Norsk Tidend 1-20

«Den stupide Næringslivspris «Svar frå ein RETURADRESSE: bonde’kultur'» til Trøndelag useriøs synsar» Noregs Mållag Nynorsken har sjeldan Grindal Ysteri frå Ren- UiO-professor held fram Lilletorget 1 erobra nytt terreng nebu har fått Nynorsk ordskiftet med redaktørane 0184 OSLO utan motstand. næringslivspris 2019. for Norsk språkhistorie. SIDE 12–15 SIDE 20–21 SIDE 10–11

nr. 1 februar 2020 Norskmedlemsblad for Noregs Mållag Tidend

Ansvaret ingen vil ta Ingen protesterer på at det er for få digitale læremiddel på nynorsk. Men alle ventar på at andre skal gjere noko med det. SIDE 4–7

Illustrasjonsfoto: Shutterstock 2 Norsk Tidend Norsk Tidend 1 • 2020 Framhald avFedraheimen ogDen17deMai andre medspråket vårt. Nynorskblirdetsun ufarlege. Viverkar blidare. Visleppåplage fremje nynorsk somkulturspråk, ervimeir dømes berompengar tileitprosjekt somkan behagelege forossnynorskvener. Omvitil ҡ ҡ Og nårfolkblireldre, ogeindelkunneten kjem, erdetoftemajoritetsspråket somdreg. bruksspråk ennbokmål.Når ungdomstida med det,opplever nynorsk someitdårlegare mot nynorsken idageratdeisomveks opp alvorlege konsekvensar. Eitviktigtrugsmål målrørsla ellerikommunen.få Detkan for bruksspråket vere, antenviheldtili ҡ som eitdugande bruksspråk. framtidige generasjonar oppleve skal det ogunge,kjemparviògforat blant barn skulen. Når vikjemparfornynorskens plass ҡ ҡ må takast Når kampen [email protected] Utforming: AudunSkjervøy, AS Språksmia Abonnement: 250kroner perår Heimeside: www.nm.no Hege Lothe,ErikGrov I redaksjonen: tlf. 23002932 [email protected], Redaktør: AstridMarieGrov, Tilskrift: Avisa blirredigert etterRedaktørplakaten. Utgjeven avNoregs Mållag kommunane krev valuta forpengane. medlemspengar kvart år. Deterpåtideat kommunar får inngodtover millioneni meiner LNKeigentlegskal drive med. nisasjonar». Einmålure på kva Høviskeland betrehadde «passa formeiraksjonsretta orga norsk. Noko av grunngjevinga eratstrategien kommunane foråfå fleire læremiddel på ny vore ikontakt medprodusentar påvegner av til Norsk Tidendatorganisasjonen aldrihar Men daglegleiarVidarHøviskeland opplyser samanslutninga av nynorskkommunar (LNK). nynorsk. EitopenbertforumfordeterLands og samordne krav omdigitalelæremiddel på tre læremiddelsituasjonen, eråslå segsaman å stoppefleire læremiddel idøra. nynorskland haeitendåstørre insentivtil sitt ennbokmålselevar, burde kollegaene i nynorskelevar erdårlegare ihovudmålet svensk? Svaret ertrulegnei.Når viveit at kom pånynorsk somhovudregel? Ellerpå eller iTønsberg teke ibrukapparsom ҡ språk deiikkjelastast Detkan for. deikan. dei detikkjegodtnok.Forfolkvilskrive eit kje segåvende heimatttilnynorsken, kan dagsspråket sommemeinerdetbørvere.

Det bestekommunanegjere kan foråbe Andre kampar er gjerne enklare og meir Andre enklare ergjerne kampar ogmeir Difor er det freistande å la kampen Difor erdetfreistande åla kampen Dei viktigaste slaga fornynorsk står i Landssamanslutninga av nynorsk Ville einoppvekstsjef påHamar Lilletorget 1,0184OSLO

ASTRID MARIE GROV ASTRID 1

•

2020

------i norskhargått nedetter atelevane byrjameddei posten fortellærar Laila Iren Rossavik atresultata ikkje fungerande nynorsk retteordbok. TilAften fått utdeltGooglesChromebook. Chromebook har Forsand skuleiRogaland hartildømesalleelevar same løysingar somikkjeinkluderer nynorsk. I nynorskskule innfører digitale, kortsiktig lønn berre hartafatte tiltaktilsvar. utviklinga, norske medanlokale, styresmakter vi likar, premissane leggdesse konserna forspråk Amazon, Apple,Netflix ogfleire til. Mykjemeirenn som viharsloppeinnivåre liv:Facebook, Google, I DETNYE,globale«København» rår gigantane norsk språk. politikken, menogsånårdetgjeldvernet om utlandet. Dettevisersegmestidenøkonomiske av viktigefunksjonarisamfunnetblirgjortfrå demokratisk kontroll medanadministrasjonen i dettelandet damakthamnarutanforeigen det megat200årettererviinneieinny periode framleis følgjeneav denneperioden. I 2020MERKARvi–ogsærlegimålrørsla – det nye skriftspråket. Økonomien bleistyrtfrå Danmark,ogdanskblei administrasjon var alleplasserte iKøbenhavn. og handelsmonopol,bankar, universitet ogstats- frå 1380til1814.Idennetida var kongar danske, på periodendaNoreg var iunionmedDanmark, språkutvikling oghistorie. Namnet harblittsett som ennåoftekjemoppiordskifte omnorsk DEN SÅKALLA «DANSKETIDA» ereinperiode Den nye dansketida I detoffentlegeserviat nynorskskule etter Når tanynorsken vinåskal ieitnytt tiår, slår - - - Aftenposten. ikkje harhjelpemidla deihaddefrå før, seierhotil nye ogstønnarover maskinane.–Deisukkar atdei fleste av oss frivilliggreidd åsurre ossinni kingel- Google Noreg og spørjeomhjelp.Samtidighar dei e-post-adresseeller noka skrive derdukan til direkte. Dufinnikkjenoko opetelefonnummer met eratGoogletydeleg ikkjevilla segkontakte Microsoft ogtildels Facebook har gjort. Proble- program tilrette fornynorsk, slikkonkurrentane ligare fordei.Vivilberreleggedigitale atdeiskal NOREGS MÅLLAGSÆRENDhjåGoogleerbil - betalte 4millionariskatt. gle. INoreg omsettedeifor3,8milliardar ifjorog peiske politikarar Goo- korleis skattlegge deiskal California, USA. Iskrivande stunddebatterer euro- Alphabet, medhovudkontor iMountainView, Google, eitunderbrukav detendastørre selskapet leiar Annlaug iForsandMållag Haukalid tilmeg. dei reiskapane deiharkrav på?»skrivlokallags- håvar innpengar pådetteutanågialleelevane «KVEN ERDENstore Chromebook-kongen som ҡ «Chromebook-kongen», svarer eg,erjoaltså

LEIARTEIGEN leiar iNoregsMållag MAGNE AASBRENN Den nye dansketida skal bli vedtattskal i2021. tiske handsaminga kjemi2020, ogny opplæringslov berre eiutgreiing,HELDIGVIS ERDETTE - denpoli den nye digitalerøyndomen tilnorske elevar. generelt ellernynorsk få særskiltskal ekstra sikringi godt pånynorsk sompåbokmål.Verken norskspråk len utanatdetblirstiltkrav vera tilatdetskal like teutstyr somChromebook isku- kunnebrukast skal på nynorsk. framleis Detskal vera slikatkontorstøt- å sikre nynorskelevane digitalelæremiddel iskulen hendene. NOU-enpå810sidertaringennye grep for Tore Sannerutgreiinga frå opplæringslovsutvalet i På tampenav fjoråret Jan fekk kunnskapsminister lagar norske lover, ikkjeserkor akuttsituasjonener. bruke lovverket. Derforerdetskuffande atdeisom EIN VIKTIGMÅTE åhindre språktapet på,erved å på ApplesiPad. Microsoft Words nynorske retteprogram fellstadigut taleforståingssystem skjønnerberre riksmålstale,og mane mednullprosent nynorsk teksting.Amazons nettet til:Strøymekanalar somNetflix tar over skjer OG DETERikkjeberre visitfast dettekonsernet i blitt eitnorskverb. at allevideoaneligg,ja,ordet «ågoogle»haripraksis har skrive pådesseåra. DeterpåGooglesYouTube sidan 2007, ogdetharblittarkivet mittover deteg Personleg haregnytta Googlesgratis e-postsystem veven deira oggjortossavhengige av åhengefast. blir einerådande iriket. mål heller. Deitenermeirpåossomengelskspråk I førsteomgang måStortingog regjering idenne Og merk:Ingenav desseerspesieltglade ibok - - førre gongen. Stortinget. Dersitdeisomavslutta dansketida den og greitt sjåpådetstore målerietbaktalarstolen i data sområvarer forprofitt. utanlandske aktørar somsyg tilsegnorske person tydeleg blilagd hosnorske folkevalde frå ogfjernast språk generelt ognynorsk spesielt. Språkmakta må vårterminen vedta eispråklov somvernar omnorsk Til inspirasjon representantane kan isaka enkelt aktørar til somsyg seg norskeperson- data som råvarer hos norskefolke- valde og fjernast valde ogfjernast Språkmakta må frå utanlandske tydeleg blilagd

for profitt.

Illustrasjon: Kjartan Helleve - ҡ mål? Faglærar: Ja,unnskyld! nen forstårdu.Meg:Dumeinerbok Viss duserpådenNORSKE versjo- Ja, detvarvisst einskrivefeilder. samanlikne toideologiar?Faglærar: nynorsk ioppgåveteksten: påNTNUmedelendig Eksamen retarderte dialekten. å puslemeddenne utdaterteog krater iSpråkrådetsomleverav kvensk. Detsitterjoflere byrå- direktør iSpråkrådet,forsvarer Jeg forstårgodtatÅseWetås, bety totingpåbokmål? ha medågjeraat«skrevet» kan ein vulva,erbokmålsfolk.Kan dette pennesplitten tilVolda serutsom Registrerer atdeiflestesomsynest var berettiget. Jegvarjoikke der. Hvilketunder branneniLærdal. jeg stofeilplassert somreporter U. Riktignokogsåfåttkritikkfordi løftet enfinger.Arve Takket være fine TV-programmer, utenåha både mednynorsk-heder og Jeg formindelharblittgratulert duikkjemellomrom».til såbrukar sånnnynorskfunker,berre avog avåpåstå«nei,deter luksusen når egtiltiderskrivfeilsåhar plassen minsomskrivnynorsk,så Eg ereinavytterstfåpåarbeids- vere morsomogoriginal. å vere imindretal, dersomduskal nynorsk. Detereinopplagtfordel mare pånynorsk.Meiroriginal - Egerbetre pånynorsk.Morsom- deren kommenterte dialektenhans. dakristiansun- med enspringskalle på byeniKristiansund–reagerte flaske ogflere vodka ølførhan dro forklaring haddedrukket enhalv En trønder –somifølgesinegen ut avstartgropa. – Språklegfelleinpårumparett lag får8kroner tilklubbkassa. ikke allefår like mye:Bærummål- Grasrot-millioner som ifor. Men Aldri erdetsamletinnsåmange

Meg: Betyr dette at eg skal Meg: Betyrdetteategskal SAGT til Framtida.no omskulequiz @VetleMikkelsen påTwitter Sanna Sarromaa iNordlys Sanna Sarromaa om journalist Arve Uglum Arve om journalist nestleiar i Noregs Mållag nestleiar iNoregsMållag i NRKSognogFjordane) (journalist Arve Fuglum Arve (journalist på bokmålfråVestland til Romsdals Budstikke @mvrekws påTwitter @solhe1m påTwitter Peder LofnesHauge, fylkeskommune Tidens Krav Budstikka Are Kalvø @arvfug @arvfug N -

3 Norsk Tidend 1 • 2020 ҡ DEN DIGITALE SKULEN

– To av over 20 appar på nynorsk er ikkje godt nok for ein nynorskelev, meiner mor Jorun Marie Kvernberg. Nynorskkommu- nane ønskjer seg fleire digitale læringsverk- tøy på nynorsk, men har ikkje slått seg saman for å be om det. Skulen som sprang ifrå nynorskelevane?

JORUN MARIE KVERNBERG er ikkje argumentasjonen til kom- inn appane på bokmål, har ein opprørt på vegner av sonen. Han munen. gjeve frå seg eit viktig pressmiddel. tok til i fyrsteklasse i nynorskkom- Kommunen har svikta, meiner munen Volda i fjor haust, men Kvernberg. Ho legg ikkje skjul på Vedtak om nynorske kom til ein læringskvardag der at ho er negativt overraska. læremiddel bokmål i stor grad er det digitale – Eg vart skuffa over at dei Opplæringslova er klar: Norske språket. På nettbrettet til sonen, digitale læremidla på bokmål blir elevar skal ha læremiddel i si eiga som har blitt eit viktig innslag i så ukritisk omfamna i ein kom- målform, og det er kommunen opplæringa, har Kvernberg telt mune som Volda, der nynorsken som har ansvaret for at det skjer. appane. Av dei vel 20 som er står så sterkt. Ein reknar jo med Kommunestyret i Volda har tilmed installerte til læringsføremål, fann at det òg skal gjelda i skulen, stadfest at lovverket skal følgjast ho berre to på nynorsk. men der verkar nynorsken som gjennom eit eige vedtak. Så korleis lite viktig for dei. Om ikkje Volda kan det ha seg at så få appar er på – Nynorsk verkar lite viktig kommune greier å gje ungane ein nynorsk? Kommunalsjef for opp- – Nesten alle norsk- og matteap- nynorsk skulekvardag, kven skal vekst Per Ivar Kongsvik seier dei par er på bokmål eller engelsk. greia det då? fleste appane til kommunen inne- Det går i til dømes «Regne», Dei negative konsekvensane held så lite tekst at praksisen kan «Regne Mer» og «Skoleskrift». Eg for elevane er uunngåelege, seier forsvarast. synest særleg det siste er kjempe- Kvernberg. – Mange av appane som er i bruk merkeleg, at nynorskelevar brukar Støylen Kristin Foto: – Desse ungane er heilt i star- i voldaskulen, er i all hovudsak å sjå skriveprogram med menyar på ten av opplæringa, og det å møta på som eit rammeverk der bruken bokmål, seier Kvernberg. så mykje bokmål i undervisninga vert styrt av læraren og eleven som Ho understrekar at ho ikkje vil gje dei ei oppleving av at det er skriv og les på si eiga målform. Den kjenner til nøyaktig korleis og det som er det viktigaste språket. norske teksten i desse appane utgjer kor mykje appane blir brukte Eg vart skuffa over Nynorsken blir på si side noko på den måten ingen eller ein liten i klassen, men er kritisk til at som høyrer heime i dei tradisjo- del av bruken, og dei er dermed ikkje kommunen forsvarar seg med at at dei digitale lære- nelle lærebøkene og ikkje er med omfatta av parallellkravet i lova.

iPaden er eit supplement i under- på laget i den moderne tida som Undervisningssituasjonen i visninga. midla på bokmål iPaden representerer. matematikk ved skulen Kvernberg – Elevane skal ha med iPaden Kommunen har vore naiv og refererer til, er eit døme på at digi-

2020 på skulen kvar dag, og det verkar tale hjelpemiddel kan gje store • blir så ukritisk om- burde venta lenger med å innføra som om han er i dagleg bruk. Me digitale læremiddel i skulen, mei- vinstar i undervisningskvardagen, har òg fått beskjed om at kom- famna i ein kom- ner Jorun Marie Kvernberg. meiner Kongsvik. Han seier Kvern- munen har valt ikkje å kjøpa inn – Om kommunen hadde hatt berg gjev eit skeivt bilete av lære- ei mattebok dette året, fordi dei litt is i magen og gått saman med middelsituasjonen i faget. i staden ville bruka pengane på mune som Volda. andre nynorskkommunar for å – Fakta er at førsteklassingane andre behov. Då er det iPaden Jorun Marie Kvernberg koma med eit krav mot produ- har grunnbok i matematikk. Ein har som blir det viktigaste læremid- sentane, hadde saka vore mykje altså lærebok i faget. Så har ein valt

Norsk Tidend 1 Norsk delet i faget, og dermed stemmer enklare. Når ein allereie har kjøpt vekk ei oppgåvebok, sidan lærarane 4 VIGNETT

Illustrasjonsfoto: Tormod Brekke

elevane, og kva læremiddel som er kare til å gje dei føresette god infor- best eigna til å skapa meistring og masjon og innsyn i skulekvardagen glede i læreprosessen. Så er me full- anno 2020. stendig klar over dei utfordringane Det er bruken i klasserommet me har som nynorskkommune og som avgjer om ein app fungerer har vurdert det slik at Multi smart- krava i lov og forskrift. godt eller dårleg, meiner Kongsvik. øving på iPaden gjev betre tilpassa Satsinga på digitale verktøy er – Det er den enkelte læraren sitt opplæring. I tillegg gjev dette ein godt forankra i kommunen og har ansvar og faglege skjøn som avgjer økonomisk gevinst som gjer at sku- Eg kan ikkje slutta betra læringskvardagen for elevane, kva metodar og verkemiddel som len kan prioritera auka pedagogtett- meiner Kongsvik. skal nyttast i undervisninga for å nå leik. Lærarane har fridom til å velja meg til at Volda – Digitale ferdigheiter er ein kompetansemåla og elles oppfylla metode basert på sitt faglege skjøn, grunnleggande dugleik, og har etter skulen sitt generelle samfunnsman- og her er det etter mitt skjøn gjort kommune ukri- kvart vorte avgjerande for å kunna dat. Me har tillit til at våre lærarar eit godt val. delta i ulike former for læring og har god kunnskap og dugleik til å

Kongsvik seier læremiddel- utdanning og deltaking i samfunns- gjera gode og kloke val både i bru- 2020 tisk har omfamna • situasjonen for nynorske digitale livet. Innføringa av digitale verktøy ken av digitale verktøy og læremid- læremiddel burde vore betre, men dei digitale lære- og læremiddel har endra skulen del, og at dei står fram som gode meiner kommunen i hovudsak har mykje, og mange føresette kjenner språklege rollemodellar. gjort gode val. ikkje att skulen. I Bærum kommune, Oppvekstsjefen er ikkje uroleg – Eg kan ikkje slutta meg til midla. som ligg langt framme når det gjeld for språkopplæringa til elevane i at Volda kommune ukritisk har Per Ivar Kongsvik, digitalisering i skulen, seier dei at voldaskulen. omfamna dei digitale læremidla. kommunalsjef for oppvekst dei undervurderte denne faktoren. I – Det er ein nynorsk skulekvar- i Volda kommune

Det viktigaste for oss er tilbodet for Volda ser me også at me kan bli flin- dag våre elevar møter, og nynorsken Tidend 1 Norsk 5 ҡ DEN DIGITALE SKULEN

DIGITAL OPPLÆRING: Volda kommune har nytta iPad i skulen sidan 2017, og oppvekstsjef Per Ivar Kongs- vik meiner det har auka læringsgleda for elevane. Foto: Dina Storvik

er ein viktig del av identiteten vår. Målet vårt er å gjera elevane trygge i si eiga målform og i sitt eige mål- føre, slik at dei held fast på det i vidare utdanning og arbeid. Kongsvik er likevel klar på at det kan vera rom for betringar, og seier kommunen no vil sjå gjennom appane sine. – Eg er oppteken av at elevane i voldaskulen digitalt skal ha eit likeverdig tilbod med elevane elles i landet. Det skal dei ha innanfor det rommet opplæringslova med tilhøy- rande forskrift gjev skuleeigarane. Vurderinga vår er at praksis i voldaskulen held seg innanfor dette rommet, utan at ein med det kan seia seg som ligg på skulen. Rektor og digita- digitale verktøy og kvalitetssikra dei. fullt ut nøgd. Etter ein gjennomgang liseringsentusiast Jarle Christensen Eg skal ikkje seia at me er 100 % i vil me vurdera om det er appar me er glad i iPaden som verktøy, men mål på dette, men me er ikkje så bør ta vekk, og eg ser at særleg nokre meiner nynorsk som opplærings- veldig langt unna. av matematikkappane våre må under språk legg klare føringar på kva Christensen er ikkje uroleg for lupa. appar som kan brukast. at elevane hans får ein dårlegare Volda kommune har vore i kon- – Ved skulen vår nyttar me berre digital læringskvardag enn bokmåls- takt med produsentar for å få fleire såkalla produksjonsappar, altså elevar. Han innrømmer likevel at appar til å koma i nynorskutgåve, appar der det aller meste av teksten det er appar han ville ha bruka, men har fått tilbakemelding om at blir skriven av eleven og læraren. På men ikkje kan, av omsyn til opplæ- marknaden er liten. For at situasjo- dei fleste av desse er den vesle tek- ringsmålet ved skulen. nen skal bli betre, må styresmak- sten som er, på engelsk. – Blant dei nemnde terpeappane

tene leggja meir pengar på bordet, Mårdalen Anne Foto: Skulen har bruka iPad i åtte år, er det til dømes nokre eg gjerne meiner Per Ivar Kongsvik. og Christensen fortel at det har vore skulle hatt til grammatikkøvingar. – Eg trur det er ein farbar veg litt prøving og feiling for å koma Det lèt seg ikkje gjera for oss, fordi at styresmaktene gjev tilskot til fram til den læringskvardagen dei me er ein nynorskskule. å omsetja digitale læremiddel til har i dag. Mangelen på nynorskutgåve er nynorsk. Me må innsjå at me i Forlag har gitt til- – I byrjinga hadde me mange òg grunnen til at skulen fyrst brukar denne marknaden ikkje er stor appar installerte, men no har me iPad frå og med 3. klasse. nok til at selskap og utviklarar set bakemelding om at kutta kraftig ned og gått over til – Læringsmetoden me brukar

nynorsk tekst og tale til læremidla nesten berre produksjonsappar. Det i skrive- og leseopplæringa, STL+, viss det ikkje svarar seg økonomisk. marknaden er så li- er ikkje berre av omsyn til nynorsk er diverre ikkje godt nok utvikla på Tilskot som kompenserer for det, er som opplæringsmål, men det er ein nynorsk for iPad. Hadde han vore

2020 ein mogeleg veg å gå. del av forklaringa. • ten at det er eit mi- det, hadde me nytta iPad for fyrste- Jarle Christensen meiner det går og andreklassingane òg. – Krev at ein er medviten nusprosjekt å laga an å tilby nynorskelevar ein god Christensen fortel at kommunen I Vik kommune i Sogn ligg Flatbygdi digital læringskvardag, men at det har vore i kontakt med produsen- skule, som til liks med Volda har krev sitt av skuleeigaren. tane for å få fleire appar til å koma satsa stort på digitalisering. Skulen nynorskutgåver. – Ein må vera medviten. Til på nynorsk. er ein av få innanfor gamle Sogn og Jarle Christensen, dømes er mange terpeappar i mate- – Eg har snakka med forlag sjølv Fjordane fylke der elevane har eigen rektor i Vik kommune matikk og norsk berre på bokmål, og mellom anna fått tilbakemelding

Norsk Tidend 1 Norsk iPad, dei fleste andre nyttar PC-ar så ein må gå gjennom jungelen av om at marknaden er så liten at det 6 N

PRIORITERT ARBEIDSOMRÅDE: Noregs Mållag har kampen for digitale lære- middel på nynorsk øvst på arbeidsprogrammet.

tane er så mange at det ville vera skal ta større ansvar for at kom- for arbeidskrevjande. munane oppfyller krava i opp- Meldinga frå utdanningssty- læringslova. Det har ikkje orga- resmaktene blir gjenteken gong nisasjonen lykkast med. Heller på gong: Det er skuleeigaren sitt ikkje fylkesmennene har prioritert ansvar å berre ta inn læremiddel denne saka. Norsk Tidend har vore på språket til elevane. Høviskeland i kontakt med fylkesmennene i dei meiner lovverket må endrast, slik tre vestlandsfylka, og ingen av dei at fleire digitale læremiddel fell har ført tilsyn med korleis kom- inn under opplæringslova. munane etterlever elevane sin rett Det siste får Høviskeland støtte til læremiddel på eiga målform. av mållagsleiar Magne Aasbrenn i. Aasbrenn er klar på at han er mis- Aasbrenn meiner smetthola som nøgd med situasjonen. gjev kommunane høve til å bruka – Me kunne absolutt ønskt oss program med menyar på bokmål, meir av styresmaktene i denne må tettast. saka. Delvis etter press frå Noregs – Nynorsk- og bokmålselevar Mållag oppretta den førre regje- er eit minusprosjekt å laga nynorsk- må òg bli likestilte når det gjeld ringa ordninga «Den teknologiske utgåver. Det kunne sikkert hatt tilgang til ordlister, læringsplatt- skolesekken» der det blir stilt krav større effekt om me var fleire som former, tekstbehandlingsprogram om at dei digitale læremidla sku- melde ifrå saman. og andre heilt essensielle hjelpe- lane kan få innkjøpsstøtte til, også middel i skulen i dag. Situasjonen må koma på nynorsk. Me får håpa – For meir aksjonsretta for nynorskelevane er kritisk. på fleire slike tiltak. organisasjonar Jamført med berre for 20 år sidan Magne Aasbrenn seier Noregs Landssamanslutninga av nynorsk- møter ein nynorskelev svært mykje Mållag kjem til å halda fram med å kommunar (LNK) vart oppretta i bokmål i undervisningskvardagen. lyfta denne saka. Samstundes pei- 1993 og har til oppgåve å fremja Nynorske læremiddel er det kar han på at kommunane alltid nynorsk i og på vegner av med- viktigaste satsingsområdet for kjem til å spela ei svært viktig rolle lemskommunane sine. Organisa- Noregs Mållag for tida, og ei end- for posisjonen til nynorsk i skulen. sjonen har kring 125 medlemmer, Mållag Noregs Foto: ring av opplæringslova har stått – Den nynorske undervisnings- både blant kommunar og fylkes- svært høgt på ønskelista. No står ei kvardagen må sikrast både nasjonalt kommunar. revisjon av heile lova på trappene, og lokalt. Eit betre lovverk er svært Dagleg leiar Vidar Høviske- men utsiktene til betre digitale kår viktig, men dei årelange brota på land seier til Norsk Tidend at er så langt dystre. Framlegget til ny mållova i staten har synt oss at organisasjonen har oppmoda ikkje alle problem blir løyste gjen- Her har nynorsk- opplæringslov kom før jul – utan medlemskommunane om å gjera ei einaste betring for nynorskele- nom ei lovfesting. Og det er kom- vedtak knytt til digitale læremid- kommunane eit vane. Magne Aasbrenn er klar på munane som til sjuande og sist har del, og å melda inn vedtaka til at høyringsrunden bør gje resultat ansvaret for at læringa er god nok, Kunnskapsdepartementet. Ifølgje særskilt ansvar for målrørsla. og her har nynorskkommunane eit Høviskeland er det «altfor få» som – Alle nynorskvenlege instansar særskilt ansvar som kollegaene i har gjort det. må nytta høyringsrunden godt. bokmålskommunar slepp å ta. Det 2020 som kollegaene i • Høviskeland fortel at organi- Heldigvis har kunnskapsminister beste kommunane kan gjera, er å sasjonen ikkje har vore i kontakt bokmålskommu- Trine Skei Grande synt vilje til stå saman for å visa produsentane at med læremiddelprodusentar på nynorsk før, i jobben som kul- det er ein marknad for digitale lære- vegner av kommunane for å få tur- og likestillingsminister, så eg middel på nynorsk. Mykje av det fleire læremiddel på nynorsk. nar slepp å ta. meiner det er grunn til forsiktig aller viktigaste arbeidet for nynorsk Han forklarar det med at det ville Magne Aasbrenn, optimisme denne gongen. skjer på kommunale kontor. «passa betre for meir aksjonsretta leiar i Noregs Mållag Noregs Mållag har lenge pressa ASTRID MARIE GROV [email protected] organisasjonar» og at produsen- på for at utdanningsstyresmaktene Tidend 1 Norsk 7 ҡ LAGSNYTT Kraftig medlemsauke i Noregs Mållag Medlemsvekst! Ikkje sidan slutten av 80-talet har Mål- laget hatt så mange medlemer som no. I 2019 var det heile 13 581 betalande medlemer.

PÅ FYRSTE STYREMØTET i det nye året vart medlemsveksten feira med kake. – Det er klart vi må feire når vi har medlemsrekord! Det er så mange eldsjeler som skal ha takk. Dei står på for Mållaget, tek verv og vervar andre, og driv både lokallaga og medlemsorganisasjonen framover, seier Magne Aasbrenn, leiar i Noregs Mållag. – Korleis er det å vere leiar i ein organisasjon i medlemsvekst? – Det er stor stas og veldig moro! Og eg må leggje til at det er moro at vi veks i ei tid der det slett ikkje er alle organisasjonar og parti som gjer det. – Kvifor har Mållaget auke i medlemstalet? – Eg trur det er fleire grunnar. Dei store utviklingstrekka i verda er at vi ser auka globalisering og sen- tralisering. Eg meiner vi opplever ei motrørsle til det, og at det lokale og å ta våre på vårt eige vert viktigare for folk, seier Magne Aasbrenn. – Så er vi heldige med skrivarstova fordi vi har røynde folk som arbeider med medlemsverving og oppfølging av organisasjonen og lokallaga. Jamn og god jobbing frå skrivarstova saman med resten av organisasjonen har gjeve gode resultat, seier Magne Aasbrenn. Statistikken syner at det er mange fleire av dagens medlemer som betalar. Det må vi tolke som at dei er nøgde med korleis vi driv laget for tida. Så har vi den prak- tiske grunnen at det er blitt enklare å betale, både på SMS, Vipps og etter purring på e-post. I 2019 var Vervetevling det 122 dødsfall og få utmeldingar FAKTA: I år har det vore ei eiga vervetevling mellom dei lokale mållaga. Lista syner at med 474 medlemer. ҡ I 2019 var det 13 581 beta- det verkeleg er nokre lag som har stått på og fått resultat i vervearbeidet. Dei lande medlemer. Det høgste 10 øvste laga på lista vann kvar si barnebokpakke. Læreplansak gav talet sidan 1989. innmeldingsbølgje Vinnarar av vervetevlinga: Dei neste plassane: Han peikar også på at det har vore ҡ I 2018 var 13 050 betalande medlemer ei fredstid i organisasjonen. Så i sta- Lokallag Nye i 2019 Lokallag Nye i 2019 den for at tillitsvalde har vore opp- ҡ I 2019 har det kome til 1249 1. Oslo Mållag 56 11. Time Mållag 14 tekne av å arbeide og argumentere nye medlemer. 2. Bergen Mållag 50 11. Ullensvang mållag 14 mot kvarandre, har ein fått til utet- 3. Bærum Mållag 26 13. Sandefjord og Sandar Mållag 13 ҡ Sidan 1. oktober har det blitt terretta arbeid. Vervinga i lokallaga verva 670 nye medlemer. 4. Suldal Mållag 25 14. Vinje Mållag 12 har gitt fin framgang. 5. Vik Mållag 24 15. Borgund Mållag 11 – Så får vi òg ny oppslutning når 6. Stavanger Mållag 19 15. Fitjar Mållag 11 det kjem saker der nynorsken vert trua. I saka om fastsetting av ny tykkjer det er moro at det er dei store 7. Karmøy Dialekt- og Mållag 18 15. Hamar dialekt- og mållag 11 læreplan i norsk har Noregs Mål- bylaga våre som går fram. 7. Stord Mållag 18 15. Molde Mållag 11

2020 lag vore usamd med regjeringa og – Det er moro å leggje merke til 9. Alvdal og Tynset Mållag 15 15. Nidaros mållag 11 • var imot å slå saman karakterane i at topplaga i vervestatistikken er 9. Voss Mållag 15 20. Folldal Mållag 10 1 hovudmål og sidemål i 8. og 9. klasse Oslo, Bergen og Bærum. Det er tyde- 20. Hareid Mållag 10 på ungdomsskulen og 1. og 2. klasse leg at vi er i ferd med å nå målet 20. Lista Mållag 10 på vidaregåande skule. Då dette vart om at det skal vere heilt greitt å 20. Mållaget i Kristiansand 10 kjent, såg vi at mange melde seg inn nytte nynorsk også i storbyane, seier i Mållaget, seier Magne Aasbrenn, Magne Aasbrenn. 20. Sauda Mållag 10 – og her nådde vi mange gjennom HEGE LOTHE 20. Skedsmo Mållag 10 [email protected] Norsk Tidend Norsk bruk av sosiale medium. Aasbrenn 20. Tingvatn Mållag 10 8 N

ҡ LANDET RUNDT

MÅLPRIS TIL VOSS SPAREBANK: Voss spare- Kraftig medlemsauke i Noregs Mållag bank fekk målprisen til Voss mållag for 2019. Banken er ein svært stø nynorskbrukar som har sikra seg domenet nynorskbanken.no. Pris- vinnaren vart i 2004 den fyrste med nynorsk nett- bank saman med Ørsta/ Volda Sparebank, og var òg sentral då dei fyrste pengesetlane med nynorsk tekst kom i 1940.

NYNORSKKURS I VALDRES: Valdres Mållag og Nord-Aurdal Mållag inviterer til nynorskkurs fire kveldar denne vinteren, melder avisa Valdres. Det er Aud Søyland som held kurset, og NYTT STYRE: Geir Arne Solheim (frå venstre), Arn- det passar for alle som har lyst til å friske opp att finn Kolerud, Tonje Elisabeth Husevåg og Øystein nynorskkunnskapane sine. Sortland er medlemmer i styret i det nyskipa Ytre Nordfjord Mållag. (Ragne Furnes Larsen, Håkon TYSVÆR MÅLLAG TOPPAR LISTA: Det er om lag Sjåstad og Eva Westvik var ikkje til stades da bile- 70 lokale mållag som deltek i Grasrotandelen til tet blei teke.) Norsk Tipping. I år er det Tysvær Mållag som har tent mest av mållaga. Laget fekk 6023 kroner i YTRE NORDFJORD MÅLLAG ER SKIPA: I desem- 2019. Andre lag som kan nemnast, er Sola Mållag ber vart Ytre Nordfjord Mållag skipa. Laget erstat- som fekk 3171 kroner, Varanger Mållag i Finnmark tar Vågsøy Mållag og Selje Mållag, som har vore fekk 3775 kroner, Bergen Mållag fekk 3165 kroner, sovande lag i mange tiår. Ny leiar er Øystein Vefsn Mållag i Nordland fekk 4656 kroner, Melhus Sortland, og han har fått med seg eit godt styre: Mållag fekk 2040 kroner, Senjamållaget fekk 1133 Geir Arne Solheim, Arnfinn Kolerud, Tonje Eli- kroner og Nordmøre Mållag 2550 kroner. sabeth Husevåg, Ragne Furnes Larsen, Håkon Sjåstad og Eva Westvik. Ytre Nordfjord Mållag har DET BESTE DIALEKTORDET I ROGALAND: NRK fått fem heilt nye medlemer i år. Laget enda opp Rogaland ber alle lyttarar og sjåarar bli med på på 33 medlemer i 2019, og det er ein solid med- å kåre det beste dialektordet i Rogaland. Dei skal lemsauke. kåre vinnaren den 12. februar. Denne kåringa lagar dei høve 100-årsjubileet til Rogaland Mållag. SPANDERER NYNORSKE STRYKEMERKE: – Dialekt er noko som markerer identiteten Kvinnherad Mållag tek på seg spanderbuksene, vår. Interessa for språk i Rogaland og Noreg melder avisa Grannar. Mållaget skal dela ut er veldig stor, seier Terje Torkildsen til NRK nynorske strykemerke til raudruss som ynskjer å Rogaland. Han er målmann og forfattar, og er pynta russedressen med nynorske tekstar. med på å skipe til 100-årsjubileet til Rogaland Mållag. SPRÅKSPALTE: Nokre lokalaviser har eigne språkspalter der lokale målfolk skriv om språk. MÅLPRIS FRÅ STORD KOMMUNE: Sunnhord- I Romsdals Budstikke er Øyvind Fenne, leiar i land Kraftlag fekk årets målpris for 2019 i Stord Romsdal Mållag, éin av tre bidragsytarar til ei kommune. Det var utvalet for oppvekst og kultur eiga språkspalte. som vedtok kven som fortener å få prisen.

NØGD GJENG: Skrivarstova til Noregs Mållag og Norsk Målungdom jublar for det høgste medlemstalet på mange år.

Rogaland Mållag 100 år!

DET ER JUBILEUMSVÅR for Rogaland Mållag, som fyller 100 år 26. mars. Den store festkvelden vert laurdag 28. mars 2020 klokka 18 på Gaffel og Karaffel i Stavanger. Det er ei solid rekkje med gode underhaldningskrefter som deltek: Tore

Renberg, Inger Bjåtveit, Åshild Vetrhus, Bernta- 2020 • stova, Silje Vige, Johan Egdetveit og Østen Bergøy. Festleiarar er Tilde Hoel Torkildsen og Ragnhild NY GIV I SAUDA: I Sauda vart det invitert til oppattskipingsmøte for lokallaget i november. Heile Orheim. Det blir tapas og dans med gruppa FYK. 30 møtte, og det var god stemning då dei skipa opp att Sauda Mållag. Sigve Gramstad snakka om I samband med jubileet blir det fylkesårsmøte i retten til eige språk. Han kjem frå Sauda og har tidlegare arbeidd for Europarådet sin ekspertkomité Rogaland Mållag og eit eige seminar om utfor- for det europeiske språksjarteret. Det har gjeve ny interesse for målsaka i Sauda. Laget auka med 11 dringane knytte til målbyte. Det er medlemsvekst medlemmer og har no 53 medlemer i laget. Det er det beste medlemstalet sidan 2002. i Rogaland Mållag og fleire nye lokallag, så det er Terje Fatland (i midten) blei vald til ny leiar i Sauda Mållag. Dei andre i styret er (frå venstre) Marie

ein vital hundreåring som inviterer til fest! Imsland, Hans Hylen Solberg, Aslaug Tangerås og Dagfinn Birkeland. Tidend 1 Norsk 9 ҡ SPRÅKHISTORIE

UiO-professor Sverre Stausland Johnsen svarar redaktørane for Norsk språkhistorie: – Svar frå ein useriøs synsar

I 2016 KOM det fyrste bandet av i eit anna kapittel i boka motseier sivklitikon i moderne norsk […]. […] das ordførar» ikkje uttrykkjer eige- Norsk språkhistorie ut, med tittelen forfattaren av sitatet ovanfor. Eg possessivklitikonet […] er […] berre dom (sjå Kasuslære). Som nemnt Mønster. er ikkje viss om det er eit kvalitets- nytta om tilhøyrsle (s. 245). uttrykkjer det tilhøyrsle. Men som Eg skreiv ein kritisk artikkel om stempel for eit referanseverk at for- vist ovanfor skriv forfattaren i Møn- dette bandet i tidsskriftet Norsk fattarane kjem med påstandar som Hadde det vore meir rom for nyan- ster at klitikonet -s nettopp er bruka Lingvistisk Tidsskrift førre året (NLT motseier kvarandre. Her òg vil eg la seringar i intervjuet, kunne eg ha om tilhøyrsle. Det står ingenting i nr. 37), og etter at den artikkelen lesarane døma sjølve. formulert meg so at det eg sa, hadde boka om «eigedom». Dimed er det var utgjeven, gjennomførte Norsk samsvara endå betre med det eg vanskeleg å sjå på kva måte dømet Tidend (NT) eit stutt intervju med Genitiv skreiv i NLT: mitt med «bygdas ordførar» var «ein meg i nr. 4 førre året. I nr. 5 av NT I intervjuet seier eg dette: «Det blir svært grov feil». kom redaktørane av Norsk språkhis- […] skrive at genitivkonstruksjonar I denne boka legg [dei] det fram Men på eitt punkt skal SN få torie, Helge Sandøy og Agnete Nesse […] som ‘bygdas ordførar’, er ein slik at genitiven lever att frå gamal- noko rett. I intervjuet seier eg at (SN), med eit langt skriftleg tilsvar direkte arv frå genitiv i gammal- norsken, berre at bruket har gått frå «genitiv-s er noko som har døydd ut til utsegnene mine i NT. I dette norsk». SN svarar med at «[d]ette er å vera ei ekte kasusending til å verta i norsk». Her burde eg i sitatsjekken tilsvaret frå SN er det vitskaplege ein svært grov feil» av di det «ikkje eit slikt klitikon [på -s]. [Men d]en ha lagt til ei nyansering med «i all utgreiingar med litteraturtilvisingar, [står] noko eksempel med ‘bygdas strukturen me finn i genitivsfrasar hovudsak». Men sidan SN har lese og det står i kontrast til det stutte ordførar’ i boka. Her diktar Johnsen som bygdas ordførar, er eit heller artikkelen min i NLT, so veit dei at munnlege intervjuet med meg, der altså opp eit referat». nytt lån frå norsk-dansk […] (s. eg er mykje klår over desse nyan- det ikkje er rom for å få med alle Det er ei uvanleg lesing av det 119–120). sane. Der skriv eg dette: nyansar. Det kan låta som SN har eg sa, for då ser dei visst bort frå valt å skyta sporv med kanonar, ordet «som» i utsegna mi. Ho kan Når Mønster ikkje skriv anna enn at Det som burde vera hovudsaka i ein men eg vel å ta det for eit teikn på at lesast på same måte som setninga genitivsendinga -s i gamalnorsk har gjennomgang av historia åt geni- dei har teke kritikken min på alvor. «Talentfulle skiløparar som Therese overlevt i eit moderne klitikon -s tiven i norsk, er om han lever att i NT har spurt om eg vil svara på Johaug finst i Nord-Noreg òg», ei som uttrykkjer tilhøyrsle, då må ein talemålet i det heile, og i kva grad kritikken frå SN, og det gjer eg her. setning som kan vera sann jamvel lesar konkludera med at tilhøyrsle- han gjer det. Det spørsmålet kjem Nedanfor svarar eg med dei same om det ikkje er ein talentfull skilø- konstruksjonar som bygdas ordførar [dei ikkje] inn på. […] I nedervd ord- fem bolkane som SN har i tilsvaret par med namnet Therese Johaug i er ein arv frå gamalnorsk. Men det legging er [genitiv] produktivt berre sitt. SN viser fleire gonger til artik- Nord-Noreg. Eg skulle meina det er er dei ikkje, og det er dette eg kri- i nokre målføre i Agder og Telemark, kelen min i NLT, og kallar intervjuet tydeleg her at det er tale om geni- tiserer Mønster for. SN les framleg- som i hatten Olavs og hesten Kjetils «eit samandrag av bokmeldinga tivskonstruksjonar av det slaget som ginga i Mønster annleis: (Aasen 1848 […]). I ei norsk språk- hans i [NLT]». Der det er relevant, «bygdas ordførar» er eit døme på, og historiebok burde desse tinga ha vore kjem difor eg òg til å visa til denne ikkje sjølve sambandet av akkurat [Det er] på s. 245 [i Mønster] nettopp nemnde (s. 119–120). artikkelen. desse to orda. Ein konstruksjon som forklart korleis genitiven i mellom- «bygdas ordførar» uttrykkjer tilhøyr- norsk gjekk igjennom ei forandring Som sitatet viser, kritiserer eg Omlyd i sterke verb sle (sjå Trygve Knudsens Kasuslære), til å bli ei markering av eigedomsfor- Mønster for at dei ikkje kjem inn I Mønster står dette skrive: og ifylgje Mønster er det nettopp hold […]. Forholdet mellom ‘bygda’ på desse tinga i det heile. Då er det dette som representerer utviklinga og ‘ordførar’ er ikkje eit eigedomsfor- noko ironisk at når SN no skal kor- De fleste former for gammalnorsk frå gamalnorsk til nynorsk: hold, og derfor er eksempelet uaktu- rigera den noko unyanserte utsegna […] har spor av i-omlyd i presens [av elt […]. mi i intervjuet, då dreg dei fram sterke verb]. Sørøstlandske (især vik- Utviklinga av -s ifrå kasusending akkurat dei same opplysingane værske) målfører har likevel ikke spor (genitiv i gamalnorsk) til posses- SN har rett i at konstruksjonen «byg- som eg gjorde i NLT, og med same av i-omlyd i dokumentene. Kanskje tilvisinga til Aasen. Ein må spørja skyldes fraværet av i-omlyd i kildene seg kvifor SN ikkje tykte desse opp- analogisk utjamning […] (s. 259). lysingane var naudsynte å ha med i eit omfattande referanseverk som Merk «ikke spor av i-omlyd» og Mønster, men lyfter dei fram no «fraværet av i-omlyd» i søraust- Eg er ikkje viss om det er etter at eg skreiv om dei i NLT. Det landsk. I intervjuet seier eg at «det kan synast som kritikken min om

2020 står at gammal søraustnorsk ikkje eit kvalitetsstempel for eit • at det burde ha vore med i Mønster, hadde i-omlyd i sterke verb». SN har nått fram. meiner at det «ikkje [er] ei korrekt referanseverk at forfatta- framstilling» av meg. Eg lèt det vera Haldningar og språkendringar opp til lesarane å døma om eg gav rane kjem med påstandar I intervjuet og i NLT har eg ytra ei misvisande framstilling av sitatet meg kritisk til korleis Mønster i stor frå Mønster her. som motseier kvarandre. grad avviser ein samanheng mel- SN vil forsvara framlegginga i lom haldningar og språkendringar.

Norsk Tidend 1 Norsk Mønster med at ein annan forfattar Denne bolken i Mønster har redak- 10 N

– Svar frå ein useriøs synsar

Motmælet frå Sandøy og Nesse i bolken «Norsk og dansk» er eit døme på «ten- densiøs bruk av stråmenn».

bolken siterer SN det eg faktisk sa «For norsk talemål og norsk gram- i intervjuet: «Boka skil ikkje mel- matikk på 1800-talet finst det inga lom det som er opphavleg norske betre kjelde enn grammatikken til talemålsdrag, og det som har kome Ivar Aasen» (s. 108). Når Mønster i so inn utanfrå, hovudsakleg frå dansk, liten grad brukar Norsk Grammatik men òg frå svensk». I staden for å til primærkjelde, har det gjort fram- mæla imot dette, vel SN heller å stillinga av talemålsdrag på denne setja opp to stråmenn, som dei so tida misvisande, og det er dét eg har brukar resten av bolken på å riva kritisert. ned att. Den fyrste stråmannen er Det er ingenting i vegen for å denne: «Johnsen meiner at dette gå direkte til kjeldene i staden for skiljet mellom opphavleg norsk og å byggja på tidlegare granskingar, ikkje-norsk må vere grunnleggande jamvel om det lett kan føra til at ein for heile framstillinga [i Mønster]». må finna opp hjulet på nytt. Men Eg kjenner ikkje til at eg har sagt det er heller ikkje difor eg har kri- dette nokon stad. Den andre strå- tisert Mønster for å ha bruka Norsk mannen er: «[Johnsen] hallar til eit målsoga for lite. Kritikken min går etymologisk opphavsperspektiv som ut på at det er påviselege range formidlar eit syn om at ‘norsk’ og opplysingar i Mønster om ting som ‘ikkje-norsk’ er innebygde eigen- Indrebø legg fram rett i Norsk mål- skapar som følgjer språkfenomena soga. Det var difor eg skreiv dette gjennom historia». Heller ikkje dette i NLT: «Me må kunna krevja at ei har eg nokon gong orda frampå om. ny språkhistoriebok byggjer på dei tøren Sandøy skrive sjølv, og på om […], er kva folk synest er kult». Det er merkande at SN vel å setja gamle, so at ingenting av det som er dette punktet grip SN til harde ord Då kjem kraftsalvane frå SN. Å seia opp desse stråmennene om kva eg framlagt rett i dei gamle, kjem fram når dei tek til motmæle. slikt, skriv SN, er «å synse lettvint», «meiner» og «hallar til» når dei skal rangt i den nye» (s. 127). Ved å sjå I Mønster drøfter Sandøy ei og «det [er] useriøst å berre synse og mæla imot, i staden for å gå imot meir til Norsk målsoga kunne dei undersøking der folk har svara påstå». Det som framstår som noko det eg faktisk sa. vonleg ha unngått desse feila. på spørsmål om kva målføre dei underleg no, er at SN forsvarar seg tykkjer er fine, og kva målføre dei med å peika på at «dette spørsmålet Aasen og Indrebø Oppmoding til lesarane trur folk i Noreg meiner har høg [er] faktisk stilt i den underbevisste I intervjuet kritiserte eg Mønster Dette ordskiftet mellom SN og meg status. Det synest ikkje vera nokon granskinga». Korleis kan det vera eit for å byggja for lite på verka Norsk er ei fylgje av den kritikken eg la samanheng mellom desse medvitne forsvar at undersøkinga spør om det målsoga av Gustav Indrebø og fram i ein artikkel i tidsskriftet NLT. haldningane og dei røynelege språk- som SN samstundes meiner er use- Norsk Grammatik av Ivar Aasen. SN Eg vil difor oppfordra lesarane til å endringane. I intervjuet sa eg difor riøs synsing? Når det kjem til styk- skriv at dei ikkje tek denne kritikken lesa denne artikkelen sjølve, so at

at «eg meiner at ingen av [desse] ket, var det eg sa, kan henda ikkje so tungt, av di «eit forskingsprinsipp dei kan skjøna grunnlaget for kritik- 2020 • spørsmåla er særleg relevante for useriøst likevel? er å gå til kjeldene og ikkje skrive ken og kvifor eg meiner det eg mei- å finne årsaka til språkendringar». blindt av etter andre». No er dette ner. Artikkelen ligg fritt tilgjengeleg SN er samde i det: «[I] granskingane Norsk og dansk endå eit døme på ein stråmann, på heimesida åt NLT (ojs.novus.no/ viser dei bevisste haldningane ikkje Skal me fylgja læra hans Arne Næss sidan eg heller ikkje har oppfordra index.php/NLT) og på heimesida mi samsvar med språkendringstenden- om sakleg meiningsutveksling, er nokon til å «skrive blindt av etter (folk.uio.no/sverrej/). sane.» motmælet frå SN i bolken «Norsk andre». Men det SN ser bort frå her, Sverre Stausland Johnsen, I forlenginga av dette seier eg då: og dansk» eit døme på «tenden- er at boka Norsk Grammatik er ei professor i nordisk målvitskap

«Det eg meiner er relevant å spørje siøs bruk av stråmenn». Fremst i primærkjelde. Som eg skriv i NLT: ved Universitetet i Oslo Tidend 1 Norsk 11 ҡ MÅLSTRID

«Når jeg hører denne mannen annonsere andakten, ønsker jeg at han må bli lam i tungen». Mange ofra mykje for målsaka då nynorsk skulle få fotfeste som bruksspråk.

«Navnet minner om Vestland, prim og lefse»

– historier frå den tidlege målkampen

DET DANSKNÆRE RIKSMÅLET hadde på slutten 1921. Mindre tidkrevjande, og kanskje minst like ord dette aa setja det på eit maal, som berre vart av 1800-talet og byrjinga av 1900-talet eit sterkt effektivt, var det å skrive salmar på nynorsk. Ein brukt til ‘slarvevisor’.» grep om dei fleste norske samfunnsområde. For som verkeleg skjøna det, var teologen og politi- Sjølv om Blix og Vinje òg kunne møte mot- målrørsla handla målarbeidet på denne tida difor karen Elias Blix. Gjennom rolla som salmediktar stand i kampen for landsmålet, var det nok jamt fyrst og fremst om å få innført landsmålet på nye leverte Blix eit eineståande bidrag i å la folket verre om ein ikkje hadde eit namn og ein posi- arenaer. Døme på slike område er skulen, kyrkja, få møte landsmål: Blix var den fyrste som skreiv sjon å stø seg på. Ei av dei fyrste historiene om Stortinget, universiteta og rikskringkastinga. salmar på landsmål, og han skreiv veldig mange nynorsk nybrottsarbeid frå ein «meinig mann» er På alle desse områda gjekk ivrige og modige av dei. Den fyrste salmesamlinga hans kom i frå Gausdal i 1875. Ti år før jamstillingsvedtaket sjeler i bresjen for målsaka, og somme av dei sette 1869, men frå då av skulle det ta smått utrulege i Stortinget sende bonde Per Bø inn eit brev til tilmed karrieren på spel. 23 år før det skulle bli lov å syngje salmane hans Hamar stiftsdireksjon og til prosten på landsmål. i kyrkja. Fram til den tid var det ikkje lov å syngje Prosten i Øyer var ikkje sikker på om han skjøna – Eit mål for ‘slarvevisor’ andre salmar enn dei danskspråklege som fanst i innhaldet «fordi man finder paa at bruke et I 1850 gav Ivar Aasen ut Ordbog over det norske den godkjende salmesamlinga til bruk i kyrkjene. Sprog, som aldrig har levet paa Folkets Læber, og Folkesprog, og det markerte på mange måtar Då kyrkjelyden i Høydalsmo i Vest-Telemark like- ei er anerkjendt som Sprog». Justisdepartementet startskotet for nynorsk som bruksspråk. I åra etter vel drista seg til å syngje «No koma Guds englar» slutta seg til vurderinga av at landsmålet ikkje gjorde både Aasen og fleire med han ein viktig under gudstenesta 2. juledag 1884, gjorde dei kunne brukast i offentlege brev. Då likningskom- innsats for å vise fram nynorsk som eit dugande difor noko ulovleg. Situasjonen var svært merke- misjonen i Hylestad i Setesdal tok til å føre bok

2020 språk, særleg innanfor litteratur og journalistikk. leg, for som Ottar Grepstad skriv i Viljen til språk:

• på nynorsk tre år seinare, ville ikkje amtmannen Mellom dei var Aasmund Olavsson Vinje, som «I 1884 heiter kyrkjeministeren i Noreg Elias Blix, ha noko av «saadanne Sprogøvelser» i «offentlige stod bak den fyrste nynorskspråklege avisa Dølen men i 1884 har ingen lov til å syngje salmar av Protokoller». frå 1858. kyrkjeministeren i norske kyrkjer». Prosten søkte Slike hendingar gjorde at landsmålstilhen- For å nå ut til dei store massane var det på etterpå departementet om lov til å syngje Blix- gjarane skjøna at dei måtte ha politikarane med 1800-talet heilt naudsynt å sikre landsmålet salmar i kyrkja, men det skulle ta heile åtte år før på laget. Særleg episoden i Setesdal var med på innpass i kyrkja. Det kom tidleg omsetjingar av klarsignalet kom. Blix avslørte på 65-årsdagen å framprovosere det såkalla jamstillingsvedtaket enkeltdelar av bibelen til landsmål, men den sin i 1901 at det hadde vore dei som «i god tru i Stortinget i 1885, som gav eit politisk signal om

Norsk Tidend 1 Norsk fyrste omsetjinga av heile Bibelen låg fyrst føre i meinte, det var aa skjemma elder vanhelga Guds jamstilling. Med Stortinget i ryggen vart det langt 12 N

TEATERSLAGET: I 1913 vart det bråk då Det Norske Teatret vart etablert i hovudstaden. Slåstkampane vara i fleire dagar, og karikaturteiknarane lét ikkje sjansen til ei god teikning gå ifrå seg. Denne er av Jens R. Nilssen.

enklare for målfolket å kjempe for innpass på statsråden hadde gjeve tydelege, offentlege signal pass på fleire samfunnsområde, og det nytta han fleire område. Men kampen var langt frå vunnen, om at det var i orden. Det ville ikkje skulen godta, til fulle. og motstanden som kom etter jamstillingsvedta- og fyrst etter at Vestmannalaget tok saka opp med Som stortingsmann var Hægstad den som ket, skulle vise seg å bli minst like hard som før. departementet, fekk Lothe sensur. Vilkåret var at gjorde nynorsk til lovspråk, i 1894. Då vart den han skreiv ein tilleggsstil på riksmål. fyrste lova på landsmål vedteken. Lova var svært Nynorsk i byen Innføringa av obligatorisk sidemålsstil til kort og heitte «Log um sams normaltid fyr kon- Då jamstillingsvedtaket kom i 1885, var lands- artium skjedde i 1907 – og det er kanskje den aller geriket Norig». Hægstad var stortingsrepresentant målet framleis i startgropa, og det var til dømes viktigaste milepålen for å sikre reell jamstilling og den som hadde ansvaret for å førebu lova for framleis ingen born som hadde hatt landsmål for nynorsken. Det mangla ikkje på motførestil- Stortinget, og med det nytta han høvet til å leggje som opplæringsspråk. Fyrst i 1890 vart Bygland lingar den gongen, og motargumenta var omtrent fram lova på nynorsk. Ordskiftet i både Lagtinget i Setesdal den fyrste skulekrinsen der det vart dei same som hjå sidemålsmotstandarane i vår og Odelstinget var langt, og protestane var fleire. undervist på landsmål i folkeskulen, og det tid: at det var dyrt og tok mykje tid frå andre ting. Mellom anna vart det sagt at landsmål er «et dag- skjedde før det hadde blitt lovfest at skulestyra Hjernen bak framlegget om at alle gymnasiastar ligdags Sprog, som kun omhandler dagligdagse kunne velje opplæringsmålet. Fyrst to år seinare, skulle lære landsmål, var den fyrste leiaren i ting.» Til slutt gjekk lova gjennom på nynorsk i 1892, kom lovfestinga. No skulle ein kanskje Noregs Mållag – Marius Hægstad. med 44 mot 38 røyster i Odelstinget og 18 mot 10 tru at nynorsk hadde vunne innpass i skulen for i Lagtinget. godt, men fleire kampar skulle kjempast. Ein ting «Et dagligdags språk På det sivile planet var Marius Hægstad profes- var å vinne innpass i folkeskulane ute på byg- sor i landsmål og den fyrste som tok til å under- 2020

om dagligdagse ting» • dene. Noko anna var det å ta med landsmålet til Når ein skal vinne fram med synet sitt, hjelper vise på landsmål på «det Kongelige Frederiks», dei høgare skulane i byen, der riksmålet i langt det godt å ha folk i viktige posisjonar med på frå 1899. Universitetet var det einaste i Noreg på større grad rådde grunnen. laget. For målrørsla har ein av dei aller viktigaste slutten av 1800-talet. Det vart etablert på slutten I 1901 vart det brudulje då Anders Lothe frå maktpersonane vore Hægstad. Hægstad var pro- av dansketida og var godt forankra i framand- Gloppen som fyrstemann valde å skrive nynorsk fessor i landsmål ved Det Kongelige Frederiks språklege tradisjonar, slik universitet flest var på på stilen til mellomskuleeksamen. Det skjedde Universitet (seinare Universitetet i Oslo) og sam- den tida. Difor seier det seg sjølv at innpass som ved Tanks handels- og realskole i Bergen. Lothe stundes stortingsmann for Venstre. Posisjonane bruksspråk her ville vere ein viktig praktisk og

hadde grunn til å kjenne seg trygg, for kyrkje- gav han høve til å arbeide for å gje nynorsk inn- symbolsk siger for målfolket. Tidend 1 Norsk 13 ҡ MÅLSTRID

En teatertabort, et ufuldbaaret foster av den stupide bonde’kultur’, som velter sig ind paa folk med alt sit habengut – sin stenalderdannelse og sine tomme, rosemalte hjernekister. Ekstrabladet etter at Det Norske Teatret vart opna med framsyninga Jeppe på Bjerget

SALMEDIKTAREN: Gjennom salmane fekk nordmenn frå alle samfunnslag etterkvart DEN FYRSTE LEIAREN: Marius Hægstad (1850–1927) var hjernen bak mange viktige kjennskap til nynorsk som bruksspråk. Det skal Elias Blix (1836–1902) ha svært mykje sigrar for målrørsla den fyrste tida, mellom anna innføringa av den obligatoriske side- av æra for. Foto: Frederik Klem (Christiania) målsstilen til examen artium. Foto: Ukjent/NTB Scanpix

Ein organisasjon som har hatt svært mykje å 1913. Hulda Garborg hadde stått i spissen for å stupide bonde’kultur’, som velter sig ind paa folk seie for at nynorsk fekk innpass på universitetet, få etablert eit nynorskteater midt i hovudstaden. med alt sit habengut – sin stenalderdannelse og er Studentmållaget i Oslo, som vart skipa i 1900. Ho irriterte seg mellom anna over korleis bøn- sine tomme, rosemalte hjernekister.» Denne kvel- Ein av medlemmene deira, Albert Andersen (sei- dene vart framstilte på dei etablerte teatra, og at den skulle berre bli innleiinga på nokre til dels nare Joleik), var student av Hægstad og leverte teatermiljøet ikkje kjende til «andre Bønde enn blodige dagar. Slagsmåla heldt fram under førestil- våren 1901 eksamenssvaret sitt på nynorsk til de traditionelle fra Københavnscenene – de som lingane dei neste dagane, og ikkje minst i gatene eksamen i gammalnorsk. Ingen hadde skrive har Griseøine, Kalveben, Træsko og Stubbstakk» etterpå. Tusenvis av folk tok til gatene og ville vere eksamen på landsmål på universitetet før. Det (i brev frå 1911 om teatersjef Thora Hansson ved med på slåstkampane etter framsyningane om stod ingen stad at det var forbode, men fleirtalet i Trondhjems Nationale Scene). Det Norske Teatret kveldane, men fleire aviser rapporterte om fleire eksamenskommisjonen meinte at han ikkje burde opna i salen til Bondeungdomslaget i Rosen- tusen i gatene. Det er uvisst om alle dei kampglade stå. Hægstad sat sjølv i kommisjonen og var den krantz’ gate midt i sentrum 6. oktober. Sjølv om visste kva dei slåst om, og den same avisa skreiv: einaste som gjekk inn for ståkarakter. Dei enda teateret hadde mange støttespelarar, mangla det «Det er ‘ramp’, bare skjære ‘ramp’, som ikke har en med å late det passere, men det skulle ta nokre år ikkje på dei som syntest det heile var ein frykteleg tanke for landsmaal eller riksmaal, men som bare før det kom ein allmenn rett til å levere eksamen- dårleg idé. Det provoserte at plakatane slo fast at demonstrerer – mot politiet». Kampane vara ei oppgåver på eige mål. det fyrste stykket som vart sett opp, Jeppe på Bjer- vekes tid før det heile dabba av. Den fyrste som leverte juridisk embedseksa- get, var omsett til «norsk», ikkje «landsmål». Som Etter slagsmålet vart det diskusjon i avisene om men på landsmål, var Ketil Skogen – i 1909. Han om ikkje det var nok, hadde kong Haakon vore korleis dei kunne oppstå. På denne tida hadde hadde fått sterke åtvaringar mot å gjere det, for nøgd til stades på opningsframsyninga. riksmålstilhengjarane meir enn opninga av eit det var ikkje lov. Han stod, men karakteren vart Den 13. oktober, ei veke etter opninga, hadde nynorskteater midt i hovudstaden å ergre seg

2020 ikkje spesielt god, så Skogen kan seiast å ha risi- mange gymnasiastar i byen mobilisert i salen. Dei

• over. Det var ikkje mange år sidan sidemålssti- kert eigen karriere for målsaka. Ein av sensorane sette i gang valdsame pipekonsertar under ‘Jeppe len til examen artium hadde blitt obligatorisk. skal ha skrive at eksamenen hadde vore god, paa Bjerget’. Pipekonsertar var lovlege og ganske Aftenposten meinte det var forståeleg at ungdom hadde han vore skriven «på menneskemål». vanlege den gongen, men denne var meir omfat- demonstrerte mot «maaltyranniet» den obliga- tande enn normalt. Bondeungdom hadde fått nyss toriske sidemålsstilen representerte, og at «tid Teaterbråk i planane om aksjonen, og under framsyninga og kræfter spildes paa maalpug, som ikke har Mellom dei aller mest omtala hendingane i gjekk dei fysisk til åtak på gymnasiastane. Dette evne til at dygtiggjøre de unge for livet.» Hulda nynorskhistoria er slåstkampane under opnings- fekk avisa Ekstrabladet til å omtale framsyninga Garborgs kommentar til at sidemålsstilen skal

Norsk Tidend 1 Norsk dagane for Det Norske Teatret i Oslo hausten som ein «teatertabort, et ufuldbaaret foster av den ha vore opphavet til uroa, var at ungdomen ikkje 14 N

DEN FYRSTE LEIAREN: Marius Hægstad (1850–1927) var hjernen bak mange viktige MEDIEPIONER: Karl C. Lyche (1903–1971) frå Vestre Slidre i Valdres vart den fyrste hallo- sigrar for målrørsla den fyrste tida, mellom anna innføringa av den obligatoriske side- mannen og nyheitsopplesaren som bruka nynorsk i NRK. Foto: Kraftmuseet målsstilen til examen artium. Foto: Ukjent/NTB Scanpix

fekk meir lekser «um me spelar landsmaalsstykke store protestar frå riksmålstilhengjarar. Ein lyttar i det vesle teateret vaart 6 kveldar i vika eit paar skreiv: «Når jeg hører denne mannen annonsere MEIR OM MÅLSTRIDEN maanader kvar vinter.» andakten, ønsker jeg at han må bli lam i tungen». Uroa stilna etter ei stund, og i åra etter tilsette ҡ Mogen for fleire hendingar frå målsoga? Les «Måtte han bli lam i tungen» NRK fleire nynorskbrukarar som skulle bli fram- meir i desse utgjevingane, som er kjelder Teateret skulle etterkvart supplerast med nye ståande kulturpersonlegdomar, mellom andre for dette stykket: arenaer som måtte erobrast. Då radiosendingane Hartvig Kiran. ҡ Alfred Fidjestøl, Trass alt. Det Norske Teatret tok til i Noreg i 1925, skjøna målrørsla raskt at dei Sjølv om nynorsk hadde vunne fram på mange 1913 –2013, Samlaget nye media kom til å bli viktige for nynorsken. Og arenaer eit stykke utpå 1900-talet, vart det fram- heller ikkje her skulle nynorsken vinne innpass leis ikkje akseptert som eit fullverdig bruksspråk. ҡ Ottar Grepstad, Viljen til språk, Samlaget utan motstand. Framleis skulle nynorskbrukarane få oppleve at ҡ Jørn Øyrehagen Sunde, «Til kamp! Nynorsk På skipingsmøtet for det privateigde Kring- dører stengdest fordi dei brukte nynorsk. Ein sku- som rettsspråk før, no og i tida som kjem» kastingsselskapet midt på 1920-talet vart namnet lestyrar i Kabelvåg fekk ikkje spalteplass i Lofot- i heftetMål og Rett, Juristmållaget 75 år «kringkasting» for engelsk «broadcasting» teke opp posten i 1924 fordi han skreiv på nynorsk. Etter at ҡ Kjell Venås, Målreising i 75 år. Noregs til debatt. Det vart kritisert av fleire av delegatane striden til slutt hamna hjå Justisdepartementet, Mållag 1906–1981, Fonna Forlag for å vere for «nynorsk», og éin uttala at det minte fekk han medhald. Nokre år etter, i 1927, vart ein om «Vestland, prim og lefse». Namnet vart likevel elev nekta å levere eksamen på nynorsk ved Sta- ståande. Då NRK vart skipa og kringkastaren statleg tens skogskole på Kongsberg. Bokmål kunne han Takk til Olaf Almenningen og Kjetil Aasen for i 1933, tok målstriden for alvor til. Det heile starta dårleg, og difor strauk han til eksamen. Etter at nyttige innspel til teksten.

med at den framståande målmannen Olav Midt- Noregs Mållag fekk fremja saka i Stortinget, fekk 2020 • tun vart utnemnd til riksprogramsjef. Det opplevde han gå opp på nytt. somme riksmålsfolk som så provoserande at dei I dag, 125 år etter jamstillingsvedtaket, kan samla inn underskrifter mot tilsetjinga, Det kom òg alle nynorskvener nyte godt av at mange har gått protestar mot at nynorsk skulle få «en bredere plass i front for nynorsken, både i tidlege tider og sei- i Kringkastingens programmer enn den nu har». nare. Nynorsk pionerarbeid har vi ikkje sett for For ikkje uventa kom det til å skje. Då Karl C. siste gong. Lyche frå Valdres vart den fyrste hallomannen ASTRID MARIE GROV [email protected] som snakka nynorsk i radioen i 1934, kom det Tidend 1 Norsk 15 16 Norsk Tidend 1 • 2020 Kristine Foss Torfinn Brokke Ragnhild Bjåen Karen Therese Andersen Scott Aanby Anne Tone Aanby AUST-AGDER MÅLLAG giroengjerne somfølgjer medavisa, ellervippseitvalfritt beløptil90540. sikre nynorsken betre vilkår. Vildugjeosseigåve pånyåret, setmestorprispådet.Bruk Det ermeumåtelegtakksame for. Gåvene erveldig viktigebidrag tilarbeidet vårt for å Mellom 12.november 2019og15.januar2020fekk Noregs Mållag557507kroner igåve. Torgunn Holm Maurset Kirsti Lunde Asgeir Lilleås Gunnar Lien Tore Lauvdal Grete Langodden Inger Margrethe Kyllingstad Torunn EliseKveen Svanhild VigdisKolden Harald Kleppe Ola Klepp Håvard Kleiven Turid Kleiva Ragnhild Kjorstad Ola Jonsmoen Helen Johannessen Svein Jetlund Helen Jensen Anne KariKirkebøen Husom Kari HølmoHolen Ola Holen Bjarte Hole Marit Hoff Gaute Elvesæter Helland Ruth MariaTøfte Heimlid Ida Haugum Ola MartinHaugen Olav Haraldseid Randi Therese Garmo Eirin HildborgFørsund Anders G.Fretheim Inger LiseFiskvik Frode Erstad Thor Ola Engen Ingar I.Elgvasslien Kristian Ekre Ingvild MarieEknes Jan Dahle Inga BeritogKnutBø Kari AnnaBækken Ivar Bungum Magnhild Bruheim Jostein Brenden Jon SteinarBredeveien Eldrid Brandvol Ole Bjerke Torill Ørstavik Bergset Harald Berg Magne Bekkelund Hilde AnneBakken Mari Avdem Aartun Brynjulv Olaug Aaberge AUSTMANNALAGET Jens Vellene Bjørg Valborgland Helge Ove Tveiten Johannes G.Torstveit Randi Steinsholt Øystein Rød Tone Å.Rysstad Else Gyro Rysstad Olav Riisland Kari Gerd Riisland Signe AliseOlstad Rune Nylund Per Nordbø Astrid Moi Jon KolbjørnLindset Birgit Lidtveit Jorunn Lande Ragnar Kaasa John Gustav Johansen Gerd FosseHovden Knut K.Homme Olav Hoftuft Monica Hoftuft Johannes Havstad Aud ÅsenHaugsgjerd Gunhild NybøHagane Jon Olav Gryting Rolf Fredriksen ҡ

MÅLGÅVA Jakup Skjedsvoll Kari Schjølberg Hans Sandviken Torill Røhne Kjartan Ruset Randi Rosenborg Oddvar Romundset Haldis Næsset Jogrim Nordsletten Øyvind Nordli Terje Mølster Øyvind Myhre Johanna Mosenden Magni Melvær Gurid Aga Askeland Norunn Askeland Ruth Amdahl Kaare Aksnes Reidar Aasgaard Mari Reinholt Aas Anne M.Aarseth Ågot Aakra Bergfinn Aabø Ingrid Aabø VIKVÆRINGEN FYLKESMÅLLAGET Anders Olav Vøllo Ragnhild GudrunVikesland Solveig Vestenfor Svein Olav Tovsrud Nils Torsrud Rolf Harald Sæther Kjell Snerte Knut H.Skrindo Kirsten Skarlund Dagny Irene Skare Kari Roe Ingrid AustlidRise Gro Randen Tordis Perstølen Unn Perstølen Halle Perstølen Ommedal Arne Ingunn Asperheim Gunlaug LienMyhr Anna Lilleslett Sylfest Laingen Torill JohanneKvalvågnes Frode Kinserdal JordeOddbjørn Olav Huso Olav Hovda Irene T. Hansen Johan Hamre Kari Glenna Ranveig Gjæringen Jan Fekjan BrennhovdHerbjørn Hans Borge Tor O. Bergum Maria Høgetveit Berg Niri Baklid BUSKERUD MÅLLAG Reidar Åsgård ØygardenBjarne Åse Grønlien Østmoe Gunn Wester Magne Velure Olav Veka Lars Ullgren Ingrid Tørnquist Ola Tronsmoen Olav Teppen Gudmund Teigen Olrun Tallerås Anne-Johane Sørheim Reidun Ramse Sørensen Vegard Sætervadet Mogunn Synstnes Kåre Sveinhaug Elin Stokkenes Rasmus Stauri Reidun Snerle Nils SteinarSlapgård Skuterud Arne Erling Skurdal Skogli Arne Nestegard Janahan Gopalaratnam Kåre Glette Guro Trøseid Erika Otto Gjerpe Tor Gabrielsen Nell Gaalaas-Hansen Haldor Fykse Kim S.Fureli Lisbet Frøystadvåg Eli Frisvold Oddvar Flå Brit Ragnhild Øydna Fisknes Marit HolmquistFenne Karl EldarEvang Erlend Estenstad Emil André Erstad Gro Morken Endresen Gunvor Eldegard Hans Olav Eggestad Erik Døving Jenny Margrethe Dugstad Kari dela Cour Tormod Bønes Karen Bø Asgeir Bø Hæge MarieRoholdt Randi Brenden Harald Brandal Reidar Borgstrøm Erik Bolstad Erlend Bleie Jostein Bernhardsen Anfinn Bernaas Leidulv K.Bergwitz Ola Bergsaker Anne-Marie Berge Olav Befring Harald Bache-Wiig Børre Austmann Dagrun Kvammen Olaug Krogsæter Bård Kolltveit Kari Kolbeinstveit Harald Sverdrup Koht Jarnfrid Kjøk Ingve Kjosås Tove Kjellerød Turid LouiseQuamme Helene Urdland Karlsen Lena Nakken Kallevik Cecilie Molvær Jørgensen Hilde Rognlien Johansen Ingrid Skolås Jankov Liti BøhleHøiness Kolbjørn Høgåsen Tormod HallsteinHøgåsen Olav Høgetveit Gyrid Hove Marit Hovdenak Joar T. Hovda Karin Strand Hovbrender Gro Hornes Kjetil Torgrim Homme Beate Homlong Valborg Holten Maj-Britt ThonHolljen Anne Grethe Hoff Edvard Hoem Jarle O. Hjetland Inger KarinHjelle Audun Heskestad Sigrun Heskestad Ingrid Grene Henriksen Botolv Helleland Mildrid Helland Ola M.Heide Anna SigridsdatterHeen Even Haugland Valgerd Svarstad Haugland Erik Hardeng Gunnvald Grønvik Oddrun Grønvik Jostein Grønset Gunvald Grov Tom KristianGrimsrud Ketil Gravir Leif Granmo Gjerstadberget Brunvatne Kittilsen Solveig Schytz Christine Schwarz Linda Saxrud Turid Rønning Hedvig LienRytter Gunnar Rusten Siri Andrea HagenRudlende Tor IngeRomøren Roaldset Asbjørn Rinde Jan-Magne Yngve Rekdal Benjamin EdillonReichle Hanne Havåg Ranestad Alain EgilAdrianRamdal Anne Perstølen Ivar Nagelgaard Omenås Eva Nørstebø Johan Petter Nystuen Kjellaug Norli Ingrid ThorsenNorland Øystein NjålNordang Gerd HildeNeset Mette ElisabethNergård Johan Nedregård Finn Måge Runa Brandal Myklebust Mundal Arnold Norvald Mo Knut HelgeMidtbø Ida Randine Meland Ingebjørg BondliMathsen Vegard Martinsen Jon Låte Mette Ulland Lund Peggy JensetLous Anna MariLone John Petter Lindeland Kåre Lilleholt Torhild Leira Edvard Lauen Åse Lager Kristi Vindedal Jan Vevatne Alvhild Venås Inger Vederhus Arild Vatn Ivar Vasaasen Helene Valvatne Per Ivar Vaagland Odd HenningUnhjem Johan KristianTønder Steinar Tveitnes Stein Tveite Morten HagenTveit Hilde Torp Øystein Tormodsgard Odd Roger Torkildsen Hans Tokvam Ellen HellebostadToft Halvor Tjønn Jostein Tjore Eivind Tjensvoll Ulrik Fredrik Thyve Olav NilsThue Tordis Thorsen Jostein Sønnesyn Morten Søberg Anne Joronn Sætre Inger JohanneSæterbakk Sissel LSæbø Åsfrid Svensen Ellen MarieSvea Agnete Strand Jon Storm-Mathisen Harald Stokstad Sigrid Solheim Birger Solberg Kåre Smeland Sigrid Skålnes Geir Skorpen Gudmund BolstadSkjær Gunnvor FykseSkirbekk Torild Skard Åsmund Skard Olav R.Skage Tone Sjåstad Randi Sjøberg Toril KristinSjo Erik Simensen Sølve Selstø Håkon M.Berge Daniel Berge Hans Jakob Berge Jarle Berge Per Barsnes Einar Bardal Åsta LøbergBakke Edel Augestad Anne LineAsphaug Karin Ask Erik Arneson Andersen Arne Sigrid B.Andersen Inger Amundsen Torgeir Alvsåker Sigrid MonsenAlvestad Alsaker Arne Olaf Almenningen Kjersti Almenningen Reidar Algerøy Livar Aksnes Kirsti Aksnes L.Aksnes Arne Elisabeth Akselvoll Norunn Agdestein Olav Aas Haakon Gaute Reidun Aarskog HORDALAND MÅLLAG Audhild Årøen Tormod Ådnøy Kristen Øyen Gjertrud Øvland Johannes GeorgØstbø Møyfrid SylviWergeland Hallgerd Wangensteen Jørgen Vogt Kjetil Vistad Astrid AnneFjeldstad Fenne Hermund FarstadArnold Marit Mæland Fareth Jenny Fagerheim Jofrid K.Espeland Øystein Erstad Magne Engevik Reidun Emhjellen Brita MarieEldøy Eirik IngolfEldøy Sven Ekse Arne Anja Eilertsen Bjørgulv JohanEik Bodil Eidsheim Randi Engelsen Eide Torbjørn Dyrvik Inge Draugsvoll Nils J.Drage Olav Digernes John Dalen Reidar Dale Charlotte Cyrus Rannveig Bårtvedt Kjetil Børhaug Ole Sigurd Bødal Kjell JosteinBø Bystøl Arne Ragnhild Byrkjenes Helge Buer Nina MorkBrunvoll Endre OttoBrunstad Bjarte Brundtland Herdis Brunborg Reidar Bremerthun Dagfinn Brekke Tor Brattebø BrattabøArne Borge Oddbjørn Johannes Bolsta Solveig Bjørsvik Bjørnset Asbjørn Dag Bjørnevoll Audun Bjørnberg BjørlykkeBjørn Ove Sverre Bjørdal Kjellaug Birkeland Linn ElisabethBirkeland Eli Bergsvik Olav Berge Lønning Aarø

Tusen takk Ståle Kolbeinson Olav Kobbeltveit Marit Klette Jarle Kjepso Folke Kjelleberg Inger LiseKippersund Solveig Katle Ingunn JohanneKarlsen Åse MaritKalhovd Per Olav Kaldestad Randi Jåstad Ingvild Jøsendal Egil Jøsendal Harald Juuhl Marta Kløve Juuhl Leif Johnsen Johnsen Aslaug Garnes Sniolvur Joanesarson Ingebjørg Jensen Geir Instanes Geir Håland Erlend Garatun Huus Husefest Bjørn Anne Hunderi Ragnar Hovland Brit Yndestad Hovland Arny-Sissel Helge Hopland Hopland Arnfinn Karl Hope Solveig Hole Kjersti Hodnekvam Kjell O. Hjellum Eivind Hjelle Åshild Gjuvsland Hjellbrekke Marit Hjartåker Kjartan Hernes Kjell ErikHerheim Kåre Herfindal Kjell Henriksbø Aslak L.Helleve Aslak T. Helleve HellevangArnfinn Johan Helleland Arild Helleland Kristian Helle Bjarte Helle Wigdis KarinHelland Jorunn Havro Torbjørn Haukås Britt Haukanes Øyvind Haugland Aina IsdalHaugland Haugen Oddbjørn Kåre JohanHauge Olav Væhle Hauge Eldbjørg Haug Lars Sigurd Hattaland Eli Hanto Oddlaug S.Hansen Kirsti Handeland Alvhild Halleraker Randi Nordstoga Haldorsen Magnhild Hakestad Signe Gudmestad Sigmund Grønsdal Endre Grutle Knut Gramstad Borghild Gramstad Randi ElinGlesnes Anne MaritGjøstein Lars Gjøstein Jostein Gimmestad Berly MjøsGiljarhus Harald Gammelsæter Trond JohannesFørde Linda Nonås Fylkesnes Magnhild Solveig Olav Frøystein Harald Frønsdal Olav Freim Siri Fransson Geir Fossåskaret Johs. H.Fosse Målfrid Flesland Kåre Flatlandsmo Erling Fjærestad Sverre Fjell Myking Horsås Eide Furdal

! Maria UttunSeim Torbjørn Seim Heidi Seilfaldet Gunnar Andreas Schei Heidi Iren Saure Emilio Sanhueza Helge Sandøy Solbjørg ÅmdalSandvik Lars K.Sandven Turid Sandstad Terje Sander Marit Sakstad Håkon Sagen Knut Røyrvik Ann KathrinRøssland Magnhild Rørtveit Sverre Rørtveit Jarle Rønhovd Gudrun Rosseland Norhild Konglevoll Rosnes Toril Romsø Jorunn Ripel Grete Riise Lars Riise Kjetil Revheim Rune Revheim Gunnlaug Reisæter Berit Reinsaas Astrid OddbjørgReigstad Rannveig Reigstad Ivar Refsdal Inga Rasdal Johnny OttarPedersen Ragnhild Overå Anfinn Otterå Torill Otterskred Aud Oppedal Berit Opheim Åse Opheim Agnar Omvik Torunn Olsnes Mette Karin Mailen Nybø OlavArne Nilsen Geir Netland Gunnvor Ness Einar Nesheim Eli KarinNerhus Eldbjørg Møllerup Nils Mæhle Kari Mæhle Einar Myster Jostein Mykletun Jan Myklebust Synnøve MidtbøMyking Marit Mulelid Mari Mulelid Lillian Morvik Nils Moldøen Therese Helland Mills Anne MarieMidtbø Margunn Melkersen Frode Mannsåker Marit Madtsen Elin Madsen Ove LeonLåstad Audun Løvik Torstein Løning Ranveig HelenLægreid Per Lægreid Kjetil Lygre Einar Lygre Kåre Lutro Kjellaug Lundestad Gaute Lund Renate Lokøy Anstein Lohndal Målfrid Ljones Torgrim Ljones Torunn Hovland Ljone Eva MariaLim Åsmund Lien Lie Asbjørn Marit SchmidtLie Ingebjørg Synnøve Lekve Caroline Lehmann Lena Laupsa Marit HannaasLarsen Peter Larsen Øystein Langåker Knut Langesæter Ane Landøy Olav A.Kvitastein Lars Kvamsdal Ane Kvam Solfrid ÅstaKvam Gunnvor Kvam Steinar Kristensen Leiv MagneSiqveland Gunnvor Sen Mons OleDyvikSellevold Holmefjord Olsen

Gry Vikesland Gry Øystein Viken Ingvild Kleiveland Vevle Øyvind Vevle Jon O. Vevle Marta KatrineVethe VetheArnhild Guri Vesaas Randi Vengen Aslaug Veland Aashild DalenVeivåg Sidsel Wootton Vaular Rigmor Nesheim Vaular Berit Vassenden Brit Valland Elisabeth Vaim Ivar Vaage Helga T. Utne Liv SigneBleie Anne-Lise Ullebø Tora Tønder Odd Tøndel Olaug Tveit Rune Tveit TunestveitHarry Siv Trædal Sunniva LaupsaTorvik Torgeir Torvik Johan Torekoven Aslaug MorkTopphol ToftErna Sjur Tjelmeland Erling Thu Ragnhild Thorkildsen Marit Teigen Øyvind Teigen Birger Taranger Janne Sørgulen Kjell GudmundSøholt Anne Sæland Marianne Juvik Sæbø Ingebjørg DønhaugSæbø Anna Sydnes Wenche Svendsen Terje Svardal Rolf SigmundSunde Brit OlinStyve Synneva Stuland Trine HofsvikStrønen Jan GunnarStrand Nelly Storebø Gerhard IngeStorebø Arjen LHStolk Karen Steinsletten Mette Løkeland Stai Halldis Spilde Kirsten Margrethe Solheim Turid Solberg Solberg Asbjørn Solberg Harry Jostein Småbrekke Kari Smith Slaattelid Hermund Marie Skålnes Oddvar Skre Harald Skorpen Asbjørg Skomsvoll Per Skjæveland SkjævelandArnlaug Øystein Skjæveland Eivind Vågslid Skjæveland SkjervenArne Ingunn Skjelvan Gunnar Skirbekk Gunvald Skeiseid Olav JohannesSkeie Bjørg Skarbø Kjersti Sjøtun Synnøve Bredal Bjelland Reidun HebnesBerge Magne Apeland Torunn Alnes Steinar Aalvik KARMSUND MÅLLAG Magne Århus Einar Ådland Helga Nygaard Øverland Beate Østre Nils Ivar Østerbø Leif Øie Paula IngelinHermichen Jorunn Zakariassen Oddny Espeland Ystanes Tormund Wågø May Irene Wergeland Marit Vågsnes Jarle Kåre Vindenes Åshild LieVilkensen Inger B.Vikøren Øen Ulvestadbakken Helga Reinertsen Borghild Sævereide Helene Paulsen Lars GunnarOma Agnar StåleNaustdal Dagfrid Nagel-Alne Leiv KarstenMedhaug KvilhaugsvikMonika Stein Roar Kringeland Anne BritKlungland Svend Kjetland Kjartan Kalstveit Olav Torfinn Jondahl Margot Ivesdal Torill BorgeHorneland Jens Håkon Horneland Trygve Handeland Anne BrittGregersen Norleif Fjeldheim Synnøve Fatland Dorthea SofieErøy Siri Eikemo Reidun Dyrseth DjuvAsbjørn Marie Flemsæter Lars OpdølFlatvad Arild Drøivoldsmo IdarBøe Bernt BrørsStyrkår Kjellaug Brørs Anne Grete WitzøeBotten Nils Bjørsvik Olav Bergheim Jon KristianAune Jorid Aarvåg Aksel Aarflot NORDMØRE MÅLLAG Signe Petrine Åbergsjord HaraldArne Tøsse Marian BørliSivertsen Øystein Ringaker Tore Moen Brigt Kristensen Olav Holten Kåre Fuglseth Kåre Belsheim NORDLAND MÅLLAG Ole ArinSakshaug Åshild Nymo Jorunn Lilleslett Liv MaritIdsø Lillian MarieGovasli Erling Balstad Håvard Avelsgaard NAUMDØLA MÅLLAG Eldunn Irene Breivik Østhus Aage Edvard Wiksnes Leiv Våga Ingolv Vevatne Tom Vestvik Svein Terje Vestbø Åfrid Valheim Wenche Veivåg Tveit Knut Tungesvik Anbjørg Tungesvik Jon Olav Tesdal Astrid Trå Sørheim Lars Sævereide Sælevik Arne Ernst Sigmund Skard Kjersti Simmenes Tor Sigurd Selvåg Knut Selsaas Trygve Sandvik Elen MariaTodal Eirik S.Todal Rolv Sæter Astrid Sæter Else Straumsvåg Aase Røe Ottar Roaldset Per EilertOrten Opland Henry Finn GunnarOldervik Kjellaug Meisingset Anne BrittRøe Malvik Roger Lillebø Jorunn M.Kvendbø Liv Krumsvik Liv Klaksvik Tora Kjelleberg Jon SamuelHåbrekke Sverre Hatle Eivind Hasle Trond Hals Eli Gulla Ruth Fluge Prestegård Aud Rage Hatjoullis Erik Severin Hagesæther Jone Hagalid Rune Gramstad Endre Gjil Ingrid Gjesdal Toril Gjedrem Berit Fuglestad Lars Fossåskaret Ove Harald Fossen Sonja Terese TjøstheimFosse Rune Folkvord Tore Folkvord Ingrid Fiskaa Åse-Berit Fidjeland Terje Fatland Anne Farbu Kjell SteinarErvik Synneva Erland Gro Eriksen Ellen Einervoll Ragnar Egset Signe AanestadEdland John Djup Gerd HelenBø Alf Jan Bysheim Jan EgilByberg Marit Kyllingstad Bråten Oddfrid Braut Ingebrigt Botnen Bjørg Bjelland Dagfinn Birkeland Tor Bieltyvedt Gerd Bendiksen Johannes Bakka Kristen Bakka Lars Bakka Ingegerd Austbø Aslaug Astad Sigmund Andersen Helge Alfsvåg Gunnleiv Aareskjold Gunvor Aardal Kjell Aardal Kjell Aambakk ROGALAND MÅLLAG Kirsti OrheimÅs Øyvind Wæraas Lars Wiik Anna Rendedal Vinsrygg Per Utne Magne A. Roth Laila Iren Rossavik Audun Rosland Jorunn KandalRisa ReimeOddbjørn Dag Raustein Else MarieLidRasmussen Marit Osland Åshild Osaland Inger Skretting Opstad Leiv Olsen Ingvar Olimstad Per Nyvoll Arne Knut Norddal Nils Njå Knut GeorgNilsen Lise LundeNilsen Marit Ness Reidar Nesheim Gunnar Mork Eli Marvik Torbjørn Madland Roald Lomeland Magnhild Lid Jon Laland Reidar Kydland Olav Kvernenes Herborg Kverneland Kåre Krakhella Nils Ingvar Korsvoll Inge Kjøde Kari Kallhovd Håkon Johnstuen Kari Jelsa Lene Jakobsen Marit Iversflaten Terje Håland HøylandArna Jane Valaker Høgalmen Carl JohannesHuglen Kjellaug M.Hognestad Olav Hjelle Terjer Hidle Tom Hetland Halvard Helseth Sverre Haver Inge Haugland Marit Hauge Lidvor Hatteland Anne BeritHatlem Ketil Volden VoldNils Bjarne Valbjørg Vistnes Reidar Vik Robinje Melanie Verstegen VarhaugSigbjørn Ottar Vandvik Nils Kåre Urkegjerde A.Undheim Bjarne Aslaug MarieUndheim Bjarte Slagstad Tveit Else KarinTvedt Kurt Tunheim Kåre Torvanger Toyni Tobekk Inger Tjåland Ingvald Tjetland Synnøve Tjetland Asbjørg Tjeltveit Oddrun Tjeltveit Tore Thorsen Sissel Tengesdal Morten Tengesdal Liv-Sigrid Taylor Svein Kåreson Søyland Dagfrid Søyland Eirunn Ø. Søyland Hogne Sønnesyn Einar Sæland Odd SigmundSunnanå Audun Steinnes Jon Stangeland Per Spødervold Hans Spilde Torgeir Spanne Trond Spanne Rolf Soma Tom Soma Lars Slåttå Kåre Skår Wenche Skorge Marta Skjerpe Serigstad Sigbjørn Sigfrid Selsvik Jorunn Jåtten Sel Eli Seim Milrid Sandve Ingebjørg Sande Margunn Hetland Salte Rolf Salte Torhild L.Rørheim Atle Røe Per Inge Bale Ola Austring Asbjørg Apalset Eivind JohanAndersen MÅLLAG SOGN OGFJORDANE Roald Øygard Øystein Øye Ingvar MagneØien Ann Tove Visnes Kathrin Villa Jorunn KittangVerlo Ivar Vereide Dagfinn Sørum Sæbø Bjørn Anne KarinStokkeland Per Skomsø Arne Elin Rønnekleiv Kjersti Tytingvåg Rogne Peder Rekdal Reidun Drabløs Oterhals Oterhals Asbjørn Gunnhild AustlidOppigard Aslaug Nedrebø Per Løvik Heidi Løklingholm Tor Kvadsheim Krøvel Digernes Arnhild Sigmund Julshamn Liv Jordal Tangeen Kåre MagneHolsbøvåg Inga GuriHestad Kolbjørn Norvall Gaustad Øyvind Fenne Oddny Eikebø Borghild Drejer Audrey Digernes Eva Bøhn Petter IngeBergheim Annlaug Berge Einar Baltzersen Harald Baldersheim Asbjørg Baldersheim Henning Austigard Dagrun GjelsvikAustigard Ingar Aas ROMSDAL MÅLLAG Astrid JohanneMidthjell Anna KarineMarstein Marie Løland Vidar Lægreid Svein Lundevall Håkon Lundestad Rune Lotsberg Hjalmar Lothe Rolf Losnegård Øystein Lavik Bjørg Ladehaug Kjellaug Kvåle Liv Janne Kvåle Ragnhild-Lise Furnes Oddborg HellebøKlævold Torhild SolheimKlævold Odd Jarle Kjørstad Lars Kjøde Per Kjelstad Odd Kinden Ingunn Kandal Kaarstad Bjarne Berit Kaardal Marta Systad Iden Eli Grete MelkildHustavnes Målfrid Husnes Liv Husabø Nils Husabø Linda Hovland Bjørg G.Hovland Ragnar Hove Jorunn Hope Sølvi AnneEspeland Hope Marianne Hoff Helga Hjetland Pernela Hjetland Ottar Hjetland Oddleiv Hjellum Edvin Helgheim HavroBjarne Ivar S.Haugland Oddstein Haugen Anne LeneHauge Ingrid Hauge Margit Hovland Hamre Hilde Yndestad Halland Gunnar Hage Olav Grov Dagfrid Grepstad Kari Gravdal Magnhild Gravdal Sonja MariGram Marie Godø GjerakerArne Oddvar Gjelsvik Håkon Giil Geithus Asbjørn Einar Gautefall Ottar Færøyvik Kenneth StigenFureli Ola Fugle Jan MartinFrislid Eldbjørg HunshamarFossøy Sverre N.Folkestad Inger Eikeland Flåten Anita E.Flo Johannes Fleten Johannes Flaten Kjellrun HamnesEspe Ingebjørg Erikstad Dag-Erik Eriksmoen Eri Brynhild Hans Engesæt Anne MaritVoll Eltun Kjell ErikEldegard Gjertrud Eikevik Solgunn Eikevik Annbjørg Eikenes Tor W. Eikemo Tryggve Dyrvik Steinar Dvergsdal Torkjell Djupedal Nils Distad Gyda Bøtun Marianne Bugge Toril Bruvik Margit Bruland BremerHerman Olaug Brekke Elfrid Kløve Brekke Gunhild Brekke Atle Bondevik Ole GeorgBlikås Ingrid Bjørkum Saxe Bjørkedal Kjellaug Bjergene Olaug MarieBjelde Bente Kvernevik Berstad Sidsel Bergset Unni KristinBerge Sigurd Olav Kåre Berge Korsvoll N 17 Norsk Tidend 1 • 2020 18 Norsk Tidend 1 • 2020 Reidun Sandøy Os Signe MarieOrvedal Per Scott Olsen Hilde Nødset KåraBrynhild LundNotøy Solrunn KariValeberg Inger HeleneThingvold Kolbjørn Nord Astrid MarieNistad Julie KristineNess Oddvar Natvik Knut OleMyren Maryan Georgsdotter Knut Moen Terje ErikMoe Oddhild Brandal Steinar Bjørkedal Synnøve RusteBjørdal Ove Bjerkan Torunn Bildøy Knut Berg Oddfrid Nora Bell Ingebrigt Austnes Hilde Alvestad Kristian Almås Torstein Paul Aksnes Ottar Aashamar Leikny Aasen SUNNMØRE MÅLLAG Leon Årdal Vidar Åm Magni Øvrebotten Liv Østrem Marianne Øren Njål Ølmheim Jarl Yndestad Jarl Vårdal Camilla Voss Oddhild A.Voll Eldbjørg Vinsrygg Øystein Vikesland Lars ØyvindVikesland Mona ElinSolstadVik VevleArne Jens Vestrheim Jorunn Veseth Oddfrid Vereide John EllingVereide Johan Varlid Fridtjov Urdal Jo Ueland TyssenAsbjørn Kari ogHelgeTveit Josef BenoniNess Tveit Ivar JosteinTjugum Jakob Thingnes Bjørg EikumTang Helge Sårheim Leiv Sølvberg Harald Systad Gunnhild Systad Ivar Svensøy Kari MalmangerSvedal Sigrid Svartefoss Karsten F. Sunde Henrik Stokkenes Synneva Kolle Solheim Annlaug Sognnes Gudmund Smådal Trygve Skjerdal Jon Skjeldestad Anders Skarestad Håkon Sjåstad Norvald Sjøthun Karen Sindre Marta KariSchawlann Jorunn Sandvik Svein-Olav Sandnes Skanke Sande Bjørn Merete Sande Liv Sande Solveig BerstadSande Margot Sande Steinar Røyrvik Signe MarieRønnekleiv Einar Ryssdalsnes Bergljot Konglevoll Rysjedal RomørenErna Henning LeivRivedal Sæmund KjetilRindal Mette Frydenberg Annette Refsdal Ramstad Oddbjørn Jon Ramstad Kari MelheimOttesen Berit Ose ҡ Reinertsen Nornes Nordeide Mundal

MÅLGÅVA Bjørn ArildHatlem Bjørn Hatlehol Asbjørn Øystein Grønmyr Lilly Grimstad Ingunn MorkGrimstad G.Grimstad Arne Ola Gram Tore Gjære Gunn BeritGjerde Roger Furset Ingrid Frugård Hildegunn Follestad Jostein Fet Mård Torgeir Fauskevåg Aud Farstad Anne-Karin Espe Lindis Eliassen Marit Veiberg Eide Olav Egset Norunn Margrethe Dimmen Marit Devold Jan MagneDahle Ole ArildBø Torvald Bringsvor Sigurd Olav Brautaset Gudrid Tandstad Per Svein Tandstad Eirik Søvik Per GunnarSætre Lisbet Sæter Asbjørg Oksavik Sve Annie Storaune Jarle Solheim Liv JohanneØrjasæter Sindre Skurtveit Sidsel Skorpen Jorunn Skjelten Else Synnøve Skarbø Daniel Sandal Sissel Røsberg Magnar Rønstad Olga Støylen Runde Edvard DimmenRoppen Solveig EldridRisbakk Oddbjørg Remøy Vidar Parr Britt Oterholm John Osnes Osnes Bjørnar Ola Omenås Lars Omenås Edith Flak Nordang Roger Nedreklepp Trine Naadland Sølvi Woldsund Myrhol Tor IngeMyren Myklebust Asbjørn Jarl AndersMoe Bottolf Lødemel Hallstein Ljoså Bergfrid Færøyvik Lindøy Torunn SandnesLidarende Lerheim Arne Ingvild Årøen Lein Eli Lannerholm Einar Landmark Elias Kvangardsnes Margrete Kvalsvik Rune Kvalsund Håvard Krøvel-Velle Gunvor Krogsæter Aud LangloKongsnes Hanne Kolstø Terje Kjøde Jakob O. Kjersem Karsten Robert Kirkebø Magnhild Kippersund Ottar Kaldhol Knut-Johann Jørgensen AarsheimJohnsen Monika Christel JuneIversen Ann HelenKolås Jan Høie Ingrid RundeHuus Rolf Huus Astri Hunnes Kirsten Hundvebakke Ingrunn Humberset Hove Eva HoveAnnika Turid Teigene Holstad Kristin Vereide Hetle Jorunn H.Henriksen Iris Heltne Jan Heltne Ivar Hellebust Ingrid HuseHeggdal Heggdal Harry Bodil Havåg Ingebrigtsen Solhaug Eldrid Lunden Berit Listog Gunnar JLi Kjetil Langåsdalen Klempe Hanne KjerstiEika Vigdis Kaasa JordstøylBjarne Anne Tvedte Johannessen Hallgrim Høydal Øystein Høgetveit Ingunn Hovde Jan Holme Johnny Hofsten Heidi Hegg Svanhild Haugen NesAsbjørn Hansen Ole Grov Torgeir Grimstveit Gunhild Gravir Siri Grave Hans MagneGautefall Jon Funner Sigrid Fonnlid Kari Hjørdis Fløtre Jarand Felland Olav Felland Per Espeland Aslaug Storåsen Djuve Halgeir Brekke Agnar Bratland Gunhild Berntsen Anne IngunBakaas Øyfrid GarborgSandeAufles TELEMARK MÅLLAG Liv Åm Magnar Åm Ingebjørg Røyrhus Øyehaug Ove LarsØkland Torhild Øie Knut Ytterdal Roe Yksnøy Sveinung Walseth Svein Vinje Eldrid Vik Åse Irene Vestre Arthur Vestnes Magnus Valland Gudmund Valderhaug Randi FlemUlvestad TryggestadAsbjørn Liv MariTorbjørnson Erlend Fjose Lise BirthePileggard Torgeir Engstad Åsa Elstad Eilertsen Bjarne Sveinung Eikeland Ingrid Dønnestad Knut O. Dale Ørjan B.Dahl Terje B.Dahl Terje Christoffersen Ine Camilla Bjørnsten Sigrun Høgetveit Berg Nils Aarsæther MÅLLAG TROMS OGFINNMARK Heidi Åmot Hans Ødegård Torleiv O. Veum Stein Versto Johan Vaa Borgny SlettemoenTøfte Anne G.Tvitekkja Kari Tveit Olav Tho Tone Telnes Bergit S.Telnes Olav Teigen Birgit SigneRøysland Sørlie Steinar Sæland Tone O. Stuvrud Alv Halvor Straumstøyl Olav Solberg Gunvor Solberg Per Skaugset Stian Severinsen Else Selman Børre Rønningen Helge Rykkja Rovde Olav Annbjørg Romtveit Oddvar Trygve Ramsvik Ragnhild Olsnes Jakob Olimstad Ellen BojerNordstoga Olav Midtbø Tove Løyland Figenschou Ola StugguFagerhaug Olav Engan Anne Eldevik Oddrun Duesten Olaug Denstadli Astrid Dalslåen Lars Daling Ola JohanBlokkum BjørdalsbakkeArne Jakob Bjerkem Ingvar Berg Kjell Bardal Hallgerd Aune Egil Ingvar Aune Eli Aune Reidar Almås Svein Aarnes TRØNDERLAGET Karin Vrålstad Gunn Utkvitne Åse Utkilen Lisa Finnøy Ugelvik Trond Trosterud Jon Todal Hallvard Tjelmeland Mattis Tangeraas Marta Sæterhaug Grete LienStenvold Sunniva Skålnes Guri Skeie Sigrid Skarstein Rønnaug Ryssdal Ingrid Russøy Roald Renmælmo Guro Reisæter Aud-Kirsti Pedersen Turid Olsen Liv IngerOlsen Ole Edgar Nilssen Atle Måseide May JohanneMolund Reidun Mellem Ellisiv BMathiesen Astrid Kvangarsnes Olav Kongsvik Magne Kleiveland Iris Jæger Olaug Husabø Magne Heide Kjell Heggelund Eldbjørg Gjelsvik Laila Harriet SveLaila Harriet Torvald Sund Ragnhild Strand Odd Storstad Staupe Henry Arvid Ingebjørg Sogge Åsmund Snøfugl Sigrun Skjesol Oddny Pauline Skeide Rutt OldenSkauge Nils Røv Narve Rognebakke Kristian Risan Jostein Rekstad Ranes Herman Mimi Bruskeland Oust Solveig Otlo Ingrun Norum Hans BirgerNeergård Sverre Myklestad Mikal Tore Moen Lars KolbjørnMoa Kristian Mo Lena Øyre Leirdal Anne Leira Kirsti Årøen Lein Guri Kvaløy Olav Kuvås Ingrid LillKolset Inger Sandvik Jarstein Ola Huke HovArne Jostein Holmen Herlaug Hjelmbrekke Kristoffer Haugum Liv Haugen Sigrid Haavik Anders Gustad Gorsetbakk Oddbjørn Jo EirikGersGjul Ola Garli A.FrisvollArne Kristian JohanFossheim Nina Fossheim Jon Olav Forbord Helge Fiskaa Finnes Jon Arne Oddmund Farbregd Johannes Falnes VEST-AGDER MÅLLAG Per GunnarVeltun Sara Vatne Tordis Tønsager Ragnhild Solberg Cecilie Solar Solveig Skjerdal Nils Rogn ØdegaardSigbjørn Reinli Kjellfrid Nettum Brita SiriNesja Margunn Søyland Liv Aslaug Myhre Torodd Lybeck Jonas Lunde Trine Fagernæs Lofthus Bjørg Lerhol Nils H.Leine Gerd Kvam Torstein Kongslien Ingun Kompen Anita OIeannaNygjerde Ingunn Hommedal Olaug Hjelleset Sara MarieGranheim Johanna Fuglesteg Anne MaritFramnes Ola Fosheim Heidi Fosheim Anders JohnssonEspeseth Jan Espeliødegård Kjell Conradi Inger Solveig Bøe Olav GullikBø Eldor Bråthen VALDRES MÅLLAG Aa. BjørgumØwre Per KristianØvrehus Anne-Berit Østbø Beret Wicklund Bjørg Weie VoldsundAnn-Merethe John Tveit Aud Mikkelsen Tretvik Torbjørn Tranmæl Jan Sørås Syrstad Arvid Kjellbjørg Øydne Auestad Gunnar Vollen Bjørg Vestrheim Vidar Toreid Kristi BenteTjomsland Eva HaugenSørgaard Emil OttoSyvertsen Leiv G.Storesletten Stallemo Asbjørn Nils Harald Stallemo Liv Smith Martin Skjekkeland Kari Seland Astri Saure Nils Salvigsen Oddvar Moen Odin Meland Anne Meland Tom Lindeland Arnt Solveig StallemoLima Alf GeorgKjetså Solveig Katterås Sissel Jakobsen Oddvar Jakobsen Gudrun HaugenHåvorsen Olav Torgny Hårtveit Kjell ErlingHåland Haldis Hove Torbjørn Saure Hoel Magne Heie Ole SteffenGusdal Øyvind Grov Aanen Grimestad Gunnar JGreibrokk Gautestad Bernt Gro Furholt Vigleik Frigstad Svein Harald Follerås Kristen Fløgstad Anne-Berit Erfjord Helga Dåsvatn Roger Dyrøy Aud Støylen Djupdal Kjell Byremo Aslak Bjotveit Tove Berulvson Erlend Bakke Eldrid Arne Arthur Andreassen Leiv Hartly Andreassen Nesbakken Kompen Kjell MagnarØksendal Åse FloaSteinrud Eli Skintveit Liv-Marit HReitan Villy Nordmo Erling Nordheim Berit Nikolaisen Herborg Lillebø Olaug Kristine Lauvås Elsbet Hundåla Johannes Hjønnevåg Knut Følstad Torstein Finnbakk Randi Einrem Kari Synnøve Bjørndal INNMELDE BEINVEGES Vidar Ystad Olav Vesaas Birger Valen Sigrid Tyssen Turid J.Thune Harald Thune Knut ÅgeTeigen Even Sørland Lars HelgeSørheim Olav MartinSynnes Halldis Stokke Sigrun Solberg Haldor Slettebø Bodil Rosén Øyvind Rongevær Frode Ringheim Signe Rauboti Hugfrid Raaheim Linda Plahte Borge Otterlei Silje Meek Kjell Harald Lunde Jon HenrikLaake Per HelgeKvistad Elena Khenriksen Rønnaug Kattem Marie Hovland Eirik Holten Eirik Holmøyvik Sissel Hole Synnøve Hodneland Henjum Geirmund Katrine Broch Hauge Anders Bøyum Halvorsen Kristian Hagestad Trygve Gjedrem Olav Furnes Morten Elster Ragnar Ekre Anne-Marie BotnenEggerud Bjørgulf Claussen Kjellfrid Bøthun Gunnveig Breistein Borgar Høgetveit Berg Else Bakkehaug Tove Bakke YRKESMÅLLAG KärkiUlvestadAsbjørn Øivind Thorbjørnsen Håkon Teigland Jorun M.Stangnæs Einar O. Standal Ulla E.Nilsen Tore HenrikMeberg-Hansen Guro SteineLetting Randi Larsen KvernhusvikArne Gunnar Johnsen Kari RuudJohannesen Benthe Kolberg Jansson Geir Tore Holm Hjelde Arnstein Kjellrun Hersund Eiliv Herikstad Trine LiseHeilmann Anders Ericson Lisen Dahlstrøm Ole JohanBjørnøy Asgeir Bjørkedal Astrid Andersen Magne Aasbrenn Marit Øgar Aasbrenn ØSTFOLD MÅLLAG oteka opplever betre haldningar oppleverbetreoteka haldningar Pirion viserat27prosent avbibli undersøking. haldningar tilnynorsk,viserei av lånaranedeiraharpositive oppleveratfleireBiblioteka Bibliotek-kundar meirpositivetilnynorsk karane. fagforeininga tilnynorskbru i landet ogpåmangemåtar viktigaste språkorganisasjonen lemmer erNoregs Mållag den på Sola iapril.Med13581med som samlar seg tillandsmøte nynorsk rundtseg. brukarar åkunnebruke og sjå nynorskbrukarar ogbokmåls meiner deterviktigbådefor seier Peder LofnesHauge.Han nynorsk passartilaltoveralt, Bokmål erfintidikt,men bokmålsdominerte kvardagar. alle møtermeirnynorsk isine – VIMÅ som ny leiariNoregs Mållag Peder LofnesHaugeinnstilt køddar mednynorsken, seierPeder LofnesHauge. OFFENSIV LEIARKANDIDAT: ny mållagsleiaretterlandsmøtetiapril. Det seier – Nordmenn møterfor mykje bokmålikvardagen. sterkt ogframståande somfør. til nynorskblant lånarane sine. – Nynorskhatet er ikkje så – Nynorskhateter ikkjeså Ei undersøkingfråFramtidaog Det ereitrekordstort Mållag leggje tilrette forat Peder Lofnes Hauge - – Uavhengig av kven som sit i regjering, skal –Uavhengigavkvensomsitiregjering, Mållagetpassepåatdeiikkje - - - Av desse er 41 prosent skiltapå som harsvarapå undersøkinga. er tilsaman125 folkebibliotek kjøpet avnynorske bøker. Det inn atdeiharauka biblioteka styremedlem iNoregs Mållag. leiar iNorskBibliotekforening og fronta det,seierMariannSchjeide, Det erhellerikkjelike stovereint å nynorsken. Eiregjering utan på atdeiikkjekøddar med i regjering, Mållaget skal passe halde regjeringa iøyra. Peder LofnesHauge,somvil bruksspråket nynorsk, seier nalt ansvar åsikre detnasjonale det erførstogfremst eitnasjo for nynorsken deisisteåra, men (V)ibyrådetHorn iBergen. gjevar forfinansbyråd Erlend frå jobbensompolitiskråd leiar iNoregs Mållag. Hankjem utdanna lærar ogeridagnest frå GloppeniNordfjord. Haner I tillegg svarar 22 prosent av I tilleggsvarar22prosent av – Uavhengig av kven somsit – Bergenhargjortmykje bra Peder LofnesHaugekjem

(31), somerforeslått som - - - - vaksenbøkene iNoreg.vaksenbøkene Hoem blantdei20 mestutlånte «Jordmor påjorda» avEdvard eller nyttarbokmål. kommunar somerspråknøytrale kommunar somharsvara,enn delavbibliotekinynorsk større einlitt nynorsk, ogdeterdermed Lunde, leiarivalnemnda. seierKirsti god leiarkandidat, overtydde omathan erein Mållag iåra framover. Meer har klåre ambisjonarforNoregs tiske handverket ifingrane og nisasjonen godt,hardetpoli som ny leiar. Hankjennerorga sjonen somharpeiktpåPeder fire år. som harvore leiariMållaget i overta etterMagneAasbrenn ring forheileNoreg. språket ikkjevere kan eiregje omsorg forheiledetnorske Dei siste seks månadene er månadene er Dei sisteseks – Determangeiorganisa Peder LofnesHaugevil Foto: Elise Årdal

- - NPK - - - saman. gen sjølvsagt jublar over! Tillukke, alle Nokostatskanalen. meiKringkastingsrin etter kjemtilåsjågodenynorsktal i denne prosenten blirmålt – ogmeer EIN KANSJØLVSAGT at dettevar viktig.Detgav resultat. EriksengjennomheileåretGjermund om tydelege signalfrå Thor kringkastingssjef no greidde åbikke detmagiske talet,var i deiandre kanalane.Grunnentilatein ti årsidan.Sidanhardetogsåbetra seg i løftetsom kom iNRKSuperforknapt først så lenge.Innsatsensågeinkanskje hyggjelege resultata sommeharventa på større innsats,ogdeternomefår dei turar. Deisisteåra harmesetteinlangt staden kvil,menmedsmåopp-ogned på dettekravet, ognynorsken stodlittpå mange åropplevde meatNRKtokforlett HARIKKJE DETTE Godt jobba! og kringkastingssjefar medinnsatsen. redaktørar, programsekretærar, språksjefar i 2019.Mevilgratulere allejournalistar, dingane sine.25,2prosent vart resultatet greidd kravet om25prosent nynorsk isen FOR FØRSTEGONG grensa Den magiske ҡ DIFOR EREG karane ogseieatdeiharlevert varene. funnsoppdraget. No NRKgå kan tilpoliti kravet fellistorgrad underdettesam samfunnsoppdraget påfulltalvor. Språk under press. NRKsittforsvar liggiåta smalare Finansieringa statskanal. erstadig som ynskjereinmindre dominerande og rane endaropppåNRK.no.Deterkrefter nyhende pånett,menerredde foratlesa dei har. Avisene harlyst tilåtabetaltfor er einstordelav samfunnsoppdraget då NRKforstodalvoret iatspråket også trur likevel atsisteloddetpåvekta kom endeleg harfått fulltgjennomslag. Eg styret teke æra skullegjerne foratein varm,saka tiår etter tiår. Ogdetsitjande vore heiltavgjerande foråhaldedenne ogrestenkastingsringen av målrørsla har overtydd omatarbeidettilbådeKring SÅ KVIFORNO, slags magisk talforossimålrørsla. på omlag halvparten. Diforhar25vore eit prosent kom i1970, var prosenten berre ten vore mykje lågare. Dåvedtaket om25 konkret mål,haddetrulegnynorskprosen er viktig.Omeinikkjehaddesettsegeit seg etter, i dette høvet eit tal på 25 prosent, mangfald iNRK.Åhaeitmålåstrekkje viser målinga at detfinsteitstortspråk skriftlege nynorsken Likevel istatskanalen. framleis langt frå målnårdetgjeldden

MEDIA MÅLNYTT leiar iKringkastingsringen KATHRINE NYGÅRD overtydd atmeogsåfram 50 årseinare? Eger kome av segsjølv. I nokosinne harNRK diskutere korleis ------N - - - - - 19 Norsk Tidend 1 • 2020 ҡ MÅLNYTT Nynorskheider til Grindal Ysteri TrøndelagsbedriftaGrindal sjonelt handverk, og at nynorsken vert ein naturleg del av dette, seier Ysteri får Nynorsk nærings- Magne Aabrenn. livspris 2019 for å nytta ny- Ysteriet produserer ni ostar som norsk i marknadsføringa si. er i sal i heile Noreg, i ulike spesial- butikkar og delikatessebutikkar. Nynorsk næringslivspris får dei fordi – KORTREIST, LOKALPRODUSERT mat dei brukar nynorsk i blestinga av er i medvind, og svært mange av dei firmaet, både i produktnamn, i pro- som produserer slik mat, ser styrken i duktskildringane på pakningane, på å gjera marknadsføringa på nynorsk. heimesida og sosiale medium. Grindal Ysteri er ein super representant Nynorsk næringslivspris er ikkje for desse bedriftene, seier Magne Aas- den einaste heideren Grindal Ysteri brenn, leiar i Noregs Mållag. har fått i det siste. I oste-VM i Ber- Han seier det er stas å få dela ut gen i 2018 vann dei gull for osten prisen til ei relativt nystarta bedrift Råblå og bronse for ostane Myrull utanfor det nynorske kjerneområdet. og Askeladd. Dei har fått fleire prisar Det er søstrene Turid og Ragnhild for utstillingsbodane sine på ulike Nordbø som driv ysteriet, og dei har matfestivalar, og jobbskaparprisen kvar sin gard med mjølkegeiter og frå Rennebu kommune i år. kyr som leverer råvarer. Prisen vart I tillegg til diplom får Grindal delt ut i desember på Fannremgar- Ysteri ei heilsides lysing på prent i den i Orkdal. Norsk Tidend gjennom 2020. Tidle- – Dette er ei moderne bedrift som gare vinnararar av Nynorsk Nærings- er tufta på mykje tradisjon og bere- livspris er mellom andre Fjord1, kraft. Det er godt å sjå at søstrene er Dyrsku’n i Seljord, Kleven Maritime opptatte av reine råvarer og tradi- og Sogndal Fotball.

Gamle talemålsopptak gjorde tilgjengelege I FEM ÅR har norske språkforskarar arbeidd med å skrive ned og gjere gamle talemålsopptak tilgjengelege for språkforskarar og andre interes- serte. Hundretusenvis av gamle lyd- opptak av både samisk språk, norske dialektar og amerikanorsk har vorte tekne vare på for ettertida gjennom prosjektet Language Infrastructure Made Accessible (LIA). Dei fleste opptaka i databasane er samla inn av språkforskarar. Dei norsk-amerikanske går attende til 1931, medan dialektopptaka er frå 1937 og seinare. Dei første samiske opptaka er frå 1960-talet. – På desse gamle opptaka er det både uttalar, ord og bøyingar som ikkje finst lenger. Slike opptak er Foto: Universitetet i Oslo like mykje kulturarv som gamle spydspissar og vikingskip, seier pro- teket. Prosjektet vart støtta av For- sjektleiar Janne Bondi Johannessen skingsrådet med over 27 millionar (biletet) ved Senter for fleirspråk- kroner og har hatt transkribørar på legheit ved Universitetet i Oslo. alle fire universiteta. Resultatet av LIA-prosjektet er Janne Bondi Johannessen er glad tre databasar som kan brukast i for- for at ho og kollegaene har klart å sking og skulesamanheng nasjonalt samle og digitalisere opptaka. Språk og globalt. Totalt har databasane 3,5 endrar seg raskt, og banda opptaka millionar norske ord, 700.000 norsk- var lagra på, ville ikkje ha halde sær-

2020 amerikanske og 170.000 samiske.

• leg lenge. Brukarar kan søkje med ord og – Vi er svært fornøgde med at grammatiske termar og få treff med Forskingsrådet gav oss den nød- lyd og video. vendige støtta, slik at vi får ta vare LIA-prosjektet har vore eit sam- på desse kulturminna. Dei har stor arbeid mellom Universitetet i Oslo, verdi, både for forskarar og andre, Universitetet i Bergen, UiT – Noregs seier ho. arktiske universitet i Tromsø, NTNU SILJE PILEBERG FOR UNIVERSITETET I OSLO

Norsk Tidend 1 Norsk og Språkbanken ved Nasjonalbiblio- / ASTRID MARIE GROV 20 N

NØGDE LEIARAR: 25 % nynorsk må sjølvsagt feirast med kake. Fungerande språksjef Ingvil Bryn (f.v.), kringkastingssjef Thor Gjermund Eriksen og vikarierande kringkastingssjef Vibeke Fürst Haugen. Foto: NRK NRK nådde målet om 25 prosent nynorsk i 2019 Etter 50 år er stortingsvedtaket vere oppsiktsvekkjande at ein statleg institusjon følgjer stortingsvedtak. om 25 prosent nynorsk nådd. – Men i den verkelege verda er det – Eit tydeleg signal frå kringkas- langt frå alle som gjer det. At NRK tek tingssjefen har vore viktig, seier det på alvor, er veldig bra og eit mål det er jobba mot lenge, seier Aasbrenn. Ingvild Bryn, fungerande Han takkar kringkastingssjefen for at språksjef i NRK. han har gått i bresjen for nynorskpro- senten i NRK, og vist at det er viktig for I 2018 GJEKK kringkastingssjef i NRK Thor leiinga. Han trur det har smitta over på Gjermund Eriksen ut og sa at NRK skulle resten av organisasjonen. nå målet om 25 prosent nynorsk i 2019. – Det NRK har vore spesielt flinke – At han var så tydeleg og gav sig- til, er å vekkje det ein kallar sovande nal frå toppen var viktig. Det gav meg nynorskbrukarar. Til dømes folk som og Ragnhild Bjørge, som var språksjef har gått på skole på Stord, og har flytta fram til i sommar, viktig draghjelp. Det til Oslo og komme bort frå nynorsken. har ikkje tidlegare komme så tydeleg Dei kan vekkjast og aktiverast for å få beskjed frå toppen om at dette var noko oppfylt krava til NRK. som skulle til, seier fungerande språk- sjef i NRK, Ingvild Bryn, til Nynorsk – Godt men ikkje godt nok Pressekontor. Ho har til saman vore Nynorsk kultursentrum skriv i ei pressemel- språksjef i over to år. ding at resultatet er «godt, men ikkje godt nok», og skriv at prosenten først og fremst er Mest nynorsk på P1 nådd med mykje dialektbruk i radio. I 2019 var 25,2 prosent av det samla – Det avgjerande for nynorskbrukarane innhaldet til NRK på nett, radio og er kor mykje skriftleg nynorsk som blir tv på nynorsk. Prosenten har dei har publisert på NRK.no. Der har dei framleis jobba for i fleire år. Det er spesielt på langt igjen, med under 20 prosent nynorsk nett at NRK har vore under 25 prosent innhald, seier direktør i Nynorsk kultur- nynorsk, fortel Bryn. sentrum Per Magnus F. Sandsmark. – Vi har brukt mykje tid på det, så det Direktøren strekar likevel under at ville vore trist å hamne rett under. Ein bru- det er svært gledeleg at kringkastingssjef kar mykje energi og stor innsats på det, så Thor Gjermund Eriksen har nytta leiar- det er klart vi er veldig glade, seier ho. skapen sin til å nå målet for første gong. Det er NRK P1 som har mest nynorsk med 30,5 prosent i 2019. I året som Flautt å ikkje ha klart det før gjekk har NRK også lukkast med å I pressemeldinga frå NRK seier kring- levere meir nynorsk innhald til nettsta- kastingssjefen at det er litt flautt at dei den nrk.no , der nynorskdelen har auka ikkje har fått det til før. Han meiner frå 16 til 18 prosent. at å auke nynorskbruken har auka språkmedvitet i heile NRK. Samstundes

meiner han dette også har vist kva NRK 2020

Eksempel for andre • OVERRASKA OG STOLT: Turid Nordbø frå Leiar i Mållaget, Magne Aasbrenn, har betyr for dialektar, samisk og kvensk. Grindal Ysteri tok imot Nynorsk nærings- følgt spent med på utviklinga av den – Det har betydd mykje at funge- livspris 2019 på Fannremgården i desem- lova prosenten. rande språksjef Ingvild Bryn og språk- ber. Ysteriet seier dei er overraska og stolte – Det er veldig flott og set eit godt styret i NRK har vore så oppmuntrande over prisen. Foto: Ellinor Bergli Bustad eksempel for andre statlege institusjo- og skapt sjølvtillit hos medarbeidarane, nar om at det å følgje mållova er noko slik at mange er blitt tryggare på å ein skal gjere, seier Aasbrenn til NPK. bruke nynorsk, seier Eriksen. NPK Han meiner det eigentleg ikkje burde Tidend 1 Norsk 21 blå muggost fr å gr i ndal yster i Råblå Forteljinga om Grindal Råblå er ein av dei. Han vann tydelege krystallar. Smaken handlar om søstrene som VM-gull i 2018 og vart kåra har ei søtleg opptakt, med ikkje ville flytte heim frå til årets ost i Det Norske gode muggtonar, saltbalanse setra. Så vart det til at dei tok Måltid 2018. og frisk aroma. Smakane over kvar sin gard og fekk smeltar i hop, og er mildare bygd seg eit ysteri. Om smaken: «Heftig enn ein kunne venta seg. dåm av rå mjølk, modent Smakar lenge.» Grindal ysteri er eit økologisk høy, algar og syrlege tonar handverksysteri, som med – kompleks, men snill. Du finn han kanskje i ein varsemd foredlar rå ku- og Munnkjensla er krema, med delikatesse- eller MENY- geitmjølk til små og store butikk nær deg! smakfulle ostar.

www.grindalysteri.no • [email protected] • grindal, rennebu, trøndelag NORSK MÅLUNGDOM N

ҡ LEIARSPALTA

GUNNHILD SKJOLD leiar i Norsk Målungdom

Gjer språkmang- faldet synlegare! NOREG ER, OG har alltid vore, eit fleir- språkleg samfunn. Det store språklege mangfaldet vårt består både av dei norske dialektane, dei norske skriftspråka nynorsk og bokmål, minoritetsspråk (både dei nasjonale og dei nyare innvan- drarspråka) og ikkje minst urfolksspråka våre. Dessverre er dette mangfaldet under press, både frå engelsk og frå bokmål.

VI SOM ER nynorskbrukarar, kjenner godt kjensla av å måtte ty til eit anna UNGDOMAR PÅ LEIR: Språkteknologi var mellom temaa då Norsk Målungdom møttest til vinterleir på Toten språk enn vårt eige. Riksavisene vil ikkje i januar. Foto: Ingunn Vespestad Steinsvåg / Norsk Målungdom bruke nynorsk, mange må bruke bokmål når dei samarbeider med folk på jobben, og skoleelevar over heile landet manglar digitale læremiddel på språket sitt. Dette problemet har også mange andre språk- grupper i Noreg. Norsken og 2019 ER SNs urfolksspråkår, og dette året blir urfolksspråk løfta fram over heile verda. For å markere dette inviterte Sametinget til ei samisk språkveke 21. til 27. november som vi i Norsk Målungdom sjølvsagt deltok på. Målet med marke- språkteknologi ringa var å synleggjere og auke kunnska- pen om dei samiske språka. PÅ HAUSTPARTEN VAR eg på eit at utdanninga i datalingvistikk er Korleis skal me so jobbe fram- seminar om språkteknologi som lagd ned ved norske universitet. over? Det er tydeleg at staten og I TROMSØ, DER eg kjem frå, er det van- Nasjonalbiblioteket og Språkrådet andre aktørar lyt halde fram med skeleg å gå glipp av at samiske språk også hadde i lag. Der fekk me høyre Personvern og opphavsrett å stø utviklinga av språkteknologi. høyrer heime i Noreg. Offentlege bygg, ein del om utfordringane med å Ein annan ting som vantar, er Nasjonalbiblioteket gjer det alle- både statlege og kommunale, er skilta få språkteknologien på norsk. Det store nok korpus. Mykje av tale- reie med å leggje mykje ope via på både bokmål og nordsamisk. Korfor førte til at me no på vinterleiren korpusa lyt byggjast opp. Det finst språkbanken. Det er klårt at det er er det ikkje slik til dømes i Oslo? Vi veit åt Målungdomen inviterte Bene- korpus frå ymse sosiolingvistiske viktig at til og med kommersielle at det er mange samar som bur i Oslo. dicte Frostad frå Språkrådet til å prosjekt og dessutan NRK, men aktørar bør få tilgjenge til det som Da bør det samiske vere meir synleg i koma og snakke for oss om språk- desse er anten verna av person- kan brukast i teknologi. Teknolo- kvardagen her også. Derfor er det bra at teknologi. vernet eller opphavsretten. Mangt gien kjem likevel, alternativet er at byrådet i Oslo vil vedta eit samisk namn som er teke opp og transkribert han ikkje verkar fullgodt for norsk. på kommunen. Det håpar vi dei får på Manglar kompetanse nøyaktig og godt, kan ikkje brukast plass, og vi håpar mange andre følger Det meste av talespråkteknologi til utvikling, berre forsking. Det Lova legg ikkje til rette etter. vert laga i utlandet av utanland- er difor viktig at lovgjevinga og Me bør difor få med oss stat, for- ske selskap. For dei aller fleste kontraktar som vert skrivne under lag, universitet og fleire på å gjera VI I NORSK Målungdom meiner at det marknadene dei lagar produkt framover, opnar for at ljodopptak sitt. Ein kunne godt tenkt at i og er ein menneskerett å få bruke og møte til, er det vanlege at ein har eit av radio, sosiolingvistiske intervju med Nasjonalbiblioteket får inn førstespråket sitt, og da må dei samiske eller anna standardtalemål å o.l. lèt seg bruke i slike korpus. både ljodbøker og prenta bøker språka bli enda synlegare i storsamfun- halde seg til. Eit mål det er venta gjennom ordninga med pliktav- net. Her må både offentlege og private at dei fleste språkbrukarane er Fare for statustap levering, ville det dimed vore organisasjonar og selskap ta ansvar. i stand til og viljuge til å tala. Me som rørsle vil nok halde fram nokso enkelt å knyte saman ljod Norsk Målungdom har til dømes lenge Derimot poengterte Frostad at med å ha eit mål om at norske og skrift. Men den gong ei, det vore ein pådrivar for at fleire organisa- hjå oss i Noreg er det ikkje venta talemål skal kunna brukast på vert samla inn, men ein får ikkje sjonar skal vedta samiske namn. Her var av nokon å skulla tala anna enn alle område i Noreg, jf. framleg- bruka det til utvikling av tekno- både vi og Noregs Mållag tidleg ute. heimemålet ute blant folk – og get til prinsipprogram. Det vil logi – lova om pliktavlevering då kan det heller ikkje vera ann- berre koma meir og meir talestyrt legg ikkje til rette for det. Kan MEN DA BLIR spørsmålet: Kor er eigent- leis når ein talar til dingsen sin teknologi – då lyt mest mogeleg hende det ville gjort det mogeleg leg dei samiske namna våre synlege? eller i ein rettssal der ein skal liggje til rette for at ein framleis å skrive med røysta på nynorsk. Om den einaste plassen ein kan sjå dei laga transkripsjonar med hjelp kan halde fram med å bruke hei- Nett no kjem det berre ut på bok- samiske namna våre er i lovene, da gjer av tekst-til-tale-teknologi. Tale- memålet sitt i møte med teknolo- mål – då spørst det: Vil ein skrive dei ikkje den jobben for å synleggjere attkjenning fungerer nokolunde gien. Eventuelt er det ein fare for med røysta og verte ferdig med og anerkjenne dei samiske språka som 2020 • godt i dag for sentralaustnorsk, orddaude og overgang til andre meldinga, eller tek ein og skriv vi ønskte da vi vedtok namna. Da vi men i varierande grad for andre talemål i visse kontekster – og på på gamlemåten for å få meldinga markerte samisk språkveke, synleggjorde talemål. sikt kan dette føre til statustap på nynorsk? Me bør få gjort noko vi dei samiske namna våre på sosiale Det er mogeleg å bøte på desse for talemåla som teknologien med denne stoda, altso både for medium. Kanskje det neste er å trykke hòla: Det me manglar, er mange ikkje skjønar. Det skal ikkje vera å få tale om til nynorsk tekst og opp brosjyrar og anna tilfang med dei nok kompetente folk som er stø- naudsynt å måtte språke korkje for at norske talemål skal kunna samiske namna våre? duge i både norsk lingvistikk og i ute mellom folk, i rettssalen eller bløme i møte med teknologi. [email protected]

datateknologi. Det er eit problem i heimen med kjøleskåpet. HÅKON REMØY Tidend 1 Norsk 23 24 Norsk Tidend 1 • 2020 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 ҡ 1 20 19 18 ҡ

KVISS laen iår. Kva sportheldthopåmed? Og i kva land vann årets tevling? Kva heittedennorske hopparen som gongeni1953. vartskipatilfyrste chen Nyttårshopprennet iGarmisch-Partenkir ogbokmål.Kva nynorsk heittedeifør? skulleheita dei tooffisielleskriftspråka Odelstinget vedtok1.februar1929at Niño? I kvahavkjemmeovervêrfenomenetEl og leiarieitpolitiskparti.Kva foreitt? Gunnar Stålsettharvore bådebiskop iOslo nar? Kva typenøtttreng duforålagamakro og Kristihimmelfartsdag? Kor mangedagarerdetmellompåske dekkjer avisa? Hordaland sidan1987.Kva nykommune Os og Fusaposten harkome utpåOsi dei størstenorske byane.Kva foreinby? 15. januar1916brannstore delaravein film. Kva heiterbarnefilmen? musikalske bidragetsitttileinsærskjend fordet nes) ernominerttileinOscar-pris Den norske artistenAurora(Aurora Aks namn pådyret? påAgder.svinokse Kva ereitvanlegare eller svintoks svarte striperogvertkalla Dette mårdyret gårihiomvinteren, har kamp? mot ifyrste par iNationsleague.Kva landspelardei vinntokam pen 2020,omdeinoberre sjanse tilåkoma tilEuropameisterska Det norskehareinsiste herrelandslaget vi møtes. Kva gruppeerhankjendfrå? iTV2-programmetdeltakarar Hver gang Artisten AslagHaugenereinavårets Kva foreielvrenn gjennomLillehammer? Kvenlitteraturpris. avdeifekkprisenfyrst? Tre nynorskforfattararharfåttNordisk råds til 1997? ken Kina.Kva landråddeoverbyenfram siell administrativregion iFolkerepublik Hongkong haridagstatussomeinspe verk. Kva metallvardetmykjeavigruvene? Røros erbygdoppkringgruvedriftogberg Tutta, vannheidersprisenpåIdrettsgal Suzann Pettersen, medkallenamnet solguden iegyptiskgudelære? den viktigasteguden–menkvaheiter Han vertframstiltmedfalkehovud oger måleeininga Kva målerdumeddengamlenorske

BAK MÅL ligg Garmisch-Partenkirchen?

kvadratalen? • Fredrik Hope - -

Kristi himmelfartsdag kjem 39 dagar etter 1. påskedag etter 1. påskedag eller formann, i Senter Han var leiar, partiet i perioden 1977–79 ------1 Kopar 2 Storbritannia fekk prisen i 1964. Vesaas 3 Tarjei 4 Gudbrandsdalslågen (ogso kalla Lågen) 5 Hellbillies 6 Dei møter Serbia på Ullevoll 26. mars. 7 Grevling 2 8 Frost 9 Bergen 10 Bjørnafjorden kommune 11 12 Mandlar 13 14 Stillehavet 15 Landsmål (nynorsk) og riksmål (bokmål) 16 Marius Lindvik 17 Tyskland (1 kvadratalen ≈ 0, 3937 m2) 18 Areal 19 Ra eller Re 20 Golf ҡ vart kåra tilÅrets lokalavis i2015. nynorske lokalavisene ilandet, og ansvarleg redaktør iSognAvis. Nynorsk pressekontor. Tom Hetland, styreleiar iStiftinga sekontor framover, kommenterer Inge Fardal tilåleieNynorskpres- fått eiredaksjonell kraft som Jan - VIERSVÆRT GLADEforåha ansvarleg redaktør iSognAvis. Fardal kjemfrå stillingasom Nynorsk pressekontor (NPK). leg redaktør ogdaglegleiarav Jan IngeFardal erny ansvar- Ny redaktør ogleiar i Nynorskpressekontor i 13 år. RØYND PRESSEMANN: koma inn att førhanhadderoa segnedlitt. hadde roptFinstad «kuk»under takk-for-maten-tala. Hanfekkikkje

– Fardal kjemfrå stillinga som FALCH Sogn Avis ereiav deifremste

Henta frå Sigmund Falch: Jan Inge Fardal tok til i Nynorsk pressekontor 1. februar etter å ha vore redaktør i Sogn Avis

Den slemmastedokka iDrammen, Schibsted / Vigmostad & Bjørke 2015 gang ogfornying, seierHetland. energisk pådrivar forvidare fram - siste åra, ogvitrurFardal vilvere ein inne ieisvært positivutviklingdei lokalavisene ståroverfor. og godinnsiktikva utfordringar området tilNynorskpressekontor, nettverk- blant mediefolkikjerne Redaktørforening hareitstort mangeårig leiarav Vestafjelske lokalaviser sinjournalistpris. like, ogfekki2017Landslaget for den utøvande ved journalistikken dette. Samstundesharhanhalde sidan 2006einstordelav æra for Fardal harsomansvarleg redaktør – Nynorskpressekontor harvore Hetland leggtilatFardal som sjef iNRK. Riise Kristiansen,somerny språk om tilsetjinga. laus på,seier Jan IngeFardal sjølv for åfå ogsomegserfram tilågå er eitoppdrag egerverkeleg glad nande stadåvere ennNPK.Dette vanskeleg åfinneeinmeirspen pånynorsk,journalistikk erdet eller beggespråk. aviser sompubliserer pånynorsk heitsstoff på nynorsk tilom lag 40 og nyheitsbyrået leverer idagny gåve åstyrkjenynorsken ipressa, Fardal tekover etterKaroline – Når dueroppteken av viktig NPK harsomsifremste opp- Foto: Halvor Farsund Storvik / porten.no Foto: Halvor Farsund Storvik NPK-NTB - - - ҡ BRENSELET Kryss NTnr.1-20 KOM BORTI FREISTING HANDLAR TENNENE EKSPERT GRÅBEIN BRUKER ҡ BLÅSAR Kryss NT nr. 5-2019 nr. NT Kryss OG FLØYTE I STARTEN TILÅRS- TEOLOG DEBATTEN PLAGSAM SCENE- PROBLEM GODBIT FARTS- KRYSSET KOMEN STRAUM SJØVEG JOBBEN FARGE RENDE STADEN ER OBO REGU- KUNST VARME VERDI- LATOR TANKE BÆR- KAVE MEIR VEG- LAPP SKIN TID I TØY TIDS- T T T T T T T T T

IS RIKE TEK KRYSSORD NR 1 • 2020

RIDANDE FØLGJE KONGE LØYSING BORTI R R R Ø A O TOK E E E V E T T L L I FLATEMÅL STRÅLAR STARTE FISKEN SKRÅL GRUS HUGS M TYPE R N U O A S H A N BYE Y E L L I INDIREKTE POLITIKAR PORTUG. FLYTTINGA STORFUGL TIL SETRA HALDET OPP- R N B A U O A S N U N P E E E P F FLATEMÅL SLEIPING ELDSTAD KVINNE- BROTEN VARME VONDT FJERN MISTA NAMN G Ø R A S N LYD V E E T L L I I VØRDELEG SET ISEG LENGTING PLANTE- VINDFRI KVINNE LYSTIG SIDE R R R S O Å A Å S A D K K DEL T T STILLING BARNE- FLATE FAKULTET BORN PRESTE- REISKAP GRIPE- VISER TRAU M LEIE VEG R O S O S N A K V E E F L L L • Nr. 5– 2019 LÅGT TAL KVINNE- BRUTAL MORO- BESTE NAMN VERDI SAME ALDRI Ø R N N A E E E E DEI T T L I I TRYKKJER POP-TRIO TIDSROM TALE OM UNDER- ARBEID STYGG ELING IKKJE R R N A U N O U N U K E KORTSPEL I I DESSERT TILBAKE- REISKAP REINSE- EIGEDOMS- BLIKK I VESTFOLD VERTSHUS 20 FØR 2007 SÅ VONDT! SPISSEN STÅR I VERET PRON. PARTI TRIVE G R R R R A Å N A Å A S E T I AMBOLT STABEL MIDDEL PLAGG KOME- FRAM- R S S A H S O S D K E T T L I BRYTAR AVKASTING NEDER- TOSKE- DEMPA VYRKE BANE- HUGA FLIRE SKAP R A U S A N LAG V V E P F T T T I FORMUE FULL AV LENGD OPEN- BERR FUTT FUGLELYD REKLAME LEVERE RYDDE PÅ BLAD TUTA G R R A A O N U K E P E L I I SMAKLAUS KRUKKER MUSIKK KNADD ATOM SKRÅ G R R N O U S N N E P E L I SEG LAGER GJØDSEL FRAMAND- MÅLER VEKTA TANTE HØGT SITJE M R LIKE Ø S S A N K V E E F T L STILLING SAMLAR I FAKKAR HOVUD- GJORD UTKIK FLIRE KORT STAD • Laurits Killingbergtrø DU OG EG NARKO- UJAMN TIKUM PRON. MUNN INDRE SINTE R R A N A K V E T T T T L I I ARTIKKEL OSTEN M R R A N N N D E E E E E T T I I GL. HORN- SIGNAL LENDE HA ISEG GUDINNE G G G HÅR R U A U N A U T T T T L BLÅSAR SA FEIL FRAMLUTT PROFET GRESK GRØNT REKNE DEKKE SKRIK BERG EPOS DUFT Postnummer/-stad: Adresse: Namn : Sigvor Bjørkedal Øvregård, Folkestad Erik Bråthen Solem,Oslo Ståle Fitje,Sandane nr.Vinnarar avkryssord 5,2019: HØGT OPPE BØR MAT KNOKKEL FIRKANT MATIKAR GELATIN LYDNAD HELDIG AVKOM GREITT MATE- OMSUNGEN HUSVÆRE PLANTER EINFELT BYÅRE TA PÅ DRØV TOGG IKKJE JULARBOS MINKANDE GOROEN SKORPE DRAUM MÅNE M.M. TIL Merk konvolutten «Kryssord». Frist: 13.mars Send løysinga til: TIL HUSET RAUDFISK FRIGJERE LYSRAUD HANDEL FOSTRE RIKKE BOK- NES ein finpremie. Tre vinnarar vert trekte utogfår Rett løysing kjeminesteutgåve. [email protected] eller e-post: 0184 Oslo Lilletorget 1 Noregs Mållag OVERSYNET VANDELS- SKJENER FERD PÅ SYMBOL VAN I DETFRIE SETJE AV TJUVERI MORO- SAME SEINT HAR FER KJÆRLEIK GUDINNE PERSON ISLAND ANDRE BY PÅ TONE HAVELLE STAND LENDE UT AV FOR- DÅRLEG HUMØR 2020 NINGEN NR. 1 SLEKT- N NT 25 Norsk Tidend 1 • 2020 KRAMBUA Paraply. Samanleggbar liten paraply med oransje logo. Kr 390,–

Cirkle K-krus inkludert kaffiavtale. Termokrus som gjev deg gratis kaffi på alle Cirkle K- stasjonar ut 2020. Kr 299,–

Berenett. I bomull. Bli synleg i trafikken!Kr 45,–

Fat. Stilsikker logo på stilsikkert fat frå Verde-serien til Figgjo. Høveleg til både grill- og jolemat. Diameter 20 cm. Kr 200,–

Notatbok. «Gjennom ord blir verda stor». Kr 180,–

Pennal. Med teksten: «Skriv nynorsk». Kr 75,–

Krus. «Nynorsk til meg, takk!» på Verde-koppen frå Figgjo og formgjevar Johan Verde. Ein klassikar med klassisk slagord! Kr 200,–

TILBOD! Fat + krus. Kr 330,–

Krus med trykket: Det går mangt eit men- neske og ser seg fritt ikring for Ivar Aasens skuld. Tarjei Vesaas, 1950. Kr 180,–

Krus med trykket: Skogen stend, men han skifter sine tre. Olav H. Hauge, 1965. Kr 180,–

Bagasjelapp med logo og fotografi. Kr 60,–

Ostehøvel i stål, oransje, frå Bjørklund. Kr 200,–

Ostehøvel i stål, matt svart, frå Bjørklund. Kr 200,–

Jakkemerke «NyNorsk» «Slepp nynorsken til» Send e-post med tinging til [email protected], ring til 23 00 29 30, «Gjennom ord blir verda stor» «Takk, Ivar Aasen!» eller gå inn på www.nm.no. Sjå innom heimesida for andre tilbod. Kr 10,– per stk., kr 50,– for 20 stk. 2020 • Aasen-panneband i ull. Kr 200,– Hugs at vi kan gå tom for somme artiklar. Det er såleis ikkje sikkert at du får alt du tingar.

Porto kjem i tillegg til prisane vi har gjeve opp her. Norsk Tidend 1 Norsk 26 KRAMBUA 6. mars Stoffrist nr. 2–2020: nummer kanvidiskutere særskilde avtalar. Alle prisarereks.mva. Ved lysingifleire Ilegg tilavisa: Heilside: Halvside: Kvartside: Spaltebreidd: Tillegg fortekstside: Annonseprisar: Annonsar: Abonnement: kr. 250,–perår 14600 Opplag: Prent: Nr1Trykk as Norsk Tidend Framhald avFedraheimen ogDen17deMai kr 1,00pr. stk. kr 9000,– kr 5000,– kr 3000,– 45 mm kr 0,50,–/mm kr 9,00,–/mm 1

•

2020 MÅLLAGET INFORMERER Mobil: E-post: [email protected] Leiar: Kontonr.: Kontoradresse: E-post: [email protected] Telefon: 23002930 0184 OSLO Lilletorget 1, Tilskrift: nm.no NOREGS MÅLLAG Lilletorget 1,0184OSLO MagneAasbrenn 97 0065 ansvar foråoppføre segskikkeleg motkvarandre tillitsvalde, aktiveogtilsetteiNoregs Mållaghar veremållag, skal eingodstadåengasjere seg.Alle Noregs Mållagsentralt,ogallevåre ulike lokale møteplassar iNoregs Mållag. ningslinjer fortrygge På landsmøteti2018 vartdetvedteke nokre ret TRYGGE MØTEPLASSAR Påmeldings- ogbetalingsfrist er15.mars. erdetfestmiddagpålandsmøtehotellet. Laurdag kveld iSolakulturhusmedTønes ogTore Renberg. i skulen.Fredag kvelderdetmiddagogkultur- anna opplæringslovaogvurderingsordningane sipprogram fororganisasjonen ogdrøftar blant stadfest athankjem),landsmøtetvedteknyttprin- omspråklova(ikkje minister AbidRajatilåsnakka Mållag. Styret harinvitertkultur-oglikestillings- liggogsåpånettsidenetilNoregs all informasjon lufthamn. Allelagharfåtttilsendtinformasjon,og HotelStavangervedSola møte påQualityAirport Fredag 24.tilsøndag26.april2020erdetlands- I NOREGS MÅLLAGLANDSMØTE 3450.19.80058

tlf. 45471716,[email protected] Marit Aakre Tennø, politiskrådgjevar, [email protected] tlf. 23002932•90729615 Astrid MarieGrov, kommunikasjonsrådgjevar, tlf. 92648348,[email protected] og organisasjonskonsulent, Hege Lothe,informasjons- [email protected] tlf. 23002936•97 529700, Ingar Arnøy,skulemålsskrivar, tlf. 23002934,[email protected] Per HenningArntsen,økonomikonsulent, tlf. 23002930,[email protected], Erik Grov, organisasjonskonsulent, [email protected] tlf. 23002937•95 785560, dagleg leiar, Gro Morken Endresen, Tilsette: NOREGS MÅLLAG - blir det i framkant avlandsmøtetiapril. blir detiframkant ken ogdet leggjetilrette forkjønnsdelteformøte, åtferd. Framforstore sentrallek tilskipingarskal eigne rutinaromdetkjemvarselkritikkverdig og møtekvarandre medrespekt. Deteretablert ninga ellernoko anna. Ta kontakt omdeharspørsmål ombeløpet,utrek februar tillagasomleverteårsmeldingfor2018. Medlemspengerefusjonen for2019vertutbetalti REFUSJON AV MEDLEMSPENGAR Brønnøysundregistera. som åvere registrert medorganisasjonsnummer i teret, fårsøknadenavslått.Detteerikkjedetsame momsrefusjonssøknad. Fristener1.august2020. med årsmeldinga,harmealttreng forvårsamla senderinnskjemaetogsignertrekneskap lokallaget På nettsideneerdetlagtutsøknadsskjema. Om søkjeommomskompensasjon. mållagkan Lokale MOMSKOMPENSASJON februar. vedtek siinnstillingtillandsmøtet.Fristener19. kome medinnspelogendringsframleggførstyret oppmoda omådiskuterepåårsmøtetog saka program forNoregsmållagvert Mållag.Lokale Ei nemndharkome medframleggtilnyttprinsip- PRINSIPPROGRAMNYTT TILFRAMLEGG på nettsidenewww.nm.no. komen ieinnyogoppdatertversjon.Dufinnlova tare åvedtaeignelover. forlokallaga Noerho vere slikatdetskal let ei mønsterlovforlokallag Mållagetharlikevellover forlokallaget. utarbeidd somvedtekeigne Det erårsmøtetikvartlokallag NY MØNSTERLOV informasjon. informasjon. gjennom heileåret. På nettsidenefinndemeir søkje kan å fåbruke målarbeid.Laga isittlokale sjonsmidlar, søkjeom ogfylkeslaga kan somlokal- I 2020erdetsettav300000kroner iorganisa- SØK OM ORGANISASJONSMIDLAR! NB! Lag somikkjeerregistrerteNB! Lag ifrivilligregis-

E-post: [email protected] Telefon: 97417145•23002940, Dagleg leiar: Leiar: Tilskrift: malungdom.no NORSK MÅLUNGDOM Kontonr.: 3450.65.48707 E-post: [email protected] Telefon: 23002940 0184 Oslo E-post: [email protected] Telefon: 45693360•23002940,

GunnhildSkjold, Lilletorget 1, IngunnVespestad Steinsvåg, - NT - - 27 Norsk Tidend 1 • 2020 RETURADRESSE:

Noregs Mållag Lilletorget 1 0184 OSLO

Nr. 1 • februar 2020 – Eg har gjort ein jævla god jobb. Trine Skei Grande då ho forlét jobben Norsk Tidend som kultur- og likestillingsminister i januar Framhald av Fedraheimen og Den 17de Mai

PÅ TAMPEN

ALT ELLER INGENTING. Eg er ikkje åleine, me er mange som har det sånn. Anten går me all in, eller så lar me det like godt vera. Difor står det køar av folk med panteflasker etter jule- feiringa, og difor er januar den perfekte tida for kvit månad – eller om lag 30 alkoholfrie dagar, som det strengt tatt er snakk om. Eg er der sjølv. Etter eit 2019 fullt av feiring, ferie, fest og sorgsløkking, gjer det godt for både kroppen og psyken å reinsa litt opp i syste- met. Rett og slett gje det ein liten pause.

NOKO AV DET eg har rukke å tenka på i denne litt rolegare perioden, er nettopp korleis denne tankegangen pregar livet. For det gjeld på ingen måte berre alkohol. Sjå berre på treningssentera rundt om, som har vore fulle sidan nyttår, men begynner å komma tilbake til den vanlege tralten no når folk har kasta nyttårsforsetta på båten, og lever vidare som før. Klarer ein ikkje å følgja det perfekte treningsprogrammet, kan ein like godt la det vera. Sjølv vaks eg opp med ein far som såg på det som ei kjempebragd – på grensa mot det uoppnåelege – å klara å berre eta ei rute sjokolade. Fekk han ikkje eta seg mett på suk- ker og feitt, kunne det vera det same.

OG EG KJENNER det sjølv. Ser ein på kvar del av livet som eit lite prosjekt, kan ein GLAD GJENG: Ingenting å seie på stemninga då Ronny Brede Aase (i midten) tok imot Kringkastingsprisen motivera seg for dette vesle prosjektet. Ei 2019 frå dagleg leiar Kjartan Helleve og styreleiar Kathrine Nygård i Kringkastingsringen. pils i midten av januar hadde ikkje funka. Foto: Jonny Jeremiassen Tomter Då hadde ikkje resten av månaden blitt kvit. Prosjektet er uansett mislukka, og då speler det inga rolle kva eg gjer resten av månaden. Kringkastingsprisen MEN DET ER jo berre tull. Kroppen har sjølv- sagt nett like god nytte av å vera promillefri dei siste to vekene, sjølv om det ikkje blir ein samanhengande månad. Ei treningsøkt i veka til Ronny Brede Aase er mykje betre enn ingen, sjølv om planen var å trena fire gonger i veka. Og kva med Mangeårig programleiar i P3 Ronny lekten har han vore med på å gjera mange andre resten av livet? Eg flyr kanskje (eller eigentleg Brede Aase har fått Kringkastingsprisen unge stolte over språket sitt og heimstaden sin. heilt sikkert) altfor mykje når eg turnerer lan- 2019. Vinnaren har allereie fått det som finst av nynor- det rundt. Men om eg droppar flyet, og heller ske medieprisar, og med denne er det full pott på tar toget eit par gonger i året, blir ikkje reduk- ҡ Den elles så ordrike programleiaren skal ha nynorskpris-fronten, skriv juryen. sjonen av flyreiser mindre verd, berre fordi blitt uvanleg fåmælt då han utan varsel blei eg elles flyr ofte. Bruker me to kyllingfiletar i overraska med prisen på direkten på P3morgen, ҡ Kringkastingsringen rosar prisvinnaren for staden for fire til middag, må halvparten så fortel Kringkastingsringen som deler ut prisen, i å ha gjeve eit ansikt til nynorsken og til Sogn og mange kyllingar avlast opp og drepast. ei pressemelding. Fjordane, berre ved å vera seg sjølv.

SUMMEN AV ALLE dei små tinga kan fort ҡ Organisasjonen meiner Ronny Brede Aase ҡ Kringkastingsprisen blir delt ut kvart år til ei bety noko, sjølv om ein ikkje klarer å nå dei har vore ein tydeleg og viktig ambassadør for røyst i eteren som utmerker seg med godt språk heilt store måla. Det skal eg minna meg sjølv nynorsk i mange år. I grunngjevinga blir det i radio eller fjernsyn og som på ein framifrå på når eg reiser til hovudstaden for å gå på mellom anna peikt på at programleiaren på klin- måte brukar nynorsk eller dialekt i det daglege fest eit par dagar før februar tar til. gande sunnfjorddialekt har losa lyttarane gjen- arbeidet. Tidlegare har mellom andre Arill Riise, ANDERS TOTLAND nom nesten tre tusen sendingar på P3morgen. Ingerid Stenvold og Are Kalvø fått prisen. https://totlanders.wordpress.com/blog – Gjennom si openheit og stoltheit for dia- NPK