Guide to Metropolitan Living

No 4 WWW.POINTOFDESIGN.PL ISSN: 2353-9224 CENA 100 zł (w tym VAT) JESIEŃ/ZIMA 2015

UPDATE ADAPT EXPRESS TRANSFORM EVOLVE dytorial W jesienno-zimowym wydaniu Point of Design smakujemy różne formy artystycznej ekspresji. Balansujemy między luksusem i modą, awangardą i abstrak- cją, by uchwycić wielość sposobów wyrażania piękna.

Prowokujemy, sięgając po ekscentryzm i aurę skandalu. To w kontekście surrealizmu – nurtu sztuki pławiącej się w otchłaniach absurdu i nonsensu. Intelektu- alnej prowokacji odbiorcy, a współcześnie ważnej artystycznej inspiracji.

Wraz z Jeanem Cocteau przenosimy się w zwariowane lata 20. i 30., kiedy sztuka była snobistyczna i salonowa, a jej twórcy potrafili nie tylko cieszyć się życiem, ale także włączyć w poważny dialog postaw i poglądów burzliwej historii XX wieku.

Stulecia ze wszech miar ważnego i inspirującego, pełnego przełomowych zda- rzeń i innowacji technologicznych. Do niektórych podchodzimy z sentymen- tem, inne niezmiennie od kilkudziesięciu lat stanowią ikony designu i pozostają w sferze niekończącej się mody. Rewitalizujemy historię Syreny – ikony szos PRL-u, i opowiadamy o początkach designu MINI – auta stulecia.

Point of Design to jednak przede wszystkim świat luksusu najwyższej próby. Czym jest luksus w wymiarze globalnym, a także z perspektywy piramidy naszych codziennych potrzeb i możliwości, przeczytacie w dziale Adapt.

W tym kontekście zaprezentujemy dziesięć największych domów mody i ich wkład w sferę interior designu. Nowy trend, zwany designers’ lifestyle, jest ma- nifestacją głębokiej lojalności wobec estetyki proponowanej przez konkretnych fashion designerów. Totalna wizja piękna, a w niej antykryzysowa strategia biz- nesowa domów mody, wydają się tworzyć sytuację win-win. Wygrywają nie tylko producenci, ale także klienci kreujący jednolity wizerunek samego siebie i najbliższego otoczenia. Jasny przekaz, jasne wartości.

W ekskluzywnej sesji Karla Lagerfelda, którą prezentujemy Wam jako jedyni w Polsce, przemycamy najnowsze trendy modowe na najbliższy sezon. Przeja- skrawiona wizja paryskiego mieszczaństwa to motyw przewodni jesienno-zimowej kolekcji Chanel. Trochę romantycznej, trochę androgenicznej, ale przede wszystkim bardzo metropolitalnej… Dramatic, yet graceful. Effortlessly simple, with cutting-edge technology. Ghost Series II forges a silent path of serenity through an ever-changing world. Na zakończenie prezentujemy dwa wyjątkowe wywiady. Daniel Libeskind opowiada o architekturze emocjonalnej i żywej. Budowle jako nośniki istotnych społecz- No ordinary power. Experience it for yourself. nie komunikatów, betonowe manifestacje zmian i wartości skłaniają do refleksji i spojrzenia na otaczający świat bardziej przychylnym i wyrozumiałym okiem.

Zachęcamy także do spojrzenia z przymrużeniem oka i dużą dawką poczucia humoru, jak czynią to nasi rozmówcy Maciej „Max” Łubieński i Michał Walczak – twórcy fenomenu inteligencko-snobistycznego – teatru Pożar w Burdelu.

Zapraszam do lektury, bo to jedynie przedsmak naszego point of design.

Rolls-Royce Motor Cars Warszawa Ostrobramska 73, Warszawa, 04-175 Agnieszka Bzdyra Tel: +48 608 444 518 www.rolls-roycemotorcars-warsaw.pl Redaktor Naczelna Official range fuel economy figures for the Rolls-Royce Ghost Series II: Urban 13.2-13.3mpg (21.4-21.2l/100km). Extra Urban 28.8mpg (9.8l/100km).

Combined 20.0-20.2mpg (14.1-14l/100km). CO2 emissions 329-327g/km. Figures may vary depending on driving style and conditions. © Copyright Rolls-Royce Motor Cars Limited 2015. The Rolls-Royce name and logo are registered trademarks. 3 – Point of Design – Jesień/Zima 2015

032516_bs350113_GhostII_290x255_Ad.indd 1 22/10/2015 16:59 Spis Redaktor Naczelna Agnieszka Bzdyra [email protected]

Dyrektor Artystyczny Łukasz Kwasiborski treści [email protected] Zespół Redakcyjny Anna Rułka-Jabłczyńska Express Transform Adapt Update Evolve [email protected] Magdalena Jurczuk [email protected] Artur Maciorowski [email protected] 18 Modny modernizm 32 Architektura emocjonalna 58 Karl Lagerfeld – new bourgeoges 90 Lekcja designu Enzo Mariego 122 Pożar w burdelu Daniela Libeskinda Współpraca Marcin Dzierżanowski 20 Jean Cocteau - smakosz formy 64 Designers lifestyle 94 Na dachu świata 128 Kopenhaga – zielone miasto 36 Downtown living z designerskim zacięciem Reklama [email protected] 24 Inspiracje z surrealizmu 76 Faking it 102 Paris noir tel.: +48 784 979 960 43 Architektura identyfikuje miasta Królowa szos PRL-u 134 Public & Media relations 82 W hierarchii luksusu 106 Kuchnia – inteligentny social hub Futurama Communication Intelligence Urbanizacja, populacja, architektura Mini samochód stulecia Waldemar Leszczyński 51 136 [email protected] 10. Polaków na światowej mapie Na globalnej liście ofiar designu 86 114 Skład DTP luksusu 140 Rekomendacje Point of Design kreacja.co

Korekta 144 Brownie wg przepisu Ralpha Laurena eKorekta24.pl

Druk Poligrafia Janusz Nowak Sp. z o.o.

Wydawca eCode ul. Ogrodowa 9 05-500 Mysiadło

Redakcja ul. Ogrodowa 9 05-500 Mysiadło tel.: +48 22 701 41 03 tel.: +48 784 979 960 [email protected] www.pointofdesign.pl

s. 20

s. 128 Publikacja jest chroniona przepisami prawa autorskiego. Wykonywanie kserokopii lub powielanie inną metodą oraz rozpowszechnianie bez zgody Wydawcy w całości lub części jest s. 58 zabronione i podlega odpowiedzialności karnej.

s. 51 s. 94 Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. bang—olufsen.com

LIKE NO ONE ELSE BeoLab 90 to obecnie nasz najbardziej zaawansowany głośnik, wyposażony w nowe, przełomowe technologie. BANG & OLUFSEN CENTRUM Piękna 18, 00-549 Warszawa +48 22 375 69 75 [email protected] BANG & OLUFSEN WILANÓW Klimczaka 1, 02-797 Warszawa +48 22 161 54 50 [email protected] SHOWROOM UL. RYDYGIERA 8 BUD.6 ICHP, WARSZAWA WWW.IDEAMM.PL WWW.MINOTTI.COM Reaction poetique, Jaime Hayon

SHOWROOM UL. RYDYGIERA 8 BUD.6 ICHP, WARSZAWA WWW.IDEAMM.PL

Snobistyczna, salonowa, awangardowa. Bez względu na jej oblicze, sztuka zawsze jest namacalnym świadectwem ludzkiej wrażliwości i ważnym komunikatorem idei i poglądów.

Express TRANSFORM

Rynek sztuki współczesnej przeżywa swój złoty milionów dolarów), wielokrotnie przekracza- two w rynku sztuki poza granicami swojego okres. Trudno oprzeć się wrażeniu, że jego nie- jąca wartość późnych portretów hiszpańskiego kraju. Warto zaznaczyć, że w ostatnim czasie przerwana dobra passa zaczyna przeradzać się malarza, także sprzedanych w nowojorskim znakomita większość dzieł Picassa sprzedanych w rodzaj fenomenu coraz częściej uważanego domu aukcyjnym Christie’s. Ugruntowany ry- w Christie’s została kupiona przez klientów za stan normalny i jedyny akceptowalny. Mimo nek sztuki mierzony jest limitowaną podażą z Azji. Oznacza to przede wszystkim globa- spekulacji na temat potencjalnego bliskiego określonych artystów. To jedna z podstawo- lizację i unifikację gustu klientów. Klasycz- tąpnięcia, tylko nieliczne przesłanki mogą po- wych cech, która tuż obok reputacji artysty ne, ultra-limitowane dzieła modernistyczne twierdzać tą tezę. Próżno zatem wypatrywać i jakości dzieła wyznacza jego wartość. Luksus kształtują się na szczycie kulturalnej hierarchii, spektakularnych strat milionów ulokowanych i limitowany dostęp do określonych jego przy- płynnie przenikając przez narodowe granice w najznakomitszych dziełach sztuki. kładów od zawsze szły w parze gwarantując kulturowe. Kolekcjonerzy ze świata wschod- ponadprzeciętną wartość, zawsze rosnącą na niego cieszą się możliwością posiadania Kulturalnie i modnie przestrzeni czasu, odporną na zmiany makro- w swoich kolekcjach zachodniej sztuki moder- Aukcje największych galerii twardymi danymi ekonomiczne i chwilowe mody. nistycznej. A ta coraz częściej bywa na szczycie potwierdzają mocną pozycję sztuki moderni- aukcyjnych rekordów sprzedaży. W 2012 roku stycznej. To nowy kanon “must have” wśród Pomimo, że historia świata sztuki przytacza dzieło Cezanne’a trafiło w ręce kolekcjonera bogatych kolekcjonerów dzieł z pierwszej po- wiele genialnych wytworów lotnych umysłów z Kataru za jedyne 250 milionów dolarów, łowy XX wieku. Nawet dzieła wcześniej uznane z różnych dziedzin, to jednak jedynie sztuki a Paul Gauguin ustanowił światowy rekord za trudne, jak chociażby Suprematyzm Kazi- plastyczne mają wpisaną w swoją tożsamość aukcyjny zyskując w lutym 2015 roku cenę mierza Malewicza cieszą się ogromnym zain- limitowaną ofertę. Piękna muzyka, poruszają- 300 milionów dolarów za obraz Nafea Faa teresowaniem i popytem. cy film z plastycznym obrazem i intrygującą Ipoipo. fabułą mogą istnieć w niezliczonej ilości kopi Dzieła sprzed kilkudziesięciu lat urastają do o tej samej wartości. Oryginalne dzieło może W tym świetle modne i popularne bitcoiny, do miana sztuki ważnej, a przede wszystkim po- być tylko jedno. niedawna uważane za Świętego Grala rynku ważnej na płaszczyźnie kulturalnej i intelektu- sztuki, bledną i wydają się nudne. alnej. Transfer luksusu Zapoczątkowany trzy dekady temu wzrost go- Rynek sztuki odzwierciedla znakomitą kondy- Modernizm już nie jest sztuką kontrowersyjną. spodarek opartych na petrodolarze czy daleko cję wschodzących gospodarek. Stanowi także Nazwisko modernistycznego artysty to rodzaj wykraczających poza granice zachodniej Eu- świadectwo na to, że kulturalny rytm świata Modny wartościowej marki, postrzeganej przez kolek- ropy, jak Ameryka Łacińska, Chiny czy Indie, narzuca zamożna Europa, będąc aspiracyjnym cjonerów z całego świata jako lukratywna lo- spowodował niespotykaną dotychczas migra- odniesieniem dla wszystkich ambitnych spoza kata kapitału. cję elit do krajów oferujących wyższy standard tej części globu. Transfer luksusu z zachodu na życia, jak również korzystniejsze warunki po- wschód i południe to globalny fenomen. Mimo Cenne bo limitowane datkowe. iż jego korzenie sięgają zachodnich gospoda- Jednak nawet w obrębie jednej “marki” istnieje rek, to już dynamiczny wzrost zlokalizowany spory kontrast cenowy odzwierciedlający wy- Wraz z tym zjawiskiem na zawsze zmieniło się jest zupełnie gdzie indziej, w krajach azjatyc- modernizm jątkowo luksusowe pozycje sztuki. Dla przykła- także oblicze rynku sztuki. Stał się on miejscem kich czy Południowej Ameryce. du, “Kobiety z Algieru” Picassa to dzieło rzad- lokowania kapitału o wiele bezpieczniejszym kie, uznane za jedną z najwybitniejszych prac niż inne alternatywne możliwości. Dywersyfi- Z rynkiem sztuki jest jak z iPhonem „designed artysty, stąd jego wywindowana cena (141.3 kacja wachlarza inwestycji oznacza uczestnic- in California” ale “made in China”.

Modernizm urósł do miana sztuki poważnej i kulturalnej. Sztuka pierwszej połowy XX wieku to najbardziej lukratywna lokata kapitału i świadectwo dobrego stylu.

19 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EXPRESS

Jean Cocteau – smakosz formy

Legenda paryskiej bohemy – Jean Cocteau, to jeden z tych artystów, którzy przez dziesięciolecia, a zwłaszcza w szalonych latach dwudziestych i trzydziestych, przydawali sztuce atmosfery towarzyskiego skandalu i snobizmu. Za tą fasadą kawiarnianych póz i mód krył się jednak poważny dialog doświadczeń, postaw, poglądów czasami tak żarliwych, jak żarliwa była historia XX wieku.

Jean Cocteau (5.07.1889 – 11.10.1963) od naj- mu ta banalna używka. Nie był bynajmniej od- stała się nieskończoność form, możliwa do młodszych lat przejawiał nadwrażliwość na osobniony w zamiłowaniu do różnego rodzaju ujarzmienia tylko siecią późniejszego postmo- otaczającą przyrodę i doznania estetyczne. Już środków odurzających, cała bohema tamtych dernizmu. w latach szkolnych interesował się sztuką: pisał lat pachniała opium, kokainą i haszyszem. i rysował, co stało się główną formą wypowie- Surrealiści uciekali w sztukę niedosłowną i dzi w jego artystycznej twórczości. Na przełomie lat 1928 i 1929 odbył w Saint- nierealną z różnorodnością odmian zdefinio- -Cloud drugą kurację odwykową, którą sfinan- wanych jako: dadaizm, formizm, kubizm czy Cocteau był smakoszem formy, próbował sowała sławna Coco Chanel. Owocem tamtych hermetyzm. Cocteau w tym zakresie osiągnął wszystkiego: poezji, prozy, dramatu, eseju, ję- kilku miesięcy leczenia była m.in. książka pt. prawdziwy geniusz, zarówno w sztuce pisanej, zyka filmu, baletu, scenografii i grafiki. Może „Opium” z fantastycznymi ilustracjami. Była jak i w filmie oraz rysunkach o charaktery- dlatego w żadnej z tych dziedzin nie był wy- to książka niejednorodna gatunkowo, rodzaj stycznym stylu. bitny, ale stał się pierwszy w interdyscypli- zapisków w formie dziennika, pełna tyleż uro- narności swych pasji i poszukiwań, w sztuce czych anegdot o paryskiej socjecie, co błysko- Artysta salonowy – rzeklibyśmy dzisiaj – totalnej, co notabene tliwych refleksji o sztuce, życiu i fenomenach W paryskim życiu artystycznym Cocteau jest umiał znakomicie sprzedać współczesnej so- objawiania prawdy w procesie egocentrycznej wszechobecny od pierwszej wojny światowej bie publiczności. Może trochę z jej powodu autokreacji. do końca lat pięćdziesiątych, czujnie rozpo- nie zapominał o aurze ekscentryczności, jakże znając wszystko co nowe, świeże czy zaska- pięknie podkreślającej wyjątkowość artystów. Jean Cocteau był charakterystycznym typem kujące. Wrodzona zręczność, lekkość, dowcip To zresztą szło w parze z jego autentyczną bon vivanta i duszą towarzystwa, znał wszyst- i pozorna łatwość sięgania po różnorodne wiarą w mit i posłannictwo poety. Cocteau kich, od Pabla Picassa po Jarosława Iwaszkie- środki przekazu plasują go wśród tzw. artystów podzielał bowiem Platoński pogląd, zgodnie wicza. Delektował się urodą życia i wiele wska- salonowych, których główną zasługą było po- z którym poeta jest skoligacony z bogami i sta- zuje na to, że przez długie lata nie brał losu średniczenie pomiędzy bogatymi protektorami nowi medium między sferą nadprzyrodzoną dosłownie, wierząc, że to, co istotne, skrywa sztuki a rozmaitymi awangardami. a przyziemną. się w głębinach podświadomości i chmurach Cocteau obracał się w znakomitych kręgach nadświadomości, w halucynacyjnym objawie- towarzyskich, przyjaźnił się z Picassem, Coco Epoka pachnąca opium i kokainą niu prawdy, w tajemnicy, a nie w empirii. Była Chanel, Jeanem Marais, Edith Piaf. Budził Ów transcendentalny związek z bogami pod- to postawa godna szczerego surrealisty. Ale też sympatię i zaskakujący rodzaj entuzjazmu, dla- trzymywał głównie dzięki opium, od którego ten rzadki typ twórcy porzuca jedną formę dla tego chętnie stawał się tematem prac plastycz- był uzależniony. Przez całe dziesięciolecia palił drugiej, pewny jednego: za każdą odkrytą wy- nych wielu znanych artystów, od Picassa, przez ten narkotyk i rozkoszował się stanami wolno- spą jest następna. Tak zrodziła się XX-wiecz- Kislinga, Modiglianiego, Delaunaya, Picabię, ści i „wyzwolenia ku sztuce”, jakie zapewniała na awangarda, której ostatecznym odkryciem Man Raya czy Andy’ego Warhola.

20 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 21 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EXPRESS

Afirmacja twórcy Cocteau oprócz poezji tworzył liczne szkice. Stawały się one często uzupełnieniem oraz inspiracją innych jego dzieł (np. rysunki do Opium, sceny z filmu Krew poety). Z rysunków z lat dwudziestych przebija geniusz w wymiarze przewyższającym talent samego Picassa. Wcześniejsze ilustracje, z okresu pierwszej wojny światowej, to zwiastuny rodzącego się dadaizmu i surrealizmu, których prekursorem okrzyknięto właśnie Cocteau.

Kreska Jeana Cocteau, łatwo rozpoznawalna choćby dlatego, że jego reprodukcje są obecne w tysiącach publikacji dotyczących paryskiego życia artystyczno-literackiego, okazuje się czymś więcej niż ilustracją salonowych nastro- jów i towarzysko-intelektualnych zabaw. To rodzaj spójnej ekspresji przy użyciu wielości środków, w całości podporządkowanej afirma- cji samego twórcy. Cocteau miał także talent do przenoszenia wartości graficznych w prze- strzeń trójwymiarową – tworzył udziwnione głowy z drutów, ceramikę i biżuterię, których styl po dziś dzień znajduje swoich naśladow- ców.

Przez lata aktywności artystycznej wzbudzał różne uczucia. Za swoje dzieła był nie tylko lubiany, lecz także często obrażany, zarów- no przez publiczność, jak i przez krytyków. Dopiero gdy w 1955 roku został przyjęty do Akademii Francuskiej, doceniono jego wkład w rozwój kultury i sztuki.

Ilustracja Jeana Cocteau do powieści Querelle de Brest Jeana Geneta, opublikowanej anonimowo w limitowanym nakładzie 460 kopii, Paryż 1947 EXPRESS Inspiracje z surrealizmu Surrealistyczne halucynacje Magritte’a i Dalego inspirują współczesnych. Zaskakujące dzieła, dziwne i nierealne, skłaniają do analizy, oszukując umysł zwodniczym obrazem.

Surrealizm – obraz burzący logiczny porządek Fotorealizm Magritte’a rzeczywistości, w sposób wizualny wyrażający Prace Magritte’a podobają się „inaczej”. Tech- percepcję wewnętrzną, groteskowy, z pogra- niczna doskonałość w połączeniu z pozornym nicza jawy i snu, rzeczywistości i halucynacji. brakiem głębszej treści niepokoi i pobudza do Choć od współczesności dzieli go niemal wie- myślenia. Dopiero po chwili umysł dostrzega kowa historia, stanowi bardzo nowoczesną surrealizm przedstawionych scen i sytuacji, jak i plastyczną inspirację dla artystów i designe- w Królestwie świateł, gdzie pokazany jest nocny rów. pejzaż pod dziennym niebem. Moc obrazów Magritte’a często bierze się z rodzaju paradok- Wyrosły na bazie malarstwa Hieronima Bo- su, przypadkowego zestawienia dwóch banal- scha, czerpiący z dadaizmu, inspirowany twór- nych tematów, ale dobranego w taki sposób, by czością Rimbauda stanowi pogmatwaną próbę pokazać, że nawet to, co widziane wiele razy, zbadania sfery nieświadomości. W zakresie w odpowiednim kontekście potrafi zaskoczyć wielkiej fascynacji surrealistów pozostawała i nabrać nowego znaczenia. Zmierzająca ku rodząca się dziedzina zwana psychoanalizą, fotorealizmowi technika malarska Magritte’a której naczelnym przedstawicielem byli wów- dodatkowo zwiększa siłę oddziaływania jego czas Carl Gustav Jung i Zygmunt Freud. Co dzieł, realizm przedstawienia pogłębia kontrast ciekawe, psychoanalitycy nie podzielali entu- między tym, co widz odbiera, a tym, co zoba- zjazmu, jakim darzyli ich surrealiści. Freud po czyć „powinien”. spotkaniu z Salvadorem Dalim powiedział: „Je- stem wciąż skłonny uważać surrealistów […] René Magritte nie odwzorowywał rzeczywi- za stuprocentowych wariatów”. stości – przekształcał ją lub tworzył na nowo. Wymagał od odbiorcy świeżego i naiwnego Ta dziwna grupa nieco odrealnionych, ale spojrzenia na otaczający go świat. Nadawał mimo wszystko genialnych badaczy ludzkiego dziełom dziwaczne tytuły, niepasujące do pre- umysłu przypisywała ogromną rolę niepoha- zentowanej wizji. Dzięki temu zmuszał widza mowanej wyobraźni, poszukiwała cudowności, do myślenia, wywoływał nieznane wcześniej dramatyzowała zwyczajne wydarzenia, pławiła skojarzenia i sensy. Prace Belga są niezwykle się w otchłaniach nonsensu i absurdu. Wszyst- poetyczne, tajemnicze, metaforyczne. To zako jednak, co robili surrealiści, miało na celu gadki, które ma rozwikłać odbiorca. Obrazy prowokację intelektualną odbiorcy. Magritte’a ujawniają erotyczną wrażliwość artysty, chętnie przedstawiającego akty i naj- Z perspektywy czasu najbardziej znanymi bardziej zaskakujące metamorfozy ciała. Roz- i wpływowymi postaciami surrealistyczne- członkowuje je, zestawia w nieoczekiwany spo- go świata byli Salvador Dali i René Magritte. sób, scala z ubiorem. Wykonuje wiele zabiegów Nadawali rytm obliczu surrealizmu i w ekscen- na ludzkiej twarzy, np. nanosi na twarz anato- tryczny sposób podejmowali próby manipula- mię kobiecego ciała. Jego dzieła bawią i intry- cji ludzkim umysłem. gują, wyzwalają widza z nawyków myślenia.

24 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 25 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EXPRESS EXPRESS

Obraz zatytułowany Interlude logiki René Magritte namalował w 1960 roku u schył- ku swojej kariery artystycznej. Jest to jedno z tych dzieł, które uzmysławiają nam absurdalność prezentowanej sceny. Sce- niczne, teatralne kotary są jak zapowiedź wizualnego spektaklu z narracją szalo- nego artysty. Rzeczywistość teoretycznie poprawna wymyka się z logicznych ram postrzegania świata.

i czeka na efekt eksperymentu. Z łatwością samych mistrzów zestawia absurdalne artefakty codzienności z modą wysoką. W jej obiektywie jedna z najbardziej cenionych marek świata zbliża się do rzeczy pospolitych poprzez kon- Wyolbrzymienie Dalego malarskich, włącznie z wiedzą optyczno-per- powiedzeń i przewrotnych znaczeń intelek- trastowe zestawienia i jednocześnie przypomi- Sztuka Dalego stała się już za jego życia zna- spektywiczną. Używał jej w rozmaitym sensie; tualistów i ekscentryków. Po surrealistyczne na, że jej przesłanie jest znacznie głębsze niż kiem handlowym i ikoną mediów. Jego fascy- jego obrazy nie zawsze były surrealistyczne inspiracje sięgały największe domy mody, od trywializm otaczających ją przedmiotów. nacje, jak również życie emocjonalne wymyka- z założenia, szczególnie te powstałe w okresie Hermès, przez Celine, po Miu Miu. ją się prostym klasyfikacjom, stąd chyba płynie powojennym. Dali z wielką inwencją stosował Design z przymrużeniem oka zainteresowanie jego osobą. Dali był modny zasadę dowolnych spotkań przedmiotów, hi- Na początku 2015 roku Miu Miu zaprezento- Rok temu na kulturalnej mapie Rygi pojawiła wśród amerykańskich wyższych sfer. Sławy pertrofii lub atrofii ich fragmentów. Płonąca wała ostatni film z serii Women’s Tales, wyre- się Dali Café&Art, kawiarnia w artystycznym takie jak Jack Warner czy Helena Rubinstein żyrafa jest jednym z najbardziej znanych przy- żyserowany przez Alice Rohrwacher. Ci, którzy stylu inspirowanym twórczością Salvadora zamawiały u niego portrety, a Coco Chanel kładów nieograniczonej wyobraźni Salvadora mieli okazję zobaczyć to intrygujące połącze- Dalego. Industrialną estetykę zaproponowaną projekty odzieży i biżuterii. Dali, w przeci- Dalego. Wszystko to, co pokazywał w obra- nie humoru i horroru, zapewne dostrzegli tak- przez studio Annvil dopełniają eklektyczne ak- wieństwie do wielu innych artystów swoich zach, jest cielesne, substancjalne, dotykalne, ale że przewrotną wizję piękna promowaną przez centy rodem z obrazów katalońskiego malarza. czasów (np. komunisty Picassa), był zwolenni- często istota obiektów zmieniona jest w sposób markę. Świat jest w nim dychotomiczny – za- Na gości znad okazałego baru spoglądają wiel- kiem konserwatyzmu, elitaryzmu i monarchii. przewrotny – zegarki stają się miękkie i zdefor- razem przerażający i ironiczny, tak jak różnie kie oczy Dalego, a klimatu miejsca dopełniają Buntował się przeciwko kultowi przeciętności mowane, żaglowiec przybiera formę kroczącej może być odbierana moda. błękity i odcienie złotego – ulubione kolory typowemu dla demokracji. Krytykował także postaci, a sylwetkom ludzkim nadawane są artysty. pacyfizm i anarchię. Również w odniesieniu atrybuty przedmiotów codziennego użytku. Dwa lata wcześniej Phoebe Philo także sięgnęła do sztuki cechowała go postawa antymoder- po wzorce z lat 30. Hannah Höch i Lee Mil- W tym samym surrealistycznym duchu jawią nistyczna. W Myślach i anegdotach stwierdził, Surrealizm inspiruje modę ler, znaczące postaci zarówno dla dadaizmu, się dobrze już znane stolik Pig projektu Mar- że „od 1900 roku nie powstało nic wielkiego”. Surrealizm jest pojemny jak wszechświat, jego jak i surrealizmu, stały się punktem wyjścio- cela Wandersa czy lampa o kształcie i rze- Siebie stawiał natomiast w centrum wszech- tematyka niepomiernie obszerna. A naśladow- wym myślenia o kolekcji z równie radykalnym czywistych wymiarach konia projektu Front świata, był zapatrzony we własny geniusz cy okazują się wybitni i utalentowani, potrafią przekazem, co styl, w jakim były utrzymane. Group. Oba przedziwne produkty znajdują się i twórcze majaczenie. wydobyć esencję stylu i sięgnąć do jego źródeł. Kolekcja ta odnosiła się do elementów kobiecej w ofercie firmy Moooi znanej z ekstrawagancji Surrealizm inspiruje nie tylko artystów, ale garderoby, wywołujących skandal w latach 30., i poszukiwań natchnienia w kontrowersyjnych Sztukę i sposób bycia Salvadora Dalego można także interior i fashion designerów. Na jego męskich, oversize’owych – przejaskrawionych stylach i artystach. w pewnym sensie określić mianem prestidigi- kanonie estetycznym powstają ekstrawaganc- niczym bohaterowie obrazów Dalego. tatorstwa. Spośród innych artystów surreali- kie kolekcje światowych domów mody, lokale Groteskowa sztuka zmu wyróżnia go drobiazgowa i wirtuozerska użytkowe z zacięciem artystycznym czy nawet Co ciekawe, także Hermès inspiruje się surre- Jednym z najmodniejszych współczesnych technika, za pomocą której przekazywał swoje reklama. alistycznymi obrazami, prezentując najnowsze przedstawicieli gatunku jest Ivan Prieto. Hisz- wizje. Znakomity, zręczny rysownik, w pełni kolekcje w kontrowersyjnym stylu fotogra- pan proponuje ciekawy styl pittura metafisica, opanował cały zespół klasycznych środków To nurt dla ambitnych, poszukujących niedo- ficznym Beli Borsodi. Borsodi miksuje świat surrealistycznie prezentując alegorie rozma-

26 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 27 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EXPRESS

itych ludzkich ułomności fizycznych (głuchota, ślepota), a także przedstawienia niedoskonało- ści charakteru (nadwrażliwość, chorobliwa wy- obraźnia). Każda z portretowanych postaci ma pierwowzór w realnym świecie i, podobnie jak artysta zmagający się ze swoimi ułomnościami, daje dowody walki o spełnienie oraz realizację własnych marzeń. Niemal wszystkie zdają się barwnym i ciekawym pokłosiem hiszpańskiej tradycji rzeźbiarskiej – kolorowej, teatralnej i upozowanej, pozbawionej głębszych emocji. Ich twarze są bez wyrazu, jakby z wymazaną wrażliwością – wyczytać z nich można jedynie złowrogą atmosferę tajemnicy, melancholii i samotności. Ten charakterystyczny sposób portretowania postaci można zestawić z me- tafizycznym malarstwem Giorgia de Chirico, którego wizje balansują na granicy powagi i groteski, realności i snu.

Poważny świat sięga po niepoważne środki, a te okazują się adekwatne do współczesnych potrzeb i stylu komunikacji społeczno-kulturo- wej. Intelektualna gimnastyka umysłu to nowa „dyscyplina sportu” wszystkich tych, którzy poszukują ukrytej głębi w banalnych obrazach życia codziennego.

Na tej stronie: Dali Café&Art, Ryga. Na stronie obok: Rzeźba autorstwa Ivana Prieto oraz buty z kolekcji Cèline, wiosna-lato 2013.

Wszechogarniająca żądza nowych doświadczeń i potęgowania wrażeń przekłada się także na sposób konsumowania sztuki. Jej nowy sposób podania zakłada personalizowanie doznań, dostosowanie do gustów i preferencji.

28 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 29 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 Transform

Architektura XXI wieku podąża za globalizacją i kurczącą się przestrzenią. Staje się responsywna i dynamiczna. Koncentruje się wokół człowieka niosąc bogaty ładunek emocjonalny, bliski i zrozumiały dla jej odbiorców i użytkowników. TRANSFORM Architektura emocjonalna Daniela Libeskinda Światowej sławy architekt - Daniel Libeskind w rozmowie z redaktor naczelną Agnieszką Bzdyrą opowiada o emocjach i celowości architektury, o sile przekazu i funkcji komuniko- wania określonych wartości.

Agnieszka Bzdyra: Ma Pan dosyć specyficz- małe. Miasta i budynki jak Empire State Buil- w kontekście samego materiału – budulca lecz ne podejście do architektury…Twierdzi Pan, ding, Rockefeller Center nie powstały w cza- w szerszym wymiarze kulturowym, społecz- że w jej naturę wpisany jest optymizm. Jak to sach dobrobytu. Jednak energia i siła ich archi- nym, etycznym, naukowym. Nie opiera się ona rozumieć? tektury, nadal napędza społeczną i polityczną na betonie, stali czy minerałach. Jej podstawą przestrzeń wokół nich. jest zachwyt. Dzięki zachwytowi i zdumieniu Daniel Libeskind: Uważam, że optymizm powstały największe miasta i najznakomitsze jest siłą napędową architektury. W tej profesji A.B.: Szuka Pan ludzkiego pierwiastka, sym- przestrzenie. Dla mnie architektura opowiada trzeba wierzyć w przyszłość. Można być ge- boliki, znaczenia, etyki, w tym co tworzy. Co historię. Jest to historia zbudowana z mocnych nerałem, politykiem, ekonomistą w depresji, to znaczy? materiałów. A także opowieść o wysiłku i walce muzykiem smutnej nuty, malarzem szarości. z niemożliwym. Architektura jest ekstatyczną wiarą w lepszą D.L.: Nie postrzegam architektury jako jedne- przyszłość. A ta wiara napędza społeczeństwo. go ze zwykłych przedmiotów, jak pralka czy A.B.: Kiedyś powiedział Pan, że architektura Obecnie ogarnia nas wszechobecny pesymizm. lodówka. W końcu zwykle stanowi ona miejsce nie jest jedynie abstrakcyjnym ćwiczeniem, A jednak według mnie nasze czasy mogą przy- do życia. Architektura ma swoje serce i duszę, to przeżycie emocjonalne. Jakie emocje wy- nieść nowe koncepcje w architekturze, i to nie ciało i siłę. Nie należy rozpatrywać jej jedynie zwalają budynki Libeskinda?

33 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 TRANSFORM

D.L.: Trzeba wyjść poza własne potrzeby i bli- tworzy się formy dla samego jej piękna. Byłaby tą dynamiką i energią, a także Wisłą i piękny- skie nam koncepcje, by otworzyć się na coś głupia i bezsensowna. Strzelistość brył katedr mi widokami, chciałem dać miastu coś warto- zgoła nowego, innego, często niespodziewa- pozwala zbliżyć nam się do Boga. Mają one ściowego, podkreślającego jego niewiarygodny nego. To prawda, nie jest ona dla mnie jedynie swoje uzasadnienie dla formy i swojego istnie- potencjał. Na Warszawę warto spojrzeć z per- intelektualnym czy abstrakcyjnym ćwiczeniem nia. Całość jest spójna i celowa. Architektura to spektywy przyszłości, nie tylko przeszłości. ale próbą uwzględnienia ludzkich emocji. To rodzaj sztuki z niewiarygodnie długą tradycją. zawsze jest rodzaj wzajemnego oddziaływania, Wystarczy spojrzeć na osiągnięcia architekto- A.B.: Szukanie architektonicznego kontekstu uchwycenia duszy budynku, którą będzie moż- niczne Ameryki czy jakiegokolwiek innego za- musiało być koszmarem… na odczytać w emocjonalny sposób. kątka świata. Wszędzie tam architektura ewo- luuje i raz po raz stara się zaproponować coś D.L.: Nie, wcale nie. Zależało mi owszem na Chodzi o to, by wprowadzić takie wymiary zgoła nowego. Budynki nie są jedynie pustymi wpisaniu się w kontekst otoczenia, nie tylko architektury, które mogą być niemożliwe do pudełkami ustawionymi wzdłuż wcześniej za- Pałacu Kultury i Nauki, ale także budynków opisania słowami. Takie, które polegają na pro- planowanych ulic. W końcu nikt z nas nie chce z lat 50-tych i 60-tych. Bryła budynku posiada porcjach, materiałach czy świetle. Nie są one być z góry zaszufladkowany i nijaki. Poszuku- nieregularności, kąty tworzące interesującą grę czymś całkiem nowym, ale czymś osadzonym jemy zatem czegoś, co nas wyróżni i sprawi, że światła z istniejącą tkanką budowlaną. Rzeź- potrzebny jest zespół równie utalentowany moją wizję architektoniczną. Przez nie czło- w życiu i historii miasta, w ludziach. Twierdze- odnajdziemy w tym czymś pierwiastek samego biarska forma budynku niesie ze sobą silny ła- i zgrany. wiek na własnej skórze doświadcza obcowania nie, że budynek powinien być zrozumiały jest siebie. dunek emocjonalny - tak jak miasto w którym z dziełem architektonicznym. Detale są ważne, fałszywym założeniem, które zbanalizowało powstał. Jest jednocześnie najwyższym budyn- A.B.: Czy sądzi Pan, że nowoczesna architek- dlatego zamierzam zadbać o nie sam. architekturę. Każdy budynek posiada własną symbolikę kiem mieszkalnym w Europie, przez co niesie tura ma szansę na miano ponadczasowej, jak i historię do opowiedzenia. Nawet te z pozoru symboliczne znaczenie dynamicznego rozwoju ta z okresu renesansu czy baroku? A.B.: Czy poza tym projektem ma Pan jakieś A.B.: Zawsze chciałam zadać Panu to pyta- „bezmyślne” starają się przekazać jakiś komu- miasta i jego pozytywnej przyszłości, ale także nowe plany na realizacje w naszym kraju? nie… Większość Pana budynków jest bardzo nikat. Jest on krótszy i bardziej banalny, ale jed- ogromną funkcjonalność dzięki tej cesze. D.L.: Właściwie to żyjemy w czasie architekto- dynamiczna, linearna, w pewnym sensie wy- nak. Budynki symboliczne wciągają swoją opo- nicznego renesansu. Renesans w swoim zało- D.L.: Realizuję jednocześnie bardzo wiele pro- czuwalne jest jakieś zniecierpliwienie w kon- wieścią, która z założenia jest o wiele bardziej A.B.: Wielu artystów wszelkich dziedzin sta- żeniu oznacza ponowne odkrywanie i właśnie jektów w zasadzie na całym świecie. Różnej takcie z nimi. Dlaczego zwykle sięga Pan po skomplikowana. Każdy ze stworzonych przera się poprzez swoją sztukę wyrazić ducha ten proces jest najbardziej widoczny obecnie. wagi i kalibru. Polska także jest w moich pla- takie „ostre” formy bez kątów prostych? ze mnie budynków ma swoją opowieść, bez czasów w których żyją. Jaki jest duch budyn- Odkrywamy nowe technologie, nowe mate- nach, mam nadzieję, że wkrótce wrócę tu z no- względu czy jest to muzeum, apartamentowiec ków, które Pan projektuje? riały, poszukujemy zrównoważonych metod wymi projektami. D.L.: (śmiech) Zaprojektowałem wiele budyn- czy plac publiczny. Architektura to dziedzina budowy nowych obiektów, staramy się tworzyć ków posiadających kąty proste, ale także krzy- służąca komunikowaniu określonych warto- D.L.: To duch demokracji, indywidualizmu, coraz bardziej energooszczędną architekturę, wizny i inne formy przestrzenne. Architektura ści, a nie abstrakcyjna forma sztuki. Wierzę wolności. Trzymanie się konkretnego stylu troszczymy się o środowisko i przyszłość całej musi mieć swój kontekst, nie chodzi jedynie w ekspresję. Nigdy nie byłem zwolennikiem i naśladownictwo innych twórców są mi obce. planety… Tak, sądzę, że to właśnie jest najlep- o powielenie istniejących rozwiązań, ale usto- neutralności czy to w życiu, czy w czymkol- To co tworzę przede wszystkim ma być bli- szy okres w dziejach architektury. Zachodzą w sunkowanie się do dynamicznie zmieniającego wiek. W wielu projektach jest nieobecna, bo skie społeczeństwu i człowiekowi dla którego niej zmiany, które mają szansę w realny sposób świata. Sądzę, że jest to bardzo ważne, w prze- wydaje nam się, że architektura powinna być powstaje. Wiadomo, że całym światem rządzą wpłynąć na naszą przyszłość. ciwnym razie mieszkalibyśmy w budynkach neutralna, że to branża bez opinii, bez warto- emocje. To właśnie czyni go pięknym. Kon- nieprzystających zupełnie do współczesnych ści. Wierzę, że to właśnie siła wyrazu - miast frontacja braku emocji z emocjami to próba A.B.: Co sądzi Pan o pozycji Polski na archi- realiów. Poza tym nie da się zaprojektować niczy naszej własnej przestrzeni - nadaje znacze- dialogu, który przyswoiły sobie miasta. Nie tektonicznej mapie świata? czego znaczącego bez głębokiego zrozumienia nie architekturze. chodzi tylko o formę, ale o wyrażanie emocji. kontekstu w jakim powstaje projekt. Zdarza Nie tylko emocji konstruktorów, ale i miesz- D.L.: Sądzę, że Polska wypracowała całkiem się, że ten prawdziwy nie zawsze jest dostrze- A.B.: Interesuje mnie pańska inspiracja do kańców. silną pozycję. Duża liczba nowych, wspania- galny od razu, bywa zapomniany lub mglisty. stworzenia Złotej 44. Co leżało u podłoża łych budynków nie pozostaje niezauważona. konceptu kreatywnego? A.B.: Goethe porównał architekturę do za- Co istotne, architektura w Polsce nie jest trak- A.B.: Niektóre z zaprojektowanych przez mrożonej muzyki… Pan także był muzykiem towana jedynie jako dziedzina stricte technicz- Pana budynków mają wymiar symboliczny, D.L.: Inspiracją do stworzenia Złotej 44 była w przeszłości. Czy to pomogło Panu lepiej na, ale posiada wymiar kulturowy. To o wiele jak chociażby Muzeum Żydów w Berlinie czy sama Warszawa. Dorastałem w niej i wciąż zrozumieć język architektoniczny? ważniejsze dla jej jakości. plac Ground Zero powstały w miejscu zbu- doskonale pamiętam obraz systemu totalitar- rzonych wież World Trade Center. Czy tego nego i wynikający z niego smutek widziany D.L.: To prawda byłem w przeszłości muzy- A.B.: Będzie Pan kontynuował współpracę rodzaju architektura wymaga innego podej- w ludzkich oczach, szarość kamiennych budyn- kiem. Teraz nadal pozostaję artystą w pewnym ze Złotą 44 i realizował dalszą część projektu ścia koncepcyjnego, czy też jest to ten sam ków i przytłaczające widoki. Warszawa jest mi sensie, zmienił się jedynie instrument. Muzy- tego budynku. Co to będzie? proces kreatywny jak w przypadku komer- bliska, wyjechałem z niej w wieku 11 lat, więc ka i architektura są blisko ze sobą powiązane. cyjnych realizacji? całkiem świadom obrazu ówczesnej rzeczywi- Muzyka buduje przestrzeń podobnie jak archi- D.L.: Budynki takie jak Złota 44 mają swoją stości. Po latach wróciłem do miasta zupełnie tektura. W jednej i drugiej dziedzinie ważne są wewnętrzną architekturę, która musi kore- D.L.: Każdy budynek musi posiadać jakiś istot- odmienionego, nowoczesnego, z ogromnym proporcje i kierunki, uwarunkowania fizyczne spondować z całością. Lobby, ściany, żyrando- ny powód uzasadniający swoje istnienie. Nie potencjałem i chęcią rozwoju. Zainspirowany człowieka. W architekturze, jak w orkiestrze le, hole, to miejsca i elementy które uzupełniają

34 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 TRANSFORM

Mieszkanie w sercu dużego miasta to dla wielu osób nie tylko komfort bycia blisko życia kulturalnego, kulinarnego i biznesowego, ale przede wszystkim styl życia.

Downtown Już od kilku lat obserwujemy falę młodych Wybieramy wygodę życia blisko ważnych wy- Warszawski skyline ludzi migrujących z przedmieść do centrów darzeń, szerokie spektrum możliwości spędza- Panorama stolicy na naszych oczach zmienia metropolii. Z badań przeprowadzonych przez nia wolnego czasu, łatwość przemieszczania swoje oblicze. W sercu miasta z roku na rok PricewaterhouseCoopers wynika, że ten trend się dzięki dobrze zorganizowanej komunikacji przybywa wieżowców tworzących skyline na staje się „nową normą”. Co ciekawe, okazuje publicznej, bliskie sąsiedztwo firmy w której miarę innych światowych metropolii. Krajo- się, że to całkiem powszechna tendencja . Już pracujemy… braz różnorodny i dynamiczny, jak i historia nie tylko pokolenie zwane „millennials” pra- samego miasta, dlatego tym bardziej wypada gnie żyć w centrum miast, ale także młodsze Nowe decyzje klientów implikują konieczność docenić w nim to, co najlepsze. To właśnie zwane „generacją Z” oraz znacznie dojrzalsze redefiniowania oferty rynku nieruchomości, Warszawa może poszczycić się najwyższym living osoby z pokolenia „baby boomers”, których tak by dopasować ją do indywidualnych po- wieżowcem wyłącznie mieszkalnym w skali dorosłe dzieci dawno temu opuściły rodzinny trzeb zróżnicowanej wiekowo i pod względem całej Unii Europejskiej. Popularnie nazywany dom. stylu życia grupy nabywców. „żaglem” apartamentowiec projektu Daniela

37 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 TRANSFORM

architektoniczno-stylistyczne, łączy się geniusz z doświadczeniem i twórczym talentem. Tło stworzone przez Daniela Libeskinda wypełnia- ją wnętrzarskie pomysły renomowanej londyń- skiej pracowni projektowej Woods Bagot. Wo- ods Bagot to synonim jakości i luksusu od 1869 roku z długą listą zrealizowanych projektów w najbardziej luksusowych miejscach świata, jak: Greenland Hotel, Hughes Road, Intercon- tinental w Hong-Kongu, The Apex, The Peak, Ocean View Hotel w Zjednoczonych Emira- tach Arabskich czy Embassy Gardens w Wiel- kiej Brytanii. Najnowsza realizacja pracowni to wnętrza jednego z najbardziej luksusowych, nowych hoteli na Manhattanie - Baccarat Ho- tel, który otrzymał prestiżową nagrodę Hospi- tality Design Magazine Award w kategorii Lu- xury właśnie za design wnętrz.

Projekty wnętrz Złotej 44 to dziewięć różnych wariacji na temat klasycznego luksusu. Unikal- na paleta barw i materiałów, spośród których można tworzyć swój własny domowy świat, daje gwarancję dobrego wyboru popartego wiedzą i doświadczeniem specjalistów. Jakość wykończenia porównywalna z rękodziełem podkreśla wyjątkowość miejsca, a światowej Libeskinda to jasna gwiazda na stołecznym Union for the Advancement of Science. Naj- klasy wyposażenie wnętrz firm takich jak Mi- niebie. Spektakularna wysokość 192 metrów bardziej znane projekty architektoniczne notti, Vitra czy Gubi stanowi efektowny “fini- pozwala spojrzeć z góry nie tylko na rozległą Libeskinda to Muzeum Żydowskie w Berlinie, shing touch” całego konceptu. panoramę miasta, ale także na dotychczasowy Muzeum Felixa Nussbauma, Ground Zero symbol i najwyższy punkt widokowy Warsza- (projekt zagospodarowania terenu po World Miejsce sprzyja ekspozycji dzieł sztuki i wy- wy - Pałac Kultury i Nauki. Złota 44 to dzieło Trade Center), Muzeum Żydowskie w San jątkowego designu, który na tle dużych prze- współczesnej sztuki użytkowej i inżynieryjny Francisco czy Imperial War Museum North szklonych powierzchni stanowi punkty skupia- majstersztyk. Bryła budynku stanowi przeła- w Manchesterze. jące uwagę, jeśli tylko uda się oderwać wzrok manie zgeometryzowanej architektury wyso- od zapierających dech widoków. kościowców, to budynek-rzeźba, który wpisał Jego architektura zaliczana jest do kierunku się w krajobraz Warszawy i skutecznie konku- dekonstruktywizmu, będącego następcą post- Nowa koncepcja stylu życia ruje ze starymi symbolami miasta. modernizmu. Jak większość przedstawicieli Miejski styl życia, dynamiczny, pobudzający, tego stylu, Libeskind kieruje się ideą fragmen- rozedrgany, wpisany w kulturę miejsca i oko- Star architektura tacji, manipulując powierzchnią, pokryciem liczności. W tym wypadku jest manifestacją Wyjątkowy projekt architektoniczny zrodził się konstrukcji i kształtami w celu zaburzenia ta- życiowego sukcesu, niezobowiązującej swo- w umyśle nieprzypadkowo wybranego twór- kich elementów architektury jak konstrukcja body i nonszalancji przypisanej tym, którzy cy. Daniel Libeskind uznawany za jednego szkieletowa oraz bryła. Libeskind tworzy bryły zasmakowali w życiu już luksusu, jakości i wy- z najwybitniejszych architektów świata posiada o nieprzewidywalnym kształcie i wpisanym jątkowego komfortu. Mieszkanie na Złotej 44 polskie korzenie, a historia jego wczesnych lat w nie kontrolowanym chaosie. Dzięki temu to całkiem nowa koncepcja życia, zawieszona dzieciństwa wiąże się z bliskim sąsiedztwem powstają budynki nacechowane silnym ładun- między wygodą pięciogwiazdkowego aparta- ulicy Złotej w Warszawie. To projekt po czę- kiem emocjonalnym i wizualną dynamiką, jak mentu hotelowego, a bezpieczeństwem i stało- ści sentymentalny przywołujący wspomnienia Złota 44. ścią własnego domu. z wczesnych lat młodości i powstały na bazie kontrastu między tym, co Libeskind zapamiętał Indywidualizacja wnętrz z dawnych lat, a obrazem zupełnie nowego mia- Nieregularność bryły Złotej 44 pozwala na sta podniesionego z ruin i zgliszczy. Daniel Li- indywidualne podejście do wystroju wnętrz beskind na arenę światowej architektury wkro- i zagospodarowanie przestrzeni, która w każ- czył w roku 1970 po uzyskaniu dyplomu na dym z 287 apartamentów jest inna. W tym wydziale architektury w nowojorskim Cooper miejscu spotykają się unikalne koncepcje

38 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 39 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 TRANSFORM

Bliskość Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Filhar- monii Narodowej, teatrów Rozmaitości, Dra- matycznego, Studio, a także niezliczonej oferty kulinarnej pozwala w pełni korzystać z dobro- dziejstw życia w wielkim mieście. Z drugiej strony apartamentowiec sam w sobie stanowi samowystarczalne pod względem atrakcji miejsce spędzania wolnego czasu i relaksu. 1400 metrów kwadratowych powierzchni ósmego piętra wieżowca to przestrzeń, w której miesz- kańcy mogą poczuć się jednocześnie w domu i poza nim. 25 metrowy basen, sauny, jacuz- zi, siłownia, place zabaw dla dzieci, prywatne kino, salon dla rezydentów, restauracja, bar, piwnica z winami i usługa concierge to warto- ści dodane do wyjątkowej formuły miejsca.

Enjoy living!

40 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 Architektura identyfikuje miasta

Polskie miasta od kilku lat przechodzą gruntowną metamorfozę. Zmienia się ich oblicze w związku z rewitalizacją i pojawieniem się światowej klasy architektury.

43 – Point of Design – Jesień/Zima 2015

01756_Cosmopolitan_Point of Desing_225x290.indd 1 15-10-13 13:39 TRANSFORM TRANSFORM

Panaceum ukryte w projektowaniu W tej rozgrywce jest coraz więcej uczestników. Architektura w Polsce jest na fali wznoszącej. Rewitalizację w kulturowym kontekście można Nośnikiem i wyrazem tych planów jest często W ostatnich latach zrealizowanych zostało rozumieć jako nieustanną grę z wyobrażeniami architektura, która sama w sobie nie jest i nie wiele projektów znaczących budowli publicz- o tym, czym jest miasto, jaka jest jego tożsa- będzie panaceum na wszystkie bolączki miasta. nych – muzeów i sal koncertowych, obiektów mość, cel i kierunek rozwoju. Tak charaktery- Jej rolę należy rozumieć jako jeden z elemen- sportowych, budynków dydaktycznych, a także styczne dla współczesnej kultury rozedrganie, tów planów rewitalizacyjnych, które uwzględ- obiektów mieszkalnych i prywatnych. Finanso- niejednoznaczność, wręcz paradoksalność niają wiele zmiennych i opierają swoją strategię wane ze środków państwowych, samorządo- i dychotomia to również obraz dzisiejszych na synergii różnych dziedzin – od ekonomii, wych oraz wspomagane dotacjami Unii Eu- miast – szukających swojego oblicza, definiu- socjologii, psychologii, przez etnologię, antro- ropejskiej, projektowane przez wyśmienitych, jących się na nowo. pologię, po działania marketingowe. Fetyszy- wybranych w wyniku konkursów architektów, zacja jej możliwości i znaczenia prowadzi do stają się symbolami współczesności nie tylko Zmiana polega na ciągłym procesie degrada- błędnego złudzenia, osiągnięcia mitycznego w skali lokalnej czy krajowej, lecz także w kon- cji i nobilitacji przestrzeni, korekcie przezna- efektu Bilbao, który dziś nabiera coraz bardziej tekście międzynarodowym. czenia. Sam wybór rewitalizowanego obszaru pejoratywnego wydźwięku. Mimo to nie da się jest znamienny dla wyobrażeń o mieście jako przecenić jej wagi dla wizerunku wielu miast strukturze i kodzie kulturowym. Kontekst jest i ogólnej jakości życia jej beneficjentów. Niemal 40-procentowy wzrost gospodar- jednym z ulubionych chwytów postmoderni- czy kraju, do którego doszło w ostatniej zmu. Nieustanna reinterpretacja jest kluczem dekadzie, widoczny jest także w atrakcyj- do zrozumienia istoty współczesnej kultury Kody kulturowe nie zmieniającym się krajobrazie miejskim. i typologii zmian. Właśnie kultura, niekiedy Kultura popularna wytworzyła wiele wy- Niegdyś szare miasta przeobrażają się instrumentalizowana, będąca perswazyjnym obrażeń o wyglądzie miejsc i ich charakterze. w metropolie w światowym stylu i charak- narzędziem budowy tożsamości miejsca, sta- Nietrudno odnaleźć w wyobraźni modelową terze. Znika zaściankowe myślenie o prze- je się emblematem zmian. Instytucje kultury, artystyczną dzielnicę. Sprawdzony model, np. strzeni wspólnej i dbałość jedynie o własny w ramach większych strategii, są ważnym ele- nowojorskiego SoHo, stał się punktem odnie- „kawałek podłogi”, a dążenie do przemyśla- mentem wpływającym na rewitalizację, tkanki sienia dla wielu tego typu późniejszych realiza- nego i przyjaznego otoczenia widoczne jest miasta czy jego wizerunek wewnętrzny i ze- cji, w różnej skali i na całym świecie. Polskim w wielu nowych realizacjach. Rewitalizacja wnętrzny. odpowiednikiem może być Piotrkowska Off w Łodzi. stała się nową figurą retoryczną, w której pokłada się nadzieję na naprawę tego, co Od czasów Opery w Sydney i Centrum Pom- zostało zeszpecone latami wojen i komu- pidou instytucje kultury stały się miasto- Miasta nie są jednak parkami tematycznymi, nizmu. twórczym narzędziem, w znacznym stopniu pomimo pewnych tendencji do przekształcania wpływającym na obraz aglomeracji. Są także przynajmniej niektórych ich części w takowe. nośnikiem znaczeń i wartości, instrumentem Dobrze, jeśli zachowują odrębność i własny, zwiększającym konkurencyjność. W dobie autonomiczny wyraz. Czasem trudno uniknąć potężnych metropolii relacje funkcjonowania zapożyczania formatów w tak współzależnym między ośrodkami są oparte w równym stop- świecie. Jednak wiele projektów realizowanych niu na współpracy, co na konkurencji. jest przez oddolne inicjatywy, które determi- nowane są względami ekonomicznymi lub do- Architektura często staje się także narzędziem strzeżeniem potencjału miejsca. promocyjnym czy perswazyjnym. Może też być witryną reklamującą pewną ideę, co jest Polska na architektonicznej mapie bardzo ważne, ponieważ rewitalizacja poza fi- Polską architekturę determinują uwarunkowa- zyczną strukturą musi dziać się w świadomości nia kulturowo-historyczne. Trudna przeszłość, jej bezpośrednich odbiorców – mieszkańców – niejednolita tkanka architektoniczna i brak i bardziej pośrednich, np. turystów. wiodącego stylu stanowią prawdziwe wyzwanie dla kreatywnych umysłów wybierających Tożsamość miast w globalnym świecie nasz kraj na ostoję dla swoich budowli. Mimo Konkurencyjność oferty, jaką daje jakość to od niedawna możemy się cieszyć nie tylko usług, komfort życia oraz tożsamość miasta, coraz liczniejszymi udanymi projektami archi- a także samych mieszkańców, może być budo- tektonicznymi, ale także niesłabnącym zainte- wana za pomocą różnych narzędzi. Jedną z me- resowaniem ze strony dużych, zagranicznych tod jest kultura, która odgrywa znaczącą rolę biur projektowych i architektonicznych sław, w grze wizerunkowej, toczącej się od kilkunastu takich jak Norman Foster, Daniel Libeskind lat pomiędzy najważniejszymi metropoliami. czy Helmut Jahn.

44 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 Oto 13 najlepiej 6. Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka w Krakowie autorstwa IQ2 zaprojektowanych obiektów Konsorcjum, nsMoonStudio i Wizji. Założony architektonicznych, z inicjatywy samego Kantora stanowi „żywe” różniących się między sobą archiwum twórczości artysty, który pragnął skalą i przeznaczeniem, przekazać światu swoje awangardowe idee „nie w martwym systemie bibliotekarskim, lecz ale mających pierwiastek w umysłach i wyobraźni następnych pokoleń”. wspólny – talent i charyzmę 7. Brama Poznania – ICHOT autorstwa AD twórców. ARTIS Emerla Wojda. Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego to instytucja, 1. Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza która odwołując się do ponad tysiącletniej hi- w Szczecinie autorstwa Estudio Barozzi Veiga storii poznańskiej Wyspy Katedralnej, odkry- to tegoroczny laureat najważniejszej europej- wa przed zwiedzającymi miejsce narodzin skiej nagrody architektonicznej – European polskiej państwowości. Stanowi przykład Union Prize for Contemporary Architecture – nowatorskiego nie tylko w skali miasta, ale Mies van der Rohe Award. i kraju myślenia o muzealnictwie, architekturze, przestrzeni publicznej i życiu lokalnej spo- 2. Małopolski Ogród Sztuki w Krakowie au- łeczności. torstwa Ingarden & Ewý Architekci stanowi przedłużenie projektu japońskiego architekta 8. Nowe Muzeum Śląskie w Katowicach au- Araty Isozakiego – Centrum Sztuki i Techniki torstwa Riegler Riewe Architekten. Nowo- Japońskiej Manggha. czesna konstrukcja zakłada maksymalne wykorzystanie przestrzeni, znajdującej się pod 3. Europejskie Centrum Solidarności w powierzchnią ziemi, a tym samym niewielką Gdańsku autorstwa PPW FORT sp. z o.o. ingerencję w poprzemysłowy krajobraz daw- Koncepcję architektoniczną bryły budynku nego obszaru Kopalni Węgla Kamiennego. ECS charakteryzuje skrajna prostota, nawią- zująca do celów i metod działania solidarno- 9. Centrum Nauki Kopernik w Warszawie ściowego. Ściany obłożono blachą corten, któ- autorstwa Rar-2 Laboratorium Architektury ra rdzawym kolorem nawiązuje do elementów Jan Kubec. Architektura tego miejsca zamie- kadłubów stoczniowych. rza przywołać prehistorię, „pokojową ziemię”, gdzie tajemnice naszych początków są zakopa- 4. Gdański Teatr Szekspirowski autorstwa ne, gdzie odnajdujemy miejsca badań nauko- weneckiego architekta Renato Rizzi i Grupy wych, gdzie nasza najnowsza wiedza, wyrażona Projektowej A.T.I. Stanowi nawiązanie do tra- przez sieć kolorowych nitek, przez skodyfiko- dycyjnych XVII-wiecznych publicznych pla- wane próbki i skomplikowane etykiety styka ców teatralnych, a jego bezpośrednią inspiracją się z brunatno-żółtawym, naturalnym tłem jest londyński Fortune Elizabethan Theatre. „jaskini”. To miejsce mówi o odwiecznych czasach, kiedy ziemia była nietknięta przez pracę 5. Narodowa Orkiestra Symfoniczna Pol- człowieka. skiego Radia w Katowicach autorstwa Konior Studio. Ambitne założenia odnośnie do walo- 10. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN rów akustycznych obiektu pozwalają na sze- w Warszawie autorstwa Lahdelma & Mahla- roką prezentację zasobów muzyki klasycznej mäki oraz Kuryłowicz & Associates. Prosta, o najwyższej wartości artystycznej. Obiekt jest chłodna, statyczna bryła, pokryta miedzią wyróżniającym się na mapie świata ośrodkiem i szkłem, przecięta jest falującą, żywą, dyna- ochrony, rozwoju i promocji muzyki klasycz- miczną szczeliną. Wyrwa, rozdarcie, odzwier- nej. ciedlające wstrząsającą przerwę w 1000-letniej Różny język architektoniczny, materiały, formy i skala… Pomimo odmienności wszystkie historii polskich Żydów – zagładę. Przerwę, budynki mają cechy wspólne - z każdego bije wyjątkowa energia, każdy opowiada nieba- lecz nie koniec. To miejsce symboliczne o tra- nalną historię. gicznej historii narodu. TRANSFORM

11. Apartamentowiec Cosmopolitan w War- szawie autorstwa Helmuta Jahna. Budynek wyznacza nową jakość w zabudowie ścisłego centrum, z dużą wrażliwością łącząc metro- politalne aspiracje Warszawy z jej historią, kulturą i tradycją. Cosmopolitan swoją smukłą i elegancką sylwetką zamyka perspektywę ulicy Emilii Plater. Jego wpływ na panoramę miasta nierozerwalnie łączy się z oddziaływaniem, jakie wywiera na przestrzeń publiczną. Baza i wspornik odnoszą się do skali ulicy i okolicz- nych budynków mieszkalnych. Architektura i przestrzeń miejska uzupełniają się wzajemnie. 160 m przeszklonej bryły mieści małe, samowystarczalne miasteczko. Nietypowym roz- wiązaniem, jak na mieszkalne wysokościowce, są otwierane okna w każdym pokoju, a także wychodzące poza obrys bryły budynku wyku- sze, które powiększają pole widzenia niemal na całe centrum stolicy, a także Stare Miasto i Żoliborz.

12. Apartamentowiec Złota 44 w Warsza- wie autorstwa Daniela Libeskinda. Żagiel jest najwyższą wieżą mieszkalną tej klasy w Unii Europejskiej – ma 192 metry, 52 piętra i 287 unikalnych apartamentów. Jest odpowiedzią na zniszczenia (wojenne) w Warszawie, a tak- że powojenną odbudowę komunistyczną. Bu- dynek oferuje nowe światło poprzez fasadę, formę i kształt, w których może zostać odczy- tana nowa panorama Warszawy. Ten budynek wspiera aspiracje Warszawy i ma na uwadze jej ekonomiczne uwarunkowania.

13. Międzynarodowe Centrum Kongresowe autorstwa JEMS Architekci. Prosty gmach o kształcie prostopadłościanu, przecięty na dwie części nieregularną szczeliną, odtwarzającą przebieg dawnej drogi na Bogucice, kryje nowej jakości przestrzeń publiczną. Pochyłe ścia- ny, dach oraz posadzkę owej szczeliny porasta trawa, przez co uskoki i stopnie obniżających się stopni budynku zamieniły się w wygodne miejsca do siedzenia, doskonałe do spotkań, wypoczynku, rekreacji. To rzadko spotykane w polskiej architekturze rozwiązanie, gdy fragment budynku niejako traci kubaturę, zamie- niając się w teren rekreacyjny. Architekci nazwali to miejsce „zieloną doliną”.

49 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 TRANSFORM Urbanizacja populacja architektura Mieszkanie w wielkiej metropolii może stanowić ekscytujące doświadczenie bycia częścią centrum cywilizacji, z niezliczoną ilością możliwości i dostępem do bogactwa, jakie oferuje miasto.

CAPE COD The new bathroom series by Philippe Starck. www.duravit.pl 50 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 51 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 TRANSFORM ADAPT

Wzrost światowej populacji ludności wiąże się Na podobnej zasadzie inne systemy tranzyto- jednak także z niedogodnościami i konieczno- we zaczynają wdrażać pomysły aktywizujące ścią kompromisów, na które trzeba się godzić uczestników transportu publicznego w swoiste lub w miarę możliwości zmienić ich jakość, by wewnętrzne doświadczenie, w trakcie którego były bardziej przyjazne człowiekowi. Malejąca człowiek nie traci czasu, a wręcz go zyskuje, powierzchnia do życia, w wymiarze przestrzeni mając możliwość obcowania z elementami zewnętrznej i warunków mieszkaniowych, jak nieobecnymi w jego życiu poza „architekturą również wszechobecny tłok i nieustanny ruch podróży”. to elementy, których skutków należy upatry- wać bezpośrednio w metropolitalnej ekspansji. Blisko natury W miarę jak rosnąca populacja staje się coraz Permanentna potrzeba bycia w ruchu impli- bardziej uzależniona od środków publicznego kuje konieczność tworzenia responsywnej transportu i spędza w nich coraz więcej cza- architektury, która w wymiarze codziennym su, rodzi się potrzeba stworzenia powiązań ze sprosta zmieniającym się potrzebom ludzkim światem naturalnym. Estetyka architektury i wygeneruje zupełnie nowe doświadczenie tranzytowej nawiązuje do form organicznych, w kontakcie z nią. przeistaczając się tym samym w element sym- biotyczny ze światem zewnętrznym. Punkty Architektura tranzytowa styczne bioświata zazębiają się ze sztucznym Miejskie systemy tranzytowe, a w ich obrębie wytworem, jakim jest transport. Opływowe drogi, dworce, stacje kolejowe, metro, to ele- kształty coraz nowocześniejszych pociągów menty, które od niedawna odgrywają nową zyskują wnętrza imitujące niebo, by podróżny rolę w życiu metropolitan. mógł w sposób bardziej namacalny doświad- czyć prędkości i poczucia przestrzeni. Ter- Codzienne korzystanie ze środków komuni- minale lotnicze przeobrażają się w przytulne kacji publicznej bywa udręką, czasochłonną i przyjazne człowiekowi obiekty, niwelujące i często niekomfortową. Nowym zadaniem ar- efekt przytłaczająco wielkiej pustej przestrzeni. chitektury tranzytowej jest zmiana jej relacji Stacje metra zyskują obraz żywcem inspirowa- z człowiekiem, z konieczności w styl życia. Ro- ny kryształowymi jaskiniami i podwodnym dzi to nową perspektywę doświadczania życia światem, kojąc zmysły i dając poczucie ode- w ruchu. Przemieszczanie się z punktu A do rwania od rzeczywistości. B pozostaje oczywistością, ale czas, w którym ten proces się odbywa, powinien być inspiru- Ta nowa terapeutyczna rola architektury pu- jący i produktywny. Znakomitym przykładem blicznej z każdym rokiem zyskuje na znaczeniu odzwierciedlającym ten wschodzący trend wraz z coraz bardziej dynamicznym rytmem jest metro w Paryżu. Mimo że jest jednym życia wielkich metropolii. Czynnik ludzki znaj- z najstarszych w Europie, oferuje coś więcej niż duje się w centrum myśli twórczej urbanistów tylko transport – sztukę, rozrywkę, zabawę, za- i architektów, którzy poszukują coraz bardziej kupy. kreatywnych rozwiązań pobudzających zarów- no sensorycznie, jak i emocjonalnie.

U góry: Projekt stacji metra Toledo w Neapolu jest dziełem hiszpańskiego artysty Oscara Tusquets Blanca. Otwarta w listopadzie 2012r. w ciągu zaledwie kilku tygodni została wyróżniona przez gazetę Daily Telegraph jako najpiękniejsza i najbardziej imponująca stacja metra w Europie. Na dole: Kolorowa jaskinia stacji Solna zapowiada fascynującą podróż tunelami sztokholmskiego metra.

52 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 TRANSFORM ADAPT

Architektura responsywna Trasy tranzytowe transportu dostawczego Z najnowszych badań wynika, że stres zwią- znikną z powierzchni ziemi, a w ich miejsce zany z życiem w mieście może przyczyniać się powstaną podziemne drogi na kształt tuneli do poważnych zaburzeń psychicznych, takich metra. Obecnie wydaje się to dosyć mało praw- jak schizofrenia. Z drugiej strony jest to cena dopodobne, ale już trwają poważne przymiarki za doświadczanie ekscytującej kultury i eklek- do wprowadzenia tego rodzaju testów w kilku tycznej energii, wpisanych w charakterystykę miejscach na świecie. miast. Około 2050 roku, jak wskazują predyk- cje naukowców, globalna populacja licząca bli- Zakupy on the go sko 9 miliardów ludzi i miejski stres osiągną Nikogo nie dziwią zakupy w trakcie lotu sa- szczytowy punkt. molotem, więc pomysł rozpowszechnienia ich na inne środki transportu publicznego wydaje Następstwem zjawiska jest stopniowo kurcząca się jak najbardziej rozsądny. Stacje kolejowe się przestrzeń do życia. i dworce autobusowe zmienią się w gigan- Nie da się zatrzymać wzrostu populacji, ale tyczne centra handlowe, czego de facto już te- dzięki mądrym rozwiązaniom architektonicz- raz jesteśmy świadkami. Różnicą będzie czas, nym można sprawić, by życie w mieście nadal w jakim będą w nich realizowane usługi. Ska- cieszyło rezydentów, było wygodne i przyjazne. nowane kody typu quick response ułatwią na- tychmiastowe płatności i znacząco skrócą czas Miejska architektura przechodzi gruntowną zakupów. transformację, maksymalizując dostępną prze- strzeń do życia w każdy możliwy sposób: W miarę kurczenia się prywatnego czasu pla- • wysokie okna pozwalające wnikać promie- cówki handlowe zbliżą się do człowieka, by niom słonecznym do środka niwelują klau- zaoferować produkty w najmniej kłopotliwy strofobiczny efekt zamknięcia nawet w naj- sposób, bez konieczności dojazdu do sklepu. mniejszych apartamentach; Lobby korporacyjnych budynków przekształą • atrium staje się popularnym elementem ar- się w strefy, w których pracownicy będą mogli chitektonicznym, pozwalając budynkom załatwić wiele prywatnych spraw, w tym za- i ich mieszkańcom zaczerpnąć świeżego po- kupy. Podobnie każdy nowy apartamentowiec wietrza i zetknąć się z naturalnym światłem; zyska własny sklep z produktami pierwszej • minimalizacja ścian działowych i tworzenie potrzeby. Architektura zacznie wykraczać poza otwartych planów przestrzennych; podstawową funkcję mieszkalną i oferować • wysokie sufity pojawiające się w każdym szeroki wachlarz elementów dodanych, różni- możliwym miejscu; cujących doświadczenie z nią. • użycie błyszczących tekstur i materiałów od- bijających światło i dających efekt otwarcia; Architektura jednego miejsca • naturalne materiały przybliżające architek- Współczesna architektura zmierza do centra- turę do natury. lizacji wszystkich niezbędnych usług wokół miejsca zamieszkania. Nowe budynki wielo- Transport na miarę XXI wieku rodzinne zyskają nie tylko sklepy, ale także Więcej ludzi w mieście oznacza więcej samo- parki, centra rozrywki, muzea, biblioteki i inne chodów i konieczność częstszego transporto- formy spędzania wolnego czasu. To rozwiąza- wania różnorakich dóbr w ramach zaopatrze- nie jest odpowiedzią architektów na niewydol- nia sklepów i placówek publicznych. Pierwsze ność infrastrukturalną miast, w szczególności inicjatywy w zakresie innowacyjnego transpor- zatłoczone drogi i brak miejsc parkingowych. tu bezzałogowego poczyniły już miasta, takie Można przypuszczać, że dostępność na wy- jak Paryż, Kopenhaga, Dubaj, São Paulo i Sin- ciągnięcie ręki szerokiej oferty potrzebnych gapur. W pełni zautomatyzowana, bezbiletowa produktów oraz podstawowych form rozrywki kolej, przyjazna środowisku i człowiekowi – to pomoże zredukować także poziom tzw. miej- nie życzenie wielu, ale najbliższa przyszłość. skiego stresu.

54 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 Adapt naszej osobowości. manifestacją niezmienne –jest Jedno pozostaje fantazjami. futurystycznymi w przyszłość światem, wybiega otaczającym inspiruje się przeszłości, do historię. Sięga pisze swoją ciągle na nowo i tymczasowa Moda zmienna ADAPT ADAPT

New bourgeoises w obiektywie Karla Lagerfelda

Jako jedyni w Polsce prezentujemy ekskluzywną sesję autorstwa Karla Lagerfelda, a w niej najnowsze trendy na nadchodzący sezon 2015/2016.

58 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 59 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT

Przejaskrawiona wizja współczesnego Paryża, wyidealizowanego mieszczaństwa, nazywanego przez Karla Lagerfelda new bourgeoises, i kluczowych dla koncepcji marki Chanel zna- ków rozpoznawczych znalazły odzwierciedlenie w jesienno-zimowej kolekcji.

Bohaterki spektaklu, które stanęły przed obiek- tywem mistrza, są zarazem bardzo kobiece i androgeniczne. Ich stroje w najmodniejszych barwach jesieni: granatowym, szarym, odcie- niach burgundu, zwiastują trendy, które wkrót- ce pojawią się na ulicach wielkich miast całego świata. Królową jesieni pozostaje szkocka krata i motywy łowieckie, ale w wydaniu superluk- susowym, pod postacią wytwornych tweedów, jedwabiów, wełen i mięsistych moherów.

„Chanel dresses woman for life” – przypomina Karl Lagerfeld, dlatego bohaterka Chanel jest niczym wyjęta z rzeczywistego kontekstu Paryża. To strój kobiety siedzącej przy stoliku jednej z tysięcy maleńkich kawiarenek miasta. Swobodny, wyzwolony, nieco nonszalancki, bezwzględnie nowoczesny.

60 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT

Chanel Karla Lagerfelda to świat zbudowany wokół francuskiej tożsamości i legendy założycielki - Gabrielle „Coco” Chanel. Niektóre jej projekty okazują się być ponadczasowe, jak np. dwukolorowe buty stworzone kilkadziesiąt lat temu...

62 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT Designer’s

Salone del Mobile 2015 dawno za nami,lifestyle ale przenoszą swoje know-how w sferze materia- warto do niego wrócić by uświadomić sobie łów i form na ekskluzywne projekty dedykowa- kolejny rozwojowy trend określany jako „inne wyrafinowanym wnętrzom. westycja w jakość” światowych domów mody. Coraz częściej marki dotychczas kojarzone je- Nie chodzi bynajmniej jedynie o opatrzenie dynie z branżą fashion wkraczają do świata de- zwykłego produktu wielkim logo, ale o kre- signu, wnosząc uniwersalne piękno, wyjątkową owanie unikalnego obrazu świata, w którym jakość i własną tożsamość. Trend jest reakcją estetyka ulubionej marki odzieżowej wkracza na finansowy kryzys minionych lat, kiedy fir- do prywatnego świata ujętego w przedmiotach my były zmuszone do poważnej refleksji nad codziennego użytku. Sukcesu udanego maria- efektywnymi sposobami wykorzystania wła- żu branż fashion i design należy upatrywać snej nazwy i logo. Do roku 2008 dostrzegalne w spójności komunikatów i wspólnej wizji es- były nadużycia w tym zakresie i zbyt szerokie tetycznej firm matek. rozciąganie marki, co wiele firm modowych kosztowało fortuny, a część zapłaciła wysoką Ze strony klientów to rodzaj manifestacji całko- cenę bankructwa. witej lojalności, w ramach której tzw. designer’s lifestyle stanowi główny wyznacznik wszelkich „Luksusowy styl życia” to pojęcie, które po- wyborów natury estetycznej. To zjawisko coraz zwoliło stworzyć zupełnie nową przestrzeń dla bardziej popularne, a jego wschodzący trend obecności wielu marek modowych z kategorii wcale nie powinien dziwić. Gros konsumentów premium. Ich strategie rozwojowe objęły bar- kojarzy co najmniej kilka nazw światowych do- dzo szerokie spektrum kategorii produkto- mów mody, nawet nie będąc ich bezpośredni- wych, od sprzętu sportowego, jak w przypadku mi klientami. Ich zasięg i rozpoznawalność re- Chanel, Bugatti czy Louis Vuitton, przez hotele zonują znacznie szerzej niż świadomość marki pod auspicjami rozpoznawalnych na całym jakiejkolwiek (może poza IKEA) firmy meblo- świecie marek (Bulgari, Versace), projekty wej na świecie. Moda jest głośniejsza, bardziej apartamentów, z tych zasłynęła Bottega Vene- seksowna i inspirująca. Logo światowej marki ta, wyposażenie samochodów i łodzi (Ermene- fashion na obiciu sofy czy krzesła to nie tyl- gildo Zegna, Armani) i wiele innych obszarów. ko świadectwo wyjątkowej jakości, to przede Najbardziej oczywista i logiczna ekspansja ma- wszystkim manifestacja określonego gustu czy rek skupiła się jednak wokół mebli, tekstyliów wizji estetycznej własnego świata. Krzesło mar- i dekoracji wnętrz. Ta sfera wydaje się mocną ki Armani i krzesło marki Versace, choć równie stroną modowych gigantów, którzy z łatwością luksusowe, opowiadają zupełnie inną historię.

Branża fashion odważnie prezentuje swoje niepodważalne kompetencje w kategorii interior designu. Designer’s lifestyle stanowi całościowy obraz nowej religii estetycznej.

65 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT

2. Donna Karan Home Collections Oto 10 różnych Donna Karan do projektowania elementów wyposażenia wnętrz podchodzi z wielkim na- maszczeniem. Jej zdaniem sypialnia i łazienka linii home dècor 1. Armani Casa to prywatne sanktuaria, w których zrzucamy Marka powstała w 2000 roku i od początku sztuczną maskę i na powrót przeobrażamy się jej produktowe portfolio zawiera niemal cały w ludzi, którymi faktycznie jesteśmy. Z tego ro- sygnowanych marką domowy niezbędnik, od mebli, przez akceso- dzaju myślenia zrodziła się jej fascynacja pro- ria, tkaniny, dekoracje, oświetlenie, po sypial- jektowaniem dla tych wyłącznie stref domu. fashion: nie i kompletne systemy kuchenne. Styl wzor- Marka Donna Karan Home i DKNY to dwie niczy odzwierciedla wizję Giorgio Armaniego różne linie stylistyczne dedykowane łazience widoczną w propozycjach modowych. Utrzy- i sypialni. W ich ramach pojawiają się serie mane w wyrafinowanym tonie meble i dekora- w stu procentach przyjazne środowisku, wyko- cje (w tym szkło Murano i jedwabne poduszki) nane z bawełny organicznej i naturalnych two- pozwalają na kreowanie przestrzeni intymnej rzyw. Karan współpracuje także z firmą Lenox w sposób nie tylko wyjątkowy, lecz także wy- – amerykańskim liderem pod względem jako- godny i przytulny. Rozbudowana sieć sklepów ści porcelany i zastawy stołowej, proponując Armani Casa pozwala cieszyć się zakupami sygnowane jej nazwiskiem dekoracje i przed- tej marki w 35 krajach na całym świecie. Nie mioty dedykowane jadalni. mniej ważnym elementem doświadczenia za- kupowego pozostaje możliwość skorzystania Więcej: donnakaranhome.com z doradztwa współpracujących z marką ar- chitektów i projektantów wnętrz, przenoszą- cych wizję estetyczną marki do wszechświata swoich klientów. Zapewne ten czynnik ludzki przyczynia się do imponującego, 22-procento- wego wzrostu sprzedaży produktów z kategorii home dècor, porównując rok do roku. Pełne spektrum możliwości projektowych odzwier- ciedlają Armani Hotels&Resorts zlokalizowane w największych światowych metropoliach, takich jak Mediolan czy Dubaj.

Więcej: armanicasa.com

66 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 67 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT

3. Fendi Casa Fendi to jedna z pierwszych luksusowych marek modowych, która wkroczyła w sferę wzornictwa meblowego. Fendi Casa istnieje od 1989 roku, obecnie jest dostępna w 60 krajach na świecie, w tym także w Polsce. Koncepcja wzornicza Fendi zakłada ubieranie wnętrz w takim samym stylu, jak klientek linii modowej. Luksusowe skóry i futra z wybiegów mody płynnie przechodzą do kolekcji wnętrzarskich, nadając wyjątkowe poczucie szyku i stylu. Na- turalne skóry lisów, norek, owiec i soboli z tło- czonym podwójnym F, takim jak w logotypie firmy matki to znak rozpoznawczy Fendi Casa. Jakość materiałów łączy się z klasycznym designem, podkreślając wyrafinowanie w stylu made in Italy.

Więcej: luxarte.pl/fendi

4. Hermès La Maison Marka Hermès po raz pierwszy pokazała świa- tu kolekcję La Maison podczas Salone del Mo- bile w 2011 roku, w spektakularnym wnętrzu pawilonu projektu Shigeru Bana i Jeana de Gastinesa – designerów Centrum Pompidou w Matz. To ważny punkt wyjściowy dla komunikacji całej koncepcji estetycznej nowej marki – umożliwienie spojrzenia na siebie samego przez pryzmat lifestylu dyktowanego przez Hermès. Lifestyle nie byle jaki, bo autorstwa najznakomitszych współczesnych designerów: Enzo Mariego, Antonio Citterio czy RDAI Stu- dio. Hermès La Maison oferuje ceramikę, tape- ty, tekstylia i niewielkie meble, w tym biurka, stoliki, krzesła. Łączy długą tradycję jakości domu mody z wysokiej próby designem ubra- nym w specjalną skórę z sygnaturą firmy czy drewno orzechowe Canaletto.

Więcej: hermes.com/house

68 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 69 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT ADAPT

5. Missoni Home Missoni to kolejny dom mody z całkiem długą historią w dziedzinie interior designu. Od 1983 roku czaruje wnętrza feerią kolorowych zygza- ków i kwiecistych tekstyliów, pokrywających obicia kanap, puf, dywanów, tapet i wszelkich akcesoriów łazienkowych. Rodzina Missoni drogę w dziedzinie projektowania wnętrz roz- poczęła we współpracy ze znanym włoskim producentem tekstyliów T&J Vestor. Styl Mis- soni Home stanowi dokładne odwzorowanie stylu linii fashion. Radosny, kolorowy, wnoszą- cy optymizm i będący manifestacją swobodne- go, nonszalanckiego stylu życia. Missoni Home to także rozbudowana sieć hoteli powstałych we współpracy z Rezidor Hotel Group. Nie- ruchomości hotelowe posiada m.in. w Turcji, Brazylii i na Mauritiusie.

Więcej: missonihome.it

6. Ralph Lauren Home Ralph Lauren może poszczycić się tytułem pierwszej amerykańskiej marki, która przekro- czyła próg świata interior designu. Ikoniczny już sklep Rhinelander przy nowojorskiej Ma- dison Avenue od początku stanowił miejsce znacząco wyprzedzające swoje czasy. Od 1983 roku RL Home proponuje typowy amerykański styl oparty na neoklasycystycznych detalach, bogatych tkaninach i zdobieniach. Dzisiejsza oferta marki Ralph Lauren daleko wykracza poza ówczesny zestaw proponowanych pro- duktów. Ralph Lauren sygnuje swoim nazwiskiem nie tylko meble, oświetlenie, dywany, produkty sypialniane i nakrycia stołu, ale także korespondujące z nimi stylistycznie obrazy. To ucieleśnienie amerykańskiego snu o idealnym domu, z głęboko zakorzenioną stylistyką nowego kontynentu.

Więcej: ralphlaurenhome.com

70 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 71 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT

7. Versace Home Kolekcja domowa marki Versace znajduje się wśród najbardziej ekstrawaganckich propozycji dedykowanych wnętrzom pałacowym. Ist- niejąca od 1992 roku, pierwotnie poświęcona produktom tekstylnym, ewoluowała w kierunku luksusowej porcelany produkowanej przez firmę Rosenthal. Ceramika utrzymana jest w stylu neoklasycystycznym, a każdy z elemen- tów opatrzony logo firmy z wizerunkiem głowy Meduzy i złotymi elementami dekoracyjnymi. Najbardziej znanym i jednocześnie spektakularnym obiektem sygnowanym znakiem Ver- sace Home jest Palazzo Versace zlokalizowany na australijskim Złotym Wybrzeżu. Firma projektuje także wnętrza luksusowych prywatnych helikopterów i współpracuje z branżą moto- ryzacyjną. Limitowana edycja Lamborghini Murciélago LP640 otrzymała wnętrza w całości wyprodukowane przez Versace Design.

Więcej: versacehome.com 8. Trussardi Casa Trussardi Casa to esencja Mediolanu. Design marki uosabia dynamiczny, na wskroś nowoczesny styl życia. Kolekcja Trussardi, tworzona we współpracy z architektem Carlo Colombo, charakteryzuje się niewymuszoną elegancją i dyskretnym luksusem. Design marki defi- niują rygorystyczne geometryczne linie. Har- monijne połączenie różnorodnych materiałów i zbalansowana paleta kolorów równoważą dynamiczne, współczesne formy. Firma sięga po rękodzieło i dawne sztuki rzemieślnicze, które w połączeniu z wyszukanymi materiała- mi (drewnem eukaliptusa, orzecha Canaletto, marmurem Emperador Dark i Carrara) czynią produkty unikalnymi, autentycznymi i bez- względnie najwyższej jakości.

Więcej: experience.trussardi.com

72 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 73 – Point of Design – Jesień/Zima 2015

MagPolonais_MahjongJPG-230x290-VEC.indd 1 21/04/15 15:39 ADAPT

9. Emilio Pucci Nie da się mówić o włoskiej modzie, nie wy- mieniając marki Emilio Pucci. Od jakiegoś czasu kolorowa wizja Pucciego wkracza tak- że w sferę designu, łącząc siły we współpracy z rdzennie włoskimi potentatami meblowymi: Kartellem czy wcześniej Capellinim. Printy Pucciego od 1960 roku zachwycają kobiety na całym świecie, pojawiając się na zwiewnych su- kienkach czy jedwabnych szalach. Najnowsza propozycja Pucciego do wnętrz to ikoniczny już fotel Madame projektu Philippe’a Starcka. Kolorowe obicia stanowią jednocześnie przewodnik po sklepach marki modowej, stwo- rzonej w ramach projektu „miasta świata”. Cztery modele wiodą nas na paryską Avenue Montaigne, rzymski Piazza di Spagna, do ikonicznych drapaczy chmur Nowego Jorku czy dystyngowanych dzielnic Szanghaju. Mimo iż kolekcja „World of Emilio Pucci” jest jedynie limitowaną edycją firmy Kartell i powstała w celach promocji marki Pucci, to i tak stanowi świadectwo znakomitego rozumienia świata interior designu.

Więcej: kartell.com

10. Louis Vuitton Objets Nomades Nowe terytorium do prezentacji długiej historii designu i spuścizny marki Louis Vuitton oka- zało się znakomitym polem do ekspresji mul- tidyscyplinarnych kompetencji firmy. Po raz pierwszy meble sygnowane najbardziej luksusowym logo branży fashion zaprezentowano w 2012 roku, pod hasłem Objets Nomades. Linia ta tworzona we współpracy ze światowej sła- wy designerami, takimi jak Patricia Urquiola, Maarten Baas, the Campana Brothers, Damien Langlois-Meurinne, Atelier Oï, Nendo, za- skakuje płynnością w łączeniu nowoczesnych form z tradycyjnym rzemiosłem. To propozycja dla ludzi w ruchu, nieprzywiązanych do jednego miejsca, w ciągłej podróży. Wyważone proporcje, luksusowe materiały, skupienie na detalach to znaki rozpoznawcze marki. Este- tyczny rygor, dążenie do innowacji i artystycz- na specjalizacja za każdym razem przypomina- ją o podstawowych wartościach Louis Vuitton. Jest to kolekcja na wskroś luksusowa, nie tylko ze względu na znakomitych designerów i logo producenta, ale także jej limitowaną edycję.

Więcej: eu.louisvuitton.com

74 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 75 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT

Naśladujemy, kopiujemy, podrabiamy od setek lat. Historia zdążyła już nas nauczyć, że kopia to tylko marna namiastka oryginału. Oryginału opowiadającego historię, przekazującego pierwotną myśl kreatywną twórcy, będącego świadectwem czasów...

Granica dzieląca oryginał od kopii była niemal szwu kopie, zrobione z tych samych materiałów intelektualnej. W 1956 roku zarówno Balencia- od zawsze bardzo płynna. Dobitnie potwier- i z wykorzystaniem tych samych technik. Ale ga, jak i Givenchy zabronili prasie wstępu na dzają to problemy z jednoznaczną interpreta- bez metki. W efekcie nie tylko same sankcjo- swoje pokazy. Uważali, że może to być dobry cją pojęcia „projekt inspirowany” i całościową nowały kopie, lecz także zarabiały na nich. Od sposób na wyeliminowanie kopii i podróbek. Faking oceną granic, w których zakresie obowiązuje tej praktyki wywodzą się tanie kolekcje typu Wpuszczano tylko prywatnych klientów i ko- ochrona praw autorskich. Zagadnienie podró- diffusion lines. Potem narodziły się też kolabo- mercyjnych nabywców. Założyciele domów bek jest tak stare, jak pojęcie brandingu, choć racje fast fashion, parodie i metakomentarze. mody mieli nadzieję, że to ich najbardziej lojal- pierwsze produkty naśladujące drogi oryginał, ni odbiorcy. Ta praktyka nie zadziałała jednak ale wykonane z tańszych materiałów, pojawiły Już 100 lat temu brytyjski designer Charles Fre- tak, jak wyobrażali to sobie projektanci. Na- się już kilkaset lat temu. Kłopotliwe dla desi- derick Worth jako pierwszy postanowił ozna- bywcy kupowali tylko jedną kreację, ale mogli gnerów, rujnujące producentów, zabijające pra- kować swoje produkty logo tak, by odróżnić zobaczyć całą kolekcję. Podczas pokazów nie dawne sztuki rzemieślnicze podróbki funkcjo- je od innych marek. W 1924 roku Madeleine można było robić zdjęć ani szkiców. Pojawili nują w globalnej gospodarce, napotykając tak Vionnet uszyła słynną sukienkę w koniki, aby się więc wyspecjalizowani kopiści i rysownicy, samo duże przyzwolenie na ich istnienie, jak za chwilę znaleźć jej podróbki na lokalnym ryn- który potrafili zapamiętać to, co zobaczyli. Ro- i zdecydowany sprzeciw bardziej świadomych ku. Kolejną ofiarą był garnitur Christiana Diora bili to grupowo. Jeden zapamiętywał rękawy, konsumentów. – New Look, który podkreślał biust, wysmuklał drugi górę sukienki, trzeci elementy dekoracyj- talię i zaokrąglał biodra. W końcu skopiowane ne. Po pokazie wracali do hotelu i odtwarzali Historia mody kopiowanej zostały także słynne marynarki Coco Chanel. całe projekty. Jeszcze wcześniej Paquin, Poiret Imitacje w dziedzinie mody są jednymi z naj- czy Vionnet orędowali pierwsze francuskie re- częściej spotykanych i namacalnych świadectw Paradoksalnie, pomimo pasożytniczego cha- gulacje praw autorskich. I o ile Francja może It wszechobecności mniej lub bardziej udanych rakteru współczesnych fałszerzy high fashion poszczycić się najbardziej restrykcyjnym pra- kopii. Obok tych, które urosły do rangi sztuki, i milionów wydanych na walkę z nielegalnymi wem w zakresie ochrony prawnej całego pro- prezentowanych chociażby w Galerii Colette kopiami, podróbki postrzegane są przez nie- jektu ubrania, tak Stany Zjednoczone rejestru- Moda nie całkiem oryginalna (fotografie tria Shanzhai Biennial, przedstawia- które domy mody jako synonim sukcesu. „Nie ją jedynie metkę i logo jako znaki handlowe jące podróbki budrysówek Chanel), kolekcji chcemy być marką, której nikt nie chce kopio- lub ewentualnie zastrzegają konkretne wzory. M.I.A. przygotowanej przez markę Versace na wać” – powiedział CEO Prady w 2012 roku. Logo to element nie tylko tani, lecz także sto- podstawie fałszywek udających włoski brand, sunkowo łatwy w kopiowaniu, dlatego stało się pandemii Hermès i Homies sprzed trzech lat Podobnego zdania była Coco Chanel, która ono głównym celem kopistów. i wreszcie wystawy Faking It: Originals, Copies, lubiła, gdy podrabiano jej prace. Dobrze rozu- and Counterfeits zorganizowanej przez no- miała zasady panujące w świecie mody. Wie- Kopia w randze sztuki wojorski Fashion Insitute of Technology, cała działa też, że nie ma czegoś takiego, jak zła re- Wystawa Faking It: Originals, Copies, and Co- reszta to choroba trawiąca świat luksusowego klama. W 1930 roku zawarła co prawda sojusz unterfeits zorganizowana na początku roku designu. z Vionnet, mający na celu zwalczanie imitato- w muzeum nowojorskiego Fashion Institute of rów. Jednak kiedy prześledzimy jej dalszą ka- Technology daje nam pewien wgląd w historię Aby zdać sobie sprawę, skąd wziął się problem rierę, zobaczymy, że do lat 60. zmieniła zdanie. tematu i pozwala prześledzić dzieje modowych podróbek w dziedzinie mody, warto wrócić do Zorientowała się, że kiedy ludzie kopiują jej podróbek. czasów pierwszych domów couture, jak Poiret projekty, oznacza to, że wszyscy i tak wiedzą, czy Balmain. W połowie XX wieku europejskie czym jest Chanel. Najstarszym zaprezentowanym eksponatem domy mody, takie jak Dior, sprzedawały licen- były buty z XVIII wieku, w których zastosowa- cje na swoje projekty domom towarowym zza Mimo nielicznych wyjątków już w połowie XX no tańszy kamień imitujący drogocenny kru- oceanu. Były to identyczne co do pojedynczego wieku przedsięwzięto próby ochrony własności szec pojawiający się w oryginale.

77 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT ADAPT

Na czarnej liście znalazł się natomiast Marc kolor czerwony ograniczałoby w sposób niedo- Jacobs, który kreację zaprojektowaną dla Perry zwolony konkurencyjność. Projektanci mogą Ellis ozdobił nadrukiem przedstawiającym za- się przecież zainspirować czerwonymi butami strzeżony symbol statuetki Oscara. Ten projekt króla Ludwika XIV lub słynnymi pantofelka- nigdy nie wszedł do produkcji dzięki interwen- mi Dorotki z Czarnoksiężnika z Oz. Ponadto, cji Akademii Filmowej. czerwona podeszwa łączy się raczej z pewną koncepcją, ideą, a nie z istotą znaku towarowe- Koncepcja „fajnych imitacji” go, jakim jest zdolność odróżniająca. Podróbki zawsze będą zjawiskiem negatyw- nym, świadczącym o złym guście i niezbyt Co ciekawe, podobna sprawa miała inne zakoń- mocnym kręgosłupie moralnym. Jednak zda- czenie w Stanach Zjednoczonych – tym razem rza się, przynajmniej w obszarze fashion, że drugą stroną był luksusowy dom mody Yves ich obecność potęguje efekt ciekawego i prze- Saint Laurent. Sąd Apelacyjny w Nowym Jorku myślanego wizerunku. Kuriozalne zestawienia uznał w wyroku, że Louboutin ma prawo do zna- tandetnych fałszywek z superluksusowymi ku towarowego w postaci czerwonej podeszwy, produktami oryginalnymi wydają się nową ponieważ znak ten nabrał tzw. wtórnej zdolności modą, która napływa ze Stanów Zjednoczo- odróżniającej na skutek konsekwentnego sto- nych. Idea opiera się na zestawianiu skrajności, sowania przez markę czerwonej lakierowanej które w niejednoznaczny sposób definiują nasz podeszwy od 1992 roku. Sąd nie zakazał jednak status. Podrobione buty od Miu Miu mniej produkowania i sprzedaży butów z czerwoną rażą, gdy ma je na nogach osoba jedząca truflo- podeszwą przez YSL, ponieważ buty YSL były we frytki za 25 dolarów… Trudno powiedzieć, monochromatyczne (czyli całe czerwone, zarów- skąd wzięła się koncepcja „fajnej imitacji”, ale no podeszwa, jak i wierzch butów). Natomiast bezwzględnie funkcjonuje ona we współcze- to, co wyróżnia buty Louboutin, to czerwona snym świecie, choć poziom jej akceptacji i zro- podeszwa stosowana w sposób nieoczywisty zumienia ciągle pozostaje niewielki. w butach, których kolor jest inny niż czerwony. Idąc za ciosem, w 2010 roku Louboutin wystąpił Bezbronny Louboutin z wnioskiem do OHIM o rejestrację znaku towa- Pożądana przez rzesze kobiet na świecie czer- rowego w postaci czerwonej podeszwy. Przeciw- wona, lakierowana podeszwa Louboutina nieko rejestracji powyższego znaku widniejącego wątpliwie stanowi synonim luksusu. Za naj- w bazie danych OHIM UE (Urząd ds. Harmo- tańszą parę takich szpilek trzeba zapłacić co nizacji Rynku Wewnętrznego) pod numerem najmniej kilkakrotnie więcej niż za podobne 008845539 zostały wniesione sprzeciwy, dzięki buty z typowej sieciówki. Nietrudno się do- czemu w Europie możemy teoretycznie bez obaw myślić, że Louboutin chroni swój znak roz- stworzyć linię szpilek z czerwoną podeszwą. Tuż obok bogatej kolekcji osobliwości inspi- Innym zbliżonym przykładem jest sukienka poznawczy na wszelkich możliwych frontach, rowanych oryginałami od Chanel, Balmain, Yohjiego Yamamoto (z 2007 roku). Skopiował w tym prawnych. Luksusowy kaszmir przegrywa z podróbkami Pioret czy Vionet zaprezentowano całkiem na niej logo Louis Vuitton. Do końca nie wia- W Kaszmirze, który dał nazwę ciepłym wełnia- współczesne przykłady imitacji, które pomy- domo, jaki był zamysł projektanta, ale co naj- Pojawia się więc pytanie: czy istnieje w ogóle nym tkaninom, tak cienkim, że duży kaszmi- słowością niejednokrotnie przewyższały pier- ciekawsze, nie doznał on z tego powodu żad- szansa, aby wyprodukować własną linię szpilek rowy szal można przeciągnąć przez obrączkę, wowzory. nych nieprzyjemności ze strony LV. z czerwoną podeszwą i nie zostać pozwanym ręczne tkactwo zamiera w konfrontacji z pod- przez tego producenta? Otóż tak. róbkami. Najcenniejsze szale – z szatuszu – to Dzieła Dapper Dana są naprawdę ciekawe. Większość z nas doskonale kojarzy sukienkę cena życia tybetańskich antylop. Dan tworzył podróbki wyrobów i kreacji ze Yves Saint Laurenta, zainspirowaną dziełem Najlepszym dowodem na to jest sprawa marki skóry, popularne wśród artystów hiphopowych Mondriana, która wywindowała przychody Zara. Jakiś czas temu w ofercie sieciówki poja- Od wieków na prostych krosnach w Kaszmirze lat 80. i 90. Chciał, żeby jego klienci czuli się domu mody w 1965 roku do niebotycznych wiły się bardzo podobne do louboutinów buty. tkano wełny lekkie i miękkie. Obecnie jednak bogatsi, niż naprawdę byli. Nadrukowywał na poziomów, a sam projektant odniósł wiel- Louboutin pozwał Zarę, wygrywając proces już rzemiosło to zamiera. Pozostało niewielu już swoje dzieła logo luksusowych marek, takich ki sukces, sięgając po inspiracje z op-artu. w pierwszej instancji, ale przegrał w apelacji, khadi – tradycyjnych tkaczy, a także niewiele jak MCM, Louis Vuitton i Gucci. I sam odkrył Nikt z obserwatorów czy znawców tematu w której Zara wykazała, że klient nie mógł po- samodział – warsztatów, które w niezmienio- sposób tworzenia nadruków na skórze tak, by w osobach prawników zajmujących się sztuką mylić produktu z sieciówki z tym luksusowym. nej od wieków formie nić po nici splatają idealnie „spływały”, gdy tylko zaczynało padać. Jed- nie dopatrzył się w tym projekcie naruszenia W uzasadnieniu wyroku wskazano, że projek- nie miękką tkaninę. Khadi to także symbol idei na z jego kurtek lotniczych była dwurzędowa, praw autorskich artysty. Powszechnie kolekcję tant nie może mieć monopolu na czerwone prostego życia krzewionej ostentacyjnie przez żeby przypominała smoking, co stanowiło cie- „Mondrian” uznano za hołd złożony utalento- podeszwy. W końcu przyznanie jednemu pod- Mahatmę Gandhiego, połączonej z indyjskim kawszą od pierwowzoru alternatywę. wanemu malarzowi. miotowi na rynku obuwniczym monopolu na ruchem niepodległościowym.

78 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 79 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT ADAPT

Szal sprzedawany za cenę złota przez importe- słowo wyrabia się miękkie, ciepłe i lekkie tka- rów w Europie, Ameryce i Azji przynosi tkaniny i dzianiny, zagroził również innym dzikim czowi w Kaszmirze 3 tys. rupii (30 USD) za gatunkom. dwa tygodnie pracy. Ręcznie tkany szal kosztu- je 10 tys. rupii (100 dolarów), ale podróbki na Wypas kóz kaszmirskich w Azji Środkowej, bazarach już tylko 2-3 tysiące. głównie w Chinach i Mongolii, dostarczających 90% światowej produkcji kaszmiru, powoduje, Takie szale najwyższej jakości były symbolem że jeszcze bardziej kurczy się habitat panter statusu. Podobno modę na nie wprowadziła śnieżnych, suhaków, dzikich wielbłądów czy Józefina, obdarowana szalem z szatuszu przez jaków. Kozy i inne zwierzęta hodowlane zaj- Napoleona. Te najcenniejsze są tak lekkie, że mują obecnie 95% ograniczonych terenów, na- tkanina o wymiarach jeden na dwa metry waży dających się na pastwiska na Płaskowyżu Tybe- zaledwie 120 gramów. Ich cena sięga nawet 20 tańskim. Dzikim gatunkom zostaje tylko 5%. tys. dolarów. Gospodarcza cena nielegalnych kopii Problemy po obu stronach granicy (indyjskiej Plaga podróbek zalewa cały świat i bynajmniej i tybetańskiej) dzielącej Kaszmir są podobne, nie jest to jedynie problem, z którym zmagają ale w Indiach podjęto już działania, by zapobiec się luksusowe domy mody czy producenci dro- porzucaniu tkackiego rzemiosła przez młodsze gich mebli i zegarków. Obecnie niemal każda pokolenia. Dla kaszmirowej wełny nazywa- kategoria produktowa ma swoje mniej lub bar- nej tam paszminą (pashmina) Indie uzyskały dziej udane kopie. Tylko w 2014 roku włoska w Światowej Organizacji Handlu (WTO) pra- Guardia di Finanza zatrzymała podrabiany to- wo stosowania nazwy obszaru pochodzenia, war o wartości powyżej trzech miliardów euro co ma gwarantować jej jakość. W laboratorium i zidentyfikowała 410 stron, trudniących się w Śrinagarze, stolicy indyjskiego Kaszmiru, sprzedażą podróbek luksusowych marek, ta- prowadzona jest weryfikacja, szale otrzymują kich jak Chanel, Fendi, Gucci, Bulgari i Rolex. tam hologram z napisem „paszmina z Kaszmi- – to jedne z najczęściej podrabianych marek r u ”. modowych, oferowanych w cenach o 30–40% niższych niż ich oryginalne odpowiedniki. Podaż tej wełny nie zaspokaja popytu, dlatego „pochodzenie geograficzne” ma przywrócić Także rok temu amerykańska jednostka Cu- paszminie jej autentyczność – mówi dyrektor stoms and Border Protection zatrzymała niele- Instytutu Rozwoju Rzemiosł w Śrinagarze M.S. galny towar o wartości 1,26 miliarda dolarów. Farooqui. Te podróbki nigdy nie przekroczyły granic Stanów Zjednoczonych, ale z pewnością nie Paszmina to kwintesencja kaszmirowych we- był to odosobniony przypadek próby prze- łen. Jej perska nazwa oznacza po prostu wełnę. mytu podrobionego towaru. Alarmujące jest, Ale królem, czy raczej szachem najcenniej- że z każdym rokiem, jak podaje International szych wełen, jest szatusz (szahtusz) – także Chamber of Commerce, problem przybiera co- z perskiego, oznacza najdelikatniejszą na świe- raz większe rozmiary. cie wełnę z antylop tybetańskich, cziru. Według Organizacji ds. Współpracy Gospo- Zagrożone wymarciem antylopy żyją na wyso- darczej i Rozwoju (OECD) obecna wartość kości czterech tysięcy metrów na Płaskowyżu światowego rynku fałszywek przekracza 750 Tybetańskim, od Ladakhu w Indiach po Cin- miliardów dolarów rocznie i cały czas rośnie. ghaj w Chinach i na pustyni Gobi. Wieki temu To siedem procent handlu światowego i jego było ich około miliona, obecnie już tylko poni- zyski wynoszą prawie dwa razy tyle co handel żej 75 tysięcy. narkotykami. Z szacunków tej samej organizacji wynika, że w Polsce wynosi on około mi- Nie tylko cziru stały się ofiarą mody i famy liarda dolarów (ponad trzy miliardy złotych). otaczającej legendarne tkaniny. Według badań I choć z roku na rok władze wykrywają coraz Ekspozycja wystawy Faking It: Originals, Copies and Conunterfeits zorganizowana opublikowanych w dzienniku „Conservation więcej podróbek, to nadal jest to niewielka na przełomie roku w muzeum nowojorskiego Fashion Institute of Technology. Biology” popyt na kaszmir, z którego przemy- część tej nielegalnej gałęzi gospodarki.

80 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 81 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT

Bespoke

Price Points Gra Ultra High End Very few Luksusowe marki, które choć czasem znajdują in USD Leviev się pod rachunkową kreską, stanowią potencjał 50 000 > Numbers of points of sale biznesowy i obiekt pożądania konsumentów. Harry Winston Marka na rynku premium to kluczowy wyróż- Patek Philippe Bréguet Superpremium nik ludzi zamożnych i cel grupy aspirującej. Bottega Veneta Van Cleef & Arpels Marki z tej kategorii są największymi benefi- cjentami bogacenia się społeczeństw na całym Panerai IWC hierarchii 5 000 > Hermes świecie. Jednak te, które są zbyt dostępne, stają Chopard Buigari Cartier się automatycznie mniej warte w oczach bar- Rolex Omega Premium core Ti any excl. silver dzo zamożnych klientów. Erwan Rambourg Berluti Tag Heuer 1 500 > jest autorem piramidy luksusu, która obrazuje Luis Vuitton Gucci David Yurman hierarchię ekskluzywności, od tej codziennej Designer accesories Prada Accessible core and apparel Tissot luksusu po najbardziej wyrafinowaną i nabywaną jedy- Tod’s nie okazjonalnie. 300 > Montblanc

Coach Designer eyewear Ti any silver jewellery A ordable luxury Wziął on pod lupę najszybciej bogacące się Geox

społeczeństwa krajów azjatyckich, gdyż to wła- 100 > śnie tam skierowane są oczy wszystkich luksu- Restaurant/Entertaiment Spirits sowych domów mody, producentów zegarków, Designer fragrances Swatch Champagne Everyday luxury łodzi i innych atrybutów finansowego sukcesu. Starbucks Imported beer/wine Pozycjonowanie Wizerunek luksusu jest tam nieco inny niż Many w krajach zachodnioeuropejskich, co wynika marki luksusowej jest z dużej dynamiki rozwoju gospodarczego Rysunek. Piramida luksusu, na podstawie: E. Rambourg, The Bling Dynasty. Chinese Shoppers i BusinessInsider.com W i szybkiego chłonięcia dóbr kategorii premium. jak wspinanie się po Louis Vuitton ma etykietę „marki dygnitarzy”, Affordable luxury, czyli luksus, na który nas stać Wartościowanie luksusu szczeblach społecznej a tym samym staje się zbyt „zwyczajny” dla To przede wszystkim kategoria odzieżowa: Zdaniem francuskiego profesora marketingu miliarderów Państwa Środka (badanie China buty, ubrania i biżuteria, które stanowią więk- Bernarda Dubois, by marka mogła być zali- Market Research Group). Najbogatsi Chiń- szy wydatek. Są kupowane rzadziej i wymagają czona do grona tych najbardziej pożądanych, drabiny. Po drodze czycy stawiają częściej na Chanel czy Bottega nieco dłuższego procesu decyzyjnego. musi spełnić sześć warunków. Veneta, które postrzegają jako bardziej eks- napotykamy wiele kluzywne. Z podobnym problemem wizerun- Accessible core, czyli fundament luksusu Po pierwsze – luksus to synonim doskonałej kowym boryka się Gucci. W Europie pozycja Kategoria dodatków i akcesoriów znanych pro- jakości. niuansów, które plasują tych marek pozostaje natomiast niezagrożona. jektantów, którzy pracują na wizerunek takich Po drugie – luksus to historia. Autentyczna, marek, jak Louis Vuitton, Gucci, Tod’s, Prada unikalna i jedyna w swoim rodzaju. Uwzględ- marki w odpowiednich Im bardziej niszowa, luksusowa marka, tym czy Montblanc. nia takie aspekty, jak kto ją użytkuje czy gdzie większe pożądanie. Zagraniczne eskapady została stworzona. kategoriach, konsumentów sprzyjają odkrywaniu mało po- Premium core to z kolei takie marki, jak Cho- Po trzecie – integralność demonstrowana pularnych marek, jak francuski Maison Ullens, pard, Rolex, Omega, TAG Heuer, Cartier, Tif- w postaci spójnego i konsekwentnego stylu, w zależności od stopnia których niszowość i wywindowane ceny wpły- fany czy Hermes. formy czy wzornictwa. wają na chęć ich posiadania. Po czwarte – cena, która wiąże się z prestiżem ich dostępności, historii, Kategoria Superpremium to dużo mniej popu- nabywania i konsumpcji marek. Piramida luksusu larne marki reprezentowane przez takie pod- Po piąte – limit. Marka luksusowa musi być designu czy wreszcie Everyday luxury, czyli luksus każdego dnia mioty, jak Bottega Veneta, Panerai, Patek Phi- deficytowa pod kątem występowania. To dzię- Luksusu można doświadczać każdego dnia lippe, Harry Winston, Van Cleef czy Breguet. ki ograniczonej dostępności buduje szacunek totalnej nonszalancji w postaci wysmakowanych restauracji, dro- i prestiż w oczach klientów. gich perfum i kosmetyków bądź wykwintnych Na szczycie piramidy luksusu znajdują się Po szóste – postrzeganie jako zbędna (a nawet alkoholi, jak szampan czy wina z górnej półki. marki z kategorii Ultra high end, jak Leviev czy bezużyteczna), co dodaje marce ekstrawagan- przypisanej produktom W tej kategorii mieszczą się także rozrywka Graff. To z pewnością najwyższa półka cenowa cji i splendoru. Nie każdy musi jeść hambur- ultraluksusowym. i elementy naszego wizerunku, jak np. zegarki. diamentowej biżuterii. gera z wołowiną kobe za 40 dolarów.

83 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT ADAPT

Korzenie luksusowych marek Skąd wywodzi się luksus? Analizując tego- roczną listę TOP 100, która obejmuje firmy skupiające w portfolio luksusowe marki, moż- Tabela prezentuje pochodzenie najbardziej luksusowych marek świata, na podstawie: na stwierdzić, iż supremacja Europy Zachod- Deloitte, Global Powers of Luxury Goods 2015. niej zostaje podtrzymana. Aż 29 firm wywodzi Średnia ilość się z Włoch wspieranych przedsiębiorstwami Liczba Udział top Udział top 100 dóbr dóbr luksusowych z Francji (11), Szwajcarii (11), Wielkiej Bryta- firm 100 firm luksusowych (w mln USD) nii (6) i Hiszpanii (5). Poza USA (15 firm) na uwagę zasługuje luksus budowany w Chinach Chiny/Hongkong 7 3 455 7.0% 11.3% i Hongkongu. Stamtąd wywodzi się już siedem największych sprzedawców luksusu! Francja 11 4 513 11.0% 23.2%

Rynki wschodzące (tzw. emerging markets) Włochy 29 1 222 29.0% 16.5% stanowią według analityków A.T. Kearney Hiszpania 5 637 5.0% 1.5% zaledwie 30% nabywców luksusu. 2015 to rok ekspansji marek luksusowych. Najbar- Szwajcaria 11 2 882 11.0% 14.8% dziej aktywne luksusowe marki, obecne na co najmniej 20 rynkach światowych, to Bur- Wielka Brytania 6 980 6.0% 2.7% berry (21 krajów), Ermenegildo Zegna (20) i Ferragamo (20). Niewiele ustępuje im Louis Stany Zjednoczone 15 2 927 15.0% 20.5% Vuitton, obecny w 19 krajach, czy Cartier (18). Pozostałe kraje 16 1 268 16.0% 9.5% Zdecydowanie mniej dostępna jest Prada (12), Chanel (11) czy Marc Jacobs (8). Top 100 100 2 142 100% 100% Luksus „po polsku” Obraz polskiego rynku dóbr premium jest Wartość i struktura rynku dóbr luksusowych w Polsce (w mln zł), na podstawie raportu KPMG. zupełnie inny niż to, co prezentuje Europa Poniższa tabela prezentuje 15 największych firm na rynku luksusu, na podstawie: Deloitte, Global Powers of Luxury Goods 2015. Zachodnia czy azjatyckie tygrysy. Do wy- 12,6 mld zł +11% 14,0 mld zł rafinowania i jakości dochodzimy małymi 70 Kraj Sprzedaż (w mln 82 Lp. Nazwa firmy Portfolio marek krokami. To, co pospolite, nadal mylimy pochodzenia USD za rok 2013) 176 z tym, co luksusowe. Potencjał finansowy 200 Louis Vuitton, Fendi, Bulgari, Loro Piana, Emilio Pucci, Acqua di Parma, zamożnych Polaków jest także niezbyt im- 466 Samoloty 1. LVMH Moët Hennesy-Louis Vuitton SA Francja 21 761 64 Donna Karan, Loewe, Marc Jacobs, TAG Heuer, Benefit Cosmetics 71 525 ponujący, choć grubość portfela nieustannie 144 +6% Artykuły piśmiennicze 177 Cartier, Van Cleef & Arpels, Montblanc, Jaeger-LeCoultre, rośnie. +15% 710 2. Compagnie Financiere Richemont SA Szwajcaria 13 429 368 Jachty Vacheron Constantin, IWC, Piaget, Chloé 493 +10% 689 Wartość rynku dóbr luksusowych w 2014 Elektronika domowa Estée Lauder, M.A.C., Aramis, Clinique, Aveda, Jo Malone; 618 3. The Estée Lauder Companies Inc. USA 10 969 roku w Polsce wyniosła 12,6 mld zł. W tym +23% Licensed fragrance brands 1 348 Biżuteria i zegarki czasie dochód netto zamożnych i bogatych 625 4. Chow Tai Fook Jewellery Group Limited Chow Tai Fook Hongkong 9 979 Kosmetyki i perfumy Polaków (tj. osób zarabiających powyżej 7100 +25% 1 100 Ray-Ban, Oakley, Vogue Eyewear, Persol, Oliver Peoples; zł brutto miesięcznie) wyniósł 141 mld zł. Za- Alkohole i cygara 5. Luxottica Group SpA Włochy 9 713 1 630 Licensed Italy eyewear brands tem blisko 10% wydatków to dobra premium Meble 1 302 Breguet, Harry Winston, Blancpain, Longines, Omega, Rado; i luksusowe. Największy segment dóbr eksklu- +13% 6. The Swatch Group Ltd. Szwajcaria 8 822 Nieruchomości Licensed watch brands zywnych stanowią samochody – zarówno te luksusowe, jak i klasy premium. Usługi hotelarskie Gucci, Bottega Veneta, Saint Laurent, Balenciaga, Brioni, Sergio Rossi, 7. Kering SA Francja 8 594 Tylko 47 000 Polaków to osoby najbogatsze 2 319 France Pomellato, Girard-Perregaux 2 060 Odzież i dodatki (HNWI, ang. high net worth individuals), po- Samochody Lancôme, Biotherm, Helena Rubinstein, Urban Decay, Kiehl’s; +4% 8. L’Oréal Luxe Francja 7 791 siadający aktywa płynne o wartości min. jed- Licensed brands nego miliona dolarów. Ralph Lauren, Polo Ralph Lauren, Purple Label, Blue Label, 9. Ralph Lauren Corporation USA 7 450 Black Label, RLX Ralph Lauren W Polsce dostępnych jest 70% światowym marek luksusu, chociaż sam rynek postrzegany 10. PVH Corp. Calvin Klein, Tommy Hilfiger USA 6 200 jest jako niedojrzały. Dominują u nas marki SHISEIDO, clé de peau BEAUTÉ, bareMinerals, NARS, ISSEY MIYAKE, 5 827 11. Shiseido Company Limited Japonia 5 404(p) włoskie i francuskie. Niska dojrzałość rynku 5 625 Japan ELIXIR, Benefique znajduje odzwierciedlenie w postrzeganiu ma- 12. Rolex SA Rolex, Tudor Szwajcaria 5 398 rek przez konsumentów. W badaniach KPMG respondenci nieodmiennie wskazywali więk- 13. Hermès International SCA Hermès, John Lobb Francja 4 975 szość marek premium jako marki luksusowe, 14. Coach, Inc Coach USA 4 806 jak choćby rodzimy Wittchen czy Sony. Na światowy poziom luksusu przyjdzie jeszcze 15. Prada Group Prada, Church’s, Car Shoe Włochy 4 776 trochę poczekać. 2014 2017 (p)

84 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 85 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 UPDATE

Polaków „Patek, najsławniejszy fabrykant koncepcję „problemu” mówiąc o zegarków. Wiadomo, że Szwajca- rodzajach skóry. Mistrzyni faux pas ria najwięcej słynie zegarmistrzo- na salonach. stwem. Miło też jest wiedzieć, że na czele tego przemysłu jest nasz „Do historii przeszła jej rozmowa na światowej współrodak, pan Patek emigrant z Marcelem Proustem, który zapytał polski, mieszkający w Genewie (...).” ją o rodzaj makijażu odpowiedni dla księżnej. Nie tylko opuściła jego 5. H jak Handel towarzystwo ze względu na „za- Michał Marks (ang. Michael Marks, 8. M jak make-up pach naftaliny”, a później broniła się ur. 1859) - urodzony w polskim Max Factor (właściwe Maksymilian stwierdzeniem: „skąd mogłam wie- mapie luksusu Słonimie na ziemiach ówczesnego Faktorowicz) ur. 19 lutego 1872 w dzieć, że zamierza być sławny.” zaboru rosyjskiego, w rodzinie ży- województwie łódzkim. Producent dowskiej. Jeden ze współzałożycieli kosmetyków, a przede wszystkim Marks & Spencer, który we wcze- założyciel firmy Max Factor. Wy- Moda. Sztuka. Architektura. Muzyka. Biznes. Finanse. snej młodości wyemigrował do Le- nalazca zmywalnego podkładu eds. Od początku zajął się handlem, dla aktorów filmowych i tubek do Największe światowe marki, luksusowe, innowacyjne, podziwiane i pożądane, a za nimi wyjątkowe a razem ze wspólnikiem Tomem przechowywania kosmetyków. Fak- Spencerem rozwinęli sieć sklepów torowiczowi przypisuje się patent 10.osoby z polskimi korzeniami, które wprowadziły je do międzynarodowego obiegu. w głównych miastach Anglii. na nazwę „make-up” – synonim kosmetyków. W 1929 roku zdobył „W związku z językowymi barierami Oscara za charakteryzację. Jego naj- w początkowych latach znany był ze 6. M jak Moda większym sukcesem było przygoto- 10. F jak fashion swojej handlowej maksymy: „Don’t Henryk „Henri” Strzelecki (ur. wanie w 1931 aktora Borisa Karloffa Barbara Hulanicki (ur. 8 grudnia 1936 ask the price - it’s a penny”. 4.X.1925 w Brodnicy) to bry- do roli doktora Frankensteina. w Warszawie) – projektantka mody tyjski przedsiębiorca polskiego (założycielka domu mody „Biba”) pochodzenia, współtwórca zna- „Nie wynalazł elegancji, lecz dzięki oraz architektka wnętrz. Jej ojcem był nej marki „Henri Lloyd”. Pod- niemu znalazła się ona w zasięgu polski dyplomata Witold Hulanicki czas II wojny światowej, żołnierz wszystkich kobiet. Dlatego Max Factor (padł ofiarą zamachu zorganizowa- Armii Gen. Andersa walczącej naprawdę zmienił oblicze świata”. nego przez żydowskich nacjonalistów we Włoszech. Po wojnie osiadł z Lehi, co wpłynęło na wyjazd całej w Manchesterze, gdzie w 1963 wraz rodziny do angielskiego Brighton), a z Angusem Lloydem założyli fir- ojcem chrzestnym marszałek Edward mę „Henri Lloyd” produkującą Rydz–Śmigły. W świecie mody zaist- m.in. odzież dla żeglarzy. W 1993 niała za pośrednictwem m.in. Vouge, 1. A jak Architektura 4. F jak Finanse roku utworzył filię firmy w Brod- a następnie uruchamiając dom wysył- Daniel Libeskind urodzony 12 maja 2. B jak Biznes 3. D jak Design Sanford I. „Sandy” Weill (ur. nicy. Odznaczony Orderem Impe- kowy „Biba”. Ten cieszył się popular- 1946 w Łodzi, światowej sławy Reuben Mattus w (ur. 28.01.1912) Steve Wozniak (rocznik 1950) - jego 16.03.1933) urodził się na nowo- rium Brytyjskiego przez królową nością, od czasu ulokowania siedziby współczesny architekt, przedstawi- jako syn polskiego emigranta przej- pradziadek urodził się w XIX wieku jorskim Brooklynie w rodzinie Elżbietę II. Akcentował swoje po- w budynku przy Kensigton Church ciel modernizmu, postmodernizmu muje rodzinną lodziarnię założoną w Polsce. Po ojcu Jacobie Francisie polskich imigrantów żydowskiego chodzenie, czego wyrazem jest 19-21, wśród celebrytów, jak: Brigitte i neomodernizmu. W wieku 11 lat w 1921 roku w Nowym Jorku. Od odziedziczył zainteresowanie elek- pochodzenia (Etta Kalika i Max piastowska korona umieszczona 9. K jak Kobieta Bardot, Mia Farrow, Mick Jagger czy wyemigrował do Tel Awiwu, a na- 1961 roku produkuje i sprzeda- troniką. Dumny z polskiego pocho- Weill). Ojciec był krawcem, a matka 7. Z jak Zegarek w logo firmy. Helena Rubinstein (ur. 25 grudnia David Bowie. Hulanicka projektowa- stępnie do USA. Jego projekty to je lody pod marką Häagen-Dazs, dzenia. Porzucił pracę w korporacji gospodynią domową. Amerykański Antoni Norbert Patek herbu Praw- 1870) przyszła na świat jako najstar- ła dla Fiorucci, Cacharel, Topshop, m.in. Muzeum Żydowskie w Ber- która ma oznaczać tradycję, jakość (Hewlett-Packard) na rzecz Apple’a, finansista i filantrop, weteran ban- dzic (ur. 14.06.1812 w Piaskach „Moja miłość do żeglowania zaczę- sza córka z ośmiorga rodzeństwa na a także Habitat. W 2012 roku odzna- linie i San Francisco, Imperial War i tylko świeże składniki. Od lat 70- którego wspólnie ze Stevem Jobsem kowości i twórca potęgi Citigroup. Szlacheckich) założyciel i współ- ła się już w 1938 roku. Na naszym krakowskim Kazimierzu. Zaliczana czona Orderem Imperium Brytyj- Musem North w Manchesterze, tych brand staje się numerem 1 na stał się założycielem w 1976 roku. Chociaż nie posiadał korporacyjne- właściciel firmy Patek Philippe & pięknym jeziorze Niskie Brodno do grona najbogatszych kobiet w skiego. projekt zagospodarowania Ground rynku amerykańskim. Dziś ta luk- Prototyp pierwszego komputera go BlackBerry i nie wysyłał e-ma- Co - pierwszej firmy na świecie pro- pływałem na żaglówce amatorsko historii świata. Założycielka Hele- Zero (teren po World Trade Center) susowa marka lodów jest dostępna Apple kosztował 1350 dolarów, dziś ili, to był otwarty na pracowników dukującej masowo zegarki kieszon- przerobionej z jednoosobowego na Rubinstein Inc. – amerykańska „W latach 60. nie było takich rzeczy w Nowym Jorku, a także Aparta- w ponad 70 krajach świata. Apple wyceniany jest na 458 mld i zwyczaje klientów. Zwolennik re- kowe, a dziś jednej z najbardziej kajaka. Kawał prostego kołka był bizneswoman żydowskiego pocho- jak biznesplan. Prawda jest taka, że mentowiec Złota 44 w Warszawie dolarów. formy imigracyjnej, która miałaby luksusowych marek. Po klęsce po- masztem, a domowy obrus przero- dzenia. Wyemigrowała z Polski w cokolwiek działo się w moim życiu i Nowe Centrum Łodzi: Brama „Jedynym krajem, który ratował przełożyć się na innowacje. wstania listopadowego wyemigro- biłem na żagiel. Ta właśnie wolność 1900 roku przez Wiedeń, Genuę do osobistym, miało wpływ na sklep. Kie- Miasta. Żydów podczas II Wojny Światowej „Kiedy jesteś bardzo, bardzo zmę- wał przez Francję do szwajcarskiej szypra i zapach wody oraz świeżego Australii. Ostatecznie osiedliła się dy urodziłam dziecko, zaczęłam pro- była Dania, dlatego zarejestrowałem czony, a ja nie spałem wtedy „Nie bój się otaczać mądrzejszymi Genewy. W 1851 powstała marka powietrza, pięknej bożej natury wo- w USA, gdzie w 1915 roku otwo- jektować dziecięce ciuszki, męskie rze- „Każdemu budynkowi, każdemu zupełnie fikcyjną nazwę sugerującą przez cztery doby, mózg wpada od siebie ludźmi…Wiele osób pracu- Patek Philippe. Podczas Wystawy kół jeziora były dla mnie decydują- rzyła salon kosmetyczny w Nowym czy pojawiły się po namowie mojego miastu powinna towarzyszyć jakaś duńskie pochodzenie” w niezwykle kreatywny trans i przy- jących dla mnie było ode mnie inteli- Światowej w Londynie zegarek sy- cymi czynnikami w szukaniu pracy Jorku. Mistrzyni reklamy wykorzy- męża, chcieliśmy dobrze zjeść, otwo- opowieść – o życiu, ludziach. Inaczej chodzą ci do głowy pomysły, na które gentniejszych…” gnowany Patek Philippe kupiła kró- związanej z tymi młodzieńczymi stującej strach „fear copy with a bit rzyliśmy restaurację. To była rewolu- budynek jest abstrakcją.” normalnie byś nie wpadł.” lowa Wiktoria. przeżyciami.” of blah-blah”, która wprowadziła cja na poziomie osobistej ewolucji”.

87 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 projektanta pozostają cenniejsze, imbardziej zapisane wnajwyższej codziennego użytku. użytku. codziennego kultowe przedmioty próby przedmiotach wartości ihistoria To ikony designu, pożądania. Tym Ponadczasowe wiecznie żywe, wiecznie żywe, powszechnego limitowane.

Update UPDATE

ekcja designu Enzo Mariego

Pomimo iż przewidywanie przyszłości designu nie jest łatwe, to pewne wskazówki dotyczące Lnadchodzących trendów płyną z przemyśleń mistrzów tej dziedziny. Enzo Mari, jeden z najbardziej światłych umysłów w historii wzornictwa, dzieli się swoimi wizjonerskimi pomysłami, wytyczając kolejne kroki w rozwoju formy i funkcji designu.

Mari uznawany jest za jednego z największych uhonorowano jego indywidualne badania w MoMA. Na tle projektów takich sław, jak: Vico teoretyków włoskiego i światowego designu. dziedzinie designu, a w 2011 roku całościowy Magistretti, Ettore Sottsass czy Paolo Lomazzi, Już we wczesnych latach 50. brał czynny udział dorobek. Enzo Mari zaprezentował swój odwrócony wa- w awangardowym zrywie świata designu. Zwią- zon Pago-Pago (1969). Koncepcja tej formy była zał się wówczas z grupą Kinetic Art, która wy- W 1967 roku Mari rozpoczął dziesięciolet- wielce wymowna, stanowiła przesłanie projek- warła duży wpływ na przyszłą twórczość desi- nią współpracę z Gabbianelli w ramach której tanta dla całego świata designu. Mari, pokazu- gnera. Zainspirowany postulatami głoszonymi poproszono go o zaprojektowanie kafelków jąc wielką elastyczność dopasowania produktu przez Bruno Munariego stworzył projekt na- łazienkowych. Odmówił przyjęcia roli zwy- do różnych preferencji użytkowników, mówił zwany „16 zwierząt i 16 ryb”. kłego grafika i ponownie wstąpił na filozo- jednocześnie o niemożności stworzenia perfek- ficzną ścieżkę przemyśleń, która wkrótce cyjnego projektu zaspokajającego wymagania W 1963 roku powołał do życia grupę projekto- doprowadziła go do odkrycia korzeni sztuki i potrzeby wszystkich. wą Nuova Tendenza i koordynował jej pierwszą dekoracji ściennych. Głębia nowych odkryć wystawę podczas biennale w Zagrzebiu w 1965 i wiedzy zainspirowała go do stworzenia serii W latach 1976–1979 Mari był dyrektorem In- roku. W tym czasie (od 1963 do 1965 roku) kafli (1968 – Elementare, 1978 – Traccia i 1981 dustrial Design Association. Otrzymał wówczas rozwijał karierę dydaktyczną w Szkole Humani- – Decorato a Mano), w których Mari powrócił prestiżową nagrodę Compasso d’Oro przyzna- stycznej w Mediolanie. Było to pierwsze zetknię- do tradycyjnych technologii produkcji, rozwi- waną corocznie za wybitny design. cie Mariego ze światem uniwersyteckim, który jając poezję kształtów i kolorów bazujących na na tyle go zafascynował, że kroczył tą drogą dawnej symbolice. W 1983 roku University’s Communication Stu- nieprzerwanie do 2000 roku. Prowadził wykła- dy and Archive Centre zaprezentowało bogatą dy na Wydziałach Wzornictwa Przemysłowego W 1974 roku Mari opublikował Cel poszukiwa- (8500 sztuk) kolekcję szkiców i rysunków desi- i Architektury na Uniwersytecie w Mediolanie nia estetyki, w którym uwaga czytelnika wędru- gnera, podarowaną osobiście jako świadectwo oraz wykładał historię sztuki na Uniwersytecie je od designu produktu do osoby jego twórcy. żmudnych poszukiwań i badań na formą ide- w Parmie. Zdaniem Mariego był to klucz do zrozumienia alną i jej korzeniami. Jego prace wystawiane są założeń estetycznych gotowego produktu. w największych światowych muzeach designu, Wtedy właśnie kształtowała się jego prywatna takich jak Galleria Nazionale d’Arte Moderna teoria na temat designu, której wpływy można Dwa lata wcześniej designer wziął udział w jed- w Rzymie, Museum of Modern Art w Nowym było niekiedy dostrzec w realizowanych pro- nej z najważniejszych wystaw poświęconych Jorku i Luwr w Paryżu. jektach z zakresu mebli, grafiki i wyposażenia znakowi made in Italy – The New Domestic wnętrz. W 1967 roku nagrodą Compasso d’Oro Landscape, zorganizowanej przez nowojorską Wieloletni dorobek mistrza uhonorowano m.in.

91 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 UPDATE UPDATE

nagrodami w kategorii Visual Arts (przyznana (1987), daleki formą od obowiązujących tren- przez Academy of Fine Arts of Brera in Milan) dów, ale za to przywołujący wspomnienia róż- oraz wyróżnieniem w kategorii Industrial De- nych małych obiektów, które każdy jest zdolny sign (przyznana przez Faculty of Architecture of odtworzyć w swojej wyobraźni. W konsekwen- Milan’s Polytechnic w 2002 roku). cji, formy wspierające ten aspekt i bazujące na indywidualnych doznaniach, wspomnieniach Sam Mari mówi o nich z pewną ironią: „Dziwny i uczuciach są w stanie wybić się na wyższy po- los mnie spotkał, biorąc pod uwagę, że miałem ziom „kastomizacji” (dopasowania do potrzeb – zajmować się nauką. Na początku kariery nic nie przyp. red.) dzięki kodom indywidualnie odczy- wiedziałem o sztuce i jeszcze mniej o designie. tywanym przez każdego finalnego użytkownika. Zawsze jednak ujmowało mnie piękno tego, na co patrzyłem: obrazy Giotta, Piera della France- Znakomita większość produktów stworzonych sca, Michelangela, Masaccia… oraz siła dobrze przez Mariego powstała w myśl trzech prostych zrobionych rzeczy. Zetknąwszy się po raz pierw- zasad: szy z zadaniem projektowym, za wszelką cenę 1. Treść poprzedza formę. chciałem sprawić, by to, co stworzę, było po pro- 2. Funkcja odgrywa nadrzędną rolę. stu funkcjonalne”. 3. Elementy dodane i ozdobniki nie występują.

Teraz, po wielu latach różnorodnych doświad- Nowoczesne środowisko człowieka i jego naj- czeń, Mari, zapytany o ewolucję designu, od- bliższe otoczenie, zdaniem Mariego, wymaga powiada: „ Obecnie masowe wykorzystanie mniejszej liczby przedmiotów. Ich ograniczenie zaawansowanych technologii (jak np. druk 3D) przynosi korzyści nie tylko samemu użytkowni- bez wątpienia wpływa na uproszczenie wie- kowi, lecz także nowemu społeczeństwu w ogó- dzy opartej na bazowych zasadach tworzenia le. Nowe podejście do projektowania potrzebuje designu i produkcji. Mózg ludzki jest jednak szczerości i większej świadomości. Mniej zawsze najdoskonalszym komputerem we wszechświe- będzie znaczyło więcej. cie, a ręce perfekcyjnym narzędziem, mającym zdolność kreowania różnorakich kształtów. Nie da się zastąpić tych dwojga ograniczoną liczbą narzędzi technologicznych stworzonych jedynie do usprawniania niektórych procesów projektowych. Warto pielęgnować tradycyjne rzemiosło i umiejętności”.

Poczynając od lat 60., Mari stworzył ponad 1500 produktów dla wiodących firm włoskich. Wszystkim projektom przyświecała zasada, w myśl której na pierwszy plan wysuwały się znaczenie i funkcja produktów, a nie ich forma. Fakt ten sprawił, że Mari jest zaliczany do grupy protagonistów minimalizmu, stylu cha- rakteryzującego się tendencją do redukowania komponentów, materiałów i języka estetyczne- go. „Odejmowanie” stanowi w świecie Mariego element równoważący relację między formą a funkcją, jakością i ilością.

Zdaniem designera jednym z priorytetów współczesnego designu jest jasne określenie własnej społecznej integracji. Designer szuka uniwersalnych rozwiązań, odpowiednich dla ca- łego społeczeństwa i wymogów realnego świa- ta. Taki jest chociażby projekt krzesła Tonietta

92 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 93 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 UPDATE Na dachu Precyzyjnie wybrana lokalizacja, tuż pod Głową Lwa, a w jej majestacie superluksusowa rezydencja zaprojektowana z szacunkiem dla naturalnego piękna i w hołdzie potędze żywiołów.

Na wzniesieniu, z którego roztaczają się zapie- a także o ograniczonych możliwościach prac letni, osłonięty przed palącym słońcem wyso- rające dech w piersiach widoki, gdy spojrzeć na wykopaliskowych. Wykorzystano naturalne kim ażurowym sufitem. Z drugiej strony mie- północ – wyspa Robben, od południa – ma- ukształtowanie terenu do wtopienia północnej ści się taras zimowy zintegrowany z kuchnią, lownicza zatoka Camps, i góra Dwunastu Apo- fasady w strome zbocze, dzięki czemu powstała z którego dzięki wielkim przeszkleniom można stołów okryta obrusem chmur, biuro archi- ciągła naturalna ściana, płynnie przechodząca podziwiać pobliskie widoki. Miękkie materia- tektoniczne SAOTA stworzyło poprzecinany w nowo powstałą bryłę. ły, przytulne sofy i kominek tworzą tam miej- labiryntem betonowych bloków dom, z wszel- sce bardziej intymne, zapraszające do relaksu kimi udogodnieniami, pozwalającymi na kom- Całość jest na wskroś nowoczesna, minimali- w chłodniejsze wieczory. Ta strefa zarezerwo- fortowe życie w bliskim kontakcie z przyrodą. styczna, wyrzeźbiona w każdym detalu. Otwar- wana dla właścicieli, nieoficjalne, z ograniczo- te plany uwypuklają najczęściej wykorzystywa- nym dostępem dla gości. Surowość architektonicznej bryły od początku ne strefy dzienne, w których skoncentrowane była w pełni zamierzona, by móc współgrać jest życie domowników. Jedynie umownie za- Główny salon, basen, ogród i sypialnie strate- z kamienistym krajobrazem tej części Kapsz- rysowane strefy, gdzieniegdzie oddzielo- gicznie znalazły się na niższym poziomie, by tadu. Indywidualne podejście do materiałów ne wielkimi ruchomymi roletami, przypomi- zapewnić dużą dawkę prywatności domowni- i form, grupy projektowej kierowanej przez nają, że właśnie wkroczyliśmy do kolejnego kom. Philipa Olmesdahla i Tamaryn Fourie, pozwo- pomieszczenia. Nieco powyżej znalazło się miejsce na garaż, liło na stworzenie obiektu zarówno dynamicz- Wielowarstwowość budynku gwarantuje zróż- efektownie oddzielony od strefy użytkowej nego, jak i zachowującego kontinuum prze- nicowane doświadczenia w poszczególnych za- ścianami ozdobionymi graffiti. Tuż przy nim strzenne pomiędzy poszczególnymi strefami kątkach domu. znajduje się jeden z najbardziej efektownych relaksu – wewnętrznymi i zewnętrznymi. elementów architektoniczno-dekoracyjnych: Główne schody, linearnie przechodzące w wy- drewniana, ażurowa klatka, która okala prze- 92 betonowe słupy, w 32 różnych formach konany z brązu bar kawowy, prowadzą wprost szkloną windę łączącą wszystkie poziomy re- z białego betonu, dźwigają sklepienie tej trzy- do serca domu – kuchni. Tuż przed nią znajdu- zydencji. Poziom środkowy zaprojektowano na poziomowej rezydencji. Bliskie sąsiedztwo par- ją się rytmicznie ustawione stołki, przywodzą- planie otwartym, w którym wnętrza łączą się ku narodowego zdecydowało o dużej delikat- ce na myśl miękkie linie kobiecej talii. Kuchnia z zewnętrzem, a granice zacierają się niepo- ności w podejściu do projektowanego obiektu, z kolei dzieli się na obszerną jadalnię i taras strzeżenie. świata 95 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 Dom podporządkowano sezonowej zmien- z nich lekki ocynkowany dach, który równowa- rodziny. Wygodny wypoczynek na tarasach ności klimatu i kaprysom pogody, jak mówi ży betonową masę i jednocześnie pełni funkcję letnim i zimowym gwarantują sofy Serpentine Tamaryn Fourie. Magnetyzm górskiego tła parasola słonecznego. Vladimira Kagana i Camaleondy Mario Bel- i bliskie sąsiedztwo morza wpływają na nostal- liniego z 1971 roku. Niezmiennie piękne, jak giczny nastrój, w który wpisuje się atmosfera Architektoniczna bryła to tylko jeden z ele- w czasie ich powstania – fotele projektu War- domu. mentów perfekcyjnej układanki sporej grupy rena Platnera produkcji Knolla przycupnęły designerów. Równie ważne dla całości wizu- obok stolika Eros Angelo Mangiarottiego. Estetyka dwóch górnych poziomów – ogląda- alnych i sensualnych doznań są zróżnicowane nych w całości – kreowana jest przez monoli- materiały wykończeniowe i luksusowe wypo- Zimową porą domownicy popijają kawę przy tyczne betonowe belki, jakby unoszące się nad sażenie wnętrz zaprojektowane przez Studio kultowych stolikach Cassiny projektu samej taflami błyszczących w słońcu polerowanych Parkington. Charlotte Perriand, wygodnie usadowieni tarasów. Ograniczona liczba ścian przypomina w fotelach o zabawnej nazwie Le Bambole pro- o głównym bohaterze domu – południowo- Biały beton, naturalny jesion, cynk, mosiądz, jektu Mario Belliniego. afrykańskim krajobrazie. granit, brąz, polerowany i perforowany beton stanowią tło dla wysmakowanych mebli. W tym domu sztuka wysoka (Davida Brom- Betonowe belki, starannie ułożone w geome- leya) miesza się ze światowym wzornictwem tryczną, linearną formę, łączą wszystkie stre- Miękkie sofy Tufty od B&B Italia, stoły Minot- i architektonicznym geniuszem. Na wszystko fy domu, kryjąc jednocześnie plątaninę kabli ti, marmurowe pomocniki Up&Up oraz lampy spogląda ze spuszczoną głową lew, zadowolony i instalacji niezbędnych do bezawaryjnego projektu Serge’a Mouille’a stworzyły niepowta- z pięknego sąsiada. funkcjonowania domu. Tu i ówdzie wyłania się rzalny klimat pomieszczenia wspólnego całej

96 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 UPDATE

Zdyscyplinowana paleta barw podkreśla luksusowy charakter wnętrz ale także koresponduje z naturalnym południowoafry- kańskim krajobrazem.

98 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 99 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 UPDATE

100 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 UPDATE Paris

Historyczne centrumnoir Paryża, a w nim całkowite zaprzeczenie tego, co typowo francuskie.

W opozycji do świetlistych, lekkich bieli, de- blatu kuchennej wyspy, obudowy kominka tymi ramionami oparć fotele marki Arketipo likatnych i kruchych dekoracji, mebli w stylu i licznych stolików kawowych, które przycup- w kolorze ciemnej czekolady. Niuanse tonacji Ludwika XVI, z wnętrza dwupoziomowego nęły przy obszernych kanapach. barw stanowią o charakterze całości, czyniąc ją apartamentu bije luksusowa czerń o mocnej bezwzględnie wyrafinowaną i niepowtarzalną. sile ekspresji, ale nie przytłaczająca. Już na pierwszy rzut oka jest to wnętrze nie- Z sufitów zwisają spektakularne żyrandole-pa- oczywiste: ani klasyczne, ani w pełni nowo- jęczyny marki Baxter – to one grają pierwsze Ten zaskakujący pomysł oparcia konceptu wy- czesne. Obiecujące fascynującą przygodę i od- skrzypce przestrzeni, dopełniając wyczuwalne stroju wnętrz na tak wymagającym kolorze krywanie kolejnych elementów, które budują napięcie. Zieleń także okazuje się nieprzypad- zrodził się w głowach dwojga utalentowanych atmosferę tajemniczości i niezobowiązującej kowa, bacznym obserwatorom od razu kojarzy ukraińskich architektów – Iryny Dzhemesiuk elegancji. się z tą porastającą mury opuszczonych bu- i Vitaliya Yurova. dowli. Jesionowa klepka ułożona w misterny wzór Unikalny charakter wnętrza został nie tylko parkietu to ukłon w stronę tradycji. Tylko W rogu salonu bacznym okiem spogląda gigan- zachowany, ale wręcz wzmocniony pomysło- gdzieniegdzie jego urodę osłaniają luksuso- tyczna metalowa rzeźba mężczyzny. Antyczny wymi nowoczesnymi rozwiązaniami projekto- we jedwabne dywany, również ciemne, by nie ideał ludzkiego piękna z perfekcyjnymi propor- wymi. zakłócać dostojeństwa wszechobecnej czerni. cjami ciała, czuwający nad domownikami. Ciemne barwy ścian otulonych tradycyjnymi Nowoczesne, choć wyglądające na nieco sfa- zdobieniami kasetonowymi stworzyły per- tygowane i przykurzone upływającym czasem Błyszczące tafle czarnego szkła okalają ma- fekcyjne tło do wyeksponowania elementów kanapy Busnelli potęgują zamierzony efekt jestatyczne schody, które prowadzą na górny z patynowanego mosiądzu i pięknego mar- wnętrza jakby opuszczonego i zapomniane- poziom apartamentu, kryjący sypialnie i bar- muru Portoro, o wyrazistym żyłowaniu, które go na wiele długich lat. Tworzą one wygod- dziej intymną strefę funkcjonalną apartamen- wprowadziło dynamizm do statycznych form ną przestrzeń relaksu, zwrócone zarówno tu. Głębia odbijającego światło szkła to kolejny płaskich. To jeden z tych elementów, które na- w stronę kominka, jak i wyspy w kształcie litery kontrastujący element tego nietuzinkowego dają rytm wnętrzu, powtarzający się w formie L. Przy kominku stoją zapraszające rozpostar- wnętrza.

102 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 UPDATE

Majestat czerni przełamuje także elegancka kuchnia, w całości wykonana z patynowanego mosiądzu, który sam w sobie stanowi mocny pierwiastek dekoracyjny, wyeksponowany dodatkowo ustawionym punktowo oświetleniem. Powtórzenie barwy można odnaleźć w luksusowych lampach podłogowych marki Delight- full i starannie dobranych dekoracjach.

Życie toczy się tutaj wokół majestatycznej wyspy kuchennej, opartej na efektownej marmu- rowej nodze, która stanowi jednocześnie wygodny stół.

Sztuka także została dobrana nieprzypadkowo – pokaźnych gabarytów fotografia w nieco żar- tobliwy sposób zdobi jedną ze ścian łączących strefę jadalni z salonem.

Historia Paris Noir opowiedziana przez Irynę i Vitaliya stanowi jeden z najodważniejszych, choć ciągle klasycznych projektów interior designu 2015 roku.

104 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT

Kuchnia urasta do rangi miejsca społecznej integracji. Włączenie jej do otwartego planu strefy dziennej skutkowało wieloma konsekwencjami w zakresie formy i funkcjonalności. Inteligentny social hub to najnowsza charakterystyka współczesnej kuchni, której Kuchnia – transformacja objęła trzy podstawowe obszary.

Przestrzeń i forma Lekkie, otwarte półki, zapożyczone z bibliote- blat przeobraża się w wygodny barek, tak jak Otwarte plany przestrzenne to rodzaj po- ki, prezentują kuchenne piękności. To nowy, w kuchniach Minimal Cucine i Boffi. wszechnie akceptowanego trendu, który został praktyczny sposób na ergonomiczne rozplano- przyjęty z aplauzem przez posiadaczy zarówno wanie przedmiotów niezbędnych w kuchni, jak Kolor i materiał niewielkich mieszkań, jak i dużych domów. również możliwość personalizacji przestrzeni Najbardziej luksusowe kuchnie zyskały równie inteligentny Przestrzeń to jeden z największych luksusów poprzez ekspozycję tego, co lubimy i oceniamy szlachetne wykończenie w postaci wysokiej ja- współczesnych czasów, dlatego warto poświę- jako atrakcyjne wizualnie. kości fornirów, lakierów, stali czy litego drew- cić jej nieco więcej uwagi. Kuchnia połączo- na. Nowością są spieki kwarcowe o grubości na ze strefą dzienną, bez wyraźnych granic Szafki ścienne niemal zniknęły z większości trzech milimetrów, szkło hartowane, przezro- funkcjonalnych wymaga harmonizacji stylu projektów kuchennych. To świadomy zabieg czysty corian i naturalny kamień, naklejane i świeżego spojrzenia na przestrzeń jako całość. projektantów, dzięki któremu góra pozostaje bezpośrednio na fronty kuchenne lub oprawia- Maksymalizacja powierzchni wymaga zastoso- lekka i przestrzenna. ne w metalowe ramki, jak u Ernestomedy, Boffi wania minimum środków dekoracyjnych, co czy Zajc Kuchnie. social hub widoczne jest w uproszczeniu form i kolory- Powierzchnia blatu to swego rodzaju ciąg styce najbardziej luksusowych kuchni. technologiczny podzielony na strefy: roboczą, Bezwzględnymi faworytami są metal i drewno. gotowania i zmywania. Nowoczesne konglo- Coraz częściej pojawiają się meble wykonane Wygląd mebli kuchennych znacząco zbliżył się meraty i kompozyty pozwalają na formowanie w całości z aluminium, jak np. model Cinqu- do tych salonowych. Trend ten widoczny jest monolitycznych blatów z wkomponowaną pły- eterre marki Schiffini, lub ze stalową konstruk- szczególnie w kuchniach typu otwartego. Nie- tą grzewczą, zlewem i blatem, jak u Ernestome- cją korpusów, np. Binova lub Ernestomeda. Al- które kuchnie płynnie łączą się ze strefą dzien- dy i Binovy. ternatywą dla czystego aluminium jest lakier, ną, tworząc jednolite stylistycznie wnętrze. który kolorem i rysunkiem naśladuje ten me- W zakresie wielkości brył kuchennych widać Ciekawą nowością są systemy ruchomych tac, tal. Po takie rozwiązanie sięgnęły marki Binova subtelną zabawę w dynamiczne jej różnico- przesuwanych po powierzchni blatu. Są ergo- i Varenna. wanie. Monolityczne bloki uzupełnia prosta nomiczne i wielofunkcyjne. Służą jako ocie- w formie wyspa. Innym razem zamknięte for- kacz, deska do krojenia bądź miejsce do od- Kolorystyka kuchni pozostaje klasyczna, opar- my szafek łączą się z lekkimi półkami, a nawet stawiania gorących garnków. Tuż obok nich, ta na podstawowej palecie barw przypisywa- znajdują ciąg dalszy w postaci blatu roboczego. na bazie tego samego konceptu, ewoluowały nych eleganckim wnętrzom – biel, brąz, sza- Jednak najbardziej spektakularnym rozwią- całe serie praktycznych schowków i półek wy- rości, czerń. Ciekawostką są fronty wykonane zaniem pozostaje megawyspa, która odgrywa suwanych bezpośrednio z blatu. Blat roboczy z anodyzowanego aluminium lub stali, przy- główną rolę w najnowszych trendach kuchen- połączył się także ze stołem, tworząc integralną bierające kolor rudawy lub rdzawy. To jakby nych. Mimo że ona sama nie jest nowością, to z kuchnią strefę jadalną. W najnowszych pro- kontynuacja trendu z poprzedniego sezonu, jej świeża odsłona może stanowić miłe zasko- jektach firm takich jak Ernestomeda (model w którym królowała miedź. czenie. Rozbudowana, przestrzenna, kryjąca Icon) blat regulowanej długości wysuwany znakomitą większość podstawowych funk- jest z powierzchni samej wyspy. Ten sam blat Metaliczny błysk nadal jest bardzo modny cjonalności. Jest nie tylko meblem na wskroś może służyć także do zakrywania części robo- w kuchni, nadaje nieco sterylności, ale też in- praktycznym, ale także efektownie dzielącym czych, co jest szczególnie ważne w otwartych dustrialnego charakteru, który szczególnie otwarty plan wnętrza. przestrzeniach. Gdy znikają zlew i kuchenka, w przypadku wysp kuchennych jest bardzo po-

107 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT

109 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 ADAPT ADAPT

żądany. O ile srebrna tonacja chromów i sta- Ziarna, plamy, niedoskonałości są bardzo Technologia i nowe sprzęty kuchenne li nierdzewnej to już klasyka, o tyle tuż obok modne w drewnianych elementach stosowa- Kuchnie stają się coraz bardziej inteligent- nich pojawiają się nowi gracze, wprowadzający nych w kuchni. Na prowadzenie wysuwa się ne. Naszpikowane elektroniką, kryją w sobie w kuchenne progi ciepło i dodatkowy luksus. drewno jesionowe, szczególnie to pochodzące gniazda USB, pozwalające łączyć je ze smartfo- Złoto, miedź i brąz szlachetnie łączą zarówno z USA czy Kanady, które w ostatnim czasie nami, tak jak w przypadku modelu New Logi- elementy drewniane, jak i połyskujące po- zdominowało wzornictwo bazujące na mate- ca od Valcucine. Powstaje coraz więcej sprzętu wierzchnie lakierowane. riałach naturalnych. kuchennego, który w bezprzewodowy sposób łączy się z internetem, wykorzystując techno- Tekstura wielu kuchennych elementów zachęca Nowym detalem w kuchennych wnętrzach są logię Bluetooth, jak w przypadku piekarnika do ich dotykania i sensorycznych doznań. Na- także wertykalne panele drewniane. Nadają Anova Precision. Inteligentny świat kuchni turalne kamienie – najczęściej marmur i gra- one dynamiki wnętrzu dzięki wrażeniu ruchu pozwala nie tylko szybko przejrzeć zasoby sieci nit, występują zarówno w wersji wygładzonej, załamujących się łączeń, natomiast jednolity w poszukiwaniu ciekawego przepisu, lecz tak- jak i surowej, pozwalającej poczuć nie tylko kolor dużych powierzchni stanowi mocne tło że dostosować w sposób automatyczny urzą- chłód kamienia, ale także wszelkie chropowa- dla kuchennych detali. Łączenie różnych ga- dzenie do wybranego sposobu pieczenia. Na tości. Drewno także zyskało bardziej naturalny tunków, zabawa w różnicowanie i wielowymia- podobnej zasadzie działają „myślące” lodów- charakter, czas odcisnął w nim piętno, zapisała rowość cieszą się niemałą popularnością. ki, informujące nas o brakach na półkach lub się w nim historia, jak w kuchniach Boffi za- wręcz generujące listy zakupowe w zintegro- projektowanych przez Patricię Urquiolę. wanych z własnym systemem sklepem online.

W miarę jak zmienia się styl naszego życia i kultura kulinarna, pojawia się coraz większe zapotrzebowanie na optymalne przechowy- wanie wina w warunkach domowych. Piękne lodówki na wino to coraz częściej must have nowoczesnej kuchni (Sub Zero).

Od kiedy kuchnia stała się integralną częścią otwartej strefy dziennej, pojawiły się w niej rozwiązania wcześniej zarezerwowane dla salonu. Kominek w kuchni to jedna z najnowszych propozycji marki Planika, która wykorzystuje monolityczne bloki zabudowy kuchennej jako tło dla ciepłych płomieni tlących się w kominku gabarytów tradycyjnego piekarnika.

Do kuchni zawitała także technologia druku 3D. To dzięki niej dotychczas uproszczone formy kranów zyskały nowy wymiar, którego granice wyznacza jedynie ludzka wyobraźnia.

Trendy kuchenne wiodą nas w stronę nowo- czesności, łączącej dobrodziejstwa nowych technologii z ponadczasowym urokiem klasycznych rozwiązań. Szlachetna elegancja zawsze oscylowała wokół jakości i subtelnej ekspresji wyrafinowanej formy. Obecne trendy czerpią siłę zarówno z tradycji, jak i dynamiki współczesnych czasów. Potrzeba społecznej integracji, naturalna dla człowieka jako jednostki żyjącej w grupie, w połączeniu z koniecznością szybkiej komunikacji i maksymalnego uprosz- czenia życia tworzą przyjazny obraz nowoczesnych wnętrz – wspólnych, otwartych, zapra- szających…

110 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 111 – Point of Design – Jesień/Zima 2015

UPDATE liście ofiar designu

Arne Jacobsen inspiruje fałszerzy Ostatnie lata w historii światowego designu zapisały Marka Fritz Hansen, jako jedyna uprawomoc- niona do produkcji kultowych projektów Arne się jako czas trudnej walki z nielegalnymi kopiami. globalnej Jacobsena, od lat usiłuje chronić rozpoznawal- Na Największe firmy meblowe, które mają w ofercie ne na całym świecie krzesło serii 7. Od 2006 roku jest ono znakowane unikalnym numerem niemal wyłącznie ikoniczne produkty, stoczyły seryjnym, który pozwala jednoznacznie ziden- tyfikować oryginał. Firma prowadzi także wie- prawdziwe batalie o prawa własne i designerów. le inicjatyw, które mają na celu uświadomienie klientom niezauważalnych dla laika różnic między oryginałem a kopią. Zrealizowano wiele krótkich, acz wymownych filmów wideo, na których widać ewidentne różnice w jakości i wytrzymałości materiału. Falsyfikat poddany testom z wykorzystaniem siły nacisku ulegał zwykle złamaniu, a oryginał plastycznie wygi- nał się, wytrzymując ciężar dorosłego mężczy- zny.

Kolejną ofiarą fałszerzy, obok serii 7., pada słynny fotel Egg, zaprojektowany w 1958 roku. Kosztujące 1/4 ceny oryginału krzesło Co- penhagen, reklamowane jako „świeża repro- dukcja nowoczesnego duńskiego designu z lat 50-tych” to przykład ewidentnego naruszenia praw majątkowych oryginalnego producenta. Fritz Hansen, jako jedyna marka mająca licen- cję na produkcję tego modelu, zdecydowanie zaprzecza, by był on jedynie nawiązaniem do oryginału. Innymi popularnymi modelami na liście ofiar designu są fotel Swan Arne Jacobsena i krzesło PK22, zaprojektowane przez Paula Kjærholma w 1956 roku.

LC4 tylko od Cassiny Włoska Cassina od lat cieszy się wyłącznością na produkcję wielu mebli - ikon. Została osobi- ście wybrana przez Le Corbusiera i opatrzona prawem do tworzenia fotela LC2 i szezlongu LC4. Zapisały się one trwale w historii świato- wego designu i są zarazem najczęściej kopio- wanymi modelami tej marki.

115 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 UPDATE v

Fotel Barcelona nie za cenę supermarketową Luksusowe fotele Barcelona zaprojektowane przez Miesa van der Rohe z okazji światowej wystawy w 1929 roku szczycą się niesłabnącą popularnością zarówno wśród fałszerzy, jak i amatorów światowego designu, ale w cenie mebli z supermarketu. Mebel ten oryginalnie jest produkowany przez firmę Knoll na podstawie wyłącznej licencji, dostępny w cenie około 30 000 złotych.

Vitra nagminnie kopiowana Na szczycie listy najczęściej podrabianych mebli pojawia się także luksusowy Lounge Chair projektu Eamsów, obecnie sygnowany Home Stories for Winter/Domowe historie na zimę. marką Vitra. W ofercie tej marki znalazły się „Domowe historie na zimę“ opowiadają o prezentach i geście ich dawania. także inne ofiary nieuczciwych producentów – legendarne krzesło Panton, projektu Verne- To opowieść o tym, jak nieść radość innym i samemu sobie. ra Pantona z 1959 roku, wykonane z jednego Kup fotel Lounge Chair lub Grand Repos między 1 listopada 2015 a 31 stycznia 2016 kawałka plastiku, czy efektowne i lubiane kolorowe krzesełka na drewnianych i metalowych i wybierz produkt z wyjątkowej „Czarnej Kolekcji“ jako prezent. nogach, zaprojektowane przez Ray i Charlesa Eamsów.

Obok flagowych produktów Vitry, których nie- legalne kopie zalewają świat, widnieje efektowny drewniano-szklany stolik zaprojektowany przez japońsko-amerykańskiego artystę Isamu Noguchi. Od 2002 roku prawo do produkcji Lounge Chair Design: Charles & Ray Eames, 1956 www.vitra.com/winterstories Vitra International AG SA Przedstawicielstwo w Polsce ∙ ul. Burakowska 5/7 ∙ 01-066 Warszawa ∙ T. +48 22 887 10 64 Autoryzowani dealerzy Vitra biorący udział w promocji: ATAK Design ul. Żeligowskiego 43A ∙ 90-644 Łódź ∙ T. +48 42 633 02 00 Domatoria ul. Chorzowska 108 116 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 40-101 Katowice ∙ T. +48 32 205 81 45 IdeaMM ul. Rydygiera 8 ∙ 01-793 Warszawa ∙ T. +48 22 639 44 55 Ipnotic ul. Zakręt 8 ∙ 60-351 Poznań ∙ T. +48 61 866 00 10 Mesmetric Al. Zwycięstwa 187 ∙ 81-521 Gdynia ∙ T. +48 508 48 38 43 Mesmetric ul. Burakowska 5/7 ∙ 01-066 Warszawa ∙ T. +48 797 38 38 07

Vitra-ad_LoungeChair_X-mas-Campaign2015_225x290_PL-pl_Point-of-Design_Mailorder.indd 1 28.10.15 13:10 UPDATE

ASTON MARTIN WARSZAWA

reedycji tego mebla posiada Vitra Design Mu- nie budziły najmniejszych wątpliwości co do wiarni i restauracji, a także sklepów i aranżacji seum w kooperacji z nowojorską fundacją Isa- swojego pochodzenia. O zgrozo, kosztowa- witryn sklepowych. mu Noguchi. ły tyle samo co ich oryginalne odpowiedniki. Fakt ten wywołał burzę wśród chińskich elit Z drugiej strony zgodnie z ustawą o prawie Także krzesło Aluminium zaprojektowane korzystających z oferty sklepu. Granice dobre- autorskim i prawach pokrewnych po upływie przez Eamsów w 1958 roku, często trafia do go smaku zostały przekroczone, a poszkodo- 70 lat od śmierci twórcy wygasają majątkowe szarej strefy, w której wypuszczane są na rynek wani zażądali rekompensat finansowych. prawa autorskie do dzieła. Istnieje także przy- wątpliwej jakości podróbki. Ten mebel objęty zwolenie na „twórczą inspirację”, która niestety jest aż 30 letnią gwarancją, jaką daje oryginalny Niedoskonałe prawo w nomenklaturze prawnej nie jest całkiem ja- producent – Vitra, tak więc jego jakości nie da W odróżnieniu od krajów Unii Europejskiej sno określona, stąd zalewająca nas fala mebli się pomylić z marną imitacją. rynek amerykański w dalszym ciągu zezwala inspirowanych ikonami designu. na kupno falsyfikatów znanych marek. Jeszcze Włoski design w wersji chińskiej gorzej sytuacja wygląda w krajach rozwijają- Mimo iż rzeczywistość jest niedoskonała, Od lat sklep DaVinci szczycił się nieskazitel- cych się i ubogich, gdzie w zasadzie problem warto podejmować starania, by ją zmienić. ną opinią najbardziej luksusowego miejsca, zamiatany jest pod dywan i w ten sposób znika Jednocząc się z designerami i oryginalnymi w którym zamożni Chińczycy kupowali drogie z dyskusji publicznej. producentami w trosce o utrzymanie wartości meble takich marek, jak Fendi Casa czy Versa- ponadczasowych przykładów genialnej myśli ce. To właśnie tam metka „made in Italy” przy- Polska również nie jest bezpiecznym rajem dla twórczej, apelujemy do Państwa o przemyślane ciągała tych, którzy poszukiwali wyjątkowych światowej klasy designu. Zgodnie z preceden- decyzje zakupowe, które nie naruszają cudzych przedmiotów wyposażenia wnętrz z gwarancją sowym wyrokiem Europejskiego Trybunału praw majątkowych. oryginalności. Niedawno okazało się, że wśród Sprawiedliwości (C-456/06) przedsiębiorcy oryginałów znajdowały się także podrobione mogą w swojej działalności wykorzystywać meble włoskich projektantów, które jakością podróbki. Dotyczy to wyposażenia wnętrz ka-

Kolekcjonerski przewodnik Meble w ciągłej produkcji – w tej kategorii Licencjonowane reprodukcje – w pewnym znajdują się chociażby tak znane produkty, jak sensie są to edycje, ale niekoniecznie zwią- Poszukując wyjątkowych przykładów świato- Florence od Knolla, fotel Barcelona Miesa van zane z oryginalnym wytwórcą danego me- wego designu, pierwszych serii danych pro- der Rohe czy krzesła Arne Jacobsena. bla. Licencjonowany producent na podstawie jektów czy limitowanych edycji, warto zdobyć opłat tzw. royalty fee może wykupić prawa do wiedzę na temat dokładnego okresu produkcji Edycje – ta kategoria dotyczy elementów produkcji określonego modelu mebla. Na tej danych mebli i rodzaju licencji obowiązującej designu produkowanych jedynie w danym cza- podstawie Vitra nabyła prawa do produkcji w danym czasie. Pozwoli to uniknąć kosztow- sie i wznowienia produkcji po dłuższej prze- mebli zaprojektowanych przez Jeana Prouvé, nych pomyłek i kupowania produktów z długą rwie. Przykładami są projekty Eamsów i Geo- mimo że nie jest pierwotnie oryginalnym wy- historią, tyle że nieoryginalnych producentów. rga Nelsona. twórcą.

118 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 Jestem tym co jem, Evolve jak wyglądam, gdzie mieszkam, gdzie bywam… Styl życia – złożony system różnorodnych czynników, które w ujęciu holistycznym stanowią obraz naszej osobowości i systemu wartości. EVOLVE EVOLVE Nie stety odnieśliśmy sukces O kulturze, sztuce i architekturze z twórcami Pożaru w Burdelu, snobistyczno-inteligenckiego fenomenu, który nie jest ani kabaretem, ani teatrem, rozmawiają Marcin Dzierżanowski i Artur Maciorowski.

Zanim stworzyli BurdelTrupę, zyskali uznanie w swoich Point of Design: Kiedy startowaliście z Po- wejściu, jest ch..em”. śmierć artystyczną. Gabinecik, sekretarka, pro- środowiskach. Michał Walczak, reżyser i scenarzysta Pożaru... , żarem w Burdelu, miał to być niezależny, cedury. Zdecydowanie nie dla mnie. niszowy projekt artystyczny. Wyszło raczej M.W.: Przed Pożarem... doświadczaliśmy róż- to jeden z najwybitniejszych dramatopisarzy i reżyserów komercyjnie i strasznie modnie. nych sytuacji. Nie żeby nam brakowało na ży- M.Ł.: Mówiąc wprost, nie chcieliśmy ciągle młodego pokolenia. Maciej Łubieński, scenarzysta, wcześniej cie, ale musieliśmy pracować od projektu do chałturzyć. pracował jako dziennikarz, historyk i varsavianista. Ich drogi Maciej „Max” Łubieński: Niestety, odnieśli- projektu, oglądając się na kolejnych dyrekto- przecięły się w nieistniejącym już klubie komediowym przy śmy sukces, więc niszowość nam się nie udała. rów teatrów, i dostosowywać do cudzych stra- M.W.: Mnie fascynowała też możliwość działa- Chłodnej 25. Tam też w klubowej piwnicy startowali Bardzo nam przykro. tegii. Na dłuższą metę to męczące. nia w warunkach pełnej wolności. Bez zaplecza administracyjnego, zależności, bez dyrektorów, z pierwszymi odcinkami Pożaru w Burdelu. Michał Walczak: Z bólem serca ten sukces ak- PoD: Przecież odnosiliście duże sukcesy. nawet bez siedziby. ceptujemy. Michał dostawał nagrodę za nagrodą, jego Szybko stały się one jednym z największych fenomenów sztuki wystawiano w Teatrze Narodowym PoD: Udało się, prawda? kulturalnych stolicy ostatnich lat. Dziś spektakle Pożaru… Point of Design: Także w sensie komercyj- i Teatrze Telewizji. nym, prawda? W końcu trochę na Pożarze... M.W.: Wtedy nie wiedzieliśmy, że tak będzie. to bodaj najmodniejsze imprezy kulturalne w Warszawie, zarobiliście. M.W.: Problem w tym, że w naszej rzeczywi- W tyle głowy mieliśmy świadomość, że mocna których wypada bywać. Nie gardzą nimi najważniejsi stości tego typu sukcesy wcale nie dają mocno ryzykujemy. Przecież po jednym czy dwóch krytycy teatralni, którzy porównują dokonania BurdelTrupy M.Ł.: TROCHĘ. nej pozycji. Piszesz sztuki, za które dostajesz występach mogło się okazać, że nasz pomysł do najlepszych polskich tradycji kabaretu literackiego, nagrody, ale i tak czekasz na decyzję dyrekto- nie chwyta. A przecież musieliśmy zrezygno- M.W.: Nie ukrywamy, że na swojej pracy musi- ra. A im bardziej oryginalną rzecz stworzysz, wać z iluś tam zleceń, odłożyć jakieś projek- m.in. legendarnego Zielonego Balonika. my i chcemy zarabiać. tym większy opór decydenta wywołujesz. Za ty. Na szczęście szybko poczuliśmy dreszczyk każdym razem czułem się jak debiutant, któ- emocji, dzięki któremu rzuciliśmy się w to, co W październiku na warszawskiej Pradze twórcy Pożaru… PoD: Nie ukrywacie, to prawda. Na początku ry musi na nowo udowadniać, że jest dobry. robimy, w stu procentach. otworzyli kluboteatr Dzika strona Wisły. Ma on być stałym każdego odcinka Burdel Tata wita gości wier- W polskim teatrze jedyną ścieżką awansu jest miejscem scenicznych eksperymentów „burdelowych” artystów. szykiem: „Rączki całuję, kto nie zapłacił przy objęcie posady dyrektora, tyle że to oznacza PoD: W sumie więc nie narzekacie. Jednak

123 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EVOLVE

podczas waszych występów słychać narzeka- my się, żeby nie zabiło to naszej kreatywności. niekoniecznie tak duże, jak Pożar w Burdelu. nia, że aktorzy nie mają etatów, a kultura jest W końcu każdy burdel jest w pewnym sensie Postawimy na monodramy, koncerty, stand niedofinansowana. To chyba nie na serio? instytucją. up, recitale, małoobsadowe sztuki, teatr lalek, z którymi chcemy dotrzeć nie tylko do naszej M.Ł.: Trochę na serio, a trochę nie. Przyznam, PoD: Nie boicie się, że wpadniecie w rutynę? stałej, inteligenckiej widowni. Chcielibyśmy że nie wiem, jak powinna być finansowana się osadzić lokalnie, zaprzyjaźnić z okolicą, kultura. Jest model francuski, w którym PAŃ- M.W.: Takie zagrożenie zawsze istnieje, między dlatego jedną z naszych pierwszych imprez STWO DAJE PIENIĄDZE. Ale jest też amery- innymi dlatego otwieramy kluboteatr Dzika były warsztaty dla dzieci z Pragi przygotowa- kański – gdzie wszystko weryfikuje rynek. strona Wisły. Pożar w Burdelu to sprawdzony ne przez współpracującą z nami ekipę cyrkową format, możemy rozwijać poszczególne wątki, z Julinka. PoD: Wy się rynku nie boicie. postaci, ale jest ryzyko, że kiedyś się wypalimy. Potrzebujemy nowych wyzwań. Swoją drogą, PoD: Oj, pachnie trochę „lansikiem na Pra- M.Ł.: No cóż, choć na scenie czasem lewicu- ja mam apetyt, by bardziej pogłębić burdelowe gę”. Jakoś trudno uwierzyć w to Wasze brata- jemy, w sumie jesteśmy agresywnym, kapitali- role. Świat dookoła zaczyna trochę wariować, nie się z ludem. stycznym organizmem. Tej rynkowej odwagi dlatego trzeba go coraz uważniej analizować nauczyłem się od Michała. i opowiadać. Wraca potrzeba dobrze opowie- M.Ł.: Nie twierdzimy, że na nasze spektakle dzianej historii. Moim marzeniem jest wysta- zaczną walić drzwiami i oknami „ludzie z ro- PoD: Który studiował na SGH. wianie i tworzenie w naszym klubie klasycz- botniczej Pragi”, zresztą „Chłodna” też nie była nych sztuk teatralnych. Być może uda się w ten mekką mieszkańców Woli. Nie da się ukryć, że M.W.: Całe trzy lata… sposób pogłębić pewne wątki z „Pożaru”. od początku byliśmy trochę hipstersko-snobi- styczni. M.Ł.: Generalnie STARAMY SIĘ NIE JĘ- PoD: „Burdel” refleksyjny? Bardziej upo- CZEĆ, że nie mamy pieniędzy. rządkowany? M.W.: Co nie znaczy, że musimy się odwracać plecami od miejsca, w którym jesteśmy. Jeśli PoD: A jęki innych artystów? M.W.: Skoro na zewnątrz robi się coraz większy – mówiąc umownie – „mainstreamowa” lewo- burdel, my powinniśmy iść pod prąd i trochę brzeżna Warszawa zacznie przyjeżdżać do nas M.Ł.: Trochę rozumiemy, a trochę się z tego się uporządkować. Kiedy ruszaliśmy, panowała na prawy brzeg, to może okolice placu Hallera śmiejemy. moda na rozrywkę aksamitną, sterylną, modny też na tym zyskają. Zresztą, na Pradze mieszka był Teatr 6. Piętro. Chcieliśmy być przeciwwa- wielu ciekawych intelektualistów, jak Jan Sowa M.W.: Przy okazji tego śmiechu weryfikujemy gą dla tych trendów, stąd trochę „brudna” for- czy Jakub Majmurek. Takich ludzi chcieliby- różne mity na temat artystów, które oni sami ma naszych występów, czasem niedoreżysero- śmy włączać do naszych różnych działań. lubią na swój temat tworzyć. wana, mocno improwizowana. M.Ł.: Nieprzypadkowo nazwaliśmy to miejsce M.Ł.: Na przykład że zarabianie to kurwienie PoD: No i z całą masą wulgaryzmów. „kluboteatrem”. Element klubu ma być bardzo się, a uprawianie prawdziwej sztuki oznacza ważny. nieuchronną mękę. M.Ł.: Wszyscy wiemy, że rzucenie ze sceny „k..wą” to najprostszy sposób na rozśmiesze- M.W.: W Warszawie zdecydowanie brakuje M.W.: Z tych wszystkich stereotypów lubimy nie widowni. Ale my tych wulgaryzmów raczej niezależnego miejsca, w którym można wypić się pośmiać, ale przecież nie jest to śmiech nie planujemy. Czasem wynikają one z auten- kawę, poczytać gazetę, spotkać się, a wieczorem wrogi artystom. Nie krytykujemy tych, którzy tycznego chaosu, który się rozgrywa na scenie, przeżyć wydarzenia teatralne czy muzyczne. od funkcjonowania na zasadzie naszego burde- zwłaszcza na premierach. Później zwykle idzie lu wolą etat w teatrze. Zresztą, współpracujemy nam już lepiej. PoD: Najnowszy odcinek Pożaru... zatytu- z wieloma instytucjami, a Andrzej Seweryn, łowaliście Dzika strona Wisły, tak samo jak dyrektor szacownego Teatru Polskiego, nawet PoD: Zaczynaliście w legendarnej już war- nazywa się wasz nowy lokal. u nas zagrał. szawskiej klubokawiarni Chłodna. Dzika strona Wisły to ma być Chłodna bis? M.W.: To aluzja do marzenia o połączeniu PoD: Sami stajecie się instytucją. Rozmawia- wielkomiejskości i dzikości, sen o wyzwolo- my w nowo otwartej siedzibie na warszaw- M.W.: Nawiązujemy do tradycji klubowej nym, niecywilizowanym mieście. Praga świet- skiej Pradze. i Chłodnej 25, ale przetwarzamy ją po swoje- nie nadaje się na scenerię takiego snu i warto mu. Chcielibyśmy, żeby nasz kluboteatr stał sprawdzić, na ile uda się go zrealizować, a na M.W.: A na górze mamy nawet biuro. To praw- się laboratorium, w którym będziemy ekspe- ile to mrzonka. da, siłą rzeczy stajemy się instytucją, ale stara- rymentować, hodować nowe pomysły i formy,

124 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EVOLVE CChChrChirshirtsirmtsimtsamtasm asC asC soCEVOLVE olClolelolcelltcelitceoitconitoni o2n 2n0 20 12051051515

Christmas Collection 2015

PoD: Rozumiemy więc, że z dużych spektakli do siebie niedopasowani. To niedopasowanie Pożaru w Burdelu nie rezygnujecie? jest bardzo twórcze, dzięki niemu składając puzzle Pożaru..., dość zręcznie skaczemy po M.W.: Oczywiście, że nie. Nadal będziemy je współczesnej mapie klasowej i mozaice po- grać w różnych ciekawych miejscach, takich staci. Odwołania do architektury bardzo nam jak Teatr WARSawy, Teatr Polski czy Muzeum w tym pomagają. Na przykład Wilanów i apar- Historii Żydów Polskich. tamentowiec na zamkniętym osiedlu w cieniu Świątyni Opatrzności od razu logują widza PoD: A nie boicie się, że formuła się wyczer- w rzeczywistość klasy średniej, wraz ze wszyst- pie? Że Pożar... się kiedyś kapryśnym warsza- kimi napięciami, jakie jej członkowie przeżywają. wiakom znudzi? PoD: Wasza publiczność też jest coraz bar- M.W.: Może się znudzić i to nie tylko publicz- dziej wymieszana. Na sali są starzy fani jesz- ności, ale także nam. Ale o ile znudzić się może cze z Chłodnej, ale obok może na przykład jakiś konkretny format, o tyle zapotrzebowanie siedzieć dyrektor z warszawskiego Mordoru. na inteligencko-rozrywkową formę komen- Czy taki skład sprawia, że musicie mówić in- tarza do rzeczywistości będzie chyba jednak nym językiem? zawsze. M.Ł.: Raczej nie. Ale może to błąd? Czasem PoD: Dostaliście propozycje współpracy myślę, że przyjemnie byłoby wejść w publikę z telewizją? i z nią porozmawiać. To jest sytuacja klubu piłkarskiego – kibice dopingują zawodników, M.W.: Zdarzało się, ale nie było pomysłu na ale piłkarze potrzebują też kontaktu z fanami. to, jak to, co robimy, przenieść na mały ekran. Mam nadzieję, że w naszym nowym klubie ła- Myślę, że przy obecnym kształcie polskich sta- twiej będzie o taki bezpośredni kontakt. cji telewizyjnych takiej formuły w ogóle nie da się znaleźć. To, co robimy, wymyka się znanym M.W.: Też mam taką nadzieję, uważam, że u nas formatom. Prędzej zrobimy film. uaktywnienie widowni dobrze nam zrobi. Ma- rzy mi się taki intelektualny crowdsourcing. PoD: No właśnie, co właściwie robicie? Nie jesteście ani klasycznym kabaretem, ani te- PoD: Dość ostro śmiejecie się z polityków. atrem… Nie boicie się, że zrazicie tym część widzów?

M.W.: Mieszamy formuły znane polskim wi- M.Ł.: Staramy się unikać zbyt prostych rozwią- dzom, kabaret, teatr, stand up, musical, ko- zań. Nie wyśmiewamy się na przykład z preze- rzystając z tego, że Pożar w Burdelu to totalnie sa, pójście w tym kierunku byłoby zbyt łatwe. autorska formuła. M.W.: Politykę pokazujemy od mniej oczywi- PoD: To pomieszanie stylów jakoś oddaje stej strony. W odcinku Dzika strona Wisły nasi ducha współczesnej Warszawy, która też jest artyści uciekają przed rzeczywistością, któ- mieszanką – zarówno społeczną, jak i archi- ra się rozgrywa na lewym brzegu Wisły, żyją tektoniczną. w utopijnej praskiej komunie, gdzie uprawiają LLLoLooovvvviinininngggg bazylię i rukolę, a rano wolną miłość na plaży Loving M.Ł.: Coś w tym jest. Ja kiedyś Warszawy nie nad Wisłą. ppipęippęikięikęnękknkenne nśe śwe św iśwęiwęiitęęitatęta awta w a w w p w pi ppęi ipęikęęikknęknnkynyycnycchychc hw hw nw nnwęnęętntętręrtrztzrzarazaczcachahchchh lubiłem, a dziś jestem uważany za varsavianistę. piękne święta w pięknych wnętrzach Kiedyś widziałem w niej ohydne, nieuporząd- PoD: Aż chce się uciekać ze strzeżonego osie- kowane miasto, a dzisiaj ją kocham – zresztą dla na Wilanowie. Jeszcze kilka takich ske- dzięki Michałowi. Bo Michał, oprócz odwagi, czy, a plac Hallera stanie się najmodniejszym nauczył mnie też miłości! (śmiech). To z tej hipsterskim miejscem w Warszawie. Tym miłości narodził się pomysł spersonifikowania bardziej że Zbawix podobno przestaje być KaKtoaKwtoaiKwtcaoeitwtc oSoeiwiwc lSeeiicic leSeiea icS l SeiCialiceli etiCcaycii a tiCay Cie tCinytiey tCney Ce rtCenenertnetertrer ŁóŁdóźŁŁd MóźŁd aMóźnd aMuźnf aMaunkfauatnufkfaautrkuakftatruuakrtrauara ReRnReoeRnmneooRnammeo Wnamo rWamo rcWaoł acrWwołarcwołacwław GGdGdyydnGnyidainGa yiA daAnl ylitAtanuul itsAsaul tsAultsus Katowice, ul. Chorzowska 107 Łódź, ul. Karskiego 5 Wrocław, ul. Świdnicka 40 Gdynia, ul. Legionów 112 lokal 15 budynków symboli Warszawy. modny. KatKoawtKoiacwKteoai,c wttueooil,wc. w ueCiicl,ch. e ueCo, l,h.u r uzClo.lo h.rC wzCohohsrowzkoroazsr wozk1oaws0 wks71aks0 ak71 a10 071707 ŁódŁóź,dŁ Łuóźl,dŁ. uóźKl,da. uźrKls,.a kuKrilsea.k grrKisoseakk gri5ieosegk g5oioe 5 g5o 5 WrWoWcrWrłoaocwrcWłoła,a cwruwłoal,,. c w ułŚal,lw. w uŚild,w. unŚidliw.c nŚkiidiawccnk ki4adiac0 n 4k4i0ac0 k4a0 40 GGdGdyyndnGiyainda, G,iyu aundl,. liy .uaL nLl,e. ei uagLgl,ie.i oo ugLnnlie.oó gLnwieoó g1nwi1oó 21nw 1óll o21wkk 1l aao21ll k 1 1l1ao255lk l1ao5lk 1a5l 15 [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] silessilieass@ilieasasi@ildliealasso@idiavala@io@ndvaglaiodhndvlogliohnmvviogniehnmg.ogcheohmo.mocmeom.emc.eoc.omcmom mamnuamnfauamknftauaknfrtaauk@frtauak@rrdtaaula@o@rdvalaio@dndvlgolaiohndvvioglniohnmgvoghiehnmo.ogcmeohm.emoce.omc.omceom.mcom renrroeenmrnoeoanmrm@oeaanma@odamlao@dvalaio@ndvglaionhdvgoliohnmvoogiemhnm.ogceeohm..cmocoeomm.mceo.mcom ggddygyndniygainda@@iygaand@adiydalanol@odivavlaio@indnvglagiohndhvogliohnmvogiehnm.ogceohm.moceom.mceo.mcom M.W.: Pochodzimy z różnych miast, pracowa- M.Ł.: OK, w takim razie musimy zacząć tu bu- KaKsakKsaakdKsaaakd ssaSakkzd aaScadzd aeSca zc SeSciznzcceciznzceeicncinin KrKakrKaókrrwKaó krwRaóy kwRnóy eRwnky e RnPkeyea knPkła ea PPckła a SłPcłapa acSicł spSa kSipcsip iksSiskipkiisi ki PoPzPonoPzazonńnPzaa onCńńzai tnCńyai tCńyie tCnyie tCneyet rtCenerertnerter BBluBlueleuB C elCuiB tiCteylyui tC WeyWi tCaWayrir tsaWsyzzr asWzwrasazwrasazwaawa Szczecin, Al. Niepodległości 36 Rynek Główny, Pałac Spiski 34 Poznań, ul. Matyi 2 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 179 liśmy w różnych teatrach, jesteśmy wiec jakoś dować czarną tęczę! SzcSzzecSczziencScz,z ieAcncczlz,. eie AnNccl,i. in AneN,pl ,. Ai AoeNl.pld .iN oelNeipdegioelpłeopdogśoldłecodlgieś lł3egcoł6gioś ł3coś6icś i3c 36i 636 RynReyknRR eyyGknRł óeyGknwł óeGnkwły óG,n wPyłóna,n wyłPya,a,n c PłP yaSa,c łpałP aiScascp kłS aiSips cp3ki s4iSisk p3ki 4ii3s 34k4i 34 PoPzPnooaPzzńnon,aPza uńnońl,az,. uńnMl,al. .a u ńMtl,y. a uiM tl2y.a iiM t2yai t2yi 2 WWaWarsrasWzrzasawWzwraasawz, r,a AasAwlz,le eaAajjewl,ee A aJjJeel,e r rAJojelzer oJjelzri moJelzsrimokilizesiemo k 11lisie7m7k 991ise7k 91ie7 9179 [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] kaskkaaskdkaask@dkaassak@dkdaalado@ddavala@io@ndvaglaidohndlvogliohnvmviogniehnmg.ogcheohmo.moceom.emc.eoc.omcmom palpaaclpspapaclpilsaspakcliisas@pkciaiss@pdkilai@sodkvalaiio@dndvlglaoiohndvvogilniohnmgvoghiehnmo.ogcmeohm.emoce.omc.moceom.mcom citycccitietycyncictteyecencnirtte@tyeencrrate@ednrlato@edvrlaio@ndvglaiionhdvgogliohhnmvoogiemhnm.ogceeohm.c.mocoeomm.mceo.mcom bblulbuelecubcietilytcuyb@iet@lycua@aiedtdyclalo@iodtvyvlaio@indnvglagiohndvogliohnmvogiehnm.cogeohm.moceom.mceo.mcom www.adlovinghome.com 126 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 wwwwwwwwwww127.wwa.w ad–.. aPointadl.dadoll dooflvo oDesignlvivonviinvgin n–gih gJesień/Zimanghhoghoomhommeom.e c2015m.eco.ecom.commomm EVOLVE EVOLVE Kopenhaga zielone miasto z designerskim zacięciem

Kopenhaga to miasto wzorowe. Idealne do życia ze względu na wiele udogodnień Dystans, luz, nostalgia niepokojący, pełen tęsknoty błękitny kolor. jest wyjątkowo piękna. Kopenhaga nie chce konkurować z Paryżem, Wystarczy przejechać kilka stacji metrem czy stworzonych dla mieszkańców. Piękne dzięki długiej historii restrykcyjnego i odważnego Londynem czy Amsterdamem w rankingu wskoczyć na rower, by przejść się po jednej Pomimo iż Dania to jedno z nielicznych kró- miast najchętniej odwiedzanych przez tury- z kopenhaskich plaż. Daleko im do kurortów, lestw w Europie z najstarszą monarchią, próż- designu oraz zdrowe – to zasługa bioszaleństwa na stołach rodowitych Duńczyków. stów. Nie ma wielu atrakcji typowych dla naj- nie znajdziemy tu leżaków czy budek z loda- no tu szukać zadęcia i wyniosłości. Choć Duń- większych światowych metropolii i nie czuć mi. Jest za to trawa, mgły i nasycone wilgocią czycy z natury są chłodni i zdystansowani, to w niej kosmopolitycznego rozedrgania. Jej powietrze. potrafią się bawić i nie brakuje im luzu. Najlep- urok polega na specyficznym dystansie cha- szym tego przykładem jest azyl buntowników rakterystycznym dla tutejszego sposobu bycia, Pogoda w Danii to jeden z ważniejszych czyn- powstały jeszcze w latach 70. Christiania to nostalgii, ale też na swobodzie, która wyróżnia ników. Od niej wszystko zależy. Odrobina słoń- komuna hippisowska, która stanowi centrum Duńczyków na tle innych narodów skandy- ca potrafi wprowadzić Duńczyków w euforię, kultury alternatywnej. Zupełnie autonomicz- nawskich. kilka dni deszczu sprawia, że pustoszeją ulice. na, niepodlegająca prawu duńskiemu, przy- Duńczycy nauczyli się jednak żyć wbrew aurze. ciąga „kolorowe ptaki” z całego świata. Można Nostalgia to hasło Północy. Smutek widać Niestraszny im chłód, wiatr i niska temperatu- tam znaleźć alternatywne bary, kupić miękkie w błękitnych oczach mieszkańców, na pu- ra. Niezależnie od warunków atmosferycznych narkotyki i odetchnąć trochę od porządku stych plażach i w porcie. Nawet morze ma tu Kopenhaga żyje. Za dnia i w nocy, a przy tym skandynawskiej stolicy.

128 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 129 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EVOLVE

Zrównoważona stolica nym opakowaniom, które później mogą zostać parki i miejsca przeznaczone do rekreacji dzieli Dania szczególnie upodobała sobie rozwiąza- spieniężone w jednym z licznych Flaskeauto- jedynie 15-minutowy spacer. Ewenementem nia związane z dbałością o środowisko. Kopen- matów, do których wrzucane są odpady kwali- jest również kąpielisko w centrum miasta. haga jest postrzegana jako „najbardziej zielone fikowane do recyklingu. W żadnym innym europejskim mieście nie ma miasto na świecie” według raportu Global Gre- naturalnego zbiornika wodnego, w którym bez en Economy Index (GGEI). Przysługując się Stolica Danii wspiera przede wszystkim rowe- przeszkód można się kąpać. środowisku, duńskie władze sprawiły, że po- rzystów. Znajduje się w niej ponad 300 km ście- prawiła się również jakość życia mieszkańców żek rowerowych, z których część położona jest Szlakiem duńskiego designu i sytuacja ekonomiczna miasta. w najbardziej malowniczych częściach miasta. Kopenhaga to jednak przede wszystkim de- Każdy mieszkaniec Kopenhagi statystycznie sign. Prosty, elegancki, wysmakowany. Za- Władze Kopenhagi starają się, by miasto do pokonuje około trzech kilometrów dziennie równo jeżeli chodzi o meble, jaki i architek- 2025 roku stało się neutralne względem śro- rowerem, a prawie 50% z nich codziennie po- turę czy modę. Wszystko tu jest przemyślane dowiska. Stolica Danii w dużej mierze zasilana dróżuje na dwóch kółkach do pracy, szkoły lub i ma charakterystyczny, skandynawski sznyt. jest energią wiatrową. Do 2020 roku planowane na spotkania ze znajomymi. Sprzyjają temu Królują chłodne kolory i biel. Duńska pogoda jest, że 50% energii, którą wykorzystuje miasto, takie rozwiązania, jak most rowerowy nad bywa kapryśna, przez większą część roku jest tu będzie dostarczane z elektrowni wiatrowych, najbardziej ruchliwą ulicą czy zakaz wjazdu ciemno, szaro i deszczowo, dlatego duży nacisk a całkowity współczynnik samowystarczalno- pojazdów mechanicznych do ścisłego centrum w architekturze kładzie się na światło. Wnę- ści stolicy Danii to 156%. Oznacza to, że miasto miasta i wyznaczonych obszarów. Nieprze- trza są przestronne, jasne i bardzo przyjemne. produkuje o 56% więcej energii, niż konsumu- strzeganie zakazów wiąże się z dotkliwymi ka- Zasada ta odnosi się zarówno do prywatnych je. Dania to również jedyny kraj w UE, który rami finansowymi – nawet do 2,5 tysiąca euro. mieszkań, do których można swobodnie za- jest samowystarczalny pod względem ener- W duńskiej stolicy świetnie funkcjonuje ko- glądać, bo Duńczycy nie zwykli odgradzać się getycznym, a największym odbiorcą duńskiej munikacja miejska. Bardzo dobrze rozbudo- od świata zasłonami, jak i miejsc publicznych, technologii są Stany Zjednoczone. Również wana jest sieć metra i kolejek miejskich, które czego przykładem może być kopenhaska pereł- go noclegu w pokoju numer 606 w Radisson eksponatów znalazły się m.in. golarka firmy dachy w Danii sprzyjają naturze. Od 2010 roku umożliwiają dotarcie z centrum do praktycznie ka – Czarny Diament. Biblioteka, która mieści SAS Royal Hotel. To pierwszy na świecie desi- Gillette, stacjonarny telefon Ericsson, słynne wszystkie, które mają nachylenie poniżej 30%, każdego miejsca w mieście w mniej więcej 15 się nad brzegiem kanału, to miejsce magiczne. gnerski hotel, który stanął w centrum Kopen- szwajcarskie scyzoryki (Swiss Army Knife) czy muszą być pokryte roślinnością. minut. W Kopenhadze kursują również auto- Połączony stary, klasyczny gmach ze szklanym, hagi w 1960 roku. Projektantem tego architek- walkman firmy Sony. Znajduje się tam również busy zasilane energią elektryczną. Dla wygody przestronnym frontem robi niesamowite wra- tonicznego majstersztyku jest Arne Jacobsen, sklep, w którym można kupić przedmioty, bę- Kopenhaga – jako miasto najbardziej przyja- pasażerów ładowane są w nocy, a w dzień kur- żenie. Wszystko tu jest świetnie skomponowa- prekursor skandynawskiego funkcjonalizmu. dące wcześniej eksponatami wystawienniczy- zne środowisku – poddaje recyklingowi ok. sują co siedem minut. ne. Drewniane pomosty z pasiastymi leżakami, Wyposażenie pokoju numer 606 jest wyjątko- mi. 90% wszystkich odpadów, a prawie 75% odpa- wielkie okna, z których można patrzeć na wodę we. Od lat 60. nie zmieniono w nim ani jed- dów z gospodarstw domowych wykorzystywa- Duża ilość terenów zielonych, w tym najwięk- i jasne sale zapraszające do nauki. nego detalu. Stoją tam m.in. słynne krzesła w Sklepy z designerskimi rzeczami codziennego nych jest do ogrzewania mieszkań. Do segre- szy park liczący dwa tysiące hektarów, to ko- kształcie jaj. Nowatorski wystrój pomieszczeń użytku, w luksusowych oraz przystępnych ce- gacji przyczynia się niewątpliwie system PANT, lejne atuty zielonego miasta. Większość miesz- Uzależnieni od pięknych i stylowych wnętrz docenił sam Stanley Kubrick. To właśnie w tym nach, znajdują się również przy Stroget, czyli nadający odpowiednie oznaczenia poszczegól- kańców Kopenhagi od takich miejsc, jak basen, nie mogą odmówić sobie przynajmniej jedne- kopenhaskim hotelu powstały zdjęcia do filmu jednym z najdłuższych deptaków w Europie. 2001: Odyseja kosmiczna. Jeżeli zdecydujemy się oddać stylowej konsumpcji, nie można ominąć słynnego domu Stylowych hoteli, restauracji i barów jest w Ko- towarowego Illums Bolighus. penhadze mnóstwo – dominuje w nich szyk, minimalizm, motywy inspirowane zwierzę- W Kopenhadze również zawartość designer- tami. Od początku zeszłego stulecia duńskie skiego talerza musi być odpowiednio stylowa wzornictwo znajduje się w czołówce świato- – arktyczne bawoły, krewetki grenlandzkie, wego designu. Wystarczy mieć oczy szeroko ostrygi z Wysp Faroa i islandzkie wodorosty otwarte i uważnie przyglądać się wystawom w tutejszych lokalach to nic nadzwyczajnego. sklepowym, wyposażeniu klubów i kawiarni, a W końcu to miasto, w którym zlokalizowane także stacjom metra, by stwierdzić, że w Ko- są najlepsze restauracje świata, w tym Noma. penhadze niemal każda rzecz użytkowa ociera się o sztukę. Smakowanie sztuki Kolekcje muzealne są magnesem przyciąga- Przekonamy się o tym w Duńskim Centrum jącym turystów z całego świata. Miłośnikom Designu. Ten nowoczesny budynek zaprojek- malarstwa i sztuki starożytnej warto zapro- tował Henning Larsen. W centrum obejrzy- ponować wizytę w Ny Carlsberg Glyptotek, my m.in. ikony duńskiego i światowego de- muzeum położonym w centrum Kopenhagi, signu pochodzące z zeszłego stulecia. Wśród blisko ogrodów Tivoli. Podziwiać tu można za-

131 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EVOLVE EVOLVE

równo dzieła starożytne z Egiptu i Grecji, jak i prace duńskich mistrzów pędzla oraz arty- stów francuskich: Maneta, Moneta, Gauguina oraz Rodina.

Muzeum powstało z fundacji rodziny Carls- bergów, właścicieli słynnego browaru. Na uwa- gę wielbicieli rzeźby klasycznej zasługuje muzeum Thorvaldsena – artysty, którego pomniki Mikołaja Kopernika i księcia Józefa Poniatow- skiego zdobią Warszawę.

Interesującym obiektem muzealnym jest rów- nież utworzone w 1966 roku, gdy Kopenhaga została Europejską Stolicą Kultury, Arken Mu- seum for Moderne Kunst. Budynek wznoszący się na wydmach Ishoj, na południe od miasta, przypomina kształtem wielki kadłub okrętu. Długi, 150-metrowy korytarz prowadzi do kolejnych sal wystawowych, w których zgroma- dzono prace współczesnych duńskich i norwe- skich artystów.

Prawdziwą gratką dla miłośników sztuki bę- dzie wizyta w położonym nad brzegiem Sundu Louisiana Museum for Moderne Kunst, które przyciąga zwiedzających ciekawą ekspozycją i wspaniałym widokiem na cieśninę i brzegi Szwecji, rozpościerającym się z okien budynku. Sale muzealne zaaranżowano tak, by za- trzeć granicę między wnętrzem i rozległym parkiem okalającym muzeum. Oprócz prac artystów skandynawskich można tu podziwiać także dzieła Alberto Giacomettiego, Andy’ego Warhola czy Pabla Picassa. Kilka godzin to za mało, by poznać wszystkie atrakcje tego miejsca.

Powolny spacer ulicami miasta, przejażdżka rowerem, zwiedzanie z pokładu barki – każdy pomysł jest dobry, by poznać uroki tego za- skakującego miasta, w którym dystyngowana tradycja miesza się z supernowoczesnym wzornictwem i wszechobecną sztuką.

133 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EVOLVE EVOLVE

Polska corvetta ma nawiązywać do poprzedniczki. Nadwozie wariację na temat ikony szos PRL-u zapropo- W Kanadzie zwana polską corvettą, we Wło- będzie ręcznie wykonane z lekkich i wytrzy- nowała firma AK Motor International Corpo- szech „najpiękniejszym autem zza żelaznej małych tworzyw sztucznych, minimalistyczne ration, kanadyjska spółka, która przejęła prawa kurtyny”. Mowa o syrenie sport, samochodzie i ergonomiczne wnętrze zostanie wykończone do polskiej marki Syrena i jest jedynym jej kon- Królowa szos legendzie, aucie, które do dziś zadziwia i powa- najwyższej jakości materiałami. Sercem nowej tynuatorem. la nowoczesnym, odważnym i śmiałym jak na syreny sport będzie silnik V6 o pojemności 3,7 lata 60. designem. To auto wyprzedzało swoją litra, w dwóch wersjach – wolno ssącej o mocy O ile wcześniejszy model zmaterializował się epokę i być może dlatego nigdy nie weszło do 330 KM oraz turbodoładowanej o mocy 450 dotychczas jedynie w postaci grafiki kom- produkcji. Owiane legendą, prezentowało naj- KM, co przy masie poniżej 1300 kg pozwoli na puterowej, tak syrena meluzyna doczekała bardziej nowoczesny, elegancki i sportowy pro- rozpędzenie auta w blisko 4,5 sekundy do 100 się już pierwszego modelu w skali 1:5. Arka- PRL-u dukt z branży motoryzacyjnej powstały za że- km/h oraz rozwinięcie maksymalnej prędko- diusz Kamiński, firmujący swoim nazwiskiem lazną kurtyną. Legenda syreny sport ma szansę ści, oscylującej w granicach nawet 290 km/h. projekt rekultywacji syreny, zapowiedział, że Syrena to auto sentymentalne z silnym ładunkiem na kontynuację w nowym wcieleniu. Klasycz- „Syrena sport w latach 60. ubiegłego wieku zmodernizowana syrena trafi na drogi jeszcze emocjonalnym, odzwierciedlającym czasy na syrena sport była napędzana dwucylin- wyprzedzała swoją epokę. Po wielu dziesięcio- w grudniu 2015 roku, na debiutanckim rajdzie drowym, chłodzonym powietrzem silnikiem leciach od jej narodzin możemy dogonić naszą Barbórki. W końcu syrena kabri to wersja prze- swojej świetności i historię niechlubnego systemu o pojemności 700 cm3. Moc 35 KM nie była epokę” – mówią pomysłodawcy projektu Rafał znaczona głównie na tory wyścigowe. szokująco wysoka, ale przy masie auta wyno- Czubaj (pracował przy projekcie New Warsaw) totalitarnego. Na wskroś polska i swojska, ani szącej około 710 kg osiągi były wystarczające. i Pavlo Burkatsky, projektant samochodowy, Auto rajdowe jest jednak tylko środkiem do krzykliwa, ani bez charakteru. To auto o różnych mający na swoim koncie wygląd karoserii promocji projektu przywrócenia marki Syre- Syrena premium i wnętrza pierwszego polskiego supersamo- na i w dalszej perspektywie zbudowania wersji obliczach, z nadzieją na powrót świetności. Dziś, po ponad 50 latach, na światło dzienne chodu Arrinera Hussarya oraz torowego samo- drogowej. Ze względu jednak na zasadnicze wychodzi nowe wcielenie legendy polskiej mo- chodu wyścigowego Stealth B7. różnice w autach sportowych i drogowych na toryzacji. Z założenia auto nie ma odbiegać wy- ewentualną premierę „cywilnej” syreny melu- posażeniem i osiągami od sportowych aut co- Predestynowana, by zwyciężać zyny przyjdzie nam jeszcze poczekać. upé klasy premium. A co najlepsze, designem Kontrpropozycję i jednocześnie kolejną udaną

134 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 135 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EVOLVE

Od projektu na restauracyjnej serwetce do ikony motoryzacyjnego designu

Niewielkie autko od razu podbiło serca milionów użytkowników, stało się ikoną lat 60-tych oraz prekursorem mnóstwa nowych technologii i idei. Produkowane od ponad 50 lat w niemal niezmienionej postaci stanowi przykład ponadczasowego designu i wiecznie młodego stylu.

W swoje 40-te urodziny (w 1999 roku ) MINI Kryzys napędza kreatywność zostało wybrane samochodem stulecia i jed- Kryzys paliwowy wywołany blokadą Kanału nocześnie uznane za jeden z najlepszych pro- Sueskiego zainspirował Leonarda Lorda (ów- jektów w świecie inżynierii samochodowej. czesnego prezesa BMC) do stworzenia małoli- Zaskakujące tytuły w kontekście niewielkiego, trażowego samochodu. W 1957 roku, zgodnie skromnego auta, którego nazwa wzięła się od z życzeniem przełożonego Alec Issigonis całą gry łacińskich słów minor – mniejszy i mini- uwagę skoncentrował na tym jednym zadaniu mus – najmniejszy. – projekcie małego i taniego samochodu, który będzie możliwy do skonstruowania ze wszyst- Historia najmniejszego z małych samochodów kich dostępnych, produkowanych w tym czasie zaczęła się jeszcze przed II wojną światową, kie- przez BMC części. Tak zaczęła się historia ma- dy do teamu projektowego firmy Morris Motor łego samochodu mieszczącego cztery dorosłe Design dołączył urodzony w zamożnej rodzi- osoby i ich skromne gabarytowo bagaże. nie grecko-niemieckiej Sir Alec Issigonis. Z wykształcenia inżynier, z charakteru odważny Po dwóch latach prac powstał samochód z nie- projektant z innowacyjnym zacięciem. Projek- zależnym zawieszeniem wszystkich czterech tował to co lubił, patrząc na rynkowe potrzeby kół, poprzecznie umieszczonym 4 cylindro- przez pryzmat własnych upodobań. Pierw- wym silnikiem, napędem na przód i skrzynią szym samochodem, w którym zapisał autorską biegów pod wałem korbowym oraz chłodnicą myśl twórczą był kompaktowy Morris Minor, umieszczoną wzdłużnie po lewej stronie bloku którego produkcja rozpoczęła się w 1948 roku. silnika wcześniej używanego w Austinie A37 Auto odniosło wielki rynkowy sukces, a ten za- i Morrisie Minorze. Paradoksalnie, projekt chęcił młodego projektanta do eksperymentów kultowego designu MINI powstał mimocho- z prototypem Morrisa Minora. Pomysły Issigo- dem, narysowany na restauracyjnej chusteczce nisa zostały jednak odrzucone, a on sam zaczął przez Issigonisa. Kiedy 26 sierpnia 1959 roku zawodowy romans z firmą Alvis, produkująca zaprezentowano prasie prototyp Morrisa Mini części dla wojska. Gdy w 1955 roku powrócił (wcześniej nazywanego Austin Seven i Morris do British Motor Corporation (powstałego z Minor) od razu spłynęły duże ilości zamówień Morris Motor Design) czekało na niego stano- od oczarowanych nowym pojazdem Brytyjczy- wisko głównego projektanta. ków. samochód stulecia MINI136 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 137 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EVOLVE EVOLVE

MINI ze sportowym zacięciem W 1963 roku powstał Cooper S (Special), nizację MINI. Na światło dzienne wychodzi lono do 80KM, dzięki wyposażeniu we wtrysk śląc o MINI mamy przed oczami niewielkich To auto miało potencjał daleko wykraczający z silnikiem 70 koni mechanicznych, który po Clubman z najmocniejszym modelem 1275GT. paliwa. Model ten był produkowany aż do rozmiarów, sympatyczne autko. poza walory ekonomicznych oszczędności i raz pierwszy pozwolił zająć pierwsze miejsce Był on pierwszym MINI wyposażonym w ta- 1996 roku, kiedy to pojawił się jego następca miejskiej wygody przemieszczania się nim. Sa- w klasyfikacji generalnej rajdu Monte Carlo chometr. Do przenoszenia napędu stosowano MkIV, wyposażony nowocześnie w poduszkę MINI dowodzi, że mały samochód może sta- mochód charakteryzował się znakomitą przy- w 1964 roku. Kolejne lata upływają na fali standardową skrzynię biegów. Osiągi MINI powietrzną i belki w drzwiach chroniące pa- nowić atrakcyjny dodatek do miejskiego life- czepnością w każdym terenie, co zdecydowało sukcesu rajdowego teamu. Timo Makinen po 1275GT były wysokie jak na ówczesne czasy: sażerów przy uderzeniach bocznych. Wkrótce stylu. Perfekcyjna forma, zarazem innowacyjna o przyszłej karierze na wyścigach samochodo- raz kolejny w 1965 roku został zwycięzcą wy- przyśpieszenie od 0 do 96 km/h wynosiło 12,9 pojawił się Cooper S z 90 konnym silnikiem i oryginalna to estetyczne wyzwanie rzucone wych. Mały silnik, o mocy ledwie 34KM i po- ścigu, a rok później wszystkie miejsca podium sekundy. Dzięki doskonale dobranemu mo- i jego wariacje ze zróżnicowanym podwoziem. milionom fanów nietuzinkowych rozwiązań. jemności 848cm wymagał tunningu, by móc na zajęli kierowcy zespołu MINI. mentowi obrotowemu na najwyższym biegu Obok sedana, dostępna były wersje: pick-up, Ikona designu, w której zamknięto ducha swin- poważnie konkurować w zawodach. Z pomocą można było zwiększyć prędkość o 50-80 km/h van, moke, combi i cabrio. gujących lat 60-tych nieprzerwanie zabiera nas przyszedł John Cooper, dwukrotny mistrz świa- Historia tego rajdu zakończyła się światowym zaledwie w 9 sekund. To sprawiło, że model zy- w podróż do przeszłości, do czasów Twiggy ta konstruktorów w Formule 1 (1959 i 1960). U skandalem po dyskwalifikacji, przez francu- skał reputację popularnej „męskiej wyścigów- MINI w liczbach i The Beatles. Ta kreatywna aura rezonuje schyłku lat 50-tych, Cooper został managerem skich sędziów, wszystkich czterech pierwszych ki” w latach 70. i 80. MINI w szybkim tempie zalało Europę. W 1962 w najnowszym designie produktów daleko wy- zespołu formuły Junior zakładów motoryzacyj- kierowców (w tym także Rogera Clarka jadą- roku zbudowano półmilionowy egzemplarz, a kraczających poza kategorię motoryzacyjną, nych BMC i właśnie wtedy zaproponował Issgo- cego Fordem Lotus-Cortina) i ustanowieniu W nazewniczym zamęcie milionowy 3 lata później, co stanowiło ewene- stając się benchmarkiem i inspiracją dla wielu nisowi modernizację pierwszego MINI. Kolejny zwycięzcą kierowcy Citroëna. Rok 80 ubiegłego stulecia przynosi kolejne ment na skalę światową. Do października 2000 nowości rynkowych. model predestynowany do ścigania się zyskał przekształcenie firmy BLMC na Austin Motor roku, kiedy to zakończono produkcję MINI większy silnik o pojemności 997cm, tarcze ha- Od 1968 roku MINI Coopery jeszcze wielo- Group, co ostatecznie wpływa na nomenkla- przez Rover Group, wykonano 5 387 862 sztuk Od czasów pierwszego modelu Coopera, MINI mulcowe z przodu i podwójny gaźnik. Zaled- krotnie zajmowały czołowe miejsca w klasyfi- turę nazewniczą produkowanych od tej pory tego sympatycznego autka. Po tym jak ostatni cieszy się mianem ikony motoryzacyjnego de- wie taki lifting wystarczył do zwiększenia mocy kacji tego najważniejszego światowego rajdu, modeli. Nowe auta o charakterystycznych 12 MINI został sprzedany, prawa do marki przeję- signu. Pożądane przez wszystkich, od Beatel- do 55KM. W ten sposób w 1961 roku powstał jak również lokalnych brytyjskich zawodach. calowych kołach (wcześniej były 10 calowe) ło BMW. Nowe MINI, produkowane przez nie- sów, przez Petera Sellera, Grahama Hilla aż po pierwszy MINI Cooper. Auta funkcjonowały na sprzedawane są jako Austin Mini. W 1988 miecki koncern motoryzacyjny, jest technicz- samego Enzo Ferrari, było akcesorium dopeł- rynku pod nazwami Austin i Morris, w hołdzie Clubman następca Coopera AMG łączy się z Rover Group, a co za tym idzie nie niespokrewnione ze starym samochodem, niającym modny wizerunek. Teraz także wypa- niewielkim brytyjskim poprzednikom z lat 20- 1967 rok pisze nową kartę w historii MINI. Na znika z nazwy Austin a w jego miejsce pojawia choć wykorzystuje także klasyczny poprzecz- da go mieć w jednej z licznych odmian. tych i 30-tych ubiegłego stulecia. rynku pojawia się rzadka wersja MkII, z szer- się Rover. Nazwa ta będzie obowiązywać aż do nie ustawiony 4 cylindrowy silnik napędzający Projekt uczestnictwa w rajdach samocho- szą tylną szybą i prostokątnymi światłami oraz końca produkcji w ramach koncernu Rover przednie koła, a jego wygląd zewnętrzny styli- MINI to auto z wdziękiem i charakterem. Ła- dowych potraktowano na tyle poważnie, że większym przednim grillem. Zaledwie dwa lata Group. stycznie nawiązuje do pierwowzoru. two dostosowujące się do indywidualnych stworzono profesjonalny team, potocznie na- później, już pod marką BLMC (British Leyland potrzeb użytkowników i wyrażające ich osobo- zywany „latającymi Finami”, w skład którego Motor Corporation) pojawia się MkIII z rewo- Powrót legendy Mały, wielki design wość dzięki łatwości customizacji. W klasyczny wchodzili Rauno Aaltonen, Timo Makinen lucyjną nowością w postaci chowanej za po- W 1990 roku John Cooper przywraca do życia Design dla indywidualistów – tak określana design auta wpisane zostały urok i zabawa, jako i Paddy Hopkirk. Choć pierwsze sukcesy spor- mocą korbki szyby. Chwilę później (1971 rok) legendarnego Coopera. W tym czasie Cooper jest stylistyka klasycznego MINI. Pomimo, że nieodłączne elementy wizerunku marki. towe były zachęcające, to niewiele można już zakończono produkcję Cooperów w związku zyskał najmocniejszy w dziejach modelu silnik przeszedł liczne metamorfozy, a jego wersji było „wycisnąć” z auta o takiej mocy. z naciskami na wizualną i techniczną moder- 61KM, który zaledwie rok później udoskona- nadwozia pojawiło się całkiem sporo, to my-

Samochody MINI stały się popularne nie tylko w Wielkiej Brytanii, kupowano je w wielu krajach świata. Ponad połowę całej produkcji wyeksportowano. Były produkowane nie tylko przez firmy Morris i Austin, ale także przez inne należące do koncernu BMC a później British Leyland, jak Riley, Wolseley a także Van Den Plas – wersje najbardziej komfortowo wyposażone, jak również włoskie zakłady Innocenti w Me- diolanie, produkujące MINI przez 10 lat. W 1974 roku na salonie w Turynie Włosi zaprezentowali Innocenti Mini zaprojektowane w firmie stylistycznej Bertone, z nowym nadwoziem, tarczowymi hamulcami z przodu i 12 calowymi kołami. To była najlepiej wyposażona i najmocniejsza wersja MINI produkowana w tamtych czasach.

138 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 139 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EVOLVE Rekomendacje BeoLab 90 – przyszłość dźwięku BeoLab 90 to głośnik i dzieło sztuki w jednym. Ten niezwykle wyszukany model obejmuje mnóstwo technologii. Jest idealnym połącze- Point of Design niem światowego designu i akustyki, który może okazać się najbardziej dopracowanym i potężnym cyfrowym głośnikiem, kiedykol- wiek zaprojektowanym do wnętrz prywatnych. Delightfull Kravitz BeoLab 90 wyposażony jest w nową technologię Kulista lampa zainspirowana fryzurami afro Active Room Compensation, która kompensuje z lat 60- tych to jedna z najbardziej atrakcyj- wpływ wnętrza, mebli, umiejscowienia głośni- nych nowych propozycji luksusowej marki ków oraz dokładną lokalizację słuchacza. Dzięki Delightfull. To także hołd dla śmiałej, wielo- temu jest w stanie stworzyć tak znakomitą scenę krotnie nagradzanej gwiazdy rocka, Lennego dźwiękową, że precyzyjnie słychać, w którym jej Kravitza. W salonie czy jadalni, zawsze efek- miejscu znajdują się poszczególni członkowie towna i ekskluzywna. Fanów artysty ucieszy zespołu lub aktorzy, grający w filmie. także jego autorska kolekcja CB2 x Kravitz De- sign. A w niej piękne stoliki kawowe, tekstylia, www.stores.bang-olufsen.com/poland komody i krzesła. Herbata w modnej oprawie Ikoniczny Sottsass w ofercie Kartella www.cb2.com/KravitzDesign Kusmi należy do najbardziej ekskluzywnych Ettore Sottsass to jeden z najważniejszych pro- i jednocześnie najstarszych marek herbat na jektantów XX wieku. Był założycielem postmo- Volez, Voguez, Voyagez Louis Vuitton świecie. Powstała w 1867 roku w St. Peters- dernistycznej grupy Memphis, której projekty Wystawa Louis Vuitton to tematyczna podróż burgu herbata słynie z odważnych kompozycji stały się natychmiast ikonami wzornictwa. Za- zaprojektowana przez Roberta Carsena oscy- smakowych i kolorowej stylistyki opakowań. ledwie 10 lat temu zaprojektował kolekcję dla lująca wokół 9 rozdziałów. Pierwszy z nich to Te projektu Jean Paul Gaultiera podkreślają Kartella, która ze względów technicznych nie największy symbol marki: historyczny kufer jej wyjątkowość. Typowe dla Francuza paski mogła zostać wtedy wyprodukowana. Złożone (malle). Niezwykle nowoczesny jak na swoje i motywy tatuaży oraz wspomnienie rosyjskiej i dekoracyjne detale z tworzyw sztucznych wy- czasy projekt był zapowiedzią tego, co stało się kolekcji z 1980 roku zdobią smaki Anastasia magały zupełnie nowych metod. Teraz ich pro- potem symbolem Louis Vuitton i uosobieniem (czarna herbata z dodatkiem bergamotki, cy- dukcja jest możliwa. Powstało 8 przedmiotów: odważnego ducha marki. Wystawa prezentuje tryny i pomarańczowych płatków) i Książę cztery wazony, trzy stołki i lampa, które miały przedmioty i dokumenty z archiwum Louis Vladimir (czarna, mocna herbata z wanilią swoją premierę w trakcie Salone del Mobi- Vuitton, a także eksponaty wypożyczone przez i korzennymi przyprawami). le 2015 w Mediolanie. Niektóre z produktów, Palais Galliera (Musée de la Mode de la Ville jak wazon Calice czy stołki Pilastro i Colonna, de Paris). Wystawę zamyka sekcja poświęcona www.kusmitea.com mają wejść do stałej produkcji Kartell. rzemiosłu. Pod okiem kuratora wystawy, Oli- viera Saillarda, powstaje ekspozycja prezentu- www.kartellshop.pl jąca świeże spojrzenie na historię marki Louis Vuitton i jej wpływ na lifestyle, sztukę podró- żowania i modę.

Wystawę można obejrzeć w muzeum Grand Palais w Paryżu, w dniach od 4 grudnia 2015 do 21 lutego 2016. Wstęp wolny!

www.uk.louisvuitton.com/eng-gb/articles/ grand-palais

140 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 141 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 EVOLVE

Footprint – buty które zmieniły historię mody Zegarek Jamesa Bonda Wystawa w antwerpskim MoMu prowadzi nas W tym roku, w związku z zaplanowaną pre- śladami historii najbardziej spektakularnych mierą 24 części przygód Jamesa Bonda pod modeli obuwia w dziejach mody. W kolekcji nazwą „SPECTRE”, manufaktura Omega znalazły się buty, które zmieniły historię mody przygotowała nowy model, który zasili kolek- XX i XXI wieku i odcisnęły na jej obliczu stały cję Seamaster. Zegarek oferowany będzie w ślad. Projekty Maison Margiela, Dirk Bikkem- limitowanej ilości liczącej 15 007 egzempla- bergs, Ann Demeulemeester, Dries Van Noten, rzy, a inspirację do jego stworzenia stanowił AF Vandevorst, Manolo Blahnik, Christian Lo- wygląd oraz kolorystyka rodzinnego herbu uboutin, Tokio Kumagaï, Roger Vivier, JW An- Agenta. Model Seamaster Aqua Terra 150 M derson, Balenciaga, André Perugia, Vivienne to rasowy nurek wyposażony w stalową ko- Westwood, Salvatore Ferragamo, Patrick Cox, pertę o średnicy 41,5 mm i masywną, stalową Raf Simons and Azzedine Alaîa to nie lada Vespa 946 w stylu Emporio Armani bransoletę. Tarcza zegarka ma błękitny kolor gratka dla kolekcjonerów i miłośników wy- Model Vespa 946 Emporio Armani to wło- Japońskie motywy COS oraz posiada ciekawy wzór uzyskany poprzez rafinowanego obuwia. Ekspozycję uzupełnia ski symbol stylu i kreatywności powstały we COS to marka zdyscyplinowana, niezmiennie wielokrotne zestawienie wspomnianego wcze- książka „Foot Print – The Tracks of Shoes in współpracy marki Piaggio z Giorgio Armanim. surowa, architektoniczna i luksusowa w swej śniej, pomniejszonego herbu rodowego Jamesa Fashion”. Znajdzie się w niej ponad 30 wywia- Dla uczczenia 40-tej rocznicy istnienia marki prostocie. Kolekcja jesień/zima 2015 to praw- Bonda. Zminiaturyzowany symbol pojawia się dów z twórcami najbardziej ikonicznych butów Armani oraz 130 jubileuszu Grupy Piaggio dziwy majstersztyk krawieckich form. Zainspi- także na zakończeniu centralnie umieszczonej, świata. firmy stworzyły wyjątkową limitowaną edycję rowana Japonią, tradycyjnym kimonem i Mo- żółtej wskazówki sekundnika. Czasomierz po- Vespa 946. Nazwa modelu nawiązuje do 1946 no-ha – japońskim nurtem sztuki nowoczesnej siada ładnie wykonane, doskonale odcinające Wystawę można obejrzeć w ModeMuseum Pachnący supeł Bottega Veneta roku, w którym po raz pierwszy na drodze to ukłon w stronę minimalizmu. Bardziej ob- się na tle błękitnej tarczy, srebrne indeksy oraz w Antwerpii, w dniach od 3 września 2015 do Perfumy Knot od Bottega Veneta to subtelne pojawił się skuter. Potrzeba było zaledwie jed- fite, ekstrawaganckie formy w stylu Rei Kawa- charakterystyczne dla modeli Seamaster wska- 14 lutego 2016. przemycenie odrobiny lata do jesienno-zi- nego roku dla podbicia serc Włochów. Nowy kubo z Comme des Garcons to coś dla odważ- zówki, ze wskazówką minutową zakończoną mowej codzienności. W przypadku tej marki jednoślad stał się ikoną motoryzacji miejskiej. nych trendsetterów. Pogrążona w czerni i bieli, ostrym grotem. Nowy model wyposażony jest www.momu.be jak zwykle luksusowej, zindywidualizowanej Model 946 to styl i technologia w jednym. Ten egzotycznej urody modelka Fei Fei Sun, na tle w specjalnie przygotowany na tę okazję mecha- i podkreślającej pewność siebie. W końcu mot- pierwszy zawdzięcza marce Emporio Armani, fascynującej scenerii polodowcowego jeziora nizm Omega Master Co-Axial kaliber 8507. Co BMW 5 GT Trussardi w wersji limitowanej to marki to słynna fraza: “When your own ini- która zaprojektowała kolorystykę i elementy Fjallsárlón to wizualna pieszczota dla cenią- jest warte podkreślenia – i zostało uwidocznio- Ekskluzywny włoski dom mody Trussardi ob- tials are enough”. Twórcą zapachu jest Daniela wykończenia skutera. Połączenie szarości i de- cych dobrą fotografię. W tym przypadku auto- ne na tarczy zegarka w formie żółtego napisu chodzi w tym roku 100-lecie istnienia firmy. Andrier. Proponuje ona kwietno-owocową likatne akcenty zieleni czynią pojazd naprawdę rem jest Karim Sadli, dzięki któremu tło, moda, – to gwarancja niezakłóconej pracy mechani- Włoscy designerzy znani na całym świecie z kompozycję, w której nuty głowy oparte są o szykownym i eleganckim. To de facto współ- kobieta zespoliły się w spójną stylistycznie ca- zmu nawet w miejscach gdzie występuje pole wyrobów skórzanych z okazji jubileuszu zabrali klementynkę, mandarynkę, limę, nerolę i kwiat czesna interpretacja tradycyjnego skutera tej łość. magnetyczne o sile przekraczającej 15 007 gau- się za niszowy model bawarskiego producenta pomarańczy, nuty serca to lawenda, biała róża i marki, znanego na całym świecie i od początku s’a. Atrakcję stanowi także transparenty dekiel – BMW serii 5 GT. Limitowana edycję BMW 5 piwonia, nuty bazy to zmysłowe piżmo i fasol- istnienia cieszącego się ogromną sławą. Alu- www.cosstores.com wykonany z szafiru, poprzez który widoczny GT Trussardi najłatwiej rozpoznać po kolorze ka tonka. Poza lekkim, delikatnym zapachem miniowe głowice, brązowe, skórzane elementy jest mechanizm oraz wahnik, któremu nadano nadwozia: samochód pokrywa brązowy lakier na uwagę zasługuje piękny flakon zainspirowa- wykończenia, luksusowe akcesoria, kontrola kształt lufy pistoletu – jak na prawdziwą „broń” o dźwięcznej nazwie „heraldic braun“, mienią- ny kultowym zamknięciem damskiej torebki trakcji, elektroniczne systemy wspomagania Jamesa Bonda przystało. cy się w zależności od kąta padania światła. Do w kształcie zawiązanego supła. jazdy uzupełniają innowacyjny, 4-suwowy brązowego nadwozia idealnie pasują zmienio- silnik z wtryskiem elektronicznym, którego www.omega.com na atrapa chłodnicy oraz ciemne aluminiowe www.bottegaveneta.com znacznie poprawione spalanie oraz minimalna felgi. Prawdziwy luksus czeka na pasażerów we emisja spalin czynią go idealnym pojazdem do wnętrzu pojazdu: najwyższej jakości skórzana jazdy w mieście. Vespa 946 Emporio Armani tapicerka w kolorze „kawy z mlekiem”, kontra- produkowana jest w ekskluzywnej serii, każdy stuje z nicią, którą Trussardi używa do szycia pojazd posiada swój indywidualny numer se- drogich rękawiczek. Na zagłówkach foteli po- ryjny. jawiło się ogromne logo włoskich designerów. BMW 5 GT Trussardi produkowane będzie na www.vespa-polska.pl indywidualne zamówienie.

www.bmw.pl

143 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 Brownie wg przepisu Ralpha Laurena Nie ulega wątpliwości, że Ralph Lauren nale- Przygotowanie Składniki (12 porcji) ży do naczelnych arbitrów klasycznego ame- Czekoladę z masłem trzymać nad naczyniem rykańskiego stylu. Wyznacza jednak nie tylko z ciepłą wodą, aż rozpuszczą się oba składni- 680g 66% czekolady Valrhona Caraibe trendy w modzie, ale dowodzi, że znakomicie ki. Następnie połączyć je z brązowym cukrem. 340g masła zna się także na kuchni. Rozumie korzenie Powoli miksując, dodawać wanilię i jaja. Całość 1,020g brązowego cukru amerykańskich potraw i doskonale orientuje będzie się rozdzielać, ale to nie oznacza, że coś 1 łyżeczka ekstraktu z wanilii się w ulubionych smakach rodowitych miesz- nam się nie udało. Dopiero po dodaniu wszyst- 10 jaj kańców USA. Jego nowo otwarta restauracja kich jaj mikstura uzyska gładki i błyszczący 90g kakaowego pudru Valrhona The Polo Bar w Nowym Jorku jest najlepszym wygląd. Miksować przez około 90 sekund, spo- 1/2 łyżki soli morskiej tego przykładem. To tutaj gromadzi się kolejka woduje to napowietrzenie masy, a tym samym 255g przesianej mąki w oczekiwaniu na stolik, w przytulnej, stylizo- nada ciasteczkom cudowną lekko chrupiącą 1 łyżeczka proszku do pieczenia wanej restauracji RL. Restauracja słynie z po- konsystencję. Dodać puder kakaowy, sól, mąkę 350g orzechów włoskich pokrojonych traw, które sam Ralph Lauren lubi najbardziej – i proszek do pieczenia – wszystkie składniki do- na ćwiartki roladki z homara, ciasteczka krabowe i soczyste kładnie wymieszać. Piec w 160 stopniach przez 200g pokruszonej 70% czekolady Valrhona kanapki z wołowiną. Warto zwrócić uwagę też 45 minut. Po wyjęciu z piekarnika pozwolić by na wyjątkowej jakości desery, w tym Brownie brownie dokładnie wystygły. Po ostygnięciu za którym przepada projektant. Zrobione z wy- pokroić je w kostkę o wymiarach 7x7cm. Tuż sokiej jakości czekolady Valrhona, uzupełnione przed podaniem lekko podgrzać, ułożyć na ta- świeżymi lodami waniliowymi i płynnym so- lerzu, a następnie dodać porcję lodów wanilio- sem czekoladowym. Nam zdradził przepis na wych, udekorować wiórkami czekoladowymi ten wyjątkowy smakołyk czekoladowy. i wreszcie polać ciepłym sosem czekoladowym.

Smacznego!

144 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 Zdjęcia

Okładka Architektura identyfikuje miasta W hierarchii luksusu Otwarcie działu Evolve s.1: autor: Davide Lovatti, serwis prasowy s.43: Filharmonia w Szczecinie, autor: Simon s.82: Kampania reklamowa „Spirit of travel” s.120-121: żródło: Photopin Armani Casa Menges Louis Vuitton, autor: Patrick Demarchelier, s.45: Małopolski Ogród Sztuki, serwis prasowy: serwis prasowy: Louis Vuitton Niestety odnieśliśmy sukces Spis treści Małopolski Ogród Sztuki s.85: Torebka z kolekcji wiosna-lato 2016 Louis s.122: Maciej Max Łubieński, autor: Katarzyna s.4: Jean Cocteau, źródło: wikimedia s.45: Centrum Nauki Kopernik, budynek Vuitton, autor: Juergen Teller, serwis prasowy: Chmura s.4: Tunel metra w Szanghaju, Chiny, planetarium, autor: Fliip Klimaszewski louis Vuitton s.122: Michał walczak, autor: Katarzyna Chmura żródło: wikimedia s.46-47: Nowe Muzeum Śląskie w Katowicach, s.125: Aktorzy teatru Pożar w burdelu, spektakl: s.4: Kolekcja jesień-zima 2015 Chanel, autor: Witalis Szołtys 10. Polaków na światowej mapie luksusu Dzika strona Wisły, autor: Katarzyna Chmura autor: Karl Lagerfeld, serwis prasowy Chanel s.48: Muzeum Historii Żydów Polski POLLIN, s.86: s.5: Rezydencja Bantry Bay, Południowa Afryka, autor: W.Kryaski z.1: Daniel lIbeskind, autor: Stefan Ruiz, Kopenhaga- zielone miasto z designerskim serwis prasowy SOATA s.49: wnętrza Filharmonii w szczecinie, autor: serwis prasowy: Studio Libeskind zacięciem s.5: Kopenhaga, autor: Stig Nygaard Simon Menges z.2-10: źródło: wikimedia s.129: Kopenhaga, autor: Jacob Botter s.130: Wnetrza hotelu SAS Royal w Kopenhadze, Otwarcie działu Express Urbanizacja, populacja, architektura Otwarcie działu Update serwis prasowy: SAS Royal s.16-17: źródło: Photopin s.51: Tunel metra w Szanghaju, Chiny, s.88-89: Źródło: Photopin s.131: Duńskie centrum designu w Kopengadze, żródło: wikimedia żródło: Flickr Modny modernizm s.53: Stacja metra Toledo w Neapolu, Lekcja designu Enzo Mariego s.132: Wnętrze restauracji i pozycja z menu s.18: Kobiety z Algieru - Pablo Picasso, żródło: wikimedia s.90: Portret Enzo Mari, courtesy: Artek restauracji NOMA w Kopenhadze, autor: źródło: Christie’s Images Limited s.53: Stacja metra Solna w Sztokholmie, s.92: Krzesło Tonieta firmy Zanotta, Mikkel Heriba żródło; wikimedia serwis prasowy: Zanotta s.133: Wystawa w Centrum designu Jean Cocteau – smakosz formy s.55: Stacja metra Arts Et Metiers, Paryż, w Kopenhadze, serwis prasowy: DDC s.20: Jean Cocteau, źródło: wikimedia żródło: wikimedia Na dachu świata s.22: Ilustracja Jean Cocteau do powieści s.55: Stacja metra KAFD, Arabia Saudyjska, s.94-101: rezydencja Bantry Bay w Południowej Królowa szos PRL-u Querelle de Brest Jeana Geneta, 1947, wystawa serwis prasowy: Zaha Hadid Architects Afryce, projekt SAOTA, serwis prasowy: s.134: Syrena Sport model z lat 60., serwis Nadzy SAOTA prasowy: syrenasport.eu s.23: Faun Jean Cocteau, źródło: wikimedia Otwarcie działu Adapt s.135: Syrena Sport wizualizacja modelu s.23: Plakat przygotowany na Festiwal s.56-57: Źródło: Photopin Paris noir współczesnego, autor: Rafał Czubaj i Pavlo Muzyczny, Jean Cocteau, źródło: wikimedia s.103-104: Wnętrze paryskiego apartamentu Burkatsky New bourgeoises w obiektywie Karla projektu Iryny Dzhemesiuk i Vitaliya Yurova, Inspiracje z surrealizmu Lagerfelda serwis prasowy: Iryna Dzhemesiuk Mini – samochód stulecia s.25: The Foundation, Renè Magritte, żródło: s.59-63: Sesja zdjęciowa kolekcji jesień-zima s.136-139: Historyczne i współczesne modele wikimedia Chanel, autor: Karl Lagerfeld, serwis prasowy: Kuchnia – inteligentny social hub MINI, serwis prasowy: BMW s.26: Interlude logiki, Renè Magritte, 1960, Chanel s.106: Kuchnia marki Boffi projektu Patrici żródło: wikimedia Urquioli, serwis prasowy: Patricia Urquiola Rekomendacje Point of Design s.27: Salvador Dali Atomicus, Designer’s lifestyle Studio s.140: Lampa Kravitz firmy Delightfull, serwis autor: Phillipe Halsman, 1948, żródło: s.64 i 66: Kolekcja Armani Casa 2015, serwis s.108: System przesuwanych tac kuchni Nera, prasowy: Delightfull wikimedia prasowy: Armani Casa seris prasowy: Kari Mobili s.140: Opakowanie Herbaty Kusmi autorstwa s.28: Rzeźba Ivana Prieto z kolekcji Saatchi Art s.67: Kolekcja Donna Karan Home Collection, s.108: Kuchnia Nowy York marki Zajc Kuchnie, Jean Paul Gaultier, serwis prasowy: Kusmi Gallery, serwis prasowy SAG serwis prasowy: Donna Karan serwis prasowy: Zajc Kuchnie s.140: Kolekcja projektu Ettore Sottsassa dla s.28: Buty z kolekcji wiosna/lato 2013 Céline, s.68 i 69: Kolekcja Fendi Casa 2015, serwis s.109: Kuchnia Ernestomeda, serwis prasowy: Kartell, serwis prasowy: Kartell serwis prasowy Céline prasowy: Fendi Casa Kari Mobili s.141: Głośniki BeoLab 90 firmy Bnag&Olufsen, s. 29: Dali Café&Art. W Rydze, serwis prasowy s.69: Kolekcja Hermès, serwis prasowy: Hermès s.109: Kuchnia Schiffini, serwis prasowy: Kari serwis prasowy: B&O Dali Café&Art. s.70 i 71: Kolekcja Missoni Home, serwis Mobili s.141: Wystawa Volez, Voguez, Voyagez Louis prasowy: Missoni s.110-111: Kuchnia Binova, serwis prasowy: Vuitton, serwis prasowy: Louis Vuitton Otwarcie działu Transform s.71: Kolekcja Ralph Lauren Home, serwis Kari Mobili s.142: BMW 5 GT Trussardi limitowana edycja, s. 30-31: źródło: Photopin prasowy Ralph Lauren Home serwis prasowy: Trussardi s.72: Kolekcja Versace Home, serwis prasowy: Na globalnej liście ofiar designu s.142: Element wystawy Footprint Architektura emocjonalna Daniela Libeskinda Versace Home s.114: Fotel Swan projektu Arne Jacobsena, w ModeMuseum w Antwerpii, autor: Frédéric s.32: Muzeum Żydów w Berlinie, autor: Bitter s.72: Kolekcja Trussardi Casa, serwis prasowy: serwis prasowy: Fritz Hansen Uyttenhove Bredt, serwis prasowy: Studio Libeskind Trussardi Casa s.115: Krzesło serii 7 projektu Arne Jacobsena, s.142: Perfumy Knot marki Bottega Veneta, s.32: Portret Daniela LIbeskinda, autor: Stefan s.74: Krzesło Madame projektu Philippe Starcka serwis prasowy: Fritz Hansen serwis prasowy: Bottega Veneta Guide to Ruiz, serwis prasowy: Studio Libeskind dla Kartell, serwis prasowy: Kartell s.115: Szezlong LC4 projektu LeCorbusier, s.143: Vespa 946 Emporio Armani limitowana s.35: Muzeum Historii Wojska, autor Bitter s.75: Ekspozycja Louis Vuitton podczas Salone serwis prasowy: Cassina edycja, serwis prasowy: Piaggio Group Bredt, serwis prasowy: Studio Libeskind del Mobile 2015, serwis prasowy: Louis Vuitton s.116: Krzesło Aluminium projektu Ray s.143: Kampania reklamowa marki COS, s. 35: szkic placu Ground Zero w Nowym Yorku, i Charlesa Eamsów, serwis prasowy: Vitra autor: Karim Sadli autor: Daniel Libeskind Faking it s.116: Fotel Barcelona projektu Miesa Van der s.143: Zegarek Seamaster Aqua Terra 150 M s.78-81: Ekspozycja wystawy Faking It: Rohe, serwis prasowy: Knoll marki Omega, serwis prasowy: Omega Metropolitan Living Downtown living Originals, Copies, and Counterfeits w muzeum s.116: Stolik kawowy projektu Isamu Noguchi, s.36-40: Wnętrza apartamentowca Złota 44, nowojorskiego Fashion Institute of Technology, serwis prasowy: Fundacja Isamu Noguchi Brownie wg przepisu Ralpha Laurena projektu Daniela Libeskinda, autor: Agnieszka serwis prasowy: FIT s.118: Krzesła Panton projektu Vernera Pantona, s.144: Szyld kawiarni Ralpha Laurena, Karaś serwis prasowy: Vitra źródło: Flickr

MAGAZYN SHOWROOM ONLINE

146 – Point of Design – Jesień/Zima 2015 www.pointofdesign.pl Deutsche Bank Private Banking

Wznieś się wyżej z dwuosobową Radą Doradców

Kiedy jesteś wysoko, wiesz, ile zależy od wsparcia zaufanych ludzi. Osobista, dwuosobowa Rada Doradców to ukoronowanie sukcesu każdego Klienta Private Banking. To siła, która wznosi finanse na wyższy poziom.

EliteLine: 801 19 19 19 (opłata wg obowiązujących stawek operatora), www.eliteprivatebanking.pl Deutsche Bank Polska S.A., al. Armii Ludowej 26, 00-609 Warszawa

DEU_079-14_PRIVATE_BANKING_FOTEL_230x290_Point_of_Design.indd 1 23.10.2014 14:20