariniers, die tot nu toe de permanente mariniers-eenheid in de West tot de opleiding Hogere Defensie Vorming (HDV, aanvang vormde. De taken bestaan uit het verlenen van ‘harde’ (ondersteuning bij januari 2010). Ook bestaat de mogelijkheid in aanmerking het handhaven van de openbare orde) en ‘zachte’ (humanitaire) bijstand. te komen voor universitaire studieplaatsen, om zo in het Door de aanwezigheid van onze militairen in de West draagt de Nederlandse bezit te komen van het brevet Hogere Gedragswetenschap- krijgsmacht bovendien zorg voor de verdediging van het grondgebied van het pelijke Vorming (HGV, aanvang september 2009) en Ho- Koninkrijk der Nederlanden. gere Technische Vorming (HTV, aanvang september 2009).

De bijdrage van het CLAS met een roulerende compagnie in de West is voor Verder zijn er de afgelopen periode infoops gepubliceerd onbeperkte duur. Het personeel van de compagnie zal op basis van een tijde- voor bijvoorbeeld een opleiding tot personal coach en func- lijke tewerkstelling worden geplaatst op Curaçao. Wie naar de West gaat komt ties als onderofficier algemeen verpleegkundige. in aanmerking voor een tijdelijke buitenlandtoelage conform de regelgeving “Voorzieningstelsel Buitenland Defensiepersoneel” (MP31-400 VBD). Het gaat De infoops zijn te vinden via een link op de startpagina van het hier dus niet om een uitzending. Personeelscommando: http://intranet.mindef.nl/kl/persco/service/personeel/infoop/ Landkaart CLAS index.aspx. Bij de vorige Landmacht was een landkaart gevoegd met daarop aangegeven de CLAS-locaties en –eenheden. In de loop van dit jaar worden de staven van Regionaal Militaire Commando’s samengevoegd met de brigadestaven van 11 Luchtmobiele Brigade, 13 Gemechaniseerde Brigade en 43 Gemechaniseerde Brigade. Tot op heden bevinden de staven zich echter nog respectievelijk in Den Haag, Vught en Havelte. Vooruitlopend op de samenvoegingen waren de staven van de Regionaal Militaire Commando’s Zuid en Noord al niet meer aangegeven op de kaart. Bouw nieuw hoofdkwartier Voor de meest actuele versie, kijk op de CLAS-homepage van intranet. landmacht van start Militairen gezocht met kennis vreemde talen Op de plek van de oude Kromhoutkazerne in Utrecht komt een nieuw complex met onder meer het hoofdkwartier van de Koninklijke Landmacht. Binnenkort Defensie is op zoek naar medewerkers - burgers en mili- wordt de eerste paal geslagen. tairen -met kennis van vreemde talen, die op ad hoc basis ingezet willen worden voor tolkwerkzaamheden. Belang- Op het nieuwe complex komen tussen de twee- en drieduizend werkplekken, stellenden kunnen zich registreren bij het Bureau Tolken- waar behalve de staf van de landmacht ook het Commando Dienstencentra diensten Defensie (BTDD), onderdeel van het Defensie (CDC) en de Defensie Materieel Organisatie (DMO) gebruik van zullen maken. Inlichtingen en Veiligheidsinstituut (DIVI). Naast kantoren worden ook sportfaciliteiten, een gezondheidscentrum, een ondergrondse parkeergarage, een vergadercentrum en legering voor ongeveer De opdrachten kunnen variëren van uitzendingen tot kort- honderd medewerkers gerealiseerd. lopende bezoeken, oefeningen, verkenningen of internatio- Het complex telt straks drie zones: het Veld, de Wig en de Strip. De Strip her- nale conferenties. bergt de gebouwen waar ook het Commando Landstrijdkrachten is gevestigd. In Voor belangstellenden is het een uitstekende mogelijk- Impressie van de nieuwe Kromhoutkazerne het Veld komen de sport- en vergaderfaciliteiten en de ondergrondse parkeerga- heid om aanwezige talenkennis te benutten en deze in te rage. De Wig is een grote groenzone met gazons en bomen, tussen het Veld en zetten naast dereguliere werkzaamheden, mits de dienst dit de Strip in. toelaat. Bouwconsortium Komfort restaureert ook de drie rijksmonumenten van de Uiteraard wordt hierbij altijd vooraf overleg gepleegd met Nieuwe Hollandse Waterlinie die zich op het terrein bevinden: de brug met en toestemming gevraagd aan de betreffende commandant. de twaalf gaten, de tamboershut en de bomvrije wachtruimte. Zij krijgen een prominente plaats in het nieuwe geheel. Algemene contactgegevens BTDD: Volgens de planning is de nieuwe Kromhoutkazerne in oktober 2010 gereed. E-mail: [email protected] Telefoon: 0525 657134 Op http://www.komfortbouwtkromhout.nl geven illustraties en een filmpje een eerste Intranet: CLAS/OTCO/DIVI/BTDD impressie van de toekomstige werkomgeving.

landmacht maart 2009 Eigenlijk zou overste Ries Engbersen verklaarde majoor Rutten na het appel al met functioneel leeftijdsontslag op de Bernhardkazerne zijn initiatief. De Bronzen Soldaat (FLO) zijn. Maar eind vorig jaar werd ‘We hoopten het nog voor zijn FLO, nog maar eens aanspraak gedaan op eind januari, voor elkaar te krijgen. zijn loyaliteit. Aangezien zijn beoogde Dankzij deze verlenging ontvangt opvolger, overste Ton Nijkamp, is hij de Bronzen Soldaat toch nog in in ‘extra tijd’ aangewezen als commandant van Bat- gevechtstenue.’ tlegroup 9, werd Engbersen gevraagd negen maanden langer als comman- Steunbetuigingen Luitenant-kolonel Ries Engbersen is een buitengewoon dant van de Gevechtstrainingschool Dat de uitreiking in de “blessuretijd” (GTS) van het Opleidings- en Trai- van zijn dienst plaatsvindt, bete- commandant, een trouwe militair en een markant ningscentrum Manoeuvre (OTCMan) kent niet dat Engbersen de Bronzen aan te blijven. Soldaat met de hakken over de sloot De Bronzen Soldaat persoon. In zijn “extra tijd” kreeg hij van Commandant Overste Engbersen ging akkoord. Het verdient. Integendeel: vanuit alle kenmerkt de loyale, ervaren officier, hoeken van de organisatie, uit alle De Bronzen Soldaat is in 1961 Landstrijdkrachten luitenant-generaal Rob Bertholee die niet de officiersopleiding op de Ko- periodes van zijn imposante loopbaan, door het ministerie van Defensie ninklijke Militaire Academie volgde, stroomden steunbetuigingen voor de ingesteld en wordt toegekend aan de Bronzen Soldaat uitgereikt, de hoogste blijk van maar het leidinggeven vanaf zijn voordracht binnen. Van militairen die personen die bijzondere militaire indiensttreding in 1971 on the job in de Engbersen als hun commandant heb- verrichtingen hebben vertoond waardering voor bewezen diensten binnen de landmacht. vingers had gekregen. De GTS, voort- ben gekend, militairen die comman- en zich al meerder malen hebben gekomen uit de mede door Engbersen dant van hem zijn geweest en overige onderscheiden. Het is een onder- opgerichte Manoeuvreschool, is dan collega’s. scheiding in de vorm van een uit ook echt “zijn” club. De verlenging van Parallel aan de aanvraag van de majoor brons gegoten beeldje van een zijn dienst is daarom geen straf voor Rutten dienden ook de kolonel Bas Nederlandse soldaat. De drager is de overste. van Hoof, commandant OTC Manoeu- gerechtigd tot het dragen van een Het gaf majoor Jeff Rutten als vre, en kolonel Nico Geerts, comman- gouden erekoord op het dagelijks voorzitter van het reünieverband dant Opleidings- en Trainingscentrum tenue. Overste Ries Engbersen A-coy Dutchbat 4 (waar Engbersen Operatiën, een voordracht in “voor is de twintigste militair die De commandant van was) bovendien de toekenning van de waardering De Bronzen Soldaat heeft ontvangen. kans zijn voordracht voor een pas- Bronzen Soldaat”. ‘Deze voordracht Onder andere prins Bernhard sende onderscheiding voor zijn oude wordt breed gedragen door collega’s (1965), luitenant-generaal der strijdmakker op tijd af te ronden. ‘Een die hem al lange tijd kennen. Hij Genie Marcel Urlings (2005) en de supercommandant, die tactisch erg onderscheidt zich door zijn enorme huidige Commandant der Strijd- sterk is en als mens formidabel, ver- inzet, betrokkenheid, loyaliteit en zorg krachten generaal Peter van Uhm dient de allerhoogste onderscheiding’, voor personeel’, gingen hem voor.

landmacht maart 2009 Luitenant-kolonel Ton Nijkamp, Luitenant-kolonel Gerrit Gort, arts C-BG 9 “Engbersen stelde in zijn “Ries is de man die aan al zijn leiderschap en management de bekenden tijdens alle uitzendin- mens centraal en wist zijn mede- gen pakjes en kaartjes stuurt. Hij mens te motiveren boven zichzelf stuurt ook altijd een brief naar het uit te stijgen.” thuisfront waarin staat dat ze altijd op hem kunnen terugvallen bij problemen.” Adjudant John Sluijk, schooladjudant GTS “Hij is mij opgevallen als een Sergeant Jan-Willem Haan, zeer groot vakman die cursisten, 120 Tcie ondanks zijn niet-didactische “Hij kende zijn mensen van haver achtergrond, erg kon boeien bij de tot gort. Tijdens een oefening za- verschillende cursussen.” ten we op de klep van de YPR een bakje te doen. In het donker kwam een schim aanlopen en ik vraag me Luitenant-kolonel hardop af wie dat kan zijn, waarop Henk Oerlemans, GTS de majoor antwoordde: ‘dat is “Het allerbelangrijkste is dat hij soldaat De Geus, ik herken hem echte nazorg en aandacht besteedt aan zijn loopje.’ Tot mijn grote aan alle mannen en vrouwen die in verbazing had hij gelijk. Dit geval het verleden en nu in zijn eenheid was geen uitzondering.” hebben gediend. Dit uit zich in het versturen van mega hoeveelheden kaarten, brieven en pakjes aan Luitenant-kolonel Frank Rippens ‘zijn’ mensen. Dit moet hem in de (KMar), brigadecommandant loop der jaren een vermogen heb- Grensbewaking Schiphol ben gekost.” “Luitenant-kolonel Ries Engbersen is een commandant zoals ik er nog nooit één heb meegemaakt. Een Adjudant b.d. Huub Piepers leider met aandacht voor de per- “ Ondanks (of dankzij) het soon, niet alleen de functionaris, ontbreken van enige didactische maar vooral de persoon erachter. C-LAS luitenant-generaal Rob Bertholee spreekt tijdens het bijzonder appel over de opleiding sprak zijn manier van Empatisch, sensitief, communica- wapenfeiten van overste Engbersen. doceren tot de verbeelding. Je kon, tief zeer vaardig, gericht op samen- bij wijze van spreken, de motoren werking en teamvorming.” aldus de kolonels in hun officiële Op het appel op de Bernhardkazerne, FUNCTIEOVERZICHT horen bulderen en je kon de kruit- voordracht. Daar is geen woord van waar Engbersen aanvankelijk gewoon Luitenant-kolonel Ries Engbersen dampen ruiken. De combinatie van overdreven. Uit alle reacties wordt voor zijn mensen van de GTS stond kennis= ervaring en deze manier Majoor Aard Lettink, majoor der duidelijk dat overste Engbersen in alle geposteerd, werd de overste com- Opkomst 21 juli 1971 Commandant SSVcie, 41 Painfbat van doceren sprak zelfs de minst Koninklijke Marechaussee functies die hij heeft vervuld, altijd pal pleet verrast. De Bronzen Soldaat Commandant 444 Infbevcie (cie gemotiveerde cursist aan.” “Ries was altijd verzot op het voor zijn personeel heeft gestaan en is een ultieme kroon op zijn werk, Opleidingscompagnie School Re- ook opgericht) kopen van gadgets van het leger, hart voor de zaak heeft getoond. Een zo oordeelde de nestor van de GTS serve Officieren en Kader Infanterie Hogere Krijgsschool, VMV zoals petjes, messenhouders, stic- sprekend wapenfeit is zijn inspan- zelf. ‘Een enorme eer’, zei de overste (SROKI) Hoofd Sie 2/3 PMC/RMC Utrecht Majoor Jan Vonk, GTS kers, armbanden en horloges. Die ning om erkenning te krijgen voor de Engbersen met het bijbehorende beeld Pelotonscommandant/ Instructeur Hoofd Sie 4, 41 Painfbat “Hij sprak de taal van iedereen hield hij niet voor zichzelf, maar veteranen van de compagnie van 42 in zijn hand. ‘Dit is de hoogste vorm brandweerpeloton KMC PBC 41 Painfbat binnen de compagnie en het batal- deelde hij constant aan iedereen Pantserinfanteriebataljon die in 1995, van waardering die je kunt krijgen. Ik Pelotonscommandant A-cie, C-cie, Parttime Inspecteur CVSE Rusland jon, van de officieren tot en met de uit, ongeacht rang of stand. Door na de val van de enclave Srebrenica, had er uiteraard niet op gerekend dat B-cie, 41 Painfbat (Oeral) manschappen. Door zijn open en dit gedrag verlaagde hij de drem- in Simin Han in voormalig Joegosla- ik zo’n onderscheiding zou krijgen. Pelotonscommandant brigade staf- Hoofd Sie 1, 41 Painfbat (wegens eerlijke wijze van communiceren pel naar de soldaten, korporaals vië is ingezet. Engbersen zorgde er Ik doe mijn werk omdat ik er plezier wacht peleton, 11 StStcie Mechbrig vac, dubbelfie met PBC) wist hij iedereen te motiveren net en sergeanten enorm, waardoor er persoonlijk voor dat de toenmalige in heb, omdat ik voldoening haal uit Pelotonscommandant mortierpelo- Commandant A-cie, 42 BLJ (bbt) dat beetje extra te doen, dat nodig al snel een bepaalde onderlinge C-LAS alsnog de uitzendvlag aan de de samenwerking met mensen en ton 120 mm, 41 Painfbat Commandant A Coy Dutchbat IV was om de compagnie optimaal te verbondenheid ontstond binnen de compagnie uitreikte. het overdragen van mijn ervaring. Ik Plaatsvervangend CC Paostcie, (Simin Han) laten functioneren.” compagnie.” doe het niet voor de eer en de prijzen. 41 Painfbat Instructeur verdere vorming painf Pakketjes Maar het is fantastisch dat ik het mag Commandant Paostcie (als elnt), (IGVV) Manoeuvre School Even overtuigend waren alle postpak- meemaken, in het laatste jaar van 41Painfbat OTCMan Joyce Ruizendaal, OTCMan ketjes aan uitgezonden militairen, alle mijn dienst. Dit is een bijzondere Plaatsvervangend commandant Commandant IG MECH GTS “Hij is het uithangbord van de Ge- telefoontjes en brieven en contacten beloning voor mijn werk.’ SSVcie, 41 Painfbat OTCMan vechtstrainingsschool, zowel intern met het thuisfront, waarmee hij altijd Commandant onderhoudspeloton, Hoofd Sie 3 GTS OTCMan het OTCMan als daarbuiten.” zijn steun en medeleven toonde aan 41Painfbat Commandant GTS OTCMan collega’s en hun familie.

landmacht maart 2009 groepscoMMandanten a a n h e t w o o r d ‘Je moet de juiste snaar raken’ Groepscommandanten hebben een belangrijke rol binnen hun eenheid. Zij brengen opdrachten over tot op de enkele man en dragen veel verantwoordelijkheid. In Uruzgan hebben de groepscommandanten geen moeite hun groep te leiden. ‘De groepscommandant weet precies hoe de boodschap overgebracht moet worden.’

De groepscommandant staat midden in de realiteit: in een split second keuzes maken, het overzicht houden en zorgen dat de juiste taken uitgevoerd worden. In Afghanistan worden de kwaliteiten die de groepscommandant moet bezitten fl ink beproefd. De groepscommandant geeft het goede voorbeeld en laat zijn mensen zien ‘dat hij er staat’. Hij gelooft in de opdracht die uitgevoerd moet worden. Jonge leiders aan het woord over hun ervaringen als groepscommandant in Uruzgan.

Sergeant-1 Hamal 29 jaar Zijn er verschillen tussen de Nederlandse en Singaporese AMV’er 400 Geneeskundig Bataljon manier van werken? Functie: Sinds mei vorig jaar werkzaam als groepscom- ‘De voertaal is Engels en dat is niet altijd makkelijk. Ik mandant, op Kamp Holland werkzaam bij de Spoedei- merk duidelijk een verschil tussen de twee culturen. In sende Hulp (SEH) van het hospitaal (Role 2). Singapore is het gebruikelijk te wachten op een opdracht Sergeant Jan, 26 jaar en die uit te voeren. Nederlanders nemen zelf initiatief Bravocompagnie 12 Infanteriebataljon, Heeft de leiding over: en werken veel zelfstandiger. Doordat de Singaporezen Regiment Van Heutsz, 11 Luchtmobiele Brigade ‘Samen met een andere AMV’er heb ik de leiding over die zelfstandigheid missen, moet ik hen meer aanstu- Functie: Sinds maart vorig jaar groepscommandant, negen man. Ons team bestaat uit Nederlanders en Sin- ren. In sommige situaties is dat lastig. Ik heb hier een vanaf begin november 2008 ingezet in Uruzgan bij Bat- gaporezen.’ dubbelrol als groepscommandant en verpleegkundige en tlegroup 8. daarom niet altijd tijd om hen continu aan te sturen.’ Hoe ga je om met de verantwoordelijkheden die bij je Heeft de leiding over: hun werk bezig. Iedereen weet wat er van hem verwacht functie horen? Heb je al levensbedreigende situaties meegemaakt? ‘Zeven man. Dat voelt heel goed; zorgen dat de informa- wordt.’ ‘Hier op Kamp Holland ondersteun ik in de polikliniek. ‘Nee, dat niet echt. Wat mij wel is bijgebleven, is een tie die van hogerhand komt wordt doorgegeven aan de Ik ben verpleegkundige op SEH en ik moet negen man patrouille buiten de poort. Het voorste voertuig reed op mannen en dat ze de opdracht uiteindelijk goed uitvoe- Wat is volgens jou belangrijk als leider? aansturen op de polikliniek. Ik ben blij dat ik al wat een IED. Gelukkig ging ‘ie niet af. Ik dacht toen wel drie ren. Groepscommandanten geven het bevel door en split- ‘De groepscommandant moet duidelijk laten zien dat langer bij Defensie werk. Ik ben begonnen als soldaat en keer hoe ik daarop had kunnen reageren als er wél wat sen die af tot op de enkele vent. Per persoon verschilt hij er staat: dat hij zelf in de opdracht gelooft en die daad- ik heb alle rangen doorlopen tot sergeant. Dat heeft een gebeurd was. Maar dat weet je pas als het echt gebeurt. het hoe dit overkomt. Daarom is de groepscommandant werkelijk kan uitvoeren. Dan hebben de mannen het groot voordeel: ik weet wat de mannen bezighoudt en Dan doe je je best en val je terug op wat je geleerd hebt. zo belangrijk: hij weet precies hoe hij de opdracht moet volste vertrouwen in je. Daarnaast moet je ervoor zorgen wat de frustraties zijn. Volgens mij zijn de verantwoor- Ik probeer mezelf daarom zo goed mogelijk voor te be- overbrengen. Bij de één moet je de opdracht nog eens dat de jongens en meiden genoeg rust krijgen zodat ze delijkheden daardoor voor mij makkelijker te dragen dan reiden op trauma’s. Belangrijk is daarbij altijd overzicht herhalen, bij de ander moet je extra vragen stellen zodat hun taak goed kunnen blijven uitvoeren.’ voor iemand die alleen nog maar de KMS gedaan heeft.’ te houden.’ hij het onthoudt.’ Zijn er situaties geweest waarin het moeilijk was een Zijn de verantwoordelijkheden die bij je functie horen beslissing te nemen? een zware last? ‘Nee, nog niet. Vaak is de pelotonscommandant ook ‘Ik ben goed opgeleid en getraind op de KMS en tijdens mee. Dan zit er iemand boven je, waardoor de meeste Kenmerken van de groepscommandant: de Vaktechnische Opleiding. De VTO heb je echt nodig; verantwoording bij de luit ligt. De samenwerking met die opleiding gaat heel erg in op het werk dat we uitvoe- de luitenant verloopt goed. Ik merk dat als het moeilijk • Is duidelijk • Treedt directief op ren in Uruzgan. Daar heb ik veel van opgestoken. In wordt, zoals in gevechtssituaties, iedereen terugvalt op • Geeft alleen opdrachten die hij zelf ook kan uitvoeren • Is niet snel tevreden Nederland zijn de situaties soms zelfs lastiger dan hier. de aangeleerde skills en drills. Dit verloopt uitstekend, • Kan goed luisteren • Zorgt goed voor zijn mensen Maar in Afghanistan zijn de jongens nog serieuzer met zonder dat ik extra leiding hoef te geven.’ • Haalt het beste uit zijn mensen naar boven • Straalt zelfvertrouwen uit

landmacht maart 2009 11 Korporaal-1 Jan, 26 jaar Is het een zware last? Bravocompagnie 12 Infanteriebataljon Regiment van ‘Nee absoluut niet. Het klinkt misschien arrogant, maar Heutsz 11 Luchtmobiele Brigade ik heb er alle vertrouwen in. Ik ben al bijna tien jaar in Functie: Zes jaar werkzaam als plaatsvervangend groeps- dienst en ben al vaker in dit gebied geweest. Als je zelf Sergeant-majoor Jasper commandant, sinds begin van de uitzending groepscom- een goed gevoel hebt, kun je dat overdragen aan de men- 11 Herstelcompagnie 11 Luchtmobiele Brigade, 28 jaar mandant. sen. Als ze ’t in Nederland goed doen, geloven ze hier Functie: Normaal groepscommandant 11 Herstelcie, voor ook in je. Vroeger dacht ik ook zo over mijn groepscom- de duur van de uitzending halcommandant bij 11 Herstel Je bent eigenlijk plaatsvervanger maar nu groeps- mandant: ‘Als ik doe wat hij doet, komt het goed’.’ op Kamp Holland commandant, hoe komt dat? ‘Vanaf de eerste week dat we arriveerden in Afghanistan Ben je voldoende voorbereid om een goede groepscom- Heeft de leiding over: treed ik al op als groepscommandant. Tijdens het op- mandant te zijn? ‘Negen personen. Dat verloopt heel soepel. Ik ben pas werktraject hebben we onder een sergeant gediend. Die ‘Ik heb geen KMS gedaan, maar mijn opleiding was een half jaar sergeant-1, maar bij de functie van halcom- werd vrijwel meteen na aankomst in Uruzgan ziek en voldoende. Ik heb daarnaast de Opleiding tot Leidingge- mandant hoort de rang van sergeant-majoor. Mijn taak is naar huis gestuurd. Ik ben al zes jaar plaatsvervangend vend Korporaal (OLK, red.) gevolgd. Ik heb daarvan veel de hal te laten lopen zoals ‘ie moet lopen. Ik deel in wie groepscommandant bij de Bravocompagnie en heb toen geleerd en heel wat aan gehad hier in het uitzendgebied. waar in de tent sleutelt en aan welk voertuig. Daarnaast zijn plaats overgenomen.’ De pelotonscommandant staat ook nog boven mij. De zorg ik voor de indeling van de voertuigen.’ samenwerking met hem verloopt goed, hij laat mij heel Ineens veel meer verantwoordelijk-heden. vrij als groepscommandant. Daarbij ondersteunt hij mij Hoe bevalt het tijdelijke sergeant-majoorsschap? ‘Dat klopt. Ik had me er totaal niet ingesteld dat ik de ge- ook in mijn tekortkomingen. Ik vind wel dat je niet altijd ‘Het is niet anders dan mijn functie als sergeant-1. Het hele uitzending als groepscommandant zou draaien. Ik alles klakkeloos moet overnemen wat je meerdere zegt. grootste verschil is dat ik nu zelf bijna niet meer sleutel. vond het wel vervelend dat de sergeant weg was, maar ik Af en toe mag je ook tegen hem ingaan als het belang Ik moet overzicht houden of het allemaal loopt. Ik zit vijf heb zijn taken op me genomen en dat verloopt goed. Ik van de groep ervan af hangt.’ jaar in dienst bij Herstel en heb inmiddels aardig wat geef nu leiding aan zes man. Ik gedraag me niet anders. ervaring. Doordat ik nu zelf niet veel kan sleutelen mis Als plaatsvervangend groepscommandant houd je je ook Hoe bedoel je dat? ik wel de praktijkervaring die ik hier op kan doen. Dat is bezig met taken van de groepscommandant. In Neder- ‘We hadden een opdracht in een gebied, maar het plan wel jammer.” land zagen wij elkaar ook als gelijken; samen leidden we van de pelotonscommandant kon volgens de toenmalige de groep.’ groepscommandant op een andere manier beter uitge- Is het lastig om de hal draaiende te houden? voerd worden. De groepscommandant gaf zijn visie en ‘Het is geen zware last, dat komt ook omdat ik de jon- dat werd geaccepteerd. Het plan werkte daarna inderdaad gens al heel lang ken. Bij ons is de sfeer soepel en beslis- beter.’ singen worden altijd in overleg met de groep genomen. De mannen zijn net muziekinstrumenten, je moet de juiste snaar raken. Daarom praat je op een verschillende manier tegen elke vent. Je moet de mannen ook kunnen ‘lezen’. Het is enorm belangrijk dat je ziet dat er wat mis is met een persoon. Zo kan je voorkomen dat het fout gaat. Op die manier houd je de groep draaiende.’

Zijn er verschillen tussen je functie hier en die in Nederland? “In Schaarsbergen heb ik de leiding over zes man, in Uruzgan is mijn rol hetzelfde. Het aansturen is hier op Kamp Holland wel anders: het gaat meer op basis van vertrouwen. Iedere monteur heeft zijn eigen expertise op een gebied, waar ik soms weinig van af weet. Zo heeft een Fennek-monteur veel meer verstand van dat voertuig dan ik. Ik kan hem dan wel zeggen dat hij een probleem op een bepaalde manier moet oplossen, maar hij weet waarschijnlijk zelf een veel betere oplossing.’

Hoe ga je ermee om als er geklaagd wordt over voertuigen die niet op tijd klaar zijn? ‘Wij werken met de klachten-klant methode. De klant vertelt de klacht waaruit een diagnose wordt gesteld en hoelang het gaat duren om te repareren. Waar mensen rekening mee moeten houden is dat we wel kunnen sleutelen, maar niet toveren. Uiteraard worden er prioriteiten gesteld wanneer dat nodig is. Maar wanneer een reparatie acht uur duurt, kan ik daar geen vijf uur van maken. Ik blijf er rustig onder wanneer mensen klagen. We kunnen niet harder dan

landmacht maart 2009 13 2 3 Met de Diemaco nieuwe stijl kan iedereen verder 1

Ook het persoonlijke wapen van een moderne militair moet met zijn tijd mee. 4 Alle Diemaco’s van Defensie worden daarom voorzien van de nieuwste accessoires, zoals een voorste handgreep, een snelrichtmiddel en verstelbare kolf.

Sinds de jaren negentig is de Diemaco toerbeurt alle Diemaco’s van Defen- het Marinebedrijf te Den Helder. het persoonlijk wapen voor militairen sie, ruim 25.000 stuks, omgebouwd. Boersma: ‘De fabrikant is verantwoor- van de krijgsmacht. Het Canadese De ‘Diemaco nieuwe stijl’ biedt de delijk voor de ombouw en wapen is gebruikt in Irak en fungeert militair dan ruim voldoende moderne voor alle middelen waar- nu ook, naar algemene tevredenheid, middelen. Noodzaak, gebruiksgemak van in het project sprake als standaardwapen van de militairen en persoonlijke veiligheid zijn daarbij is. In Den Helder wordt in Afghanistan. Die missies hebben sleutelwoorden. het wapen omgebouwd. ons echter wel wijze lessen geleerd. Dat kan de gebruiker niet Het optreden in verstedelijkt gebied, Functiegerelateerd zelf: het wapen moet uit el- in de nabijheid van eigen troepen en ‘Sommige middelen worden univer- kaar, weer in elkaar, wordt geheel gere- te midden van bevolkingsgroepen, seel aangebracht of verstrekt op een viseerd, er moeten metingen worden stelt andere eisen aan militairen en wapen,’ weet Boersma, ‘maar andere verricht en het wapen moet worden dus aan hun wapen. Militairen voeren spullen zijn functiegerelateerd. Niet ingeschoten. Pas dan mag het wapen vaker het gevecht op korte afstand iedere militair heeft een vergroter de deur weer uit. Tussen de acht- en en in onoverzichtelijke situaties. De nodig voor zijn snelrichtmiddel. En negenduizend wapens per jaar kun- lessons learned maakten het noodzake- als je met een hele groep in een quala nen ze in Den Helder ombouwen. Een lijk de Diemaco aan te passen aan de staat en iedereen heeft een laser op fi kse klus, waar ze over vier jaar pas veranderde operationele omstandighe- het wapen aan, creëer je zelfs onnodig helemaal klaar mee zullen zijn.’ 5 den. Dit leidde tot de projecten SRIM onduidelijkheid; welke laserdot is van (Snelrichtmiddelen) en OAD (Opera- wie? Zulke spullen zetten we dan ook Uruzgan tionele Aanpassingen Diemaco), die niet op elk wapen.’ Ook aan de militairen van de lopende elkaar gaandeweg zo overlapten dat zij Alle Diemaco’s krijgen in ieder geval Task Force Uruzgan is gedacht. Voor 6 zijn samengevoegd tot één project. De wel een geïntegreerd railsysteem met hen wordt een zo snel als moge- gevechtseenheden moeten dankzij het daarop een snelrichtmiddel (SRIM), lijke interim-oplossing uitgevoerd. project SRIM-OAD beter bruikbare een modulaire voorste handgreep met Boersma: ‘Gebaseerd op de lessons wapens krijgen die het optreden van tweepoot, een aangepaste vuurregelaar learned en de noodzaak om de mid- militairen onder diverse omstandighe- en magazijnpal en een verstelbare delen zo snel mogelijk ter beschikking den veiliger en makkelijker maken. kolf voor prettiger gebruik in meer- te stellen, is alvast een aantal spullen dere (schiet)houdingen. Functiege- aangeschaft. Die worden de komende 25.000 richte aanpassingen zijn onder andere maanden naar Afghanistan gestuurd. ‘Door ons optreden in Irak en Afgha- vergrotingsoptieken voor het SRIM, Railsystemen, kijkers, snelrichtmid- nistan merkten we dat we sommige lichtmodules (wit licht), laserdoel- delen, vergroters, lasers en wit licht zaken misten op het wapen’, vertelt aanwijzers, combinaties van licht en worden daar op de wapens gemon- Jan Boersma, projectmanager SRIM- laser, magazijnclips en 100-schots teerd. Niet universeel, maar afhanke- Diemaco anno 2009 OAD van de Defensie Materieel Orga- magazijnen. lijk van de functie. Daar kunnen ze de Een Diemaco nieuwe stijl met alles erop en eraan komt er zo uit te zien: nisatie. ‘We opereerden daar voor het komende tijd ook prima mee vooruit.’ eerst in een ander soort verstedelijkt Ombouwen 1 Rail Interface systeem - Basis voor toevoegingen aan het wapen gebied, in onverlichte gebouwen en De opdracht voor het project OAD- 2 Laserdoelaanwijzer - Straalt zichtbaar of onzichtbaar laserlicht aan voor exacte doelaanwijzing andere situaties die we voorheen niet SRIM zal worden gegund aan de fi rma 3 Snelrichtmiddel met vergrotingsoptiek - Maakt het mogelijk doelen op grote afstand waar te nemen, te detecteren gewoon waren. Toen bleek dat onze Colt Canada, voorheen Diemaco. en herkennen. wapens hier en daar wat te wensen Defensie stuurt echter niet alle Diema- 4 Kolf met verstelbare lengte - Speelt in op de uitrusting en persoonlijke voorkeur van de schutter, vergroot de be overlieten.’ co’s naar Canada - ruim 25.000 stuks. weeglijkheid en verbetert de schiethouding De komende jaren worden die hiaten De uiteindelijke assemblage wordt 5 Lichtmodule - Bestemd voor optreden in slecht verlichte of bebouwde omgeving zo goed mogelijk weggewerkt. Vanaf door Nederlandse vakmensen verricht 6 Voorste handgreep met tweepoot - Vergemakkelijkt de draag- en schiethouding het laatste kwartaal 2009 worden in bij de Unit Klein Kaliber Wapens van

landmacht maart 2009 1 Het CLAS heeft strategische partnerschappen met diverse buitenlandse krijgsmachten Liaisonofficier i n S o n t h o f e n en laat zich daar vertegenwoordigen door liaisonofficieren. Elke maand vertelt een collega over het nut en de noodzaak van zijn werk. Deel 1: Duitsland. ‘Wie is toch die Holländer die hier zoveel vragen stelt?’ Pittoresk. Dat is het eerste woord wat bij je opkomt als je de meest zuidelijke stad van Duitsland binnenrijdt. Sonthofen ligt aan de voet van de Algäuer Alpen en is omringd door besneeuwde bergtoppen. Maar je kunt er niet alleen skiën. Midden in de stad staat de ABC- Schule van de Bundeswehr. Een Mekka voor de NBC-specialisten onder ons en al vier jaar de thuisbasis van overste Bob Meijer, de Nederlandse liaisonofficier (LSO) op de school.

hier telt het Kenniscentrum tachtig wennen. Een buitenlandse officier die man. In de beide instructiegroepen op de STAF, bij de Lehrgroepen en de hier op de school zijn meer dan hon- afdeling Weiterentwicklung (kennis- derd personen, leiding, instructeurs centrum, red.) rondsnuffelde, vragen en vakdocenten werkzaam. Begrijp me stelde en voorschriften, handleidingen niet verkeerd, wij doen in Nederland en rapporten meenam. Je bent toch uitstekend werk als het gaat om NBC- een vreemde eend in de bijt; Wie is opleidingen maar hier in Sonthofen toch die Holländer? die hier zoveel Overste Bob Meijer zijn gewoon veel meer mogelijkheden. vragen stelt. ‘Er is hier zo veel mogelijk op Nuc- Maar de bereidwilligheid om samen leairBiologischChemisch-gebied, daar Holländer te werken is er altijd geweest. Je moet kunnen wij in Nederland alleen maar Een belangrijke taak is ervoor te alleen goed je best doen om jezelf te van dromen. Door deze samenwer- zorgen dat de Nederlandse NBC’ers profileren en het vertrouwen te win- king kunnen wij ons NBC-personeel optimaal gebruik kunnen maken van nen. nog beter opleiden dan we alleen alle mogelijkheden die “Sonthofen” in Nederland zouden kunnen. Ter te bieden heeft. Ik ben hier begon- TIC vergelijking: op de NBC-school in nen in 2004 en als eerste LSO hier Nu, vier jaar later, liggen de funda- Vught zijn voor het oefenen in detecte- op functie geplaatst. Deze functie is menten er en krijgt iedere verkenner ren van radiologische bronnen drie gecreëerd naar aanleiding van het die bij onze NBC Verdedigingscom- vaste stralingsbronnen (‘bolletje’ licht besluit tot verdere intensivering van pagnie aan de slag gaat, een deel van radioactief materiaal, red) beschikbaar. de samenwerking op het gebied van zijn of haar opleiding in Sonthofen. Hier zijn honderdveertig bronnen tot NBC tussen beide landen. Als je de Overigens ook door Nederlandse de beschikking, die in (afgeschermde) eerste LSO bent moet je alles van de instructeurs want inmiddels is een gebouwen, terrein en leslokalen grond af opbouwen en dat betekent in aantal van hen gecertificeerd om hier “verstopt” zijn en die de cursist moet eerste instantie vooral investeren in de les te geven. Dat maar een deel van opsporen. Op het NBC-Kenniscen- relaties. In het begin van de plaatsing de opleiding hier gevolgd wordt, is De ABC-Schule in Duitsland. ‘Hier gaat het vooral om het werken in de praktijk’. trum in Vught werken tien officieren, was het natuurlijk voor beide kanten een bewuste keuze. Zaken die ook in

Het defensiebudget van Duitsland nationale samenwerkingsverbanden de KL over de Leopard 2A6 (wel heet Personeel: Missies: bedraagt dit jaar 313 miljard euro (ter zoals de Duits/Franse brigade en de Duitse versie Leopard 2 A6M, de Duitsland kent nog steeds een actieve De grootste missie van de Bundes- Duitsland: vergelijking, voor Nederland is dat 1 GNC; het snel inzetbare multi- M staat voor een extra mijnbescher- dienstplicht. Per jaar worden tussen wehr is op dit moment de ISAF-missie Oppervlakte: 357.022 km 8 miljard), waarvan het de bedoeling nationale NAVO-hoofdkwartier in ming) en de artillerie over de PZH de 30.000 en 40.000 jongeren opge in het noorden van Afghanistan waar is dat dertig procent in nieuw materi- Münster. Das Heer gaat, net als het 2000. Verder heeft Das Heer ook de roepen, dat is nog geen 10 procent de Duitsers leading zijn in Regional Inwoners: 82.491.000 eel gestoken wordt. CLAS de afgelopen jaren, door een Fuchs (NBC-verkenningsvoertuig) en van het aantal jongeren dat jaarlijks Command North en verder aanwezig continue transformatieproces en zal de Fennek in de bewapening. Als in- de dienstplichtige leeftijd van 18 jaar zijn met 3500 troepen. De tweede Hoofdstad: Berlijn Landmacht: in 2010 omgevormd zijn tot een vol- fanteriegevechtsvoertuig gebruikt de bereikt. Uit de groep dienstplichtige grote missie is KFOR in Kosovo waar De Landmacht heet in Duitsland waardig expeditionair krijgsmachtdeel Duitse infanterie nu nog de Marder soldaten wordt ook het grootste deel de Bundeswehr met ongeveer 2000 Defensie: ‘Das Heer’ en bestaat uit ongeveer met moderne bewapening. maar vanaf 2010 stappen zij over op van het beroepskader geworven. De man aanwezig is. Daarnaast neemt De krijgsmacht heet in Duitsland de 102.000 man verdeeld over vijf de Puma. Bundeswehr kent geen tekort aan Duitsland deel aan de kleinere missie Bundeswehr en heeft een personele divisies. De tegenhanger van Com- Materieel: personeel. Sinds een paar jaar kunnen zoals in Libanon en Soedan. sterkte van ongeveer 252.500 man mandant Landstrijdkrachten is de Het standaardwapen bij Das Heer is vrouwen ook militair worden in de en is daarmee de grootste krijgs- Inspekteur des Heeres. de G36 kaliber 5.56 van Heckler & Bundeswehr. macht binnen de Europese Unie. Das Heer is actief in diverse inter- Koch. De cavalerie beschikt net als

landmacht maart 2009 17 Zingende Vught beoefend kunnen worden, zoals de theorie, doen we gewoon daar. Dat scheelt weer in de kosten. Hier gaat infanterist het met name om de instructie van de verschillende vakdocenten, chemie en radiologisch, en vooral om het in de praktijk werken met gevaarlijke scoort hit stoffen, bijvoorbeeld in het TIC-gebouw en TIC-veld. (TIC staat in dit geval voor Toxic Industrial Chemicals, oftewel chemische middelen die in de industrie gebruikt worden, red.) Hier wordt een laboratorium/opslagplaats nagebootst waarin iets mis is gegaan, bijvoorbeeld lekkende vaten, waarbij chemische stoffen vrij zijn gekomen. De cursist komt dan, in NBC bescher- mende kleding, het lokaal binnen en ‘De instructeurs zijn lovend over het enthousiasme van de Nederlandse cursisten, en dan met name die van de soldaten/korporaals. Zo werd Soldaat-2 Vehoff tijdens de laatste cursus moet vervolgens zelf vaststellen om uitgeroepen tot beste cursist.’ welke stof het gaat, of het gevaarlijk is Hij is infanterist én zanger. Soldaat der eer- wilde dit nummer maken om waardering te krijgen, om en welke acties hij moet ondernemen. echt nog in de kinderschoenen. Dat is Ik zal dat zelf allemaal niet meer mee alle militairen een hart onder de riem te steken. In Neder- Het mooie is dat die stoffen, uiteraard ook veel moeilijker. Het grote verschil gaan maken want ik ga volgend jaar ste klasse Dominique Vos beleeft momen- land mogen we trots zijn op de militairen, die lang van huis in heel kleine hoeveelheden, ook daad- is namelijk dat een chemische reactie met FLO, maar dan zijn de fundamen- teel als minimi-schutter bij de Battlegroup zijn om anderen te helpen. Ik ben hier ook voor dat werk, werkelijk vrij komen. Realistischer zichtbaar is of je kunt het ruiken. Je ten voor de samenwerking in ieder ik wil mijn taak vervullen. Straks als we thuis zijn, pak ik kun je niet oefenen. wordt dus gewaarschuwd als er iets geval gelegd. De Duitsers zijn inmid- zijn eerste missie in Uruzgan en behaalt het zingen weer op.’ gaande is. Bij biologische detectie dels gewend aan de aanwezigheid van Atomar ligt dat anders. Het kan wel zichtbaar de Nederlanders. Onze cursisten zijn daarnaast succes met zijn nummer ‘Hoog De muzikale carrière van de 23-jarige zanger ziet er Maar het is niet alleen de ‘hardware’ zijn als je daarvoor getraind bent. Je leergierig en doen goed mee tijdens de in de lucht’. Op YouTube is de clip al meer rooskleurig uit. Vlak voor zijn uitzending tekende hij een die Sonthofen zo interessant maakt. moet op andere dingen letten. Je ziet lessen. Die Niederländer zijn inmid- platencontract. In hoeverre Dominique bij terugkeer kan Ook de vakdocenten zijn echt goed. bijvoorbeeld dode dieren liggen op dels graag geziene gasten hier op de dan 30.000 keer bekeken. voldoen aan de vraag naar optredens, hangt onder meer In het Duitse leger is ABC, de Duitser plaatsen waar je dat niet verwacht. school.’ af van zijn werk bij Defensie. ‘Het is lastig plannen met hebben het niet over ‘nucleair’ maar Dan moeten er monsters worden oefeningen, maar we kijken wat mogelijk is. Defensie staat over ‘Atomar’, een eigen dienstvak, en genomen voor identificatie en dat is Dominique groeide op in Zwolle waar hij in de lokale cafés in elk geval achter mijn zangcarrière. De opnames voor de dat betekent dat het personeel binnen vrij ingewikkeld. Een opleiding voor * De Nederlandse Fuchs is al uitgerust zijn eerste optredens verzorgde. Al snel daarna trad de videoclip zijn bijvoorbeeld op de kazerne in Schaarsbergen het deelgebied ABC in verschillende monstername en de samenwerking met apparatuur waarmee in het voer- infanterist van 12 Infanteriebataljon Luchtmobiel Regiment gemaakt. Plannen voor een volgend nummer zijn al in de functies werkzaam kan blijven. Veel binnen zo’n monsternameteam tuig monsters kunnen worden geana- van Heutsz ook op bij grotere festivals. Gelooft hij zelf dat maak. Ik ga optreden met een muziekkapel van de land- instructeurs zijn ook bioloog, chemi- duurt algauw één tot anderhalf jaar. lyseerd. Dit is uniek in de wereld en hij met zijn uitzending verschil maakt, zoals hij in zijn lied macht en wil na m’n terugkomst het nummer ‘Back home cus of laborant en brengen een hele Daarnaast krijgen we natuurlijk een zeer handig omdat de monsters niet aanhaalt? ‘Ik denk niet dat ik in mijn eentje wat verander, again’ van John Denver opnemen.’ hoop expertise met zich mee. tweede NBC-Verdedigingscompagnie eerst naar een laboratorium gebracht maar samen denk ik wel dat we vooruitgang boeken.’ Een van de targets voor de komende binnen de CLAS dus dat personeel zal hoeven te worden. Intussen heeft Dominique al aardig wat meegemaakt: de Meer informatie over de “zingende infanterist” is te vinden op jaren zal dan ook zijn om een Neder- voor een deel ook hier weer opgeleid spanning van de eerste keer de poort uit gaan, assisteren bij zijn website: www.dominiquevos.nl. Daar is ook het nummer landse opleiding te ontwikkelen voor worden. Overigens wordt de nieuwe het vinden en ruimen van IED’s en contacten met de lokale ‘Hoog in de lucht’ te downloaden. De videoclip is onder meer biologische detectie* en voor mon- benaming CBRN in plaats van NBC. bevolking. te zien op het Defensiekanaal op YouTube: www.youtube. stername. Het chemische gedeelte is De R staat voor Radiologisch en daar- Met zijn lied wil Dominique ondersteuning bieden aan de nl/defensie goed geborgd in de opleidingen maar mee worden dan weer stralingsbron- uitgezonden militairen van de Task Force Uruzgan. ‘Maar het biologische gedeelte staat bij ons nen bedoeld. ook in Bosnië, Irak, Tsjaad en andere delen van Afrika. Ik

Samenwerking met Landmacht: voornamelijk op het gebied van Daartegenover staat dat het Air Dominique Vos – Hoog in de lucht (eerste couplet) De meest nauwe vorm van samen- opleiding en training en dan op die Manoeuvre optreden zoals dat door werking tussen de Nederlandse en gebieden waarbij een duidelijke onze luchtmobiele brigade wordt Op weg naar het vliegveld, Duitse Landmacht vindt plaats in operationele meerwaarde ontstaat beoefend, in Duitsland nog in de Waar ik afscheid moet nemen. Münster in het High Readiness Forces voor beide partijen. Op drie terreinen beginfase verkeert. Nu er nieuwe Van vrienden, familie. (Land) HQ van 1 (German / Nether- is dat duidelijk het geval; NBC- heli’s zijn aangeschaft, wil Das Heer Maar nu ook van jou. lands) Corps. Dit multinationale snel opleidingen,luchtmobiel optreden en daar wel werk van maken. Vandaar Ik ga op een missie. inzetbare hoofdkwartier bestaat voor Artillerie-opleidingen. dat 11 Luchtmobiele Brigade intensief Ver weg van dit leven het grootste deel uit Nederlanders en Duitsland heeft een zeer uitge- samenwerkt met de Duitse luchtmo- En laat alles achter. Duitsers, aangevuld met personeel uit breide NBC-school met een enorme bielers om hen de fijne kneepjes van Waar ik zo van hou. andere NAVO-landen. De twee lan- hoeveelheid trainingsmogelijkheden het vak bij te brengen. Maar ik heb gekozen, den hebben om de beurt de leiding en expertise. Nederlandse cursisten Ten slotte werken de KL en Das Heer om iemand te helpen over het hoofdkwartier. krijgen hier opleidingen die in nauw samen als het gaat om de die leeft in een wereld Daarnaast concentreert het partner- Nederland niet gegeven kunnen opleiding van stuksbemanningen van die ik niet eens ken schap tussen de twee landen zich worden. de PZH 2000. maar laat me geloven dat ik het verschil maak Als ik vecht voor vrede, Dat ik iemand ben.

landmacht maart 2009 19 de onderscheIdIng van de mIlItaIre i L ita i r e i LLe M so r d e vo o r k apite i n arco ro o n M w M k wIllemsorde rIdder der vIerde Klasse.

‘Wat ben ik blij dat ik geen bekende Nederlander ben’, verzucht kapitein Marco Kroon tegen zijn partner Mirjam, ‘Ga uit van je eigen karakter’ daags na de bekendmaking dat hij de Militaire Wil- lemsorde krijgt. Sinds het telefoontje vanuit Den Haag, waarin hem werd verteld dat hij de tot ridder zal worden Kapitein Marco Kroon krijgt 29 mei de benoemd, staat het leven van de kapitein op z’n kop. Iedereen wil wat van hem. Collega’s, vrienden maar ook Militaire Willemsorde uitgereikt, de eerste wildvreemden feliciteren hem, veteranenverenigingen no- in ruim een halve eeuw. Voor de offi cier digen hem uit en alle media azen op een interview. Voor zijn café in Den Bosch staan stadsgenoten met bloemen van het Korps Commandotroepen (KCT) ‘Ik dacht: de kans om zijn leiderschapservaring over je moet over water lopen om voor de te dragen aan beginnende leiders. Willemsorde in aanmerking ‘Creëer je eigen stijl en maak gebruik van te komen’ je karakter.’ te wachten, hopend op een foto met de nieuwe nationale held. ‘Nou, volgens mij ben je allang een BN’er’, stelt Mirjam nuchter vast. ‘Zoveel aandacht had ik niet verwacht’, zegt Kroon (38). ‘Ik dacht: Nederland is niet zo’n legerland als bijvoorbeeld Engeland. Ik verwachtte wel iets, maar mijn telefoon staat niet meer stil. Ik ben blij dat ik niet Robbie Williams ben, die heeft deze aandacht altijd.’ De plek op het voetstuk, de aandacht, de volle openbaar- heid; voor kapitein Kroon is het allemaal nieuw en on- De Militaire Willemsorde natuurlijk. De ervaren commando is het gewend te werken in de anonimiteit van Special Forces-missies, gewoon aan De Militaire Willemsorde (MWO) is de hoogste Ne- het werk met zijn collega’s. En juist aan dat werk, zijn uit- derlandse ridderorde en dapperheidsonderscheiding. blinkende rol als pelotonscommandant van VIPER-I tijdens De MWO werd op 30 april 1815 door koning Willem I ingesteld. De orde wordt verleend voor daden die getuigen van moed, beleid en trouw. Ook buitenlanders CV KAPITEIN KROON en burgers, bijvoorbeeld verzetsstrijders, kunnen de MWO ontvangen. Kapitein Marco J. Kroon 15 juli 1970, ‘s-Hertogenbosch Hare Majesteit de Koningin reikt 29 mei 2009 op het Binnenhof in Den Haag de MWO uit aan kapitein Militaire loopbaan: Marco Kroon. Ondergeschikten en leidinggevenden 1989 Marinier algemeen - Korps Mariniers hebben Kroon voorgedragen voor een dapperheids- 1994 Koninklijke Militaire School onderscheiding. De minister van Defensie heeft het 1995 Groepscommandant, 17 Pantserinfanterie Bataljon Kapittel der Militaire Willemsorde verzocht een advies 1998 Ploegcommandant, Special Forces, KCT op te stellen. Het kapittel heeft alle daden onderzocht 2001 Koninklijke Militaire Academie en de minister aanbevolen de kapitein Kroon bij Hare 2002 Pelotonscommandant, 17 Pantserinfanterie Bataljon Majesteit, Grootmeester van de Orde, voor te dragen 2004 Pelotonscommandant, Special Forces, KCT voor de onderscheiding. 2008 Kenniscentrum, KCT De Orde bestaat uit vier graden: Ridder Grootkruis, Uitzendingen Commandeur, Ridder der derde klasse en Ridder der 1991 Marinier algemeen, Noord-Irak vierde klasse. De toekenning geschiedt als regel door 1993 Plaatsvervangend groepscommandant, Cambodja benoeming van de betrokkene tot ridder der vierde 1996 Groepscommandant, Bosnië klasse. Deze graad wordt aan kapitein Kroon toege- 1998 Ploegcommandant, Bosnië kend. 2003 Pelotonscommandant, Bosnië 2004 Pelotonscommandant, Irak In totaal werden in de periode tot 1940 5.874 perso- 2005 Pelotonscommandant, Afghanistan nen met de MWO gedecoreerd. Na 1940 zijn nog 199 2006 Pelotonscommandant, Afghanistan namen aan het register toegevoegd. De laatste MWO 2007 Pelotonscommandant, Afghanistan werd op 31 mei 2006 toegekend en aan het vaandel gehecht van de 1ste Zelfstandige Poolse Parachutisten- Privé: brigade wegens inzet tijdens de operatie Market Garden Kapitein Kroon woont samen met zijn partner in in september 1944. De laatste uitreiking aan individuele ’s Hertogenbosch en heeft twee kinderen. personen vond plaats op 12 juli 1955. Naast zijn functie bij Defensie ondersteunt hij zijn Op dit moment zijn er nog elf dragers van de MWO partner in hun Bossche café. in leven: acht Nederlanders, een Amerikaan en twee Canadezen.

landmacht maart 2009 21 Majoor Huub, compagniescommandant kapitein Kroon hun uitzending naar Afghanistan van maart tot augustus kapitein Kroon de Willemsorde precies krijgt, is al zeker Pierre Louis baron d’Aulnis de in 2006. 2006, heeft hij nu alle aandacht te danken. dat één actie zwaar heeft meegewogen in de besluitvor- Bourouill Ridder Militaire Wil- ‘Ik wist wel dat er iets in de lucht hing,’ herinnert Kroon ming. In de nacht van 12 op 13 juni 2006 trekt Kroon, toen lemsorde sinds 1950 ‘Marco kan nog hogerop’ zich een week na de bekendmaking, ‘dat ik was voorgedra- nog eerste luitenant, met zijn mannen te voet de Baluchi- gen voor een dapperheidonderscheiding. Ik kreeg enkele vallei in voor een negendaagse patrouille om een gebied ‘Heel goed dat we ‘De manier waarop Marco militair leiderschap heeft ge- weken geleden te horen dat ik een onderscheiding zou krij- te verkennen en zuiveren. Het wordt het sluitstuk van de nog willen vechten’ toond op tactisch niveau, is een voorbeeld voor iedere gen en dat het wellicht zelfs de Willemsorde zou worden, uitzending van het peloton – een apotheose met verwacht commandant. Hij heeft 36 operaties gedaan, negentien maar dat leek me volstrekt on- vuurwerk. Het gevaar dreigt, de spanning groeit en het gevechtscontacten meegemaakt, variërend van een half mogelijk. Ik zit sinds 1989 in ‘Je moet ook geluk hebben. besef heerst dat bij de actie slachtoffers kunnen vallen. ‘Moed is ondanks angst iets tot achttien uur. Al die tijd heeft hij op uitstekende wijze dienst, kende de Willemsorde De avond voor vertrek toont Kroon zich een intuïtief leider. doen. De meeste helden zijn minstens een peloton aangevoerd en hij is zonder ge- natuurlijk, maar wist: die is Het resultaat telt’ ‘Die avond zijn we bij elkaar gaan zitten. Ik had de technici doodsbang. Ik denk dat Marco wonden of doden teruggekeerd. Dat is bijzonder. Ik heb voor altijd onbereikbaar. Ik dacht: onder ons wat film- en fotomateriaal van ons bij elkaar Kroon dat ook was. Ik in ieder gekeken naar de voorschriften voor dapperheidonder- je moet over water kunnen lopen om daarvoor in aanmer- laten zetten. We hebben dat samen gekeken en draaiden geval wel, maar het moest ge- scheidingen. Al snel werd duidelijk dat hij uitzonderlijk king te komen. Maar op dinsdag 10 februari werd ik gebeld, het nummer Brothers in Arms van Dire Straits. We hebben daan worden. Ik wilde de beste werk heeft geleverd. dat het formeel rond was dat ik ‘m zou krijgen. Ik werd stil, elkaar nog eens goed aangekeken en vastgepakt. Het gevoel bijdrage leveren aan de overwinning.’ ‘Marco’s eenheid was als deel van de Deployment kon even helemaal niets zeggen. “Bent u er nog?”, hoorde van saamhorigheid wilde ik voor die actie extra versterken. Pierre Louis baron d’Aulnis de Bourouill (90) is een Taskforce de eerste eenheid in de Area of Operations ik zelfs aan de andere kant van de lijn. Ik moest een traan- Het was een gut-gevoel en bleek een succes. Stilzwijgend van de acht nog levende Nederlandse dragers van de van de Nederlanders. Er waren nog nooit Nederlanders tje wegpinken. Ik voelde trots, ongeloof ook. Achter me zijn we op pad gegaan.’ Militaire Willemsorde. Hij kijkt vol trots terug naar het geweest in Uruzgan, alleen coalitie-eenheden. Toen huilde mijn vriendin een traantje met me mee.’ moment dat hij de hoogste Nederlandse Koninklijke zij het gebied ingingen, was het erg belangrijk dat er Close air support onderscheiding kreeg. ‘Het was een mooi en plechtig goed werd afgestemd met de coalitie-eenheden, en dat Uitzonderlijk In de Zuid-Afghaanse vallei, een bloedgevaarlijke passage moment. Bijzonder ook, want ik werd vanaf dat mo- ze elkaar niet voor de voeten zouden lopen. Dat heeft Koningin Beatrix, Grootmeester van de Militaire Willems- waar de vijand zich thuis voelt, raakt het peloton op een ment binnen de hele krijgsmacht met veel eer behan- Marco erg goed gedaan. orde, benoemt kapitein Kroon eind mei tot Ridder der gegeven moment omsingeld door de steeds dichter nade- deld. Op alle plaatsen maak je indruk. Ik was even Als je in negentien vuurcontacten ongeschonden blijft, Militaire Willemsorde 4e Klasse voor bewezen moed, beleid rende Taliban. Luitenant Kroon moet kiezen: doorvechten werkloos, maar had al snel weer werk. “Een ridder kan is dat deels knap en deels krijgsmachtsgeluk. Maar hij en trouw. Kroon onderscheidde zich op zeer uitzonderlijke in een uitzichtloze situatie, of close air support aanvragen, niet zonder baan”, zei men toen.’ wist zijn mensen ook altijd vol overtuiging weer het wijze tijdens zijn uitzending naar Afghanistan en krijgt de ondanks dat dan wel zéér nabij eigen troepen vuur moet D’Aulnis de Bourouill maakte faam in de Tweede veld in te krijgen, ook al wisten ze hoe link het er was. onderscheiding voor meerdere, bijzondere acties en zijn worden uitgebracht. Wereldoorlog, toen hij naar de spionnenschool in Dat is knap, commando’s zijn ook mensen en kennen totale optreden als leider, militair en mens. Het zijn die Hij kiest voor het laatste, laat zijn mensen dekking zoeken Engeland ging, om vervolgens als geheim agent het ook angst. Na een vuurgevecht ging Marco zelfs vaak drie karakters die Kroon volgens zijn collega’s weet samen en stuurt met zijn Forward Air Controller het AC130 gunship Nederlandse verzet professioneler te maken. Iets heel terug naar die locatie om te kijken waarom hij werd te smeden tijdens operaties. Het is het specifieke kenmerk aan, terwijl de scherven ze om de oren vliegen. Daardoor anders dan het leiden van een peloton tijdens een mis- beschoten en wat daar aan gedaan kon worden. Dat is van de commandant Kroon, die de menselijke hand vooral kan het peloton zich uit de omsingeling los vechten en na sie, zoals kapitein Kroon deed. informatie waar een commandant veel aan heeft. niet schuwt. enige tijd verder met de opdracht. ‘Ik kan nu zeggen dat Maar de baron vindt het schitterend dat er nu een Hij heeft het operationele leven nu even achter zich ‘Ik durf mijn emoties te tonen’, weet Kroon, ‘Ik ben heel ik de goede beslissing heb genomen. Was iemand geraakt, ‘jonkie’ onderscheiden wordt. Op 29 mei, als Kroon gelaten, maar hij kan hogerop. Hij is als marinier be- open en ken geen taboes. Denk niet dat het KCT vol zit dan was de beslissing een slechte geweest. Je moet ook de Willemsorde uitgereikt krijgt, zal de baron voor- gonnen, heeft alle lagen gezien. Met zijn ervaring zijn met Rambo’s zonder emoties. Integendeel. Onze band is geluk hebben. Het resultaat telt.’ aan staan. ‘Heel goed dat we nog vechten kunnen, commandantenfuncties hem op het lijf geschreven. Ik zo sterk dat we alles kunnen delen. De leider van de ploeg Dat dwingt de leider Kroon zelf af. Door een hechte, op en dat ook wíllen. We zeggen wel eens dat de huidige zou het toejuichen.’ staat daar dan ook gewoon tussen.’ elkaar ingespeelde ploeg te kneden. Door duidelijk te zijn generatie egocentrisch is, maar Marco Kroon heeft Hoewel pas tijdens de benoeming bekend wordt waarvoor en zijn mensen vertrouwen te geven. ‘To lead by example’, laten zien dat het belang van de troep boven zijn eigen belang ging.’

Collega’s Kroon

‘Proven, but never beaten’

De Forward Air Controller (FAC’er) en een van de de Baluchi, toen we samen een filmpje keken, muziek ploegcommandanten van kapitein Marco Kroon waren luisterden en hij een peptalk gaf, dat is typisch voor deelgenoot van zijn missie en delen nu ook in de histo- Marco’s werkwijze. We waren doordrongen van wat we rische eer. gingen doen en de spanning was groot. Hij stuurt dan aan op een moment van kameraadschap. Hij voelt aan ‘We wisten dat we een uitzonderlijke prestatie hadden dat zoiets nodig is en is dan niet bang om te emotioneel geleverd’, zegt de ploegcommandant, nu kapitein. ‘Dat te zijn.’ daarvoor de Willemsorde wordt uitgereikt, hadden we Overleven, zegt de kapitein, is vijf, zes stappen vooruit- nooit gedacht. Het is een eer dat we daar als team deel denken. ‘Dankzij het talent voor leidinggeven, zijn visie van uitmaken, het is toch een stukje geschiedenis.’ en ervaringsopbouw blinkt Marco daarin uit. Natuurlijk Dat kapitein Kroon een bijzondere rol vervulde, is voor hebben we hier en daar geluk gehad, maar dat dwing je de mannen duidelijk. ‘Hij maakt zijn afwegingen op ba- ook af. Marco’s leiderschap is proven, but never beaten. sis van zijn militaire intuïtie’, weet de FAC’er, die naast Boven alles is hij het prototype van iemand met vol- Kroon zat tijdens de befaamde ‘luchtsteun-actie’. ‘Hij ledige toewijding.’ kan directief zijn en beheerst het besluitvormingsproces van de commandovoering, maar hij is ook een emoti- De namen van de twee militairen zijn om veiligheidsredenen oneel leider. Hij geeft je vrijheid van handelen en toont weggelaten. altijd zijn waardering. De avond voor de actie in

landmacht maart 2009 23 Up g r a d e Mo b ile Comb at Tr a i n i n g Ce n t r e voegt hij eraan toe. ‘Je kunt niet van mensen verwachten terugkomt van de wacht en jij ligt net lekker warm in je dat ze iets uitvoeren wat je zelf ook niet kunt. Daar komt bij slaapzak, kom er dan toch uit en maak een kop warme thee dat iedereen om mij heen weet dat ik onderaan ben begon- voor hem. Maak geen onderscheid, dien je mensen af en Technologisch hoogstandje nen, als marinier-3. Een groot deel van mijn draagvlak is toe.’ gevormd door het besef dat wat ik van hen vraag, ikzelf ook Maar misschien wel de meest essentiële les die Kroon aan jaren heb gedaan. Ik heb veel meegemaakt, op alle niveaus. jonge commandanten wil overdragen: ‘Creëer je eigen stijl Niet voor niets hoor ik van niemand ooit een waarom.’ en ga uit van je eigen karakter. Kopieer geen leidersgedrag, want je moet het uiteindelijk zelf doen.’ uit Scandinavië ‘Stafneus’ Nu de ultieme beloning voor zijn werk aanstaande is en ‘Credits’ ‘Train as you fight’, zo bereid je militairen het beste voor op hun werk in inzetgebieden. de voor commando’s zo karakteristieke anonimiteit is De storm van aandacht, felicitaties en bewondering à la verdwenen, is er geen weg meer terug. De infanterist is na Robbie Williams zal weer gaan liggen. Aan de militaire ere Dankzij een upgrade van het Mobile Combat Training Centre wordt de werkelijkheid zijn laatste uitzending naar eigen zeggen ‘stafneus met een groeten, officiële plichtplegingen en z’n voorbeeldfunctie toetsenbord’ geworden. zal de commando echter moeten tijdens een oefening nog beter benaderd. In Bergen-Hohne werd het hoogstandje van de Kroon: ‘Het is mijn eigen keuze ‘Maak geen onderscheid, wennen, want die zijn voorgoed. geweest bij het Kenniscentrum te Maar hij weigert de credits voor Zweedse fabrikant Saab Training Systems grondig getest. gaan werken. Ik was al een relatief dien je mensen af en toe’ zichzelf te houden. ‘Ieder van ons oude commandant, het lichaam had de Willemsorde kunnen krijgen’, begon te protesteren. Ik leek even in stelt hij collegiaal en bescheiden vast. een zwart gat te vallen. Ik miste het ‘Ik voelde me er in het begin wat dagelijkse contact met de collega’s van een peloton. Toen ongemakkelijk bij; waarom ik wel en zij niet? Maar ik heb kwam in Den Bosch mijn stamkroeg te koop. Dat blijkt nu alleen goede reacties en begrip gekregen, dus het zit wel een ideale combinatie. Overdag draag ik mijn kennis en er- goed. Deze onderscheiding is geen strooigoed. Dat ik hem varing over bij het KCT, ’s avonds help ik mijn vriendin en nu krijg, is het oordeel van het Kapittel der Militaire Wil- kan ik in de drukte van ons café mijn overige energie kwijt.’ lemsorde. Het is het voordeel van een leider; als het goed De Willemsorde biedt de kapitein de mogelijkheid zijn gaat, wijst iedereen naar jou. Maar hij is ook voor mensen kennis en ervaring nu wijder te verspreiden. Hij is voortaan om me heen. Geloof me, het voetstuk waar ik nu alleen op een prominent militair, een man naar wie altijd geluisterd word geplaatst, is veel te klein. Eigenlijk moeten er nog 28 wordt. Zijn blik is gericht op jonge, beginnende leiders. mannen op.’ ‘Je creëert draagvlak bij je mensen door ze duidelijk te maken dat je ze vertrouwt en begrijpt’, tipt hij jonge commandanten. ‘Als een collega uit de koude nacht verkleumd

Een actie als filmopname - eigen voertuigen en militairen (blauw), een uitgeschakelde tank (grijs) een vijandige tank en militairen (rood).

landmacht maart 2009 25 De CLS'er ziet op zijn handcomputer de status van de gewonde. Ook een voertuig kan worden beschadigd of uitgeschakeld. De wapens van voertuigen en militairen zijn uitgerust met een laser. Het laseroog op het harnas van een militair registreert of hij is getroffen.

‘You have it all’. Tomas Persson, Site- Vanuit de Tactical Analysis & Feed- len, zegt de overste Engbersen. ‘Het treffers binnen. Ook de OT’ers in het waar diverse Europese krijgsmachten oefenweek in Bergen-Hohne wordt er manager Nederland van Saab Training back (TAF), een containerruimte op systeem is zo geavanceerd, dat je het veld kunnen de actie tot op detail vol- dan ook al op azen. Maar niet alleen daarvoor door de GTS een evaluatie Systems, zet een grote glimlach op als de thuisbasis van waaruit de oefening altijd moet begeleiden. Je kunt het niet gen via een laptop in hun voertuig.Tot het systeem zelf, ook de samenwer- geschreven en advies aan CLAS gefor- hij voor de thuisbasis van het Mobile op de hoogste niveaus wordt begeleid zomaar aan een eenheid meegeven zover geen nieuws. Het MCTC Level V king met ontwikkelaar Saab Training muleerd. Persson is positief gestemd. Combat Training Centre (MCTC) en geanalyseerd, klinken dan ook en ze ermee het bos insturen. Van het biedt echter méér. Er zijn bijna twee- Systems is uniek. Saab voert het ‘Tijdens deze oefening zijn er geen big staat. Het containerkampje is opgezet positieve geluiden. MCTC is er maar één, het is een na- duizend zenders en lasers beschikbaar operationeel beheer (open afbouw issues komen bovendrijven. In 2003, op de kazerne Hörsten naast de ‘Dit is het meest moderne geïnstru- tionaal schaars middel. En omdat het voor spelers (zowel personeel en van het systeem, uitgifte van de duel- tijdens de implementatie van het Duitse Truppenübungsplatz Bergen- menteerde oefensysteem ter wereld’, zo goed is, wil iedereen er gebruik van wapens als voertuigen), dat waren er simulatoren, systeembeheer) en het eerste systeem, gebeurde dat wel. Nu Hohne. Daar staat Perssons nieuwste stelt luitenant-kolonel Ries Engbersen, maken. We moeten dus prioriteiten ‘maar’ achthonderd. Vijftig OT’ers technisch onderhoud. Personeel van draait alles, de test verloopt relaxed. oefensysteem klaar voor de Systems commandant GTS. De overste bege- stellen. Het MCTC is ideaal voor staal- in het veld en vijftien operators in de de GTS bedient de techniek. Overste Te wensen blijft er natuurlijk altijd wel Site Acceptance Test (SSAT). leidt de oefening van 42 Tankbataljon op-staal-oefeningen, maar die hebben TAF kunnen meekijken. Engbersen: ‘Waar we met het iets. Ook de nieuwste technologieën Tijdens de oefening Orange Armiger, RHPO. ‘We zijn er mee verwend. Niet vanwege de integratieoefeningen vaak De versie die nu MCTC zijn snel weer achterhaald. Persson: in de eerste week van februari, voert veel landen hebben een systeem dat niet de prio. Helaas kunnen we het voor het CLAS ‘Dit is het meest moderne ook ‘De volgende stap is dat er met dit sy- 42 Tankbataljon RHPO als Bat- verplaatsbaar is. De grote voordelen telkens maar een keer inzetten.’ wordt klaar- geïnstrumenteerde naartoe steem ook joint kan worden getraind, tlegroup een reeks acties uit, waarbij van het MCTC zijn dat je oefeningen gestoomd, kan gaan, dus met diverse krijgsmachten geza- alle spelers zijn gekoppeld aan het erg goed kunt evalueren en dat militai- Zelfstandig nog een oefen- oefensysteem ter wereld ’ Saab menlijk. Dat wordt dit jaar al moge- MCTC. De oefening moet uitmaken ren de gevolgen van hun handelen di- Het MCTC werkt als een zelfstandig gebied op afstand is erbij. lijk, nu moet in de diverse landen de of de Defensie Materieel Organisatie rect merken. Bovendien kan iedereen netwerk. Een oefengebied wordt inge- activeren (de Remote Training Area), En dat allemaal onder één contract. bereidwilligheid er nog komen.’ (DMO) namens het Commando Land- het systeem gebruiken, van tanks tot sloten met maximaal zes zendmasten. wat een oefening nog dynamischer Dat is ook wel erg welkom, want de Ook overste Engbersen ziet nog strijdkrachten (CLAS) het definitieve soldaten, combat life savers, artilleris- In dat gebied (de Main Training Area) kan maken. Een eenheid kan zo specifieke kennis voor het in de lucht mogelijkheden. Deelname van andere ja-woord geeft aan de aanschaf van ten en genisten, iedereen. En in het kunnen militairen en voertuigen, uit- bijvoorbeeld op afstand vanuit de brengen en houden van het systeem, krijgsmachtsdelen, bijvoorbeeld. Het MCTC Level V. De kleine Zweed Pers- nieuwe MCTC kun je met verbonden gerust met zendapparatuur en lasers lucht worden gedropt, of vanuit een hebben wij niet in huis.’ Korps Mariniers is al medegebruiker son, die met zijn team namens Saab wapens optreden.’ op de wapens, hun oefening uitvoe- afwachtingsgebied de actie ingaan, en Ook op Kamp Hörsten is Saab ruim van het MCTC. Maar ook de mensen het ingenieuze trainingssysteem be- Helaas heeft elk systeem ook zijn ren. Via de lasers, de ogen, de zenders is desondanks altijd zichtbaar voor de vertegenwoordigd. Voor de acceptatie- en middelen van de luchtmacht zijn heert, maakt zich geen zorgen. MCTC nadelen. Die schuilen in dit geval dan en masten komen op het homebase OT’ers. test zijn twaalf techneuten uit Zweden meer dan welkom mee te doen. Eng- Level V heeft volgens hem immers al- weer vooral in de genoemde voorde- alle bewegingen, acties, gevechten en Ook zijn er betere faciliteiten voor overgekomen. Persson: ‘Als de bersen: ‘Als we bijvoorbeeld ook de les in zich wat Saab maar kan bieden. OT-evaluaties op pelotonsniveau Nederlanders het systeem uiteindelijk Apaches en Chinooks in het systeem Persson: ‘You’re on top of the mountain.’ (After Action Review, AAR), wordt het overnemen, bestaat mijn vaste perso- kunnen laden - en dat kan - dan is het systeem gekoppeld aan het Battle- neelsbestand uit maximaal achttien dus helemaal: train as you fight.’ Positief field Management System en zijn er man. Die heb je nodig om een niveau De Gevechtstrainingschool (GTS) van diverse nieuwe videomiddelen. 5-oefening te kunnen begeleiden.’ het OTC Manoeuvre werkt al sinds Een opvallende aanvulling is er voor Persson twijfelt er niet aan of het 2003 met het MCTC. De meeste de genie. Die kan in MCTC Level V CLAS aan de hand van de SSAT snel militairen kennen het systeem wel, bijvoorbeeld eenvoudig een mijnen- akkoord gaat met ‘zijn’ systeem. Na de met het harnas en de helmband vol veld uitzetten, waarop de zenders van laserogen. Voor de directe gebruikers, de oefenende eenheden reageren. die met het MCTC hun oefeningen Ook het geautomatiseerde Medical draaien en zo hun drills op ver- Treatment System is een aanwinst. Op schillende niveaus trainen en laten een handcomputer kan een CLS’er, evalueren, zal er in het veld weinig PTLS’er of AMV’er bij gewonden veranderen. “inloggen”. Hij krijgt een plaatje van Profiteren zullen ze zeker wel: met de verwonding te zien en kan aan het het nieuwe systeem kan tot op ba- werk. De overlevingskansen van een taljonsniveau worden getraind, een slachtoffer worden groter of kleiner, stap verder dan voorheen, en beter, afhankelijk van de beslissingen die hij sneller en vaker worden geëvalueerd. en zijn collega’s in de geneeskundige De grote winst zit ’m dan ook in de keten maken en invoeren. mogelijkheden voor de observer/trai- ners (OT’ers) en begeleiders van de Hoogstandje GTS. Hen ontgaat met MCTC Level V De nieuwe versie van het MCTC is een werkelijk niets meer. Een OTer volgt de actie op een laptop in zijn MB technisch hoogstandje uit Zweden, Tomas Persson, site managerSaab Training Systems

landmacht maart 2009 27 200 Bevoorradings- en Transportbataljon REGIMENT BEVOORRADINGS- EN TRANSPORTTROEPEN “Bonum, Non Absurdum” (“Goed, Maar Niet Gek”) Landmacht brengt elk nummer een eenheid onder de aandacht in de rubriek ‘Eenheid in Beeld’. Deze keer is het de beurt aan 200 Bevoorradings- en Transportbataljon (200 Bevo&Tbat) uit Stroe. Het bataljon valt operationeel onder het OOCL en maakt deel uit van het regiment Liederen en gebruiken Bevoorradings- en Transporttroepen (B&T). De regimentsmars “Bevoorraden is bewegen” werd in januari 2001 gecomponeerd door Geert Flik. Op het laatste deel hiervan, Geschiedenis Het bataljon heeft twee transportcompagnieën met elk het trio, heeft sergeant-majoor Toon van de Burgt een regiments- Algemeen 72 wissellaadsystemen, 6 BDM’n en 13 vrachtauto’s YAP lied geschreven. Dit lied geldt als het regimentslied B&T. De Tijdens de Tachtigjarige Oorlog voorzagen kooplieden en 4442 voor het vervoer van containers en personen, een tekst luidt: boeren de soldaten van het Staatse Leger van eten. Ook clustercompagnie voor het opbouwen en in stand houden bij het eind zeventiende eeuw ingevoerde magazijnstelsel van voorraadcentra en een dienstencompagnie die onder Nu de tros van het Nederlandse Leger, speelden civiele ondernemers een hoofdrol. In de negen- meer de inzet van mobiele satellietkeukens en bad/ B&T het Regiment. tiende eeuw nam de overheid de verantwoordelijkheid voor wasinstallaties verzorgt. 200 Bevo&Tbat is gelegerd op de Onze taak het vaderland te dienen, bevoorrading en transport over. De uitvoering was in han- Generaal-majoor Kootkazerne in Stroe. Wij staan daar om bekend. den van civiele ambtenaren van de militaire administratie, Overal op heel de wereld intendanten genoemd. Rond 1830 kregen zij een militaire Wapenfeiten en watervoorziening. De compagnie kent de beverbode, de Steunen wij de goede zaak. status. Soedan: VN voedseltransport (1974). Libanon: UNIFIL beverborrel en de bever van verdienste. 220 Transportcompagnie De Koning en het land te dienen In 1918 splitste de intendance zich af van de militaire (1979-1985). Voormalig Joegoslavië: UNPROFOR (1992 – is de grizzlybeercompagnie: slim, sterk en gevaarlijk Wij staan voor onze taak. administratie. Tevens ontstond een gespecialiseerd Korps 1995), IFOR/SFOR (1995 – 2004). Albanië: operatie Allied Motordienst, dat na de Tweede Wereldoorlog plaatsmaakte Harbour (1999). Kosovo: KFOR (1999 – 2002). Macedonië: Vaandels en emblemen voor de Aan- en Afvoertroepen (AAT). Task Force Fox (2003). Eritrea/Ethiopië: UNMEE (2000 Het embleem en de vlag zijn gelijk. De basis bestaat uit een half – 2001). Irak: SFIR (2003 – 2005). Bosnië-Herzegovina: Nassaublauw en half karmozijnrood vlak, afgedrukt op een gele Bataljon EUFOR (2005 – 2007). EU Battlegroup: stand-by (2007). achtergrond. Het Nassaublauw is de kleur van het opgeheven Tijdens de Koude Oorlog werkten Intendance en AAT Afghanistan: Task Force Uruzgan (2006 tot en met heden). regiment Aan- en Afvoertroepen. Het karmozijnrood is de kleur nauw samen. Deze samenwerking kwam onder meer tot van het voormalige regiment Intendancetroepen. Het geel repre- uitdrukking in de oprichting van brigadebevoorradings- Tradities senteert het dienstvak Logistiek. Onder de naam van het bataljon compagnieën. In 1995 werden de transportcompagnieën Regiment staat de Nederlandse driekleur. van 105 Transportbataljon en de intendance-compagnieën • Regimentsdrankje ‘het Palmpitje’. De naam is ontleend van 102 en 103 Aanvullingsplaatsbataljon binnen 100 en aan de voormalige Kolonel Palmkazerne in Bussum, waar Het baretembleem is opgebouwd uit de korenaren en de scha- 200 Bevo&Tbat geïntegreerd. vroeger het Opleidingscentrum Intendance was gehuisvest. kels afkomstig uit het Intendance-embleem en het gevleugelde In 2005 werden beide bataljons ingrijpend gereorgani- Het Palmpitje karakteriseert de ‘pit’ (het hart en de energie) wiel met de kroon uit het embleem van de Aan- en Afvoertroe- seerd. De werkwijze én het materieel werden aangepast van het regiment. pen. De korenaren staan voor het graan, van oudsher de pri- aan de eisen van de huidige tijd. Tegenwoordig beschikt • De marketentster. Vroeger voorzag zij de troepen van hun maire levensbehoefte voor mens en dier, terwijl de schakels de het bataljon over zeer moderne wissellaadsystemen (Scania natje en droogje. Tegenwoordig wordt de marketentster, in logistieke keten verbeelden. Het gevleugelde wiel symboliseert VAU 165 kN 8x8 WLS) en over moderne containerhef- en speciaal uniform, ingezet bij diverse regimentsactiviteiten. de verschillende manieren van transport. overslagmiddelen. Bataljon Regiment Bij 200 Bevo&Tbat zijn de tradities eerder Het regiment B&T is op 20 oktober 2000 opgericht als compagniesgebonden dan bataljonsgebonden. Zo is EENHEID AAN HET WOORD gevolg van de samenvoeging van het regiment Aan- en 230 Clustercompagnie de Gallische compagnie. Op Afvoertroepen en het regiment Intendancetroepen. De het embleem is Obelix afgebeeld die een container hoofdtaak van het regiment is traditiehandhaving. draagt, Idefix is de mascotte en alle militairen krijgen Eerste-luitenant Sergeant der eerste Korporaal Mark Koedijk een Gallische naam. 210 Transportcompagnie is de Stefan de Vries klasse Wim de Man Korporaal werkaansturing- Standplaats en taken stierencompagnie. Iedere nieuweling wordt met een ‘stoot Commandant logistiek Groepscommandant kadi groep (WA-groep) 200 Bevo&Tbat bevoorraadt de eenheden van de van de stier’ welkom geheten. 240 Dienstencompagnie peloton (kantinedienst) 220 Transportcompagnie landmacht tijdens uitzendingen en oefeningen met onder is de bevercompagnie. De bever wordt met knagen en 210 Transportcompagnie 230 Clustercompagnie meer munitie, brandstof, voedsel en water. Ook verleent water geassocieerd, wat symbool staat voor de voedsel- de eenheid algemene vervoerssteun. Daarnaast wordt ‘Ons werk draait om oefe- het bataljon ingezet bij rampen en bij tal van andere ‘Het werk is als een sneltrein. Je staat geen dag stil ningen en uitzendingen. ‘Ik wilde altijd al wat met vrachtwagens en het leger gelegenheden. bij ons. Aanvragen, onderhoud, voeding, KPU; we Dat kan ook bijna niet anders, want alleen dan doen. Hier zit ik dus perfect. Ik ben begonnen als regelen het allemaal, soms allemaal tegelijk. Als kun je je vak uitoefenen. Je kunt bij ons dus chauffeur en werk nu transportopdrachten uit. Dat commandant logistiek peloton vind ik het het leukst lekker paraat bezig zijn. De mentaliteit is goed. houdt in dat ik het werk van de mensen voorbereid, om me met grote ondersteuningen bezig te houden. Als er ergens vrijwilligers nodig zijn, wordt er waarbij het natuurlijk handig is dat ik zelf chauffeur Bataljonscommandant is luitenant-kolonel Arco Solkesz. Ik heb daarin helemaal mijn draai gevonden. Twee altijd ‘ja’ geroepen. Soms hebben we zelfs meer ben geweest. Het is hier altijd gezellig. Als we een Bataljonsadjudant is adjudant Theo Koenen. maanden van te voren maak ik al plannen, die dan vrijwilligers dan er mensen nodig zijn. De Clus- uitje hebben, is het één groot feest. Ook de uitzen- steeds meer detail krijgen. En uiteindelijk sta je voor tercompagnie bouwt voorraadcentra op en houdt ding die ik vorig jaar gedraaid heb, vond ik heel leuk. 135 man voeding klaar te zetten. Je moet wel een ze in stand; van daaruit brengen de transport- Ik zou best nog een keer willen. Kans dat dat tijdens Regimentscommandant is luitenant-kolonel Michel Vial. dikke huid hebben, want als het niet goed gaat krijg compagnieën de voorraden naar de eenheden. de redeployment wel gebeurt. Dat wordt echt een Regimentsadjudant is adjudant Ton Janssen. je het meteen te horen en als het wel goed gaat, is dat Ik ben van de drankjes, chips en andere lekker- grote klus. Maar die gaan we klaren hoor; wij zijn er niet meer dan vanzelfsprekend.’ nijen. Dit jaar gaan we vrijwel alle oefeningen altijd van!’ meedraaien. Daar heb ik veel zin in.’

landmacht maart 2009 29

‘Ik vergelijk het belang van het CoLua wel eens met een Middelen van het CoLua NBC-verdedigingscompagnie’, vervolgt Jobse. ‘Hoe vaak Het CoLua is springlevend zijn wij getroffen door een nucleaire aanval? Gelukkig nog Per missie wordt bepaald welke hoeveelheid aan midde- nooit. Maar niemand zal ontkennen dat een NBC-verdedi- len op het gebied van radarzicht, vuurkracht of commu- gingscompagnie noodzakelijk is, want áls er wat gebeurt. nicatie nodig zijn om de opdrachten te kunnen uitvoeren. Met het binnenhalen van de Stinger Weapon Platforms Fennek en Mercedes Benz heeft Ook al is de dreiging vanuit de lucht in Afghanistan laag, In een aantal gevallen zullen slechts radars nodig zijn, toch moet onze luchtverdediging sterk zijn. Want de tegen- bijvoorbeeld in het kader van een luchtruimbewa- het Commando Luchtdoelartillerie (CoLua) een nieuwe stap in de toekomst gezet. Deze stander kent onze zwaktes. kingstaak. In andere gevallen zal daarbovenop vuurkracht nodig zijn met korte dracht (Stinger) of langere dracht stap zal worden uitgebreid met de binnenkomst van het raketsysteem NASAMS II medio Draadloos netwerk (NASAMS) of een combinatie ervan. Het datanetwerk zal De kolonel stelt dat modernisering van de CLAS-lucht- altijd nodig zijn, omdat het systeem zonder dat niet func- dit jaar. Ondanks een verhuizing, een reorganisatie en nieuwe middelen, is het CoLua verdediging noodzakelijk was. ‘In het internationale tioneert. Het gebruik van Link 16 en LLAPI hangt af van speelveld is het een vereiste dat je aan kunt haken bij het de internationale omgeving waarin wordt opgetreden. springlevend. Link-16 netwerk. Dit is een groot draadloos netwerk dat met netwerk ID’s aan boord van voertuigen, vliegtuigen en Stinger Weapon Platform (SWP) Fennek De missie van het CoLua is het leveren van luchtverdedi- schepen voor uitwisseling van informatie zorgt. Die infor- Het terreinvaardige voertuig Fennek is in de luchtver- ging. Of, zoals de commandant van de eenheid, kolonel matie - bijvoorbeeld waar een vliegtuig vliegt en of het een dedigingsversie voorzien van een volledig geïntegreerd Laurens Jobse, het stelt: ‘Het CoLua heeft het vermogen vijandelijk vliegtuig is - kunnen eenheden van het CoLua Stinger Launching System (SLS) waarmee vier Stingerra- om andere eenheden te beschermen. Niet alleen personeel zowel downloaden (binnenhalen, red.) als uploaden (zelf ketten tot vuren gereed zijn, geplaatst in twee launchers. op de grond, maar ook gebieden en objecten. Wij zorgen toevoegen, red.).’ Het systeem is in staat om twee Stingers tegelijkertijd te ervoor dat onze collega’s op de grond niet lastig worden activeren en als Ripple Fire gevallen vanuit de lucht en daardoor beter hun werk kun- Door de komst van nieuw materieel is deze uitwisseling kort na elkaar af te vuren. nen uitvoeren.’ Zowel het bewaken van het luchtruim als van informatie steeds geavanceerder geworden. Hoofd Dit kan vooral belangrijk het opsporen en aangrijpen van luchtdoelen, kunnen als Bureau Tactiek / Kenniscentrum, majoor Bas van Mulle- zijn wanneer twee vliegtui- hoofdtaak van het CoLua worden gezien. kom, legt uit: ‘Wat er zo uniek is aan het nieuwe materieel, gen dicht bij elkaar vliegen is dat we nu in staat zijn om met behulp van het draadloze en snel switchen van doel Naast de twee hoofdtaken heeft het CoLua als algemene datanetwerk het actuele geïdentificeerde luchtbeeld - ge- nodig is. militaire taak het uitvoeren van gebiedsbewaking en presenteerd op een monitor waarop de vliegtuigen te zien –beveiliging, zoals recent in Uruzgan. Het CoLua heeft zijn - tot op het niveau van de Stingerplatforms te krijgen. Stinger Weapon Plat- daar twee wachtversterkingspelotons van elk veertig man Dit luchtbeeld wordt aangevuld met Link-16 informatie form (SWP) Mercedes- geleverd. Daarnaast worden er ook regelmatig individu- waardoor nog veel meer waardevolle informatie tot op het Benz ele functionarissen uitgezonden, zowel voor de TFU als laagste niveau bekend wordt gesteld. Het Stinger Weapon Platform op de Mercedes-Benz voor andere missies. Verder bestaan de Psyops-teams in bestaat uit de Dual Mounted Stinger (DMS) raketlan- Uruzgan (psychologische operaties) nagenoeg volledig uit Link 16 is een modern militair datacommunicatiesysteem ceerinstallatie, die voor de doelopsporing en -bestrijding CoLua-personeel. dat gebruik maakt van gestandaardiseerde berichten en voor het lanceren van de Stingerraketten noodzakelijk communicatieapparatuur. Tactische informatie wordt over is. De DMS kan functioneren vanaf het voertuig of kan Nieuwe vijanden dit netwerk uitgewisseld, zoals een geïdentificeerd lucht- volledig worden af- en Het CoLua is dus volop aanwezig in Uruzgan, maar dan beeld, vuuropdrachten en commandovoeringinformatie. uit gebouwd om in een zonder lua-materieel omdat daar op dit moment geen spra- Deze extra informatie van buitenaf vult de interne informa- veldopstelling te worden ke is van een luchtdreiging. ‘Maar dat betekent absoluut tie van het eigen datanetwerk dus aan. Daardoor speel je in- gepositioneerd. Er kan niet dat wij overbodig zijn’, vertelt Jobse. ‘Wie weet hebben ternationaal nu een meer serieuze rol dan vroeger toen we maar een van de twee we over een aantal jaar wel andere, nieuwe vijanden. Het de Cheetah hadden. Die had alleen de beschikking over het Stingerraketten tegelijk kan zomaar zijn dat we binnenkort in een conflict terecht- beeld dat zijn eigen radar kon zien en kon op basis daarvan, worden geactiveerd en komen waarbij wel sprake is van reële luchtdreiging.’ aangevuld met visuele waarneming, beslissen te vuren of afgevuurd. niet. De Stingergroepen waren hier niet op aangesloten en moesten het puur doen met de informatie die met het blote De Advanced Medium- oog werd waargenomen.’ Range Air-to-Air Missile (AMRAAM) 120B De AMRAAM-120B is een raket die is omgebouwd van Samenwerking met de luchtmacht Air-to-Air naar Surface-to-Air om het mogelijk te maken Bij de luchtmacht neemt de Groep Geleide Wapens (GGW) deze vanaf grondgebonden systemen af te vuren. Infor- de luchtverdediging voor haar rekening. Zij doet dit met matie over het doel krijgt de raket in het eerste gedeelte het Patriot wapensysteem. Jobse: ‘Het verschil met de van de vlucht van de launcher, omdat de raket het doel CLAS- systemen is dat de dracht van de Patriot groter is dan nog niet kan ‘zien’. De raket zoekt in het tweede en daarmee ook geschikt om onder bepaalde voorwaarden gedeelte van de vlucht zelf het doel met behulp van zijn tactische ballistische raketten te bestrijden. Daarnaast is active seeker en is in de laatste fase van de vlucht onaf- het systeem geschikt voor bestrijding van vliegtuigen en hankelijk van de informatie vanaf de grond. helikopters. Een ander verschil is dat de Patriot een sector- wapen is. Dat houdt in dat zowel de radar als de launcher maar in een bepaalde hoek kan kijken en schieten. De CLAS-radars en -wapensystemen zijn rondomsystemen en daarom flexibel in te zetten, zeker bij een niet van te voren voorspelbare dreigingsrichting.’

landmacht maart 2009 31 De launcher NASAMS II Link 11B en Link-16 De launcher NASAMS II kan maximaal zes AMRAAM Het communicatievoertuig (comms) is een YAS-4442 voer- raketten afvuren voordat deze opnieuw moet worden tuig waarin communicatieapparatuur aanwezig is om ver- bevoorraad. De launcher wordt vervoerd op een vracht- binding te maken met interne en externe bronnen. Er is een auto Scania P113, maar wordt van de auto afgezet om te terminal om met het Link 11B en Link-16 netwerk contact te kunnen vuren en te worden kunnen maken en gegevens van dit netwerk te downloaden herladen. De launcher is of eigen gegevens te uploaden. Binnen het CoLua zijn twee opgenomen in het data- commsvoertuigen aanwezig. netwerk en wordt vanuit het SFC aangestuurd. Op Low Level Air Picture Interface (LLAPI) enig moment zal de raket Deze koppeling is te zien als een ‘stekkerdoos’ waardoor het het doel met de aanwezige mogelijk is met een ander (buitenlands) luchtverdedigings- active seeker zelf actief systeem luchtbeeldinformatie uit te wisselen. Het eigen gaan volgen, waardoor de LLAPI-voertuig (YAS-4442) wordt dan gekoppeld aan een updates vanuit de launcher gelijkwaardig ander LLAPI-voertuig. Dit is vooral handig als niet meer nodig zijn. het andere voertuig niet in een Link 11B/16-netwerk zit. Er zijn twee LLAPI-voertuigen binnen het CoLua. Het Operating Centre (OC) Vanuit het OC worden Engagement Operations gecon- TITAAN koppeling troleerd en gecoördineerd, wat wil zeggen dat van hieruit Een koppeling naar het Theatre Independent Tactical Army de toegewezen vuureenheden opdrachten krijgen om al & Airforce Network (TITAAN) is mogelijk zodat ook over dit dan niet bestrijdingen uit te voeren. Het CoLua heeft vier netwerk informatie kan worden uitgewisseld. Hierdoor is OC-shelters. het mogelijk om NATO Secret informatie over een Mission Secret netwerk te versturen. Daarvoor wordt dan nog wel Shorad-module / Fire Unit een speciale interface gebruikt. Een Shorad module ofwel Fire Unit (FU) is in staat om volledig autonoom doelen op te sporen, te identificeren en te De radar TRML-3D/32 bestrijden. De FU bestaat uit een sheltervoertuig YAS- De keuze voor CoLua of GGW en daarmee de keuze voor Organisatie CoLua Het radarsysteem TRML- 4442, een MPQ-64M2 Sentinel radar en standaard drie welk wapensysteem, is afhankelijk van de dreiging vanuit 3D/32 zorgt voor het launchers NASAMS II elk op een Scania P113 vrachtauto. de lucht. Van Mullekom: ‘Wanneer de GGW samen met Begin dit jaar heeft er een reorganisatie plaatsgevon- luchtbeeld dat opgebouwd het CoLua optreedt, zal de dreiging van vliegtuigen en den binnen het CoLua. 12 Luchtverdedigingsbatterij moet worden en op basis Shorad Fire Control-AMRAAM (SFC-A) helikopters in eerste instantie door de NASAMS II en (Luverdbt) is opgeheven, terwijl de Opleidings- en waarvan de vuureenheden Het SFC-A voertuig is gebaseerd op een YAS-4442 en ver- Stingergroepen van het CoLua worden bestreden. Het zou Trainingsbatterij (O&T) is opgericht. 12 Luverdbt had kunnen vuren. De radar gelijkbaar met een Operating Centre. Het SFC regelt de immers zonde zijn als Patriot-raketten worden gespen- hoofdzakelijk radarsystemen in de eenheid, terwijl de heeft verschillende instellin- vuurdeling tussen de verschillende aangesloten launchers. deerd aan vliegtuigen, terwijl vervolgens de voorraad op is MAN Portable Air Defence Systems (Manpads) Stin- gen waarbij het maximale Standaard zijn drie launchers gekoppeld aan elk SFC. Er en er niets gedaan kan worden aan ballistische raketten. De ger waren verdeeld over 11 en 13 Luverdbt. Door een bereik op 200 km ligt. Het kunnen additioneel buitenlandse (bijvoorbeeld Noorse) CoLua-systemen zijn voor deze laatste dreiging namelijk herverdeling van de luchtverdedigingsmiddelen over de CoLua heeft vijf van zulke launchers worden toegevoegd. niet geschikt. Door deze onderlinge ondersteuning kan het twee batterijen is elke batterij zelfstandig in staat om een radarsystemen. hele spectrum aan luchtdreiging worden afgevangen. NA- luchtverdedigingstaak uit te voeren. Het CoLua bestaat Draadloos netwerk SAMS II is bovendien uitermate geschikt voor de bestrij- nu uit een staf, een Kenniscentrum, 11 en 13 Luverdbt De dataradio en het opgebouwde netwerk vormen de ding van Cruise Missiles, een dreiging die zich meestal op (met SWP-Fennek en SWP-MB) en de O&T batterij. backbone van het gehele interne luchtverdedigings- lage hoogte voordoet en moeilijker gedetecteerd wordt door systeem. Het CoLua maakt gebruik van een draadloos Patriotsystemen.’ Beide luchtverdedigingsbatterijen hebben ongeveer 215 netwerk dat met netwerk ID’s werkt (uniek per voertuig) VTE’en en beschikken over gelijke middelen. Er is slechts voor de uitwisseling van informatie. Het netwerk is gega- Voor invulling van de vuurkracht heeft het CoLua Short een geringe afwijking in aantallen. 11 Luverdbt heeft randeerd stabiel op een hoogte van zes meter, en daarom Range Air Defence (Shorad) middelen (NASAMS II) en twee lange afstand radars (TRML), terwijl 13 Luverdbt heeft elk voertuig een dergelijk hoge antennemast in de Very Shorad (VShorad) middelen (Stinger Weapon Plat- er drie heeft. 11 Luverdbt beschikt daarnaast over een bewapening. Dataradio’s (en dus de voertuigen) kunnen forms) om een luchtverdedigingstaak uit te kunnen voeren. tweetal pelotons SWP-Fennek en één peloton SWP-MB; de nieuwste spullen, waar de mensen ontzettend blij mee tien tot maximaal vijftien kilometer uit elkaar worden Jobse: ‘Maar de hoofdtaak van het CoLua en de GGW is de- bij 13 Luverdbt is dit juist omgekeerd. Beide beschikken zijn. Echt state-of-the-art materieel (zie kaders). Eind vorig ontplooid (terreinafhankelijk) om nog efficiënt data met zelfde’, namelijk grondgebonden luchtverdediging. Wat dat over een Short Range Air Defence (SHORAD) peloton jaar waren we betrokken bij de oefening Rhino Heroic van elkaar uit te wisselen. Het systeem kent ook beperkingen, betreft kunnen we natuurlijk goed van elkaars kennis en (NASAMS II) en een logistiek peloton. 13 Mechbrig. Het CoLua leert met nieuw materieel optre- want hoe meer gebruikers er in het netwerk komen, hoe expertise gebruik maken, wat ook steeds meer gebeurt. De den samen met manoeuvre-eenheden die op hun beurt trager de data-uitwisseling. Te ver uit elkaar betekent bo- samenwerking tussen het CoLua en de GGW wordt inten- Het CoLua verzorgt zelf de initiële opleidingen en trainin- trainen met luchtdreiging en luchtverdedigingseenheden. vendien geen netwerkverbinding en dus geen effectieve siever. We wonen en werken nu beiden op luchtmachtbasis gen voor mensen die van de KMS en KMA afkomen en Als een brigade oefent, hoort het CoLua er gewoon bij. Zo luchtverdediging. De Peel en het is de bedoeling dat we binnenkort gezamen- verzorgt bovendien de stingeropleidingen voor personeel zullen de collega’s om ons heen, voor wie we immers wer- lijke oefeningen gaan draaien.’ van 11 Luverdcie (11 Lumbl Brig) en het Korps Mariniers. ken, langzaam maar zeker tot de ontdekking komen dat het CoLua nog steeds springlevend is, en niet voor niets.’ Brigadegeleide oefeningen De afgelopen jaren was het CoLua niet altijd betrokken bij oefeningen met andere eenheden. ‘Enerzijds omdat er weinig brigadegeleide oefeningen waren, en weghalen omdat wij het nieuwe materieel nog niet binnen hadden’, vertelt Jobse. ‘Maar dat is nu opgelost. We beschikken weer over

landmacht maart 2009 33 Sergeant Philip Koopman Eerste-luitenant Eelco van (36 jaar) Oosten (46 jaar)

‘Mocht ik ooit een moment van ‘Het spannendste moment bij mijn twijfel hebben over mijn stap om bij vorige baan was zo ongeveer als de Defensie terug te keren, dan hoef ik printer vastliep. Ik zat in de marke- alleen maar aan mijn vorige baan in ting en communicatie bij Achmea, een stoffig kantoor te denken. Dan maar dat is toch kantoorwerk, terwijl denk ik weer: oh ja, de burgermaat- ik op zoek was naar avontuur. Aan schappij is niet mijn ding. Ik heb mijn diensttijd bij de artillerie heb twee jaar als planner en teamleider bij Friesland Foods ik goede herinneringen en ik was reserveofficier. Ik begon gewerkt. Ik miste er het groepsgevoel. De saamhorigheid me steeds vaker af te vragen waarom ik er eigenlijk niet viel tegen. Bovendien was ik daar echt alleen met logistiek meer mee had gedaan. Ik gaf mezelf een sabbatical om bezig, terwijl je hier ook met andere dingen te maken daar over na te denken en las toen in de krant iets over hebt zoals je militaire basisvaardigheden. Ik kwam in ‘werk naar werk’. Ik ben gaan solliciteren voor de functie 1992 als dienstplichtige op, als verbindelaar bij de Gele van plaatsvervangend batterijcommandant. Een wild plan, Rijders. Ik heb mijn rode baret gehaald, verschillende uit- maar het voelde goed. Ik wil mij inzetten voor iets wat zendingen gedraaid en ben geëindigd bij de Bevocompag- mijn eigen doelen overstijgt en waar ik trots op kan zijn. nie. Door een blessure kon ik helaas niet naar de KMS en Dat vind ik bij de landmacht. Ik merk dat de houding in ben toen de dienst uitgegaan. Straks keer ik, na een stukje ‘Den Haag’ veranderd is ten opzichte van 25 jaar geleden. KMS en VTO, terug bij de Bevocompagnie, als groeps- Ik heb nu over mijn salaris kunnen onderhandelen; dat commandant. Mijn rode baret mag ik gelukkig houden.’ was vroeger niet mogelijk. Mijn salaris is nog wel iets lager dan in de burgermaatschappij, maar ik denk dan: als ik al die jaren bij Defensie was gebleven, had ik ook veel meer verdiend. Bovendien vind ik de energie die ik uit het Sergeant-1 John Samelink werk haal het belangrijkst.’ (45 jaar)

‘In 1992 ben ik wegens privéomstan- digheden de dienst uit gegaan, maar Wachtmeester Maurice Vlegels ik heb daar altijd spijt van gehad. (33 jaar) Ik heb jarenlang sollicitatiebrieven geschreven om terug te keren, maar ‘Ik ben van de laatste lichting dienst- Ni euw e c oll e g a’s v i a d e s t r o o m va n We r k n a a r We r k telkens kreeg ik te horen ”we hebben plichtigen. Ik wilde bijtekenen, maar geen mensen nodig” of “je bent te m’n moeder vond me te jong. Daar- oud”. Het grappige is dat ik nu zelf op ben ik sociale pedagogiek gaan werd benaderd om terug te keren. Ik vind het geweldig om studeren en heb daarna jarenlang Opnieuw het groene pak aan terug te zijn. Ik heb al een aantal oefeningen meegedraaid bij Bureau Jeugdzorg gewerkt. Leuk met 130 Clustercompagnie uit Garderen, waar ik straks werk, maar ik was het zat om achter als beheerder reserveonderdelen aan de slag ga. Dat ik al een bureau te zitten. Bovendien Na jaren het burgertenue opnieuw verruilen voor het vertrouwde groene pak. Bij School wat ouder ben zie ik alleen maar als voordeel. De jongens groeide ik langzaam dicht. De keuze kijken dan eerder tegen je op en hebben respect voor je. om het groene pak opnieuw aan te trekken, was daarom Luchtmobiel voltooide in februari de eerste groep deelnemers van het traject van Werk In de burgermaatschappij was ik zelfstandig automonteur. snel gemaakt. Defensie wilde me eerst als maatschap- Dan ben je vaak alleen; ik miste echt het samenzijn. Hoe pelijk werker, maar dat wilde ik zelf niet; dat kan altijd naar Werk hun opleiding. De hernieuwde kennismaking met de landmacht voelt als het traject verder gaat verlopen, weet ik nog niet. Ik laat me nog. Ik wilde juist iets heel anders. Daarom ga ik naar verrassen en sta voor alles open, ook voor uitzendingen. de cavalerie en word ik tankcommandant. Daarbij kan ik thuiskomen. ‘Bij m’n vorige werkgever miste ik het groepsgevoel.’ Daar heb ik juist veel zin in.’ zowel met m’n koppie als met m’n handen bezig zijn, lekker in de buitenlucht. Ik heb een heel plan in gedachten. Uiteindelijk wil ik naar de KMA. Ja, ik zie mezelf nu wel Het project van Werk naar Werk loopt voortvarend. Inmid- volgopleiding of stage, om daarna zo snel mogelijk te gaan bij Defensie blijven.’ dels hebben zich al meer dan drieduizend kandidaten functioneren bij de nieuwe eenheid. aangemeld. Vele tientallen nieuwe collega’s zijn inmid- Tijdens de opfriscursus in Schaarsbergen komen mili- dels aan hun opleiding begonnen. Bedoeling is dat straks taire basisvaardigheden aan bod zoals de omgang met het zowel twee- als negen- als zestienweekse cursussen worden dienstwapen Diemaco, chemische, biologisch, radiologi- DE INSTRUCTEUR aangeboden, afhankelijk van de ervaring van de militair, de sche en nucleaire calamiteiten (CBRN), Zelfhulp Kame- Sergeant Rob Hengelman tijd dat hij uit dienst is geweest en de functie die hij straks radenhulp (ZHKH) en velddienst. De eerste reacties van gaat vervullen. Voor ieder geldt een op maat gemaakte ver- teruggekeerde collega’s zijn positief. ‘Ik ben gevraagd deze groep te begeleiden, omdat ik goed met volwassenen om kan gaan. Dat is nodig, want je hebt hier te maken met mannen van in de dertig, veertig en daar ga je anders mee om dan met achttienjarigen. Het gaat allemaal meer in overleg. Deze mannen kunnen we zeker goed gebruiken bij de landmacht. Ze hebben al een loopbaan achter de rug en beschikken daardoor over bepaalde verwor- ven competenties. Het zijn natuurlijk geen jonge goden meer, maar daar kan rekening mee gehouden worden. Daar tegenover staat een stukje levenservaring. De meesten volgen nog cursussen op de KMS en de Vaktechnische Opleiding, dus helemaal in het diepe gegooid worden ze niet.’

landmacht maart 2009 35 Militair personeel bevorderd Actieve dienst verlaten Burgerpersoneel bevorderd Reünies Ook uw reünie op

Generaal-majoor sergeant-majoor / opperwachtmeester Luitenant-generaal Schaal 12 12e Veldgenie 1 Divisie ‘7 december’ deze pagina? H. Morsink (cav) E.P. Appels (vbdd), M.A.M. Bauer (gn), E.J.N. A.J.G.M. Blomjous (cav) W.A.P.C. de Beer Datum: donderdag 16 april 2009 van den Berg (log gnk), J.T.A. Bijl (log b&t), R.J.A. Locatie: Prinses Margrietkazerne te Wezep Om er zeker van te zijn dat zoveel mogelijk luitenant-kolonel Briels (log td), M.F.W. Derks (log gnk), J.T.H.L. kolonel Schaal 11 Aanmelden: Door z.s.m. contact op te nemen met J. (oud-)collega’s naar de reünie van uw M.L.A. Boeren (log b&t), M.P. Buis (lua), W.P. van van der Els (gn), A.J. van Grevenbroek (log b&t), P.J.J. Bosmans (log gnk), F.A.W. Unck (log gnk), W.C.M. Leurink, A.W. van Veldhuizen, E. Mensink Vos, Hollewand 79, 8051 HE Hattem, tel. voormalige) eenheid komen, is het verstandig Doorn (vbdd), M.W.G. Jacops (inf), B.D. Jansen G.H. Groot Roessink (lua), R. Hopmans (cav), W.T.H. van de Water (log gnk) Zwijnenberg 038-4446009. Of bij G. Hardam, Slinge 16, 8051 om de bijeenkomst Landmacht-breed aan te (mjd), E. Koning (inf), H.P. van der Kuijp (tech R.P. Kragten (log ma), A.E. Latuputty (log ma), HW Hattem, tel. 038-4442687. kondigen. Dat kan door een oproepje te sturen st), S.W. Kuperus (inf), R. van der Linden (gn), R.A. Mabelis (vbdd), H.F.P. van Mierlo (vbdd), luitenant-kolonel Schaal 10 naar de redactie van het blad Landmacht. M.F.J. Oostendorp (log ma), P.J. Parlevliet (cav), C.A. Nijland (log b&t), C.A. Scheerhoorn (lua), J.P.T. Soesbergen (log b&t) A.E. Koopman 42 AAT E. Schaaf (log b&t), C. Smit (prot.gv), W. van W.S. Schnieders (log b&t), F. de Waal (log b&t), Datum: zaterdag 18 april Stuur een berichtje met informatie als datum, Stempvoort (inf), I.P.M. van der Velde (log b&t) D.J.H.J. van Zuidam (vbdd) majoor Schaal 8 Locatie: Generaal-majoor Kootkazerne te Garderen H. Hokke (log b&t), R.J. Pauwels (log b&t) C. Hindriks, C. Niebeek tijdstip, locatie en gegevens waar deelnemers majoor sergeant der eerste klasse / wachtmeester Info: G. Belt, tel. 023-5264705, e-mail: g.belt@chello. zich voor de reünie kunnen aanmelden naar: R. de Groot (log b&t), E.J.H. de Brouwer (log der eerste klasse kapitein / ritmeester Schaal 7 nl [email protected]. Of stuur een ma), P.H.L.M. Cremers (vbdd), G.J. van Essen N. Bakker (log gnk), L. de Boer (cav), J.H.M. C. van den Bosch (gn), T.C. van der Heijden (gn), M.M. Diroen, J.A. Schieving briefje naar: (log gnk), D.C.P. Janse (gn), P.T.H. Janssen Boerkamp (gn), M.M. Broer (inf), C. Dévilé R.P.J. Klaassens (inf), H.F.M. Schirris (log b&t), Twents/Gelders bataljon 5-5 R.I. (inf), J.C.M. de Jong (inf), W. Krijt (gn), S.P.C.B. (lua), T.S. van der Goot (inf), C.M. Janssen (cav), H.G. Smit (inf) Schaal 6 Datum: woensdag 13 mei 2009 Staf CLAS, sectie Communicatie Krommedam (log b&t), C.D. Lammertse (cav), M.T. Koning (cav), R. de Kort (gn), G. Meulman S.S.E. Adriaansen, J.J.L. van Leeuwen, M.A. Locatie: Generaal Winkelmankazerne - ISK, Hars- T.a.v. Redactie Landmacht G.J. de lange(log b&t), B.J. Pronker (cav), A.P.J. (cav), S.E.A.N. Penners (cav), J. van Putten (log eerste-luitenant Zwolsman kamp Aankondiging reünie Reinking (log b&t), R. Rentrop (log ma), M.A. td), V.M. Ridderstaat (log b&t), H. Roosenburg K.I. Bonthond (log gnk), V. Warbout (inf), Bijzonderheden: T-Brigade, Midden-Java 48-50; MPC 55A Scholten (vbdd), C.J.T. Schumacher (art), R.H.F. (inf), I.J. Stark (log gnk), A. Stuifzand (log b&t), Schaal 5 Salatiga/Djocja Postbus 90004 J. Baars, J. Bijker, A. Bos, R.M. Braaksma, R. Theunissen (cav), J. Venema (log td) H.G. Tjabringa (art), B. Vriends (cav), C.J. van adjudant Info/aanmelden: T.J. Jansen Venneboer, tel. 0575 3509 AA Utrecht Zwienen (cav) W.J.E. van Dael (log gnk), E.B.T.M. Damhuis (inf), Jansema, P. Jansen, F. Kars, P.J. Prinsen, P.G.R. 519424, e-mail [email protected] kapitein / ritmeester D. van Duijn (inf), H.J. Fietelaars (art), R. Hulshoff Smook, E. Snoeijink, G. Velthuis, O.B.M. ter Voert, M.J.S. Baatenburg de Jong (log gnk), S.F. Dam sergeant (log td), G. Koster (vbdd), E.J. Lanz (inf), J.A. H.A. Zoer Veteranen Van Heutsz Afd. KNIL (log td), E. Derks (inf), A.S. Duursma (inf), J.A. J.P. Geneuglijk (inf), Y. Michielsen (log ma), Mulders (log td), P.H.R. Nijssen (vbdd), H.P.J.A. Datum: woensdag 27 mei 2009, van 10.00 tot 16.00 Eilander (log td), H.J. van Gelderen (log ma), J.M. Stuut (cav) Veuger (log td), J.B.M. Volgelsang (log b&t), G.J. Schaal 4 G.H.J. Gilissen (log gnk), J.W.H. Gubbels (log Vos (log b&t), M.F.M. de Vries (inf) E. Koekoek, M. Stegeman, R. Tafrounti, R. Verstaij uur Dankbetuiging td), A.J. Ham (log b&t), D.P.E. Harpe (log ma), korporaal der eerste klasse Locatie: Oranjekazerne te Schaarsbergen L.P. Hendriks (log gnk), D.J. Hennequin (gn), M. Agzoul (inf), R. Akker (log td), R. Bakker (log sergeant-majoor / opperwachtmeester Inlichtingen/aanmelden: Ver. Vet. V.Heutsz, Ken- Beste en lieve mensen van Defensie, S.E.A.M. Homfeld (log b&t), L.C. Hoogerbrugge td), J.A.M. Becks (log ma), D. Beishuizen (vbdd), A.E. Aarts (log gnk), M. van Elswijk (cav) Burgerpersoneel dienst verlaten nermerlandlaan 48, 5628 AR Eindhoven, tel. 040- (gn), C.E. Kooistra (vbdd), J. Liedinga (vbdd), M.T. Bellinga (gn), A. Benning (inf), D.P.M. 2414421. Wij willen op deze manier iedereen die op O.A. Persijn (log td), G.W. Scherff (log gnk), J.M. Berendsen (log b&t), B.B. van den Berg (log sergeant der eerste klasse / wachtmeester Bijzonderheden: voor alle oud-militairen van het welke manier dan ook iets betekend heeft Schaal 13 Smits (log td), S.A.F. van Tilborg (log b&t), M.S. b&t), J. van den Berg (gn), R. van den Berkmortel der eerste klasse J.A. van Heeswijk, J.M.A. Schepers KNIL, hun naaste verwanten en weduwen van ge- voor onze Mark, tijdens zijn overlijden van der Vegte (log b&t), M.D.O.C. Verhaar (gn), (log td), J.W.L. Blokhuis (inf), E. Boot (log b&t), B. Alkema (log b&t), R. Buining (log td), K. Curfs noemde oud-militairen. Kosten 11 euro per persoon en de vele dagen daarna en zelfs nu nog M.M. Verkoulen (art), P.W. Zaal (inf), W.B. van W.R. Brouwer (gn), S. Brugmans (vbdd), J.M. (inf), B. Diestelhof (cav), V.M. Gijselaar (log b&t), Schaal 12 steeds, ontzettend bedanken voor alles wat der Zon (log b&t) Crombach (gn), H.L.H.M. van Diesen (gn), C.R. Heuvelmans (log b&t), P.H. Jager (vbdd), W. de Bondt, R.B.E.M. van Nistelrooij Regiment Speciale Troepen (RST) iedereen heeft gedaan, en betekend heeft G.A. van Dijk (gn), J. van Dijk (log b&t), J.F. H.A. de Jong (gn), B.M.C. van Kessel (log b&t), B. Datum: woensdag 19 augustus voor ons. eerste-luitenant Dorresteijn (log td), R. Driessen (inf), D.A. van Kleiberg (gn), P.E. Klein (inf), V.S. van der Kuijl Schaal 11 Locatie: all ranks kantine (Gebouw E), Engelbrecht Zonder jullie inzet was het nooit gelukt V.A.D. Bekker (log ma), E.W.R. van den Belt Eck (vbdd), N. van Eck (inf), M. Egberts (gn), M. (log b&t), S.C. van Meerveld (log td), M. van de H.H. Mobers van Nassaukazerne in Roosendaal om alles met zoveel mooie ceremonie af (log td), A.G.A. Bizzotto (log td), N. Brumlief Eskes (inf), D.M. Flipsen (log b&t), M. Gallego Peppel (inf), H.W. Sabel (inf), A.J.M. de Vos (log Aanmelden: door voor 1 augustus 15 euro over te (cav), R.T.M. Bunt (log td), W.H. van Dijck (art), (log b&t), K. Geradts (log b&t), K. Gouwswaard td), P.W.Y. Zantingh (log td) te sluiten. En hadden wij niet de steun en Schaal 10 A.G.J.H. Fekkes (vbdd), N.M.H. Geraedts (log (inf), K. Hanegraaf (log b&t), M. Hannoush (log maken op girorekening 243874 o.v.v. R.S.T. Reünie het respect kunnen ervaren zoals we dat G. Altena, M.C. Bijl, A.K. Dijkstra, T.M.A. b&t), O.H. Hagenbeek (inf), M.F. Henraat b&t), R. Haven (gn), T.P.A. Hendrikx (inf), B. sergeant / wachtmeester 2009. De bekende adressen krijgen automatisch een nu wel gedaan hebben. Gaertner (lua), A.P. Huijsmans (log b&t), J.L.P.C. Kaerts Hesselink (log b&t), S.F. van den Hoek (log gnk), J. Alberts (vbdd), E. Demirel (vbdd), E.L.R.A. Jakobs acceptgiro toegestuurd. Het programma en toegangs- We hebben vanuit Defensie vaak als er (log td), P.T. Klos (inf), T.A.G. Laan (log td), M. J.R. Hooijmeijer (log td), I.A.M. Huiberts (vbdd), (gn), A.S. Koffemans (vbdd), C.J. Riemens (gn) bewijs worden na aanmelding toegestuurd iets geregeld moest worden de woorden Schaal 8 Manenschijn (log gnk), T. van Nunspeet (art), J. A. van ’t Hul (gn), K.R.T.M. Huntjens (log b&t), Bijzonderheden: groene of rode baret op de man, ook gehoord “dat is wel het minste wat we N. Budding, J.M.T. Imming, W. van Nieuwenhuijsen, Palm (vbdd), R.L.J. Pepers (log td), J.A. Schamper B. van Ingen (gn), T. Jansen (vbdd), R. de Jong korporaal der eerste klasse de partners zijn welkom kunnen doen”. H.M.J. Vaessens, M.M.H. Vincken (art), P.A.G. Smits (art), P.P.F. Smits (lua), R.J.G. (log gnk), F Kabal (cav), K.M.W.B. Kaldenhoven K.G.J. Bergsma (inf), A. van Emous (log gnk), W. Voor nadere inlichtingen: 0165-554692 Maar voor ons was dat allemaal niet zo Thoolen (log b&t), P. Verdonschot (log ma), M. (gn), T. el Khalil (log td), A.G.L.A. van der Kooi de Blij (inf), L.P.C. Bogers (log td), M. Both (log td), Schaal 7 vanzelfsprekend en wij willen dan ook dat Verhoef (art), M.J.G. Veul (art), N. Vink (gn), L. (log ma), E.M. Koster (art), H. Kremer (log b&t), S. Bouwmans (vbdd), M. van de Bovenkamp (inf), E.J. van de Beek, W.P. Theraudin KMA-promotie ’69 jullie weten dat het voor ons HEEL VEEL Vonk (log td), R.G. Vrieling (log td), S.P. de Vries R. Kruithof (log b&t), A. de Lange (gn), S. Last R. Cohen (inf), P. Doornheijn (art), T. van Ee (cav), Datum: zaterdag 7 november 2009, van 11.00 tot heeft betekend en nog steeds doet. (log b&t), A.E.J. Zadojko (vbdd) (cav), D.D. Louhenapessij (inf), N. van Maanen R. van Eijken (log gnk), B.J. Feenstra (art), M.J.A.J. Schaal 6 17.00 uur Wij krijgen ook vele reacties van mensen (log b&t), M. Meekers (inf), I. Megens (gn), L. Feijs (inf), M.B.M. Friesen (gn), J. Gebruers (log G. Croeze, J.N.T.V. Curfs, E.M. Rijnardus, J.A. Locatie: Kasteel van Breda om ons heen die vol bewondering tweede-luitenant Meijdam (lua), J. Meijer (inf), A. Meijerink (cav), b&t), M. Gresnigt (art), D.H. Groenier (inf), A. Mulder, C.F.J.M. Oirbans, J.A. Verhagen, A. Bijzonderheden: Voor iedereen die in de periode zijn over de manier waarop jullie alles J.J. Wolting (inf) W. Metselaars (gn), B.E.D.C. Nicholson (inf), de Haan (log ma), G. de Haan (inf), M. van der Willems van september 1965 tot en met 1969 op enige wijze M.G.G. Offenberg (inf), D.N. Ploeg (log ma), Haven (log b&t), S.B.M. Kamphuis (log gnk), Y.H. verzorgd en geregeld hebben en dat mag adjudant M.T. Oosterloo (log gnk), G.C. van der Plaat (log ter Horst (cav), W. de Jong (log b&t), M.S. Kerdijk zijn verbonden (geweest) met deze promotie. Ook zeker gezegd worden tegen jullie. Schaal 5 R. Bakhuis (inf), P. Berendsen (log td), H.R. td), J. Raaijmakers (vbdd), E. de Ruijter (inf), (log b&t), M.L. Kloosterman (inf), C. Koria (log td), partners welkom. Ook voor jullie is het een verlies, zeker F.M. van de Beeten, M. van Dieren, P.M. Boltjes (log b&t), M. Burgmeijer (log b&t), T.R. Schenkers (lua), V. van Schijndel (vbdd), M. van Lobberegt (log b&t), Z. Lock (log b&t), J. Aanmelden: Nadere info over inschrijven en kosten voor de mensen die Mark goed gekend Gangabisoensingh, B.L.M. Geisenheijner, L.M.J. T.W.H.M. Dankers (gn), B. van Donderen (vbdd), A.K. Smits (inf), B.L.F.A.P. Spronk (gn), R. van de Meer (log gnk), L. Meier (log ma), L.H.R. volgen medio mei hebben. Misschien dat het jullie steunt Giebels, L. Schouten, G.A.M. Koken, Y.J.M. Lavalle, E.J. van Dullemen (log gnk), J.N. de Goede (log Stegeman (gn), M. Stolk (cav), C.K. Stuker (log Meijering (cav), D. Meinema (log gnk), H. Merkens dat wij zeker weten dat Mark erg trots op M.F.E.J. Nijmeijer, F.J.M. Vedder, B. Voorhans, td), A.F. Hammink (log gnk), A.J. Hijink (log gnk), D. Coolegem (log b&t), W.H. Tensen (log (inf), N.A. Meulenbroek (gn), W.G. Olthof (gn), jullie zou zijn geweest. Om met zijn eigen F.W.J. ter Wee b&t), A.C. Hoeboer (log td), P.J. Janssen (log b&t), td), W. Tijms (inf), H.P. Tol (inf), R. Tuhurima J.W. Oosterhaven (log b&t), J.D. Osterholt (log td), woorden te spreken: “Of je doet iets goed, J.R. Katerbarg (log td), J.J. M. Kleuskens (log b&t), (cav), E. Ubachs (log td), S.J.H. Verkoelen (inf), D.B.J. Prins (log b&t), R.G. Ratering (log b&t), R. Schaal 4 of je doet het niet”. J.A. van Nieuwkasteel (cav), A.M.M. van Rhee T.A.J. Veulings (log b&t), B.A. Vrieling (gn), A. Rijsdijk (art), S.H. Roetman (log gnk), R.T.B.M. S. Geyer, P.E.M.L. Gommans, E. Groenveld, E.D. En wat jullie voor ons en onze Mark ge- (gn), G.T. de Ridder (inf), R.A.M. de Romijn (log de Vries (log td), C.F.J.C. van der Waals (inf), Scheepers (inf), T. Scheringa (inf), D.D. Sheombar de Jonge, L.C.H. van den Oetelaar, R.H. Ramautar, daan hebben was zelfs perfect, nogmaals b&t), A.J. Rutten (log gnk), W.J.M. Sanders (log S.W. van der Wal (vbdd), P. Walkier (gn), L.W.M. (gn), R. Snaterse (log b&t), A.M.C.P. Snelders (log S. Rozenberg, B.J. Tijhof, J.A. Warners, W. Wolf In Memoriam: onze oprechte en dierbare dank hiervoor. b&t), F. Stokvisch (cav), H.J. Veenhuis (log b&t), Wegman (inf), H. Wiltinge (vbdd), T. de Wit b&t), D. Spaans (log gnk), D. Spieard (vbdd), I.B. Burgers: A. Vos (log b&t), P. de Vries (inf) (gn), K.R. Wittekoek (log b&t), H. Yaksan (vbdd), Tak (gn), B. Tromp (log b&t), G.E.M. Tromp (log Schaal 3 † De Heer A. Beukema geplaatst bij LFD Marne John en Petra Weijdt D. Zijp (cav), R. Zwikstra (vbdd) gnk), B. van der Valk (log td), W. Veenvliet (log gnk), F.B.B. Bodelier, G. Hagebeuk, D. van de Lustgraaf, M. Visscher (gn), R.M.H. Wachelder (vbdd), A. van Janneke en Maikel K.P. Reinders, E. van Rooij, P.G. Smolenaers, T.H. der Zanden (log td), W.W. Zonnenberg (vbdd) Sayra Walraven Milja

eze gegevens zijn afkomstig uit PeopleSoft en beschikbaar gesteld door het Bureau Rapportages van het Dienstencentrum Human Resources (DC HR) in Enschede. Indien de getoonde informatie onjuist is, kan Dcontact opgenomen worden met DC HR: *06-733-3 / 0800-225573 of uw eigen regionale P-dienst. landmacht maart 2009 3 photoshoot Nederlandse inzet in Libanon in beeld Een eenzame Amerikaanse soldaat bakt aan de kant van de weg op zijn kampvuur een eitje in zijn buitenhelm. De soldaat, een In 2009 is het dertig jaar geleden dat de Nederlandse bijdrage aan United Nati- van de vele acteurs die in december 2008 ons Interim Force in Lebanon (UNIFIL) van start ging. In het Legermuseum is de 31ste editie van de Bastognemars in daarom een speciale fototentoonstelling te zien waarin een beeld wordt gegeven België opsierden, werd opgemerkt door Jan van het dagelijks leven en werken van de militairen tijdens deze vredesmissie. Maessen, burgermedewerker van Defen- sie bij het United States Army Garrison Schinnen. ‘Aan de Bastognemars doen vele Aan de vredesmissie in Libanon hebben gedurende zes jaar bijna 10.000 NATO-eenheden mee’, schrijft Maessen. Nederlandse militairen bijgedragen. Op 14 maart 2009 is het precies dertig ‘Tijdens de mars van twintig kilometer jaar geleden dat de Nederlandse bijdrage aan UNIFIL startte. Ter ere van dit worden de voornamelijk militaire wande- jubileum heeft het Legermuseum in Delft een fototentoonstelling opgesteld, in laars vermaakt door zogenoemde rean- samenwerking met het Veteraneninstituut, het Nederlands Instituut Militaire actment-groepen. Mensen die de traditie Historie en de UNIFIL-vereniging. van de Band of Brothers levendig houden door hun uitrusting of de voertuigen uit de Het Legermuseum toont in de vaste presentatie het verleden en heden van de Tweede Wereldoorlog.’ Het gebruik van de militaire geschiedenis van ons land, waaronder de vredesmissies. Gedurende de helm als bakpan deed Jan Maessen denken looptijd van de UNIFIL-tentoonstelling worden meerdere objecten uit deze mis- aan zijn eigen diensttijd. ‘Toen ik zelf in sie getoond, zoals militaire uitrusting en persoonlijke bezittingen. dienst zat (68-2), deden wij hetzelfde als we op oefening waren in Sennelager.’ De fototentoonstelling is te zien van 14 maart tot en met 14 juni 2009 in het Legermuseum in Delft. De tentoonstelling wordt op 14 maart geopend door Zeidan Al-Saghir, ambassadeur van Libanon.

‘Wayang Revolusi’ in museum Bronbeek

Vijfentwintig wayangpoppen en een computeranimatiefi lm vormen de kern van de expositie ‘Wayang Revolusi – Kunst in dienst van de vrijheid’, die tot eind 2009 te zien is in het museum Bronbeek in Arnhem.

Dit jaar is het zestig jaar geleden dat een eind kwam aan de jarenlange onafhankelijkheidsstrijd van de Indonesiërs. De expositie in Bronbeek maakt duidelijk hoe de Redactieraad: Indonesische nationalisten in hun onafhankelijkheidsstrijd vanaf 1947 de traditio- Oproep photoshoot nele kunstvorm wayang gebruikten als propagandamiddel: de Wayang Revolusi.

Voor ideeën en opmerkingen over het blad Landmacht kun je terecht bij de Tijdens wayangvoorstellingen zien toeschouwers schaduwen van bewegende en Heb je ook een leuke, mooie of spannende foto leden van de redactieraad: sprekende poppen op een verlicht scherm. De verhalen gaan altijd over goed en gemaakt tijdens een oefening, uitzending of op kwaad. de kazerne? Stuur deze op naar de redactie van OTCLog : smi Erik Vriens * 06 500 19166 De hoofdrolspelers in de Wayang Revolusi zijn politici en militairen van de beide Landmacht, voorzien van achtergrondinformatie 45 Painfbat : aooi Douwe Bruinsma * 06 533 78058 zoals waar en wanneer de foto is genomen, welke Colua : kap Arjen Nijkamp * 06 678 81703 partijen, die elkaar bestreden in de onafhankelijkheidsstrijd van 1945 tot en met eenheid of personen te zien zijn en waarom de foto Staf CLAS : maj Tjeerd Dijkstra * 06 573 73259 1949. De meest bekende zijn de Nederlandse generaal Spoor en de Indonesische zo bijzonder is. De foto moet voldoende resolutie ISK Harskamp : aooi Paul Fontein * 06 538 54212 leider Soekarno. hebben, bij voorkeur 1 MB of meer, vanwege de KCT : kap Marcel Krul * 06 589 58021 afdrukkwaliteit. KMS : aoo Leo Wijntjes * 06 578 62660 Museum Bronbeek verzocht de in Indonesië zeer bekende maker van wayangpop- De foto, bij voorkeur, mailen naar: redactieland- Korps Natres : elnt (r) Fred Warmer * 06 573 73107 pen Ki Ledjar Soebroto vijfentwintig poppen te maken. Deze worden nu geëxpo- [email protected] OTCMan : maj Jeff Rutten * 06 500 61731 seerd. Daarnaast is een aantal historische wayangpoppen uit de jaren veertig te Persco : Sandra van der Schleij * 06 580 7616 zien. De poppenspeler Ki Ledjar Soebroto en grafi sch kunstenaar Ananto Wicak- Postadres: Artillerie : kap Corné van den Berg * 06 549 65690 sono produceerde in opdracht van museum Bronbeek de computeranimatiefi lm Staf CLAS, sectie Communicatie DIVI : aooi Ruud Slangen * 06 536 37742 ‘Wayang Revolusi – Agresi Militer Belanda 2’. T.a.v. redactie Landmacht / Photoshoot 11 Luchtmobiele Brigade : maj Peter Grotens * 06 564 32374 MPC 55A 101 GSB : aoo (R) Roel van Essen * 06 573 71708 Wayang Revolusi - Kunst in dienst van de vrijheid Postbus 90004 Staf OTCO : Daniëlle Broer-Warnar * 06 557 66129 Expositie 22 februari t/m 27 december 2009 3509 AA Utrecht Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen en Museum Bronbeek Is jouw eenheid nog niet vertegenwoordigd in de redactieraad en praat je Velperweg 147, Arnhem - www.cdc.nl Geplaatste inzendingen worden beloond graag eens in de twee maanden mee over de inhoud van het blad? Neem dan met een Victorinox Multi Tool! contact op met de redactie van Landmacht: [email protected]

landmacht maart 2009 39