Informatie Over De Nadelen Van De Lelieteelt Door Bestrijdingsmiddelen

Is de lelieteelt direct schadelijk voor mens Meer informatie? en dier? Mocht u vragen hebben naar aanleiding van deze tekst schrijft u dan Is de lelieteelt direct schadelijk voor mens en dier? een briefje naar: Mensen die dichtbij een lelieveld wonen moeten vooral oppassen als er gespoten wordt als het Werkgroep Bollenboos waait. Door verstuiving (drift) van de Secretariaat: bestrijdingsmiddelen bestaat het gevaar dat Dwarsdrift 24, 7981 AP Diever omwonenden en dieren in naastgelegen percelen SCHONE deze stoffen inademen. of mail Koeien en paarden die bij een lelieperceel grazen, [email protected] lopen het risico met bestrijdingsmiddelen belast gras te vreten en vervuild oppervlaktewater te OF NEEMT U CONTACT OP MET EEN VAN DE VOLGENDE LEDEN VAN DE WERKGROEP: drinken. Diever: Bram Verhave: 0521-592774 Veel dieren en vogels, insecten en waterbeestjes, Dwingeloo: Be Meems: 0521-592846 of Jan Langenkamp 0521-590920 SCHIJN alsmede planten kunnen schade ondervinden Havelte: Jaap Meijer 0521-341546 of Martje Verf 0521-342814 informatie over de nadelen van de lelieteelt door bestrijdingsmiddelen. Vledderveen: Martje Boersma of Rudi Obbes 0521-383318 Tenslotte: door uitspoeling van Wapse: Wim van Dalen 0521-551413 in Westerveld bestrijdingsmiddelen kan niet alleen het diepe Wittelte: Jan van Dalen 0521-598365 In onze provincie en vooral in de gemeenten Westerveld Werkgroep Bollenboos: verontruste burgers in Westerveld grondwater maar kunnen uiteindelijk ook de en Midden-Drenthe worden steeds meer lelies geteeld. Onder begeleiding van de Milieufederatie Drenthe heeft een drinkwaterputten (nabij Havelterberg en U kunt de nota: 'Land van de reizende bol,' notitie over de lelieteelt in Voor de bloembollenkwekers en de grondeigenaren is dat groep inwoners uit Westerveld zich verdiept in de gevolgen van de Leggeloo) vervuild raken. Drenthe Bestellen bij: Milieufederatie Drenthe tel. 0592- 311150 of aantrekkelijk omdat deze teelt veel geld oplevert. Voor teelt van lelies. Van de werkgroep 'Bollenboos' ontvangt u deze [email protected] (kosten 5,-). Jongeren die zomers helpen bij het plukken van de het milieu en het landschap is dat echter een zeer informatie. De werkgroep wil dat meer mensen zich realiseren dat bloemknoppen moeten absoluut handschoenen ongewenste ontwikkeling. het telen van leliebollen risico's kan opleveren voor de gezondheid dragen. Door het aanraken van de bespoten Bij geen enkele andere teelt worden zoveel bestrijdings- en een bedreiging vormt voor het milieu en het landschap. planten lopen ze het risico gifstoffen binnen te middelen gebruikt als bij de lelieteelt. De werkgroep Bollenboos wil dat de gemeente Westerveld en de krijgen. Deze brochure informeert u over deze en andere nadelen provincie maatregelen nemen teneinde de groei van de van de lelieteelt. Voor het schrijven van deze brochure is milieubelastende lelieteelt tegen te gaan en de nadelige gevolgen SCHONE SCHIJN! gebruik gemaakt van de nota 'Land van de reizende bol' ervan te beperken. van Milieufederatie Drenthe (2002).

Is de lelieteelt direct schadelijk voor mens en Meer informatie? dier? Mocht u vragen hebben naar aanleiding van deze tekst schrijft u dan GRAUWE Is de lelieteelt direct schadelijk voor mens en dier? een briefje naar: met sluier Mensen die dichtbij een lelieveld wonen moeten vooral oppassen als er gespoten wordt als het Werkgroep Bollenboos waait. Door verstuiving (drift) van de Secretariaat: bestrijdingsmiddelen bestaat het gevaar dat Dwarsdrift 24, 7981 AP Diever omwonenden en dieren in naastgelegen percelen SCHONE deze stoffen inademen. of mail Koeien en paarden die bij een lelieperceel grazen, [email protected] lopen het risico met bestrijdingsmiddelen belast gras te vreten en vervuild oppervlaktewater te OF NEEMT U CONTACT OP MET EEN VAN DE VOLGENDE LEDEN VAN DE WERKGROEP: drinken. Diever: Bram Verhave: 0521-592774 Veel dieren en vogels, insecten en waterbeestjes, Dwingeloo: Be Meems: 0521-592846 of Jan Langenkamp 0521-590920 SCHIJN alsmede planten kunnen schade ondervinden Havelte: Jaap Meijer 0521-341546 of Martje Verf 0521-342814 informatie over de nadelen van de lelieteelt door bestrijdingsmiddelen. Vledderveen: Martje Boersma of Rudi Obbes 0521-383318 Tenslotte: door uitspoeling van Wapse: Wim van Dalen 0521-551413 in Westerveld bestrijdingsmiddelen kan niet alleen het diepe Wittelte: Jan van Dalen 0521-598365 In onze provincie en vooral in de gemeenten Westerveld en Werkgroep Bollenboos: verontruste burgers in Westerveld grondwater maar kunnen uiteindelijk ook de Midden-Drenthe worden steeds meer lelies geteeld. Voor de Onder begeleiding van de Milieufederatie Drenthe heeft een drinkwaterputten (nabij Havelterberg en U kunt de nota: 'Land van de reizende bol,' notitie over de lelieteelt in bloembollenkwekers en de grondeigenaren is dat aantrekkelijk groep inwoners uit Westerveld zich verdiept in de gevolgen van de Leggeloo) vervuild raken. Drenthe Bestellen bij: Milieufederatie Drenthe tel. 0592- 311150 of [email protected] (kosten 5,-). omdat deze teelt veel geld oplevert. Voor het milieu en het teelt van lelies. Van de werkgroep 'Bollenboos' ontvangt u deze Jongeren die zomers helpen bij het plukken van de landschap is dat echter een zeer ongewenste ontwikkeling. informatie. De werkgroep wil dat meer mensen zich realiseren dat bloemknoppen moeten absoluut handschoenen Bij geen enkele andere teelt worden zoveel bestrijdings- het telen van leliebollen risico's kan opleveren voor de gezondheid dragen. Door het aanraken van de bespoten middelen gebruikt als bij de lelieteelt. en een bedreiging vormt voor het milieu en het landschap. planten lopen ze het risico gifstoffen binnen te Deze brochure informeert u over deze en andere nadelen van De werkgroep Bollenboos wil dat de gemeente Westerveld en de krijgen. de lelieteelt. Voor het schrijven van deze brochure is gebruik provincie maatregelen nemen teneinde de groei van de gemaakt van de nota 'Land van de reizende bol' van milieubelastende lelieteelt tegen te gaan en de nadelige gevolgen SCHONE SCHIJN! Milieufederatie Drenthe (2002). ervan te beperken. met GRAUWE sluier

SCHONE SCHIJN SCHONE SCHIJN De reizende bollenkraam in Westerveld: ruim 200 hectare In de praktijk voldoen de spoelplaatsen dikwijls in 2002 niet aan de voorschriften en komt er vervuild De meeste leliebollen worden in Noord-Holland gekweekt. water terecht in de omliggende sloten of in het Omdat in deze provincie de bollenteelt aan steeds meer eisen grondwater. Ook het vervuilde spoelzand wordt moet voldoen huren deze kwekers landbouwgrond in andere niet altijd teruggebracht naar de akkers. provincies. Drenthe is voor hen een ideale provincie omdat hier weinig voorschriften zijn en veel grond beschikbaar is. De werkgroep Bollenboos constateert dat de 5 Omdat bepaalde organismen (aaltjes) en ziekten de lelies leliespoelplaatsen in de gemeente Westerveld in bedreigen kan er niet ieder jaar op dezelfde akkers worden landschappelijk waardevolle gebieden liggen. geteeld. Het gevolg is dat veel verschillende akkers worden De spoelplaatsen liggen midden op de es van gebruikt en daardoor worden verontreinigd met chemische Uffelte, in Wapse nabij het Drents-Friese Wold, in middelen. Men spreekt daarom wel van de reizende bollenkraam. Vledderveen nabij het Vledderveld, in Vledder op MET ZWARE GIFSTOFFEN ONTSMETTE GROND: VOORBEREIDING OP EEN NIEUW BOLLENSEIZOEN de rand van de Vledderes en in Geeuwenbrug, In 2001 werd in Westerveld op ongeveer 170 hectare verspreid liggende nabij het Blauwe meer. percelen lelies geteeld; in 2002 was dat ruim 200 hectare. De meeste lelies Volgens de werkgroep Bollenboos horen 3 worden geteeld nabij Vledderveen, Diever, Wapse, Geeuwenbrug en Uffelte. PER HECTARE WORDT BIJ HET ROOIEN GEMIDDELD 300M GROND MEEGENOMEN spoelplaatsen thuis op een bedrijventerrein waar EN LATER O.A. GEBRUIKT OM AKKERS TE EGALISEREN spoelzand en het spoelwater met minder risico's Bollen uit Drenthe naar Japan voor het milieu kunnen worden geschoond en In het voorjaar worden de kleine leliebollen geplant. Uit een bol Drentse landschap aangetast verantwoord worden verwerkt. Een extra voordeel groeien een heleboel nieuwe bollen. In de zomer worden Lelies worden o.a. geteeld op cultuurhistorische esgronden. van een bedrijventerrein is dat het is ingericht op scholieren ingeschakeld om de bloemknoppen te verwijderen. Bij het oogsten van de bollen wordt een deel van de bovengrond het verwerken van grote verkeersstromen en grote Door het koppen van de lelies groeien de bollen sneller. In de afgeschraapt waar de bollen inzitten. De bollen worden vervolgens weggebruikers. herfst worden de bollen geoogst. Van alle bollen blijft maar 10% uit dit zand gespoeld. Doordat bij het oogsten veel zand (ongeveer In de provincie Noord-Holland vindt het spoelen in ons land; de rest wordt geëxporteerd. De meeste bollen gaan 300 m3 per hectare) wordt meegenomen worden de waardevolle van bollen plaats volgens de landelijke naar Japan, de Verenigde Staten en Italië. Omdat men in deze esdekken afgeplat. Het zand wordt niet altijd op de akker voorschriften. De provincie Drenthe zou daar een landen erg bang is voor het importeren van ziektekiemen worden teruggebracht. Soms wordt het zand alleen op de lager gelegen voorbeeld aan kunnen nemen. SPOELINRICHTING OP DE NUL IN WAPSE: de lelies extra intensief met bestrijdingsmiddelen behandeld. KOSTBARE ESGRONDEN DIE ER UIT ZIEN ALS BOUWGROND delen van een akker gestort. Hierdoor verdwijnen archeologisch waardevolle esgronden en een eeuwenoud uniek Drents In Uffelte protesteerden in 2002 bijna alle bewoners in de De lelieteelt vormt een bedreiging voor het milieu landschapsbeeld. omgeving van de Hennehorstweg tegen een aanvraag Volgens milieudeskundigen is de lelieteelt de meest In Diever ligt een lelieakker naast de openbare basisschool. De ligging van In Westerveld gaat het o.a. om de Uffelter es, de essen rond voor een vergunning voor een nieuwe leliespoelinrichting milieubelastende teelt in Nederland. de akker is zodanig dat bij het spuiten met bestrijdingsmiddelen bij Diever, de Dwingelder es, de Westeinder es, de Leggelder es, de es gelegen in het stroomdal van de Oude Vaart. We beschrijven hier de belangrijkste gevolgen van deze teelt: bepaalde windrichting er kans is op drift (verstuiving) in de richting van op de Nul in Wapse en de Vledder es. De werkgroep streeft er de school. naar dat gemeenten en provincie nadere bepalingen uitvaardigen BESTRIJDINGSMIDDELEN t.a.v. de lelieteelt op de essen. SCHONEEr worden veel bestrijdingsmiddelen gebruikt voor de teelt van VERZURING EN VERMESTING NB: in een provinciaal 'Essenrapport' staan deze essen allen als lelies: in het jaar 2000 werd gemiddeld in Nederland per hectare Lelies vragen veel mest, vooral stikstof en fosfaat. Veel lelietelers 'hoog' gewaardeerd. 104 kilo bestrijdingsmiddelen (actieve stof) gebruikt. voldoen wat dit betreft niet aan de landelijke maximale norm. Ter vergelijking: voor fabrieksaardappelen is dit 12 kilo, voor Te veel meststoffen leidt tot verzuring en vermesting van de In 2001 werd in Wapse met afgewerkt spoelzand tegen de voorschriften in suikerbieten, 4 kilo en voor snijmais 1 kg per hectare. bodem, het grondwater en het oppervlaktewater. een campingterrein opgehoogd. De bestrijdingsmiddelen zijn schadelijk voor de micro-organismen in de bodem, het grondwater en het oppervlaktewater. VERDROGING KAPOTTE BERMEN Sommige middelen zijn zelf niet giftig maar hebben wel giftige Omdat de leliebollen gemakkelijk gaan schimmelen en rotten Als de leliebollen in het najaar gerooid en gespoeld worden is het afbraakproducten. Door inademing en door aanraking via de huid worden de percelen door middel van drainage zo droog mogelijk druk op de smalle wegen in de gemeente Westerveld. De grote kan de mens werkzame schadelijke stoffen binnenkrijgen. gehouden. Als de leliepercelen dichtbij natuurgebieden liggen, landbouwvoertuigen maken de bermen en de wegen kapot, er In de lelieteelt worden vier verschillende soorten gifproducten kan deze ontwatering leiden tot verdroging van deze gebieden. blijft modder op de wegen liggen en vooral bij slecht weer gebruikt: herbiciden (tegen onkruid), fungiciden (tegen In de gemeente Westerveld liggen veel lelievelden nabij en soms ontstaan daardoor gevaarlijke verkeerssituaties. VERVUILD SPOELWATER WORDT IN EEN BASSIN GESTORT schimmelziekten), nematiciden (tegen aaltjes) en insecticiden direct naast beschermde natuurgebieden zoals het Drents-Friese ZONDER BESCHERMENDE ONDOORLATENDE LAAG (tegen schadelijke insecten). Wold. De werkgroep vreest dat deze gebieden hiervan directe De spoelplaatsen van leliebollen vormen een extra Voor de lelieteelt moet de grond vrij zijn van aaltjes schade ondervinden. De kans op verdroging is extra groot omdat belasting (aardappelmoeheid); daarom worden de akkers vooraf in de groeiperiode de lelies worden beregend door gebruik van De spoelplaatsen van leliebollen vormen een extra belasting. zogenaamd 'nat ontsmet' en worden de leliebollen vooraf vaak in oppervlakte water of grondwater. Voor de beregening met Bij het rooien van de lelies wordt veel zand meegenomen. gifstoffen gedompeld. Tijdens het teeltseizoen wordt het gewas grondwater zijn tientalle grondwaterputten geslagen. Hiermee voorkomt men beschadiging van de bollen. De gerooide gedurende 4-5 maanden wekelijks met bestrijdingsmiddelen Het waarschijnlijke gevolg is dat de reeds verdroogde gebieden in bollen worden vervolgens naar speciale spoelplaatsen gebracht bespoten. onze omgeving nog verder verdrogen. waar het zand van de bollen wordt gespoeld. Zowel het overgebleven zand (spoelzand) als het overgebleven water Er worden in de lelieteelt bestrijdingsmiddelen gebruikt die men (spoelwater) zijn verontreinigd. Het spoelwater is verontreinigd allang door middel van wetgeving had willen verbieden met resten bestrijdingsmiddelen en meststoffen. (zie Meerjarenplan Gewasbescherming 1991, Ministerie van Bij de spoelplaatsen verdwijnt het spoelwater in het grondwater Landbouw en Visserij). Deze middelen voldoen niet aan algemeen omdat het niet mag worden geloosd op het oppervlaktewater. aanvaarde milieucriteria. Door vertraging van de wetgeving is een Het zand moet weer terug naar de akker en de vervuilde stoffen in BOLLENSPOELINSALLATIE OP DE NUL IN WAPSE: EEN FABRIEK IN HET VELD SCHIJNverbod nog niet gerealiseerd. het spoelwater moeten na bezinking op een verantwoorde wijze De reizende bollenkraam in Westerveld: ruim 200 hectare In de praktijk voldoen de spoelplaatsen dikwijls in 2002 niet aan de voorschriften en komt er vervuild De meeste leliebollen worden in Noord-Holland gekweekt. water terecht in de omliggende sloten of in het Omdat in deze provincie de bollenteelt aan steeds meer eisen grondwater. Ook het vervuilde spoelzand wordt moet voldoen huren deze kwekers landbouwgrond in andere niet altijd teruggebracht naar de akkers. provincies. Drenthe is voor hen een ideale provincie omdat hier weinig voorschriften zijn en veel grond beschikbaar is. De werkgroep Bollenboos constateert dat de 5 Omdat bepaalde organismen (aaltjes) en ziekten de lelies leliespoelplaatsen in de gemeente Westerveld in bedreigen kan er niet ieder jaar op dezelfde akkers worden landschappelijk waardevolle gebieden liggen. geteeld. Het gevolg is dat veel verschillende akkers worden De spoelplaatsen liggen midden op de es van gebruikt en daardoor worden verontreinigd met chemische Uffelte, in Wapse nabij het Drents-Friese Wold, in middelen. Men spreekt daarom wel van de reizende bollenkraam. Vledderveen nabij het Vledderveld, in Vledder op MET ZWARE GIFSTOFFEN ONTSMETTE GROND: VOORBEREIDING OP EEN NIEUW BOLLENSEIZOEN de rand van de Vledderes en in Geeuwenbrug, In 2001 werd in Westerveld op ongeveer 170 hectare verspreid liggende nabij het Blauwe meer. percelen lelies geteeld; in 2002 was dat ruim 200 hectare. De meeste lelies Volgens de werkgroep Bollenboos horen 3 worden geteeld nabij Vledderveen, Diever, Wapse, Geeuwenbrug en Uffelte. PER HECTARE WORDT BIJ HET ROOIEN GEMIDDELD 300M GROND MEEGENOMEN spoelplaatsen thuis op een bedrijventerrein waar EN LATER O.A. GEBRUIKT OM AKKERS TE EGALISEREN spoelzand en het spoelwater met minder risico's Bollen uit Drenthe naar Japan voor het milieu kunnen worden geschoond en In het voorjaar worden de kleine leliebollen geplant. Uit een bol Drentse landschap aangetast verantwoord worden verwerkt. Een extra voordeel groeien een heleboel nieuwe bollen. In de zomer worden Lelies worden o.a. geteeld op cultuurhistorische esgronden. van een bedrijventerrein is dat het is ingericht op scholieren ingeschakeld om de bloemknoppen te verwijderen. Bij het oogsten van de bollen wordt een deel van de bovengrond het verwerken van grote verkeersstromen en grote Door het koppen van de lelies groeien de bollen sneller. In de afgeschraapt waar de bollen inzitten. De bollen worden vervolgens weggebruikers. herfst worden de bollen geoogst. Van alle bollen blijft maar 10% uit dit zand gespoeld. Doordat bij het oogsten veel zand (ongeveer In de provincie Noord-Holland vindt het spoelen in ons land; de rest wordt geëxporteerd. De meeste bollen gaan 300 m3 per hectare) wordt meegenomen worden de waardevolle van bollen plaats volgens de landelijke naar Japan, de Verenigde Staten en Italië. Omdat men in deze esdekken afgeplat. Het zand wordt niet altijd op de akker voorschriften. De provincie Drenthe zou daar een landen erg bang is voor het importeren van ziektekiemen worden teruggebracht. Soms wordt het zand alleen op de lager gelegen voorbeeld aan kunnen nemen. SPOELINRICHTING OP DE NUL IN WAPSE: de lelies extra intensief met bestrijdingsmiddelen behandeld. KOSTBARE ESGRONDEN DIE ER UIT ZIEN ALS BOUWGROND delen van een akker gestort. Hierdoor verdwijnen archeologisch waardevolle esgronden en een eeuwenoud uniek Drents In Uffelte protesteerden in 2002 bijna alle bewoners in de De lelieteelt vormt een bedreiging voor het milieu landschapsbeeld. omgeving van de Hennehorstweg tegen een aanvraag Volgens milieudeskundigen is de lelieteelt de meest In Diever ligt een lelieakker naast de openbare basisschool. De ligging van In Westerveld gaat het o.a. om de Uffelter es, de essen rond voor een vergunning voor een nieuwe leliespoelinrichting milieubelastende teelt in Nederland. de akker is zodanig dat bij het spuiten met bestrijdingsmiddelen bij Diever, de Dwingelder es, de Westeinder es, de Leggelder es, de es gelegen in het stroomdal van de Oude Vaart. We beschrijven hier de belangrijkste gevolgen van deze teelt: bepaalde windrichting er kans is op drift (verstuiving) in de richting van op de Nul in Wapse en de Vledder es. De werkgroep streeft er de school. naar dat gemeenten en provincie nadere bepalingen uitvaardigen BESTRIJDINGSMIDDELEN t.a.v. de lelieteelt op de essen. SCHONEEr worden veel bestrijdingsmiddelen gebruikt voor de teelt van VERZURING EN VERMESTING NB: in een provinciaal 'Essenrapport' staan deze essen allen als lelies: in het jaar 2000 werd gemiddeld in Nederland per hectare Lelies vragen veel mest, vooral stikstof en fosfaat. Veel lelietelers 'hoog' gewaardeerd. 104 kilo bestrijdingsmiddelen (actieve stof) gebruikt. voldoen wat dit betreft niet aan de landelijke maximale norm. Ter vergelijking: voor fabrieksaardappelen is dit 12 kilo, voor Te veel meststoffen leidt tot verzuring en vermesting van de In 2001 werd in Wapse met afgewerkt spoelzand tegen de voorschriften in suikerbieten, 4 kilo en voor snijmais 1 kg per hectare. bodem, het grondwater en het oppervlaktewater. een campingterrein opgehoogd. De bestrijdingsmiddelen zijn schadelijk voor de micro-organismen in de bodem, het grondwater en het oppervlaktewater. VERDROGING KAPOTTE BERMEN Sommige middelen zijn zelf niet giftig maar hebben wel giftige Omdat de leliebollen gemakkelijk gaan schimmelen en rotten Als de leliebollen in het najaar gerooid en gespoeld worden is het afbraakproducten. Door inademing en door aanraking via de huid worden de percelen door middel van drainage zo droog mogelijk druk op de smalle wegen in de gemeente Westerveld. De grote kan de mens werkzame schadelijke stoffen binnenkrijgen. gehouden. Als de leliepercelen dichtbij natuurgebieden liggen, landbouwvoertuigen maken de bermen en de wegen kapot, er In de lelieteelt worden vier verschillende soorten gifproducten kan deze ontwatering leiden tot verdroging van deze gebieden. blijft modder op de wegen liggen en vooral bij slecht weer gebruikt: herbiciden (tegen onkruid), fungiciden (tegen In de gemeente Westerveld liggen veel lelievelden nabij en soms ontstaan daardoor gevaarlijke verkeerssituaties. VERVUILD SPOELWATER WORDT IN EEN BASSIN GESTORT schimmelziekten), nematiciden (tegen aaltjes) en insecticiden direct naast beschermde natuurgebieden zoals het Drents-Friese ZONDER BESCHERMENDE ONDOORLATENDE LAAG (tegen schadelijke insecten). Wold. De werkgroep vreest dat deze gebieden hiervan directe De spoelplaatsen van leliebollen vormen een extra Voor de lelieteelt moet de grond vrij zijn van aaltjes schade ondervinden. De kans op verdroging is extra groot omdat belasting (aardappelmoeheid); daarom worden de akkers vooraf in de groeiperiode de lelies worden beregend door gebruik van De spoelplaatsen van leliebollen vormen een extra belasting. zogenaamd 'nat ontsmet' en worden de leliebollen vooraf vaak in oppervlakte water of grondwater. Voor de beregening met Bij het rooien van de lelies wordt veel zand meegenomen. gifstoffen gedompeld. Tijdens het teeltseizoen wordt het gewas grondwater zijn tientalle grondwaterputten geslagen. Hiermee voorkomt men beschadiging van de bollen. De gerooide gedurende 4-5 maanden wekelijks met bestrijdingsmiddelen Het waarschijnlijke gevolg is dat de reeds verdroogde gebieden in bollen worden vervolgens naar speciale spoelplaatsen gebracht bespoten. onze omgeving nog verder verdrogen. waar het zand van de bollen wordt gespoeld. Zowel het overgebleven zand (spoelzand) als het overgebleven water Er worden in de lelieteelt bestrijdingsmiddelen gebruikt die men (spoelwater) zijn verontreinigd. Het spoelwater is verontreinigd allang door middel van wetgeving had willen verbieden met resten bestrijdingsmiddelen en meststoffen. (zie Meerjarenplan Gewasbescherming 1991, Ministerie van Bij de spoelplaatsen verdwijnt het spoelwater in het grondwater Landbouw en Visserij). Deze middelen voldoen niet aan algemeen omdat het niet mag worden geloosd op het oppervlaktewater. aanvaarde milieucriteria. Door vertraging van de wetgeving is een Het zand moet weer terug naar de akker en de vervuilde stoffen in BOLLENSPOELINSALLATIE OP DE NUL IN WAPSE: EEN FABRIEK IN HET VELD SCHIJNverbod nog niet gerealiseerd. het spoelwater moeten na bezinking op een verantwoorde wijze Is de lelieteelt direct schadelijk voor mens Meer informatie? en dier? Mocht u vragen hebben naar aanleiding van deze tekst schrijft u dan Is de lelieteelt direct schadelijk voor mens en dier? een briefje naar: Mensen die dichtbij een lelieveld wonen moeten vooral oppassen als er gespoten wordt als het Werkgroep Bollenboos waait. Door verstuiving (drift) van de Secretariaat: bestrijdingsmiddelen bestaat het gevaar dat Dwarsdrift 24, 7981 AP Diever omwonenden en dieren in naastgelegen percelen SCHONE deze stoffen inademen. of mail Koeien en paarden die bij een lelieperceel grazen, [email protected] lopen het risico met bestrijdingsmiddelen belast gras te vreten en vervuild oppervlaktewater te OF NEEMT U CONTACT OP MET EEN VAN DE VOLGENDE LEDEN VAN DE WERKGROEP: drinken. Diever: Bram Verhave: 0521-592774 Veel dieren en vogels, insecten en waterbeestjes, Dwingeloo: Be Meems: 0521-592846 of Jan Langenkamp 0521-590920 SCHIJN alsmede planten kunnen schade ondervinden Havelte: Jaap Meijer 0521-341546 of Martje Verf 0521-342814 informatie over de nadelen van de lelieteelt door bestrijdingsmiddelen. Vledderveen: Martje Boersma of Rudi Obbes 0521-383318 Tenslotte: door uitspoeling van Wapse: Wim van Dalen 0521-551413 in Westerveld bestrijdingsmiddelen kan niet alleen het diepe Wittelte: Jan van Dalen 0521-598365 In onze provincie en vooral in de gemeenten Westerveld Werkgroep Bollenboos: verontruste burgers in Westerveld grondwater maar kunnen uiteindelijk ook de en Midden-Drenthe worden steeds meer lelies geteeld. Onder begeleiding van de Milieufederatie Drenthe heeft een drinkwaterputten (nabij Havelterberg en U kunt de nota: 'Land van de reizende bol,' notitie over de lelieteelt in Voor de bloembollenkwekers en de grondeigenaren is dat groep inwoners uit Westerveld zich verdiept in de gevolgen van de Leggeloo) vervuild raken. Drenthe Bestellen bij: Milieufederatie Drenthe tel. 0592- 311150 of aantrekkelijk omdat deze teelt veel geld oplevert. Voor teelt van lelies. Van de werkgroep 'Bollenboos' ontvangt u deze [email protected] (kosten 5,-). Jongeren die zomers helpen bij het plukken van de het milieu en het landschap is dat echter een zeer informatie. De werkgroep wil dat meer mensen zich realiseren dat bloemknoppen moeten absoluut handschoenen ongewenste ontwikkeling. het telen van leliebollen risico's kan opleveren voor de gezondheid dragen. Door het aanraken van de bespoten Bij geen enkele andere teelt worden zoveel bestrijdings- en een bedreiging vormt voor het milieu en het landschap. planten lopen ze het risico gifstoffen binnen te middelen gebruikt als bij de lelieteelt. De werkgroep Bollenboos wil dat de gemeente Westerveld en de krijgen. Deze brochure informeert u over deze en andere nadelen provincie maatregelen nemen teneinde de groei van de van de lelieteelt. Voor het schrijven van deze brochure is milieubelastende lelieteelt tegen te gaan en de nadelige gevolgen SCHONE SCHIJN! gebruik gemaakt van de nota 'Land van de reizende bol' ervan te beperken. van Milieufederatie Drenthe (2002).

SCHONE SCHIJN SCHONE SCHIJN