sign in sign up
<<
Home , A Fonsagrada (comarca), A Limia, A Paradanta, Caldas (comarca), Chantada (comarca), Ferrol (comarca)

Mercado de Traballo 2005 Información comarcal

Santiago de Compostela, 2005

Instituto Galego de Estatística Complexo Administrativo San Lázaro San Lázaro, s/n 15703 de Compostela Tfno.: 981-541589 (de 9 a 14 horas) Fax: 981-541323 e-mail: [email protected] http://www.ige.xunta.es

Elaboración Instituto Galego de Estatística

Edita Xunta de Consellería de Economía e Facenda

Colección Área de estatísticas sociais

Dep. legal C-2308-2005

Deseño da portada Imago Mundi

Tiraxe 200 exemplares

Imprime Cen-pes

ÍNDICE

Introdución...... 3

Situación xeral do mercado laboral...... 5

Situación do mercado laboral segundo xénero...... 13

Situación do mercado laboral segundo sector económico...... 22

Situación do mercado de traballo segundo relación laboral...... 27

Condicións no traballo...... 32

Colectivos laborais...... 37

INTRODUCIÓN táboas se publican na páxina web http://www.ige.xunta.es, no apartado de Mercado de traballo é unha actividade traballo e protección social e no Banco de estatística anual elaborada polo Instituto datos comarcal no mesmo apartado. Por outra Galego de Estatística (IGE) e incluída dentro banda, o IGE planeou elaborar un folleto no do Plan Galego de Estatística e no Programa que se inclúan táboas e comentarios que Anual 2005. Esta actividade enmárcase dentro versen sobre algún aspecto do mercado das estatísticas do mercado de traballo e ten laboral en Galicia, que complemente as como obxectivo recompilar información sobre táboas dispoñibles na páxina web e, ao múltiples aspectos do panorama sociolaboral mesmo tempo, estea baseado nelas. O folleto galego. Para lle dar cumprimento a esta que se presenta este ano versa sobre a actividade, o IGE recompila unha serie de situación do mercado laboral galego nos táboas de distintas fontes de información que niveis territoriais inferiores á comunidade cobren diferentes aspectos do panorama autónoma: provincias, áreas (agrupación sociolaboral para un período de tempo amplo. de comarcas) e comarcas. En todos os Este ano, ao igual que o anterior, procurouse apartados nos que se divide a publicación se facilitar o uso e acceso aos datos e por iso as tentou chegar ata o máximo nivel de

Mercado de traballo. 2005 3

desagregación que se tomou nesta obra unidades locais”, elaboradas polo IGE, o (comarcas) aínda que nalgún apartado, debido “Censo de Población y Viviendas” do INE, a ausencia de datos de ámbito comarcal, se “Directorio de centros de traballo”, “Informe chegou ata o nivel de desagregación de área. mensual do paro rexistrado”, “Rexistro de contratos laborais” e “Sinistralidade laboral en A publicación divídese en 5 apartados que Galicia” da Consellería de Traballo. foron elixidos tendo en conta a dispoñibilidade de información para os niveis de desagregación territoriais considerados. En primeiro lugar faise unha descrición xeral do mercado laboral nas provincias e áreas, para despois continuar con pequenas descricións da situación do mercado laboral por xénero, sector económico e relación laboral nas provincias e comarcas, e por último, coméntanse as condicións no traballo e os colectivos laborais nas provincias e comarcas de Galicia. En todos os apartados se segue a mesma estrutura, comézase cunha descrición das variables consideradas para as provincias galegas e termínase cunha análise descritiva da situación desas variables nas áreas ou comarcas galegas. Neste último caso, os comentarios van acompañados de mapas que axudan a comprender o comportamento da variable considerada ao longo do territorio galego. Ferramentas como os mapas proporcionan unha valiosa axuda no ámbito socioeconómico ao resumir os aspectos máis destacados da análise desenvolvida. É por isto que son usados con frecuencia no eido académico ao permitir unha optimización no procesamento da información que facilita, entre outras cuestións, a toma de decisións.

Por último, resta comentar que as fontes de información consideradas na elaboración do folleto foron a “Enquisa de condicións de vida das familias” e “Directorio de empresas e

4 Mercado de traballo 2005

Situación xeral do mercado laboral Población y Viviendas” de 2001, non sendo posible obter datos máis actuais. Nesta O obxectivo desta primeira epígrafe é primeira epígrafe a análise das taxas de proporcionar unha visión xeral da realidade actividade, ocupación e paro restrínxese aos laboral en Galicia e nas súas divisións datos da ECV referentes ao segundo trimestre territoriais. Para poder acadar este obxectivo de 2003. estudaranse dende un punto de vista cuantitativo as principais variables laborais, Taxas de actividade, ocupación e paro. como a taxa de actividade, a taxa de Segundo trimestre de ocupación e a taxa de paro. Esta primeira 2003 aproximación á situación do mercado laboral Taxa de Taxa de Taxa de en Galicia completarase cunha pequena Área actividade ocupación paro análise da evolución do paro rexistrado e dos A Coruña occidental 52,2 48,8 6,5 A Coruña oriental 47,4 43,3 8,6 contratos rexistrados en Galicia e nas súas Comarca de Santiago 55,0 50,2 8,7 divisións territoriais. Comarca da Coruña 55,7 48,9 12,2 Comarca da Coruña 45,3 40,7 10,2 A referencia temporal da información vai A Coruña 51,4 46,4 9,8 sur 43,0 40,0 7,0 depender da desagregación territorial coa que Comarca de Lugo 51,4 49,2 4,2 se traballe. Deste xeito, a “Enquisa de Lugo Norte 49,2 45,2 8,1 condicións de vida das familias” (ECV) Lugo 47,8 44,6 6,5 Resto 42,7 39,3 8,0 elaborada no IGE, proporciona información Comarca de 50,8 44,7 11,9 das taxas de actividade, ocupación e paro Ourense 45,9 41,4 9,7 occidental 53,9 48,1 10,9 para agrupacións de comarcas (áreas); sendo Pontevedra oriental 48,2 41,7 13,6 o segundo trimestre de 2003 o último para o Comarca de Pontevedra 51,7 47,4 8,3 Comarca de 55,8 49,2 11,8 que se dispón desta información. No ámbito Pontevedra 53,6 47,5 11,4 comarcal e municipal o último dato dispoñible Galicia 51,0 45,9 9,9 para estas taxas provén dos “Censos de Fonte: IGE. Enquisa de condicións de vida das familias

Denominación Comarcas A Coruña oriental Arzúa, , Eume, Melide, e A Coruña occidental Barcala, Barbanza, Bergantiños, , , , Sar, e Comarca de Santiago Santiago Comarca da Coruña A Coruña Comarca de Ferrol Lugo Sur A Ulloa, , , , , e Comarca de Lugo Lugo Lugo norte A Terra Chá, A Mariña Central, A Mariña Oriental, A Mariña Occidental e Resto das comarcas Allariz e Maceda, Baixa Limia, , O Carballiño, Terra de e , , , Verín, e Comarca de Ourense Ourense Pontevedra occidental , O Baixo Miño, e O Salnés Pontevedra oriental Tabeirós-Terra de Montes, , Deza e Comarca de Pontevedra Pontevedra Comarca de Vigo Vigo

Mercado de traballo. 2005 5

Taxa de actividade. Segundo trimestre de 2003

Taxa de actividade 55 a 56 (2) 52 a 55 (3) 48 a 52 (5) FerrolFerrol 42 a 48 (4) FerrolFerrol

AA CoruñaCoruña

LugoLugo SantiagoSantiago

PontevedraPontevedra OurenseOurense

VigoVigo

Fonte: IGE. Enquisa de condicións de vida das familias. Ano 2003

Segundo a ECV, a taxa de actividade en superiores ao 55%. Pola contra, a área da Galicia situouse no segundo trimestre de 2003 zona sur de Lugo e a provincia de Ourense (a no 50,98%, observándose diferenzas bastante excepción da comarca de Ourense), importantes entre as catro provincias no grao presentan taxas de actividade inferiores a do de participación da poboación no mercado total de Galicia en máis de oito puntos laboral. As maiores taxas de actividade porcentuais. Hai que ter en conta que segundo correspóndense coas provincias atlánticas, o “Padrón Municipal de Habitantes”, a mentres que as provincias de Lugo e Ourense porcentaxe de poboación con máis de 65 teñen taxas menores, debido, en parte, ao anos, referida ao 1 de xaneiro de 2003, era do proceso de envellecemento da poboación que 34,16% na área de Lugo Sur e do 32,7% en se vén producindo nestas provincias. Ourense (a excepción da comarca de Por áreas, as maiores taxas de actividade Ourense), mentres que para o total de Galicia atópanse nas comarcas de Vigo e A Coruña, esta porcentaxe se situou no 21,3%. con valores no segundo trimestre de 2003

6 Mercado de traballo 2005

Taxa de ocupación. Segundo trimestre de 2003

Taxa de ocupación 50 a 51 (1) 48 a 50 (5) 43 a 48 (4) FerrolFerrol 39 a 43 (4) FerrolFerrol

AA CoruñaCoruña

LugoLugo SantiagoSantiago

PontevedraPontevedra OurenseOurense

VigoVigo

Fonte: IGE. Enquisa de condicións de vida das familias. Ano 2003

Para o segundo trimestre de 2003 a taxa de na provincia de Ourense, no sur de Lugo, na ocupación en Galicia foi do 45,92%, segundo zona oriental da provincia de Pontevedra e na os datos facilitados pola ECV. A provincia comarca de Ferrol. mellor situada segue a ser a de Pontevedra A taxa de ocupación presenta valores moi cun 47,51%, mentres que Ourense, cun dispares nas distintas áreas xeográficas de 41,44%, é a que presenta a menor taxa de Galicia. De feito, entre a comarca de Santiago, ocupación. que é a área cunha maior taxa de ocupación Tal e como se pode observar no mapa (50,18%) e a de Ourense (exceptuando a anterior, as comarcas de Santiago e Lugo son comarca de Ourense), que é a área que as áreas onde a taxa de ocupación é maior, presenta unha menor taxa (39,29%), hai preto con valores que oscilan en torno ao 50%. As de once puntos porcentuais de diferenza. taxas máis baixas de ocupación concéntranse

Mercado de traballo. 2005 7

Taxa de paro. Segundo trimestre de 2003

Taxa de paro 11,9 a 13,6 (3) 10,2 a 11,9 (2) 8,1 a 10,2 (5) 4,1 a 8,1 (4) FerrolFerrol

AA CoruñaCoruña

LugoLugo SantiagoSantiago

PontevedraPontevedra OurenseOurense

VigoVigo

Fonte: IGE. Enquisa de condicións de vida das familias. Ano 2003

Para o segundo trimestre de 2003, segundo Coruña, mentres que nas áreas de Lugo e datos da ECV, a taxa de paro foi en Galicia do Ourense (excepto a comarca de Ourense) as 9,93%; é dicir, de cada 100 activos, dez ditas taxas son significativamente menores. encontrábanse parados no período de Destaca de modo sobresaínte a baixa taxa de referencia da información. Neste caso, a paro da comarca de Lugo que, cun 4,16%, é diferenza do que ocorría coas anteriores menos da metade que a do global da taxas, a provincia mellor situada é Lugo, onde Comunidade Autónoma galega. a taxa de paro é do 6,5%. No extremo oposto atópase a provincia de Pontevedra onde a taxa de paro acada o 11,38%. Tal e como se pode observar no mapa anterior, a taxa de paro presenta un patrón xeográfico bastante claro. Deste xeito as maiores taxas de paro acádanse nas áreas da provincia de Pontevedra e na comarca da

8 Mercado de traballo 2005

Paro rexistrado para o total de Galicia, das cales 26.038 O paro rexistrado está constituído por todas as estaban buscando o seu primeiro emprego, demandas de traballo pendentes na fin de supoñendo este colectivo o 17,7% do total de mes dos que están parados. Exclúense polo parados. Esta porcentaxe varía lixeiramente tanto unha serie de colectivos segundo nas provincias; así Lugo é a que presenta establece a Orde ministerial do 11 de maio de unha menor porcentaxe, cun 15,8%, mentres 1985. Os datos estatísticos obtéñense que A Coruña é a provincia cunha maior mediante unha explotación con este fin dos porcentaxe (18,2%). ficheiros constituídos fundamentalmente para Para poder establecer comparacións da a xestión do emprego. A información primaria incidencia do paro rexistrado entre os procede das oficinas de emprego do Servicio diferentes ámbitos xeográficos, elaborouse o Público de Empleo Estatal (antigo INEM), do indicador “Paro rexistrado por mil habitantes Instituto Social da Mariña e das comunidades en idade laboral”. Para cada rexión este autónomas que teñen as competencias indicador calcúlase como o cociente do paro transferidas. rexistrado entre a poboación dese ámbito con A evolución das medias anuais do paro idade comprendida entre os 16 e os 64 anos, rexistrado en Galicia no período 1999-2004 multiplicado por mil. Para o conxunto da caracterízase por unha tendencia decrecente Comunidade Autónoma de Galicia existían no ata o ano 2001, ano a partir do cal o paro ano 2004 un total 80,8 demandantes de rexistrado sofre un lixeiro repuntamento. No emprego parados por cada mil persoas en período 2002-2004 o incremento relativo do idade laboral. Por provincias, Lugo é a que paro rexistrado en Galicia foi do 5%. Este presenta un valor máis baixo deste indicador, patrón de comportamento mantense onde só 70 de cada mil persoas de 16 a 64 practicamente inalterado en todas as anos están paradas. Pola contra, Ourense con provincias, a excepción da pequena preto de 85 parados por mil habitantes é a diminución que se produce no ano 2004 con que presenta un valor máis alto do indicador. respecto ao ano anterior nas provincias da Para A Coruña e Pontevedra este foi de 80,4 e Coruña e Ourense. A media anual do paro de 83,7, respectivamente. rexistrado foi no ano 2004 de 147.423 persoas

Paro rexistrado. Medias anuais

Total parados Sen emprego 1999 2000 2001 2002 2003 2004 anterior 2004 A Coruña 57.482 56.837 55.088 59.303 61.327 60.936 11.110 Lugo 14.414 14.110 13.875 14.665 14.935 15.500 2.448 Ourense 17.568 16.840 16.410 17.032 17.567 17.717 2.984 Pontevedra 49.614 47.548 46.666 49.457 52.151 53.271 9.495 Galicia 139.078 135.335 132.038 140.457 145.979 147.423 26.038 Fonte: Consellería de Traballo. Informe mensual do paro rexistrado

Mercado de traballo. 2005 9

Paro rexistrado por mil habitantes en idade laboral. Ano 2004

Paro rexistrado por mil habitantes en idade laboral 90 a 111 (9) 80 a 90 (12) 69 a 80 (15) 40 a 69 (17) FerrolFerrol

BergantiñosBergantiños

FisterraFisterra

QuirogaQuiroga

OO CondadoCondado VianaViana AA LimiaLimia OO BaixoBaixo MiñoMiño VerínVerín

Fonte: Consellería de Traballo. Informe mensual do paro rexistrado INE. Padrón Municipal de Habitantes. Extraído de: http://www.ine.es

As comarcas que presentan valores máis altos Cómpre sinalar tamén que a meirande parte do indicador, superando os 100 parados por das comarcas que presentan valores máis mil habitantes en idade laboral, son as de baixos do indicador están situadas na Verín e Viana. A estas dúas comarcas únense provincia de Lugo e nas zonas interiores das as de Ferrol, Bergantiños, Fisterra, O Baixo provincias da Coruña e Pontevedra. Miño, O Condado, A Limia e Quiroga, con As comarcas costeiras das provincias da valores do indicador que superan os 90 Coruña e Pontevedra caracterízanse, no parados por mil habitantes en idade laboral. entanto, por presentar valores do indicador Noutro extremo atópanse as comarcas de máis altos que as comarcas interiores. Meira e do Deza, cunha representación alta no sector agrícola galego e nas que o indicador non chega a acadar 50 parados por mil habitantes en idade laboral.

10 Mercado de traballo 2005

Contratos rexistrados Polo que se refire á evolución temporal do Os datos para a elaboración da estatística de número de contratos, pódese observar como contratos rexistrados na comunidade durante todo o período 2001-2004 vén autónoma recóllense nas oficinas de emprego experimentando un lixeiro incremento, tanto da Xunta de Galicia onde se formalizan os no conxunto da comunidade autónoma como rexistros dos contratos e das comunicacións. nas provincias. A Coruña foi onde se produciu Os datos que se presentan nas táboas só o maior incremento porcentual e así, no ano inclúen os contratos iniciais e as 2004, os contratos rexistrados aumentaron comunicacións rexistradas no ano 2004, nun 15,2% aos rexistrados no ano 2001. Lugo exclúense, polo tanto, as prórrogas e os é a provincia onde os contratos iniciais contratos convertidos en indefinidos, posto medraron menos e así a variación relativa dos que xa se teñen contabilizados nas tipoloxías contratos rexistrados no ano 2004 con de contratos da súa orixe. respecto aos rexistrados no 2001 apenas supera o 5%. Anualmente a Consellería de Traballo elabora unha publicación, Rexistro de contratos laborais, onde se presentan os contratos rexistrados iniciais por tipo de contrato, con desagregación municipal.

No ano 2004 rexistráronse en Galicia un total de 729.807 contratos iniciais, o que supón un incremento relativo do 2,5% con respecto ao ano anterior. No ano 2004 foi nas provincias da Coruña e Pontevedra onde se rexistraron o maior número de contratos iniciais; sumando entre as dúas o 82,5% do total dos contratos iniciais en Galicia.

Contratos rexistrados

Variación relativa % sobre o total de 2001 2002 2003 2004 2001-2004 Galicia. 2004 A Coruña 275.902 286.458 310.678 317.786 15,18 43,54 Lugo 69.203 69.732 71.204 72.883 5,32 9,99 Ourense 49.223 49.667 50.114 55.075 11,89 7,55 Pontevedra 265.224 274.879 280.301 284.063 7,10 38,92 Galicia 659.552 680.736 712.297 729.807 10,65 100,00 Fonte: Consellería de Traballo. Rexistro de contratos laborais

Mercado de traballo. 2005 11

Variación relativa do número de contratos iniciais rexistrados no período 2001-2004

Variación relativa do número de contratos (2001-2004) (%) 25 a 78 (11) 12 a 25 (12) AA MariñaMariña CentralCentral 0 a 12 (12) -53 a 0 (18) EumeEume

FisterraFisterra

NoiaNoia OO SarSar

TerraTerra dede LemosLemos OO SalnésSalnés

OO MorrazoMorrazo OO RibeiroRibeiro

OO BaixoBaixo MiñoMiño VerínVerín

Fonte: Consellería de traballo. Rexistro de contratos laborais

Neste mapa trátase de representar como é moi pequena (-0,3%). Nas provincias variou o número de contratos iniciais atlánticas os maiores incrementos relativos rexistrados no período 2001-2004. Non en producíronse nas comarcas de Fisterra, Noia, todas as comarcas esta variación foi positiva, Eume e O Baixo Miño con incrementos de feito en 18 das 53 comarcas galegas relativos superiores ao 40%. Nas provincias produciuse unha diminución dos contratos orientais, as comarcas de Verín, Terra de rexistrados no ano 2004 con respecto ao Lemos e A Mariña Central son as que 2001. As comarcas onde se produce unha rexistran un maior incremento relativo no diminución dos contratos iniciais rexistrados número de contratos iniciais con valores no ano 2004 con respecto ao 2001 atópanse superiores ao 30%. nas provincias de Lugo e Ourense, a excepción das comarcas da Barcala na provincia da Coruña e de Pontevedra e Vigo na provincia de Pontevedra. Nesta última comarca a variación, a pesar de ser negativa,

12 Mercado de traballo 2005

Situación do mercado laboral e Lugo o incremento non chegou aos 3 puntos porcentuais, nas provincias da Coruña e segundo xénero e idade Pontevedra o aumento foi de 7 e 10 puntos porcentuais, respectivamente. Os datos dos “Censos de Población y Viviendas” permiten facer análises por sexo Taxas de ocupación das diferentes variables relacionadas co Galicia no ano 1991 contaba cunha taxa de mercado laboral para as comarcas galegas. ocupación masculina de case o 60%, isto é, Comparando os datos dos censos de 1991 e de cada 100 varóns maiores de 16 anos, 60 2001 obsérvase como evolucionaron as ditas estaban traballando. No caso da muller a variables nos diferentes ámbitos territoriais situación era ben diferente e de cada 100 galegos. mulleres, só 27 traballaban. Neste ano a diferenza entre as provincias era ben notable Taxas de actividade e Lugo presentaba a taxa de ocupación En Galicia, no ano 1991, a taxa de actividade feminina maior (33,1%) ligada a unha situábase no 49,2%. Por sexos, o 66,4% dos importante ocupación da muller no sector homes maiores de 16 anos estaban activos, agrícola. No outro extremo situábase mentres que no caso das mulleres só o 33,5% Pontevedra cunha taxa feminina de ocupación das maiores de 16 anos estaban activas. No do 24,6%. No ano 2001, esta taxa aumentou, ano 2001 a taxa de actividade en Galicia aínda que de diferente xeito segundo as apenas variou e situouse no 50,7% (1,5 provincias; así, en Lugo e Ourense a puntos porcentuais máis que a do ano 1991). ocupación feminina non se veu incrementada Non ocorreu o mesmo coa taxa de actividade en máis de 2 puntos porcentuais, mentres que por xénero e así a masculina diminuíu catro na Coruña e Pontevedra aumentou 8 e 10 puntos porcentuais (para situarse no 62,1%) puntos porcentuais, respectivamente. Esta mentres que a taxa de actividade feminina evolución diferente pode ser debida a que a aumentou. Así, a incorporación da muller á ocupación feminina, no caso de Lugo e vida activa viuse reflectida nun aumento de 7 Ourense, está ligada ao sector agrario que puntos porcentuais na taxa de actividade que perdeu moito emprego nesta década, mentres ascendeu ao 40,3%, pero que, aínda así, que na Coruña e Pontevedra a ocupación deixa o 60% das mulleres de 16 e máis anos feminina asóciase a outros sectores de Galicia inactivas. Cabe sinalar que, malia produtivos. a diferenza entre ambos os colectivos reducirse nestes 10 anos, esta segue a ser de Taxas de paro 20 puntos porcentuais Galicia, no ano 1991, contaba cunha taxa de paro do 16,4% , é dicir, de cada 100 persoas Por provincias cómpre destacar a diferente dispostas a traballar, 16 estaban en paro. Esta evolución nas taxas de actividade feminina no porcentaxe difire moito segundo sexa home ou período 1991-2001 e así, mentres en Ourense

Mercado de traballo. 2005 13

muller e así, de cada 100 homes activos, 14 provincias de Lugo e Ourense a incorporación estaban en paro, mentres que no caso das da muller ao mercado laboral viuse estancada mulleres eran 20 as paradas por cada 100 debido ao seu papel predominante nun sector activas. As provincias con menores diferenzas agrario que, en materia de emprego, se fixo entre xénero no ano 1991 eran Lugo e pouco dinámico. En termos xerais, a muller Ourense cunhas taxas de paro femininas do galega, no ano 2001, presenta uns niveis 12,3% e o 15,8% respectivamente. No ano baixos de participación no mercado laboral 2001 o paro en Galicia redúcese e así a taxa comparados cos niveis masculinos e, cando de paro masculina queda nun 9,9%, mentres a está dentro do mercado laboral, ten unha feminina queda nun 16,1%. Por provincias, na probabilidade de desemprego moito maior que Coruña e Pontevedra a taxa de paro feminina no caso dos homes. redúcese en 4 e 7 puntos porcentuais respectivamente, en Lugo a taxa de paro feminina aumenta 1 punto porcentual e en Ourense mantense practicamente igual á taxa do ano 1991. Así, a incorporación da muller ao mercado laboral nas provincias da Coruña e

Pontevedra fai que a taxa de actividade feminina aumente o que, xunto ao incremento da ocupación, dá como resultado unha diminución no paro feminino (que aínda así é moi superior ao paro masculino). Nas .

Taxas de actividade, ocupación e paro por sexo

Taxa de actividade Taxa de ocupación Taxa de paro Homes Mulleres Homes Mulleres Homes Mulleres 1991 2001 1991 2001 1991 2001 1991 2001 1991 2001 1991 2001

A Coruña 67,0 62,4 33,0 40,7 57,5 56,2 26,0 34,1 14,2 9,9 21,1 16,2 Lugo 63,9 57,6 37,7 39,0 56,9 52,4 33,1 33,9 10,9 9,0 12,3 13,1 Ourense 62,1 55,2 32,8 35,5 53,8 48,8 27,6 29,9 13,4 11,5 15,8 15,9 Pontevedra 68,6 66,2 32,6 42,3 57,5 59,7 24,6 35,1 16,2 9,8 24,6 17,2 Galicia 66,4 62,1 33,5 40,3 56,9 55,9 26,8 33,8 14,3 9,9 20,1 16,1 Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas.

14 Mercado de traballo 2005

Variación relativa porcentual da taxa de ocupación feminina dende 1991 a 2001

Variación da taxa de ocupación feminina 2001/1999 % 35 a 103 (12) 10 a 35 (16) FerrolFerrol 0 a 10 (5) -26 a 0 (19) AA MariñaMariña OrientalOriental TerraTerra CháChá MeiraMeira

TerraTerra dede SoneiraSoneira OrdesOrdes XallasXallas ArzúaArzúa AA UlloaUlloa MurosMuros AA UlloaUlloa SarriaSarria

BarbanzaBarbanza ChantadaChantada OO SalnésSalnés QuirogaQuiroga OO CarballiñoCarballiño ValdeorrasValdeorras OO MorrazoMorrazo OO RibeiroRibeiro ValdeorrasValdeorras Allariz-MacedaAllariz-Maceda VigoVigo Allariz-MacedaAllariz-Maceda VianaViana OO BaixoBaixo MiñoMiño VerínVerín BaixaBaixa LimiaLimia

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas.

No período comprendido entre 1991 e 2001, a unha variación relativa das taxas de ocupación taxa de ocupación feminina viuse feminina moi positiva. incrementada en 33 das 53 comarcas galegas, Esta situación vén confirmar, en termos xerais, mantívose igual nunha (A Barcala) e diminuíu que, naquelas comarcas nas que o emprego en 19 comarcas. Se se bota unha ollada ao está asociado á agricultura, a ocupación patrón de distribución xeográfica do mapa, diminuíu debido á destrución de postos de pódese observar como os aumentos máis traballo que durante o período considerado considerables se produciron principalmente experimentou este sector. nas comarcas atlánticas, destacando dun xeito salientable as comarcas do Morrazo e do Baixo Miño. Pola contra, as diminucións tiveron lugar, principalmente, nas comarcas interiores, exceptuando as comarcas de Valdeorras e Verín, as cales experimentaron

Mercado de traballo. 2005 15

Taxa de paro mulleres. Ano 1991

Taxa de paro mulleres

20 a 32,9 (14) FerrolFerrol 15 a 20 (10) 10 a 15 (15) EumeEume 5,6 a 10 (14) AA CoruñaCoruña

FisterraFisterra SantiagoSantiago MurosMuros

BarbanzaBarbanzaCaldasCaldas OO SalnésSalnés

ValdeorrasValdeorras OO MorrazoMorrazo ValdeorrasValdeorras VigoVigoAA ParadantaParadanta

OO BaixoBaixo MiñoMiño

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas.

No ano 1991, das 53 comarcas galegas, 24 Chantada e as comarcas ourensás de Allariz, presentaban unha taxa de paro feminino por Terra de Caldelas, Terra de Trives e Viana. riba do 15%. Así, as comarcas costeiras de Á vista do mapa pódese dicir que a taxa de Pontevedra (agás a comarca de Pontevedra), paro feminino é máis baixa naquelas zonas do as comarcas coruñesas de Fisterra, Muros, A interior de Galicia onde a agricultura ten un Coruña, Eume e Ferrol e a comarca ourensá peso importante na actividade económica da de Valdeorras presentaban as maiores taxas rexión. de paro feminino, taxas todas elas superiores ao 20%. Polos seus valores baixos (inferiores ao 10%) destacan as comarcas coruñesas de Xallas, A Barcala, Ordes e Arzúa, as comarcas lucenses de Terra Chá, Meira, a Mariña Oriental, Fonsagrada, Sarria e

16 Mercado de traballo 2005

Taxa de paro mulleres. Ano 2001

Taxa de paro mulleres 20 a 22,7 (2) 15 a 20 (25) FerrolFerrol 10 a 15 (22) 7,1 a 10 (4) EumeEume TerraTerra CháChá

AA FonsagradaFonsagrada

DezaDeza ChantadaChantada

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas.

No ano 2001 as comarcas galegas presentan, presentan altas taxas de paro femininas a en xeral, menores diferenzas entre si con pesar do incremento da ocupación feminina respecto á taxa de paro. Así, se no ano 1991 rexistrado nesta rexión. Neste ano destacan había 25 comarcas con taxas de paro tamén todas as comarcas ourensás, agás A femininas entre o 10 e o 20% , no ano 2001 xa Limia, Terra de Caldelas e Terra de Trives, se sitúan neste intervalo 47 comarcas. Por con taxas de paro feminino superiores ao provincias, as comarcas coruñesas con 15%. En Lugo, só terra de Lemos, Os Ancares maiores taxas, ademais de Ferrol e , e A Mariña Occidental presentan taxas de son as comarcas de Muros, Fisterra, Terra de paro feminino por riba do 15%. Soneira, A Coruña e Ortegal, comarcas que xa presentaban en 1991 taxas elevadas de desemprego. Ao igual que ocorría no ano 1991, as comarcas costeiras de Pontevedra

Mercado de traballo. 2005 17

Ratio taxa de paro homes/taxa de paro mulleres. Ano 1991

Ratio 1,25 a 5 (10) 1 a 1,25 (17) AA MariñaMariña OccidentalOccidental 0,75 a 1 (11) FerrolFerrol 0 a 0,75 (15) AA MariñaMariña CentralCentral EumeEume TerraTerra CháChá AA CoruñaCoruña

OrdesOrdes

LugoLugo AA BarcalaBarcala MurosMuros

BarbanzaBarbanza OO SalnésSalnés

OurenseOurense ValdeorrasValdeorras OO MorrazoMorrazo ValdeorrasValdeorras Allariz-MacedaAllariz-Maceda VigoVigo Allariz-MacedaAllariz-Maceda VianaViana OO BaixoBaixo MiñoMiño BaixaBaixa LimiaLimia

Fonte INE. Censos de Población y Vivendas.

A ratio entre a taxa de paro masculina e a taxa paro feminino son inferiores ás taxas de paro de paro feminina mide a diferenza relativa masculino. Noutro sentido sitúanse as entre ambas as dúas taxas, de xeito que comarcas da costa de Pontevedra, as cando a ratio é menor de 1 significa que a taxa comarcas coruñesas de Santiago, A Coruña, de paro masculino é inferior á taxa de paro Ferrol e Eume, as comarcas de Lugo e da feminino. Valores próximos a 1 indican que as costa lucense e as comarcas de Ourense e taxas son moi parecidas e valores superiores Valdeorras onde a taxa de paro feminino é a 1 indican que a taxa de paro masculino é superior á taxa de paro masculino. superior á taxa de paro feminino. O primeiro que cómpre destacar á vista do mapa é que a taxa de paro feminino non sempre é maior que a taxa de paro masculino. Así, na maioría das comarcas lucenses e ourensás, as taxas de

18 Mercado de traballo 2005

Ratio taxa de paro homes/taxa de paro mulleres. Ano 2001

Ratio 1,25 a 5 (1) 1 a 1,25 (5) OrtegalOrtegal 0,75 a 1 (14) FerrolFerrol 0 a 0,75 (33) AA MariñaMariña CentralCentral EumeEume AA MariñaMariña OrientalOriental

BergantiñosBergantiños BetanzosBetanzos MeiraMeira

TerraTerra dede SoneiraSoneira FisterraFisterra LugoLugo SantiagoSantiago MurosMuros OO SarSar DezaDeza BarbanzaBarbanza OO SalnésSalnés QuirogaQuiroga OO CarballiñoCarballiño OurenseOurense ValdeorrasValdeorras OO MorrazoMorrazo ValdeorrasValdeorras Allariz-MacedaAllariz-Maceda OO CondadoCondado

OO BaixoBaixo MiñoMiño

Fonte: INE. Censos de Población y Vivendas.

Se no ano 1991 había 27 comarcas cunha toda Galicia. En canto ás maiores ratios, hai 6 taxa de paro feminino inferior á taxa de paro comarcas onde a taxa de paro feminina é masculino, no ano 2001 só 6 comarcas teñen inferior á masculina, e así destacan as maior taxa de paro para os homes que para as comarcas limítrofes ourensás de Terra de mulleres. Cómpre destacar unha diminución Trives, Terra de Caldelas e Viana, as xeneralizada da ratio, o que implica unha comarcas lucenses da Ulloa e Chantada e a evolución diferente das taxas de paro por comarca coruñesa da Barcala. xéneros. Así, para o ano 2001 as taxas de paro masculinas son moi inferiores ás taxas de paro femininas. As comarcas que presentan as menores ratios e, polo tanto, con taxas de paro masculino moito menores ás taxas de paro feminino non se agrupan en zonas concretas, senón que se distribúen por

Mercado de traballo. 2005 19

Paro rexistrado cunha porcentaxe maior de parados Os datos do paro rexistrado permiten facer rexistrados nesas idades con respecto ao total análises descritivas por sexo e idade do de parados, pero en cambio en Lugo só reside fenómeno do paro ao longo do territorio o 11,8% da poboación galega de entre 16 a 25 galego. Galicia tiña no ano 2004 un total de anos. 147.423 parados inscritos nas oficinas Se agora se lle bota unha ollada á situación públicas, dos cales 21.210 eran menores de anterior por xénero, obsérvase que, nos 25 anos e 126.213 eran maiores de 25 anos. parados menores de 25 anos, a maior Neste mesmo ano pódese observar como a porcentaxe está copada polas mulleres, con provincia de Pontevedra é a que conta cunha valores que oscilan en torno ao 57% para maior porcentaxe de parados rexistrados todas as provincias, tamén nos parados menores de 25 anos (16%) sobre o total de rexistrados de 25 e máis anos a porcentaxe de parados rexistrados, mentres que Ourense, mulleres paradas oscila arredor do 61,5%, cun 12,26%, é a que conta cunha porcentaxe chegando ao 63,3% na provincia de menor. Hai que ter en conta que no ano 2004 Pontevedra. Pola contra, nos últimos anos o 36,5% da poboación galega de 16 a 25 anos obsérvase unha redución na porcentaxe de reside na provincia de Pontevedra, mentres mulleres paradas nas idades novas, o que que na provincia de Ourense só reside o 11%. leva a pensar que a medida que pasa o tempo Á provincia de Lugo correspóndelle unha non haberá tantas diferenzas entre as situación tamén desfavorable, pois o 14,22% porcentaxes de parados rexistrados por dos parados rexistrados teñen menos de 25 xénero. anos, converténdose na segunda provincia

Paro rexistrado segundo grupos de idade e xénero. Ano 2004

Menores de 25 anos 25 e máis anos Total Homes Mulleres Total Homes Mulleres Total Homes Mulleres Total

A Coruña 3.602 4.763 8.365 20.369 32.202 52.571 23.971 36.965 60.936 Lugo 967 1.237 2.204 5.604 7.692 13.296 6.571 8.929 15.500 Ourense 920 1.252 2.172 6.108 9.436 15.544 7.028 10.688 17.717 Pontevedra 3.634 4.836 8.469 16.455 28.347 44.802 20.089 33.183 53.271 Galicia 9.122 12.088 21.210 48.536 77.677 126.213 57.659 89.765 147.423 Fonte: Consellería de Traballo. Informe mensual do paro rexistrado

20 Mercado de traballo 2005

Paro rexistrado da poboación de 16 a 24 anos por 1.000 persoas de 16 a 24 anos. Ano 2001

Paro rexistrado por 1.000 persoas Ambos sexos de 16 a 24 anos 85 a 99,2 (3) 75 a 85 (6) 65 a 75 (15) 55 a 65 (18) 43,9 a 55 (11) TerraTerra CháChá MeiraMeira AA FonsagradaFonsagrada OrdesOrdes TerraTerra dede MelideMelide AA BarcalaBarcala OsOs AncaresAncares

DezaDeza

OO MorrazoMorrazo

TerraTerra dede CelanovaCelanova

OO BaixoBaixo MiñoMiño BaixaBaixa LimiaLimia

Fonte: Consellería de Traballo. Informe mensual do paro rexistrado

No comentario da situación xeral de Galicia xa idade. Pola contra, as comarcas onde se se facía constar que a maior porcentaxe de encontran os menores valores da relación parados entre 16 e 24 anos (entre o total de entre parados rexistrados de 16 a 24 anos e parados) se encontraba na provincia de poboación de 16 a 24 anos son comarcas Pontevedra. Esta situación queda confirmada interiores que, en termos xerais, contan con no mapa anterior, onde se observa que a porcentaxes de poboación nova (de 16 a 24 superioridade da poboación de 16 a 24 anos anos) inferiores ao 10,5% da súa poboación que reside na provincia de Pontevedra non é total. Desta situación estarían exentas as capaz de reducir a relación entre parados e comarcas de Ordes, A Barcala, Terra de poboación. Así obsérvase que tres comarcas Melide e Deza, nas que, malia ter unha da provincia pontevedresa, O Morrazo, O porcentaxe de poboación nova por encima da Baixo Miño e O Condado, teñen máis de 85 media galega, tamén contan cun número de parados rexistrados menores de 25 anos por parados rexistrados baixo. 1.000 persoas residentes e con esa mesma

Mercado de traballo. 2005 21

Situación do mercado laboral máis relevante, aínda que con diferente signo, tanto en Galicia como nas catro provincias, segundo sector de actividade son o da agricultura e o dos servizos. Así, a Os datos dos “Censos de Población y poboación ocupada na agricultura en Galicia Viviendas” do ano 1991 e 2001 permiten no ano 2001 experimentou, con respecto ao realizar unha análise comparativa da ano 1991, unha redución do 55,49%, fronte ao distribución da poboación ocupada por incremento do 48,60% dos ocupados no sectores de actividade en Galicia e nas súas sector servizos no mesmo período. Por provincias e comarcas. provincias, as catro presentan practicamente A poboación ocupada aumentou en Galicia no un comportamento similar, non afastándose ano 2001 un 15,55% con respecto ao ano moito dos valores rexistrados para Galicia. 1991. Non se pode dicir o mesmo, no entanto, O sector da pesca apenas cambia en 10 anos. das catro provincias galegas, sendo o O único dato que cómpre comentar é a comportamento de Lugo e Ourense distinto do variación relativa do número de ocupados na da Coruña e Pontevedra. Así, mentres estas pesca na provincia de Ourense, rexistrándose dúas últimas incrementaron, ao igual que a un valor do –61,11%, que non debe de comunidade autónoma, a súa poboación considerarse significativo xa que vén motivado ocupada no período 1991-2001 nun 18,66% e pola baixa cifra de ocupados na pesca na nun 29,14% respectivamente, as provincias provincia de Ourense. Neste caso, a de Lugo e Ourense experimentaron unha comparación dos valores absolutos, 42 variación relativa deste colectivo no mesmo ocupados no ano 2001 e 108 no 1991, e, por período dun –4,95% e dun –1,36%, outra banda, o exame da distribución por respectivamente. sectores na provincia de Ourense, onde a En canto aos datos dos ocupados segundo pesca non acada nin no ano 1991 nin no 2001 sectores de actividade, no período 1991-2001 o 1%, permite descartar a variación -61,11% os sectores que experimentan unha variación como un dato significativo.

Poboación ocupada por sectores de actividade

A Coruña Lugo Ourense Pontevedra Galicia

Variación Variación Variación Variación Variación 2001/1991 2001/1991 2001/1991 2001/1991 2001/1991 2001 (%) 2001 (%) 2001 (%) 2001 (%) 2001 (%) Agricultura 26.082 -51,80 29.254 -50,53 8.981 -74,90 14.972 -48,59 79.289 -55,49 Pesca 14.773 3,75 2.030 -15,24 42 -61,11 18.366 5,33 35.211 3,02 Industria 76.302 10,69 17.410 7,09 20.646 19,56 79.223 29,58 193.581 18,33 Construción 53.276 10,05 14.405 9,96 15.882 -4,09 43.942 14,54 127.505 9,51 Servizos 254.477 47,60 71.928 40,54 70.102 47,51 203.085 53,40 599.592 48,60 Total 424.910 18,66 135.027 -4,95 115.653 -1,36 359.588 29,14 1.035.178 15,55

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas

22 Mercado de traballo 2005

O sector da industria, malia rexistrar un lixeiro e cun 36,03% nos servizos no ano 1991 a incremento no período considerado tanto en unha estrutura, no ano 2001, na que o sector Galicia como nas súas provincias, non chega da agricultura representa o 21,67% e o dos a acadar na distribución por sectores o 20% servizos o 53,27%. No caso de Ourense, as da poboación ocupada en Galicia. Destacan cifras son aínda de maior magnitude; así, ademais os incrementos do 19,56% e 29,58% mentres a porcentaxe de ocupados no sector nas provincias de Ourense e Pontevedra, da agricultura e no sector servizos no ano bastante superiores aos rexistrados nas outras 1991 era 30,52% e 40,53%, respectivamente, dúas provincias. no ano 2001 estas cifras son 7,77% e 60,61%. En canto á distribución por sectores, pódese Malia a diminución do peso do sector agrícola comprobar como o sector servizos segue a en Galicia e en todas as provincias galegas, gañar peso na distribución porcentual e o Lugo continúa a ser a que presenta unha sector da agricultura representa cada vez maior porcentaxe de ocupados neste sector. unha porcentaxe máis pequena. Así, mentres Así, mentres nesta provincia a agricultura no ano 1991 en Galicia os servizos recollían o absorbe aproximadamente unha quinta parte 45,04% dos ocupados, no ano 2001 esta da poboación ocupada, no resto das porcentaxe acada o 57,92%. No caso da provincias non chega a representar nin a agricultura, no ano 1991, os ocupados neste décima parte, acadando as cifras de 6,14%, sector representaban o 19,89% fronte ao 7,77% e 4,16% na Coruña, Ourense e 7,66% de 2001. Pontevedra. Polo que respecta á distribución por sectores Os sectores da industria e da construción non nas provincias galegas, esta tamén experimentan no período 1991-2001 nin en experimenta cambios no período considerado, Galicia nin nas catro provincias cambios que sendo as de Lugo e Ourense as que lles permitan acadar porcentaxes na experimentan unha maior transformación. A distribución por sectores do ano 2001 moi provincia de Lugo pasou de contar cun diferentes dos rexistrados no 1991. 41,62% da poboación ocupada na agricultura

Distribución porcentual da poboación ocupada segundo sectores de actividade

A Coruña Lugo Ourense Pontevedra Galicia

1991 2001 1991 2001 1991 2001 1991 2001 1991 2001 Agricultura 15,11 6,14 41,62 21,67 30,52 7,77 10,46 4,16 19,89 7,66 Pesca 3,98 3,48 1,69 1,50 0,09 0,04 6,26 5,11 3,82 3,40 Industria 19,25 17,96 11,44 12,89 14,73 17,85 21,96 22,03 18,26 18,70 Construción 13,52 12,54 9,22 10,67 14,12 13,73 13,78 12,22 13,00 12,32 Servizos 48,14 59,89 36,03 53,27 40,53 60,61 47,55 56,48 45,04 57,92

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas

Mercado de traballo. 2005 23

Porcentaxe de ocupados na agricultura. Ano 1991

Porcentaxe ocupados agricultura 50 a 70 (10) 25 a 50 (23) 15 a 25 (8) 10 a 15 (4) 2 a 10 (8) TerraTerra CháChá MeiraMeira AA FonsagradaFonsagrada

AA UlloaUlloa OsOs AncaresAncares SarriaSarria

ChantadaChantada

OO RibeiroRibeiro TerraTerra dede CaldelasCaldelas

BaixaBaixa LimiaLimia

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas No ano 1991, 33 das 53 comarcas galegas anteriores comarcas, cun maior predominio do contaban cunha porcentaxe de poboación sector servizos. ocupada na agricultura superior ao 25%. No ano 1991, na agricultura a taxa de Ademais, en 10 destas 33 comarcas a ocupación feminina acada valores altos nas porcentaxe anterior superaba o 50%. Nesas comarcas con maior porcentaxe de ocupados 33 comarcas a poboación ocupada na agricultura, rexistrándose nas comarcas de representaba o 33,15% dos ocupados en Xallas, Terra Chá, Meira, Sarria e Chantada Galicia e os ocupados na agricultura valores superiores ao 25%. chegaban a ser o 71,77% de todos os galegos ocupados neste sector. Das 10 comarcas cunha maior porcentaxe de ocupados na agricultura (máis do 50%), 7 atópanse na provincia de Lugo, en torno á comarca de Lugo, que xa presenta unha distribución por sectores diferente ás

24 Mercado de traballo 2005

Porcentaxe de ocupados na agricultura. Ano 2001

Porcentaxe ocupados agricultura 25 a 48,4 (10) 15 a 25 (12) 10 a 15 (11) 0,8 a 10 (20) TerraTerra CháChá MeiraMeira AA FonsagradaFonsagrada

XallasXallas ArzúaArzúa AA UlloaUlloa OsOs AncaresAncares SarriaSarria DezaDeza ChantadaChantada

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas No ano 2001, as comarcas lucenses de Terra No ano 2001 ningunha comarca galega chega Chá, Sarria, Chantada, Meira, Os Ancares, A a superar o 50% de ocupados na agricultura. Fonsagrada e A Ulloa, que xa no ano 1991 se Pódese comprobar que case todas as situaban á cabeza das comarcas galegas con comarcas que presentan menores maior porcentaxe de poboación ocupada na porcentaxes de ocupados na agricultura son agricultura, continúan a manter ese liderado, as comarcas costeiras. Na zona interior, nas pero rexistrando, neste caso, unhas comarcas de Ourense e Lugo rexístranse porcentaxes de ocupados na agricultura moi tamén valores baixos na porcentaxe de inferiores ás do ano 1991. Así, por exemplo, a poboación ocupada na agricultura con comarca da Fonsagrada, que é a que ten respecto ás comarcas limítrofes. unha maior porcentaxe de ocupados na agricultura tanto no ano 1991 coma no ano 2001, pasa dunha porcentaxe de ocupados na agricultura do 70% ao 48,37% no ano 2001.

Mercado de traballo. 2005 25

Porcentaxe de ocupados nos servizos. Ano 2001

Porcentaxe ocupados servizos 60 a 73,3 (7) FerrolFerrol 50 a 60 (15) 40 a 50 (23) 33,9 a 40 (8) AA CoruñaCoruña

LugoLugo SantiagoSantiago

PontevedraPontevedra OurenseOurense

VigoVigo

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas. No ano 2001 só unha das comarcas galegas, Ademais, mentres no ano 1991 en 20 a comarca de Muros, ve diminuída comarcas o sector servizos non chegaba a lixeiramente a porcentaxe de ocupados no absorber o 30% da poboación ocupada, no sector servizos, rexistrando un valor do 46,8% ano 2001 todas as comarcas superan esta fronte ao 49,7% do ano 1991. As restantes porcentaxe e só hai 8 con valores inferiores ao comarcas galegas incrementaron porén a 40%. O sector servizos absorbe nas comarcas porcentaxe de ocupados nos servizos. Así, das sete cidades galegas máis do 60% da mentres no ano 1991 só en sete comarcas poboación ocupada, acadando o valor máis galegas, as correspondentes ás sete cidades, alto na comarca de Santiago, cun 73,28%. o sector servizos absorbía máis do 50% da poboación ocupada, no ano 2001 son xa 22 as comarcas que presentan porcentaxes de poboación ocupada no sector servizos superiores ao 50%.

26 Mercado de traballo 2005

Situación do mercado de traballo laboral foron as de Lugo e Ourense. Así, na provincia de Lugo, mentres no ano 1991 as segundo relación laboral porcentaxes con respecto ao total de ocupados eran do 40,42% dos traballadores Os “Censos de Población y Vivendas” por conta propia e do 45,10% dos asalariados, constitúen unha ferramenta útil para a análise no ano 2001 estas porcentaxes son do no tempo da distribución dos asalariados e 33,38% e do 64,15%, gañando peso o sector dos traballadores por conta propia dos asalariados que no ano 1991 estaba (empresarios) en Galicia, nas provincias e nas bastante equiparado co dos traballadores por comarcas. conta propia. Por outra banda, a provincia de Os asalariados representan en Galicia no ano Ourense no ano 1991 contaba cunha 2001 un 76,80% da poboación ocupada fronte porcentaxe de asalariados e de traballadores ao 64,49% do ano 1991. Este incremento na por conta propia sobre o total de ocupados do porcentaxe de asalariados vén acompañado 53,39% e do 36,63% respectivamente, e no dunha lixeira diminución do número de ano 2001 estas cifras son do 75,48% e do traballadores por conta propia, que malia no 23,86% respectivamente. ano 1991 representar o 28,82% dos Polo que respecta ao número de asalariados ocupados, no ano 2001 esta cifra convértese tanto en Galicia como nas catro provincias no 22,18%. experimentou un notable incremento no En canto ás provincias, en todas elas se período considerado, e obtense que no ano produce tamén un incremento da porcentaxe 2001 Galicia conta con 794.992 asalariados, o de asalariados sobre o total de ocupados e que se traduce nun aumento do 36,76% con unha diminución da porcentaxe de respecto ao ano 1991. As provincias que traballadores por conta propia. Non obstante, experimentan maiores incrementos deste cómpre resaltar que as provincias que colectivo son as de Ourense e Pontevedra, experimentaron cambios de maior magnitude cunha variación relativa no ano 2001 do no período 1991-2001 en canto á distribución 38,64% e do 39,75% sobre o 1991. da poboación ocupada segundo situación

Asalariados e traballadores por conta propia

Asalariados Traballadores por conta propia Variación Variación 2001 % 2001/1991 (%) 2001 % 2001/1991 (%) A Coruña 332.704 41,85 34,49 89.274 38,88 -7,58 Lugo 86.619 10,90 34,02 45.068 19,63 -22,19 Ourense 87.296 10,98 38,64 27.591 12,02 -36,14 Pontevedra 288.373 36,27 39,75 67.658 29,47 9,00 Galicia 794.992 100 36,76 229.591 100 -11,62

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas

Mercado de traballo. 2005 27

A distribución dos asalariados segundo a unha variación relativa do –11,62%. Por temporalidade amosa tamén diferenzas no provincias, a única que presenta un período 1991-2001. Así, no ano 2001 en crecemento positivo no período considerado é Galicia os asalariados eventuais representan o a de Pontevedra, cun incremento do 9% no 36,59% de todos os asalariados fronte ao ano 2001 sobre a cifra acadada no 1991. As 31,09% do ano 1991. Esta situación é similar provincias de Lugo e Ourense son as que en todas as provincias galegas, se ben presentan unha drástica redución do colectivo cómpre resaltar o dato acadado para a anteriormente citado, con diminucións en dez provincia de Pontevedra no ano 2001, na que anos do 22,19% e do 36,14%, a porcentaxe de asalariados eventuais acada respectivamente. o valor do 38,09% do total de asalariados. A composición do colectivo dos traballadores Pode comprobarse tamén a variación na por conta propia segundo sexo nos anos 1991 distribución deste colectivo segundo o sexo na e 2001 non presenta moitas diferenzas. No década considerada. No ano 1991 o 70,57% ano 1991 en Galicia e nas catro provincias a dos asalariados galegos eran homes, fronte porcentaxe de traballadores por conta propia ao 60,43% rexistrado no ano 2001. Ademais, que eran homes oscilaba unicamente entre o o número de mulleres asalariadas 60,46% da Coruña e o 62,95 de Ourense. No experimentou no período 1991-2001 2001 esta situación mantense practicamente incrementos superiores ao 80% tanto en igual, cun predominio do sexo masculino, Galicia como en calquera das catro provincias. sendo a provincia de Lugo a que presenta O número de traballadores por conta propia unha maior diferenza, aínda que non experimentou tamén variacións no período demasiado significativa con respecto a 1991, considerado. Así, pódese observar que en acadándose no ano 2001 a cifra de 56,92% Galicia no ano 2001 o número de traballadores por conta propia que son homes traballadores por conta propia experimentou fronte ao 62,75% do 1991.

Asalariados e traballadores por conta propia segundo sexo. Ano 2001

Asalariados Traballadores por conta propia Variación Variación Variación Variación 2001/1991 2001/1991 2001/1991 2001/1991 Homes (%) Mulleres (%) Homes (%) Mulleres (%) A Coruña 200.001 14,39 132.703 82,95 53.375 -8,61 35.899 -6,00 Lugo 52.864 15,02 33.755 80,80 25.654 -29,41 19.414 -10,02 Ourense 51.774 18,26 35.522 85,16 16.930 -37,75 10.661 -33,41 Pontevedra 175.759 20,69 112.614 85,49 40.964 6,25 26.694 13,53 Galicia 480.398 17,11 314.594 83,86 136.923 -14,69 92.668 -6,67

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas

28 Mercado de traballo 2005

Porcentaxe de ocupados que son traballadores por conta propia. Ano 2001

Porcentaxe traballadores conta propia 50 a 54,7 (2) 40 a 50 (7) 30 a 40 (16) 20 a 30 (16) 14,6 a 20 (12) TerraTerra CháChá MeiraMeira AA FonsagradaFonsagrada

XallasXallas

AA UlloaUlloa OsOs AncaresAncares SarriaSarria DezaDeza ChantadaChantada

Fonte: INE. Censos de Población y Viviendas No ano 2001, as comarcas de Terra Chá, 54,69% de traballadores por conta propia Meira, A Fonsagrada, Os Ancares, Sarria, A sobre o total de ocupados, son as que acadan Ulloa, Chantada, Deza e Xallas son as que tamén no ano 2001 maior representación do presentan maiores porcentaxes de sector agrícola con porcentaxes de ocupados traballadores por conta propia sobre o total de neste sector do 42,49% e do 48,37%, ocupados, destacando as comarcas de Meira respectivamente. e A Fonsagrada con porcentaxes que superan As comarcas que presentan un maior o 50%. predominio dos traballadores por conta propia Pódese comprobar a estreita relación pertencen todas, a excepción da de Deza e da existente entre as comarcas cunha maior de Xallas, á provincia de Lugo, sendo como é porcentaxe de ocupados que son de esperar esta a provincia na que este traballadores por conta propia e as que teñen colectivo ten maior representación, acadando maiores porcentaxes de ocupados na a cifra do 33,38% agricultura. Por exemplo, as comarcas de Meira e A Fonsagrada, cun 53,48% e un

Mercado de traballo. 2005 29

Porcentaxe de ocupados que son asalariados. Ano 2001

Porcentaxe asalariados 80 a 84,9 (9) 70 a 80 (17) FerrolFerrol 60 a 70 (17) 42,7 a 60 (10)

AA CoruñaCoruña

SantiagoSantiago

CaldasCaldas

PontevedraPontevedra OurenseOurense OO MorrazoMorrazo VigoVigo OO CondadoCondado

Fonte: INE. Censos de población y viviendas Pódese comprobar como no ano 2001 as Polo xeral, pode comprobarse un predominio comarcas con maior representación do do colectivo dos asalariados en case todas as colectivo dos asalariados se sitúan todas elas, comarcas galegas, con porcentaxes cada vez a excepción de Ourense, no Eixo Atlántico que máis altas sobre o total dos ocupados. As une a comarca de Ferrol coa de Vigo, e é únicas comarcas que se resisten a esta última a que presenta unha maior enmarcarse dentro da tendencia xeral son as porcentaxe de asalariados sobre o total de comarcas eminentemente agrícolas, onde os ocupados ao acadar a cifra do 84,9%. traballadores por conta propia teñen un peso Cómpre resaltar, ademais, que no ano 2001 importante. só as comarcas da Fonsagrada, Meira, Chantada e Os Ancares rexistran porcentaxes de asalariados sobre o total de ocupados inferiores ao 50% e que en 26 das 53 comarcas galegas o colectivo dos asalariados absorbe máis do 70% da poboación ocupada.

30 Mercado de traballo 2005

Porcentaxe de asalariados eventuais sobre o total de ocupados. Ano 2001

Porcentaxe eventuais 35 a 42,2 (14) 30 a 35 (7) 25 a 30 (10) 17,2 a 25 (22)

BergantiñosBergantiños

TerraTerra dede SoneiraSoneira FisterraFisterra

MurosMuros NoiaNoia OO SarSar

BarbanzaBarbanzaCaldasCaldas QuirogaQuiroga

OO MorrazoMorrazo OO MorrazoMorrazo TerraTerra dede TrivesTrives AA ParadantaParadanta

VianaViana

BaixaBaixa LimiaLimia

Fonte: INE. Censos de población y viviendas

A excepción das comarcas ourensás de de 16 a 64 anos, presentan datos de Quiroga, Terra de Trives, Viana e Baixa Limia, eventualidade que superan o 30% da as restantes comarcas galegas que presentan poboación ocupada. maior eventualidade con respecto a toda a Pola contra, toda a Galicia interior presenta poboación ocupada están situadas no litoral indicadores de eventualidade máis baixos. atlántico de Galicia. Cómpre resaltar ademais Non obstante, só catro comarcas galegas as elevadas porcentaxes de eventualidade presentan cifras de eventualidade inferiores ao que se rexistran nas comarcas da Costa da 20% dos ocupados, sendo a comarca de Morte, acadándose cifras do 42,19% en Terra Meira a que rexistra o valor máis baixo deste de Soneira, 39,96% en Bergantiños, 39,53% indicador entre todas as comarcas galegas, en Fisterra e 38,09% en Muros. cun 17,2% de asalariados de carácter Ademais, 21 das 53 comarcas galegas, que eventual con respecto a toda a poboación concentran case o 30% da poboación galega ocupada.

Mercado de traballo. 2005 31

Lugo e Ourense acumulan un 18%. Como se Condicións no traballo pode comprobar na táboa de sinistralidade

laboral, esta proporción resulta acorde co Un dos factores que pode dar conta das número de persoas afiliadas á Seguridade condicións nun posto de traballo é o Social. relacionado coa sinistralidade laboral. A En canto á sinistralidade laboral por tipo de Consellería de Traballo subministrou os datos gravidade pódese dicir que practicamente que tratan sobre esta realidade do mercado de todos os accidentes de traballo foron leves, traballo. O cadro de sinistralidade laboral tanto en Galicia como nas provincias. Así, a mostra o número de accidentes con baixa de porcentaxe de accidentes leves sobre o total traballo por provincias no ano 2003, así como apenas dista 3 puntos porcentuais do 100% a poboación afiliada á Seguridade Social para todos os casos. Os accidentes graves deste mesmo ano para poder observar de apenas superan o 2% e os mortais supuxeron xeito relativo os accidentes laborais fronte ás un 0,2%. No entanto, cando se trata da vida persoas expostas. de persoas cómpre observar máis os valores O número de accidentes laborais en Galicia no absolutos que as porcentaxes. Deste xeito, no ano 2003 foi de 46.190, o que supón que case ano 2003 morreron en Galicia 94 persoas e un 5% da poboación afiliada á Seguridade 1.006 tiveron un accidente grave no exercicio Social padeceu algún tipo de accidente na súa da súa actividade laboral. O reto está, polo xornada de traballo. Son as provincias da tanto, en tomar as medidas precisas para que Coruña e Pontevedra as que acumulan máis estas cifras diminúan o máximo posible. do 80% da poboación afectada, mentres que

Sinistralidade laboral. Ano 2003

A Coruña Lugo Ourense Pontevedra Galicia

Total % Total % Total % Total % Total % Accidentes laborais 18.480 40,01 4.394 9,51 3.919 8,48 19.397 41,99 46.190 100 Persoas afiliadas 388.002 40,97 121.483 12,83 101.947 10,76 335.692 35,44 947.124 100

Fonte: Consellería de Traballo. Sinistralidade Laboral Información subministrada directamente polo Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales Accidentes laborais por tipo de gravidade. Ano 2003

A Coruña Lugo Ourense Pontevedra Galicia

Total % Total % Total % Total % Total % Leves 18.044 97,64 4.265 97,06 3.807 97,14 18.974 97,82 45.090 97,62 Graves 398 2,15 113 2,57 105 2,68 390 2,01 1.006 2,18 Mortais 38 0,21 16 0,36 7 0,18 33 0,17 94 0,20 Total 18.480 100 4.394 100 3.919 100 19.397 100 46.190 100

Fonte: Consellería de Traballo. Sinistralidade Laboral

32 Mercado de traballo 2005

Os datos de sinistralidade laboral segundo o Seguridade Social. Na provincia de Ourense sector económico presentan as seguintes tamén se eleva esta taxa por riba da media características para Galicia no ano 2003: galega uns 2,5 puntos porcentuais, a pesar obsérvase que o sector primario presenta as de que o número de afiliados é notablemente taxas máis baixas de accidentes en xornada máis baixo que na provincia de Lugo. de traballo sumando un 6,5% do total e as Novamente a provincia de Lugo segue sendo taxas máis altas pertencen por orde o caso máis clarificador no estudo dos ascendente á construción, industria e servizos, sectores máis afectados en sinistralidade amosando pequenas diferenzas entre elas, xa laboral. Obsérvase que, tendo o sector da que a construción apenas dista 10 puntos agricultura case o dobre de poboación afiliada porcentuais con respecto ao sector maioritario. que os da industria e construción, a As provincias amosan un comportamento porcentaxe de accidentes laborais é dun 9,2% similar ao conxunto de Galicia; no entanto respecto do 27,6% e o 23,2% destes últimos, cómpre salientar a de Lugo con respecto ao respectivamente. Este mesmo fenómeno dáse sector da agricultura, xa que a porcentaxe de no sector servizos que, sendo o que acolle en accidentes en xornada laboral elévase arredor todos os casos máis da metade da poboación duns 6 puntos porcentuais por riba da media afiliada á Seguridade Social, a porcentaxe de galega, cifra ao mesmo tempo razoable se se accidentes laborais apenas resulta ten en conta que é o segundo sector da significativa se se compara coa industria e a provincia con máis persoas afiliadas á construción.

Sinistralidade laboral por sector de actividade. Ano 2003

Unidade: porcentaxe A Coruña Lugo Ourense Pontevedra Galicia

A.L. P.A. A.L. P.A. A.L. P.A. A.L. P.A. A.L. P.A. Agricultura e gandería* 2,49 6,29 9,22 20,44 5,49 8,58 1,54 4,07 2,98 7,56 Pesca 3,19 1,81 4,73 1,87 0,00 0,01 4,28 5,61 3,52 2,97 Industria** 29,11 16,21 27,58 12,66 36,26 17,91 35,68 20,32 32,33 17,39 Construción 28,00 13,06 23,19 10,80 24,16 13,64 24,55 12,05 25,77 12,48 Servizos 37,22 62,63 35,28 54,23 34,09 59,87 33,95 57,95 35,40 59,60

Fonte: Consellería de Traballo. Sinistralidade Laboral Información subministrada directamente polo Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales * Inclúe a caza e a silvicultura ** Inclúe o sector da enerxía A.L. = Accidentes laborais P.A. = Persoas afiliadas á Seguridade Social

Mercado de traballo. 2005 33

O fenómeno anterior obsérvase máis A provincia de Ourense é a que presenta os claramente a través do índice de incidencia. índices máis baixos nos sectores da Este índice permite relacionar os accidentes construción e servizos con respecto ao resto co número de persoas expostas incluíndo no de provincias. Evidenciado en parágrafos numerador os accidentes en xornada de anteriores, destaca o sector da agricultura traballo con baixa e no denominador a media superando a media galega case 7 puntos anual das persoas traballadoras afiliadas e en porcentuais. A provincia de Pontevedra é a situación de alta laboral (nos réximes que que presenta valores máis altos do índice de teñen cuberta a continxencia de accidente de incidencia para todos os sectores, excepto traballo). Como se pode observar na táboa para a agricultura. sobre o índice, no ano 2003 é o sector da Como se observa, polo tanto, os sectores da construción o que presenta o valor máis construción e servizos dobran os índices do elevado, seguido da industria. O valor máis resto de sectores. Esta alta sinistralidade vén baixo corresponde ao sector da agricultura explicada pola singularidade destas seguido do sector servizos. Na provincia da actividades económicas expostas a máis Coruña os valores remiten á mesma orde que factores de risco que os outros sectores. Por o conxunto de Galicia; despunta o sector da exemplo, o sector da construción, segundo os pesca que se eleva 26 puntos por riba da expertos, vese prexudicado pola dificultade de media galega; igualmente ocorre na provincia aplicar a normativa de prevención de riscos de Lugo. É probable que este efecto veña laborais motivada polos continuos cambios de explicado máis ben por un baixo número de centro de traballo, entre outros factores persoas afiliadas nesta actividade que por rexistro elevado de accidentes laborais.

Índice de incidencia. Ano 2003

A Coruña Lugo Ourense Pontevedra Galicia Agricultura 19,40 16,71 26,67 22,69 19,93 Pesca 84,49 92,28 0 44,37 58,24 Industria 94,71 90,63 91,99 110,14 100,59 Construción 128,69 106,21 98,76 149,09 130,32 Servizos 37,02 31,98 30,41 44,76 38,44 Total 58,95 44,87 50,87 70,85 60,6

Fonte: Consellería de Traballo. Sinistralidade Laboral

Nota: O Índice de incidencia en totais e leves é por 1.000 e en graves e mortais é por 100.000

34 Mercado de traballo 2005

Número de accidentes laborais. Ano 2002

Número de accidentes laborais

MáisMáis dede 3.0003.000 (2)(2)(2) DeDe 1.0001.000 aa 3.0003.000 (8)(8)(8) FerrolFerrolFerrol DeDe 300300 aa 1.0001.000 (14)(14)(14) FerrolFerrolFerrol MenosMenos dede 300300 (29)(29)(29)

AAA CoruñaCoruñaCoruña

LugoLugoLugo SantiagoSantiagoSantiago

BarbanzaBarbanzaBarbanza OOO SalnésSalnésSalnés PontevedraPontevedraPontevedra OurenseOurenseOurense OOO MorrazoMorrazoMorrazo VigoVigoVigo

Fonte: Consellería de Traballo. Sinistralidade laboral en Galicia Facendo a análise por comarcas, para o ano Ourense nas que se inclúen as 2002 pódese observar que as comarcas das correspondentes capitais das provincias do provincias do Eixo Atlántico son as que teñen interior. Con respecto a estas últimas hai que na súa maioría máis de 300 accidentes dicir que en case todas as súas comarcas a laborais, presentándose dous casos extremos: poboación traballadora sufriu menos de 300 as comarcas da Coruña e Vigo. Estas cifras accidentes con baixa en xornada laboral, coa semellan razoables tendo en conta que estas excepción da zona noroeste da provincia de comarcas aglutinan as dúas cidades máis Lugo, onde as comarcas da Mariña Central, A poboadas de Galicia e as súas zonas Mariña Occidental e Terra Chá acadaron metropolitanas. Das restantes, son oito as valores arredor dos 500 accidentes anuais. Na comarcas que presentan datos elevados de provincia de Ourense, cómpre salientar a accidentes laborais: Ferrol, Santiago, comarca do Ribeiro con 583 accidentes Barbanza, Lugo, Ourense, Pontevedra, O laborais no ano 2002. Morrazo e O Salnés, todas elas nas provincias atlánticas, agás as comarcas de Lugo e

Mercado de traballo. 2005 35

Evolución da sinistralidade laboral. Anos 1995-2002

Porcentaxes de variación dos accidentes laborais

8181 aaa 717717 (12)(12)(12) 4747 aaa 8181 (14)(14)(14) 00 aaa 4747 (19)(19)(19) -53-53-53 aaa 00 (8)(8)(8)

AA CoruñaCoruña BergantiñosBergantiños

OrdesOrdes TerraTerra dede MelideMelide SantiagoSantiago AA UlloaUlloa OO SarSar DezaDeza

OO SalnésSalnés OO CarballiñoCarballiño

OO MorrazoMorrazo AA ParadantaParadanta

Fonte: Consellería de Traballo. Sinistralidade laboral en Galicia No mapa pódense observar as porcentaxes de norte-sur que atravese Galicia polo centro, as variación do número de accidentes laborais no comarcas situadas sobre esta liña imaxinaria ámbito comarcal no período 1995-2002. Ao son aquelas nas que máis se incrementa o longo do tempo, a sinistralidade laboral segue número de accidentes laborais ao longo unha liña ascendente. O número de destes sete anos. A Ulloa, , accidentes en xornada de traballo aumentou Deza, O Carballiño e A Paradanta representan na maioría das comarcas de Galicia no os territorios centrais onde a porcentaxe de período considerado. Só en 8 comarcas das crecemento de accidentes laborais é a máis 53 galegas a sinistralidade laboral neste elevada. As outras comarcas coas mesmas período ten signo negativo: Fisterra, A Mariña características son as de Bergantiños, A Occidental, A Fonsagrada, Terra de Lemos, Coruña, Ordes, Santiago, , O Salnés e O Quiroga, Valdeorras, Viana e Verín. Estas Morrazo. A excepción nas provincias comarcas pertencen ás provincias de Lugo e atlánticas vén representada pola comarca de Ourense, concentrándose, practicamente, na Fisterra. zona leste fronteiriza. Se trazamos un eixo

36 Mercado de traballo 2005

No ano 2003 un total de 179.536 empresas Colectivos laborais realizaron algunha actividade económica na

Comunidade Autónoma de Galicia, o que O “Directorio de empresas e unidades locais” supón un 2,9% máis que o ano anterior. Por é unha actividade estatística que se vén provincias, os maiores incrementos relativos executando no IGE dende o ano 1999, e na no número de empresas producíronse en que se facilita información relevante sobre o Pontevedra cun 3,2%. Para Ourense, no tecido empresarial galego. O directorio recolle entanto, este incremento non chegou ao 1,8%. tanto as empresas con sede social en Galicia No ano 2003, do total de empresas con sede como aquelas que teñen sede social fóra de social en Galicia, preto do 95% eran Galicia, pero que na data de referencia microempresas, é dicir, empresas con menos realizaron algunha actividade económica no de dez asalariados. Pola contra, esta territorio galego. Non obstante, a menos que porcentaxe é moi inferior (78,4%) nas se indique o contrario, os datos que se empresas con sede social fóra de Galicia que publican nesta epígrafe no ámbito comarcal e no período de referencia dos datos realizaron provincial fan referencia ás empresas con algunha actividade económica en Galicia. sede social nalgún concello da Comunidade Ao calcular a ratio de asalariados por empresa Autónoma galega. obtense, para aquelas empresas que realizan Para poder interpretar os datos que aquí se algunha actividade económica en Galicia, un presentan hai que ter en conta que, por mor tamaño medio de algo máis de tres da natureza das fontes primarias utilizadas, no traballadores por empresa. Para as empresas directorio non se consideran as unidades con con sede social en Galicia, esta ratio é de 2,74 actividade principal nas seccións A asalariados por empresas, mentres que por (agricultura, gandería, caza e silvicultura), B provincias estes valores varían entre os dous (pesca), C (Administración pública, defensa e asalariados por empresa en Lugo e os 3,1 de seguridade social obrigatoria), P (actividades Pontevedra. dos fogares) e Q (organismos extraterritoriais) da Clasificación Nacional de Actividades Económicas (CNAE-93). Número de empresas por estrato de asalariados. Ano 2003

Pequena Mediana Microempresa empresa empresa Gran empresa Todos A Coruña 68.904 3.266 433 49 72.652 Lugo 21.721 813 70 1 22.605 Ourense 20.764 777 86 10 21.637 Pontevedra 55.436 3.113 355 34 58.938 Galicia 166.825 7.969 944 94 175.832 Fóra de Galicia 2.903 547 196 58 3.704 Total 169.728 8.516 1.140 152 179.536 Fonte: IGE. Directorio de empresas

Mercado de traballo. 2005 37

Número medio de asalariados por empresa. Ano 2003

Asalariados por empresa 2,9 a 3,9 (6) 2,1 a 2,9 (16) 1,3 a 2,1 (18) 0,4 a 1,3 (13) EumeEume

AA CoruñaCoruña

SantiagoSantiago

OO SarSar

ValdeorrasValdeorras

VigoVigo

Fonte: IGE. Directorio de empresas

No mapa anterior preséntase a distribución Trives e . Nestas comarcas o xeográfica por comarcas do número medio de tamaño medio das empresas non chega a un asalariados por empresa no ano 2003. asalariado por empresa. Destacan, cun tamaño medio superior aos tres Na provincia de Lugo destacan A Mariña asalariados por empresa, as comarcas de Central, A Mariña Occidental, Lugo e Quiroga, Vigo, A Coruña, Santiago, Valdeorras, O Sar e cun número medio superior a dous O Eume, todas elas situadas nas provincias asalariados por empresa. atlánticas, agás a comarca ourensá de Valdeorras que destaca pola súa singularidade. Unha situación moi distinta é a que se observa nalgunhas comarcas da provincia de Ourense; tales como Terra de Caldelas, Viana, Terra de

38 Mercado de traballo 2005

Sociedades laborais 70% do total de sociedades rexistradas ata o As sociedades laborais nun principio foron 31 de outubro de 2002 en Galicia. O total de creadas coa finalidade de conseguir novos socios iniciais de clase laboral (socios métodos de creación de emprego, traballadores que teñen unha relación laboral fomentando, ao mesmo tempo, a participación por tempo indefinido) era en Galicia no dos traballadores na empresa. Poderán obter período considerado de 5.210, e é a cualificación de sociedade laboral as Pontevedra a provincia onde se rexistraron o sociedades anónimas ou de responsabilidade maior número de socios iniciais, tal e como se limitada nas que a maioría do capital social pode ver na táboa correspondente. sexa propiedade de traballadores que presten Centros especiais de emprego nelas servizos retribuídos en forma persoal e Os centros especiais de emprego tentan ser directa e nas que a relación laboral sexa por un medio de integración dos minusválidos ao tempo indefinido, sempre e cando cumpran os mundo laboral. Ata o 31 de outubro de 2002 requisitos establecidos na Lei 4/1997, do 24 rexistráronse en Galicia un total de 76 centros de marzo. Neste apartado consideraranse as especiais de emprego, que dan traballo a un sociedades laborais rexistradas ata o 31 de total de 764 persoas, 730 dos cales son outubro de 2002. Ata esta data rexistráronse minusválidos. Na provincia da Coruña é onde en Galicia un total de 1.538 sociedades existen un maior número de centros e tamén laborais; a maior parte (o 81%) son onde se empregan un maior número de sociedades limitadas laborais (SLL). A Coruña persoas minusválidas. De feito, algo máis do e Pontevedra son as provincias onde se 65% do total de traballadores minusválidos rexistraron o maior número de sociedades iniciais tiñan o seu centro de traballo nesta laborais; de feito entre as dúas suman máis do provincia.

Sociedades laborais rexistradas ata o 31 de outubro de 2002 e socios iniciais Sociedades laborais rexistradas Socios iniciais Anónimas Limitadas Total Clase laboral Clase xeral A Coruña 137 455 592 1.827 667 Lugo 36 220 256 748 313 Ourense 29 171 200 578 191 Pontevedra 90 400 490 2.057 552 Galicia 292 1.246 1.538 5.210 1.723 Fonte: Consellería de Traballo. Directorio de sociedades laborais

Centros especiais de emprego rexistrados ata o 31 de outubro de 2002 e socios iniciais

Centros especiais de Número de traballadores iniciais emprego rexistrados Minusválidos Non minusválidos Total A Coruña 46 477 19 496 Lugo 8 62 4 66 Ourense 6 66 0 66 Pontevedra 16 125 11 134 Galicia 76 730 34 764 Fonte: Consellería de Traballo. Directorio de sociedades laborais

Mercado de traballo. 2005 39

Centros de traballo rexistrados no sector da construción, que Nesta epígrafe o obxectivo é estudar a pasou de 5.180 no ano 2002 a 6.267 en 2003. localización dos centros de traballo rexistrados No ano 2003 o total de centros de traballo en Galicia. Inclúense os centros de traballo de rexistrados ocuparon a 55.866 persoas, das nova creación, reinicio de actividade, cambio cales máis de 40.000 traballaron no sector da de actividade e traslado. Tratarase de modo construción. O incremento relativo no número separado o sector da construción e o resto de de traballadores ocupados no total de sectores sectores, dado que unha empresa pertencente foi do 15%; mentres que ao considerar o ao sector da construción pode contar cunha sector da construción por separado esta gran cantidade de centros de traballo porcentaxe aumenta ata o 21,8%. temporais, en función das obras que realicen O maior número de centros de traballo durante o ano. Para este sector normalmente rexístranse nas provincias da Coruña e o tempo de duración de apertura do centro de Pontevedra, ambas as dúas con valores moi traballo é polo tempo de realización dunha similares e que se sitúan en torno aos 5.500 obra determinada. Este feito provoca que centros de traballo para o ano 2003. Pola tanto os datos de centros de traballo contra, o número de traballadores ocupados é rexistrados, como os de traballadores superior na provincia da Coruña; 223.811 ocupados neste sector sexan moi superiores fronte aos 17.967 da provincia de Pontevedra. aos do resto de sectores. Para este mesmo ano, en Lugo e Ourense Durante o ano 2003 rexistráronse un total de rexistráronse un número menor de centros de 14.079 centros de traballo, o que supón un traballo, aínda que a situación de Lugo é máis incremento do 11,7% con respecto ao ano favorable que a de Ourense (tanto no número anterior. Este aumento vén motivado polo de centros de traballo rexistrados, como no de notable incremento dos centros de traballo traballadores ocupados).

Centros de traballo rexistrados e traballadores ocupados Centros de traballo rexistrados Traballadores ocupados Total Sector da construción Total Sector da construción 2002 2003 2002 2003 2002 2003 2002 2003 A Coruña 5.041 5.562 2.336 2.716 20.961 23.811 14.788 17.396 Lugo 1.727 1.930 768 978 8.456 9.767 6.112 7.746 Ourense 942 1.013 474 565 4.808 4.321 3.316 3.533 Pontevedra 4.895 5.574 1.602 2.008 14.334 17.967 8.641 11.356 Galicia 12.605 14.079 5.180 6.267 48.559 55.866 32.857 40.031 Fonte: Consellería de Traballo. Directorio de centros de traballo

40 Mercado de traballo 2005

Centros de traballo rexistrados. Todos os sectores, agás a construción. Ano 2003

Centros de traballo rexistrados 110 a 1.944 (13) 40 a 110 (14) 20 a 40 (13) 1 a 20 (13)

Fonte: Consellería de Traballo. Directorio de centros de traballo

Ao considerar a distribución comarcal do traballo rexistrados no total da comunidade número de centros de traballo rexistrados en galega no dito ano. No outro extremo todos os sectores, agás o da construción, atópanse as comarcas de Terra de Trives, obsérvase como o maior número de centros Terra de Caldelas, Viana, Allariz-Maceda, se rexistra nas comarcas das capitais das Baixa Limia e Meira, onde o número de provincias, xunto con Santiago, a área de centros de traballo rexistrados en todos os influencia da comarca da Coruña e toda a sectores, agás a construción, non chegou aos parte occidental da provincia de Pontevedra. dez en cada unha delas. Entre todas estas comarcas sobresaen de modo moi significativo as de Vigo e A Coruña, cada unha delas con máis de mil centros de traballo rexistrados no ano 2003 (exceptuando o sector da construción). Estas dúas comarcas suman preto do 43% do total de centros de

Mercado de traballo. 2005 41

As definicións dos conceptos utilizados pódense ver nas metodoloxías de cada operación incluídas na páxina web

Máis información na nosa páxina web: http://www.ige.xunta.es Teléfono de información: 981 54.15.89 FAX: 981 54.13.23 e-mail: [email protected]

Enderezo postal Instituto Galego de Estatística Complexo Administrativo San Lázaro s/n 15703 Santiago de Compostela (A Coruña)

42 Mercado de traballo 2005